ผลกระทบของรายจ่ายภาครัฐและ ...jms.crru.ac.th/datas/MJ_27_1_2554_89_ExJournal.pdf118วารสารว ทยาการจ ดการ

118 วารสารวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฎเชยงรายปท 6 ฉบบท 1 (มกราคม - มถนายน 2554)

ผลกระทบของรายจายภาครฐและภาคการลงทน

ตอการเจรญเตบโตของเศรษฐกจไทย*

The Effect of Government Expenditures and Private Investment

on Thai Economic Growth

สมภม แสวงกล**

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาความสมพนธทางเศรษฐกจของรายจาย

ภาครฐรายจายลงทนภาคเอกชนและผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศโดยอาศยขอมล

อนกรมเวลารายไตรมาสระหวางปพ.ศ.2539-2553จากส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการ

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต และใชแบบจ�าลองทางเศรษฐมตVectorAutoregressive

Model(VAR)ในการวเคราะหหาความสมพนธระหวางตวแปร

ผลการวจย พบวา พลวตเศรษฐกจไทยเปนไปตามแนวคดของเคนสอยาง

เหนไดชดจากผลของการแทรกแซงระบบเศรษฐกจโดยรายจายของภาครฐในชวงทผานมา

มสวนส�าคญตอการเพมขนของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศมากกวารายจายลงทน

ของภาคเอกชน

ค�าส�าคญ :รายจายภาครฐรายจายลงทนภาคเอกชนการเจรญเตบโตของเศรษฐกจไทย

*เนอหาในบทความวจยนเปนสวนหนงของงานวจยของผเขยนเรอง“ความสมพนธของการใชจายภาครฐ

การลงทนภาคเอกชนและผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ”และบทความนไดปรบปรงขนจากบทความท

เคยนำาเสนอในการประชมวชาการและนำาเสนอผลงานวจยครงท1"การวจยสการพฒนาสงคม"คณะวทยาการ-

จดการมหาวทยาลยราชภฏเชยงรายวนท1-2เมษายนพ.ศ.2554

**ศลปศาสตรดษฎบณฑตสาขาประชากรศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย(2552)ปจจบนเปนอาจารย

ประจำาสาขาวชาเศรษฐศาสตรธรกจคณะวทยาการจดการมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา.

Journal of Management Science Chiangrai Rajabhat UniversityVol.6 No. 1 (January - June 2011) 119

ABSTRACT

Thisresearchaimedtostudytheeconomicrelationshipbetweengovernment

expenditures,privateinvestmentandgrossdomesticproductat1988prices(GDP).The

studywasconductedonbyusingthequarterlytimeseriesdataduringtheperiodof1996-

2010,fromOfficeofTheNationalEconomicandSocialDevelopmentBoard.Thestudy

usedEconometricmodel:VectorAutoregressiveModel(VAR)toestimatetherelationship

ofthesevariables.

The results shown thatThailand’s economicdynamicshasbeen influenced

statisticallysignificantchangesbytheKeynesian’sEconomicsthought.Theintervening

byusinggovernmentexpendituresinfluencedmattersforThailand’seconomicdynamics

orGDPmorethanprivateinvestmentoverthepastyears.

Keywords : governmentexpenditures,privateinvestment,Thaieconomicgrowth

บทน�า

นบตงแตเคนส (JohnMaynardKeynes)นกเศรษฐศาสตรชาวองกฤษไดเขยน

หนงสอชอ "TheGeneral Theory of Employment, Interest andMoney" ขนมาในป

ค.ศ. 1936 (วนรกษ มงมณนาคน, 2548) ซงมนยของเนอหาส�าคญทแสดงถงแนวคด

ทางเศรษฐศาสตรทขดแยงอยางมากกบแนวคดกอนหนาของส�านกคลาสสก (classical

school) ทพฒนามากอนเกอบศตวรรษโดยนกเศรษฐศาสตรยคกอนใหความส�าคญกบ

ระบบตลาดเสร(freemarket)และคดคานการเขาไปแทรกแซงระบบเศรษฐกจของภาครฐ

เนองจากมความเชอวากลไกราคาหรอระบบตลาดสามารถท�างานไดอยางมประสทธภาพ

ท�าใหระบบเศรษฐกจบรรลถงเปาหมายไดโดยตวเอง โดยการแทรกแซงของภาครฐจะ

กอใหเกดความบดเบอนขนในระบบตลาดอยางไรกด จากปญหาเศรษฐกจโลกทตกต�า

เปนเวลานานดงทเกดขนในยคนนท�าใหเคนสมความเชอวา ระบบเศรษฐกจไมสามารถ

จดการตวเองไดอยางมประสทธภาพ เนองจากเศรษฐกจในสภาวะทตกต�าจะกอใหเกด

ปญหาการวางงานขนไดเปนระยะเวลานาน อนมสาเหตสวนหนงมาจากการปรบตว

ของราคาหรอคาจางในตลาดแรงงานมลกษณะเปน sticky price หรอมความหนด

ไมสามารถปรบขนลงไดอยางรวดเรวจนกระทงสามารถดงดดใหนายจางท�าการจางงาน

แรงงานทงหมดในระบบเศรษฐกจไดซงจะมผลท�าใหระบบเศรษฐกจขาดก�าลงซอสงผล


ใหเกดอปทานสวนเกนขนและเกดเปนวงจรใหเศรษฐกจยงตกต�าเปนระยะเวลานาน

หากไมมการแทรกแซงจากภาครฐซงถอวาเปนหนวยเศรษฐกจทมก�าลงซอมากทสด

ในระบบเศรษฐกจ ดวยเหตน เคนสจงเชอวา การใชจายของภาครฐ (government

expenditure)จะสามารถลดอปทานหรอผลผลตสวนเกนทเกดขนและท�าใหระบบเศรษฐกจ

ฟนตวในทสดซงแนวคดของเคนสไดถกน�าไปใชแกปญหาเศรษฐกจในขณะนนและมผล

ท�าใหเศรษฐกจโลกฟนตวขนในทสด

ดวยเหตนแนวคดของเคนสจงไดรบการยอมรบและถกน�ามาใชอยางกวางขวาง

ในปจจบนรวมถงประเทศไทยเองกถอไดวาเปนประเทศหนงทไดรบอทธพลจากแนวคด

ของเคนสเชนกนในการเสรมสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจตลอดกวาทศวรรษ

ทผานมาแมวาสดสวนการเขาไปมสวนรวมในระบบเศรษฐกจในรปการใชจายของรฐบาล

(government expenditure) มไมมากนก เมอเปรยบเทยบกบการลงทนของภาคเอกชน

(privateinvestment)ซงมสดสวนมากในระบบเศรษฐกจในชวงทผานมากตาม

แตจากขอมลในชวงภายหลงวกฤตการณทางเศรษฐกจปพ.ศ.2540 เราสามารถ

เหนแนวโนมการเพมขนของรายจายภาครฐไดอยางชดเจนมากขนกลาวคอสดสวนของ

รายจายโดยรวมภาครฐในปจจบนปพ.ศ.2553ไดเพมขนจากชวงกอนเกดวกฤตปพ.ศ.2539

เทากบรอยละ18.47ขณะทสดสวนการลงทนภาคเอกชนลดลงรอยละ28.07 (ส�านกงาน

คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต,2554)อยางไรกดเมอพจารณาใน

รายละเอยดแลวพบวา รายจายของภาครฐทมสดสวนสงขนนนคอ รายจายประจ�า อน

ประกอบดวยเงนเดอนและคาจางคาซอสนคาและบรการซงเพมขนถงรอยละ74.65ใน

ขณะเดยวกนรายจายลงทนซงมผลตอศกยภาพการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศใน

อนาคตนนกลบมสดสวนลดลงรอยละ26.9ในชวงเวลาดงกลาว

ดงนนผวจยจงมความสนใจทจะวเคราะหถงบทบาทของภาครฐและภาคเอกชน

ตอเศรษฐกจไทยผานมมมองดานการลงทน เพอใหเหนศกยภาพทางเศรษฐกจโดยรวม

ของประเทศในอนาคตทงนโดยมการจ�าแนกผลของความสมพนธระหวางรายจายประเภท

ตางๆของภาครฐ อนไดแก รายจายประจ�าและรายจายลงทน ทมตอการเปลยนแปลง

เศรษฐกจไทยในระยะยาวดวย ซงจะท�าใหสามารถน�าไปเปนแนวทางก�าหนดนโยบาย

ดานรายจายของภาครฐไดอยางเหมาะสมตอไป


วตถประสงคการวจย เพอศกษาความสมพนธระหวางรายจายภาครฐ รายจายลงทนภาคเอกชนและ

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ

การทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ รายจายภาครฐ (government expenditure) เปนองคประกอบหนงของรายจาย

มวลรวม(aggregateexpenditure)นอกเหนอจากรายจายบรโภครายจายลงทนการสงออก

และการน�าเขาสนคาบรการ ตามแนวคดของเคนส ทมผลตอการเปลยนแปลงรายได

ประชาชาตหรอความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศโดยทวไปการใชจายของ

ภาครฐ เปนรายจายประเภทอสระ (autonomous expenditure) ไมขนอยกบตวแปรอนๆ

แตจะเปนไปตามนโยบายของภาครฐทไดวางเปาหมายเอาไวหรอเปนตวแปรเชงนโยบาย

(policy variable) ซงผลของรายจายภาครฐจะสงผลตอการขยายตวทางเศรษฐกจโดย

ผานการใชจายของรฐโดยตรงและอกสวนหนงผานการกระตนการบรโภคและการลงทน

ของภาคเอกชนในลกษณะCrowdinginในรอบถดๆไป

ส�าหรบโครงสรางรายจายภาครฐหากจ�าแนกตามกจกรรมทางเศรษฐกจสามารถ

จ�าแนกไดเปน2ประเภทกลาวคอ

ก) รายจายทวไปหรอรายจายประจ�าประกอบดวยเงนเดอนและคาจาง(Wages

and Salaries) และรายจายในการซอสนคาและบรการ ทไมเปนสนทรพยประเภททน

(Expenditureongoodsandservices)

ข) รายจายลงทน ซงหมายถง รายจายส�าหรบซอหรอลงทนในโครงการ

เพอใหไดมาซงครภณฑทดนและสงกอสรางเพอการสะสมทนเปนตน

ส�าหรบงานวจย ทไดท�าการทบทวนมาสวนใหญไดใหขอสรปทชดเจนวา

รายจายภาครฐและการลงทนของภาคเอกชนมผลตอการเปลยนแปลงรายไดประชาชาต

หรอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศอาท

ณฐกานตวรสงาศลป (2551) ไดท �าการประเมนขนาดของการตอบสนองของ

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอการใชจายของรฐบาลประเภทตางๆดวยแบบจ�าลอง

VectorAutoRegression ซงผลการศกษาพบวา รายจายประจ�า และรายจายลงทนนน

มตวคณทางการคลง (fiscalmultiplier) มากกวา 1 เนองจากเปนลกษณะของรายจาย

ทกอใหเกดอปสงคสบเนองนอกจากน ผวจยยงเสนอแนะใหภาครฐเพมประสทธภาพ

การใชจายตอระบบเศรษฐกจดวยการเนนรายจายทท�าใหเกดProductivityและกระตน


การลงทนเปนหลก โดยมการจดล�าดบความส�าคญของการใชจาย รวมถงการมกฎหมาย

และฐานขอมลเพอใชก�ากบและตรวจสอบการใชเงนใหรดกม

รณชตสมมตร (2550)ท�าการศกษาบทบาทของการใชจายภาครฐตอตวแปร

ทางเศรษฐกจมหภาคของประเทศไทยอนประกอบดวยผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ

ภาษอตราดอกเบยการบรโภคของภาคเอกชนและการลงทนของภาคเอกชนโดยอาศย

วธการCointegrationและErrorCorrection ซงผลการศกษาพบวา รายจายของภาครฐ

มผลกระทบในระยะยาวตอการเปลยนแปลงของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ

มากทสดรองมาไดแกการลงทนของภาคเอกชนการบรโภคของภาคเอกชนภาษและ

อตราดอกเบยตามล�าดบ

งานวจยขางตนบางสวนไดมงทจะศกษารายจายภาครฐแตละประเภทโดยตรง

ในขณะทบางสวนไดท�าการศกษาเปรยบเทยบกบรายจายอนๆตามแนวคดของเคนสแตก

มไดศกษาไปในรายละเอยดของรายจายภาครฐแตละประเภท เพอเปรยบเทยบกบ

ตวแปรอนๆผวจยจงไดน�ามาประยกตใชเปนกรอบแนวคดในการศกษาครงน

วธด�าเนนการวจย การวจยครงนอาศยวธการศกษาซงประกอบดวย ขอมลและตวแปรทใชใน

การศกษาแบบจ�าลองทใชในการศกษาและการวเคราะหขอมลดงตอไปน

ขอมลและตวแปรทใชในการศกษา

การวจยครงนอาศยขอมลทตยภมประเภทอนกรมเวลา (Secondary time series

data) เปนขอมลรายไตรมาสต งแตไตรมาสทหนง ป พ.ศ.2539 จนถงไตรมาสทส

ปพ.ศ.2553(รวมทงสน60ขอมล)ซงไดมาจากการรวบรวมของส�านกงานคณะกรรมการ

พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต(สศช.)

ส�าหรบรายละเอยดของตวแปรและขอมลทใชศกษาประกอบดวย

-รายจายภาครฐ(GovernmentExpenditures)ประกอบดวย

(1) ตวแปรรายจายบรโภคทวไปของภาครฐ(LnGEN_G)ไดแกขอมลGeneral

GovernmentConsumptionExpenditureat1988Prices

(2) ตวแปรรายจายลงทนของภาครฐ(LnGI)ไดแกขอมลGrossFixedCapital

Formationat1988Prices(Public)


- ตวแปรรายจายลงทนของภาคเอกชน(PrivateInvestments:LnPI)ไดแกขอมล

GrossFixedCapitalFormationat1988Prices(Private)

- ตวแปรผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (LnGDP) ไดแก ขอมลGross

DomesticProductat1988Prices

แบบจ�าลองทใชในการศกษา

ผวจยไดน�าเอาแบบจ�าลองทางเศรษฐมตVAR(VectorAutoregressiveModel)

มาศกษาความสมพนธของรายจายภาครฐการลงทนภาคเอกชนและผลตภณฑมวลรวม

ภายในประเทศ ซงมความเหมาะสมส�าหรบตวแปรทมลกษณะสมพนธกนเองในแบบ

จ�าลอง(EndogenousVariables)เพอใหบรรลวตถประสงคของการศกษาโดยสามารถเขยน

ใหอยในรปของเมทรกซในรปของReduceFormไดดงน

ขอมลและตวแปรทใชในการศกษา การวจยครงนอาศยขอมลทตยภมประเภทอนกรมเวลา (Secondary time series data) เปนขอมลรายไตรมาสตงแตไตรมาสทหนง ป พ.ศ.2539 จนถงไตรมาสทสป พ.ศ.2553 (รวมทงสน 60 ขอมล) ซงไดมาจากการรวบรวมของสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.)

สาหรบรายละเอยดของตวแปรและขอมลทใชศกษา ประกอบดวย - รายจายภาครฐ (Government Expenditures) ประกอบดวย

(1) ตวแปรรายจายบรโภคทวไปของภาครฐ (LnGEN_G) ไดแก ขอมล General Government Consumption Expenditure at 1988 Prices

(2) ตวแปรรายจายลงทนของภาครฐ (LnGI) ไดแก ขอมล Gross Fixed Capital Formation at 1988 Prices (Public)

- ตวแปรรายจายลงทนของภาคเอกชน (Private Investments: LnPI) ไดแก ขอมล Gross Fixed Capital Formation at 1988 Prices (Private)

- ตวแปรผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (LnGDP) ไดแก ขอมล Gross Domestic Product at 1988 Prices แบบจาลองทใชในการศกษา ผวจยไดนาเอาแบบจาลองทางเศรษฐมต VAR (Vector Autoregressive Model) มาศกษาความสมพนธของรายจายภาครฐ การลงทนภาคเอกชน และผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ ซงมความเหมาะสมสาหรบตวแปรทมลกษณะสมพนธกนเองในแบบจาลอง (Endogenous Variables) เพอใหบรรลวตถประสงคของการศกษา โดยสามารถเขยนใหอยในรปของเมทรกซในรปของ Reduce Form ได ดงน

LnGDPt A10 A11(L) A12(L) . A1n(L) LnGDPt-i e1t LnPIt = A20 + A21(L) A22(L) . A2n(L) LnPIt-i + e2t LnGIt A30 A31(L) A32(L) . A3n(L) LnGIt-i e3t LnGEN_Gt A40 A41(L) A42(L) . A4n(L) LnGEN_Gt-i e4t

โดยท Aij (L) คอ The Polinomials in the Lag Operator L

จากสมการจะใหเหนวา คาของตวแปรหนงจะถกกาหนดจากคาในอดต (Lagged Values) ทงจากตวของมนเอง

และตวแปรอนๆในแบบจาลอง ดงนน การกาหนดใหจานวน Lag ทมากขน จะทาใหความสามารถในการอธบายพฤตกรรมเชงพลวตของแบบจาลอง VAR ในรปของ Reduced Form สงขน แตในขณะเดยวกน Degree of Freedom จะลดลง เนองจากคา สมประสทธทถกประมาณคาจะสงขน ทาใหผลการประมาณมความนาเชอถอลดลง ดงนน เราจง ตองหาจานวน Lag ทเหมาะสม โดยพจารณาจากคาสถตตางๆ กลาวคอ ถาขนาดของตวอยางมขนาดเลก (จานวน 30 ตวอยาง) การเลอกจานวน lag จาก AIC (Akaike information criterion) และ FPE (Final prediction error) จะทาใหการประมาณคามความถกตองมากทสด สาหรบตวอยางขนาด 60 ตวอยางนน การเลอกจานวน lag จาก HQ (Hannan-Quinn information criterion) จะทาใหการประมาณคามความถกตองมากทสดเชนเดยวกบ AIC และ SIC (Asghar and bid 2007)

โดยทAij(L)คอThePolinomialsintheLagOperatorL

จากสมการจะใหเหนวาคาของตวแปรหนงจะถกก�าหนดจากคาในอดต(Lagged

Values)ทงจากตวของมนเองและตวแปรอนๆในแบบจ�าลองดงนนการก�าหนดใหจ�านวน

Lag ทมากขนจะท�าใหความสามารถในการอธบายพฤตกรรมเชงพลวตของแบบจ�าลอง

VARในรปของReducedFormสงขนแตในขณะเดยวกนDegreeofFreedomจะลดลง

เนองจากคาสมประสทธทถกประมาณคาจะสงขนท�าใหผลการประมาณมความนาเชอถอ

ลดลงดงนนเราจงตองหาจ�านวนLagทเหมาะสมโดยพจารณาจากคาสถตตางๆกลาวคอ

ถาขนาดของตวอยางมขนาดเลก (จ�านวน30ตวอยาง) การเลอกจ�านวน lag จากAIC

(Akaikeinformationcriterion)และFPE(Finalpredictionerror)จะท�าใหการประมาณคา

มความถกตองมากทสดส�าหรบตวอยางขนาด60ตวอยางนนการเลอกจ�านวน lagจาก

HQ (Hannan-Quinn information criterion) จะท�าใหการประมาณคามความถกตอง

มากทสดเชนเดยวกบAICและSIC(Asgharandbid2007)


การวเคราะหขอมล

VARเปนแบบจ�าลองทใชกนอยางแพรหลายในงานศกษาตวแปรทมลกษณะเปน

พลวต หรอเปนตวแปรอนกรมเวลา เนองจากผศกษาไมจ�าเปนตองทราบลกษณะ

ความสมพนธทแทจรงของตวแปรตางๆในแบบจ�าลองโดยเพยงแตทราบวาตวแปรตางๆ

ทใชในการศกษามความเกยวของกนในทางทฤษฎและมความเกยวของกบคาในอดต

(Laggedvalue)กสามารถน�ามาวเคราะหได

อยางไรกดแบบจ�าลองVARกไมไดแสดงความสมพนธระหวางตวแปรตางๆ

อยางชดเจนดงนน จงตองอาศยการวเคราะหอนๆเขามาศกษาเพมเตม เพอแสดงใหเหน

ถงความสมพนธระหวางตวแปรในภาพรวมไดอยางชดเจนมากขนอนไดแกการวเคราะห

การตอบสนองของตวแปร (ImpulseResponse Function) และการวเคราะหขนาดของ

อทธพลของตวแปรโดยการแยกสวนความแปรปรวน(VarianceDecomposition)ดงตอไปน

- การวเคราะหการตอบสนองของตวแปร(ImpulseResponseFunction:IRF)

เปนวธทจะชวยวดการเปลยนแปลงของตวแปรซงวดในรปOne StandardDeviation

วามผลกระทบตอตวแปรอนๆ ในระบบทงในชวงเวลาเดยวกนและชวงเวลาในอนาคต

อยางไรหรอกลาวไดวาเปนการวดผลกระทบจากShockของตวแปรใดๆในแบบจ�าลอง

ทมตอตวแปรอนๆในชวงเวลาเดยวกนและชวงเวลาตางๆในอนาคต

- การวเคราะหขนาดของอทธพลของตวแปรโดยการแยกสวนความแปรปรวน

(VarianceDecomposition:VD) เปนการวเคราะหวา ในชวงเวลาหนงความผนผวนของ

ตวแปรEndogenousตวหนงๆจะมอทธพลมาจากความผนผวนในตวเองและตวแปรอนๆ

เปนสดสวนเทาใด

ดงนนการน�าเอาวธการวเคราะหการตอบสนองของตวแปรและการวเคราะห

ขนาดของอทธพลของตวแปรโดยการแยกสวนความแปรปรวน มาใชในงานศกษา

แบบจ�าลอง VAR ซงจะท�าใหทราบท งทศทางและขนาดของผลกระทบทเกดขน

ของตวแปรทสนใจศกษาตอตวแปรอนๆไดชดเจนมากขน

ส�าหรบการวเคราะหVARนนประกอบไปดวยขนตอนดงตอไปน

1)การทดสอบ unit root ของตวแปร เพอพจารณาความหยดนงของขอมล

(stationary) เพอหลกเลยงปญหาความสมพนธลวง (spurious relationship)ของตวแปร

ตางๆในแบบจ�าลองโดยอาศยวธการAugmentedDickey-Fullertest(ADF)ซงหากเปน

ขอมลไมหยดนง (non-stationary)กจะท�าการdifferenceตวแปรเพอใหขอมลมความนง

ซงตวแปรทท�าการdifferenceแลวมความนงทล�าดบpเราจะเรยกวาI(p)หรอIntegrated


orderpth

2)การเลอกlagหรอความลาชาทเหมาะสมของตวแปร

3)การทดสอบความสมพนธเชงดลยภาพระยะยาว(Cointegrationtest)ในกรณ

ขอมลของตวแปรมลกษณะไมหยดนงเพอใชเปนเกณฑตดสนใจในการเลอกแบบจ�าลอง

ระหวาง VAR หรอ VEC (Vector Error Correction) เนองจากในกรณทตวแปร

มความสมพนธในระยะยาวตอกนการใชแบบจ�าลองVECจะใหผลหรอขอสรปมากกวา

โดยการทดสอบความสมพนธระยะยาวในการศกษานไดใชวธการJohansenCointegration

Test(Johansen1988)เพอหาจ�านวนของความสมพนธCointegration

4)การประมาณคาแบบจ�าลองดวยVARหรอVEC

5)การประมาณคา ImpulseResponse Function (IRF) และ Forecast-Error

VarianceDecomposition(VD)

นอกจากน ผวจยจะไดท�าการตรวจสอบทศทางความสมพนธของตวแปร

ในแบบจ�าลองดวยวา มความสมพนธกนแบบทศทางเดยวหรอสองทศทาง โดยอาศย

รปแบบการทดสอบGrangerCausalityTest

ผลการวจย จากผลการวเคราะหความสมพนธระหวางรายจายภาครฐการลงทนภาคเอกชน

และผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศสามารถแสดงเปนล�าดบขนตอนตางๆดงตอไปน

การทดสอบความหยดนงของขอมล (stationary)

ผลการทดสอบคณสมบตstationaryดวยวธการAugmentedDickey-Fullertest

(ADF) ทคาระดบ levelพบวาขอมลของตวแปรทงหมดมลกษณะไมหยดนง จงน�าเอา

ตวแปรทงหมดมาท�าการหาผลตางครงทหนง(firstdifference)และท�าการทดสอบอกครง

จงพบวา ขอมลมลกษณะ stationary จงสรปไดวาตวแปร LnGDPLnPI LnGI และ

LnGEN_GเปนตวแปรI(1)(ตารางท1)


ตารางท 1ผลการทดสอบความหยดนงของขอมล

ตวแปร

Level First Difference

Constant

without trend

Constant

with trend None None

LnGDP -0.49296 -3.739732* 1.145669 -12.36046**

LnPI -1.726726 -2.896258 -0.405675 -3.411181**

LnGI -3.952407** -4.136715** -0.249129 -9.101775**

LnGEN_G -1.510795 -5.681588** 0.877386 9.017819**

ทมา:จากการค�านวณ

หมายเหต:**แสดงถงนยส�าคญของคาสถตทระดบ0.01

*แสดงถงนยส�าคญของคาสถตทระดบ0.05

การเลอก lag ทเหมาะสมของตวแปรและการทดสอบ Cointegration

ตวแปรตางๆในระบบเศรษฐกจลวนมระยะเวลาในการสงผลตอตวแปรอนๆ

ในแบบจ�าลองหรอมความลาชาในการรบรผลกระทบทเกดขนดงนนการประมาณคา

แบบจ�าลองVARจงจ�าเปนตองหาจ�านวนlagทเหมาะสมกอนโดยขอมลในการวเคราะห

ครงนมจ�านวนทงสน60ขอมล จงพจารณาคาสถตตางๆ (ตารางท2)พบวาจ�านวน lag

ทเหมาะสมในการศกษาครงนเทากบ3

ตารางท 2คาสถตตางๆในการพจารณาจ�านวนlagทเหมาะสม

Lag LR FPE AIC SC HQ

0 NA 6.44e-09 -7.509562 -7.362230 -7.452742

1 135.6862 7.32e-10 -9.686075 -8.949414 -9.401974

2 115.7191 1.02e-10 -11.66502 -10.33903 -11.15364

3 62.00693* 4.18e-11* -12.58479* -10.66947* -11.84613*

4 14.88839 5.32e-11 -12.39459 -9.889939 -11.42864

5 23.63620 5.11e-11 -12.51824 -9.424267 -11.32502


หมายเหต:*แสดงถงจ�านวนlagทเหมาะสม


ส�าหรบผลการทดสอบความสมพนธเชงดลยภาพระยะยาวของตวแปร

ในแบบจ�าลองพบวามความสมพนธแบบcointegrationตอกน(ตารางท3)

ตารางท 3ผลการทดสอบความสมพนธเชงดลยภาพในระยะยาว

Hypothesized

No. Of CE(s) EigenvalueTrace

Statistic

0.05

Critical

Value

Max-Eigen

Statistic

0.05

Critical

Value

None* 0.480134 88.37928 47.85613 35.98016 27.58434

Atmost1* 0.391459 52.39912 9.79707 27.31805 21.13162

Atmost2* 0.292079 25.08108 15.49471 18.99826 14.26460

Atmost3* 0.104700 6.082815 3.841466 6.082815 3.841466


หมายเหต: * แสดงถง นยส�าคญของคาสถตทระดบ 0.05 (โดย Trace test และ

Max-eigenvaluetestแสดงถง4cointegratingeqns.)

เชนน จงสามารถประมาณคาในแบบจ�าลองดวยวธการของVAR ซงแสดง

ความสมพนธในระยะยาวของตวแปรตางๆในแบบจ�าลองไดดงตารางตอไปน

ตารางท 4ผลการประมาณคาแบบจ�าลองVAR

ตวแปร Δ(LnGDP) Δ(LnPI) Δ(LnGI) Δ(LnGEN_G)

Δ(LnGDPt-1) 0.034994 1.426751 -1.476015 -0.486235

(0.17569) (0.52837) (1.00436) (0.47414)

[0.19919] [2.70027] [-1.46961] [-1.02551]

Δ(LnGDPt-2) -0.631733 -0.864798 2.209519 -0.395532

(0.17149) (0.51575) (0.98037) (0.46281)

[-3.68380] [-1.67677] [2.25376] [-0.85462]

Δ(LnGDPt-3) -0.461240 -1.234088 -0.437038 0.378686

(0.20158) (0.60625) (1.15240) (0.54403)

[-2.28811] [-2.03560] [-0.37924] [0.69608]



Δ(LnPIt-1) 0.073664 0.095058 0.424924 0.362292

(0.05179) (0.15576) (0.29608) (0.13977)

[1.42232] [0.61028] [1.43516] [2.59198]

Δ(LnPIt-2) 0.138129 0.490614 -0.420530 -0.103194

(0.05389) (0.16206) (0.30806) (0.14543)

[2.56332] [3.02730] [-1.36510] [-0.70959]

Δ(LnPIt-3) 0.100624 0.330431 0.610826 -0.056692

(0.04656) (0.14004) (0.26620) (0.12567)

[2.16094] [2.35950] [2.29460] [-0.45112]

Δ(LnGIt-1) 0.046561 0.114398 -0.554901 -0.055507

(0.02342) (0.07045) (0.13392) (0.06322)

[1.98769] [1.62382] [-4.14368] [-0.87801]

Δ(LnGIt-2) 0.021876 -0.189938 -0.487100 -0.125170

(0.02481) (0.07462) (0.14184) (0.06696)

[0.88167] [-2.54540] [-3.43411] [-1.86930]

Δ(LnGIt-3) -0.003294 -0.146649 -0.632443 -0.118305

(0.02270) (0.06828) (0.12979) (0.06127)

[-0.14508] [-2.14782] [-4.87295] [-1.93088]

Δ(LnGEN_Gt-1) 0.062877 0.015342 0.033997 -0.769645

(0.05029) (0.15123) (0.28747) (0.13571)

[1.25039] [0.10144] [0.11826] [-5.67124]

Δ(LnGEN_Gt-2) -0.000841 -0.024527 -0.088777 -0.578253

(0.05845) (0.17577) (0.33412) (0.15773)

[-0.01440] [-0.13954] [-0.26570] [-3.66605]

ตารางท 4(ตอ)



Δ(LnGEN_Gt-3) -0.033338 0.223607 0.179842 -0.449365

(0.04912) (0.14772) (0.28079) (0.13256)

[-0.67876] [1.51375] [0.64049] [-3.39002]

C 0.016373 0.001414 -0.014064 0.029619

(0.00465) (0.01399) (0.02658) (0.01255)

[3.52091] [0.10109] [-0.52903] [2.36012]

R-squared 0.841481 0.744371 0.875725 0.896256

Adj. R-squared 0.797243 0.673032 0.841043 0.867304

Sum sq. resides 0.018060 0.163351 0.590226 0.131539

S.E. equation 0.020494 0.061635 0.117159 0.055309

F-statistic 19.02169 10.43435 25.25049 30.95684

Log likelihood 145.6430 83.98120 48.01227 90.04603

Akaike AIC -4.737251 -2.535043 -1.250438 -2.751644

Schwarz SC -4.267080 -2.064872 -0.780267 -2.281473

Mean dependent 0.007139 -0.006945 -0.007197 0.008325

S.D. dependent 0.045513 0.107789 0.293857 0.151832

Determinant resid covariance

(dof adj.)

2.64E-11

Determinant resid covariance 9.17E-12

Log likelihood 393.7709

Akaike information criterion -12.20610

Schwarz criterion -10.32542

ทมา:จากการค�านวณหมายเหต: คาในวงเลบ()แสดงถงStandarderrors

คาในวงเลบ[]แสดงถงt-statistics

ตารางท 4 (ตอ)


ผลการประมาณคาในตารางท 4 สามารถน�ามาเขยนเปนสมการผลตภณฑ

มวลรวมภายในประเทศไดดงน

Δ(LnGDP) = 0.0163 + 0.0349*Δ(LnGDPt-1) - 0.6317*Δ(LnGDPt-2)

-0.4612*Δ(LnGDPt-3)+0.0736*Δ(LnPIt-1)+0.1381*Δ(LnPIt-2)+0.1006*Δ(LnPIt-3)

+0.0465*Δ(LnGIt-1)+0.0218*Δ(LnGIt-2)-0.0032*Δ(LnGIt-3)+0.0628*Δ(LnGEN_

Gt-1)-0.0008*Δ(LnGEN_Gt-2)-0.0333*Δ(LnGEN_Gt-3)

จากสมการดงกลาว แสดงใหเหนวา การเปลยนแปลงของตวแปรตางๆ

อนประกอบดวยตวแปรรายจายทวไปและรายจายลงทนของภาครฐรวมถงรายจายลงทน

ของภาคเอกชน ลวนสงผลในทศทางบวกตอการเปลยนแปลงในผลตภณฑมวลรวม

ภายในประเทศหรออกนยหนงกคอรายจายของภาครฐและรายจายลงทนของภาคเอกชน

มความสมพนธในระยะยาวกบผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศในทศทางเดยวกนนนเอง

อยางไรกตามดวยวธการวเคราะหทางสถตทกลาวมาขางตนหากกรณทตวแปร

ในแบบจ�าลองมความสมพนธในระยะยาวตอกนแลวการใชแบบจ�าลอง (VectorError

Correction:VEC)จะใหผลหรอขอสรปมากกวา ดวยเหตนผวจยจงท�าการประมาณคา

ตวแปรใหมดวยแบบจ�าลองVECเพอน�ามาวเคราะหการตอบสนอง(ImpulseResponse

Function) และขนาดของอทธพลโดยการแยกสวนความแปรปรวน (Variance

Decomposition)ของตวแปรอนๆในแบบจ�าลองทมตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ

เพอใหทราบถงบทบาทของภาครฐและเอกชนไดอยางชดเจนมากขน ซงปรากฏ

ผลการศกษาในแตละสวนดงตอไปน

ผลการประมาณคาการตอบสนองของตวแปร (Impulse Response Function)

ผลการวเคราะห (ภาพท 1)พบวา การ shockสะสมของตวแปรทงสองของ

รายจายภาครฐจะสงผลกระทบใหเกดการเปลยนแปลงตอระดบผลตภณฑมวลรวม

ภายในประเทศในทศทางบวกอยางชดเจนซงหมายความวาการเปลยนแปลงของรายจาย

ภาครฐทงประเภทรายจายทวไป(LnGEN_G)และรายจายลงทน(LnGI)ทมากขนจะมผล

ท�าใหผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ(LnGDP)เพมขนดวยในขณะทการshockสะสม

ของตวแปรรายจายลงทนของภาคเอกชน(LnPI)เกอบจะไมสงผลตอการเปลยนแปลงของ

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศเลย


ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ หรออกนยหนงกคอ รายจายของภาครฐและรายจายลงทนของภาคเอกชน มความสมพนธในระยะยาวกบผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศในทศทางเดยวกน นนเอง

อยางไรกตาม ดวยวธการวเคราะหทางสถตทกลาวมาขางตน หากกรณทตวแปรในแบบจาลองมความสมพนธในระยะยาวตอกนแลว การใชแบบจาลอง (Vector Error Correction: VEC) จะใหผลหรอขอสรปมากกวา ดวยเหตน ผวจยจงทาการประมาณคาตวแปรใหมดวยแบบจาลอง VEC เพอนามาวเคราะหการตอบสนอง (Impulse Response Function) และขนาดของอทธพลโดยการแยกสวนความแปรปรวน (Variance Decomposition) ของตวแปรอนๆในแบบจาลองทมตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ เพอใหทราบถงบทบาทของภาครฐและเอกชนไดอยางชดเจนมากขน ซงปรากฏผลการศกษาในแตละสวน ดงตอไปน

ผลการประมาณคาการตอบสนองของตวแปร (Impulse Response Function)

ผลการวเคราะห (ภาพท 1) พบวา การ shock สะสมของตวแปรทงสองของรายจายภาครฐจะสงผลกระทบใหเกดการเปลยนแปลงตอระดบผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศในทศทางบวกอยางชดเจน ซงหมายความวา การเปลยนแปลงของรายจายภาครฐ ทงประเภทรายจายทวไป (LnGEN_G) และรายจายลงทน (LnGI) ทมากขนจะมผลทาใหผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (LnGDP) เพมขนดวย ในขณะทการ shock สะสมของตวแปรรายจายลงทนของภาคเอกชน (LnPI) เกอบจะไมสงผลตอการเปลยนแปลงของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศเลย

ภาพท 1: ผลกระทบจากความผนผวนของรายจายทวไปและรายจายลงทนของภาครฐ

รายจายลงทนภาคเอกชน ทมตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ ทมา: จากการคานวณ

ผลการวเคราะหขนาดของอทธพลของตวแปรโดยการแยกสวนความแปรปรวน (Variance Decomposition) เมอพจารณาขนาดผลกระทบของตวแปรรายจายภาครฐและภาคเอกชนตอผลผลต มวลรวมภายในประเทศ

(LnGDP) โดยการแยกสวนความแปรปรวน (ภาพท 2) พบวา อทธพลของตวแปรตางๆทมตอ LnGDP จะเรมมากขนและมเสถยรภาพเมอเวลาผานไป โดยความผนผวนของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ จะขนอยกบรายจายลงทนของภาครฐ (LnGI) มากทสด ประมาณรอยละ 18 และรายจายทวไปของภาครฐ (LnGI) ประมาณรอยละ 6 ตามลาดบ ในขณะทรายจายลงทนของภาคเอกชน (LnPI) มสดสวนเพยงประมาณรอยละ 2 เทานน

-.05

.00

.05

.10

.15

.20

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Accumulated Response of D(LNGDP) to D(LNPI)

-.05

.00

.05

.10

.15

.20

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Accumulated Response of D(LNGDP) to D(LNGI)

-.05

.00

.05

.10

.15

.20

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Accumulated Response of D(LNGDP)to D(LNGEN_G)

ภาพท 1 : ผลกระทบจากความผนผวนของรายจายทวไปและรายจายลงทนของ

ภาครฐ รายจายลงทนภาคเอกชน ทมตอผลตภณฑมวลรวม

ภายในประเทศ


ผลการวเคราะหขนาดของอทธพลของตวแปรโดยการแยกสวนความแปรปรวน

(Variance Decomposition)

เมอพจารณาขนาดผลกระทบของตวแปรรายจายภาครฐและภาคเอกชนตอผลผลต

มวลรวมภายในประเทศ (LnGDP) โดยการแยกสวนความแปรปรวน (ภาพท 2)พบวา

อทธพลของตวแปรตางๆทมตอLnGDPจะเรมมากขนและมเสถยรภาพเมอเวลาผานไป

โดยความผนผวนของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ จะขนอยกบรายจายลงทน

ของภาครฐ (LnGI)มากทสดประมาณรอยละ18และรายจายทวไปของภาครฐ (LnGI)

ประมาณรอยละ6ตามล�าดบในขณะทรายจายลงทนของภาคเอกชน(LnPI)มสดสวนเพยง

ประมาณรอยละ2เทานน


ภาพท 2: สวนประกอบของความผนผวนในผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ ทมา: จากการคานวณ

ผลการทดสอบ Granger Causality Test ผลการทดสอบ Granger Causality ของตวแปรทงหมดในแบบจาลอง ณ ระดบความเชอมน 95% ท lag อนดบ 2

โดยใชตวแปรในลกษณะ First Difference (ตารางท 5) ทาใหสรปไดวา ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Ln_GDP) มความสมพนธแบบสองทศทางกบรายจายภาครฐ ทงประเภทรายจายทวไป (LnGEN_G) และรายจายลงทน (LnGI) ในขณะทสงผลแบบทศทางเดยว ในลกษณะทผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศมผลตอรายจายลงทนภาคเอกชน (LnPI) เทานน

0

20

40

60

80

100

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Percent D(LNGDP) variance due to D(LNGDP)

0

20

40

60

80

100

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Percent D(LNGDP) variance due to D(LNPI)

0

20

40

60

80

100

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Percent D(LNGDP) variance due to D(LNGI)

0

20

40

60

80

100

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Percent D(LNGDP) variance due to D(LNGEN_G)

ภาพท 2: สวนประกอบของความผนผวนในผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ ทมา: จากการคานวณ

ผลการทดสอบ Granger Causality Test ผลการทดสอบ Granger Causality ของตวแปรทงหมดในแบบจาลอง ณ ระดบความเชอมน 95% ท lag อนดบ 2

โดยใชตวแปรในลกษณะ First Difference (ตารางท 5) ทาใหสรปไดวา ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Ln_GDP) มความสมพนธแบบสองทศทางกบรายจายภาครฐ ทงประเภทรายจายทวไป (LnGEN_G) และรายจายลงทน (LnGI) ในขณะทสงผลแบบทศทางเดยว ในลกษณะทผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศมผลตอรายจายลงทนภาคเอกชน (LnPI) เทานน

0

20

40

60

80

100

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Percent D(LNGDP) variance due to D(LNGDP)

0

20

40

60

80

100

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Percent D(LNGDP) variance due to D(LNPI)

0

20

40

60

80

100

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Percent D(LNGDP) variance due to D(LNGI)

0

20

40

60

80

100

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Percent D(LNGDP) variance due to D(LNGEN_G)

ภาพท 2 : สวนประกอบของความผนผวนในผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ


ผลการทดสอบ Granger Causality Test

ผลการทดสอบGrangerCausalityของตวแปรทงหมดในแบบจ�าลองณระดบ

ความเชอมน95%ทlagอนดบ2โดยใชตวแปรในลกษณะFirstDifference(ตารางท5)

ท�าใหสรปไดวา ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Ln_GDP) มความสมพนธแบบ

สองทศทางกบรายจายภาครฐทงประเภทรายจายทวไป (LnGEN_G)และรายจายลงทน

(LnGI)ในขณะทสงผลแบบทศทางเดยวในลกษณะทผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ

มผลตอรายจายลงทนภาคเอกชน(LnPI)เทานน


ตารางท 5ผลการทดสอบGrangerCausality

Dependent Variable Excluded Chi-sq

Δ(ΔLnGDP)

Δ(ΔLnGDP)

Δ(ΔLnGDP)

Δ(ΔLnGDP)

Δ(ΔLnPI)

Δ(ΔLnPI)

Δ(ΔLnPI)

Δ(ΔLnPI)

Δ(ΔLnGI)

Δ(ΔLnGI)

Δ(ΔLnGI)

Δ(ΔLnGI)

Δ(ΔLnGEN_G)

Δ(ΔLnGEN_G)

Δ(ΔLnGEN_G)

Δ(ΔLnGEN_G)

Δ(ΔLnPI)

Δ(ΔLnGI)

Δ(ΔLnGEN_G)

All

Δ(ΔLnGDP)

Δ(ΔLnGI)

Δ(ΔLnGEN_G)

All

Δ(ΔLnGDP)

Δ(ΔLnPI)

Δ(ΔLnGEN_G)

All

Δ(ΔLnGDP)

Δ(ΔLnPI)

Δ(ΔLnGI)

All

4.052295

7.267924*

10.49764**

19.92987**

76.20002**

6.815022*

3.633851

105.9187**

298.3684**

25.30714**

0.896296

388.7864**

141.9574**

22.71705**

15.71127**

199.5848**

**แสดงถงนยส�าคญของคาสถตทระดบ0.01

*แสดงถงนยส�าคญของคาสถตทระดบ0.05

สรปและอภปรายผล ผลการวจยขางตนสรปไดวา รายจายภาครฐ ตางมความสมพนธซงกนและกน

กบผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ โดยการเปลยนแปลงของรายจายลงทนภาครฐ

จะมผลท�าใหเกดการเปลยนแปลงของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศมากทสดรองมา

คอรายจายบรโภคทวไปของภาครฐซงการเปลยนแปลงของรายจายภาครฐทงสองประเภท

ดงกลาวจะท�าใหเกดการเปลยนแปลงตอระดบผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศในทศทาง

เดยวกนส�าหรบการเปลยนแปลงรายจายลงทนของภาคเอกชน เกอบจะไมมผลท�าให

เกดการเปลยนแปลงของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศในชวงทผานมาเลย (ภายหลง

ชวงวกฤตการณเศรษฐกจ)


ผลการวจยทงหมดจงแสดงใหเหนวา การด�าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจของ

ภาครฐในชวงทผานมา มสวนส�าคญในการเสรมสรางเศรษฐกจไทยและท�าใหทราบวา

การพฒนาเศรษฐกจไทยเปนไปตามแนวคดของเคนสซงกคอการยอมรบบทบาทภาครฐ

ในการเขามาแทรกแซงกจกรรมทางเศรษฐกจของประเทศอยางชดเจน

ขอเสนอแนะ ผลการวจยชใหเหนวา รายจายลงทนของภาครฐจะยงคงมบทบาทหลกในการ

เสรมสรางเศรษฐกจของประเทศไทยในอนาคตตามแนวคดของเคนส โดยสงทภาครฐ

ควรใหความส�าคญกคอการจดสรรทรพยากรระหวางรายจายบรโภคทวไป(เงนเดอนและ

คาจาง คาซอสนคาและบรการ)และรายจายลงทนใหเปนไปอยางเหมาะสมรวมถงการ

เรงสงเสรมการลงทนของภาคเอกชน เพอสรางความเขมแขงใหแกระบบเศรษฐกจไทย

มากขนในอนาคตภายใตกลไกการแขงขนในระบบตลาดเสรซงจ�าเปนจะตองด�าเนนการ

ควบคกนไป

เนองดวยการวจยครงนชวยใหเหนภาพรวมของพฤตกรรมในระบบเศรษฐกจ

การวจยในอนาคตผวจยจงควรศกษาเชงลกในแตละภาคสวนเศรษฐกจ ซงจะชวยให

เกดประโยชนในทางปฏบตมากยงขน


รายการอางอง

ณฐกานตวรสงาศลป.(2551).เครองชแรงกระตนและตวคณทางการคลงของไทย. ธนาคาร

แหงประเทศไทย:กรงเทพมหานคร.

รณชตสมมตร.(2550).บทบาทของการใชจายภาครฐตอตวแปรทางเศรษฐกจมหภาคของ

ประเทศไทย. วทยานพนธปรญญาเศรษฐศาสตรมหาบณฑตบณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยเชยงใหม.

วนรกษมงมณนาคน.(2548).หลกเศรษฐศาสตรมหภาค.พมพครงท13.กรงเทพมหานคร

:ส�านกพมพธรรมศาสตร.

ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.(2554).รายงานผลตภณฑ

มวลรวมภายในประเทศ ไตรมาสท 4/2553.(ออนไลน).แหลงทมา:http://www.

nesdb.go.th/Default.aspx?tabid=95.คนเมอวนท25กมภาพนธพ.ศ.2554.

AsgharZahidandAbidIrum.(2007).Performance of lag length selection criteria in

three different situation.Quaid-i-AzamUniversityIslamabad,Pakistan.

Johansen,S.Statistical.(1988).Analysis of Cointegration Vectors.JournalofEconomics

DynamicsandControl.

Documents

ผลกระทบของรายจ่ายภาครัฐและ ...jms.crru.ac.th/datas/MJ_27_1_2554_89_ExJournal.pdf118วารสารว ทยาการจ ดการ