“KIRMIZI PALMİYE BÖCEĞİ” RAPORUDolayısıyla palmiye ağacı, ekonomisi büyük ölçüde turizme dayalı illerin ve ... eder, palmiyenin hemen altında toprakta, palmiye üzerindeki

“KIRMIZI PALMİYE BÖCEĞİ” RAPORU

(RHYNCHOPHORUS FERRUGİNEUS)

KIRMIZI PALMİYE BÖCEĞİ RAPORU

2

İÇİNDEKİLER

Sayfa

1. GİRİŞ………………………………………………………………………………………………………… 3

2. KIRMIZI PALMİYE BÖCEĞİ…………………………………………………………………………. 3

a. TANIMI VE YAŞAYIŞI……………………………………………………………………………. 3

b. ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI……………………………………. 5

c. KONUKÇULARI…………………………………………………………………………………… 6

d. DOĞAL DÜŞMANLARI……………………………………………………………………….. 6

3. DÜNYADA, TÜRKİYE’DE VE KUŞADASI’NDA DURUM………………………………… 7

4. MÜCADELE YÖNTEMLERİ………………………………………………………………………… 10

a. KÜLTÜREL ÖNLEMLER…………………………………………………………………………. 10

b. KARANTİNA ÖNLEMLERİ…………………………………………………………………….. 10

c. BİYOLOJİK MÜCADELE………………………………………………………………………… 10

d. BİYOTEKNİK YÖNTEMLER……………………………………………………………………. 10

e. KİMYASAL MÜCADELE………………………………………………………………………… 11

5. KİMYASAL MÜCADELEDE ÖNERİLEN İLAÇLAR, DOZLARI VE UYGULAMA

ŞEKLİ…………………………………………………………………………………………………………

12

6. UYGULAMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ………………………………………………………. 14

7. SONUÇ VE ÖNERİLER………………………………………………………………………………… 18


3

1. GİRİŞ

Tropik ve subtropik coğrafik bölgelerin bitkisi olan Palmiye (Arecaceae) dünyada 202 cins

ve yaklaşık 2800 tür içeren çok eski bir bitki grubudur.

Turistik otel, motel, tatil köyleri, belediyeler ve diğer turistik işletme sahipleri, siteler,

yazlıklar hemen hemen her yerde palmiye ağaçları bulunmakta ve bulundukları bölgeyi

güzelleştirmektedir. Dolayısıyla palmiye ağacı, ekonomisi büyük ölçüde turizme dayalı illerin ve

ilçelerin vazgeçilmez bir parçasıdır.

Kırmızı Palmiye Böceği, yurt dışından hastalıklı palmiyelerin ithalatıyla özellikle Ege ve

Akdeniz Bölgesi'ndeki ağaçlara zarar vermekte ve hızla yayılmaktadır. Tarım ve Köy İşleri

Bakanlığı, kırmızı palmiye böceği tehlikesine karşı bir dizi önlemler almış, Türkiye'de ilk kez 2005

yılında Mersin'de görülen kırmızı palmiye böceğiyle bulaşık ülkelerden palmiye ithalatını

durdurmuş ve ithal edilecek palmiye ağaçlarına girişte 6 ay karantina uygulanması zorunluluğu

getirmiştir. Ancak bütün bu önlemlere rağmen kırmızı palmiye böceği sahil bölgelerinde

yayılmaya devam etmekte, turizm kentlerimizi tehdit etmektedir.

Bu rapor, Kuşadası Ticaret Odası tarafından 10 Mayıs 2011 tarihinde Odamız Toplantı

Salonunda yapılan ve Aydın İl Tarım Müdürlüğü Bitki Koruma Şube Müdürü Fatih Küçüktabak,

Kuşadası İlçe Tarım Müdürlüğünden Ziraat Mühendisi Hasan Tanrıverdi ve Adana Zirai Mücadele

Enstitüsü Uzmanı Hasan Deda Büyüköztürk tarafından verilen “Kırmızı Palmiye Böceği

Bilgilendirme Semineri”ne dayanarak hazırlanmıştır. Rapor, söz konusu zararlı hakkına bilgiler

içermekte, mücadele yöntemlerini ortaya koymakta, dünyada, Türkiye’de ve Kuşadası’ndaki

durumu hakkında bilgiler sunmaktadır. Raporun son bölümlerinde kırmızı palmiye böceği ile

mücadelede yapılanlar ve bundan sonra yapılması gerekenler konusunda öneriler sunmaktadır.

2. KIRMIZI PALMİYE BÖCEĞİ

a. TANIMI VE YAŞAYIŞI

Erginler kırmızımsı kahverengi ve silindir şeklinde olup, 35 mm uzunluğunda ve 10 mm

enindedir. Kın kanatları koyu kırmızı renktedir. Baş ve hortumun uzunluğu vücudun toplam

uzunluğunun 1/3’ü kadardır. Hortum; üstten kırmızımsı kahverengi, alttan ise koyu kahverengi


4

olup, uzun, eğri ve çıkıntılıdır. Erkekte hortumun üst kısmı kısa kahverengimsi kıllarla kaplı,

dişide ise kılsız, kıvrık, daha ince ve uzundur.

Yumurta, oval, beyaz-krem renkte olup ortalama 2.6 mm uzunluğunda ve 1.1 mm

enindedir. Genç larvanın baş kısmı siyah, diğer kısımları ise sarımsı beyaz renktedir. Larva

olgunlaştıkça renk sarımsı kahverengiye döner. Olgun larvanın uzunluğu 50 mm, eni ise 20 mm

olup, güçlü ağız yapısına sahiptir. Larva, gelişimini tamamladıktan sonra beslendiği ortamı terk

eder, palmiyenin hemen altında toprakta, palmiye üzerindeki yaprak sapları ile gövde arasında

veya ağacın zarar görmüş kısımlarında, palmiye liflerinden 50–95 x 25–40 mm boyutlarında oval

bir kokon örerek pupa olur. Pupa dönemini kokon içinde geçirir. Pupa, önce krem daha sonra

kahverengidir. Pupada baş aşağıya doğru bükülmüştür, anten ve gözler belirgin olup, 35 x 15

mm boyutundadır.

Dişi bireyler hayatları boyunca yaklaşık 200 – 300 adet yumurta bırakır. Yumurta, taze

yaprakların gövde ile birleştikleri yerlere veya palmiyenin zarar görmüş kısımlarına, birbirine

temas etmeyecek şekilde yan yana ve bitki dokusu içine bırakılır. Yumurtalar 2 ile 5 gün arasında

açılır. Yumurtaların gelişebildiği en yüksek sıcaklığın 40°C olduğu belirlenmiştir. Yaklaşık 1 ile 3

ay arasında değişen larva döneminden sonra pupa dönemine giren zararlı, 14 – 21 gün sonra

ergin olur. Erginler, sıcaklığın 12–14°C üzerinde olması durumunda aktif hale geçerler. Bölgelere

göre değişmekle birlikte erkek bireyler 50–120 gün, dişiler ise 50-109 gün yaşar. Tüm hayat

dönemi yaklaşık 4 ay sürmektedir. Erginler uzun uçuşlar yapma yeteneğinde olup, bir uçuşta

900 m uzaklığa ulaşabildiği kaydedilmiştir. Yılda 25–27°C sıcaklıkta 3 döl verebilir.

Aşağıdaki şekil, zararlının gelişme evrelerini ve sürelerini göstermektedir.

YUMURTA Süresi 10 gün.

LARVA Ortalama 55 gün.

PUPA Ortalama 15 gün.

ERGİN Ömrü 2-4 ay.


5

Erkeklerin hortumlarının dorsal kısımlarında kısa kahverengi kıllar bulunur.

Dişilerin hortumları çıplaktır, erkeklere göre daha silindir şeklinde ve biraz daha uzundur.

b. ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI

Zararı larvalar yapar. Yumurtadan çıkan genç larvalar gövde içine girer ve burada

yumuşak lifli dokuyla beslenerek tüneller açar. Larva, yaşamını tamamen gövde içinde geçirdiği

için başlangıçta zararlıyı ve oluşturduğu zararı tespit etmek çok zordur.

Zararlının palmiye ağaçlarının büyüme noktalarında beslenmesi sonucu, gövde üzerinde

ve yaprakların gövdeye bağlandığı kısımlarda açılan küçük deliklerden sarımsı kahverengi

yapışkan bir sıvı ve larvanın beslenme artıklarının oluşturduğu tümsekler gözle görülebilir.

Zamanla (yaklaşık 2-3 yıl sonra) yapraklarda sararma, solma ve kuruma gözlenir. Larvalar 1 m

uzunluğunda tüneller açabilmektedir. Zarar gören bitki dokularında çürümelerin meydana

gelmesi ve kötü bir kokunun yayılması tipiktir. Ağaçlarda tünel sayısı arttıkça ağacın gövdesi

giderek zayıflar ve bu durum ağacın kolaylıkla devrilmesine ya da çürüyerek ölmesine neden

olur. Bu zararından dolayı birçok ülkede hurma ağaçlarının tamamen yok olmasına ve dolayısıyla

önemli ekonomik kayıplara yol açmaktadır.


6

c. KONUKÇULARI

Genellikle Palmae (Arecaceae) familyasına ait palmiye cinsi bitkilerdir. Phoenix

canariensis Hort. ex Chabaud, P. dactylifera L., P. sylvestris Roxb., Areca catechu L., Arenga

pinnata (Wurmb) Merrill, Borassus flabellifer L., Caryota maxima (Himalaya), C. cumingii

Lodd.ex Mart., Cocos nucifera L., Corypha gebanga (Blume) Blume, C. elata Roxb., Elaeis

guineensis Jacq., Livistona decipiens Becc., Metroxylon sagu Rottb., Oreodoxa regia Kunth,

Sabal umbraculifera (Jacq.) Mart, Trachycarpus fortunei (Hook.) H.Wendl ve Washingtonia sp.

gibi birçok tür konukçusu olarak bildirilmektedir. Ayrıca, Saccharum officinarum L. (şeker

kamışı), Agave americana L. (sabırlık) ve Cycas revoluta Thunb. (sıkas) bitkileriyle de

beslenebilmektedir.

d. DOĞAL DÜŞMANLARI

Türkiye’de bu zararlı yeni olduğundan herhangi bir doğal düşmanı bilinmemektedir.

Dünyada yayılış alanlarında bazı doğal düşman türleri belirlenmiş olmakla birlikte, zararlıyı baskı

altında tutabilen etkili bir tür henüz bilinmemektedir. Orta Doğu ülkelerinde, entomopatojen

nematodlardan, Heterorabditis ve Steinernema, entomopatojen funguslardan da Beauveria

bassiana ve Metarhizium anisopliae türlerinin uygulamada kullanımına yönelik çalışmalar halen

devam etmektedir.


7

3. DÜNYADA, TÜRKİYE’DE ve KUŞADASI’NDA DURUM

Dünyada, Mısır, İsrail, Ürdün, İspanya, Yunanistan, İtalya, Fas Cezayir, Bangladeş,

Bahreyn, Kamboçya, Çin, Hindistan, Endonezya, Irak, Iran, Malezya, Myanmar, Umman,

Pakistan, Filipinler, Katar, Suudi Arabistan, Tayland, Birleşik Arap Emirlikleri, Vietnam,

Avustralya, Papua Yeni Gine, Solomon Adaları, İspanya, İtalya, Fransa ve Amerika’da yaygın

olarak görülmektedir.

Aşağıdaki grafik, kırmızı palmiye böceğinin yıllar itibarıyla dünyada nasıl yayıldığını

göstermektedir.

HARİTA 1: DÜNYADA KIRMIZI PALMİYE BÖCEĞİ ve YAYILIŞI

Zararlı, Türkiye’de ilk kez 2005 yılında Mersin’de hurma ağaçlarında tespit edilmiş, daha

sonra yapılan araştırma çalışmaları ve gözlemler sonucunda Adana, Antalya, Muğla, Aydın, İzmir

ve İstanbul illerinde varlığı belirlenmiştir. Diğer bir ifadeyle tüm sahil bandını tehdit eder bir

konuma gelmiştir.


8

HARİTA 2: TÜRKİYE’DE KIRMIZI PALMİYE BÖCEĞİ (2010)

Kuşadası’nda il kırmızı palmiye böceği 2008 yılında Kadınlar Denizi’nde tespit edilmiştir.

Bu tarihten itibaren hızla yayılmış, Davutlar, Güzelçamlı ve Didim’e ulaşmıştır.

HARİTA 3: KUŞADASI’NDA KIRMIZI PALMİYE BÖCEĞİ (2010)


9

Kuşadası İlçe Tarım Müdürlüğü’nden alınan verilere göre, Kuşadası, Davutlar ve

Güzelçamlı’da toplam yaklaşık 12.500 palmiye ağacı söz konusudur. Bu ağaçların 8000 tanesi

Merkezde (% 64’ü), 3000 tanesi Davutlar’da (% 24) ve 1500 tanesi (% 12) Güzelçamlı’dadır.

Kırmızı palmiye böceği tespit edilen ağaç sayısı ise 4330’dur. Diğer bir ifadeyle, Kuşadası

(Merkez), Davutlar ve Güzelçamlı’daki toplam palmiye ağacı mevcudunun % 34,64’ünde “Kırmızı

Palmiye Böceği” tespit edilmiştir. Bugüne kadar toplam 2180 palmiye ile mücadele yapılmıştır.

786 adet palmiye imha edilerek palmiye mezarlığına nakledilmiştir.

Kuşadası-Davutlar ve Güzelçamlı’da mücadele edilecek 3830 adet palmiye ağacı

bulunmaktadır. Diğer bir ifadeyle Kuşadası’ndaki toplam palmiye ağacının % 30’unda halen

kırmızı palmiye böceği bulunmaktadır.

KIRMIZI PALMİYE BÖCEĞİ 2011 YILI ERADİKASYON MÜCADELE ÇALIŞMALARI ÖZET

ÇİZELGESİ

BELDE/KÖY Palmiye

Sayısı

Bulaşık Palmiye

Sayısı

Tahsis Edilen

Uygulama Yapılan Palmiye Sayısı Uygulamadan sonra

Bulaşık Olan

Palmiye Sayısı

Mücadele Yapılan

İmha Edilen

08 09 10 11 TOPLAM Tuzak Feromon

MERKEZ 8.000 4.000 92 108 2.000 54 187 165 110 516 3.500 DAVUTLAR 3.000 200 8 8 50 - 150 80 20 250 200 GÜZELÇAMLI 1.500 130 3 6 30 - 20 20 130

TOPLAM 12.500 4.330 117 2.180 54 337 265 130 786 3.830

Kaynak: Kuşadası İlçe Tarım Müdürlüğü

TOPLAM PALMİYE SAYISI BULAŞIK PALMİYE SAYISI


10

4. MÜCADELE YÖNTEMLERİ

a. KÜLTÜREL ÖNLEMLER

Zararlı ile mücadelede kültürel önlemler önemli bir yer tutmaktadır. Periyodik olarak

ağacın zayıflamış ve çürümekte olan kısımları temizlenmelidir. Sağlıklı bir ağacın herhangi bir

yerinde yapılacak kesim ve yaralamalardan kaçınılmalıdır. Budamalar, zararlının aktif olmadığı

kış aylarında yapılmalıdır. Kök sürgünleri ve kesilen dallar imha edilmelidir. Palmiye ağaçları için

uygun sulama ve gübreleme programı ile ağaçların strese girmesi engellenmeli ve sulama,

tercihen damla sulama şeklinde yapılmalıdır.

Ağır zarar görmüş palmiye ağaçları, zararlının değişik dönemlerine (yumurta, larva, pupa

ve ergin) ait çok sayıda birey ihtiva ettiğinden bu şekilde zararlı ile bulaşık ağaçlar özellikle ergin

bireylerin etrafa dağılmasına fırsat vermeden, yakılarak ya da gömülerek bir an önce ortadan

kaldırılmalıdır.

b. KARANTİNA ÖNLEMLERİ

Bu zararlı ile bulaşık ülkelerden ithal edilen palmiye ağaçlarının yurdumuza girişinde dış

karantina önlemlerine önem verilmelidir. Zararlı, ergin dışındaki dönemlerini palmiye ağacının

içinde tamamladığından, bitkinin dışından tespit edilmesi çok zor olmaktadır. Bu yüzden ülkeler

arası palmiye ağacı ticaretinde zararlının taşınma riski oldukça yüksektir. Bulaşık palmiyelerin

yurt içinde taşınması, bu zararlının yayılmasına neden olacağı için iç karantina tedbirlerine

titizlikle uyulmalıdır.

c. BİYOLOJİK MÜCADELE

Bu zararlının orijini olan bölgede mevcut doğal düşmanları bulunmakla birlikte,

Türkiye’de bu zararlının doğal düşmanları ile ilgili yapılmış herhangi bir çalışma

bulunmamaktadır.

d. BİYOTEKNİK YÖNTEMLER

Zararlının varlığının belirlenmesi ve ergin popülasyonunun azaltılması için feromon

tuzakların kullanılması, kırmızı palmiye böceğini kontrol altında tutmada en önemli mücadele

yöntemlerinden biridir. Feromon olarak erkek bireylerin salgıladığı Ferrugineol ((4S, 5S)-4-

methyl-5-nonanol) kullanılır. Ancak feromon tek başına yeterli etkiyi sağlayamadığı için,

tuzakların (kova tipi, huni tipi) içine küçük naylon poşette etil asetat (100 mg) ve bir cezp edici


11

yem (hurma meyvesi, şeker, şeker kamışı, palmiye ağacının herhangi bir kısmı vs.) ilave edilerek

feromon maddesinin etkisi arttırılır. En yaygın olarak kullanılan tuzak tipi, kova tipi olup, 10-15

litre hacminde ve 25-30 cm yüksekliğindedir. Kenarında ve kapağında böceğin girebilmesi için

4’er adet, 10 cm² ebadında pencereler bulunur. Kapağın altındaki çengele, feromon ile etil

asetat asılır. Tuzağın içine cezbedici yem, yüksek nem seviyesini korumak ve gelen ergin

bireylerin tuzağın dışına çıkmasını engellemek için de yaklaşık 1-2 litre su ilave edilir. Ayrıca,

kovanın etrafına gelen ergin bireylerin tutunarak pencerelerden içeri girmesini sağlamak için bir

bez sarılır. Tuzaklar yerden yaklaşık 1,5-2 m yükseğe ve gölgede kalacak şekilde asılır. Feromon

kapsüller ile etil asetat bulunan poşetler 2-3 ayda bir, cezbedici yem ise sıcaklığa bağlı olarak en

geç üç haftada bir değiştirilmelidir ve suyu biten tuzaklara su ilave edilir.

Zararlının tespiti için, palmiye ağacı bulunan park, bahçe ve fidanlıklarda hektara bir

tuzak, yol kenarı ve orta kaldırımlarda sıra halindeki palmiye ağaçları için ise 1 km’de bir tuzak

asılır. Tuzaklar, 1 – 2 haftada bir kontrol edilir ve yakalanan kırmızı palmiye böceği erginleri

sayılır. Belirli dönemlerde yakalanan böcekler sayılarak, erginin uçuş aktivitesi ve zararlının

populasyon yoğunluğu belirlenir. Böceğin varlığının tespit edildiği yerlerde kitlesel yakalama

amacıyla tuzak sayısı artırılarak uygulama yapılır. Tuzaklar, yıl boyunca bulunduğu yerde asılı

tutulur.

e. KİMYASAL MÜCADELE

Zararlıya karşı ülkemizde herhangi bir ruhsatlı ilaç bulunmamaktadır. Son yıllarda yurt

dışında iyi sonuçların alındığı farklı kimyasal mücadele uygulamaları bulunmaktadır. Zararlıyla

bulaşık palmiye ağaçlarının bulunduğu alanlarda, bir yandan zararlının sağlıklı palmiye

ağaçlarına bulaşmasının engellenmesi, diğer yandan da sağlıklı palmiye ağaçları için tehdit

oluşturan bulaşık ağaçlardaki ergin bireylerin dağılmasının engellenmesi için palmiye ağaçları

ilaçlanmalıdır. İlaçlamada tüm ağaç yüzeyi, özellikle yaprak petiollerinin ağaç gövdesi ile

birleştiği kısımlar ilaçlı su ile iyice ıslatılmalıdır. Bu durumda ağaç başına yaklaşık 20-30 lt ilaçlı su

kullanılır. Zarar belirtileri gösteren palmiye ağaçlarının büyüme noktası henüz zarar görmemişse

hemen tedavi edici insektisit uygulamalarına geçilmelidir. Bu şekildeki ağaçların ölü yaprakları

budanır ve gövdede zarar görmüş dokular kazınarak temizlenir. Bu kısımlara sprey şeklinde bir

insektisit uygulanır. Ayrıca, sistemik bir insektisit, gövdeden enjekte edilir veya topraktan ağacın

kök bölgesine verilir. Eğer ağacın büyüme noktası zarar görmüş ve tüm yapraklar kendini


12

aşağıya doğru bırakmışsa, ağacın bulaşma kaynağı olmasının engellenmesi için bir an önce

uygun şekilde imha edilmelidir.

Ayrıca, budamalardan sonra kesilen yüzeylere, zararlının yumurta bırakmasına engel

olmak için kontak ya da sistemik etkili insektisitlerle sprey şeklinde ilaçlama yapılır. Sistemik

insektisitler, ağacın gövdesinin toprakla birleştiği kısmın hemen etrafına 20-30 cm derinliğinde

çukurlar açılarak buraya 20-30 lt su ile birlikte verileceği gibi, ağacın gövdesine, yere 30-45

derecelik açı yaparak matkapla 10-15 cm uzunluğunda delikler (ortalama 4 adet delik) açılır ve

önerilen dozda insektisit bu deliklere enjekte edilir. Daha sonra deliğin ağzı aşı macunu ile

kapatılır.

Yeni bulaşmaları engellemek amacıyla yapılan insektisit uygulamaları yaklaşık olarak 25-

30 günde bir tekrarlanmalıdır. Ancak, zararlının henüz biyoekolojisi ve doğal düşmanları

bilinmediği için, çevreye ve doğal düşmanlara zarar vermesi nedeniyle fazla ilaç kullanımından

kaçınılmalıdır. Koruyucu veya tedavi edici olarak uygulanan ilaçlamalarda, insektisitler

dönüşümlü olarak uygulanmalıdır. Topraktan enjeksiyon yoluyla sistemik insektisitlerin

uygulanması tercihen bitkinin iletim demetlerinin daha iyi çalıştığı bahar ve yaz aylarında

yapılmalıdır.

5. KİMYASAL MÜCADELEDE ÖNERİLEN İLAÇLAR, DOZLARI VE UYGULAMA ŞEKLİ

a. Tüm Gövde ve Yapraklara Püskürtme


13

Chlorpyrifos ethyl, 480 g/ L C 100 ml/100 L Budamadan sonra ya da imha etmeden önce ağaç yaprakları ile birlikte gövdesi tamamen ilaçlı su ile ıslanacak şekilde ilaçlanır.

Azinphos methyl % 25 P 250 gr / 100 L Budamadan sonra ya da imha etmeden önce ağaç yaprakları ile birlikte gövdesi tamamen ilaçlı su ile ıslanacak şekilde ilaçlanır.

Imidacloprid + betacyfluthrin, 300 (210 g/lt + 90 g/L)

D 50 ml/100 L Budamadan sonra ya da imha etmeden önce ağaç yaprakları ile birlikte gövdesi tamamen ilaçlı su ile ıslanacak şekilde ilaçlanır.

Lambda – cyhalothrin, 50 g/L

C, SC, CS

100 ml/100 L Budamadan sonra ya da imha etmeden önce ağaç yaprakları ile birlikte gövdesi tamamen ilaçlı su ile ıslanacak şekilde ilaçlanır.

b. Gövdeden Enjeksiyon

Monocrotophos, 400 g/L + dichlorvos, 500 gr/lt

EC, SC, SL

5 ml + 5 ml /oyuk veya larvanın giriş yeri

Enjeksiyon yöntemi ile uygulanır. Ağaçta zararlının yol açtığı oyuklar ve deliklerin içine konularak üzeri aşı macunu ile kapatılır.

Imidacloprid, 200 g/L SL 35 ml/ağaç

Enjeksiyon yöntemi ile direk ağaç gövdesine veya ağacın kök boğazı çevresi bir gün önce sulanır ve ilaç 10–20 L su ile karıştırılarak ağacın kök boğazına verilir.


14

c. Kökten Sulama Suyu İle

Imidacloprid, 350 g/L C 20 ml/ağaç Ağacın kök boğazı çevresi bir gün önce sulanır ve ilaç 10–20 L su ile karıştırılarak ağacın kök boğazına verilir

Imidacloprid, 200 g/L L 35 ml/ağaç Enjeksiyon yöntemi ile direk ağaç gövdesine veya ağacın kök boğazı çevresi bir gün önce sulanır ve ilaç 10–20 L su ile karıştırılarak ağacın kök boğazına verilir.

6. UYGULAMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Zararlıya karşı uygulanan mücadele yöntemlerinin etkinliği, her yıl yapılacak olan

makroskobik gözlemlerle ve feromon tuzaklarla yakalanan ergin bireylerin yoğunluğuna

bakılarak değerlendirilir.

Aşağıdaki tabloda 2008-2009 ve 2010 yıllarında Türkiye’de kırmızı palmiye böceği ile

yapılan mücadelede, tahsis edilen tuzak sayısı, tahsis edilen feromon sayısı ve tuzaklarda

bulunan toplam böcek sayısı rakamları verilmiştir.


15

İl Tahmini Palmiye

Sayısı İlçe

Tahsis Edilen Tuzak Sayısı (Adet)

Tahsis Edilen Feromon Sayısı

(Adet)

Tuzaklarda bulunan toplam böcek sayısı

(Adet)

2008 2009 2008 2009 2008 2009

Adana 64.000 Merkez 535 120 1.218 2.070 664 187

Hatay 12.000 Merkez 27 0 81 70 0 0

İskenderun 15 7 45 30 17 0

Mersin 63.000 Merkez 42 200 126 730 0 0

Antalya 185.000

Merkez 154 1.800 462 8.000 3.749 14.132

Alanya 98 300 290 1.500 8.359 3.662

Kemer 50 250 100 750 1.324 1.418

Konyaaltı M 170 100 600 M 2.824

Manavgat 98 300 290 1.500 1.741 6.497

Muratpaşa M 200 100 600 M 7.144

Aksu M 300 100 750 M 4.164

Serik 50 250 60 1.500 1.335 6.466

İzmir 215.000

Merkez 39 42 50 150 120 229

Özdere 68 61 70 250 1401 780

Gümüldür 21 16 70 250 144 197

Seferihisar 7 M 10 M 7 M

Menderes 2 6 10 30 0 37

Denizli _ 14 0 42 50 0 0

Aydın 23.000

Kuşadası 12 200 50 900 107 494

Didim 2 2 10 20 0 0

Nazilli 2 0 6 0 0 0

Muğla 75.000

Bodrum 21 74 60 250 10 119

Fethiye 7 84 40 250 19 1.863

Köyceğiz 4 0 20 50 0 0

Marmaris 8 0 30 75 0 0

Dalaman 2 0 20 50 0 0

Datça 2 0 10 50 0 0

Ula 2 0 10 50 0 0

Ortaca 5 0 10 50 0 0

Milas 7 7 10 75 0

Balıkesir _ Merkez 14 0 30 50 0 0

İstanbul 15.000 Merkez 15 30 45 120 15 5


16

İl Tahmini Palmiye

Sayısı İlçe

Bulaşık Palmiye Sayısı (Adet)

İmha Edilen Ağaç Sayısı (Adet)

2008 2009 2008 2009

Adana 64.000 Merkez 1.350 350 650 6

Hatay 12.000 Merkez - 0 0 0

İskenderun 20

1 0

Mersin 63.000 Merkez 100 100 30 0

Antalya 185.000

Merkez 3.000 3.000 120 61

Alanya

4302 - 12

Kemer

1245 - 10

Konyaaltı

2120 - 15

Manavgat

4405 - 100

Muratpaşa

4910 - 50

Aksu

2420 - 50

Serik

1510 - 20

İzmir 215.000

Merkez 750 750 15 5

Özdere

774 57 28

Gümüldür

240 28 5

Seferihisar

1595 0 4

Menderes

1200 - 33

Aydın 23.000

Kuşadası 100 1200 42 10

Didim 0 0 0 0

Nazilli 0 0 0 0

Muğla 75.000

Bodrum 1.000 4500 20 9

Fethiye 2000 3000 17 10

Köyceğiz 0 0 0 0

Marmaris 0 0 0 0

Dalaman 0 0 0 0

Datça 0 0 0 0

Ula 0 0 0 0

Ortaca 0 0 0 0

Milas 0 23 0 0

Balıkesir _ Merkez 0 0 0 0

İstanbul 15.000 Merkez 50 50 1 _


17

Kırmızı Palmiye Böceği Eradikasyonu Projesi kapsamında İlere Dağıtılan Feromon Tuzağı ve Feromon Maddesi Sayısı

İller

Tuzak Sayısı (2008)



Feromon Sayısı (2008)

Feromon Sayısı (2009)

Adana 406 100 500 1218 1500

Antalya 154 1000 1000 462 3462

Alanya 98 500 - 294 1700

Manavgat 98 500 - 294 1700

Denizli 14 - - 42 42

İzmir 70 200 100 210 500

Mersin 42 200 200 126 726

Muğla 70 200 250 210 810

Hatay 42 - - 126 126

Denizli 14 - - 30 30

Aydın 28 300 50 50 984

Balıkesir 14 - - 30 30

İstanbul 14 30 50 30 120

T O P L A M 1050 3000 2100 3.092 15000

Harcanan (TL)

27.258 77.880 54.516 36.732 178.200


18

7. SONUÇ VE ÖNERİLER

Palmiye Kırmızı Böceği, 2005 yılında Mısır’dan ithal edilen palmiyelerle ülkemize giriş

yapmıştır. Ülkemizde ilk ergin böcek 2008 yılında tespit edilmiştir. Başta Kadınlar Denizi

olmak üzere zamanla ilçemizde de hızla yayılmıştır. Palmiye Kırmızı Böceği bir uçuşta 900

metre mesafe alabilmektedir. Bu da böceğin çok hızlı yayılmasına neden olmaktadır.

Konukçu bitkinin çok yaygın ve dağınık halde bulunması, il ve ilçe teşkilatlarında konudan

sorumlu personelin iş yükünün fazlalığı, otel ve tatil sitelerinin konuya yeterli ilgi duymaması,

bazı belediyelerin sorumluluklarını yerine getirmemesi ve yasal mevzuat boşluğu, kırmızı

palmiye böceği ile mücadeleyi zorlaştırmaktadır.

Zararlı ile mücadelede kültürel önlemler önemli bir yer tutmaktadır. Periyodik olarak

ağacın zayıflamış ve çürümekte olan kısımları temizlenmelidir. Sağlıklı bir ağacın herhangi bir

yerinde yapılacak kesim ve yaralamalardan kaçınılmalıdır. Budamalar zararlının aktif olmadığı

kış aylarında yapılmalıdır. Kök sürgünleri ve kesilen dallar imha edilmelidir. Palmiye ağaçları

için uygun sulama ve gübreleme programı ile ağaçların strese girmeleri engellenmeli ve

sulama damla sulama şeklinde yapılmalıdır. Ağır zarar görmüş palmiye ağaçları, zararlının

değişik dönemlerine (yumurta, larva, pupa ve ergin) ait çok sayıda birey ihtiva ettiğinden, bu

şekilde zararlı ile bulaşık ağaçlar, özellikle ergin bireylerin etrafa dağılmasına fırsat vermeden

ilaçlanarak imha edilmelidir (Palmiye mezarlığına nakledilmelidir). Ağacın imhası zaman alan,

maliyetli ve meşakkatli bir iştir. Ayrıca, 1 ağacın imhasına harcanan para ile 100 ağacın

korunabilmektedir. Bu nedenle bütün bu zorluklara rağmen,

Koordinasyon faaliyetlerine devam edilmelidir.

Özellikle popülasyon yoğunluğunun arttığı bölgelerde konudan sorumlu

personelin bu işe yoğunlaşması sağlanabilmelidir.

Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Turizm Bakanlığı, Valilikler, Belediyeler ve Çevre

Müdürlükleri gibi kamu kuruluşlar iş birliği içerisinde olmalıdır

Oteller Birliği, Siteler Birliği gibi özel kuruluşlarla iş birliği içerisinde olunmalıdır.

Halk bilinçlendirilmelidir.

İlaç devlet aracılığı ile temin edilmeli ve Belediyelere dağıtılmalıdır. Belediyeler

ilacın dağıtımını, kontrolünü ve denetimini yapmalıdır.


19

Kuşadası İlçe Tarım Müdürlüğü’nden alınan verilere göre, Kuşadası, Davutlar ve

Güzelçamlı’da toplam yaklaşık 12.500 palmiye ağacı söz konusudur. Bu ağaçların 8.000 tanesi

Merkezde (% 64’ü), 3.000 tanesi Davutlar’da (% 24) ve 1.500 tanesi (% 12) Güzelçamlı’dadır.

Kırmızı palmiye böceği tespit edilen ağaç sayısı ise 4.330’dur. Diğer bir ifadeyle, Kuşadası

(Merkez), Davutlar ve Güzelçamlı’daki toplam palmiye ağacı mevcudunun % 34,64’ünde “Kırmızı

Palmiye Böceği” tespit edilmiştir. Bugüne kadar toplam 2180 palmiye ile mücadele yapılmıştır.

786 adet palmiye imha edilerek palmiye mezarlığına nakledilmiştir.

Halen Kuşadası-Davutlar ve Güzelçamlı’da mücadele edilecek 3.830 adet palmiye

ağacı bulunmaktadır. Diğer bir ifadeyle Kuşadası’ndaki toplam palmiye ağacının % 30’unda

halen kırmızı palmiye böceği bulunmaktadır.

Kırmızı Palmiye böceği ile mücadele 2 farklı fiyatlı ilaç söz konusudur. 1. cins kırmızı

palmiye böcek ilacının litresi 140 TL’dir. 1 litre ilaç ile yaklaşık 30 ağaç tedavi edilebilmektedir

(her ağaca 35 ml.). Kuşadası’nda 3.850 adet bulaşık palmiye ağacı olduğu düşünüldüğünde 1

seferde Kuşadası’ndaki ağaçları ilaçlama maliyeti yaklaşık 18.000 TL’dir. Ancak bu ilaçlamanın ve

böcek ile mücadelenin sürekli yapılması gerektiği unutulmamalıdır.

2. cins ilacın litresi ise yaklaşık 70 TL’dir. Dolayısıyla maliyet diğer ilaca göre % 50

daha düşüktür.


20

KUTO Araştırma Yayınları

Süleyman Demirel Bulvarı No:31 09400 Kuşadası / AYDIN

Tel: 0 256 612 57 63 Fax: 0 256 614 53 93 e-mail: [email protected] http://www.kuto.org.tr

Documents

“KIRMIZI PALMİYE BÖCEĞİ” RAPORUDolayısıyla palmiye ağacı, ekonomisi büyük ölçüde turizme dayalı illerin ve ... eder, palmiyenin hemen altında toprakta, palmiye üzerindeki