“Nderhyrjet infermierore ne traumat abdominale” · Në këtë studim do te njihemi me llojet e traumave, emergjencat, vdekshmërinë dhe mbijetesën në rast traumash. Llojet

“Nderhyrjet infermierore ne traumat abdominale”

Punoi Morena Halili, studente. Page 1

UNIVERSITETI “ALEKSANDER MOISIU” DURRES

FAKULTETI I STUDIMEVE PROFESIONALE

DEPARTAMENTI MJEKESI

MASTER PROFESIONAL “INFERMIERI KIRURGJIKALE”

“NDERHYRJET INFERMIERORE NE TRAUMAT ABDOMINALE”

Punoi : Ma. Morena Halili, studente

Udhëhequr: M. PH, MSc Indrit Bimi, lektor

DURRES 2014



Qellimi dhe objektivat

Qellimi i temes: Kujdesi infermieror ne pacientet me trauma abdominale eshte mesimi

dhe perfeksionimi i dijes ne lidhje me pacientet me trauma abdominale. Qëllimi im është të bëj me dije sa është numri i traumave për një periudhë të caktuar kohore, kush janë më të prekur, femrat apo meshkujt, kush grupmoshë preket me shumë. Sa është numri i të mbijetuarve?

Objektivat:

1. Njohja me shkaqet e traumave abdominale 2. Permiresimi i punes ne lidhje me keta paciente 3. Ndjekja intensive dhe adekuate e ketyre pacienteve 4. Njohja nga ana teorike sa me mire e ketyre nazologjive per parandalimin e tyre



Përmbajtja e temës

Traumat e abdomenit ndahen ne ..........................................................................................6

Lëndimet abdominale............................................................................................................8

Modeli i ndërtimit dhe faktorëve që shkaktojnë trauma.....................................................9

Simptomat e larjes peritonike të plagës..............................................................................10

Tomografia e kompjuterizuar e abdomenit..........................................................................11

Ultrasonografia abdominale.................................................................................................12

Laparoskopia diagnostike......................................................................................................13

Dëmtimet e duodenit dhe pankreasit..................................................................................14

Diagnozat ...............................................................................................................................15

Trajtimi ..................................................................................................................................16

Dëmtimet pankreatike...........................................................................................................17

Vlerësimet preoperative........................................................................................................18

Vlerësimet intraoperative.....................................................................................................20

Trajtimi i dëmtimit pankreatik..............................................................................................20

Dëmtimet distale parenkimale me përcarje të gypit............................................................21

Dëmtimet e kombinuara pankreatiko-duodenale.................................................................21

Fistula pankreatike................................................................................................................22

Abcesi ....................................................................................................................................24

Traumat e stomakut, të zorrëve të holla dhe të trasha........................................................28

Kujdesi infermieror në pacientët e operuar.........................................................................30

Kujdesi postoperativ..............................................................................................................34

Raste studimi..........................................................................................................................40

Metodika e studimit................................................................................................................45



Abstrakti

Studimi i bërë ka për qëllim të analizojë traumat e abdomenit, shkaqet e traumave, vdekshmërinë, mbijetesën, grupmoshat, gjininë dhe organet që preken nga këto trauma. Llojin e operacioneve, ndërhyrjeve mjekësore, ditëqëndrimin në spital dhe zonat nga vijnë pacientët. Metodat më të mira të trajtimit me medikamente, llojet e kirurgjive dhe ndërhyrjet infermierore. Trajtimi i pacientëve dhe rikthimi i funksioneve jetësore. Planifikimi dhe zbatimi i kujdesit mjekësor në dhomat e pavionit, ndjekja nga infermieria në shtëpi dhe instruktimi i familjarëve për vazhdimin e kujdesit.

Në këtë studim do të njihemi me traumat e abdomenit dhe llojet e tyre. Shkaktarët e traumave. Organet që janë më te prekura në rastet e traumave. Si vendoset diagnoza. Vlerësimet preoperative, intra operative dhe postoperative. Komplikacionet. Ndërhyrjet infermierore. Trajtimin.



Hyrje

Në këtë studim do te njihemi me llojet e traumave, emergjencat, vdekshmërinë dhe mbijetesën në rast traumash. Llojet e kirurgjive, hemoragjite, llojet e mjekimeve, kujdesin intensiv ne urgjencë dhe vazhdimin e kujdesit në dhomat e pavionit. Rolin infermieror në traumat abdominale dhe instruktimin e familjarëve të pacientëve për vazhdimin e kujdesit në kushtet e shtëpisë. Vlerësimin në vendin e ngjarjes dhe vlerësimin e gjendjes së pacientit kur mbërrin në urgjencë nga ekipi mjekësor. Organizimi i punës nga ekipi mjekësor dhe diagnostikimi i pacientit nga mjeku. Mbas kryerjes se procedurave diagnostikuese përcaktohet lloji i menaxhimit të pacientit. Rezultatet e pritshme të kujdesit infermieror duhet të bazohen në një plan zbatimi. Në këtë studim shohim që meshkujt janë më të prekur nga femrat, dhe grupmosha me e prekur është 20-35 vjec.



KAPITULLI I

1.1 Traumat e abdomenit ndahen në:

-Penetruese -Jo penetruese -Ose kompresore

Fig.-1- TRAUMA PENETRUESE

Fig.-2- TRAUMA JO PENETRUESE



Fig.-3- TRAUMA KOMPRESORE

Trauma e hapur e abdomenit zakonishte ndodh në shoqerinë, multisistemin e dhimbjes duke berë diagnozen e saj.

- Modelet me te medha te diagnozave perfshire testimin , lavazhin peritonik, tomografia e kompjuterizuar, ultratingujt dhe diagnozen e laparoskopise.

- Diagnoza e shpejte, skaneret (CT), laparoskopite dhe ultratingujt per demtimet abdominale.

- Diagnoza e demtimit te abdomenit eshte menyra mbi bazen, shfaqet rendesia e autopsise se te bere ne SHBA

Fig.-4- TRAUMA E HAPUR E ABDOMENIT



1.2 LËNDIMET ABDOMINALE Lëndimet abdominale mund të shkaktohen nga traumat apo shkaktarët e tyre mund të jenë jotraumatik . Shkaktarët traumatik Janë aksidentet e trafikut , rrëzuarjet nga lartësi tëmëdha , aksidentet në shtëpi , punë , rrugë , lëndimet nga armë zjarri apo ngaarmë të ftohta si p.sh. thika dhe mjete të tjera të mprehta . Shkaktarë jotraumatik Janë sëmundjet e ndryshme si aneurizma e aortësabdominale , perforacioni i ulçerës peptike , apendiciti akut , tumoret e zorrëveetj .Sipas mekanizmit të krijimit dallojmë : Lëndimet e mbyllura Të shkaktuara nga veprimi i forcave topitëse , nëse këtoforca janë të dobëta shkaktohet vetëm kontuzioni i indeve apo muskujve tëmurit abdominal , nëse këto forca janë të forta mund të lëndohen edhe organetintrabdominale . Lëndimet e hapura apo penetrante Shkaktohen me mjete të mprehta ( thikë ,mjete të tjera të mprehta ) apo lëndimet me armë zjarri apo mjete eksplozive .Kaviteti ( zgavra ) abdominale përmban organet e rëlndësishme siç janë : lukthi ,zorrët e holla , zorrët e trasha , mëlcinë , pankreasin , veshkat dhe shpretkën .



1.3 Modeli i ndërtimit dhe i faktorëve që shkaktojnë trauma

• Plagët e qitjes janë përgjegjëse për 64% të dëmtimeve penetruese. • Plagët e therjes për 31% dhe 44% e plagëve të hapura vijnë nga aksidentet e

mjeteve të transportit • Modelet e dëmtimit gjithashtu variojnë duke u bazuar ne faktorët gjeografikë

dhe shoqëroro-ekonomik.

1.4 Diagnoza

• Testimi fizik

• Laparotomia diktuese për pacientin me plagë të hapura dhe ndryshueshmëri dinamike

• Shumë pacientë me dëmtime te organeve solide të cilat janë drejtuar me sukses jooperativ do të kenë një sasi të drejtë të gjakut intraabdominal që prodhon shkallë të ndryshme të irritimit peritoneal.

• Dëmtimet e lidhura vecanërishtë frakturat e skeletit kontribuojnë në humbjen e gjakut dhe dëmtime të shoqëruara nga hepari, ose shpretka janë të qëndrueshme.

• Fatkeqësishtë shumica e qëndrave të traumës gjejnë që 50% e pacientëve të tyre kanë ndryshime te gjendjes mendore nga ndikimi i alkoolit ose drogave të cilat si rrjedhojë formojnë një burim tjetër të kompromisit të ekzaminimit.

• Të gjitha këto limite të ekzaminimit fizik kanë paraqitur nxitje për zhvillimin e më shumë të dëmtimit intraabdominal.



1.5 Simptomat e larjes peritonike të plagës: • Vëzhgimi i kavitetit abdominal për gjakun nga një grup kuadratësh pothuajse 40 vjet

më parë në rritje të diagnozës së brendësisë së abdomenit

• Gjenden tre teknika per performimin e DPL

• e hapur

• e myllur

• gjysëm e mbyllur

• Aktualishtë ai përdoret më gjerë për dy qëllime

-ekzaminimin

-vlerësimin e shpejtë të dëmtimeve të organeve të brëndshme të futura

• Hemodinamikisht ka shumë dëmtime që mund të kontribuojnë në cekuilibrin e një plage të madhe

• DPL mund të jetë përfituese në këto situata në të cilat CT ështe ekuivake, vecanërishtë kur lëngu është vërejtur pa shoqëruar me dëmtime të organit Solid

• Dëmtimi i zorrëve vecanërishtë kur shoqërohet me dëmtime neurologjike mbetet problematik.



1.6Tomografia e kompjuterizuar e abdomenit

Fig.-5- Tomografia e kompjuterizuar

• Në dekadën e kaluar tomografia e kompjuterizuar e abdomenit duket se do të përvetësoj gradualisht vendin e DPL si metodë rutinë e ekzaminimit

• Për traumat abdominale të hapura

• Raportet e analizave retrospektive te CTA deri ne mes te 1980 filluan të sygjerojnë dobishmëri

• Mesa duket përparësitë e vlerësimit abdominal kanë përfshirë dhe mundesitë e zhvillimit për të vlerësuar njëherësh dëmtimet e shoqëruara shumica e vrejtur nga frakturat vertebrale te legenit

• Vlerësimin diagnostik të traumës abdominale

• DPL mundet gjithashtu të kapë prezenca të hemoragjisë

• Për më teper shume retroperitonike janë të pazbuluara me DPL ndersa CTA e paraqet megjithëse jo perfekte

• Në traumën e hapur CTA ka zevëndësuar disa qindra Pielografi intravenore për vlerësimin e hematurisë

• Teknika në përdorim e CTA për identifikimin e traumës abdominale ka standartizuar në mënyrë të drejtë më të ulët 1-2 cm prerje që janë hequr nëpër legen

• Përfundimi më i madh paraqet një përcaktim më të mirë të dëmtimit të organit solid sic ishte e mundur me teknologjinë e përparshme

• Mund të jetë një ndihmës i rëndësishëm për diagnostifikim arotid dhe karotid dhe të dëmtimeve të tjera vaskulare

• Shumica e kostove të shoqëruara me CTA janë kosto fikse, instrumentët e meparshem të skanerëve helikaledhe spirale kushtojnë



1.7 Ultrasonografia abdominale

• Fig.-6- Abdomen ultrasonography

• Ultrasonografia abdominale ka qënë e dobishme nga mjekët amerikan për më shumë se një dekadë

• Përparësitë e ultrasonografisë përfshirë koston e ulët të sajë relative , shpejtësinë , jopushtueshmërinë dhe ndjeshmërinë

• Pajisjet mund të jenë portative që lejojne ekzaminimin të bëhet në dhoma reanimatore në kohën e promovimit një vlerësim me ultrasonografi zgjat 3-5 min

• Dritaret akustike janë prezent në zonat e afërta të një sipërfaqe solide , zonat solide konsistojnë në veshka, pulmone, zorrë, zemër dhe zorrën urinare të fryr me lëng

• Shumica e investigatorëve kanë raportuar ndjeshmëritë 80-95% për ultrasonografi në zbulimin intraabdominal të hemoragjisë

• Të këqijat e ultrasonografisë perfshijne specificitetin relativishtë të ulët

• Nëse ultrasonografia bëhet e pranueshme mund te depërtoj DPL ne një rol të krahasimit

• Një faktor i rëndësishëm që kontribon në të ka qënë shfaqja e ultrasonografisë ndëroperative në kohë të laparatomisë për shumllojshmërinë e treguesve



1.8 Laparoskopia diagnostike

Fig.-7-

• Laparoskopia ka zënë skenën qëndrore në kirurgjinë e pergjithshme në vitet e fundit fillimisht për superioritetin e qartë të sajë në kirurgjinë e hapur për rutinën kolecistemike

• Laparoskopia e diametrit të duhur prezantohet , shumë kirurg e përdorin videolaparoskopinë me kamëza të ngjitura të laparoskopisë

• Në këtë afërsishtë 20% e laparotomisë kanë qënë jo terapike

• Ështe e dyfishtë nëse DL do të ketë një impakt domethënës diagnostikë në raste të traumës abdominale të hapur

• CT ofron më shumë informacion në këtë vështrim dhe eleminon nevojën për transeferimin e pacientit në dhomën e operimit e cila do të jetë kërkuar për një vlerësim DL të plotë në këtë shtrim, karakteri pushtues i DL mban disa probleme potencilae dhe ka një rrezik të dëmtimit në strukturat e shtrimit

• Laparoskopia është kosto e tubave të drenimit dhe instrumentimit të specializuar në shkallë të lartë teknika mund të konsiderohet më e lirë

1.9 Trauma abdominale e hapur

• Me shumëllojshmërinë e modeliteteve diagnostike te vlefshme mundë të jetë e vështirë të zgjedhësh përcaktimin përcaktimin e duhur për pacientët e traumës



1.10 Dëmtimet e duodenit dhe të pankreasit

• Vendndodhja qëndrore dhe retroperitoneale e pankreasit dhe shumica e duodenit bën të mundur një mjedis që i mbron këto organe nga dëmtimet e shpeshta

• Ato ndodhen thellë në abdomen dhe mbrohen nga mbrapa nga shtylla kurrizore dhe muskujt paraspinal

• Ndërsa shumë trajtime duodenale dhe pankratike janë të menjëhershme nëse ato pikasen që herët, disa dëmtime të tjera kërkojnë zgjidhje të ndërlikuara kirurgjikale

1.11 Faktorët e rezultatit

• Seri të shumta të raportuara në 2 dekadat e fundit tregojnë një përqindje vdekshmërie mesatare të duodenit dhe të pankreasit nga 18-20%

• Patologjitë e dëmtimeve pankreatike variojnë në statistika të vdekjeve ku përfshihet mekanizmi i dëmtimit , plagët e nderlikuara dhe koha e diagnozës fillestare

• Afërsia e pankreasit dhe duodenit me struktura të tjera dhe energjia transferuese mekanikore e përfshirë në traumat e këtyre organeve bëjnë plagë të pankreasit p.sh aorta, vena portale janë të dëmtuara ne 75% të rasteve

• Përafërsishtë 1/3 e pacientëve që mbijetojnë 48 orët e para vuajnë nga komplikacione të tilla përfshirë dobësimin anatomik, fistulat, pseudocistet, pankreatitin, abcesin intraabdominal, ftohjen dhe janë përgjegjës në mënyrë direkte apo indirekte për zhvillimin e septicemisë dhe pushimit të organeve

• Raporte të ndryshme llogarisin se dëmtimet pankreatike ndodhin në vetëm 0,2-0,5% të gjitha rasteve të traumës abdominale, por mund te ndodhin deri në 10% të rasteve të rënda të traumave abdominale

• Raportet nga qendrat urbane të traumave sygjerojnë se dëmtimet penetruese pankreatike apo duodenale janë më të zakonshme , ndersa mekanizmat e dëmtimit duket se ia dilni mbanë në spitale të tjera



1.12 Dëmtimet duodenale

• Afërsishtë ¾ e dëmtimeve duodenale të raportuara janë rezultat i traumave depërtuese një e dhënë që si fillim reflekton eksperiencën e qëndrave traumatike urbane

• Dëmtimet e mpira janë rezultat i drejtëpërdrejtë i plasjes së epigastriumit të cilat tek të rriturit gjenden më shpesh, tek shoferët dhe tek fëmijët nga bicikleta apo mekanizma të ngjashëm me të

• Natyra e fshehur e shumë dëmtimeve duodenale e bëjnë diagnozën të vështirë në fillim

1.13 Anatomi dhe psikologji

Duodeni është pjesë e zorrës së hollë duke filluar në të djathtë të shtyllës kurrizore në nivelin e vertebrës së parë lumbare deri te parkulja duodenale që njihet si Teijza e Treitz.

• Duodenumi kalon prapa dhe lartë afër fshikëzës së tëmthit dhe shumica e tij është intraperitoneale

• Arteria e gjakut furnizohet nga arteriet pankreatike duodenale, arteriet superire pankreatiko-duodenale vjen nga arteria mezentrike superire

• Duodenumi ka mesatarishtë 2500 ml lëng gastrik, 1000ml vre dhe 800-1000ml lëng pankreatik

1.14 Diagnozat

• Për diagnostikim duodenal apo pankreatik një metodë e përsëritur duke bërë eksplorim operativ

• Shenjat radiologjike të dëmtimeve duodenale në abdominalin fillestar apo radiografiknë të djathtë të kraharorit, shpesh janë të pa kapshme

• Nje skanim tomografik i kompjuterizuar (CT), me kontrastin intravenoz ose seritë gastrointestinale me ujë të tretshëm dhe më pas barium nëse testi i parë del negativ

• Skanimet për të ndarë hematomat duodenale nga vrimat • Megjithatë DPL shpesh është e dobishme duke qënë se 40% e pacientëve që vuajnë

nga dëmtimet duodenale janë të shoqëruar me dëmtime intraabdominale që con ne lavazh pozitiv peritoneal



1.15 Trajtimi

• Afërsishtë 80% e dëmtimeve duodenale mund te riparohen pa problem

• Afërsishte 20% janë dëmtime të rënda që kërkojnë procedura më komplekse

• Pacientët me dëmtime të rënda mund të kërkojnë strategji trajtimi më komplekse

• Një sistem klasifikimi i kohëve të fundit është zhvilluar nga komuniteti Amerikan Association për traumat kirurgjikale

• Dëmtimet duodenale janë të graduara nga 1-5

• Në një rishikim te 164 pacientëve me trauma duodenale të bëra në 8 qëndra traumatike dhe në të cilat klasifikimet e skemës AAST u aplikuan , ishin 38 dëmtime të klasit të 1, -70 të klasit të II, -48 të klasit të III, -4 të klasit të IV dhe 5 dëmtime të klasit të V

• Pankreatoduodenoktomia shumë rrallë kërkohet për dëmtime duodenale nëse kemi hemoragji të pakontrolluar pankreatike ose nëse aty ndodh një kombinim duodenal të dëmtimit të zakonshëm të vrerit apo të kanalit pankreatik

• Asnjë vështirësi e rastësishme e pritur nuk ka provuar asnjë shmangie dhe përfitim gastrik, shumë raportime sygjerojnë se përjashtimet pilorike me gastrojejunostomi është ndihmëse në dëmtimet e ashpra duodenale

• Rishikime të tjera klinike sygjerojnë se ngjeshja nuk ul rrezikun por ne fakt mund të rrisë komplikacionet e dëmtimeve duodenale

• Në njëraport të fundit të 40 pacientëve me dëmtime penetruese duodenale , 14 pacientë ishin me plagë të kombinuara duodenale, 5 me plagë të kombinuara patën vetëriparime duodenale dhe 2 prej tyre patën rrjedhje duodenale, 3 pacientë me dëmtime të kombinuara patën rrjedhje pilorike dhe asnjë nuk pati rrjedhje duodenale

• Hematoma duodenale në përgjithësi prezanton nje dëmtim jo kirurgjikal në të cilin rezultatet më të mira përfshihen me anë të menaxhimit jokirurgjikal, kjo mund të diagnostikohet me anë të skanerit ose me anë të studimit gastrointestinal

• Megjithatë karakteristikat e hematomave intraduodenale janë karakteristikë për ¼ e pacientëve me hematomë

• Pacienti duhet të studjohet me anë të kontrastit mbi gastrointestinumin me intervale 5-7 ditore nese pengesa nuk zvogëlohet spontanisht

• Një rishikim i 6 rasteve me hematomë jejunale që vinin si shkak nga traumat e mpira demostruan se ishin zgjedhje jooperative, 5 nga 6 rastet me një qëndrim mesatar në spital prej 16 ditësh



1.16 Dëmtimet pankreatike

Fig.-8-

• Është e rëndësishme të kuptojmë lidhjen e anatomisë pankretaike me planifikimin dhe kuptimin e dëmtimeve të lidhura me rastet e dëmtimit pankreatik

• Pankreasi është i vendosur në pjesën e sipërme të abdomenit dhe është 15-20 cm i gjatë , 3.1 gjerësi dhe 1-1.5 cm i trashë dhe peshon 90 g me një peshë normale që varion nga 40-180 g

• Në pjesën e prapme të pankreasit gjendet vena cava , aorta , veshka e majtë , dy venat renale dhe arteria e djathtë

• Pjesa kryesore (koka) e pankreasit ndodhet ne shtrirjen e luget të duodenit

• Gypi kryesor pankreatik i Ëirsung zakonishte përshkon të gjithë gjatësinë e gjëndrës dhe normalishtë mbyllet duke lidhur gypin e zakonshëm të bilës duke u zbrazur në duodenum

• Gypi dytësor degëzohet nga gypi pankreatik në qafën e pankreasit dhe zbrazet në mënyrë të ndarë në duodenum rreth 2cm sipër pupilës duodenale

• Arteria dhe vena e gjakut që mbushin pankreasin janë relativishtë konstante

• Qelizat endokrine të pankreasit jane të ndara në fole të qelizave që prodhojnë glukagonin, insulinën dhe gastrinën

• Një rënie e sheqerit në gjak shkakton sekretim të glukagonit dhe një rritje të insulines



1.17 Diagnoza

• Në një dëmtim të mundshëm që mund të ndodhi është e rëndësishme të kuptojmë se patologjia dhe vdekshmëria lidhen me dëmtime të tjera vaskulare dhe intraabdominale , si rrjedhojë prioritet parësor i jepet kontrollit bakterial

• Vëmendje të vecantë i duhet kushtuar mundësisë së dëmtimit të kanalit , duke qën se kjo është pjesa kryesore që ndjek këtë dëmtim

• Pacienti me të dhëna të qarta në laparotomi ka nevojë për vlerësim për të zgjeruar mundësinë e dëmtimit pankreatik është një sfidë, dhe bëhet më e vështirë nga njohuritë se mos vënia re e një dëmtimi pankreatik ka pasoja të tmershme

1.18 Vlerësimet preoperative

• Vlerësimi preoperativ dhe menaxhimi i pacientëve me plagë penetruese abdominale është relativishtë i drejtëpërdrejtë

• Vlerësimi i pacientit me dëmtime të mundshme mund të jetë më kompleks dhe kërkon një vlerësim të kujdesshëm i bazuar në vendin e impaktit dhe dëmtimet e lidhura me të

• Këto pacintë nuk kanë nevojë për vlerësimin preoperativ për të identifikuar dëmtime të mundshme pankreatike

• Në kostot identifikimi i dëmtimeve pankreatike pa prezencën e këtyre udhëzimeve është sfiduese

• Dëmtimet e shenjave fizike dhe simptomat e zhvilluara mund të lidhen me vendndodhjen retroperitoneale të pankreasit , enzimat e mbetura pankreatike pasuese të dëmtimit të izoluar , një ulje të sekrecioneve dhe fluideve pankreatike duke u shoqëruar me dëme parenkimale

• Identifikimi i hershëm i dëmtimit të pakapshëm kërkon nje indeks te lartë dyshimi, një përpjekje të planifikuar me kujdes dhe mbikëqyrje të vëmëndshme

• Dëmtimet e mpira pankreatike ndodhin kur një forcë me energji të madhe ushtrohet në pjesën e sipërme të abdomenit

• Shumica e këtyre dëmtimeve rezultojne nga aksidentet me automjete

• Energjia e impaktit eshte zakonishte e drejtuar për në epigastrum ose hipokondrum duke cuar në prishjen e strukturave retroperitoneale

• Të pakten 60% e këtyre dëmtimeve të pankreasit janë si shkak i impaktit me rrotat , edhe pse shperthimet e energjise mund të ndodhin në pjesën epigastrike mund të dëmtojë parenkimën pankreatike

• Shembja e indeve të buta në pjesën e sipërme të duodenumit tregon një forcë të rëndësishme që është ushtruar në këtë zonë



• Dhimbja epigastrike është një e dhënë e dëmtimit retroperitoneal

• Përqëndrimi më i madh i amilasës ndodhet në pankreas, hiperamilasemia nuk është një tregues i qartë i traumës pankreatike

• Pacientët me trauma pankreatike përforcojne mosbesueshmërinë e një testi të vetëm si një tregues i traumës pankreatike

• Pacientët me hiperamilasemi dhe një mekanizëm dëmtimi abdominal të cilat prezantohen me nje ekzaminim të besueshëm

• Vëzhgohet me imtësi dhe serumi i tyre rimatet pas disa orëve

• Skanimi abdominal CTA, GRCP ose eksplorim kirurgjikal

• Pacientët stabel me hiperamilasemi duhet ti nënshtrohen një kontrasti të dyfishtë abdominal

• Skanimet abdominale kanë një ndjekshmëri të raportuar dhe specificitet 80% në diagnozën e dëmtimeve pankreatike

• Një ekzaminim i saktë varet gjerësishtë mbi eksperiencën e interpretuesit , cilësisë së skanimit dhe shkallës së dëmtimit

• Shenjat e CT të dëmtimit pankreatik ka të ngjarë të mos jenë të dukshme

• Menjëherë pasi pacienti vizitohet ndoshta duke kontribuar raportet negative të skanerit ne 40% të pacientëve me dëmtime serioze pankreatike

• Nëse simptomat vazhdojnë përsëritet skaneri

• ERCP nuk ka rol ne vlerësimin hemodinamik të pacientit, mund të jetë ndihmues për të përcaktuar simptomat abdominale të pashpjeguara në një numër të madh situatash ku përfshihen traumat pankreatike

• Raportet e menaxhimit operativ fokusohen në prezantimet e vonuara se sa në pacientët e traumatizuar

• Roli i dytë i dobishem i ERCP në traumat pankreatike është intraoperativ, kur kirurgu përballet me rrethanat e pazakonta të të qënit i paaftë të përcaktojë integritetin e gypit pankreatik nëpërmjet ekzaminimit të gjëndrave

• Pankreatografia intraoperative është esenciale dhe mund të bëhet me ERCP



1.19 Vlerësimet intraoperative

• Për të përcaktuar prezencën dhe zgjerimin e dëmtimit pankreatik intraoperativ duke filluar të gjejë gjendrën e dëmtuar , pastaj të mundësojë pamjen vizuale të të gjithë gjëndrës përpara se të përcaktohet përfundimishtë integriteti i pankreasit

• Prezenca e hematomës qëndrore retroperitoneale nëpërmjet inspektimit pankreatik • Vlerësimi i pankreasit kërkon ekspozim total të gjëndrës • Cdo plagë penetruese që shkon afër pankreasit kërkon ekspozim dhe inspektim të

kujdesshëm të gjëndrës në atë zonë • Nëse pankreasi është dëmtuar me thikë ose plumb eshtë e rëndesishme të vendoset

integriteti i gypit pankreatik • Shumica e plagëve penetruese mund te vërehet direkte • Dëmtimet e pakëta të mbetura mund të kërkojnë teknika investigative duke

përfshirë pankreatografinë • Pankreatografia rutinë intraoperative bëhet kur dëmtimet e kanalit priten të kenë

ulje të përqindjes së patologjisë operative nga 55-15% • Dëmtimet e kombinuara duodenale të pankreasit dhe kokës që përfshijnë kanalin

kryesor kërkon një pankreatoktomi të kombinuar përgjithësishtë të njohur si procedura Ëhiple

• Duke u fokusuar në vendndodhjen anatomike të kanalit dhe dëmtimit parenkimalë , rekomandimet e bëra shperbejnë si guidë

• Nuk ka një ndryshim anatomik të vetë pankreasit midis kokës , trupit, bishtit apo gjëndrës

• Ndryshimi anatomik është i dobishëm për të përllogaritur funksionet endokrine dhe ekzokrine të pankreasit.

1.20 Trajtimet e dëmtimit pankreatik

Shembjet dhe gërvishtjet pa dëmtime

• Shembjet e vogëla pankreatike dhe gërvishtjet ndodhin për rreth 60% të dëmtimeve pankreatike dhe gërvishtjet e parenkimës pa carje të kanalit për një shtesë 20% të dëmtimeve pankreatike

• Këto dëmtime kërkojnë vetëm homeostazë dhe tharje të jashtme adekuate

• Asnjë veprim nuk duhet bërë për të riparuar kapsulën duke qën se mbyllja e tyre mund të rezultojë në pseudociste pankreatike ndërsa një fistul e kontrolluar pankreatike është e limituar



1.21 Dëmtimet distale parenkimale me përcarje të gypit

• Dy studimet më të mëdha të traumave pankreatike u bën në Teksas me raportin e detajuar të menaxhimit të 948 pacientëve (75% e dëmtimeve të brendshme) midis viteve 1950-1980

• Parashikimet e kirurgut në vendosjen e tubit të ushqyerjes jejunale në fillim të kiotomisë ndiqet nga një regjim avantazhi dhe potenciali

• Elementët e forulave të zinxhirit të shkurtër të ushqyerjes janë vecanërishtë të dobishëm në këto situata dhe mund të bëhen të mundura nëpërmjet një gjilpëre jejunostomi.

1.22 Dëmtimet e kombinuara pankreatiko-duodenale

• Pacientët me dëmtime të kombinuara pankreatiko-duodenale ose dëmtime të Ampullës

• Në 8 nga 10 pacientë dëmtimi ishte i dukshëm klinikishtë • Dëmtimet e kësaj madhësie u dyshuan në dy pacientë por për të vërtetuar këtë u

desh pankreatografia • Nëse bëhet një kontroll i menjëhershëm i hemoragjisë eksperienca tregon se për

një grup të zgjedhur të pacientëve të dëmtuar në kanalin pankreatik, pankreatektomia është një kompletim kirurgjikal

1.23 Komplikacionet

• Komplikacionet që lidhen me dëmtimet pankreatike që ndjekin ndërhyrjen kirurgjikale është parë në 20-40% të pacientëve

• Përqindja e komplikacioneve është vecanërishtë e lartë në rastet e dëmtimeve të kombinuara sic ilustrohet zhvillimi i sepsis dhe dëmtime të organeve të multisistemit rezultojnë në afërsishtë 30% të vdekjeve në traumat pankreatike.



1.24 Fistula

Fig.-9- Fistula pankreatike

Fistula pankreatike është një tub pankreatik që ka një komunikimi jo normale mes pankreasit dhe organeve të tjera për shkak të humbjes së ducts pankreatik nga sekrecione të dëmtuara pankreatike .Tubi pankreatik komunikon me lëkurën , dhe është i njohur edhe si fistula pancreaticocutaneous , ndërsa një gyp i brendshëm pankreatik i komunikimit me organet e tjera të brendshme apo hapësira . Fistulat pankreatike mund të shkaktohet nga sëmundjet e pankreasit , traumave ose ndërhyrjet kirurgjikale .



Gypi pankreatik jashtme apo fistulat pankreatike

Një gyp i jashtëm pankreatik është një komunikimi jo normale mes të pankreasit ( kanal pankreatik të vërtetë ) dhe jashtë trupit nëpërmjet murit të barkut .Humbja e lëngut pankreatik të pasur në bikarbonat përmes fistulës pankreatike mund të çojë në një acidosis hyperchloremic metabolike ose hendek normale anion . Humbja e një vëllim të vogël të lëngshme nuk shkakton problem , por një acidosis është e zakonshme , nëse vëllimi i lëngut pankreatik të humbur nga trupi është e madhe .

Karakteristikat klinike

Humbje peshe shënuar kohëve të fundit është një manifestim i rëndësishëm klinik , dhe mungesa e reagimit të ascites ndaj diuretics është një e dhënë shtesë diagnostike .

Patogjeneza

Fistulat e brendshme pankreatik më së shpeshti shkaktohet nga çrregullimi i gypit pankreatik për shkak të pancreatitis kronike . Pancreatitis kronike është zakonisht ndodh tek të rriturit , por për fëmijët është traumatike. Ndërprerje pseudocistit në kanalin pankreatik çon në humbjen e sekrecionet pankreatik në zgavrën peritoneale, duke çuar në ascites pankreatik . Nëse kanali ndërpritet atëherë sekrecionet e rrjedhjes përmes retroperitoneumit në mediastinum përmes hiatus aortic ose esophageal. Pasi në mediastinum , tajitja mund të përfshihet në një pseudocistat të mediastinumit , duke çuar në mediastinitisit enzimatike , ose , më shpesh , del në shesh nëpërmjet pleurës për të hyrë në gjoks dhe një formë kronike.

• Fistulat janë komplikacioni kryesor i dëmtimeve pankreatike me 7-20 % duke shkuar ne 26-35% në rastet e dëmtimeve pankreatiko-duodenale

• Shumica e këtyre fistulave janë të vogla (duke tharë më pak se 200 ml lëngje në ditë) dhe hiqet spontanishte brenda dy javësh



1.25 Abcesi

• Incidenca e formimit te abcesit pas traumës pankreatike varion nga 10-25% duke u varur nga numri dhe tipi i demtimit

• Kirurgjia e hershme ose evakuimi është kritik edhe pse përqindja e vdekshmërisë për pacientët me abces mbetet rreth 25%

• Pankreatitis

• Dhimbja abdominale dhe një rritje në serumin e analisës mund të shkojë në 8-18% të pacientëve të cilët i janë nënshtruar operacionit pankreatik

• Pankreatitis i parë me këto simptoma trajtohet me dekompresion nazogastrik (mbështetja ushqyese)

• Një komplikacion më i shpeshtë dhe vdekjeprurës është hemoragjia e pankreasit

1.26 Hemoragjia sekondare

• Hemoragjia post-operative që kërkon transfuzion gjaku mund të ndodhë në 5-10% të pacientëve, sidomos ku ka patur tharje inadekuate të jashtme, ose kur ka zhvillim infeksioni intraabdominal.

1.27 Pseudocistet

• Dëmtimet e rëndësishme të mpira të cilat vëzhgohen jooperativisht shpesh cojnë në pseudociste

• Në raport tregohen raste të pseudocisteve në 17 studime midis viteve 1952-1983 duke dokumentuar 22 pseudociste ne 42 pacientë me këto trauma

1.28 Traumat e heparit

Traumat e heparit ndahen ne -të hapura

-te mbyllura

Kemi katër shkallë të dëmtimit të heparit

• Shkalla e I dëmtimi i kapsulës hepatike

• Shkalla e II dëmtimi i kapsulës dhe i parenkimës

• Shkalla e III dëmtimi i pjesshëm i organit

• Shkalla e IV dëmtimi i plotë i organit



1.29 Shkaqet tek traumat e hapura janë:

• Aksidentet automobilistike

• Armët e zjarrit

• Këto dëmtime shkaktohen nga goditje me presion shumë të forte

1.30 Shkaqet tek traumat e mbyllura janë:

Nga presioni i fortë i ushtruar pa prishje të tërësisë anatomike të paretit

1.31 Klinika

• Dhimbje barku

• Zbehje

• Hemodinamika

• Pulsi , Takikardi

• TA i ulur

• Në palpacion barku është i dhimbshëm

• Të vjella

1.32 Diagnoza

• Analiza bio-kimike • Kompromentim i pavarur i heparit • Rënie e eritrociteve • Hemoglobina e ulur • Ekografi • Prania e dëmtimit si dhe gjakut intraabdominal



1.33 Tomografia

• Skaneri lokalizon shkallën e dëmtimit si dhe stadet e tij

• Lavazhi intraperitoneal

• Prezenca e gjakut në lavazh

1.34 Mjekimi

• Mjekimi është kirurgjikal ne bazë të standarteve

1.35 Kujdesi infermieror

• Pacienti ka ankth dhe frikë

• Kujdesemi për zbehjen dhe dobësimin

• Përgatisim pacientin para operacionit

1.36 Veprimet infermierore

• Për këto infermierja i shpjegon pacientit shkallën e dëmtimit si dhe ndihmon në rritjen e tij në aspektin psikologjikë

• Infermierja i vendos pacientit perfuzion intravenoz si dhe merr analizat laboratorike dhe bio-kimike

• Infermierja përgatit pacientin për operacion dhe pastron fushën operatore duke e pastruar me alkool dhe betadinë

1.37 Dëmtimet e lienit

Shkaqet

• Traumat e ndryshme automobilistike

• Rëniet nga lartësitë

• Traumat e hapura me arëm zjarri

• Sëmundjet e ndryshme hematologjike



• 1.38 Diagnoza

• Analizat laboratorike • Eritrocitet e ulura • Hemoglobina e ulur • Hematokriti i ulur • Ekografi • Prania e gjakut në pulmone • Shkalla e dëmtimit • CT evidenton stadin dhe shkallën e lienit si dhe praninë e gjakut

1.39 Klinika

• I zbehtë • Dhimbje barku • TA, puls i ulur dhe i dobët • Prania e klizmave dhe e plagëve në kavitetin abdominal • Dhimbje në palpacion i abdomenit

1.40Mjekimi

1.Konservati duke ndjekur pacientin në raste të dëmtimeve të lehta nëpërmjet

• Pulsit

• Analizave të gjakut

• Eko

• CT

• TA

2.Kirurgjike duke hequr splenin që quhet splenktomi dhe duke e qepur ate

1.41 Kujdesi infermieror

• Pacienti ka ankth, frikë • Infermierja kujdeset për zbehjen dhe dobësimin • Përgatitjen e pacientit përpara operacionit



1.42 TRAUMAT E STOMAKUT , TË ZORRËVE TË HOLLA DHE TË ZORRËVE TË TRASHA

Ndahen në :- Trauma te hapura

-Trauma të mbyllura

Shkaqet mund të jenë

• Aksidentet automobilistike

• Rëniet nga lartësitë

• Plagët me thikë

• Plagët me arëm zjarri

Fig.-10-

1.43 Klinika

• Dhimbje në të gjitha kuadret e barkut

• Zbehje

• Të vjella të shpeshta

• Temperaturë

• Lodhje

• Dobësi



1.44 Ekzaminimet

• Ro-grafi direkte të barkut për të parë praninë e pneumoperitonëve

• Eko-grafi për të parë praninë e likideve në barkë

• CT për të parë shkallën e dëmtimit të organeve

1.45 Mjekimi

• Mbizotërojnë përgjithësishtë mjekimet kirurgjikale me laparotomi të organeve me suturë të mbylljes së organit të dëmtuar , zorrë e hollë apo e trashë kur dëmtimet janë të shpeshta

• Shikohet bërja e anostomozave të ndryshme ilioiliake në zorrë të hollë dhe në zorrën e trashë

• Bërja e kolostomive në fazën akute apo qepjen e perforacionit



1.46 KUJDESI INFERMIEROR NË PACIENTËT E OPERUAR (PREOPERATIV)

Kujdesi fokusohet në të rritur të cilët i janë nënshtruar një procedure kirurgjikale, qellimi kryesor është të përgatisë pacientin fizikishtë dhe psikologjikishtë.

1.47 Diagnozat infermierore

Ankth lidhur me:-

• Një procedurë të zakontë

• Mos kuptimi i diagnozes dhe testeve të tjera diagnostikuese dhe procedurën kirurgjikale

• Faktorët ekonomikë lidhur me hospitalizimin

• Efektet nga anestezia

• Diskomfortin, malnutricioni, ndryshimet në stilin e jetës dhe ndryshimi i rolit në familje

• Ekzistojnë mundësitë që pacienti të vdesi

1.48 Rezultatet e pritshme

Pacienti do të shfaqë një reduktim të frikës dhe ankthit që evidentohet nga:

• Shprehja e ndjenjave me më pak frikë

• Shprehja faciale dhe lëvizjet e trupit janë të qeta

• Qëndrueshmëria e shenjave vitale

• Ngjyra e lëkurës është normale

• Kupton procedurat rutinë të spitalit , testet diagnostikuese, procedurat preoperative kirurgjikale dhe efektet e tyre




1- Infermierja kupton gjendjen e pacientit gjatë periudhës preoperatore:

• Frikën

• Nivelin e kuptueshmërisë së procedurës kirurgjikale

• Eksperiencat e mëparshme kirurgjikale

• Aftësinë e mjaftueshme për adaptimin me spitalin

2- Vlersojmë pacientin për shenjat vitale dhe simptomat e frikës dhe ankthit

• Tension

• Trenor

• Irritabilitet

• Diskomfort

• Diaphosis

• Takipne

• Takikardi

• Rritje e P/A

• Nervozizëm

• Zverdhje

3- Aplikojme masa qetësimi tek pacientët për të reduktuar ankthin dhe frikën

• I prezantojme stafin i cili do të marrë pjesë në kujdesin e tij/saj

• E bindim pacientin që pjestarët e stafit janë shumë pranë tyre

• Ruan qetësinë në mënyrë të sigurtë kur pyet pacienti

• I shpjegojmë të gjitha testet diagnostikuese për operacion

• Mësojmë pacientin lidhur me procedurat preoperative dhe kujdesin postoperativ

• Ndihmojmë pacientin të identifikojë faktorët stresues dhe mënyrën se si ti përballoj ato

• I mësojmë pacientit që dhimbja është një faktorë i zakonshëm postoperativ

4- Përfshin faktorët e rëndësishëm në orientim dhe mësimin e tij të gjatë në një mbledhje duke inkurajuar mbeshtetjen ndaj pacientit

• Pacienti është i trishtuar , e lidhur kjo me humbjen potenciale ose ndryshimeve në një pjesë të trupit apo funksionet e tij




Pacienti do të demostrojë progresin nëpërmjet largimit të trishtimit sic evidentohet nga:

• Shprehja e ndjenjave rreth ndryshimeve në imazhin trupor funksionin normal te trupit

• Ulje e pasqyrimit të trishtimit

• Merr pjesë në kujdesin preoperativ dhe aktivitetet e vetëkujdesjes


1- Nxit të bëjë perceptimin e klientit për ndikimin e operimit në të ardhmen e tij/saj vendos se si pacienti të shpreh trishtimin

2- Observon për shenjat e dëshpërimit

• Ndryshime në të ushqyerit

• Insomnia

• Axhitimi

• Mospajtimi

• Mohimi

3- i siguron një atmosferë kujdesit dhe interesim, i siguron privatësi në këtë mënurë pacientja do të ndihet i lirë për të treguar ndjenjat negative dhe pozitive.

4- kryen veprimet që garanton besimin

• I pergjigjet pyetjeve me sinqeritet

• I siguron informacionin që ai kërkon

5- Inkurajon pacientin që të shprehë ndjenjat e saj/tij në cfardo lloj mënyre e bën atë të ndihet mirë

• Të shkruarit

• Të vizituarit

• Bisedave

6- Monitoron efektet terapeutike dhe jo terapeutike në qoftë se administron antidepresantët

7- Mungese njohurish në lidhje me rutinën e spitalit që kanë lidhje me operimin, përgatitjet fizike për procedurën kirurgjikale dhe kujdesin postoperatorë




• Pacienti do të shpreh pranimin dhe kuptimin e rutinave të kujdesit preoperativ dhe postoperativ

• Pacienti do të administrojë aftësinë që të bëj metodat e përcaktuara për të parandaluar komplikacionet postoperative


1- Siguron informacionin rreth rutinave të zakonshme preoperative për operimin që të kryhet

• Analiza e gjakut

• EKG

• Analiza e urinës

• Grafi e gjoksit

• Vendosje e kateterit

• Tubi nazo-gastrik

2-Siguron informacionin e lidhur me:

• Programin kohor dhe zgjatjen e operacionit

• Arsyet e mosushqyerjes dhe marrjen e lëngjeve para operimit

• Medikamentet preoperative

• Pozicionin e trupit gjate procedurës kirurgjikale

• Qëndrimin në observim dhe sa gjatë do të qëndrojë

3-Rithekson të dhënat e informacionit në prani të anestezistit dhe të kirurgut

4-Informon pacientin për kujdesin e paraprirë postoperativ

• Veshjet

• Rrugët venoze

• Tubat e drenit

• Limitim të aktiviteteve

• Modifikimet dietike



5-Trajtimet

• Nxjerrja dhe marrja e lengjeve

• Zhurma respiratore

• Shenjat vitale

• Kontrolli neurologjik

• Zhurmat intestinale

6-Kujdeset për metodat e kontrollit të dhimbjes

• Pozicionimi

• Medikamentet

• Ushtrimet

1.54 KUJDESI POSTOPERATIV

Periudha e kujdesit postoperativ fillon menjëherë pas operacionit. Plani i kujdesjes fokusohet në kujdesin postoperativ në pacientët të cilët kanë bër një anastezi gjenerale. Qëllimi kryesor është parandalimi i komplikacioneve dhe kujdesi që pacienti të ketë një status shëndetësor postoperativ.

1.55 Diagnoza infermierore

Ankth i lidhur me mjedisin jo familjar, mungesën e të kuptuarit të diagnozës, të procedurave kirurgjikale, menaxhimit të gjendjes postoperatore dhe alternime të vetëkonceptit.


Pacienti do të shprehë një reduktim të ankthit dhe axhitimit që do të evidentohet nga:

• Shprehje e ndjenjave më pak anksioze dhe frikësuese

• Shprehja faciale dhe lëvizjet trupore janë të qeta

• Shenjat vitale janë stabël

• Ngjyra e lëkurës është normale

• Pacienti kupton të gjithë procedurat kirurgjikale




1- Vlerësohet pacienti për shenjat dhe simptomat e frikës dhe axhitimit

• Tension

• Trenor

• Irritabilitet

• Diaphoresis

• Takikardi

• Takipne

• Rritje të P/A

• Tension facial

• Zverdhje

2- Aplikojmë masa për qetësimin e pacientit për të reduktuar ankthin dhe frikën

• I prezantojmë stafin i cili do të marrë pjesë në kujdesin e tij/saj

• E bindim pacientin që pjestarët e stafit janë shumë pranë tyre

• Ruan qetësinë në mënyrë të sigurtë kur pyet pacienti

• I shpjegojmë të gjitha testet diagnostikuese

• Mësojmë pacientin lidhur me procedurat dhe kujdesin post operator

• Ndihmojmë pacientin të identifikojë faktorët stresues dhe mënyrën se si ti përballoj ato

• I mësojmë pacientit që dhimbja është një faktor i zakonshëm postoperativ

3- Marrim masa për të parandaluar dhe qetësuar dhimbjen

4-Instruktojmë pacientin për teknikat relaksuese dhe e inkurajojmë atë për të bër ushtrime të ndryshme të lehta

5-I mësojmë si të ruajmë fuqitë dhe energjitë

6-Monitorojmë për efektet terapeutike dhe jo terapeutike për medikamentet antiankthioze nqs administrohen

Deficitet në vetëkujdesje lidhur me:

• Dobësinë fizike

• Intolerancën ndaj aktivitetit

• Dhimbjen

• Efektet depresive ndaj medikamenteve

• Frikë për zhvendosjen e tubit




Pacienti do të performojë aktivitete të vetëkujdesjes pa limite fizike dhe limitim të aktiviteteve postoperatore.


1-Vlerësojmë për faktorët që interferojnë në aftësinë e klientit për të performuar vetëkujdesjen:

• Dobësi

• Lodhje

• Dhimbje

• Zhvendosje e tubit

• Komprimim i incizionit

2-I sigurojmë pacientit pavarësi maksimale pa limite fizike

3-Vendosim paisje për të lehtësuar aftësinë e pacientit për tu vetëkujdesur

4-Programojmë kohën e kujdesjes kur pacienti është i aftë të marrë pjesë në aktivitete kur analgjezikët janë në kulmin e veprimit por jo menjëherë pas ushqyerjes ose mjekimit

5-Mbajmë afër objektet që i nevoiten në mënyrë që ti arrijë më lehtë

6-Lejon një kohë të caktuar për kryerjen e aktiviteteve të vetëkujdesjes

7-Performon veprime që rrisin mobilitetin fizik

8-Asistojmë klientin të bëjë aktivitete të pavarura

1.60 Rreziku për infeksione

Infeksioni i plagës lidhur me kontaminimin e plagës dhe uljen e aftësisë mbrojtëse të organizmit lidhur me uljen e perfuzionit indor dhe keqëushqyerjes




1-Vlerësojmë dhe raportojmë tek mjeku për shenjat dhe simptomat e infeksionit të plagës

• Ehte

• Temperaturë

• Skuqje

• Nxehtësi

• Etje në zonën e plagës

• Materiali i drenit është jo normal

• Aromë e keqe nga plaga

2-marrim materialin për kulturë nga dreni i plagës dhe raportojmë rezultatet tek mjeku

3-Aplikojmë masa për mbrojtjen e plagës

• Larja e duarve si nga ana e infermieres dhe pacientit

• Mësojmë pacientin të shmangë prekjen e incizionit

• Të tregojë kujdes në tubin e drenazhit

• Ruajtjen e asepsisë se teknikave gjatë ndërrimit dhe kujdesit për plagën

• Të mbrojmë pacientin nga pacientët e tjerë me infeksion

4-Monitorojmë për efekte terapeutike dhe joterapeutike të antiinflamatorëve

5-Nqs shenjat dhe simptomat e infeksionit janë prezente

• Vazhdohet me procedurat sterile dhe veprimet për përmirësimin e plagës

• Monitorojmë për efektet e terapisë

1.62 Infeksionet e traktit urinar ndahen në:

• Retension urinar

• Ulje e volumit të plagëve

• Kateterizim urinar




Pacienti do të ketë përmirësimin e infeksionit të traktit urinar qe do të evidentohet nga:

• Urinë e pastër

• Erë normale e urinës

• Mungesë e urinimit të shpeshtë

• Djegie gjatë urinimit

• Mungesë e etheve dhe temperaturës

• Mungesë e nitritëve dhe bakterieve

• Analiza e kulturës së urinës del negative


1- Vlerësojmë dhe raportojmë për shenja dhe simptoma të infeksionit në traktin urinar.

• Urinë e errët

• Urinë me erë të keqe

• Ankesa për urinimtë shpeshtë

• Djegie

• Rritje e temperaturës

• Ethe

2-Monitorojmë analizat e urinës dhe raportojmë për prezencën e nitritëve, bakterieve.

3-Marrim një mostër urine për kulturë, raportojmë për rezultate anormale.

4-Marrim masa për parandalimin e infeksioneve

• I mësojmë femrave të fshihen nga pjesa e përparme dhe pastaj mbrapa

• Ndihmojmë pacientin për kujdesje perineale pas cdo lëvizje

• Mbajmë inpute të lëngjeve të paktën 2500l/orë

• Ruajmë teknikat e sterilitetit gjatë kateterizimit

1.65 Rreziku për trauma lidhur me rrëzimet nga:

• Dobësimi dhe ldhja

• Hipotensioni ortostatik i rezultuar nga grumbullimi i gjakut peritoneal dhe humbja e gjakut gjatë operimit

• Nga efektet depresive të sistemit nervor qëndror të disa medikamenteve

• Prezenca e tubit të drenazhit ose paisje të tjera që pacienti ka nevojë




1-Përcaktojmë faktorët predispozues për rrëzimin e klientit

• Lodhje dhe dobësi

• Hipotension ortostatik

• Përdorim i analgjezikëve narkotik

• Përdorim i qetësuesve

• Relaksues të muskujve

• Përdorim i tubave dhe paisjeve të tjera që përdor pacienti

2-Marrim masa për të parandaluar rrëzimet

• Vendosim gjërat e nevojshme afër shtratit të pacientit

• Inkurajojmë pacientin për të kërkuar ndihmën nqs ai ka nevojë

• Të përdorim rripin mbështetës kur pacienti është i ulur në karrige

• Të evitojmë rrëmujën e nevojshme në dhomë

• Vendosja e saktë e paisjeve pa interferuar me shtratin e pacientit

• Ndryshimin e pozicionit të pacientit në mënyrë të ngadaltë

• Transformim i siguruar gjatë bërjes së rutinave të ndryshme të nevojshme

• Mos i nxito pacintit për kryerjen e nevojshme personale si p.sh shkuarja në banjo

• Bëj veprime që rrisin forcën muskulare

3-Infermierja bën përfshirjen e pacientit në masa për mbrojtjen nga rrëzimet.



KAPITULLI II

RASTE STUDIMI

Emri : F. Mbiemri: H.

Atësia : N. Mëmësia: R.

Ditëlindja: 09.06.1978 Adresa: Durrës

Profesioni : Mësues

Reaksione nga medikamentet: Nuk ka

Diagnoza: PAZ Regional Abdominal

Pacienti F.H 35 vjec u shtrua më datë 24.10.2013 me Nr. Kartele 1448, me diagnozë PAZ Regional Abdominal, Shock traumatik dhe hemoragji.

Menjëherë pacienti merret në sallë të operacionit, reanimohet me likide dhe me gjak dhe më pas i nënshtrohet interventit. Gjatë interventit konstatohen dëmtime të këndit iliocekal nga arma e zjarrit, dëmtimet ishin me dimensione 1.5X2 cm. Ndërsa në anën posteriore të këtij regjioni dëmtimet ishin të mëdha ku përfshihej cekumi dhe colon ashendent me dimensione 5X6 cm. Dëmtimet në jejenum ishin 0.5X0.5 cm.

Në këto kushte realizohet suturë e jejenumit me vicril 3-0 në dy shtresa, si dhe realizohet erezecsioni i këndit iliocekal et colon ashendent ku bëhet hemicolektomi dexter në tre shtresa vickril 3-0. Hapsira retroperitoneale kishte hematomë masive ku identifikohen ureteri dhe vazat e mëdha të cilat ishin të pa dëmtuara.

Bëhet lavazhi i kavitetit peritoneal ku lihen dy drena njëri në flangun dhe tjetri në duglas.

Qepet plaga në shtresa. Në këto kushte bie në sy që plaga me arëm zjarri kishte vrimë në hyrje , në regionin umbelikal lehtësishtë dexter në kuadratin e sipërm u prekte plumbi i mbetur në këtë region.

Periudha post-operatore ishte e rëndë , pacienti u trajtua me likide, antibiotikë (recofin 1grX3) Flagyl 100mlX3, Gentamicinë 80mgX2. Në ditën e katërt pacienti ka temperaturë, me supuracion të plagës e cila drenohet dhe vendoset një dren në plagë, pacienti vazhdon përsëri me temperaturë ku shihet në bazë të pulmonit minimal likidi. Vazhdojmë mjekimin me antibiotikë, temperatura fillon të bjeri në ditën e 9, të dy drenat hiqen dhe 5 ditë më pas pacienti vjen duke u përmirësuar, ushqehet dhe defekon mirë. Paraqet një kandidozë të lehtë orale ku i fillohet nistatinë. Gjendja vjen duke u përmirësuar. Pacienti del nga spitali me dren në plagën operatore për tu ndjekur ambulatorishtë nga mjeku i familjes.



Ndërhyrjet infermierore

Vleresimi fillestar: Zhvillohet një histori infermierore për pacientin, ku përfshihet statusi fizik dhe psikologjik i pacientit. Pacienti duhet të “hetohet” në lidhje me alergjitë, përdorimin e alkoolit, paaftësitë ose kufizimet, medikamentet aktuale që duhet të marri, shendetin aktual pas traumës si dhe problemet nqs ka me anestezinë.

Shpjegimi i ndonjë studimi laboratorikë shtesë i nevojshëm dhe deklarimi i shkakut të tij.

Të njoftohet mjeku nëse pacienti ka ethe apo ndonjë shqetësim tjeter pas operacionit. Duhete të instruktojmë pacientin pas traumës, nëse ka deficite fizike.

Kujdesi postoperativ: kontorollojmë shenjat vitale duke përfshirë ngopjen me oksigjen, temperaturën e trupit, kontrollin e dhimbjes. Të ndryshojmë pozicionin e pacientit nëse është e nevojshme. Prioritet është kthimi i pacientit në gjendje të mirë shëndetësore.



Emri : A. Mbiemri: N.

Atësia : A. Mëmësia: A.

Ditëlindja: 15.09.1991 Adresa: Kavajë

Profesioni : Student

Reaksione nga medikamentet: Nuk ka

Diagnoza: Plagë shpuese penetruese

Pacienti A.N 22 vjec u shtrua në spital me Nr kartele 54367 me diagnozë Plagë shpuese penetruese. Të prekura janë aparati GI(gastro-intestinal), hemoperitoneumi, kemi dhe rupturë të heparit.

Anamneza morbi: Pacienti paraqitet në urgjencë në gjendje të rëndë me plagë shpuese në epigastër e shoqëruar me dhimbje abdominale dhe të vjella. Pas ekzaminimit mjekësor pacienti futet direkt në operacion.

Anamneza vitae et familjare: Asgjë me rëndësi

Ekzaminimi objektiv: Gjendje e rëndë, pacienti është i shtrirë me FC=115 dhe T/A=110/60mmHg. Respiracion vezikular lateral, Abdomen simetrik, në palpacion abdomeni është i dalë në të djathtë të kuadratit, Hepari e Lieni nuk palpohen.

Skolies lokalis: Plagë shpuese rreth 0.5 cm në regionin epigastrum dhe penetruese.

Konsulta preoperative: Pacienti paraqitet në urgjencë me diagnozë Plagë shpuese penetruese epigastrike ose Hipoperitoneumi , e vërtetuar me ECO abdominale. Pacienti paraqitet në gjendje të rëndë , pasi merret miratimi nga familjarët pacienti futet direktë në sallën e operacionit

Interventi me anestezi endotrakeale: Laparotomi mediane, nga pacienti del rreth 1L gjak me koagula, vërehet hemoragji me perfuzion me një plagë shpuese. Realizohet sutura e heparit me homeostazë.

Trajtimi : trajtohet me Ampicilinë 1grX3 i/v , Gentamicinë 80mgX3 i/m, Ranital 50mgX4 i/v, sol.glukozë 5%-500cc (KCl 7.5%-15cc, MgS4 25%-3cc) X4 i/v, Tramadol 2X1 amp i/m.



Ndërhyrjet infermierore

Ndërhyrjen infermierore e përqëndrojmë në tre faza(preoperatore, intraoperatore dhe postoperatore). Qëllimi i ndërhyrjes infermierore është që të kryejmë një operacion me rrisk të ulët dhe pa komplikacione dhe garanci për rikuperim funksional të pacientit. Ndërhyrja infermierore në këtë rast është shumë e domosdoshme në fazën intra dhe postoperatore. Infermierja siguron një tablo të plotë të gjendjes së pacientit. Në fazën intraoperatore e dim që pacienti është i pafuqishëm nga efektet e anestetikëve , prandaj duhet ndihma e infermieres që të ruaj pacientin nga aksidentet e shumta. Në fazën postoperatore vëmendja e infermierit duhet të përqëndrohet tek shenjat vitale të pacientit, temperatura dhe stresi. Këtu është shumë e rëndësishme që të bëhet një vlerësim i plotë i pacientit, i gjendjes së tij dhe për të parandaluar komplikacionet e mundshme postoperatore.



Grafikët për traumat abdominale

Në të dy rastet e studiuara :

-Një rast është i moshës 35 vjec dhe rasti tjetër i moshës 22 vjec.

Të dy janë meshkuj dhe të dy vijnë nga qyteti.

-Ndër të dy rastet e studiuara një rast ka plagë shpuese penetruese, hemoperitoneum, rupturë të heparit.

-Një rast ka PAZ në regjionin abdominal, që shoqërohet me shock traumatik dhe shock hemoragjik.

0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

Mosha 35 Mosha 22



Metodika e studimit referuar Vitit 2013

Nr.total i pacientëve

Gjinia M F

Fshat Qytet Mosha Fëmijë Adult Pleqë

Diagnoza mbizotëruese

600 80 Femra 520 Meshkuj

180 raste 420 55fëmijë 476 adultë 69 pleqë

PAZ Contuzio abdominale

Nr. I pacienteve Femra Meshkuj 600 80 520

E shprehur ne perqindje meshkujt jane 87% ndersa femrat vetem 13%.

13%

87%

Femra Meshkuj



Nr. I pacienteve Fshat Qytet 600 180 420

E shprehur ne perqindje fshati ka vetem 30 % te pacienteve te traumatizuar ndersa pjesa tjeter 70% i takon qytetit.

30%

70%

Fshat Qytet



Nr. I pacienteve Femije Pleqe Adult 600 55 69 476

9%

79%

12%

Femije Adult Pleq



Nr. I pacienteve PAZ PAF Contuzio abdominal 600 46 80 474

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

PAZ PAF Contuzio abd.

8%

13%

79%

PAZ PAF Contuzio abd.



Interpretim i statistikave

Nga grafiket e mesipërm vrejme që mosha më e prekur janë adultët dhe më pak fëmijët dhe pleqtë. Kur i referohemi gjinisë më të prekur janë meshkujt. Në lidhje me zonat me shumë aksidente me pasojë traumat abdominale ka patur në qytet se në fshat. Diagnoza më e shpeshtë është “Contuzio abdominal” dhe më pas vijnë plagët me arëm zjarri dhe plagët me arëm të ftohta.

FEMRA 13 % MESHKUJ 87%

FSHAT 30% QYTET 70%

FËMIJË 9% ADULT 79% PLEQ 12%



Konkluzioni

Materiali i grumbulluar dhe i punuar bie në sy që trauma abdominale është mjaft e shpeshtë si rezultat i shtimit të numrit të aksidenteve dhe plagosjave me arëm zjarri e me arëm të ftohtë.

Më shpesh takohen në meshkuj në moshë të mesme dhe relativishtë të re. Kjo traum paraqitet mjaft e madhe dhe e vështirë dhe në disa raste pacientët nuk mbijetojnë.

Në rastet e ndjekura bie në sy që kjo traum në fazat e reanimimit do një kujdes të madh pasi pacientët vijnë në gjendje shoku traumatik dhe neurologjik, dhe ndjekja duhet të jetë në mënyrë adekuate.



LITERATURA

Sydder cl, Eyer sk: Blunt chest trauma with transaction of the azygos veen: cose report, i trauma 29: 889, 1989

Miller TB, Richardson ID, Thomas HA: Reale of CT in the diagnosis of major arterial injury after blunt thoracis trauma. Sugery 106:596.1989.

Smith RS, Tsoi EKM,Fry WR, et al: evolution of antiboitoc theray folloun, abdominal trauma, Sugery 201:576.1985.

West JG, Trunkey DD, Lin RC: Systems of trauma care: a study of two counties, Arch Surg 114:455.1978

Jonson Rh Jr, Wall UJ, Jr, Mattax kl. Innominate atery trauma: A thiry-Years experience. I vaso Surg 17:134.1993.

Lee WC: Field intravenous lines-Are thy Worth it? Trauma 26:678.1986.



Falenderime

Faleminderit profesorit udheheqes Indrit Bimi!

Faleminderit familjes time që me ka mbështetur në këtë udhëtim shkollor 5 vjecar!

Falenderit Rektorit te Universitetit Z.Mit’hat Mema



DEKLARATE MBI ORIGJINALITETIN

UNE MORENA HALILI:

DEKLAROJ SE KY PUNIM PERFAQESON PUNEN TIME OEIGJINALE DHE NUK KAM PERDORUR BURIME TE TJERA PERVEC ATYRE TE EVIDENTUARA NE LITERATURE.

Documents

“Nderhyrjet infermierore ne traumat abdominale” · Në këtë studim do te njihemi me llojet e traumave, emergjencat, vdekshmërinë dhe mbijetesën në rast traumash. Llojet