ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΔΙΔΑΧΗΣΕΚΔΟΣΗ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΡΟΔΟΥ

ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ

IANOYAΡΙΟΣΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

ΜΑΡΤΙΟΣΦΥΛΛΟ 9 ΕΤΟΣ 3ο bull 2008

ldquoἘγώ εἰμι ἡ ὁδός καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωήrdquo (Ἰωάν 146)

Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳἀγαπητά καί περιπόθητα τά

παροικοῦντα κατά τήν εὐλογημέ-νην Δωδεκάνησον

Ἔφθασε καί πάλιν ἡ ἐτήσιοςἀνάμνησις τῆς πανευφροσύνουἐκείνης ἡμέρας καθrsquo ἥν τό σύνο-λον τῆς Δωδεκανήσου χορείαςἀπήλαυσε τήν πολυπόθητον ἐνσω-μάτωσίν του μετά τῆς Ἑλλάδος

Ἤδη ὁλόκληρος γενεά ἀνθρώ-πων παρῆλθεν ἀπό τῆς ζ΄ Μαρ-τίου 1948 καί ἡ ἱστορική μνήμη

τῶν ἐπιγενομένων καθίσταταιὁλοέν ἰσχυροτέρα παραλαμβά-νουσα μεθrsquo ἱερότητος καί σεβα-σμοῦ τήν ἀλήθειαν τῶν γεγονότωνἀπό πατέρων καί παρακαταθέ-τουσα ταῦτα εἰς τάς καρδίας τῶνπαίδων Καί εἶναι πράγματιἐπαινετή καί ἀξιομνημόνευτος ἡἐνάργεια τῶν περιπετειῶν τῆςΔωδεκανήσου ἀπό μέρους τῶνκατοίκων αὐτῆς ἀλλά καί τῶν ἐνἁπάσῃ τῇ Οἰκουμένῃ διεσπαρμέ-νων τέκνων της ὅπερ ἀποτελεῖπρότυπον αὐτοσυνειδησίας διά

τήν ἀνθρωπότηταἸδιαζόντως ἀπό τῆς

Μητρός Μεγάλης τοῦΧριστοῦ Ἐκκλησίας ἐπι-σημαίνομεν μετά θαυμα-σμοῦ καί τῆς ἐν Κυρίῳἐγκαυχήσεως τήν βα-θεῖαν πίστιν τοῦ εὐλογη-μένου δωδεκανησιακοῦλαοῦ ἡ ὁποία δέν ἐκ-φράζεται γενικῶς καίἀορίστως ὡς ἄχρωμοςθρησκευτικότης ἀλλ εἶ-ναι ἐγκαρδίως καί ἐνσυν-ειδήτως πίστις ἐκκλησια-στική καί ἀληθής ἐρρι-ζωμένη ἐπί τήν ἀσάλευ-τον πέτραν τόν ἸησοῦνΧριστόν καί τήν ἉγίανΤου Εκκλησίαν Αὕτη ἡ

πίστις ἐνέδωκε τήν ἔμπνευσιν τήνὤθησιν καί τήν ὑπομονήν διά τήνἄρσιν τοῦ Σταυροῦ τῶν πειρα-σμῶν καί τῶν περιπετειῶν καίμάλιστα εἰς χρόνους καθ οὕς ὁεὐρύς κοινωνικός περίγυρος ἤγει-ρεν ἀπό μακροῦ τήν σημαίαν τῆςἀποστασίας καί αἱ ἱστορικαί συγ-κυρίαι δέν ἐπέτρεπον ἤ κάλλιονεἰπεῖν ἀπέτρεπαν μετά μανίαςτήν μεταχύμευσιν ναμάτων ζωῆςἐκ τῶν ἀκενώτων θησαυρῶν τῆςὀρθοδόξου πίστεως

Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστόςὅταν ἀναλήφθηκε στούς Οὐ-

ρανούς ἄφησε στήν ἘκκλησίαΤου τόν Παράκλητο τό ἍγιοΠνεῦμα Τό τρίτο πρόσωπο τῆςἉγίας Τριάδος μέσω τῶν Μυστη-ρίων τῆς Ἐκκλησίας ἁγιάζει τούςπιστούς καί τούς ὁδηγεῖ στή σω-τηρία

Τό τεῦχος αὐτό εἶναι ἀφιερω-μένο στό εἰσαγωγικό Μυστήριοτῆς Ἐκκλησίας μας στό Βάπτι-σμα Οἱ συγγραφεῖς τῶν κειμένωνἐμβαθύνουν στό νόημα τοῦ Μυ-στηρίου παρουσιάζουν τίς προτυ-πώσεις καί τούς συμβολισμούςτοῦ Μυστηρίου ἀποδεικνύουν τήνὀρθότητα τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ καίπεριγράφουν τήν ἀξία τοῦ ἀναδό-χου

Σrsquo αὐτό τό τεῦχος ἐπίσης θάβρεῖτε ὁμιλίες γιά ἁγίους αὐτοῦτοῦ τριμήνου ὅπως τούς ἁγίουςἈθανάσιο καί Κύριλλο καί τούςΤρεῖς Ἱεράρχες

Στό τοπικό ἁγιολόγιο θά πλη-ροφορηθεῖτε γιά τή ζωή τοῦ ἁγίουΜακαρίου τοῦ Καλογερᾶ μεγά-λου διδασκάλου στή Δωδεκάνησοκατά τήν τουρκοκρατία

ΠΡΟΟΙΜ

ΙΟ

dagger Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο ΣΕΛΕΩι ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣΠΑΝΤΙ ΤΩι ΕΝ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΩι ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΧΑΡΙΝ ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ ΕΛΕΟΣ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Τριμηνιαία ἔκδοσητῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ρόδου

Τηλέφωνο 22410 34300Fax 22410 23274

Internet wwwimrgre-mail imrodouimrgr

Συντάσσεται ἀπό ἐπιτροπήἸδιοκτήτης

Ἱερά Μητρόπολις ΡόδουἘκδότης

Μητροπολίτης Ρόδουκ Κύριλλος

Ὑπεύθυνος ΣύνταξηςἈρχιμ Μάξιμος Παναγιώτου

Προαιρετικές συνδρομέςἈριθμ Βιβλ Ἐθνικῆς Τραπέζης

461296168-79Ἐκδοτική Παραγωγή

ΕΠΤΑΛΟΦΟΣ ΑΒΕΕἈρδηττοῦ 12-16 Ἀθήνα

Τηλ 210-9217513Fax 210-9237033wwweptalofosgr

e-mail infoeptalofosgr

ἩἘκκλησία μας κατὰ τὴν περίοδον τῆςἉγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς μᾶς

καλεῖ εἰς μετάνοιαν Βεβαίως ὁ σύγχρονος ἄν-θρωπος δὲν αἰσθάνεται ἀνέτως ἀκούων τὸπροσκλητήριον τῆς μετανοίας διότι ἔχει συ-νηθίσει μὲ τὸν τρόπον ζωῆς τὸν ὁποῖον ἀκο-λουθεῖ καὶ δὲν θέλει νὰ ἀμφισβητήσῃ τὴνὀρθότητά του Ἡ ἀμφισβήτησις τῆς ὀρθότητοςτοῦ δημιουργεῖ αἴσθημα ἀνασφαλείας διότι τὸἰδεολογικὸν οἰκοδόμημα ἐντὸς τοῦ ὁποίουἔχει ζητήσει ἀσφαλὲς καταφύγιον ὁ ἄνθρωποςἀσφαλῶς διακυβεύεται

Ἐν τούτοις βαθυτέρα ἐξέτασις τοῦ ζητήμα-τος πείθει ὅτι αἱ πεποιθήσεις τῶν ἀνθρώπωνδὲν ἐσχημαστίσθησαν μὲ ἀντικειμενικότηταἐπὶ τῇ βάσει τῆς λογικῆς κρίσεως ἀλλὰ ἐδημι-ουργήθησαν διὰ νὰ δικαιολογήσουν τὸ ἀρεστὸνεἰς αὐτούς ἤτοι εἶναι προφάσεις ἐν ἁμαρτίαιςἈλλὰ τὸ νὰ δικαιολογῇ ὁ ἄνθρωπος τὰςπράξεις του καὶ νὰ δικαιώνῃ τὸν ἑαυτόν τουἐπὶ τῇ βάσει ἐσφαλμένων ἀξιωμάτων εἶναιἐπιζήμιον δι᾿ αὐτόν διότι ὅταν ἀναποφεύκτωςθὰ ἔλθῃ ἡ στιγμὴ τῆς ἀναδύσεως τῆς ἀληθείαςθὰ εὑρεθῇ ἀδικαιολόγητος καὶ ἴσως δὲν θὰ ἔχῃπλέον χρόνον νὰ ἀναπροσαρμόσῃ τὰς πε-ποιθήσεις του ἤτοι νὰ μετανοήσῃ διὰ τὰςἁμαρτωλὰς πράξεις του καὶ τὰς πεπλανημέναςπίστεις του διὰ τῶν ὁποίων ἤθελε νὰ δικαιώσῃτὴν συμπεριφοράν του

Λόγος Κατηχητήριοςἐπί τῇ ἐνάρξει τῆς Ἁγίαςκαί ΜεγάληςΤεσσαρακοστῆς (2008)

dagger Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο ΣΕΛΕΩι ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣΠΑΝΤΙ ΤΩι ΠΛΗΡΩΜΑΤΙΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΣ ΕΙΗΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣΚΑΙ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥΠΑΡrsquo HΜΩΝ ΔΕ ΕΥΧΗ ΕΥΛΟΓΙΑΚΑΙ ΣΥΓΧΩΡΗΣΙΣ

Κωδικός ἐντύπου ISSN 1790-6733

Ἡ σταθερά ἐμμονή τῶν Δωδεκανησίων εἰς τάς ἀρχάςτῆς οἰκουμενικότητος ὡς αὐτάς βιώνει ἀνέκαθεν τό γένοςτῶν Ἑλλήνων ἐν συναρτήσει μετά τῆς ὀρθοδόξου πίστεωςτοῦ ἐνέπνευσαν ἔτι πλέον τήν ἀνεξάντλητον πνευματικήνδύναμιν διά τήν διεκδίκησιν παντί σθένει τῆς ἐνσωματώ-σεως μετά τοῦ λοιποῦ κορμοῦ τῆς Πατρίδος καί χάριτιΘεοῦ ἀπολαύουν αὐτήν τήν χριστόλεκτον ἕνωσιν ἑξή-κοντα ἤδη ἔτη

Ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία προσβλέπει εἰς τά ἐν Δωδεκανήσῳτέκνα αὐτῆς καί προβάλλει σήμερον -ἐποχήν ἐπιμερισμῶνκαί χειραφετήσεων- τό εὐλογημένον ὑμέτερον παρά-δειγμα τῆς ἀμετακινήτου προσδέσεως εἰς τήν ναῦν τῆς ἐνΚωνσταντινουπόλει Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας

Ἐξαιρέτως δέ ἡ κατ εὐθεῖαν ἐκκλησιαστική ἐξάρτη-σις τῶν ἐν Δωδεκανήῳ Ἐπαρχιῶν ἀπό Ταύτης καί ἡ ἀπόμέρους ὑμῶν ἁπάντων παραδειγματική ἀφοσίωσις εἰςΑὐτήν δίδει εἰς ἡμᾶς θάρρος δύναμιν καί ἐλπίδα

Συγχαίροντες δέ ἀπό καρδίας ἐπί τῷ ἀγομένῳ σή-μερον εὐτυχεῖ γεγονότι τῆς ἐνσωματώσεως τῆς μεγα-λωνύμου Δωδεκανήσου ἅπαντα τά ἀπανταχοῦ τέκνααὐτῆς ἀπονέμομεν τήν ὁλόθυμον ἡμετέραν Πατρικήνκαί Πατριαρχικήν εὐλογίαν σύν τῇ εὐχῇ ὅπως ὁ Κύριοςἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός μετά τῆς Παναχράντου Αὐτοῦ Μη-τρός καί τῶν παμπόλλων ἁγίων προστατῶν τῆς δίδῃ γα-ληνόν καί εὐλογημένον βίον εἰς τόν δωδεκανησιακόνλαόν πρός δόξαν τοῦ ὀνόματος Αὐτοῦ καί τῆς ἁγίας ΤουἘκκλησίας

΄βη΄ Μαρτίου ε΄Τῆς Α Θ Παναγιότητος ἀπουσιαζούσης

Ὁ Ἐπίτροπος Αὐτῆςdagger Ὁ Μυριοφύτου καί Περιστάσεως

Εἰρηναῖος

2 H O∆OΣ

Ἡμεῖς ὅμως οἱ χριστιανοί εἴμεθα ἐξοικειωμένοιμὲ τὸ ἄκουσμα καὶ τὴν πρᾶξιν τῆς μετανοίας καὶδὲν ταρασσόμεθα μὲ τὸ σχετικὸν πρὸς μετάνοιανπροσκλητήριον τῆς Ἐκκλησίας μας Ἀλλὰ πρέπει νὰσυνειδητοποιήσωμεν καὶ ἡμεῖς ὅτι ἡ πλήρης με-τάνοια ἔχει δύο στόχους

Ὁ πρῶτος εἶναι ἡ ἀπάρνησις τῶν ἁμαρτιῶν μαςκαὶ ἡ ἀπόφασις τῆς παύσεως τῶν ἁμαρτωλῶνπράξεων καὶ συνηθειῶν μας ὡς καὶ ἡ ἐπανόρθωσιςτῶν συνεπειῶν των Παράδειγμα ὁ τελώνης Ζακ-χαῖος ὁ ὁποῖος μετανοήσας εἰλικρινῶς κατὰ τὴνσυνάντησίν του μετὰ τοῦ Χριστοῦ ἀπέδειξε τὴνμετάνοιάν του καὶ ἐμπράκτως μὲ τὸ νὰ ἀποδώσῃ εἰςτὸ τετραπλοῦν ὅσα ἀδίκως εἶχεν εἰσπράξει

Ὁ δεύτερος στόχος τῆς μετανοίας μας εἶναι νὰἀλλάξωμεν νοοτροπίαν νὰ ἀντικαταστήσωμεν τὰςἀντιλήψεις μας μὲ ἄλλας ἀνωτέρας καὶ ὑψηλοτέραςκατὰ τὸν λόγον τοῦ Ψαλμῳδοῦ λέγοντος laquoἀνα-βάσεις ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ διέθετοraquo Ὁ δεύτεροςαὐτὸς στόχος εἶναι ἀναγκαῖον νὰ ἐπιδιώκεται καὶὑπ᾿ ἐκείνων οἱ ὁποῖοι δὲν ἐλέγχονται ὑπὸ τῆς συ-νειδήσεώς των διὰ συγκεκριμένας ἁμαρτίας Διότιἐπὶ παραδείγματι ἡ ἀντίληψίς μας περὶ ἀγάπηςὁπωσδήποτε ὑστερεῖ τῆς τελειότητος ὅπως καὶ ἡἀντίληψίς μας περὶ ταπεινώσεως Συγκρίνοντες τὴνἰδικήν μας πνευματικὴν κατάστασιν μὲ τὴν τε-λειότητα τοῦ Θεοῦ τῆς ὁποίας καλούμεθα νὰ εἴμεθαμιμηταί ἀσφαλῶς βλέπομεν τὴν ὑστέρησίν μας καὶτὸ ἄπειρον τοῦ δρόμου τὸν ὁποῖον ἔχομεν νὰβαδίσωμεν διὰ νὰ εὑρεθῶμεν ἐπὶ τῆς τροχιᾶς τῶνμιμητῶν τοῦ Χριστοῦ

Ἐρευνῶντες τὴν ποιότητα τῆς ἐσωτερικῆς εἰρήνηςμας διαπιστοῦμεν ὅτι πολὺ ἀπέχομεν ἀπὸ τὴνεἰρήνην τοῦ Χριστοῦ τὴν πάντα νοῦν ὑπερέχουσανΣταθμίζοντες τὸ πόσον ἐμπιστευόμεθα τὴν ζωήν μαςεἰς τὴν Πρόνοιαν τοῦ Θεοῦ μετὰ λύπης μας πιστο-ποιοῦμεν ὅτι πολλάκις καταλαμβανόμεθα ὑπὸ ἄγ-χους καὶ ἀβεβαιότητος διὰ τὸ μέλλον ὡς ἐὰν εἴμεθαὀλιγόπιστοι ἢ καὶ ἄπιστοι Καί γενικῶς ἐλέγχοντεςτὴν καθαρότητα τῆς συνειδήσεώς μας βλέπομεν ὅτιπολλάκις δὲν συνειδητοποιοῦμεν πολλὰ βλαπτικὰδιὰ τὴν καθαρότητά μας αἰσθήματά μας τὰ ὁποῖαἐνίοτε θεωροῦμεν ὑγιᾶ Χρειάζεται λοιπόν νέοςπληρέστερος φωτισμὸς τῆς συνειδήσεώς μας διὰ τῶνδιδαχῶν τῶν Πατέρων καὶ τοῦ Εὐαγγελίου ὥστε αἱκρίσεις μας περὶ τοῦ ἑαυτοῦ μας καὶ τῶν ἐλλείψεώντου νὰ εἶναι ὀρθότεραι καὶ περισσότερον σύμφωνοιμὲ τὴν κρίσιν τοῦ Θεοῦ Καὶ ἐπειδὴ οὐδεὶς ἄνθρω-πος δύναται νὰ εἴπῃ ὅτι ἔφθασεν εἰς τὴν τελειότητα

τῆς κρίσεώς του περὶ τοῦ ἑαυτοῦ του δι᾿ αὐτὸ καὶοὐδεὶς ἄνθρωπος δύναται νὰ εἴπῃ ὅτι δὲν ἔχειἀνάγκην νέου νοῦ περισσότερον φωτισμένου νοῦἀλλαγῆς νοῦ διορθώσεως τοῦ νοῦ καὶ τῆς νοο-τροπίας του δηλαδὴ μετανοίας

Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας ἡ ὁποία μᾶς καλεῖεἰς μετάνοιαν δὲν μᾶς καλεῖ εἰς αὐτομεμψίαν μόνονΚαὶ ἡ αὐτομεμψία χρειάζεται καὶ ἡ συντριβὴ χρειά-ζεται καὶ τὰ δάκρυα μετανοίας χρειάζονται ἀλλὰδὲν ἀρκοῦν Προσαπαιτεῖται ἡ χαρὰ τῆς ὑπὸ τοῦΘεοῦ συγχωρήσεώς μας τὸ αἴσθημα τῆς ἀπελευ-θερώσεώς μας ἀπὸ τὰ βάρη τῶν δεσμῶν τῆςοἱασδήποτε ἁμαρτίας μας καὶ ἡ αἴσθησις τῆς ἀγά-πης τοῦ Θεοῦ πρὸς ἡμᾶς Ἡ μετάνοιά μας δὲν εἶναικάτι τὸ ὁποῖον μᾶς στερεῖ τὴν χαρὰν τῆς ζωῆς ὥστενὰ δυσανασχετῶμεν ἀκούοντες τὸ κήρυγμα τῆς με-τανοίας Ἡ μετάνοια εἶναι κάθαρσις καὶ φωτισμὸςτοῦ νοῦ μας θέρμανσις τῆς ἀγάπης μας πρὸς τὸνΧριστὸν καὶ τὴν κτίσιν Του ἐλευθερία καὶ χαρὰ διὰτὴν καινότητα ζωῆς εἰς τὴν ὁποίαν διὰ τῆς συνεχοῦςμετανοίας ἀκαταπαύστως εἰσερχόμεθα

Ὁ μετανοῶν συνεχῶς προοδεύει συνεχῶς χαίρε-ται συνεχῶς διὰ τὰς νέας ἀναβάσεις του ἱκανο-ποιεῖται συνεχῶς διὰ τὴν ἀποκτωμένην βαθυτέρανγνῶσιν του περὶ πάντων Διὰ τῆς ἀλλαγῆς τῆς νοο-τροπίας του καὶ τῶν ἀντιλήψεών του ὁ μετανοῶν κα-τανοεῖ καλύτερον τὸν κόσμον ὅλον γίνεται σοφώτε-ρος νουνεχέστερος διακριτικώτερος γίνεται ὑψιπετὴςκαὶ φίλος τοῦ Χριστοῦ Ὅθεν τὸ κήρυγμα τῆς μετα-νοίας γίνεται εὐμενῶς δεκτὸν ἀπὸ τοὺς εὐφυεστέρουςτῶν ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι δύνανται νὰ ἐκτιμήσουνὁποίαν μεταβολὴν ἐπὶ τὰ βελτίω προσφέρει εἰς τὸνἄνθρωπον ἡ διὰ τῆς μετανοίας ἀναγέννησις αὐτοῦ

Ὅθεν ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά ἂςοἰκειοποιηθῶμεν τὴν πρόσκλησιν τῆς Ἐκκλησίας μαςδιὰ μετάνοιαν καὶ ὑπ᾿ ἀμφοτέρας τὰς προεκτεθείσαςμορφάς της καὶ ἂς καθάρωμεν ἑαυτοὺς ἀπὸ τῶνἁμαρτιῶν μας δι᾿ ἐξομολογήσεως οἱ ἁμαρτήσαντεςἂς ἀναθεωρῶμεν δὲ συνεχῶς τὰς ἀντιλήψεις μας οἱλοιποί ὥστε αἱ κρίσεις μας καὶ οἱ συλλογισμοί μαςνὰ εἶναι ἔνθεοι καὶ καθαροί ἀληθεῖς καὶ δίκαιοι

Ἐπὶ δὲ τούτοις εὐχόμεθα ὑμῖν πατρικῶς πᾶσανπαρὰ Κυρίου βοήθειαν εἰς τὸν δρόμον σας τῆς με-τανοίας καὶ εἰς ὅλην τὴν ἀναγεννημένην ἐν Χριστῷζωήν σας

Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστή βη´dagger Ὁ Κωνσταντινουπόλεως

Βαρθολομαῖοςδιάπυρος πρὸς Θεὸν εὐχέτης πάντων ὑμῶν

3H O∆OΣ

Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά

Μέ τήν χάριν τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ ἀξιω-θήκαμε νά βρισκόμαστε σήμερα σέἕνα καινούργιο χρονικό ὁροθέσιο τό

ὁποῖο προσδιορίζουμε ὡς laquoΠρωτοχρονιάτοῦ σωτηρίου ἔτους 2008raquo Ἕνας ἀκόμηχρόνος ἐξέπνευσε ἤ μᾶλλον ἕνας ἀκόμη χρό-νος προστέθηκε στή ζωή μας Ὁ νέος ἀνέ-τειλε ἤδη ζοῦμε ἀπό σήμερα καί κι-νούμεθα μέσα σ᾿ αὐτόν καί ἡ αἰσιό-δοξη ἄποψη τῆς ζωῆς ἐλπίζει ὀνει-ρεύεται καί ὁραματίζεται Ἡ ἐλπίδεςτά ὄνειρα καί οἱ ὁραματισμοί ἐκφρά-ζονται χαρούμενα στίς διατυπώσεις τῶνεὐχῶν μας Τό συμβατικό γεγονός τῆςἀλλαγῆς τοῦ ἔτους γίνεται ἀφετηρίατῆς προσδοκίας μας γιά μιά καλύ-τερη ζωή περισσότερο ἐλπιδοφόραδημιουργική καί εὐτυχισμένη

Ἡ ζωή μας εἶναι μιά πορείαμέσα στόν χρόνο Οἱ ἀλλαγέςτῶν καιρῶν καί τῶν χρόνωνὅπως ἡ σημερινή δέν μποροῦνἀπό μόνες τους μέ τρόπο μαγικόὅπως ἴσως ὑποσυνείδητα οἱ πολ-λοί αἰσθανόμαστε νά τήν προσδιορίσουνΑὐτή προσδιορίζεται μέσα στόν χρόνο ἀπόπολλούς παράγοντες μέ κυριώτερο τήν ἐλεύ-θερη θέληση μας Ὁ χρόνος ὁ ὁποῖος δένπρέπει νά λησμονοῦμε ὅτι εἶναι ἔργο καίδῶρο τοῦ Θεοῦ γίνεται τό πλαίσιο μέσα στόὁποῖο καλούμαστε νά δραστηριοποιήσουμε

τήν θέληση μας νά ἀξιοποιήσουμε τά χαρί-σματά μας καί τίς εὐκαιρίες πού μᾶς δίνον-ται ἐργαζόμενοι μέ συνείδηση καί ὑπευθυ-νότητα ὡς πιστά τέκνα τῆς ἐκκλησίας ὡςἄνθρωποι laquoἐξαγοραζόμενοι τόν καιρόνraquoκατά τόν λόγο τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Παύ-λου

Δέν πρέπει νά διαφεύγει τή σκέψη μαςὅτι ἡ πορεία μας μέσα στόν χρόνο εἶναι πο-

ρεία πρός τήν αἰωνιότητα Ἡ ζωή μας δένἐξαντλεῖται στά χρονικά πλαίσια πούμποροῦμε νά προσμετρήσουμε ὡς ἔτητῆς ἐπιγείου πορείας μας Ὁ σκοπός

της δέν εἶναι οἱ διάφοροι σταθμοί ὅσοσημαντικοί καί ἄν εἶναι αὐτοί ἀλλά τό

τέρμα ὄχι ἡ ἐπίγεια κατάληξη τηςἀλλά ἡ προσωπική μας σχέση μέ τόναἰώνιο καί ἐπέκεινα καιρῶν καί χρό-

νων Θεόν Ἡ παρουσία του στόνδρόμο τῆς ζωῆς μας εἶναι δεδο-μένη συμπορεύεται καί συμπο-ρευόμαστε μαζί του ὅπως στήνπερίπτωση τῶν πορευομένων πρόςἘμμαούς μαθητῶν Μπορεῖ κάτι νάκρατεῖ τά μάτια τῆς ψυχῆς μας

ὅπως ἐκείνων τότε τά σωματικάμάτια ὥστε νά μήν μποροῦμε νά τόν ἀνα-γνωρίσουμε Ὅμως εἶναι παρών καί μπορεῖἄν τό θελήσουμε νά συνοψίσει τήν αἰσιοδο-ξία καί τήν ἐλπίδα μας γιά ἕνα καλύτεροπροσωπικό καί κοινωνικό αὔριο

Ἐπίσης δέν πρέπει νά λησμονοῦμε ὅτιστήν πορεία μας μέσα στόν χρόνο δέν προ-

4 H O∆OΣ

ΠΠοοιιμμααννττοορριικκήή ἐἐγγκκύύκκλλιιοοςςἐἐππίί ττῇῇ ἐἐννάάρρξξεειι ττοοῦῦ ννέέοουυ ἔἔττοουυςς

ΚΥΡΙΛΛΟΣΜητροπολίτης τῆς Ἁγιωτάτης Μητροπόλεως Ρόδου πρός τόν ἱερόν κλῆρον καί τόν φιλόχριστον λαόν

τῆς καθrsquo ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

ἩἩ ππλληημμμμύύρραα ττῆῆςς θθεείίααςς ἀἀγγάάππηηςς γγεεμμίίζζεειι ττήήνν ψψυυχχήή

ἀἀππόό χχααρράά κκιι ἀἀγγααλλλλίίαασσηηΓΓέέρροοννττοοςς ΠΠοορρφφυυρρίίοουυ

ΒΒίίοοςς κκααίί λλόόγγοοιι σσεελλ 227744-227755

Ν ἀγαπήσουμε τόν Χριστό Τότε ἀπό μέσαμας θά βγαίνει μέ λαχτάρα μέ θέρμη μέθεῖο ἔρωτα τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ θά φωνά-

ζουμε τό ὄνομά Του μυστικά ἀλάλητα Νά στεκό-μαστε ἀπέναντι στόν Θεό μέ λατρεία ταπεινάπάνω στά χνάρια τοῦ Χριστοῦ Νά μᾶς ἐλευθερώσειὁ Χριστός ἀπό κάθε πτυχή τοῦ παλαιοῦ μας ἀνθρώ-που Νά παρακαλοῦμε νά μᾶς ἔλθουν δάκρυα πρίντήν προσευχή Ἀλλά προσοχή laquoΜή γνώτω ἡ ἀρι-στερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σουraquo Νά προσεύχεσθε μέσυντριβή laquoΕἶμαι ἄξιος νά μοῦ δώσεις τέτοια χάριΧριστέ μουraquo Καί τότε τά δάκρυα αὐτά γίνονταιδάκρυα εὐ γνωμοσύνης Συγκινοῦμαι δέν ἔκανα τόθέλημα τοῦ Θεοῦ ἀλλά ζητῶ τό ἔλεός Του

Νά προσεύχεσθε στόν Θεό μέ λαχτάρα κι ἀγάπημέσα σέ ἠρεμία μέ πραότητα μαλακά χωρίς ἐκβια-σμό Κι ὅταν λέτε τήν εὐχή laquoΚύριε Ἰησοῦ Χριστέἐλέησόν μεraquo νά τή λέτε ἀργά ταπεινά ἁπαλά μέθεῖο ἔρωτα Μέ γλυκύτητα νά λέτε τό ὄνομα τοῦΧριστοῦ Νά λέτε μία μία τίς λέξεις laquoΚύριεἸησοῦ Χριστέ ἐλέησόν μεraquo ἀπαλά τρυφεράἀγαπητικά σιωπηλά μυστικά νοερά ἀλλά καί μέἔξαρση μέ λαχτάρα μέ ἔρωτα δίχως ἔνταση βία ἤἀπρεπή ἔμφαση χωρίς σφιξίματα καί σπρωξίματαΠῶς ἐκφράζεται ἡ μάνα πού ἀγαπάει τό παιδί τηςlaquoΠαιδάκι μου κορούλα μου Παναγιωτάκημου Χρηστάκη μουraquo Μέ λαχτάρα ΛαχτάραΑὐτό εἶναι ὅλο τό μυστικό Ἐδῶ μιλάει ἡ καρδιάlaquoΠαιδάκι μου ψυχή μουraquo laquoΚύριέ μου Ἰησοῦ μουἸησοῦ μου Ἰησοῦ μουraquo Αὐτό πού ἔχεις στήνκαρδιά σου στό νοῦ σου αὐτό ἐκφράζεις laquoἐξ ὅληςτῆς καρδίας σου καί ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καί ἐξὅλης τῆς ἰσχύος σου καί ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σουraquo

Κάποιες φορές καλό εἶναι νά λέτε δυνατά τόlaquoΚύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν μεraquo γιά νά τ ἀκοῦνεκαί οἱ αἰσθήσεις ν ἀκούει καί τ αὐτί Εἴμαστε ψυχήκαί σῶμα καί ὑπάρχει ἀλληλεπίδραση

χωροῦμε ὡς μοναχικοί ἄνθρωποι ὡςἄτομα ὅπως πολλές φορές ἡ ἀλλοτριω-μένη συνείδηση μᾶς ὑπαγορεύει Συνο-δοιπόρος μας εἶναι ὁ κάθε ἄν θρωπος ὁἐγγύς καί ὁ μακράν ὁ ἄνθρωπος πού ὁΚύριός μας ἐχαρακτήρισε ὡς laquoπλησίονraquoμας ὁ συνάνθρωπός μας δηλαδή Ἡ πο-ρεία μας εἶναι δυνατή μόνο ὡς συνοδοι-πορία Πορευόμενοι μέσα στόν χρόνο ἄςμήν ξε χνᾶμε τόν ἄνθρωπο ἔστω καί ἄνχρειάζεται νά πάθουμε καί νά πονέ-σουμε Εἶναι δίπλα μας καί εἴμαστεὑπεύθυνοι γι᾿ αὐτόν Ὑπεύθυνοι γιά τίςπράξεις του Ὑπεύθυνοι γιά ὅλα ὅσο καίἄν αὐτό θέλουμε νά τό ξεχνᾶμε Τόμέτρο τῆς στάσεώς μας ἀπέναντί τουεἶναι ἡ ἀγάπη κατά τόν λόγο τοῦ Χρι-στοῦ ὁ ὁποῖος διακηρύττει laquoΚαθώςἠγάπησα ὑμᾶς καί ὑμεῖς ἀγαπᾶτεἀλλήλουςraquo Γιά νά δημιουργοῦμε ὑγιεῖςτρόπους συνυπάρξεως ἀνταποκρινόμε-νοι σέ ἕνα κατεξοχήν αἴ τημα τῶν καιρῶνκαί τῆς ὑπάρξεως μας

Ἀγαπητοί ἀδελφοί καί τέκνα ἐνΚυρίῳ

Εὐχαριστοῦμε τόν πολυεύσπλαγχνοκαί φιλάνθρωπο Κύριο καί Θεό μας ὁὁποῖος διά τῆς ἐπουρανίου χάριτός τουμᾶς ἀξίωσε νά διανύσουμε αἰσίως τόμόλις παρελθόν σωτήριον ἔτος 2007Εὐχόμαστε τό νέον ἔτος νά εἶναι γιάὅλους σας καί γιά τόν καθένα ξεχωριστάἔτος ἀληθινά σωτήριο εἰρηνικό ὑγιεινόκαί γεμᾶτο ἀπό τήν εὐλογία καί τήνχάρη τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ τοῦ Πατρόςκαί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

Πρωτοχρονιά τοῦ δισχιλιοστοῦ καί ὀγδόου

σωτηρίου ἔτουςΔιάπυρος πρός Θεόν

εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣdagger Ο ΡΟΔΟΥ ΚΥΡΙΛΛΟΣ

5H O∆OΣ

Ἡνέα πραγματικότητα στήν ὁποία εἰσάγει τόνἄνθρωπο τό βάπτισμα ἡ νέα γέννηση καίἀναδημιουργία ὁρίστηκε ἀπό τόν ἴδιο τόν

Κύριο νά γίνεται ἀπό νερό καί ἀπό Πνεῦμα Τότεεἶναι δυνατή ἡ ἔνταξή του στή Βασιλεία τοῦ ΘεοῦὉ Θεός ndashτονίζει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος- μᾶς ἔσωσεlaquoδιά λουτροῦ παλιγγενεσίας καί ἀνακαινώσεωςΠνεύματος Ἁγίουraquo Ἡ ἀνακαίνιση καί ἐπιστροφήστό ἀρχαῖο ἀξίωμα γίνεται μέ τό βάπτισμα τῆς ἀνα-γέννησης καί τῆς ἀνανέωσης πού χαρίζει τό ἍγιοΠνεῦμα πού ὁ Θεός σκόρπισε πλούσια πάνω μαςδιά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ σωτήρα μας

Ἐπειδή ὁ ἄνθρωπος εἶναι διπλός ἀπό ψυχή καίσῶμα διπλή εἶναι καί ἡ κάθαρση ἀπό νερό καίΠνεῦμα τονίζουν οἱ Πατέρες Τό μέν Πνεῦμα ἀνα-καινίζει μέσα μας τό laquoκαθrsquo ὁμοίωσινraquo τό δέ νερό μέτή χάρη τοῦ Πνεύματος καθαρίζει τό σῶμα τῆςἁμαρτίας καί μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπό τή φθορά Τό laquoἐκΠνεύματοςraquo δέν ἀναφέρεται στήν ὑπόσταση τοῦἉγίου Πνεύματος οὔτε καί στήν οὐσία Του ἀλλάστή θεουργό χάρη καί δύναμή Του Οὔτε ἐπίσηςὑποτιμᾶται ὁ ρόλος ὅλης τῆς Ἁγίας Τριάδος στήνὑπόθεση τῆς ἀναγέννησής μας Βαπτιζόμαστε κατάτό λόγο τοῦ Κυρίου laquoστό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦΥἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo Ἔτσι ἡ γέννηση τοῦἀνθρώπου ἔρχεται laquoἄνωθενraquo καί ἡ χάρη τοῦ ἉγίουΠνεύματος ἐνοικεῖ στήν ψυχή τοῦ βαπτιζομένουlaquoλαμπρύνουσα αὐτήν καί θεοειδῆ ἀπεργαζομένηraquo

Τό νερό εἶναι τό ὑλικό στοιχεῖο φυσικό καθάρ-σιο πού χάρη στή δύναμη τοῦ Πνεύματος ἀνα-στοιχειοῦται laquoπρός θείαν τινά καί ἄρρητον δύνα-μινraquo Γίνεται πνευματικό καί ἅγιο ἱκανό νά ἀνα-πλάττει νά ἁγιάζει καί νά υἱοθετεῖ τούς βαπτιζο-μένους Γίνεται μέσο καί ὑπηρέτης τῆς χάρης τό

νερό καί laquoὡς ἐν μήτρᾳ τῇ κολυμβήθρᾳ τό ἐμβαλλό-μενον ἀναπλάττειraquo

Τό νερό ἀκόμη ἐμφανίζεται ὡς εἰκόνα τοῦ θα-νάτου Σrsquo αὐτό κατά τή βάπτιση ἔρχεται γιά νάταφεῖ τό σῶμα νεκρό ἀπό τήν ἁμαρτία ἐνῶ τόΠνεῦμα ἐμβάλλει τή ζωοποιό δύναμη καί laquoεἰς τήνἐξ ἀρχῆς ζωήν τάς ψυχάς ἀνακαινίζειraquo Ἔτσι ὁ βα-πτιζόμενος ἀναγεννᾶται χωρίς μητέρα καί ὁ πα-λαιός καί φθειρόμενος κατά τίς ἐπιθυμίες τῆς ἀπά-της ἄνθρωπος laquoσφριγᾶ πάλινhellip καί εἰς τό ἀληθινόνἄνθος τῆς νεότητος ἐπανέρχεταιraquo

Ὁ συσχετισμός αὐτός νεροῦ καί Πνεύματος φαί-νεται καί τονίζεται στή δημιουργία τῆς ζωῆς καίτοῦ κόσμου ἀλλά καί σrsquo ὅλη τήν ἱστορία τῆς σω-τηρίας τοῦ ἀνθρώπου Στήν πρώτη δημιουργία πχἀπό τό νερό ξεπήδησε ἡ ζωή χάρη στή δύναμη τοῦΠνεύματος τοῦ Θεοῦ πού laquoἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦὕδατοςraquo Στήν πορεία τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίαςβλέπουμε ὅτι laquoοἱ πατέρες ἡμῶν πάντες ὑπό τήν νε-φέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσης διῆλθονκαί πάντες εἰς τόν Μωυσῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νε-

6 H O∆OΣ

Η ΕΞ ΥΔΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

τοῦ Παναγιώτη Ι ΣκαλτσῆἈναπληρωτῆ Καθηγητῆ ΑΠΘ

φέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Αὐτά εἶναι οἱ τύποι τοῦβαπτίσματος laquoἡ θάλασσα τοῦ ὕδατοςraquo τῆς κολυμ-βήθρας καί laquoἡ νεφέλη τοῦ Πνεύματοςraquo πού μᾶςἀναγεννᾶ στό βάπτισμα Ὁ Μωυσῆς δέ laquoτύπονἔφερε τοῦ Χριστοῦraquo Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἀναμάρτη-τος ὤν γιά νά ἁγιάσει τό βάπτισμα καί laquoἵνα χάρινθείαν καί ἀξίαν παράσχῃ τοῖς βαπτιζομένοιςraquo βα-πτίσθηκε στά νερά τοῦ Ἰορδάνη ὅπου καί τόΠνεῦμα τοῦ Θεοῦ ὡς περιστέρι ἦλθε laquoἐπrsquo αὐτόνraquo

Ἡ παρουσία λοιπόν τοῦ νεροῦ ἔρχεται ὡς σύμ-βολο τοῦ βαπτίσματος καί τῆς κάθαρσης ἀπό τήνἁμαρτία ἡ δέ παρουσία τοῦ Πνεύματος μέ τόὁποῖο ὁ Χριστός μᾶς βαπτίζει ὡς δύναμη ζωῆς ὡςἐγ γύηση καί ἀρραβώνας τῆς ἄλλης ζωῆς laquoἀρρα-βών γάρ ἐστι τῶν μελλόντων ἀγαθῶνraquo Αὐτό δεί-χνει πώς ἡ παλιγγενεσία πού γίνεται μέ νερό καίΠνεῦμα δέν ἔχει στατικό ἀλλά δυναμικό χαρα-κτήρα Τό βάπτισμα δέν ἐπαγγέ-λεται μόνο τήν κάθαρση ἀπό τήνἁμαρτία ἀλλά μεγαλύτερα καί τε-λειώτερα πράγματαmiddot γίνεται laquoὄχη -μα πρός οὐρανόν βασιλείας πρό-ξενον υἱοθεσίας χάρισμαraquo Ὁ βα-πτιζόμενος γίνεται laquoυἱός τοῦ Θεοῦκατά χάρινraquo μετά τήν ἀναγέννησηστήν κολυμβήθρα laquoκαί συγκληρο-νόμος Χριστοῦ μετά τήν ἐκ νεκρῶνἀνάστασινraquo

Ὅσα ἀναφέραμε παραπάνωγιά τό νερό ὡς εἰκόνα τοῦ θανά-του καί τοῦ Πνεύματος ὡς δύναμηζωῆς ἀρραβώνα τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν καί τῆς ἐνΧριστῷ ἀνάστασης φανερώνουν πώς τό βάπτισμαἔχει ἄμεση σχέση μέ τά σωτηριώδη γεγονότα τῆςζωῆς τοῦ Χριστοῦ Τό νερό ὡς θάνατος ἀλλά μέ τήδύναμη τοῦ Πνεύματος ὡς ζωή εἶναι σύμβολο καίεἰκόνα τοῦ θανάτου καί τῆς ἀνάστασης τοῦ Χρι-στοῦ Ὅπως ὁ Χριστός κατέβηκε στόν ἅδη καί μέτήν ἀνάστασή Του χάρισε στούς ἀνθρώπους τόφῶς καί τή ζωή ἔτσι καί ἐμεῖς βαπτιζόμενοι μι-μούμαστε μυστηριακά τό θάνατο καί τήν ἀνάστασηlaquoδιά τῶν εἰκόνων καί τῶν συμβόλων τούτων τῶνἱερῶνraquo

Ὅλα ὅσα γίνονται στό βάπτισμα ἡ σταύρωση ὁἐνταφιασμός εἶναι συμβολικά ἀλλά ἡ σωτηρία τοῦἀνθρώπου καί ἡ μετοχή του στήν ἐν Χριστῷ ζωήεἶναι πραγματικά Θάνατος ndash ταφή καί ζωή- ἀνά-

σταση μεταφέρονται στό συμβολισμό τοῦ βαπτί-σματος τό ὁποῖο εἶναι laquoὁμοίωμα τοῦ σταυροῦ τοῦθανάτου τῆς ταφῆς τῆς ἐκ νεκρῶν ἀναστάσεωςraquoΤό laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθημενraquo τοῦ Ἀπο-στόλου Παύλου σημαίνει ὅτι ὅτι ἦταν γιά τό Χρι-στό ὁ σταυρός καί ὁ τάφος εἶναι γιά μᾶς τό βάπτι-σμα Ἐπειδή ἕνας εἶναι ὁ ὑπέρ τοῦ κόσμου θάνατοςndash λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος ndash καί μία ἡ ἐκ νεκρῶνἐξανάσταση χάριν τούτου laquoὁ τήν ζωήν ἡμῶν οἰκο-νομῶν Κύριος τήν τοῦ βαπτίσματος ἡμῖν ἔθετο δια-θήκην θανάτου τύπον καί ζωῆς περιέχουσανraquo Ἡδιαφορά εἶναι ὅτι ὁ Χριστός πέθανε πραγματικάlaquoσαρκίhellip καί ἀνέστηraquo ἐνῶ ἐμεῖς laquoτῇ ἁμαρτίᾳ θνή-σκοντες ἀνιστάμεθα τῇ ἀρετῇraquo Ἐμεῖς θαπτόμαστεεἰκονικά στό νερό ἐνῶ ἐκεῖνος πραγματικά στή γῆlaquoἡμεῖς μέν τῇ ἁμαρτίᾳ ἐκεῖνος δέ τῷ σώματιraquo

Ἡ κατάδυση στό νερό εἶναι μία συμβολικήπράξη ἀλλά ἡ πραγματικότηταεἶναι ὅτι ἐκείνη τή στιγμή ὁ βα-πτιζόμενος συναποθνήσκει μέ τόΧριστό ὡς πρός τήν ἁμαρτία τόσῶμα τῆς ὁποίας νεκρώνεταιπράγματι laquoσυναποθνήσκει Χρι -στῷ μυστικῶς εἰπεῖν τῇ ἁμαρτίᾳκατά τό βάπτισμαraquo Ὁ παλαιόςἄνθρωπος δηλαδή ἡ κακία συ-σταυρώνεται καί πεθαίνει Ἡἀνάδυση ἐπίσης ἀπό τό νερόεἶναι μία πράξη συμβολική ἀλλάτό πραγματικό εἶναι ὅτι ὁ βαπτι-

ζόμενος ἐνδύεται τόν laquoνέοraquo laquoτόν καινόν ἄνθρωποντόν κατά Θεόν κτισθένταraquo Ἐνδύεται τόν ἴδιο τόΧριστό τόν ὁποῖο κατά τόν ἅγιο Νικόλαο τόν Κα-βάσιλα laquoφέρομε ἐπάνω στίς ψυχές μας στήν κε-φαλή στούς ὀφθαλμούς στά ἴδια τά σπλάχνα σέὅλα τά μέλη καθαρό ἀπό ἁμαρτία ἀπαλλαγμένοἀπό κάθε φθορά ὅπως ἀναστήθηκε καί ἐφανερώ-θηκε στούς μαθητάς καί ἀναλήφθηκε ὅπως θά ἔλθειπάλι γιά νά ἀπαιτήσει αὐτόν τό θησαυρόraquo

Ὅπως λοιπόν ἐνταχθήκαμε ὀργανικά στό σῶματοῦ Χριστοῦ μέ μία πράξη πού συμβολίζει συμμε-τοχή στό θάνατό Του ἔτσι θά συμμετάσχουμεπραγματικά καί στήν ἀνάστασή Του laquoεἰ γάρ σύμ-φοιτοι γεγόναμεν τῷ ὁμοιώματι τοῦ θανάτου αὐτοῦἀλλά καί τῆς ἀναστάσεως ἐσόμεθαraquo Ἡ τελείωση θάἔλθει στό μέλλον Τό βάπτισμα εἶναι laquoφυτεία πρόςἀθανασίανraquo καί laquoδύναμις πρός τήν ἀνάστασινraquo

7H O∆OΣ

Ὁ βαπτιζόμενος γίνεται

laquoυἱός τοῦ Θεοῦ κατά χάρινraquo

μετά τήν ἀναγέννηση στήν

κολυμβήθρα laquoκαί συγκληρο-

νόμος Χριστοῦ μετά τήν ἐκ

νεκρῶν ἀνάστασινraquo

bull Θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν προampποθέσεις γιὰ νὰ ἀνα λάβει κανεὶς ἀνάδοχος στὴν βάπτιση

Ἂν γιὰ νὰ ἀναλάβει κανεὶς ἀνάδοχος ἑνὸς δηmicroό σιου ἤ ἰδιωτικοῦ ἔργου ὁποιασδήποτε microορφῆς γίνονταιαὐστηροὶ διαγωνισmicroοὶ ποὺ θέτουν τὶς προQποθέσεις καὶτὶς εὐθύνες ποὺ ἀναλαmicroβάνει ὁ ἀνάδοχος τοῦ ἔργουτότε τί θὰ ἔπρεπε νὰ γίνονταν γιὰ τὸν ἀνάδοχο microίαςὕπαρξης τὴν στιγmicroὴ τοῦ Μυστηρίου τῆςΒαπτίσεως Τί αὐ στηρὲς προQπο θέσειςθὰ ἔπρεπε νὰ τεθοῦν γιὰ τὸν ἄν θρωπο ποὺ ἀνα λαmicroβάνει σὲ συνερ γασία microὲ τοὺς γονεῖς τὴν πνευmicroατικὴκαθοδήγηση microιᾶς ψυχοσωmicroατικῆςὕπαρ ξης τοῦ νέου microέλους τῆς Ἐκκλη σίας Μίας ὕπαρξης γιὰ τὴν ὁποία ὁΧριστός microας ἐναν θρώπησε ἔπαθεσταυρώθηκε τάφηκε καὶ ἀνα στήθηκεκαὶ ποὺ microὲ τὸ microυστήριο τῆς Βαπτίσεωςἐνσω microατώνεται στὸ Σῶmicroα τοῦ Χρι στοῦ καί ἔτσι τίθεται ὁ θεmicroέλιοςλίθος γιὰ τὴν σωτηρία του

bull Ποιὰ εἶναι τὰ σηmicroερινὰ δεδοmicroέναγιὰ τὸν ρόλο καὶ τὴν ἀξία τοῦ θεσmicroοῦ τοῦ ἀναδόχου

Καὶ ὅmicroως ὅπως φαίνεται microὲ τὰ σηmicroερινὰ δεδοmicroέναἡ ἀξία τοῦ θεσmicroοῦ τοῦ ἀναδόχου ὅσον ἀφορᾶ τὴ χρη σιmicroότητά του καὶ τὸν ρόλο ποὺ δια δραmicroατίζει στὸ microυ στήριο καὶ στὴ ζωὴ τοῦ βαπτισmicroένου ἀνθρώπου ἀκο λου θεῖ τὴν ἀπαξίωση τῆς οὐσίας καὶ τῆς ἔννοιας τοῦ ἴδιουτοῦ microυστηρίου τοῦ Ἁγίου Βαπτίσmicroατος καὶ τῆς microετατροπῆςτου σὲ ἐθιmicroική κοινωνικὴ ἐκδήλωση Αὐτὴ ἡ ἀπαξία ἀνα δεικνύεται ἀπὸ τὰ ἐσφαλmicroένα κριτήρια ἐπιλογῆς τοῦἀναδόχου ἀπὸ τοὺς γονεῖς ἀπὸ τὴν ἄγνοια γιὰ τὶς πραγ microατικὲς ὑποχρεώσεις καὶ τὶς εὐθύνες τοῦ ἀναδόχου καὶτέλος ἀπὸ τὴν χωρὶς προQποθέσεις καὶ microὲ laquoἐλαφρᾷ τῇκαρδίᾳraquo ἀβασάνιστη ἀποδοχὴ τῆς εὐθύνης ἀπὸ τὸν ἴδιοτὸν ἀνάδοχο

Ὅσοι ἱερωmicroένοι τελοῦν τὸ microυστήριο ἔχουν βρεθεῖπρὸ πολλῶν δυσάρεστων ἐκπλήξεων ποὺ τείνουν νὰ γί

νουν κανόνας Οἱ ἐκπλήξεις ἀφοροῦν στὴν ἀντι microετώπισητοῦ microυστηρίου ἀπὸ τοὺς ἀναδόχους καὶ τοὺς γονεῖς τῶνπαιδιῶν ποὺ βαπτίζονται ὡς microία κοινωνικὴ ἐκδήλωσηχωρὶς ἁγιοπνευmicroατικὲς διαστάσεις γιὰ τοὺς ἴδιους καὶγιὰ τὸ παιδί τους Εἶναι τραγικὸ παραδείγmicroατος χάριν νὰ ἀναλαmicroβάνει κανεὶς νὰ γαλουχήσει γνωστικὰ καὶβιωmicroατικὰ στὴν ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας microία ψυχὴ καὶ

τὴν ὥρα τῆς κατηχήσεως νὰ microὴν γνωρί ζει νὰ διαβάζει σωστὰ τὸ Σύmicroβολο τῆςπίστεως τὸ laquoπιστεύωraquo τὸ ὁποῖο ἀποτε λεῖ συνοπτικὴ παρουσίαση τῶν ἀλη θειῶν τῆς Ἐκκλησίας microας καὶ θὰ ἔπρεπενὰ εἶναι ἡ βάση καὶ ἡ ἀρχὴ τῶν γνώ σεων τοῦ ἀναδόχου

Ἂν λοιπὸν δὲν γνωρίζει ὁ ἀνάδοχοςνὰ τὸ διαβάσει τότε ἀντι λαmicroβάνεστε τόκατὰ πόσο γνωρίζει νὰ ἐmicroβαθύνει στὶςmicroεγάλες ἀλήθειες ποὺ κρύβει τὸ σύmicro βολο τῆς πίστεως καὶ ἀκόmicroη τὸ πόσοβιωmicroατικὴ σχέση ἔχει microὲ τὴν λατρείατῆς Ἐκκλησίας

Παλαιότερα ἄνθρωποι ποὺ δὲν γνώ ριζαν οὔτε τὴν ἀλφαβήτα ἤξεραν ὄχιἁπλῶς νὰ διαβάζουν ἀλλὰ καὶ νὰἀπαγγέλλουν ἀπὸ στήθους τὸ σύmicroβολο

τῆς Πίστεως γιατί συmicromicroετεῖχαν ἐνεργὰ στὴν ἐνοριακὴεὐχαριστιακὴ κοινότητα Στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία τότε καὶmicroόνο microετὰ δηλ τὴν Ὁmicroολογία Πίστεως ὁ ἀρχιερέαςτὸν σφράγιζε microὲ τὸ σηmicroεῖο τοῦ σταυροῦ καὶ ἔδινε τὴνἔγκριση ὥστε οἱ ἱερεῖς νὰ τὸν καταγράψουν ὡς ἀνά δοχο στὰ δελτία τῆς Ἐκκλησίας microαζὶ microὲ τὸν ὑποψήφιογιὰ τὴν βάπτιση ἀναδεκτό του Ὁποία τιmicroὴ ἀλλὰ καὶεὐθύνη γιὰ τὸν ἀνάδοχο

Σήmicroερα ὁ ἀνάδοχος ἀντιλαmicroβάνεται τὸν ρόλο τουὡς microία κοινωνικὴ καὶ οἰκονοmicroικὴ ὑποχρέωση καὶ ὄχι ὡςπνευmicroατικὴ ὑποχρέωση ἀπέναντι στὸ νέο microέλος τῆςἘκκλησίας Καὶ αὐτὸ στὴν καλύτερη περίπτωση διότιὑπάρχουν ἀνάδοχοι ποὺ microετὰ τὴν βάπτιση laquoἐξα φανίζον ταιraquo ἤ ἐmicroφανίζονται ὡς διάττοντες ἀστέ ρες στὴν ζωὴ τοῦπαιδιοῦ

8 H O∆OΣ

Ἡ ἀξία τὰ κριτήρια ἐπιλογῆς ὁ ρόλος καὶ οἱ εὐθύνες τοῦ ἀναδόχου κατὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία

Πρακτικὴ συmicroβολὴ στὴν ὀρθὴ ἐπιτέλεση τοῦ ἔργου τοῦ ἀναδόχου

τοῦ Πρωτ Νεκταρίου Κάνια

Σήμερα ὁ ἀνάδοχος ἀντι-

λαμβάνεται τὸν ρόλο του

ὡς μία κοινωνικὴ καὶ οἰκο-

νομικὴ ὑποχρέωση καὶ ὄχι

ὡς πνευματικὴ ὑποχρέωση

ἀπέναντι στὸ νέο μέλος τῆς

Ἐκκλησίας

bull Πῶς ἀντιλαmicroβάνονται οἱ ἅγιοι Πατέρες τὸν ρόλοκαί τήν εὐθύνη τοῦ ἀναδόχου

Ἄραγε ποιὸς ἀνάδοχος ἀντιλαmicroβάνεται ὅτι ἐκείνητὴν στιγmicroὴ συνάπτει microὲ τὸν ἀναδεκτὸ καὶ τοὺς γονεῖςτου microία πνευmicroατικὴ συγγένεια ἡ ὁποία εἶναι microεγαλύτερηἀπὸ τὴν σωmicroατική καὶ ὁ ἴδιος ὀνοmicroάζεται πνευmicroατικὸςπατέρας ἐνῶ ὁ ἀναδεκτὸς του πνευmicroατικὸς γιός σύmicro φωνα microὲ τὸν 53ο κανόνα τῆς 6ης Οἰκουmicro Συνόδου

Οἱ κατὰ σάρκα γονεῖς λέγει ὁ ∆ιονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης ἐmicroπιστεύονται τὸ παιδὶ των σ ἕνα βαπτισmicroένοχριστιανό ὁ ὁποῖος εἶναι ἕνας καλὸς παιδαγωγὸς στὰΘεῖα διότι τὸ παιδὶ θὰ παραmicroείνει σ ὅλη τὴν ζωὴ τουὑπὸ τὴν καθοδήγησή του ὡς πνευmicroατικὸς πατέρας καὶἐγγυητὴς τῆς κατὰ Χριστὸν ζωῆς του ποὺ θὰ εἶναι

Ἀντιλαmicroβάνονται ὅσοι γίνονται ἀνάδοχοι ὅτι θὰ δώ σουν λόγο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ γιὰ τὰ πνευmicroατικὰ των παι διά Μποροῦmicroε νὰ ποῦmicroε ὅτι πολλοὶ πιστοὶ ἀνάδοχοισώζονται ἀπὸ τὰ πνευmicroατικὰ τους παιδιά ἐὰν τὰ ἀνα θρέψουν microὲ τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ Ἀλλὰ οἱ περισσότεροιτιmicroωροῦνται γιὰ τὴν ὀκνηρία καὶ ἀδιαφορία των πρὸς τὰπνευmicroατικὰ τους παιδιάraquo (Π Κλεόπας Ἡλίε laquoΠνευmicroατικοὶ∆ιάλογοι microὲ Ρουmicroάνους Γέροντεςraquo)

Μέσα ἀπὸ τὴν ἐmicroπειρία τῶν ἁγίων Πατέρων τῆςἘκκλησίας microας ἂς ἀκούσουmicroε τὸν ἱερὸ Χρυ σόστοmicroο νὰmicroᾶς περιγράφει τὴν προσωπικότητα τοῦ αὐθεντικοῦ ἀνα δόχου ὡς ἐγγυητῆ ἀπέναντι στὸν Θεὸ

laquoΘέλετε νὰ ἀπευθύνουmicroε τώρα τὸ λόγο στοὺς ἀναδόχους σας γιὰ νὰ microάθουν καὶ ἐκεῖνοι ποιῶν ἀmicroοιβῶνἀξιώνονται ἐὰν δείξουν γιὰ ἐσᾶς πολλὴ φροντίδα καὶἀντιθέτως ποιὰ τιmicroωρία τοὺς ἀναmicroένει ἂν ἀmicroελήσουν

raquoΓιὰ νὰ τὸ ἐννοήσεις σκέψου ἀγαπητέ ἐκείνους ποὺγίνονται ἐγγυητὲς καὶ ἀνάδοχοι προσώπων ποὺ δανεί

ζονται χρήmicroατα ὅτι περισσότερο ἀπὸ τὸν ὑπεύθυνο καὶδανειζόmicroενο ἐκεῖνοι ὑφίστανται τὴν ἀγωνία καὶ τὸνφόβο Ἂν δηλ αὐτὸς ποὺ δανείστηκε φανεῖ συνεπής microὲτὴν συνέπειά του κατέστησε ἐλαφρὸ τὸ φορτίο ποὺ ἀνέλαβε ὁ ἐγγυητής Ἂν ἀντιθέτως φανεῖ ἀγνώmicroονας καὶἀσυνεπής τότε τοῦ ἑτοίmicroασε τέλεια τὴν καταστροφή Γιrsquoαὐτὸ καὶ ἕνας σοφὸς συmicroβουλεύει τὰ ἑξῆς laquoἘὰνἐγγυηθῆς ἑτοιmicroάσου νὰ πληρώσηςraquo (Σοφ Σειρὰχ η΄13) Ἐὰν λοιπὸν ὅσοι ἀναδέχονται ἄλλους γιὰ χρήmicroαταεἶναι ἀπολύτως ὑπεύθυνοι γιὰ ὁλόκληρο τὸ ποσό περισσότερο εἶναι ὑπεύθυνοι ἐκεῖνοι ποὺ ἀναδέχονταιἄλλους καὶ ἐγγυῶνται γιὰ πνευmicroατικὰ θέmicroατα καὶ γιὰ τὴνἀρετή Ναίmiddot πολὺ ἐνδιαφέρον πρέπει νὰ ἐπιδεικνύουν γιrsquoαὐτοὺς ποὺ ἀναλαmicroβάνουν προτρέποντάς τους συmicroβου λεύοντάς τους διορθώνοντας τὰ σφάλmicroατά τους καὶδείχνοντάς τους πατρικὴ ἀγάπη

[Καὶ συνεχίζει ὁ ἱερὸς πατήρ] raquoἌς microὴ νοmicroίζουν αὐτοί ὅτι τὸ νὰ εἶναι ἀνάδοχοι

εἶναι τυπικὸ καὶ τυχαῖο πράγmicroα ἀλλὰ ἂς microάθουν καλάὅτι καὶ αὐτοὶ γίνονται συmicromicroέτοχοι τῆς πνευmicroατικῆς ὠφέλειας τῶν ἀναδεκτῶν ἐὰν microὲ τὶς συmicroβουλὲς τους τοὺςχειραγωγήσουν στὴν ὁδὸ τῆς ἀρετῆς καὶ ἂς γνωρίζουνπάλι ὅτι ἂν δείξουν ἀmicroέλεια καὶ ἀδιαφορία θὰ ἐπιφέρουν στὸν ἑαυτὸ τους microεγάλη καταδίκη Γιrsquo αὐτὸν τὸνλόγο καὶ ἐπικρατεῖ ἡ συνήθεια καὶ πατέρες ἤ microητέρεςπνευmicroατικοὺς νὰ τοὺς ὀνοmicroάζουν αὐτοὺς τοὺς ἀναδόχους γιὰ νὰ microάθουν πόση ἐπιmicroέλεια πρέπει νὰ δείχνουνγιὰ νὰ microορφώνουν πνευmicroατικὰ ὅσους ἀναλαmicroβάνουν

raquo∆ιότι ἐὰν ἐκείνους ποὺ δὲν ἔχουν καmicromicroία ἰδιαίτερησχέση microὲ ἐmicroᾶς πρέπει νὰ τοὺς κινήσουmicroε τὸν κύριοζῆλο τῆς ἀρετῆς πολὺ περισσότερεο ὀφείλουmicroε νὰ ἐπιτελέσουmicroε τὸ καθῆκον ἀπέναντι σrsquo ἐκεῖνον τὸν ὁποῖοἀναδεχόmicroαστε ὡς πνευmicroατικό microας τέκνο Γιὰ τὸν λόγονλοιπὸν αὐτόν microάθετε καὶ οἱ ἀνάδοχοι ὅτι δὲν σᾶς ἀπειλεῖ microικρὸς κίνδυνος ἐὰν δείξετε στὸ καθῆκον αὐτὸ ἀmicroέλειαraquo (Ι Χρυσοστόmicroου Β΄ Κατήχησις)

bull Ἄς δοῦmicroε συνοπτικὰ ποιὸς ἔχει καὶ ποιὸς δὲν ἔχειτὶς προampποθέσεις γιὰ νὰ ἀναλάβει αὐτὸ τὸ σηmicroαντικὸἔργο

Ὁ ἀνάδοχος δὲν εἶναι ἕνα διακοσmicroητικὸ πρόσωποποὺ πλαισιώνει ἁπλῶς τὴν τελετὴ τοῦ Βαπτίσmicroατος ἀλλὰκαλεῖται νὰ ἀσκήσει ἕνα σηmicroαντικὸ ρόλο ὡς ἐκπρόσω πος τῆς ἐκκλησιατικῆς κοινότητας τῆς Ἐνορίας Ὁ ἀνά δοχος σὲ συνεργασία microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἹερέα καὶ τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότηταςκαλεῖται νὰ γίνει ὁδηγὸς εἰς Χριστόν τοῦ ἀναδεκτοῦτου σὲ ὅλες τὶς φάσεις τῆς ζωῆς του Αὐτό microάλιστα φα νερώνει ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος χριστιανὸς δὲν ἀφήνεταιmicroόνος ἀλλὰ συντροφεύεται στὸ δρόmicroο τῆς χριστιανικῆςζωῆς Ἡ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι συνοδοιπορία καὶ συ

9H O∆OΣ

στράτευση microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἀνάδοχο καὶ ὅλα τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλη σιαστικῆς κοινότητας Χριστιανὸς microόνος δὲνὑπάρχει κανείς Ὁ χριστιανὸς ζεῖ καὶ σώζε ται ὡς microέλος τοῦ σώmicroατος τῆς Ἐκκλησίας

Ὡς ἐκ τούτου ἀντιλαmicroβανόmicroαστε ὅτι ὁθεσmicroὸς τοῦ ἀναδόχου εἶναι πολὺ σηmicroαν τικὸς στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας Γιὰ τὸ λόγοαὐτὸ ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι πρό σωπο σεβαστό πνευmicroατικὸ καὶ κυρίως microυ στηριακό Μὲ πίστη καὶ γνώση τοῦ πόσο microε γάλη εἶναι ἡ θέση του στὴν κατὰ Χριστὸνmicroόρφωση τοῦ βαπτιζοmicroένου προχωρεῖ ἔχον τας ὡς γνώmicroονα τὴν προσωπική του πνευ microατικὴ ἀνόρθωση microὲ τὴ ζωὴ τῆς microετανοίας ἐξοmicroολογήσεως καὶ την βίωση τῶν ἱερῶνmicroυστηρίων

bull Μὲ βάση αὐτὰ ποὺ λέχθηκαν προηγουmicroένως ἀνάδοχοι microποροῦν νὰ γίνουν

Αὐτοὶ ποὺ εἶναι βαπτισmicroένοι στὴν ὀρθόδοξη πίστηγνωρίζουν πρῶτα οἱ ἴδιοι τὴν ὀρθόδοξη πίστη καὶ ἀγω νίζονται νὰ ζοῦν τὴν χριστιανικὴ ζωὴ συνδεδεmicroένοι microὲτὴν Ἐκκλησία γιὰ νὰ microπορέσουν στὴν συνέχεια νὰ τὴνmicroεταδώσουν στὶς ψυχὲς ποὺ ἔχουν ἀναλάβει Ἔχουν συ νείδηση τοῦ λειτουργήmicroατος καὶ τῆς ἀποστολῆς τοῦ ἀνα δόχου καὶ θέλουν νὰ ἀναλάβουν ὑπεύθυνα καὶ σοβαρὰὄχι microόνο τὶς κοινωνικὲς ἀλλὰ κυρίως τὶς πνευmicroατικὲςεὐθύνες ἀπέναντι στὸ βαπτισmicroένο microέλος τῆς Ἐκκλησίας

bull Ποιοὶ δὲν ἔχουν τὶς ἀντικειmicroενικὲς δυνατότητες νὰἐπιτελέσουν τοῦ ἔργο τοῦ ἀναδόχου

Ὅσοι συζοῦν παράνοmicroα ἢ ἔχουν τελέσει τὸν λεγό microενο πολιτικὸ γάmicroο ἢ τὸ συmicroβόλαιο γάmicroου οἱ ὁποῖοιἔχουν ἀποκόψει τὸν ἑαυτό τους ἀπὸ τὸ σῶmicroα τῆς Ἐκκλη σίας καὶ ἄρα δὲν microποροῦν καὶ δὲν ἔχουν τὸ δικαίωmicroα νὰἐγγυηθοῦν γιὰ τὴν ψυχὴ τοῦ ἄλλου

Πραγmicroατικά πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ κατηχήσει microίαψυχὴ καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσει στὴν ἀλήθεια ἕνας ποὺ θεω ρεῖ τὴν Ἐκκλησία σὰν θρησκευτικὸ σουπερmicroάρκετ καὶἀπορρίπτει τὸ microυστήριο τοῦ Γάmicroου θέτοντας τὴν σχέσηκαὶ στὴν οὐσία τὴν ζωή του ἐκτὸς τῆς εὐλογίας τοῦΘεοῦ Ἔχουmicroε συνειδητοποιήσει ὅτι ἂν κάποιος ζεῖmicroέσα σὲ βαριὰ ἠθικὰ παραπτώmicroατα ἂν δὲν microετανοήσεικαὶ δὲν ἀλλάξει τρόπο ζωῆς δὲν microπορεῖ νὰ γίνει ἀνά δοχος Ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Συmicroεὼν Θεσσαλονί κης ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι laquoἐγγυητὴς εἰς Χριστόν ὥστε τηρεῖν τὰ τῆς πίστεως καὶ χριστιανικῶς ζῆνraquo(Περὶ τῶν ἱερῶν τελετῶν ΞΑ PG 155213A)

Μὲ τὴν ἔννοια αὐτὴ ἀποκλείονται τῆς ἀναδοχῆς ὄχιmicroόνο ἀνήλικοι ἑτερόδοξοι καὶ ἑτερόθρησκοι ἀλλὰ καὶ

πρόσωπα ποὺ ζοῦν ἀνήθικο βίο ἢ ἀσκοῦν διαβλητὰ ἐπαγ γέλmicroατα ὅπως ἀπαριθmicroεῖ τέτοια ἐπαγγέλmicroατα ἡ ἀπο στολικὴ Παράδοση τοῦ Ἱππολύτου (πρβλ ΠηδάλιονἜκδοσις Ἀστέρος Ἀθῆναι 1970 σ 754 755 καὶ ΘΗΕΤόmicroος 3 στῆλες 590 592)

Ὅσοι δηλώνουν καὶ εἶναι ἄθεοι καὶ ἄπιστοι οἱ ἀλλό θρησκοι οἱ αἱρετικοί οἱ σχισmicroατικοί ὅσοι ἀνήκουν σὲἀποκρυφιστικὰ τάγmicroατα καὶ ὀργα νώσεις Ἀκόmicroα δὲνmicroποροῦν νὰ ἀναλάβουν τὸ ρόλο τοῦ ἀναδόχου ὅσοι δὲνἔχουν συνείδηση τῶν πράξεών τους καὶ γενικῶς οἱ ἀκα ταλόγιστοι ὅπως τὰ microικρὰ παιδιά ὅσοι πάσχουν δια νοητικῶς κλπ Ἐπίσης δὲν microποροῦν νὰ γίνουν ἀνάδοχοιοἱ γονεῖς τοῦ τέκνου οἱ κληρικοὶ ὅλων τῶν βαθmicroῶν καὶοἱ microοναχοί Μόνο σὲ εἰδικὲς καὶ ἔκτακτες περιπτώσειςmicroπορεῖ νὰ γίνει ἐξαίρεση ὡς πρὸς τοὺς microοναχούς κα τόπιν ὅmicroως ἀδείας του Ἐπισκόπου καὶ γενικῶς τῆς προ Pσταmicroένης ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς

∆ὲν εἶναι πρέπον καὶ θὰ τολmicroοῦσα νὰ πῶ ὅτι φθά νει καὶ στὰ ὅρια τοῦ ἐmicroπαιγmicroοῦ τοῦ Μυστηρίου τῆς Βά πτισης δηλαδὴ τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος νὰχρησιmicroοποιήσουmicroε τὸ Μυστήριο γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουmicroεψυχολογικές κοινωνικὲς ἢ ἄλλες ὑποχρεώσεις καὶ νὰπροσπαθοῦmicroε νὰ ἐπιβάλλουmicroε στὴν Ἐκκλησία ὡς ἀνα δόχους ἀνθρώπους ποὺ ἀνήκουν σὲ διαφορετικὸ δόγmicroαἢ ἄλλη θρησκεία ἢ δὲν διαθέτουν τὰ ἐλάχιστα προσόνταγιὰ νὰ ἀναλάβουν τέτοιο λειτούργηmicroα

bull Μερικὲς πρακτικὲς συmicroβουλὲς γιὰ τοὺς ἀναδόχουςὩς πρῶτο βῆmicroα καλὸ καὶ χρήσιmicroο εἶναι νὰ προετοι

microαστοῦmicroε γιὰ τὸ τί θὰ ποῦmicroε τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου microε λετώντας ἕνα βιβλίο ποὺ νὰ ἀναφέρει καὶ νὰ microεταφρά ζει τὴν ἀκολουθία τοῦ Μυστηρίου τοῦ ΒαπτίσmicroατοςἘνδεικτικὰ ἀναφέρω ἕνα τέτοιο βιβλίο microὲ τίτλο laquoΛου τρὸν Παλιγγενεσίαςraquo Κείmicroενο τῆς ἀκολουθίας τοῦ Βα

10 H O∆OΣ

πτίσmicroατος εἰσαγωγή microετάφραση σχόλια ΓεωργίουΜαυροmicroάτη ἐκδόσεις Τέρτιοςraquo Μελετώντας τὴν ἀκο λουθία καὶ προσπαθώντας νὰ κατανοήσουmicroε τὰ ὅσασυmicroβολικὰ καὶ οὐσιαστικὰ πρόκειται νὰ συmicroβοῦν στὸ Μυ στήριο ἐπιτυγχάνουmicroε τὴν καλύτερη ἀρχὴ καὶ θέτουmicroε τὶςὀρθὲς βάσεις γιὰ νὰ διαδραmicroατίσουmicroε ὅσο τὸ δυνατὸοὐσιαστικότερο ρόλο ὡς ἀνάδοχοι καὶ κατὰ τὴν ὥρα τοῦΜυστηρίου καὶ microετὰ ἀπὸ αὐτό

Ὡς ἀνάδοχοι ὅταν ἑτοιmicroαζόmicroαστε γιὰ microία Βάπτισηκαλὸ καὶ σύmicroφωνο microὲ τῆς Ἐκκλησίας microας τὴν παράδοσηεἶναι τὸ νὰ ἀγοράζουmicroε λευκὰ ροῦχα γιὰ τὸν βαπτιζό microενο ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroωνστὶς Μυσταγωγικὲς Κατηχήσεις (∆ 8 ΒΕΠΕΣ 39σ257) Ὁ συmicroβολισmicroὸς τῆς καθαρό τητας καὶ τῆς φωτεινότητας καὶ τῆςἀφθαρσίας ποὺ χαρίζει στὸν βαπτι σθέντα ἡ ἀνακαινιστικὴ χάρη τοῦἉγίου Βαπτίσmicroατος ποὺ ἐκφράζεται microὲτὰ λευκὰ ροῦχα δὲν εἶναι σωστὸ νὰπαραθεωρεῖται ἐπειδή microᾶς φαίνεταιπιὸ ἑλκυστικὸ ἕνα χρωmicroατιστὸ σύνολοβαπτιστικῶν οὔτε εἶναι εὐκαιρία κοι νωνικῆς microας προβολῆς ἤ ἐνδυmicroατολο γικῶν ἐπιδείξεων τῶν ἐπαγγελmicroατιῶνποὺ τὰ προmicroηθεύουν Τὸ ἴδιο πρέπεινὰ εἴmicroαστε προσεκτικοὶ καὶ στὴν ἐπι λογὴ τοῦ βαπτιστικοῦ σταυροῦ ∆ὲνἀγοράζουmicroε στὸ βαφτισιmicroιό microας ἁπλὰἕνα κόσmicroηmicroα ἀλλὰ ἕνα σταυρὸ εἰςτύπον τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ Ἐν νοεῖται ὅτι δὲν πρέπει νὰ πλαισιώνεται ἀπὸ διάφορα φυ λακτά χαPmicroαλιὰ ἢ ἄλλα παρασύmicroβολα Τέλος ἡ βαπτι στικὴ λαmicroπάδα δὲν microπορεῖ σὲ καmicroία περίπτωση νὰ ἐπι σκιάζεται ἀπὸ κακόγουστα στολίδια παιχνίδια ἢ ἀποmicroι microήσεις ζώων καὶ τεράτων ποὺ ἄκριτα προmicroηθευόmicroαστεἀπὸ τὸ ἐmicroπόριο

Τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου δὲν ἐπιδεικνύουmicroε τὴν και νούργια κολλεξιὸν ἤ ὅτι ντυνόmicroαστε σύmicroφωνα microὲ τὴντελευταία λέξη τῆς microόδας Ἐπιπρόσθετα ἔχουmicroε ἀντίληψητοῦ χώρου ὅτι δηλαδὴ δὲν εἴmicroαστε σὲ microία αἴθουσα κοι νωνικῶν ἐκδηλώσεων ἀλλὰ στὴν Ἐκκλησία καὶ ὅτι τε λεῖται microυστήριο Ἂν αὐτὰ τὰ ἔχουmicroε ὑπrsquo ὄψιν microας ντυνό microαστε καὶ συmicroπε ριφερόmicroαστε ἀναλόγως

Ἐὰν προετοιmicroαστοῦmicroε σωστὰ δὲν θὰ πρέπει νὰἔχουmicroε ἄγχος γιὰ τὸ τί θὰ συmicroβεῖ Ἐκείνη τὴν ὥρα προ σηλωνόmicroαστε στὰ τελούmicroενα καὶ ἡ στάση microας εἶναι προ σευχητική

Συνηθίζουmicroε καὶ εἶναι σωστὸ αὐτὸ νὰ φροντί ζουmicroε γιὰ τὴ συχνὴ θεία Κοινωνία τοῦ νεοφώτιστου Τὸλάθος microας εἶναι ὅτι ἡ φροντίδα microας σταmicroατάει ἀmicroέσωςmicroετὰ τὶς τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση

Μὰ ὅπως ἡ ὑλικὴ τροφή microας εἶναι ἀπαραίτητη γιὰ νὰσυντηρηθοῦmicroε σωmicroατικά ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ἡ θ Κοινωνίαmicroᾶς ἐφοδιάζει microὲ τὸν ἴδιο τὸ Χριστὸ καὶ microᾶς συντηρεῖπνευmicroατικά

Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ θεωροῦmicroε ὅτι microετὰ ἀπὸ τὶςπρῶτες τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση τελειώσαmicroε microὲτὴν laquoὑποχρέωσήraquo microας αὐτή Στὴν καινούργια του κατὰΧριστὸν ζωὴ ὁ νεοφώτιστος γιὰ νὰ αὐξηθεῖ πνευmicroατικὰεἶναι ἀπαραίτητο νὰ τρέφεται τακτικὰ microὲ τὸν ΟὐράνιοἌρτο πράγmicroα ποὺ ἰσχύει γιὰ ὅλους microας ἀνεξάρτητα ἀπὸτὸ ὅτι πάψαmicroε πιὰ νὰ εἴmicroαστε νεοφώτιστοι

Κλείνοντας θὰ ἤθελα νὰ ἀναφέρω τὶς σκέψεις τοῦΜητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱερόθεου Βλάχου στὴν ὁmicroιλία

του microὲ θέmicroα laquoἩ δυναmicroική τοῦ βαπτί σmicroατος στὸ σύγχρονο κόσmicroοraquo ὁὁποῖος ἀναφέρει ὅτι γιὰ νὰ ἐνεργή σει ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ σωστικὰ καὶ microε ταmicroορφωτικὰ microέσα ἀπὸ τὸ Ἅγιο Βά πτισmicroα θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν οἱ ἀπα ραίτητες ὀρθόδοξες καὶ ἐκκλησιολο γικὲς προQποθέσεις καὶ ὅτι ὁ τρόποςmicroὲ τὸν ὁποῖο ἀντιmicroετωπίζει microία Ἐκκλη σία τὸ Βάπτισmicroα δείχνει ἂν εἶναιαὐθεντικὴ ἢ ἐκκοσmicroικευmicroένη

Ἐπεκτείνοντας αὐτὲς τὶς σκέψειςκαὶ προσαρmicroόζοντάς τις στὸ θέmicroα τοῦἀναδόχου θὰ ἔλεγα ὅτι ὁ τρόπος ποὺοἱ γονεῖς ἀντιmicroετωπίζουν τὸ θέmicroα ἐπι λογῆς τοῦ ἀναδόχου τοῦ παιδιοῦτους ἀποδεικνύει στὴν πράξη ἂν θέ

λουν ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ δράσει σωστικὰ καὶ microετα microορφωτικὰ σὲ αὐτοὺς καὶ ἰδιαίτερα στὸ παιδί τους ἤ ἂνἐπιλέγουν νὰ βλέπουν τὸ ἅγιο βάπτισmicroα ὄχι ὡς microυστή ριο ὅπως καὶ εἶναι ἀλλrsquo ὡς microία κοινωνικὴ τελετὴ χωρὶςπνευmicroατικὲς καὶ αἰώνιες προοπτικές

Ἂν ἀντιmicroετωπίσουν λοιπὸν τὸ microυστήριο ὡς κοινω νικὴ ἐκδήλωση microπορεῖ νὰ ἱκανοποιηθοῦν ψυχολογικάὄχι ὅmicroως οὐσιαστικὰ διότι microὲ τὸν τρόπο αὐτὸ θὰ κατα φέρουν νὰ microείνουν ἄγευστοι καὶ ξένοι τῆς microεγάλης προ σφορᾶς τῆς Ἀγάπης τοῦ Θεοῦ ∆ιότι ὅπως λέγει ὁἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroων στὸ ἅγιο Βάπτισmicroα laquoτὸπᾶν τῆς Χάριτός ἐστιhellip τὸ πᾶν ὁ Θεὸς ἐργάζεταιraquo

Ὁ Θεὸς προσφέρει microέσα ἀπὸ τὸ ἅγιο Βάπτισmicroατόσα δῶρα πολύτιmicroα γιὰ τὸ παιδί microας καὶ τὴν microετέπειταζωή του Εἶναι τουλάχιστον ἄδικο γιὰ ἐmicroᾶς καὶ τά παιδιάmicroας νὰ microένουmicroε ἀνυποψίαστοι αὐτῶν τῶν δώρων καὶτῶν δωρεῶν νὰ τὶς ἀγνοοῦmicroε καὶ νὰ ἀναζητοῦmicroε microὲὑποκατάστατα νὰ ἀντικαταστήσουmicroε τὴν Χάρη τοῦ ἉγίουΒαπτίσmicroατος microὲ ψεύτικες χαρές

Εἶναι καιρὸς λοιπὸν νὰ πάρουmicroε ὅλοι στὰ σοβαρὰ τὸθέmicroα τῆς ἐπιλογῆς τοῦ ἀναδόχου τῶν παιδιῶν microας

11H O∆OΣ

Ἡ βαπτιστικὴ λαμπάδα δὲν

μπορεῖ σὲ καμία περίπτωση

νὰ ἐπισκιάζεται ἀπὸ κακό-

γουστα στολίδια παιχνίδια

ἢ ἀπομιμήσεις ζώων καὶ τε-

ράτων ποὺ ἄκριτα προμη-

θευόμαστε ἀπὸ τὸ ἐμπόριο

Α΄ Προτυπώσεις Στήν Καινή ∆ιαθήκη ἔχουmicroε ἀναφορές σέ

προεικονίσειςπροτυπώσεις καί σέ συmicroβολισmicroούς τοῦ βαπτίσmicroατος Ὁ ἀπόστολος Πέτροςστήν Α΄ Καθολική Ἐπιστολή του (32021)γράφει ὅτι ἡ σωτηρία τῆς Κιβωτοῦ τοῦ Νῶεπροεικόνιζε τή σωτηρία πού προσφέρει τόχριστιανικό βάπτισmicroα Γράφει στόν στίχο 21laquoὅ ἀντίτυπον (τῆς Κιβωτοῦ) νῦν καί ἡmicroᾶςσώζει βάπτισmicroαraquo Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήνΑ΄ πρός Κορινθίους Ἐπιστολή του (1012)γράφει ὅτι ἡ νεφέλη καί ἡ διάβαση τῆςἘρυθρᾶς Θάλασσας προεικόνιζε τό βάπτισmicroαΓράφει laquoοἱ πατέρες ἡmicroῶν πάντες ὑπό τήν νεφέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσηςδιῆλθον καί πάντες εἰς τόν Μω1σῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νεφέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Ἐδῶ ἐννοεῖὅτι ὅπως οἱ Ἰσραηλῖτες microέ τή διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας ἐλευθερώθηκαν ἀπό τή δουλεία ἔτσι καί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroα ἀπελευθερώνονται ἀπό τή δουλεία τῆς ἁmicroαρτίας καί τοῦ διαβόλου Ἐπίσης ὅπως ἡ νεφέλη προστάτευε τό λαό ἀπό τή ζέστη καί τό κρύο ἔτσικαί τό βάπτισmicroα προστατεύει τόν χριστιανό ἀπό τόνδιάβολο

Ὁ Κύριος ὀνόmicroασε τή Σταύρωσή Του βάπτισmicroαΕἶπε laquoβάπτισmicroα δέ ἔχω βαπτισθῆναι καί πῶς συνέχοmicroαι ἕως οὗ τελεσθῇraquo δηλ lsquolsquoπρόκειται νά βαπτισθῶ microέβάπτισmicroα αἵmicroατος καί στενοχωροῦmicroαι καί ἀνυποmicroονῶἕως ὅτου τελεστεῖrsquorsquo (Λουκᾶ 1250) Τήν ἴδια ταύτισηἔκανε ὁ Χριστός κι ὅταν οἱ microαθητές Του Ἰάκωβος καίἸωάννης τοῦ ζήτησαν πρωτοκαθεδρίες Τούς ρώτησεlaquoδύνασθε πιεῖν τό ποτήριον ὅ ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα ὅ ἐγώ βαπτίζοmicroαι βαπτισθῆναιraquo δηλ lsquolsquomicroπορεῖτενά πιεῖτε τό ποτήρι πού ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα πούἐγώ βαπτίζοmicroαι νά βαπτισθεῖτεrsquorsquo (Ματθ 2022 καίΜάρκ 1038) Ὅταν αὐτοί τοῦ ἀπάντησαν ὅτι microποροῦντούς εἶπε ὅτι θά πιοῦν τό πικρό ποτήρι καί θά βαπτισθοῦν microέ τό πάθος Του ἀλλά ποιός θά καθίσει κοντάΤου στή βασιλεία Του εἶναι θέmicroα τοῦ Πατρός ΤουὍπως τό βάπτισmicroαλουτρό καθαρίζει τό σῶmicroα ἀπό τήβρῶmicroα ἔτσι καί τό σταυρικό πάθος τοῦ Χριστοῦ ὡς βάπτισmicroα αἵmicroατος καθάρισε τήν ἀνθρωπότητα ἀπό τίςἁmicroαρτίες της

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀκολουθώντας τά συmicroβολικά

λόγια του Κυρίου λέει ὅτι καί οἱ χριστιανοίmicroέ τό βάπτισmicroά τους γίνονται microέτοχοι στόσταυρικό θάνατο τοῦ Χριστοῦ Γράφει στήνπρός Ρωmicroαίους Ἐπιστολή του (634) laquoἬἀγνοεῖτε ὅτι ὅσοι ἐβαπτίσθηmicroεν εἰς Χριστόν᾿Ιησοῦν εἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroεν Συνετάφηmicroεν οὖν αὐτῷ διά τοῦβαπτίσmicroατος εἰς τόν θάνατον ἵνα ὥσπερἠγέρθη Χριστός ἐκ νεκρῶν διά τῆς δόξης τοῦπατρός οὕτω καί ἡmicroεῖς ἐν καινότητι ζωῆςπεριπατήσωmicroενraquo Ἡ καινούρια ζωή τοῦ βαπτίσmicroατος προσφέρθηκε microέ τόν θάνατο τοῦΧριστοῦ γιατί ὁ Χριστός ἔπαθε γιά τίςἁmicroαρτίες τῶν ἀνθρώπων Ἐδῶ βλέπουmicroε τήνπρώτη ἀναφορά στόν συmicroβολισmicroό τοῦ βαπτίσmicroατος microέ τήν τριήmicroερη ταφή τοῦ Κυ

ρίου ὅπως ἀναστήθηκε ὁ Χριστός microετά τόν θάνατόΤου ἔτσι καί ὁ βαπτιζόmicroενος πεθαίνει ὡς παλαιόςἄνθρωπος τῆς ἁmicroαρτίας καί ἀνασταίνεται ὡς καινόςἄνθρωπος τῆς χριστιανικῆς ζωῆς

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας διακρίνουν ποικίλεςπροτυπώσεις τοῦ βαπτίσmicroατοςbull Ὅπως ἡ περιτοmicroή ἦταν ἔνδειξη τῆς πίστεως καί τῆςἀφιερώσεως τῶν Ἰσραηλιτῶν πρός τόν Θεό ἔτσι καί τόχριστιανικό βάπτισmicroα ὡς πνευmicroατική περιτοmicroή ἀποτελεῖ ἔνδειξη τῆς πίστεως καί ἀφιερώσεως τῶν χριστιανῶν στόν Χριστό bull Ὅπως ὁ Κατακλυσmicroός τοῦ Νῶε κατέστρεψε τήνἁmicroαρτωλή ἀνθρωπότητα ἔτσι καί τό βάπτισmicroα ἀπαλείφει τίς ἁmicroαρτίες τῶν βαπτιζοmicroένων bull Ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι εἰσέρχονταν στόν ἱερό ναό ἀφοῦ καθαρίζονταν τελετουργικά microέ νερό καί ραντισmicroούς ἔτσικαί οἱ χριστιανοί εἰσέρχονται στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ microετά ἀπό τόν καθαρmicroό πού προσφέρει τό βάπτισmicroαbull Ὅπως ὁ τυφλός του Εὐαγγελίου βρῆκε τό φῶς του microέτό νίψιmicroο στήν κολυmicroβήθρα τοῦ Σιλωάmicro (Ἰωάν 97)ἔτσι καί ὁ κάθε βαπτιζόmicroενος στήν ἁγία κολυmicroβήθραχριστιανός βρίσκει τό πνευmicroατικό του φῶςbull Ὅπως θεραπεύονταν οἱ ἀσθενεῖς πού ἔmicroπαιναν στόταρασσόmicroενο νερό τῆς κολυmicroβήθρας τῆς Βηθεσδᾶ ἔτσικαί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroά τους στήν ἁγία κολυmicroβήθρα θεραπεύονται ἀπό τίς ψυχικές ἀσθένειες τίςἁmicroαρτίες

12 H O∆OΣ

ΧΧρριισσττιιααννιικκόό ββάάππττιισσμμαα ππρροοττυυππώώσσεειιςς κκααίί σσυυμμββοολλιισσμμοοίί

τοῦ Ἀρχιμ Μαξίμου Παναγιώτου

Β΄ Συmicroβολισmicroοίbull Ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα ἀπό ἱερέα Ὁ ἱερέαςστήν ἀρχή τῆς Κατήχησης φυσᾶ τριπλά σταυροειδῶςπρός τόν κατηχούmicroενο καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό microέτωπο καί τό στῆθος λέγοντας lsquolsquoΕἰς τό ὄνοmicroα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατοςrsquorsquo Στήνεὐχή microετά τούς τρεῖς ἐξορκισmicroούς ὁ ἱερέας καί πάλιἐmicroφυσᾶ τριπλᾶ καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τόν κατηχούmicroενο λέγοντας lsquolsquo Ἐξέλασον ἀπrsquo αὐτοῦ πᾶν πονηρόν καίἀκάθαρτον πνεῦmicroα κεκρυmicromicroένον καί ἐmicroφωλεῦον αὐτοῦτῇ καρδίᾳrsquorsquo Τά ἐmicroφυσήmicroατα microᾶς ὑπενθυmicroίζουν τό ἐmicroφύσηmicroα τοῦ Θεοῦ στόν Ἀδάmicro (Γέν 27 πνοή ζωῆς) καί τόἐmicroφύσηmicroα τοῦ Χριστοῦ στούς microαθητές microετά τήν Ἀνάστασή Του (Ἰωάν 2022 microετάδοση Ἁγίου Πνεύmicroατος)Ἔτσι microέ τά ἐmicroφυσήmicroατα ὁ ἱερέας ζητάει γιά τόν κατηχούmicroενο ἀπό τόνΘεό τήν ἀποκατάστασή του στήνπροπτωτική κατάσταση καί τόνἐρχοmicroό σrsquoαὐτόν τοῦ Ἁγίου ΠνεύmicroατοςΤό σφράγισmicroα microέ τή σταυροειδή εὐλογία γίνεται γιά νά καθαριστεῖ ὁ κατηχούmicroενος microέ τή δύναmicroη τοῦ Σταυροῦ ἀπό δαιmicroονικές ἐπήρειες καί ἐπιρροές νά ἁγιασθεῖ καί νά γίνει ἄξιοςτῆς ὑποδοχῆς τοῦ Χριστοῦ microέσα τουΕὐλογεῖται στό microέτωπο γιά νά ἁγιασθεῖ ὁ νοῦς του καί στό στῆθος γιά νάἁγιασθεῖ ἡ καρδιά του Ἀργότερα ὁἱερέας εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό νερόκαί λέγει lsquolsquoΣυντριβήτωσαν ὑπό τήνσηmicroείωσιν τοῦ τιmicroίου Σταυροῦ πᾶσαιαἱ ἐναντίαι δυνάmicroειςrsquorsquo Γίνεται αὐτή ἡ εὐλογία γιά νάἐκδιωχθοῦν ἀπό τό νερό πονηρές δυνάmicroεις πού πιθανόνἐmicroφωλεύουν ἐκεῖ Τό ἴδιο σταυροειδῶς εὐλογεῖ καί τόἔλαιον Ὁ σταυρός χρησιmicroοποιεῖται ἐπανειληmicromicroέναἐπειδή microετά τή σταύρωση τοῦ Χριστοῦ θεωρεῖταιὄργανο microετάδοσης τῆς θείας χάριτος bullΟἱ Ἐξορκισmicroοί ἤ ἀφορκισmicroοί Ὁ ἱερέας microέ τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόmicroατος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς σωτηριώδουςδύναmicroης τοῦ πάθους Του ζητᾶ τήν ἐκδίωξη τοῦ διαβόλου ἀπό τόν κατηχούmicroενο Ἡ Ἐκκλησία πιστεύει ὅτικάθε ἀβάπτιστος ἄmicroεσα ἤ ἔmicromicroεσα βρίσκεται ὑπό τήνκυριαρχία ἤ ἐπήρεια τοῦ διαβόλου Ὁ Χριστός ἐπισήmicroανε ὅτι ὁ διάβολος εἶναι laquoὁ ἄρχων τοῦ κόσmicroου τούτουraquo(Ἰωάν 1231) Τό ἴδιο εἶπε καί ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής laquoὁ κόσmicroος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖταιraquo (Α΄ Ἰωάν519) Μέ τίς θεραπεῖες τῶν δαιmicroονιζοmicroένων ὁ Χριστόςἔδειχνε ὅτι ὁ διάβολος ἔχασε τήν ἀπόλυτη ἐξουσία τουστούς ἀνθρώπους Μέ τούς ἐξορκισmicroούς τῶν βαπτιζοmicroένων νηπίων σήmicroερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλλαγή τους ἀπότό προπατορικό ἁmicroάρτηmicroα καί τίς ἀρνητικές ἐπήρειεςτῶν ἁmicroαρτιῶν τῶν προγόνων τους Στήν ἀρχαία Ἐκ

κλησία οἱ ἐξορκισmicroοί τῶν κατηχουmicroένων γίνονταν πολλές φορές κατά τή διάρκεια τῆς δίχρονης ἤ τρίχρονηςπεριόδου τῆς κατήχησής τουςbull Στροφή πρός τά δυτικά τοῦ κατηχουmicroένου Ἡ δύσηγενικά συmicroβολίζει τό σκοτάδι Ἐδῶ συmicroβολίζει τόν διάβολο καί τήν προηγούmicroενη ἁmicroαρτωλή ζωή τοῦ κατηχουmicroένου bull Ἀπόταξη διαβόλου ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ ἱερέας ρωτάει τόν κατηχούmicroενο πολλές φορές νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάν θέλει νά ἀποmicroακρυνθεῖ ἀπό τήν παράταξη τοῦσατανᾶ laquoἀποτάσσῃ τῷ σατανᾷraquo καί laquoἀπετάξω τῷ σατανᾷraquo Ὁ κατηχούmicroενος στήν ἀρχαία Ἐκκλησία γιά νάδηλώσει τήν ἀποταγή τοῦ σατανᾶ σήκωνε τά χέρια τουψηλά φανερώνοντας microέ τήν κίνηση αὐτή τήν ἀπο

στροφή τουbull Ἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ κατηχούmicroενος φυσάεικαί φτύνει πρός τά δυτικά δηλ πρόςτόν σατανᾶ γιά νά δείξει τήν ἀποταγή του ἀπό αὐτόν Τό τριπλόἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα φανερώνειτήν ὁλοκληρωτική ἀποστροφή Τόφτύσιmicroο τοῦ διαβόλου φανερώνει τήνἐχθρότητα τοῦ κατηχουmicroένου πρόςτόν δυνάστη τῆς ἀνθρωπότητας bull Στροφή πρός τά ἀνατολικά τοῦκατηχουmicroένου Ἡ ἀνατολή συmicroβολίζει τόν Χριστό (Λουκᾶ 178) τό φῶςτό ἀληθινό (Ἰωάν 19) τό φῶς τοῦκόσmicroου (Ἰωάν 812) Ὅπως ὁ ἥλιοςἔρχεται ἀπό τήν ἀνατολή ἔτσι καί

τό φῶς τοῦ Θεοῦ ταυτίζεται microέ τήν ἀνατολή Ὁ βαπτιζόmicroενος γιά νά δείξει τήν ἔνταξή του στή χορεία τῶνχριστιανῶν καί τήν προσδοκία τοῦ φωτισmicroοῦ του ἀπότόν Θεό στρέφεται πρός τήν ἀνατολή bull Σύνταξη microέ Χριστό Ὁ ἱερέας ρωτάει καί πάλι πολλέςφορές τόν κατηχούmicroενο νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάντώρα θέλει νά ἐνταχθεῖ microέ τόν Χριστό laquoσυντάσσῃ τῷΧριστῷraquo καί laquoσυνετάξω τῷ Χριστῷraquo Ἡ ἐπανειληmicromicroένη ἐρώτηση ἐκφράζει τήν ἐλευθερία τοῦ κατηχουmicroένου καί τήν σίγουρη ἔνταξή του στούς ἀκολούθους τοῦΧριστοῦ Μετά ἀκολουθεῖ ἡ ἔκφραση τῆς πίστεως microέτήν ἀπαγγελία τοῦ lsquolsquoΠιστεύωrsquorsquo Στή συνέχεια ὁ ἱερέαςζητάει ἀπό τόν κατηχούmicroενο νά προσκυνήσει τόν Χριστό laquoΚαί προσκύνησον αὐτῷraquo Στήν ἀρχαία Ἐκκλησίαἔκλινε τά γόνατα ὁ κατηχούmicroενος προσκυνώντας τόνἴδιο τόν Θεό τόν Χριστό bull Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα συmicroβολίζειτόν τάφο τοῦ Χριστοῦ γιατί σύmicroφωνα microέ τόν ἀπόστολοΠαῦλο microέ τή βάπτιση laquoσυνετάφηmicroεν τῷ Χρι στῷraquo (Ρωmicro634) Ἐπίσης συmicroβολίζει τήν Ἐκκλησία ἐπειδή ἡἘκκλησία ὡς πνευmicroατική microήτρα microᾶς ἀναγεννᾶ

13H O∆OΣ

Μέ τούς ἐξορκισμούς τῶν

βαπτιζομένων νηπίων σή-

μερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλ-

λαγή τους ἀπό τό προπατο-

ρικό ἁμάρτημα καί τίς ἀρνη-

τικές ἐπήρειες τῶν ἁμαρτιῶν

τῶν προγόνων τους

bull Τό νερό Ὅπως τό νερό καθαρίζει τίς ἀκαθαρσίες τοῦσώmicroατος ἔτσι καί ἡ βάπτιση microᾶς καθαρίζει ἀπό τίςἁmicroαρτίες Τό νερό τῆς ἁγίας κολυmicroβήθρας συmicroβολίζειτόν θάνατο καί τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Ὅπως τόνερό τοῦ Κατακλυσmicroοῦ κατέστρεψε τήν ἁmicroαρτωλήἀνθρωπότητα ἤ τό νερό τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας κατέστρεψε τόν Φαραώ ἔτσι καί τό νερό τῆς βαπτίσεως καταστρέφει τήν κάθε ἁmicroαρτία τοῦ βαπτιζοmicroένου καί τήνἐπιρροή τοῦ σατανά ἐπάνω του Ὅπως τό νερό (ἄβυσος)microέ τήν παρουσία (ἐπεφέρετο) τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος(Γέν 12) ἔγινε ἡ πηγή τῆς ζωῆς ἔτσι καί τό νερό τῆςβαπτίσεως microέ τόν ἐρχοmicroό τοῦ ἰδίου τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος προσφέρει τήν ἀναγέννηση (Ἰωάν 335)τοῦ βαπτιζοmicroένουbull Ἐπορκιστικό ἔλαιο Τό λάδι ἁγιάζεται microέτρία ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα γιά νάἀπαλλαχθεῖ ἀπό τίς δυνάmicroεις τοῦ σκότους νάκαταστεῖ ἐξαγιαστικό καί ἀνακαινιστικό καίνά ἁγιάσει τόν κατηχούmicroενο ἀπαλλάσσοντάςτον ἀπό δαιmicroονικές ἐπιρροές Ἐπειδή αὐτό τόλάδι ἐξορκίζει (διώχνει) τίς πονηρές δυνάmicroειςὀνοmicroάζεται ἐπορκιστικόν ἔλαιον Τό ἐπορκιστικόνἔλαιον ρίχνεται τρεῖς φορές σταυροειδῶς στό νερό τῆςἁγίας κολυmicroβήθρας microέ τή δοξολογική λέξη ldquoἈλληλούιαrdquo (δόξα στόν Κύριο) γιά νά τελειωθεῖ ὁ καθαγιασmicroός του Ἐπίσης ὁ ἱερέας χρίει microέ τό λάδι σταυροειδῶςmicroέ τά τρία δάκτυλα ὅλα τά microέρη τοῦ σώmicroατος τοῦ βαπτιζοmicroένου στό microέτωπο στό στῆθος στό στόmicroα στάαὐτιά στήν πλάτη στά χέρια στά πόδια γιά ὁλοκλήρωση τῆς ἀπελευθέρωσης (ἐξορκισmicroοῦἐπορκισmicroοῦ) ἀπότίς σκοτεινές δυνάmicroεις Τό ἔλαιον συmicroβολίζει τό ἔλεοςτοῦ Θεοῦ πρός τόν βαπτιζόmicroενο Μέ τή βάπτιση ὁ ἁmicroαρτωλός ἄνθρωπος ἀποκαταλλάσσει τή σχέση του microέ τόνΘεό καί ἀποκαθίσταταισυmicroφιλιώνεται Ἐπειδή στήνἀρχαία ἐποχή ἄλειφαν microέ λάδι τούς παλαιστές στά γυmicroναστήρια γιά νά τονωθεῖ το σῶmicroα τους καί νά διαρκεῖπιό πολύ ὁ ἀγώνας ἔτσι καί microέ τό λάδι τῆς βαπτίσεωςσυmicroβολίζεται ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος ἀπό τή βάπτιση καίmicroετά γίνεται ἀθλητής τοῦ πνευmicroατικοῦ ἀγώναbull Τριπλή κατάδυση καί ἀνάδυση Ἡ τριπλή κατάδυσηκαί ἀνάδυση συmicroβολίζει τόν τριήmicroερο ἐνταφιασmicroό καίτήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroενhellipraquo (Ρωmicro 63) Ἐπίσης συmicroβολίζει τόν θάνατοτοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἀνάσταση τοῦ νέουbull Ἐπίκληση Τριαδικοῦ Θεοῦ Σύmicroφωνα microέ τά λόγιατοῦ Κυρίου ἡ βάπτιση γίνεται στό ὄνοmicroα τῆς ἉγίαςΤριάδος (Ματθ 2819) Ἡ ἐπίκληση τῆς Ἁγίας Τριάδος φανερώνει ὅτι ὅπως ὁ Τριαδικός Θεός ἔπλασε τόνἄνθρωπο ἔτσι ὁ ἴδιος Θεός ἀναπλάθει τόν ἄνθρωποστήν Ἐκκλησία Τουbull Τριχοκουρία Ἡ σταυρόσχηmicroη κουρά τῶν τριχῶν τῆςκεφαλῆς τοῦ βαπτισθέντος σηmicroαίνει τήν ἀφιέρωσή τουστόν Θεό Ὑπῆρχε στούς εἰδωλολάτρες καί στούς ἰου

δαίους (Ἀριθmicro 613 Πράξ 1818 καί 212326) τόἔθιmicroοτάmicroα νά ἀφιερώνουν κοmicromicroένα microαλλιά στόν ΘεόΟἱ δοῦλοι στήν ἀρχαία ἐποχή κουρεύονταν ἐντελῶς γιάνά δείξουν ὅτι ἀνήκουν σέ κάποιον κύριο Ἡ προσφοράτῶν πρώτων microαλλιῶν (ἀπαρχή) στόν Θεό ἀποτελεῖσύmicroβολο τῆς πλήρους ἀφιερώσεως σrsquoΑὐτόν καί ἔκφρασηεὐχαριστίας γιά τήν ἀναγέννηση τοῦ βαπτίσmicroατος bull Ἔνδυση Μετά τή βάπτιση ντύνουν τόν βαπτιζόmicroενοmicroέ καινούρια λευκά ροῦχα Τά λευκά ροῦχα συmicroβολίζουντήν καθαρή ψυχή τοῦ βαπτισmicroένου καί τόν ἐρχοmicroό τοῦΧριστοῦ (Γαλ 327 laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητεΧριστόν ἐνεδύσασθεraquo) καί τῆς φωτεινῆς χάριτος τοῦ

Ἁγίου Πνεύmicroατος Τό λευκό συmicroβολίζει τήχαρά τῆς Ἀνάστασης καί τή δόξα τῆς Μεταmicroόρφωσης τοῦ Χριστοῦ Τό λευκό ὑποδεικνύειστόν βαπτισmicroένο τόν ἀγώνα πού πρέπει νάκάνει στό ἑξῆς γιά νά κρατήσει καθαρή τήνψυχή τουbull Χορός Μέ τό ψάλσιmicroο τοῦ laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθεraquo ὁἱερέας microέ τόν ἀνάδοχο καί τόν βαπτισmicroένο πε

ριφέρονται κυκλικά γύρω ἀπό τήν ἁγία κολυmicroβήθρα Ὁχορός αὐτός εἶναι τριπλός εἰς τύπον τῆς Ἁγίας Τριάδοςκαί ἐκφράζει τή χαρά τῶν ἀνθρώπων καί ὅλων τῶνἀγγέλων γιά τήν εἴσοδο ἑνός πλανεmicroένου προβάτου στήmicroάντρα τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία Ὁ Χριστός εἶπεὅτι laquoχαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπίἑνί ἁmicroαρτωλῷ microετανοοῦντιraquo (Λουκᾶ 1510) Ὁ εὔθυmicroος χορός microᾶς παραπέmicroπει στή χαρά τοῦ γάmicroου καθότικι ἐδῶ ἔχουmicroε πνευmicroατικό γάmicroο τήν ἕνωση τοῦ νεοφωτίστου microέ τόν νυmicroφίο Χριστό bull Λαmicroπάδες Στόν νεοφώτιστο προσφερόταν ἀναmicromicroένηλαmicroπάδα Μέ τόν σηmicroερινό νηπιοβαπτισmicroό καλό εἶναιτή λαmicroπάδα νά τήν κρατάει ὁ ἀνάδοχος Ἡ φωτοχυσίατῶν λαmicroπάδων συmicroβολίζει τό φῶς τοῦ Χριστοῦ πούἔλαβε ὁ βαπτισmicroένος καί τή χαρά τοῦ οὐρανοῦ καί τῶνχριστιανῶν γιά τήν εἴσοδό του στήν Ἐκκλησία Στήνἀρχαία Ἐκκλησία ἄναβαν ὅλοι οἱ χριστιανοί λαmicroπάδεςστό ναό κατά τά Φῶτα καί τή Λαmicroπρή πού γίνονταν οἱπερισσότερες βαπτίσεις Ἡ φωτοχυσία ἐπίσης ὑπενθυmicroίζει στόν νεοφώτιστο ὅτι στό microέλλον πρέπει νά ζεῖκατά τά λόγια τοῦ Χριστοῦ φωτεινά laquoοὕτω λαmicroψάτωτό φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσινὑmicroῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑmicroῶν τόνἐν τοῖς οὐρανοῖςraquo (Ματθ 516)bull Σταυρός Μέ τό κρέmicroασmicroα τοῦ Σταυροῦ στό λαιmicroό τοῦνεοφωτίστου συmicroβολίζεται ὅτι ὁ νέος χριστιανός σύmicroφωνα microέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ laquoεἴ τις θέλει ὀπίσω microουἐλθεῖν ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόναὐτοῦ καί ἀκολουθείτω microοιraquo (Ματθ 1624) ἀκολουθεῖτόν Χριστό σηκώνοντας στό ἑξῆς τό σταυρό του ὉΣταυρός ὡς ἱερό ἀντικείmicroενο προστατεύει τόν χριστιανόἀπό τις ἐπιθέσεις τοῦ πονηροῦ

14 H O∆OΣ

Ἀπό τούς πονηρούς λογισmicroούς πού πολεmicroοῦντόν ἄνθρωπο τρεῖς εἶναι οἱ πιό σκληροίτῆς ἀπιστίας τῆς βλασφηmicroίας καί τῆς

πορνείαςΓιά νά κοπάσει αὐτός ὁ πόλεmicroος πρέπει πρῶτα

νά γνωρίζεις πότε ἁmicroαρτάνεις καί πότε ὄχι ∆ένἁmicroαρτάνεις ὅταν ὁ νοῦς ἡ βούλησις δέν συγκατατίθεται στούς λογισmicroούς πολύ περισσότεροὅταν τούς ἀποστρέφεται ἤ τούς περιφρονεῖ Ἁmicroαρτάνεις κάποτε καί θανάσιmicroα ὅταν ὁ νοῦς αὐτοπροαίρετα συγκρατεῖ τούς λογισmicroούς καί ἡ καρδιάἡδύνεται καί εὐχαριστεῖται micro αὐτούς Ὅποιος πολεmicroεῖται ἀπό πονηρούς λογισmicroούς καί δέν τούςἀποδέχεται ταράσσεται ὅmicroως νοmicroίζοντας ὅτιἁmicroάρτησε αὐτός εἶναι microικρόψυχος ἐmicroπαίζεταιἀπό τόν διάβολο καί δέν γνωρίζει νά διακρίνει microεταξύ προσβολῆς καί συγκαταθέσεως

Μήν παραξενεύεσαι πού οἱ ἴδιοι λογισmicroοί φέρνουν microαζί τους καί θάνατο καί ζωή αἰώνιο θάνατο ἤ αἰώνια ζωή Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποδέχεται προκαλοῦν θάνατο Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποστρέφεται καί τούς πολεmicroᾶ χαρίζουν ζωή καίαὐξάνουν τόν microισθό του στόν οὐρανό

Συmicroβαίνει κάποτε νά ἔρχονται λογισmicroοί ἀπιστίας ἤ βλασφηmicroίας κατά τοῦ Θεοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἤ τῶν ἁγίων Καmicromicroιά φορά ἀντικρύζοντας τά ἄχραντα καί θεῖα Μυστήρια ἤ τίςἅγιες εἰκόνες πέφτουν ἐπάνω σου σάν microαῦρο σύννεφο βλάσφηmicroες σκέψεις Περιφρόνησε αὐτούςτούς λογισmicroούς Ἀδιαφόρησε Μήν ἀνησυχεῖς καίmicroή θλίβεσαι γιατί ἔτσι χαροποιεῖς τόν διάβολοΤοῦ ἀρκεῖ νά σέ βλέπει θλιmicromicroένο καί συγχυσmicroένοἄν δέν κατορθώσει κάτι χειρότερο Θά ἐπαυξήσειτότε τούς λογισmicroούς σου γιά νά ἐξουθενώσει τελείως τή συνείδησή σου Ὅταν ὅmicroως σέ δεῖ νά περιφρονεῖς τούς βλάσφηmicroους λογισmicroούς θά ἀποmicroα

κρυνθεῖ ντροπιασmicroένος Πρόσεξε καί θά διαπιστώσεις ὅτι καί τά τρία εἴδη τῶν λογισmicroῶν γεννιοῦνται συχνά ἀπό τήν κατάκριση Μήν κατακρίνεις τόν ἀδελφό σου καί θά καταφέρεις γενναῖοπλῆγmicroα στούς πονηρούς λογισmicroούς Ἐπειδή ὅmicroωςὁ πόλεmicroος τῶν λογισmicroῶν ταλαιπωρεῖ συνήθωςτούς ὑπερηφάνους καί φθονερούς ὁ πιό σίγουροςτρόπος γιά ν ἀπαλλαγεῖς ἀπ αὐτόν εἶναι νά καλλιεργήσεις microέσα σου τήν ταπείνωση καί τήν ἀκακία

Οἱ ἅγιοι Πατέρες διδάσκουν καί ὑποδεικνύουντά microέσα καί τούς τρόπους πού θά χρησιmicroοποιήσειςγιά νά νικήσεις τούς λογισmicroούς καί νά καταισχύνεις τούς δαίmicroονες πού τούς σπέρνουν microέσα σου Νά τούς φανερώνεις στόν πνευmicroατικό σου microέ

τήν ἐξοmicroολόγηση Νά προσεύχεσαι στόν Κύριο microέ θέρmicroη ἀναθέ

τοντας σ Ἐκεῖνον τήν ἀσθένειά σου καί ὁmicroολογώντας τήν ἀδυναmicroία σου

Νά καλλιεργεῖς microέσα σου τή συντριβή τοῦ νοῦτήν αὐτοmicroεmicroψία καί γενικά ταπεινό φρόνηmicroα

Ν ἀγαπήσεις τή νηστεία πού θανατώνει πρόπαντός τούς σαρκικούς λογισmicroούς

Ν ἀγαπήσεις τούς σωmicroατικούς κόπους καίmicroόχθους πού ταπεινώνουν τό σῶmicroα καί πνίγουν microέσα στόν ἱδρώτα σου τίς πανουργίες τῶνδαιmicroόνων

Νά ζεῖς συνέχεια microέ τή microνήmicroη τοῦ θανάτου καίτῆς φοβερῆς κρίσεως τοῦ Θεοῦ

Ν ἀντιπαραθέτεις στούς ρυπαρούς λογισmicroούςἄλλους λογισmicroούς ὑγιεῖς καί θεαρέστους

Τέλος ἄν εἶσαι δυνατός περιφρόνησε καί περιγέλασε τούς λογισmicroούς κι ὕστερα προσπέρασέτους ἀδιάφοραὉ τελευταῖος αὐτός τρόπος ἐξευτελίζει τελείως

τούς δαίmicroονες

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟΚΑ΄ Ἔκδοση τῆς διασκευῆς ἀπό τά ρωσικά ἀπό τήν Ἱερά Μονή Παρακλήτου

Ὠρωπός Ἀττικῆς 2005 (σελ 1517)

Πόλεmicroος λογισmicroῶν

∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι ΟΥ Τ ΟΥ Ρ ΟΥ Σ Τ Ω Φ

15H O∆OΣ

Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν προτεσταντικῶνκυρίως ἀλλὰ καὶ ἄλλων αἱρετικῶν ἀντιλή-ψεων καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς ἔντονης κυριαρ-

χίας τῆς λογοκρατίας τίθεται συχνὰ τὸ ἐρώτημα ἐὰνὁ νηπιοβαπτισμὸς εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ ἀποκεκα-λυμμένο θέλημα τοῦ Θεοῦ Πίσω ἀπὸ τὸ ἐρώτημααὐτὸ κρύβεται ἡ ἀμφισβήτηση τῆς πρα κτικῆς στὴνὈρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ βαπτίζονται τὰ νέα της μέληστὴν νηπιακὴ ἡλικία καὶ ἡ ἐνθάρρυνση νὰ ἐγκατα-λειφθεῖ ἡ μακραίωνη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ παράδοσηὩς βασικὰ ἐπιχειρήματα προβάλλονται ἡ θεωρού-μενη ἔλλειψη ἁγιογραφικῶν μαρτυριῶν ἡ θεωρού-μενη διαπίστωση ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἦταν ἄγνω-στος στοὺς ἀποστο λικοὺς χρόνους καὶ στοὺς ἑπομέ-νους τρεῖς αἰῶνες καί τέλος ἡ ἀπουσία τῆς ἐλεύθε-ρης βούλησης στὰ νήπια

Ἐὰν καὶ κατὰ πόσον ἰσχύουν τὰ παραπάνωἐπιχειρήματα θὰ τὸ ἐρευνήσουμε στὴν συνέ-χεια

1 Ἡ μαρτυρία τῶν Ἁγίων Γραφῶν Ὅσο κι ἄν ἐρευνήσει κάποιος τὶς

Ἅγιες Γραφὲς εἶναι ἀδύνατο νὰ βρεῖσrsquoαὐτὲς ρητὴ ἐντολή μὲ τὴν ὁποίανὰ ἀπαγορεύεται ὁ νηπιο βαπτι -σμός Δὲν ὑπάρχει βέβαια καὶ ρητὴἐντολή μὲ τὴν ὁποία νὰ συστήνε-ται Κι αὐτὸ διότι γιὰ τοὺς πιστοὺςτῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὁ νη-πιο βαπτισμὸς δὲν ἀποτε λοῦσε πρό-βλημα Ὑπῆρχε ἡ βεβαιότητα ὅτι τὰ νέατης μέλη μποροῦσαν νὰ βαπτισθοῦν σὲὁποιαδήποτε ἡλικία κι ἄν εὑρίσκοντοἀκόμη καὶ στὴν νηπιακή Οἱ ἁγιογρα-φικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν ἀμετακίνητηαὐτὴ πεποίθηση τῆς ἈποστολικῆςἘκκλησίας εἶναι ποικίλες

Τὰ εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ κείμενα τῆςΚαινῆς Διαθήκης μᾶς διδάσκουν ὅτι τὸ χριστιανικὸβάπτισμα εἶναι τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆς Νέας Δια-θήκης τὴν ὁποία ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μὲ τὸν ΝέοἸσραήλ ὅπως ἀκριβῶς τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆςΠαλαιᾶς Του Διαθήκης ἦταν ἡ περιτομή Ὅταν ὁΧριστὸς λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάληψή του παραγ-γέλλει στοὺς μαθητές του νὰ laquoμαθητεύσουν πάντα τὰ

ἔθνη βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶτοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo (Μτθ 2819)θέτει ὡς πρώτη καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴνἔνταξή τους στὸν Νέο Ἰσραήλ στὴν Ἐκκλησία τὴνβάπτισή τους Ἔτσι τὸ βάπτισμα γίνεται τὸ ἀπαραί-τητο σημάδι τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας Κατὰ παρό-μοιο τρόπο καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἡ περιτομὴἀποτελοῦσε τὸ ἀπαραίτητο σημάδι ἐκείνων ποὺ ἀνή-καν στὸν λαό τοῦ Θεοῦ Εἶναι γνωστὸ ὅτι στὴν ΠΔιαθήκη ὁ Θεός ὄχι ἁπλῶς ἐπέτρεπε στὰ νήπια νὰδεχθοῦν τὴν περιτομή ἀλλὰ ρητὰ ἐντελλόταν νὰὑποβληθεῖ στὴν περιτομὴ κάθε ἀγόρι κατὰ τὴν ὀγδόηἡμέρα μετὰ τὴν γέννησή του (Γεν 179-14) Γιατὶ λοι-πόν στὴν Κ Διαθήκη νὰ ἀποκλείσει ὁ Θεὸς τὰ νήπιανὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας του Αὐτὴ ἡ πρακτικὴ

τῆς περιτομῆς στὴν Π Διαθήκη ἀποτελεῖ ξεκά-θαρη ἁγιογραφικὴ κατοχύρωση τοῦ νηπιο-

βαπτισμοῦἈπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἰδιαίτερα

ἀξιοπρόσεκτος ὁ λόγος τὸν ὁποῖο ἀπη-ύθυνε ὁ ἀπόστολος Πέτρος στὸπλῆθος ποὺ παρακολουθοῦσε τὸ γε-γονὸς τῆς Πεντηκοστῆς laquoΜετανοή-σατε καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶνἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφε-σιν ἁμαρτιῶν καὶ λήψεσθε τὴν δω-ρεὰν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Ὑμῖν γάρἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοιςὑμῶν καὶ πᾶσι τοῖς εἰς μακράνraquo(Πρξ 238-39) Τὸ πρῶτο μέροςτοῦ χωρίου ἀποτελεῖ τὸ κατrsquoἐξοχὴν ἐπιχείρημα τῶν Προτε-

σταντῶν ἐναντίον τοῦ νηπιοβα-πτισμοῦ Ὅμως οἱ ἴδιοι ἀποφεύγουν

ἐπιμελῶς νὰ ἀναφερθοῦν καὶ στὴ συνέχειατοῦ χωρίου στὴν ὁποία ρητὰ λέγεται ὅτι ἡ ὑπόσχεσητοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν λήψη τοῦ ἁγίου Πνεύματος μὲ τὸβάπτισμα ἀφορᾶ καὶ στὰ τέκνα τους ἀνεξαρτήτωςἡλικίας

2 Ὁ νηπιοβαπτισμὸς γνωστὸς στὴν Ἐκκλησίαἀπὸ τὴν ἀρχὴ καὶ ἀδιάκοπα

Ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἀποτελεῖ πράξη τῆς Ἐκκλησίαςἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους καὶ ἀδιάκοπα μέχρικαὶ σήμερα Εἶναι πολὺ γνωστὲς οἱ περιπτώσεις βα-

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΥτοῦ Ἀρχιμ Αὐγουστίνου Γ Μύρου Δρ Θ

16 H O∆OΣ

πτίσεως ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας τοῦ Κορ-νηλίου (Πρξ 1048) τῆς Λυδίας (Πρξ 1615) τοῦ δε-σμοφύλακος τῶν Φιλίππων (Πρξ 1631-34) τοῦἀρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 188) καὶ τοῦ Στε-φανᾶ (Α΄ Κορ 1615) στὶς ὁποῖες θὰ ὑπῆρχαν μικρὰπαιδιὰ καὶ νήπια Ἄν στὴν ἐποχὴ αὐτὴ οἱ βαπτίσειςτῶν ἐνηλίκων ἀποτελοῦν τὸν κανόνα αὐτὸ ἐξηγεῖταιἀπὸ τὸ ὅτι οἱ πρῶτοι ποὺ προσέρχονται στὴν Πίστηεἶναι ἐνήλικες πολλοὶ μάλιστα ἔγγαμοι μὲ ἀπίστουςσυντρόφους γεγονὸς ποὺ δυσκολεύει ἀκόμη πε ρισ-σότερο τὴν βάπτιση τῶν νηπίων Ὅμως ἀπὸ τὴνεἰδικὴ αὐτὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε κανεὶς δὲνμπορεῖ νὰ συμπεράνει ὅτι ἡ πράξη τοῦ νηπιο -βαπτισμοῦ ἦταν ἄγνωστη Οἱ παραπάνω ἁγιο γρα-φικὲς μαρτυρίες βεβαιώνουν τὸ ἀντίθετο Περισσό-τερο ὅμως βεβαιώνεται ἡ πράξη αὐτὴ τῆς Ἐκ κλησίαςἀπὸ τὴν συνέχειά της ὅπως μαρτυ-ρεῖται ἀπὸ τοὺς μετα ποστολικοὺςκαὶ λίγο μεταγενέστερους πατέρες

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (130-202 μΧ)γράφει laquoΔιότι αὐτός [ὁ Χριστός]ἦρθε στὴ γῆ γιὰ νὰ μᾶς σώση ὅλουςδιrsquo αὐτοῦ - ὅλους λέγω ποὺ θὰ ἀνα- γεννηθοῦν διrsquo αὐτοῦ ἐν Θεῷ -νήπιαπαιδιά ἐφήβους νέους καὶ γέρουςἮλθε λοιπόν γιὰ κάθε ἡλικία γενό-μενος νήπιος γιὰ τὰ νήπια καθαγιά-ζοντας τὸ παιδὶ γιὰ τὰ παιδιά γε-νόμενος πρὸς αὐτὰ ταυτόχρονα πα-ράδειγμα εὐσεβείας ἀρετῆς καὶ τα-πείνωσηςraquo (Κατὰ Αἱρέσεων 2 PG7783-784) Ὁ Ὠριγένης μεταφέρειτὴν ἀποστολικὴ παράδοση γράφοντας laquoΜπορεῖ κά-ποιο παιδί ποὺ μόλις γεννήθηκε νὰ ἁμαρτήση Κιὅμως ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς (505-7) καὶτὸν Ἰώβ (144) ἔχει ἁμαρτία γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰπροσφέρη κάποια θυσία Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ Ἐκκλη-σία ἔλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὴν παράδοση νὰ βα-πτίζωνται καὶ τὰ παιδιάΟἱ ἄνθρωποι στοὺς ὁποίουςπαραδόθηκαν τὰ ἱερὰ Μυστήρια γνώριζαν ὅτι μέσαστὸν καθένα μας ὑπῆρχε ἔμφυτη ἡ μόλυνση τῆς ἁμαρ-τίας ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ ξεπλυθῆ διrsquo ὕδατος καὶ Πνεύ-ματοςraquo (Σχόλια εἰς Ρωμαίους 519 PG 141047) Ὁἅγιος Κυπριανός (200-258) τονίζει laquoἈπὸ αὐτὴ τὴνπνευματικὴ περιτομή [τὸ Βάπτισμα] δὲν πρέπει νὰἐμποδίζεται κανείς κανεὶς δὲν πρέπει νὰ κρατῆταιμακρυὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τὸ ὁποῖοἀφοῦ τηρήθηκε καὶ διατηρήθηκε χάριν ὅλων μας πι-στεύουμε ὅτι ἀκόμα περισσότερο πρέπει νὰ τηρηθῆγιὰ τὰ βρέφη καὶ τὰ νεογέννητα τὰ ὁποῖα ἕνεκεν

αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς θέσεώς τους χρήζουν περισσό-τερο τῆς βοηθείας μας καὶ τοῦ θείου ἐλέουςraquo (EpistulaLVIII)

3 Μὲ τὸ Βάπτισμα τοῦ νηπίου δὲν καταργεῖταιἡ ἐλεύθερη βούλησή του

Στὴν περίπτωση τῶν νηπίων δὲν τίθεται καθόλουθέμα ἐλευθέρας βουλήσεως διότι αὐτὴ δὲν μπορεῖκαθόλου νὰ ἐκδηλωθεῖ ὄχι μόνον γιὰ τὸ βάπτισμαἀλλὰ καὶ γιὰ καμμία ἄλλη ἐπίδραση ἐπάνω τους Μὲτὴν ἴδια λογική ποὺ κάποιοι ἀρνοῦνται τὸ βάπτισμαστὰ νήπια κάποιοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ ἀρνη-θοῦν σrsquo αὐτὰ τὴν παροχὴ συγκεκριμένης τροφῆςἐνδυ μασίας φαρμάκων καὶ στὰ μεγαλύτερα παιδιὰτὴν ἀποστολὴ στὸ νηπιαγωγεῖο στὸ σχολεῖο Ὅλεςαὐτὲς οἱ ἐνέργειες θεωροῦνται ἀπαραίτητες γιὰ τὸ

καλῶς νοούμενο συμφέρον τοῦ παι-διοῦ καὶ ἐπιβάλλονται χωρὶς τὴνσυγκα τάθεσή του Πολὺ δὲ περισσό-τερο θὰ πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπrsquo ὄψινὅτι ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυφόροι τουδὲν ἔχουν κανένα ἀπολύτως ἐνδοι-ασμὸ νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξενή-σουν τὴν ὁποιαδήποτε βλάβη στὸἀφύλακτο ἀπὸ τὴν θεία χάρη νήπιοἙπομένως δὲν πρόκειται γιὰ δυνα-τότητα ἐπιλογῆς τοῦ νηπίου ἀλλὰγιὰ δυνατότητα ἐπιλογῆς αὐτῶν ποὺτάχθηκαν νὰ προστατεύουν τὸνήπιο σχετικὰ μὲ τὸ ποιὲς δυνάμειςθὰ ἐνεργήσουν ἐπάνω του τοῦ Θεοῦἤ τοῦ διαβόλου Ἐξ ἄλλου ὅταν τὸνήπιο ἐνηλικιωθεῖ καὶ θελήσει νὰ

ἐγκαταλείψει τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ τὸκάνει

Ἀξίζει νὰ κλείσουμε τὴν σύντομη αὐτὴ μελέτη μὲτὴν ὁμολογία ἑνὸς πρώην προτεστάντη τοῦ Ματ-θαίου Γκάλλατιν ὁ ὁποῖος γιὰ χρόνια δίδασκε ἐναν-τίον τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἀλλὰ μετὰ τὴν μετα-στροφή του γράφει laquoἈνακάλυψα ὅτι ὅλοι αὐτοί ndash ὁΕἰρηναῖος ὁ Ὠριγένης ὁ Κυπριανός καὶ ἄλλοι ndash τι-μοῦσαν τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὡς θεόπνευστακείμενα καὶ θεωροῦσαν τὶς ἀπόψεις αὐτὲς περὶ τοῦ Βα-πτίσματος καὶ τῆς σωτηρίας τῶν νηπίων ἀπόλυτασύμφωνες μὲ τὰ κείμενα αὐτά Πρέπει νὰ ὁμολογήσωὅτι ἔχω περάσει πολλὲς ὧρες γονατιστὸς κλαίγονταςκαὶ παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ μὲ συγχωρήση ποὺ συ-κοφάντησα τοὺς ἁγίους Του Καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομαμιᾶς ἰδέας ποὺ δὲν ὑπῆρχε κἄν τὰ πρῶτα χίλια πεν-τακόσια χρόνια τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίαςraquo (Διψών-τας γιὰ τὸν Θεό σ 202)

Ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυ-

φόροι του δὲν ἔχουν κα-

νένα ἀπολύτως ἐνδοιασμὸ

νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξε-

νήσουν τὴν ὁποιαδήποτε

βλάβη στὸ ἀφύλακτο ἀπὸ

τὴν θεία χάρη νήπιο

17H O∆OΣ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

Τριμηνιαία ἔκδοσητῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ρόδου

Τηλέφωνο 22410 34300Fax 22410 23274

Internet wwwimrgre-mail imrodouimrgr

Συντάσσεται ἀπό ἐπιτροπήἸδιοκτήτης

Ἱερά Μητρόπολις ΡόδουἘκδότης

Μητροπολίτης Ρόδουκ Κύριλλος

Ὑπεύθυνος ΣύνταξηςἈρχιμ Μάξιμος Παναγιώτου

Προαιρετικές συνδρομέςἈριθμ Βιβλ Ἐθνικῆς Τραπέζης

461296168-79Ἐκδοτική Παραγωγή

ΕΠΤΑΛΟΦΟΣ ΑΒΕΕἈρδηττοῦ 12-16 Ἀθήνα

Τηλ 210-9217513Fax 210-9237033wwweptalofosgr

e-mail infoeptalofosgr

ἩἘκκλησία μας κατὰ τὴν περίοδον τῆςἉγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς μᾶς

καλεῖ εἰς μετάνοιαν Βεβαίως ὁ σύγχρονος ἄν-θρωπος δὲν αἰσθάνεται ἀνέτως ἀκούων τὸπροσκλητήριον τῆς μετανοίας διότι ἔχει συ-νηθίσει μὲ τὸν τρόπον ζωῆς τὸν ὁποῖον ἀκο-λουθεῖ καὶ δὲν θέλει νὰ ἀμφισβητήσῃ τὴνὀρθότητά του Ἡ ἀμφισβήτησις τῆς ὀρθότητοςτοῦ δημιουργεῖ αἴσθημα ἀνασφαλείας διότι τὸἰδεολογικὸν οἰκοδόμημα ἐντὸς τοῦ ὁποίουἔχει ζητήσει ἀσφαλὲς καταφύγιον ὁ ἄνθρωποςἀσφαλῶς διακυβεύεται

Ἐν τούτοις βαθυτέρα ἐξέτασις τοῦ ζητήμα-τος πείθει ὅτι αἱ πεποιθήσεις τῶν ἀνθρώπωνδὲν ἐσχημαστίσθησαν μὲ ἀντικειμενικότηταἐπὶ τῇ βάσει τῆς λογικῆς κρίσεως ἀλλὰ ἐδημι-ουργήθησαν διὰ νὰ δικαιολογήσουν τὸ ἀρεστὸνεἰς αὐτούς ἤτοι εἶναι προφάσεις ἐν ἁμαρτίαιςἈλλὰ τὸ νὰ δικαιολογῇ ὁ ἄνθρωπος τὰςπράξεις του καὶ νὰ δικαιώνῃ τὸν ἑαυτόν τουἐπὶ τῇ βάσει ἐσφαλμένων ἀξιωμάτων εἶναιἐπιζήμιον δι᾿ αὐτόν διότι ὅταν ἀναποφεύκτωςθὰ ἔλθῃ ἡ στιγμὴ τῆς ἀναδύσεως τῆς ἀληθείαςθὰ εὑρεθῇ ἀδικαιολόγητος καὶ ἴσως δὲν θὰ ἔχῃπλέον χρόνον νὰ ἀναπροσαρμόσῃ τὰς πε-ποιθήσεις του ἤτοι νὰ μετανοήσῃ διὰ τὰςἁμαρτωλὰς πράξεις του καὶ τὰς πεπλανημέναςπίστεις του διὰ τῶν ὁποίων ἤθελε νὰ δικαιώσῃτὴν συμπεριφοράν του

Λόγος Κατηχητήριοςἐπί τῇ ἐνάρξει τῆς Ἁγίαςκαί ΜεγάληςΤεσσαρακοστῆς (2008)

dagger Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο ΣΕΛΕΩι ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣΠΑΝΤΙ ΤΩι ΠΛΗΡΩΜΑΤΙΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΣ ΕΙΗΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣΚΑΙ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥΠΑΡrsquo HΜΩΝ ΔΕ ΕΥΧΗ ΕΥΛΟΓΙΑΚΑΙ ΣΥΓΧΩΡΗΣΙΣ

Κωδικός ἐντύπου ISSN 1790-6733

Ἡ σταθερά ἐμμονή τῶν Δωδεκανησίων εἰς τάς ἀρχάςτῆς οἰκουμενικότητος ὡς αὐτάς βιώνει ἀνέκαθεν τό γένοςτῶν Ἑλλήνων ἐν συναρτήσει μετά τῆς ὀρθοδόξου πίστεωςτοῦ ἐνέπνευσαν ἔτι πλέον τήν ἀνεξάντλητον πνευματικήνδύναμιν διά τήν διεκδίκησιν παντί σθένει τῆς ἐνσωματώ-σεως μετά τοῦ λοιποῦ κορμοῦ τῆς Πατρίδος καί χάριτιΘεοῦ ἀπολαύουν αὐτήν τήν χριστόλεκτον ἕνωσιν ἑξή-κοντα ἤδη ἔτη

Ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία προσβλέπει εἰς τά ἐν Δωδεκανήσῳτέκνα αὐτῆς καί προβάλλει σήμερον -ἐποχήν ἐπιμερισμῶνκαί χειραφετήσεων- τό εὐλογημένον ὑμέτερον παρά-δειγμα τῆς ἀμετακινήτου προσδέσεως εἰς τήν ναῦν τῆς ἐνΚωνσταντινουπόλει Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας

Ἐξαιρέτως δέ ἡ κατ εὐθεῖαν ἐκκλησιαστική ἐξάρτη-σις τῶν ἐν Δωδεκανήῳ Ἐπαρχιῶν ἀπό Ταύτης καί ἡ ἀπόμέρους ὑμῶν ἁπάντων παραδειγματική ἀφοσίωσις εἰςΑὐτήν δίδει εἰς ἡμᾶς θάρρος δύναμιν καί ἐλπίδα

Συγχαίροντες δέ ἀπό καρδίας ἐπί τῷ ἀγομένῳ σή-μερον εὐτυχεῖ γεγονότι τῆς ἐνσωματώσεως τῆς μεγα-λωνύμου Δωδεκανήσου ἅπαντα τά ἀπανταχοῦ τέκνααὐτῆς ἀπονέμομεν τήν ὁλόθυμον ἡμετέραν Πατρικήνκαί Πατριαρχικήν εὐλογίαν σύν τῇ εὐχῇ ὅπως ὁ Κύριοςἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός μετά τῆς Παναχράντου Αὐτοῦ Μη-τρός καί τῶν παμπόλλων ἁγίων προστατῶν τῆς δίδῃ γα-ληνόν καί εὐλογημένον βίον εἰς τόν δωδεκανησιακόνλαόν πρός δόξαν τοῦ ὀνόματος Αὐτοῦ καί τῆς ἁγίας ΤουἘκκλησίας

΄βη΄ Μαρτίου ε΄Τῆς Α Θ Παναγιότητος ἀπουσιαζούσης

Ὁ Ἐπίτροπος Αὐτῆςdagger Ὁ Μυριοφύτου καί Περιστάσεως

Εἰρηναῖος

2 H O∆OΣ

Ἡμεῖς ὅμως οἱ χριστιανοί εἴμεθα ἐξοικειωμένοιμὲ τὸ ἄκουσμα καὶ τὴν πρᾶξιν τῆς μετανοίας καὶδὲν ταρασσόμεθα μὲ τὸ σχετικὸν πρὸς μετάνοιανπροσκλητήριον τῆς Ἐκκλησίας μας Ἀλλὰ πρέπει νὰσυνειδητοποιήσωμεν καὶ ἡμεῖς ὅτι ἡ πλήρης με-τάνοια ἔχει δύο στόχους

Ὁ πρῶτος εἶναι ἡ ἀπάρνησις τῶν ἁμαρτιῶν μαςκαὶ ἡ ἀπόφασις τῆς παύσεως τῶν ἁμαρτωλῶνπράξεων καὶ συνηθειῶν μας ὡς καὶ ἡ ἐπανόρθωσιςτῶν συνεπειῶν των Παράδειγμα ὁ τελώνης Ζακ-χαῖος ὁ ὁποῖος μετανοήσας εἰλικρινῶς κατὰ τὴνσυνάντησίν του μετὰ τοῦ Χριστοῦ ἀπέδειξε τὴνμετάνοιάν του καὶ ἐμπράκτως μὲ τὸ νὰ ἀποδώσῃ εἰςτὸ τετραπλοῦν ὅσα ἀδίκως εἶχεν εἰσπράξει

Ὁ δεύτερος στόχος τῆς μετανοίας μας εἶναι νὰἀλλάξωμεν νοοτροπίαν νὰ ἀντικαταστήσωμεν τὰςἀντιλήψεις μας μὲ ἄλλας ἀνωτέρας καὶ ὑψηλοτέραςκατὰ τὸν λόγον τοῦ Ψαλμῳδοῦ λέγοντος laquoἀνα-βάσεις ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ διέθετοraquo Ὁ δεύτεροςαὐτὸς στόχος εἶναι ἀναγκαῖον νὰ ἐπιδιώκεται καὶὑπ᾿ ἐκείνων οἱ ὁποῖοι δὲν ἐλέγχονται ὑπὸ τῆς συ-νειδήσεώς των διὰ συγκεκριμένας ἁμαρτίας Διότιἐπὶ παραδείγματι ἡ ἀντίληψίς μας περὶ ἀγάπηςὁπωσδήποτε ὑστερεῖ τῆς τελειότητος ὅπως καὶ ἡἀντίληψίς μας περὶ ταπεινώσεως Συγκρίνοντες τὴνἰδικήν μας πνευματικὴν κατάστασιν μὲ τὴν τε-λειότητα τοῦ Θεοῦ τῆς ὁποίας καλούμεθα νὰ εἴμεθαμιμηταί ἀσφαλῶς βλέπομεν τὴν ὑστέρησίν μας καὶτὸ ἄπειρον τοῦ δρόμου τὸν ὁποῖον ἔχομεν νὰβαδίσωμεν διὰ νὰ εὑρεθῶμεν ἐπὶ τῆς τροχιᾶς τῶνμιμητῶν τοῦ Χριστοῦ

Ἐρευνῶντες τὴν ποιότητα τῆς ἐσωτερικῆς εἰρήνηςμας διαπιστοῦμεν ὅτι πολὺ ἀπέχομεν ἀπὸ τὴνεἰρήνην τοῦ Χριστοῦ τὴν πάντα νοῦν ὑπερέχουσανΣταθμίζοντες τὸ πόσον ἐμπιστευόμεθα τὴν ζωήν μαςεἰς τὴν Πρόνοιαν τοῦ Θεοῦ μετὰ λύπης μας πιστο-ποιοῦμεν ὅτι πολλάκις καταλαμβανόμεθα ὑπὸ ἄγ-χους καὶ ἀβεβαιότητος διὰ τὸ μέλλον ὡς ἐὰν εἴμεθαὀλιγόπιστοι ἢ καὶ ἄπιστοι Καί γενικῶς ἐλέγχοντεςτὴν καθαρότητα τῆς συνειδήσεώς μας βλέπομεν ὅτιπολλάκις δὲν συνειδητοποιοῦμεν πολλὰ βλαπτικὰδιὰ τὴν καθαρότητά μας αἰσθήματά μας τὰ ὁποῖαἐνίοτε θεωροῦμεν ὑγιᾶ Χρειάζεται λοιπόν νέοςπληρέστερος φωτισμὸς τῆς συνειδήσεώς μας διὰ τῶνδιδαχῶν τῶν Πατέρων καὶ τοῦ Εὐαγγελίου ὥστε αἱκρίσεις μας περὶ τοῦ ἑαυτοῦ μας καὶ τῶν ἐλλείψεώντου νὰ εἶναι ὀρθότεραι καὶ περισσότερον σύμφωνοιμὲ τὴν κρίσιν τοῦ Θεοῦ Καὶ ἐπειδὴ οὐδεὶς ἄνθρω-πος δύναται νὰ εἴπῃ ὅτι ἔφθασεν εἰς τὴν τελειότητα

τῆς κρίσεώς του περὶ τοῦ ἑαυτοῦ του δι᾿ αὐτὸ καὶοὐδεὶς ἄνθρωπος δύναται νὰ εἴπῃ ὅτι δὲν ἔχειἀνάγκην νέου νοῦ περισσότερον φωτισμένου νοῦἀλλαγῆς νοῦ διορθώσεως τοῦ νοῦ καὶ τῆς νοο-τροπίας του δηλαδὴ μετανοίας

Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας ἡ ὁποία μᾶς καλεῖεἰς μετάνοιαν δὲν μᾶς καλεῖ εἰς αὐτομεμψίαν μόνονΚαὶ ἡ αὐτομεμψία χρειάζεται καὶ ἡ συντριβὴ χρειά-ζεται καὶ τὰ δάκρυα μετανοίας χρειάζονται ἀλλὰδὲν ἀρκοῦν Προσαπαιτεῖται ἡ χαρὰ τῆς ὑπὸ τοῦΘεοῦ συγχωρήσεώς μας τὸ αἴσθημα τῆς ἀπελευ-θερώσεώς μας ἀπὸ τὰ βάρη τῶν δεσμῶν τῆςοἱασδήποτε ἁμαρτίας μας καὶ ἡ αἴσθησις τῆς ἀγά-πης τοῦ Θεοῦ πρὸς ἡμᾶς Ἡ μετάνοιά μας δὲν εἶναικάτι τὸ ὁποῖον μᾶς στερεῖ τὴν χαρὰν τῆς ζωῆς ὥστενὰ δυσανασχετῶμεν ἀκούοντες τὸ κήρυγμα τῆς με-τανοίας Ἡ μετάνοια εἶναι κάθαρσις καὶ φωτισμὸςτοῦ νοῦ μας θέρμανσις τῆς ἀγάπης μας πρὸς τὸνΧριστὸν καὶ τὴν κτίσιν Του ἐλευθερία καὶ χαρὰ διὰτὴν καινότητα ζωῆς εἰς τὴν ὁποίαν διὰ τῆς συνεχοῦςμετανοίας ἀκαταπαύστως εἰσερχόμεθα

Ὁ μετανοῶν συνεχῶς προοδεύει συνεχῶς χαίρε-ται συνεχῶς διὰ τὰς νέας ἀναβάσεις του ἱκανο-ποιεῖται συνεχῶς διὰ τὴν ἀποκτωμένην βαθυτέρανγνῶσιν του περὶ πάντων Διὰ τῆς ἀλλαγῆς τῆς νοο-τροπίας του καὶ τῶν ἀντιλήψεών του ὁ μετανοῶν κα-τανοεῖ καλύτερον τὸν κόσμον ὅλον γίνεται σοφώτε-ρος νουνεχέστερος διακριτικώτερος γίνεται ὑψιπετὴςκαὶ φίλος τοῦ Χριστοῦ Ὅθεν τὸ κήρυγμα τῆς μετα-νοίας γίνεται εὐμενῶς δεκτὸν ἀπὸ τοὺς εὐφυεστέρουςτῶν ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι δύνανται νὰ ἐκτιμήσουνὁποίαν μεταβολὴν ἐπὶ τὰ βελτίω προσφέρει εἰς τὸνἄνθρωπον ἡ διὰ τῆς μετανοίας ἀναγέννησις αὐτοῦ

Ὅθεν ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά ἂςοἰκειοποιηθῶμεν τὴν πρόσκλησιν τῆς Ἐκκλησίας μαςδιὰ μετάνοιαν καὶ ὑπ᾿ ἀμφοτέρας τὰς προεκτεθείσαςμορφάς της καὶ ἂς καθάρωμεν ἑαυτοὺς ἀπὸ τῶνἁμαρτιῶν μας δι᾿ ἐξομολογήσεως οἱ ἁμαρτήσαντεςἂς ἀναθεωρῶμεν δὲ συνεχῶς τὰς ἀντιλήψεις μας οἱλοιποί ὥστε αἱ κρίσεις μας καὶ οἱ συλλογισμοί μαςνὰ εἶναι ἔνθεοι καὶ καθαροί ἀληθεῖς καὶ δίκαιοι

Ἐπὶ δὲ τούτοις εὐχόμεθα ὑμῖν πατρικῶς πᾶσανπαρὰ Κυρίου βοήθειαν εἰς τὸν δρόμον σας τῆς με-τανοίας καὶ εἰς ὅλην τὴν ἀναγεννημένην ἐν Χριστῷζωήν σας

Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστή βη´dagger Ὁ Κωνσταντινουπόλεως

Βαρθολομαῖοςδιάπυρος πρὸς Θεὸν εὐχέτης πάντων ὑμῶν

3H O∆OΣ

Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά

Μέ τήν χάριν τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ ἀξιω-θήκαμε νά βρισκόμαστε σήμερα σέἕνα καινούργιο χρονικό ὁροθέσιο τό

ὁποῖο προσδιορίζουμε ὡς laquoΠρωτοχρονιάτοῦ σωτηρίου ἔτους 2008raquo Ἕνας ἀκόμηχρόνος ἐξέπνευσε ἤ μᾶλλον ἕνας ἀκόμη χρό-νος προστέθηκε στή ζωή μας Ὁ νέος ἀνέ-τειλε ἤδη ζοῦμε ἀπό σήμερα καί κι-νούμεθα μέσα σ᾿ αὐτόν καί ἡ αἰσιό-δοξη ἄποψη τῆς ζωῆς ἐλπίζει ὀνει-ρεύεται καί ὁραματίζεται Ἡ ἐλπίδεςτά ὄνειρα καί οἱ ὁραματισμοί ἐκφρά-ζονται χαρούμενα στίς διατυπώσεις τῶνεὐχῶν μας Τό συμβατικό γεγονός τῆςἀλλαγῆς τοῦ ἔτους γίνεται ἀφετηρίατῆς προσδοκίας μας γιά μιά καλύ-τερη ζωή περισσότερο ἐλπιδοφόραδημιουργική καί εὐτυχισμένη

Ἡ ζωή μας εἶναι μιά πορείαμέσα στόν χρόνο Οἱ ἀλλαγέςτῶν καιρῶν καί τῶν χρόνωνὅπως ἡ σημερινή δέν μποροῦνἀπό μόνες τους μέ τρόπο μαγικόὅπως ἴσως ὑποσυνείδητα οἱ πολ-λοί αἰσθανόμαστε νά τήν προσδιορίσουνΑὐτή προσδιορίζεται μέσα στόν χρόνο ἀπόπολλούς παράγοντες μέ κυριώτερο τήν ἐλεύ-θερη θέληση μας Ὁ χρόνος ὁ ὁποῖος δένπρέπει νά λησμονοῦμε ὅτι εἶναι ἔργο καίδῶρο τοῦ Θεοῦ γίνεται τό πλαίσιο μέσα στόὁποῖο καλούμαστε νά δραστηριοποιήσουμε

τήν θέληση μας νά ἀξιοποιήσουμε τά χαρί-σματά μας καί τίς εὐκαιρίες πού μᾶς δίνον-ται ἐργαζόμενοι μέ συνείδηση καί ὑπευθυ-νότητα ὡς πιστά τέκνα τῆς ἐκκλησίας ὡςἄνθρωποι laquoἐξαγοραζόμενοι τόν καιρόνraquoκατά τόν λόγο τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Παύ-λου

Δέν πρέπει νά διαφεύγει τή σκέψη μαςὅτι ἡ πορεία μας μέσα στόν χρόνο εἶναι πο-

ρεία πρός τήν αἰωνιότητα Ἡ ζωή μας δένἐξαντλεῖται στά χρονικά πλαίσια πούμποροῦμε νά προσμετρήσουμε ὡς ἔτητῆς ἐπιγείου πορείας μας Ὁ σκοπός

της δέν εἶναι οἱ διάφοροι σταθμοί ὅσοσημαντικοί καί ἄν εἶναι αὐτοί ἀλλά τό

τέρμα ὄχι ἡ ἐπίγεια κατάληξη τηςἀλλά ἡ προσωπική μας σχέση μέ τόναἰώνιο καί ἐπέκεινα καιρῶν καί χρό-

νων Θεόν Ἡ παρουσία του στόνδρόμο τῆς ζωῆς μας εἶναι δεδο-μένη συμπορεύεται καί συμπο-ρευόμαστε μαζί του ὅπως στήνπερίπτωση τῶν πορευομένων πρόςἘμμαούς μαθητῶν Μπορεῖ κάτι νάκρατεῖ τά μάτια τῆς ψυχῆς μας

ὅπως ἐκείνων τότε τά σωματικάμάτια ὥστε νά μήν μποροῦμε νά τόν ἀνα-γνωρίσουμε Ὅμως εἶναι παρών καί μπορεῖἄν τό θελήσουμε νά συνοψίσει τήν αἰσιοδο-ξία καί τήν ἐλπίδα μας γιά ἕνα καλύτεροπροσωπικό καί κοινωνικό αὔριο

Ἐπίσης δέν πρέπει νά λησμονοῦμε ὅτιστήν πορεία μας μέσα στόν χρόνο δέν προ-

4 H O∆OΣ

ΠΠοοιιμμααννττοορριικκήή ἐἐγγκκύύκκλλιιοοςςἐἐππίί ττῇῇ ἐἐννάάρρξξεειι ττοοῦῦ ννέέοουυ ἔἔττοουυςς

ΚΥΡΙΛΛΟΣΜητροπολίτης τῆς Ἁγιωτάτης Μητροπόλεως Ρόδου πρός τόν ἱερόν κλῆρον καί τόν φιλόχριστον λαόν

τῆς καθrsquo ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

ἩἩ ππλληημμμμύύρραα ττῆῆςς θθεείίααςς ἀἀγγάάππηηςς γγεεμμίίζζεειι ττήήνν ψψυυχχήή

ἀἀππόό χχααρράά κκιι ἀἀγγααλλλλίίαασσηηΓΓέέρροοννττοοςς ΠΠοορρφφυυρρίίοουυ

ΒΒίίοοςς κκααίί λλόόγγοοιι σσεελλ 227744-227755

Ν ἀγαπήσουμε τόν Χριστό Τότε ἀπό μέσαμας θά βγαίνει μέ λαχτάρα μέ θέρμη μέθεῖο ἔρωτα τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ θά φωνά-

ζουμε τό ὄνομά Του μυστικά ἀλάλητα Νά στεκό-μαστε ἀπέναντι στόν Θεό μέ λατρεία ταπεινάπάνω στά χνάρια τοῦ Χριστοῦ Νά μᾶς ἐλευθερώσειὁ Χριστός ἀπό κάθε πτυχή τοῦ παλαιοῦ μας ἀνθρώ-που Νά παρακαλοῦμε νά μᾶς ἔλθουν δάκρυα πρίντήν προσευχή Ἀλλά προσοχή laquoΜή γνώτω ἡ ἀρι-στερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σουraquo Νά προσεύχεσθε μέσυντριβή laquoΕἶμαι ἄξιος νά μοῦ δώσεις τέτοια χάριΧριστέ μουraquo Καί τότε τά δάκρυα αὐτά γίνονταιδάκρυα εὐ γνωμοσύνης Συγκινοῦμαι δέν ἔκανα τόθέλημα τοῦ Θεοῦ ἀλλά ζητῶ τό ἔλεός Του

Νά προσεύχεσθε στόν Θεό μέ λαχτάρα κι ἀγάπημέσα σέ ἠρεμία μέ πραότητα μαλακά χωρίς ἐκβια-σμό Κι ὅταν λέτε τήν εὐχή laquoΚύριε Ἰησοῦ Χριστέἐλέησόν μεraquo νά τή λέτε ἀργά ταπεινά ἁπαλά μέθεῖο ἔρωτα Μέ γλυκύτητα νά λέτε τό ὄνομα τοῦΧριστοῦ Νά λέτε μία μία τίς λέξεις laquoΚύριεἸησοῦ Χριστέ ἐλέησόν μεraquo ἀπαλά τρυφεράἀγαπητικά σιωπηλά μυστικά νοερά ἀλλά καί μέἔξαρση μέ λαχτάρα μέ ἔρωτα δίχως ἔνταση βία ἤἀπρεπή ἔμφαση χωρίς σφιξίματα καί σπρωξίματαΠῶς ἐκφράζεται ἡ μάνα πού ἀγαπάει τό παιδί τηςlaquoΠαιδάκι μου κορούλα μου Παναγιωτάκημου Χρηστάκη μουraquo Μέ λαχτάρα ΛαχτάραΑὐτό εἶναι ὅλο τό μυστικό Ἐδῶ μιλάει ἡ καρδιάlaquoΠαιδάκι μου ψυχή μουraquo laquoΚύριέ μου Ἰησοῦ μουἸησοῦ μου Ἰησοῦ μουraquo Αὐτό πού ἔχεις στήνκαρδιά σου στό νοῦ σου αὐτό ἐκφράζεις laquoἐξ ὅληςτῆς καρδίας σου καί ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καί ἐξὅλης τῆς ἰσχύος σου καί ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σουraquo

Κάποιες φορές καλό εἶναι νά λέτε δυνατά τόlaquoΚύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν μεraquo γιά νά τ ἀκοῦνεκαί οἱ αἰσθήσεις ν ἀκούει καί τ αὐτί Εἴμαστε ψυχήκαί σῶμα καί ὑπάρχει ἀλληλεπίδραση

χωροῦμε ὡς μοναχικοί ἄνθρωποι ὡςἄτομα ὅπως πολλές φορές ἡ ἀλλοτριω-μένη συνείδηση μᾶς ὑπαγορεύει Συνο-δοιπόρος μας εἶναι ὁ κάθε ἄν θρωπος ὁἐγγύς καί ὁ μακράν ὁ ἄνθρωπος πού ὁΚύριός μας ἐχαρακτήρισε ὡς laquoπλησίονraquoμας ὁ συνάνθρωπός μας δηλαδή Ἡ πο-ρεία μας εἶναι δυνατή μόνο ὡς συνοδοι-πορία Πορευόμενοι μέσα στόν χρόνο ἄςμήν ξε χνᾶμε τόν ἄνθρωπο ἔστω καί ἄνχρειάζεται νά πάθουμε καί νά πονέ-σουμε Εἶναι δίπλα μας καί εἴμαστεὑπεύθυνοι γι᾿ αὐτόν Ὑπεύθυνοι γιά τίςπράξεις του Ὑπεύθυνοι γιά ὅλα ὅσο καίἄν αὐτό θέλουμε νά τό ξεχνᾶμε Τόμέτρο τῆς στάσεώς μας ἀπέναντί τουεἶναι ἡ ἀγάπη κατά τόν λόγο τοῦ Χρι-στοῦ ὁ ὁποῖος διακηρύττει laquoΚαθώςἠγάπησα ὑμᾶς καί ὑμεῖς ἀγαπᾶτεἀλλήλουςraquo Γιά νά δημιουργοῦμε ὑγιεῖςτρόπους συνυπάρξεως ἀνταποκρινόμε-νοι σέ ἕνα κατεξοχήν αἴ τημα τῶν καιρῶνκαί τῆς ὑπάρξεως μας

Ἀγαπητοί ἀδελφοί καί τέκνα ἐνΚυρίῳ

Εὐχαριστοῦμε τόν πολυεύσπλαγχνοκαί φιλάνθρωπο Κύριο καί Θεό μας ὁὁποῖος διά τῆς ἐπουρανίου χάριτός τουμᾶς ἀξίωσε νά διανύσουμε αἰσίως τόμόλις παρελθόν σωτήριον ἔτος 2007Εὐχόμαστε τό νέον ἔτος νά εἶναι γιάὅλους σας καί γιά τόν καθένα ξεχωριστάἔτος ἀληθινά σωτήριο εἰρηνικό ὑγιεινόκαί γεμᾶτο ἀπό τήν εὐλογία καί τήνχάρη τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ τοῦ Πατρόςκαί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

Πρωτοχρονιά τοῦ δισχιλιοστοῦ καί ὀγδόου

σωτηρίου ἔτουςΔιάπυρος πρός Θεόν

εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣdagger Ο ΡΟΔΟΥ ΚΥΡΙΛΛΟΣ

5H O∆OΣ

Ἡνέα πραγματικότητα στήν ὁποία εἰσάγει τόνἄνθρωπο τό βάπτισμα ἡ νέα γέννηση καίἀναδημιουργία ὁρίστηκε ἀπό τόν ἴδιο τόν

Κύριο νά γίνεται ἀπό νερό καί ἀπό Πνεῦμα Τότεεἶναι δυνατή ἡ ἔνταξή του στή Βασιλεία τοῦ ΘεοῦὉ Θεός ndashτονίζει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος- μᾶς ἔσωσεlaquoδιά λουτροῦ παλιγγενεσίας καί ἀνακαινώσεωςΠνεύματος Ἁγίουraquo Ἡ ἀνακαίνιση καί ἐπιστροφήστό ἀρχαῖο ἀξίωμα γίνεται μέ τό βάπτισμα τῆς ἀνα-γέννησης καί τῆς ἀνανέωσης πού χαρίζει τό ἍγιοΠνεῦμα πού ὁ Θεός σκόρπισε πλούσια πάνω μαςδιά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ σωτήρα μας

Ἐπειδή ὁ ἄνθρωπος εἶναι διπλός ἀπό ψυχή καίσῶμα διπλή εἶναι καί ἡ κάθαρση ἀπό νερό καίΠνεῦμα τονίζουν οἱ Πατέρες Τό μέν Πνεῦμα ἀνα-καινίζει μέσα μας τό laquoκαθrsquo ὁμοίωσινraquo τό δέ νερό μέτή χάρη τοῦ Πνεύματος καθαρίζει τό σῶμα τῆςἁμαρτίας καί μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπό τή φθορά Τό laquoἐκΠνεύματοςraquo δέν ἀναφέρεται στήν ὑπόσταση τοῦἉγίου Πνεύματος οὔτε καί στήν οὐσία Του ἀλλάστή θεουργό χάρη καί δύναμή Του Οὔτε ἐπίσηςὑποτιμᾶται ὁ ρόλος ὅλης τῆς Ἁγίας Τριάδος στήνὑπόθεση τῆς ἀναγέννησής μας Βαπτιζόμαστε κατάτό λόγο τοῦ Κυρίου laquoστό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦΥἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo Ἔτσι ἡ γέννηση τοῦἀνθρώπου ἔρχεται laquoἄνωθενraquo καί ἡ χάρη τοῦ ἉγίουΠνεύματος ἐνοικεῖ στήν ψυχή τοῦ βαπτιζομένουlaquoλαμπρύνουσα αὐτήν καί θεοειδῆ ἀπεργαζομένηraquo

Τό νερό εἶναι τό ὑλικό στοιχεῖο φυσικό καθάρ-σιο πού χάρη στή δύναμη τοῦ Πνεύματος ἀνα-στοιχειοῦται laquoπρός θείαν τινά καί ἄρρητον δύνα-μινraquo Γίνεται πνευματικό καί ἅγιο ἱκανό νά ἀνα-πλάττει νά ἁγιάζει καί νά υἱοθετεῖ τούς βαπτιζο-μένους Γίνεται μέσο καί ὑπηρέτης τῆς χάρης τό

νερό καί laquoὡς ἐν μήτρᾳ τῇ κολυμβήθρᾳ τό ἐμβαλλό-μενον ἀναπλάττειraquo

Τό νερό ἀκόμη ἐμφανίζεται ὡς εἰκόνα τοῦ θα-νάτου Σrsquo αὐτό κατά τή βάπτιση ἔρχεται γιά νάταφεῖ τό σῶμα νεκρό ἀπό τήν ἁμαρτία ἐνῶ τόΠνεῦμα ἐμβάλλει τή ζωοποιό δύναμη καί laquoεἰς τήνἐξ ἀρχῆς ζωήν τάς ψυχάς ἀνακαινίζειraquo Ἔτσι ὁ βα-πτιζόμενος ἀναγεννᾶται χωρίς μητέρα καί ὁ πα-λαιός καί φθειρόμενος κατά τίς ἐπιθυμίες τῆς ἀπά-της ἄνθρωπος laquoσφριγᾶ πάλινhellip καί εἰς τό ἀληθινόνἄνθος τῆς νεότητος ἐπανέρχεταιraquo

Ὁ συσχετισμός αὐτός νεροῦ καί Πνεύματος φαί-νεται καί τονίζεται στή δημιουργία τῆς ζωῆς καίτοῦ κόσμου ἀλλά καί σrsquo ὅλη τήν ἱστορία τῆς σω-τηρίας τοῦ ἀνθρώπου Στήν πρώτη δημιουργία πχἀπό τό νερό ξεπήδησε ἡ ζωή χάρη στή δύναμη τοῦΠνεύματος τοῦ Θεοῦ πού laquoἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦὕδατοςraquo Στήν πορεία τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίαςβλέπουμε ὅτι laquoοἱ πατέρες ἡμῶν πάντες ὑπό τήν νε-φέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσης διῆλθονκαί πάντες εἰς τόν Μωυσῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νε-

6 H O∆OΣ

Η ΕΞ ΥΔΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

τοῦ Παναγιώτη Ι ΣκαλτσῆἈναπληρωτῆ Καθηγητῆ ΑΠΘ

φέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Αὐτά εἶναι οἱ τύποι τοῦβαπτίσματος laquoἡ θάλασσα τοῦ ὕδατοςraquo τῆς κολυμ-βήθρας καί laquoἡ νεφέλη τοῦ Πνεύματοςraquo πού μᾶςἀναγεννᾶ στό βάπτισμα Ὁ Μωυσῆς δέ laquoτύπονἔφερε τοῦ Χριστοῦraquo Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἀναμάρτη-τος ὤν γιά νά ἁγιάσει τό βάπτισμα καί laquoἵνα χάρινθείαν καί ἀξίαν παράσχῃ τοῖς βαπτιζομένοιςraquo βα-πτίσθηκε στά νερά τοῦ Ἰορδάνη ὅπου καί τόΠνεῦμα τοῦ Θεοῦ ὡς περιστέρι ἦλθε laquoἐπrsquo αὐτόνraquo

Ἡ παρουσία λοιπόν τοῦ νεροῦ ἔρχεται ὡς σύμ-βολο τοῦ βαπτίσματος καί τῆς κάθαρσης ἀπό τήνἁμαρτία ἡ δέ παρουσία τοῦ Πνεύματος μέ τόὁποῖο ὁ Χριστός μᾶς βαπτίζει ὡς δύναμη ζωῆς ὡςἐγ γύηση καί ἀρραβώνας τῆς ἄλλης ζωῆς laquoἀρρα-βών γάρ ἐστι τῶν μελλόντων ἀγαθῶνraquo Αὐτό δεί-χνει πώς ἡ παλιγγενεσία πού γίνεται μέ νερό καίΠνεῦμα δέν ἔχει στατικό ἀλλά δυναμικό χαρα-κτήρα Τό βάπτισμα δέν ἐπαγγέ-λεται μόνο τήν κάθαρση ἀπό τήνἁμαρτία ἀλλά μεγαλύτερα καί τε-λειώτερα πράγματαmiddot γίνεται laquoὄχη -μα πρός οὐρανόν βασιλείας πρό-ξενον υἱοθεσίας χάρισμαraquo Ὁ βα-πτιζόμενος γίνεται laquoυἱός τοῦ Θεοῦκατά χάρινraquo μετά τήν ἀναγέννησηστήν κολυμβήθρα laquoκαί συγκληρο-νόμος Χριστοῦ μετά τήν ἐκ νεκρῶνἀνάστασινraquo

Ὅσα ἀναφέραμε παραπάνωγιά τό νερό ὡς εἰκόνα τοῦ θανά-του καί τοῦ Πνεύματος ὡς δύναμηζωῆς ἀρραβώνα τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν καί τῆς ἐνΧριστῷ ἀνάστασης φανερώνουν πώς τό βάπτισμαἔχει ἄμεση σχέση μέ τά σωτηριώδη γεγονότα τῆςζωῆς τοῦ Χριστοῦ Τό νερό ὡς θάνατος ἀλλά μέ τήδύναμη τοῦ Πνεύματος ὡς ζωή εἶναι σύμβολο καίεἰκόνα τοῦ θανάτου καί τῆς ἀνάστασης τοῦ Χρι-στοῦ Ὅπως ὁ Χριστός κατέβηκε στόν ἅδη καί μέτήν ἀνάστασή Του χάρισε στούς ἀνθρώπους τόφῶς καί τή ζωή ἔτσι καί ἐμεῖς βαπτιζόμενοι μι-μούμαστε μυστηριακά τό θάνατο καί τήν ἀνάστασηlaquoδιά τῶν εἰκόνων καί τῶν συμβόλων τούτων τῶνἱερῶνraquo

Ὅλα ὅσα γίνονται στό βάπτισμα ἡ σταύρωση ὁἐνταφιασμός εἶναι συμβολικά ἀλλά ἡ σωτηρία τοῦἀνθρώπου καί ἡ μετοχή του στήν ἐν Χριστῷ ζωήεἶναι πραγματικά Θάνατος ndash ταφή καί ζωή- ἀνά-

σταση μεταφέρονται στό συμβολισμό τοῦ βαπτί-σματος τό ὁποῖο εἶναι laquoὁμοίωμα τοῦ σταυροῦ τοῦθανάτου τῆς ταφῆς τῆς ἐκ νεκρῶν ἀναστάσεωςraquoΤό laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθημενraquo τοῦ Ἀπο-στόλου Παύλου σημαίνει ὅτι ὅτι ἦταν γιά τό Χρι-στό ὁ σταυρός καί ὁ τάφος εἶναι γιά μᾶς τό βάπτι-σμα Ἐπειδή ἕνας εἶναι ὁ ὑπέρ τοῦ κόσμου θάνατοςndash λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος ndash καί μία ἡ ἐκ νεκρῶνἐξανάσταση χάριν τούτου laquoὁ τήν ζωήν ἡμῶν οἰκο-νομῶν Κύριος τήν τοῦ βαπτίσματος ἡμῖν ἔθετο δια-θήκην θανάτου τύπον καί ζωῆς περιέχουσανraquo Ἡδιαφορά εἶναι ὅτι ὁ Χριστός πέθανε πραγματικάlaquoσαρκίhellip καί ἀνέστηraquo ἐνῶ ἐμεῖς laquoτῇ ἁμαρτίᾳ θνή-σκοντες ἀνιστάμεθα τῇ ἀρετῇraquo Ἐμεῖς θαπτόμαστεεἰκονικά στό νερό ἐνῶ ἐκεῖνος πραγματικά στή γῆlaquoἡμεῖς μέν τῇ ἁμαρτίᾳ ἐκεῖνος δέ τῷ σώματιraquo

Ἡ κατάδυση στό νερό εἶναι μία συμβολικήπράξη ἀλλά ἡ πραγματικότηταεἶναι ὅτι ἐκείνη τή στιγμή ὁ βα-πτιζόμενος συναποθνήσκει μέ τόΧριστό ὡς πρός τήν ἁμαρτία τόσῶμα τῆς ὁποίας νεκρώνεταιπράγματι laquoσυναποθνήσκει Χρι -στῷ μυστικῶς εἰπεῖν τῇ ἁμαρτίᾳκατά τό βάπτισμαraquo Ὁ παλαιόςἄνθρωπος δηλαδή ἡ κακία συ-σταυρώνεται καί πεθαίνει Ἡἀνάδυση ἐπίσης ἀπό τό νερόεἶναι μία πράξη συμβολική ἀλλάτό πραγματικό εἶναι ὅτι ὁ βαπτι-

ζόμενος ἐνδύεται τόν laquoνέοraquo laquoτόν καινόν ἄνθρωποντόν κατά Θεόν κτισθένταraquo Ἐνδύεται τόν ἴδιο τόΧριστό τόν ὁποῖο κατά τόν ἅγιο Νικόλαο τόν Κα-βάσιλα laquoφέρομε ἐπάνω στίς ψυχές μας στήν κε-φαλή στούς ὀφθαλμούς στά ἴδια τά σπλάχνα σέὅλα τά μέλη καθαρό ἀπό ἁμαρτία ἀπαλλαγμένοἀπό κάθε φθορά ὅπως ἀναστήθηκε καί ἐφανερώ-θηκε στούς μαθητάς καί ἀναλήφθηκε ὅπως θά ἔλθειπάλι γιά νά ἀπαιτήσει αὐτόν τό θησαυρόraquo

Ὅπως λοιπόν ἐνταχθήκαμε ὀργανικά στό σῶματοῦ Χριστοῦ μέ μία πράξη πού συμβολίζει συμμε-τοχή στό θάνατό Του ἔτσι θά συμμετάσχουμεπραγματικά καί στήν ἀνάστασή Του laquoεἰ γάρ σύμ-φοιτοι γεγόναμεν τῷ ὁμοιώματι τοῦ θανάτου αὐτοῦἀλλά καί τῆς ἀναστάσεως ἐσόμεθαraquo Ἡ τελείωση θάἔλθει στό μέλλον Τό βάπτισμα εἶναι laquoφυτεία πρόςἀθανασίανraquo καί laquoδύναμις πρός τήν ἀνάστασινraquo

7H O∆OΣ

Ὁ βαπτιζόμενος γίνεται

laquoυἱός τοῦ Θεοῦ κατά χάρινraquo

μετά τήν ἀναγέννηση στήν

κολυμβήθρα laquoκαί συγκληρο-

νόμος Χριστοῦ μετά τήν ἐκ

νεκρῶν ἀνάστασινraquo

bull Θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν προampποθέσεις γιὰ νὰ ἀνα λάβει κανεὶς ἀνάδοχος στὴν βάπτιση

Ἂν γιὰ νὰ ἀναλάβει κανεὶς ἀνάδοχος ἑνὸς δηmicroό σιου ἤ ἰδιωτικοῦ ἔργου ὁποιασδήποτε microορφῆς γίνονταιαὐστηροὶ διαγωνισmicroοὶ ποὺ θέτουν τὶς προQποθέσεις καὶτὶς εὐθύνες ποὺ ἀναλαmicroβάνει ὁ ἀνάδοχος τοῦ ἔργουτότε τί θὰ ἔπρεπε νὰ γίνονταν γιὰ τὸν ἀνάδοχο microίαςὕπαρξης τὴν στιγmicroὴ τοῦ Μυστηρίου τῆςΒαπτίσεως Τί αὐ στηρὲς προQπο θέσειςθὰ ἔπρεπε νὰ τεθοῦν γιὰ τὸν ἄν θρωπο ποὺ ἀνα λαmicroβάνει σὲ συνερ γασία microὲ τοὺς γονεῖς τὴν πνευmicroατικὴκαθοδήγηση microιᾶς ψυχοσωmicroατικῆςὕπαρ ξης τοῦ νέου microέλους τῆς Ἐκκλη σίας Μίας ὕπαρξης γιὰ τὴν ὁποία ὁΧριστός microας ἐναν θρώπησε ἔπαθεσταυρώθηκε τάφηκε καὶ ἀνα στήθηκεκαὶ ποὺ microὲ τὸ microυστήριο τῆς Βαπτίσεωςἐνσω microατώνεται στὸ Σῶmicroα τοῦ Χρι στοῦ καί ἔτσι τίθεται ὁ θεmicroέλιοςλίθος γιὰ τὴν σωτηρία του

bull Ποιὰ εἶναι τὰ σηmicroερινὰ δεδοmicroέναγιὰ τὸν ρόλο καὶ τὴν ἀξία τοῦ θεσmicroοῦ τοῦ ἀναδόχου

Καὶ ὅmicroως ὅπως φαίνεται microὲ τὰ σηmicroερινὰ δεδοmicroέναἡ ἀξία τοῦ θεσmicroοῦ τοῦ ἀναδόχου ὅσον ἀφορᾶ τὴ χρη σιmicroότητά του καὶ τὸν ρόλο ποὺ δια δραmicroατίζει στὸ microυ στήριο καὶ στὴ ζωὴ τοῦ βαπτισmicroένου ἀνθρώπου ἀκο λου θεῖ τὴν ἀπαξίωση τῆς οὐσίας καὶ τῆς ἔννοιας τοῦ ἴδιουτοῦ microυστηρίου τοῦ Ἁγίου Βαπτίσmicroατος καὶ τῆς microετατροπῆςτου σὲ ἐθιmicroική κοινωνικὴ ἐκδήλωση Αὐτὴ ἡ ἀπαξία ἀνα δεικνύεται ἀπὸ τὰ ἐσφαλmicroένα κριτήρια ἐπιλογῆς τοῦἀναδόχου ἀπὸ τοὺς γονεῖς ἀπὸ τὴν ἄγνοια γιὰ τὶς πραγ microατικὲς ὑποχρεώσεις καὶ τὶς εὐθύνες τοῦ ἀναδόχου καὶτέλος ἀπὸ τὴν χωρὶς προQποθέσεις καὶ microὲ laquoἐλαφρᾷ τῇκαρδίᾳraquo ἀβασάνιστη ἀποδοχὴ τῆς εὐθύνης ἀπὸ τὸν ἴδιοτὸν ἀνάδοχο

Ὅσοι ἱερωmicroένοι τελοῦν τὸ microυστήριο ἔχουν βρεθεῖπρὸ πολλῶν δυσάρεστων ἐκπλήξεων ποὺ τείνουν νὰ γί

νουν κανόνας Οἱ ἐκπλήξεις ἀφοροῦν στὴν ἀντι microετώπισητοῦ microυστηρίου ἀπὸ τοὺς ἀναδόχους καὶ τοὺς γονεῖς τῶνπαιδιῶν ποὺ βαπτίζονται ὡς microία κοινωνικὴ ἐκδήλωσηχωρὶς ἁγιοπνευmicroατικὲς διαστάσεις γιὰ τοὺς ἴδιους καὶγιὰ τὸ παιδί τους Εἶναι τραγικὸ παραδείγmicroατος χάριν νὰ ἀναλαmicroβάνει κανεὶς νὰ γαλουχήσει γνωστικὰ καὶβιωmicroατικὰ στὴν ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας microία ψυχὴ καὶ

τὴν ὥρα τῆς κατηχήσεως νὰ microὴν γνωρί ζει νὰ διαβάζει σωστὰ τὸ Σύmicroβολο τῆςπίστεως τὸ laquoπιστεύωraquo τὸ ὁποῖο ἀποτε λεῖ συνοπτικὴ παρουσίαση τῶν ἀλη θειῶν τῆς Ἐκκλησίας microας καὶ θὰ ἔπρεπενὰ εἶναι ἡ βάση καὶ ἡ ἀρχὴ τῶν γνώ σεων τοῦ ἀναδόχου

Ἂν λοιπὸν δὲν γνωρίζει ὁ ἀνάδοχοςνὰ τὸ διαβάσει τότε ἀντι λαmicroβάνεστε τόκατὰ πόσο γνωρίζει νὰ ἐmicroβαθύνει στὶςmicroεγάλες ἀλήθειες ποὺ κρύβει τὸ σύmicro βολο τῆς πίστεως καὶ ἀκόmicroη τὸ πόσοβιωmicroατικὴ σχέση ἔχει microὲ τὴν λατρείατῆς Ἐκκλησίας

Παλαιότερα ἄνθρωποι ποὺ δὲν γνώ ριζαν οὔτε τὴν ἀλφαβήτα ἤξεραν ὄχιἁπλῶς νὰ διαβάζουν ἀλλὰ καὶ νὰἀπαγγέλλουν ἀπὸ στήθους τὸ σύmicroβολο

τῆς Πίστεως γιατί συmicromicroετεῖχαν ἐνεργὰ στὴν ἐνοριακὴεὐχαριστιακὴ κοινότητα Στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία τότε καὶmicroόνο microετὰ δηλ τὴν Ὁmicroολογία Πίστεως ὁ ἀρχιερέαςτὸν σφράγιζε microὲ τὸ σηmicroεῖο τοῦ σταυροῦ καὶ ἔδινε τὴνἔγκριση ὥστε οἱ ἱερεῖς νὰ τὸν καταγράψουν ὡς ἀνά δοχο στὰ δελτία τῆς Ἐκκλησίας microαζὶ microὲ τὸν ὑποψήφιογιὰ τὴν βάπτιση ἀναδεκτό του Ὁποία τιmicroὴ ἀλλὰ καὶεὐθύνη γιὰ τὸν ἀνάδοχο

Σήmicroερα ὁ ἀνάδοχος ἀντιλαmicroβάνεται τὸν ρόλο τουὡς microία κοινωνικὴ καὶ οἰκονοmicroικὴ ὑποχρέωση καὶ ὄχι ὡςπνευmicroατικὴ ὑποχρέωση ἀπέναντι στὸ νέο microέλος τῆςἘκκλησίας Καὶ αὐτὸ στὴν καλύτερη περίπτωση διότιὑπάρχουν ἀνάδοχοι ποὺ microετὰ τὴν βάπτιση laquoἐξα φανίζον ταιraquo ἤ ἐmicroφανίζονται ὡς διάττοντες ἀστέ ρες στὴν ζωὴ τοῦπαιδιοῦ

8 H O∆OΣ

Ἡ ἀξία τὰ κριτήρια ἐπιλογῆς ὁ ρόλος καὶ οἱ εὐθύνες τοῦ ἀναδόχου κατὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία

Πρακτικὴ συmicroβολὴ στὴν ὀρθὴ ἐπιτέλεση τοῦ ἔργου τοῦ ἀναδόχου

τοῦ Πρωτ Νεκταρίου Κάνια

Σήμερα ὁ ἀνάδοχος ἀντι-

λαμβάνεται τὸν ρόλο του

ὡς μία κοινωνικὴ καὶ οἰκο-

νομικὴ ὑποχρέωση καὶ ὄχι

ὡς πνευματικὴ ὑποχρέωση

ἀπέναντι στὸ νέο μέλος τῆς

Ἐκκλησίας

bull Πῶς ἀντιλαmicroβάνονται οἱ ἅγιοι Πατέρες τὸν ρόλοκαί τήν εὐθύνη τοῦ ἀναδόχου

Ἄραγε ποιὸς ἀνάδοχος ἀντιλαmicroβάνεται ὅτι ἐκείνητὴν στιγmicroὴ συνάπτει microὲ τὸν ἀναδεκτὸ καὶ τοὺς γονεῖςτου microία πνευmicroατικὴ συγγένεια ἡ ὁποία εἶναι microεγαλύτερηἀπὸ τὴν σωmicroατική καὶ ὁ ἴδιος ὀνοmicroάζεται πνευmicroατικὸςπατέρας ἐνῶ ὁ ἀναδεκτὸς του πνευmicroατικὸς γιός σύmicro φωνα microὲ τὸν 53ο κανόνα τῆς 6ης Οἰκουmicro Συνόδου

Οἱ κατὰ σάρκα γονεῖς λέγει ὁ ∆ιονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης ἐmicroπιστεύονται τὸ παιδὶ των σ ἕνα βαπτισmicroένοχριστιανό ὁ ὁποῖος εἶναι ἕνας καλὸς παιδαγωγὸς στὰΘεῖα διότι τὸ παιδὶ θὰ παραmicroείνει σ ὅλη τὴν ζωὴ τουὑπὸ τὴν καθοδήγησή του ὡς πνευmicroατικὸς πατέρας καὶἐγγυητὴς τῆς κατὰ Χριστὸν ζωῆς του ποὺ θὰ εἶναι

Ἀντιλαmicroβάνονται ὅσοι γίνονται ἀνάδοχοι ὅτι θὰ δώ σουν λόγο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ γιὰ τὰ πνευmicroατικὰ των παι διά Μποροῦmicroε νὰ ποῦmicroε ὅτι πολλοὶ πιστοὶ ἀνάδοχοισώζονται ἀπὸ τὰ πνευmicroατικὰ τους παιδιά ἐὰν τὰ ἀνα θρέψουν microὲ τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ Ἀλλὰ οἱ περισσότεροιτιmicroωροῦνται γιὰ τὴν ὀκνηρία καὶ ἀδιαφορία των πρὸς τὰπνευmicroατικὰ τους παιδιάraquo (Π Κλεόπας Ἡλίε laquoΠνευmicroατικοὶ∆ιάλογοι microὲ Ρουmicroάνους Γέροντεςraquo)

Μέσα ἀπὸ τὴν ἐmicroπειρία τῶν ἁγίων Πατέρων τῆςἘκκλησίας microας ἂς ἀκούσουmicroε τὸν ἱερὸ Χρυ σόστοmicroο νὰmicroᾶς περιγράφει τὴν προσωπικότητα τοῦ αὐθεντικοῦ ἀνα δόχου ὡς ἐγγυητῆ ἀπέναντι στὸν Θεὸ

laquoΘέλετε νὰ ἀπευθύνουmicroε τώρα τὸ λόγο στοὺς ἀναδόχους σας γιὰ νὰ microάθουν καὶ ἐκεῖνοι ποιῶν ἀmicroοιβῶνἀξιώνονται ἐὰν δείξουν γιὰ ἐσᾶς πολλὴ φροντίδα καὶἀντιθέτως ποιὰ τιmicroωρία τοὺς ἀναmicroένει ἂν ἀmicroελήσουν

raquoΓιὰ νὰ τὸ ἐννοήσεις σκέψου ἀγαπητέ ἐκείνους ποὺγίνονται ἐγγυητὲς καὶ ἀνάδοχοι προσώπων ποὺ δανεί

ζονται χρήmicroατα ὅτι περισσότερο ἀπὸ τὸν ὑπεύθυνο καὶδανειζόmicroενο ἐκεῖνοι ὑφίστανται τὴν ἀγωνία καὶ τὸνφόβο Ἂν δηλ αὐτὸς ποὺ δανείστηκε φανεῖ συνεπής microὲτὴν συνέπειά του κατέστησε ἐλαφρὸ τὸ φορτίο ποὺ ἀνέλαβε ὁ ἐγγυητής Ἂν ἀντιθέτως φανεῖ ἀγνώmicroονας καὶἀσυνεπής τότε τοῦ ἑτοίmicroασε τέλεια τὴν καταστροφή Γιrsquoαὐτὸ καὶ ἕνας σοφὸς συmicroβουλεύει τὰ ἑξῆς laquoἘὰνἐγγυηθῆς ἑτοιmicroάσου νὰ πληρώσηςraquo (Σοφ Σειρὰχ η΄13) Ἐὰν λοιπὸν ὅσοι ἀναδέχονται ἄλλους γιὰ χρήmicroαταεἶναι ἀπολύτως ὑπεύθυνοι γιὰ ὁλόκληρο τὸ ποσό περισσότερο εἶναι ὑπεύθυνοι ἐκεῖνοι ποὺ ἀναδέχονταιἄλλους καὶ ἐγγυῶνται γιὰ πνευmicroατικὰ θέmicroατα καὶ γιὰ τὴνἀρετή Ναίmiddot πολὺ ἐνδιαφέρον πρέπει νὰ ἐπιδεικνύουν γιrsquoαὐτοὺς ποὺ ἀναλαmicroβάνουν προτρέποντάς τους συmicroβου λεύοντάς τους διορθώνοντας τὰ σφάλmicroατά τους καὶδείχνοντάς τους πατρικὴ ἀγάπη

[Καὶ συνεχίζει ὁ ἱερὸς πατήρ] raquoἌς microὴ νοmicroίζουν αὐτοί ὅτι τὸ νὰ εἶναι ἀνάδοχοι

εἶναι τυπικὸ καὶ τυχαῖο πράγmicroα ἀλλὰ ἂς microάθουν καλάὅτι καὶ αὐτοὶ γίνονται συmicromicroέτοχοι τῆς πνευmicroατικῆς ὠφέλειας τῶν ἀναδεκτῶν ἐὰν microὲ τὶς συmicroβουλὲς τους τοὺςχειραγωγήσουν στὴν ὁδὸ τῆς ἀρετῆς καὶ ἂς γνωρίζουνπάλι ὅτι ἂν δείξουν ἀmicroέλεια καὶ ἀδιαφορία θὰ ἐπιφέρουν στὸν ἑαυτὸ τους microεγάλη καταδίκη Γιrsquo αὐτὸν τὸνλόγο καὶ ἐπικρατεῖ ἡ συνήθεια καὶ πατέρες ἤ microητέρεςπνευmicroατικοὺς νὰ τοὺς ὀνοmicroάζουν αὐτοὺς τοὺς ἀναδόχους γιὰ νὰ microάθουν πόση ἐπιmicroέλεια πρέπει νὰ δείχνουνγιὰ νὰ microορφώνουν πνευmicroατικὰ ὅσους ἀναλαmicroβάνουν

raquo∆ιότι ἐὰν ἐκείνους ποὺ δὲν ἔχουν καmicromicroία ἰδιαίτερησχέση microὲ ἐmicroᾶς πρέπει νὰ τοὺς κινήσουmicroε τὸν κύριοζῆλο τῆς ἀρετῆς πολὺ περισσότερεο ὀφείλουmicroε νὰ ἐπιτελέσουmicroε τὸ καθῆκον ἀπέναντι σrsquo ἐκεῖνον τὸν ὁποῖοἀναδεχόmicroαστε ὡς πνευmicroατικό microας τέκνο Γιὰ τὸν λόγονλοιπὸν αὐτόν microάθετε καὶ οἱ ἀνάδοχοι ὅτι δὲν σᾶς ἀπειλεῖ microικρὸς κίνδυνος ἐὰν δείξετε στὸ καθῆκον αὐτὸ ἀmicroέλειαraquo (Ι Χρυσοστόmicroου Β΄ Κατήχησις)

bull Ἄς δοῦmicroε συνοπτικὰ ποιὸς ἔχει καὶ ποιὸς δὲν ἔχειτὶς προampποθέσεις γιὰ νὰ ἀναλάβει αὐτὸ τὸ σηmicroαντικὸἔργο

Ὁ ἀνάδοχος δὲν εἶναι ἕνα διακοσmicroητικὸ πρόσωποποὺ πλαισιώνει ἁπλῶς τὴν τελετὴ τοῦ Βαπτίσmicroατος ἀλλὰκαλεῖται νὰ ἀσκήσει ἕνα σηmicroαντικὸ ρόλο ὡς ἐκπρόσω πος τῆς ἐκκλησιατικῆς κοινότητας τῆς Ἐνορίας Ὁ ἀνά δοχος σὲ συνεργασία microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἹερέα καὶ τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότηταςκαλεῖται νὰ γίνει ὁδηγὸς εἰς Χριστόν τοῦ ἀναδεκτοῦτου σὲ ὅλες τὶς φάσεις τῆς ζωῆς του Αὐτό microάλιστα φα νερώνει ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος χριστιανὸς δὲν ἀφήνεταιmicroόνος ἀλλὰ συντροφεύεται στὸ δρόmicroο τῆς χριστιανικῆςζωῆς Ἡ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι συνοδοιπορία καὶ συ

9H O∆OΣ

στράτευση microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἀνάδοχο καὶ ὅλα τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλη σιαστικῆς κοινότητας Χριστιανὸς microόνος δὲνὑπάρχει κανείς Ὁ χριστιανὸς ζεῖ καὶ σώζε ται ὡς microέλος τοῦ σώmicroατος τῆς Ἐκκλησίας

Ὡς ἐκ τούτου ἀντιλαmicroβανόmicroαστε ὅτι ὁθεσmicroὸς τοῦ ἀναδόχου εἶναι πολὺ σηmicroαν τικὸς στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας Γιὰ τὸ λόγοαὐτὸ ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι πρό σωπο σεβαστό πνευmicroατικὸ καὶ κυρίως microυ στηριακό Μὲ πίστη καὶ γνώση τοῦ πόσο microε γάλη εἶναι ἡ θέση του στὴν κατὰ Χριστὸνmicroόρφωση τοῦ βαπτιζοmicroένου προχωρεῖ ἔχον τας ὡς γνώmicroονα τὴν προσωπική του πνευ microατικὴ ἀνόρθωση microὲ τὴ ζωὴ τῆς microετανοίας ἐξοmicroολογήσεως καὶ την βίωση τῶν ἱερῶνmicroυστηρίων

bull Μὲ βάση αὐτὰ ποὺ λέχθηκαν προηγουmicroένως ἀνάδοχοι microποροῦν νὰ γίνουν

Αὐτοὶ ποὺ εἶναι βαπτισmicroένοι στὴν ὀρθόδοξη πίστηγνωρίζουν πρῶτα οἱ ἴδιοι τὴν ὀρθόδοξη πίστη καὶ ἀγω νίζονται νὰ ζοῦν τὴν χριστιανικὴ ζωὴ συνδεδεmicroένοι microὲτὴν Ἐκκλησία γιὰ νὰ microπορέσουν στὴν συνέχεια νὰ τὴνmicroεταδώσουν στὶς ψυχὲς ποὺ ἔχουν ἀναλάβει Ἔχουν συ νείδηση τοῦ λειτουργήmicroατος καὶ τῆς ἀποστολῆς τοῦ ἀνα δόχου καὶ θέλουν νὰ ἀναλάβουν ὑπεύθυνα καὶ σοβαρὰὄχι microόνο τὶς κοινωνικὲς ἀλλὰ κυρίως τὶς πνευmicroατικὲςεὐθύνες ἀπέναντι στὸ βαπτισmicroένο microέλος τῆς Ἐκκλησίας

bull Ποιοὶ δὲν ἔχουν τὶς ἀντικειmicroενικὲς δυνατότητες νὰἐπιτελέσουν τοῦ ἔργο τοῦ ἀναδόχου

Ὅσοι συζοῦν παράνοmicroα ἢ ἔχουν τελέσει τὸν λεγό microενο πολιτικὸ γάmicroο ἢ τὸ συmicroβόλαιο γάmicroου οἱ ὁποῖοιἔχουν ἀποκόψει τὸν ἑαυτό τους ἀπὸ τὸ σῶmicroα τῆς Ἐκκλη σίας καὶ ἄρα δὲν microποροῦν καὶ δὲν ἔχουν τὸ δικαίωmicroα νὰἐγγυηθοῦν γιὰ τὴν ψυχὴ τοῦ ἄλλου

Πραγmicroατικά πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ κατηχήσει microίαψυχὴ καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσει στὴν ἀλήθεια ἕνας ποὺ θεω ρεῖ τὴν Ἐκκλησία σὰν θρησκευτικὸ σουπερmicroάρκετ καὶἀπορρίπτει τὸ microυστήριο τοῦ Γάmicroου θέτοντας τὴν σχέσηκαὶ στὴν οὐσία τὴν ζωή του ἐκτὸς τῆς εὐλογίας τοῦΘεοῦ Ἔχουmicroε συνειδητοποιήσει ὅτι ἂν κάποιος ζεῖmicroέσα σὲ βαριὰ ἠθικὰ παραπτώmicroατα ἂν δὲν microετανοήσεικαὶ δὲν ἀλλάξει τρόπο ζωῆς δὲν microπορεῖ νὰ γίνει ἀνά δοχος Ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Συmicroεὼν Θεσσαλονί κης ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι laquoἐγγυητὴς εἰς Χριστόν ὥστε τηρεῖν τὰ τῆς πίστεως καὶ χριστιανικῶς ζῆνraquo(Περὶ τῶν ἱερῶν τελετῶν ΞΑ PG 155213A)

Μὲ τὴν ἔννοια αὐτὴ ἀποκλείονται τῆς ἀναδοχῆς ὄχιmicroόνο ἀνήλικοι ἑτερόδοξοι καὶ ἑτερόθρησκοι ἀλλὰ καὶ

πρόσωπα ποὺ ζοῦν ἀνήθικο βίο ἢ ἀσκοῦν διαβλητὰ ἐπαγ γέλmicroατα ὅπως ἀπαριθmicroεῖ τέτοια ἐπαγγέλmicroατα ἡ ἀπο στολικὴ Παράδοση τοῦ Ἱππολύτου (πρβλ ΠηδάλιονἜκδοσις Ἀστέρος Ἀθῆναι 1970 σ 754 755 καὶ ΘΗΕΤόmicroος 3 στῆλες 590 592)

Ὅσοι δηλώνουν καὶ εἶναι ἄθεοι καὶ ἄπιστοι οἱ ἀλλό θρησκοι οἱ αἱρετικοί οἱ σχισmicroατικοί ὅσοι ἀνήκουν σὲἀποκρυφιστικὰ τάγmicroατα καὶ ὀργα νώσεις Ἀκόmicroα δὲνmicroποροῦν νὰ ἀναλάβουν τὸ ρόλο τοῦ ἀναδόχου ὅσοι δὲνἔχουν συνείδηση τῶν πράξεών τους καὶ γενικῶς οἱ ἀκα ταλόγιστοι ὅπως τὰ microικρὰ παιδιά ὅσοι πάσχουν δια νοητικῶς κλπ Ἐπίσης δὲν microποροῦν νὰ γίνουν ἀνάδοχοιοἱ γονεῖς τοῦ τέκνου οἱ κληρικοὶ ὅλων τῶν βαθmicroῶν καὶοἱ microοναχοί Μόνο σὲ εἰδικὲς καὶ ἔκτακτες περιπτώσειςmicroπορεῖ νὰ γίνει ἐξαίρεση ὡς πρὸς τοὺς microοναχούς κα τόπιν ὅmicroως ἀδείας του Ἐπισκόπου καὶ γενικῶς τῆς προ Pσταmicroένης ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς

∆ὲν εἶναι πρέπον καὶ θὰ τολmicroοῦσα νὰ πῶ ὅτι φθά νει καὶ στὰ ὅρια τοῦ ἐmicroπαιγmicroοῦ τοῦ Μυστηρίου τῆς Βά πτισης δηλαδὴ τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος νὰχρησιmicroοποιήσουmicroε τὸ Μυστήριο γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουmicroεψυχολογικές κοινωνικὲς ἢ ἄλλες ὑποχρεώσεις καὶ νὰπροσπαθοῦmicroε νὰ ἐπιβάλλουmicroε στὴν Ἐκκλησία ὡς ἀνα δόχους ἀνθρώπους ποὺ ἀνήκουν σὲ διαφορετικὸ δόγmicroαἢ ἄλλη θρησκεία ἢ δὲν διαθέτουν τὰ ἐλάχιστα προσόνταγιὰ νὰ ἀναλάβουν τέτοιο λειτούργηmicroα

bull Μερικὲς πρακτικὲς συmicroβουλὲς γιὰ τοὺς ἀναδόχουςὩς πρῶτο βῆmicroα καλὸ καὶ χρήσιmicroο εἶναι νὰ προετοι

microαστοῦmicroε γιὰ τὸ τί θὰ ποῦmicroε τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου microε λετώντας ἕνα βιβλίο ποὺ νὰ ἀναφέρει καὶ νὰ microεταφρά ζει τὴν ἀκολουθία τοῦ Μυστηρίου τοῦ ΒαπτίσmicroατοςἘνδεικτικὰ ἀναφέρω ἕνα τέτοιο βιβλίο microὲ τίτλο laquoΛου τρὸν Παλιγγενεσίαςraquo Κείmicroενο τῆς ἀκολουθίας τοῦ Βα

10 H O∆OΣ

πτίσmicroατος εἰσαγωγή microετάφραση σχόλια ΓεωργίουΜαυροmicroάτη ἐκδόσεις Τέρτιοςraquo Μελετώντας τὴν ἀκο λουθία καὶ προσπαθώντας νὰ κατανοήσουmicroε τὰ ὅσασυmicroβολικὰ καὶ οὐσιαστικὰ πρόκειται νὰ συmicroβοῦν στὸ Μυ στήριο ἐπιτυγχάνουmicroε τὴν καλύτερη ἀρχὴ καὶ θέτουmicroε τὶςὀρθὲς βάσεις γιὰ νὰ διαδραmicroατίσουmicroε ὅσο τὸ δυνατὸοὐσιαστικότερο ρόλο ὡς ἀνάδοχοι καὶ κατὰ τὴν ὥρα τοῦΜυστηρίου καὶ microετὰ ἀπὸ αὐτό

Ὡς ἀνάδοχοι ὅταν ἑτοιmicroαζόmicroαστε γιὰ microία Βάπτισηκαλὸ καὶ σύmicroφωνο microὲ τῆς Ἐκκλησίας microας τὴν παράδοσηεἶναι τὸ νὰ ἀγοράζουmicroε λευκὰ ροῦχα γιὰ τὸν βαπτιζό microενο ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroωνστὶς Μυσταγωγικὲς Κατηχήσεις (∆ 8 ΒΕΠΕΣ 39σ257) Ὁ συmicroβολισmicroὸς τῆς καθαρό τητας καὶ τῆς φωτεινότητας καὶ τῆςἀφθαρσίας ποὺ χαρίζει στὸν βαπτι σθέντα ἡ ἀνακαινιστικὴ χάρη τοῦἉγίου Βαπτίσmicroατος ποὺ ἐκφράζεται microὲτὰ λευκὰ ροῦχα δὲν εἶναι σωστὸ νὰπαραθεωρεῖται ἐπειδή microᾶς φαίνεταιπιὸ ἑλκυστικὸ ἕνα χρωmicroατιστὸ σύνολοβαπτιστικῶν οὔτε εἶναι εὐκαιρία κοι νωνικῆς microας προβολῆς ἤ ἐνδυmicroατολο γικῶν ἐπιδείξεων τῶν ἐπαγγελmicroατιῶνποὺ τὰ προmicroηθεύουν Τὸ ἴδιο πρέπεινὰ εἴmicroαστε προσεκτικοὶ καὶ στὴν ἐπι λογὴ τοῦ βαπτιστικοῦ σταυροῦ ∆ὲνἀγοράζουmicroε στὸ βαφτισιmicroιό microας ἁπλὰἕνα κόσmicroηmicroα ἀλλὰ ἕνα σταυρὸ εἰςτύπον τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ Ἐν νοεῖται ὅτι δὲν πρέπει νὰ πλαισιώνεται ἀπὸ διάφορα φυ λακτά χαPmicroαλιὰ ἢ ἄλλα παρασύmicroβολα Τέλος ἡ βαπτι στικὴ λαmicroπάδα δὲν microπορεῖ σὲ καmicroία περίπτωση νὰ ἐπι σκιάζεται ἀπὸ κακόγουστα στολίδια παιχνίδια ἢ ἀποmicroι microήσεις ζώων καὶ τεράτων ποὺ ἄκριτα προmicroηθευόmicroαστεἀπὸ τὸ ἐmicroπόριο

Τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου δὲν ἐπιδεικνύουmicroε τὴν και νούργια κολλεξιὸν ἤ ὅτι ντυνόmicroαστε σύmicroφωνα microὲ τὴντελευταία λέξη τῆς microόδας Ἐπιπρόσθετα ἔχουmicroε ἀντίληψητοῦ χώρου ὅτι δηλαδὴ δὲν εἴmicroαστε σὲ microία αἴθουσα κοι νωνικῶν ἐκδηλώσεων ἀλλὰ στὴν Ἐκκλησία καὶ ὅτι τε λεῖται microυστήριο Ἂν αὐτὰ τὰ ἔχουmicroε ὑπrsquo ὄψιν microας ντυνό microαστε καὶ συmicroπε ριφερόmicroαστε ἀναλόγως

Ἐὰν προετοιmicroαστοῦmicroε σωστὰ δὲν θὰ πρέπει νὰἔχουmicroε ἄγχος γιὰ τὸ τί θὰ συmicroβεῖ Ἐκείνη τὴν ὥρα προ σηλωνόmicroαστε στὰ τελούmicroενα καὶ ἡ στάση microας εἶναι προ σευχητική

Συνηθίζουmicroε καὶ εἶναι σωστὸ αὐτὸ νὰ φροντί ζουmicroε γιὰ τὴ συχνὴ θεία Κοινωνία τοῦ νεοφώτιστου Τὸλάθος microας εἶναι ὅτι ἡ φροντίδα microας σταmicroατάει ἀmicroέσωςmicroετὰ τὶς τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση

Μὰ ὅπως ἡ ὑλικὴ τροφή microας εἶναι ἀπαραίτητη γιὰ νὰσυντηρηθοῦmicroε σωmicroατικά ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ἡ θ Κοινωνίαmicroᾶς ἐφοδιάζει microὲ τὸν ἴδιο τὸ Χριστὸ καὶ microᾶς συντηρεῖπνευmicroατικά

Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ θεωροῦmicroε ὅτι microετὰ ἀπὸ τὶςπρῶτες τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση τελειώσαmicroε microὲτὴν laquoὑποχρέωσήraquo microας αὐτή Στὴν καινούργια του κατὰΧριστὸν ζωὴ ὁ νεοφώτιστος γιὰ νὰ αὐξηθεῖ πνευmicroατικὰεἶναι ἀπαραίτητο νὰ τρέφεται τακτικὰ microὲ τὸν ΟὐράνιοἌρτο πράγmicroα ποὺ ἰσχύει γιὰ ὅλους microας ἀνεξάρτητα ἀπὸτὸ ὅτι πάψαmicroε πιὰ νὰ εἴmicroαστε νεοφώτιστοι

Κλείνοντας θὰ ἤθελα νὰ ἀναφέρω τὶς σκέψεις τοῦΜητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱερόθεου Βλάχου στὴν ὁmicroιλία

του microὲ θέmicroα laquoἩ δυναmicroική τοῦ βαπτί σmicroατος στὸ σύγχρονο κόσmicroοraquo ὁὁποῖος ἀναφέρει ὅτι γιὰ νὰ ἐνεργή σει ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ σωστικὰ καὶ microε ταmicroορφωτικὰ microέσα ἀπὸ τὸ Ἅγιο Βά πτισmicroα θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν οἱ ἀπα ραίτητες ὀρθόδοξες καὶ ἐκκλησιολο γικὲς προQποθέσεις καὶ ὅτι ὁ τρόποςmicroὲ τὸν ὁποῖο ἀντιmicroετωπίζει microία Ἐκκλη σία τὸ Βάπτισmicroα δείχνει ἂν εἶναιαὐθεντικὴ ἢ ἐκκοσmicroικευmicroένη

Ἐπεκτείνοντας αὐτὲς τὶς σκέψειςκαὶ προσαρmicroόζοντάς τις στὸ θέmicroα τοῦἀναδόχου θὰ ἔλεγα ὅτι ὁ τρόπος ποὺοἱ γονεῖς ἀντιmicroετωπίζουν τὸ θέmicroα ἐπι λογῆς τοῦ ἀναδόχου τοῦ παιδιοῦτους ἀποδεικνύει στὴν πράξη ἂν θέ

λουν ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ δράσει σωστικὰ καὶ microετα microορφωτικὰ σὲ αὐτοὺς καὶ ἰδιαίτερα στὸ παιδί τους ἤ ἂνἐπιλέγουν νὰ βλέπουν τὸ ἅγιο βάπτισmicroα ὄχι ὡς microυστή ριο ὅπως καὶ εἶναι ἀλλrsquo ὡς microία κοινωνικὴ τελετὴ χωρὶςπνευmicroατικὲς καὶ αἰώνιες προοπτικές

Ἂν ἀντιmicroετωπίσουν λοιπὸν τὸ microυστήριο ὡς κοινω νικὴ ἐκδήλωση microπορεῖ νὰ ἱκανοποιηθοῦν ψυχολογικάὄχι ὅmicroως οὐσιαστικὰ διότι microὲ τὸν τρόπο αὐτὸ θὰ κατα φέρουν νὰ microείνουν ἄγευστοι καὶ ξένοι τῆς microεγάλης προ σφορᾶς τῆς Ἀγάπης τοῦ Θεοῦ ∆ιότι ὅπως λέγει ὁἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroων στὸ ἅγιο Βάπτισmicroα laquoτὸπᾶν τῆς Χάριτός ἐστιhellip τὸ πᾶν ὁ Θεὸς ἐργάζεταιraquo

Ὁ Θεὸς προσφέρει microέσα ἀπὸ τὸ ἅγιο Βάπτισmicroατόσα δῶρα πολύτιmicroα γιὰ τὸ παιδί microας καὶ τὴν microετέπειταζωή του Εἶναι τουλάχιστον ἄδικο γιὰ ἐmicroᾶς καὶ τά παιδιάmicroας νὰ microένουmicroε ἀνυποψίαστοι αὐτῶν τῶν δώρων καὶτῶν δωρεῶν νὰ τὶς ἀγνοοῦmicroε καὶ νὰ ἀναζητοῦmicroε microὲὑποκατάστατα νὰ ἀντικαταστήσουmicroε τὴν Χάρη τοῦ ἉγίουΒαπτίσmicroατος microὲ ψεύτικες χαρές

Εἶναι καιρὸς λοιπὸν νὰ πάρουmicroε ὅλοι στὰ σοβαρὰ τὸθέmicroα τῆς ἐπιλογῆς τοῦ ἀναδόχου τῶν παιδιῶν microας

11H O∆OΣ

Ἡ βαπτιστικὴ λαμπάδα δὲν

μπορεῖ σὲ καμία περίπτωση

νὰ ἐπισκιάζεται ἀπὸ κακό-

γουστα στολίδια παιχνίδια

ἢ ἀπομιμήσεις ζώων καὶ τε-

ράτων ποὺ ἄκριτα προμη-

θευόμαστε ἀπὸ τὸ ἐμπόριο

Α΄ Προτυπώσεις Στήν Καινή ∆ιαθήκη ἔχουmicroε ἀναφορές σέ

προεικονίσειςπροτυπώσεις καί σέ συmicroβολισmicroούς τοῦ βαπτίσmicroατος Ὁ ἀπόστολος Πέτροςστήν Α΄ Καθολική Ἐπιστολή του (32021)γράφει ὅτι ἡ σωτηρία τῆς Κιβωτοῦ τοῦ Νῶεπροεικόνιζε τή σωτηρία πού προσφέρει τόχριστιανικό βάπτισmicroα Γράφει στόν στίχο 21laquoὅ ἀντίτυπον (τῆς Κιβωτοῦ) νῦν καί ἡmicroᾶςσώζει βάπτισmicroαraquo Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήνΑ΄ πρός Κορινθίους Ἐπιστολή του (1012)γράφει ὅτι ἡ νεφέλη καί ἡ διάβαση τῆςἘρυθρᾶς Θάλασσας προεικόνιζε τό βάπτισmicroαΓράφει laquoοἱ πατέρες ἡmicroῶν πάντες ὑπό τήν νεφέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσηςδιῆλθον καί πάντες εἰς τόν Μω1σῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νεφέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Ἐδῶ ἐννοεῖὅτι ὅπως οἱ Ἰσραηλῖτες microέ τή διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας ἐλευθερώθηκαν ἀπό τή δουλεία ἔτσι καί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroα ἀπελευθερώνονται ἀπό τή δουλεία τῆς ἁmicroαρτίας καί τοῦ διαβόλου Ἐπίσης ὅπως ἡ νεφέλη προστάτευε τό λαό ἀπό τή ζέστη καί τό κρύο ἔτσικαί τό βάπτισmicroα προστατεύει τόν χριστιανό ἀπό τόνδιάβολο

Ὁ Κύριος ὀνόmicroασε τή Σταύρωσή Του βάπτισmicroαΕἶπε laquoβάπτισmicroα δέ ἔχω βαπτισθῆναι καί πῶς συνέχοmicroαι ἕως οὗ τελεσθῇraquo δηλ lsquolsquoπρόκειται νά βαπτισθῶ microέβάπτισmicroα αἵmicroατος καί στενοχωροῦmicroαι καί ἀνυποmicroονῶἕως ὅτου τελεστεῖrsquorsquo (Λουκᾶ 1250) Τήν ἴδια ταύτισηἔκανε ὁ Χριστός κι ὅταν οἱ microαθητές Του Ἰάκωβος καίἸωάννης τοῦ ζήτησαν πρωτοκαθεδρίες Τούς ρώτησεlaquoδύνασθε πιεῖν τό ποτήριον ὅ ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα ὅ ἐγώ βαπτίζοmicroαι βαπτισθῆναιraquo δηλ lsquolsquomicroπορεῖτενά πιεῖτε τό ποτήρι πού ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα πούἐγώ βαπτίζοmicroαι νά βαπτισθεῖτεrsquorsquo (Ματθ 2022 καίΜάρκ 1038) Ὅταν αὐτοί τοῦ ἀπάντησαν ὅτι microποροῦντούς εἶπε ὅτι θά πιοῦν τό πικρό ποτήρι καί θά βαπτισθοῦν microέ τό πάθος Του ἀλλά ποιός θά καθίσει κοντάΤου στή βασιλεία Του εἶναι θέmicroα τοῦ Πατρός ΤουὍπως τό βάπτισmicroαλουτρό καθαρίζει τό σῶmicroα ἀπό τήβρῶmicroα ἔτσι καί τό σταυρικό πάθος τοῦ Χριστοῦ ὡς βάπτισmicroα αἵmicroατος καθάρισε τήν ἀνθρωπότητα ἀπό τίςἁmicroαρτίες της

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀκολουθώντας τά συmicroβολικά

λόγια του Κυρίου λέει ὅτι καί οἱ χριστιανοίmicroέ τό βάπτισmicroά τους γίνονται microέτοχοι στόσταυρικό θάνατο τοῦ Χριστοῦ Γράφει στήνπρός Ρωmicroαίους Ἐπιστολή του (634) laquoἬἀγνοεῖτε ὅτι ὅσοι ἐβαπτίσθηmicroεν εἰς Χριστόν᾿Ιησοῦν εἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroεν Συνετάφηmicroεν οὖν αὐτῷ διά τοῦβαπτίσmicroατος εἰς τόν θάνατον ἵνα ὥσπερἠγέρθη Χριστός ἐκ νεκρῶν διά τῆς δόξης τοῦπατρός οὕτω καί ἡmicroεῖς ἐν καινότητι ζωῆςπεριπατήσωmicroενraquo Ἡ καινούρια ζωή τοῦ βαπτίσmicroατος προσφέρθηκε microέ τόν θάνατο τοῦΧριστοῦ γιατί ὁ Χριστός ἔπαθε γιά τίςἁmicroαρτίες τῶν ἀνθρώπων Ἐδῶ βλέπουmicroε τήνπρώτη ἀναφορά στόν συmicroβολισmicroό τοῦ βαπτίσmicroατος microέ τήν τριήmicroερη ταφή τοῦ Κυ

ρίου ὅπως ἀναστήθηκε ὁ Χριστός microετά τόν θάνατόΤου ἔτσι καί ὁ βαπτιζόmicroενος πεθαίνει ὡς παλαιόςἄνθρωπος τῆς ἁmicroαρτίας καί ἀνασταίνεται ὡς καινόςἄνθρωπος τῆς χριστιανικῆς ζωῆς

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας διακρίνουν ποικίλεςπροτυπώσεις τοῦ βαπτίσmicroατοςbull Ὅπως ἡ περιτοmicroή ἦταν ἔνδειξη τῆς πίστεως καί τῆςἀφιερώσεως τῶν Ἰσραηλιτῶν πρός τόν Θεό ἔτσι καί τόχριστιανικό βάπτισmicroα ὡς πνευmicroατική περιτοmicroή ἀποτελεῖ ἔνδειξη τῆς πίστεως καί ἀφιερώσεως τῶν χριστιανῶν στόν Χριστό bull Ὅπως ὁ Κατακλυσmicroός τοῦ Νῶε κατέστρεψε τήνἁmicroαρτωλή ἀνθρωπότητα ἔτσι καί τό βάπτισmicroα ἀπαλείφει τίς ἁmicroαρτίες τῶν βαπτιζοmicroένων bull Ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι εἰσέρχονταν στόν ἱερό ναό ἀφοῦ καθαρίζονταν τελετουργικά microέ νερό καί ραντισmicroούς ἔτσικαί οἱ χριστιανοί εἰσέρχονται στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ microετά ἀπό τόν καθαρmicroό πού προσφέρει τό βάπτισmicroαbull Ὅπως ὁ τυφλός του Εὐαγγελίου βρῆκε τό φῶς του microέτό νίψιmicroο στήν κολυmicroβήθρα τοῦ Σιλωάmicro (Ἰωάν 97)ἔτσι καί ὁ κάθε βαπτιζόmicroενος στήν ἁγία κολυmicroβήθραχριστιανός βρίσκει τό πνευmicroατικό του φῶςbull Ὅπως θεραπεύονταν οἱ ἀσθενεῖς πού ἔmicroπαιναν στόταρασσόmicroενο νερό τῆς κολυmicroβήθρας τῆς Βηθεσδᾶ ἔτσικαί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroά τους στήν ἁγία κολυmicroβήθρα θεραπεύονται ἀπό τίς ψυχικές ἀσθένειες τίςἁmicroαρτίες

12 H O∆OΣ

ΧΧρριισσττιιααννιικκόό ββάάππττιισσμμαα ππρροοττυυππώώσσεειιςς κκααίί σσυυμμββοολλιισσμμοοίί

τοῦ Ἀρχιμ Μαξίμου Παναγιώτου

Β΄ Συmicroβολισmicroοίbull Ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα ἀπό ἱερέα Ὁ ἱερέαςστήν ἀρχή τῆς Κατήχησης φυσᾶ τριπλά σταυροειδῶςπρός τόν κατηχούmicroενο καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό microέτωπο καί τό στῆθος λέγοντας lsquolsquoΕἰς τό ὄνοmicroα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατοςrsquorsquo Στήνεὐχή microετά τούς τρεῖς ἐξορκισmicroούς ὁ ἱερέας καί πάλιἐmicroφυσᾶ τριπλᾶ καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τόν κατηχούmicroενο λέγοντας lsquolsquo Ἐξέλασον ἀπrsquo αὐτοῦ πᾶν πονηρόν καίἀκάθαρτον πνεῦmicroα κεκρυmicromicroένον καί ἐmicroφωλεῦον αὐτοῦτῇ καρδίᾳrsquorsquo Τά ἐmicroφυσήmicroατα microᾶς ὑπενθυmicroίζουν τό ἐmicroφύσηmicroα τοῦ Θεοῦ στόν Ἀδάmicro (Γέν 27 πνοή ζωῆς) καί τόἐmicroφύσηmicroα τοῦ Χριστοῦ στούς microαθητές microετά τήν Ἀνάστασή Του (Ἰωάν 2022 microετάδοση Ἁγίου Πνεύmicroατος)Ἔτσι microέ τά ἐmicroφυσήmicroατα ὁ ἱερέας ζητάει γιά τόν κατηχούmicroενο ἀπό τόνΘεό τήν ἀποκατάστασή του στήνπροπτωτική κατάσταση καί τόνἐρχοmicroό σrsquoαὐτόν τοῦ Ἁγίου ΠνεύmicroατοςΤό σφράγισmicroα microέ τή σταυροειδή εὐλογία γίνεται γιά νά καθαριστεῖ ὁ κατηχούmicroενος microέ τή δύναmicroη τοῦ Σταυροῦ ἀπό δαιmicroονικές ἐπήρειες καί ἐπιρροές νά ἁγιασθεῖ καί νά γίνει ἄξιοςτῆς ὑποδοχῆς τοῦ Χριστοῦ microέσα τουΕὐλογεῖται στό microέτωπο γιά νά ἁγιασθεῖ ὁ νοῦς του καί στό στῆθος γιά νάἁγιασθεῖ ἡ καρδιά του Ἀργότερα ὁἱερέας εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό νερόκαί λέγει lsquolsquoΣυντριβήτωσαν ὑπό τήνσηmicroείωσιν τοῦ τιmicroίου Σταυροῦ πᾶσαιαἱ ἐναντίαι δυνάmicroειςrsquorsquo Γίνεται αὐτή ἡ εὐλογία γιά νάἐκδιωχθοῦν ἀπό τό νερό πονηρές δυνάmicroεις πού πιθανόνἐmicroφωλεύουν ἐκεῖ Τό ἴδιο σταυροειδῶς εὐλογεῖ καί τόἔλαιον Ὁ σταυρός χρησιmicroοποιεῖται ἐπανειληmicromicroέναἐπειδή microετά τή σταύρωση τοῦ Χριστοῦ θεωρεῖταιὄργανο microετάδοσης τῆς θείας χάριτος bullΟἱ Ἐξορκισmicroοί ἤ ἀφορκισmicroοί Ὁ ἱερέας microέ τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόmicroατος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς σωτηριώδουςδύναmicroης τοῦ πάθους Του ζητᾶ τήν ἐκδίωξη τοῦ διαβόλου ἀπό τόν κατηχούmicroενο Ἡ Ἐκκλησία πιστεύει ὅτικάθε ἀβάπτιστος ἄmicroεσα ἤ ἔmicromicroεσα βρίσκεται ὑπό τήνκυριαρχία ἤ ἐπήρεια τοῦ διαβόλου Ὁ Χριστός ἐπισήmicroανε ὅτι ὁ διάβολος εἶναι laquoὁ ἄρχων τοῦ κόσmicroου τούτουraquo(Ἰωάν 1231) Τό ἴδιο εἶπε καί ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής laquoὁ κόσmicroος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖταιraquo (Α΄ Ἰωάν519) Μέ τίς θεραπεῖες τῶν δαιmicroονιζοmicroένων ὁ Χριστόςἔδειχνε ὅτι ὁ διάβολος ἔχασε τήν ἀπόλυτη ἐξουσία τουστούς ἀνθρώπους Μέ τούς ἐξορκισmicroούς τῶν βαπτιζοmicroένων νηπίων σήmicroερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλλαγή τους ἀπότό προπατορικό ἁmicroάρτηmicroα καί τίς ἀρνητικές ἐπήρειεςτῶν ἁmicroαρτιῶν τῶν προγόνων τους Στήν ἀρχαία Ἐκ

κλησία οἱ ἐξορκισmicroοί τῶν κατηχουmicroένων γίνονταν πολλές φορές κατά τή διάρκεια τῆς δίχρονης ἤ τρίχρονηςπεριόδου τῆς κατήχησής τουςbull Στροφή πρός τά δυτικά τοῦ κατηχουmicroένου Ἡ δύσηγενικά συmicroβολίζει τό σκοτάδι Ἐδῶ συmicroβολίζει τόν διάβολο καί τήν προηγούmicroενη ἁmicroαρτωλή ζωή τοῦ κατηχουmicroένου bull Ἀπόταξη διαβόλου ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ ἱερέας ρωτάει τόν κατηχούmicroενο πολλές φορές νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάν θέλει νά ἀποmicroακρυνθεῖ ἀπό τήν παράταξη τοῦσατανᾶ laquoἀποτάσσῃ τῷ σατανᾷraquo καί laquoἀπετάξω τῷ σατανᾷraquo Ὁ κατηχούmicroενος στήν ἀρχαία Ἐκκλησία γιά νάδηλώσει τήν ἀποταγή τοῦ σατανᾶ σήκωνε τά χέρια τουψηλά φανερώνοντας microέ τήν κίνηση αὐτή τήν ἀπο

στροφή τουbull Ἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ κατηχούmicroενος φυσάεικαί φτύνει πρός τά δυτικά δηλ πρόςτόν σατανᾶ γιά νά δείξει τήν ἀποταγή του ἀπό αὐτόν Τό τριπλόἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα φανερώνειτήν ὁλοκληρωτική ἀποστροφή Τόφτύσιmicroο τοῦ διαβόλου φανερώνει τήνἐχθρότητα τοῦ κατηχουmicroένου πρόςτόν δυνάστη τῆς ἀνθρωπότητας bull Στροφή πρός τά ἀνατολικά τοῦκατηχουmicroένου Ἡ ἀνατολή συmicroβολίζει τόν Χριστό (Λουκᾶ 178) τό φῶςτό ἀληθινό (Ἰωάν 19) τό φῶς τοῦκόσmicroου (Ἰωάν 812) Ὅπως ὁ ἥλιοςἔρχεται ἀπό τήν ἀνατολή ἔτσι καί

τό φῶς τοῦ Θεοῦ ταυτίζεται microέ τήν ἀνατολή Ὁ βαπτιζόmicroενος γιά νά δείξει τήν ἔνταξή του στή χορεία τῶνχριστιανῶν καί τήν προσδοκία τοῦ φωτισmicroοῦ του ἀπότόν Θεό στρέφεται πρός τήν ἀνατολή bull Σύνταξη microέ Χριστό Ὁ ἱερέας ρωτάει καί πάλι πολλέςφορές τόν κατηχούmicroενο νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάντώρα θέλει νά ἐνταχθεῖ microέ τόν Χριστό laquoσυντάσσῃ τῷΧριστῷraquo καί laquoσυνετάξω τῷ Χριστῷraquo Ἡ ἐπανειληmicromicroένη ἐρώτηση ἐκφράζει τήν ἐλευθερία τοῦ κατηχουmicroένου καί τήν σίγουρη ἔνταξή του στούς ἀκολούθους τοῦΧριστοῦ Μετά ἀκολουθεῖ ἡ ἔκφραση τῆς πίστεως microέτήν ἀπαγγελία τοῦ lsquolsquoΠιστεύωrsquorsquo Στή συνέχεια ὁ ἱερέαςζητάει ἀπό τόν κατηχούmicroενο νά προσκυνήσει τόν Χριστό laquoΚαί προσκύνησον αὐτῷraquo Στήν ἀρχαία Ἐκκλησίαἔκλινε τά γόνατα ὁ κατηχούmicroενος προσκυνώντας τόνἴδιο τόν Θεό τόν Χριστό bull Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα συmicroβολίζειτόν τάφο τοῦ Χριστοῦ γιατί σύmicroφωνα microέ τόν ἀπόστολοΠαῦλο microέ τή βάπτιση laquoσυνετάφηmicroεν τῷ Χρι στῷraquo (Ρωmicro634) Ἐπίσης συmicroβολίζει τήν Ἐκκλησία ἐπειδή ἡἘκκλησία ὡς πνευmicroατική microήτρα microᾶς ἀναγεννᾶ

13H O∆OΣ

Μέ τούς ἐξορκισμούς τῶν

βαπτιζομένων νηπίων σή-

μερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλ-

λαγή τους ἀπό τό προπατο-

ρικό ἁμάρτημα καί τίς ἀρνη-

τικές ἐπήρειες τῶν ἁμαρτιῶν

τῶν προγόνων τους

bull Τό νερό Ὅπως τό νερό καθαρίζει τίς ἀκαθαρσίες τοῦσώmicroατος ἔτσι καί ἡ βάπτιση microᾶς καθαρίζει ἀπό τίςἁmicroαρτίες Τό νερό τῆς ἁγίας κολυmicroβήθρας συmicroβολίζειτόν θάνατο καί τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Ὅπως τόνερό τοῦ Κατακλυσmicroοῦ κατέστρεψε τήν ἁmicroαρτωλήἀνθρωπότητα ἤ τό νερό τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας κατέστρεψε τόν Φαραώ ἔτσι καί τό νερό τῆς βαπτίσεως καταστρέφει τήν κάθε ἁmicroαρτία τοῦ βαπτιζοmicroένου καί τήνἐπιρροή τοῦ σατανά ἐπάνω του Ὅπως τό νερό (ἄβυσος)microέ τήν παρουσία (ἐπεφέρετο) τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος(Γέν 12) ἔγινε ἡ πηγή τῆς ζωῆς ἔτσι καί τό νερό τῆςβαπτίσεως microέ τόν ἐρχοmicroό τοῦ ἰδίου τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος προσφέρει τήν ἀναγέννηση (Ἰωάν 335)τοῦ βαπτιζοmicroένουbull Ἐπορκιστικό ἔλαιο Τό λάδι ἁγιάζεται microέτρία ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα γιά νάἀπαλλαχθεῖ ἀπό τίς δυνάmicroεις τοῦ σκότους νάκαταστεῖ ἐξαγιαστικό καί ἀνακαινιστικό καίνά ἁγιάσει τόν κατηχούmicroενο ἀπαλλάσσοντάςτον ἀπό δαιmicroονικές ἐπιρροές Ἐπειδή αὐτό τόλάδι ἐξορκίζει (διώχνει) τίς πονηρές δυνάmicroειςὀνοmicroάζεται ἐπορκιστικόν ἔλαιον Τό ἐπορκιστικόνἔλαιον ρίχνεται τρεῖς φορές σταυροειδῶς στό νερό τῆςἁγίας κολυmicroβήθρας microέ τή δοξολογική λέξη ldquoἈλληλούιαrdquo (δόξα στόν Κύριο) γιά νά τελειωθεῖ ὁ καθαγιασmicroός του Ἐπίσης ὁ ἱερέας χρίει microέ τό λάδι σταυροειδῶςmicroέ τά τρία δάκτυλα ὅλα τά microέρη τοῦ σώmicroατος τοῦ βαπτιζοmicroένου στό microέτωπο στό στῆθος στό στόmicroα στάαὐτιά στήν πλάτη στά χέρια στά πόδια γιά ὁλοκλήρωση τῆς ἀπελευθέρωσης (ἐξορκισmicroοῦἐπορκισmicroοῦ) ἀπότίς σκοτεινές δυνάmicroεις Τό ἔλαιον συmicroβολίζει τό ἔλεοςτοῦ Θεοῦ πρός τόν βαπτιζόmicroενο Μέ τή βάπτιση ὁ ἁmicroαρτωλός ἄνθρωπος ἀποκαταλλάσσει τή σχέση του microέ τόνΘεό καί ἀποκαθίσταταισυmicroφιλιώνεται Ἐπειδή στήνἀρχαία ἐποχή ἄλειφαν microέ λάδι τούς παλαιστές στά γυmicroναστήρια γιά νά τονωθεῖ το σῶmicroα τους καί νά διαρκεῖπιό πολύ ὁ ἀγώνας ἔτσι καί microέ τό λάδι τῆς βαπτίσεωςσυmicroβολίζεται ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος ἀπό τή βάπτιση καίmicroετά γίνεται ἀθλητής τοῦ πνευmicroατικοῦ ἀγώναbull Τριπλή κατάδυση καί ἀνάδυση Ἡ τριπλή κατάδυσηκαί ἀνάδυση συmicroβολίζει τόν τριήmicroερο ἐνταφιασmicroό καίτήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroενhellipraquo (Ρωmicro 63) Ἐπίσης συmicroβολίζει τόν θάνατοτοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἀνάσταση τοῦ νέουbull Ἐπίκληση Τριαδικοῦ Θεοῦ Σύmicroφωνα microέ τά λόγιατοῦ Κυρίου ἡ βάπτιση γίνεται στό ὄνοmicroα τῆς ἉγίαςΤριάδος (Ματθ 2819) Ἡ ἐπίκληση τῆς Ἁγίας Τριάδος φανερώνει ὅτι ὅπως ὁ Τριαδικός Θεός ἔπλασε τόνἄνθρωπο ἔτσι ὁ ἴδιος Θεός ἀναπλάθει τόν ἄνθρωποστήν Ἐκκλησία Τουbull Τριχοκουρία Ἡ σταυρόσχηmicroη κουρά τῶν τριχῶν τῆςκεφαλῆς τοῦ βαπτισθέντος σηmicroαίνει τήν ἀφιέρωσή τουστόν Θεό Ὑπῆρχε στούς εἰδωλολάτρες καί στούς ἰου

δαίους (Ἀριθmicro 613 Πράξ 1818 καί 212326) τόἔθιmicroοτάmicroα νά ἀφιερώνουν κοmicromicroένα microαλλιά στόν ΘεόΟἱ δοῦλοι στήν ἀρχαία ἐποχή κουρεύονταν ἐντελῶς γιάνά δείξουν ὅτι ἀνήκουν σέ κάποιον κύριο Ἡ προσφοράτῶν πρώτων microαλλιῶν (ἀπαρχή) στόν Θεό ἀποτελεῖσύmicroβολο τῆς πλήρους ἀφιερώσεως σrsquoΑὐτόν καί ἔκφρασηεὐχαριστίας γιά τήν ἀναγέννηση τοῦ βαπτίσmicroατος bull Ἔνδυση Μετά τή βάπτιση ντύνουν τόν βαπτιζόmicroενοmicroέ καινούρια λευκά ροῦχα Τά λευκά ροῦχα συmicroβολίζουντήν καθαρή ψυχή τοῦ βαπτισmicroένου καί τόν ἐρχοmicroό τοῦΧριστοῦ (Γαλ 327 laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητεΧριστόν ἐνεδύσασθεraquo) καί τῆς φωτεινῆς χάριτος τοῦ

Ἁγίου Πνεύmicroατος Τό λευκό συmicroβολίζει τήχαρά τῆς Ἀνάστασης καί τή δόξα τῆς Μεταmicroόρφωσης τοῦ Χριστοῦ Τό λευκό ὑποδεικνύειστόν βαπτισmicroένο τόν ἀγώνα πού πρέπει νάκάνει στό ἑξῆς γιά νά κρατήσει καθαρή τήνψυχή τουbull Χορός Μέ τό ψάλσιmicroο τοῦ laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθεraquo ὁἱερέας microέ τόν ἀνάδοχο καί τόν βαπτισmicroένο πε

ριφέρονται κυκλικά γύρω ἀπό τήν ἁγία κολυmicroβήθρα Ὁχορός αὐτός εἶναι τριπλός εἰς τύπον τῆς Ἁγίας Τριάδοςκαί ἐκφράζει τή χαρά τῶν ἀνθρώπων καί ὅλων τῶνἀγγέλων γιά τήν εἴσοδο ἑνός πλανεmicroένου προβάτου στήmicroάντρα τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία Ὁ Χριστός εἶπεὅτι laquoχαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπίἑνί ἁmicroαρτωλῷ microετανοοῦντιraquo (Λουκᾶ 1510) Ὁ εὔθυmicroος χορός microᾶς παραπέmicroπει στή χαρά τοῦ γάmicroου καθότικι ἐδῶ ἔχουmicroε πνευmicroατικό γάmicroο τήν ἕνωση τοῦ νεοφωτίστου microέ τόν νυmicroφίο Χριστό bull Λαmicroπάδες Στόν νεοφώτιστο προσφερόταν ἀναmicromicroένηλαmicroπάδα Μέ τόν σηmicroερινό νηπιοβαπτισmicroό καλό εἶναιτή λαmicroπάδα νά τήν κρατάει ὁ ἀνάδοχος Ἡ φωτοχυσίατῶν λαmicroπάδων συmicroβολίζει τό φῶς τοῦ Χριστοῦ πούἔλαβε ὁ βαπτισmicroένος καί τή χαρά τοῦ οὐρανοῦ καί τῶνχριστιανῶν γιά τήν εἴσοδό του στήν Ἐκκλησία Στήνἀρχαία Ἐκκλησία ἄναβαν ὅλοι οἱ χριστιανοί λαmicroπάδεςστό ναό κατά τά Φῶτα καί τή Λαmicroπρή πού γίνονταν οἱπερισσότερες βαπτίσεις Ἡ φωτοχυσία ἐπίσης ὑπενθυmicroίζει στόν νεοφώτιστο ὅτι στό microέλλον πρέπει νά ζεῖκατά τά λόγια τοῦ Χριστοῦ φωτεινά laquoοὕτω λαmicroψάτωτό φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσινὑmicroῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑmicroῶν τόνἐν τοῖς οὐρανοῖςraquo (Ματθ 516)bull Σταυρός Μέ τό κρέmicroασmicroα τοῦ Σταυροῦ στό λαιmicroό τοῦνεοφωτίστου συmicroβολίζεται ὅτι ὁ νέος χριστιανός σύmicroφωνα microέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ laquoεἴ τις θέλει ὀπίσω microουἐλθεῖν ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόναὐτοῦ καί ἀκολουθείτω microοιraquo (Ματθ 1624) ἀκολουθεῖτόν Χριστό σηκώνοντας στό ἑξῆς τό σταυρό του ὉΣταυρός ὡς ἱερό ἀντικείmicroενο προστατεύει τόν χριστιανόἀπό τις ἐπιθέσεις τοῦ πονηροῦ

14 H O∆OΣ

Ἀπό τούς πονηρούς λογισmicroούς πού πολεmicroοῦντόν ἄνθρωπο τρεῖς εἶναι οἱ πιό σκληροίτῆς ἀπιστίας τῆς βλασφηmicroίας καί τῆς

πορνείαςΓιά νά κοπάσει αὐτός ὁ πόλεmicroος πρέπει πρῶτα

νά γνωρίζεις πότε ἁmicroαρτάνεις καί πότε ὄχι ∆ένἁmicroαρτάνεις ὅταν ὁ νοῦς ἡ βούλησις δέν συγκατατίθεται στούς λογισmicroούς πολύ περισσότεροὅταν τούς ἀποστρέφεται ἤ τούς περιφρονεῖ Ἁmicroαρτάνεις κάποτε καί θανάσιmicroα ὅταν ὁ νοῦς αὐτοπροαίρετα συγκρατεῖ τούς λογισmicroούς καί ἡ καρδιάἡδύνεται καί εὐχαριστεῖται micro αὐτούς Ὅποιος πολεmicroεῖται ἀπό πονηρούς λογισmicroούς καί δέν τούςἀποδέχεται ταράσσεται ὅmicroως νοmicroίζοντας ὅτιἁmicroάρτησε αὐτός εἶναι microικρόψυχος ἐmicroπαίζεταιἀπό τόν διάβολο καί δέν γνωρίζει νά διακρίνει microεταξύ προσβολῆς καί συγκαταθέσεως

Μήν παραξενεύεσαι πού οἱ ἴδιοι λογισmicroοί φέρνουν microαζί τους καί θάνατο καί ζωή αἰώνιο θάνατο ἤ αἰώνια ζωή Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποδέχεται προκαλοῦν θάνατο Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποστρέφεται καί τούς πολεmicroᾶ χαρίζουν ζωή καίαὐξάνουν τόν microισθό του στόν οὐρανό

Συmicroβαίνει κάποτε νά ἔρχονται λογισmicroοί ἀπιστίας ἤ βλασφηmicroίας κατά τοῦ Θεοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἤ τῶν ἁγίων Καmicromicroιά φορά ἀντικρύζοντας τά ἄχραντα καί θεῖα Μυστήρια ἤ τίςἅγιες εἰκόνες πέφτουν ἐπάνω σου σάν microαῦρο σύννεφο βλάσφηmicroες σκέψεις Περιφρόνησε αὐτούςτούς λογισmicroούς Ἀδιαφόρησε Μήν ἀνησυχεῖς καίmicroή θλίβεσαι γιατί ἔτσι χαροποιεῖς τόν διάβολοΤοῦ ἀρκεῖ νά σέ βλέπει θλιmicromicroένο καί συγχυσmicroένοἄν δέν κατορθώσει κάτι χειρότερο Θά ἐπαυξήσειτότε τούς λογισmicroούς σου γιά νά ἐξουθενώσει τελείως τή συνείδησή σου Ὅταν ὅmicroως σέ δεῖ νά περιφρονεῖς τούς βλάσφηmicroους λογισmicroούς θά ἀποmicroα

κρυνθεῖ ντροπιασmicroένος Πρόσεξε καί θά διαπιστώσεις ὅτι καί τά τρία εἴδη τῶν λογισmicroῶν γεννιοῦνται συχνά ἀπό τήν κατάκριση Μήν κατακρίνεις τόν ἀδελφό σου καί θά καταφέρεις γενναῖοπλῆγmicroα στούς πονηρούς λογισmicroούς Ἐπειδή ὅmicroωςὁ πόλεmicroος τῶν λογισmicroῶν ταλαιπωρεῖ συνήθωςτούς ὑπερηφάνους καί φθονερούς ὁ πιό σίγουροςτρόπος γιά ν ἀπαλλαγεῖς ἀπ αὐτόν εἶναι νά καλλιεργήσεις microέσα σου τήν ταπείνωση καί τήν ἀκακία

Οἱ ἅγιοι Πατέρες διδάσκουν καί ὑποδεικνύουντά microέσα καί τούς τρόπους πού θά χρησιmicroοποιήσειςγιά νά νικήσεις τούς λογισmicroούς καί νά καταισχύνεις τούς δαίmicroονες πού τούς σπέρνουν microέσα σου Νά τούς φανερώνεις στόν πνευmicroατικό σου microέ

τήν ἐξοmicroολόγηση Νά προσεύχεσαι στόν Κύριο microέ θέρmicroη ἀναθέ

τοντας σ Ἐκεῖνον τήν ἀσθένειά σου καί ὁmicroολογώντας τήν ἀδυναmicroία σου

Νά καλλιεργεῖς microέσα σου τή συντριβή τοῦ νοῦτήν αὐτοmicroεmicroψία καί γενικά ταπεινό φρόνηmicroα

Ν ἀγαπήσεις τή νηστεία πού θανατώνει πρόπαντός τούς σαρκικούς λογισmicroούς

Ν ἀγαπήσεις τούς σωmicroατικούς κόπους καίmicroόχθους πού ταπεινώνουν τό σῶmicroα καί πνίγουν microέσα στόν ἱδρώτα σου τίς πανουργίες τῶνδαιmicroόνων

Νά ζεῖς συνέχεια microέ τή microνήmicroη τοῦ θανάτου καίτῆς φοβερῆς κρίσεως τοῦ Θεοῦ

Ν ἀντιπαραθέτεις στούς ρυπαρούς λογισmicroούςἄλλους λογισmicroούς ὑγιεῖς καί θεαρέστους

Τέλος ἄν εἶσαι δυνατός περιφρόνησε καί περιγέλασε τούς λογισmicroούς κι ὕστερα προσπέρασέτους ἀδιάφοραὉ τελευταῖος αὐτός τρόπος ἐξευτελίζει τελείως

τούς δαίmicroονες

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟΚΑ΄ Ἔκδοση τῆς διασκευῆς ἀπό τά ρωσικά ἀπό τήν Ἱερά Μονή Παρακλήτου

Ὠρωπός Ἀττικῆς 2005 (σελ 1517)

Πόλεmicroος λογισmicroῶν

∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι ΟΥ Τ ΟΥ Ρ ΟΥ Σ Τ Ω Φ

15H O∆OΣ

Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν προτεσταντικῶνκυρίως ἀλλὰ καὶ ἄλλων αἱρετικῶν ἀντιλή-ψεων καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς ἔντονης κυριαρ-

χίας τῆς λογοκρατίας τίθεται συχνὰ τὸ ἐρώτημα ἐὰνὁ νηπιοβαπτισμὸς εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ ἀποκεκα-λυμμένο θέλημα τοῦ Θεοῦ Πίσω ἀπὸ τὸ ἐρώτημααὐτὸ κρύβεται ἡ ἀμφισβήτηση τῆς πρα κτικῆς στὴνὈρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ βαπτίζονται τὰ νέα της μέληστὴν νηπιακὴ ἡλικία καὶ ἡ ἐνθάρρυνση νὰ ἐγκατα-λειφθεῖ ἡ μακραίωνη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ παράδοσηὩς βασικὰ ἐπιχειρήματα προβάλλονται ἡ θεωρού-μενη ἔλλειψη ἁγιογραφικῶν μαρτυριῶν ἡ θεωρού-μενη διαπίστωση ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἦταν ἄγνω-στος στοὺς ἀποστο λικοὺς χρόνους καὶ στοὺς ἑπομέ-νους τρεῖς αἰῶνες καί τέλος ἡ ἀπουσία τῆς ἐλεύθε-ρης βούλησης στὰ νήπια

Ἐὰν καὶ κατὰ πόσον ἰσχύουν τὰ παραπάνωἐπιχειρήματα θὰ τὸ ἐρευνήσουμε στὴν συνέ-χεια

1 Ἡ μαρτυρία τῶν Ἁγίων Γραφῶν Ὅσο κι ἄν ἐρευνήσει κάποιος τὶς

Ἅγιες Γραφὲς εἶναι ἀδύνατο νὰ βρεῖσrsquoαὐτὲς ρητὴ ἐντολή μὲ τὴν ὁποίανὰ ἀπαγορεύεται ὁ νηπιο βαπτι -σμός Δὲν ὑπάρχει βέβαια καὶ ρητὴἐντολή μὲ τὴν ὁποία νὰ συστήνε-ται Κι αὐτὸ διότι γιὰ τοὺς πιστοὺςτῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὁ νη-πιο βαπτισμὸς δὲν ἀποτε λοῦσε πρό-βλημα Ὑπῆρχε ἡ βεβαιότητα ὅτι τὰ νέατης μέλη μποροῦσαν νὰ βαπτισθοῦν σὲὁποιαδήποτε ἡλικία κι ἄν εὑρίσκοντοἀκόμη καὶ στὴν νηπιακή Οἱ ἁγιογρα-φικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν ἀμετακίνητηαὐτὴ πεποίθηση τῆς ἈποστολικῆςἘκκλησίας εἶναι ποικίλες

Τὰ εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ κείμενα τῆςΚαινῆς Διαθήκης μᾶς διδάσκουν ὅτι τὸ χριστιανικὸβάπτισμα εἶναι τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆς Νέας Δια-θήκης τὴν ὁποία ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μὲ τὸν ΝέοἸσραήλ ὅπως ἀκριβῶς τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆςΠαλαιᾶς Του Διαθήκης ἦταν ἡ περιτομή Ὅταν ὁΧριστὸς λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάληψή του παραγ-γέλλει στοὺς μαθητές του νὰ laquoμαθητεύσουν πάντα τὰ

ἔθνη βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶτοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo (Μτθ 2819)θέτει ὡς πρώτη καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴνἔνταξή τους στὸν Νέο Ἰσραήλ στὴν Ἐκκλησία τὴνβάπτισή τους Ἔτσι τὸ βάπτισμα γίνεται τὸ ἀπαραί-τητο σημάδι τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας Κατὰ παρό-μοιο τρόπο καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἡ περιτομὴἀποτελοῦσε τὸ ἀπαραίτητο σημάδι ἐκείνων ποὺ ἀνή-καν στὸν λαό τοῦ Θεοῦ Εἶναι γνωστὸ ὅτι στὴν ΠΔιαθήκη ὁ Θεός ὄχι ἁπλῶς ἐπέτρεπε στὰ νήπια νὰδεχθοῦν τὴν περιτομή ἀλλὰ ρητὰ ἐντελλόταν νὰὑποβληθεῖ στὴν περιτομὴ κάθε ἀγόρι κατὰ τὴν ὀγδόηἡμέρα μετὰ τὴν γέννησή του (Γεν 179-14) Γιατὶ λοι-πόν στὴν Κ Διαθήκη νὰ ἀποκλείσει ὁ Θεὸς τὰ νήπιανὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας του Αὐτὴ ἡ πρακτικὴ

τῆς περιτομῆς στὴν Π Διαθήκη ἀποτελεῖ ξεκά-θαρη ἁγιογραφικὴ κατοχύρωση τοῦ νηπιο-

βαπτισμοῦἈπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἰδιαίτερα

ἀξιοπρόσεκτος ὁ λόγος τὸν ὁποῖο ἀπη-ύθυνε ὁ ἀπόστολος Πέτρος στὸπλῆθος ποὺ παρακολουθοῦσε τὸ γε-γονὸς τῆς Πεντηκοστῆς laquoΜετανοή-σατε καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶνἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφε-σιν ἁμαρτιῶν καὶ λήψεσθε τὴν δω-ρεὰν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Ὑμῖν γάρἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοιςὑμῶν καὶ πᾶσι τοῖς εἰς μακράνraquo(Πρξ 238-39) Τὸ πρῶτο μέροςτοῦ χωρίου ἀποτελεῖ τὸ κατrsquoἐξοχὴν ἐπιχείρημα τῶν Προτε-

σταντῶν ἐναντίον τοῦ νηπιοβα-πτισμοῦ Ὅμως οἱ ἴδιοι ἀποφεύγουν

ἐπιμελῶς νὰ ἀναφερθοῦν καὶ στὴ συνέχειατοῦ χωρίου στὴν ὁποία ρητὰ λέγεται ὅτι ἡ ὑπόσχεσητοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν λήψη τοῦ ἁγίου Πνεύματος μὲ τὸβάπτισμα ἀφορᾶ καὶ στὰ τέκνα τους ἀνεξαρτήτωςἡλικίας

2 Ὁ νηπιοβαπτισμὸς γνωστὸς στὴν Ἐκκλησίαἀπὸ τὴν ἀρχὴ καὶ ἀδιάκοπα

Ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἀποτελεῖ πράξη τῆς Ἐκκλησίαςἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους καὶ ἀδιάκοπα μέχρικαὶ σήμερα Εἶναι πολὺ γνωστὲς οἱ περιπτώσεις βα-

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΥτοῦ Ἀρχιμ Αὐγουστίνου Γ Μύρου Δρ Θ

16 H O∆OΣ

πτίσεως ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας τοῦ Κορ-νηλίου (Πρξ 1048) τῆς Λυδίας (Πρξ 1615) τοῦ δε-σμοφύλακος τῶν Φιλίππων (Πρξ 1631-34) τοῦἀρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 188) καὶ τοῦ Στε-φανᾶ (Α΄ Κορ 1615) στὶς ὁποῖες θὰ ὑπῆρχαν μικρὰπαιδιὰ καὶ νήπια Ἄν στὴν ἐποχὴ αὐτὴ οἱ βαπτίσειςτῶν ἐνηλίκων ἀποτελοῦν τὸν κανόνα αὐτὸ ἐξηγεῖταιἀπὸ τὸ ὅτι οἱ πρῶτοι ποὺ προσέρχονται στὴν Πίστηεἶναι ἐνήλικες πολλοὶ μάλιστα ἔγγαμοι μὲ ἀπίστουςσυντρόφους γεγονὸς ποὺ δυσκολεύει ἀκόμη πε ρισ-σότερο τὴν βάπτιση τῶν νηπίων Ὅμως ἀπὸ τὴνεἰδικὴ αὐτὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε κανεὶς δὲνμπορεῖ νὰ συμπεράνει ὅτι ἡ πράξη τοῦ νηπιο -βαπτισμοῦ ἦταν ἄγνωστη Οἱ παραπάνω ἁγιο γρα-φικὲς μαρτυρίες βεβαιώνουν τὸ ἀντίθετο Περισσό-τερο ὅμως βεβαιώνεται ἡ πράξη αὐτὴ τῆς Ἐκ κλησίαςἀπὸ τὴν συνέχειά της ὅπως μαρτυ-ρεῖται ἀπὸ τοὺς μετα ποστολικοὺςκαὶ λίγο μεταγενέστερους πατέρες

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (130-202 μΧ)γράφει laquoΔιότι αὐτός [ὁ Χριστός]ἦρθε στὴ γῆ γιὰ νὰ μᾶς σώση ὅλουςδιrsquo αὐτοῦ - ὅλους λέγω ποὺ θὰ ἀνα- γεννηθοῦν διrsquo αὐτοῦ ἐν Θεῷ -νήπιαπαιδιά ἐφήβους νέους καὶ γέρουςἮλθε λοιπόν γιὰ κάθε ἡλικία γενό-μενος νήπιος γιὰ τὰ νήπια καθαγιά-ζοντας τὸ παιδὶ γιὰ τὰ παιδιά γε-νόμενος πρὸς αὐτὰ ταυτόχρονα πα-ράδειγμα εὐσεβείας ἀρετῆς καὶ τα-πείνωσηςraquo (Κατὰ Αἱρέσεων 2 PG7783-784) Ὁ Ὠριγένης μεταφέρειτὴν ἀποστολικὴ παράδοση γράφοντας laquoΜπορεῖ κά-ποιο παιδί ποὺ μόλις γεννήθηκε νὰ ἁμαρτήση Κιὅμως ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς (505-7) καὶτὸν Ἰώβ (144) ἔχει ἁμαρτία γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰπροσφέρη κάποια θυσία Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ Ἐκκλη-σία ἔλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὴν παράδοση νὰ βα-πτίζωνται καὶ τὰ παιδιάΟἱ ἄνθρωποι στοὺς ὁποίουςπαραδόθηκαν τὰ ἱερὰ Μυστήρια γνώριζαν ὅτι μέσαστὸν καθένα μας ὑπῆρχε ἔμφυτη ἡ μόλυνση τῆς ἁμαρ-τίας ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ ξεπλυθῆ διrsquo ὕδατος καὶ Πνεύ-ματοςraquo (Σχόλια εἰς Ρωμαίους 519 PG 141047) Ὁἅγιος Κυπριανός (200-258) τονίζει laquoἈπὸ αὐτὴ τὴνπνευματικὴ περιτομή [τὸ Βάπτισμα] δὲν πρέπει νὰἐμποδίζεται κανείς κανεὶς δὲν πρέπει νὰ κρατῆταιμακρυὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τὸ ὁποῖοἀφοῦ τηρήθηκε καὶ διατηρήθηκε χάριν ὅλων μας πι-στεύουμε ὅτι ἀκόμα περισσότερο πρέπει νὰ τηρηθῆγιὰ τὰ βρέφη καὶ τὰ νεογέννητα τὰ ὁποῖα ἕνεκεν

αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς θέσεώς τους χρήζουν περισσό-τερο τῆς βοηθείας μας καὶ τοῦ θείου ἐλέουςraquo (EpistulaLVIII)

3 Μὲ τὸ Βάπτισμα τοῦ νηπίου δὲν καταργεῖταιἡ ἐλεύθερη βούλησή του

Στὴν περίπτωση τῶν νηπίων δὲν τίθεται καθόλουθέμα ἐλευθέρας βουλήσεως διότι αὐτὴ δὲν μπορεῖκαθόλου νὰ ἐκδηλωθεῖ ὄχι μόνον γιὰ τὸ βάπτισμαἀλλὰ καὶ γιὰ καμμία ἄλλη ἐπίδραση ἐπάνω τους Μὲτὴν ἴδια λογική ποὺ κάποιοι ἀρνοῦνται τὸ βάπτισμαστὰ νήπια κάποιοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ ἀρνη-θοῦν σrsquo αὐτὰ τὴν παροχὴ συγκεκριμένης τροφῆςἐνδυ μασίας φαρμάκων καὶ στὰ μεγαλύτερα παιδιὰτὴν ἀποστολὴ στὸ νηπιαγωγεῖο στὸ σχολεῖο Ὅλεςαὐτὲς οἱ ἐνέργειες θεωροῦνται ἀπαραίτητες γιὰ τὸ

καλῶς νοούμενο συμφέρον τοῦ παι-διοῦ καὶ ἐπιβάλλονται χωρὶς τὴνσυγκα τάθεσή του Πολὺ δὲ περισσό-τερο θὰ πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπrsquo ὄψινὅτι ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυφόροι τουδὲν ἔχουν κανένα ἀπολύτως ἐνδοι-ασμὸ νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξενή-σουν τὴν ὁποιαδήποτε βλάβη στὸἀφύλακτο ἀπὸ τὴν θεία χάρη νήπιοἙπομένως δὲν πρόκειται γιὰ δυνα-τότητα ἐπιλογῆς τοῦ νηπίου ἀλλὰγιὰ δυνατότητα ἐπιλογῆς αὐτῶν ποὺτάχθηκαν νὰ προστατεύουν τὸνήπιο σχετικὰ μὲ τὸ ποιὲς δυνάμειςθὰ ἐνεργήσουν ἐπάνω του τοῦ Θεοῦἤ τοῦ διαβόλου Ἐξ ἄλλου ὅταν τὸνήπιο ἐνηλικιωθεῖ καὶ θελήσει νὰ

ἐγκαταλείψει τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ τὸκάνει

Ἀξίζει νὰ κλείσουμε τὴν σύντομη αὐτὴ μελέτη μὲτὴν ὁμολογία ἑνὸς πρώην προτεστάντη τοῦ Ματ-θαίου Γκάλλατιν ὁ ὁποῖος γιὰ χρόνια δίδασκε ἐναν-τίον τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἀλλὰ μετὰ τὴν μετα-στροφή του γράφει laquoἈνακάλυψα ὅτι ὅλοι αὐτοί ndash ὁΕἰρηναῖος ὁ Ὠριγένης ὁ Κυπριανός καὶ ἄλλοι ndash τι-μοῦσαν τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὡς θεόπνευστακείμενα καὶ θεωροῦσαν τὶς ἀπόψεις αὐτὲς περὶ τοῦ Βα-πτίσματος καὶ τῆς σωτηρίας τῶν νηπίων ἀπόλυτασύμφωνες μὲ τὰ κείμενα αὐτά Πρέπει νὰ ὁμολογήσωὅτι ἔχω περάσει πολλὲς ὧρες γονατιστὸς κλαίγονταςκαὶ παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ μὲ συγχωρήση ποὺ συ-κοφάντησα τοὺς ἁγίους Του Καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομαμιᾶς ἰδέας ποὺ δὲν ὑπῆρχε κἄν τὰ πρῶτα χίλια πεν-τακόσια χρόνια τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίαςraquo (Διψών-τας γιὰ τὸν Θεό σ 202)

Ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυ-

φόροι του δὲν ἔχουν κα-

νένα ἀπολύτως ἐνδοιασμὸ

νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξε-

νήσουν τὴν ὁποιαδήποτε

βλάβη στὸ ἀφύλακτο ἀπὸ

τὴν θεία χάρη νήπιο

17H O∆OΣ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

Ἡμεῖς ὅμως οἱ χριστιανοί εἴμεθα ἐξοικειωμένοιμὲ τὸ ἄκουσμα καὶ τὴν πρᾶξιν τῆς μετανοίας καὶδὲν ταρασσόμεθα μὲ τὸ σχετικὸν πρὸς μετάνοιανπροσκλητήριον τῆς Ἐκκλησίας μας Ἀλλὰ πρέπει νὰσυνειδητοποιήσωμεν καὶ ἡμεῖς ὅτι ἡ πλήρης με-τάνοια ἔχει δύο στόχους

Ὁ πρῶτος εἶναι ἡ ἀπάρνησις τῶν ἁμαρτιῶν μαςκαὶ ἡ ἀπόφασις τῆς παύσεως τῶν ἁμαρτωλῶνπράξεων καὶ συνηθειῶν μας ὡς καὶ ἡ ἐπανόρθωσιςτῶν συνεπειῶν των Παράδειγμα ὁ τελώνης Ζακ-χαῖος ὁ ὁποῖος μετανοήσας εἰλικρινῶς κατὰ τὴνσυνάντησίν του μετὰ τοῦ Χριστοῦ ἀπέδειξε τὴνμετάνοιάν του καὶ ἐμπράκτως μὲ τὸ νὰ ἀποδώσῃ εἰςτὸ τετραπλοῦν ὅσα ἀδίκως εἶχεν εἰσπράξει

Ὁ δεύτερος στόχος τῆς μετανοίας μας εἶναι νὰἀλλάξωμεν νοοτροπίαν νὰ ἀντικαταστήσωμεν τὰςἀντιλήψεις μας μὲ ἄλλας ἀνωτέρας καὶ ὑψηλοτέραςκατὰ τὸν λόγον τοῦ Ψαλμῳδοῦ λέγοντος laquoἀνα-βάσεις ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ διέθετοraquo Ὁ δεύτεροςαὐτὸς στόχος εἶναι ἀναγκαῖον νὰ ἐπιδιώκεται καὶὑπ᾿ ἐκείνων οἱ ὁποῖοι δὲν ἐλέγχονται ὑπὸ τῆς συ-νειδήσεώς των διὰ συγκεκριμένας ἁμαρτίας Διότιἐπὶ παραδείγματι ἡ ἀντίληψίς μας περὶ ἀγάπηςὁπωσδήποτε ὑστερεῖ τῆς τελειότητος ὅπως καὶ ἡἀντίληψίς μας περὶ ταπεινώσεως Συγκρίνοντες τὴνἰδικήν μας πνευματικὴν κατάστασιν μὲ τὴν τε-λειότητα τοῦ Θεοῦ τῆς ὁποίας καλούμεθα νὰ εἴμεθαμιμηταί ἀσφαλῶς βλέπομεν τὴν ὑστέρησίν μας καὶτὸ ἄπειρον τοῦ δρόμου τὸν ὁποῖον ἔχομεν νὰβαδίσωμεν διὰ νὰ εὑρεθῶμεν ἐπὶ τῆς τροχιᾶς τῶνμιμητῶν τοῦ Χριστοῦ

Ἐρευνῶντες τὴν ποιότητα τῆς ἐσωτερικῆς εἰρήνηςμας διαπιστοῦμεν ὅτι πολὺ ἀπέχομεν ἀπὸ τὴνεἰρήνην τοῦ Χριστοῦ τὴν πάντα νοῦν ὑπερέχουσανΣταθμίζοντες τὸ πόσον ἐμπιστευόμεθα τὴν ζωήν μαςεἰς τὴν Πρόνοιαν τοῦ Θεοῦ μετὰ λύπης μας πιστο-ποιοῦμεν ὅτι πολλάκις καταλαμβανόμεθα ὑπὸ ἄγ-χους καὶ ἀβεβαιότητος διὰ τὸ μέλλον ὡς ἐὰν εἴμεθαὀλιγόπιστοι ἢ καὶ ἄπιστοι Καί γενικῶς ἐλέγχοντεςτὴν καθαρότητα τῆς συνειδήσεώς μας βλέπομεν ὅτιπολλάκις δὲν συνειδητοποιοῦμεν πολλὰ βλαπτικὰδιὰ τὴν καθαρότητά μας αἰσθήματά μας τὰ ὁποῖαἐνίοτε θεωροῦμεν ὑγιᾶ Χρειάζεται λοιπόν νέοςπληρέστερος φωτισμὸς τῆς συνειδήσεώς μας διὰ τῶνδιδαχῶν τῶν Πατέρων καὶ τοῦ Εὐαγγελίου ὥστε αἱκρίσεις μας περὶ τοῦ ἑαυτοῦ μας καὶ τῶν ἐλλείψεώντου νὰ εἶναι ὀρθότεραι καὶ περισσότερον σύμφωνοιμὲ τὴν κρίσιν τοῦ Θεοῦ Καὶ ἐπειδὴ οὐδεὶς ἄνθρω-πος δύναται νὰ εἴπῃ ὅτι ἔφθασεν εἰς τὴν τελειότητα

τῆς κρίσεώς του περὶ τοῦ ἑαυτοῦ του δι᾿ αὐτὸ καὶοὐδεὶς ἄνθρωπος δύναται νὰ εἴπῃ ὅτι δὲν ἔχειἀνάγκην νέου νοῦ περισσότερον φωτισμένου νοῦἀλλαγῆς νοῦ διορθώσεως τοῦ νοῦ καὶ τῆς νοο-τροπίας του δηλαδὴ μετανοίας

Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας ἡ ὁποία μᾶς καλεῖεἰς μετάνοιαν δὲν μᾶς καλεῖ εἰς αὐτομεμψίαν μόνονΚαὶ ἡ αὐτομεμψία χρειάζεται καὶ ἡ συντριβὴ χρειά-ζεται καὶ τὰ δάκρυα μετανοίας χρειάζονται ἀλλὰδὲν ἀρκοῦν Προσαπαιτεῖται ἡ χαρὰ τῆς ὑπὸ τοῦΘεοῦ συγχωρήσεώς μας τὸ αἴσθημα τῆς ἀπελευ-θερώσεώς μας ἀπὸ τὰ βάρη τῶν δεσμῶν τῆςοἱασδήποτε ἁμαρτίας μας καὶ ἡ αἴσθησις τῆς ἀγά-πης τοῦ Θεοῦ πρὸς ἡμᾶς Ἡ μετάνοιά μας δὲν εἶναικάτι τὸ ὁποῖον μᾶς στερεῖ τὴν χαρὰν τῆς ζωῆς ὥστενὰ δυσανασχετῶμεν ἀκούοντες τὸ κήρυγμα τῆς με-τανοίας Ἡ μετάνοια εἶναι κάθαρσις καὶ φωτισμὸςτοῦ νοῦ μας θέρμανσις τῆς ἀγάπης μας πρὸς τὸνΧριστὸν καὶ τὴν κτίσιν Του ἐλευθερία καὶ χαρὰ διὰτὴν καινότητα ζωῆς εἰς τὴν ὁποίαν διὰ τῆς συνεχοῦςμετανοίας ἀκαταπαύστως εἰσερχόμεθα

Ὁ μετανοῶν συνεχῶς προοδεύει συνεχῶς χαίρε-ται συνεχῶς διὰ τὰς νέας ἀναβάσεις του ἱκανο-ποιεῖται συνεχῶς διὰ τὴν ἀποκτωμένην βαθυτέρανγνῶσιν του περὶ πάντων Διὰ τῆς ἀλλαγῆς τῆς νοο-τροπίας του καὶ τῶν ἀντιλήψεών του ὁ μετανοῶν κα-τανοεῖ καλύτερον τὸν κόσμον ὅλον γίνεται σοφώτε-ρος νουνεχέστερος διακριτικώτερος γίνεται ὑψιπετὴςκαὶ φίλος τοῦ Χριστοῦ Ὅθεν τὸ κήρυγμα τῆς μετα-νοίας γίνεται εὐμενῶς δεκτὸν ἀπὸ τοὺς εὐφυεστέρουςτῶν ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι δύνανται νὰ ἐκτιμήσουνὁποίαν μεταβολὴν ἐπὶ τὰ βελτίω προσφέρει εἰς τὸνἄνθρωπον ἡ διὰ τῆς μετανοίας ἀναγέννησις αὐτοῦ

Ὅθεν ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά ἂςοἰκειοποιηθῶμεν τὴν πρόσκλησιν τῆς Ἐκκλησίας μαςδιὰ μετάνοιαν καὶ ὑπ᾿ ἀμφοτέρας τὰς προεκτεθείσαςμορφάς της καὶ ἂς καθάρωμεν ἑαυτοὺς ἀπὸ τῶνἁμαρτιῶν μας δι᾿ ἐξομολογήσεως οἱ ἁμαρτήσαντεςἂς ἀναθεωρῶμεν δὲ συνεχῶς τὰς ἀντιλήψεις μας οἱλοιποί ὥστε αἱ κρίσεις μας καὶ οἱ συλλογισμοί μαςνὰ εἶναι ἔνθεοι καὶ καθαροί ἀληθεῖς καὶ δίκαιοι

Ἐπὶ δὲ τούτοις εὐχόμεθα ὑμῖν πατρικῶς πᾶσανπαρὰ Κυρίου βοήθειαν εἰς τὸν δρόμον σας τῆς με-τανοίας καὶ εἰς ὅλην τὴν ἀναγεννημένην ἐν Χριστῷζωήν σας

Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστή βη´dagger Ὁ Κωνσταντινουπόλεως

Βαρθολομαῖοςδιάπυρος πρὸς Θεὸν εὐχέτης πάντων ὑμῶν

3H O∆OΣ

Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά

Μέ τήν χάριν τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ ἀξιω-θήκαμε νά βρισκόμαστε σήμερα σέἕνα καινούργιο χρονικό ὁροθέσιο τό

ὁποῖο προσδιορίζουμε ὡς laquoΠρωτοχρονιάτοῦ σωτηρίου ἔτους 2008raquo Ἕνας ἀκόμηχρόνος ἐξέπνευσε ἤ μᾶλλον ἕνας ἀκόμη χρό-νος προστέθηκε στή ζωή μας Ὁ νέος ἀνέ-τειλε ἤδη ζοῦμε ἀπό σήμερα καί κι-νούμεθα μέσα σ᾿ αὐτόν καί ἡ αἰσιό-δοξη ἄποψη τῆς ζωῆς ἐλπίζει ὀνει-ρεύεται καί ὁραματίζεται Ἡ ἐλπίδεςτά ὄνειρα καί οἱ ὁραματισμοί ἐκφρά-ζονται χαρούμενα στίς διατυπώσεις τῶνεὐχῶν μας Τό συμβατικό γεγονός τῆςἀλλαγῆς τοῦ ἔτους γίνεται ἀφετηρίατῆς προσδοκίας μας γιά μιά καλύ-τερη ζωή περισσότερο ἐλπιδοφόραδημιουργική καί εὐτυχισμένη

Ἡ ζωή μας εἶναι μιά πορείαμέσα στόν χρόνο Οἱ ἀλλαγέςτῶν καιρῶν καί τῶν χρόνωνὅπως ἡ σημερινή δέν μποροῦνἀπό μόνες τους μέ τρόπο μαγικόὅπως ἴσως ὑποσυνείδητα οἱ πολ-λοί αἰσθανόμαστε νά τήν προσδιορίσουνΑὐτή προσδιορίζεται μέσα στόν χρόνο ἀπόπολλούς παράγοντες μέ κυριώτερο τήν ἐλεύ-θερη θέληση μας Ὁ χρόνος ὁ ὁποῖος δένπρέπει νά λησμονοῦμε ὅτι εἶναι ἔργο καίδῶρο τοῦ Θεοῦ γίνεται τό πλαίσιο μέσα στόὁποῖο καλούμαστε νά δραστηριοποιήσουμε

τήν θέληση μας νά ἀξιοποιήσουμε τά χαρί-σματά μας καί τίς εὐκαιρίες πού μᾶς δίνον-ται ἐργαζόμενοι μέ συνείδηση καί ὑπευθυ-νότητα ὡς πιστά τέκνα τῆς ἐκκλησίας ὡςἄνθρωποι laquoἐξαγοραζόμενοι τόν καιρόνraquoκατά τόν λόγο τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Παύ-λου

Δέν πρέπει νά διαφεύγει τή σκέψη μαςὅτι ἡ πορεία μας μέσα στόν χρόνο εἶναι πο-

ρεία πρός τήν αἰωνιότητα Ἡ ζωή μας δένἐξαντλεῖται στά χρονικά πλαίσια πούμποροῦμε νά προσμετρήσουμε ὡς ἔτητῆς ἐπιγείου πορείας μας Ὁ σκοπός

της δέν εἶναι οἱ διάφοροι σταθμοί ὅσοσημαντικοί καί ἄν εἶναι αὐτοί ἀλλά τό

τέρμα ὄχι ἡ ἐπίγεια κατάληξη τηςἀλλά ἡ προσωπική μας σχέση μέ τόναἰώνιο καί ἐπέκεινα καιρῶν καί χρό-

νων Θεόν Ἡ παρουσία του στόνδρόμο τῆς ζωῆς μας εἶναι δεδο-μένη συμπορεύεται καί συμπο-ρευόμαστε μαζί του ὅπως στήνπερίπτωση τῶν πορευομένων πρόςἘμμαούς μαθητῶν Μπορεῖ κάτι νάκρατεῖ τά μάτια τῆς ψυχῆς μας

ὅπως ἐκείνων τότε τά σωματικάμάτια ὥστε νά μήν μποροῦμε νά τόν ἀνα-γνωρίσουμε Ὅμως εἶναι παρών καί μπορεῖἄν τό θελήσουμε νά συνοψίσει τήν αἰσιοδο-ξία καί τήν ἐλπίδα μας γιά ἕνα καλύτεροπροσωπικό καί κοινωνικό αὔριο

Ἐπίσης δέν πρέπει νά λησμονοῦμε ὅτιστήν πορεία μας μέσα στόν χρόνο δέν προ-

4 H O∆OΣ

ΠΠοοιιμμααννττοορριικκήή ἐἐγγκκύύκκλλιιοοςςἐἐππίί ττῇῇ ἐἐννάάρρξξεειι ττοοῦῦ ννέέοουυ ἔἔττοουυςς

ΚΥΡΙΛΛΟΣΜητροπολίτης τῆς Ἁγιωτάτης Μητροπόλεως Ρόδου πρός τόν ἱερόν κλῆρον καί τόν φιλόχριστον λαόν

τῆς καθrsquo ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

ἩἩ ππλληημμμμύύρραα ττῆῆςς θθεείίααςς ἀἀγγάάππηηςς γγεεμμίίζζεειι ττήήνν ψψυυχχήή

ἀἀππόό χχααρράά κκιι ἀἀγγααλλλλίίαασσηηΓΓέέρροοννττοοςς ΠΠοορρφφυυρρίίοουυ

ΒΒίίοοςς κκααίί λλόόγγοοιι σσεελλ 227744-227755

Ν ἀγαπήσουμε τόν Χριστό Τότε ἀπό μέσαμας θά βγαίνει μέ λαχτάρα μέ θέρμη μέθεῖο ἔρωτα τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ θά φωνά-

ζουμε τό ὄνομά Του μυστικά ἀλάλητα Νά στεκό-μαστε ἀπέναντι στόν Θεό μέ λατρεία ταπεινάπάνω στά χνάρια τοῦ Χριστοῦ Νά μᾶς ἐλευθερώσειὁ Χριστός ἀπό κάθε πτυχή τοῦ παλαιοῦ μας ἀνθρώ-που Νά παρακαλοῦμε νά μᾶς ἔλθουν δάκρυα πρίντήν προσευχή Ἀλλά προσοχή laquoΜή γνώτω ἡ ἀρι-στερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σουraquo Νά προσεύχεσθε μέσυντριβή laquoΕἶμαι ἄξιος νά μοῦ δώσεις τέτοια χάριΧριστέ μουraquo Καί τότε τά δάκρυα αὐτά γίνονταιδάκρυα εὐ γνωμοσύνης Συγκινοῦμαι δέν ἔκανα τόθέλημα τοῦ Θεοῦ ἀλλά ζητῶ τό ἔλεός Του

Νά προσεύχεσθε στόν Θεό μέ λαχτάρα κι ἀγάπημέσα σέ ἠρεμία μέ πραότητα μαλακά χωρίς ἐκβια-σμό Κι ὅταν λέτε τήν εὐχή laquoΚύριε Ἰησοῦ Χριστέἐλέησόν μεraquo νά τή λέτε ἀργά ταπεινά ἁπαλά μέθεῖο ἔρωτα Μέ γλυκύτητα νά λέτε τό ὄνομα τοῦΧριστοῦ Νά λέτε μία μία τίς λέξεις laquoΚύριεἸησοῦ Χριστέ ἐλέησόν μεraquo ἀπαλά τρυφεράἀγαπητικά σιωπηλά μυστικά νοερά ἀλλά καί μέἔξαρση μέ λαχτάρα μέ ἔρωτα δίχως ἔνταση βία ἤἀπρεπή ἔμφαση χωρίς σφιξίματα καί σπρωξίματαΠῶς ἐκφράζεται ἡ μάνα πού ἀγαπάει τό παιδί τηςlaquoΠαιδάκι μου κορούλα μου Παναγιωτάκημου Χρηστάκη μουraquo Μέ λαχτάρα ΛαχτάραΑὐτό εἶναι ὅλο τό μυστικό Ἐδῶ μιλάει ἡ καρδιάlaquoΠαιδάκι μου ψυχή μουraquo laquoΚύριέ μου Ἰησοῦ μουἸησοῦ μου Ἰησοῦ μουraquo Αὐτό πού ἔχεις στήνκαρδιά σου στό νοῦ σου αὐτό ἐκφράζεις laquoἐξ ὅληςτῆς καρδίας σου καί ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καί ἐξὅλης τῆς ἰσχύος σου καί ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σουraquo

Κάποιες φορές καλό εἶναι νά λέτε δυνατά τόlaquoΚύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν μεraquo γιά νά τ ἀκοῦνεκαί οἱ αἰσθήσεις ν ἀκούει καί τ αὐτί Εἴμαστε ψυχήκαί σῶμα καί ὑπάρχει ἀλληλεπίδραση

χωροῦμε ὡς μοναχικοί ἄνθρωποι ὡςἄτομα ὅπως πολλές φορές ἡ ἀλλοτριω-μένη συνείδηση μᾶς ὑπαγορεύει Συνο-δοιπόρος μας εἶναι ὁ κάθε ἄν θρωπος ὁἐγγύς καί ὁ μακράν ὁ ἄνθρωπος πού ὁΚύριός μας ἐχαρακτήρισε ὡς laquoπλησίονraquoμας ὁ συνάνθρωπός μας δηλαδή Ἡ πο-ρεία μας εἶναι δυνατή μόνο ὡς συνοδοι-πορία Πορευόμενοι μέσα στόν χρόνο ἄςμήν ξε χνᾶμε τόν ἄνθρωπο ἔστω καί ἄνχρειάζεται νά πάθουμε καί νά πονέ-σουμε Εἶναι δίπλα μας καί εἴμαστεὑπεύθυνοι γι᾿ αὐτόν Ὑπεύθυνοι γιά τίςπράξεις του Ὑπεύθυνοι γιά ὅλα ὅσο καίἄν αὐτό θέλουμε νά τό ξεχνᾶμε Τόμέτρο τῆς στάσεώς μας ἀπέναντί τουεἶναι ἡ ἀγάπη κατά τόν λόγο τοῦ Χρι-στοῦ ὁ ὁποῖος διακηρύττει laquoΚαθώςἠγάπησα ὑμᾶς καί ὑμεῖς ἀγαπᾶτεἀλλήλουςraquo Γιά νά δημιουργοῦμε ὑγιεῖςτρόπους συνυπάρξεως ἀνταποκρινόμε-νοι σέ ἕνα κατεξοχήν αἴ τημα τῶν καιρῶνκαί τῆς ὑπάρξεως μας

Ἀγαπητοί ἀδελφοί καί τέκνα ἐνΚυρίῳ

Εὐχαριστοῦμε τόν πολυεύσπλαγχνοκαί φιλάνθρωπο Κύριο καί Θεό μας ὁὁποῖος διά τῆς ἐπουρανίου χάριτός τουμᾶς ἀξίωσε νά διανύσουμε αἰσίως τόμόλις παρελθόν σωτήριον ἔτος 2007Εὐχόμαστε τό νέον ἔτος νά εἶναι γιάὅλους σας καί γιά τόν καθένα ξεχωριστάἔτος ἀληθινά σωτήριο εἰρηνικό ὑγιεινόκαί γεμᾶτο ἀπό τήν εὐλογία καί τήνχάρη τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ τοῦ Πατρόςκαί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

Πρωτοχρονιά τοῦ δισχιλιοστοῦ καί ὀγδόου

σωτηρίου ἔτουςΔιάπυρος πρός Θεόν

εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣdagger Ο ΡΟΔΟΥ ΚΥΡΙΛΛΟΣ

5H O∆OΣ

Ἡνέα πραγματικότητα στήν ὁποία εἰσάγει τόνἄνθρωπο τό βάπτισμα ἡ νέα γέννηση καίἀναδημιουργία ὁρίστηκε ἀπό τόν ἴδιο τόν

Κύριο νά γίνεται ἀπό νερό καί ἀπό Πνεῦμα Τότεεἶναι δυνατή ἡ ἔνταξή του στή Βασιλεία τοῦ ΘεοῦὉ Θεός ndashτονίζει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος- μᾶς ἔσωσεlaquoδιά λουτροῦ παλιγγενεσίας καί ἀνακαινώσεωςΠνεύματος Ἁγίουraquo Ἡ ἀνακαίνιση καί ἐπιστροφήστό ἀρχαῖο ἀξίωμα γίνεται μέ τό βάπτισμα τῆς ἀνα-γέννησης καί τῆς ἀνανέωσης πού χαρίζει τό ἍγιοΠνεῦμα πού ὁ Θεός σκόρπισε πλούσια πάνω μαςδιά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ σωτήρα μας

Ἐπειδή ὁ ἄνθρωπος εἶναι διπλός ἀπό ψυχή καίσῶμα διπλή εἶναι καί ἡ κάθαρση ἀπό νερό καίΠνεῦμα τονίζουν οἱ Πατέρες Τό μέν Πνεῦμα ἀνα-καινίζει μέσα μας τό laquoκαθrsquo ὁμοίωσινraquo τό δέ νερό μέτή χάρη τοῦ Πνεύματος καθαρίζει τό σῶμα τῆςἁμαρτίας καί μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπό τή φθορά Τό laquoἐκΠνεύματοςraquo δέν ἀναφέρεται στήν ὑπόσταση τοῦἉγίου Πνεύματος οὔτε καί στήν οὐσία Του ἀλλάστή θεουργό χάρη καί δύναμή Του Οὔτε ἐπίσηςὑποτιμᾶται ὁ ρόλος ὅλης τῆς Ἁγίας Τριάδος στήνὑπόθεση τῆς ἀναγέννησής μας Βαπτιζόμαστε κατάτό λόγο τοῦ Κυρίου laquoστό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦΥἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo Ἔτσι ἡ γέννηση τοῦἀνθρώπου ἔρχεται laquoἄνωθενraquo καί ἡ χάρη τοῦ ἉγίουΠνεύματος ἐνοικεῖ στήν ψυχή τοῦ βαπτιζομένουlaquoλαμπρύνουσα αὐτήν καί θεοειδῆ ἀπεργαζομένηraquo

Τό νερό εἶναι τό ὑλικό στοιχεῖο φυσικό καθάρ-σιο πού χάρη στή δύναμη τοῦ Πνεύματος ἀνα-στοιχειοῦται laquoπρός θείαν τινά καί ἄρρητον δύνα-μινraquo Γίνεται πνευματικό καί ἅγιο ἱκανό νά ἀνα-πλάττει νά ἁγιάζει καί νά υἱοθετεῖ τούς βαπτιζο-μένους Γίνεται μέσο καί ὑπηρέτης τῆς χάρης τό

νερό καί laquoὡς ἐν μήτρᾳ τῇ κολυμβήθρᾳ τό ἐμβαλλό-μενον ἀναπλάττειraquo

Τό νερό ἀκόμη ἐμφανίζεται ὡς εἰκόνα τοῦ θα-νάτου Σrsquo αὐτό κατά τή βάπτιση ἔρχεται γιά νάταφεῖ τό σῶμα νεκρό ἀπό τήν ἁμαρτία ἐνῶ τόΠνεῦμα ἐμβάλλει τή ζωοποιό δύναμη καί laquoεἰς τήνἐξ ἀρχῆς ζωήν τάς ψυχάς ἀνακαινίζειraquo Ἔτσι ὁ βα-πτιζόμενος ἀναγεννᾶται χωρίς μητέρα καί ὁ πα-λαιός καί φθειρόμενος κατά τίς ἐπιθυμίες τῆς ἀπά-της ἄνθρωπος laquoσφριγᾶ πάλινhellip καί εἰς τό ἀληθινόνἄνθος τῆς νεότητος ἐπανέρχεταιraquo

Ὁ συσχετισμός αὐτός νεροῦ καί Πνεύματος φαί-νεται καί τονίζεται στή δημιουργία τῆς ζωῆς καίτοῦ κόσμου ἀλλά καί σrsquo ὅλη τήν ἱστορία τῆς σω-τηρίας τοῦ ἀνθρώπου Στήν πρώτη δημιουργία πχἀπό τό νερό ξεπήδησε ἡ ζωή χάρη στή δύναμη τοῦΠνεύματος τοῦ Θεοῦ πού laquoἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦὕδατοςraquo Στήν πορεία τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίαςβλέπουμε ὅτι laquoοἱ πατέρες ἡμῶν πάντες ὑπό τήν νε-φέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσης διῆλθονκαί πάντες εἰς τόν Μωυσῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νε-

6 H O∆OΣ

Η ΕΞ ΥΔΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

τοῦ Παναγιώτη Ι ΣκαλτσῆἈναπληρωτῆ Καθηγητῆ ΑΠΘ

φέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Αὐτά εἶναι οἱ τύποι τοῦβαπτίσματος laquoἡ θάλασσα τοῦ ὕδατοςraquo τῆς κολυμ-βήθρας καί laquoἡ νεφέλη τοῦ Πνεύματοςraquo πού μᾶςἀναγεννᾶ στό βάπτισμα Ὁ Μωυσῆς δέ laquoτύπονἔφερε τοῦ Χριστοῦraquo Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἀναμάρτη-τος ὤν γιά νά ἁγιάσει τό βάπτισμα καί laquoἵνα χάρινθείαν καί ἀξίαν παράσχῃ τοῖς βαπτιζομένοιςraquo βα-πτίσθηκε στά νερά τοῦ Ἰορδάνη ὅπου καί τόΠνεῦμα τοῦ Θεοῦ ὡς περιστέρι ἦλθε laquoἐπrsquo αὐτόνraquo

Ἡ παρουσία λοιπόν τοῦ νεροῦ ἔρχεται ὡς σύμ-βολο τοῦ βαπτίσματος καί τῆς κάθαρσης ἀπό τήνἁμαρτία ἡ δέ παρουσία τοῦ Πνεύματος μέ τόὁποῖο ὁ Χριστός μᾶς βαπτίζει ὡς δύναμη ζωῆς ὡςἐγ γύηση καί ἀρραβώνας τῆς ἄλλης ζωῆς laquoἀρρα-βών γάρ ἐστι τῶν μελλόντων ἀγαθῶνraquo Αὐτό δεί-χνει πώς ἡ παλιγγενεσία πού γίνεται μέ νερό καίΠνεῦμα δέν ἔχει στατικό ἀλλά δυναμικό χαρα-κτήρα Τό βάπτισμα δέν ἐπαγγέ-λεται μόνο τήν κάθαρση ἀπό τήνἁμαρτία ἀλλά μεγαλύτερα καί τε-λειώτερα πράγματαmiddot γίνεται laquoὄχη -μα πρός οὐρανόν βασιλείας πρό-ξενον υἱοθεσίας χάρισμαraquo Ὁ βα-πτιζόμενος γίνεται laquoυἱός τοῦ Θεοῦκατά χάρινraquo μετά τήν ἀναγέννησηστήν κολυμβήθρα laquoκαί συγκληρο-νόμος Χριστοῦ μετά τήν ἐκ νεκρῶνἀνάστασινraquo

Ὅσα ἀναφέραμε παραπάνωγιά τό νερό ὡς εἰκόνα τοῦ θανά-του καί τοῦ Πνεύματος ὡς δύναμηζωῆς ἀρραβώνα τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν καί τῆς ἐνΧριστῷ ἀνάστασης φανερώνουν πώς τό βάπτισμαἔχει ἄμεση σχέση μέ τά σωτηριώδη γεγονότα τῆςζωῆς τοῦ Χριστοῦ Τό νερό ὡς θάνατος ἀλλά μέ τήδύναμη τοῦ Πνεύματος ὡς ζωή εἶναι σύμβολο καίεἰκόνα τοῦ θανάτου καί τῆς ἀνάστασης τοῦ Χρι-στοῦ Ὅπως ὁ Χριστός κατέβηκε στόν ἅδη καί μέτήν ἀνάστασή Του χάρισε στούς ἀνθρώπους τόφῶς καί τή ζωή ἔτσι καί ἐμεῖς βαπτιζόμενοι μι-μούμαστε μυστηριακά τό θάνατο καί τήν ἀνάστασηlaquoδιά τῶν εἰκόνων καί τῶν συμβόλων τούτων τῶνἱερῶνraquo

Ὅλα ὅσα γίνονται στό βάπτισμα ἡ σταύρωση ὁἐνταφιασμός εἶναι συμβολικά ἀλλά ἡ σωτηρία τοῦἀνθρώπου καί ἡ μετοχή του στήν ἐν Χριστῷ ζωήεἶναι πραγματικά Θάνατος ndash ταφή καί ζωή- ἀνά-

σταση μεταφέρονται στό συμβολισμό τοῦ βαπτί-σματος τό ὁποῖο εἶναι laquoὁμοίωμα τοῦ σταυροῦ τοῦθανάτου τῆς ταφῆς τῆς ἐκ νεκρῶν ἀναστάσεωςraquoΤό laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθημενraquo τοῦ Ἀπο-στόλου Παύλου σημαίνει ὅτι ὅτι ἦταν γιά τό Χρι-στό ὁ σταυρός καί ὁ τάφος εἶναι γιά μᾶς τό βάπτι-σμα Ἐπειδή ἕνας εἶναι ὁ ὑπέρ τοῦ κόσμου θάνατοςndash λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος ndash καί μία ἡ ἐκ νεκρῶνἐξανάσταση χάριν τούτου laquoὁ τήν ζωήν ἡμῶν οἰκο-νομῶν Κύριος τήν τοῦ βαπτίσματος ἡμῖν ἔθετο δια-θήκην θανάτου τύπον καί ζωῆς περιέχουσανraquo Ἡδιαφορά εἶναι ὅτι ὁ Χριστός πέθανε πραγματικάlaquoσαρκίhellip καί ἀνέστηraquo ἐνῶ ἐμεῖς laquoτῇ ἁμαρτίᾳ θνή-σκοντες ἀνιστάμεθα τῇ ἀρετῇraquo Ἐμεῖς θαπτόμαστεεἰκονικά στό νερό ἐνῶ ἐκεῖνος πραγματικά στή γῆlaquoἡμεῖς μέν τῇ ἁμαρτίᾳ ἐκεῖνος δέ τῷ σώματιraquo

Ἡ κατάδυση στό νερό εἶναι μία συμβολικήπράξη ἀλλά ἡ πραγματικότηταεἶναι ὅτι ἐκείνη τή στιγμή ὁ βα-πτιζόμενος συναποθνήσκει μέ τόΧριστό ὡς πρός τήν ἁμαρτία τόσῶμα τῆς ὁποίας νεκρώνεταιπράγματι laquoσυναποθνήσκει Χρι -στῷ μυστικῶς εἰπεῖν τῇ ἁμαρτίᾳκατά τό βάπτισμαraquo Ὁ παλαιόςἄνθρωπος δηλαδή ἡ κακία συ-σταυρώνεται καί πεθαίνει Ἡἀνάδυση ἐπίσης ἀπό τό νερόεἶναι μία πράξη συμβολική ἀλλάτό πραγματικό εἶναι ὅτι ὁ βαπτι-

ζόμενος ἐνδύεται τόν laquoνέοraquo laquoτόν καινόν ἄνθρωποντόν κατά Θεόν κτισθένταraquo Ἐνδύεται τόν ἴδιο τόΧριστό τόν ὁποῖο κατά τόν ἅγιο Νικόλαο τόν Κα-βάσιλα laquoφέρομε ἐπάνω στίς ψυχές μας στήν κε-φαλή στούς ὀφθαλμούς στά ἴδια τά σπλάχνα σέὅλα τά μέλη καθαρό ἀπό ἁμαρτία ἀπαλλαγμένοἀπό κάθε φθορά ὅπως ἀναστήθηκε καί ἐφανερώ-θηκε στούς μαθητάς καί ἀναλήφθηκε ὅπως θά ἔλθειπάλι γιά νά ἀπαιτήσει αὐτόν τό θησαυρόraquo

Ὅπως λοιπόν ἐνταχθήκαμε ὀργανικά στό σῶματοῦ Χριστοῦ μέ μία πράξη πού συμβολίζει συμμε-τοχή στό θάνατό Του ἔτσι θά συμμετάσχουμεπραγματικά καί στήν ἀνάστασή Του laquoεἰ γάρ σύμ-φοιτοι γεγόναμεν τῷ ὁμοιώματι τοῦ θανάτου αὐτοῦἀλλά καί τῆς ἀναστάσεως ἐσόμεθαraquo Ἡ τελείωση θάἔλθει στό μέλλον Τό βάπτισμα εἶναι laquoφυτεία πρόςἀθανασίανraquo καί laquoδύναμις πρός τήν ἀνάστασινraquo

7H O∆OΣ

Ὁ βαπτιζόμενος γίνεται

laquoυἱός τοῦ Θεοῦ κατά χάρινraquo

μετά τήν ἀναγέννηση στήν

κολυμβήθρα laquoκαί συγκληρο-

νόμος Χριστοῦ μετά τήν ἐκ

νεκρῶν ἀνάστασινraquo

bull Θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν προampποθέσεις γιὰ νὰ ἀνα λάβει κανεὶς ἀνάδοχος στὴν βάπτιση

Ἂν γιὰ νὰ ἀναλάβει κανεὶς ἀνάδοχος ἑνὸς δηmicroό σιου ἤ ἰδιωτικοῦ ἔργου ὁποιασδήποτε microορφῆς γίνονταιαὐστηροὶ διαγωνισmicroοὶ ποὺ θέτουν τὶς προQποθέσεις καὶτὶς εὐθύνες ποὺ ἀναλαmicroβάνει ὁ ἀνάδοχος τοῦ ἔργουτότε τί θὰ ἔπρεπε νὰ γίνονταν γιὰ τὸν ἀνάδοχο microίαςὕπαρξης τὴν στιγmicroὴ τοῦ Μυστηρίου τῆςΒαπτίσεως Τί αὐ στηρὲς προQπο θέσειςθὰ ἔπρεπε νὰ τεθοῦν γιὰ τὸν ἄν θρωπο ποὺ ἀνα λαmicroβάνει σὲ συνερ γασία microὲ τοὺς γονεῖς τὴν πνευmicroατικὴκαθοδήγηση microιᾶς ψυχοσωmicroατικῆςὕπαρ ξης τοῦ νέου microέλους τῆς Ἐκκλη σίας Μίας ὕπαρξης γιὰ τὴν ὁποία ὁΧριστός microας ἐναν θρώπησε ἔπαθεσταυρώθηκε τάφηκε καὶ ἀνα στήθηκεκαὶ ποὺ microὲ τὸ microυστήριο τῆς Βαπτίσεωςἐνσω microατώνεται στὸ Σῶmicroα τοῦ Χρι στοῦ καί ἔτσι τίθεται ὁ θεmicroέλιοςλίθος γιὰ τὴν σωτηρία του

bull Ποιὰ εἶναι τὰ σηmicroερινὰ δεδοmicroέναγιὰ τὸν ρόλο καὶ τὴν ἀξία τοῦ θεσmicroοῦ τοῦ ἀναδόχου

Καὶ ὅmicroως ὅπως φαίνεται microὲ τὰ σηmicroερινὰ δεδοmicroέναἡ ἀξία τοῦ θεσmicroοῦ τοῦ ἀναδόχου ὅσον ἀφορᾶ τὴ χρη σιmicroότητά του καὶ τὸν ρόλο ποὺ δια δραmicroατίζει στὸ microυ στήριο καὶ στὴ ζωὴ τοῦ βαπτισmicroένου ἀνθρώπου ἀκο λου θεῖ τὴν ἀπαξίωση τῆς οὐσίας καὶ τῆς ἔννοιας τοῦ ἴδιουτοῦ microυστηρίου τοῦ Ἁγίου Βαπτίσmicroατος καὶ τῆς microετατροπῆςτου σὲ ἐθιmicroική κοινωνικὴ ἐκδήλωση Αὐτὴ ἡ ἀπαξία ἀνα δεικνύεται ἀπὸ τὰ ἐσφαλmicroένα κριτήρια ἐπιλογῆς τοῦἀναδόχου ἀπὸ τοὺς γονεῖς ἀπὸ τὴν ἄγνοια γιὰ τὶς πραγ microατικὲς ὑποχρεώσεις καὶ τὶς εὐθύνες τοῦ ἀναδόχου καὶτέλος ἀπὸ τὴν χωρὶς προQποθέσεις καὶ microὲ laquoἐλαφρᾷ τῇκαρδίᾳraquo ἀβασάνιστη ἀποδοχὴ τῆς εὐθύνης ἀπὸ τὸν ἴδιοτὸν ἀνάδοχο

Ὅσοι ἱερωmicroένοι τελοῦν τὸ microυστήριο ἔχουν βρεθεῖπρὸ πολλῶν δυσάρεστων ἐκπλήξεων ποὺ τείνουν νὰ γί

νουν κανόνας Οἱ ἐκπλήξεις ἀφοροῦν στὴν ἀντι microετώπισητοῦ microυστηρίου ἀπὸ τοὺς ἀναδόχους καὶ τοὺς γονεῖς τῶνπαιδιῶν ποὺ βαπτίζονται ὡς microία κοινωνικὴ ἐκδήλωσηχωρὶς ἁγιοπνευmicroατικὲς διαστάσεις γιὰ τοὺς ἴδιους καὶγιὰ τὸ παιδί τους Εἶναι τραγικὸ παραδείγmicroατος χάριν νὰ ἀναλαmicroβάνει κανεὶς νὰ γαλουχήσει γνωστικὰ καὶβιωmicroατικὰ στὴν ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας microία ψυχὴ καὶ

τὴν ὥρα τῆς κατηχήσεως νὰ microὴν γνωρί ζει νὰ διαβάζει σωστὰ τὸ Σύmicroβολο τῆςπίστεως τὸ laquoπιστεύωraquo τὸ ὁποῖο ἀποτε λεῖ συνοπτικὴ παρουσίαση τῶν ἀλη θειῶν τῆς Ἐκκλησίας microας καὶ θὰ ἔπρεπενὰ εἶναι ἡ βάση καὶ ἡ ἀρχὴ τῶν γνώ σεων τοῦ ἀναδόχου

Ἂν λοιπὸν δὲν γνωρίζει ὁ ἀνάδοχοςνὰ τὸ διαβάσει τότε ἀντι λαmicroβάνεστε τόκατὰ πόσο γνωρίζει νὰ ἐmicroβαθύνει στὶςmicroεγάλες ἀλήθειες ποὺ κρύβει τὸ σύmicro βολο τῆς πίστεως καὶ ἀκόmicroη τὸ πόσοβιωmicroατικὴ σχέση ἔχει microὲ τὴν λατρείατῆς Ἐκκλησίας

Παλαιότερα ἄνθρωποι ποὺ δὲν γνώ ριζαν οὔτε τὴν ἀλφαβήτα ἤξεραν ὄχιἁπλῶς νὰ διαβάζουν ἀλλὰ καὶ νὰἀπαγγέλλουν ἀπὸ στήθους τὸ σύmicroβολο

τῆς Πίστεως γιατί συmicromicroετεῖχαν ἐνεργὰ στὴν ἐνοριακὴεὐχαριστιακὴ κοινότητα Στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία τότε καὶmicroόνο microετὰ δηλ τὴν Ὁmicroολογία Πίστεως ὁ ἀρχιερέαςτὸν σφράγιζε microὲ τὸ σηmicroεῖο τοῦ σταυροῦ καὶ ἔδινε τὴνἔγκριση ὥστε οἱ ἱερεῖς νὰ τὸν καταγράψουν ὡς ἀνά δοχο στὰ δελτία τῆς Ἐκκλησίας microαζὶ microὲ τὸν ὑποψήφιογιὰ τὴν βάπτιση ἀναδεκτό του Ὁποία τιmicroὴ ἀλλὰ καὶεὐθύνη γιὰ τὸν ἀνάδοχο

Σήmicroερα ὁ ἀνάδοχος ἀντιλαmicroβάνεται τὸν ρόλο τουὡς microία κοινωνικὴ καὶ οἰκονοmicroικὴ ὑποχρέωση καὶ ὄχι ὡςπνευmicroατικὴ ὑποχρέωση ἀπέναντι στὸ νέο microέλος τῆςἘκκλησίας Καὶ αὐτὸ στὴν καλύτερη περίπτωση διότιὑπάρχουν ἀνάδοχοι ποὺ microετὰ τὴν βάπτιση laquoἐξα φανίζον ταιraquo ἤ ἐmicroφανίζονται ὡς διάττοντες ἀστέ ρες στὴν ζωὴ τοῦπαιδιοῦ

8 H O∆OΣ

Ἡ ἀξία τὰ κριτήρια ἐπιλογῆς ὁ ρόλος καὶ οἱ εὐθύνες τοῦ ἀναδόχου κατὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία

Πρακτικὴ συmicroβολὴ στὴν ὀρθὴ ἐπιτέλεση τοῦ ἔργου τοῦ ἀναδόχου

τοῦ Πρωτ Νεκταρίου Κάνια

Σήμερα ὁ ἀνάδοχος ἀντι-

λαμβάνεται τὸν ρόλο του

ὡς μία κοινωνικὴ καὶ οἰκο-

νομικὴ ὑποχρέωση καὶ ὄχι

ὡς πνευματικὴ ὑποχρέωση

ἀπέναντι στὸ νέο μέλος τῆς

Ἐκκλησίας

bull Πῶς ἀντιλαmicroβάνονται οἱ ἅγιοι Πατέρες τὸν ρόλοκαί τήν εὐθύνη τοῦ ἀναδόχου

Ἄραγε ποιὸς ἀνάδοχος ἀντιλαmicroβάνεται ὅτι ἐκείνητὴν στιγmicroὴ συνάπτει microὲ τὸν ἀναδεκτὸ καὶ τοὺς γονεῖςτου microία πνευmicroατικὴ συγγένεια ἡ ὁποία εἶναι microεγαλύτερηἀπὸ τὴν σωmicroατική καὶ ὁ ἴδιος ὀνοmicroάζεται πνευmicroατικὸςπατέρας ἐνῶ ὁ ἀναδεκτὸς του πνευmicroατικὸς γιός σύmicro φωνα microὲ τὸν 53ο κανόνα τῆς 6ης Οἰκουmicro Συνόδου

Οἱ κατὰ σάρκα γονεῖς λέγει ὁ ∆ιονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης ἐmicroπιστεύονται τὸ παιδὶ των σ ἕνα βαπτισmicroένοχριστιανό ὁ ὁποῖος εἶναι ἕνας καλὸς παιδαγωγὸς στὰΘεῖα διότι τὸ παιδὶ θὰ παραmicroείνει σ ὅλη τὴν ζωὴ τουὑπὸ τὴν καθοδήγησή του ὡς πνευmicroατικὸς πατέρας καὶἐγγυητὴς τῆς κατὰ Χριστὸν ζωῆς του ποὺ θὰ εἶναι

Ἀντιλαmicroβάνονται ὅσοι γίνονται ἀνάδοχοι ὅτι θὰ δώ σουν λόγο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ γιὰ τὰ πνευmicroατικὰ των παι διά Μποροῦmicroε νὰ ποῦmicroε ὅτι πολλοὶ πιστοὶ ἀνάδοχοισώζονται ἀπὸ τὰ πνευmicroατικὰ τους παιδιά ἐὰν τὰ ἀνα θρέψουν microὲ τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ Ἀλλὰ οἱ περισσότεροιτιmicroωροῦνται γιὰ τὴν ὀκνηρία καὶ ἀδιαφορία των πρὸς τὰπνευmicroατικὰ τους παιδιάraquo (Π Κλεόπας Ἡλίε laquoΠνευmicroατικοὶ∆ιάλογοι microὲ Ρουmicroάνους Γέροντεςraquo)

Μέσα ἀπὸ τὴν ἐmicroπειρία τῶν ἁγίων Πατέρων τῆςἘκκλησίας microας ἂς ἀκούσουmicroε τὸν ἱερὸ Χρυ σόστοmicroο νὰmicroᾶς περιγράφει τὴν προσωπικότητα τοῦ αὐθεντικοῦ ἀνα δόχου ὡς ἐγγυητῆ ἀπέναντι στὸν Θεὸ

laquoΘέλετε νὰ ἀπευθύνουmicroε τώρα τὸ λόγο στοὺς ἀναδόχους σας γιὰ νὰ microάθουν καὶ ἐκεῖνοι ποιῶν ἀmicroοιβῶνἀξιώνονται ἐὰν δείξουν γιὰ ἐσᾶς πολλὴ φροντίδα καὶἀντιθέτως ποιὰ τιmicroωρία τοὺς ἀναmicroένει ἂν ἀmicroελήσουν

raquoΓιὰ νὰ τὸ ἐννοήσεις σκέψου ἀγαπητέ ἐκείνους ποὺγίνονται ἐγγυητὲς καὶ ἀνάδοχοι προσώπων ποὺ δανεί

ζονται χρήmicroατα ὅτι περισσότερο ἀπὸ τὸν ὑπεύθυνο καὶδανειζόmicroενο ἐκεῖνοι ὑφίστανται τὴν ἀγωνία καὶ τὸνφόβο Ἂν δηλ αὐτὸς ποὺ δανείστηκε φανεῖ συνεπής microὲτὴν συνέπειά του κατέστησε ἐλαφρὸ τὸ φορτίο ποὺ ἀνέλαβε ὁ ἐγγυητής Ἂν ἀντιθέτως φανεῖ ἀγνώmicroονας καὶἀσυνεπής τότε τοῦ ἑτοίmicroασε τέλεια τὴν καταστροφή Γιrsquoαὐτὸ καὶ ἕνας σοφὸς συmicroβουλεύει τὰ ἑξῆς laquoἘὰνἐγγυηθῆς ἑτοιmicroάσου νὰ πληρώσηςraquo (Σοφ Σειρὰχ η΄13) Ἐὰν λοιπὸν ὅσοι ἀναδέχονται ἄλλους γιὰ χρήmicroαταεἶναι ἀπολύτως ὑπεύθυνοι γιὰ ὁλόκληρο τὸ ποσό περισσότερο εἶναι ὑπεύθυνοι ἐκεῖνοι ποὺ ἀναδέχονταιἄλλους καὶ ἐγγυῶνται γιὰ πνευmicroατικὰ θέmicroατα καὶ γιὰ τὴνἀρετή Ναίmiddot πολὺ ἐνδιαφέρον πρέπει νὰ ἐπιδεικνύουν γιrsquoαὐτοὺς ποὺ ἀναλαmicroβάνουν προτρέποντάς τους συmicroβου λεύοντάς τους διορθώνοντας τὰ σφάλmicroατά τους καὶδείχνοντάς τους πατρικὴ ἀγάπη

[Καὶ συνεχίζει ὁ ἱερὸς πατήρ] raquoἌς microὴ νοmicroίζουν αὐτοί ὅτι τὸ νὰ εἶναι ἀνάδοχοι

εἶναι τυπικὸ καὶ τυχαῖο πράγmicroα ἀλλὰ ἂς microάθουν καλάὅτι καὶ αὐτοὶ γίνονται συmicromicroέτοχοι τῆς πνευmicroατικῆς ὠφέλειας τῶν ἀναδεκτῶν ἐὰν microὲ τὶς συmicroβουλὲς τους τοὺςχειραγωγήσουν στὴν ὁδὸ τῆς ἀρετῆς καὶ ἂς γνωρίζουνπάλι ὅτι ἂν δείξουν ἀmicroέλεια καὶ ἀδιαφορία θὰ ἐπιφέρουν στὸν ἑαυτὸ τους microεγάλη καταδίκη Γιrsquo αὐτὸν τὸνλόγο καὶ ἐπικρατεῖ ἡ συνήθεια καὶ πατέρες ἤ microητέρεςπνευmicroατικοὺς νὰ τοὺς ὀνοmicroάζουν αὐτοὺς τοὺς ἀναδόχους γιὰ νὰ microάθουν πόση ἐπιmicroέλεια πρέπει νὰ δείχνουνγιὰ νὰ microορφώνουν πνευmicroατικὰ ὅσους ἀναλαmicroβάνουν

raquo∆ιότι ἐὰν ἐκείνους ποὺ δὲν ἔχουν καmicromicroία ἰδιαίτερησχέση microὲ ἐmicroᾶς πρέπει νὰ τοὺς κινήσουmicroε τὸν κύριοζῆλο τῆς ἀρετῆς πολὺ περισσότερεο ὀφείλουmicroε νὰ ἐπιτελέσουmicroε τὸ καθῆκον ἀπέναντι σrsquo ἐκεῖνον τὸν ὁποῖοἀναδεχόmicroαστε ὡς πνευmicroατικό microας τέκνο Γιὰ τὸν λόγονλοιπὸν αὐτόν microάθετε καὶ οἱ ἀνάδοχοι ὅτι δὲν σᾶς ἀπειλεῖ microικρὸς κίνδυνος ἐὰν δείξετε στὸ καθῆκον αὐτὸ ἀmicroέλειαraquo (Ι Χρυσοστόmicroου Β΄ Κατήχησις)

bull Ἄς δοῦmicroε συνοπτικὰ ποιὸς ἔχει καὶ ποιὸς δὲν ἔχειτὶς προampποθέσεις γιὰ νὰ ἀναλάβει αὐτὸ τὸ σηmicroαντικὸἔργο

Ὁ ἀνάδοχος δὲν εἶναι ἕνα διακοσmicroητικὸ πρόσωποποὺ πλαισιώνει ἁπλῶς τὴν τελετὴ τοῦ Βαπτίσmicroατος ἀλλὰκαλεῖται νὰ ἀσκήσει ἕνα σηmicroαντικὸ ρόλο ὡς ἐκπρόσω πος τῆς ἐκκλησιατικῆς κοινότητας τῆς Ἐνορίας Ὁ ἀνά δοχος σὲ συνεργασία microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἹερέα καὶ τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότηταςκαλεῖται νὰ γίνει ὁδηγὸς εἰς Χριστόν τοῦ ἀναδεκτοῦτου σὲ ὅλες τὶς φάσεις τῆς ζωῆς του Αὐτό microάλιστα φα νερώνει ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος χριστιανὸς δὲν ἀφήνεταιmicroόνος ἀλλὰ συντροφεύεται στὸ δρόmicroο τῆς χριστιανικῆςζωῆς Ἡ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι συνοδοιπορία καὶ συ

9H O∆OΣ

στράτευση microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἀνάδοχο καὶ ὅλα τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλη σιαστικῆς κοινότητας Χριστιανὸς microόνος δὲνὑπάρχει κανείς Ὁ χριστιανὸς ζεῖ καὶ σώζε ται ὡς microέλος τοῦ σώmicroατος τῆς Ἐκκλησίας

Ὡς ἐκ τούτου ἀντιλαmicroβανόmicroαστε ὅτι ὁθεσmicroὸς τοῦ ἀναδόχου εἶναι πολὺ σηmicroαν τικὸς στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας Γιὰ τὸ λόγοαὐτὸ ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι πρό σωπο σεβαστό πνευmicroατικὸ καὶ κυρίως microυ στηριακό Μὲ πίστη καὶ γνώση τοῦ πόσο microε γάλη εἶναι ἡ θέση του στὴν κατὰ Χριστὸνmicroόρφωση τοῦ βαπτιζοmicroένου προχωρεῖ ἔχον τας ὡς γνώmicroονα τὴν προσωπική του πνευ microατικὴ ἀνόρθωση microὲ τὴ ζωὴ τῆς microετανοίας ἐξοmicroολογήσεως καὶ την βίωση τῶν ἱερῶνmicroυστηρίων

bull Μὲ βάση αὐτὰ ποὺ λέχθηκαν προηγουmicroένως ἀνάδοχοι microποροῦν νὰ γίνουν

Αὐτοὶ ποὺ εἶναι βαπτισmicroένοι στὴν ὀρθόδοξη πίστηγνωρίζουν πρῶτα οἱ ἴδιοι τὴν ὀρθόδοξη πίστη καὶ ἀγω νίζονται νὰ ζοῦν τὴν χριστιανικὴ ζωὴ συνδεδεmicroένοι microὲτὴν Ἐκκλησία γιὰ νὰ microπορέσουν στὴν συνέχεια νὰ τὴνmicroεταδώσουν στὶς ψυχὲς ποὺ ἔχουν ἀναλάβει Ἔχουν συ νείδηση τοῦ λειτουργήmicroατος καὶ τῆς ἀποστολῆς τοῦ ἀνα δόχου καὶ θέλουν νὰ ἀναλάβουν ὑπεύθυνα καὶ σοβαρὰὄχι microόνο τὶς κοινωνικὲς ἀλλὰ κυρίως τὶς πνευmicroατικὲςεὐθύνες ἀπέναντι στὸ βαπτισmicroένο microέλος τῆς Ἐκκλησίας

bull Ποιοὶ δὲν ἔχουν τὶς ἀντικειmicroενικὲς δυνατότητες νὰἐπιτελέσουν τοῦ ἔργο τοῦ ἀναδόχου

Ὅσοι συζοῦν παράνοmicroα ἢ ἔχουν τελέσει τὸν λεγό microενο πολιτικὸ γάmicroο ἢ τὸ συmicroβόλαιο γάmicroου οἱ ὁποῖοιἔχουν ἀποκόψει τὸν ἑαυτό τους ἀπὸ τὸ σῶmicroα τῆς Ἐκκλη σίας καὶ ἄρα δὲν microποροῦν καὶ δὲν ἔχουν τὸ δικαίωmicroα νὰἐγγυηθοῦν γιὰ τὴν ψυχὴ τοῦ ἄλλου

Πραγmicroατικά πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ κατηχήσει microίαψυχὴ καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσει στὴν ἀλήθεια ἕνας ποὺ θεω ρεῖ τὴν Ἐκκλησία σὰν θρησκευτικὸ σουπερmicroάρκετ καὶἀπορρίπτει τὸ microυστήριο τοῦ Γάmicroου θέτοντας τὴν σχέσηκαὶ στὴν οὐσία τὴν ζωή του ἐκτὸς τῆς εὐλογίας τοῦΘεοῦ Ἔχουmicroε συνειδητοποιήσει ὅτι ἂν κάποιος ζεῖmicroέσα σὲ βαριὰ ἠθικὰ παραπτώmicroατα ἂν δὲν microετανοήσεικαὶ δὲν ἀλλάξει τρόπο ζωῆς δὲν microπορεῖ νὰ γίνει ἀνά δοχος Ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Συmicroεὼν Θεσσαλονί κης ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι laquoἐγγυητὴς εἰς Χριστόν ὥστε τηρεῖν τὰ τῆς πίστεως καὶ χριστιανικῶς ζῆνraquo(Περὶ τῶν ἱερῶν τελετῶν ΞΑ PG 155213A)

Μὲ τὴν ἔννοια αὐτὴ ἀποκλείονται τῆς ἀναδοχῆς ὄχιmicroόνο ἀνήλικοι ἑτερόδοξοι καὶ ἑτερόθρησκοι ἀλλὰ καὶ

πρόσωπα ποὺ ζοῦν ἀνήθικο βίο ἢ ἀσκοῦν διαβλητὰ ἐπαγ γέλmicroατα ὅπως ἀπαριθmicroεῖ τέτοια ἐπαγγέλmicroατα ἡ ἀπο στολικὴ Παράδοση τοῦ Ἱππολύτου (πρβλ ΠηδάλιονἜκδοσις Ἀστέρος Ἀθῆναι 1970 σ 754 755 καὶ ΘΗΕΤόmicroος 3 στῆλες 590 592)

Ὅσοι δηλώνουν καὶ εἶναι ἄθεοι καὶ ἄπιστοι οἱ ἀλλό θρησκοι οἱ αἱρετικοί οἱ σχισmicroατικοί ὅσοι ἀνήκουν σὲἀποκρυφιστικὰ τάγmicroατα καὶ ὀργα νώσεις Ἀκόmicroα δὲνmicroποροῦν νὰ ἀναλάβουν τὸ ρόλο τοῦ ἀναδόχου ὅσοι δὲνἔχουν συνείδηση τῶν πράξεών τους καὶ γενικῶς οἱ ἀκα ταλόγιστοι ὅπως τὰ microικρὰ παιδιά ὅσοι πάσχουν δια νοητικῶς κλπ Ἐπίσης δὲν microποροῦν νὰ γίνουν ἀνάδοχοιοἱ γονεῖς τοῦ τέκνου οἱ κληρικοὶ ὅλων τῶν βαθmicroῶν καὶοἱ microοναχοί Μόνο σὲ εἰδικὲς καὶ ἔκτακτες περιπτώσειςmicroπορεῖ νὰ γίνει ἐξαίρεση ὡς πρὸς τοὺς microοναχούς κα τόπιν ὅmicroως ἀδείας του Ἐπισκόπου καὶ γενικῶς τῆς προ Pσταmicroένης ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς

∆ὲν εἶναι πρέπον καὶ θὰ τολmicroοῦσα νὰ πῶ ὅτι φθά νει καὶ στὰ ὅρια τοῦ ἐmicroπαιγmicroοῦ τοῦ Μυστηρίου τῆς Βά πτισης δηλαδὴ τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος νὰχρησιmicroοποιήσουmicroε τὸ Μυστήριο γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουmicroεψυχολογικές κοινωνικὲς ἢ ἄλλες ὑποχρεώσεις καὶ νὰπροσπαθοῦmicroε νὰ ἐπιβάλλουmicroε στὴν Ἐκκλησία ὡς ἀνα δόχους ἀνθρώπους ποὺ ἀνήκουν σὲ διαφορετικὸ δόγmicroαἢ ἄλλη θρησκεία ἢ δὲν διαθέτουν τὰ ἐλάχιστα προσόνταγιὰ νὰ ἀναλάβουν τέτοιο λειτούργηmicroα

bull Μερικὲς πρακτικὲς συmicroβουλὲς γιὰ τοὺς ἀναδόχουςὩς πρῶτο βῆmicroα καλὸ καὶ χρήσιmicroο εἶναι νὰ προετοι

microαστοῦmicroε γιὰ τὸ τί θὰ ποῦmicroε τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου microε λετώντας ἕνα βιβλίο ποὺ νὰ ἀναφέρει καὶ νὰ microεταφρά ζει τὴν ἀκολουθία τοῦ Μυστηρίου τοῦ ΒαπτίσmicroατοςἘνδεικτικὰ ἀναφέρω ἕνα τέτοιο βιβλίο microὲ τίτλο laquoΛου τρὸν Παλιγγενεσίαςraquo Κείmicroενο τῆς ἀκολουθίας τοῦ Βα

10 H O∆OΣ

πτίσmicroατος εἰσαγωγή microετάφραση σχόλια ΓεωργίουΜαυροmicroάτη ἐκδόσεις Τέρτιοςraquo Μελετώντας τὴν ἀκο λουθία καὶ προσπαθώντας νὰ κατανοήσουmicroε τὰ ὅσασυmicroβολικὰ καὶ οὐσιαστικὰ πρόκειται νὰ συmicroβοῦν στὸ Μυ στήριο ἐπιτυγχάνουmicroε τὴν καλύτερη ἀρχὴ καὶ θέτουmicroε τὶςὀρθὲς βάσεις γιὰ νὰ διαδραmicroατίσουmicroε ὅσο τὸ δυνατὸοὐσιαστικότερο ρόλο ὡς ἀνάδοχοι καὶ κατὰ τὴν ὥρα τοῦΜυστηρίου καὶ microετὰ ἀπὸ αὐτό

Ὡς ἀνάδοχοι ὅταν ἑτοιmicroαζόmicroαστε γιὰ microία Βάπτισηκαλὸ καὶ σύmicroφωνο microὲ τῆς Ἐκκλησίας microας τὴν παράδοσηεἶναι τὸ νὰ ἀγοράζουmicroε λευκὰ ροῦχα γιὰ τὸν βαπτιζό microενο ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroωνστὶς Μυσταγωγικὲς Κατηχήσεις (∆ 8 ΒΕΠΕΣ 39σ257) Ὁ συmicroβολισmicroὸς τῆς καθαρό τητας καὶ τῆς φωτεινότητας καὶ τῆςἀφθαρσίας ποὺ χαρίζει στὸν βαπτι σθέντα ἡ ἀνακαινιστικὴ χάρη τοῦἉγίου Βαπτίσmicroατος ποὺ ἐκφράζεται microὲτὰ λευκὰ ροῦχα δὲν εἶναι σωστὸ νὰπαραθεωρεῖται ἐπειδή microᾶς φαίνεταιπιὸ ἑλκυστικὸ ἕνα χρωmicroατιστὸ σύνολοβαπτιστικῶν οὔτε εἶναι εὐκαιρία κοι νωνικῆς microας προβολῆς ἤ ἐνδυmicroατολο γικῶν ἐπιδείξεων τῶν ἐπαγγελmicroατιῶνποὺ τὰ προmicroηθεύουν Τὸ ἴδιο πρέπεινὰ εἴmicroαστε προσεκτικοὶ καὶ στὴν ἐπι λογὴ τοῦ βαπτιστικοῦ σταυροῦ ∆ὲνἀγοράζουmicroε στὸ βαφτισιmicroιό microας ἁπλὰἕνα κόσmicroηmicroα ἀλλὰ ἕνα σταυρὸ εἰςτύπον τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ Ἐν νοεῖται ὅτι δὲν πρέπει νὰ πλαισιώνεται ἀπὸ διάφορα φυ λακτά χαPmicroαλιὰ ἢ ἄλλα παρασύmicroβολα Τέλος ἡ βαπτι στικὴ λαmicroπάδα δὲν microπορεῖ σὲ καmicroία περίπτωση νὰ ἐπι σκιάζεται ἀπὸ κακόγουστα στολίδια παιχνίδια ἢ ἀποmicroι microήσεις ζώων καὶ τεράτων ποὺ ἄκριτα προmicroηθευόmicroαστεἀπὸ τὸ ἐmicroπόριο

Τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου δὲν ἐπιδεικνύουmicroε τὴν και νούργια κολλεξιὸν ἤ ὅτι ντυνόmicroαστε σύmicroφωνα microὲ τὴντελευταία λέξη τῆς microόδας Ἐπιπρόσθετα ἔχουmicroε ἀντίληψητοῦ χώρου ὅτι δηλαδὴ δὲν εἴmicroαστε σὲ microία αἴθουσα κοι νωνικῶν ἐκδηλώσεων ἀλλὰ στὴν Ἐκκλησία καὶ ὅτι τε λεῖται microυστήριο Ἂν αὐτὰ τὰ ἔχουmicroε ὑπrsquo ὄψιν microας ντυνό microαστε καὶ συmicroπε ριφερόmicroαστε ἀναλόγως

Ἐὰν προετοιmicroαστοῦmicroε σωστὰ δὲν θὰ πρέπει νὰἔχουmicroε ἄγχος γιὰ τὸ τί θὰ συmicroβεῖ Ἐκείνη τὴν ὥρα προ σηλωνόmicroαστε στὰ τελούmicroενα καὶ ἡ στάση microας εἶναι προ σευχητική

Συνηθίζουmicroε καὶ εἶναι σωστὸ αὐτὸ νὰ φροντί ζουmicroε γιὰ τὴ συχνὴ θεία Κοινωνία τοῦ νεοφώτιστου Τὸλάθος microας εἶναι ὅτι ἡ φροντίδα microας σταmicroατάει ἀmicroέσωςmicroετὰ τὶς τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση

Μὰ ὅπως ἡ ὑλικὴ τροφή microας εἶναι ἀπαραίτητη γιὰ νὰσυντηρηθοῦmicroε σωmicroατικά ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ἡ θ Κοινωνίαmicroᾶς ἐφοδιάζει microὲ τὸν ἴδιο τὸ Χριστὸ καὶ microᾶς συντηρεῖπνευmicroατικά

Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ θεωροῦmicroε ὅτι microετὰ ἀπὸ τὶςπρῶτες τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση τελειώσαmicroε microὲτὴν laquoὑποχρέωσήraquo microας αὐτή Στὴν καινούργια του κατὰΧριστὸν ζωὴ ὁ νεοφώτιστος γιὰ νὰ αὐξηθεῖ πνευmicroατικὰεἶναι ἀπαραίτητο νὰ τρέφεται τακτικὰ microὲ τὸν ΟὐράνιοἌρτο πράγmicroα ποὺ ἰσχύει γιὰ ὅλους microας ἀνεξάρτητα ἀπὸτὸ ὅτι πάψαmicroε πιὰ νὰ εἴmicroαστε νεοφώτιστοι

Κλείνοντας θὰ ἤθελα νὰ ἀναφέρω τὶς σκέψεις τοῦΜητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱερόθεου Βλάχου στὴν ὁmicroιλία

του microὲ θέmicroα laquoἩ δυναmicroική τοῦ βαπτί σmicroατος στὸ σύγχρονο κόσmicroοraquo ὁὁποῖος ἀναφέρει ὅτι γιὰ νὰ ἐνεργή σει ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ σωστικὰ καὶ microε ταmicroορφωτικὰ microέσα ἀπὸ τὸ Ἅγιο Βά πτισmicroα θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν οἱ ἀπα ραίτητες ὀρθόδοξες καὶ ἐκκλησιολο γικὲς προQποθέσεις καὶ ὅτι ὁ τρόποςmicroὲ τὸν ὁποῖο ἀντιmicroετωπίζει microία Ἐκκλη σία τὸ Βάπτισmicroα δείχνει ἂν εἶναιαὐθεντικὴ ἢ ἐκκοσmicroικευmicroένη

Ἐπεκτείνοντας αὐτὲς τὶς σκέψειςκαὶ προσαρmicroόζοντάς τις στὸ θέmicroα τοῦἀναδόχου θὰ ἔλεγα ὅτι ὁ τρόπος ποὺοἱ γονεῖς ἀντιmicroετωπίζουν τὸ θέmicroα ἐπι λογῆς τοῦ ἀναδόχου τοῦ παιδιοῦτους ἀποδεικνύει στὴν πράξη ἂν θέ

λουν ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ δράσει σωστικὰ καὶ microετα microορφωτικὰ σὲ αὐτοὺς καὶ ἰδιαίτερα στὸ παιδί τους ἤ ἂνἐπιλέγουν νὰ βλέπουν τὸ ἅγιο βάπτισmicroα ὄχι ὡς microυστή ριο ὅπως καὶ εἶναι ἀλλrsquo ὡς microία κοινωνικὴ τελετὴ χωρὶςπνευmicroατικὲς καὶ αἰώνιες προοπτικές

Ἂν ἀντιmicroετωπίσουν λοιπὸν τὸ microυστήριο ὡς κοινω νικὴ ἐκδήλωση microπορεῖ νὰ ἱκανοποιηθοῦν ψυχολογικάὄχι ὅmicroως οὐσιαστικὰ διότι microὲ τὸν τρόπο αὐτὸ θὰ κατα φέρουν νὰ microείνουν ἄγευστοι καὶ ξένοι τῆς microεγάλης προ σφορᾶς τῆς Ἀγάπης τοῦ Θεοῦ ∆ιότι ὅπως λέγει ὁἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroων στὸ ἅγιο Βάπτισmicroα laquoτὸπᾶν τῆς Χάριτός ἐστιhellip τὸ πᾶν ὁ Θεὸς ἐργάζεταιraquo

Ὁ Θεὸς προσφέρει microέσα ἀπὸ τὸ ἅγιο Βάπτισmicroατόσα δῶρα πολύτιmicroα γιὰ τὸ παιδί microας καὶ τὴν microετέπειταζωή του Εἶναι τουλάχιστον ἄδικο γιὰ ἐmicroᾶς καὶ τά παιδιάmicroας νὰ microένουmicroε ἀνυποψίαστοι αὐτῶν τῶν δώρων καὶτῶν δωρεῶν νὰ τὶς ἀγνοοῦmicroε καὶ νὰ ἀναζητοῦmicroε microὲὑποκατάστατα νὰ ἀντικαταστήσουmicroε τὴν Χάρη τοῦ ἉγίουΒαπτίσmicroατος microὲ ψεύτικες χαρές

Εἶναι καιρὸς λοιπὸν νὰ πάρουmicroε ὅλοι στὰ σοβαρὰ τὸθέmicroα τῆς ἐπιλογῆς τοῦ ἀναδόχου τῶν παιδιῶν microας

11H O∆OΣ

Ἡ βαπτιστικὴ λαμπάδα δὲν

μπορεῖ σὲ καμία περίπτωση

νὰ ἐπισκιάζεται ἀπὸ κακό-

γουστα στολίδια παιχνίδια

ἢ ἀπομιμήσεις ζώων καὶ τε-

ράτων ποὺ ἄκριτα προμη-

θευόμαστε ἀπὸ τὸ ἐμπόριο

Α΄ Προτυπώσεις Στήν Καινή ∆ιαθήκη ἔχουmicroε ἀναφορές σέ

προεικονίσειςπροτυπώσεις καί σέ συmicroβολισmicroούς τοῦ βαπτίσmicroατος Ὁ ἀπόστολος Πέτροςστήν Α΄ Καθολική Ἐπιστολή του (32021)γράφει ὅτι ἡ σωτηρία τῆς Κιβωτοῦ τοῦ Νῶεπροεικόνιζε τή σωτηρία πού προσφέρει τόχριστιανικό βάπτισmicroα Γράφει στόν στίχο 21laquoὅ ἀντίτυπον (τῆς Κιβωτοῦ) νῦν καί ἡmicroᾶςσώζει βάπτισmicroαraquo Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήνΑ΄ πρός Κορινθίους Ἐπιστολή του (1012)γράφει ὅτι ἡ νεφέλη καί ἡ διάβαση τῆςἘρυθρᾶς Θάλασσας προεικόνιζε τό βάπτισmicroαΓράφει laquoοἱ πατέρες ἡmicroῶν πάντες ὑπό τήν νεφέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσηςδιῆλθον καί πάντες εἰς τόν Μω1σῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νεφέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Ἐδῶ ἐννοεῖὅτι ὅπως οἱ Ἰσραηλῖτες microέ τή διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας ἐλευθερώθηκαν ἀπό τή δουλεία ἔτσι καί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroα ἀπελευθερώνονται ἀπό τή δουλεία τῆς ἁmicroαρτίας καί τοῦ διαβόλου Ἐπίσης ὅπως ἡ νεφέλη προστάτευε τό λαό ἀπό τή ζέστη καί τό κρύο ἔτσικαί τό βάπτισmicroα προστατεύει τόν χριστιανό ἀπό τόνδιάβολο

Ὁ Κύριος ὀνόmicroασε τή Σταύρωσή Του βάπτισmicroαΕἶπε laquoβάπτισmicroα δέ ἔχω βαπτισθῆναι καί πῶς συνέχοmicroαι ἕως οὗ τελεσθῇraquo δηλ lsquolsquoπρόκειται νά βαπτισθῶ microέβάπτισmicroα αἵmicroατος καί στενοχωροῦmicroαι καί ἀνυποmicroονῶἕως ὅτου τελεστεῖrsquorsquo (Λουκᾶ 1250) Τήν ἴδια ταύτισηἔκανε ὁ Χριστός κι ὅταν οἱ microαθητές Του Ἰάκωβος καίἸωάννης τοῦ ζήτησαν πρωτοκαθεδρίες Τούς ρώτησεlaquoδύνασθε πιεῖν τό ποτήριον ὅ ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα ὅ ἐγώ βαπτίζοmicroαι βαπτισθῆναιraquo δηλ lsquolsquomicroπορεῖτενά πιεῖτε τό ποτήρι πού ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα πούἐγώ βαπτίζοmicroαι νά βαπτισθεῖτεrsquorsquo (Ματθ 2022 καίΜάρκ 1038) Ὅταν αὐτοί τοῦ ἀπάντησαν ὅτι microποροῦντούς εἶπε ὅτι θά πιοῦν τό πικρό ποτήρι καί θά βαπτισθοῦν microέ τό πάθος Του ἀλλά ποιός θά καθίσει κοντάΤου στή βασιλεία Του εἶναι θέmicroα τοῦ Πατρός ΤουὍπως τό βάπτισmicroαλουτρό καθαρίζει τό σῶmicroα ἀπό τήβρῶmicroα ἔτσι καί τό σταυρικό πάθος τοῦ Χριστοῦ ὡς βάπτισmicroα αἵmicroατος καθάρισε τήν ἀνθρωπότητα ἀπό τίςἁmicroαρτίες της

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀκολουθώντας τά συmicroβολικά

λόγια του Κυρίου λέει ὅτι καί οἱ χριστιανοίmicroέ τό βάπτισmicroά τους γίνονται microέτοχοι στόσταυρικό θάνατο τοῦ Χριστοῦ Γράφει στήνπρός Ρωmicroαίους Ἐπιστολή του (634) laquoἬἀγνοεῖτε ὅτι ὅσοι ἐβαπτίσθηmicroεν εἰς Χριστόν᾿Ιησοῦν εἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroεν Συνετάφηmicroεν οὖν αὐτῷ διά τοῦβαπτίσmicroατος εἰς τόν θάνατον ἵνα ὥσπερἠγέρθη Χριστός ἐκ νεκρῶν διά τῆς δόξης τοῦπατρός οὕτω καί ἡmicroεῖς ἐν καινότητι ζωῆςπεριπατήσωmicroενraquo Ἡ καινούρια ζωή τοῦ βαπτίσmicroατος προσφέρθηκε microέ τόν θάνατο τοῦΧριστοῦ γιατί ὁ Χριστός ἔπαθε γιά τίςἁmicroαρτίες τῶν ἀνθρώπων Ἐδῶ βλέπουmicroε τήνπρώτη ἀναφορά στόν συmicroβολισmicroό τοῦ βαπτίσmicroατος microέ τήν τριήmicroερη ταφή τοῦ Κυ

ρίου ὅπως ἀναστήθηκε ὁ Χριστός microετά τόν θάνατόΤου ἔτσι καί ὁ βαπτιζόmicroενος πεθαίνει ὡς παλαιόςἄνθρωπος τῆς ἁmicroαρτίας καί ἀνασταίνεται ὡς καινόςἄνθρωπος τῆς χριστιανικῆς ζωῆς

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας διακρίνουν ποικίλεςπροτυπώσεις τοῦ βαπτίσmicroατοςbull Ὅπως ἡ περιτοmicroή ἦταν ἔνδειξη τῆς πίστεως καί τῆςἀφιερώσεως τῶν Ἰσραηλιτῶν πρός τόν Θεό ἔτσι καί τόχριστιανικό βάπτισmicroα ὡς πνευmicroατική περιτοmicroή ἀποτελεῖ ἔνδειξη τῆς πίστεως καί ἀφιερώσεως τῶν χριστιανῶν στόν Χριστό bull Ὅπως ὁ Κατακλυσmicroός τοῦ Νῶε κατέστρεψε τήνἁmicroαρτωλή ἀνθρωπότητα ἔτσι καί τό βάπτισmicroα ἀπαλείφει τίς ἁmicroαρτίες τῶν βαπτιζοmicroένων bull Ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι εἰσέρχονταν στόν ἱερό ναό ἀφοῦ καθαρίζονταν τελετουργικά microέ νερό καί ραντισmicroούς ἔτσικαί οἱ χριστιανοί εἰσέρχονται στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ microετά ἀπό τόν καθαρmicroό πού προσφέρει τό βάπτισmicroαbull Ὅπως ὁ τυφλός του Εὐαγγελίου βρῆκε τό φῶς του microέτό νίψιmicroο στήν κολυmicroβήθρα τοῦ Σιλωάmicro (Ἰωάν 97)ἔτσι καί ὁ κάθε βαπτιζόmicroενος στήν ἁγία κολυmicroβήθραχριστιανός βρίσκει τό πνευmicroατικό του φῶςbull Ὅπως θεραπεύονταν οἱ ἀσθενεῖς πού ἔmicroπαιναν στόταρασσόmicroενο νερό τῆς κολυmicroβήθρας τῆς Βηθεσδᾶ ἔτσικαί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroά τους στήν ἁγία κολυmicroβήθρα θεραπεύονται ἀπό τίς ψυχικές ἀσθένειες τίςἁmicroαρτίες

12 H O∆OΣ

ΧΧρριισσττιιααννιικκόό ββάάππττιισσμμαα ππρροοττυυππώώσσεειιςς κκααίί σσυυμμββοολλιισσμμοοίί

τοῦ Ἀρχιμ Μαξίμου Παναγιώτου

Β΄ Συmicroβολισmicroοίbull Ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα ἀπό ἱερέα Ὁ ἱερέαςστήν ἀρχή τῆς Κατήχησης φυσᾶ τριπλά σταυροειδῶςπρός τόν κατηχούmicroενο καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό microέτωπο καί τό στῆθος λέγοντας lsquolsquoΕἰς τό ὄνοmicroα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατοςrsquorsquo Στήνεὐχή microετά τούς τρεῖς ἐξορκισmicroούς ὁ ἱερέας καί πάλιἐmicroφυσᾶ τριπλᾶ καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τόν κατηχούmicroενο λέγοντας lsquolsquo Ἐξέλασον ἀπrsquo αὐτοῦ πᾶν πονηρόν καίἀκάθαρτον πνεῦmicroα κεκρυmicromicroένον καί ἐmicroφωλεῦον αὐτοῦτῇ καρδίᾳrsquorsquo Τά ἐmicroφυσήmicroατα microᾶς ὑπενθυmicroίζουν τό ἐmicroφύσηmicroα τοῦ Θεοῦ στόν Ἀδάmicro (Γέν 27 πνοή ζωῆς) καί τόἐmicroφύσηmicroα τοῦ Χριστοῦ στούς microαθητές microετά τήν Ἀνάστασή Του (Ἰωάν 2022 microετάδοση Ἁγίου Πνεύmicroατος)Ἔτσι microέ τά ἐmicroφυσήmicroατα ὁ ἱερέας ζητάει γιά τόν κατηχούmicroενο ἀπό τόνΘεό τήν ἀποκατάστασή του στήνπροπτωτική κατάσταση καί τόνἐρχοmicroό σrsquoαὐτόν τοῦ Ἁγίου ΠνεύmicroατοςΤό σφράγισmicroα microέ τή σταυροειδή εὐλογία γίνεται γιά νά καθαριστεῖ ὁ κατηχούmicroενος microέ τή δύναmicroη τοῦ Σταυροῦ ἀπό δαιmicroονικές ἐπήρειες καί ἐπιρροές νά ἁγιασθεῖ καί νά γίνει ἄξιοςτῆς ὑποδοχῆς τοῦ Χριστοῦ microέσα τουΕὐλογεῖται στό microέτωπο γιά νά ἁγιασθεῖ ὁ νοῦς του καί στό στῆθος γιά νάἁγιασθεῖ ἡ καρδιά του Ἀργότερα ὁἱερέας εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό νερόκαί λέγει lsquolsquoΣυντριβήτωσαν ὑπό τήνσηmicroείωσιν τοῦ τιmicroίου Σταυροῦ πᾶσαιαἱ ἐναντίαι δυνάmicroειςrsquorsquo Γίνεται αὐτή ἡ εὐλογία γιά νάἐκδιωχθοῦν ἀπό τό νερό πονηρές δυνάmicroεις πού πιθανόνἐmicroφωλεύουν ἐκεῖ Τό ἴδιο σταυροειδῶς εὐλογεῖ καί τόἔλαιον Ὁ σταυρός χρησιmicroοποιεῖται ἐπανειληmicromicroέναἐπειδή microετά τή σταύρωση τοῦ Χριστοῦ θεωρεῖταιὄργανο microετάδοσης τῆς θείας χάριτος bullΟἱ Ἐξορκισmicroοί ἤ ἀφορκισmicroοί Ὁ ἱερέας microέ τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόmicroατος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς σωτηριώδουςδύναmicroης τοῦ πάθους Του ζητᾶ τήν ἐκδίωξη τοῦ διαβόλου ἀπό τόν κατηχούmicroενο Ἡ Ἐκκλησία πιστεύει ὅτικάθε ἀβάπτιστος ἄmicroεσα ἤ ἔmicromicroεσα βρίσκεται ὑπό τήνκυριαρχία ἤ ἐπήρεια τοῦ διαβόλου Ὁ Χριστός ἐπισήmicroανε ὅτι ὁ διάβολος εἶναι laquoὁ ἄρχων τοῦ κόσmicroου τούτουraquo(Ἰωάν 1231) Τό ἴδιο εἶπε καί ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής laquoὁ κόσmicroος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖταιraquo (Α΄ Ἰωάν519) Μέ τίς θεραπεῖες τῶν δαιmicroονιζοmicroένων ὁ Χριστόςἔδειχνε ὅτι ὁ διάβολος ἔχασε τήν ἀπόλυτη ἐξουσία τουστούς ἀνθρώπους Μέ τούς ἐξορκισmicroούς τῶν βαπτιζοmicroένων νηπίων σήmicroερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλλαγή τους ἀπότό προπατορικό ἁmicroάρτηmicroα καί τίς ἀρνητικές ἐπήρειεςτῶν ἁmicroαρτιῶν τῶν προγόνων τους Στήν ἀρχαία Ἐκ

κλησία οἱ ἐξορκισmicroοί τῶν κατηχουmicroένων γίνονταν πολλές φορές κατά τή διάρκεια τῆς δίχρονης ἤ τρίχρονηςπεριόδου τῆς κατήχησής τουςbull Στροφή πρός τά δυτικά τοῦ κατηχουmicroένου Ἡ δύσηγενικά συmicroβολίζει τό σκοτάδι Ἐδῶ συmicroβολίζει τόν διάβολο καί τήν προηγούmicroενη ἁmicroαρτωλή ζωή τοῦ κατηχουmicroένου bull Ἀπόταξη διαβόλου ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ ἱερέας ρωτάει τόν κατηχούmicroενο πολλές φορές νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάν θέλει νά ἀποmicroακρυνθεῖ ἀπό τήν παράταξη τοῦσατανᾶ laquoἀποτάσσῃ τῷ σατανᾷraquo καί laquoἀπετάξω τῷ σατανᾷraquo Ὁ κατηχούmicroενος στήν ἀρχαία Ἐκκλησία γιά νάδηλώσει τήν ἀποταγή τοῦ σατανᾶ σήκωνε τά χέρια τουψηλά φανερώνοντας microέ τήν κίνηση αὐτή τήν ἀπο

στροφή τουbull Ἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ κατηχούmicroενος φυσάεικαί φτύνει πρός τά δυτικά δηλ πρόςτόν σατανᾶ γιά νά δείξει τήν ἀποταγή του ἀπό αὐτόν Τό τριπλόἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα φανερώνειτήν ὁλοκληρωτική ἀποστροφή Τόφτύσιmicroο τοῦ διαβόλου φανερώνει τήνἐχθρότητα τοῦ κατηχουmicroένου πρόςτόν δυνάστη τῆς ἀνθρωπότητας bull Στροφή πρός τά ἀνατολικά τοῦκατηχουmicroένου Ἡ ἀνατολή συmicroβολίζει τόν Χριστό (Λουκᾶ 178) τό φῶςτό ἀληθινό (Ἰωάν 19) τό φῶς τοῦκόσmicroου (Ἰωάν 812) Ὅπως ὁ ἥλιοςἔρχεται ἀπό τήν ἀνατολή ἔτσι καί

τό φῶς τοῦ Θεοῦ ταυτίζεται microέ τήν ἀνατολή Ὁ βαπτιζόmicroενος γιά νά δείξει τήν ἔνταξή του στή χορεία τῶνχριστιανῶν καί τήν προσδοκία τοῦ φωτισmicroοῦ του ἀπότόν Θεό στρέφεται πρός τήν ἀνατολή bull Σύνταξη microέ Χριστό Ὁ ἱερέας ρωτάει καί πάλι πολλέςφορές τόν κατηχούmicroενο νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάντώρα θέλει νά ἐνταχθεῖ microέ τόν Χριστό laquoσυντάσσῃ τῷΧριστῷraquo καί laquoσυνετάξω τῷ Χριστῷraquo Ἡ ἐπανειληmicromicroένη ἐρώτηση ἐκφράζει τήν ἐλευθερία τοῦ κατηχουmicroένου καί τήν σίγουρη ἔνταξή του στούς ἀκολούθους τοῦΧριστοῦ Μετά ἀκολουθεῖ ἡ ἔκφραση τῆς πίστεως microέτήν ἀπαγγελία τοῦ lsquolsquoΠιστεύωrsquorsquo Στή συνέχεια ὁ ἱερέαςζητάει ἀπό τόν κατηχούmicroενο νά προσκυνήσει τόν Χριστό laquoΚαί προσκύνησον αὐτῷraquo Στήν ἀρχαία Ἐκκλησίαἔκλινε τά γόνατα ὁ κατηχούmicroενος προσκυνώντας τόνἴδιο τόν Θεό τόν Χριστό bull Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα συmicroβολίζειτόν τάφο τοῦ Χριστοῦ γιατί σύmicroφωνα microέ τόν ἀπόστολοΠαῦλο microέ τή βάπτιση laquoσυνετάφηmicroεν τῷ Χρι στῷraquo (Ρωmicro634) Ἐπίσης συmicroβολίζει τήν Ἐκκλησία ἐπειδή ἡἘκκλησία ὡς πνευmicroατική microήτρα microᾶς ἀναγεννᾶ

13H O∆OΣ

Μέ τούς ἐξορκισμούς τῶν

βαπτιζομένων νηπίων σή-

μερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλ-

λαγή τους ἀπό τό προπατο-

ρικό ἁμάρτημα καί τίς ἀρνη-

τικές ἐπήρειες τῶν ἁμαρτιῶν

τῶν προγόνων τους

bull Τό νερό Ὅπως τό νερό καθαρίζει τίς ἀκαθαρσίες τοῦσώmicroατος ἔτσι καί ἡ βάπτιση microᾶς καθαρίζει ἀπό τίςἁmicroαρτίες Τό νερό τῆς ἁγίας κολυmicroβήθρας συmicroβολίζειτόν θάνατο καί τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Ὅπως τόνερό τοῦ Κατακλυσmicroοῦ κατέστρεψε τήν ἁmicroαρτωλήἀνθρωπότητα ἤ τό νερό τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας κατέστρεψε τόν Φαραώ ἔτσι καί τό νερό τῆς βαπτίσεως καταστρέφει τήν κάθε ἁmicroαρτία τοῦ βαπτιζοmicroένου καί τήνἐπιρροή τοῦ σατανά ἐπάνω του Ὅπως τό νερό (ἄβυσος)microέ τήν παρουσία (ἐπεφέρετο) τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος(Γέν 12) ἔγινε ἡ πηγή τῆς ζωῆς ἔτσι καί τό νερό τῆςβαπτίσεως microέ τόν ἐρχοmicroό τοῦ ἰδίου τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος προσφέρει τήν ἀναγέννηση (Ἰωάν 335)τοῦ βαπτιζοmicroένουbull Ἐπορκιστικό ἔλαιο Τό λάδι ἁγιάζεται microέτρία ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα γιά νάἀπαλλαχθεῖ ἀπό τίς δυνάmicroεις τοῦ σκότους νάκαταστεῖ ἐξαγιαστικό καί ἀνακαινιστικό καίνά ἁγιάσει τόν κατηχούmicroενο ἀπαλλάσσοντάςτον ἀπό δαιmicroονικές ἐπιρροές Ἐπειδή αὐτό τόλάδι ἐξορκίζει (διώχνει) τίς πονηρές δυνάmicroειςὀνοmicroάζεται ἐπορκιστικόν ἔλαιον Τό ἐπορκιστικόνἔλαιον ρίχνεται τρεῖς φορές σταυροειδῶς στό νερό τῆςἁγίας κολυmicroβήθρας microέ τή δοξολογική λέξη ldquoἈλληλούιαrdquo (δόξα στόν Κύριο) γιά νά τελειωθεῖ ὁ καθαγιασmicroός του Ἐπίσης ὁ ἱερέας χρίει microέ τό λάδι σταυροειδῶςmicroέ τά τρία δάκτυλα ὅλα τά microέρη τοῦ σώmicroατος τοῦ βαπτιζοmicroένου στό microέτωπο στό στῆθος στό στόmicroα στάαὐτιά στήν πλάτη στά χέρια στά πόδια γιά ὁλοκλήρωση τῆς ἀπελευθέρωσης (ἐξορκισmicroοῦἐπορκισmicroοῦ) ἀπότίς σκοτεινές δυνάmicroεις Τό ἔλαιον συmicroβολίζει τό ἔλεοςτοῦ Θεοῦ πρός τόν βαπτιζόmicroενο Μέ τή βάπτιση ὁ ἁmicroαρτωλός ἄνθρωπος ἀποκαταλλάσσει τή σχέση του microέ τόνΘεό καί ἀποκαθίσταταισυmicroφιλιώνεται Ἐπειδή στήνἀρχαία ἐποχή ἄλειφαν microέ λάδι τούς παλαιστές στά γυmicroναστήρια γιά νά τονωθεῖ το σῶmicroα τους καί νά διαρκεῖπιό πολύ ὁ ἀγώνας ἔτσι καί microέ τό λάδι τῆς βαπτίσεωςσυmicroβολίζεται ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος ἀπό τή βάπτιση καίmicroετά γίνεται ἀθλητής τοῦ πνευmicroατικοῦ ἀγώναbull Τριπλή κατάδυση καί ἀνάδυση Ἡ τριπλή κατάδυσηκαί ἀνάδυση συmicroβολίζει τόν τριήmicroερο ἐνταφιασmicroό καίτήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroενhellipraquo (Ρωmicro 63) Ἐπίσης συmicroβολίζει τόν θάνατοτοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἀνάσταση τοῦ νέουbull Ἐπίκληση Τριαδικοῦ Θεοῦ Σύmicroφωνα microέ τά λόγιατοῦ Κυρίου ἡ βάπτιση γίνεται στό ὄνοmicroα τῆς ἉγίαςΤριάδος (Ματθ 2819) Ἡ ἐπίκληση τῆς Ἁγίας Τριάδος φανερώνει ὅτι ὅπως ὁ Τριαδικός Θεός ἔπλασε τόνἄνθρωπο ἔτσι ὁ ἴδιος Θεός ἀναπλάθει τόν ἄνθρωποστήν Ἐκκλησία Τουbull Τριχοκουρία Ἡ σταυρόσχηmicroη κουρά τῶν τριχῶν τῆςκεφαλῆς τοῦ βαπτισθέντος σηmicroαίνει τήν ἀφιέρωσή τουστόν Θεό Ὑπῆρχε στούς εἰδωλολάτρες καί στούς ἰου

δαίους (Ἀριθmicro 613 Πράξ 1818 καί 212326) τόἔθιmicroοτάmicroα νά ἀφιερώνουν κοmicromicroένα microαλλιά στόν ΘεόΟἱ δοῦλοι στήν ἀρχαία ἐποχή κουρεύονταν ἐντελῶς γιάνά δείξουν ὅτι ἀνήκουν σέ κάποιον κύριο Ἡ προσφοράτῶν πρώτων microαλλιῶν (ἀπαρχή) στόν Θεό ἀποτελεῖσύmicroβολο τῆς πλήρους ἀφιερώσεως σrsquoΑὐτόν καί ἔκφρασηεὐχαριστίας γιά τήν ἀναγέννηση τοῦ βαπτίσmicroατος bull Ἔνδυση Μετά τή βάπτιση ντύνουν τόν βαπτιζόmicroενοmicroέ καινούρια λευκά ροῦχα Τά λευκά ροῦχα συmicroβολίζουντήν καθαρή ψυχή τοῦ βαπτισmicroένου καί τόν ἐρχοmicroό τοῦΧριστοῦ (Γαλ 327 laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητεΧριστόν ἐνεδύσασθεraquo) καί τῆς φωτεινῆς χάριτος τοῦ

Ἁγίου Πνεύmicroατος Τό λευκό συmicroβολίζει τήχαρά τῆς Ἀνάστασης καί τή δόξα τῆς Μεταmicroόρφωσης τοῦ Χριστοῦ Τό λευκό ὑποδεικνύειστόν βαπτισmicroένο τόν ἀγώνα πού πρέπει νάκάνει στό ἑξῆς γιά νά κρατήσει καθαρή τήνψυχή τουbull Χορός Μέ τό ψάλσιmicroο τοῦ laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθεraquo ὁἱερέας microέ τόν ἀνάδοχο καί τόν βαπτισmicroένο πε

ριφέρονται κυκλικά γύρω ἀπό τήν ἁγία κολυmicroβήθρα Ὁχορός αὐτός εἶναι τριπλός εἰς τύπον τῆς Ἁγίας Τριάδοςκαί ἐκφράζει τή χαρά τῶν ἀνθρώπων καί ὅλων τῶνἀγγέλων γιά τήν εἴσοδο ἑνός πλανεmicroένου προβάτου στήmicroάντρα τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία Ὁ Χριστός εἶπεὅτι laquoχαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπίἑνί ἁmicroαρτωλῷ microετανοοῦντιraquo (Λουκᾶ 1510) Ὁ εὔθυmicroος χορός microᾶς παραπέmicroπει στή χαρά τοῦ γάmicroου καθότικι ἐδῶ ἔχουmicroε πνευmicroατικό γάmicroο τήν ἕνωση τοῦ νεοφωτίστου microέ τόν νυmicroφίο Χριστό bull Λαmicroπάδες Στόν νεοφώτιστο προσφερόταν ἀναmicromicroένηλαmicroπάδα Μέ τόν σηmicroερινό νηπιοβαπτισmicroό καλό εἶναιτή λαmicroπάδα νά τήν κρατάει ὁ ἀνάδοχος Ἡ φωτοχυσίατῶν λαmicroπάδων συmicroβολίζει τό φῶς τοῦ Χριστοῦ πούἔλαβε ὁ βαπτισmicroένος καί τή χαρά τοῦ οὐρανοῦ καί τῶνχριστιανῶν γιά τήν εἴσοδό του στήν Ἐκκλησία Στήνἀρχαία Ἐκκλησία ἄναβαν ὅλοι οἱ χριστιανοί λαmicroπάδεςστό ναό κατά τά Φῶτα καί τή Λαmicroπρή πού γίνονταν οἱπερισσότερες βαπτίσεις Ἡ φωτοχυσία ἐπίσης ὑπενθυmicroίζει στόν νεοφώτιστο ὅτι στό microέλλον πρέπει νά ζεῖκατά τά λόγια τοῦ Χριστοῦ φωτεινά laquoοὕτω λαmicroψάτωτό φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσινὑmicroῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑmicroῶν τόνἐν τοῖς οὐρανοῖςraquo (Ματθ 516)bull Σταυρός Μέ τό κρέmicroασmicroα τοῦ Σταυροῦ στό λαιmicroό τοῦνεοφωτίστου συmicroβολίζεται ὅτι ὁ νέος χριστιανός σύmicroφωνα microέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ laquoεἴ τις θέλει ὀπίσω microουἐλθεῖν ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόναὐτοῦ καί ἀκολουθείτω microοιraquo (Ματθ 1624) ἀκολουθεῖτόν Χριστό σηκώνοντας στό ἑξῆς τό σταυρό του ὉΣταυρός ὡς ἱερό ἀντικείmicroενο προστατεύει τόν χριστιανόἀπό τις ἐπιθέσεις τοῦ πονηροῦ

14 H O∆OΣ

Ἀπό τούς πονηρούς λογισmicroούς πού πολεmicroοῦντόν ἄνθρωπο τρεῖς εἶναι οἱ πιό σκληροίτῆς ἀπιστίας τῆς βλασφηmicroίας καί τῆς

πορνείαςΓιά νά κοπάσει αὐτός ὁ πόλεmicroος πρέπει πρῶτα

νά γνωρίζεις πότε ἁmicroαρτάνεις καί πότε ὄχι ∆ένἁmicroαρτάνεις ὅταν ὁ νοῦς ἡ βούλησις δέν συγκατατίθεται στούς λογισmicroούς πολύ περισσότεροὅταν τούς ἀποστρέφεται ἤ τούς περιφρονεῖ Ἁmicroαρτάνεις κάποτε καί θανάσιmicroα ὅταν ὁ νοῦς αὐτοπροαίρετα συγκρατεῖ τούς λογισmicroούς καί ἡ καρδιάἡδύνεται καί εὐχαριστεῖται micro αὐτούς Ὅποιος πολεmicroεῖται ἀπό πονηρούς λογισmicroούς καί δέν τούςἀποδέχεται ταράσσεται ὅmicroως νοmicroίζοντας ὅτιἁmicroάρτησε αὐτός εἶναι microικρόψυχος ἐmicroπαίζεταιἀπό τόν διάβολο καί δέν γνωρίζει νά διακρίνει microεταξύ προσβολῆς καί συγκαταθέσεως

Μήν παραξενεύεσαι πού οἱ ἴδιοι λογισmicroοί φέρνουν microαζί τους καί θάνατο καί ζωή αἰώνιο θάνατο ἤ αἰώνια ζωή Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποδέχεται προκαλοῦν θάνατο Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποστρέφεται καί τούς πολεmicroᾶ χαρίζουν ζωή καίαὐξάνουν τόν microισθό του στόν οὐρανό

Συmicroβαίνει κάποτε νά ἔρχονται λογισmicroοί ἀπιστίας ἤ βλασφηmicroίας κατά τοῦ Θεοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἤ τῶν ἁγίων Καmicromicroιά φορά ἀντικρύζοντας τά ἄχραντα καί θεῖα Μυστήρια ἤ τίςἅγιες εἰκόνες πέφτουν ἐπάνω σου σάν microαῦρο σύννεφο βλάσφηmicroες σκέψεις Περιφρόνησε αὐτούςτούς λογισmicroούς Ἀδιαφόρησε Μήν ἀνησυχεῖς καίmicroή θλίβεσαι γιατί ἔτσι χαροποιεῖς τόν διάβολοΤοῦ ἀρκεῖ νά σέ βλέπει θλιmicromicroένο καί συγχυσmicroένοἄν δέν κατορθώσει κάτι χειρότερο Θά ἐπαυξήσειτότε τούς λογισmicroούς σου γιά νά ἐξουθενώσει τελείως τή συνείδησή σου Ὅταν ὅmicroως σέ δεῖ νά περιφρονεῖς τούς βλάσφηmicroους λογισmicroούς θά ἀποmicroα

κρυνθεῖ ντροπιασmicroένος Πρόσεξε καί θά διαπιστώσεις ὅτι καί τά τρία εἴδη τῶν λογισmicroῶν γεννιοῦνται συχνά ἀπό τήν κατάκριση Μήν κατακρίνεις τόν ἀδελφό σου καί θά καταφέρεις γενναῖοπλῆγmicroα στούς πονηρούς λογισmicroούς Ἐπειδή ὅmicroωςὁ πόλεmicroος τῶν λογισmicroῶν ταλαιπωρεῖ συνήθωςτούς ὑπερηφάνους καί φθονερούς ὁ πιό σίγουροςτρόπος γιά ν ἀπαλλαγεῖς ἀπ αὐτόν εἶναι νά καλλιεργήσεις microέσα σου τήν ταπείνωση καί τήν ἀκακία

Οἱ ἅγιοι Πατέρες διδάσκουν καί ὑποδεικνύουντά microέσα καί τούς τρόπους πού θά χρησιmicroοποιήσειςγιά νά νικήσεις τούς λογισmicroούς καί νά καταισχύνεις τούς δαίmicroονες πού τούς σπέρνουν microέσα σου Νά τούς φανερώνεις στόν πνευmicroατικό σου microέ

τήν ἐξοmicroολόγηση Νά προσεύχεσαι στόν Κύριο microέ θέρmicroη ἀναθέ

τοντας σ Ἐκεῖνον τήν ἀσθένειά σου καί ὁmicroολογώντας τήν ἀδυναmicroία σου

Νά καλλιεργεῖς microέσα σου τή συντριβή τοῦ νοῦτήν αὐτοmicroεmicroψία καί γενικά ταπεινό φρόνηmicroα

Ν ἀγαπήσεις τή νηστεία πού θανατώνει πρόπαντός τούς σαρκικούς λογισmicroούς

Ν ἀγαπήσεις τούς σωmicroατικούς κόπους καίmicroόχθους πού ταπεινώνουν τό σῶmicroα καί πνίγουν microέσα στόν ἱδρώτα σου τίς πανουργίες τῶνδαιmicroόνων

Νά ζεῖς συνέχεια microέ τή microνήmicroη τοῦ θανάτου καίτῆς φοβερῆς κρίσεως τοῦ Θεοῦ

Ν ἀντιπαραθέτεις στούς ρυπαρούς λογισmicroούςἄλλους λογισmicroούς ὑγιεῖς καί θεαρέστους

Τέλος ἄν εἶσαι δυνατός περιφρόνησε καί περιγέλασε τούς λογισmicroούς κι ὕστερα προσπέρασέτους ἀδιάφοραὉ τελευταῖος αὐτός τρόπος ἐξευτελίζει τελείως

τούς δαίmicroονες

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟΚΑ΄ Ἔκδοση τῆς διασκευῆς ἀπό τά ρωσικά ἀπό τήν Ἱερά Μονή Παρακλήτου

Ὠρωπός Ἀττικῆς 2005 (σελ 1517)

Πόλεmicroος λογισmicroῶν

∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι ΟΥ Τ ΟΥ Ρ ΟΥ Σ Τ Ω Φ

15H O∆OΣ

Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν προτεσταντικῶνκυρίως ἀλλὰ καὶ ἄλλων αἱρετικῶν ἀντιλή-ψεων καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς ἔντονης κυριαρ-

χίας τῆς λογοκρατίας τίθεται συχνὰ τὸ ἐρώτημα ἐὰνὁ νηπιοβαπτισμὸς εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ ἀποκεκα-λυμμένο θέλημα τοῦ Θεοῦ Πίσω ἀπὸ τὸ ἐρώτημααὐτὸ κρύβεται ἡ ἀμφισβήτηση τῆς πρα κτικῆς στὴνὈρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ βαπτίζονται τὰ νέα της μέληστὴν νηπιακὴ ἡλικία καὶ ἡ ἐνθάρρυνση νὰ ἐγκατα-λειφθεῖ ἡ μακραίωνη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ παράδοσηὩς βασικὰ ἐπιχειρήματα προβάλλονται ἡ θεωρού-μενη ἔλλειψη ἁγιογραφικῶν μαρτυριῶν ἡ θεωρού-μενη διαπίστωση ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἦταν ἄγνω-στος στοὺς ἀποστο λικοὺς χρόνους καὶ στοὺς ἑπομέ-νους τρεῖς αἰῶνες καί τέλος ἡ ἀπουσία τῆς ἐλεύθε-ρης βούλησης στὰ νήπια

Ἐὰν καὶ κατὰ πόσον ἰσχύουν τὰ παραπάνωἐπιχειρήματα θὰ τὸ ἐρευνήσουμε στὴν συνέ-χεια

1 Ἡ μαρτυρία τῶν Ἁγίων Γραφῶν Ὅσο κι ἄν ἐρευνήσει κάποιος τὶς

Ἅγιες Γραφὲς εἶναι ἀδύνατο νὰ βρεῖσrsquoαὐτὲς ρητὴ ἐντολή μὲ τὴν ὁποίανὰ ἀπαγορεύεται ὁ νηπιο βαπτι -σμός Δὲν ὑπάρχει βέβαια καὶ ρητὴἐντολή μὲ τὴν ὁποία νὰ συστήνε-ται Κι αὐτὸ διότι γιὰ τοὺς πιστοὺςτῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὁ νη-πιο βαπτισμὸς δὲν ἀποτε λοῦσε πρό-βλημα Ὑπῆρχε ἡ βεβαιότητα ὅτι τὰ νέατης μέλη μποροῦσαν νὰ βαπτισθοῦν σὲὁποιαδήποτε ἡλικία κι ἄν εὑρίσκοντοἀκόμη καὶ στὴν νηπιακή Οἱ ἁγιογρα-φικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν ἀμετακίνητηαὐτὴ πεποίθηση τῆς ἈποστολικῆςἘκκλησίας εἶναι ποικίλες

Τὰ εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ κείμενα τῆςΚαινῆς Διαθήκης μᾶς διδάσκουν ὅτι τὸ χριστιανικὸβάπτισμα εἶναι τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆς Νέας Δια-θήκης τὴν ὁποία ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μὲ τὸν ΝέοἸσραήλ ὅπως ἀκριβῶς τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆςΠαλαιᾶς Του Διαθήκης ἦταν ἡ περιτομή Ὅταν ὁΧριστὸς λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάληψή του παραγ-γέλλει στοὺς μαθητές του νὰ laquoμαθητεύσουν πάντα τὰ

ἔθνη βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶτοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo (Μτθ 2819)θέτει ὡς πρώτη καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴνἔνταξή τους στὸν Νέο Ἰσραήλ στὴν Ἐκκλησία τὴνβάπτισή τους Ἔτσι τὸ βάπτισμα γίνεται τὸ ἀπαραί-τητο σημάδι τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας Κατὰ παρό-μοιο τρόπο καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἡ περιτομὴἀποτελοῦσε τὸ ἀπαραίτητο σημάδι ἐκείνων ποὺ ἀνή-καν στὸν λαό τοῦ Θεοῦ Εἶναι γνωστὸ ὅτι στὴν ΠΔιαθήκη ὁ Θεός ὄχι ἁπλῶς ἐπέτρεπε στὰ νήπια νὰδεχθοῦν τὴν περιτομή ἀλλὰ ρητὰ ἐντελλόταν νὰὑποβληθεῖ στὴν περιτομὴ κάθε ἀγόρι κατὰ τὴν ὀγδόηἡμέρα μετὰ τὴν γέννησή του (Γεν 179-14) Γιατὶ λοι-πόν στὴν Κ Διαθήκη νὰ ἀποκλείσει ὁ Θεὸς τὰ νήπιανὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας του Αὐτὴ ἡ πρακτικὴ

τῆς περιτομῆς στὴν Π Διαθήκη ἀποτελεῖ ξεκά-θαρη ἁγιογραφικὴ κατοχύρωση τοῦ νηπιο-

βαπτισμοῦἈπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἰδιαίτερα

ἀξιοπρόσεκτος ὁ λόγος τὸν ὁποῖο ἀπη-ύθυνε ὁ ἀπόστολος Πέτρος στὸπλῆθος ποὺ παρακολουθοῦσε τὸ γε-γονὸς τῆς Πεντηκοστῆς laquoΜετανοή-σατε καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶνἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφε-σιν ἁμαρτιῶν καὶ λήψεσθε τὴν δω-ρεὰν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Ὑμῖν γάρἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοιςὑμῶν καὶ πᾶσι τοῖς εἰς μακράνraquo(Πρξ 238-39) Τὸ πρῶτο μέροςτοῦ χωρίου ἀποτελεῖ τὸ κατrsquoἐξοχὴν ἐπιχείρημα τῶν Προτε-

σταντῶν ἐναντίον τοῦ νηπιοβα-πτισμοῦ Ὅμως οἱ ἴδιοι ἀποφεύγουν

ἐπιμελῶς νὰ ἀναφερθοῦν καὶ στὴ συνέχειατοῦ χωρίου στὴν ὁποία ρητὰ λέγεται ὅτι ἡ ὑπόσχεσητοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν λήψη τοῦ ἁγίου Πνεύματος μὲ τὸβάπτισμα ἀφορᾶ καὶ στὰ τέκνα τους ἀνεξαρτήτωςἡλικίας

2 Ὁ νηπιοβαπτισμὸς γνωστὸς στὴν Ἐκκλησίαἀπὸ τὴν ἀρχὴ καὶ ἀδιάκοπα

Ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἀποτελεῖ πράξη τῆς Ἐκκλησίαςἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους καὶ ἀδιάκοπα μέχρικαὶ σήμερα Εἶναι πολὺ γνωστὲς οἱ περιπτώσεις βα-

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΥτοῦ Ἀρχιμ Αὐγουστίνου Γ Μύρου Δρ Θ

16 H O∆OΣ

πτίσεως ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας τοῦ Κορ-νηλίου (Πρξ 1048) τῆς Λυδίας (Πρξ 1615) τοῦ δε-σμοφύλακος τῶν Φιλίππων (Πρξ 1631-34) τοῦἀρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 188) καὶ τοῦ Στε-φανᾶ (Α΄ Κορ 1615) στὶς ὁποῖες θὰ ὑπῆρχαν μικρὰπαιδιὰ καὶ νήπια Ἄν στὴν ἐποχὴ αὐτὴ οἱ βαπτίσειςτῶν ἐνηλίκων ἀποτελοῦν τὸν κανόνα αὐτὸ ἐξηγεῖταιἀπὸ τὸ ὅτι οἱ πρῶτοι ποὺ προσέρχονται στὴν Πίστηεἶναι ἐνήλικες πολλοὶ μάλιστα ἔγγαμοι μὲ ἀπίστουςσυντρόφους γεγονὸς ποὺ δυσκολεύει ἀκόμη πε ρισ-σότερο τὴν βάπτιση τῶν νηπίων Ὅμως ἀπὸ τὴνεἰδικὴ αὐτὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε κανεὶς δὲνμπορεῖ νὰ συμπεράνει ὅτι ἡ πράξη τοῦ νηπιο -βαπτισμοῦ ἦταν ἄγνωστη Οἱ παραπάνω ἁγιο γρα-φικὲς μαρτυρίες βεβαιώνουν τὸ ἀντίθετο Περισσό-τερο ὅμως βεβαιώνεται ἡ πράξη αὐτὴ τῆς Ἐκ κλησίαςἀπὸ τὴν συνέχειά της ὅπως μαρτυ-ρεῖται ἀπὸ τοὺς μετα ποστολικοὺςκαὶ λίγο μεταγενέστερους πατέρες

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (130-202 μΧ)γράφει laquoΔιότι αὐτός [ὁ Χριστός]ἦρθε στὴ γῆ γιὰ νὰ μᾶς σώση ὅλουςδιrsquo αὐτοῦ - ὅλους λέγω ποὺ θὰ ἀνα- γεννηθοῦν διrsquo αὐτοῦ ἐν Θεῷ -νήπιαπαιδιά ἐφήβους νέους καὶ γέρουςἮλθε λοιπόν γιὰ κάθε ἡλικία γενό-μενος νήπιος γιὰ τὰ νήπια καθαγιά-ζοντας τὸ παιδὶ γιὰ τὰ παιδιά γε-νόμενος πρὸς αὐτὰ ταυτόχρονα πα-ράδειγμα εὐσεβείας ἀρετῆς καὶ τα-πείνωσηςraquo (Κατὰ Αἱρέσεων 2 PG7783-784) Ὁ Ὠριγένης μεταφέρειτὴν ἀποστολικὴ παράδοση γράφοντας laquoΜπορεῖ κά-ποιο παιδί ποὺ μόλις γεννήθηκε νὰ ἁμαρτήση Κιὅμως ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς (505-7) καὶτὸν Ἰώβ (144) ἔχει ἁμαρτία γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰπροσφέρη κάποια θυσία Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ Ἐκκλη-σία ἔλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὴν παράδοση νὰ βα-πτίζωνται καὶ τὰ παιδιάΟἱ ἄνθρωποι στοὺς ὁποίουςπαραδόθηκαν τὰ ἱερὰ Μυστήρια γνώριζαν ὅτι μέσαστὸν καθένα μας ὑπῆρχε ἔμφυτη ἡ μόλυνση τῆς ἁμαρ-τίας ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ ξεπλυθῆ διrsquo ὕδατος καὶ Πνεύ-ματοςraquo (Σχόλια εἰς Ρωμαίους 519 PG 141047) Ὁἅγιος Κυπριανός (200-258) τονίζει laquoἈπὸ αὐτὴ τὴνπνευματικὴ περιτομή [τὸ Βάπτισμα] δὲν πρέπει νὰἐμποδίζεται κανείς κανεὶς δὲν πρέπει νὰ κρατῆταιμακρυὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τὸ ὁποῖοἀφοῦ τηρήθηκε καὶ διατηρήθηκε χάριν ὅλων μας πι-στεύουμε ὅτι ἀκόμα περισσότερο πρέπει νὰ τηρηθῆγιὰ τὰ βρέφη καὶ τὰ νεογέννητα τὰ ὁποῖα ἕνεκεν

αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς θέσεώς τους χρήζουν περισσό-τερο τῆς βοηθείας μας καὶ τοῦ θείου ἐλέουςraquo (EpistulaLVIII)

3 Μὲ τὸ Βάπτισμα τοῦ νηπίου δὲν καταργεῖταιἡ ἐλεύθερη βούλησή του

Στὴν περίπτωση τῶν νηπίων δὲν τίθεται καθόλουθέμα ἐλευθέρας βουλήσεως διότι αὐτὴ δὲν μπορεῖκαθόλου νὰ ἐκδηλωθεῖ ὄχι μόνον γιὰ τὸ βάπτισμαἀλλὰ καὶ γιὰ καμμία ἄλλη ἐπίδραση ἐπάνω τους Μὲτὴν ἴδια λογική ποὺ κάποιοι ἀρνοῦνται τὸ βάπτισμαστὰ νήπια κάποιοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ ἀρνη-θοῦν σrsquo αὐτὰ τὴν παροχὴ συγκεκριμένης τροφῆςἐνδυ μασίας φαρμάκων καὶ στὰ μεγαλύτερα παιδιὰτὴν ἀποστολὴ στὸ νηπιαγωγεῖο στὸ σχολεῖο Ὅλεςαὐτὲς οἱ ἐνέργειες θεωροῦνται ἀπαραίτητες γιὰ τὸ

καλῶς νοούμενο συμφέρον τοῦ παι-διοῦ καὶ ἐπιβάλλονται χωρὶς τὴνσυγκα τάθεσή του Πολὺ δὲ περισσό-τερο θὰ πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπrsquo ὄψινὅτι ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυφόροι τουδὲν ἔχουν κανένα ἀπολύτως ἐνδοι-ασμὸ νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξενή-σουν τὴν ὁποιαδήποτε βλάβη στὸἀφύλακτο ἀπὸ τὴν θεία χάρη νήπιοἙπομένως δὲν πρόκειται γιὰ δυνα-τότητα ἐπιλογῆς τοῦ νηπίου ἀλλὰγιὰ δυνατότητα ἐπιλογῆς αὐτῶν ποὺτάχθηκαν νὰ προστατεύουν τὸνήπιο σχετικὰ μὲ τὸ ποιὲς δυνάμειςθὰ ἐνεργήσουν ἐπάνω του τοῦ Θεοῦἤ τοῦ διαβόλου Ἐξ ἄλλου ὅταν τὸνήπιο ἐνηλικιωθεῖ καὶ θελήσει νὰ

ἐγκαταλείψει τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ τὸκάνει

Ἀξίζει νὰ κλείσουμε τὴν σύντομη αὐτὴ μελέτη μὲτὴν ὁμολογία ἑνὸς πρώην προτεστάντη τοῦ Ματ-θαίου Γκάλλατιν ὁ ὁποῖος γιὰ χρόνια δίδασκε ἐναν-τίον τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἀλλὰ μετὰ τὴν μετα-στροφή του γράφει laquoἈνακάλυψα ὅτι ὅλοι αὐτοί ndash ὁΕἰρηναῖος ὁ Ὠριγένης ὁ Κυπριανός καὶ ἄλλοι ndash τι-μοῦσαν τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὡς θεόπνευστακείμενα καὶ θεωροῦσαν τὶς ἀπόψεις αὐτὲς περὶ τοῦ Βα-πτίσματος καὶ τῆς σωτηρίας τῶν νηπίων ἀπόλυτασύμφωνες μὲ τὰ κείμενα αὐτά Πρέπει νὰ ὁμολογήσωὅτι ἔχω περάσει πολλὲς ὧρες γονατιστὸς κλαίγονταςκαὶ παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ μὲ συγχωρήση ποὺ συ-κοφάντησα τοὺς ἁγίους Του Καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομαμιᾶς ἰδέας ποὺ δὲν ὑπῆρχε κἄν τὰ πρῶτα χίλια πεν-τακόσια χρόνια τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίαςraquo (Διψών-τας γιὰ τὸν Θεό σ 202)

Ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυ-

φόροι του δὲν ἔχουν κα-

νένα ἀπολύτως ἐνδοιασμὸ

νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξε-

νήσουν τὴν ὁποιαδήποτε

βλάβη στὸ ἀφύλακτο ἀπὸ

τὴν θεία χάρη νήπιο

17H O∆OΣ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά

Μέ τήν χάριν τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ ἀξιω-θήκαμε νά βρισκόμαστε σήμερα σέἕνα καινούργιο χρονικό ὁροθέσιο τό

ὁποῖο προσδιορίζουμε ὡς laquoΠρωτοχρονιάτοῦ σωτηρίου ἔτους 2008raquo Ἕνας ἀκόμηχρόνος ἐξέπνευσε ἤ μᾶλλον ἕνας ἀκόμη χρό-νος προστέθηκε στή ζωή μας Ὁ νέος ἀνέ-τειλε ἤδη ζοῦμε ἀπό σήμερα καί κι-νούμεθα μέσα σ᾿ αὐτόν καί ἡ αἰσιό-δοξη ἄποψη τῆς ζωῆς ἐλπίζει ὀνει-ρεύεται καί ὁραματίζεται Ἡ ἐλπίδεςτά ὄνειρα καί οἱ ὁραματισμοί ἐκφρά-ζονται χαρούμενα στίς διατυπώσεις τῶνεὐχῶν μας Τό συμβατικό γεγονός τῆςἀλλαγῆς τοῦ ἔτους γίνεται ἀφετηρίατῆς προσδοκίας μας γιά μιά καλύ-τερη ζωή περισσότερο ἐλπιδοφόραδημιουργική καί εὐτυχισμένη

Ἡ ζωή μας εἶναι μιά πορείαμέσα στόν χρόνο Οἱ ἀλλαγέςτῶν καιρῶν καί τῶν χρόνωνὅπως ἡ σημερινή δέν μποροῦνἀπό μόνες τους μέ τρόπο μαγικόὅπως ἴσως ὑποσυνείδητα οἱ πολ-λοί αἰσθανόμαστε νά τήν προσδιορίσουνΑὐτή προσδιορίζεται μέσα στόν χρόνο ἀπόπολλούς παράγοντες μέ κυριώτερο τήν ἐλεύ-θερη θέληση μας Ὁ χρόνος ὁ ὁποῖος δένπρέπει νά λησμονοῦμε ὅτι εἶναι ἔργο καίδῶρο τοῦ Θεοῦ γίνεται τό πλαίσιο μέσα στόὁποῖο καλούμαστε νά δραστηριοποιήσουμε

τήν θέληση μας νά ἀξιοποιήσουμε τά χαρί-σματά μας καί τίς εὐκαιρίες πού μᾶς δίνον-ται ἐργαζόμενοι μέ συνείδηση καί ὑπευθυ-νότητα ὡς πιστά τέκνα τῆς ἐκκλησίας ὡςἄνθρωποι laquoἐξαγοραζόμενοι τόν καιρόνraquoκατά τόν λόγο τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Παύ-λου

Δέν πρέπει νά διαφεύγει τή σκέψη μαςὅτι ἡ πορεία μας μέσα στόν χρόνο εἶναι πο-

ρεία πρός τήν αἰωνιότητα Ἡ ζωή μας δένἐξαντλεῖται στά χρονικά πλαίσια πούμποροῦμε νά προσμετρήσουμε ὡς ἔτητῆς ἐπιγείου πορείας μας Ὁ σκοπός

της δέν εἶναι οἱ διάφοροι σταθμοί ὅσοσημαντικοί καί ἄν εἶναι αὐτοί ἀλλά τό

τέρμα ὄχι ἡ ἐπίγεια κατάληξη τηςἀλλά ἡ προσωπική μας σχέση μέ τόναἰώνιο καί ἐπέκεινα καιρῶν καί χρό-

νων Θεόν Ἡ παρουσία του στόνδρόμο τῆς ζωῆς μας εἶναι δεδο-μένη συμπορεύεται καί συμπο-ρευόμαστε μαζί του ὅπως στήνπερίπτωση τῶν πορευομένων πρόςἘμμαούς μαθητῶν Μπορεῖ κάτι νάκρατεῖ τά μάτια τῆς ψυχῆς μας

ὅπως ἐκείνων τότε τά σωματικάμάτια ὥστε νά μήν μποροῦμε νά τόν ἀνα-γνωρίσουμε Ὅμως εἶναι παρών καί μπορεῖἄν τό θελήσουμε νά συνοψίσει τήν αἰσιοδο-ξία καί τήν ἐλπίδα μας γιά ἕνα καλύτεροπροσωπικό καί κοινωνικό αὔριο

Ἐπίσης δέν πρέπει νά λησμονοῦμε ὅτιστήν πορεία μας μέσα στόν χρόνο δέν προ-

4 H O∆OΣ

ΠΠοοιιμμααννττοορριικκήή ἐἐγγκκύύκκλλιιοοςςἐἐππίί ττῇῇ ἐἐννάάρρξξεειι ττοοῦῦ ννέέοουυ ἔἔττοουυςς

ΚΥΡΙΛΛΟΣΜητροπολίτης τῆς Ἁγιωτάτης Μητροπόλεως Ρόδου πρός τόν ἱερόν κλῆρον καί τόν φιλόχριστον λαόν

τῆς καθrsquo ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

ἩἩ ππλληημμμμύύρραα ττῆῆςς θθεείίααςς ἀἀγγάάππηηςς γγεεμμίίζζεειι ττήήνν ψψυυχχήή

ἀἀππόό χχααρράά κκιι ἀἀγγααλλλλίίαασσηηΓΓέέρροοννττοοςς ΠΠοορρφφυυρρίίοουυ

ΒΒίίοοςς κκααίί λλόόγγοοιι σσεελλ 227744-227755

Ν ἀγαπήσουμε τόν Χριστό Τότε ἀπό μέσαμας θά βγαίνει μέ λαχτάρα μέ θέρμη μέθεῖο ἔρωτα τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ θά φωνά-

ζουμε τό ὄνομά Του μυστικά ἀλάλητα Νά στεκό-μαστε ἀπέναντι στόν Θεό μέ λατρεία ταπεινάπάνω στά χνάρια τοῦ Χριστοῦ Νά μᾶς ἐλευθερώσειὁ Χριστός ἀπό κάθε πτυχή τοῦ παλαιοῦ μας ἀνθρώ-που Νά παρακαλοῦμε νά μᾶς ἔλθουν δάκρυα πρίντήν προσευχή Ἀλλά προσοχή laquoΜή γνώτω ἡ ἀρι-στερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σουraquo Νά προσεύχεσθε μέσυντριβή laquoΕἶμαι ἄξιος νά μοῦ δώσεις τέτοια χάριΧριστέ μουraquo Καί τότε τά δάκρυα αὐτά γίνονταιδάκρυα εὐ γνωμοσύνης Συγκινοῦμαι δέν ἔκανα τόθέλημα τοῦ Θεοῦ ἀλλά ζητῶ τό ἔλεός Του

Νά προσεύχεσθε στόν Θεό μέ λαχτάρα κι ἀγάπημέσα σέ ἠρεμία μέ πραότητα μαλακά χωρίς ἐκβια-σμό Κι ὅταν λέτε τήν εὐχή laquoΚύριε Ἰησοῦ Χριστέἐλέησόν μεraquo νά τή λέτε ἀργά ταπεινά ἁπαλά μέθεῖο ἔρωτα Μέ γλυκύτητα νά λέτε τό ὄνομα τοῦΧριστοῦ Νά λέτε μία μία τίς λέξεις laquoΚύριεἸησοῦ Χριστέ ἐλέησόν μεraquo ἀπαλά τρυφεράἀγαπητικά σιωπηλά μυστικά νοερά ἀλλά καί μέἔξαρση μέ λαχτάρα μέ ἔρωτα δίχως ἔνταση βία ἤἀπρεπή ἔμφαση χωρίς σφιξίματα καί σπρωξίματαΠῶς ἐκφράζεται ἡ μάνα πού ἀγαπάει τό παιδί τηςlaquoΠαιδάκι μου κορούλα μου Παναγιωτάκημου Χρηστάκη μουraquo Μέ λαχτάρα ΛαχτάραΑὐτό εἶναι ὅλο τό μυστικό Ἐδῶ μιλάει ἡ καρδιάlaquoΠαιδάκι μου ψυχή μουraquo laquoΚύριέ μου Ἰησοῦ μουἸησοῦ μου Ἰησοῦ μουraquo Αὐτό πού ἔχεις στήνκαρδιά σου στό νοῦ σου αὐτό ἐκφράζεις laquoἐξ ὅληςτῆς καρδίας σου καί ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καί ἐξὅλης τῆς ἰσχύος σου καί ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σουraquo

Κάποιες φορές καλό εἶναι νά λέτε δυνατά τόlaquoΚύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν μεraquo γιά νά τ ἀκοῦνεκαί οἱ αἰσθήσεις ν ἀκούει καί τ αὐτί Εἴμαστε ψυχήκαί σῶμα καί ὑπάρχει ἀλληλεπίδραση

χωροῦμε ὡς μοναχικοί ἄνθρωποι ὡςἄτομα ὅπως πολλές φορές ἡ ἀλλοτριω-μένη συνείδηση μᾶς ὑπαγορεύει Συνο-δοιπόρος μας εἶναι ὁ κάθε ἄν θρωπος ὁἐγγύς καί ὁ μακράν ὁ ἄνθρωπος πού ὁΚύριός μας ἐχαρακτήρισε ὡς laquoπλησίονraquoμας ὁ συνάνθρωπός μας δηλαδή Ἡ πο-ρεία μας εἶναι δυνατή μόνο ὡς συνοδοι-πορία Πορευόμενοι μέσα στόν χρόνο ἄςμήν ξε χνᾶμε τόν ἄνθρωπο ἔστω καί ἄνχρειάζεται νά πάθουμε καί νά πονέ-σουμε Εἶναι δίπλα μας καί εἴμαστεὑπεύθυνοι γι᾿ αὐτόν Ὑπεύθυνοι γιά τίςπράξεις του Ὑπεύθυνοι γιά ὅλα ὅσο καίἄν αὐτό θέλουμε νά τό ξεχνᾶμε Τόμέτρο τῆς στάσεώς μας ἀπέναντί τουεἶναι ἡ ἀγάπη κατά τόν λόγο τοῦ Χρι-στοῦ ὁ ὁποῖος διακηρύττει laquoΚαθώςἠγάπησα ὑμᾶς καί ὑμεῖς ἀγαπᾶτεἀλλήλουςraquo Γιά νά δημιουργοῦμε ὑγιεῖςτρόπους συνυπάρξεως ἀνταποκρινόμε-νοι σέ ἕνα κατεξοχήν αἴ τημα τῶν καιρῶνκαί τῆς ὑπάρξεως μας

Ἀγαπητοί ἀδελφοί καί τέκνα ἐνΚυρίῳ

Εὐχαριστοῦμε τόν πολυεύσπλαγχνοκαί φιλάνθρωπο Κύριο καί Θεό μας ὁὁποῖος διά τῆς ἐπουρανίου χάριτός τουμᾶς ἀξίωσε νά διανύσουμε αἰσίως τόμόλις παρελθόν σωτήριον ἔτος 2007Εὐχόμαστε τό νέον ἔτος νά εἶναι γιάὅλους σας καί γιά τόν καθένα ξεχωριστάἔτος ἀληθινά σωτήριο εἰρηνικό ὑγιεινόκαί γεμᾶτο ἀπό τήν εὐλογία καί τήνχάρη τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ τοῦ Πατρόςκαί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

Πρωτοχρονιά τοῦ δισχιλιοστοῦ καί ὀγδόου

σωτηρίου ἔτουςΔιάπυρος πρός Θεόν

εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣdagger Ο ΡΟΔΟΥ ΚΥΡΙΛΛΟΣ

5H O∆OΣ

Ἡνέα πραγματικότητα στήν ὁποία εἰσάγει τόνἄνθρωπο τό βάπτισμα ἡ νέα γέννηση καίἀναδημιουργία ὁρίστηκε ἀπό τόν ἴδιο τόν

Κύριο νά γίνεται ἀπό νερό καί ἀπό Πνεῦμα Τότεεἶναι δυνατή ἡ ἔνταξή του στή Βασιλεία τοῦ ΘεοῦὉ Θεός ndashτονίζει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος- μᾶς ἔσωσεlaquoδιά λουτροῦ παλιγγενεσίας καί ἀνακαινώσεωςΠνεύματος Ἁγίουraquo Ἡ ἀνακαίνιση καί ἐπιστροφήστό ἀρχαῖο ἀξίωμα γίνεται μέ τό βάπτισμα τῆς ἀνα-γέννησης καί τῆς ἀνανέωσης πού χαρίζει τό ἍγιοΠνεῦμα πού ὁ Θεός σκόρπισε πλούσια πάνω μαςδιά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ σωτήρα μας

Ἐπειδή ὁ ἄνθρωπος εἶναι διπλός ἀπό ψυχή καίσῶμα διπλή εἶναι καί ἡ κάθαρση ἀπό νερό καίΠνεῦμα τονίζουν οἱ Πατέρες Τό μέν Πνεῦμα ἀνα-καινίζει μέσα μας τό laquoκαθrsquo ὁμοίωσινraquo τό δέ νερό μέτή χάρη τοῦ Πνεύματος καθαρίζει τό σῶμα τῆςἁμαρτίας καί μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπό τή φθορά Τό laquoἐκΠνεύματοςraquo δέν ἀναφέρεται στήν ὑπόσταση τοῦἉγίου Πνεύματος οὔτε καί στήν οὐσία Του ἀλλάστή θεουργό χάρη καί δύναμή Του Οὔτε ἐπίσηςὑποτιμᾶται ὁ ρόλος ὅλης τῆς Ἁγίας Τριάδος στήνὑπόθεση τῆς ἀναγέννησής μας Βαπτιζόμαστε κατάτό λόγο τοῦ Κυρίου laquoστό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦΥἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo Ἔτσι ἡ γέννηση τοῦἀνθρώπου ἔρχεται laquoἄνωθενraquo καί ἡ χάρη τοῦ ἉγίουΠνεύματος ἐνοικεῖ στήν ψυχή τοῦ βαπτιζομένουlaquoλαμπρύνουσα αὐτήν καί θεοειδῆ ἀπεργαζομένηraquo

Τό νερό εἶναι τό ὑλικό στοιχεῖο φυσικό καθάρ-σιο πού χάρη στή δύναμη τοῦ Πνεύματος ἀνα-στοιχειοῦται laquoπρός θείαν τινά καί ἄρρητον δύνα-μινraquo Γίνεται πνευματικό καί ἅγιο ἱκανό νά ἀνα-πλάττει νά ἁγιάζει καί νά υἱοθετεῖ τούς βαπτιζο-μένους Γίνεται μέσο καί ὑπηρέτης τῆς χάρης τό

νερό καί laquoὡς ἐν μήτρᾳ τῇ κολυμβήθρᾳ τό ἐμβαλλό-μενον ἀναπλάττειraquo

Τό νερό ἀκόμη ἐμφανίζεται ὡς εἰκόνα τοῦ θα-νάτου Σrsquo αὐτό κατά τή βάπτιση ἔρχεται γιά νάταφεῖ τό σῶμα νεκρό ἀπό τήν ἁμαρτία ἐνῶ τόΠνεῦμα ἐμβάλλει τή ζωοποιό δύναμη καί laquoεἰς τήνἐξ ἀρχῆς ζωήν τάς ψυχάς ἀνακαινίζειraquo Ἔτσι ὁ βα-πτιζόμενος ἀναγεννᾶται χωρίς μητέρα καί ὁ πα-λαιός καί φθειρόμενος κατά τίς ἐπιθυμίες τῆς ἀπά-της ἄνθρωπος laquoσφριγᾶ πάλινhellip καί εἰς τό ἀληθινόνἄνθος τῆς νεότητος ἐπανέρχεταιraquo

Ὁ συσχετισμός αὐτός νεροῦ καί Πνεύματος φαί-νεται καί τονίζεται στή δημιουργία τῆς ζωῆς καίτοῦ κόσμου ἀλλά καί σrsquo ὅλη τήν ἱστορία τῆς σω-τηρίας τοῦ ἀνθρώπου Στήν πρώτη δημιουργία πχἀπό τό νερό ξεπήδησε ἡ ζωή χάρη στή δύναμη τοῦΠνεύματος τοῦ Θεοῦ πού laquoἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦὕδατοςraquo Στήν πορεία τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίαςβλέπουμε ὅτι laquoοἱ πατέρες ἡμῶν πάντες ὑπό τήν νε-φέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσης διῆλθονκαί πάντες εἰς τόν Μωυσῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νε-

6 H O∆OΣ

Η ΕΞ ΥΔΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

τοῦ Παναγιώτη Ι ΣκαλτσῆἈναπληρωτῆ Καθηγητῆ ΑΠΘ

φέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Αὐτά εἶναι οἱ τύποι τοῦβαπτίσματος laquoἡ θάλασσα τοῦ ὕδατοςraquo τῆς κολυμ-βήθρας καί laquoἡ νεφέλη τοῦ Πνεύματοςraquo πού μᾶςἀναγεννᾶ στό βάπτισμα Ὁ Μωυσῆς δέ laquoτύπονἔφερε τοῦ Χριστοῦraquo Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἀναμάρτη-τος ὤν γιά νά ἁγιάσει τό βάπτισμα καί laquoἵνα χάρινθείαν καί ἀξίαν παράσχῃ τοῖς βαπτιζομένοιςraquo βα-πτίσθηκε στά νερά τοῦ Ἰορδάνη ὅπου καί τόΠνεῦμα τοῦ Θεοῦ ὡς περιστέρι ἦλθε laquoἐπrsquo αὐτόνraquo

Ἡ παρουσία λοιπόν τοῦ νεροῦ ἔρχεται ὡς σύμ-βολο τοῦ βαπτίσματος καί τῆς κάθαρσης ἀπό τήνἁμαρτία ἡ δέ παρουσία τοῦ Πνεύματος μέ τόὁποῖο ὁ Χριστός μᾶς βαπτίζει ὡς δύναμη ζωῆς ὡςἐγ γύηση καί ἀρραβώνας τῆς ἄλλης ζωῆς laquoἀρρα-βών γάρ ἐστι τῶν μελλόντων ἀγαθῶνraquo Αὐτό δεί-χνει πώς ἡ παλιγγενεσία πού γίνεται μέ νερό καίΠνεῦμα δέν ἔχει στατικό ἀλλά δυναμικό χαρα-κτήρα Τό βάπτισμα δέν ἐπαγγέ-λεται μόνο τήν κάθαρση ἀπό τήνἁμαρτία ἀλλά μεγαλύτερα καί τε-λειώτερα πράγματαmiddot γίνεται laquoὄχη -μα πρός οὐρανόν βασιλείας πρό-ξενον υἱοθεσίας χάρισμαraquo Ὁ βα-πτιζόμενος γίνεται laquoυἱός τοῦ Θεοῦκατά χάρινraquo μετά τήν ἀναγέννησηστήν κολυμβήθρα laquoκαί συγκληρο-νόμος Χριστοῦ μετά τήν ἐκ νεκρῶνἀνάστασινraquo

Ὅσα ἀναφέραμε παραπάνωγιά τό νερό ὡς εἰκόνα τοῦ θανά-του καί τοῦ Πνεύματος ὡς δύναμηζωῆς ἀρραβώνα τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν καί τῆς ἐνΧριστῷ ἀνάστασης φανερώνουν πώς τό βάπτισμαἔχει ἄμεση σχέση μέ τά σωτηριώδη γεγονότα τῆςζωῆς τοῦ Χριστοῦ Τό νερό ὡς θάνατος ἀλλά μέ τήδύναμη τοῦ Πνεύματος ὡς ζωή εἶναι σύμβολο καίεἰκόνα τοῦ θανάτου καί τῆς ἀνάστασης τοῦ Χρι-στοῦ Ὅπως ὁ Χριστός κατέβηκε στόν ἅδη καί μέτήν ἀνάστασή Του χάρισε στούς ἀνθρώπους τόφῶς καί τή ζωή ἔτσι καί ἐμεῖς βαπτιζόμενοι μι-μούμαστε μυστηριακά τό θάνατο καί τήν ἀνάστασηlaquoδιά τῶν εἰκόνων καί τῶν συμβόλων τούτων τῶνἱερῶνraquo

Ὅλα ὅσα γίνονται στό βάπτισμα ἡ σταύρωση ὁἐνταφιασμός εἶναι συμβολικά ἀλλά ἡ σωτηρία τοῦἀνθρώπου καί ἡ μετοχή του στήν ἐν Χριστῷ ζωήεἶναι πραγματικά Θάνατος ndash ταφή καί ζωή- ἀνά-

σταση μεταφέρονται στό συμβολισμό τοῦ βαπτί-σματος τό ὁποῖο εἶναι laquoὁμοίωμα τοῦ σταυροῦ τοῦθανάτου τῆς ταφῆς τῆς ἐκ νεκρῶν ἀναστάσεωςraquoΤό laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθημενraquo τοῦ Ἀπο-στόλου Παύλου σημαίνει ὅτι ὅτι ἦταν γιά τό Χρι-στό ὁ σταυρός καί ὁ τάφος εἶναι γιά μᾶς τό βάπτι-σμα Ἐπειδή ἕνας εἶναι ὁ ὑπέρ τοῦ κόσμου θάνατοςndash λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος ndash καί μία ἡ ἐκ νεκρῶνἐξανάσταση χάριν τούτου laquoὁ τήν ζωήν ἡμῶν οἰκο-νομῶν Κύριος τήν τοῦ βαπτίσματος ἡμῖν ἔθετο δια-θήκην θανάτου τύπον καί ζωῆς περιέχουσανraquo Ἡδιαφορά εἶναι ὅτι ὁ Χριστός πέθανε πραγματικάlaquoσαρκίhellip καί ἀνέστηraquo ἐνῶ ἐμεῖς laquoτῇ ἁμαρτίᾳ θνή-σκοντες ἀνιστάμεθα τῇ ἀρετῇraquo Ἐμεῖς θαπτόμαστεεἰκονικά στό νερό ἐνῶ ἐκεῖνος πραγματικά στή γῆlaquoἡμεῖς μέν τῇ ἁμαρτίᾳ ἐκεῖνος δέ τῷ σώματιraquo

Ἡ κατάδυση στό νερό εἶναι μία συμβολικήπράξη ἀλλά ἡ πραγματικότηταεἶναι ὅτι ἐκείνη τή στιγμή ὁ βα-πτιζόμενος συναποθνήσκει μέ τόΧριστό ὡς πρός τήν ἁμαρτία τόσῶμα τῆς ὁποίας νεκρώνεταιπράγματι laquoσυναποθνήσκει Χρι -στῷ μυστικῶς εἰπεῖν τῇ ἁμαρτίᾳκατά τό βάπτισμαraquo Ὁ παλαιόςἄνθρωπος δηλαδή ἡ κακία συ-σταυρώνεται καί πεθαίνει Ἡἀνάδυση ἐπίσης ἀπό τό νερόεἶναι μία πράξη συμβολική ἀλλάτό πραγματικό εἶναι ὅτι ὁ βαπτι-

ζόμενος ἐνδύεται τόν laquoνέοraquo laquoτόν καινόν ἄνθρωποντόν κατά Θεόν κτισθένταraquo Ἐνδύεται τόν ἴδιο τόΧριστό τόν ὁποῖο κατά τόν ἅγιο Νικόλαο τόν Κα-βάσιλα laquoφέρομε ἐπάνω στίς ψυχές μας στήν κε-φαλή στούς ὀφθαλμούς στά ἴδια τά σπλάχνα σέὅλα τά μέλη καθαρό ἀπό ἁμαρτία ἀπαλλαγμένοἀπό κάθε φθορά ὅπως ἀναστήθηκε καί ἐφανερώ-θηκε στούς μαθητάς καί ἀναλήφθηκε ὅπως θά ἔλθειπάλι γιά νά ἀπαιτήσει αὐτόν τό θησαυρόraquo

Ὅπως λοιπόν ἐνταχθήκαμε ὀργανικά στό σῶματοῦ Χριστοῦ μέ μία πράξη πού συμβολίζει συμμε-τοχή στό θάνατό Του ἔτσι θά συμμετάσχουμεπραγματικά καί στήν ἀνάστασή Του laquoεἰ γάρ σύμ-φοιτοι γεγόναμεν τῷ ὁμοιώματι τοῦ θανάτου αὐτοῦἀλλά καί τῆς ἀναστάσεως ἐσόμεθαraquo Ἡ τελείωση θάἔλθει στό μέλλον Τό βάπτισμα εἶναι laquoφυτεία πρόςἀθανασίανraquo καί laquoδύναμις πρός τήν ἀνάστασινraquo

7H O∆OΣ

Ὁ βαπτιζόμενος γίνεται

laquoυἱός τοῦ Θεοῦ κατά χάρινraquo

μετά τήν ἀναγέννηση στήν

κολυμβήθρα laquoκαί συγκληρο-

νόμος Χριστοῦ μετά τήν ἐκ

νεκρῶν ἀνάστασινraquo

bull Θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν προampποθέσεις γιὰ νὰ ἀνα λάβει κανεὶς ἀνάδοχος στὴν βάπτιση

Ἂν γιὰ νὰ ἀναλάβει κανεὶς ἀνάδοχος ἑνὸς δηmicroό σιου ἤ ἰδιωτικοῦ ἔργου ὁποιασδήποτε microορφῆς γίνονταιαὐστηροὶ διαγωνισmicroοὶ ποὺ θέτουν τὶς προQποθέσεις καὶτὶς εὐθύνες ποὺ ἀναλαmicroβάνει ὁ ἀνάδοχος τοῦ ἔργουτότε τί θὰ ἔπρεπε νὰ γίνονταν γιὰ τὸν ἀνάδοχο microίαςὕπαρξης τὴν στιγmicroὴ τοῦ Μυστηρίου τῆςΒαπτίσεως Τί αὐ στηρὲς προQπο θέσειςθὰ ἔπρεπε νὰ τεθοῦν γιὰ τὸν ἄν θρωπο ποὺ ἀνα λαmicroβάνει σὲ συνερ γασία microὲ τοὺς γονεῖς τὴν πνευmicroατικὴκαθοδήγηση microιᾶς ψυχοσωmicroατικῆςὕπαρ ξης τοῦ νέου microέλους τῆς Ἐκκλη σίας Μίας ὕπαρξης γιὰ τὴν ὁποία ὁΧριστός microας ἐναν θρώπησε ἔπαθεσταυρώθηκε τάφηκε καὶ ἀνα στήθηκεκαὶ ποὺ microὲ τὸ microυστήριο τῆς Βαπτίσεωςἐνσω microατώνεται στὸ Σῶmicroα τοῦ Χρι στοῦ καί ἔτσι τίθεται ὁ θεmicroέλιοςλίθος γιὰ τὴν σωτηρία του

bull Ποιὰ εἶναι τὰ σηmicroερινὰ δεδοmicroέναγιὰ τὸν ρόλο καὶ τὴν ἀξία τοῦ θεσmicroοῦ τοῦ ἀναδόχου

Καὶ ὅmicroως ὅπως φαίνεται microὲ τὰ σηmicroερινὰ δεδοmicroέναἡ ἀξία τοῦ θεσmicroοῦ τοῦ ἀναδόχου ὅσον ἀφορᾶ τὴ χρη σιmicroότητά του καὶ τὸν ρόλο ποὺ δια δραmicroατίζει στὸ microυ στήριο καὶ στὴ ζωὴ τοῦ βαπτισmicroένου ἀνθρώπου ἀκο λου θεῖ τὴν ἀπαξίωση τῆς οὐσίας καὶ τῆς ἔννοιας τοῦ ἴδιουτοῦ microυστηρίου τοῦ Ἁγίου Βαπτίσmicroατος καὶ τῆς microετατροπῆςτου σὲ ἐθιmicroική κοινωνικὴ ἐκδήλωση Αὐτὴ ἡ ἀπαξία ἀνα δεικνύεται ἀπὸ τὰ ἐσφαλmicroένα κριτήρια ἐπιλογῆς τοῦἀναδόχου ἀπὸ τοὺς γονεῖς ἀπὸ τὴν ἄγνοια γιὰ τὶς πραγ microατικὲς ὑποχρεώσεις καὶ τὶς εὐθύνες τοῦ ἀναδόχου καὶτέλος ἀπὸ τὴν χωρὶς προQποθέσεις καὶ microὲ laquoἐλαφρᾷ τῇκαρδίᾳraquo ἀβασάνιστη ἀποδοχὴ τῆς εὐθύνης ἀπὸ τὸν ἴδιοτὸν ἀνάδοχο

Ὅσοι ἱερωmicroένοι τελοῦν τὸ microυστήριο ἔχουν βρεθεῖπρὸ πολλῶν δυσάρεστων ἐκπλήξεων ποὺ τείνουν νὰ γί

νουν κανόνας Οἱ ἐκπλήξεις ἀφοροῦν στὴν ἀντι microετώπισητοῦ microυστηρίου ἀπὸ τοὺς ἀναδόχους καὶ τοὺς γονεῖς τῶνπαιδιῶν ποὺ βαπτίζονται ὡς microία κοινωνικὴ ἐκδήλωσηχωρὶς ἁγιοπνευmicroατικὲς διαστάσεις γιὰ τοὺς ἴδιους καὶγιὰ τὸ παιδί τους Εἶναι τραγικὸ παραδείγmicroατος χάριν νὰ ἀναλαmicroβάνει κανεὶς νὰ γαλουχήσει γνωστικὰ καὶβιωmicroατικὰ στὴν ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας microία ψυχὴ καὶ

τὴν ὥρα τῆς κατηχήσεως νὰ microὴν γνωρί ζει νὰ διαβάζει σωστὰ τὸ Σύmicroβολο τῆςπίστεως τὸ laquoπιστεύωraquo τὸ ὁποῖο ἀποτε λεῖ συνοπτικὴ παρουσίαση τῶν ἀλη θειῶν τῆς Ἐκκλησίας microας καὶ θὰ ἔπρεπενὰ εἶναι ἡ βάση καὶ ἡ ἀρχὴ τῶν γνώ σεων τοῦ ἀναδόχου

Ἂν λοιπὸν δὲν γνωρίζει ὁ ἀνάδοχοςνὰ τὸ διαβάσει τότε ἀντι λαmicroβάνεστε τόκατὰ πόσο γνωρίζει νὰ ἐmicroβαθύνει στὶςmicroεγάλες ἀλήθειες ποὺ κρύβει τὸ σύmicro βολο τῆς πίστεως καὶ ἀκόmicroη τὸ πόσοβιωmicroατικὴ σχέση ἔχει microὲ τὴν λατρείατῆς Ἐκκλησίας

Παλαιότερα ἄνθρωποι ποὺ δὲν γνώ ριζαν οὔτε τὴν ἀλφαβήτα ἤξεραν ὄχιἁπλῶς νὰ διαβάζουν ἀλλὰ καὶ νὰἀπαγγέλλουν ἀπὸ στήθους τὸ σύmicroβολο

τῆς Πίστεως γιατί συmicromicroετεῖχαν ἐνεργὰ στὴν ἐνοριακὴεὐχαριστιακὴ κοινότητα Στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία τότε καὶmicroόνο microετὰ δηλ τὴν Ὁmicroολογία Πίστεως ὁ ἀρχιερέαςτὸν σφράγιζε microὲ τὸ σηmicroεῖο τοῦ σταυροῦ καὶ ἔδινε τὴνἔγκριση ὥστε οἱ ἱερεῖς νὰ τὸν καταγράψουν ὡς ἀνά δοχο στὰ δελτία τῆς Ἐκκλησίας microαζὶ microὲ τὸν ὑποψήφιογιὰ τὴν βάπτιση ἀναδεκτό του Ὁποία τιmicroὴ ἀλλὰ καὶεὐθύνη γιὰ τὸν ἀνάδοχο

Σήmicroερα ὁ ἀνάδοχος ἀντιλαmicroβάνεται τὸν ρόλο τουὡς microία κοινωνικὴ καὶ οἰκονοmicroικὴ ὑποχρέωση καὶ ὄχι ὡςπνευmicroατικὴ ὑποχρέωση ἀπέναντι στὸ νέο microέλος τῆςἘκκλησίας Καὶ αὐτὸ στὴν καλύτερη περίπτωση διότιὑπάρχουν ἀνάδοχοι ποὺ microετὰ τὴν βάπτιση laquoἐξα φανίζον ταιraquo ἤ ἐmicroφανίζονται ὡς διάττοντες ἀστέ ρες στὴν ζωὴ τοῦπαιδιοῦ

8 H O∆OΣ

Ἡ ἀξία τὰ κριτήρια ἐπιλογῆς ὁ ρόλος καὶ οἱ εὐθύνες τοῦ ἀναδόχου κατὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία

Πρακτικὴ συmicroβολὴ στὴν ὀρθὴ ἐπιτέλεση τοῦ ἔργου τοῦ ἀναδόχου

τοῦ Πρωτ Νεκταρίου Κάνια

Σήμερα ὁ ἀνάδοχος ἀντι-

λαμβάνεται τὸν ρόλο του

ὡς μία κοινωνικὴ καὶ οἰκο-

νομικὴ ὑποχρέωση καὶ ὄχι

ὡς πνευματικὴ ὑποχρέωση

ἀπέναντι στὸ νέο μέλος τῆς

Ἐκκλησίας

bull Πῶς ἀντιλαmicroβάνονται οἱ ἅγιοι Πατέρες τὸν ρόλοκαί τήν εὐθύνη τοῦ ἀναδόχου

Ἄραγε ποιὸς ἀνάδοχος ἀντιλαmicroβάνεται ὅτι ἐκείνητὴν στιγmicroὴ συνάπτει microὲ τὸν ἀναδεκτὸ καὶ τοὺς γονεῖςτου microία πνευmicroατικὴ συγγένεια ἡ ὁποία εἶναι microεγαλύτερηἀπὸ τὴν σωmicroατική καὶ ὁ ἴδιος ὀνοmicroάζεται πνευmicroατικὸςπατέρας ἐνῶ ὁ ἀναδεκτὸς του πνευmicroατικὸς γιός σύmicro φωνα microὲ τὸν 53ο κανόνα τῆς 6ης Οἰκουmicro Συνόδου

Οἱ κατὰ σάρκα γονεῖς λέγει ὁ ∆ιονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης ἐmicroπιστεύονται τὸ παιδὶ των σ ἕνα βαπτισmicroένοχριστιανό ὁ ὁποῖος εἶναι ἕνας καλὸς παιδαγωγὸς στὰΘεῖα διότι τὸ παιδὶ θὰ παραmicroείνει σ ὅλη τὴν ζωὴ τουὑπὸ τὴν καθοδήγησή του ὡς πνευmicroατικὸς πατέρας καὶἐγγυητὴς τῆς κατὰ Χριστὸν ζωῆς του ποὺ θὰ εἶναι

Ἀντιλαmicroβάνονται ὅσοι γίνονται ἀνάδοχοι ὅτι θὰ δώ σουν λόγο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ γιὰ τὰ πνευmicroατικὰ των παι διά Μποροῦmicroε νὰ ποῦmicroε ὅτι πολλοὶ πιστοὶ ἀνάδοχοισώζονται ἀπὸ τὰ πνευmicroατικὰ τους παιδιά ἐὰν τὰ ἀνα θρέψουν microὲ τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ Ἀλλὰ οἱ περισσότεροιτιmicroωροῦνται γιὰ τὴν ὀκνηρία καὶ ἀδιαφορία των πρὸς τὰπνευmicroατικὰ τους παιδιάraquo (Π Κλεόπας Ἡλίε laquoΠνευmicroατικοὶ∆ιάλογοι microὲ Ρουmicroάνους Γέροντεςraquo)

Μέσα ἀπὸ τὴν ἐmicroπειρία τῶν ἁγίων Πατέρων τῆςἘκκλησίας microας ἂς ἀκούσουmicroε τὸν ἱερὸ Χρυ σόστοmicroο νὰmicroᾶς περιγράφει τὴν προσωπικότητα τοῦ αὐθεντικοῦ ἀνα δόχου ὡς ἐγγυητῆ ἀπέναντι στὸν Θεὸ

laquoΘέλετε νὰ ἀπευθύνουmicroε τώρα τὸ λόγο στοὺς ἀναδόχους σας γιὰ νὰ microάθουν καὶ ἐκεῖνοι ποιῶν ἀmicroοιβῶνἀξιώνονται ἐὰν δείξουν γιὰ ἐσᾶς πολλὴ φροντίδα καὶἀντιθέτως ποιὰ τιmicroωρία τοὺς ἀναmicroένει ἂν ἀmicroελήσουν

raquoΓιὰ νὰ τὸ ἐννοήσεις σκέψου ἀγαπητέ ἐκείνους ποὺγίνονται ἐγγυητὲς καὶ ἀνάδοχοι προσώπων ποὺ δανεί

ζονται χρήmicroατα ὅτι περισσότερο ἀπὸ τὸν ὑπεύθυνο καὶδανειζόmicroενο ἐκεῖνοι ὑφίστανται τὴν ἀγωνία καὶ τὸνφόβο Ἂν δηλ αὐτὸς ποὺ δανείστηκε φανεῖ συνεπής microὲτὴν συνέπειά του κατέστησε ἐλαφρὸ τὸ φορτίο ποὺ ἀνέλαβε ὁ ἐγγυητής Ἂν ἀντιθέτως φανεῖ ἀγνώmicroονας καὶἀσυνεπής τότε τοῦ ἑτοίmicroασε τέλεια τὴν καταστροφή Γιrsquoαὐτὸ καὶ ἕνας σοφὸς συmicroβουλεύει τὰ ἑξῆς laquoἘὰνἐγγυηθῆς ἑτοιmicroάσου νὰ πληρώσηςraquo (Σοφ Σειρὰχ η΄13) Ἐὰν λοιπὸν ὅσοι ἀναδέχονται ἄλλους γιὰ χρήmicroαταεἶναι ἀπολύτως ὑπεύθυνοι γιὰ ὁλόκληρο τὸ ποσό περισσότερο εἶναι ὑπεύθυνοι ἐκεῖνοι ποὺ ἀναδέχονταιἄλλους καὶ ἐγγυῶνται γιὰ πνευmicroατικὰ θέmicroατα καὶ γιὰ τὴνἀρετή Ναίmiddot πολὺ ἐνδιαφέρον πρέπει νὰ ἐπιδεικνύουν γιrsquoαὐτοὺς ποὺ ἀναλαmicroβάνουν προτρέποντάς τους συmicroβου λεύοντάς τους διορθώνοντας τὰ σφάλmicroατά τους καὶδείχνοντάς τους πατρικὴ ἀγάπη

[Καὶ συνεχίζει ὁ ἱερὸς πατήρ] raquoἌς microὴ νοmicroίζουν αὐτοί ὅτι τὸ νὰ εἶναι ἀνάδοχοι

εἶναι τυπικὸ καὶ τυχαῖο πράγmicroα ἀλλὰ ἂς microάθουν καλάὅτι καὶ αὐτοὶ γίνονται συmicromicroέτοχοι τῆς πνευmicroατικῆς ὠφέλειας τῶν ἀναδεκτῶν ἐὰν microὲ τὶς συmicroβουλὲς τους τοὺςχειραγωγήσουν στὴν ὁδὸ τῆς ἀρετῆς καὶ ἂς γνωρίζουνπάλι ὅτι ἂν δείξουν ἀmicroέλεια καὶ ἀδιαφορία θὰ ἐπιφέρουν στὸν ἑαυτὸ τους microεγάλη καταδίκη Γιrsquo αὐτὸν τὸνλόγο καὶ ἐπικρατεῖ ἡ συνήθεια καὶ πατέρες ἤ microητέρεςπνευmicroατικοὺς νὰ τοὺς ὀνοmicroάζουν αὐτοὺς τοὺς ἀναδόχους γιὰ νὰ microάθουν πόση ἐπιmicroέλεια πρέπει νὰ δείχνουνγιὰ νὰ microορφώνουν πνευmicroατικὰ ὅσους ἀναλαmicroβάνουν

raquo∆ιότι ἐὰν ἐκείνους ποὺ δὲν ἔχουν καmicromicroία ἰδιαίτερησχέση microὲ ἐmicroᾶς πρέπει νὰ τοὺς κινήσουmicroε τὸν κύριοζῆλο τῆς ἀρετῆς πολὺ περισσότερεο ὀφείλουmicroε νὰ ἐπιτελέσουmicroε τὸ καθῆκον ἀπέναντι σrsquo ἐκεῖνον τὸν ὁποῖοἀναδεχόmicroαστε ὡς πνευmicroατικό microας τέκνο Γιὰ τὸν λόγονλοιπὸν αὐτόν microάθετε καὶ οἱ ἀνάδοχοι ὅτι δὲν σᾶς ἀπειλεῖ microικρὸς κίνδυνος ἐὰν δείξετε στὸ καθῆκον αὐτὸ ἀmicroέλειαraquo (Ι Χρυσοστόmicroου Β΄ Κατήχησις)

bull Ἄς δοῦmicroε συνοπτικὰ ποιὸς ἔχει καὶ ποιὸς δὲν ἔχειτὶς προampποθέσεις γιὰ νὰ ἀναλάβει αὐτὸ τὸ σηmicroαντικὸἔργο

Ὁ ἀνάδοχος δὲν εἶναι ἕνα διακοσmicroητικὸ πρόσωποποὺ πλαισιώνει ἁπλῶς τὴν τελετὴ τοῦ Βαπτίσmicroατος ἀλλὰκαλεῖται νὰ ἀσκήσει ἕνα σηmicroαντικὸ ρόλο ὡς ἐκπρόσω πος τῆς ἐκκλησιατικῆς κοινότητας τῆς Ἐνορίας Ὁ ἀνά δοχος σὲ συνεργασία microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἹερέα καὶ τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότηταςκαλεῖται νὰ γίνει ὁδηγὸς εἰς Χριστόν τοῦ ἀναδεκτοῦτου σὲ ὅλες τὶς φάσεις τῆς ζωῆς του Αὐτό microάλιστα φα νερώνει ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος χριστιανὸς δὲν ἀφήνεταιmicroόνος ἀλλὰ συντροφεύεται στὸ δρόmicroο τῆς χριστιανικῆςζωῆς Ἡ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι συνοδοιπορία καὶ συ

9H O∆OΣ

στράτευση microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἀνάδοχο καὶ ὅλα τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλη σιαστικῆς κοινότητας Χριστιανὸς microόνος δὲνὑπάρχει κανείς Ὁ χριστιανὸς ζεῖ καὶ σώζε ται ὡς microέλος τοῦ σώmicroατος τῆς Ἐκκλησίας

Ὡς ἐκ τούτου ἀντιλαmicroβανόmicroαστε ὅτι ὁθεσmicroὸς τοῦ ἀναδόχου εἶναι πολὺ σηmicroαν τικὸς στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας Γιὰ τὸ λόγοαὐτὸ ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι πρό σωπο σεβαστό πνευmicroατικὸ καὶ κυρίως microυ στηριακό Μὲ πίστη καὶ γνώση τοῦ πόσο microε γάλη εἶναι ἡ θέση του στὴν κατὰ Χριστὸνmicroόρφωση τοῦ βαπτιζοmicroένου προχωρεῖ ἔχον τας ὡς γνώmicroονα τὴν προσωπική του πνευ microατικὴ ἀνόρθωση microὲ τὴ ζωὴ τῆς microετανοίας ἐξοmicroολογήσεως καὶ την βίωση τῶν ἱερῶνmicroυστηρίων

bull Μὲ βάση αὐτὰ ποὺ λέχθηκαν προηγουmicroένως ἀνάδοχοι microποροῦν νὰ γίνουν

Αὐτοὶ ποὺ εἶναι βαπτισmicroένοι στὴν ὀρθόδοξη πίστηγνωρίζουν πρῶτα οἱ ἴδιοι τὴν ὀρθόδοξη πίστη καὶ ἀγω νίζονται νὰ ζοῦν τὴν χριστιανικὴ ζωὴ συνδεδεmicroένοι microὲτὴν Ἐκκλησία γιὰ νὰ microπορέσουν στὴν συνέχεια νὰ τὴνmicroεταδώσουν στὶς ψυχὲς ποὺ ἔχουν ἀναλάβει Ἔχουν συ νείδηση τοῦ λειτουργήmicroατος καὶ τῆς ἀποστολῆς τοῦ ἀνα δόχου καὶ θέλουν νὰ ἀναλάβουν ὑπεύθυνα καὶ σοβαρὰὄχι microόνο τὶς κοινωνικὲς ἀλλὰ κυρίως τὶς πνευmicroατικὲςεὐθύνες ἀπέναντι στὸ βαπτισmicroένο microέλος τῆς Ἐκκλησίας

bull Ποιοὶ δὲν ἔχουν τὶς ἀντικειmicroενικὲς δυνατότητες νὰἐπιτελέσουν τοῦ ἔργο τοῦ ἀναδόχου

Ὅσοι συζοῦν παράνοmicroα ἢ ἔχουν τελέσει τὸν λεγό microενο πολιτικὸ γάmicroο ἢ τὸ συmicroβόλαιο γάmicroου οἱ ὁποῖοιἔχουν ἀποκόψει τὸν ἑαυτό τους ἀπὸ τὸ σῶmicroα τῆς Ἐκκλη σίας καὶ ἄρα δὲν microποροῦν καὶ δὲν ἔχουν τὸ δικαίωmicroα νὰἐγγυηθοῦν γιὰ τὴν ψυχὴ τοῦ ἄλλου

Πραγmicroατικά πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ κατηχήσει microίαψυχὴ καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσει στὴν ἀλήθεια ἕνας ποὺ θεω ρεῖ τὴν Ἐκκλησία σὰν θρησκευτικὸ σουπερmicroάρκετ καὶἀπορρίπτει τὸ microυστήριο τοῦ Γάmicroου θέτοντας τὴν σχέσηκαὶ στὴν οὐσία τὴν ζωή του ἐκτὸς τῆς εὐλογίας τοῦΘεοῦ Ἔχουmicroε συνειδητοποιήσει ὅτι ἂν κάποιος ζεῖmicroέσα σὲ βαριὰ ἠθικὰ παραπτώmicroατα ἂν δὲν microετανοήσεικαὶ δὲν ἀλλάξει τρόπο ζωῆς δὲν microπορεῖ νὰ γίνει ἀνά δοχος Ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Συmicroεὼν Θεσσαλονί κης ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι laquoἐγγυητὴς εἰς Χριστόν ὥστε τηρεῖν τὰ τῆς πίστεως καὶ χριστιανικῶς ζῆνraquo(Περὶ τῶν ἱερῶν τελετῶν ΞΑ PG 155213A)

Μὲ τὴν ἔννοια αὐτὴ ἀποκλείονται τῆς ἀναδοχῆς ὄχιmicroόνο ἀνήλικοι ἑτερόδοξοι καὶ ἑτερόθρησκοι ἀλλὰ καὶ

πρόσωπα ποὺ ζοῦν ἀνήθικο βίο ἢ ἀσκοῦν διαβλητὰ ἐπαγ γέλmicroατα ὅπως ἀπαριθmicroεῖ τέτοια ἐπαγγέλmicroατα ἡ ἀπο στολικὴ Παράδοση τοῦ Ἱππολύτου (πρβλ ΠηδάλιονἜκδοσις Ἀστέρος Ἀθῆναι 1970 σ 754 755 καὶ ΘΗΕΤόmicroος 3 στῆλες 590 592)

Ὅσοι δηλώνουν καὶ εἶναι ἄθεοι καὶ ἄπιστοι οἱ ἀλλό θρησκοι οἱ αἱρετικοί οἱ σχισmicroατικοί ὅσοι ἀνήκουν σὲἀποκρυφιστικὰ τάγmicroατα καὶ ὀργα νώσεις Ἀκόmicroα δὲνmicroποροῦν νὰ ἀναλάβουν τὸ ρόλο τοῦ ἀναδόχου ὅσοι δὲνἔχουν συνείδηση τῶν πράξεών τους καὶ γενικῶς οἱ ἀκα ταλόγιστοι ὅπως τὰ microικρὰ παιδιά ὅσοι πάσχουν δια νοητικῶς κλπ Ἐπίσης δὲν microποροῦν νὰ γίνουν ἀνάδοχοιοἱ γονεῖς τοῦ τέκνου οἱ κληρικοὶ ὅλων τῶν βαθmicroῶν καὶοἱ microοναχοί Μόνο σὲ εἰδικὲς καὶ ἔκτακτες περιπτώσειςmicroπορεῖ νὰ γίνει ἐξαίρεση ὡς πρὸς τοὺς microοναχούς κα τόπιν ὅmicroως ἀδείας του Ἐπισκόπου καὶ γενικῶς τῆς προ Pσταmicroένης ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς

∆ὲν εἶναι πρέπον καὶ θὰ τολmicroοῦσα νὰ πῶ ὅτι φθά νει καὶ στὰ ὅρια τοῦ ἐmicroπαιγmicroοῦ τοῦ Μυστηρίου τῆς Βά πτισης δηλαδὴ τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος νὰχρησιmicroοποιήσουmicroε τὸ Μυστήριο γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουmicroεψυχολογικές κοινωνικὲς ἢ ἄλλες ὑποχρεώσεις καὶ νὰπροσπαθοῦmicroε νὰ ἐπιβάλλουmicroε στὴν Ἐκκλησία ὡς ἀνα δόχους ἀνθρώπους ποὺ ἀνήκουν σὲ διαφορετικὸ δόγmicroαἢ ἄλλη θρησκεία ἢ δὲν διαθέτουν τὰ ἐλάχιστα προσόνταγιὰ νὰ ἀναλάβουν τέτοιο λειτούργηmicroα

bull Μερικὲς πρακτικὲς συmicroβουλὲς γιὰ τοὺς ἀναδόχουςὩς πρῶτο βῆmicroα καλὸ καὶ χρήσιmicroο εἶναι νὰ προετοι

microαστοῦmicroε γιὰ τὸ τί θὰ ποῦmicroε τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου microε λετώντας ἕνα βιβλίο ποὺ νὰ ἀναφέρει καὶ νὰ microεταφρά ζει τὴν ἀκολουθία τοῦ Μυστηρίου τοῦ ΒαπτίσmicroατοςἘνδεικτικὰ ἀναφέρω ἕνα τέτοιο βιβλίο microὲ τίτλο laquoΛου τρὸν Παλιγγενεσίαςraquo Κείmicroενο τῆς ἀκολουθίας τοῦ Βα

10 H O∆OΣ

πτίσmicroατος εἰσαγωγή microετάφραση σχόλια ΓεωργίουΜαυροmicroάτη ἐκδόσεις Τέρτιοςraquo Μελετώντας τὴν ἀκο λουθία καὶ προσπαθώντας νὰ κατανοήσουmicroε τὰ ὅσασυmicroβολικὰ καὶ οὐσιαστικὰ πρόκειται νὰ συmicroβοῦν στὸ Μυ στήριο ἐπιτυγχάνουmicroε τὴν καλύτερη ἀρχὴ καὶ θέτουmicroε τὶςὀρθὲς βάσεις γιὰ νὰ διαδραmicroατίσουmicroε ὅσο τὸ δυνατὸοὐσιαστικότερο ρόλο ὡς ἀνάδοχοι καὶ κατὰ τὴν ὥρα τοῦΜυστηρίου καὶ microετὰ ἀπὸ αὐτό

Ὡς ἀνάδοχοι ὅταν ἑτοιmicroαζόmicroαστε γιὰ microία Βάπτισηκαλὸ καὶ σύmicroφωνο microὲ τῆς Ἐκκλησίας microας τὴν παράδοσηεἶναι τὸ νὰ ἀγοράζουmicroε λευκὰ ροῦχα γιὰ τὸν βαπτιζό microενο ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroωνστὶς Μυσταγωγικὲς Κατηχήσεις (∆ 8 ΒΕΠΕΣ 39σ257) Ὁ συmicroβολισmicroὸς τῆς καθαρό τητας καὶ τῆς φωτεινότητας καὶ τῆςἀφθαρσίας ποὺ χαρίζει στὸν βαπτι σθέντα ἡ ἀνακαινιστικὴ χάρη τοῦἉγίου Βαπτίσmicroατος ποὺ ἐκφράζεται microὲτὰ λευκὰ ροῦχα δὲν εἶναι σωστὸ νὰπαραθεωρεῖται ἐπειδή microᾶς φαίνεταιπιὸ ἑλκυστικὸ ἕνα χρωmicroατιστὸ σύνολοβαπτιστικῶν οὔτε εἶναι εὐκαιρία κοι νωνικῆς microας προβολῆς ἤ ἐνδυmicroατολο γικῶν ἐπιδείξεων τῶν ἐπαγγελmicroατιῶνποὺ τὰ προmicroηθεύουν Τὸ ἴδιο πρέπεινὰ εἴmicroαστε προσεκτικοὶ καὶ στὴν ἐπι λογὴ τοῦ βαπτιστικοῦ σταυροῦ ∆ὲνἀγοράζουmicroε στὸ βαφτισιmicroιό microας ἁπλὰἕνα κόσmicroηmicroα ἀλλὰ ἕνα σταυρὸ εἰςτύπον τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ Ἐν νοεῖται ὅτι δὲν πρέπει νὰ πλαισιώνεται ἀπὸ διάφορα φυ λακτά χαPmicroαλιὰ ἢ ἄλλα παρασύmicroβολα Τέλος ἡ βαπτι στικὴ λαmicroπάδα δὲν microπορεῖ σὲ καmicroία περίπτωση νὰ ἐπι σκιάζεται ἀπὸ κακόγουστα στολίδια παιχνίδια ἢ ἀποmicroι microήσεις ζώων καὶ τεράτων ποὺ ἄκριτα προmicroηθευόmicroαστεἀπὸ τὸ ἐmicroπόριο

Τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου δὲν ἐπιδεικνύουmicroε τὴν και νούργια κολλεξιὸν ἤ ὅτι ντυνόmicroαστε σύmicroφωνα microὲ τὴντελευταία λέξη τῆς microόδας Ἐπιπρόσθετα ἔχουmicroε ἀντίληψητοῦ χώρου ὅτι δηλαδὴ δὲν εἴmicroαστε σὲ microία αἴθουσα κοι νωνικῶν ἐκδηλώσεων ἀλλὰ στὴν Ἐκκλησία καὶ ὅτι τε λεῖται microυστήριο Ἂν αὐτὰ τὰ ἔχουmicroε ὑπrsquo ὄψιν microας ντυνό microαστε καὶ συmicroπε ριφερόmicroαστε ἀναλόγως

Ἐὰν προετοιmicroαστοῦmicroε σωστὰ δὲν θὰ πρέπει νὰἔχουmicroε ἄγχος γιὰ τὸ τί θὰ συmicroβεῖ Ἐκείνη τὴν ὥρα προ σηλωνόmicroαστε στὰ τελούmicroενα καὶ ἡ στάση microας εἶναι προ σευχητική

Συνηθίζουmicroε καὶ εἶναι σωστὸ αὐτὸ νὰ φροντί ζουmicroε γιὰ τὴ συχνὴ θεία Κοινωνία τοῦ νεοφώτιστου Τὸλάθος microας εἶναι ὅτι ἡ φροντίδα microας σταmicroατάει ἀmicroέσωςmicroετὰ τὶς τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση

Μὰ ὅπως ἡ ὑλικὴ τροφή microας εἶναι ἀπαραίτητη γιὰ νὰσυντηρηθοῦmicroε σωmicroατικά ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ἡ θ Κοινωνίαmicroᾶς ἐφοδιάζει microὲ τὸν ἴδιο τὸ Χριστὸ καὶ microᾶς συντηρεῖπνευmicroατικά

Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ θεωροῦmicroε ὅτι microετὰ ἀπὸ τὶςπρῶτες τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση τελειώσαmicroε microὲτὴν laquoὑποχρέωσήraquo microας αὐτή Στὴν καινούργια του κατὰΧριστὸν ζωὴ ὁ νεοφώτιστος γιὰ νὰ αὐξηθεῖ πνευmicroατικὰεἶναι ἀπαραίτητο νὰ τρέφεται τακτικὰ microὲ τὸν ΟὐράνιοἌρτο πράγmicroα ποὺ ἰσχύει γιὰ ὅλους microας ἀνεξάρτητα ἀπὸτὸ ὅτι πάψαmicroε πιὰ νὰ εἴmicroαστε νεοφώτιστοι

Κλείνοντας θὰ ἤθελα νὰ ἀναφέρω τὶς σκέψεις τοῦΜητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱερόθεου Βλάχου στὴν ὁmicroιλία

του microὲ θέmicroα laquoἩ δυναmicroική τοῦ βαπτί σmicroατος στὸ σύγχρονο κόσmicroοraquo ὁὁποῖος ἀναφέρει ὅτι γιὰ νὰ ἐνεργή σει ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ σωστικὰ καὶ microε ταmicroορφωτικὰ microέσα ἀπὸ τὸ Ἅγιο Βά πτισmicroα θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν οἱ ἀπα ραίτητες ὀρθόδοξες καὶ ἐκκλησιολο γικὲς προQποθέσεις καὶ ὅτι ὁ τρόποςmicroὲ τὸν ὁποῖο ἀντιmicroετωπίζει microία Ἐκκλη σία τὸ Βάπτισmicroα δείχνει ἂν εἶναιαὐθεντικὴ ἢ ἐκκοσmicroικευmicroένη

Ἐπεκτείνοντας αὐτὲς τὶς σκέψειςκαὶ προσαρmicroόζοντάς τις στὸ θέmicroα τοῦἀναδόχου θὰ ἔλεγα ὅτι ὁ τρόπος ποὺοἱ γονεῖς ἀντιmicroετωπίζουν τὸ θέmicroα ἐπι λογῆς τοῦ ἀναδόχου τοῦ παιδιοῦτους ἀποδεικνύει στὴν πράξη ἂν θέ

λουν ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ δράσει σωστικὰ καὶ microετα microορφωτικὰ σὲ αὐτοὺς καὶ ἰδιαίτερα στὸ παιδί τους ἤ ἂνἐπιλέγουν νὰ βλέπουν τὸ ἅγιο βάπτισmicroα ὄχι ὡς microυστή ριο ὅπως καὶ εἶναι ἀλλrsquo ὡς microία κοινωνικὴ τελετὴ χωρὶςπνευmicroατικὲς καὶ αἰώνιες προοπτικές

Ἂν ἀντιmicroετωπίσουν λοιπὸν τὸ microυστήριο ὡς κοινω νικὴ ἐκδήλωση microπορεῖ νὰ ἱκανοποιηθοῦν ψυχολογικάὄχι ὅmicroως οὐσιαστικὰ διότι microὲ τὸν τρόπο αὐτὸ θὰ κατα φέρουν νὰ microείνουν ἄγευστοι καὶ ξένοι τῆς microεγάλης προ σφορᾶς τῆς Ἀγάπης τοῦ Θεοῦ ∆ιότι ὅπως λέγει ὁἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroων στὸ ἅγιο Βάπτισmicroα laquoτὸπᾶν τῆς Χάριτός ἐστιhellip τὸ πᾶν ὁ Θεὸς ἐργάζεταιraquo

Ὁ Θεὸς προσφέρει microέσα ἀπὸ τὸ ἅγιο Βάπτισmicroατόσα δῶρα πολύτιmicroα γιὰ τὸ παιδί microας καὶ τὴν microετέπειταζωή του Εἶναι τουλάχιστον ἄδικο γιὰ ἐmicroᾶς καὶ τά παιδιάmicroας νὰ microένουmicroε ἀνυποψίαστοι αὐτῶν τῶν δώρων καὶτῶν δωρεῶν νὰ τὶς ἀγνοοῦmicroε καὶ νὰ ἀναζητοῦmicroε microὲὑποκατάστατα νὰ ἀντικαταστήσουmicroε τὴν Χάρη τοῦ ἉγίουΒαπτίσmicroατος microὲ ψεύτικες χαρές

Εἶναι καιρὸς λοιπὸν νὰ πάρουmicroε ὅλοι στὰ σοβαρὰ τὸθέmicroα τῆς ἐπιλογῆς τοῦ ἀναδόχου τῶν παιδιῶν microας

11H O∆OΣ

Ἡ βαπτιστικὴ λαμπάδα δὲν

μπορεῖ σὲ καμία περίπτωση

νὰ ἐπισκιάζεται ἀπὸ κακό-

γουστα στολίδια παιχνίδια

ἢ ἀπομιμήσεις ζώων καὶ τε-

ράτων ποὺ ἄκριτα προμη-

θευόμαστε ἀπὸ τὸ ἐμπόριο

Α΄ Προτυπώσεις Στήν Καινή ∆ιαθήκη ἔχουmicroε ἀναφορές σέ

προεικονίσειςπροτυπώσεις καί σέ συmicroβολισmicroούς τοῦ βαπτίσmicroατος Ὁ ἀπόστολος Πέτροςστήν Α΄ Καθολική Ἐπιστολή του (32021)γράφει ὅτι ἡ σωτηρία τῆς Κιβωτοῦ τοῦ Νῶεπροεικόνιζε τή σωτηρία πού προσφέρει τόχριστιανικό βάπτισmicroα Γράφει στόν στίχο 21laquoὅ ἀντίτυπον (τῆς Κιβωτοῦ) νῦν καί ἡmicroᾶςσώζει βάπτισmicroαraquo Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήνΑ΄ πρός Κορινθίους Ἐπιστολή του (1012)γράφει ὅτι ἡ νεφέλη καί ἡ διάβαση τῆςἘρυθρᾶς Θάλασσας προεικόνιζε τό βάπτισmicroαΓράφει laquoοἱ πατέρες ἡmicroῶν πάντες ὑπό τήν νεφέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσηςδιῆλθον καί πάντες εἰς τόν Μω1σῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νεφέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Ἐδῶ ἐννοεῖὅτι ὅπως οἱ Ἰσραηλῖτες microέ τή διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας ἐλευθερώθηκαν ἀπό τή δουλεία ἔτσι καί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroα ἀπελευθερώνονται ἀπό τή δουλεία τῆς ἁmicroαρτίας καί τοῦ διαβόλου Ἐπίσης ὅπως ἡ νεφέλη προστάτευε τό λαό ἀπό τή ζέστη καί τό κρύο ἔτσικαί τό βάπτισmicroα προστατεύει τόν χριστιανό ἀπό τόνδιάβολο

Ὁ Κύριος ὀνόmicroασε τή Σταύρωσή Του βάπτισmicroαΕἶπε laquoβάπτισmicroα δέ ἔχω βαπτισθῆναι καί πῶς συνέχοmicroαι ἕως οὗ τελεσθῇraquo δηλ lsquolsquoπρόκειται νά βαπτισθῶ microέβάπτισmicroα αἵmicroατος καί στενοχωροῦmicroαι καί ἀνυποmicroονῶἕως ὅτου τελεστεῖrsquorsquo (Λουκᾶ 1250) Τήν ἴδια ταύτισηἔκανε ὁ Χριστός κι ὅταν οἱ microαθητές Του Ἰάκωβος καίἸωάννης τοῦ ζήτησαν πρωτοκαθεδρίες Τούς ρώτησεlaquoδύνασθε πιεῖν τό ποτήριον ὅ ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα ὅ ἐγώ βαπτίζοmicroαι βαπτισθῆναιraquo δηλ lsquolsquomicroπορεῖτενά πιεῖτε τό ποτήρι πού ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα πούἐγώ βαπτίζοmicroαι νά βαπτισθεῖτεrsquorsquo (Ματθ 2022 καίΜάρκ 1038) Ὅταν αὐτοί τοῦ ἀπάντησαν ὅτι microποροῦντούς εἶπε ὅτι θά πιοῦν τό πικρό ποτήρι καί θά βαπτισθοῦν microέ τό πάθος Του ἀλλά ποιός θά καθίσει κοντάΤου στή βασιλεία Του εἶναι θέmicroα τοῦ Πατρός ΤουὍπως τό βάπτισmicroαλουτρό καθαρίζει τό σῶmicroα ἀπό τήβρῶmicroα ἔτσι καί τό σταυρικό πάθος τοῦ Χριστοῦ ὡς βάπτισmicroα αἵmicroατος καθάρισε τήν ἀνθρωπότητα ἀπό τίςἁmicroαρτίες της

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀκολουθώντας τά συmicroβολικά

λόγια του Κυρίου λέει ὅτι καί οἱ χριστιανοίmicroέ τό βάπτισmicroά τους γίνονται microέτοχοι στόσταυρικό θάνατο τοῦ Χριστοῦ Γράφει στήνπρός Ρωmicroαίους Ἐπιστολή του (634) laquoἬἀγνοεῖτε ὅτι ὅσοι ἐβαπτίσθηmicroεν εἰς Χριστόν᾿Ιησοῦν εἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroεν Συνετάφηmicroεν οὖν αὐτῷ διά τοῦβαπτίσmicroατος εἰς τόν θάνατον ἵνα ὥσπερἠγέρθη Χριστός ἐκ νεκρῶν διά τῆς δόξης τοῦπατρός οὕτω καί ἡmicroεῖς ἐν καινότητι ζωῆςπεριπατήσωmicroενraquo Ἡ καινούρια ζωή τοῦ βαπτίσmicroατος προσφέρθηκε microέ τόν θάνατο τοῦΧριστοῦ γιατί ὁ Χριστός ἔπαθε γιά τίςἁmicroαρτίες τῶν ἀνθρώπων Ἐδῶ βλέπουmicroε τήνπρώτη ἀναφορά στόν συmicroβολισmicroό τοῦ βαπτίσmicroατος microέ τήν τριήmicroερη ταφή τοῦ Κυ

ρίου ὅπως ἀναστήθηκε ὁ Χριστός microετά τόν θάνατόΤου ἔτσι καί ὁ βαπτιζόmicroενος πεθαίνει ὡς παλαιόςἄνθρωπος τῆς ἁmicroαρτίας καί ἀνασταίνεται ὡς καινόςἄνθρωπος τῆς χριστιανικῆς ζωῆς

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας διακρίνουν ποικίλεςπροτυπώσεις τοῦ βαπτίσmicroατοςbull Ὅπως ἡ περιτοmicroή ἦταν ἔνδειξη τῆς πίστεως καί τῆςἀφιερώσεως τῶν Ἰσραηλιτῶν πρός τόν Θεό ἔτσι καί τόχριστιανικό βάπτισmicroα ὡς πνευmicroατική περιτοmicroή ἀποτελεῖ ἔνδειξη τῆς πίστεως καί ἀφιερώσεως τῶν χριστιανῶν στόν Χριστό bull Ὅπως ὁ Κατακλυσmicroός τοῦ Νῶε κατέστρεψε τήνἁmicroαρτωλή ἀνθρωπότητα ἔτσι καί τό βάπτισmicroα ἀπαλείφει τίς ἁmicroαρτίες τῶν βαπτιζοmicroένων bull Ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι εἰσέρχονταν στόν ἱερό ναό ἀφοῦ καθαρίζονταν τελετουργικά microέ νερό καί ραντισmicroούς ἔτσικαί οἱ χριστιανοί εἰσέρχονται στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ microετά ἀπό τόν καθαρmicroό πού προσφέρει τό βάπτισmicroαbull Ὅπως ὁ τυφλός του Εὐαγγελίου βρῆκε τό φῶς του microέτό νίψιmicroο στήν κολυmicroβήθρα τοῦ Σιλωάmicro (Ἰωάν 97)ἔτσι καί ὁ κάθε βαπτιζόmicroενος στήν ἁγία κολυmicroβήθραχριστιανός βρίσκει τό πνευmicroατικό του φῶςbull Ὅπως θεραπεύονταν οἱ ἀσθενεῖς πού ἔmicroπαιναν στόταρασσόmicroενο νερό τῆς κολυmicroβήθρας τῆς Βηθεσδᾶ ἔτσικαί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroά τους στήν ἁγία κολυmicroβήθρα θεραπεύονται ἀπό τίς ψυχικές ἀσθένειες τίςἁmicroαρτίες

12 H O∆OΣ

ΧΧρριισσττιιααννιικκόό ββάάππττιισσμμαα ππρροοττυυππώώσσεειιςς κκααίί σσυυμμββοολλιισσμμοοίί

τοῦ Ἀρχιμ Μαξίμου Παναγιώτου

Β΄ Συmicroβολισmicroοίbull Ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα ἀπό ἱερέα Ὁ ἱερέαςστήν ἀρχή τῆς Κατήχησης φυσᾶ τριπλά σταυροειδῶςπρός τόν κατηχούmicroενο καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό microέτωπο καί τό στῆθος λέγοντας lsquolsquoΕἰς τό ὄνοmicroα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατοςrsquorsquo Στήνεὐχή microετά τούς τρεῖς ἐξορκισmicroούς ὁ ἱερέας καί πάλιἐmicroφυσᾶ τριπλᾶ καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τόν κατηχούmicroενο λέγοντας lsquolsquo Ἐξέλασον ἀπrsquo αὐτοῦ πᾶν πονηρόν καίἀκάθαρτον πνεῦmicroα κεκρυmicromicroένον καί ἐmicroφωλεῦον αὐτοῦτῇ καρδίᾳrsquorsquo Τά ἐmicroφυσήmicroατα microᾶς ὑπενθυmicroίζουν τό ἐmicroφύσηmicroα τοῦ Θεοῦ στόν Ἀδάmicro (Γέν 27 πνοή ζωῆς) καί τόἐmicroφύσηmicroα τοῦ Χριστοῦ στούς microαθητές microετά τήν Ἀνάστασή Του (Ἰωάν 2022 microετάδοση Ἁγίου Πνεύmicroατος)Ἔτσι microέ τά ἐmicroφυσήmicroατα ὁ ἱερέας ζητάει γιά τόν κατηχούmicroενο ἀπό τόνΘεό τήν ἀποκατάστασή του στήνπροπτωτική κατάσταση καί τόνἐρχοmicroό σrsquoαὐτόν τοῦ Ἁγίου ΠνεύmicroατοςΤό σφράγισmicroα microέ τή σταυροειδή εὐλογία γίνεται γιά νά καθαριστεῖ ὁ κατηχούmicroενος microέ τή δύναmicroη τοῦ Σταυροῦ ἀπό δαιmicroονικές ἐπήρειες καί ἐπιρροές νά ἁγιασθεῖ καί νά γίνει ἄξιοςτῆς ὑποδοχῆς τοῦ Χριστοῦ microέσα τουΕὐλογεῖται στό microέτωπο γιά νά ἁγιασθεῖ ὁ νοῦς του καί στό στῆθος γιά νάἁγιασθεῖ ἡ καρδιά του Ἀργότερα ὁἱερέας εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό νερόκαί λέγει lsquolsquoΣυντριβήτωσαν ὑπό τήνσηmicroείωσιν τοῦ τιmicroίου Σταυροῦ πᾶσαιαἱ ἐναντίαι δυνάmicroειςrsquorsquo Γίνεται αὐτή ἡ εὐλογία γιά νάἐκδιωχθοῦν ἀπό τό νερό πονηρές δυνάmicroεις πού πιθανόνἐmicroφωλεύουν ἐκεῖ Τό ἴδιο σταυροειδῶς εὐλογεῖ καί τόἔλαιον Ὁ σταυρός χρησιmicroοποιεῖται ἐπανειληmicromicroέναἐπειδή microετά τή σταύρωση τοῦ Χριστοῦ θεωρεῖταιὄργανο microετάδοσης τῆς θείας χάριτος bullΟἱ Ἐξορκισmicroοί ἤ ἀφορκισmicroοί Ὁ ἱερέας microέ τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόmicroατος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς σωτηριώδουςδύναmicroης τοῦ πάθους Του ζητᾶ τήν ἐκδίωξη τοῦ διαβόλου ἀπό τόν κατηχούmicroενο Ἡ Ἐκκλησία πιστεύει ὅτικάθε ἀβάπτιστος ἄmicroεσα ἤ ἔmicromicroεσα βρίσκεται ὑπό τήνκυριαρχία ἤ ἐπήρεια τοῦ διαβόλου Ὁ Χριστός ἐπισήmicroανε ὅτι ὁ διάβολος εἶναι laquoὁ ἄρχων τοῦ κόσmicroου τούτουraquo(Ἰωάν 1231) Τό ἴδιο εἶπε καί ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής laquoὁ κόσmicroος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖταιraquo (Α΄ Ἰωάν519) Μέ τίς θεραπεῖες τῶν δαιmicroονιζοmicroένων ὁ Χριστόςἔδειχνε ὅτι ὁ διάβολος ἔχασε τήν ἀπόλυτη ἐξουσία τουστούς ἀνθρώπους Μέ τούς ἐξορκισmicroούς τῶν βαπτιζοmicroένων νηπίων σήmicroερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλλαγή τους ἀπότό προπατορικό ἁmicroάρτηmicroα καί τίς ἀρνητικές ἐπήρειεςτῶν ἁmicroαρτιῶν τῶν προγόνων τους Στήν ἀρχαία Ἐκ

κλησία οἱ ἐξορκισmicroοί τῶν κατηχουmicroένων γίνονταν πολλές φορές κατά τή διάρκεια τῆς δίχρονης ἤ τρίχρονηςπεριόδου τῆς κατήχησής τουςbull Στροφή πρός τά δυτικά τοῦ κατηχουmicroένου Ἡ δύσηγενικά συmicroβολίζει τό σκοτάδι Ἐδῶ συmicroβολίζει τόν διάβολο καί τήν προηγούmicroενη ἁmicroαρτωλή ζωή τοῦ κατηχουmicroένου bull Ἀπόταξη διαβόλου ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ ἱερέας ρωτάει τόν κατηχούmicroενο πολλές φορές νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάν θέλει νά ἀποmicroακρυνθεῖ ἀπό τήν παράταξη τοῦσατανᾶ laquoἀποτάσσῃ τῷ σατανᾷraquo καί laquoἀπετάξω τῷ σατανᾷraquo Ὁ κατηχούmicroενος στήν ἀρχαία Ἐκκλησία γιά νάδηλώσει τήν ἀποταγή τοῦ σατανᾶ σήκωνε τά χέρια τουψηλά φανερώνοντας microέ τήν κίνηση αὐτή τήν ἀπο

στροφή τουbull Ἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ κατηχούmicroενος φυσάεικαί φτύνει πρός τά δυτικά δηλ πρόςτόν σατανᾶ γιά νά δείξει τήν ἀποταγή του ἀπό αὐτόν Τό τριπλόἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα φανερώνειτήν ὁλοκληρωτική ἀποστροφή Τόφτύσιmicroο τοῦ διαβόλου φανερώνει τήνἐχθρότητα τοῦ κατηχουmicroένου πρόςτόν δυνάστη τῆς ἀνθρωπότητας bull Στροφή πρός τά ἀνατολικά τοῦκατηχουmicroένου Ἡ ἀνατολή συmicroβολίζει τόν Χριστό (Λουκᾶ 178) τό φῶςτό ἀληθινό (Ἰωάν 19) τό φῶς τοῦκόσmicroου (Ἰωάν 812) Ὅπως ὁ ἥλιοςἔρχεται ἀπό τήν ἀνατολή ἔτσι καί

τό φῶς τοῦ Θεοῦ ταυτίζεται microέ τήν ἀνατολή Ὁ βαπτιζόmicroενος γιά νά δείξει τήν ἔνταξή του στή χορεία τῶνχριστιανῶν καί τήν προσδοκία τοῦ φωτισmicroοῦ του ἀπότόν Θεό στρέφεται πρός τήν ἀνατολή bull Σύνταξη microέ Χριστό Ὁ ἱερέας ρωτάει καί πάλι πολλέςφορές τόν κατηχούmicroενο νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάντώρα θέλει νά ἐνταχθεῖ microέ τόν Χριστό laquoσυντάσσῃ τῷΧριστῷraquo καί laquoσυνετάξω τῷ Χριστῷraquo Ἡ ἐπανειληmicromicroένη ἐρώτηση ἐκφράζει τήν ἐλευθερία τοῦ κατηχουmicroένου καί τήν σίγουρη ἔνταξή του στούς ἀκολούθους τοῦΧριστοῦ Μετά ἀκολουθεῖ ἡ ἔκφραση τῆς πίστεως microέτήν ἀπαγγελία τοῦ lsquolsquoΠιστεύωrsquorsquo Στή συνέχεια ὁ ἱερέαςζητάει ἀπό τόν κατηχούmicroενο νά προσκυνήσει τόν Χριστό laquoΚαί προσκύνησον αὐτῷraquo Στήν ἀρχαία Ἐκκλησίαἔκλινε τά γόνατα ὁ κατηχούmicroενος προσκυνώντας τόνἴδιο τόν Θεό τόν Χριστό bull Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα συmicroβολίζειτόν τάφο τοῦ Χριστοῦ γιατί σύmicroφωνα microέ τόν ἀπόστολοΠαῦλο microέ τή βάπτιση laquoσυνετάφηmicroεν τῷ Χρι στῷraquo (Ρωmicro634) Ἐπίσης συmicroβολίζει τήν Ἐκκλησία ἐπειδή ἡἘκκλησία ὡς πνευmicroατική microήτρα microᾶς ἀναγεννᾶ

13H O∆OΣ

Μέ τούς ἐξορκισμούς τῶν

βαπτιζομένων νηπίων σή-

μερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλ-

λαγή τους ἀπό τό προπατο-

ρικό ἁμάρτημα καί τίς ἀρνη-

τικές ἐπήρειες τῶν ἁμαρτιῶν

τῶν προγόνων τους

bull Τό νερό Ὅπως τό νερό καθαρίζει τίς ἀκαθαρσίες τοῦσώmicroατος ἔτσι καί ἡ βάπτιση microᾶς καθαρίζει ἀπό τίςἁmicroαρτίες Τό νερό τῆς ἁγίας κολυmicroβήθρας συmicroβολίζειτόν θάνατο καί τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Ὅπως τόνερό τοῦ Κατακλυσmicroοῦ κατέστρεψε τήν ἁmicroαρτωλήἀνθρωπότητα ἤ τό νερό τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας κατέστρεψε τόν Φαραώ ἔτσι καί τό νερό τῆς βαπτίσεως καταστρέφει τήν κάθε ἁmicroαρτία τοῦ βαπτιζοmicroένου καί τήνἐπιρροή τοῦ σατανά ἐπάνω του Ὅπως τό νερό (ἄβυσος)microέ τήν παρουσία (ἐπεφέρετο) τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος(Γέν 12) ἔγινε ἡ πηγή τῆς ζωῆς ἔτσι καί τό νερό τῆςβαπτίσεως microέ τόν ἐρχοmicroό τοῦ ἰδίου τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος προσφέρει τήν ἀναγέννηση (Ἰωάν 335)τοῦ βαπτιζοmicroένουbull Ἐπορκιστικό ἔλαιο Τό λάδι ἁγιάζεται microέτρία ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα γιά νάἀπαλλαχθεῖ ἀπό τίς δυνάmicroεις τοῦ σκότους νάκαταστεῖ ἐξαγιαστικό καί ἀνακαινιστικό καίνά ἁγιάσει τόν κατηχούmicroενο ἀπαλλάσσοντάςτον ἀπό δαιmicroονικές ἐπιρροές Ἐπειδή αὐτό τόλάδι ἐξορκίζει (διώχνει) τίς πονηρές δυνάmicroειςὀνοmicroάζεται ἐπορκιστικόν ἔλαιον Τό ἐπορκιστικόνἔλαιον ρίχνεται τρεῖς φορές σταυροειδῶς στό νερό τῆςἁγίας κολυmicroβήθρας microέ τή δοξολογική λέξη ldquoἈλληλούιαrdquo (δόξα στόν Κύριο) γιά νά τελειωθεῖ ὁ καθαγιασmicroός του Ἐπίσης ὁ ἱερέας χρίει microέ τό λάδι σταυροειδῶςmicroέ τά τρία δάκτυλα ὅλα τά microέρη τοῦ σώmicroατος τοῦ βαπτιζοmicroένου στό microέτωπο στό στῆθος στό στόmicroα στάαὐτιά στήν πλάτη στά χέρια στά πόδια γιά ὁλοκλήρωση τῆς ἀπελευθέρωσης (ἐξορκισmicroοῦἐπορκισmicroοῦ) ἀπότίς σκοτεινές δυνάmicroεις Τό ἔλαιον συmicroβολίζει τό ἔλεοςτοῦ Θεοῦ πρός τόν βαπτιζόmicroενο Μέ τή βάπτιση ὁ ἁmicroαρτωλός ἄνθρωπος ἀποκαταλλάσσει τή σχέση του microέ τόνΘεό καί ἀποκαθίσταταισυmicroφιλιώνεται Ἐπειδή στήνἀρχαία ἐποχή ἄλειφαν microέ λάδι τούς παλαιστές στά γυmicroναστήρια γιά νά τονωθεῖ το σῶmicroα τους καί νά διαρκεῖπιό πολύ ὁ ἀγώνας ἔτσι καί microέ τό λάδι τῆς βαπτίσεωςσυmicroβολίζεται ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος ἀπό τή βάπτιση καίmicroετά γίνεται ἀθλητής τοῦ πνευmicroατικοῦ ἀγώναbull Τριπλή κατάδυση καί ἀνάδυση Ἡ τριπλή κατάδυσηκαί ἀνάδυση συmicroβολίζει τόν τριήmicroερο ἐνταφιασmicroό καίτήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroενhellipraquo (Ρωmicro 63) Ἐπίσης συmicroβολίζει τόν θάνατοτοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἀνάσταση τοῦ νέουbull Ἐπίκληση Τριαδικοῦ Θεοῦ Σύmicroφωνα microέ τά λόγιατοῦ Κυρίου ἡ βάπτιση γίνεται στό ὄνοmicroα τῆς ἉγίαςΤριάδος (Ματθ 2819) Ἡ ἐπίκληση τῆς Ἁγίας Τριάδος φανερώνει ὅτι ὅπως ὁ Τριαδικός Θεός ἔπλασε τόνἄνθρωπο ἔτσι ὁ ἴδιος Θεός ἀναπλάθει τόν ἄνθρωποστήν Ἐκκλησία Τουbull Τριχοκουρία Ἡ σταυρόσχηmicroη κουρά τῶν τριχῶν τῆςκεφαλῆς τοῦ βαπτισθέντος σηmicroαίνει τήν ἀφιέρωσή τουστόν Θεό Ὑπῆρχε στούς εἰδωλολάτρες καί στούς ἰου

δαίους (Ἀριθmicro 613 Πράξ 1818 καί 212326) τόἔθιmicroοτάmicroα νά ἀφιερώνουν κοmicromicroένα microαλλιά στόν ΘεόΟἱ δοῦλοι στήν ἀρχαία ἐποχή κουρεύονταν ἐντελῶς γιάνά δείξουν ὅτι ἀνήκουν σέ κάποιον κύριο Ἡ προσφοράτῶν πρώτων microαλλιῶν (ἀπαρχή) στόν Θεό ἀποτελεῖσύmicroβολο τῆς πλήρους ἀφιερώσεως σrsquoΑὐτόν καί ἔκφρασηεὐχαριστίας γιά τήν ἀναγέννηση τοῦ βαπτίσmicroατος bull Ἔνδυση Μετά τή βάπτιση ντύνουν τόν βαπτιζόmicroενοmicroέ καινούρια λευκά ροῦχα Τά λευκά ροῦχα συmicroβολίζουντήν καθαρή ψυχή τοῦ βαπτισmicroένου καί τόν ἐρχοmicroό τοῦΧριστοῦ (Γαλ 327 laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητεΧριστόν ἐνεδύσασθεraquo) καί τῆς φωτεινῆς χάριτος τοῦ

Ἁγίου Πνεύmicroατος Τό λευκό συmicroβολίζει τήχαρά τῆς Ἀνάστασης καί τή δόξα τῆς Μεταmicroόρφωσης τοῦ Χριστοῦ Τό λευκό ὑποδεικνύειστόν βαπτισmicroένο τόν ἀγώνα πού πρέπει νάκάνει στό ἑξῆς γιά νά κρατήσει καθαρή τήνψυχή τουbull Χορός Μέ τό ψάλσιmicroο τοῦ laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθεraquo ὁἱερέας microέ τόν ἀνάδοχο καί τόν βαπτισmicroένο πε

ριφέρονται κυκλικά γύρω ἀπό τήν ἁγία κολυmicroβήθρα Ὁχορός αὐτός εἶναι τριπλός εἰς τύπον τῆς Ἁγίας Τριάδοςκαί ἐκφράζει τή χαρά τῶν ἀνθρώπων καί ὅλων τῶνἀγγέλων γιά τήν εἴσοδο ἑνός πλανεmicroένου προβάτου στήmicroάντρα τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία Ὁ Χριστός εἶπεὅτι laquoχαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπίἑνί ἁmicroαρτωλῷ microετανοοῦντιraquo (Λουκᾶ 1510) Ὁ εὔθυmicroος χορός microᾶς παραπέmicroπει στή χαρά τοῦ γάmicroου καθότικι ἐδῶ ἔχουmicroε πνευmicroατικό γάmicroο τήν ἕνωση τοῦ νεοφωτίστου microέ τόν νυmicroφίο Χριστό bull Λαmicroπάδες Στόν νεοφώτιστο προσφερόταν ἀναmicromicroένηλαmicroπάδα Μέ τόν σηmicroερινό νηπιοβαπτισmicroό καλό εἶναιτή λαmicroπάδα νά τήν κρατάει ὁ ἀνάδοχος Ἡ φωτοχυσίατῶν λαmicroπάδων συmicroβολίζει τό φῶς τοῦ Χριστοῦ πούἔλαβε ὁ βαπτισmicroένος καί τή χαρά τοῦ οὐρανοῦ καί τῶνχριστιανῶν γιά τήν εἴσοδό του στήν Ἐκκλησία Στήνἀρχαία Ἐκκλησία ἄναβαν ὅλοι οἱ χριστιανοί λαmicroπάδεςστό ναό κατά τά Φῶτα καί τή Λαmicroπρή πού γίνονταν οἱπερισσότερες βαπτίσεις Ἡ φωτοχυσία ἐπίσης ὑπενθυmicroίζει στόν νεοφώτιστο ὅτι στό microέλλον πρέπει νά ζεῖκατά τά λόγια τοῦ Χριστοῦ φωτεινά laquoοὕτω λαmicroψάτωτό φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσινὑmicroῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑmicroῶν τόνἐν τοῖς οὐρανοῖςraquo (Ματθ 516)bull Σταυρός Μέ τό κρέmicroασmicroα τοῦ Σταυροῦ στό λαιmicroό τοῦνεοφωτίστου συmicroβολίζεται ὅτι ὁ νέος χριστιανός σύmicroφωνα microέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ laquoεἴ τις θέλει ὀπίσω microουἐλθεῖν ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόναὐτοῦ καί ἀκολουθείτω microοιraquo (Ματθ 1624) ἀκολουθεῖτόν Χριστό σηκώνοντας στό ἑξῆς τό σταυρό του ὉΣταυρός ὡς ἱερό ἀντικείmicroενο προστατεύει τόν χριστιανόἀπό τις ἐπιθέσεις τοῦ πονηροῦ

14 H O∆OΣ

Ἀπό τούς πονηρούς λογισmicroούς πού πολεmicroοῦντόν ἄνθρωπο τρεῖς εἶναι οἱ πιό σκληροίτῆς ἀπιστίας τῆς βλασφηmicroίας καί τῆς

πορνείαςΓιά νά κοπάσει αὐτός ὁ πόλεmicroος πρέπει πρῶτα

νά γνωρίζεις πότε ἁmicroαρτάνεις καί πότε ὄχι ∆ένἁmicroαρτάνεις ὅταν ὁ νοῦς ἡ βούλησις δέν συγκατατίθεται στούς λογισmicroούς πολύ περισσότεροὅταν τούς ἀποστρέφεται ἤ τούς περιφρονεῖ Ἁmicroαρτάνεις κάποτε καί θανάσιmicroα ὅταν ὁ νοῦς αὐτοπροαίρετα συγκρατεῖ τούς λογισmicroούς καί ἡ καρδιάἡδύνεται καί εὐχαριστεῖται micro αὐτούς Ὅποιος πολεmicroεῖται ἀπό πονηρούς λογισmicroούς καί δέν τούςἀποδέχεται ταράσσεται ὅmicroως νοmicroίζοντας ὅτιἁmicroάρτησε αὐτός εἶναι microικρόψυχος ἐmicroπαίζεταιἀπό τόν διάβολο καί δέν γνωρίζει νά διακρίνει microεταξύ προσβολῆς καί συγκαταθέσεως

Μήν παραξενεύεσαι πού οἱ ἴδιοι λογισmicroοί φέρνουν microαζί τους καί θάνατο καί ζωή αἰώνιο θάνατο ἤ αἰώνια ζωή Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποδέχεται προκαλοῦν θάνατο Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποστρέφεται καί τούς πολεmicroᾶ χαρίζουν ζωή καίαὐξάνουν τόν microισθό του στόν οὐρανό

Συmicroβαίνει κάποτε νά ἔρχονται λογισmicroοί ἀπιστίας ἤ βλασφηmicroίας κατά τοῦ Θεοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἤ τῶν ἁγίων Καmicromicroιά φορά ἀντικρύζοντας τά ἄχραντα καί θεῖα Μυστήρια ἤ τίςἅγιες εἰκόνες πέφτουν ἐπάνω σου σάν microαῦρο σύννεφο βλάσφηmicroες σκέψεις Περιφρόνησε αὐτούςτούς λογισmicroούς Ἀδιαφόρησε Μήν ἀνησυχεῖς καίmicroή θλίβεσαι γιατί ἔτσι χαροποιεῖς τόν διάβολοΤοῦ ἀρκεῖ νά σέ βλέπει θλιmicromicroένο καί συγχυσmicroένοἄν δέν κατορθώσει κάτι χειρότερο Θά ἐπαυξήσειτότε τούς λογισmicroούς σου γιά νά ἐξουθενώσει τελείως τή συνείδησή σου Ὅταν ὅmicroως σέ δεῖ νά περιφρονεῖς τούς βλάσφηmicroους λογισmicroούς θά ἀποmicroα

κρυνθεῖ ντροπιασmicroένος Πρόσεξε καί θά διαπιστώσεις ὅτι καί τά τρία εἴδη τῶν λογισmicroῶν γεννιοῦνται συχνά ἀπό τήν κατάκριση Μήν κατακρίνεις τόν ἀδελφό σου καί θά καταφέρεις γενναῖοπλῆγmicroα στούς πονηρούς λογισmicroούς Ἐπειδή ὅmicroωςὁ πόλεmicroος τῶν λογισmicroῶν ταλαιπωρεῖ συνήθωςτούς ὑπερηφάνους καί φθονερούς ὁ πιό σίγουροςτρόπος γιά ν ἀπαλλαγεῖς ἀπ αὐτόν εἶναι νά καλλιεργήσεις microέσα σου τήν ταπείνωση καί τήν ἀκακία

Οἱ ἅγιοι Πατέρες διδάσκουν καί ὑποδεικνύουντά microέσα καί τούς τρόπους πού θά χρησιmicroοποιήσειςγιά νά νικήσεις τούς λογισmicroούς καί νά καταισχύνεις τούς δαίmicroονες πού τούς σπέρνουν microέσα σου Νά τούς φανερώνεις στόν πνευmicroατικό σου microέ

τήν ἐξοmicroολόγηση Νά προσεύχεσαι στόν Κύριο microέ θέρmicroη ἀναθέ

τοντας σ Ἐκεῖνον τήν ἀσθένειά σου καί ὁmicroολογώντας τήν ἀδυναmicroία σου

Νά καλλιεργεῖς microέσα σου τή συντριβή τοῦ νοῦτήν αὐτοmicroεmicroψία καί γενικά ταπεινό φρόνηmicroα

Ν ἀγαπήσεις τή νηστεία πού θανατώνει πρόπαντός τούς σαρκικούς λογισmicroούς

Ν ἀγαπήσεις τούς σωmicroατικούς κόπους καίmicroόχθους πού ταπεινώνουν τό σῶmicroα καί πνίγουν microέσα στόν ἱδρώτα σου τίς πανουργίες τῶνδαιmicroόνων

Νά ζεῖς συνέχεια microέ τή microνήmicroη τοῦ θανάτου καίτῆς φοβερῆς κρίσεως τοῦ Θεοῦ

Ν ἀντιπαραθέτεις στούς ρυπαρούς λογισmicroούςἄλλους λογισmicroούς ὑγιεῖς καί θεαρέστους

Τέλος ἄν εἶσαι δυνατός περιφρόνησε καί περιγέλασε τούς λογισmicroούς κι ὕστερα προσπέρασέτους ἀδιάφοραὉ τελευταῖος αὐτός τρόπος ἐξευτελίζει τελείως

τούς δαίmicroονες

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟΚΑ΄ Ἔκδοση τῆς διασκευῆς ἀπό τά ρωσικά ἀπό τήν Ἱερά Μονή Παρακλήτου

Ὠρωπός Ἀττικῆς 2005 (σελ 1517)

Πόλεmicroος λογισmicroῶν

∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι ΟΥ Τ ΟΥ Ρ ΟΥ Σ Τ Ω Φ

15H O∆OΣ

Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν προτεσταντικῶνκυρίως ἀλλὰ καὶ ἄλλων αἱρετικῶν ἀντιλή-ψεων καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς ἔντονης κυριαρ-

χίας τῆς λογοκρατίας τίθεται συχνὰ τὸ ἐρώτημα ἐὰνὁ νηπιοβαπτισμὸς εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ ἀποκεκα-λυμμένο θέλημα τοῦ Θεοῦ Πίσω ἀπὸ τὸ ἐρώτημααὐτὸ κρύβεται ἡ ἀμφισβήτηση τῆς πρα κτικῆς στὴνὈρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ βαπτίζονται τὰ νέα της μέληστὴν νηπιακὴ ἡλικία καὶ ἡ ἐνθάρρυνση νὰ ἐγκατα-λειφθεῖ ἡ μακραίωνη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ παράδοσηὩς βασικὰ ἐπιχειρήματα προβάλλονται ἡ θεωρού-μενη ἔλλειψη ἁγιογραφικῶν μαρτυριῶν ἡ θεωρού-μενη διαπίστωση ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἦταν ἄγνω-στος στοὺς ἀποστο λικοὺς χρόνους καὶ στοὺς ἑπομέ-νους τρεῖς αἰῶνες καί τέλος ἡ ἀπουσία τῆς ἐλεύθε-ρης βούλησης στὰ νήπια

Ἐὰν καὶ κατὰ πόσον ἰσχύουν τὰ παραπάνωἐπιχειρήματα θὰ τὸ ἐρευνήσουμε στὴν συνέ-χεια

1 Ἡ μαρτυρία τῶν Ἁγίων Γραφῶν Ὅσο κι ἄν ἐρευνήσει κάποιος τὶς

Ἅγιες Γραφὲς εἶναι ἀδύνατο νὰ βρεῖσrsquoαὐτὲς ρητὴ ἐντολή μὲ τὴν ὁποίανὰ ἀπαγορεύεται ὁ νηπιο βαπτι -σμός Δὲν ὑπάρχει βέβαια καὶ ρητὴἐντολή μὲ τὴν ὁποία νὰ συστήνε-ται Κι αὐτὸ διότι γιὰ τοὺς πιστοὺςτῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὁ νη-πιο βαπτισμὸς δὲν ἀποτε λοῦσε πρό-βλημα Ὑπῆρχε ἡ βεβαιότητα ὅτι τὰ νέατης μέλη μποροῦσαν νὰ βαπτισθοῦν σὲὁποιαδήποτε ἡλικία κι ἄν εὑρίσκοντοἀκόμη καὶ στὴν νηπιακή Οἱ ἁγιογρα-φικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν ἀμετακίνητηαὐτὴ πεποίθηση τῆς ἈποστολικῆςἘκκλησίας εἶναι ποικίλες

Τὰ εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ κείμενα τῆςΚαινῆς Διαθήκης μᾶς διδάσκουν ὅτι τὸ χριστιανικὸβάπτισμα εἶναι τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆς Νέας Δια-θήκης τὴν ὁποία ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μὲ τὸν ΝέοἸσραήλ ὅπως ἀκριβῶς τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆςΠαλαιᾶς Του Διαθήκης ἦταν ἡ περιτομή Ὅταν ὁΧριστὸς λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάληψή του παραγ-γέλλει στοὺς μαθητές του νὰ laquoμαθητεύσουν πάντα τὰ

ἔθνη βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶτοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo (Μτθ 2819)θέτει ὡς πρώτη καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴνἔνταξή τους στὸν Νέο Ἰσραήλ στὴν Ἐκκλησία τὴνβάπτισή τους Ἔτσι τὸ βάπτισμα γίνεται τὸ ἀπαραί-τητο σημάδι τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας Κατὰ παρό-μοιο τρόπο καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἡ περιτομὴἀποτελοῦσε τὸ ἀπαραίτητο σημάδι ἐκείνων ποὺ ἀνή-καν στὸν λαό τοῦ Θεοῦ Εἶναι γνωστὸ ὅτι στὴν ΠΔιαθήκη ὁ Θεός ὄχι ἁπλῶς ἐπέτρεπε στὰ νήπια νὰδεχθοῦν τὴν περιτομή ἀλλὰ ρητὰ ἐντελλόταν νὰὑποβληθεῖ στὴν περιτομὴ κάθε ἀγόρι κατὰ τὴν ὀγδόηἡμέρα μετὰ τὴν γέννησή του (Γεν 179-14) Γιατὶ λοι-πόν στὴν Κ Διαθήκη νὰ ἀποκλείσει ὁ Θεὸς τὰ νήπιανὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας του Αὐτὴ ἡ πρακτικὴ

τῆς περιτομῆς στὴν Π Διαθήκη ἀποτελεῖ ξεκά-θαρη ἁγιογραφικὴ κατοχύρωση τοῦ νηπιο-

βαπτισμοῦἈπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἰδιαίτερα

ἀξιοπρόσεκτος ὁ λόγος τὸν ὁποῖο ἀπη-ύθυνε ὁ ἀπόστολος Πέτρος στὸπλῆθος ποὺ παρακολουθοῦσε τὸ γε-γονὸς τῆς Πεντηκοστῆς laquoΜετανοή-σατε καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶνἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφε-σιν ἁμαρτιῶν καὶ λήψεσθε τὴν δω-ρεὰν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Ὑμῖν γάρἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοιςὑμῶν καὶ πᾶσι τοῖς εἰς μακράνraquo(Πρξ 238-39) Τὸ πρῶτο μέροςτοῦ χωρίου ἀποτελεῖ τὸ κατrsquoἐξοχὴν ἐπιχείρημα τῶν Προτε-

σταντῶν ἐναντίον τοῦ νηπιοβα-πτισμοῦ Ὅμως οἱ ἴδιοι ἀποφεύγουν

ἐπιμελῶς νὰ ἀναφερθοῦν καὶ στὴ συνέχειατοῦ χωρίου στὴν ὁποία ρητὰ λέγεται ὅτι ἡ ὑπόσχεσητοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν λήψη τοῦ ἁγίου Πνεύματος μὲ τὸβάπτισμα ἀφορᾶ καὶ στὰ τέκνα τους ἀνεξαρτήτωςἡλικίας

2 Ὁ νηπιοβαπτισμὸς γνωστὸς στὴν Ἐκκλησίαἀπὸ τὴν ἀρχὴ καὶ ἀδιάκοπα

Ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἀποτελεῖ πράξη τῆς Ἐκκλησίαςἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους καὶ ἀδιάκοπα μέχρικαὶ σήμερα Εἶναι πολὺ γνωστὲς οἱ περιπτώσεις βα-

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΥτοῦ Ἀρχιμ Αὐγουστίνου Γ Μύρου Δρ Θ

16 H O∆OΣ

πτίσεως ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας τοῦ Κορ-νηλίου (Πρξ 1048) τῆς Λυδίας (Πρξ 1615) τοῦ δε-σμοφύλακος τῶν Φιλίππων (Πρξ 1631-34) τοῦἀρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 188) καὶ τοῦ Στε-φανᾶ (Α΄ Κορ 1615) στὶς ὁποῖες θὰ ὑπῆρχαν μικρὰπαιδιὰ καὶ νήπια Ἄν στὴν ἐποχὴ αὐτὴ οἱ βαπτίσειςτῶν ἐνηλίκων ἀποτελοῦν τὸν κανόνα αὐτὸ ἐξηγεῖταιἀπὸ τὸ ὅτι οἱ πρῶτοι ποὺ προσέρχονται στὴν Πίστηεἶναι ἐνήλικες πολλοὶ μάλιστα ἔγγαμοι μὲ ἀπίστουςσυντρόφους γεγονὸς ποὺ δυσκολεύει ἀκόμη πε ρισ-σότερο τὴν βάπτιση τῶν νηπίων Ὅμως ἀπὸ τὴνεἰδικὴ αὐτὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε κανεὶς δὲνμπορεῖ νὰ συμπεράνει ὅτι ἡ πράξη τοῦ νηπιο -βαπτισμοῦ ἦταν ἄγνωστη Οἱ παραπάνω ἁγιο γρα-φικὲς μαρτυρίες βεβαιώνουν τὸ ἀντίθετο Περισσό-τερο ὅμως βεβαιώνεται ἡ πράξη αὐτὴ τῆς Ἐκ κλησίαςἀπὸ τὴν συνέχειά της ὅπως μαρτυ-ρεῖται ἀπὸ τοὺς μετα ποστολικοὺςκαὶ λίγο μεταγενέστερους πατέρες

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (130-202 μΧ)γράφει laquoΔιότι αὐτός [ὁ Χριστός]ἦρθε στὴ γῆ γιὰ νὰ μᾶς σώση ὅλουςδιrsquo αὐτοῦ - ὅλους λέγω ποὺ θὰ ἀνα- γεννηθοῦν διrsquo αὐτοῦ ἐν Θεῷ -νήπιαπαιδιά ἐφήβους νέους καὶ γέρουςἮλθε λοιπόν γιὰ κάθε ἡλικία γενό-μενος νήπιος γιὰ τὰ νήπια καθαγιά-ζοντας τὸ παιδὶ γιὰ τὰ παιδιά γε-νόμενος πρὸς αὐτὰ ταυτόχρονα πα-ράδειγμα εὐσεβείας ἀρετῆς καὶ τα-πείνωσηςraquo (Κατὰ Αἱρέσεων 2 PG7783-784) Ὁ Ὠριγένης μεταφέρειτὴν ἀποστολικὴ παράδοση γράφοντας laquoΜπορεῖ κά-ποιο παιδί ποὺ μόλις γεννήθηκε νὰ ἁμαρτήση Κιὅμως ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς (505-7) καὶτὸν Ἰώβ (144) ἔχει ἁμαρτία γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰπροσφέρη κάποια θυσία Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ Ἐκκλη-σία ἔλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὴν παράδοση νὰ βα-πτίζωνται καὶ τὰ παιδιάΟἱ ἄνθρωποι στοὺς ὁποίουςπαραδόθηκαν τὰ ἱερὰ Μυστήρια γνώριζαν ὅτι μέσαστὸν καθένα μας ὑπῆρχε ἔμφυτη ἡ μόλυνση τῆς ἁμαρ-τίας ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ ξεπλυθῆ διrsquo ὕδατος καὶ Πνεύ-ματοςraquo (Σχόλια εἰς Ρωμαίους 519 PG 141047) Ὁἅγιος Κυπριανός (200-258) τονίζει laquoἈπὸ αὐτὴ τὴνπνευματικὴ περιτομή [τὸ Βάπτισμα] δὲν πρέπει νὰἐμποδίζεται κανείς κανεὶς δὲν πρέπει νὰ κρατῆταιμακρυὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τὸ ὁποῖοἀφοῦ τηρήθηκε καὶ διατηρήθηκε χάριν ὅλων μας πι-στεύουμε ὅτι ἀκόμα περισσότερο πρέπει νὰ τηρηθῆγιὰ τὰ βρέφη καὶ τὰ νεογέννητα τὰ ὁποῖα ἕνεκεν

αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς θέσεώς τους χρήζουν περισσό-τερο τῆς βοηθείας μας καὶ τοῦ θείου ἐλέουςraquo (EpistulaLVIII)

3 Μὲ τὸ Βάπτισμα τοῦ νηπίου δὲν καταργεῖταιἡ ἐλεύθερη βούλησή του

Στὴν περίπτωση τῶν νηπίων δὲν τίθεται καθόλουθέμα ἐλευθέρας βουλήσεως διότι αὐτὴ δὲν μπορεῖκαθόλου νὰ ἐκδηλωθεῖ ὄχι μόνον γιὰ τὸ βάπτισμαἀλλὰ καὶ γιὰ καμμία ἄλλη ἐπίδραση ἐπάνω τους Μὲτὴν ἴδια λογική ποὺ κάποιοι ἀρνοῦνται τὸ βάπτισμαστὰ νήπια κάποιοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ ἀρνη-θοῦν σrsquo αὐτὰ τὴν παροχὴ συγκεκριμένης τροφῆςἐνδυ μασίας φαρμάκων καὶ στὰ μεγαλύτερα παιδιὰτὴν ἀποστολὴ στὸ νηπιαγωγεῖο στὸ σχολεῖο Ὅλεςαὐτὲς οἱ ἐνέργειες θεωροῦνται ἀπαραίτητες γιὰ τὸ

καλῶς νοούμενο συμφέρον τοῦ παι-διοῦ καὶ ἐπιβάλλονται χωρὶς τὴνσυγκα τάθεσή του Πολὺ δὲ περισσό-τερο θὰ πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπrsquo ὄψινὅτι ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυφόροι τουδὲν ἔχουν κανένα ἀπολύτως ἐνδοι-ασμὸ νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξενή-σουν τὴν ὁποιαδήποτε βλάβη στὸἀφύλακτο ἀπὸ τὴν θεία χάρη νήπιοἙπομένως δὲν πρόκειται γιὰ δυνα-τότητα ἐπιλογῆς τοῦ νηπίου ἀλλὰγιὰ δυνατότητα ἐπιλογῆς αὐτῶν ποὺτάχθηκαν νὰ προστατεύουν τὸνήπιο σχετικὰ μὲ τὸ ποιὲς δυνάμειςθὰ ἐνεργήσουν ἐπάνω του τοῦ Θεοῦἤ τοῦ διαβόλου Ἐξ ἄλλου ὅταν τὸνήπιο ἐνηλικιωθεῖ καὶ θελήσει νὰ

ἐγκαταλείψει τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ τὸκάνει

Ἀξίζει νὰ κλείσουμε τὴν σύντομη αὐτὴ μελέτη μὲτὴν ὁμολογία ἑνὸς πρώην προτεστάντη τοῦ Ματ-θαίου Γκάλλατιν ὁ ὁποῖος γιὰ χρόνια δίδασκε ἐναν-τίον τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἀλλὰ μετὰ τὴν μετα-στροφή του γράφει laquoἈνακάλυψα ὅτι ὅλοι αὐτοί ndash ὁΕἰρηναῖος ὁ Ὠριγένης ὁ Κυπριανός καὶ ἄλλοι ndash τι-μοῦσαν τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὡς θεόπνευστακείμενα καὶ θεωροῦσαν τὶς ἀπόψεις αὐτὲς περὶ τοῦ Βα-πτίσματος καὶ τῆς σωτηρίας τῶν νηπίων ἀπόλυτασύμφωνες μὲ τὰ κείμενα αὐτά Πρέπει νὰ ὁμολογήσωὅτι ἔχω περάσει πολλὲς ὧρες γονατιστὸς κλαίγονταςκαὶ παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ μὲ συγχωρήση ποὺ συ-κοφάντησα τοὺς ἁγίους Του Καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομαμιᾶς ἰδέας ποὺ δὲν ὑπῆρχε κἄν τὰ πρῶτα χίλια πεν-τακόσια χρόνια τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίαςraquo (Διψών-τας γιὰ τὸν Θεό σ 202)

Ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυ-

φόροι του δὲν ἔχουν κα-

νένα ἀπολύτως ἐνδοιασμὸ

νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξε-

νήσουν τὴν ὁποιαδήποτε

βλάβη στὸ ἀφύλακτο ἀπὸ

τὴν θεία χάρη νήπιο

17H O∆OΣ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

ἩἩ ππλληημμμμύύρραα ττῆῆςς θθεείίααςς ἀἀγγάάππηηςς γγεεμμίίζζεειι ττήήνν ψψυυχχήή

ἀἀππόό χχααρράά κκιι ἀἀγγααλλλλίίαασσηηΓΓέέρροοννττοοςς ΠΠοορρφφυυρρίίοουυ

ΒΒίίοοςς κκααίί λλόόγγοοιι σσεελλ 227744-227755

Ν ἀγαπήσουμε τόν Χριστό Τότε ἀπό μέσαμας θά βγαίνει μέ λαχτάρα μέ θέρμη μέθεῖο ἔρωτα τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ θά φωνά-

ζουμε τό ὄνομά Του μυστικά ἀλάλητα Νά στεκό-μαστε ἀπέναντι στόν Θεό μέ λατρεία ταπεινάπάνω στά χνάρια τοῦ Χριστοῦ Νά μᾶς ἐλευθερώσειὁ Χριστός ἀπό κάθε πτυχή τοῦ παλαιοῦ μας ἀνθρώ-που Νά παρακαλοῦμε νά μᾶς ἔλθουν δάκρυα πρίντήν προσευχή Ἀλλά προσοχή laquoΜή γνώτω ἡ ἀρι-στερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σουraquo Νά προσεύχεσθε μέσυντριβή laquoΕἶμαι ἄξιος νά μοῦ δώσεις τέτοια χάριΧριστέ μουraquo Καί τότε τά δάκρυα αὐτά γίνονταιδάκρυα εὐ γνωμοσύνης Συγκινοῦμαι δέν ἔκανα τόθέλημα τοῦ Θεοῦ ἀλλά ζητῶ τό ἔλεός Του

Νά προσεύχεσθε στόν Θεό μέ λαχτάρα κι ἀγάπημέσα σέ ἠρεμία μέ πραότητα μαλακά χωρίς ἐκβια-σμό Κι ὅταν λέτε τήν εὐχή laquoΚύριε Ἰησοῦ Χριστέἐλέησόν μεraquo νά τή λέτε ἀργά ταπεινά ἁπαλά μέθεῖο ἔρωτα Μέ γλυκύτητα νά λέτε τό ὄνομα τοῦΧριστοῦ Νά λέτε μία μία τίς λέξεις laquoΚύριεἸησοῦ Χριστέ ἐλέησόν μεraquo ἀπαλά τρυφεράἀγαπητικά σιωπηλά μυστικά νοερά ἀλλά καί μέἔξαρση μέ λαχτάρα μέ ἔρωτα δίχως ἔνταση βία ἤἀπρεπή ἔμφαση χωρίς σφιξίματα καί σπρωξίματαΠῶς ἐκφράζεται ἡ μάνα πού ἀγαπάει τό παιδί τηςlaquoΠαιδάκι μου κορούλα μου Παναγιωτάκημου Χρηστάκη μουraquo Μέ λαχτάρα ΛαχτάραΑὐτό εἶναι ὅλο τό μυστικό Ἐδῶ μιλάει ἡ καρδιάlaquoΠαιδάκι μου ψυχή μουraquo laquoΚύριέ μου Ἰησοῦ μουἸησοῦ μου Ἰησοῦ μουraquo Αὐτό πού ἔχεις στήνκαρδιά σου στό νοῦ σου αὐτό ἐκφράζεις laquoἐξ ὅληςτῆς καρδίας σου καί ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καί ἐξὅλης τῆς ἰσχύος σου καί ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σουraquo

Κάποιες φορές καλό εἶναι νά λέτε δυνατά τόlaquoΚύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν μεraquo γιά νά τ ἀκοῦνεκαί οἱ αἰσθήσεις ν ἀκούει καί τ αὐτί Εἴμαστε ψυχήκαί σῶμα καί ὑπάρχει ἀλληλεπίδραση

χωροῦμε ὡς μοναχικοί ἄνθρωποι ὡςἄτομα ὅπως πολλές φορές ἡ ἀλλοτριω-μένη συνείδηση μᾶς ὑπαγορεύει Συνο-δοιπόρος μας εἶναι ὁ κάθε ἄν θρωπος ὁἐγγύς καί ὁ μακράν ὁ ἄνθρωπος πού ὁΚύριός μας ἐχαρακτήρισε ὡς laquoπλησίονraquoμας ὁ συνάνθρωπός μας δηλαδή Ἡ πο-ρεία μας εἶναι δυνατή μόνο ὡς συνοδοι-πορία Πορευόμενοι μέσα στόν χρόνο ἄςμήν ξε χνᾶμε τόν ἄνθρωπο ἔστω καί ἄνχρειάζεται νά πάθουμε καί νά πονέ-σουμε Εἶναι δίπλα μας καί εἴμαστεὑπεύθυνοι γι᾿ αὐτόν Ὑπεύθυνοι γιά τίςπράξεις του Ὑπεύθυνοι γιά ὅλα ὅσο καίἄν αὐτό θέλουμε νά τό ξεχνᾶμε Τόμέτρο τῆς στάσεώς μας ἀπέναντί τουεἶναι ἡ ἀγάπη κατά τόν λόγο τοῦ Χρι-στοῦ ὁ ὁποῖος διακηρύττει laquoΚαθώςἠγάπησα ὑμᾶς καί ὑμεῖς ἀγαπᾶτεἀλλήλουςraquo Γιά νά δημιουργοῦμε ὑγιεῖςτρόπους συνυπάρξεως ἀνταποκρινόμε-νοι σέ ἕνα κατεξοχήν αἴ τημα τῶν καιρῶνκαί τῆς ὑπάρξεως μας

Ἀγαπητοί ἀδελφοί καί τέκνα ἐνΚυρίῳ

Εὐχαριστοῦμε τόν πολυεύσπλαγχνοκαί φιλάνθρωπο Κύριο καί Θεό μας ὁὁποῖος διά τῆς ἐπουρανίου χάριτός τουμᾶς ἀξίωσε νά διανύσουμε αἰσίως τόμόλις παρελθόν σωτήριον ἔτος 2007Εὐχόμαστε τό νέον ἔτος νά εἶναι γιάὅλους σας καί γιά τόν καθένα ξεχωριστάἔτος ἀληθινά σωτήριο εἰρηνικό ὑγιεινόκαί γεμᾶτο ἀπό τήν εὐλογία καί τήνχάρη τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ τοῦ Πατρόςκαί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

Πρωτοχρονιά τοῦ δισχιλιοστοῦ καί ὀγδόου

σωτηρίου ἔτουςΔιάπυρος πρός Θεόν

εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣdagger Ο ΡΟΔΟΥ ΚΥΡΙΛΛΟΣ

5H O∆OΣ

Ἡνέα πραγματικότητα στήν ὁποία εἰσάγει τόνἄνθρωπο τό βάπτισμα ἡ νέα γέννηση καίἀναδημιουργία ὁρίστηκε ἀπό τόν ἴδιο τόν

Κύριο νά γίνεται ἀπό νερό καί ἀπό Πνεῦμα Τότεεἶναι δυνατή ἡ ἔνταξή του στή Βασιλεία τοῦ ΘεοῦὉ Θεός ndashτονίζει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος- μᾶς ἔσωσεlaquoδιά λουτροῦ παλιγγενεσίας καί ἀνακαινώσεωςΠνεύματος Ἁγίουraquo Ἡ ἀνακαίνιση καί ἐπιστροφήστό ἀρχαῖο ἀξίωμα γίνεται μέ τό βάπτισμα τῆς ἀνα-γέννησης καί τῆς ἀνανέωσης πού χαρίζει τό ἍγιοΠνεῦμα πού ὁ Θεός σκόρπισε πλούσια πάνω μαςδιά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ σωτήρα μας

Ἐπειδή ὁ ἄνθρωπος εἶναι διπλός ἀπό ψυχή καίσῶμα διπλή εἶναι καί ἡ κάθαρση ἀπό νερό καίΠνεῦμα τονίζουν οἱ Πατέρες Τό μέν Πνεῦμα ἀνα-καινίζει μέσα μας τό laquoκαθrsquo ὁμοίωσινraquo τό δέ νερό μέτή χάρη τοῦ Πνεύματος καθαρίζει τό σῶμα τῆςἁμαρτίας καί μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπό τή φθορά Τό laquoἐκΠνεύματοςraquo δέν ἀναφέρεται στήν ὑπόσταση τοῦἉγίου Πνεύματος οὔτε καί στήν οὐσία Του ἀλλάστή θεουργό χάρη καί δύναμή Του Οὔτε ἐπίσηςὑποτιμᾶται ὁ ρόλος ὅλης τῆς Ἁγίας Τριάδος στήνὑπόθεση τῆς ἀναγέννησής μας Βαπτιζόμαστε κατάτό λόγο τοῦ Κυρίου laquoστό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦΥἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo Ἔτσι ἡ γέννηση τοῦἀνθρώπου ἔρχεται laquoἄνωθενraquo καί ἡ χάρη τοῦ ἉγίουΠνεύματος ἐνοικεῖ στήν ψυχή τοῦ βαπτιζομένουlaquoλαμπρύνουσα αὐτήν καί θεοειδῆ ἀπεργαζομένηraquo

Τό νερό εἶναι τό ὑλικό στοιχεῖο φυσικό καθάρ-σιο πού χάρη στή δύναμη τοῦ Πνεύματος ἀνα-στοιχειοῦται laquoπρός θείαν τινά καί ἄρρητον δύνα-μινraquo Γίνεται πνευματικό καί ἅγιο ἱκανό νά ἀνα-πλάττει νά ἁγιάζει καί νά υἱοθετεῖ τούς βαπτιζο-μένους Γίνεται μέσο καί ὑπηρέτης τῆς χάρης τό

νερό καί laquoὡς ἐν μήτρᾳ τῇ κολυμβήθρᾳ τό ἐμβαλλό-μενον ἀναπλάττειraquo

Τό νερό ἀκόμη ἐμφανίζεται ὡς εἰκόνα τοῦ θα-νάτου Σrsquo αὐτό κατά τή βάπτιση ἔρχεται γιά νάταφεῖ τό σῶμα νεκρό ἀπό τήν ἁμαρτία ἐνῶ τόΠνεῦμα ἐμβάλλει τή ζωοποιό δύναμη καί laquoεἰς τήνἐξ ἀρχῆς ζωήν τάς ψυχάς ἀνακαινίζειraquo Ἔτσι ὁ βα-πτιζόμενος ἀναγεννᾶται χωρίς μητέρα καί ὁ πα-λαιός καί φθειρόμενος κατά τίς ἐπιθυμίες τῆς ἀπά-της ἄνθρωπος laquoσφριγᾶ πάλινhellip καί εἰς τό ἀληθινόνἄνθος τῆς νεότητος ἐπανέρχεταιraquo

Ὁ συσχετισμός αὐτός νεροῦ καί Πνεύματος φαί-νεται καί τονίζεται στή δημιουργία τῆς ζωῆς καίτοῦ κόσμου ἀλλά καί σrsquo ὅλη τήν ἱστορία τῆς σω-τηρίας τοῦ ἀνθρώπου Στήν πρώτη δημιουργία πχἀπό τό νερό ξεπήδησε ἡ ζωή χάρη στή δύναμη τοῦΠνεύματος τοῦ Θεοῦ πού laquoἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦὕδατοςraquo Στήν πορεία τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίαςβλέπουμε ὅτι laquoοἱ πατέρες ἡμῶν πάντες ὑπό τήν νε-φέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσης διῆλθονκαί πάντες εἰς τόν Μωυσῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νε-

6 H O∆OΣ

Η ΕΞ ΥΔΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

τοῦ Παναγιώτη Ι ΣκαλτσῆἈναπληρωτῆ Καθηγητῆ ΑΠΘ

φέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Αὐτά εἶναι οἱ τύποι τοῦβαπτίσματος laquoἡ θάλασσα τοῦ ὕδατοςraquo τῆς κολυμ-βήθρας καί laquoἡ νεφέλη τοῦ Πνεύματοςraquo πού μᾶςἀναγεννᾶ στό βάπτισμα Ὁ Μωυσῆς δέ laquoτύπονἔφερε τοῦ Χριστοῦraquo Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἀναμάρτη-τος ὤν γιά νά ἁγιάσει τό βάπτισμα καί laquoἵνα χάρινθείαν καί ἀξίαν παράσχῃ τοῖς βαπτιζομένοιςraquo βα-πτίσθηκε στά νερά τοῦ Ἰορδάνη ὅπου καί τόΠνεῦμα τοῦ Θεοῦ ὡς περιστέρι ἦλθε laquoἐπrsquo αὐτόνraquo

Ἡ παρουσία λοιπόν τοῦ νεροῦ ἔρχεται ὡς σύμ-βολο τοῦ βαπτίσματος καί τῆς κάθαρσης ἀπό τήνἁμαρτία ἡ δέ παρουσία τοῦ Πνεύματος μέ τόὁποῖο ὁ Χριστός μᾶς βαπτίζει ὡς δύναμη ζωῆς ὡςἐγ γύηση καί ἀρραβώνας τῆς ἄλλης ζωῆς laquoἀρρα-βών γάρ ἐστι τῶν μελλόντων ἀγαθῶνraquo Αὐτό δεί-χνει πώς ἡ παλιγγενεσία πού γίνεται μέ νερό καίΠνεῦμα δέν ἔχει στατικό ἀλλά δυναμικό χαρα-κτήρα Τό βάπτισμα δέν ἐπαγγέ-λεται μόνο τήν κάθαρση ἀπό τήνἁμαρτία ἀλλά μεγαλύτερα καί τε-λειώτερα πράγματαmiddot γίνεται laquoὄχη -μα πρός οὐρανόν βασιλείας πρό-ξενον υἱοθεσίας χάρισμαraquo Ὁ βα-πτιζόμενος γίνεται laquoυἱός τοῦ Θεοῦκατά χάρινraquo μετά τήν ἀναγέννησηστήν κολυμβήθρα laquoκαί συγκληρο-νόμος Χριστοῦ μετά τήν ἐκ νεκρῶνἀνάστασινraquo

Ὅσα ἀναφέραμε παραπάνωγιά τό νερό ὡς εἰκόνα τοῦ θανά-του καί τοῦ Πνεύματος ὡς δύναμηζωῆς ἀρραβώνα τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν καί τῆς ἐνΧριστῷ ἀνάστασης φανερώνουν πώς τό βάπτισμαἔχει ἄμεση σχέση μέ τά σωτηριώδη γεγονότα τῆςζωῆς τοῦ Χριστοῦ Τό νερό ὡς θάνατος ἀλλά μέ τήδύναμη τοῦ Πνεύματος ὡς ζωή εἶναι σύμβολο καίεἰκόνα τοῦ θανάτου καί τῆς ἀνάστασης τοῦ Χρι-στοῦ Ὅπως ὁ Χριστός κατέβηκε στόν ἅδη καί μέτήν ἀνάστασή Του χάρισε στούς ἀνθρώπους τόφῶς καί τή ζωή ἔτσι καί ἐμεῖς βαπτιζόμενοι μι-μούμαστε μυστηριακά τό θάνατο καί τήν ἀνάστασηlaquoδιά τῶν εἰκόνων καί τῶν συμβόλων τούτων τῶνἱερῶνraquo

Ὅλα ὅσα γίνονται στό βάπτισμα ἡ σταύρωση ὁἐνταφιασμός εἶναι συμβολικά ἀλλά ἡ σωτηρία τοῦἀνθρώπου καί ἡ μετοχή του στήν ἐν Χριστῷ ζωήεἶναι πραγματικά Θάνατος ndash ταφή καί ζωή- ἀνά-

σταση μεταφέρονται στό συμβολισμό τοῦ βαπτί-σματος τό ὁποῖο εἶναι laquoὁμοίωμα τοῦ σταυροῦ τοῦθανάτου τῆς ταφῆς τῆς ἐκ νεκρῶν ἀναστάσεωςraquoΤό laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθημενraquo τοῦ Ἀπο-στόλου Παύλου σημαίνει ὅτι ὅτι ἦταν γιά τό Χρι-στό ὁ σταυρός καί ὁ τάφος εἶναι γιά μᾶς τό βάπτι-σμα Ἐπειδή ἕνας εἶναι ὁ ὑπέρ τοῦ κόσμου θάνατοςndash λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος ndash καί μία ἡ ἐκ νεκρῶνἐξανάσταση χάριν τούτου laquoὁ τήν ζωήν ἡμῶν οἰκο-νομῶν Κύριος τήν τοῦ βαπτίσματος ἡμῖν ἔθετο δια-θήκην θανάτου τύπον καί ζωῆς περιέχουσανraquo Ἡδιαφορά εἶναι ὅτι ὁ Χριστός πέθανε πραγματικάlaquoσαρκίhellip καί ἀνέστηraquo ἐνῶ ἐμεῖς laquoτῇ ἁμαρτίᾳ θνή-σκοντες ἀνιστάμεθα τῇ ἀρετῇraquo Ἐμεῖς θαπτόμαστεεἰκονικά στό νερό ἐνῶ ἐκεῖνος πραγματικά στή γῆlaquoἡμεῖς μέν τῇ ἁμαρτίᾳ ἐκεῖνος δέ τῷ σώματιraquo

Ἡ κατάδυση στό νερό εἶναι μία συμβολικήπράξη ἀλλά ἡ πραγματικότηταεἶναι ὅτι ἐκείνη τή στιγμή ὁ βα-πτιζόμενος συναποθνήσκει μέ τόΧριστό ὡς πρός τήν ἁμαρτία τόσῶμα τῆς ὁποίας νεκρώνεταιπράγματι laquoσυναποθνήσκει Χρι -στῷ μυστικῶς εἰπεῖν τῇ ἁμαρτίᾳκατά τό βάπτισμαraquo Ὁ παλαιόςἄνθρωπος δηλαδή ἡ κακία συ-σταυρώνεται καί πεθαίνει Ἡἀνάδυση ἐπίσης ἀπό τό νερόεἶναι μία πράξη συμβολική ἀλλάτό πραγματικό εἶναι ὅτι ὁ βαπτι-

ζόμενος ἐνδύεται τόν laquoνέοraquo laquoτόν καινόν ἄνθρωποντόν κατά Θεόν κτισθένταraquo Ἐνδύεται τόν ἴδιο τόΧριστό τόν ὁποῖο κατά τόν ἅγιο Νικόλαο τόν Κα-βάσιλα laquoφέρομε ἐπάνω στίς ψυχές μας στήν κε-φαλή στούς ὀφθαλμούς στά ἴδια τά σπλάχνα σέὅλα τά μέλη καθαρό ἀπό ἁμαρτία ἀπαλλαγμένοἀπό κάθε φθορά ὅπως ἀναστήθηκε καί ἐφανερώ-θηκε στούς μαθητάς καί ἀναλήφθηκε ὅπως θά ἔλθειπάλι γιά νά ἀπαιτήσει αὐτόν τό θησαυρόraquo

Ὅπως λοιπόν ἐνταχθήκαμε ὀργανικά στό σῶματοῦ Χριστοῦ μέ μία πράξη πού συμβολίζει συμμε-τοχή στό θάνατό Του ἔτσι θά συμμετάσχουμεπραγματικά καί στήν ἀνάστασή Του laquoεἰ γάρ σύμ-φοιτοι γεγόναμεν τῷ ὁμοιώματι τοῦ θανάτου αὐτοῦἀλλά καί τῆς ἀναστάσεως ἐσόμεθαraquo Ἡ τελείωση θάἔλθει στό μέλλον Τό βάπτισμα εἶναι laquoφυτεία πρόςἀθανασίανraquo καί laquoδύναμις πρός τήν ἀνάστασινraquo

7H O∆OΣ

Ὁ βαπτιζόμενος γίνεται

laquoυἱός τοῦ Θεοῦ κατά χάρινraquo

μετά τήν ἀναγέννηση στήν

κολυμβήθρα laquoκαί συγκληρο-

νόμος Χριστοῦ μετά τήν ἐκ

νεκρῶν ἀνάστασινraquo

bull Θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν προampποθέσεις γιὰ νὰ ἀνα λάβει κανεὶς ἀνάδοχος στὴν βάπτιση

Ἂν γιὰ νὰ ἀναλάβει κανεὶς ἀνάδοχος ἑνὸς δηmicroό σιου ἤ ἰδιωτικοῦ ἔργου ὁποιασδήποτε microορφῆς γίνονταιαὐστηροὶ διαγωνισmicroοὶ ποὺ θέτουν τὶς προQποθέσεις καὶτὶς εὐθύνες ποὺ ἀναλαmicroβάνει ὁ ἀνάδοχος τοῦ ἔργουτότε τί θὰ ἔπρεπε νὰ γίνονταν γιὰ τὸν ἀνάδοχο microίαςὕπαρξης τὴν στιγmicroὴ τοῦ Μυστηρίου τῆςΒαπτίσεως Τί αὐ στηρὲς προQπο θέσειςθὰ ἔπρεπε νὰ τεθοῦν γιὰ τὸν ἄν θρωπο ποὺ ἀνα λαmicroβάνει σὲ συνερ γασία microὲ τοὺς γονεῖς τὴν πνευmicroατικὴκαθοδήγηση microιᾶς ψυχοσωmicroατικῆςὕπαρ ξης τοῦ νέου microέλους τῆς Ἐκκλη σίας Μίας ὕπαρξης γιὰ τὴν ὁποία ὁΧριστός microας ἐναν θρώπησε ἔπαθεσταυρώθηκε τάφηκε καὶ ἀνα στήθηκεκαὶ ποὺ microὲ τὸ microυστήριο τῆς Βαπτίσεωςἐνσω microατώνεται στὸ Σῶmicroα τοῦ Χρι στοῦ καί ἔτσι τίθεται ὁ θεmicroέλιοςλίθος γιὰ τὴν σωτηρία του

bull Ποιὰ εἶναι τὰ σηmicroερινὰ δεδοmicroέναγιὰ τὸν ρόλο καὶ τὴν ἀξία τοῦ θεσmicroοῦ τοῦ ἀναδόχου

Καὶ ὅmicroως ὅπως φαίνεται microὲ τὰ σηmicroερινὰ δεδοmicroέναἡ ἀξία τοῦ θεσmicroοῦ τοῦ ἀναδόχου ὅσον ἀφορᾶ τὴ χρη σιmicroότητά του καὶ τὸν ρόλο ποὺ δια δραmicroατίζει στὸ microυ στήριο καὶ στὴ ζωὴ τοῦ βαπτισmicroένου ἀνθρώπου ἀκο λου θεῖ τὴν ἀπαξίωση τῆς οὐσίας καὶ τῆς ἔννοιας τοῦ ἴδιουτοῦ microυστηρίου τοῦ Ἁγίου Βαπτίσmicroατος καὶ τῆς microετατροπῆςτου σὲ ἐθιmicroική κοινωνικὴ ἐκδήλωση Αὐτὴ ἡ ἀπαξία ἀνα δεικνύεται ἀπὸ τὰ ἐσφαλmicroένα κριτήρια ἐπιλογῆς τοῦἀναδόχου ἀπὸ τοὺς γονεῖς ἀπὸ τὴν ἄγνοια γιὰ τὶς πραγ microατικὲς ὑποχρεώσεις καὶ τὶς εὐθύνες τοῦ ἀναδόχου καὶτέλος ἀπὸ τὴν χωρὶς προQποθέσεις καὶ microὲ laquoἐλαφρᾷ τῇκαρδίᾳraquo ἀβασάνιστη ἀποδοχὴ τῆς εὐθύνης ἀπὸ τὸν ἴδιοτὸν ἀνάδοχο

Ὅσοι ἱερωmicroένοι τελοῦν τὸ microυστήριο ἔχουν βρεθεῖπρὸ πολλῶν δυσάρεστων ἐκπλήξεων ποὺ τείνουν νὰ γί

νουν κανόνας Οἱ ἐκπλήξεις ἀφοροῦν στὴν ἀντι microετώπισητοῦ microυστηρίου ἀπὸ τοὺς ἀναδόχους καὶ τοὺς γονεῖς τῶνπαιδιῶν ποὺ βαπτίζονται ὡς microία κοινωνικὴ ἐκδήλωσηχωρὶς ἁγιοπνευmicroατικὲς διαστάσεις γιὰ τοὺς ἴδιους καὶγιὰ τὸ παιδί τους Εἶναι τραγικὸ παραδείγmicroατος χάριν νὰ ἀναλαmicroβάνει κανεὶς νὰ γαλουχήσει γνωστικὰ καὶβιωmicroατικὰ στὴν ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας microία ψυχὴ καὶ

τὴν ὥρα τῆς κατηχήσεως νὰ microὴν γνωρί ζει νὰ διαβάζει σωστὰ τὸ Σύmicroβολο τῆςπίστεως τὸ laquoπιστεύωraquo τὸ ὁποῖο ἀποτε λεῖ συνοπτικὴ παρουσίαση τῶν ἀλη θειῶν τῆς Ἐκκλησίας microας καὶ θὰ ἔπρεπενὰ εἶναι ἡ βάση καὶ ἡ ἀρχὴ τῶν γνώ σεων τοῦ ἀναδόχου

Ἂν λοιπὸν δὲν γνωρίζει ὁ ἀνάδοχοςνὰ τὸ διαβάσει τότε ἀντι λαmicroβάνεστε τόκατὰ πόσο γνωρίζει νὰ ἐmicroβαθύνει στὶςmicroεγάλες ἀλήθειες ποὺ κρύβει τὸ σύmicro βολο τῆς πίστεως καὶ ἀκόmicroη τὸ πόσοβιωmicroατικὴ σχέση ἔχει microὲ τὴν λατρείατῆς Ἐκκλησίας

Παλαιότερα ἄνθρωποι ποὺ δὲν γνώ ριζαν οὔτε τὴν ἀλφαβήτα ἤξεραν ὄχιἁπλῶς νὰ διαβάζουν ἀλλὰ καὶ νὰἀπαγγέλλουν ἀπὸ στήθους τὸ σύmicroβολο

τῆς Πίστεως γιατί συmicromicroετεῖχαν ἐνεργὰ στὴν ἐνοριακὴεὐχαριστιακὴ κοινότητα Στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία τότε καὶmicroόνο microετὰ δηλ τὴν Ὁmicroολογία Πίστεως ὁ ἀρχιερέαςτὸν σφράγιζε microὲ τὸ σηmicroεῖο τοῦ σταυροῦ καὶ ἔδινε τὴνἔγκριση ὥστε οἱ ἱερεῖς νὰ τὸν καταγράψουν ὡς ἀνά δοχο στὰ δελτία τῆς Ἐκκλησίας microαζὶ microὲ τὸν ὑποψήφιογιὰ τὴν βάπτιση ἀναδεκτό του Ὁποία τιmicroὴ ἀλλὰ καὶεὐθύνη γιὰ τὸν ἀνάδοχο

Σήmicroερα ὁ ἀνάδοχος ἀντιλαmicroβάνεται τὸν ρόλο τουὡς microία κοινωνικὴ καὶ οἰκονοmicroικὴ ὑποχρέωση καὶ ὄχι ὡςπνευmicroατικὴ ὑποχρέωση ἀπέναντι στὸ νέο microέλος τῆςἘκκλησίας Καὶ αὐτὸ στὴν καλύτερη περίπτωση διότιὑπάρχουν ἀνάδοχοι ποὺ microετὰ τὴν βάπτιση laquoἐξα φανίζον ταιraquo ἤ ἐmicroφανίζονται ὡς διάττοντες ἀστέ ρες στὴν ζωὴ τοῦπαιδιοῦ

8 H O∆OΣ

Ἡ ἀξία τὰ κριτήρια ἐπιλογῆς ὁ ρόλος καὶ οἱ εὐθύνες τοῦ ἀναδόχου κατὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία

Πρακτικὴ συmicroβολὴ στὴν ὀρθὴ ἐπιτέλεση τοῦ ἔργου τοῦ ἀναδόχου

τοῦ Πρωτ Νεκταρίου Κάνια

Σήμερα ὁ ἀνάδοχος ἀντι-

λαμβάνεται τὸν ρόλο του

ὡς μία κοινωνικὴ καὶ οἰκο-

νομικὴ ὑποχρέωση καὶ ὄχι

ὡς πνευματικὴ ὑποχρέωση

ἀπέναντι στὸ νέο μέλος τῆς

Ἐκκλησίας

bull Πῶς ἀντιλαmicroβάνονται οἱ ἅγιοι Πατέρες τὸν ρόλοκαί τήν εὐθύνη τοῦ ἀναδόχου

Ἄραγε ποιὸς ἀνάδοχος ἀντιλαmicroβάνεται ὅτι ἐκείνητὴν στιγmicroὴ συνάπτει microὲ τὸν ἀναδεκτὸ καὶ τοὺς γονεῖςτου microία πνευmicroατικὴ συγγένεια ἡ ὁποία εἶναι microεγαλύτερηἀπὸ τὴν σωmicroατική καὶ ὁ ἴδιος ὀνοmicroάζεται πνευmicroατικὸςπατέρας ἐνῶ ὁ ἀναδεκτὸς του πνευmicroατικὸς γιός σύmicro φωνα microὲ τὸν 53ο κανόνα τῆς 6ης Οἰκουmicro Συνόδου

Οἱ κατὰ σάρκα γονεῖς λέγει ὁ ∆ιονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης ἐmicroπιστεύονται τὸ παιδὶ των σ ἕνα βαπτισmicroένοχριστιανό ὁ ὁποῖος εἶναι ἕνας καλὸς παιδαγωγὸς στὰΘεῖα διότι τὸ παιδὶ θὰ παραmicroείνει σ ὅλη τὴν ζωὴ τουὑπὸ τὴν καθοδήγησή του ὡς πνευmicroατικὸς πατέρας καὶἐγγυητὴς τῆς κατὰ Χριστὸν ζωῆς του ποὺ θὰ εἶναι

Ἀντιλαmicroβάνονται ὅσοι γίνονται ἀνάδοχοι ὅτι θὰ δώ σουν λόγο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ γιὰ τὰ πνευmicroατικὰ των παι διά Μποροῦmicroε νὰ ποῦmicroε ὅτι πολλοὶ πιστοὶ ἀνάδοχοισώζονται ἀπὸ τὰ πνευmicroατικὰ τους παιδιά ἐὰν τὰ ἀνα θρέψουν microὲ τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ Ἀλλὰ οἱ περισσότεροιτιmicroωροῦνται γιὰ τὴν ὀκνηρία καὶ ἀδιαφορία των πρὸς τὰπνευmicroατικὰ τους παιδιάraquo (Π Κλεόπας Ἡλίε laquoΠνευmicroατικοὶ∆ιάλογοι microὲ Ρουmicroάνους Γέροντεςraquo)

Μέσα ἀπὸ τὴν ἐmicroπειρία τῶν ἁγίων Πατέρων τῆςἘκκλησίας microας ἂς ἀκούσουmicroε τὸν ἱερὸ Χρυ σόστοmicroο νὰmicroᾶς περιγράφει τὴν προσωπικότητα τοῦ αὐθεντικοῦ ἀνα δόχου ὡς ἐγγυητῆ ἀπέναντι στὸν Θεὸ

laquoΘέλετε νὰ ἀπευθύνουmicroε τώρα τὸ λόγο στοὺς ἀναδόχους σας γιὰ νὰ microάθουν καὶ ἐκεῖνοι ποιῶν ἀmicroοιβῶνἀξιώνονται ἐὰν δείξουν γιὰ ἐσᾶς πολλὴ φροντίδα καὶἀντιθέτως ποιὰ τιmicroωρία τοὺς ἀναmicroένει ἂν ἀmicroελήσουν

raquoΓιὰ νὰ τὸ ἐννοήσεις σκέψου ἀγαπητέ ἐκείνους ποὺγίνονται ἐγγυητὲς καὶ ἀνάδοχοι προσώπων ποὺ δανεί

ζονται χρήmicroατα ὅτι περισσότερο ἀπὸ τὸν ὑπεύθυνο καὶδανειζόmicroενο ἐκεῖνοι ὑφίστανται τὴν ἀγωνία καὶ τὸνφόβο Ἂν δηλ αὐτὸς ποὺ δανείστηκε φανεῖ συνεπής microὲτὴν συνέπειά του κατέστησε ἐλαφρὸ τὸ φορτίο ποὺ ἀνέλαβε ὁ ἐγγυητής Ἂν ἀντιθέτως φανεῖ ἀγνώmicroονας καὶἀσυνεπής τότε τοῦ ἑτοίmicroασε τέλεια τὴν καταστροφή Γιrsquoαὐτὸ καὶ ἕνας σοφὸς συmicroβουλεύει τὰ ἑξῆς laquoἘὰνἐγγυηθῆς ἑτοιmicroάσου νὰ πληρώσηςraquo (Σοφ Σειρὰχ η΄13) Ἐὰν λοιπὸν ὅσοι ἀναδέχονται ἄλλους γιὰ χρήmicroαταεἶναι ἀπολύτως ὑπεύθυνοι γιὰ ὁλόκληρο τὸ ποσό περισσότερο εἶναι ὑπεύθυνοι ἐκεῖνοι ποὺ ἀναδέχονταιἄλλους καὶ ἐγγυῶνται γιὰ πνευmicroατικὰ θέmicroατα καὶ γιὰ τὴνἀρετή Ναίmiddot πολὺ ἐνδιαφέρον πρέπει νὰ ἐπιδεικνύουν γιrsquoαὐτοὺς ποὺ ἀναλαmicroβάνουν προτρέποντάς τους συmicroβου λεύοντάς τους διορθώνοντας τὰ σφάλmicroατά τους καὶδείχνοντάς τους πατρικὴ ἀγάπη

[Καὶ συνεχίζει ὁ ἱερὸς πατήρ] raquoἌς microὴ νοmicroίζουν αὐτοί ὅτι τὸ νὰ εἶναι ἀνάδοχοι

εἶναι τυπικὸ καὶ τυχαῖο πράγmicroα ἀλλὰ ἂς microάθουν καλάὅτι καὶ αὐτοὶ γίνονται συmicromicroέτοχοι τῆς πνευmicroατικῆς ὠφέλειας τῶν ἀναδεκτῶν ἐὰν microὲ τὶς συmicroβουλὲς τους τοὺςχειραγωγήσουν στὴν ὁδὸ τῆς ἀρετῆς καὶ ἂς γνωρίζουνπάλι ὅτι ἂν δείξουν ἀmicroέλεια καὶ ἀδιαφορία θὰ ἐπιφέρουν στὸν ἑαυτὸ τους microεγάλη καταδίκη Γιrsquo αὐτὸν τὸνλόγο καὶ ἐπικρατεῖ ἡ συνήθεια καὶ πατέρες ἤ microητέρεςπνευmicroατικοὺς νὰ τοὺς ὀνοmicroάζουν αὐτοὺς τοὺς ἀναδόχους γιὰ νὰ microάθουν πόση ἐπιmicroέλεια πρέπει νὰ δείχνουνγιὰ νὰ microορφώνουν πνευmicroατικὰ ὅσους ἀναλαmicroβάνουν

raquo∆ιότι ἐὰν ἐκείνους ποὺ δὲν ἔχουν καmicromicroία ἰδιαίτερησχέση microὲ ἐmicroᾶς πρέπει νὰ τοὺς κινήσουmicroε τὸν κύριοζῆλο τῆς ἀρετῆς πολὺ περισσότερεο ὀφείλουmicroε νὰ ἐπιτελέσουmicroε τὸ καθῆκον ἀπέναντι σrsquo ἐκεῖνον τὸν ὁποῖοἀναδεχόmicroαστε ὡς πνευmicroατικό microας τέκνο Γιὰ τὸν λόγονλοιπὸν αὐτόν microάθετε καὶ οἱ ἀνάδοχοι ὅτι δὲν σᾶς ἀπειλεῖ microικρὸς κίνδυνος ἐὰν δείξετε στὸ καθῆκον αὐτὸ ἀmicroέλειαraquo (Ι Χρυσοστόmicroου Β΄ Κατήχησις)

bull Ἄς δοῦmicroε συνοπτικὰ ποιὸς ἔχει καὶ ποιὸς δὲν ἔχειτὶς προampποθέσεις γιὰ νὰ ἀναλάβει αὐτὸ τὸ σηmicroαντικὸἔργο

Ὁ ἀνάδοχος δὲν εἶναι ἕνα διακοσmicroητικὸ πρόσωποποὺ πλαισιώνει ἁπλῶς τὴν τελετὴ τοῦ Βαπτίσmicroατος ἀλλὰκαλεῖται νὰ ἀσκήσει ἕνα σηmicroαντικὸ ρόλο ὡς ἐκπρόσω πος τῆς ἐκκλησιατικῆς κοινότητας τῆς Ἐνορίας Ὁ ἀνά δοχος σὲ συνεργασία microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἹερέα καὶ τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότηταςκαλεῖται νὰ γίνει ὁδηγὸς εἰς Χριστόν τοῦ ἀναδεκτοῦτου σὲ ὅλες τὶς φάσεις τῆς ζωῆς του Αὐτό microάλιστα φα νερώνει ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος χριστιανὸς δὲν ἀφήνεταιmicroόνος ἀλλὰ συντροφεύεται στὸ δρόmicroο τῆς χριστιανικῆςζωῆς Ἡ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι συνοδοιπορία καὶ συ

9H O∆OΣ

στράτευση microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἀνάδοχο καὶ ὅλα τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλη σιαστικῆς κοινότητας Χριστιανὸς microόνος δὲνὑπάρχει κανείς Ὁ χριστιανὸς ζεῖ καὶ σώζε ται ὡς microέλος τοῦ σώmicroατος τῆς Ἐκκλησίας

Ὡς ἐκ τούτου ἀντιλαmicroβανόmicroαστε ὅτι ὁθεσmicroὸς τοῦ ἀναδόχου εἶναι πολὺ σηmicroαν τικὸς στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας Γιὰ τὸ λόγοαὐτὸ ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι πρό σωπο σεβαστό πνευmicroατικὸ καὶ κυρίως microυ στηριακό Μὲ πίστη καὶ γνώση τοῦ πόσο microε γάλη εἶναι ἡ θέση του στὴν κατὰ Χριστὸνmicroόρφωση τοῦ βαπτιζοmicroένου προχωρεῖ ἔχον τας ὡς γνώmicroονα τὴν προσωπική του πνευ microατικὴ ἀνόρθωση microὲ τὴ ζωὴ τῆς microετανοίας ἐξοmicroολογήσεως καὶ την βίωση τῶν ἱερῶνmicroυστηρίων

bull Μὲ βάση αὐτὰ ποὺ λέχθηκαν προηγουmicroένως ἀνάδοχοι microποροῦν νὰ γίνουν

Αὐτοὶ ποὺ εἶναι βαπτισmicroένοι στὴν ὀρθόδοξη πίστηγνωρίζουν πρῶτα οἱ ἴδιοι τὴν ὀρθόδοξη πίστη καὶ ἀγω νίζονται νὰ ζοῦν τὴν χριστιανικὴ ζωὴ συνδεδεmicroένοι microὲτὴν Ἐκκλησία γιὰ νὰ microπορέσουν στὴν συνέχεια νὰ τὴνmicroεταδώσουν στὶς ψυχὲς ποὺ ἔχουν ἀναλάβει Ἔχουν συ νείδηση τοῦ λειτουργήmicroατος καὶ τῆς ἀποστολῆς τοῦ ἀνα δόχου καὶ θέλουν νὰ ἀναλάβουν ὑπεύθυνα καὶ σοβαρὰὄχι microόνο τὶς κοινωνικὲς ἀλλὰ κυρίως τὶς πνευmicroατικὲςεὐθύνες ἀπέναντι στὸ βαπτισmicroένο microέλος τῆς Ἐκκλησίας

bull Ποιοὶ δὲν ἔχουν τὶς ἀντικειmicroενικὲς δυνατότητες νὰἐπιτελέσουν τοῦ ἔργο τοῦ ἀναδόχου

Ὅσοι συζοῦν παράνοmicroα ἢ ἔχουν τελέσει τὸν λεγό microενο πολιτικὸ γάmicroο ἢ τὸ συmicroβόλαιο γάmicroου οἱ ὁποῖοιἔχουν ἀποκόψει τὸν ἑαυτό τους ἀπὸ τὸ σῶmicroα τῆς Ἐκκλη σίας καὶ ἄρα δὲν microποροῦν καὶ δὲν ἔχουν τὸ δικαίωmicroα νὰἐγγυηθοῦν γιὰ τὴν ψυχὴ τοῦ ἄλλου

Πραγmicroατικά πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ κατηχήσει microίαψυχὴ καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσει στὴν ἀλήθεια ἕνας ποὺ θεω ρεῖ τὴν Ἐκκλησία σὰν θρησκευτικὸ σουπερmicroάρκετ καὶἀπορρίπτει τὸ microυστήριο τοῦ Γάmicroου θέτοντας τὴν σχέσηκαὶ στὴν οὐσία τὴν ζωή του ἐκτὸς τῆς εὐλογίας τοῦΘεοῦ Ἔχουmicroε συνειδητοποιήσει ὅτι ἂν κάποιος ζεῖmicroέσα σὲ βαριὰ ἠθικὰ παραπτώmicroατα ἂν δὲν microετανοήσεικαὶ δὲν ἀλλάξει τρόπο ζωῆς δὲν microπορεῖ νὰ γίνει ἀνά δοχος Ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Συmicroεὼν Θεσσαλονί κης ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι laquoἐγγυητὴς εἰς Χριστόν ὥστε τηρεῖν τὰ τῆς πίστεως καὶ χριστιανικῶς ζῆνraquo(Περὶ τῶν ἱερῶν τελετῶν ΞΑ PG 155213A)

Μὲ τὴν ἔννοια αὐτὴ ἀποκλείονται τῆς ἀναδοχῆς ὄχιmicroόνο ἀνήλικοι ἑτερόδοξοι καὶ ἑτερόθρησκοι ἀλλὰ καὶ

πρόσωπα ποὺ ζοῦν ἀνήθικο βίο ἢ ἀσκοῦν διαβλητὰ ἐπαγ γέλmicroατα ὅπως ἀπαριθmicroεῖ τέτοια ἐπαγγέλmicroατα ἡ ἀπο στολικὴ Παράδοση τοῦ Ἱππολύτου (πρβλ ΠηδάλιονἜκδοσις Ἀστέρος Ἀθῆναι 1970 σ 754 755 καὶ ΘΗΕΤόmicroος 3 στῆλες 590 592)

Ὅσοι δηλώνουν καὶ εἶναι ἄθεοι καὶ ἄπιστοι οἱ ἀλλό θρησκοι οἱ αἱρετικοί οἱ σχισmicroατικοί ὅσοι ἀνήκουν σὲἀποκρυφιστικὰ τάγmicroατα καὶ ὀργα νώσεις Ἀκόmicroα δὲνmicroποροῦν νὰ ἀναλάβουν τὸ ρόλο τοῦ ἀναδόχου ὅσοι δὲνἔχουν συνείδηση τῶν πράξεών τους καὶ γενικῶς οἱ ἀκα ταλόγιστοι ὅπως τὰ microικρὰ παιδιά ὅσοι πάσχουν δια νοητικῶς κλπ Ἐπίσης δὲν microποροῦν νὰ γίνουν ἀνάδοχοιοἱ γονεῖς τοῦ τέκνου οἱ κληρικοὶ ὅλων τῶν βαθmicroῶν καὶοἱ microοναχοί Μόνο σὲ εἰδικὲς καὶ ἔκτακτες περιπτώσειςmicroπορεῖ νὰ γίνει ἐξαίρεση ὡς πρὸς τοὺς microοναχούς κα τόπιν ὅmicroως ἀδείας του Ἐπισκόπου καὶ γενικῶς τῆς προ Pσταmicroένης ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς

∆ὲν εἶναι πρέπον καὶ θὰ τολmicroοῦσα νὰ πῶ ὅτι φθά νει καὶ στὰ ὅρια τοῦ ἐmicroπαιγmicroοῦ τοῦ Μυστηρίου τῆς Βά πτισης δηλαδὴ τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος νὰχρησιmicroοποιήσουmicroε τὸ Μυστήριο γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουmicroεψυχολογικές κοινωνικὲς ἢ ἄλλες ὑποχρεώσεις καὶ νὰπροσπαθοῦmicroε νὰ ἐπιβάλλουmicroε στὴν Ἐκκλησία ὡς ἀνα δόχους ἀνθρώπους ποὺ ἀνήκουν σὲ διαφορετικὸ δόγmicroαἢ ἄλλη θρησκεία ἢ δὲν διαθέτουν τὰ ἐλάχιστα προσόνταγιὰ νὰ ἀναλάβουν τέτοιο λειτούργηmicroα

bull Μερικὲς πρακτικὲς συmicroβουλὲς γιὰ τοὺς ἀναδόχουςὩς πρῶτο βῆmicroα καλὸ καὶ χρήσιmicroο εἶναι νὰ προετοι

microαστοῦmicroε γιὰ τὸ τί θὰ ποῦmicroε τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου microε λετώντας ἕνα βιβλίο ποὺ νὰ ἀναφέρει καὶ νὰ microεταφρά ζει τὴν ἀκολουθία τοῦ Μυστηρίου τοῦ ΒαπτίσmicroατοςἘνδεικτικὰ ἀναφέρω ἕνα τέτοιο βιβλίο microὲ τίτλο laquoΛου τρὸν Παλιγγενεσίαςraquo Κείmicroενο τῆς ἀκολουθίας τοῦ Βα

10 H O∆OΣ

πτίσmicroατος εἰσαγωγή microετάφραση σχόλια ΓεωργίουΜαυροmicroάτη ἐκδόσεις Τέρτιοςraquo Μελετώντας τὴν ἀκο λουθία καὶ προσπαθώντας νὰ κατανοήσουmicroε τὰ ὅσασυmicroβολικὰ καὶ οὐσιαστικὰ πρόκειται νὰ συmicroβοῦν στὸ Μυ στήριο ἐπιτυγχάνουmicroε τὴν καλύτερη ἀρχὴ καὶ θέτουmicroε τὶςὀρθὲς βάσεις γιὰ νὰ διαδραmicroατίσουmicroε ὅσο τὸ δυνατὸοὐσιαστικότερο ρόλο ὡς ἀνάδοχοι καὶ κατὰ τὴν ὥρα τοῦΜυστηρίου καὶ microετὰ ἀπὸ αὐτό

Ὡς ἀνάδοχοι ὅταν ἑτοιmicroαζόmicroαστε γιὰ microία Βάπτισηκαλὸ καὶ σύmicroφωνο microὲ τῆς Ἐκκλησίας microας τὴν παράδοσηεἶναι τὸ νὰ ἀγοράζουmicroε λευκὰ ροῦχα γιὰ τὸν βαπτιζό microενο ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroωνστὶς Μυσταγωγικὲς Κατηχήσεις (∆ 8 ΒΕΠΕΣ 39σ257) Ὁ συmicroβολισmicroὸς τῆς καθαρό τητας καὶ τῆς φωτεινότητας καὶ τῆςἀφθαρσίας ποὺ χαρίζει στὸν βαπτι σθέντα ἡ ἀνακαινιστικὴ χάρη τοῦἉγίου Βαπτίσmicroατος ποὺ ἐκφράζεται microὲτὰ λευκὰ ροῦχα δὲν εἶναι σωστὸ νὰπαραθεωρεῖται ἐπειδή microᾶς φαίνεταιπιὸ ἑλκυστικὸ ἕνα χρωmicroατιστὸ σύνολοβαπτιστικῶν οὔτε εἶναι εὐκαιρία κοι νωνικῆς microας προβολῆς ἤ ἐνδυmicroατολο γικῶν ἐπιδείξεων τῶν ἐπαγγελmicroατιῶνποὺ τὰ προmicroηθεύουν Τὸ ἴδιο πρέπεινὰ εἴmicroαστε προσεκτικοὶ καὶ στὴν ἐπι λογὴ τοῦ βαπτιστικοῦ σταυροῦ ∆ὲνἀγοράζουmicroε στὸ βαφτισιmicroιό microας ἁπλὰἕνα κόσmicroηmicroα ἀλλὰ ἕνα σταυρὸ εἰςτύπον τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ Ἐν νοεῖται ὅτι δὲν πρέπει νὰ πλαισιώνεται ἀπὸ διάφορα φυ λακτά χαPmicroαλιὰ ἢ ἄλλα παρασύmicroβολα Τέλος ἡ βαπτι στικὴ λαmicroπάδα δὲν microπορεῖ σὲ καmicroία περίπτωση νὰ ἐπι σκιάζεται ἀπὸ κακόγουστα στολίδια παιχνίδια ἢ ἀποmicroι microήσεις ζώων καὶ τεράτων ποὺ ἄκριτα προmicroηθευόmicroαστεἀπὸ τὸ ἐmicroπόριο

Τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου δὲν ἐπιδεικνύουmicroε τὴν και νούργια κολλεξιὸν ἤ ὅτι ντυνόmicroαστε σύmicroφωνα microὲ τὴντελευταία λέξη τῆς microόδας Ἐπιπρόσθετα ἔχουmicroε ἀντίληψητοῦ χώρου ὅτι δηλαδὴ δὲν εἴmicroαστε σὲ microία αἴθουσα κοι νωνικῶν ἐκδηλώσεων ἀλλὰ στὴν Ἐκκλησία καὶ ὅτι τε λεῖται microυστήριο Ἂν αὐτὰ τὰ ἔχουmicroε ὑπrsquo ὄψιν microας ντυνό microαστε καὶ συmicroπε ριφερόmicroαστε ἀναλόγως

Ἐὰν προετοιmicroαστοῦmicroε σωστὰ δὲν θὰ πρέπει νὰἔχουmicroε ἄγχος γιὰ τὸ τί θὰ συmicroβεῖ Ἐκείνη τὴν ὥρα προ σηλωνόmicroαστε στὰ τελούmicroενα καὶ ἡ στάση microας εἶναι προ σευχητική

Συνηθίζουmicroε καὶ εἶναι σωστὸ αὐτὸ νὰ φροντί ζουmicroε γιὰ τὴ συχνὴ θεία Κοινωνία τοῦ νεοφώτιστου Τὸλάθος microας εἶναι ὅτι ἡ φροντίδα microας σταmicroατάει ἀmicroέσωςmicroετὰ τὶς τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση

Μὰ ὅπως ἡ ὑλικὴ τροφή microας εἶναι ἀπαραίτητη γιὰ νὰσυντηρηθοῦmicroε σωmicroατικά ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ἡ θ Κοινωνίαmicroᾶς ἐφοδιάζει microὲ τὸν ἴδιο τὸ Χριστὸ καὶ microᾶς συντηρεῖπνευmicroατικά

Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ θεωροῦmicroε ὅτι microετὰ ἀπὸ τὶςπρῶτες τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση τελειώσαmicroε microὲτὴν laquoὑποχρέωσήraquo microας αὐτή Στὴν καινούργια του κατὰΧριστὸν ζωὴ ὁ νεοφώτιστος γιὰ νὰ αὐξηθεῖ πνευmicroατικὰεἶναι ἀπαραίτητο νὰ τρέφεται τακτικὰ microὲ τὸν ΟὐράνιοἌρτο πράγmicroα ποὺ ἰσχύει γιὰ ὅλους microας ἀνεξάρτητα ἀπὸτὸ ὅτι πάψαmicroε πιὰ νὰ εἴmicroαστε νεοφώτιστοι

Κλείνοντας θὰ ἤθελα νὰ ἀναφέρω τὶς σκέψεις τοῦΜητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱερόθεου Βλάχου στὴν ὁmicroιλία

του microὲ θέmicroα laquoἩ δυναmicroική τοῦ βαπτί σmicroατος στὸ σύγχρονο κόσmicroοraquo ὁὁποῖος ἀναφέρει ὅτι γιὰ νὰ ἐνεργή σει ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ σωστικὰ καὶ microε ταmicroορφωτικὰ microέσα ἀπὸ τὸ Ἅγιο Βά πτισmicroα θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν οἱ ἀπα ραίτητες ὀρθόδοξες καὶ ἐκκλησιολο γικὲς προQποθέσεις καὶ ὅτι ὁ τρόποςmicroὲ τὸν ὁποῖο ἀντιmicroετωπίζει microία Ἐκκλη σία τὸ Βάπτισmicroα δείχνει ἂν εἶναιαὐθεντικὴ ἢ ἐκκοσmicroικευmicroένη

Ἐπεκτείνοντας αὐτὲς τὶς σκέψειςκαὶ προσαρmicroόζοντάς τις στὸ θέmicroα τοῦἀναδόχου θὰ ἔλεγα ὅτι ὁ τρόπος ποὺοἱ γονεῖς ἀντιmicroετωπίζουν τὸ θέmicroα ἐπι λογῆς τοῦ ἀναδόχου τοῦ παιδιοῦτους ἀποδεικνύει στὴν πράξη ἂν θέ

λουν ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ δράσει σωστικὰ καὶ microετα microορφωτικὰ σὲ αὐτοὺς καὶ ἰδιαίτερα στὸ παιδί τους ἤ ἂνἐπιλέγουν νὰ βλέπουν τὸ ἅγιο βάπτισmicroα ὄχι ὡς microυστή ριο ὅπως καὶ εἶναι ἀλλrsquo ὡς microία κοινωνικὴ τελετὴ χωρὶςπνευmicroατικὲς καὶ αἰώνιες προοπτικές

Ἂν ἀντιmicroετωπίσουν λοιπὸν τὸ microυστήριο ὡς κοινω νικὴ ἐκδήλωση microπορεῖ νὰ ἱκανοποιηθοῦν ψυχολογικάὄχι ὅmicroως οὐσιαστικὰ διότι microὲ τὸν τρόπο αὐτὸ θὰ κατα φέρουν νὰ microείνουν ἄγευστοι καὶ ξένοι τῆς microεγάλης προ σφορᾶς τῆς Ἀγάπης τοῦ Θεοῦ ∆ιότι ὅπως λέγει ὁἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroων στὸ ἅγιο Βάπτισmicroα laquoτὸπᾶν τῆς Χάριτός ἐστιhellip τὸ πᾶν ὁ Θεὸς ἐργάζεταιraquo

Ὁ Θεὸς προσφέρει microέσα ἀπὸ τὸ ἅγιο Βάπτισmicroατόσα δῶρα πολύτιmicroα γιὰ τὸ παιδί microας καὶ τὴν microετέπειταζωή του Εἶναι τουλάχιστον ἄδικο γιὰ ἐmicroᾶς καὶ τά παιδιάmicroας νὰ microένουmicroε ἀνυποψίαστοι αὐτῶν τῶν δώρων καὶτῶν δωρεῶν νὰ τὶς ἀγνοοῦmicroε καὶ νὰ ἀναζητοῦmicroε microὲὑποκατάστατα νὰ ἀντικαταστήσουmicroε τὴν Χάρη τοῦ ἉγίουΒαπτίσmicroατος microὲ ψεύτικες χαρές

Εἶναι καιρὸς λοιπὸν νὰ πάρουmicroε ὅλοι στὰ σοβαρὰ τὸθέmicroα τῆς ἐπιλογῆς τοῦ ἀναδόχου τῶν παιδιῶν microας

11H O∆OΣ

Ἡ βαπτιστικὴ λαμπάδα δὲν

μπορεῖ σὲ καμία περίπτωση

νὰ ἐπισκιάζεται ἀπὸ κακό-

γουστα στολίδια παιχνίδια

ἢ ἀπομιμήσεις ζώων καὶ τε-

ράτων ποὺ ἄκριτα προμη-

θευόμαστε ἀπὸ τὸ ἐμπόριο

Α΄ Προτυπώσεις Στήν Καινή ∆ιαθήκη ἔχουmicroε ἀναφορές σέ

προεικονίσειςπροτυπώσεις καί σέ συmicroβολισmicroούς τοῦ βαπτίσmicroατος Ὁ ἀπόστολος Πέτροςστήν Α΄ Καθολική Ἐπιστολή του (32021)γράφει ὅτι ἡ σωτηρία τῆς Κιβωτοῦ τοῦ Νῶεπροεικόνιζε τή σωτηρία πού προσφέρει τόχριστιανικό βάπτισmicroα Γράφει στόν στίχο 21laquoὅ ἀντίτυπον (τῆς Κιβωτοῦ) νῦν καί ἡmicroᾶςσώζει βάπτισmicroαraquo Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήνΑ΄ πρός Κορινθίους Ἐπιστολή του (1012)γράφει ὅτι ἡ νεφέλη καί ἡ διάβαση τῆςἘρυθρᾶς Θάλασσας προεικόνιζε τό βάπτισmicroαΓράφει laquoοἱ πατέρες ἡmicroῶν πάντες ὑπό τήν νεφέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσηςδιῆλθον καί πάντες εἰς τόν Μω1σῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νεφέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Ἐδῶ ἐννοεῖὅτι ὅπως οἱ Ἰσραηλῖτες microέ τή διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας ἐλευθερώθηκαν ἀπό τή δουλεία ἔτσι καί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroα ἀπελευθερώνονται ἀπό τή δουλεία τῆς ἁmicroαρτίας καί τοῦ διαβόλου Ἐπίσης ὅπως ἡ νεφέλη προστάτευε τό λαό ἀπό τή ζέστη καί τό κρύο ἔτσικαί τό βάπτισmicroα προστατεύει τόν χριστιανό ἀπό τόνδιάβολο

Ὁ Κύριος ὀνόmicroασε τή Σταύρωσή Του βάπτισmicroαΕἶπε laquoβάπτισmicroα δέ ἔχω βαπτισθῆναι καί πῶς συνέχοmicroαι ἕως οὗ τελεσθῇraquo δηλ lsquolsquoπρόκειται νά βαπτισθῶ microέβάπτισmicroα αἵmicroατος καί στενοχωροῦmicroαι καί ἀνυποmicroονῶἕως ὅτου τελεστεῖrsquorsquo (Λουκᾶ 1250) Τήν ἴδια ταύτισηἔκανε ὁ Χριστός κι ὅταν οἱ microαθητές Του Ἰάκωβος καίἸωάννης τοῦ ζήτησαν πρωτοκαθεδρίες Τούς ρώτησεlaquoδύνασθε πιεῖν τό ποτήριον ὅ ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα ὅ ἐγώ βαπτίζοmicroαι βαπτισθῆναιraquo δηλ lsquolsquomicroπορεῖτενά πιεῖτε τό ποτήρι πού ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα πούἐγώ βαπτίζοmicroαι νά βαπτισθεῖτεrsquorsquo (Ματθ 2022 καίΜάρκ 1038) Ὅταν αὐτοί τοῦ ἀπάντησαν ὅτι microποροῦντούς εἶπε ὅτι θά πιοῦν τό πικρό ποτήρι καί θά βαπτισθοῦν microέ τό πάθος Του ἀλλά ποιός θά καθίσει κοντάΤου στή βασιλεία Του εἶναι θέmicroα τοῦ Πατρός ΤουὍπως τό βάπτισmicroαλουτρό καθαρίζει τό σῶmicroα ἀπό τήβρῶmicroα ἔτσι καί τό σταυρικό πάθος τοῦ Χριστοῦ ὡς βάπτισmicroα αἵmicroατος καθάρισε τήν ἀνθρωπότητα ἀπό τίςἁmicroαρτίες της

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀκολουθώντας τά συmicroβολικά

λόγια του Κυρίου λέει ὅτι καί οἱ χριστιανοίmicroέ τό βάπτισmicroά τους γίνονται microέτοχοι στόσταυρικό θάνατο τοῦ Χριστοῦ Γράφει στήνπρός Ρωmicroαίους Ἐπιστολή του (634) laquoἬἀγνοεῖτε ὅτι ὅσοι ἐβαπτίσθηmicroεν εἰς Χριστόν᾿Ιησοῦν εἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroεν Συνετάφηmicroεν οὖν αὐτῷ διά τοῦβαπτίσmicroατος εἰς τόν θάνατον ἵνα ὥσπερἠγέρθη Χριστός ἐκ νεκρῶν διά τῆς δόξης τοῦπατρός οὕτω καί ἡmicroεῖς ἐν καινότητι ζωῆςπεριπατήσωmicroενraquo Ἡ καινούρια ζωή τοῦ βαπτίσmicroατος προσφέρθηκε microέ τόν θάνατο τοῦΧριστοῦ γιατί ὁ Χριστός ἔπαθε γιά τίςἁmicroαρτίες τῶν ἀνθρώπων Ἐδῶ βλέπουmicroε τήνπρώτη ἀναφορά στόν συmicroβολισmicroό τοῦ βαπτίσmicroατος microέ τήν τριήmicroερη ταφή τοῦ Κυ

ρίου ὅπως ἀναστήθηκε ὁ Χριστός microετά τόν θάνατόΤου ἔτσι καί ὁ βαπτιζόmicroενος πεθαίνει ὡς παλαιόςἄνθρωπος τῆς ἁmicroαρτίας καί ἀνασταίνεται ὡς καινόςἄνθρωπος τῆς χριστιανικῆς ζωῆς

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας διακρίνουν ποικίλεςπροτυπώσεις τοῦ βαπτίσmicroατοςbull Ὅπως ἡ περιτοmicroή ἦταν ἔνδειξη τῆς πίστεως καί τῆςἀφιερώσεως τῶν Ἰσραηλιτῶν πρός τόν Θεό ἔτσι καί τόχριστιανικό βάπτισmicroα ὡς πνευmicroατική περιτοmicroή ἀποτελεῖ ἔνδειξη τῆς πίστεως καί ἀφιερώσεως τῶν χριστιανῶν στόν Χριστό bull Ὅπως ὁ Κατακλυσmicroός τοῦ Νῶε κατέστρεψε τήνἁmicroαρτωλή ἀνθρωπότητα ἔτσι καί τό βάπτισmicroα ἀπαλείφει τίς ἁmicroαρτίες τῶν βαπτιζοmicroένων bull Ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι εἰσέρχονταν στόν ἱερό ναό ἀφοῦ καθαρίζονταν τελετουργικά microέ νερό καί ραντισmicroούς ἔτσικαί οἱ χριστιανοί εἰσέρχονται στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ microετά ἀπό τόν καθαρmicroό πού προσφέρει τό βάπτισmicroαbull Ὅπως ὁ τυφλός του Εὐαγγελίου βρῆκε τό φῶς του microέτό νίψιmicroο στήν κολυmicroβήθρα τοῦ Σιλωάmicro (Ἰωάν 97)ἔτσι καί ὁ κάθε βαπτιζόmicroενος στήν ἁγία κολυmicroβήθραχριστιανός βρίσκει τό πνευmicroατικό του φῶςbull Ὅπως θεραπεύονταν οἱ ἀσθενεῖς πού ἔmicroπαιναν στόταρασσόmicroενο νερό τῆς κολυmicroβήθρας τῆς Βηθεσδᾶ ἔτσικαί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroά τους στήν ἁγία κολυmicroβήθρα θεραπεύονται ἀπό τίς ψυχικές ἀσθένειες τίςἁmicroαρτίες

12 H O∆OΣ

ΧΧρριισσττιιααννιικκόό ββάάππττιισσμμαα ππρροοττυυππώώσσεειιςς κκααίί σσυυμμββοολλιισσμμοοίί

τοῦ Ἀρχιμ Μαξίμου Παναγιώτου

Β΄ Συmicroβολισmicroοίbull Ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα ἀπό ἱερέα Ὁ ἱερέαςστήν ἀρχή τῆς Κατήχησης φυσᾶ τριπλά σταυροειδῶςπρός τόν κατηχούmicroενο καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό microέτωπο καί τό στῆθος λέγοντας lsquolsquoΕἰς τό ὄνοmicroα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατοςrsquorsquo Στήνεὐχή microετά τούς τρεῖς ἐξορκισmicroούς ὁ ἱερέας καί πάλιἐmicroφυσᾶ τριπλᾶ καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τόν κατηχούmicroενο λέγοντας lsquolsquo Ἐξέλασον ἀπrsquo αὐτοῦ πᾶν πονηρόν καίἀκάθαρτον πνεῦmicroα κεκρυmicromicroένον καί ἐmicroφωλεῦον αὐτοῦτῇ καρδίᾳrsquorsquo Τά ἐmicroφυσήmicroατα microᾶς ὑπενθυmicroίζουν τό ἐmicroφύσηmicroα τοῦ Θεοῦ στόν Ἀδάmicro (Γέν 27 πνοή ζωῆς) καί τόἐmicroφύσηmicroα τοῦ Χριστοῦ στούς microαθητές microετά τήν Ἀνάστασή Του (Ἰωάν 2022 microετάδοση Ἁγίου Πνεύmicroατος)Ἔτσι microέ τά ἐmicroφυσήmicroατα ὁ ἱερέας ζητάει γιά τόν κατηχούmicroενο ἀπό τόνΘεό τήν ἀποκατάστασή του στήνπροπτωτική κατάσταση καί τόνἐρχοmicroό σrsquoαὐτόν τοῦ Ἁγίου ΠνεύmicroατοςΤό σφράγισmicroα microέ τή σταυροειδή εὐλογία γίνεται γιά νά καθαριστεῖ ὁ κατηχούmicroενος microέ τή δύναmicroη τοῦ Σταυροῦ ἀπό δαιmicroονικές ἐπήρειες καί ἐπιρροές νά ἁγιασθεῖ καί νά γίνει ἄξιοςτῆς ὑποδοχῆς τοῦ Χριστοῦ microέσα τουΕὐλογεῖται στό microέτωπο γιά νά ἁγιασθεῖ ὁ νοῦς του καί στό στῆθος γιά νάἁγιασθεῖ ἡ καρδιά του Ἀργότερα ὁἱερέας εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό νερόκαί λέγει lsquolsquoΣυντριβήτωσαν ὑπό τήνσηmicroείωσιν τοῦ τιmicroίου Σταυροῦ πᾶσαιαἱ ἐναντίαι δυνάmicroειςrsquorsquo Γίνεται αὐτή ἡ εὐλογία γιά νάἐκδιωχθοῦν ἀπό τό νερό πονηρές δυνάmicroεις πού πιθανόνἐmicroφωλεύουν ἐκεῖ Τό ἴδιο σταυροειδῶς εὐλογεῖ καί τόἔλαιον Ὁ σταυρός χρησιmicroοποιεῖται ἐπανειληmicromicroέναἐπειδή microετά τή σταύρωση τοῦ Χριστοῦ θεωρεῖταιὄργανο microετάδοσης τῆς θείας χάριτος bullΟἱ Ἐξορκισmicroοί ἤ ἀφορκισmicroοί Ὁ ἱερέας microέ τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόmicroατος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς σωτηριώδουςδύναmicroης τοῦ πάθους Του ζητᾶ τήν ἐκδίωξη τοῦ διαβόλου ἀπό τόν κατηχούmicroενο Ἡ Ἐκκλησία πιστεύει ὅτικάθε ἀβάπτιστος ἄmicroεσα ἤ ἔmicromicroεσα βρίσκεται ὑπό τήνκυριαρχία ἤ ἐπήρεια τοῦ διαβόλου Ὁ Χριστός ἐπισήmicroανε ὅτι ὁ διάβολος εἶναι laquoὁ ἄρχων τοῦ κόσmicroου τούτουraquo(Ἰωάν 1231) Τό ἴδιο εἶπε καί ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής laquoὁ κόσmicroος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖταιraquo (Α΄ Ἰωάν519) Μέ τίς θεραπεῖες τῶν δαιmicroονιζοmicroένων ὁ Χριστόςἔδειχνε ὅτι ὁ διάβολος ἔχασε τήν ἀπόλυτη ἐξουσία τουστούς ἀνθρώπους Μέ τούς ἐξορκισmicroούς τῶν βαπτιζοmicroένων νηπίων σήmicroερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλλαγή τους ἀπότό προπατορικό ἁmicroάρτηmicroα καί τίς ἀρνητικές ἐπήρειεςτῶν ἁmicroαρτιῶν τῶν προγόνων τους Στήν ἀρχαία Ἐκ

κλησία οἱ ἐξορκισmicroοί τῶν κατηχουmicroένων γίνονταν πολλές φορές κατά τή διάρκεια τῆς δίχρονης ἤ τρίχρονηςπεριόδου τῆς κατήχησής τουςbull Στροφή πρός τά δυτικά τοῦ κατηχουmicroένου Ἡ δύσηγενικά συmicroβολίζει τό σκοτάδι Ἐδῶ συmicroβολίζει τόν διάβολο καί τήν προηγούmicroενη ἁmicroαρτωλή ζωή τοῦ κατηχουmicroένου bull Ἀπόταξη διαβόλου ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ ἱερέας ρωτάει τόν κατηχούmicroενο πολλές φορές νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάν θέλει νά ἀποmicroακρυνθεῖ ἀπό τήν παράταξη τοῦσατανᾶ laquoἀποτάσσῃ τῷ σατανᾷraquo καί laquoἀπετάξω τῷ σατανᾷraquo Ὁ κατηχούmicroενος στήν ἀρχαία Ἐκκλησία γιά νάδηλώσει τήν ἀποταγή τοῦ σατανᾶ σήκωνε τά χέρια τουψηλά φανερώνοντας microέ τήν κίνηση αὐτή τήν ἀπο

στροφή τουbull Ἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ κατηχούmicroενος φυσάεικαί φτύνει πρός τά δυτικά δηλ πρόςτόν σατανᾶ γιά νά δείξει τήν ἀποταγή του ἀπό αὐτόν Τό τριπλόἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα φανερώνειτήν ὁλοκληρωτική ἀποστροφή Τόφτύσιmicroο τοῦ διαβόλου φανερώνει τήνἐχθρότητα τοῦ κατηχουmicroένου πρόςτόν δυνάστη τῆς ἀνθρωπότητας bull Στροφή πρός τά ἀνατολικά τοῦκατηχουmicroένου Ἡ ἀνατολή συmicroβολίζει τόν Χριστό (Λουκᾶ 178) τό φῶςτό ἀληθινό (Ἰωάν 19) τό φῶς τοῦκόσmicroου (Ἰωάν 812) Ὅπως ὁ ἥλιοςἔρχεται ἀπό τήν ἀνατολή ἔτσι καί

τό φῶς τοῦ Θεοῦ ταυτίζεται microέ τήν ἀνατολή Ὁ βαπτιζόmicroενος γιά νά δείξει τήν ἔνταξή του στή χορεία τῶνχριστιανῶν καί τήν προσδοκία τοῦ φωτισmicroοῦ του ἀπότόν Θεό στρέφεται πρός τήν ἀνατολή bull Σύνταξη microέ Χριστό Ὁ ἱερέας ρωτάει καί πάλι πολλέςφορές τόν κατηχούmicroενο νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάντώρα θέλει νά ἐνταχθεῖ microέ τόν Χριστό laquoσυντάσσῃ τῷΧριστῷraquo καί laquoσυνετάξω τῷ Χριστῷraquo Ἡ ἐπανειληmicromicroένη ἐρώτηση ἐκφράζει τήν ἐλευθερία τοῦ κατηχουmicroένου καί τήν σίγουρη ἔνταξή του στούς ἀκολούθους τοῦΧριστοῦ Μετά ἀκολουθεῖ ἡ ἔκφραση τῆς πίστεως microέτήν ἀπαγγελία τοῦ lsquolsquoΠιστεύωrsquorsquo Στή συνέχεια ὁ ἱερέαςζητάει ἀπό τόν κατηχούmicroενο νά προσκυνήσει τόν Χριστό laquoΚαί προσκύνησον αὐτῷraquo Στήν ἀρχαία Ἐκκλησίαἔκλινε τά γόνατα ὁ κατηχούmicroενος προσκυνώντας τόνἴδιο τόν Θεό τόν Χριστό bull Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα συmicroβολίζειτόν τάφο τοῦ Χριστοῦ γιατί σύmicroφωνα microέ τόν ἀπόστολοΠαῦλο microέ τή βάπτιση laquoσυνετάφηmicroεν τῷ Χρι στῷraquo (Ρωmicro634) Ἐπίσης συmicroβολίζει τήν Ἐκκλησία ἐπειδή ἡἘκκλησία ὡς πνευmicroατική microήτρα microᾶς ἀναγεννᾶ

13H O∆OΣ

Μέ τούς ἐξορκισμούς τῶν

βαπτιζομένων νηπίων σή-

μερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλ-

λαγή τους ἀπό τό προπατο-

ρικό ἁμάρτημα καί τίς ἀρνη-

τικές ἐπήρειες τῶν ἁμαρτιῶν

τῶν προγόνων τους

bull Τό νερό Ὅπως τό νερό καθαρίζει τίς ἀκαθαρσίες τοῦσώmicroατος ἔτσι καί ἡ βάπτιση microᾶς καθαρίζει ἀπό τίςἁmicroαρτίες Τό νερό τῆς ἁγίας κολυmicroβήθρας συmicroβολίζειτόν θάνατο καί τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Ὅπως τόνερό τοῦ Κατακλυσmicroοῦ κατέστρεψε τήν ἁmicroαρτωλήἀνθρωπότητα ἤ τό νερό τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας κατέστρεψε τόν Φαραώ ἔτσι καί τό νερό τῆς βαπτίσεως καταστρέφει τήν κάθε ἁmicroαρτία τοῦ βαπτιζοmicroένου καί τήνἐπιρροή τοῦ σατανά ἐπάνω του Ὅπως τό νερό (ἄβυσος)microέ τήν παρουσία (ἐπεφέρετο) τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος(Γέν 12) ἔγινε ἡ πηγή τῆς ζωῆς ἔτσι καί τό νερό τῆςβαπτίσεως microέ τόν ἐρχοmicroό τοῦ ἰδίου τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος προσφέρει τήν ἀναγέννηση (Ἰωάν 335)τοῦ βαπτιζοmicroένουbull Ἐπορκιστικό ἔλαιο Τό λάδι ἁγιάζεται microέτρία ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα γιά νάἀπαλλαχθεῖ ἀπό τίς δυνάmicroεις τοῦ σκότους νάκαταστεῖ ἐξαγιαστικό καί ἀνακαινιστικό καίνά ἁγιάσει τόν κατηχούmicroενο ἀπαλλάσσοντάςτον ἀπό δαιmicroονικές ἐπιρροές Ἐπειδή αὐτό τόλάδι ἐξορκίζει (διώχνει) τίς πονηρές δυνάmicroειςὀνοmicroάζεται ἐπορκιστικόν ἔλαιον Τό ἐπορκιστικόνἔλαιον ρίχνεται τρεῖς φορές σταυροειδῶς στό νερό τῆςἁγίας κολυmicroβήθρας microέ τή δοξολογική λέξη ldquoἈλληλούιαrdquo (δόξα στόν Κύριο) γιά νά τελειωθεῖ ὁ καθαγιασmicroός του Ἐπίσης ὁ ἱερέας χρίει microέ τό λάδι σταυροειδῶςmicroέ τά τρία δάκτυλα ὅλα τά microέρη τοῦ σώmicroατος τοῦ βαπτιζοmicroένου στό microέτωπο στό στῆθος στό στόmicroα στάαὐτιά στήν πλάτη στά χέρια στά πόδια γιά ὁλοκλήρωση τῆς ἀπελευθέρωσης (ἐξορκισmicroοῦἐπορκισmicroοῦ) ἀπότίς σκοτεινές δυνάmicroεις Τό ἔλαιον συmicroβολίζει τό ἔλεοςτοῦ Θεοῦ πρός τόν βαπτιζόmicroενο Μέ τή βάπτιση ὁ ἁmicroαρτωλός ἄνθρωπος ἀποκαταλλάσσει τή σχέση του microέ τόνΘεό καί ἀποκαθίσταταισυmicroφιλιώνεται Ἐπειδή στήνἀρχαία ἐποχή ἄλειφαν microέ λάδι τούς παλαιστές στά γυmicroναστήρια γιά νά τονωθεῖ το σῶmicroα τους καί νά διαρκεῖπιό πολύ ὁ ἀγώνας ἔτσι καί microέ τό λάδι τῆς βαπτίσεωςσυmicroβολίζεται ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος ἀπό τή βάπτιση καίmicroετά γίνεται ἀθλητής τοῦ πνευmicroατικοῦ ἀγώναbull Τριπλή κατάδυση καί ἀνάδυση Ἡ τριπλή κατάδυσηκαί ἀνάδυση συmicroβολίζει τόν τριήmicroερο ἐνταφιασmicroό καίτήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroενhellipraquo (Ρωmicro 63) Ἐπίσης συmicroβολίζει τόν θάνατοτοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἀνάσταση τοῦ νέουbull Ἐπίκληση Τριαδικοῦ Θεοῦ Σύmicroφωνα microέ τά λόγιατοῦ Κυρίου ἡ βάπτιση γίνεται στό ὄνοmicroα τῆς ἉγίαςΤριάδος (Ματθ 2819) Ἡ ἐπίκληση τῆς Ἁγίας Τριάδος φανερώνει ὅτι ὅπως ὁ Τριαδικός Θεός ἔπλασε τόνἄνθρωπο ἔτσι ὁ ἴδιος Θεός ἀναπλάθει τόν ἄνθρωποστήν Ἐκκλησία Τουbull Τριχοκουρία Ἡ σταυρόσχηmicroη κουρά τῶν τριχῶν τῆςκεφαλῆς τοῦ βαπτισθέντος σηmicroαίνει τήν ἀφιέρωσή τουστόν Θεό Ὑπῆρχε στούς εἰδωλολάτρες καί στούς ἰου

δαίους (Ἀριθmicro 613 Πράξ 1818 καί 212326) τόἔθιmicroοτάmicroα νά ἀφιερώνουν κοmicromicroένα microαλλιά στόν ΘεόΟἱ δοῦλοι στήν ἀρχαία ἐποχή κουρεύονταν ἐντελῶς γιάνά δείξουν ὅτι ἀνήκουν σέ κάποιον κύριο Ἡ προσφοράτῶν πρώτων microαλλιῶν (ἀπαρχή) στόν Θεό ἀποτελεῖσύmicroβολο τῆς πλήρους ἀφιερώσεως σrsquoΑὐτόν καί ἔκφρασηεὐχαριστίας γιά τήν ἀναγέννηση τοῦ βαπτίσmicroατος bull Ἔνδυση Μετά τή βάπτιση ντύνουν τόν βαπτιζόmicroενοmicroέ καινούρια λευκά ροῦχα Τά λευκά ροῦχα συmicroβολίζουντήν καθαρή ψυχή τοῦ βαπτισmicroένου καί τόν ἐρχοmicroό τοῦΧριστοῦ (Γαλ 327 laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητεΧριστόν ἐνεδύσασθεraquo) καί τῆς φωτεινῆς χάριτος τοῦ

Ἁγίου Πνεύmicroατος Τό λευκό συmicroβολίζει τήχαρά τῆς Ἀνάστασης καί τή δόξα τῆς Μεταmicroόρφωσης τοῦ Χριστοῦ Τό λευκό ὑποδεικνύειστόν βαπτισmicroένο τόν ἀγώνα πού πρέπει νάκάνει στό ἑξῆς γιά νά κρατήσει καθαρή τήνψυχή τουbull Χορός Μέ τό ψάλσιmicroο τοῦ laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθεraquo ὁἱερέας microέ τόν ἀνάδοχο καί τόν βαπτισmicroένο πε

ριφέρονται κυκλικά γύρω ἀπό τήν ἁγία κολυmicroβήθρα Ὁχορός αὐτός εἶναι τριπλός εἰς τύπον τῆς Ἁγίας Τριάδοςκαί ἐκφράζει τή χαρά τῶν ἀνθρώπων καί ὅλων τῶνἀγγέλων γιά τήν εἴσοδο ἑνός πλανεmicroένου προβάτου στήmicroάντρα τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία Ὁ Χριστός εἶπεὅτι laquoχαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπίἑνί ἁmicroαρτωλῷ microετανοοῦντιraquo (Λουκᾶ 1510) Ὁ εὔθυmicroος χορός microᾶς παραπέmicroπει στή χαρά τοῦ γάmicroου καθότικι ἐδῶ ἔχουmicroε πνευmicroατικό γάmicroο τήν ἕνωση τοῦ νεοφωτίστου microέ τόν νυmicroφίο Χριστό bull Λαmicroπάδες Στόν νεοφώτιστο προσφερόταν ἀναmicromicroένηλαmicroπάδα Μέ τόν σηmicroερινό νηπιοβαπτισmicroό καλό εἶναιτή λαmicroπάδα νά τήν κρατάει ὁ ἀνάδοχος Ἡ φωτοχυσίατῶν λαmicroπάδων συmicroβολίζει τό φῶς τοῦ Χριστοῦ πούἔλαβε ὁ βαπτισmicroένος καί τή χαρά τοῦ οὐρανοῦ καί τῶνχριστιανῶν γιά τήν εἴσοδό του στήν Ἐκκλησία Στήνἀρχαία Ἐκκλησία ἄναβαν ὅλοι οἱ χριστιανοί λαmicroπάδεςστό ναό κατά τά Φῶτα καί τή Λαmicroπρή πού γίνονταν οἱπερισσότερες βαπτίσεις Ἡ φωτοχυσία ἐπίσης ὑπενθυmicroίζει στόν νεοφώτιστο ὅτι στό microέλλον πρέπει νά ζεῖκατά τά λόγια τοῦ Χριστοῦ φωτεινά laquoοὕτω λαmicroψάτωτό φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσινὑmicroῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑmicroῶν τόνἐν τοῖς οὐρανοῖςraquo (Ματθ 516)bull Σταυρός Μέ τό κρέmicroασmicroα τοῦ Σταυροῦ στό λαιmicroό τοῦνεοφωτίστου συmicroβολίζεται ὅτι ὁ νέος χριστιανός σύmicroφωνα microέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ laquoεἴ τις θέλει ὀπίσω microουἐλθεῖν ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόναὐτοῦ καί ἀκολουθείτω microοιraquo (Ματθ 1624) ἀκολουθεῖτόν Χριστό σηκώνοντας στό ἑξῆς τό σταυρό του ὉΣταυρός ὡς ἱερό ἀντικείmicroενο προστατεύει τόν χριστιανόἀπό τις ἐπιθέσεις τοῦ πονηροῦ

14 H O∆OΣ

Ἀπό τούς πονηρούς λογισmicroούς πού πολεmicroοῦντόν ἄνθρωπο τρεῖς εἶναι οἱ πιό σκληροίτῆς ἀπιστίας τῆς βλασφηmicroίας καί τῆς

πορνείαςΓιά νά κοπάσει αὐτός ὁ πόλεmicroος πρέπει πρῶτα

νά γνωρίζεις πότε ἁmicroαρτάνεις καί πότε ὄχι ∆ένἁmicroαρτάνεις ὅταν ὁ νοῦς ἡ βούλησις δέν συγκατατίθεται στούς λογισmicroούς πολύ περισσότεροὅταν τούς ἀποστρέφεται ἤ τούς περιφρονεῖ Ἁmicroαρτάνεις κάποτε καί θανάσιmicroα ὅταν ὁ νοῦς αὐτοπροαίρετα συγκρατεῖ τούς λογισmicroούς καί ἡ καρδιάἡδύνεται καί εὐχαριστεῖται micro αὐτούς Ὅποιος πολεmicroεῖται ἀπό πονηρούς λογισmicroούς καί δέν τούςἀποδέχεται ταράσσεται ὅmicroως νοmicroίζοντας ὅτιἁmicroάρτησε αὐτός εἶναι microικρόψυχος ἐmicroπαίζεταιἀπό τόν διάβολο καί δέν γνωρίζει νά διακρίνει microεταξύ προσβολῆς καί συγκαταθέσεως

Μήν παραξενεύεσαι πού οἱ ἴδιοι λογισmicroοί φέρνουν microαζί τους καί θάνατο καί ζωή αἰώνιο θάνατο ἤ αἰώνια ζωή Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποδέχεται προκαλοῦν θάνατο Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποστρέφεται καί τούς πολεmicroᾶ χαρίζουν ζωή καίαὐξάνουν τόν microισθό του στόν οὐρανό

Συmicroβαίνει κάποτε νά ἔρχονται λογισmicroοί ἀπιστίας ἤ βλασφηmicroίας κατά τοῦ Θεοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἤ τῶν ἁγίων Καmicromicroιά φορά ἀντικρύζοντας τά ἄχραντα καί θεῖα Μυστήρια ἤ τίςἅγιες εἰκόνες πέφτουν ἐπάνω σου σάν microαῦρο σύννεφο βλάσφηmicroες σκέψεις Περιφρόνησε αὐτούςτούς λογισmicroούς Ἀδιαφόρησε Μήν ἀνησυχεῖς καίmicroή θλίβεσαι γιατί ἔτσι χαροποιεῖς τόν διάβολοΤοῦ ἀρκεῖ νά σέ βλέπει θλιmicromicroένο καί συγχυσmicroένοἄν δέν κατορθώσει κάτι χειρότερο Θά ἐπαυξήσειτότε τούς λογισmicroούς σου γιά νά ἐξουθενώσει τελείως τή συνείδησή σου Ὅταν ὅmicroως σέ δεῖ νά περιφρονεῖς τούς βλάσφηmicroους λογισmicroούς θά ἀποmicroα

κρυνθεῖ ντροπιασmicroένος Πρόσεξε καί θά διαπιστώσεις ὅτι καί τά τρία εἴδη τῶν λογισmicroῶν γεννιοῦνται συχνά ἀπό τήν κατάκριση Μήν κατακρίνεις τόν ἀδελφό σου καί θά καταφέρεις γενναῖοπλῆγmicroα στούς πονηρούς λογισmicroούς Ἐπειδή ὅmicroωςὁ πόλεmicroος τῶν λογισmicroῶν ταλαιπωρεῖ συνήθωςτούς ὑπερηφάνους καί φθονερούς ὁ πιό σίγουροςτρόπος γιά ν ἀπαλλαγεῖς ἀπ αὐτόν εἶναι νά καλλιεργήσεις microέσα σου τήν ταπείνωση καί τήν ἀκακία

Οἱ ἅγιοι Πατέρες διδάσκουν καί ὑποδεικνύουντά microέσα καί τούς τρόπους πού θά χρησιmicroοποιήσειςγιά νά νικήσεις τούς λογισmicroούς καί νά καταισχύνεις τούς δαίmicroονες πού τούς σπέρνουν microέσα σου Νά τούς φανερώνεις στόν πνευmicroατικό σου microέ

τήν ἐξοmicroολόγηση Νά προσεύχεσαι στόν Κύριο microέ θέρmicroη ἀναθέ

τοντας σ Ἐκεῖνον τήν ἀσθένειά σου καί ὁmicroολογώντας τήν ἀδυναmicroία σου

Νά καλλιεργεῖς microέσα σου τή συντριβή τοῦ νοῦτήν αὐτοmicroεmicroψία καί γενικά ταπεινό φρόνηmicroα

Ν ἀγαπήσεις τή νηστεία πού θανατώνει πρόπαντός τούς σαρκικούς λογισmicroούς

Ν ἀγαπήσεις τούς σωmicroατικούς κόπους καίmicroόχθους πού ταπεινώνουν τό σῶmicroα καί πνίγουν microέσα στόν ἱδρώτα σου τίς πανουργίες τῶνδαιmicroόνων

Νά ζεῖς συνέχεια microέ τή microνήmicroη τοῦ θανάτου καίτῆς φοβερῆς κρίσεως τοῦ Θεοῦ

Ν ἀντιπαραθέτεις στούς ρυπαρούς λογισmicroούςἄλλους λογισmicroούς ὑγιεῖς καί θεαρέστους

Τέλος ἄν εἶσαι δυνατός περιφρόνησε καί περιγέλασε τούς λογισmicroούς κι ὕστερα προσπέρασέτους ἀδιάφοραὉ τελευταῖος αὐτός τρόπος ἐξευτελίζει τελείως

τούς δαίmicroονες

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟΚΑ΄ Ἔκδοση τῆς διασκευῆς ἀπό τά ρωσικά ἀπό τήν Ἱερά Μονή Παρακλήτου

Ὠρωπός Ἀττικῆς 2005 (σελ 1517)

Πόλεmicroος λογισmicroῶν

∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι ΟΥ Τ ΟΥ Ρ ΟΥ Σ Τ Ω Φ

15H O∆OΣ

Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν προτεσταντικῶνκυρίως ἀλλὰ καὶ ἄλλων αἱρετικῶν ἀντιλή-ψεων καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς ἔντονης κυριαρ-

χίας τῆς λογοκρατίας τίθεται συχνὰ τὸ ἐρώτημα ἐὰνὁ νηπιοβαπτισμὸς εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ ἀποκεκα-λυμμένο θέλημα τοῦ Θεοῦ Πίσω ἀπὸ τὸ ἐρώτημααὐτὸ κρύβεται ἡ ἀμφισβήτηση τῆς πρα κτικῆς στὴνὈρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ βαπτίζονται τὰ νέα της μέληστὴν νηπιακὴ ἡλικία καὶ ἡ ἐνθάρρυνση νὰ ἐγκατα-λειφθεῖ ἡ μακραίωνη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ παράδοσηὩς βασικὰ ἐπιχειρήματα προβάλλονται ἡ θεωρού-μενη ἔλλειψη ἁγιογραφικῶν μαρτυριῶν ἡ θεωρού-μενη διαπίστωση ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἦταν ἄγνω-στος στοὺς ἀποστο λικοὺς χρόνους καὶ στοὺς ἑπομέ-νους τρεῖς αἰῶνες καί τέλος ἡ ἀπουσία τῆς ἐλεύθε-ρης βούλησης στὰ νήπια

Ἐὰν καὶ κατὰ πόσον ἰσχύουν τὰ παραπάνωἐπιχειρήματα θὰ τὸ ἐρευνήσουμε στὴν συνέ-χεια

1 Ἡ μαρτυρία τῶν Ἁγίων Γραφῶν Ὅσο κι ἄν ἐρευνήσει κάποιος τὶς

Ἅγιες Γραφὲς εἶναι ἀδύνατο νὰ βρεῖσrsquoαὐτὲς ρητὴ ἐντολή μὲ τὴν ὁποίανὰ ἀπαγορεύεται ὁ νηπιο βαπτι -σμός Δὲν ὑπάρχει βέβαια καὶ ρητὴἐντολή μὲ τὴν ὁποία νὰ συστήνε-ται Κι αὐτὸ διότι γιὰ τοὺς πιστοὺςτῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὁ νη-πιο βαπτισμὸς δὲν ἀποτε λοῦσε πρό-βλημα Ὑπῆρχε ἡ βεβαιότητα ὅτι τὰ νέατης μέλη μποροῦσαν νὰ βαπτισθοῦν σὲὁποιαδήποτε ἡλικία κι ἄν εὑρίσκοντοἀκόμη καὶ στὴν νηπιακή Οἱ ἁγιογρα-φικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν ἀμετακίνητηαὐτὴ πεποίθηση τῆς ἈποστολικῆςἘκκλησίας εἶναι ποικίλες

Τὰ εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ κείμενα τῆςΚαινῆς Διαθήκης μᾶς διδάσκουν ὅτι τὸ χριστιανικὸβάπτισμα εἶναι τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆς Νέας Δια-θήκης τὴν ὁποία ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μὲ τὸν ΝέοἸσραήλ ὅπως ἀκριβῶς τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆςΠαλαιᾶς Του Διαθήκης ἦταν ἡ περιτομή Ὅταν ὁΧριστὸς λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάληψή του παραγ-γέλλει στοὺς μαθητές του νὰ laquoμαθητεύσουν πάντα τὰ

ἔθνη βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶτοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo (Μτθ 2819)θέτει ὡς πρώτη καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴνἔνταξή τους στὸν Νέο Ἰσραήλ στὴν Ἐκκλησία τὴνβάπτισή τους Ἔτσι τὸ βάπτισμα γίνεται τὸ ἀπαραί-τητο σημάδι τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας Κατὰ παρό-μοιο τρόπο καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἡ περιτομὴἀποτελοῦσε τὸ ἀπαραίτητο σημάδι ἐκείνων ποὺ ἀνή-καν στὸν λαό τοῦ Θεοῦ Εἶναι γνωστὸ ὅτι στὴν ΠΔιαθήκη ὁ Θεός ὄχι ἁπλῶς ἐπέτρεπε στὰ νήπια νὰδεχθοῦν τὴν περιτομή ἀλλὰ ρητὰ ἐντελλόταν νὰὑποβληθεῖ στὴν περιτομὴ κάθε ἀγόρι κατὰ τὴν ὀγδόηἡμέρα μετὰ τὴν γέννησή του (Γεν 179-14) Γιατὶ λοι-πόν στὴν Κ Διαθήκη νὰ ἀποκλείσει ὁ Θεὸς τὰ νήπιανὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας του Αὐτὴ ἡ πρακτικὴ

τῆς περιτομῆς στὴν Π Διαθήκη ἀποτελεῖ ξεκά-θαρη ἁγιογραφικὴ κατοχύρωση τοῦ νηπιο-

βαπτισμοῦἈπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἰδιαίτερα

ἀξιοπρόσεκτος ὁ λόγος τὸν ὁποῖο ἀπη-ύθυνε ὁ ἀπόστολος Πέτρος στὸπλῆθος ποὺ παρακολουθοῦσε τὸ γε-γονὸς τῆς Πεντηκοστῆς laquoΜετανοή-σατε καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶνἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφε-σιν ἁμαρτιῶν καὶ λήψεσθε τὴν δω-ρεὰν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Ὑμῖν γάρἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοιςὑμῶν καὶ πᾶσι τοῖς εἰς μακράνraquo(Πρξ 238-39) Τὸ πρῶτο μέροςτοῦ χωρίου ἀποτελεῖ τὸ κατrsquoἐξοχὴν ἐπιχείρημα τῶν Προτε-

σταντῶν ἐναντίον τοῦ νηπιοβα-πτισμοῦ Ὅμως οἱ ἴδιοι ἀποφεύγουν

ἐπιμελῶς νὰ ἀναφερθοῦν καὶ στὴ συνέχειατοῦ χωρίου στὴν ὁποία ρητὰ λέγεται ὅτι ἡ ὑπόσχεσητοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν λήψη τοῦ ἁγίου Πνεύματος μὲ τὸβάπτισμα ἀφορᾶ καὶ στὰ τέκνα τους ἀνεξαρτήτωςἡλικίας

2 Ὁ νηπιοβαπτισμὸς γνωστὸς στὴν Ἐκκλησίαἀπὸ τὴν ἀρχὴ καὶ ἀδιάκοπα

Ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἀποτελεῖ πράξη τῆς Ἐκκλησίαςἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους καὶ ἀδιάκοπα μέχρικαὶ σήμερα Εἶναι πολὺ γνωστὲς οἱ περιπτώσεις βα-

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΥτοῦ Ἀρχιμ Αὐγουστίνου Γ Μύρου Δρ Θ

16 H O∆OΣ

πτίσεως ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας τοῦ Κορ-νηλίου (Πρξ 1048) τῆς Λυδίας (Πρξ 1615) τοῦ δε-σμοφύλακος τῶν Φιλίππων (Πρξ 1631-34) τοῦἀρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 188) καὶ τοῦ Στε-φανᾶ (Α΄ Κορ 1615) στὶς ὁποῖες θὰ ὑπῆρχαν μικρὰπαιδιὰ καὶ νήπια Ἄν στὴν ἐποχὴ αὐτὴ οἱ βαπτίσειςτῶν ἐνηλίκων ἀποτελοῦν τὸν κανόνα αὐτὸ ἐξηγεῖταιἀπὸ τὸ ὅτι οἱ πρῶτοι ποὺ προσέρχονται στὴν Πίστηεἶναι ἐνήλικες πολλοὶ μάλιστα ἔγγαμοι μὲ ἀπίστουςσυντρόφους γεγονὸς ποὺ δυσκολεύει ἀκόμη πε ρισ-σότερο τὴν βάπτιση τῶν νηπίων Ὅμως ἀπὸ τὴνεἰδικὴ αὐτὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε κανεὶς δὲνμπορεῖ νὰ συμπεράνει ὅτι ἡ πράξη τοῦ νηπιο -βαπτισμοῦ ἦταν ἄγνωστη Οἱ παραπάνω ἁγιο γρα-φικὲς μαρτυρίες βεβαιώνουν τὸ ἀντίθετο Περισσό-τερο ὅμως βεβαιώνεται ἡ πράξη αὐτὴ τῆς Ἐκ κλησίαςἀπὸ τὴν συνέχειά της ὅπως μαρτυ-ρεῖται ἀπὸ τοὺς μετα ποστολικοὺςκαὶ λίγο μεταγενέστερους πατέρες

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (130-202 μΧ)γράφει laquoΔιότι αὐτός [ὁ Χριστός]ἦρθε στὴ γῆ γιὰ νὰ μᾶς σώση ὅλουςδιrsquo αὐτοῦ - ὅλους λέγω ποὺ θὰ ἀνα- γεννηθοῦν διrsquo αὐτοῦ ἐν Θεῷ -νήπιαπαιδιά ἐφήβους νέους καὶ γέρουςἮλθε λοιπόν γιὰ κάθε ἡλικία γενό-μενος νήπιος γιὰ τὰ νήπια καθαγιά-ζοντας τὸ παιδὶ γιὰ τὰ παιδιά γε-νόμενος πρὸς αὐτὰ ταυτόχρονα πα-ράδειγμα εὐσεβείας ἀρετῆς καὶ τα-πείνωσηςraquo (Κατὰ Αἱρέσεων 2 PG7783-784) Ὁ Ὠριγένης μεταφέρειτὴν ἀποστολικὴ παράδοση γράφοντας laquoΜπορεῖ κά-ποιο παιδί ποὺ μόλις γεννήθηκε νὰ ἁμαρτήση Κιὅμως ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς (505-7) καὶτὸν Ἰώβ (144) ἔχει ἁμαρτία γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰπροσφέρη κάποια θυσία Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ Ἐκκλη-σία ἔλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὴν παράδοση νὰ βα-πτίζωνται καὶ τὰ παιδιάΟἱ ἄνθρωποι στοὺς ὁποίουςπαραδόθηκαν τὰ ἱερὰ Μυστήρια γνώριζαν ὅτι μέσαστὸν καθένα μας ὑπῆρχε ἔμφυτη ἡ μόλυνση τῆς ἁμαρ-τίας ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ ξεπλυθῆ διrsquo ὕδατος καὶ Πνεύ-ματοςraquo (Σχόλια εἰς Ρωμαίους 519 PG 141047) Ὁἅγιος Κυπριανός (200-258) τονίζει laquoἈπὸ αὐτὴ τὴνπνευματικὴ περιτομή [τὸ Βάπτισμα] δὲν πρέπει νὰἐμποδίζεται κανείς κανεὶς δὲν πρέπει νὰ κρατῆταιμακρυὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τὸ ὁποῖοἀφοῦ τηρήθηκε καὶ διατηρήθηκε χάριν ὅλων μας πι-στεύουμε ὅτι ἀκόμα περισσότερο πρέπει νὰ τηρηθῆγιὰ τὰ βρέφη καὶ τὰ νεογέννητα τὰ ὁποῖα ἕνεκεν

αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς θέσεώς τους χρήζουν περισσό-τερο τῆς βοηθείας μας καὶ τοῦ θείου ἐλέουςraquo (EpistulaLVIII)

3 Μὲ τὸ Βάπτισμα τοῦ νηπίου δὲν καταργεῖταιἡ ἐλεύθερη βούλησή του

Στὴν περίπτωση τῶν νηπίων δὲν τίθεται καθόλουθέμα ἐλευθέρας βουλήσεως διότι αὐτὴ δὲν μπορεῖκαθόλου νὰ ἐκδηλωθεῖ ὄχι μόνον γιὰ τὸ βάπτισμαἀλλὰ καὶ γιὰ καμμία ἄλλη ἐπίδραση ἐπάνω τους Μὲτὴν ἴδια λογική ποὺ κάποιοι ἀρνοῦνται τὸ βάπτισμαστὰ νήπια κάποιοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ ἀρνη-θοῦν σrsquo αὐτὰ τὴν παροχὴ συγκεκριμένης τροφῆςἐνδυ μασίας φαρμάκων καὶ στὰ μεγαλύτερα παιδιὰτὴν ἀποστολὴ στὸ νηπιαγωγεῖο στὸ σχολεῖο Ὅλεςαὐτὲς οἱ ἐνέργειες θεωροῦνται ἀπαραίτητες γιὰ τὸ

καλῶς νοούμενο συμφέρον τοῦ παι-διοῦ καὶ ἐπιβάλλονται χωρὶς τὴνσυγκα τάθεσή του Πολὺ δὲ περισσό-τερο θὰ πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπrsquo ὄψινὅτι ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυφόροι τουδὲν ἔχουν κανένα ἀπολύτως ἐνδοι-ασμὸ νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξενή-σουν τὴν ὁποιαδήποτε βλάβη στὸἀφύλακτο ἀπὸ τὴν θεία χάρη νήπιοἙπομένως δὲν πρόκειται γιὰ δυνα-τότητα ἐπιλογῆς τοῦ νηπίου ἀλλὰγιὰ δυνατότητα ἐπιλογῆς αὐτῶν ποὺτάχθηκαν νὰ προστατεύουν τὸνήπιο σχετικὰ μὲ τὸ ποιὲς δυνάμειςθὰ ἐνεργήσουν ἐπάνω του τοῦ Θεοῦἤ τοῦ διαβόλου Ἐξ ἄλλου ὅταν τὸνήπιο ἐνηλικιωθεῖ καὶ θελήσει νὰ

ἐγκαταλείψει τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ τὸκάνει

Ἀξίζει νὰ κλείσουμε τὴν σύντομη αὐτὴ μελέτη μὲτὴν ὁμολογία ἑνὸς πρώην προτεστάντη τοῦ Ματ-θαίου Γκάλλατιν ὁ ὁποῖος γιὰ χρόνια δίδασκε ἐναν-τίον τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἀλλὰ μετὰ τὴν μετα-στροφή του γράφει laquoἈνακάλυψα ὅτι ὅλοι αὐτοί ndash ὁΕἰρηναῖος ὁ Ὠριγένης ὁ Κυπριανός καὶ ἄλλοι ndash τι-μοῦσαν τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὡς θεόπνευστακείμενα καὶ θεωροῦσαν τὶς ἀπόψεις αὐτὲς περὶ τοῦ Βα-πτίσματος καὶ τῆς σωτηρίας τῶν νηπίων ἀπόλυτασύμφωνες μὲ τὰ κείμενα αὐτά Πρέπει νὰ ὁμολογήσωὅτι ἔχω περάσει πολλὲς ὧρες γονατιστὸς κλαίγονταςκαὶ παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ μὲ συγχωρήση ποὺ συ-κοφάντησα τοὺς ἁγίους Του Καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομαμιᾶς ἰδέας ποὺ δὲν ὑπῆρχε κἄν τὰ πρῶτα χίλια πεν-τακόσια χρόνια τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίαςraquo (Διψών-τας γιὰ τὸν Θεό σ 202)

Ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυ-

φόροι του δὲν ἔχουν κα-

νένα ἀπολύτως ἐνδοιασμὸ

νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξε-

νήσουν τὴν ὁποιαδήποτε

βλάβη στὸ ἀφύλακτο ἀπὸ

τὴν θεία χάρη νήπιο

17H O∆OΣ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

Ἡνέα πραγματικότητα στήν ὁποία εἰσάγει τόνἄνθρωπο τό βάπτισμα ἡ νέα γέννηση καίἀναδημιουργία ὁρίστηκε ἀπό τόν ἴδιο τόν

Κύριο νά γίνεται ἀπό νερό καί ἀπό Πνεῦμα Τότεεἶναι δυνατή ἡ ἔνταξή του στή Βασιλεία τοῦ ΘεοῦὉ Θεός ndashτονίζει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος- μᾶς ἔσωσεlaquoδιά λουτροῦ παλιγγενεσίας καί ἀνακαινώσεωςΠνεύματος Ἁγίουraquo Ἡ ἀνακαίνιση καί ἐπιστροφήστό ἀρχαῖο ἀξίωμα γίνεται μέ τό βάπτισμα τῆς ἀνα-γέννησης καί τῆς ἀνανέωσης πού χαρίζει τό ἍγιοΠνεῦμα πού ὁ Θεός σκόρπισε πλούσια πάνω μαςδιά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ σωτήρα μας

Ἐπειδή ὁ ἄνθρωπος εἶναι διπλός ἀπό ψυχή καίσῶμα διπλή εἶναι καί ἡ κάθαρση ἀπό νερό καίΠνεῦμα τονίζουν οἱ Πατέρες Τό μέν Πνεῦμα ἀνα-καινίζει μέσα μας τό laquoκαθrsquo ὁμοίωσινraquo τό δέ νερό μέτή χάρη τοῦ Πνεύματος καθαρίζει τό σῶμα τῆςἁμαρτίας καί μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπό τή φθορά Τό laquoἐκΠνεύματοςraquo δέν ἀναφέρεται στήν ὑπόσταση τοῦἉγίου Πνεύματος οὔτε καί στήν οὐσία Του ἀλλάστή θεουργό χάρη καί δύναμή Του Οὔτε ἐπίσηςὑποτιμᾶται ὁ ρόλος ὅλης τῆς Ἁγίας Τριάδος στήνὑπόθεση τῆς ἀναγέννησής μας Βαπτιζόμαστε κατάτό λόγο τοῦ Κυρίου laquoστό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦΥἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo Ἔτσι ἡ γέννηση τοῦἀνθρώπου ἔρχεται laquoἄνωθενraquo καί ἡ χάρη τοῦ ἉγίουΠνεύματος ἐνοικεῖ στήν ψυχή τοῦ βαπτιζομένουlaquoλαμπρύνουσα αὐτήν καί θεοειδῆ ἀπεργαζομένηraquo

Τό νερό εἶναι τό ὑλικό στοιχεῖο φυσικό καθάρ-σιο πού χάρη στή δύναμη τοῦ Πνεύματος ἀνα-στοιχειοῦται laquoπρός θείαν τινά καί ἄρρητον δύνα-μινraquo Γίνεται πνευματικό καί ἅγιο ἱκανό νά ἀνα-πλάττει νά ἁγιάζει καί νά υἱοθετεῖ τούς βαπτιζο-μένους Γίνεται μέσο καί ὑπηρέτης τῆς χάρης τό

νερό καί laquoὡς ἐν μήτρᾳ τῇ κολυμβήθρᾳ τό ἐμβαλλό-μενον ἀναπλάττειraquo

Τό νερό ἀκόμη ἐμφανίζεται ὡς εἰκόνα τοῦ θα-νάτου Σrsquo αὐτό κατά τή βάπτιση ἔρχεται γιά νάταφεῖ τό σῶμα νεκρό ἀπό τήν ἁμαρτία ἐνῶ τόΠνεῦμα ἐμβάλλει τή ζωοποιό δύναμη καί laquoεἰς τήνἐξ ἀρχῆς ζωήν τάς ψυχάς ἀνακαινίζειraquo Ἔτσι ὁ βα-πτιζόμενος ἀναγεννᾶται χωρίς μητέρα καί ὁ πα-λαιός καί φθειρόμενος κατά τίς ἐπιθυμίες τῆς ἀπά-της ἄνθρωπος laquoσφριγᾶ πάλινhellip καί εἰς τό ἀληθινόνἄνθος τῆς νεότητος ἐπανέρχεταιraquo

Ὁ συσχετισμός αὐτός νεροῦ καί Πνεύματος φαί-νεται καί τονίζεται στή δημιουργία τῆς ζωῆς καίτοῦ κόσμου ἀλλά καί σrsquo ὅλη τήν ἱστορία τῆς σω-τηρίας τοῦ ἀνθρώπου Στήν πρώτη δημιουργία πχἀπό τό νερό ξεπήδησε ἡ ζωή χάρη στή δύναμη τοῦΠνεύματος τοῦ Θεοῦ πού laquoἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦὕδατοςraquo Στήν πορεία τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίαςβλέπουμε ὅτι laquoοἱ πατέρες ἡμῶν πάντες ὑπό τήν νε-φέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσης διῆλθονκαί πάντες εἰς τόν Μωυσῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νε-

6 H O∆OΣ

Η ΕΞ ΥΔΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

τοῦ Παναγιώτη Ι ΣκαλτσῆἈναπληρωτῆ Καθηγητῆ ΑΠΘ

φέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Αὐτά εἶναι οἱ τύποι τοῦβαπτίσματος laquoἡ θάλασσα τοῦ ὕδατοςraquo τῆς κολυμ-βήθρας καί laquoἡ νεφέλη τοῦ Πνεύματοςraquo πού μᾶςἀναγεννᾶ στό βάπτισμα Ὁ Μωυσῆς δέ laquoτύπονἔφερε τοῦ Χριστοῦraquo Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἀναμάρτη-τος ὤν γιά νά ἁγιάσει τό βάπτισμα καί laquoἵνα χάρινθείαν καί ἀξίαν παράσχῃ τοῖς βαπτιζομένοιςraquo βα-πτίσθηκε στά νερά τοῦ Ἰορδάνη ὅπου καί τόΠνεῦμα τοῦ Θεοῦ ὡς περιστέρι ἦλθε laquoἐπrsquo αὐτόνraquo

Ἡ παρουσία λοιπόν τοῦ νεροῦ ἔρχεται ὡς σύμ-βολο τοῦ βαπτίσματος καί τῆς κάθαρσης ἀπό τήνἁμαρτία ἡ δέ παρουσία τοῦ Πνεύματος μέ τόὁποῖο ὁ Χριστός μᾶς βαπτίζει ὡς δύναμη ζωῆς ὡςἐγ γύηση καί ἀρραβώνας τῆς ἄλλης ζωῆς laquoἀρρα-βών γάρ ἐστι τῶν μελλόντων ἀγαθῶνraquo Αὐτό δεί-χνει πώς ἡ παλιγγενεσία πού γίνεται μέ νερό καίΠνεῦμα δέν ἔχει στατικό ἀλλά δυναμικό χαρα-κτήρα Τό βάπτισμα δέν ἐπαγγέ-λεται μόνο τήν κάθαρση ἀπό τήνἁμαρτία ἀλλά μεγαλύτερα καί τε-λειώτερα πράγματαmiddot γίνεται laquoὄχη -μα πρός οὐρανόν βασιλείας πρό-ξενον υἱοθεσίας χάρισμαraquo Ὁ βα-πτιζόμενος γίνεται laquoυἱός τοῦ Θεοῦκατά χάρινraquo μετά τήν ἀναγέννησηστήν κολυμβήθρα laquoκαί συγκληρο-νόμος Χριστοῦ μετά τήν ἐκ νεκρῶνἀνάστασινraquo

Ὅσα ἀναφέραμε παραπάνωγιά τό νερό ὡς εἰκόνα τοῦ θανά-του καί τοῦ Πνεύματος ὡς δύναμηζωῆς ἀρραβώνα τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν καί τῆς ἐνΧριστῷ ἀνάστασης φανερώνουν πώς τό βάπτισμαἔχει ἄμεση σχέση μέ τά σωτηριώδη γεγονότα τῆςζωῆς τοῦ Χριστοῦ Τό νερό ὡς θάνατος ἀλλά μέ τήδύναμη τοῦ Πνεύματος ὡς ζωή εἶναι σύμβολο καίεἰκόνα τοῦ θανάτου καί τῆς ἀνάστασης τοῦ Χρι-στοῦ Ὅπως ὁ Χριστός κατέβηκε στόν ἅδη καί μέτήν ἀνάστασή Του χάρισε στούς ἀνθρώπους τόφῶς καί τή ζωή ἔτσι καί ἐμεῖς βαπτιζόμενοι μι-μούμαστε μυστηριακά τό θάνατο καί τήν ἀνάστασηlaquoδιά τῶν εἰκόνων καί τῶν συμβόλων τούτων τῶνἱερῶνraquo

Ὅλα ὅσα γίνονται στό βάπτισμα ἡ σταύρωση ὁἐνταφιασμός εἶναι συμβολικά ἀλλά ἡ σωτηρία τοῦἀνθρώπου καί ἡ μετοχή του στήν ἐν Χριστῷ ζωήεἶναι πραγματικά Θάνατος ndash ταφή καί ζωή- ἀνά-

σταση μεταφέρονται στό συμβολισμό τοῦ βαπτί-σματος τό ὁποῖο εἶναι laquoὁμοίωμα τοῦ σταυροῦ τοῦθανάτου τῆς ταφῆς τῆς ἐκ νεκρῶν ἀναστάσεωςraquoΤό laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθημενraquo τοῦ Ἀπο-στόλου Παύλου σημαίνει ὅτι ὅτι ἦταν γιά τό Χρι-στό ὁ σταυρός καί ὁ τάφος εἶναι γιά μᾶς τό βάπτι-σμα Ἐπειδή ἕνας εἶναι ὁ ὑπέρ τοῦ κόσμου θάνατοςndash λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος ndash καί μία ἡ ἐκ νεκρῶνἐξανάσταση χάριν τούτου laquoὁ τήν ζωήν ἡμῶν οἰκο-νομῶν Κύριος τήν τοῦ βαπτίσματος ἡμῖν ἔθετο δια-θήκην θανάτου τύπον καί ζωῆς περιέχουσανraquo Ἡδιαφορά εἶναι ὅτι ὁ Χριστός πέθανε πραγματικάlaquoσαρκίhellip καί ἀνέστηraquo ἐνῶ ἐμεῖς laquoτῇ ἁμαρτίᾳ θνή-σκοντες ἀνιστάμεθα τῇ ἀρετῇraquo Ἐμεῖς θαπτόμαστεεἰκονικά στό νερό ἐνῶ ἐκεῖνος πραγματικά στή γῆlaquoἡμεῖς μέν τῇ ἁμαρτίᾳ ἐκεῖνος δέ τῷ σώματιraquo

Ἡ κατάδυση στό νερό εἶναι μία συμβολικήπράξη ἀλλά ἡ πραγματικότηταεἶναι ὅτι ἐκείνη τή στιγμή ὁ βα-πτιζόμενος συναποθνήσκει μέ τόΧριστό ὡς πρός τήν ἁμαρτία τόσῶμα τῆς ὁποίας νεκρώνεταιπράγματι laquoσυναποθνήσκει Χρι -στῷ μυστικῶς εἰπεῖν τῇ ἁμαρτίᾳκατά τό βάπτισμαraquo Ὁ παλαιόςἄνθρωπος δηλαδή ἡ κακία συ-σταυρώνεται καί πεθαίνει Ἡἀνάδυση ἐπίσης ἀπό τό νερόεἶναι μία πράξη συμβολική ἀλλάτό πραγματικό εἶναι ὅτι ὁ βαπτι-

ζόμενος ἐνδύεται τόν laquoνέοraquo laquoτόν καινόν ἄνθρωποντόν κατά Θεόν κτισθένταraquo Ἐνδύεται τόν ἴδιο τόΧριστό τόν ὁποῖο κατά τόν ἅγιο Νικόλαο τόν Κα-βάσιλα laquoφέρομε ἐπάνω στίς ψυχές μας στήν κε-φαλή στούς ὀφθαλμούς στά ἴδια τά σπλάχνα σέὅλα τά μέλη καθαρό ἀπό ἁμαρτία ἀπαλλαγμένοἀπό κάθε φθορά ὅπως ἀναστήθηκε καί ἐφανερώ-θηκε στούς μαθητάς καί ἀναλήφθηκε ὅπως θά ἔλθειπάλι γιά νά ἀπαιτήσει αὐτόν τό θησαυρόraquo

Ὅπως λοιπόν ἐνταχθήκαμε ὀργανικά στό σῶματοῦ Χριστοῦ μέ μία πράξη πού συμβολίζει συμμε-τοχή στό θάνατό Του ἔτσι θά συμμετάσχουμεπραγματικά καί στήν ἀνάστασή Του laquoεἰ γάρ σύμ-φοιτοι γεγόναμεν τῷ ὁμοιώματι τοῦ θανάτου αὐτοῦἀλλά καί τῆς ἀναστάσεως ἐσόμεθαraquo Ἡ τελείωση θάἔλθει στό μέλλον Τό βάπτισμα εἶναι laquoφυτεία πρόςἀθανασίανraquo καί laquoδύναμις πρός τήν ἀνάστασινraquo

7H O∆OΣ

Ὁ βαπτιζόμενος γίνεται

laquoυἱός τοῦ Θεοῦ κατά χάρινraquo

μετά τήν ἀναγέννηση στήν

κολυμβήθρα laquoκαί συγκληρο-

νόμος Χριστοῦ μετά τήν ἐκ

νεκρῶν ἀνάστασινraquo

bull Θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν προampποθέσεις γιὰ νὰ ἀνα λάβει κανεὶς ἀνάδοχος στὴν βάπτιση

Ἂν γιὰ νὰ ἀναλάβει κανεὶς ἀνάδοχος ἑνὸς δηmicroό σιου ἤ ἰδιωτικοῦ ἔργου ὁποιασδήποτε microορφῆς γίνονταιαὐστηροὶ διαγωνισmicroοὶ ποὺ θέτουν τὶς προQποθέσεις καὶτὶς εὐθύνες ποὺ ἀναλαmicroβάνει ὁ ἀνάδοχος τοῦ ἔργουτότε τί θὰ ἔπρεπε νὰ γίνονταν γιὰ τὸν ἀνάδοχο microίαςὕπαρξης τὴν στιγmicroὴ τοῦ Μυστηρίου τῆςΒαπτίσεως Τί αὐ στηρὲς προQπο θέσειςθὰ ἔπρεπε νὰ τεθοῦν γιὰ τὸν ἄν θρωπο ποὺ ἀνα λαmicroβάνει σὲ συνερ γασία microὲ τοὺς γονεῖς τὴν πνευmicroατικὴκαθοδήγηση microιᾶς ψυχοσωmicroατικῆςὕπαρ ξης τοῦ νέου microέλους τῆς Ἐκκλη σίας Μίας ὕπαρξης γιὰ τὴν ὁποία ὁΧριστός microας ἐναν θρώπησε ἔπαθεσταυρώθηκε τάφηκε καὶ ἀνα στήθηκεκαὶ ποὺ microὲ τὸ microυστήριο τῆς Βαπτίσεωςἐνσω microατώνεται στὸ Σῶmicroα τοῦ Χρι στοῦ καί ἔτσι τίθεται ὁ θεmicroέλιοςλίθος γιὰ τὴν σωτηρία του

bull Ποιὰ εἶναι τὰ σηmicroερινὰ δεδοmicroέναγιὰ τὸν ρόλο καὶ τὴν ἀξία τοῦ θεσmicroοῦ τοῦ ἀναδόχου

Καὶ ὅmicroως ὅπως φαίνεται microὲ τὰ σηmicroερινὰ δεδοmicroέναἡ ἀξία τοῦ θεσmicroοῦ τοῦ ἀναδόχου ὅσον ἀφορᾶ τὴ χρη σιmicroότητά του καὶ τὸν ρόλο ποὺ δια δραmicroατίζει στὸ microυ στήριο καὶ στὴ ζωὴ τοῦ βαπτισmicroένου ἀνθρώπου ἀκο λου θεῖ τὴν ἀπαξίωση τῆς οὐσίας καὶ τῆς ἔννοιας τοῦ ἴδιουτοῦ microυστηρίου τοῦ Ἁγίου Βαπτίσmicroατος καὶ τῆς microετατροπῆςτου σὲ ἐθιmicroική κοινωνικὴ ἐκδήλωση Αὐτὴ ἡ ἀπαξία ἀνα δεικνύεται ἀπὸ τὰ ἐσφαλmicroένα κριτήρια ἐπιλογῆς τοῦἀναδόχου ἀπὸ τοὺς γονεῖς ἀπὸ τὴν ἄγνοια γιὰ τὶς πραγ microατικὲς ὑποχρεώσεις καὶ τὶς εὐθύνες τοῦ ἀναδόχου καὶτέλος ἀπὸ τὴν χωρὶς προQποθέσεις καὶ microὲ laquoἐλαφρᾷ τῇκαρδίᾳraquo ἀβασάνιστη ἀποδοχὴ τῆς εὐθύνης ἀπὸ τὸν ἴδιοτὸν ἀνάδοχο

Ὅσοι ἱερωmicroένοι τελοῦν τὸ microυστήριο ἔχουν βρεθεῖπρὸ πολλῶν δυσάρεστων ἐκπλήξεων ποὺ τείνουν νὰ γί

νουν κανόνας Οἱ ἐκπλήξεις ἀφοροῦν στὴν ἀντι microετώπισητοῦ microυστηρίου ἀπὸ τοὺς ἀναδόχους καὶ τοὺς γονεῖς τῶνπαιδιῶν ποὺ βαπτίζονται ὡς microία κοινωνικὴ ἐκδήλωσηχωρὶς ἁγιοπνευmicroατικὲς διαστάσεις γιὰ τοὺς ἴδιους καὶγιὰ τὸ παιδί τους Εἶναι τραγικὸ παραδείγmicroατος χάριν νὰ ἀναλαmicroβάνει κανεὶς νὰ γαλουχήσει γνωστικὰ καὶβιωmicroατικὰ στὴν ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας microία ψυχὴ καὶ

τὴν ὥρα τῆς κατηχήσεως νὰ microὴν γνωρί ζει νὰ διαβάζει σωστὰ τὸ Σύmicroβολο τῆςπίστεως τὸ laquoπιστεύωraquo τὸ ὁποῖο ἀποτε λεῖ συνοπτικὴ παρουσίαση τῶν ἀλη θειῶν τῆς Ἐκκλησίας microας καὶ θὰ ἔπρεπενὰ εἶναι ἡ βάση καὶ ἡ ἀρχὴ τῶν γνώ σεων τοῦ ἀναδόχου

Ἂν λοιπὸν δὲν γνωρίζει ὁ ἀνάδοχοςνὰ τὸ διαβάσει τότε ἀντι λαmicroβάνεστε τόκατὰ πόσο γνωρίζει νὰ ἐmicroβαθύνει στὶςmicroεγάλες ἀλήθειες ποὺ κρύβει τὸ σύmicro βολο τῆς πίστεως καὶ ἀκόmicroη τὸ πόσοβιωmicroατικὴ σχέση ἔχει microὲ τὴν λατρείατῆς Ἐκκλησίας

Παλαιότερα ἄνθρωποι ποὺ δὲν γνώ ριζαν οὔτε τὴν ἀλφαβήτα ἤξεραν ὄχιἁπλῶς νὰ διαβάζουν ἀλλὰ καὶ νὰἀπαγγέλλουν ἀπὸ στήθους τὸ σύmicroβολο

τῆς Πίστεως γιατί συmicromicroετεῖχαν ἐνεργὰ στὴν ἐνοριακὴεὐχαριστιακὴ κοινότητα Στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία τότε καὶmicroόνο microετὰ δηλ τὴν Ὁmicroολογία Πίστεως ὁ ἀρχιερέαςτὸν σφράγιζε microὲ τὸ σηmicroεῖο τοῦ σταυροῦ καὶ ἔδινε τὴνἔγκριση ὥστε οἱ ἱερεῖς νὰ τὸν καταγράψουν ὡς ἀνά δοχο στὰ δελτία τῆς Ἐκκλησίας microαζὶ microὲ τὸν ὑποψήφιογιὰ τὴν βάπτιση ἀναδεκτό του Ὁποία τιmicroὴ ἀλλὰ καὶεὐθύνη γιὰ τὸν ἀνάδοχο

Σήmicroερα ὁ ἀνάδοχος ἀντιλαmicroβάνεται τὸν ρόλο τουὡς microία κοινωνικὴ καὶ οἰκονοmicroικὴ ὑποχρέωση καὶ ὄχι ὡςπνευmicroατικὴ ὑποχρέωση ἀπέναντι στὸ νέο microέλος τῆςἘκκλησίας Καὶ αὐτὸ στὴν καλύτερη περίπτωση διότιὑπάρχουν ἀνάδοχοι ποὺ microετὰ τὴν βάπτιση laquoἐξα φανίζον ταιraquo ἤ ἐmicroφανίζονται ὡς διάττοντες ἀστέ ρες στὴν ζωὴ τοῦπαιδιοῦ

8 H O∆OΣ

Ἡ ἀξία τὰ κριτήρια ἐπιλογῆς ὁ ρόλος καὶ οἱ εὐθύνες τοῦ ἀναδόχου κατὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία

Πρακτικὴ συmicroβολὴ στὴν ὀρθὴ ἐπιτέλεση τοῦ ἔργου τοῦ ἀναδόχου

τοῦ Πρωτ Νεκταρίου Κάνια

Σήμερα ὁ ἀνάδοχος ἀντι-

λαμβάνεται τὸν ρόλο του

ὡς μία κοινωνικὴ καὶ οἰκο-

νομικὴ ὑποχρέωση καὶ ὄχι

ὡς πνευματικὴ ὑποχρέωση

ἀπέναντι στὸ νέο μέλος τῆς

Ἐκκλησίας

bull Πῶς ἀντιλαmicroβάνονται οἱ ἅγιοι Πατέρες τὸν ρόλοκαί τήν εὐθύνη τοῦ ἀναδόχου

Ἄραγε ποιὸς ἀνάδοχος ἀντιλαmicroβάνεται ὅτι ἐκείνητὴν στιγmicroὴ συνάπτει microὲ τὸν ἀναδεκτὸ καὶ τοὺς γονεῖςτου microία πνευmicroατικὴ συγγένεια ἡ ὁποία εἶναι microεγαλύτερηἀπὸ τὴν σωmicroατική καὶ ὁ ἴδιος ὀνοmicroάζεται πνευmicroατικὸςπατέρας ἐνῶ ὁ ἀναδεκτὸς του πνευmicroατικὸς γιός σύmicro φωνα microὲ τὸν 53ο κανόνα τῆς 6ης Οἰκουmicro Συνόδου

Οἱ κατὰ σάρκα γονεῖς λέγει ὁ ∆ιονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης ἐmicroπιστεύονται τὸ παιδὶ των σ ἕνα βαπτισmicroένοχριστιανό ὁ ὁποῖος εἶναι ἕνας καλὸς παιδαγωγὸς στὰΘεῖα διότι τὸ παιδὶ θὰ παραmicroείνει σ ὅλη τὴν ζωὴ τουὑπὸ τὴν καθοδήγησή του ὡς πνευmicroατικὸς πατέρας καὶἐγγυητὴς τῆς κατὰ Χριστὸν ζωῆς του ποὺ θὰ εἶναι

Ἀντιλαmicroβάνονται ὅσοι γίνονται ἀνάδοχοι ὅτι θὰ δώ σουν λόγο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ γιὰ τὰ πνευmicroατικὰ των παι διά Μποροῦmicroε νὰ ποῦmicroε ὅτι πολλοὶ πιστοὶ ἀνάδοχοισώζονται ἀπὸ τὰ πνευmicroατικὰ τους παιδιά ἐὰν τὰ ἀνα θρέψουν microὲ τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ Ἀλλὰ οἱ περισσότεροιτιmicroωροῦνται γιὰ τὴν ὀκνηρία καὶ ἀδιαφορία των πρὸς τὰπνευmicroατικὰ τους παιδιάraquo (Π Κλεόπας Ἡλίε laquoΠνευmicroατικοὶ∆ιάλογοι microὲ Ρουmicroάνους Γέροντεςraquo)

Μέσα ἀπὸ τὴν ἐmicroπειρία τῶν ἁγίων Πατέρων τῆςἘκκλησίας microας ἂς ἀκούσουmicroε τὸν ἱερὸ Χρυ σόστοmicroο νὰmicroᾶς περιγράφει τὴν προσωπικότητα τοῦ αὐθεντικοῦ ἀνα δόχου ὡς ἐγγυητῆ ἀπέναντι στὸν Θεὸ

laquoΘέλετε νὰ ἀπευθύνουmicroε τώρα τὸ λόγο στοὺς ἀναδόχους σας γιὰ νὰ microάθουν καὶ ἐκεῖνοι ποιῶν ἀmicroοιβῶνἀξιώνονται ἐὰν δείξουν γιὰ ἐσᾶς πολλὴ φροντίδα καὶἀντιθέτως ποιὰ τιmicroωρία τοὺς ἀναmicroένει ἂν ἀmicroελήσουν

raquoΓιὰ νὰ τὸ ἐννοήσεις σκέψου ἀγαπητέ ἐκείνους ποὺγίνονται ἐγγυητὲς καὶ ἀνάδοχοι προσώπων ποὺ δανεί

ζονται χρήmicroατα ὅτι περισσότερο ἀπὸ τὸν ὑπεύθυνο καὶδανειζόmicroενο ἐκεῖνοι ὑφίστανται τὴν ἀγωνία καὶ τὸνφόβο Ἂν δηλ αὐτὸς ποὺ δανείστηκε φανεῖ συνεπής microὲτὴν συνέπειά του κατέστησε ἐλαφρὸ τὸ φορτίο ποὺ ἀνέλαβε ὁ ἐγγυητής Ἂν ἀντιθέτως φανεῖ ἀγνώmicroονας καὶἀσυνεπής τότε τοῦ ἑτοίmicroασε τέλεια τὴν καταστροφή Γιrsquoαὐτὸ καὶ ἕνας σοφὸς συmicroβουλεύει τὰ ἑξῆς laquoἘὰνἐγγυηθῆς ἑτοιmicroάσου νὰ πληρώσηςraquo (Σοφ Σειρὰχ η΄13) Ἐὰν λοιπὸν ὅσοι ἀναδέχονται ἄλλους γιὰ χρήmicroαταεἶναι ἀπολύτως ὑπεύθυνοι γιὰ ὁλόκληρο τὸ ποσό περισσότερο εἶναι ὑπεύθυνοι ἐκεῖνοι ποὺ ἀναδέχονταιἄλλους καὶ ἐγγυῶνται γιὰ πνευmicroατικὰ θέmicroατα καὶ γιὰ τὴνἀρετή Ναίmiddot πολὺ ἐνδιαφέρον πρέπει νὰ ἐπιδεικνύουν γιrsquoαὐτοὺς ποὺ ἀναλαmicroβάνουν προτρέποντάς τους συmicroβου λεύοντάς τους διορθώνοντας τὰ σφάλmicroατά τους καὶδείχνοντάς τους πατρικὴ ἀγάπη

[Καὶ συνεχίζει ὁ ἱερὸς πατήρ] raquoἌς microὴ νοmicroίζουν αὐτοί ὅτι τὸ νὰ εἶναι ἀνάδοχοι

εἶναι τυπικὸ καὶ τυχαῖο πράγmicroα ἀλλὰ ἂς microάθουν καλάὅτι καὶ αὐτοὶ γίνονται συmicromicroέτοχοι τῆς πνευmicroατικῆς ὠφέλειας τῶν ἀναδεκτῶν ἐὰν microὲ τὶς συmicroβουλὲς τους τοὺςχειραγωγήσουν στὴν ὁδὸ τῆς ἀρετῆς καὶ ἂς γνωρίζουνπάλι ὅτι ἂν δείξουν ἀmicroέλεια καὶ ἀδιαφορία θὰ ἐπιφέρουν στὸν ἑαυτὸ τους microεγάλη καταδίκη Γιrsquo αὐτὸν τὸνλόγο καὶ ἐπικρατεῖ ἡ συνήθεια καὶ πατέρες ἤ microητέρεςπνευmicroατικοὺς νὰ τοὺς ὀνοmicroάζουν αὐτοὺς τοὺς ἀναδόχους γιὰ νὰ microάθουν πόση ἐπιmicroέλεια πρέπει νὰ δείχνουνγιὰ νὰ microορφώνουν πνευmicroατικὰ ὅσους ἀναλαmicroβάνουν

raquo∆ιότι ἐὰν ἐκείνους ποὺ δὲν ἔχουν καmicromicroία ἰδιαίτερησχέση microὲ ἐmicroᾶς πρέπει νὰ τοὺς κινήσουmicroε τὸν κύριοζῆλο τῆς ἀρετῆς πολὺ περισσότερεο ὀφείλουmicroε νὰ ἐπιτελέσουmicroε τὸ καθῆκον ἀπέναντι σrsquo ἐκεῖνον τὸν ὁποῖοἀναδεχόmicroαστε ὡς πνευmicroατικό microας τέκνο Γιὰ τὸν λόγονλοιπὸν αὐτόν microάθετε καὶ οἱ ἀνάδοχοι ὅτι δὲν σᾶς ἀπειλεῖ microικρὸς κίνδυνος ἐὰν δείξετε στὸ καθῆκον αὐτὸ ἀmicroέλειαraquo (Ι Χρυσοστόmicroου Β΄ Κατήχησις)

bull Ἄς δοῦmicroε συνοπτικὰ ποιὸς ἔχει καὶ ποιὸς δὲν ἔχειτὶς προampποθέσεις γιὰ νὰ ἀναλάβει αὐτὸ τὸ σηmicroαντικὸἔργο

Ὁ ἀνάδοχος δὲν εἶναι ἕνα διακοσmicroητικὸ πρόσωποποὺ πλαισιώνει ἁπλῶς τὴν τελετὴ τοῦ Βαπτίσmicroατος ἀλλὰκαλεῖται νὰ ἀσκήσει ἕνα σηmicroαντικὸ ρόλο ὡς ἐκπρόσω πος τῆς ἐκκλησιατικῆς κοινότητας τῆς Ἐνορίας Ὁ ἀνά δοχος σὲ συνεργασία microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἹερέα καὶ τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότηταςκαλεῖται νὰ γίνει ὁδηγὸς εἰς Χριστόν τοῦ ἀναδεκτοῦτου σὲ ὅλες τὶς φάσεις τῆς ζωῆς του Αὐτό microάλιστα φα νερώνει ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος χριστιανὸς δὲν ἀφήνεταιmicroόνος ἀλλὰ συντροφεύεται στὸ δρόmicroο τῆς χριστιανικῆςζωῆς Ἡ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι συνοδοιπορία καὶ συ

9H O∆OΣ

στράτευση microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἀνάδοχο καὶ ὅλα τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλη σιαστικῆς κοινότητας Χριστιανὸς microόνος δὲνὑπάρχει κανείς Ὁ χριστιανὸς ζεῖ καὶ σώζε ται ὡς microέλος τοῦ σώmicroατος τῆς Ἐκκλησίας

Ὡς ἐκ τούτου ἀντιλαmicroβανόmicroαστε ὅτι ὁθεσmicroὸς τοῦ ἀναδόχου εἶναι πολὺ σηmicroαν τικὸς στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας Γιὰ τὸ λόγοαὐτὸ ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι πρό σωπο σεβαστό πνευmicroατικὸ καὶ κυρίως microυ στηριακό Μὲ πίστη καὶ γνώση τοῦ πόσο microε γάλη εἶναι ἡ θέση του στὴν κατὰ Χριστὸνmicroόρφωση τοῦ βαπτιζοmicroένου προχωρεῖ ἔχον τας ὡς γνώmicroονα τὴν προσωπική του πνευ microατικὴ ἀνόρθωση microὲ τὴ ζωὴ τῆς microετανοίας ἐξοmicroολογήσεως καὶ την βίωση τῶν ἱερῶνmicroυστηρίων

bull Μὲ βάση αὐτὰ ποὺ λέχθηκαν προηγουmicroένως ἀνάδοχοι microποροῦν νὰ γίνουν

Αὐτοὶ ποὺ εἶναι βαπτισmicroένοι στὴν ὀρθόδοξη πίστηγνωρίζουν πρῶτα οἱ ἴδιοι τὴν ὀρθόδοξη πίστη καὶ ἀγω νίζονται νὰ ζοῦν τὴν χριστιανικὴ ζωὴ συνδεδεmicroένοι microὲτὴν Ἐκκλησία γιὰ νὰ microπορέσουν στὴν συνέχεια νὰ τὴνmicroεταδώσουν στὶς ψυχὲς ποὺ ἔχουν ἀναλάβει Ἔχουν συ νείδηση τοῦ λειτουργήmicroατος καὶ τῆς ἀποστολῆς τοῦ ἀνα δόχου καὶ θέλουν νὰ ἀναλάβουν ὑπεύθυνα καὶ σοβαρὰὄχι microόνο τὶς κοινωνικὲς ἀλλὰ κυρίως τὶς πνευmicroατικὲςεὐθύνες ἀπέναντι στὸ βαπτισmicroένο microέλος τῆς Ἐκκλησίας

bull Ποιοὶ δὲν ἔχουν τὶς ἀντικειmicroενικὲς δυνατότητες νὰἐπιτελέσουν τοῦ ἔργο τοῦ ἀναδόχου

Ὅσοι συζοῦν παράνοmicroα ἢ ἔχουν τελέσει τὸν λεγό microενο πολιτικὸ γάmicroο ἢ τὸ συmicroβόλαιο γάmicroου οἱ ὁποῖοιἔχουν ἀποκόψει τὸν ἑαυτό τους ἀπὸ τὸ σῶmicroα τῆς Ἐκκλη σίας καὶ ἄρα δὲν microποροῦν καὶ δὲν ἔχουν τὸ δικαίωmicroα νὰἐγγυηθοῦν γιὰ τὴν ψυχὴ τοῦ ἄλλου

Πραγmicroατικά πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ κατηχήσει microίαψυχὴ καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσει στὴν ἀλήθεια ἕνας ποὺ θεω ρεῖ τὴν Ἐκκλησία σὰν θρησκευτικὸ σουπερmicroάρκετ καὶἀπορρίπτει τὸ microυστήριο τοῦ Γάmicroου θέτοντας τὴν σχέσηκαὶ στὴν οὐσία τὴν ζωή του ἐκτὸς τῆς εὐλογίας τοῦΘεοῦ Ἔχουmicroε συνειδητοποιήσει ὅτι ἂν κάποιος ζεῖmicroέσα σὲ βαριὰ ἠθικὰ παραπτώmicroατα ἂν δὲν microετανοήσεικαὶ δὲν ἀλλάξει τρόπο ζωῆς δὲν microπορεῖ νὰ γίνει ἀνά δοχος Ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Συmicroεὼν Θεσσαλονί κης ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι laquoἐγγυητὴς εἰς Χριστόν ὥστε τηρεῖν τὰ τῆς πίστεως καὶ χριστιανικῶς ζῆνraquo(Περὶ τῶν ἱερῶν τελετῶν ΞΑ PG 155213A)

Μὲ τὴν ἔννοια αὐτὴ ἀποκλείονται τῆς ἀναδοχῆς ὄχιmicroόνο ἀνήλικοι ἑτερόδοξοι καὶ ἑτερόθρησκοι ἀλλὰ καὶ

πρόσωπα ποὺ ζοῦν ἀνήθικο βίο ἢ ἀσκοῦν διαβλητὰ ἐπαγ γέλmicroατα ὅπως ἀπαριθmicroεῖ τέτοια ἐπαγγέλmicroατα ἡ ἀπο στολικὴ Παράδοση τοῦ Ἱππολύτου (πρβλ ΠηδάλιονἜκδοσις Ἀστέρος Ἀθῆναι 1970 σ 754 755 καὶ ΘΗΕΤόmicroος 3 στῆλες 590 592)

Ὅσοι δηλώνουν καὶ εἶναι ἄθεοι καὶ ἄπιστοι οἱ ἀλλό θρησκοι οἱ αἱρετικοί οἱ σχισmicroατικοί ὅσοι ἀνήκουν σὲἀποκρυφιστικὰ τάγmicroατα καὶ ὀργα νώσεις Ἀκόmicroα δὲνmicroποροῦν νὰ ἀναλάβουν τὸ ρόλο τοῦ ἀναδόχου ὅσοι δὲνἔχουν συνείδηση τῶν πράξεών τους καὶ γενικῶς οἱ ἀκα ταλόγιστοι ὅπως τὰ microικρὰ παιδιά ὅσοι πάσχουν δια νοητικῶς κλπ Ἐπίσης δὲν microποροῦν νὰ γίνουν ἀνάδοχοιοἱ γονεῖς τοῦ τέκνου οἱ κληρικοὶ ὅλων τῶν βαθmicroῶν καὶοἱ microοναχοί Μόνο σὲ εἰδικὲς καὶ ἔκτακτες περιπτώσειςmicroπορεῖ νὰ γίνει ἐξαίρεση ὡς πρὸς τοὺς microοναχούς κα τόπιν ὅmicroως ἀδείας του Ἐπισκόπου καὶ γενικῶς τῆς προ Pσταmicroένης ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς

∆ὲν εἶναι πρέπον καὶ θὰ τολmicroοῦσα νὰ πῶ ὅτι φθά νει καὶ στὰ ὅρια τοῦ ἐmicroπαιγmicroοῦ τοῦ Μυστηρίου τῆς Βά πτισης δηλαδὴ τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος νὰχρησιmicroοποιήσουmicroε τὸ Μυστήριο γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουmicroεψυχολογικές κοινωνικὲς ἢ ἄλλες ὑποχρεώσεις καὶ νὰπροσπαθοῦmicroε νὰ ἐπιβάλλουmicroε στὴν Ἐκκλησία ὡς ἀνα δόχους ἀνθρώπους ποὺ ἀνήκουν σὲ διαφορετικὸ δόγmicroαἢ ἄλλη θρησκεία ἢ δὲν διαθέτουν τὰ ἐλάχιστα προσόνταγιὰ νὰ ἀναλάβουν τέτοιο λειτούργηmicroα

bull Μερικὲς πρακτικὲς συmicroβουλὲς γιὰ τοὺς ἀναδόχουςὩς πρῶτο βῆmicroα καλὸ καὶ χρήσιmicroο εἶναι νὰ προετοι

microαστοῦmicroε γιὰ τὸ τί θὰ ποῦmicroε τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου microε λετώντας ἕνα βιβλίο ποὺ νὰ ἀναφέρει καὶ νὰ microεταφρά ζει τὴν ἀκολουθία τοῦ Μυστηρίου τοῦ ΒαπτίσmicroατοςἘνδεικτικὰ ἀναφέρω ἕνα τέτοιο βιβλίο microὲ τίτλο laquoΛου τρὸν Παλιγγενεσίαςraquo Κείmicroενο τῆς ἀκολουθίας τοῦ Βα

10 H O∆OΣ

πτίσmicroατος εἰσαγωγή microετάφραση σχόλια ΓεωργίουΜαυροmicroάτη ἐκδόσεις Τέρτιοςraquo Μελετώντας τὴν ἀκο λουθία καὶ προσπαθώντας νὰ κατανοήσουmicroε τὰ ὅσασυmicroβολικὰ καὶ οὐσιαστικὰ πρόκειται νὰ συmicroβοῦν στὸ Μυ στήριο ἐπιτυγχάνουmicroε τὴν καλύτερη ἀρχὴ καὶ θέτουmicroε τὶςὀρθὲς βάσεις γιὰ νὰ διαδραmicroατίσουmicroε ὅσο τὸ δυνατὸοὐσιαστικότερο ρόλο ὡς ἀνάδοχοι καὶ κατὰ τὴν ὥρα τοῦΜυστηρίου καὶ microετὰ ἀπὸ αὐτό

Ὡς ἀνάδοχοι ὅταν ἑτοιmicroαζόmicroαστε γιὰ microία Βάπτισηκαλὸ καὶ σύmicroφωνο microὲ τῆς Ἐκκλησίας microας τὴν παράδοσηεἶναι τὸ νὰ ἀγοράζουmicroε λευκὰ ροῦχα γιὰ τὸν βαπτιζό microενο ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroωνστὶς Μυσταγωγικὲς Κατηχήσεις (∆ 8 ΒΕΠΕΣ 39σ257) Ὁ συmicroβολισmicroὸς τῆς καθαρό τητας καὶ τῆς φωτεινότητας καὶ τῆςἀφθαρσίας ποὺ χαρίζει στὸν βαπτι σθέντα ἡ ἀνακαινιστικὴ χάρη τοῦἉγίου Βαπτίσmicroατος ποὺ ἐκφράζεται microὲτὰ λευκὰ ροῦχα δὲν εἶναι σωστὸ νὰπαραθεωρεῖται ἐπειδή microᾶς φαίνεταιπιὸ ἑλκυστικὸ ἕνα χρωmicroατιστὸ σύνολοβαπτιστικῶν οὔτε εἶναι εὐκαιρία κοι νωνικῆς microας προβολῆς ἤ ἐνδυmicroατολο γικῶν ἐπιδείξεων τῶν ἐπαγγελmicroατιῶνποὺ τὰ προmicroηθεύουν Τὸ ἴδιο πρέπεινὰ εἴmicroαστε προσεκτικοὶ καὶ στὴν ἐπι λογὴ τοῦ βαπτιστικοῦ σταυροῦ ∆ὲνἀγοράζουmicroε στὸ βαφτισιmicroιό microας ἁπλὰἕνα κόσmicroηmicroα ἀλλὰ ἕνα σταυρὸ εἰςτύπον τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ Ἐν νοεῖται ὅτι δὲν πρέπει νὰ πλαισιώνεται ἀπὸ διάφορα φυ λακτά χαPmicroαλιὰ ἢ ἄλλα παρασύmicroβολα Τέλος ἡ βαπτι στικὴ λαmicroπάδα δὲν microπορεῖ σὲ καmicroία περίπτωση νὰ ἐπι σκιάζεται ἀπὸ κακόγουστα στολίδια παιχνίδια ἢ ἀποmicroι microήσεις ζώων καὶ τεράτων ποὺ ἄκριτα προmicroηθευόmicroαστεἀπὸ τὸ ἐmicroπόριο

Τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου δὲν ἐπιδεικνύουmicroε τὴν και νούργια κολλεξιὸν ἤ ὅτι ντυνόmicroαστε σύmicroφωνα microὲ τὴντελευταία λέξη τῆς microόδας Ἐπιπρόσθετα ἔχουmicroε ἀντίληψητοῦ χώρου ὅτι δηλαδὴ δὲν εἴmicroαστε σὲ microία αἴθουσα κοι νωνικῶν ἐκδηλώσεων ἀλλὰ στὴν Ἐκκλησία καὶ ὅτι τε λεῖται microυστήριο Ἂν αὐτὰ τὰ ἔχουmicroε ὑπrsquo ὄψιν microας ντυνό microαστε καὶ συmicroπε ριφερόmicroαστε ἀναλόγως

Ἐὰν προετοιmicroαστοῦmicroε σωστὰ δὲν θὰ πρέπει νὰἔχουmicroε ἄγχος γιὰ τὸ τί θὰ συmicroβεῖ Ἐκείνη τὴν ὥρα προ σηλωνόmicroαστε στὰ τελούmicroενα καὶ ἡ στάση microας εἶναι προ σευχητική

Συνηθίζουmicroε καὶ εἶναι σωστὸ αὐτὸ νὰ φροντί ζουmicroε γιὰ τὴ συχνὴ θεία Κοινωνία τοῦ νεοφώτιστου Τὸλάθος microας εἶναι ὅτι ἡ φροντίδα microας σταmicroατάει ἀmicroέσωςmicroετὰ τὶς τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση

Μὰ ὅπως ἡ ὑλικὴ τροφή microας εἶναι ἀπαραίτητη γιὰ νὰσυντηρηθοῦmicroε σωmicroατικά ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ἡ θ Κοινωνίαmicroᾶς ἐφοδιάζει microὲ τὸν ἴδιο τὸ Χριστὸ καὶ microᾶς συντηρεῖπνευmicroατικά

Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ θεωροῦmicroε ὅτι microετὰ ἀπὸ τὶςπρῶτες τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση τελειώσαmicroε microὲτὴν laquoὑποχρέωσήraquo microας αὐτή Στὴν καινούργια του κατὰΧριστὸν ζωὴ ὁ νεοφώτιστος γιὰ νὰ αὐξηθεῖ πνευmicroατικὰεἶναι ἀπαραίτητο νὰ τρέφεται τακτικὰ microὲ τὸν ΟὐράνιοἌρτο πράγmicroα ποὺ ἰσχύει γιὰ ὅλους microας ἀνεξάρτητα ἀπὸτὸ ὅτι πάψαmicroε πιὰ νὰ εἴmicroαστε νεοφώτιστοι

Κλείνοντας θὰ ἤθελα νὰ ἀναφέρω τὶς σκέψεις τοῦΜητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱερόθεου Βλάχου στὴν ὁmicroιλία

του microὲ θέmicroα laquoἩ δυναmicroική τοῦ βαπτί σmicroατος στὸ σύγχρονο κόσmicroοraquo ὁὁποῖος ἀναφέρει ὅτι γιὰ νὰ ἐνεργή σει ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ σωστικὰ καὶ microε ταmicroορφωτικὰ microέσα ἀπὸ τὸ Ἅγιο Βά πτισmicroα θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν οἱ ἀπα ραίτητες ὀρθόδοξες καὶ ἐκκλησιολο γικὲς προQποθέσεις καὶ ὅτι ὁ τρόποςmicroὲ τὸν ὁποῖο ἀντιmicroετωπίζει microία Ἐκκλη σία τὸ Βάπτισmicroα δείχνει ἂν εἶναιαὐθεντικὴ ἢ ἐκκοσmicroικευmicroένη

Ἐπεκτείνοντας αὐτὲς τὶς σκέψειςκαὶ προσαρmicroόζοντάς τις στὸ θέmicroα τοῦἀναδόχου θὰ ἔλεγα ὅτι ὁ τρόπος ποὺοἱ γονεῖς ἀντιmicroετωπίζουν τὸ θέmicroα ἐπι λογῆς τοῦ ἀναδόχου τοῦ παιδιοῦτους ἀποδεικνύει στὴν πράξη ἂν θέ

λουν ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ δράσει σωστικὰ καὶ microετα microορφωτικὰ σὲ αὐτοὺς καὶ ἰδιαίτερα στὸ παιδί τους ἤ ἂνἐπιλέγουν νὰ βλέπουν τὸ ἅγιο βάπτισmicroα ὄχι ὡς microυστή ριο ὅπως καὶ εἶναι ἀλλrsquo ὡς microία κοινωνικὴ τελετὴ χωρὶςπνευmicroατικὲς καὶ αἰώνιες προοπτικές

Ἂν ἀντιmicroετωπίσουν λοιπὸν τὸ microυστήριο ὡς κοινω νικὴ ἐκδήλωση microπορεῖ νὰ ἱκανοποιηθοῦν ψυχολογικάὄχι ὅmicroως οὐσιαστικὰ διότι microὲ τὸν τρόπο αὐτὸ θὰ κατα φέρουν νὰ microείνουν ἄγευστοι καὶ ξένοι τῆς microεγάλης προ σφορᾶς τῆς Ἀγάπης τοῦ Θεοῦ ∆ιότι ὅπως λέγει ὁἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroων στὸ ἅγιο Βάπτισmicroα laquoτὸπᾶν τῆς Χάριτός ἐστιhellip τὸ πᾶν ὁ Θεὸς ἐργάζεταιraquo

Ὁ Θεὸς προσφέρει microέσα ἀπὸ τὸ ἅγιο Βάπτισmicroατόσα δῶρα πολύτιmicroα γιὰ τὸ παιδί microας καὶ τὴν microετέπειταζωή του Εἶναι τουλάχιστον ἄδικο γιὰ ἐmicroᾶς καὶ τά παιδιάmicroας νὰ microένουmicroε ἀνυποψίαστοι αὐτῶν τῶν δώρων καὶτῶν δωρεῶν νὰ τὶς ἀγνοοῦmicroε καὶ νὰ ἀναζητοῦmicroε microὲὑποκατάστατα νὰ ἀντικαταστήσουmicroε τὴν Χάρη τοῦ ἉγίουΒαπτίσmicroατος microὲ ψεύτικες χαρές

Εἶναι καιρὸς λοιπὸν νὰ πάρουmicroε ὅλοι στὰ σοβαρὰ τὸθέmicroα τῆς ἐπιλογῆς τοῦ ἀναδόχου τῶν παιδιῶν microας

11H O∆OΣ

Ἡ βαπτιστικὴ λαμπάδα δὲν

μπορεῖ σὲ καμία περίπτωση

νὰ ἐπισκιάζεται ἀπὸ κακό-

γουστα στολίδια παιχνίδια

ἢ ἀπομιμήσεις ζώων καὶ τε-

ράτων ποὺ ἄκριτα προμη-

θευόμαστε ἀπὸ τὸ ἐμπόριο

Α΄ Προτυπώσεις Στήν Καινή ∆ιαθήκη ἔχουmicroε ἀναφορές σέ

προεικονίσειςπροτυπώσεις καί σέ συmicroβολισmicroούς τοῦ βαπτίσmicroατος Ὁ ἀπόστολος Πέτροςστήν Α΄ Καθολική Ἐπιστολή του (32021)γράφει ὅτι ἡ σωτηρία τῆς Κιβωτοῦ τοῦ Νῶεπροεικόνιζε τή σωτηρία πού προσφέρει τόχριστιανικό βάπτισmicroα Γράφει στόν στίχο 21laquoὅ ἀντίτυπον (τῆς Κιβωτοῦ) νῦν καί ἡmicroᾶςσώζει βάπτισmicroαraquo Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήνΑ΄ πρός Κορινθίους Ἐπιστολή του (1012)γράφει ὅτι ἡ νεφέλη καί ἡ διάβαση τῆςἘρυθρᾶς Θάλασσας προεικόνιζε τό βάπτισmicroαΓράφει laquoοἱ πατέρες ἡmicroῶν πάντες ὑπό τήν νεφέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσηςδιῆλθον καί πάντες εἰς τόν Μω1σῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νεφέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Ἐδῶ ἐννοεῖὅτι ὅπως οἱ Ἰσραηλῖτες microέ τή διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας ἐλευθερώθηκαν ἀπό τή δουλεία ἔτσι καί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroα ἀπελευθερώνονται ἀπό τή δουλεία τῆς ἁmicroαρτίας καί τοῦ διαβόλου Ἐπίσης ὅπως ἡ νεφέλη προστάτευε τό λαό ἀπό τή ζέστη καί τό κρύο ἔτσικαί τό βάπτισmicroα προστατεύει τόν χριστιανό ἀπό τόνδιάβολο

Ὁ Κύριος ὀνόmicroασε τή Σταύρωσή Του βάπτισmicroαΕἶπε laquoβάπτισmicroα δέ ἔχω βαπτισθῆναι καί πῶς συνέχοmicroαι ἕως οὗ τελεσθῇraquo δηλ lsquolsquoπρόκειται νά βαπτισθῶ microέβάπτισmicroα αἵmicroατος καί στενοχωροῦmicroαι καί ἀνυποmicroονῶἕως ὅτου τελεστεῖrsquorsquo (Λουκᾶ 1250) Τήν ἴδια ταύτισηἔκανε ὁ Χριστός κι ὅταν οἱ microαθητές Του Ἰάκωβος καίἸωάννης τοῦ ζήτησαν πρωτοκαθεδρίες Τούς ρώτησεlaquoδύνασθε πιεῖν τό ποτήριον ὅ ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα ὅ ἐγώ βαπτίζοmicroαι βαπτισθῆναιraquo δηλ lsquolsquomicroπορεῖτενά πιεῖτε τό ποτήρι πού ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα πούἐγώ βαπτίζοmicroαι νά βαπτισθεῖτεrsquorsquo (Ματθ 2022 καίΜάρκ 1038) Ὅταν αὐτοί τοῦ ἀπάντησαν ὅτι microποροῦντούς εἶπε ὅτι θά πιοῦν τό πικρό ποτήρι καί θά βαπτισθοῦν microέ τό πάθος Του ἀλλά ποιός θά καθίσει κοντάΤου στή βασιλεία Του εἶναι θέmicroα τοῦ Πατρός ΤουὍπως τό βάπτισmicroαλουτρό καθαρίζει τό σῶmicroα ἀπό τήβρῶmicroα ἔτσι καί τό σταυρικό πάθος τοῦ Χριστοῦ ὡς βάπτισmicroα αἵmicroατος καθάρισε τήν ἀνθρωπότητα ἀπό τίςἁmicroαρτίες της

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀκολουθώντας τά συmicroβολικά

λόγια του Κυρίου λέει ὅτι καί οἱ χριστιανοίmicroέ τό βάπτισmicroά τους γίνονται microέτοχοι στόσταυρικό θάνατο τοῦ Χριστοῦ Γράφει στήνπρός Ρωmicroαίους Ἐπιστολή του (634) laquoἬἀγνοεῖτε ὅτι ὅσοι ἐβαπτίσθηmicroεν εἰς Χριστόν᾿Ιησοῦν εἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroεν Συνετάφηmicroεν οὖν αὐτῷ διά τοῦβαπτίσmicroατος εἰς τόν θάνατον ἵνα ὥσπερἠγέρθη Χριστός ἐκ νεκρῶν διά τῆς δόξης τοῦπατρός οὕτω καί ἡmicroεῖς ἐν καινότητι ζωῆςπεριπατήσωmicroενraquo Ἡ καινούρια ζωή τοῦ βαπτίσmicroατος προσφέρθηκε microέ τόν θάνατο τοῦΧριστοῦ γιατί ὁ Χριστός ἔπαθε γιά τίςἁmicroαρτίες τῶν ἀνθρώπων Ἐδῶ βλέπουmicroε τήνπρώτη ἀναφορά στόν συmicroβολισmicroό τοῦ βαπτίσmicroατος microέ τήν τριήmicroερη ταφή τοῦ Κυ

ρίου ὅπως ἀναστήθηκε ὁ Χριστός microετά τόν θάνατόΤου ἔτσι καί ὁ βαπτιζόmicroενος πεθαίνει ὡς παλαιόςἄνθρωπος τῆς ἁmicroαρτίας καί ἀνασταίνεται ὡς καινόςἄνθρωπος τῆς χριστιανικῆς ζωῆς

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας διακρίνουν ποικίλεςπροτυπώσεις τοῦ βαπτίσmicroατοςbull Ὅπως ἡ περιτοmicroή ἦταν ἔνδειξη τῆς πίστεως καί τῆςἀφιερώσεως τῶν Ἰσραηλιτῶν πρός τόν Θεό ἔτσι καί τόχριστιανικό βάπτισmicroα ὡς πνευmicroατική περιτοmicroή ἀποτελεῖ ἔνδειξη τῆς πίστεως καί ἀφιερώσεως τῶν χριστιανῶν στόν Χριστό bull Ὅπως ὁ Κατακλυσmicroός τοῦ Νῶε κατέστρεψε τήνἁmicroαρτωλή ἀνθρωπότητα ἔτσι καί τό βάπτισmicroα ἀπαλείφει τίς ἁmicroαρτίες τῶν βαπτιζοmicroένων bull Ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι εἰσέρχονταν στόν ἱερό ναό ἀφοῦ καθαρίζονταν τελετουργικά microέ νερό καί ραντισmicroούς ἔτσικαί οἱ χριστιανοί εἰσέρχονται στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ microετά ἀπό τόν καθαρmicroό πού προσφέρει τό βάπτισmicroαbull Ὅπως ὁ τυφλός του Εὐαγγελίου βρῆκε τό φῶς του microέτό νίψιmicroο στήν κολυmicroβήθρα τοῦ Σιλωάmicro (Ἰωάν 97)ἔτσι καί ὁ κάθε βαπτιζόmicroενος στήν ἁγία κολυmicroβήθραχριστιανός βρίσκει τό πνευmicroατικό του φῶςbull Ὅπως θεραπεύονταν οἱ ἀσθενεῖς πού ἔmicroπαιναν στόταρασσόmicroενο νερό τῆς κολυmicroβήθρας τῆς Βηθεσδᾶ ἔτσικαί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroά τους στήν ἁγία κολυmicroβήθρα θεραπεύονται ἀπό τίς ψυχικές ἀσθένειες τίςἁmicroαρτίες

12 H O∆OΣ

ΧΧρριισσττιιααννιικκόό ββάάππττιισσμμαα ππρροοττυυππώώσσεειιςς κκααίί σσυυμμββοολλιισσμμοοίί

τοῦ Ἀρχιμ Μαξίμου Παναγιώτου

Β΄ Συmicroβολισmicroοίbull Ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα ἀπό ἱερέα Ὁ ἱερέαςστήν ἀρχή τῆς Κατήχησης φυσᾶ τριπλά σταυροειδῶςπρός τόν κατηχούmicroενο καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό microέτωπο καί τό στῆθος λέγοντας lsquolsquoΕἰς τό ὄνοmicroα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατοςrsquorsquo Στήνεὐχή microετά τούς τρεῖς ἐξορκισmicroούς ὁ ἱερέας καί πάλιἐmicroφυσᾶ τριπλᾶ καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τόν κατηχούmicroενο λέγοντας lsquolsquo Ἐξέλασον ἀπrsquo αὐτοῦ πᾶν πονηρόν καίἀκάθαρτον πνεῦmicroα κεκρυmicromicroένον καί ἐmicroφωλεῦον αὐτοῦτῇ καρδίᾳrsquorsquo Τά ἐmicroφυσήmicroατα microᾶς ὑπενθυmicroίζουν τό ἐmicroφύσηmicroα τοῦ Θεοῦ στόν Ἀδάmicro (Γέν 27 πνοή ζωῆς) καί τόἐmicroφύσηmicroα τοῦ Χριστοῦ στούς microαθητές microετά τήν Ἀνάστασή Του (Ἰωάν 2022 microετάδοση Ἁγίου Πνεύmicroατος)Ἔτσι microέ τά ἐmicroφυσήmicroατα ὁ ἱερέας ζητάει γιά τόν κατηχούmicroενο ἀπό τόνΘεό τήν ἀποκατάστασή του στήνπροπτωτική κατάσταση καί τόνἐρχοmicroό σrsquoαὐτόν τοῦ Ἁγίου ΠνεύmicroατοςΤό σφράγισmicroα microέ τή σταυροειδή εὐλογία γίνεται γιά νά καθαριστεῖ ὁ κατηχούmicroενος microέ τή δύναmicroη τοῦ Σταυροῦ ἀπό δαιmicroονικές ἐπήρειες καί ἐπιρροές νά ἁγιασθεῖ καί νά γίνει ἄξιοςτῆς ὑποδοχῆς τοῦ Χριστοῦ microέσα τουΕὐλογεῖται στό microέτωπο γιά νά ἁγιασθεῖ ὁ νοῦς του καί στό στῆθος γιά νάἁγιασθεῖ ἡ καρδιά του Ἀργότερα ὁἱερέας εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό νερόκαί λέγει lsquolsquoΣυντριβήτωσαν ὑπό τήνσηmicroείωσιν τοῦ τιmicroίου Σταυροῦ πᾶσαιαἱ ἐναντίαι δυνάmicroειςrsquorsquo Γίνεται αὐτή ἡ εὐλογία γιά νάἐκδιωχθοῦν ἀπό τό νερό πονηρές δυνάmicroεις πού πιθανόνἐmicroφωλεύουν ἐκεῖ Τό ἴδιο σταυροειδῶς εὐλογεῖ καί τόἔλαιον Ὁ σταυρός χρησιmicroοποιεῖται ἐπανειληmicromicroέναἐπειδή microετά τή σταύρωση τοῦ Χριστοῦ θεωρεῖταιὄργανο microετάδοσης τῆς θείας χάριτος bullΟἱ Ἐξορκισmicroοί ἤ ἀφορκισmicroοί Ὁ ἱερέας microέ τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόmicroατος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς σωτηριώδουςδύναmicroης τοῦ πάθους Του ζητᾶ τήν ἐκδίωξη τοῦ διαβόλου ἀπό τόν κατηχούmicroενο Ἡ Ἐκκλησία πιστεύει ὅτικάθε ἀβάπτιστος ἄmicroεσα ἤ ἔmicromicroεσα βρίσκεται ὑπό τήνκυριαρχία ἤ ἐπήρεια τοῦ διαβόλου Ὁ Χριστός ἐπισήmicroανε ὅτι ὁ διάβολος εἶναι laquoὁ ἄρχων τοῦ κόσmicroου τούτουraquo(Ἰωάν 1231) Τό ἴδιο εἶπε καί ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής laquoὁ κόσmicroος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖταιraquo (Α΄ Ἰωάν519) Μέ τίς θεραπεῖες τῶν δαιmicroονιζοmicroένων ὁ Χριστόςἔδειχνε ὅτι ὁ διάβολος ἔχασε τήν ἀπόλυτη ἐξουσία τουστούς ἀνθρώπους Μέ τούς ἐξορκισmicroούς τῶν βαπτιζοmicroένων νηπίων σήmicroερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλλαγή τους ἀπότό προπατορικό ἁmicroάρτηmicroα καί τίς ἀρνητικές ἐπήρειεςτῶν ἁmicroαρτιῶν τῶν προγόνων τους Στήν ἀρχαία Ἐκ

κλησία οἱ ἐξορκισmicroοί τῶν κατηχουmicroένων γίνονταν πολλές φορές κατά τή διάρκεια τῆς δίχρονης ἤ τρίχρονηςπεριόδου τῆς κατήχησής τουςbull Στροφή πρός τά δυτικά τοῦ κατηχουmicroένου Ἡ δύσηγενικά συmicroβολίζει τό σκοτάδι Ἐδῶ συmicroβολίζει τόν διάβολο καί τήν προηγούmicroενη ἁmicroαρτωλή ζωή τοῦ κατηχουmicroένου bull Ἀπόταξη διαβόλου ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ ἱερέας ρωτάει τόν κατηχούmicroενο πολλές φορές νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάν θέλει νά ἀποmicroακρυνθεῖ ἀπό τήν παράταξη τοῦσατανᾶ laquoἀποτάσσῃ τῷ σατανᾷraquo καί laquoἀπετάξω τῷ σατανᾷraquo Ὁ κατηχούmicroενος στήν ἀρχαία Ἐκκλησία γιά νάδηλώσει τήν ἀποταγή τοῦ σατανᾶ σήκωνε τά χέρια τουψηλά φανερώνοντας microέ τήν κίνηση αὐτή τήν ἀπο

στροφή τουbull Ἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ κατηχούmicroενος φυσάεικαί φτύνει πρός τά δυτικά δηλ πρόςτόν σατανᾶ γιά νά δείξει τήν ἀποταγή του ἀπό αὐτόν Τό τριπλόἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα φανερώνειτήν ὁλοκληρωτική ἀποστροφή Τόφτύσιmicroο τοῦ διαβόλου φανερώνει τήνἐχθρότητα τοῦ κατηχουmicroένου πρόςτόν δυνάστη τῆς ἀνθρωπότητας bull Στροφή πρός τά ἀνατολικά τοῦκατηχουmicroένου Ἡ ἀνατολή συmicroβολίζει τόν Χριστό (Λουκᾶ 178) τό φῶςτό ἀληθινό (Ἰωάν 19) τό φῶς τοῦκόσmicroου (Ἰωάν 812) Ὅπως ὁ ἥλιοςἔρχεται ἀπό τήν ἀνατολή ἔτσι καί

τό φῶς τοῦ Θεοῦ ταυτίζεται microέ τήν ἀνατολή Ὁ βαπτιζόmicroενος γιά νά δείξει τήν ἔνταξή του στή χορεία τῶνχριστιανῶν καί τήν προσδοκία τοῦ φωτισmicroοῦ του ἀπότόν Θεό στρέφεται πρός τήν ἀνατολή bull Σύνταξη microέ Χριστό Ὁ ἱερέας ρωτάει καί πάλι πολλέςφορές τόν κατηχούmicroενο νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάντώρα θέλει νά ἐνταχθεῖ microέ τόν Χριστό laquoσυντάσσῃ τῷΧριστῷraquo καί laquoσυνετάξω τῷ Χριστῷraquo Ἡ ἐπανειληmicromicroένη ἐρώτηση ἐκφράζει τήν ἐλευθερία τοῦ κατηχουmicroένου καί τήν σίγουρη ἔνταξή του στούς ἀκολούθους τοῦΧριστοῦ Μετά ἀκολουθεῖ ἡ ἔκφραση τῆς πίστεως microέτήν ἀπαγγελία τοῦ lsquolsquoΠιστεύωrsquorsquo Στή συνέχεια ὁ ἱερέαςζητάει ἀπό τόν κατηχούmicroενο νά προσκυνήσει τόν Χριστό laquoΚαί προσκύνησον αὐτῷraquo Στήν ἀρχαία Ἐκκλησίαἔκλινε τά γόνατα ὁ κατηχούmicroενος προσκυνώντας τόνἴδιο τόν Θεό τόν Χριστό bull Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα συmicroβολίζειτόν τάφο τοῦ Χριστοῦ γιατί σύmicroφωνα microέ τόν ἀπόστολοΠαῦλο microέ τή βάπτιση laquoσυνετάφηmicroεν τῷ Χρι στῷraquo (Ρωmicro634) Ἐπίσης συmicroβολίζει τήν Ἐκκλησία ἐπειδή ἡἘκκλησία ὡς πνευmicroατική microήτρα microᾶς ἀναγεννᾶ

13H O∆OΣ

Μέ τούς ἐξορκισμούς τῶν

βαπτιζομένων νηπίων σή-

μερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλ-

λαγή τους ἀπό τό προπατο-

ρικό ἁμάρτημα καί τίς ἀρνη-

τικές ἐπήρειες τῶν ἁμαρτιῶν

τῶν προγόνων τους

bull Τό νερό Ὅπως τό νερό καθαρίζει τίς ἀκαθαρσίες τοῦσώmicroατος ἔτσι καί ἡ βάπτιση microᾶς καθαρίζει ἀπό τίςἁmicroαρτίες Τό νερό τῆς ἁγίας κολυmicroβήθρας συmicroβολίζειτόν θάνατο καί τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Ὅπως τόνερό τοῦ Κατακλυσmicroοῦ κατέστρεψε τήν ἁmicroαρτωλήἀνθρωπότητα ἤ τό νερό τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας κατέστρεψε τόν Φαραώ ἔτσι καί τό νερό τῆς βαπτίσεως καταστρέφει τήν κάθε ἁmicroαρτία τοῦ βαπτιζοmicroένου καί τήνἐπιρροή τοῦ σατανά ἐπάνω του Ὅπως τό νερό (ἄβυσος)microέ τήν παρουσία (ἐπεφέρετο) τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος(Γέν 12) ἔγινε ἡ πηγή τῆς ζωῆς ἔτσι καί τό νερό τῆςβαπτίσεως microέ τόν ἐρχοmicroό τοῦ ἰδίου τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος προσφέρει τήν ἀναγέννηση (Ἰωάν 335)τοῦ βαπτιζοmicroένουbull Ἐπορκιστικό ἔλαιο Τό λάδι ἁγιάζεται microέτρία ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα γιά νάἀπαλλαχθεῖ ἀπό τίς δυνάmicroεις τοῦ σκότους νάκαταστεῖ ἐξαγιαστικό καί ἀνακαινιστικό καίνά ἁγιάσει τόν κατηχούmicroενο ἀπαλλάσσοντάςτον ἀπό δαιmicroονικές ἐπιρροές Ἐπειδή αὐτό τόλάδι ἐξορκίζει (διώχνει) τίς πονηρές δυνάmicroειςὀνοmicroάζεται ἐπορκιστικόν ἔλαιον Τό ἐπορκιστικόνἔλαιον ρίχνεται τρεῖς φορές σταυροειδῶς στό νερό τῆςἁγίας κολυmicroβήθρας microέ τή δοξολογική λέξη ldquoἈλληλούιαrdquo (δόξα στόν Κύριο) γιά νά τελειωθεῖ ὁ καθαγιασmicroός του Ἐπίσης ὁ ἱερέας χρίει microέ τό λάδι σταυροειδῶςmicroέ τά τρία δάκτυλα ὅλα τά microέρη τοῦ σώmicroατος τοῦ βαπτιζοmicroένου στό microέτωπο στό στῆθος στό στόmicroα στάαὐτιά στήν πλάτη στά χέρια στά πόδια γιά ὁλοκλήρωση τῆς ἀπελευθέρωσης (ἐξορκισmicroοῦἐπορκισmicroοῦ) ἀπότίς σκοτεινές δυνάmicroεις Τό ἔλαιον συmicroβολίζει τό ἔλεοςτοῦ Θεοῦ πρός τόν βαπτιζόmicroενο Μέ τή βάπτιση ὁ ἁmicroαρτωλός ἄνθρωπος ἀποκαταλλάσσει τή σχέση του microέ τόνΘεό καί ἀποκαθίσταταισυmicroφιλιώνεται Ἐπειδή στήνἀρχαία ἐποχή ἄλειφαν microέ λάδι τούς παλαιστές στά γυmicroναστήρια γιά νά τονωθεῖ το σῶmicroα τους καί νά διαρκεῖπιό πολύ ὁ ἀγώνας ἔτσι καί microέ τό λάδι τῆς βαπτίσεωςσυmicroβολίζεται ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος ἀπό τή βάπτιση καίmicroετά γίνεται ἀθλητής τοῦ πνευmicroατικοῦ ἀγώναbull Τριπλή κατάδυση καί ἀνάδυση Ἡ τριπλή κατάδυσηκαί ἀνάδυση συmicroβολίζει τόν τριήmicroερο ἐνταφιασmicroό καίτήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroενhellipraquo (Ρωmicro 63) Ἐπίσης συmicroβολίζει τόν θάνατοτοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἀνάσταση τοῦ νέουbull Ἐπίκληση Τριαδικοῦ Θεοῦ Σύmicroφωνα microέ τά λόγιατοῦ Κυρίου ἡ βάπτιση γίνεται στό ὄνοmicroα τῆς ἉγίαςΤριάδος (Ματθ 2819) Ἡ ἐπίκληση τῆς Ἁγίας Τριάδος φανερώνει ὅτι ὅπως ὁ Τριαδικός Θεός ἔπλασε τόνἄνθρωπο ἔτσι ὁ ἴδιος Θεός ἀναπλάθει τόν ἄνθρωποστήν Ἐκκλησία Τουbull Τριχοκουρία Ἡ σταυρόσχηmicroη κουρά τῶν τριχῶν τῆςκεφαλῆς τοῦ βαπτισθέντος σηmicroαίνει τήν ἀφιέρωσή τουστόν Θεό Ὑπῆρχε στούς εἰδωλολάτρες καί στούς ἰου

δαίους (Ἀριθmicro 613 Πράξ 1818 καί 212326) τόἔθιmicroοτάmicroα νά ἀφιερώνουν κοmicromicroένα microαλλιά στόν ΘεόΟἱ δοῦλοι στήν ἀρχαία ἐποχή κουρεύονταν ἐντελῶς γιάνά δείξουν ὅτι ἀνήκουν σέ κάποιον κύριο Ἡ προσφοράτῶν πρώτων microαλλιῶν (ἀπαρχή) στόν Θεό ἀποτελεῖσύmicroβολο τῆς πλήρους ἀφιερώσεως σrsquoΑὐτόν καί ἔκφρασηεὐχαριστίας γιά τήν ἀναγέννηση τοῦ βαπτίσmicroατος bull Ἔνδυση Μετά τή βάπτιση ντύνουν τόν βαπτιζόmicroενοmicroέ καινούρια λευκά ροῦχα Τά λευκά ροῦχα συmicroβολίζουντήν καθαρή ψυχή τοῦ βαπτισmicroένου καί τόν ἐρχοmicroό τοῦΧριστοῦ (Γαλ 327 laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητεΧριστόν ἐνεδύσασθεraquo) καί τῆς φωτεινῆς χάριτος τοῦ

Ἁγίου Πνεύmicroατος Τό λευκό συmicroβολίζει τήχαρά τῆς Ἀνάστασης καί τή δόξα τῆς Μεταmicroόρφωσης τοῦ Χριστοῦ Τό λευκό ὑποδεικνύειστόν βαπτισmicroένο τόν ἀγώνα πού πρέπει νάκάνει στό ἑξῆς γιά νά κρατήσει καθαρή τήνψυχή τουbull Χορός Μέ τό ψάλσιmicroο τοῦ laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθεraquo ὁἱερέας microέ τόν ἀνάδοχο καί τόν βαπτισmicroένο πε

ριφέρονται κυκλικά γύρω ἀπό τήν ἁγία κολυmicroβήθρα Ὁχορός αὐτός εἶναι τριπλός εἰς τύπον τῆς Ἁγίας Τριάδοςκαί ἐκφράζει τή χαρά τῶν ἀνθρώπων καί ὅλων τῶνἀγγέλων γιά τήν εἴσοδο ἑνός πλανεmicroένου προβάτου στήmicroάντρα τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία Ὁ Χριστός εἶπεὅτι laquoχαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπίἑνί ἁmicroαρτωλῷ microετανοοῦντιraquo (Λουκᾶ 1510) Ὁ εὔθυmicroος χορός microᾶς παραπέmicroπει στή χαρά τοῦ γάmicroου καθότικι ἐδῶ ἔχουmicroε πνευmicroατικό γάmicroο τήν ἕνωση τοῦ νεοφωτίστου microέ τόν νυmicroφίο Χριστό bull Λαmicroπάδες Στόν νεοφώτιστο προσφερόταν ἀναmicromicroένηλαmicroπάδα Μέ τόν σηmicroερινό νηπιοβαπτισmicroό καλό εἶναιτή λαmicroπάδα νά τήν κρατάει ὁ ἀνάδοχος Ἡ φωτοχυσίατῶν λαmicroπάδων συmicroβολίζει τό φῶς τοῦ Χριστοῦ πούἔλαβε ὁ βαπτισmicroένος καί τή χαρά τοῦ οὐρανοῦ καί τῶνχριστιανῶν γιά τήν εἴσοδό του στήν Ἐκκλησία Στήνἀρχαία Ἐκκλησία ἄναβαν ὅλοι οἱ χριστιανοί λαmicroπάδεςστό ναό κατά τά Φῶτα καί τή Λαmicroπρή πού γίνονταν οἱπερισσότερες βαπτίσεις Ἡ φωτοχυσία ἐπίσης ὑπενθυmicroίζει στόν νεοφώτιστο ὅτι στό microέλλον πρέπει νά ζεῖκατά τά λόγια τοῦ Χριστοῦ φωτεινά laquoοὕτω λαmicroψάτωτό φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσινὑmicroῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑmicroῶν τόνἐν τοῖς οὐρανοῖςraquo (Ματθ 516)bull Σταυρός Μέ τό κρέmicroασmicroα τοῦ Σταυροῦ στό λαιmicroό τοῦνεοφωτίστου συmicroβολίζεται ὅτι ὁ νέος χριστιανός σύmicroφωνα microέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ laquoεἴ τις θέλει ὀπίσω microουἐλθεῖν ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόναὐτοῦ καί ἀκολουθείτω microοιraquo (Ματθ 1624) ἀκολουθεῖτόν Χριστό σηκώνοντας στό ἑξῆς τό σταυρό του ὉΣταυρός ὡς ἱερό ἀντικείmicroενο προστατεύει τόν χριστιανόἀπό τις ἐπιθέσεις τοῦ πονηροῦ

14 H O∆OΣ

Ἀπό τούς πονηρούς λογισmicroούς πού πολεmicroοῦντόν ἄνθρωπο τρεῖς εἶναι οἱ πιό σκληροίτῆς ἀπιστίας τῆς βλασφηmicroίας καί τῆς

πορνείαςΓιά νά κοπάσει αὐτός ὁ πόλεmicroος πρέπει πρῶτα

νά γνωρίζεις πότε ἁmicroαρτάνεις καί πότε ὄχι ∆ένἁmicroαρτάνεις ὅταν ὁ νοῦς ἡ βούλησις δέν συγκατατίθεται στούς λογισmicroούς πολύ περισσότεροὅταν τούς ἀποστρέφεται ἤ τούς περιφρονεῖ Ἁmicroαρτάνεις κάποτε καί θανάσιmicroα ὅταν ὁ νοῦς αὐτοπροαίρετα συγκρατεῖ τούς λογισmicroούς καί ἡ καρδιάἡδύνεται καί εὐχαριστεῖται micro αὐτούς Ὅποιος πολεmicroεῖται ἀπό πονηρούς λογισmicroούς καί δέν τούςἀποδέχεται ταράσσεται ὅmicroως νοmicroίζοντας ὅτιἁmicroάρτησε αὐτός εἶναι microικρόψυχος ἐmicroπαίζεταιἀπό τόν διάβολο καί δέν γνωρίζει νά διακρίνει microεταξύ προσβολῆς καί συγκαταθέσεως

Μήν παραξενεύεσαι πού οἱ ἴδιοι λογισmicroοί φέρνουν microαζί τους καί θάνατο καί ζωή αἰώνιο θάνατο ἤ αἰώνια ζωή Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποδέχεται προκαλοῦν θάνατο Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποστρέφεται καί τούς πολεmicroᾶ χαρίζουν ζωή καίαὐξάνουν τόν microισθό του στόν οὐρανό

Συmicroβαίνει κάποτε νά ἔρχονται λογισmicroοί ἀπιστίας ἤ βλασφηmicroίας κατά τοῦ Θεοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἤ τῶν ἁγίων Καmicromicroιά φορά ἀντικρύζοντας τά ἄχραντα καί θεῖα Μυστήρια ἤ τίςἅγιες εἰκόνες πέφτουν ἐπάνω σου σάν microαῦρο σύννεφο βλάσφηmicroες σκέψεις Περιφρόνησε αὐτούςτούς λογισmicroούς Ἀδιαφόρησε Μήν ἀνησυχεῖς καίmicroή θλίβεσαι γιατί ἔτσι χαροποιεῖς τόν διάβολοΤοῦ ἀρκεῖ νά σέ βλέπει θλιmicromicroένο καί συγχυσmicroένοἄν δέν κατορθώσει κάτι χειρότερο Θά ἐπαυξήσειτότε τούς λογισmicroούς σου γιά νά ἐξουθενώσει τελείως τή συνείδησή σου Ὅταν ὅmicroως σέ δεῖ νά περιφρονεῖς τούς βλάσφηmicroους λογισmicroούς θά ἀποmicroα

κρυνθεῖ ντροπιασmicroένος Πρόσεξε καί θά διαπιστώσεις ὅτι καί τά τρία εἴδη τῶν λογισmicroῶν γεννιοῦνται συχνά ἀπό τήν κατάκριση Μήν κατακρίνεις τόν ἀδελφό σου καί θά καταφέρεις γενναῖοπλῆγmicroα στούς πονηρούς λογισmicroούς Ἐπειδή ὅmicroωςὁ πόλεmicroος τῶν λογισmicroῶν ταλαιπωρεῖ συνήθωςτούς ὑπερηφάνους καί φθονερούς ὁ πιό σίγουροςτρόπος γιά ν ἀπαλλαγεῖς ἀπ αὐτόν εἶναι νά καλλιεργήσεις microέσα σου τήν ταπείνωση καί τήν ἀκακία

Οἱ ἅγιοι Πατέρες διδάσκουν καί ὑποδεικνύουντά microέσα καί τούς τρόπους πού θά χρησιmicroοποιήσειςγιά νά νικήσεις τούς λογισmicroούς καί νά καταισχύνεις τούς δαίmicroονες πού τούς σπέρνουν microέσα σου Νά τούς φανερώνεις στόν πνευmicroατικό σου microέ

τήν ἐξοmicroολόγηση Νά προσεύχεσαι στόν Κύριο microέ θέρmicroη ἀναθέ

τοντας σ Ἐκεῖνον τήν ἀσθένειά σου καί ὁmicroολογώντας τήν ἀδυναmicroία σου

Νά καλλιεργεῖς microέσα σου τή συντριβή τοῦ νοῦτήν αὐτοmicroεmicroψία καί γενικά ταπεινό φρόνηmicroα

Ν ἀγαπήσεις τή νηστεία πού θανατώνει πρόπαντός τούς σαρκικούς λογισmicroούς

Ν ἀγαπήσεις τούς σωmicroατικούς κόπους καίmicroόχθους πού ταπεινώνουν τό σῶmicroα καί πνίγουν microέσα στόν ἱδρώτα σου τίς πανουργίες τῶνδαιmicroόνων

Νά ζεῖς συνέχεια microέ τή microνήmicroη τοῦ θανάτου καίτῆς φοβερῆς κρίσεως τοῦ Θεοῦ

Ν ἀντιπαραθέτεις στούς ρυπαρούς λογισmicroούςἄλλους λογισmicroούς ὑγιεῖς καί θεαρέστους

Τέλος ἄν εἶσαι δυνατός περιφρόνησε καί περιγέλασε τούς λογισmicroούς κι ὕστερα προσπέρασέτους ἀδιάφοραὉ τελευταῖος αὐτός τρόπος ἐξευτελίζει τελείως

τούς δαίmicroονες

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟΚΑ΄ Ἔκδοση τῆς διασκευῆς ἀπό τά ρωσικά ἀπό τήν Ἱερά Μονή Παρακλήτου

Ὠρωπός Ἀττικῆς 2005 (σελ 1517)

Πόλεmicroος λογισmicroῶν

∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι ΟΥ Τ ΟΥ Ρ ΟΥ Σ Τ Ω Φ

15H O∆OΣ

Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν προτεσταντικῶνκυρίως ἀλλὰ καὶ ἄλλων αἱρετικῶν ἀντιλή-ψεων καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς ἔντονης κυριαρ-

χίας τῆς λογοκρατίας τίθεται συχνὰ τὸ ἐρώτημα ἐὰνὁ νηπιοβαπτισμὸς εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ ἀποκεκα-λυμμένο θέλημα τοῦ Θεοῦ Πίσω ἀπὸ τὸ ἐρώτημααὐτὸ κρύβεται ἡ ἀμφισβήτηση τῆς πρα κτικῆς στὴνὈρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ βαπτίζονται τὰ νέα της μέληστὴν νηπιακὴ ἡλικία καὶ ἡ ἐνθάρρυνση νὰ ἐγκατα-λειφθεῖ ἡ μακραίωνη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ παράδοσηὩς βασικὰ ἐπιχειρήματα προβάλλονται ἡ θεωρού-μενη ἔλλειψη ἁγιογραφικῶν μαρτυριῶν ἡ θεωρού-μενη διαπίστωση ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἦταν ἄγνω-στος στοὺς ἀποστο λικοὺς χρόνους καὶ στοὺς ἑπομέ-νους τρεῖς αἰῶνες καί τέλος ἡ ἀπουσία τῆς ἐλεύθε-ρης βούλησης στὰ νήπια

Ἐὰν καὶ κατὰ πόσον ἰσχύουν τὰ παραπάνωἐπιχειρήματα θὰ τὸ ἐρευνήσουμε στὴν συνέ-χεια

1 Ἡ μαρτυρία τῶν Ἁγίων Γραφῶν Ὅσο κι ἄν ἐρευνήσει κάποιος τὶς

Ἅγιες Γραφὲς εἶναι ἀδύνατο νὰ βρεῖσrsquoαὐτὲς ρητὴ ἐντολή μὲ τὴν ὁποίανὰ ἀπαγορεύεται ὁ νηπιο βαπτι -σμός Δὲν ὑπάρχει βέβαια καὶ ρητὴἐντολή μὲ τὴν ὁποία νὰ συστήνε-ται Κι αὐτὸ διότι γιὰ τοὺς πιστοὺςτῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὁ νη-πιο βαπτισμὸς δὲν ἀποτε λοῦσε πρό-βλημα Ὑπῆρχε ἡ βεβαιότητα ὅτι τὰ νέατης μέλη μποροῦσαν νὰ βαπτισθοῦν σὲὁποιαδήποτε ἡλικία κι ἄν εὑρίσκοντοἀκόμη καὶ στὴν νηπιακή Οἱ ἁγιογρα-φικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν ἀμετακίνητηαὐτὴ πεποίθηση τῆς ἈποστολικῆςἘκκλησίας εἶναι ποικίλες

Τὰ εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ κείμενα τῆςΚαινῆς Διαθήκης μᾶς διδάσκουν ὅτι τὸ χριστιανικὸβάπτισμα εἶναι τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆς Νέας Δια-θήκης τὴν ὁποία ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μὲ τὸν ΝέοἸσραήλ ὅπως ἀκριβῶς τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆςΠαλαιᾶς Του Διαθήκης ἦταν ἡ περιτομή Ὅταν ὁΧριστὸς λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάληψή του παραγ-γέλλει στοὺς μαθητές του νὰ laquoμαθητεύσουν πάντα τὰ

ἔθνη βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶτοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo (Μτθ 2819)θέτει ὡς πρώτη καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴνἔνταξή τους στὸν Νέο Ἰσραήλ στὴν Ἐκκλησία τὴνβάπτισή τους Ἔτσι τὸ βάπτισμα γίνεται τὸ ἀπαραί-τητο σημάδι τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας Κατὰ παρό-μοιο τρόπο καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἡ περιτομὴἀποτελοῦσε τὸ ἀπαραίτητο σημάδι ἐκείνων ποὺ ἀνή-καν στὸν λαό τοῦ Θεοῦ Εἶναι γνωστὸ ὅτι στὴν ΠΔιαθήκη ὁ Θεός ὄχι ἁπλῶς ἐπέτρεπε στὰ νήπια νὰδεχθοῦν τὴν περιτομή ἀλλὰ ρητὰ ἐντελλόταν νὰὑποβληθεῖ στὴν περιτομὴ κάθε ἀγόρι κατὰ τὴν ὀγδόηἡμέρα μετὰ τὴν γέννησή του (Γεν 179-14) Γιατὶ λοι-πόν στὴν Κ Διαθήκη νὰ ἀποκλείσει ὁ Θεὸς τὰ νήπιανὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας του Αὐτὴ ἡ πρακτικὴ

τῆς περιτομῆς στὴν Π Διαθήκη ἀποτελεῖ ξεκά-θαρη ἁγιογραφικὴ κατοχύρωση τοῦ νηπιο-

βαπτισμοῦἈπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἰδιαίτερα

ἀξιοπρόσεκτος ὁ λόγος τὸν ὁποῖο ἀπη-ύθυνε ὁ ἀπόστολος Πέτρος στὸπλῆθος ποὺ παρακολουθοῦσε τὸ γε-γονὸς τῆς Πεντηκοστῆς laquoΜετανοή-σατε καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶνἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφε-σιν ἁμαρτιῶν καὶ λήψεσθε τὴν δω-ρεὰν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Ὑμῖν γάρἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοιςὑμῶν καὶ πᾶσι τοῖς εἰς μακράνraquo(Πρξ 238-39) Τὸ πρῶτο μέροςτοῦ χωρίου ἀποτελεῖ τὸ κατrsquoἐξοχὴν ἐπιχείρημα τῶν Προτε-

σταντῶν ἐναντίον τοῦ νηπιοβα-πτισμοῦ Ὅμως οἱ ἴδιοι ἀποφεύγουν

ἐπιμελῶς νὰ ἀναφερθοῦν καὶ στὴ συνέχειατοῦ χωρίου στὴν ὁποία ρητὰ λέγεται ὅτι ἡ ὑπόσχεσητοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν λήψη τοῦ ἁγίου Πνεύματος μὲ τὸβάπτισμα ἀφορᾶ καὶ στὰ τέκνα τους ἀνεξαρτήτωςἡλικίας

2 Ὁ νηπιοβαπτισμὸς γνωστὸς στὴν Ἐκκλησίαἀπὸ τὴν ἀρχὴ καὶ ἀδιάκοπα

Ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἀποτελεῖ πράξη τῆς Ἐκκλησίαςἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους καὶ ἀδιάκοπα μέχρικαὶ σήμερα Εἶναι πολὺ γνωστὲς οἱ περιπτώσεις βα-

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΥτοῦ Ἀρχιμ Αὐγουστίνου Γ Μύρου Δρ Θ

16 H O∆OΣ

πτίσεως ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας τοῦ Κορ-νηλίου (Πρξ 1048) τῆς Λυδίας (Πρξ 1615) τοῦ δε-σμοφύλακος τῶν Φιλίππων (Πρξ 1631-34) τοῦἀρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 188) καὶ τοῦ Στε-φανᾶ (Α΄ Κορ 1615) στὶς ὁποῖες θὰ ὑπῆρχαν μικρὰπαιδιὰ καὶ νήπια Ἄν στὴν ἐποχὴ αὐτὴ οἱ βαπτίσειςτῶν ἐνηλίκων ἀποτελοῦν τὸν κανόνα αὐτὸ ἐξηγεῖταιἀπὸ τὸ ὅτι οἱ πρῶτοι ποὺ προσέρχονται στὴν Πίστηεἶναι ἐνήλικες πολλοὶ μάλιστα ἔγγαμοι μὲ ἀπίστουςσυντρόφους γεγονὸς ποὺ δυσκολεύει ἀκόμη πε ρισ-σότερο τὴν βάπτιση τῶν νηπίων Ὅμως ἀπὸ τὴνεἰδικὴ αὐτὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε κανεὶς δὲνμπορεῖ νὰ συμπεράνει ὅτι ἡ πράξη τοῦ νηπιο -βαπτισμοῦ ἦταν ἄγνωστη Οἱ παραπάνω ἁγιο γρα-φικὲς μαρτυρίες βεβαιώνουν τὸ ἀντίθετο Περισσό-τερο ὅμως βεβαιώνεται ἡ πράξη αὐτὴ τῆς Ἐκ κλησίαςἀπὸ τὴν συνέχειά της ὅπως μαρτυ-ρεῖται ἀπὸ τοὺς μετα ποστολικοὺςκαὶ λίγο μεταγενέστερους πατέρες

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (130-202 μΧ)γράφει laquoΔιότι αὐτός [ὁ Χριστός]ἦρθε στὴ γῆ γιὰ νὰ μᾶς σώση ὅλουςδιrsquo αὐτοῦ - ὅλους λέγω ποὺ θὰ ἀνα- γεννηθοῦν διrsquo αὐτοῦ ἐν Θεῷ -νήπιαπαιδιά ἐφήβους νέους καὶ γέρουςἮλθε λοιπόν γιὰ κάθε ἡλικία γενό-μενος νήπιος γιὰ τὰ νήπια καθαγιά-ζοντας τὸ παιδὶ γιὰ τὰ παιδιά γε-νόμενος πρὸς αὐτὰ ταυτόχρονα πα-ράδειγμα εὐσεβείας ἀρετῆς καὶ τα-πείνωσηςraquo (Κατὰ Αἱρέσεων 2 PG7783-784) Ὁ Ὠριγένης μεταφέρειτὴν ἀποστολικὴ παράδοση γράφοντας laquoΜπορεῖ κά-ποιο παιδί ποὺ μόλις γεννήθηκε νὰ ἁμαρτήση Κιὅμως ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς (505-7) καὶτὸν Ἰώβ (144) ἔχει ἁμαρτία γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰπροσφέρη κάποια θυσία Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ Ἐκκλη-σία ἔλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὴν παράδοση νὰ βα-πτίζωνται καὶ τὰ παιδιάΟἱ ἄνθρωποι στοὺς ὁποίουςπαραδόθηκαν τὰ ἱερὰ Μυστήρια γνώριζαν ὅτι μέσαστὸν καθένα μας ὑπῆρχε ἔμφυτη ἡ μόλυνση τῆς ἁμαρ-τίας ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ ξεπλυθῆ διrsquo ὕδατος καὶ Πνεύ-ματοςraquo (Σχόλια εἰς Ρωμαίους 519 PG 141047) Ὁἅγιος Κυπριανός (200-258) τονίζει laquoἈπὸ αὐτὴ τὴνπνευματικὴ περιτομή [τὸ Βάπτισμα] δὲν πρέπει νὰἐμποδίζεται κανείς κανεὶς δὲν πρέπει νὰ κρατῆταιμακρυὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τὸ ὁποῖοἀφοῦ τηρήθηκε καὶ διατηρήθηκε χάριν ὅλων μας πι-στεύουμε ὅτι ἀκόμα περισσότερο πρέπει νὰ τηρηθῆγιὰ τὰ βρέφη καὶ τὰ νεογέννητα τὰ ὁποῖα ἕνεκεν

αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς θέσεώς τους χρήζουν περισσό-τερο τῆς βοηθείας μας καὶ τοῦ θείου ἐλέουςraquo (EpistulaLVIII)

3 Μὲ τὸ Βάπτισμα τοῦ νηπίου δὲν καταργεῖταιἡ ἐλεύθερη βούλησή του

Στὴν περίπτωση τῶν νηπίων δὲν τίθεται καθόλουθέμα ἐλευθέρας βουλήσεως διότι αὐτὴ δὲν μπορεῖκαθόλου νὰ ἐκδηλωθεῖ ὄχι μόνον γιὰ τὸ βάπτισμαἀλλὰ καὶ γιὰ καμμία ἄλλη ἐπίδραση ἐπάνω τους Μὲτὴν ἴδια λογική ποὺ κάποιοι ἀρνοῦνται τὸ βάπτισμαστὰ νήπια κάποιοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ ἀρνη-θοῦν σrsquo αὐτὰ τὴν παροχὴ συγκεκριμένης τροφῆςἐνδυ μασίας φαρμάκων καὶ στὰ μεγαλύτερα παιδιὰτὴν ἀποστολὴ στὸ νηπιαγωγεῖο στὸ σχολεῖο Ὅλεςαὐτὲς οἱ ἐνέργειες θεωροῦνται ἀπαραίτητες γιὰ τὸ

καλῶς νοούμενο συμφέρον τοῦ παι-διοῦ καὶ ἐπιβάλλονται χωρὶς τὴνσυγκα τάθεσή του Πολὺ δὲ περισσό-τερο θὰ πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπrsquo ὄψινὅτι ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυφόροι τουδὲν ἔχουν κανένα ἀπολύτως ἐνδοι-ασμὸ νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξενή-σουν τὴν ὁποιαδήποτε βλάβη στὸἀφύλακτο ἀπὸ τὴν θεία χάρη νήπιοἙπομένως δὲν πρόκειται γιὰ δυνα-τότητα ἐπιλογῆς τοῦ νηπίου ἀλλὰγιὰ δυνατότητα ἐπιλογῆς αὐτῶν ποὺτάχθηκαν νὰ προστατεύουν τὸνήπιο σχετικὰ μὲ τὸ ποιὲς δυνάμειςθὰ ἐνεργήσουν ἐπάνω του τοῦ Θεοῦἤ τοῦ διαβόλου Ἐξ ἄλλου ὅταν τὸνήπιο ἐνηλικιωθεῖ καὶ θελήσει νὰ

ἐγκαταλείψει τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ τὸκάνει

Ἀξίζει νὰ κλείσουμε τὴν σύντομη αὐτὴ μελέτη μὲτὴν ὁμολογία ἑνὸς πρώην προτεστάντη τοῦ Ματ-θαίου Γκάλλατιν ὁ ὁποῖος γιὰ χρόνια δίδασκε ἐναν-τίον τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἀλλὰ μετὰ τὴν μετα-στροφή του γράφει laquoἈνακάλυψα ὅτι ὅλοι αὐτοί ndash ὁΕἰρηναῖος ὁ Ὠριγένης ὁ Κυπριανός καὶ ἄλλοι ndash τι-μοῦσαν τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὡς θεόπνευστακείμενα καὶ θεωροῦσαν τὶς ἀπόψεις αὐτὲς περὶ τοῦ Βα-πτίσματος καὶ τῆς σωτηρίας τῶν νηπίων ἀπόλυτασύμφωνες μὲ τὰ κείμενα αὐτά Πρέπει νὰ ὁμολογήσωὅτι ἔχω περάσει πολλὲς ὧρες γονατιστὸς κλαίγονταςκαὶ παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ μὲ συγχωρήση ποὺ συ-κοφάντησα τοὺς ἁγίους Του Καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομαμιᾶς ἰδέας ποὺ δὲν ὑπῆρχε κἄν τὰ πρῶτα χίλια πεν-τακόσια χρόνια τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίαςraquo (Διψών-τας γιὰ τὸν Θεό σ 202)

Ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυ-

φόροι του δὲν ἔχουν κα-

νένα ἀπολύτως ἐνδοιασμὸ

νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξε-

νήσουν τὴν ὁποιαδήποτε

βλάβη στὸ ἀφύλακτο ἀπὸ

τὴν θεία χάρη νήπιο

17H O∆OΣ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

φέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Αὐτά εἶναι οἱ τύποι τοῦβαπτίσματος laquoἡ θάλασσα τοῦ ὕδατοςraquo τῆς κολυμ-βήθρας καί laquoἡ νεφέλη τοῦ Πνεύματοςraquo πού μᾶςἀναγεννᾶ στό βάπτισμα Ὁ Μωυσῆς δέ laquoτύπονἔφερε τοῦ Χριστοῦraquo Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἀναμάρτη-τος ὤν γιά νά ἁγιάσει τό βάπτισμα καί laquoἵνα χάρινθείαν καί ἀξίαν παράσχῃ τοῖς βαπτιζομένοιςraquo βα-πτίσθηκε στά νερά τοῦ Ἰορδάνη ὅπου καί τόΠνεῦμα τοῦ Θεοῦ ὡς περιστέρι ἦλθε laquoἐπrsquo αὐτόνraquo

Ἡ παρουσία λοιπόν τοῦ νεροῦ ἔρχεται ὡς σύμ-βολο τοῦ βαπτίσματος καί τῆς κάθαρσης ἀπό τήνἁμαρτία ἡ δέ παρουσία τοῦ Πνεύματος μέ τόὁποῖο ὁ Χριστός μᾶς βαπτίζει ὡς δύναμη ζωῆς ὡςἐγ γύηση καί ἀρραβώνας τῆς ἄλλης ζωῆς laquoἀρρα-βών γάρ ἐστι τῶν μελλόντων ἀγαθῶνraquo Αὐτό δεί-χνει πώς ἡ παλιγγενεσία πού γίνεται μέ νερό καίΠνεῦμα δέν ἔχει στατικό ἀλλά δυναμικό χαρα-κτήρα Τό βάπτισμα δέν ἐπαγγέ-λεται μόνο τήν κάθαρση ἀπό τήνἁμαρτία ἀλλά μεγαλύτερα καί τε-λειώτερα πράγματαmiddot γίνεται laquoὄχη -μα πρός οὐρανόν βασιλείας πρό-ξενον υἱοθεσίας χάρισμαraquo Ὁ βα-πτιζόμενος γίνεται laquoυἱός τοῦ Θεοῦκατά χάρινraquo μετά τήν ἀναγέννησηστήν κολυμβήθρα laquoκαί συγκληρο-νόμος Χριστοῦ μετά τήν ἐκ νεκρῶνἀνάστασινraquo

Ὅσα ἀναφέραμε παραπάνωγιά τό νερό ὡς εἰκόνα τοῦ θανά-του καί τοῦ Πνεύματος ὡς δύναμηζωῆς ἀρραβώνα τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν καί τῆς ἐνΧριστῷ ἀνάστασης φανερώνουν πώς τό βάπτισμαἔχει ἄμεση σχέση μέ τά σωτηριώδη γεγονότα τῆςζωῆς τοῦ Χριστοῦ Τό νερό ὡς θάνατος ἀλλά μέ τήδύναμη τοῦ Πνεύματος ὡς ζωή εἶναι σύμβολο καίεἰκόνα τοῦ θανάτου καί τῆς ἀνάστασης τοῦ Χρι-στοῦ Ὅπως ὁ Χριστός κατέβηκε στόν ἅδη καί μέτήν ἀνάστασή Του χάρισε στούς ἀνθρώπους τόφῶς καί τή ζωή ἔτσι καί ἐμεῖς βαπτιζόμενοι μι-μούμαστε μυστηριακά τό θάνατο καί τήν ἀνάστασηlaquoδιά τῶν εἰκόνων καί τῶν συμβόλων τούτων τῶνἱερῶνraquo

Ὅλα ὅσα γίνονται στό βάπτισμα ἡ σταύρωση ὁἐνταφιασμός εἶναι συμβολικά ἀλλά ἡ σωτηρία τοῦἀνθρώπου καί ἡ μετοχή του στήν ἐν Χριστῷ ζωήεἶναι πραγματικά Θάνατος ndash ταφή καί ζωή- ἀνά-

σταση μεταφέρονται στό συμβολισμό τοῦ βαπτί-σματος τό ὁποῖο εἶναι laquoὁμοίωμα τοῦ σταυροῦ τοῦθανάτου τῆς ταφῆς τῆς ἐκ νεκρῶν ἀναστάσεωςraquoΤό laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθημενraquo τοῦ Ἀπο-στόλου Παύλου σημαίνει ὅτι ὅτι ἦταν γιά τό Χρι-στό ὁ σταυρός καί ὁ τάφος εἶναι γιά μᾶς τό βάπτι-σμα Ἐπειδή ἕνας εἶναι ὁ ὑπέρ τοῦ κόσμου θάνατοςndash λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος ndash καί μία ἡ ἐκ νεκρῶνἐξανάσταση χάριν τούτου laquoὁ τήν ζωήν ἡμῶν οἰκο-νομῶν Κύριος τήν τοῦ βαπτίσματος ἡμῖν ἔθετο δια-θήκην θανάτου τύπον καί ζωῆς περιέχουσανraquo Ἡδιαφορά εἶναι ὅτι ὁ Χριστός πέθανε πραγματικάlaquoσαρκίhellip καί ἀνέστηraquo ἐνῶ ἐμεῖς laquoτῇ ἁμαρτίᾳ θνή-σκοντες ἀνιστάμεθα τῇ ἀρετῇraquo Ἐμεῖς θαπτόμαστεεἰκονικά στό νερό ἐνῶ ἐκεῖνος πραγματικά στή γῆlaquoἡμεῖς μέν τῇ ἁμαρτίᾳ ἐκεῖνος δέ τῷ σώματιraquo

Ἡ κατάδυση στό νερό εἶναι μία συμβολικήπράξη ἀλλά ἡ πραγματικότηταεἶναι ὅτι ἐκείνη τή στιγμή ὁ βα-πτιζόμενος συναποθνήσκει μέ τόΧριστό ὡς πρός τήν ἁμαρτία τόσῶμα τῆς ὁποίας νεκρώνεταιπράγματι laquoσυναποθνήσκει Χρι -στῷ μυστικῶς εἰπεῖν τῇ ἁμαρτίᾳκατά τό βάπτισμαraquo Ὁ παλαιόςἄνθρωπος δηλαδή ἡ κακία συ-σταυρώνεται καί πεθαίνει Ἡἀνάδυση ἐπίσης ἀπό τό νερόεἶναι μία πράξη συμβολική ἀλλάτό πραγματικό εἶναι ὅτι ὁ βαπτι-

ζόμενος ἐνδύεται τόν laquoνέοraquo laquoτόν καινόν ἄνθρωποντόν κατά Θεόν κτισθένταraquo Ἐνδύεται τόν ἴδιο τόΧριστό τόν ὁποῖο κατά τόν ἅγιο Νικόλαο τόν Κα-βάσιλα laquoφέρομε ἐπάνω στίς ψυχές μας στήν κε-φαλή στούς ὀφθαλμούς στά ἴδια τά σπλάχνα σέὅλα τά μέλη καθαρό ἀπό ἁμαρτία ἀπαλλαγμένοἀπό κάθε φθορά ὅπως ἀναστήθηκε καί ἐφανερώ-θηκε στούς μαθητάς καί ἀναλήφθηκε ὅπως θά ἔλθειπάλι γιά νά ἀπαιτήσει αὐτόν τό θησαυρόraquo

Ὅπως λοιπόν ἐνταχθήκαμε ὀργανικά στό σῶματοῦ Χριστοῦ μέ μία πράξη πού συμβολίζει συμμε-τοχή στό θάνατό Του ἔτσι θά συμμετάσχουμεπραγματικά καί στήν ἀνάστασή Του laquoεἰ γάρ σύμ-φοιτοι γεγόναμεν τῷ ὁμοιώματι τοῦ θανάτου αὐτοῦἀλλά καί τῆς ἀναστάσεως ἐσόμεθαraquo Ἡ τελείωση θάἔλθει στό μέλλον Τό βάπτισμα εἶναι laquoφυτεία πρόςἀθανασίανraquo καί laquoδύναμις πρός τήν ἀνάστασινraquo

7H O∆OΣ

Ὁ βαπτιζόμενος γίνεται

laquoυἱός τοῦ Θεοῦ κατά χάρινraquo

μετά τήν ἀναγέννηση στήν

κολυμβήθρα laquoκαί συγκληρο-

νόμος Χριστοῦ μετά τήν ἐκ

νεκρῶν ἀνάστασινraquo

bull Θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν προampποθέσεις γιὰ νὰ ἀνα λάβει κανεὶς ἀνάδοχος στὴν βάπτιση

Ἂν γιὰ νὰ ἀναλάβει κανεὶς ἀνάδοχος ἑνὸς δηmicroό σιου ἤ ἰδιωτικοῦ ἔργου ὁποιασδήποτε microορφῆς γίνονταιαὐστηροὶ διαγωνισmicroοὶ ποὺ θέτουν τὶς προQποθέσεις καὶτὶς εὐθύνες ποὺ ἀναλαmicroβάνει ὁ ἀνάδοχος τοῦ ἔργουτότε τί θὰ ἔπρεπε νὰ γίνονταν γιὰ τὸν ἀνάδοχο microίαςὕπαρξης τὴν στιγmicroὴ τοῦ Μυστηρίου τῆςΒαπτίσεως Τί αὐ στηρὲς προQπο θέσειςθὰ ἔπρεπε νὰ τεθοῦν γιὰ τὸν ἄν θρωπο ποὺ ἀνα λαmicroβάνει σὲ συνερ γασία microὲ τοὺς γονεῖς τὴν πνευmicroατικὴκαθοδήγηση microιᾶς ψυχοσωmicroατικῆςὕπαρ ξης τοῦ νέου microέλους τῆς Ἐκκλη σίας Μίας ὕπαρξης γιὰ τὴν ὁποία ὁΧριστός microας ἐναν θρώπησε ἔπαθεσταυρώθηκε τάφηκε καὶ ἀνα στήθηκεκαὶ ποὺ microὲ τὸ microυστήριο τῆς Βαπτίσεωςἐνσω microατώνεται στὸ Σῶmicroα τοῦ Χρι στοῦ καί ἔτσι τίθεται ὁ θεmicroέλιοςλίθος γιὰ τὴν σωτηρία του

bull Ποιὰ εἶναι τὰ σηmicroερινὰ δεδοmicroέναγιὰ τὸν ρόλο καὶ τὴν ἀξία τοῦ θεσmicroοῦ τοῦ ἀναδόχου

Καὶ ὅmicroως ὅπως φαίνεται microὲ τὰ σηmicroερινὰ δεδοmicroέναἡ ἀξία τοῦ θεσmicroοῦ τοῦ ἀναδόχου ὅσον ἀφορᾶ τὴ χρη σιmicroότητά του καὶ τὸν ρόλο ποὺ δια δραmicroατίζει στὸ microυ στήριο καὶ στὴ ζωὴ τοῦ βαπτισmicroένου ἀνθρώπου ἀκο λου θεῖ τὴν ἀπαξίωση τῆς οὐσίας καὶ τῆς ἔννοιας τοῦ ἴδιουτοῦ microυστηρίου τοῦ Ἁγίου Βαπτίσmicroατος καὶ τῆς microετατροπῆςτου σὲ ἐθιmicroική κοινωνικὴ ἐκδήλωση Αὐτὴ ἡ ἀπαξία ἀνα δεικνύεται ἀπὸ τὰ ἐσφαλmicroένα κριτήρια ἐπιλογῆς τοῦἀναδόχου ἀπὸ τοὺς γονεῖς ἀπὸ τὴν ἄγνοια γιὰ τὶς πραγ microατικὲς ὑποχρεώσεις καὶ τὶς εὐθύνες τοῦ ἀναδόχου καὶτέλος ἀπὸ τὴν χωρὶς προQποθέσεις καὶ microὲ laquoἐλαφρᾷ τῇκαρδίᾳraquo ἀβασάνιστη ἀποδοχὴ τῆς εὐθύνης ἀπὸ τὸν ἴδιοτὸν ἀνάδοχο

Ὅσοι ἱερωmicroένοι τελοῦν τὸ microυστήριο ἔχουν βρεθεῖπρὸ πολλῶν δυσάρεστων ἐκπλήξεων ποὺ τείνουν νὰ γί

νουν κανόνας Οἱ ἐκπλήξεις ἀφοροῦν στὴν ἀντι microετώπισητοῦ microυστηρίου ἀπὸ τοὺς ἀναδόχους καὶ τοὺς γονεῖς τῶνπαιδιῶν ποὺ βαπτίζονται ὡς microία κοινωνικὴ ἐκδήλωσηχωρὶς ἁγιοπνευmicroατικὲς διαστάσεις γιὰ τοὺς ἴδιους καὶγιὰ τὸ παιδί τους Εἶναι τραγικὸ παραδείγmicroατος χάριν νὰ ἀναλαmicroβάνει κανεὶς νὰ γαλουχήσει γνωστικὰ καὶβιωmicroατικὰ στὴν ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας microία ψυχὴ καὶ

τὴν ὥρα τῆς κατηχήσεως νὰ microὴν γνωρί ζει νὰ διαβάζει σωστὰ τὸ Σύmicroβολο τῆςπίστεως τὸ laquoπιστεύωraquo τὸ ὁποῖο ἀποτε λεῖ συνοπτικὴ παρουσίαση τῶν ἀλη θειῶν τῆς Ἐκκλησίας microας καὶ θὰ ἔπρεπενὰ εἶναι ἡ βάση καὶ ἡ ἀρχὴ τῶν γνώ σεων τοῦ ἀναδόχου

Ἂν λοιπὸν δὲν γνωρίζει ὁ ἀνάδοχοςνὰ τὸ διαβάσει τότε ἀντι λαmicroβάνεστε τόκατὰ πόσο γνωρίζει νὰ ἐmicroβαθύνει στὶςmicroεγάλες ἀλήθειες ποὺ κρύβει τὸ σύmicro βολο τῆς πίστεως καὶ ἀκόmicroη τὸ πόσοβιωmicroατικὴ σχέση ἔχει microὲ τὴν λατρείατῆς Ἐκκλησίας

Παλαιότερα ἄνθρωποι ποὺ δὲν γνώ ριζαν οὔτε τὴν ἀλφαβήτα ἤξεραν ὄχιἁπλῶς νὰ διαβάζουν ἀλλὰ καὶ νὰἀπαγγέλλουν ἀπὸ στήθους τὸ σύmicroβολο

τῆς Πίστεως γιατί συmicromicroετεῖχαν ἐνεργὰ στὴν ἐνοριακὴεὐχαριστιακὴ κοινότητα Στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία τότε καὶmicroόνο microετὰ δηλ τὴν Ὁmicroολογία Πίστεως ὁ ἀρχιερέαςτὸν σφράγιζε microὲ τὸ σηmicroεῖο τοῦ σταυροῦ καὶ ἔδινε τὴνἔγκριση ὥστε οἱ ἱερεῖς νὰ τὸν καταγράψουν ὡς ἀνά δοχο στὰ δελτία τῆς Ἐκκλησίας microαζὶ microὲ τὸν ὑποψήφιογιὰ τὴν βάπτιση ἀναδεκτό του Ὁποία τιmicroὴ ἀλλὰ καὶεὐθύνη γιὰ τὸν ἀνάδοχο

Σήmicroερα ὁ ἀνάδοχος ἀντιλαmicroβάνεται τὸν ρόλο τουὡς microία κοινωνικὴ καὶ οἰκονοmicroικὴ ὑποχρέωση καὶ ὄχι ὡςπνευmicroατικὴ ὑποχρέωση ἀπέναντι στὸ νέο microέλος τῆςἘκκλησίας Καὶ αὐτὸ στὴν καλύτερη περίπτωση διότιὑπάρχουν ἀνάδοχοι ποὺ microετὰ τὴν βάπτιση laquoἐξα φανίζον ταιraquo ἤ ἐmicroφανίζονται ὡς διάττοντες ἀστέ ρες στὴν ζωὴ τοῦπαιδιοῦ

8 H O∆OΣ

Ἡ ἀξία τὰ κριτήρια ἐπιλογῆς ὁ ρόλος καὶ οἱ εὐθύνες τοῦ ἀναδόχου κατὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία

Πρακτικὴ συmicroβολὴ στὴν ὀρθὴ ἐπιτέλεση τοῦ ἔργου τοῦ ἀναδόχου

τοῦ Πρωτ Νεκταρίου Κάνια

Σήμερα ὁ ἀνάδοχος ἀντι-

λαμβάνεται τὸν ρόλο του

ὡς μία κοινωνικὴ καὶ οἰκο-

νομικὴ ὑποχρέωση καὶ ὄχι

ὡς πνευματικὴ ὑποχρέωση

ἀπέναντι στὸ νέο μέλος τῆς

Ἐκκλησίας

bull Πῶς ἀντιλαmicroβάνονται οἱ ἅγιοι Πατέρες τὸν ρόλοκαί τήν εὐθύνη τοῦ ἀναδόχου

Ἄραγε ποιὸς ἀνάδοχος ἀντιλαmicroβάνεται ὅτι ἐκείνητὴν στιγmicroὴ συνάπτει microὲ τὸν ἀναδεκτὸ καὶ τοὺς γονεῖςτου microία πνευmicroατικὴ συγγένεια ἡ ὁποία εἶναι microεγαλύτερηἀπὸ τὴν σωmicroατική καὶ ὁ ἴδιος ὀνοmicroάζεται πνευmicroατικὸςπατέρας ἐνῶ ὁ ἀναδεκτὸς του πνευmicroατικὸς γιός σύmicro φωνα microὲ τὸν 53ο κανόνα τῆς 6ης Οἰκουmicro Συνόδου

Οἱ κατὰ σάρκα γονεῖς λέγει ὁ ∆ιονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης ἐmicroπιστεύονται τὸ παιδὶ των σ ἕνα βαπτισmicroένοχριστιανό ὁ ὁποῖος εἶναι ἕνας καλὸς παιδαγωγὸς στὰΘεῖα διότι τὸ παιδὶ θὰ παραmicroείνει σ ὅλη τὴν ζωὴ τουὑπὸ τὴν καθοδήγησή του ὡς πνευmicroατικὸς πατέρας καὶἐγγυητὴς τῆς κατὰ Χριστὸν ζωῆς του ποὺ θὰ εἶναι

Ἀντιλαmicroβάνονται ὅσοι γίνονται ἀνάδοχοι ὅτι θὰ δώ σουν λόγο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ γιὰ τὰ πνευmicroατικὰ των παι διά Μποροῦmicroε νὰ ποῦmicroε ὅτι πολλοὶ πιστοὶ ἀνάδοχοισώζονται ἀπὸ τὰ πνευmicroατικὰ τους παιδιά ἐὰν τὰ ἀνα θρέψουν microὲ τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ Ἀλλὰ οἱ περισσότεροιτιmicroωροῦνται γιὰ τὴν ὀκνηρία καὶ ἀδιαφορία των πρὸς τὰπνευmicroατικὰ τους παιδιάraquo (Π Κλεόπας Ἡλίε laquoΠνευmicroατικοὶ∆ιάλογοι microὲ Ρουmicroάνους Γέροντεςraquo)

Μέσα ἀπὸ τὴν ἐmicroπειρία τῶν ἁγίων Πατέρων τῆςἘκκλησίας microας ἂς ἀκούσουmicroε τὸν ἱερὸ Χρυ σόστοmicroο νὰmicroᾶς περιγράφει τὴν προσωπικότητα τοῦ αὐθεντικοῦ ἀνα δόχου ὡς ἐγγυητῆ ἀπέναντι στὸν Θεὸ

laquoΘέλετε νὰ ἀπευθύνουmicroε τώρα τὸ λόγο στοὺς ἀναδόχους σας γιὰ νὰ microάθουν καὶ ἐκεῖνοι ποιῶν ἀmicroοιβῶνἀξιώνονται ἐὰν δείξουν γιὰ ἐσᾶς πολλὴ φροντίδα καὶἀντιθέτως ποιὰ τιmicroωρία τοὺς ἀναmicroένει ἂν ἀmicroελήσουν

raquoΓιὰ νὰ τὸ ἐννοήσεις σκέψου ἀγαπητέ ἐκείνους ποὺγίνονται ἐγγυητὲς καὶ ἀνάδοχοι προσώπων ποὺ δανεί

ζονται χρήmicroατα ὅτι περισσότερο ἀπὸ τὸν ὑπεύθυνο καὶδανειζόmicroενο ἐκεῖνοι ὑφίστανται τὴν ἀγωνία καὶ τὸνφόβο Ἂν δηλ αὐτὸς ποὺ δανείστηκε φανεῖ συνεπής microὲτὴν συνέπειά του κατέστησε ἐλαφρὸ τὸ φορτίο ποὺ ἀνέλαβε ὁ ἐγγυητής Ἂν ἀντιθέτως φανεῖ ἀγνώmicroονας καὶἀσυνεπής τότε τοῦ ἑτοίmicroασε τέλεια τὴν καταστροφή Γιrsquoαὐτὸ καὶ ἕνας σοφὸς συmicroβουλεύει τὰ ἑξῆς laquoἘὰνἐγγυηθῆς ἑτοιmicroάσου νὰ πληρώσηςraquo (Σοφ Σειρὰχ η΄13) Ἐὰν λοιπὸν ὅσοι ἀναδέχονται ἄλλους γιὰ χρήmicroαταεἶναι ἀπολύτως ὑπεύθυνοι γιὰ ὁλόκληρο τὸ ποσό περισσότερο εἶναι ὑπεύθυνοι ἐκεῖνοι ποὺ ἀναδέχονταιἄλλους καὶ ἐγγυῶνται γιὰ πνευmicroατικὰ θέmicroατα καὶ γιὰ τὴνἀρετή Ναίmiddot πολὺ ἐνδιαφέρον πρέπει νὰ ἐπιδεικνύουν γιrsquoαὐτοὺς ποὺ ἀναλαmicroβάνουν προτρέποντάς τους συmicroβου λεύοντάς τους διορθώνοντας τὰ σφάλmicroατά τους καὶδείχνοντάς τους πατρικὴ ἀγάπη

[Καὶ συνεχίζει ὁ ἱερὸς πατήρ] raquoἌς microὴ νοmicroίζουν αὐτοί ὅτι τὸ νὰ εἶναι ἀνάδοχοι

εἶναι τυπικὸ καὶ τυχαῖο πράγmicroα ἀλλὰ ἂς microάθουν καλάὅτι καὶ αὐτοὶ γίνονται συmicromicroέτοχοι τῆς πνευmicroατικῆς ὠφέλειας τῶν ἀναδεκτῶν ἐὰν microὲ τὶς συmicroβουλὲς τους τοὺςχειραγωγήσουν στὴν ὁδὸ τῆς ἀρετῆς καὶ ἂς γνωρίζουνπάλι ὅτι ἂν δείξουν ἀmicroέλεια καὶ ἀδιαφορία θὰ ἐπιφέρουν στὸν ἑαυτὸ τους microεγάλη καταδίκη Γιrsquo αὐτὸν τὸνλόγο καὶ ἐπικρατεῖ ἡ συνήθεια καὶ πατέρες ἤ microητέρεςπνευmicroατικοὺς νὰ τοὺς ὀνοmicroάζουν αὐτοὺς τοὺς ἀναδόχους γιὰ νὰ microάθουν πόση ἐπιmicroέλεια πρέπει νὰ δείχνουνγιὰ νὰ microορφώνουν πνευmicroατικὰ ὅσους ἀναλαmicroβάνουν

raquo∆ιότι ἐὰν ἐκείνους ποὺ δὲν ἔχουν καmicromicroία ἰδιαίτερησχέση microὲ ἐmicroᾶς πρέπει νὰ τοὺς κινήσουmicroε τὸν κύριοζῆλο τῆς ἀρετῆς πολὺ περισσότερεο ὀφείλουmicroε νὰ ἐπιτελέσουmicroε τὸ καθῆκον ἀπέναντι σrsquo ἐκεῖνον τὸν ὁποῖοἀναδεχόmicroαστε ὡς πνευmicroατικό microας τέκνο Γιὰ τὸν λόγονλοιπὸν αὐτόν microάθετε καὶ οἱ ἀνάδοχοι ὅτι δὲν σᾶς ἀπειλεῖ microικρὸς κίνδυνος ἐὰν δείξετε στὸ καθῆκον αὐτὸ ἀmicroέλειαraquo (Ι Χρυσοστόmicroου Β΄ Κατήχησις)

bull Ἄς δοῦmicroε συνοπτικὰ ποιὸς ἔχει καὶ ποιὸς δὲν ἔχειτὶς προampποθέσεις γιὰ νὰ ἀναλάβει αὐτὸ τὸ σηmicroαντικὸἔργο

Ὁ ἀνάδοχος δὲν εἶναι ἕνα διακοσmicroητικὸ πρόσωποποὺ πλαισιώνει ἁπλῶς τὴν τελετὴ τοῦ Βαπτίσmicroατος ἀλλὰκαλεῖται νὰ ἀσκήσει ἕνα σηmicroαντικὸ ρόλο ὡς ἐκπρόσω πος τῆς ἐκκλησιατικῆς κοινότητας τῆς Ἐνορίας Ὁ ἀνά δοχος σὲ συνεργασία microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἹερέα καὶ τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότηταςκαλεῖται νὰ γίνει ὁδηγὸς εἰς Χριστόν τοῦ ἀναδεκτοῦτου σὲ ὅλες τὶς φάσεις τῆς ζωῆς του Αὐτό microάλιστα φα νερώνει ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος χριστιανὸς δὲν ἀφήνεταιmicroόνος ἀλλὰ συντροφεύεται στὸ δρόmicroο τῆς χριστιανικῆςζωῆς Ἡ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι συνοδοιπορία καὶ συ

9H O∆OΣ

στράτευση microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἀνάδοχο καὶ ὅλα τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλη σιαστικῆς κοινότητας Χριστιανὸς microόνος δὲνὑπάρχει κανείς Ὁ χριστιανὸς ζεῖ καὶ σώζε ται ὡς microέλος τοῦ σώmicroατος τῆς Ἐκκλησίας

Ὡς ἐκ τούτου ἀντιλαmicroβανόmicroαστε ὅτι ὁθεσmicroὸς τοῦ ἀναδόχου εἶναι πολὺ σηmicroαν τικὸς στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας Γιὰ τὸ λόγοαὐτὸ ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι πρό σωπο σεβαστό πνευmicroατικὸ καὶ κυρίως microυ στηριακό Μὲ πίστη καὶ γνώση τοῦ πόσο microε γάλη εἶναι ἡ θέση του στὴν κατὰ Χριστὸνmicroόρφωση τοῦ βαπτιζοmicroένου προχωρεῖ ἔχον τας ὡς γνώmicroονα τὴν προσωπική του πνευ microατικὴ ἀνόρθωση microὲ τὴ ζωὴ τῆς microετανοίας ἐξοmicroολογήσεως καὶ την βίωση τῶν ἱερῶνmicroυστηρίων

bull Μὲ βάση αὐτὰ ποὺ λέχθηκαν προηγουmicroένως ἀνάδοχοι microποροῦν νὰ γίνουν

Αὐτοὶ ποὺ εἶναι βαπτισmicroένοι στὴν ὀρθόδοξη πίστηγνωρίζουν πρῶτα οἱ ἴδιοι τὴν ὀρθόδοξη πίστη καὶ ἀγω νίζονται νὰ ζοῦν τὴν χριστιανικὴ ζωὴ συνδεδεmicroένοι microὲτὴν Ἐκκλησία γιὰ νὰ microπορέσουν στὴν συνέχεια νὰ τὴνmicroεταδώσουν στὶς ψυχὲς ποὺ ἔχουν ἀναλάβει Ἔχουν συ νείδηση τοῦ λειτουργήmicroατος καὶ τῆς ἀποστολῆς τοῦ ἀνα δόχου καὶ θέλουν νὰ ἀναλάβουν ὑπεύθυνα καὶ σοβαρὰὄχι microόνο τὶς κοινωνικὲς ἀλλὰ κυρίως τὶς πνευmicroατικὲςεὐθύνες ἀπέναντι στὸ βαπτισmicroένο microέλος τῆς Ἐκκλησίας

bull Ποιοὶ δὲν ἔχουν τὶς ἀντικειmicroενικὲς δυνατότητες νὰἐπιτελέσουν τοῦ ἔργο τοῦ ἀναδόχου

Ὅσοι συζοῦν παράνοmicroα ἢ ἔχουν τελέσει τὸν λεγό microενο πολιτικὸ γάmicroο ἢ τὸ συmicroβόλαιο γάmicroου οἱ ὁποῖοιἔχουν ἀποκόψει τὸν ἑαυτό τους ἀπὸ τὸ σῶmicroα τῆς Ἐκκλη σίας καὶ ἄρα δὲν microποροῦν καὶ δὲν ἔχουν τὸ δικαίωmicroα νὰἐγγυηθοῦν γιὰ τὴν ψυχὴ τοῦ ἄλλου

Πραγmicroατικά πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ κατηχήσει microίαψυχὴ καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσει στὴν ἀλήθεια ἕνας ποὺ θεω ρεῖ τὴν Ἐκκλησία σὰν θρησκευτικὸ σουπερmicroάρκετ καὶἀπορρίπτει τὸ microυστήριο τοῦ Γάmicroου θέτοντας τὴν σχέσηκαὶ στὴν οὐσία τὴν ζωή του ἐκτὸς τῆς εὐλογίας τοῦΘεοῦ Ἔχουmicroε συνειδητοποιήσει ὅτι ἂν κάποιος ζεῖmicroέσα σὲ βαριὰ ἠθικὰ παραπτώmicroατα ἂν δὲν microετανοήσεικαὶ δὲν ἀλλάξει τρόπο ζωῆς δὲν microπορεῖ νὰ γίνει ἀνά δοχος Ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Συmicroεὼν Θεσσαλονί κης ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι laquoἐγγυητὴς εἰς Χριστόν ὥστε τηρεῖν τὰ τῆς πίστεως καὶ χριστιανικῶς ζῆνraquo(Περὶ τῶν ἱερῶν τελετῶν ΞΑ PG 155213A)

Μὲ τὴν ἔννοια αὐτὴ ἀποκλείονται τῆς ἀναδοχῆς ὄχιmicroόνο ἀνήλικοι ἑτερόδοξοι καὶ ἑτερόθρησκοι ἀλλὰ καὶ

πρόσωπα ποὺ ζοῦν ἀνήθικο βίο ἢ ἀσκοῦν διαβλητὰ ἐπαγ γέλmicroατα ὅπως ἀπαριθmicroεῖ τέτοια ἐπαγγέλmicroατα ἡ ἀπο στολικὴ Παράδοση τοῦ Ἱππολύτου (πρβλ ΠηδάλιονἜκδοσις Ἀστέρος Ἀθῆναι 1970 σ 754 755 καὶ ΘΗΕΤόmicroος 3 στῆλες 590 592)

Ὅσοι δηλώνουν καὶ εἶναι ἄθεοι καὶ ἄπιστοι οἱ ἀλλό θρησκοι οἱ αἱρετικοί οἱ σχισmicroατικοί ὅσοι ἀνήκουν σὲἀποκρυφιστικὰ τάγmicroατα καὶ ὀργα νώσεις Ἀκόmicroα δὲνmicroποροῦν νὰ ἀναλάβουν τὸ ρόλο τοῦ ἀναδόχου ὅσοι δὲνἔχουν συνείδηση τῶν πράξεών τους καὶ γενικῶς οἱ ἀκα ταλόγιστοι ὅπως τὰ microικρὰ παιδιά ὅσοι πάσχουν δια νοητικῶς κλπ Ἐπίσης δὲν microποροῦν νὰ γίνουν ἀνάδοχοιοἱ γονεῖς τοῦ τέκνου οἱ κληρικοὶ ὅλων τῶν βαθmicroῶν καὶοἱ microοναχοί Μόνο σὲ εἰδικὲς καὶ ἔκτακτες περιπτώσειςmicroπορεῖ νὰ γίνει ἐξαίρεση ὡς πρὸς τοὺς microοναχούς κα τόπιν ὅmicroως ἀδείας του Ἐπισκόπου καὶ γενικῶς τῆς προ Pσταmicroένης ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς

∆ὲν εἶναι πρέπον καὶ θὰ τολmicroοῦσα νὰ πῶ ὅτι φθά νει καὶ στὰ ὅρια τοῦ ἐmicroπαιγmicroοῦ τοῦ Μυστηρίου τῆς Βά πτισης δηλαδὴ τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος νὰχρησιmicroοποιήσουmicroε τὸ Μυστήριο γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουmicroεψυχολογικές κοινωνικὲς ἢ ἄλλες ὑποχρεώσεις καὶ νὰπροσπαθοῦmicroε νὰ ἐπιβάλλουmicroε στὴν Ἐκκλησία ὡς ἀνα δόχους ἀνθρώπους ποὺ ἀνήκουν σὲ διαφορετικὸ δόγmicroαἢ ἄλλη θρησκεία ἢ δὲν διαθέτουν τὰ ἐλάχιστα προσόνταγιὰ νὰ ἀναλάβουν τέτοιο λειτούργηmicroα

bull Μερικὲς πρακτικὲς συmicroβουλὲς γιὰ τοὺς ἀναδόχουςὩς πρῶτο βῆmicroα καλὸ καὶ χρήσιmicroο εἶναι νὰ προετοι

microαστοῦmicroε γιὰ τὸ τί θὰ ποῦmicroε τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου microε λετώντας ἕνα βιβλίο ποὺ νὰ ἀναφέρει καὶ νὰ microεταφρά ζει τὴν ἀκολουθία τοῦ Μυστηρίου τοῦ ΒαπτίσmicroατοςἘνδεικτικὰ ἀναφέρω ἕνα τέτοιο βιβλίο microὲ τίτλο laquoΛου τρὸν Παλιγγενεσίαςraquo Κείmicroενο τῆς ἀκολουθίας τοῦ Βα

10 H O∆OΣ

πτίσmicroατος εἰσαγωγή microετάφραση σχόλια ΓεωργίουΜαυροmicroάτη ἐκδόσεις Τέρτιοςraquo Μελετώντας τὴν ἀκο λουθία καὶ προσπαθώντας νὰ κατανοήσουmicroε τὰ ὅσασυmicroβολικὰ καὶ οὐσιαστικὰ πρόκειται νὰ συmicroβοῦν στὸ Μυ στήριο ἐπιτυγχάνουmicroε τὴν καλύτερη ἀρχὴ καὶ θέτουmicroε τὶςὀρθὲς βάσεις γιὰ νὰ διαδραmicroατίσουmicroε ὅσο τὸ δυνατὸοὐσιαστικότερο ρόλο ὡς ἀνάδοχοι καὶ κατὰ τὴν ὥρα τοῦΜυστηρίου καὶ microετὰ ἀπὸ αὐτό

Ὡς ἀνάδοχοι ὅταν ἑτοιmicroαζόmicroαστε γιὰ microία Βάπτισηκαλὸ καὶ σύmicroφωνο microὲ τῆς Ἐκκλησίας microας τὴν παράδοσηεἶναι τὸ νὰ ἀγοράζουmicroε λευκὰ ροῦχα γιὰ τὸν βαπτιζό microενο ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroωνστὶς Μυσταγωγικὲς Κατηχήσεις (∆ 8 ΒΕΠΕΣ 39σ257) Ὁ συmicroβολισmicroὸς τῆς καθαρό τητας καὶ τῆς φωτεινότητας καὶ τῆςἀφθαρσίας ποὺ χαρίζει στὸν βαπτι σθέντα ἡ ἀνακαινιστικὴ χάρη τοῦἉγίου Βαπτίσmicroατος ποὺ ἐκφράζεται microὲτὰ λευκὰ ροῦχα δὲν εἶναι σωστὸ νὰπαραθεωρεῖται ἐπειδή microᾶς φαίνεταιπιὸ ἑλκυστικὸ ἕνα χρωmicroατιστὸ σύνολοβαπτιστικῶν οὔτε εἶναι εὐκαιρία κοι νωνικῆς microας προβολῆς ἤ ἐνδυmicroατολο γικῶν ἐπιδείξεων τῶν ἐπαγγελmicroατιῶνποὺ τὰ προmicroηθεύουν Τὸ ἴδιο πρέπεινὰ εἴmicroαστε προσεκτικοὶ καὶ στὴν ἐπι λογὴ τοῦ βαπτιστικοῦ σταυροῦ ∆ὲνἀγοράζουmicroε στὸ βαφτισιmicroιό microας ἁπλὰἕνα κόσmicroηmicroα ἀλλὰ ἕνα σταυρὸ εἰςτύπον τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ Ἐν νοεῖται ὅτι δὲν πρέπει νὰ πλαισιώνεται ἀπὸ διάφορα φυ λακτά χαPmicroαλιὰ ἢ ἄλλα παρασύmicroβολα Τέλος ἡ βαπτι στικὴ λαmicroπάδα δὲν microπορεῖ σὲ καmicroία περίπτωση νὰ ἐπι σκιάζεται ἀπὸ κακόγουστα στολίδια παιχνίδια ἢ ἀποmicroι microήσεις ζώων καὶ τεράτων ποὺ ἄκριτα προmicroηθευόmicroαστεἀπὸ τὸ ἐmicroπόριο

Τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου δὲν ἐπιδεικνύουmicroε τὴν και νούργια κολλεξιὸν ἤ ὅτι ντυνόmicroαστε σύmicroφωνα microὲ τὴντελευταία λέξη τῆς microόδας Ἐπιπρόσθετα ἔχουmicroε ἀντίληψητοῦ χώρου ὅτι δηλαδὴ δὲν εἴmicroαστε σὲ microία αἴθουσα κοι νωνικῶν ἐκδηλώσεων ἀλλὰ στὴν Ἐκκλησία καὶ ὅτι τε λεῖται microυστήριο Ἂν αὐτὰ τὰ ἔχουmicroε ὑπrsquo ὄψιν microας ντυνό microαστε καὶ συmicroπε ριφερόmicroαστε ἀναλόγως

Ἐὰν προετοιmicroαστοῦmicroε σωστὰ δὲν θὰ πρέπει νὰἔχουmicroε ἄγχος γιὰ τὸ τί θὰ συmicroβεῖ Ἐκείνη τὴν ὥρα προ σηλωνόmicroαστε στὰ τελούmicroενα καὶ ἡ στάση microας εἶναι προ σευχητική

Συνηθίζουmicroε καὶ εἶναι σωστὸ αὐτὸ νὰ φροντί ζουmicroε γιὰ τὴ συχνὴ θεία Κοινωνία τοῦ νεοφώτιστου Τὸλάθος microας εἶναι ὅτι ἡ φροντίδα microας σταmicroατάει ἀmicroέσωςmicroετὰ τὶς τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση

Μὰ ὅπως ἡ ὑλικὴ τροφή microας εἶναι ἀπαραίτητη γιὰ νὰσυντηρηθοῦmicroε σωmicroατικά ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ἡ θ Κοινωνίαmicroᾶς ἐφοδιάζει microὲ τὸν ἴδιο τὸ Χριστὸ καὶ microᾶς συντηρεῖπνευmicroατικά

Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ θεωροῦmicroε ὅτι microετὰ ἀπὸ τὶςπρῶτες τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση τελειώσαmicroε microὲτὴν laquoὑποχρέωσήraquo microας αὐτή Στὴν καινούργια του κατὰΧριστὸν ζωὴ ὁ νεοφώτιστος γιὰ νὰ αὐξηθεῖ πνευmicroατικὰεἶναι ἀπαραίτητο νὰ τρέφεται τακτικὰ microὲ τὸν ΟὐράνιοἌρτο πράγmicroα ποὺ ἰσχύει γιὰ ὅλους microας ἀνεξάρτητα ἀπὸτὸ ὅτι πάψαmicroε πιὰ νὰ εἴmicroαστε νεοφώτιστοι

Κλείνοντας θὰ ἤθελα νὰ ἀναφέρω τὶς σκέψεις τοῦΜητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱερόθεου Βλάχου στὴν ὁmicroιλία

του microὲ θέmicroα laquoἩ δυναmicroική τοῦ βαπτί σmicroατος στὸ σύγχρονο κόσmicroοraquo ὁὁποῖος ἀναφέρει ὅτι γιὰ νὰ ἐνεργή σει ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ σωστικὰ καὶ microε ταmicroορφωτικὰ microέσα ἀπὸ τὸ Ἅγιο Βά πτισmicroα θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν οἱ ἀπα ραίτητες ὀρθόδοξες καὶ ἐκκλησιολο γικὲς προQποθέσεις καὶ ὅτι ὁ τρόποςmicroὲ τὸν ὁποῖο ἀντιmicroετωπίζει microία Ἐκκλη σία τὸ Βάπτισmicroα δείχνει ἂν εἶναιαὐθεντικὴ ἢ ἐκκοσmicroικευmicroένη

Ἐπεκτείνοντας αὐτὲς τὶς σκέψειςκαὶ προσαρmicroόζοντάς τις στὸ θέmicroα τοῦἀναδόχου θὰ ἔλεγα ὅτι ὁ τρόπος ποὺοἱ γονεῖς ἀντιmicroετωπίζουν τὸ θέmicroα ἐπι λογῆς τοῦ ἀναδόχου τοῦ παιδιοῦτους ἀποδεικνύει στὴν πράξη ἂν θέ

λουν ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ δράσει σωστικὰ καὶ microετα microορφωτικὰ σὲ αὐτοὺς καὶ ἰδιαίτερα στὸ παιδί τους ἤ ἂνἐπιλέγουν νὰ βλέπουν τὸ ἅγιο βάπτισmicroα ὄχι ὡς microυστή ριο ὅπως καὶ εἶναι ἀλλrsquo ὡς microία κοινωνικὴ τελετὴ χωρὶςπνευmicroατικὲς καὶ αἰώνιες προοπτικές

Ἂν ἀντιmicroετωπίσουν λοιπὸν τὸ microυστήριο ὡς κοινω νικὴ ἐκδήλωση microπορεῖ νὰ ἱκανοποιηθοῦν ψυχολογικάὄχι ὅmicroως οὐσιαστικὰ διότι microὲ τὸν τρόπο αὐτὸ θὰ κατα φέρουν νὰ microείνουν ἄγευστοι καὶ ξένοι τῆς microεγάλης προ σφορᾶς τῆς Ἀγάπης τοῦ Θεοῦ ∆ιότι ὅπως λέγει ὁἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroων στὸ ἅγιο Βάπτισmicroα laquoτὸπᾶν τῆς Χάριτός ἐστιhellip τὸ πᾶν ὁ Θεὸς ἐργάζεταιraquo

Ὁ Θεὸς προσφέρει microέσα ἀπὸ τὸ ἅγιο Βάπτισmicroατόσα δῶρα πολύτιmicroα γιὰ τὸ παιδί microας καὶ τὴν microετέπειταζωή του Εἶναι τουλάχιστον ἄδικο γιὰ ἐmicroᾶς καὶ τά παιδιάmicroας νὰ microένουmicroε ἀνυποψίαστοι αὐτῶν τῶν δώρων καὶτῶν δωρεῶν νὰ τὶς ἀγνοοῦmicroε καὶ νὰ ἀναζητοῦmicroε microὲὑποκατάστατα νὰ ἀντικαταστήσουmicroε τὴν Χάρη τοῦ ἉγίουΒαπτίσmicroατος microὲ ψεύτικες χαρές

Εἶναι καιρὸς λοιπὸν νὰ πάρουmicroε ὅλοι στὰ σοβαρὰ τὸθέmicroα τῆς ἐπιλογῆς τοῦ ἀναδόχου τῶν παιδιῶν microας

11H O∆OΣ

Ἡ βαπτιστικὴ λαμπάδα δὲν

μπορεῖ σὲ καμία περίπτωση

νὰ ἐπισκιάζεται ἀπὸ κακό-

γουστα στολίδια παιχνίδια

ἢ ἀπομιμήσεις ζώων καὶ τε-

ράτων ποὺ ἄκριτα προμη-

θευόμαστε ἀπὸ τὸ ἐμπόριο

Α΄ Προτυπώσεις Στήν Καινή ∆ιαθήκη ἔχουmicroε ἀναφορές σέ

προεικονίσειςπροτυπώσεις καί σέ συmicroβολισmicroούς τοῦ βαπτίσmicroατος Ὁ ἀπόστολος Πέτροςστήν Α΄ Καθολική Ἐπιστολή του (32021)γράφει ὅτι ἡ σωτηρία τῆς Κιβωτοῦ τοῦ Νῶεπροεικόνιζε τή σωτηρία πού προσφέρει τόχριστιανικό βάπτισmicroα Γράφει στόν στίχο 21laquoὅ ἀντίτυπον (τῆς Κιβωτοῦ) νῦν καί ἡmicroᾶςσώζει βάπτισmicroαraquo Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήνΑ΄ πρός Κορινθίους Ἐπιστολή του (1012)γράφει ὅτι ἡ νεφέλη καί ἡ διάβαση τῆςἘρυθρᾶς Θάλασσας προεικόνιζε τό βάπτισmicroαΓράφει laquoοἱ πατέρες ἡmicroῶν πάντες ὑπό τήν νεφέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσηςδιῆλθον καί πάντες εἰς τόν Μω1σῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νεφέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Ἐδῶ ἐννοεῖὅτι ὅπως οἱ Ἰσραηλῖτες microέ τή διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας ἐλευθερώθηκαν ἀπό τή δουλεία ἔτσι καί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroα ἀπελευθερώνονται ἀπό τή δουλεία τῆς ἁmicroαρτίας καί τοῦ διαβόλου Ἐπίσης ὅπως ἡ νεφέλη προστάτευε τό λαό ἀπό τή ζέστη καί τό κρύο ἔτσικαί τό βάπτισmicroα προστατεύει τόν χριστιανό ἀπό τόνδιάβολο

Ὁ Κύριος ὀνόmicroασε τή Σταύρωσή Του βάπτισmicroαΕἶπε laquoβάπτισmicroα δέ ἔχω βαπτισθῆναι καί πῶς συνέχοmicroαι ἕως οὗ τελεσθῇraquo δηλ lsquolsquoπρόκειται νά βαπτισθῶ microέβάπτισmicroα αἵmicroατος καί στενοχωροῦmicroαι καί ἀνυποmicroονῶἕως ὅτου τελεστεῖrsquorsquo (Λουκᾶ 1250) Τήν ἴδια ταύτισηἔκανε ὁ Χριστός κι ὅταν οἱ microαθητές Του Ἰάκωβος καίἸωάννης τοῦ ζήτησαν πρωτοκαθεδρίες Τούς ρώτησεlaquoδύνασθε πιεῖν τό ποτήριον ὅ ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα ὅ ἐγώ βαπτίζοmicroαι βαπτισθῆναιraquo δηλ lsquolsquomicroπορεῖτενά πιεῖτε τό ποτήρι πού ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα πούἐγώ βαπτίζοmicroαι νά βαπτισθεῖτεrsquorsquo (Ματθ 2022 καίΜάρκ 1038) Ὅταν αὐτοί τοῦ ἀπάντησαν ὅτι microποροῦντούς εἶπε ὅτι θά πιοῦν τό πικρό ποτήρι καί θά βαπτισθοῦν microέ τό πάθος Του ἀλλά ποιός θά καθίσει κοντάΤου στή βασιλεία Του εἶναι θέmicroα τοῦ Πατρός ΤουὍπως τό βάπτισmicroαλουτρό καθαρίζει τό σῶmicroα ἀπό τήβρῶmicroα ἔτσι καί τό σταυρικό πάθος τοῦ Χριστοῦ ὡς βάπτισmicroα αἵmicroατος καθάρισε τήν ἀνθρωπότητα ἀπό τίςἁmicroαρτίες της

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀκολουθώντας τά συmicroβολικά

λόγια του Κυρίου λέει ὅτι καί οἱ χριστιανοίmicroέ τό βάπτισmicroά τους γίνονται microέτοχοι στόσταυρικό θάνατο τοῦ Χριστοῦ Γράφει στήνπρός Ρωmicroαίους Ἐπιστολή του (634) laquoἬἀγνοεῖτε ὅτι ὅσοι ἐβαπτίσθηmicroεν εἰς Χριστόν᾿Ιησοῦν εἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroεν Συνετάφηmicroεν οὖν αὐτῷ διά τοῦβαπτίσmicroατος εἰς τόν θάνατον ἵνα ὥσπερἠγέρθη Χριστός ἐκ νεκρῶν διά τῆς δόξης τοῦπατρός οὕτω καί ἡmicroεῖς ἐν καινότητι ζωῆςπεριπατήσωmicroενraquo Ἡ καινούρια ζωή τοῦ βαπτίσmicroατος προσφέρθηκε microέ τόν θάνατο τοῦΧριστοῦ γιατί ὁ Χριστός ἔπαθε γιά τίςἁmicroαρτίες τῶν ἀνθρώπων Ἐδῶ βλέπουmicroε τήνπρώτη ἀναφορά στόν συmicroβολισmicroό τοῦ βαπτίσmicroατος microέ τήν τριήmicroερη ταφή τοῦ Κυ

ρίου ὅπως ἀναστήθηκε ὁ Χριστός microετά τόν θάνατόΤου ἔτσι καί ὁ βαπτιζόmicroενος πεθαίνει ὡς παλαιόςἄνθρωπος τῆς ἁmicroαρτίας καί ἀνασταίνεται ὡς καινόςἄνθρωπος τῆς χριστιανικῆς ζωῆς

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας διακρίνουν ποικίλεςπροτυπώσεις τοῦ βαπτίσmicroατοςbull Ὅπως ἡ περιτοmicroή ἦταν ἔνδειξη τῆς πίστεως καί τῆςἀφιερώσεως τῶν Ἰσραηλιτῶν πρός τόν Θεό ἔτσι καί τόχριστιανικό βάπτισmicroα ὡς πνευmicroατική περιτοmicroή ἀποτελεῖ ἔνδειξη τῆς πίστεως καί ἀφιερώσεως τῶν χριστιανῶν στόν Χριστό bull Ὅπως ὁ Κατακλυσmicroός τοῦ Νῶε κατέστρεψε τήνἁmicroαρτωλή ἀνθρωπότητα ἔτσι καί τό βάπτισmicroα ἀπαλείφει τίς ἁmicroαρτίες τῶν βαπτιζοmicroένων bull Ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι εἰσέρχονταν στόν ἱερό ναό ἀφοῦ καθαρίζονταν τελετουργικά microέ νερό καί ραντισmicroούς ἔτσικαί οἱ χριστιανοί εἰσέρχονται στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ microετά ἀπό τόν καθαρmicroό πού προσφέρει τό βάπτισmicroαbull Ὅπως ὁ τυφλός του Εὐαγγελίου βρῆκε τό φῶς του microέτό νίψιmicroο στήν κολυmicroβήθρα τοῦ Σιλωάmicro (Ἰωάν 97)ἔτσι καί ὁ κάθε βαπτιζόmicroενος στήν ἁγία κολυmicroβήθραχριστιανός βρίσκει τό πνευmicroατικό του φῶςbull Ὅπως θεραπεύονταν οἱ ἀσθενεῖς πού ἔmicroπαιναν στόταρασσόmicroενο νερό τῆς κολυmicroβήθρας τῆς Βηθεσδᾶ ἔτσικαί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroά τους στήν ἁγία κολυmicroβήθρα θεραπεύονται ἀπό τίς ψυχικές ἀσθένειες τίςἁmicroαρτίες

12 H O∆OΣ

ΧΧρριισσττιιααννιικκόό ββάάππττιισσμμαα ππρροοττυυππώώσσεειιςς κκααίί σσυυμμββοολλιισσμμοοίί

τοῦ Ἀρχιμ Μαξίμου Παναγιώτου

Β΄ Συmicroβολισmicroοίbull Ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα ἀπό ἱερέα Ὁ ἱερέαςστήν ἀρχή τῆς Κατήχησης φυσᾶ τριπλά σταυροειδῶςπρός τόν κατηχούmicroενο καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό microέτωπο καί τό στῆθος λέγοντας lsquolsquoΕἰς τό ὄνοmicroα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατοςrsquorsquo Στήνεὐχή microετά τούς τρεῖς ἐξορκισmicroούς ὁ ἱερέας καί πάλιἐmicroφυσᾶ τριπλᾶ καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τόν κατηχούmicroενο λέγοντας lsquolsquo Ἐξέλασον ἀπrsquo αὐτοῦ πᾶν πονηρόν καίἀκάθαρτον πνεῦmicroα κεκρυmicromicroένον καί ἐmicroφωλεῦον αὐτοῦτῇ καρδίᾳrsquorsquo Τά ἐmicroφυσήmicroατα microᾶς ὑπενθυmicroίζουν τό ἐmicroφύσηmicroα τοῦ Θεοῦ στόν Ἀδάmicro (Γέν 27 πνοή ζωῆς) καί τόἐmicroφύσηmicroα τοῦ Χριστοῦ στούς microαθητές microετά τήν Ἀνάστασή Του (Ἰωάν 2022 microετάδοση Ἁγίου Πνεύmicroατος)Ἔτσι microέ τά ἐmicroφυσήmicroατα ὁ ἱερέας ζητάει γιά τόν κατηχούmicroενο ἀπό τόνΘεό τήν ἀποκατάστασή του στήνπροπτωτική κατάσταση καί τόνἐρχοmicroό σrsquoαὐτόν τοῦ Ἁγίου ΠνεύmicroατοςΤό σφράγισmicroα microέ τή σταυροειδή εὐλογία γίνεται γιά νά καθαριστεῖ ὁ κατηχούmicroενος microέ τή δύναmicroη τοῦ Σταυροῦ ἀπό δαιmicroονικές ἐπήρειες καί ἐπιρροές νά ἁγιασθεῖ καί νά γίνει ἄξιοςτῆς ὑποδοχῆς τοῦ Χριστοῦ microέσα τουΕὐλογεῖται στό microέτωπο γιά νά ἁγιασθεῖ ὁ νοῦς του καί στό στῆθος γιά νάἁγιασθεῖ ἡ καρδιά του Ἀργότερα ὁἱερέας εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό νερόκαί λέγει lsquolsquoΣυντριβήτωσαν ὑπό τήνσηmicroείωσιν τοῦ τιmicroίου Σταυροῦ πᾶσαιαἱ ἐναντίαι δυνάmicroειςrsquorsquo Γίνεται αὐτή ἡ εὐλογία γιά νάἐκδιωχθοῦν ἀπό τό νερό πονηρές δυνάmicroεις πού πιθανόνἐmicroφωλεύουν ἐκεῖ Τό ἴδιο σταυροειδῶς εὐλογεῖ καί τόἔλαιον Ὁ σταυρός χρησιmicroοποιεῖται ἐπανειληmicromicroέναἐπειδή microετά τή σταύρωση τοῦ Χριστοῦ θεωρεῖταιὄργανο microετάδοσης τῆς θείας χάριτος bullΟἱ Ἐξορκισmicroοί ἤ ἀφορκισmicroοί Ὁ ἱερέας microέ τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόmicroατος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς σωτηριώδουςδύναmicroης τοῦ πάθους Του ζητᾶ τήν ἐκδίωξη τοῦ διαβόλου ἀπό τόν κατηχούmicroενο Ἡ Ἐκκλησία πιστεύει ὅτικάθε ἀβάπτιστος ἄmicroεσα ἤ ἔmicromicroεσα βρίσκεται ὑπό τήνκυριαρχία ἤ ἐπήρεια τοῦ διαβόλου Ὁ Χριστός ἐπισήmicroανε ὅτι ὁ διάβολος εἶναι laquoὁ ἄρχων τοῦ κόσmicroου τούτουraquo(Ἰωάν 1231) Τό ἴδιο εἶπε καί ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής laquoὁ κόσmicroος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖταιraquo (Α΄ Ἰωάν519) Μέ τίς θεραπεῖες τῶν δαιmicroονιζοmicroένων ὁ Χριστόςἔδειχνε ὅτι ὁ διάβολος ἔχασε τήν ἀπόλυτη ἐξουσία τουστούς ἀνθρώπους Μέ τούς ἐξορκισmicroούς τῶν βαπτιζοmicroένων νηπίων σήmicroερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλλαγή τους ἀπότό προπατορικό ἁmicroάρτηmicroα καί τίς ἀρνητικές ἐπήρειεςτῶν ἁmicroαρτιῶν τῶν προγόνων τους Στήν ἀρχαία Ἐκ

κλησία οἱ ἐξορκισmicroοί τῶν κατηχουmicroένων γίνονταν πολλές φορές κατά τή διάρκεια τῆς δίχρονης ἤ τρίχρονηςπεριόδου τῆς κατήχησής τουςbull Στροφή πρός τά δυτικά τοῦ κατηχουmicroένου Ἡ δύσηγενικά συmicroβολίζει τό σκοτάδι Ἐδῶ συmicroβολίζει τόν διάβολο καί τήν προηγούmicroενη ἁmicroαρτωλή ζωή τοῦ κατηχουmicroένου bull Ἀπόταξη διαβόλου ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ ἱερέας ρωτάει τόν κατηχούmicroενο πολλές φορές νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάν θέλει νά ἀποmicroακρυνθεῖ ἀπό τήν παράταξη τοῦσατανᾶ laquoἀποτάσσῃ τῷ σατανᾷraquo καί laquoἀπετάξω τῷ σατανᾷraquo Ὁ κατηχούmicroενος στήν ἀρχαία Ἐκκλησία γιά νάδηλώσει τήν ἀποταγή τοῦ σατανᾶ σήκωνε τά χέρια τουψηλά φανερώνοντας microέ τήν κίνηση αὐτή τήν ἀπο

στροφή τουbull Ἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ κατηχούmicroενος φυσάεικαί φτύνει πρός τά δυτικά δηλ πρόςτόν σατανᾶ γιά νά δείξει τήν ἀποταγή του ἀπό αὐτόν Τό τριπλόἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα φανερώνειτήν ὁλοκληρωτική ἀποστροφή Τόφτύσιmicroο τοῦ διαβόλου φανερώνει τήνἐχθρότητα τοῦ κατηχουmicroένου πρόςτόν δυνάστη τῆς ἀνθρωπότητας bull Στροφή πρός τά ἀνατολικά τοῦκατηχουmicroένου Ἡ ἀνατολή συmicroβολίζει τόν Χριστό (Λουκᾶ 178) τό φῶςτό ἀληθινό (Ἰωάν 19) τό φῶς τοῦκόσmicroου (Ἰωάν 812) Ὅπως ὁ ἥλιοςἔρχεται ἀπό τήν ἀνατολή ἔτσι καί

τό φῶς τοῦ Θεοῦ ταυτίζεται microέ τήν ἀνατολή Ὁ βαπτιζόmicroενος γιά νά δείξει τήν ἔνταξή του στή χορεία τῶνχριστιανῶν καί τήν προσδοκία τοῦ φωτισmicroοῦ του ἀπότόν Θεό στρέφεται πρός τήν ἀνατολή bull Σύνταξη microέ Χριστό Ὁ ἱερέας ρωτάει καί πάλι πολλέςφορές τόν κατηχούmicroενο νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάντώρα θέλει νά ἐνταχθεῖ microέ τόν Χριστό laquoσυντάσσῃ τῷΧριστῷraquo καί laquoσυνετάξω τῷ Χριστῷraquo Ἡ ἐπανειληmicromicroένη ἐρώτηση ἐκφράζει τήν ἐλευθερία τοῦ κατηχουmicroένου καί τήν σίγουρη ἔνταξή του στούς ἀκολούθους τοῦΧριστοῦ Μετά ἀκολουθεῖ ἡ ἔκφραση τῆς πίστεως microέτήν ἀπαγγελία τοῦ lsquolsquoΠιστεύωrsquorsquo Στή συνέχεια ὁ ἱερέαςζητάει ἀπό τόν κατηχούmicroενο νά προσκυνήσει τόν Χριστό laquoΚαί προσκύνησον αὐτῷraquo Στήν ἀρχαία Ἐκκλησίαἔκλινε τά γόνατα ὁ κατηχούmicroενος προσκυνώντας τόνἴδιο τόν Θεό τόν Χριστό bull Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα συmicroβολίζειτόν τάφο τοῦ Χριστοῦ γιατί σύmicroφωνα microέ τόν ἀπόστολοΠαῦλο microέ τή βάπτιση laquoσυνετάφηmicroεν τῷ Χρι στῷraquo (Ρωmicro634) Ἐπίσης συmicroβολίζει τήν Ἐκκλησία ἐπειδή ἡἘκκλησία ὡς πνευmicroατική microήτρα microᾶς ἀναγεννᾶ

13H O∆OΣ

Μέ τούς ἐξορκισμούς τῶν

βαπτιζομένων νηπίων σή-

μερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλ-

λαγή τους ἀπό τό προπατο-

ρικό ἁμάρτημα καί τίς ἀρνη-

τικές ἐπήρειες τῶν ἁμαρτιῶν

τῶν προγόνων τους

bull Τό νερό Ὅπως τό νερό καθαρίζει τίς ἀκαθαρσίες τοῦσώmicroατος ἔτσι καί ἡ βάπτιση microᾶς καθαρίζει ἀπό τίςἁmicroαρτίες Τό νερό τῆς ἁγίας κολυmicroβήθρας συmicroβολίζειτόν θάνατο καί τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Ὅπως τόνερό τοῦ Κατακλυσmicroοῦ κατέστρεψε τήν ἁmicroαρτωλήἀνθρωπότητα ἤ τό νερό τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας κατέστρεψε τόν Φαραώ ἔτσι καί τό νερό τῆς βαπτίσεως καταστρέφει τήν κάθε ἁmicroαρτία τοῦ βαπτιζοmicroένου καί τήνἐπιρροή τοῦ σατανά ἐπάνω του Ὅπως τό νερό (ἄβυσος)microέ τήν παρουσία (ἐπεφέρετο) τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος(Γέν 12) ἔγινε ἡ πηγή τῆς ζωῆς ἔτσι καί τό νερό τῆςβαπτίσεως microέ τόν ἐρχοmicroό τοῦ ἰδίου τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος προσφέρει τήν ἀναγέννηση (Ἰωάν 335)τοῦ βαπτιζοmicroένουbull Ἐπορκιστικό ἔλαιο Τό λάδι ἁγιάζεται microέτρία ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα γιά νάἀπαλλαχθεῖ ἀπό τίς δυνάmicroεις τοῦ σκότους νάκαταστεῖ ἐξαγιαστικό καί ἀνακαινιστικό καίνά ἁγιάσει τόν κατηχούmicroενο ἀπαλλάσσοντάςτον ἀπό δαιmicroονικές ἐπιρροές Ἐπειδή αὐτό τόλάδι ἐξορκίζει (διώχνει) τίς πονηρές δυνάmicroειςὀνοmicroάζεται ἐπορκιστικόν ἔλαιον Τό ἐπορκιστικόνἔλαιον ρίχνεται τρεῖς φορές σταυροειδῶς στό νερό τῆςἁγίας κολυmicroβήθρας microέ τή δοξολογική λέξη ldquoἈλληλούιαrdquo (δόξα στόν Κύριο) γιά νά τελειωθεῖ ὁ καθαγιασmicroός του Ἐπίσης ὁ ἱερέας χρίει microέ τό λάδι σταυροειδῶςmicroέ τά τρία δάκτυλα ὅλα τά microέρη τοῦ σώmicroατος τοῦ βαπτιζοmicroένου στό microέτωπο στό στῆθος στό στόmicroα στάαὐτιά στήν πλάτη στά χέρια στά πόδια γιά ὁλοκλήρωση τῆς ἀπελευθέρωσης (ἐξορκισmicroοῦἐπορκισmicroοῦ) ἀπότίς σκοτεινές δυνάmicroεις Τό ἔλαιον συmicroβολίζει τό ἔλεοςτοῦ Θεοῦ πρός τόν βαπτιζόmicroενο Μέ τή βάπτιση ὁ ἁmicroαρτωλός ἄνθρωπος ἀποκαταλλάσσει τή σχέση του microέ τόνΘεό καί ἀποκαθίσταταισυmicroφιλιώνεται Ἐπειδή στήνἀρχαία ἐποχή ἄλειφαν microέ λάδι τούς παλαιστές στά γυmicroναστήρια γιά νά τονωθεῖ το σῶmicroα τους καί νά διαρκεῖπιό πολύ ὁ ἀγώνας ἔτσι καί microέ τό λάδι τῆς βαπτίσεωςσυmicroβολίζεται ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος ἀπό τή βάπτιση καίmicroετά γίνεται ἀθλητής τοῦ πνευmicroατικοῦ ἀγώναbull Τριπλή κατάδυση καί ἀνάδυση Ἡ τριπλή κατάδυσηκαί ἀνάδυση συmicroβολίζει τόν τριήmicroερο ἐνταφιασmicroό καίτήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroενhellipraquo (Ρωmicro 63) Ἐπίσης συmicroβολίζει τόν θάνατοτοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἀνάσταση τοῦ νέουbull Ἐπίκληση Τριαδικοῦ Θεοῦ Σύmicroφωνα microέ τά λόγιατοῦ Κυρίου ἡ βάπτιση γίνεται στό ὄνοmicroα τῆς ἉγίαςΤριάδος (Ματθ 2819) Ἡ ἐπίκληση τῆς Ἁγίας Τριάδος φανερώνει ὅτι ὅπως ὁ Τριαδικός Θεός ἔπλασε τόνἄνθρωπο ἔτσι ὁ ἴδιος Θεός ἀναπλάθει τόν ἄνθρωποστήν Ἐκκλησία Τουbull Τριχοκουρία Ἡ σταυρόσχηmicroη κουρά τῶν τριχῶν τῆςκεφαλῆς τοῦ βαπτισθέντος σηmicroαίνει τήν ἀφιέρωσή τουστόν Θεό Ὑπῆρχε στούς εἰδωλολάτρες καί στούς ἰου

δαίους (Ἀριθmicro 613 Πράξ 1818 καί 212326) τόἔθιmicroοτάmicroα νά ἀφιερώνουν κοmicromicroένα microαλλιά στόν ΘεόΟἱ δοῦλοι στήν ἀρχαία ἐποχή κουρεύονταν ἐντελῶς γιάνά δείξουν ὅτι ἀνήκουν σέ κάποιον κύριο Ἡ προσφοράτῶν πρώτων microαλλιῶν (ἀπαρχή) στόν Θεό ἀποτελεῖσύmicroβολο τῆς πλήρους ἀφιερώσεως σrsquoΑὐτόν καί ἔκφρασηεὐχαριστίας γιά τήν ἀναγέννηση τοῦ βαπτίσmicroατος bull Ἔνδυση Μετά τή βάπτιση ντύνουν τόν βαπτιζόmicroενοmicroέ καινούρια λευκά ροῦχα Τά λευκά ροῦχα συmicroβολίζουντήν καθαρή ψυχή τοῦ βαπτισmicroένου καί τόν ἐρχοmicroό τοῦΧριστοῦ (Γαλ 327 laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητεΧριστόν ἐνεδύσασθεraquo) καί τῆς φωτεινῆς χάριτος τοῦ

Ἁγίου Πνεύmicroατος Τό λευκό συmicroβολίζει τήχαρά τῆς Ἀνάστασης καί τή δόξα τῆς Μεταmicroόρφωσης τοῦ Χριστοῦ Τό λευκό ὑποδεικνύειστόν βαπτισmicroένο τόν ἀγώνα πού πρέπει νάκάνει στό ἑξῆς γιά νά κρατήσει καθαρή τήνψυχή τουbull Χορός Μέ τό ψάλσιmicroο τοῦ laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθεraquo ὁἱερέας microέ τόν ἀνάδοχο καί τόν βαπτισmicroένο πε

ριφέρονται κυκλικά γύρω ἀπό τήν ἁγία κολυmicroβήθρα Ὁχορός αὐτός εἶναι τριπλός εἰς τύπον τῆς Ἁγίας Τριάδοςκαί ἐκφράζει τή χαρά τῶν ἀνθρώπων καί ὅλων τῶνἀγγέλων γιά τήν εἴσοδο ἑνός πλανεmicroένου προβάτου στήmicroάντρα τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία Ὁ Χριστός εἶπεὅτι laquoχαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπίἑνί ἁmicroαρτωλῷ microετανοοῦντιraquo (Λουκᾶ 1510) Ὁ εὔθυmicroος χορός microᾶς παραπέmicroπει στή χαρά τοῦ γάmicroου καθότικι ἐδῶ ἔχουmicroε πνευmicroατικό γάmicroο τήν ἕνωση τοῦ νεοφωτίστου microέ τόν νυmicroφίο Χριστό bull Λαmicroπάδες Στόν νεοφώτιστο προσφερόταν ἀναmicromicroένηλαmicroπάδα Μέ τόν σηmicroερινό νηπιοβαπτισmicroό καλό εἶναιτή λαmicroπάδα νά τήν κρατάει ὁ ἀνάδοχος Ἡ φωτοχυσίατῶν λαmicroπάδων συmicroβολίζει τό φῶς τοῦ Χριστοῦ πούἔλαβε ὁ βαπτισmicroένος καί τή χαρά τοῦ οὐρανοῦ καί τῶνχριστιανῶν γιά τήν εἴσοδό του στήν Ἐκκλησία Στήνἀρχαία Ἐκκλησία ἄναβαν ὅλοι οἱ χριστιανοί λαmicroπάδεςστό ναό κατά τά Φῶτα καί τή Λαmicroπρή πού γίνονταν οἱπερισσότερες βαπτίσεις Ἡ φωτοχυσία ἐπίσης ὑπενθυmicroίζει στόν νεοφώτιστο ὅτι στό microέλλον πρέπει νά ζεῖκατά τά λόγια τοῦ Χριστοῦ φωτεινά laquoοὕτω λαmicroψάτωτό φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσινὑmicroῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑmicroῶν τόνἐν τοῖς οὐρανοῖςraquo (Ματθ 516)bull Σταυρός Μέ τό κρέmicroασmicroα τοῦ Σταυροῦ στό λαιmicroό τοῦνεοφωτίστου συmicroβολίζεται ὅτι ὁ νέος χριστιανός σύmicroφωνα microέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ laquoεἴ τις θέλει ὀπίσω microουἐλθεῖν ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόναὐτοῦ καί ἀκολουθείτω microοιraquo (Ματθ 1624) ἀκολουθεῖτόν Χριστό σηκώνοντας στό ἑξῆς τό σταυρό του ὉΣταυρός ὡς ἱερό ἀντικείmicroενο προστατεύει τόν χριστιανόἀπό τις ἐπιθέσεις τοῦ πονηροῦ

14 H O∆OΣ

Ἀπό τούς πονηρούς λογισmicroούς πού πολεmicroοῦντόν ἄνθρωπο τρεῖς εἶναι οἱ πιό σκληροίτῆς ἀπιστίας τῆς βλασφηmicroίας καί τῆς

πορνείαςΓιά νά κοπάσει αὐτός ὁ πόλεmicroος πρέπει πρῶτα

νά γνωρίζεις πότε ἁmicroαρτάνεις καί πότε ὄχι ∆ένἁmicroαρτάνεις ὅταν ὁ νοῦς ἡ βούλησις δέν συγκατατίθεται στούς λογισmicroούς πολύ περισσότεροὅταν τούς ἀποστρέφεται ἤ τούς περιφρονεῖ Ἁmicroαρτάνεις κάποτε καί θανάσιmicroα ὅταν ὁ νοῦς αὐτοπροαίρετα συγκρατεῖ τούς λογισmicroούς καί ἡ καρδιάἡδύνεται καί εὐχαριστεῖται micro αὐτούς Ὅποιος πολεmicroεῖται ἀπό πονηρούς λογισmicroούς καί δέν τούςἀποδέχεται ταράσσεται ὅmicroως νοmicroίζοντας ὅτιἁmicroάρτησε αὐτός εἶναι microικρόψυχος ἐmicroπαίζεταιἀπό τόν διάβολο καί δέν γνωρίζει νά διακρίνει microεταξύ προσβολῆς καί συγκαταθέσεως

Μήν παραξενεύεσαι πού οἱ ἴδιοι λογισmicroοί φέρνουν microαζί τους καί θάνατο καί ζωή αἰώνιο θάνατο ἤ αἰώνια ζωή Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποδέχεται προκαλοῦν θάνατο Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποστρέφεται καί τούς πολεmicroᾶ χαρίζουν ζωή καίαὐξάνουν τόν microισθό του στόν οὐρανό

Συmicroβαίνει κάποτε νά ἔρχονται λογισmicroοί ἀπιστίας ἤ βλασφηmicroίας κατά τοῦ Θεοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἤ τῶν ἁγίων Καmicromicroιά φορά ἀντικρύζοντας τά ἄχραντα καί θεῖα Μυστήρια ἤ τίςἅγιες εἰκόνες πέφτουν ἐπάνω σου σάν microαῦρο σύννεφο βλάσφηmicroες σκέψεις Περιφρόνησε αὐτούςτούς λογισmicroούς Ἀδιαφόρησε Μήν ἀνησυχεῖς καίmicroή θλίβεσαι γιατί ἔτσι χαροποιεῖς τόν διάβολοΤοῦ ἀρκεῖ νά σέ βλέπει θλιmicromicroένο καί συγχυσmicroένοἄν δέν κατορθώσει κάτι χειρότερο Θά ἐπαυξήσειτότε τούς λογισmicroούς σου γιά νά ἐξουθενώσει τελείως τή συνείδησή σου Ὅταν ὅmicroως σέ δεῖ νά περιφρονεῖς τούς βλάσφηmicroους λογισmicroούς θά ἀποmicroα

κρυνθεῖ ντροπιασmicroένος Πρόσεξε καί θά διαπιστώσεις ὅτι καί τά τρία εἴδη τῶν λογισmicroῶν γεννιοῦνται συχνά ἀπό τήν κατάκριση Μήν κατακρίνεις τόν ἀδελφό σου καί θά καταφέρεις γενναῖοπλῆγmicroα στούς πονηρούς λογισmicroούς Ἐπειδή ὅmicroωςὁ πόλεmicroος τῶν λογισmicroῶν ταλαιπωρεῖ συνήθωςτούς ὑπερηφάνους καί φθονερούς ὁ πιό σίγουροςτρόπος γιά ν ἀπαλλαγεῖς ἀπ αὐτόν εἶναι νά καλλιεργήσεις microέσα σου τήν ταπείνωση καί τήν ἀκακία

Οἱ ἅγιοι Πατέρες διδάσκουν καί ὑποδεικνύουντά microέσα καί τούς τρόπους πού θά χρησιmicroοποιήσειςγιά νά νικήσεις τούς λογισmicroούς καί νά καταισχύνεις τούς δαίmicroονες πού τούς σπέρνουν microέσα σου Νά τούς φανερώνεις στόν πνευmicroατικό σου microέ

τήν ἐξοmicroολόγηση Νά προσεύχεσαι στόν Κύριο microέ θέρmicroη ἀναθέ

τοντας σ Ἐκεῖνον τήν ἀσθένειά σου καί ὁmicroολογώντας τήν ἀδυναmicroία σου

Νά καλλιεργεῖς microέσα σου τή συντριβή τοῦ νοῦτήν αὐτοmicroεmicroψία καί γενικά ταπεινό φρόνηmicroα

Ν ἀγαπήσεις τή νηστεία πού θανατώνει πρόπαντός τούς σαρκικούς λογισmicroούς

Ν ἀγαπήσεις τούς σωmicroατικούς κόπους καίmicroόχθους πού ταπεινώνουν τό σῶmicroα καί πνίγουν microέσα στόν ἱδρώτα σου τίς πανουργίες τῶνδαιmicroόνων

Νά ζεῖς συνέχεια microέ τή microνήmicroη τοῦ θανάτου καίτῆς φοβερῆς κρίσεως τοῦ Θεοῦ

Ν ἀντιπαραθέτεις στούς ρυπαρούς λογισmicroούςἄλλους λογισmicroούς ὑγιεῖς καί θεαρέστους

Τέλος ἄν εἶσαι δυνατός περιφρόνησε καί περιγέλασε τούς λογισmicroούς κι ὕστερα προσπέρασέτους ἀδιάφοραὉ τελευταῖος αὐτός τρόπος ἐξευτελίζει τελείως

τούς δαίmicroονες

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟΚΑ΄ Ἔκδοση τῆς διασκευῆς ἀπό τά ρωσικά ἀπό τήν Ἱερά Μονή Παρακλήτου

Ὠρωπός Ἀττικῆς 2005 (σελ 1517)

Πόλεmicroος λογισmicroῶν

∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι ΟΥ Τ ΟΥ Ρ ΟΥ Σ Τ Ω Φ

15H O∆OΣ

Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν προτεσταντικῶνκυρίως ἀλλὰ καὶ ἄλλων αἱρετικῶν ἀντιλή-ψεων καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς ἔντονης κυριαρ-

χίας τῆς λογοκρατίας τίθεται συχνὰ τὸ ἐρώτημα ἐὰνὁ νηπιοβαπτισμὸς εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ ἀποκεκα-λυμμένο θέλημα τοῦ Θεοῦ Πίσω ἀπὸ τὸ ἐρώτημααὐτὸ κρύβεται ἡ ἀμφισβήτηση τῆς πρα κτικῆς στὴνὈρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ βαπτίζονται τὰ νέα της μέληστὴν νηπιακὴ ἡλικία καὶ ἡ ἐνθάρρυνση νὰ ἐγκατα-λειφθεῖ ἡ μακραίωνη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ παράδοσηὩς βασικὰ ἐπιχειρήματα προβάλλονται ἡ θεωρού-μενη ἔλλειψη ἁγιογραφικῶν μαρτυριῶν ἡ θεωρού-μενη διαπίστωση ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἦταν ἄγνω-στος στοὺς ἀποστο λικοὺς χρόνους καὶ στοὺς ἑπομέ-νους τρεῖς αἰῶνες καί τέλος ἡ ἀπουσία τῆς ἐλεύθε-ρης βούλησης στὰ νήπια

Ἐὰν καὶ κατὰ πόσον ἰσχύουν τὰ παραπάνωἐπιχειρήματα θὰ τὸ ἐρευνήσουμε στὴν συνέ-χεια

1 Ἡ μαρτυρία τῶν Ἁγίων Γραφῶν Ὅσο κι ἄν ἐρευνήσει κάποιος τὶς

Ἅγιες Γραφὲς εἶναι ἀδύνατο νὰ βρεῖσrsquoαὐτὲς ρητὴ ἐντολή μὲ τὴν ὁποίανὰ ἀπαγορεύεται ὁ νηπιο βαπτι -σμός Δὲν ὑπάρχει βέβαια καὶ ρητὴἐντολή μὲ τὴν ὁποία νὰ συστήνε-ται Κι αὐτὸ διότι γιὰ τοὺς πιστοὺςτῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὁ νη-πιο βαπτισμὸς δὲν ἀποτε λοῦσε πρό-βλημα Ὑπῆρχε ἡ βεβαιότητα ὅτι τὰ νέατης μέλη μποροῦσαν νὰ βαπτισθοῦν σὲὁποιαδήποτε ἡλικία κι ἄν εὑρίσκοντοἀκόμη καὶ στὴν νηπιακή Οἱ ἁγιογρα-φικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν ἀμετακίνητηαὐτὴ πεποίθηση τῆς ἈποστολικῆςἘκκλησίας εἶναι ποικίλες

Τὰ εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ κείμενα τῆςΚαινῆς Διαθήκης μᾶς διδάσκουν ὅτι τὸ χριστιανικὸβάπτισμα εἶναι τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆς Νέας Δια-θήκης τὴν ὁποία ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μὲ τὸν ΝέοἸσραήλ ὅπως ἀκριβῶς τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆςΠαλαιᾶς Του Διαθήκης ἦταν ἡ περιτομή Ὅταν ὁΧριστὸς λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάληψή του παραγ-γέλλει στοὺς μαθητές του νὰ laquoμαθητεύσουν πάντα τὰ

ἔθνη βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶτοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo (Μτθ 2819)θέτει ὡς πρώτη καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴνἔνταξή τους στὸν Νέο Ἰσραήλ στὴν Ἐκκλησία τὴνβάπτισή τους Ἔτσι τὸ βάπτισμα γίνεται τὸ ἀπαραί-τητο σημάδι τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας Κατὰ παρό-μοιο τρόπο καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἡ περιτομὴἀποτελοῦσε τὸ ἀπαραίτητο σημάδι ἐκείνων ποὺ ἀνή-καν στὸν λαό τοῦ Θεοῦ Εἶναι γνωστὸ ὅτι στὴν ΠΔιαθήκη ὁ Θεός ὄχι ἁπλῶς ἐπέτρεπε στὰ νήπια νὰδεχθοῦν τὴν περιτομή ἀλλὰ ρητὰ ἐντελλόταν νὰὑποβληθεῖ στὴν περιτομὴ κάθε ἀγόρι κατὰ τὴν ὀγδόηἡμέρα μετὰ τὴν γέννησή του (Γεν 179-14) Γιατὶ λοι-πόν στὴν Κ Διαθήκη νὰ ἀποκλείσει ὁ Θεὸς τὰ νήπιανὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας του Αὐτὴ ἡ πρακτικὴ

τῆς περιτομῆς στὴν Π Διαθήκη ἀποτελεῖ ξεκά-θαρη ἁγιογραφικὴ κατοχύρωση τοῦ νηπιο-

βαπτισμοῦἈπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἰδιαίτερα

ἀξιοπρόσεκτος ὁ λόγος τὸν ὁποῖο ἀπη-ύθυνε ὁ ἀπόστολος Πέτρος στὸπλῆθος ποὺ παρακολουθοῦσε τὸ γε-γονὸς τῆς Πεντηκοστῆς laquoΜετανοή-σατε καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶνἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφε-σιν ἁμαρτιῶν καὶ λήψεσθε τὴν δω-ρεὰν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Ὑμῖν γάρἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοιςὑμῶν καὶ πᾶσι τοῖς εἰς μακράνraquo(Πρξ 238-39) Τὸ πρῶτο μέροςτοῦ χωρίου ἀποτελεῖ τὸ κατrsquoἐξοχὴν ἐπιχείρημα τῶν Προτε-

σταντῶν ἐναντίον τοῦ νηπιοβα-πτισμοῦ Ὅμως οἱ ἴδιοι ἀποφεύγουν

ἐπιμελῶς νὰ ἀναφερθοῦν καὶ στὴ συνέχειατοῦ χωρίου στὴν ὁποία ρητὰ λέγεται ὅτι ἡ ὑπόσχεσητοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν λήψη τοῦ ἁγίου Πνεύματος μὲ τὸβάπτισμα ἀφορᾶ καὶ στὰ τέκνα τους ἀνεξαρτήτωςἡλικίας

2 Ὁ νηπιοβαπτισμὸς γνωστὸς στὴν Ἐκκλησίαἀπὸ τὴν ἀρχὴ καὶ ἀδιάκοπα

Ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἀποτελεῖ πράξη τῆς Ἐκκλησίαςἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους καὶ ἀδιάκοπα μέχρικαὶ σήμερα Εἶναι πολὺ γνωστὲς οἱ περιπτώσεις βα-

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΥτοῦ Ἀρχιμ Αὐγουστίνου Γ Μύρου Δρ Θ

16 H O∆OΣ

πτίσεως ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας τοῦ Κορ-νηλίου (Πρξ 1048) τῆς Λυδίας (Πρξ 1615) τοῦ δε-σμοφύλακος τῶν Φιλίππων (Πρξ 1631-34) τοῦἀρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 188) καὶ τοῦ Στε-φανᾶ (Α΄ Κορ 1615) στὶς ὁποῖες θὰ ὑπῆρχαν μικρὰπαιδιὰ καὶ νήπια Ἄν στὴν ἐποχὴ αὐτὴ οἱ βαπτίσειςτῶν ἐνηλίκων ἀποτελοῦν τὸν κανόνα αὐτὸ ἐξηγεῖταιἀπὸ τὸ ὅτι οἱ πρῶτοι ποὺ προσέρχονται στὴν Πίστηεἶναι ἐνήλικες πολλοὶ μάλιστα ἔγγαμοι μὲ ἀπίστουςσυντρόφους γεγονὸς ποὺ δυσκολεύει ἀκόμη πε ρισ-σότερο τὴν βάπτιση τῶν νηπίων Ὅμως ἀπὸ τὴνεἰδικὴ αὐτὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε κανεὶς δὲνμπορεῖ νὰ συμπεράνει ὅτι ἡ πράξη τοῦ νηπιο -βαπτισμοῦ ἦταν ἄγνωστη Οἱ παραπάνω ἁγιο γρα-φικὲς μαρτυρίες βεβαιώνουν τὸ ἀντίθετο Περισσό-τερο ὅμως βεβαιώνεται ἡ πράξη αὐτὴ τῆς Ἐκ κλησίαςἀπὸ τὴν συνέχειά της ὅπως μαρτυ-ρεῖται ἀπὸ τοὺς μετα ποστολικοὺςκαὶ λίγο μεταγενέστερους πατέρες

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (130-202 μΧ)γράφει laquoΔιότι αὐτός [ὁ Χριστός]ἦρθε στὴ γῆ γιὰ νὰ μᾶς σώση ὅλουςδιrsquo αὐτοῦ - ὅλους λέγω ποὺ θὰ ἀνα- γεννηθοῦν διrsquo αὐτοῦ ἐν Θεῷ -νήπιαπαιδιά ἐφήβους νέους καὶ γέρουςἮλθε λοιπόν γιὰ κάθε ἡλικία γενό-μενος νήπιος γιὰ τὰ νήπια καθαγιά-ζοντας τὸ παιδὶ γιὰ τὰ παιδιά γε-νόμενος πρὸς αὐτὰ ταυτόχρονα πα-ράδειγμα εὐσεβείας ἀρετῆς καὶ τα-πείνωσηςraquo (Κατὰ Αἱρέσεων 2 PG7783-784) Ὁ Ὠριγένης μεταφέρειτὴν ἀποστολικὴ παράδοση γράφοντας laquoΜπορεῖ κά-ποιο παιδί ποὺ μόλις γεννήθηκε νὰ ἁμαρτήση Κιὅμως ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς (505-7) καὶτὸν Ἰώβ (144) ἔχει ἁμαρτία γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰπροσφέρη κάποια θυσία Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ Ἐκκλη-σία ἔλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὴν παράδοση νὰ βα-πτίζωνται καὶ τὰ παιδιάΟἱ ἄνθρωποι στοὺς ὁποίουςπαραδόθηκαν τὰ ἱερὰ Μυστήρια γνώριζαν ὅτι μέσαστὸν καθένα μας ὑπῆρχε ἔμφυτη ἡ μόλυνση τῆς ἁμαρ-τίας ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ ξεπλυθῆ διrsquo ὕδατος καὶ Πνεύ-ματοςraquo (Σχόλια εἰς Ρωμαίους 519 PG 141047) Ὁἅγιος Κυπριανός (200-258) τονίζει laquoἈπὸ αὐτὴ τὴνπνευματικὴ περιτομή [τὸ Βάπτισμα] δὲν πρέπει νὰἐμποδίζεται κανείς κανεὶς δὲν πρέπει νὰ κρατῆταιμακρυὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τὸ ὁποῖοἀφοῦ τηρήθηκε καὶ διατηρήθηκε χάριν ὅλων μας πι-στεύουμε ὅτι ἀκόμα περισσότερο πρέπει νὰ τηρηθῆγιὰ τὰ βρέφη καὶ τὰ νεογέννητα τὰ ὁποῖα ἕνεκεν

αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς θέσεώς τους χρήζουν περισσό-τερο τῆς βοηθείας μας καὶ τοῦ θείου ἐλέουςraquo (EpistulaLVIII)

3 Μὲ τὸ Βάπτισμα τοῦ νηπίου δὲν καταργεῖταιἡ ἐλεύθερη βούλησή του

Στὴν περίπτωση τῶν νηπίων δὲν τίθεται καθόλουθέμα ἐλευθέρας βουλήσεως διότι αὐτὴ δὲν μπορεῖκαθόλου νὰ ἐκδηλωθεῖ ὄχι μόνον γιὰ τὸ βάπτισμαἀλλὰ καὶ γιὰ καμμία ἄλλη ἐπίδραση ἐπάνω τους Μὲτὴν ἴδια λογική ποὺ κάποιοι ἀρνοῦνται τὸ βάπτισμαστὰ νήπια κάποιοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ ἀρνη-θοῦν σrsquo αὐτὰ τὴν παροχὴ συγκεκριμένης τροφῆςἐνδυ μασίας φαρμάκων καὶ στὰ μεγαλύτερα παιδιὰτὴν ἀποστολὴ στὸ νηπιαγωγεῖο στὸ σχολεῖο Ὅλεςαὐτὲς οἱ ἐνέργειες θεωροῦνται ἀπαραίτητες γιὰ τὸ

καλῶς νοούμενο συμφέρον τοῦ παι-διοῦ καὶ ἐπιβάλλονται χωρὶς τὴνσυγκα τάθεσή του Πολὺ δὲ περισσό-τερο θὰ πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπrsquo ὄψινὅτι ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυφόροι τουδὲν ἔχουν κανένα ἀπολύτως ἐνδοι-ασμὸ νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξενή-σουν τὴν ὁποιαδήποτε βλάβη στὸἀφύλακτο ἀπὸ τὴν θεία χάρη νήπιοἙπομένως δὲν πρόκειται γιὰ δυνα-τότητα ἐπιλογῆς τοῦ νηπίου ἀλλὰγιὰ δυνατότητα ἐπιλογῆς αὐτῶν ποὺτάχθηκαν νὰ προστατεύουν τὸνήπιο σχετικὰ μὲ τὸ ποιὲς δυνάμειςθὰ ἐνεργήσουν ἐπάνω του τοῦ Θεοῦἤ τοῦ διαβόλου Ἐξ ἄλλου ὅταν τὸνήπιο ἐνηλικιωθεῖ καὶ θελήσει νὰ

ἐγκαταλείψει τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ τὸκάνει

Ἀξίζει νὰ κλείσουμε τὴν σύντομη αὐτὴ μελέτη μὲτὴν ὁμολογία ἑνὸς πρώην προτεστάντη τοῦ Ματ-θαίου Γκάλλατιν ὁ ὁποῖος γιὰ χρόνια δίδασκε ἐναν-τίον τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἀλλὰ μετὰ τὴν μετα-στροφή του γράφει laquoἈνακάλυψα ὅτι ὅλοι αὐτοί ndash ὁΕἰρηναῖος ὁ Ὠριγένης ὁ Κυπριανός καὶ ἄλλοι ndash τι-μοῦσαν τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὡς θεόπνευστακείμενα καὶ θεωροῦσαν τὶς ἀπόψεις αὐτὲς περὶ τοῦ Βα-πτίσματος καὶ τῆς σωτηρίας τῶν νηπίων ἀπόλυτασύμφωνες μὲ τὰ κείμενα αὐτά Πρέπει νὰ ὁμολογήσωὅτι ἔχω περάσει πολλὲς ὧρες γονατιστὸς κλαίγονταςκαὶ παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ μὲ συγχωρήση ποὺ συ-κοφάντησα τοὺς ἁγίους Του Καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομαμιᾶς ἰδέας ποὺ δὲν ὑπῆρχε κἄν τὰ πρῶτα χίλια πεν-τακόσια χρόνια τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίαςraquo (Διψών-τας γιὰ τὸν Θεό σ 202)

Ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυ-

φόροι του δὲν ἔχουν κα-

νένα ἀπολύτως ἐνδοιασμὸ

νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξε-

νήσουν τὴν ὁποιαδήποτε

βλάβη στὸ ἀφύλακτο ἀπὸ

τὴν θεία χάρη νήπιο

17H O∆OΣ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

bull Θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν προampποθέσεις γιὰ νὰ ἀνα λάβει κανεὶς ἀνάδοχος στὴν βάπτιση

Ἂν γιὰ νὰ ἀναλάβει κανεὶς ἀνάδοχος ἑνὸς δηmicroό σιου ἤ ἰδιωτικοῦ ἔργου ὁποιασδήποτε microορφῆς γίνονταιαὐστηροὶ διαγωνισmicroοὶ ποὺ θέτουν τὶς προQποθέσεις καὶτὶς εὐθύνες ποὺ ἀναλαmicroβάνει ὁ ἀνάδοχος τοῦ ἔργουτότε τί θὰ ἔπρεπε νὰ γίνονταν γιὰ τὸν ἀνάδοχο microίαςὕπαρξης τὴν στιγmicroὴ τοῦ Μυστηρίου τῆςΒαπτίσεως Τί αὐ στηρὲς προQπο θέσειςθὰ ἔπρεπε νὰ τεθοῦν γιὰ τὸν ἄν θρωπο ποὺ ἀνα λαmicroβάνει σὲ συνερ γασία microὲ τοὺς γονεῖς τὴν πνευmicroατικὴκαθοδήγηση microιᾶς ψυχοσωmicroατικῆςὕπαρ ξης τοῦ νέου microέλους τῆς Ἐκκλη σίας Μίας ὕπαρξης γιὰ τὴν ὁποία ὁΧριστός microας ἐναν θρώπησε ἔπαθεσταυρώθηκε τάφηκε καὶ ἀνα στήθηκεκαὶ ποὺ microὲ τὸ microυστήριο τῆς Βαπτίσεωςἐνσω microατώνεται στὸ Σῶmicroα τοῦ Χρι στοῦ καί ἔτσι τίθεται ὁ θεmicroέλιοςλίθος γιὰ τὴν σωτηρία του

bull Ποιὰ εἶναι τὰ σηmicroερινὰ δεδοmicroέναγιὰ τὸν ρόλο καὶ τὴν ἀξία τοῦ θεσmicroοῦ τοῦ ἀναδόχου

Καὶ ὅmicroως ὅπως φαίνεται microὲ τὰ σηmicroερινὰ δεδοmicroέναἡ ἀξία τοῦ θεσmicroοῦ τοῦ ἀναδόχου ὅσον ἀφορᾶ τὴ χρη σιmicroότητά του καὶ τὸν ρόλο ποὺ δια δραmicroατίζει στὸ microυ στήριο καὶ στὴ ζωὴ τοῦ βαπτισmicroένου ἀνθρώπου ἀκο λου θεῖ τὴν ἀπαξίωση τῆς οὐσίας καὶ τῆς ἔννοιας τοῦ ἴδιουτοῦ microυστηρίου τοῦ Ἁγίου Βαπτίσmicroατος καὶ τῆς microετατροπῆςτου σὲ ἐθιmicroική κοινωνικὴ ἐκδήλωση Αὐτὴ ἡ ἀπαξία ἀνα δεικνύεται ἀπὸ τὰ ἐσφαλmicroένα κριτήρια ἐπιλογῆς τοῦἀναδόχου ἀπὸ τοὺς γονεῖς ἀπὸ τὴν ἄγνοια γιὰ τὶς πραγ microατικὲς ὑποχρεώσεις καὶ τὶς εὐθύνες τοῦ ἀναδόχου καὶτέλος ἀπὸ τὴν χωρὶς προQποθέσεις καὶ microὲ laquoἐλαφρᾷ τῇκαρδίᾳraquo ἀβασάνιστη ἀποδοχὴ τῆς εὐθύνης ἀπὸ τὸν ἴδιοτὸν ἀνάδοχο

Ὅσοι ἱερωmicroένοι τελοῦν τὸ microυστήριο ἔχουν βρεθεῖπρὸ πολλῶν δυσάρεστων ἐκπλήξεων ποὺ τείνουν νὰ γί

νουν κανόνας Οἱ ἐκπλήξεις ἀφοροῦν στὴν ἀντι microετώπισητοῦ microυστηρίου ἀπὸ τοὺς ἀναδόχους καὶ τοὺς γονεῖς τῶνπαιδιῶν ποὺ βαπτίζονται ὡς microία κοινωνικὴ ἐκδήλωσηχωρὶς ἁγιοπνευmicroατικὲς διαστάσεις γιὰ τοὺς ἴδιους καὶγιὰ τὸ παιδί τους Εἶναι τραγικὸ παραδείγmicroατος χάριν νὰ ἀναλαmicroβάνει κανεὶς νὰ γαλουχήσει γνωστικὰ καὶβιωmicroατικὰ στὴν ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας microία ψυχὴ καὶ

τὴν ὥρα τῆς κατηχήσεως νὰ microὴν γνωρί ζει νὰ διαβάζει σωστὰ τὸ Σύmicroβολο τῆςπίστεως τὸ laquoπιστεύωraquo τὸ ὁποῖο ἀποτε λεῖ συνοπτικὴ παρουσίαση τῶν ἀλη θειῶν τῆς Ἐκκλησίας microας καὶ θὰ ἔπρεπενὰ εἶναι ἡ βάση καὶ ἡ ἀρχὴ τῶν γνώ σεων τοῦ ἀναδόχου

Ἂν λοιπὸν δὲν γνωρίζει ὁ ἀνάδοχοςνὰ τὸ διαβάσει τότε ἀντι λαmicroβάνεστε τόκατὰ πόσο γνωρίζει νὰ ἐmicroβαθύνει στὶςmicroεγάλες ἀλήθειες ποὺ κρύβει τὸ σύmicro βολο τῆς πίστεως καὶ ἀκόmicroη τὸ πόσοβιωmicroατικὴ σχέση ἔχει microὲ τὴν λατρείατῆς Ἐκκλησίας

Παλαιότερα ἄνθρωποι ποὺ δὲν γνώ ριζαν οὔτε τὴν ἀλφαβήτα ἤξεραν ὄχιἁπλῶς νὰ διαβάζουν ἀλλὰ καὶ νὰἀπαγγέλλουν ἀπὸ στήθους τὸ σύmicroβολο

τῆς Πίστεως γιατί συmicromicroετεῖχαν ἐνεργὰ στὴν ἐνοριακὴεὐχαριστιακὴ κοινότητα Στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία τότε καὶmicroόνο microετὰ δηλ τὴν Ὁmicroολογία Πίστεως ὁ ἀρχιερέαςτὸν σφράγιζε microὲ τὸ σηmicroεῖο τοῦ σταυροῦ καὶ ἔδινε τὴνἔγκριση ὥστε οἱ ἱερεῖς νὰ τὸν καταγράψουν ὡς ἀνά δοχο στὰ δελτία τῆς Ἐκκλησίας microαζὶ microὲ τὸν ὑποψήφιογιὰ τὴν βάπτιση ἀναδεκτό του Ὁποία τιmicroὴ ἀλλὰ καὶεὐθύνη γιὰ τὸν ἀνάδοχο

Σήmicroερα ὁ ἀνάδοχος ἀντιλαmicroβάνεται τὸν ρόλο τουὡς microία κοινωνικὴ καὶ οἰκονοmicroικὴ ὑποχρέωση καὶ ὄχι ὡςπνευmicroατικὴ ὑποχρέωση ἀπέναντι στὸ νέο microέλος τῆςἘκκλησίας Καὶ αὐτὸ στὴν καλύτερη περίπτωση διότιὑπάρχουν ἀνάδοχοι ποὺ microετὰ τὴν βάπτιση laquoἐξα φανίζον ταιraquo ἤ ἐmicroφανίζονται ὡς διάττοντες ἀστέ ρες στὴν ζωὴ τοῦπαιδιοῦ

8 H O∆OΣ

Ἡ ἀξία τὰ κριτήρια ἐπιλογῆς ὁ ρόλος καὶ οἱ εὐθύνες τοῦ ἀναδόχου κατὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία

Πρακτικὴ συmicroβολὴ στὴν ὀρθὴ ἐπιτέλεση τοῦ ἔργου τοῦ ἀναδόχου

τοῦ Πρωτ Νεκταρίου Κάνια

Σήμερα ὁ ἀνάδοχος ἀντι-

λαμβάνεται τὸν ρόλο του

ὡς μία κοινωνικὴ καὶ οἰκο-

νομικὴ ὑποχρέωση καὶ ὄχι

ὡς πνευματικὴ ὑποχρέωση

ἀπέναντι στὸ νέο μέλος τῆς

Ἐκκλησίας

bull Πῶς ἀντιλαmicroβάνονται οἱ ἅγιοι Πατέρες τὸν ρόλοκαί τήν εὐθύνη τοῦ ἀναδόχου

Ἄραγε ποιὸς ἀνάδοχος ἀντιλαmicroβάνεται ὅτι ἐκείνητὴν στιγmicroὴ συνάπτει microὲ τὸν ἀναδεκτὸ καὶ τοὺς γονεῖςτου microία πνευmicroατικὴ συγγένεια ἡ ὁποία εἶναι microεγαλύτερηἀπὸ τὴν σωmicroατική καὶ ὁ ἴδιος ὀνοmicroάζεται πνευmicroατικὸςπατέρας ἐνῶ ὁ ἀναδεκτὸς του πνευmicroατικὸς γιός σύmicro φωνα microὲ τὸν 53ο κανόνα τῆς 6ης Οἰκουmicro Συνόδου

Οἱ κατὰ σάρκα γονεῖς λέγει ὁ ∆ιονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης ἐmicroπιστεύονται τὸ παιδὶ των σ ἕνα βαπτισmicroένοχριστιανό ὁ ὁποῖος εἶναι ἕνας καλὸς παιδαγωγὸς στὰΘεῖα διότι τὸ παιδὶ θὰ παραmicroείνει σ ὅλη τὴν ζωὴ τουὑπὸ τὴν καθοδήγησή του ὡς πνευmicroατικὸς πατέρας καὶἐγγυητὴς τῆς κατὰ Χριστὸν ζωῆς του ποὺ θὰ εἶναι

Ἀντιλαmicroβάνονται ὅσοι γίνονται ἀνάδοχοι ὅτι θὰ δώ σουν λόγο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ γιὰ τὰ πνευmicroατικὰ των παι διά Μποροῦmicroε νὰ ποῦmicroε ὅτι πολλοὶ πιστοὶ ἀνάδοχοισώζονται ἀπὸ τὰ πνευmicroατικὰ τους παιδιά ἐὰν τὰ ἀνα θρέψουν microὲ τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ Ἀλλὰ οἱ περισσότεροιτιmicroωροῦνται γιὰ τὴν ὀκνηρία καὶ ἀδιαφορία των πρὸς τὰπνευmicroατικὰ τους παιδιάraquo (Π Κλεόπας Ἡλίε laquoΠνευmicroατικοὶ∆ιάλογοι microὲ Ρουmicroάνους Γέροντεςraquo)

Μέσα ἀπὸ τὴν ἐmicroπειρία τῶν ἁγίων Πατέρων τῆςἘκκλησίας microας ἂς ἀκούσουmicroε τὸν ἱερὸ Χρυ σόστοmicroο νὰmicroᾶς περιγράφει τὴν προσωπικότητα τοῦ αὐθεντικοῦ ἀνα δόχου ὡς ἐγγυητῆ ἀπέναντι στὸν Θεὸ

laquoΘέλετε νὰ ἀπευθύνουmicroε τώρα τὸ λόγο στοὺς ἀναδόχους σας γιὰ νὰ microάθουν καὶ ἐκεῖνοι ποιῶν ἀmicroοιβῶνἀξιώνονται ἐὰν δείξουν γιὰ ἐσᾶς πολλὴ φροντίδα καὶἀντιθέτως ποιὰ τιmicroωρία τοὺς ἀναmicroένει ἂν ἀmicroελήσουν

raquoΓιὰ νὰ τὸ ἐννοήσεις σκέψου ἀγαπητέ ἐκείνους ποὺγίνονται ἐγγυητὲς καὶ ἀνάδοχοι προσώπων ποὺ δανεί

ζονται χρήmicroατα ὅτι περισσότερο ἀπὸ τὸν ὑπεύθυνο καὶδανειζόmicroενο ἐκεῖνοι ὑφίστανται τὴν ἀγωνία καὶ τὸνφόβο Ἂν δηλ αὐτὸς ποὺ δανείστηκε φανεῖ συνεπής microὲτὴν συνέπειά του κατέστησε ἐλαφρὸ τὸ φορτίο ποὺ ἀνέλαβε ὁ ἐγγυητής Ἂν ἀντιθέτως φανεῖ ἀγνώmicroονας καὶἀσυνεπής τότε τοῦ ἑτοίmicroασε τέλεια τὴν καταστροφή Γιrsquoαὐτὸ καὶ ἕνας σοφὸς συmicroβουλεύει τὰ ἑξῆς laquoἘὰνἐγγυηθῆς ἑτοιmicroάσου νὰ πληρώσηςraquo (Σοφ Σειρὰχ η΄13) Ἐὰν λοιπὸν ὅσοι ἀναδέχονται ἄλλους γιὰ χρήmicroαταεἶναι ἀπολύτως ὑπεύθυνοι γιὰ ὁλόκληρο τὸ ποσό περισσότερο εἶναι ὑπεύθυνοι ἐκεῖνοι ποὺ ἀναδέχονταιἄλλους καὶ ἐγγυῶνται γιὰ πνευmicroατικὰ θέmicroατα καὶ γιὰ τὴνἀρετή Ναίmiddot πολὺ ἐνδιαφέρον πρέπει νὰ ἐπιδεικνύουν γιrsquoαὐτοὺς ποὺ ἀναλαmicroβάνουν προτρέποντάς τους συmicroβου λεύοντάς τους διορθώνοντας τὰ σφάλmicroατά τους καὶδείχνοντάς τους πατρικὴ ἀγάπη

[Καὶ συνεχίζει ὁ ἱερὸς πατήρ] raquoἌς microὴ νοmicroίζουν αὐτοί ὅτι τὸ νὰ εἶναι ἀνάδοχοι

εἶναι τυπικὸ καὶ τυχαῖο πράγmicroα ἀλλὰ ἂς microάθουν καλάὅτι καὶ αὐτοὶ γίνονται συmicromicroέτοχοι τῆς πνευmicroατικῆς ὠφέλειας τῶν ἀναδεκτῶν ἐὰν microὲ τὶς συmicroβουλὲς τους τοὺςχειραγωγήσουν στὴν ὁδὸ τῆς ἀρετῆς καὶ ἂς γνωρίζουνπάλι ὅτι ἂν δείξουν ἀmicroέλεια καὶ ἀδιαφορία θὰ ἐπιφέρουν στὸν ἑαυτὸ τους microεγάλη καταδίκη Γιrsquo αὐτὸν τὸνλόγο καὶ ἐπικρατεῖ ἡ συνήθεια καὶ πατέρες ἤ microητέρεςπνευmicroατικοὺς νὰ τοὺς ὀνοmicroάζουν αὐτοὺς τοὺς ἀναδόχους γιὰ νὰ microάθουν πόση ἐπιmicroέλεια πρέπει νὰ δείχνουνγιὰ νὰ microορφώνουν πνευmicroατικὰ ὅσους ἀναλαmicroβάνουν

raquo∆ιότι ἐὰν ἐκείνους ποὺ δὲν ἔχουν καmicromicroία ἰδιαίτερησχέση microὲ ἐmicroᾶς πρέπει νὰ τοὺς κινήσουmicroε τὸν κύριοζῆλο τῆς ἀρετῆς πολὺ περισσότερεο ὀφείλουmicroε νὰ ἐπιτελέσουmicroε τὸ καθῆκον ἀπέναντι σrsquo ἐκεῖνον τὸν ὁποῖοἀναδεχόmicroαστε ὡς πνευmicroατικό microας τέκνο Γιὰ τὸν λόγονλοιπὸν αὐτόν microάθετε καὶ οἱ ἀνάδοχοι ὅτι δὲν σᾶς ἀπειλεῖ microικρὸς κίνδυνος ἐὰν δείξετε στὸ καθῆκον αὐτὸ ἀmicroέλειαraquo (Ι Χρυσοστόmicroου Β΄ Κατήχησις)

bull Ἄς δοῦmicroε συνοπτικὰ ποιὸς ἔχει καὶ ποιὸς δὲν ἔχειτὶς προampποθέσεις γιὰ νὰ ἀναλάβει αὐτὸ τὸ σηmicroαντικὸἔργο

Ὁ ἀνάδοχος δὲν εἶναι ἕνα διακοσmicroητικὸ πρόσωποποὺ πλαισιώνει ἁπλῶς τὴν τελετὴ τοῦ Βαπτίσmicroατος ἀλλὰκαλεῖται νὰ ἀσκήσει ἕνα σηmicroαντικὸ ρόλο ὡς ἐκπρόσω πος τῆς ἐκκλησιατικῆς κοινότητας τῆς Ἐνορίας Ὁ ἀνά δοχος σὲ συνεργασία microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἹερέα καὶ τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότηταςκαλεῖται νὰ γίνει ὁδηγὸς εἰς Χριστόν τοῦ ἀναδεκτοῦτου σὲ ὅλες τὶς φάσεις τῆς ζωῆς του Αὐτό microάλιστα φα νερώνει ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος χριστιανὸς δὲν ἀφήνεταιmicroόνος ἀλλὰ συντροφεύεται στὸ δρόmicroο τῆς χριστιανικῆςζωῆς Ἡ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι συνοδοιπορία καὶ συ

9H O∆OΣ

στράτευση microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἀνάδοχο καὶ ὅλα τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλη σιαστικῆς κοινότητας Χριστιανὸς microόνος δὲνὑπάρχει κανείς Ὁ χριστιανὸς ζεῖ καὶ σώζε ται ὡς microέλος τοῦ σώmicroατος τῆς Ἐκκλησίας

Ὡς ἐκ τούτου ἀντιλαmicroβανόmicroαστε ὅτι ὁθεσmicroὸς τοῦ ἀναδόχου εἶναι πολὺ σηmicroαν τικὸς στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας Γιὰ τὸ λόγοαὐτὸ ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι πρό σωπο σεβαστό πνευmicroατικὸ καὶ κυρίως microυ στηριακό Μὲ πίστη καὶ γνώση τοῦ πόσο microε γάλη εἶναι ἡ θέση του στὴν κατὰ Χριστὸνmicroόρφωση τοῦ βαπτιζοmicroένου προχωρεῖ ἔχον τας ὡς γνώmicroονα τὴν προσωπική του πνευ microατικὴ ἀνόρθωση microὲ τὴ ζωὴ τῆς microετανοίας ἐξοmicroολογήσεως καὶ την βίωση τῶν ἱερῶνmicroυστηρίων

bull Μὲ βάση αὐτὰ ποὺ λέχθηκαν προηγουmicroένως ἀνάδοχοι microποροῦν νὰ γίνουν

Αὐτοὶ ποὺ εἶναι βαπτισmicroένοι στὴν ὀρθόδοξη πίστηγνωρίζουν πρῶτα οἱ ἴδιοι τὴν ὀρθόδοξη πίστη καὶ ἀγω νίζονται νὰ ζοῦν τὴν χριστιανικὴ ζωὴ συνδεδεmicroένοι microὲτὴν Ἐκκλησία γιὰ νὰ microπορέσουν στὴν συνέχεια νὰ τὴνmicroεταδώσουν στὶς ψυχὲς ποὺ ἔχουν ἀναλάβει Ἔχουν συ νείδηση τοῦ λειτουργήmicroατος καὶ τῆς ἀποστολῆς τοῦ ἀνα δόχου καὶ θέλουν νὰ ἀναλάβουν ὑπεύθυνα καὶ σοβαρὰὄχι microόνο τὶς κοινωνικὲς ἀλλὰ κυρίως τὶς πνευmicroατικὲςεὐθύνες ἀπέναντι στὸ βαπτισmicroένο microέλος τῆς Ἐκκλησίας

bull Ποιοὶ δὲν ἔχουν τὶς ἀντικειmicroενικὲς δυνατότητες νὰἐπιτελέσουν τοῦ ἔργο τοῦ ἀναδόχου

Ὅσοι συζοῦν παράνοmicroα ἢ ἔχουν τελέσει τὸν λεγό microενο πολιτικὸ γάmicroο ἢ τὸ συmicroβόλαιο γάmicroου οἱ ὁποῖοιἔχουν ἀποκόψει τὸν ἑαυτό τους ἀπὸ τὸ σῶmicroα τῆς Ἐκκλη σίας καὶ ἄρα δὲν microποροῦν καὶ δὲν ἔχουν τὸ δικαίωmicroα νὰἐγγυηθοῦν γιὰ τὴν ψυχὴ τοῦ ἄλλου

Πραγmicroατικά πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ κατηχήσει microίαψυχὴ καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσει στὴν ἀλήθεια ἕνας ποὺ θεω ρεῖ τὴν Ἐκκλησία σὰν θρησκευτικὸ σουπερmicroάρκετ καὶἀπορρίπτει τὸ microυστήριο τοῦ Γάmicroου θέτοντας τὴν σχέσηκαὶ στὴν οὐσία τὴν ζωή του ἐκτὸς τῆς εὐλογίας τοῦΘεοῦ Ἔχουmicroε συνειδητοποιήσει ὅτι ἂν κάποιος ζεῖmicroέσα σὲ βαριὰ ἠθικὰ παραπτώmicroατα ἂν δὲν microετανοήσεικαὶ δὲν ἀλλάξει τρόπο ζωῆς δὲν microπορεῖ νὰ γίνει ἀνά δοχος Ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Συmicroεὼν Θεσσαλονί κης ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι laquoἐγγυητὴς εἰς Χριστόν ὥστε τηρεῖν τὰ τῆς πίστεως καὶ χριστιανικῶς ζῆνraquo(Περὶ τῶν ἱερῶν τελετῶν ΞΑ PG 155213A)

Μὲ τὴν ἔννοια αὐτὴ ἀποκλείονται τῆς ἀναδοχῆς ὄχιmicroόνο ἀνήλικοι ἑτερόδοξοι καὶ ἑτερόθρησκοι ἀλλὰ καὶ

πρόσωπα ποὺ ζοῦν ἀνήθικο βίο ἢ ἀσκοῦν διαβλητὰ ἐπαγ γέλmicroατα ὅπως ἀπαριθmicroεῖ τέτοια ἐπαγγέλmicroατα ἡ ἀπο στολικὴ Παράδοση τοῦ Ἱππολύτου (πρβλ ΠηδάλιονἜκδοσις Ἀστέρος Ἀθῆναι 1970 σ 754 755 καὶ ΘΗΕΤόmicroος 3 στῆλες 590 592)

Ὅσοι δηλώνουν καὶ εἶναι ἄθεοι καὶ ἄπιστοι οἱ ἀλλό θρησκοι οἱ αἱρετικοί οἱ σχισmicroατικοί ὅσοι ἀνήκουν σὲἀποκρυφιστικὰ τάγmicroατα καὶ ὀργα νώσεις Ἀκόmicroα δὲνmicroποροῦν νὰ ἀναλάβουν τὸ ρόλο τοῦ ἀναδόχου ὅσοι δὲνἔχουν συνείδηση τῶν πράξεών τους καὶ γενικῶς οἱ ἀκα ταλόγιστοι ὅπως τὰ microικρὰ παιδιά ὅσοι πάσχουν δια νοητικῶς κλπ Ἐπίσης δὲν microποροῦν νὰ γίνουν ἀνάδοχοιοἱ γονεῖς τοῦ τέκνου οἱ κληρικοὶ ὅλων τῶν βαθmicroῶν καὶοἱ microοναχοί Μόνο σὲ εἰδικὲς καὶ ἔκτακτες περιπτώσειςmicroπορεῖ νὰ γίνει ἐξαίρεση ὡς πρὸς τοὺς microοναχούς κα τόπιν ὅmicroως ἀδείας του Ἐπισκόπου καὶ γενικῶς τῆς προ Pσταmicroένης ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς

∆ὲν εἶναι πρέπον καὶ θὰ τολmicroοῦσα νὰ πῶ ὅτι φθά νει καὶ στὰ ὅρια τοῦ ἐmicroπαιγmicroοῦ τοῦ Μυστηρίου τῆς Βά πτισης δηλαδὴ τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος νὰχρησιmicroοποιήσουmicroε τὸ Μυστήριο γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουmicroεψυχολογικές κοινωνικὲς ἢ ἄλλες ὑποχρεώσεις καὶ νὰπροσπαθοῦmicroε νὰ ἐπιβάλλουmicroε στὴν Ἐκκλησία ὡς ἀνα δόχους ἀνθρώπους ποὺ ἀνήκουν σὲ διαφορετικὸ δόγmicroαἢ ἄλλη θρησκεία ἢ δὲν διαθέτουν τὰ ἐλάχιστα προσόνταγιὰ νὰ ἀναλάβουν τέτοιο λειτούργηmicroα

bull Μερικὲς πρακτικὲς συmicroβουλὲς γιὰ τοὺς ἀναδόχουςὩς πρῶτο βῆmicroα καλὸ καὶ χρήσιmicroο εἶναι νὰ προετοι

microαστοῦmicroε γιὰ τὸ τί θὰ ποῦmicroε τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου microε λετώντας ἕνα βιβλίο ποὺ νὰ ἀναφέρει καὶ νὰ microεταφρά ζει τὴν ἀκολουθία τοῦ Μυστηρίου τοῦ ΒαπτίσmicroατοςἘνδεικτικὰ ἀναφέρω ἕνα τέτοιο βιβλίο microὲ τίτλο laquoΛου τρὸν Παλιγγενεσίαςraquo Κείmicroενο τῆς ἀκολουθίας τοῦ Βα

10 H O∆OΣ

πτίσmicroατος εἰσαγωγή microετάφραση σχόλια ΓεωργίουΜαυροmicroάτη ἐκδόσεις Τέρτιοςraquo Μελετώντας τὴν ἀκο λουθία καὶ προσπαθώντας νὰ κατανοήσουmicroε τὰ ὅσασυmicroβολικὰ καὶ οὐσιαστικὰ πρόκειται νὰ συmicroβοῦν στὸ Μυ στήριο ἐπιτυγχάνουmicroε τὴν καλύτερη ἀρχὴ καὶ θέτουmicroε τὶςὀρθὲς βάσεις γιὰ νὰ διαδραmicroατίσουmicroε ὅσο τὸ δυνατὸοὐσιαστικότερο ρόλο ὡς ἀνάδοχοι καὶ κατὰ τὴν ὥρα τοῦΜυστηρίου καὶ microετὰ ἀπὸ αὐτό

Ὡς ἀνάδοχοι ὅταν ἑτοιmicroαζόmicroαστε γιὰ microία Βάπτισηκαλὸ καὶ σύmicroφωνο microὲ τῆς Ἐκκλησίας microας τὴν παράδοσηεἶναι τὸ νὰ ἀγοράζουmicroε λευκὰ ροῦχα γιὰ τὸν βαπτιζό microενο ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroωνστὶς Μυσταγωγικὲς Κατηχήσεις (∆ 8 ΒΕΠΕΣ 39σ257) Ὁ συmicroβολισmicroὸς τῆς καθαρό τητας καὶ τῆς φωτεινότητας καὶ τῆςἀφθαρσίας ποὺ χαρίζει στὸν βαπτι σθέντα ἡ ἀνακαινιστικὴ χάρη τοῦἉγίου Βαπτίσmicroατος ποὺ ἐκφράζεται microὲτὰ λευκὰ ροῦχα δὲν εἶναι σωστὸ νὰπαραθεωρεῖται ἐπειδή microᾶς φαίνεταιπιὸ ἑλκυστικὸ ἕνα χρωmicroατιστὸ σύνολοβαπτιστικῶν οὔτε εἶναι εὐκαιρία κοι νωνικῆς microας προβολῆς ἤ ἐνδυmicroατολο γικῶν ἐπιδείξεων τῶν ἐπαγγελmicroατιῶνποὺ τὰ προmicroηθεύουν Τὸ ἴδιο πρέπεινὰ εἴmicroαστε προσεκτικοὶ καὶ στὴν ἐπι λογὴ τοῦ βαπτιστικοῦ σταυροῦ ∆ὲνἀγοράζουmicroε στὸ βαφτισιmicroιό microας ἁπλὰἕνα κόσmicroηmicroα ἀλλὰ ἕνα σταυρὸ εἰςτύπον τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ Ἐν νοεῖται ὅτι δὲν πρέπει νὰ πλαισιώνεται ἀπὸ διάφορα φυ λακτά χαPmicroαλιὰ ἢ ἄλλα παρασύmicroβολα Τέλος ἡ βαπτι στικὴ λαmicroπάδα δὲν microπορεῖ σὲ καmicroία περίπτωση νὰ ἐπι σκιάζεται ἀπὸ κακόγουστα στολίδια παιχνίδια ἢ ἀποmicroι microήσεις ζώων καὶ τεράτων ποὺ ἄκριτα προmicroηθευόmicroαστεἀπὸ τὸ ἐmicroπόριο

Τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου δὲν ἐπιδεικνύουmicroε τὴν και νούργια κολλεξιὸν ἤ ὅτι ντυνόmicroαστε σύmicroφωνα microὲ τὴντελευταία λέξη τῆς microόδας Ἐπιπρόσθετα ἔχουmicroε ἀντίληψητοῦ χώρου ὅτι δηλαδὴ δὲν εἴmicroαστε σὲ microία αἴθουσα κοι νωνικῶν ἐκδηλώσεων ἀλλὰ στὴν Ἐκκλησία καὶ ὅτι τε λεῖται microυστήριο Ἂν αὐτὰ τὰ ἔχουmicroε ὑπrsquo ὄψιν microας ντυνό microαστε καὶ συmicroπε ριφερόmicroαστε ἀναλόγως

Ἐὰν προετοιmicroαστοῦmicroε σωστὰ δὲν θὰ πρέπει νὰἔχουmicroε ἄγχος γιὰ τὸ τί θὰ συmicroβεῖ Ἐκείνη τὴν ὥρα προ σηλωνόmicroαστε στὰ τελούmicroενα καὶ ἡ στάση microας εἶναι προ σευχητική

Συνηθίζουmicroε καὶ εἶναι σωστὸ αὐτὸ νὰ φροντί ζουmicroε γιὰ τὴ συχνὴ θεία Κοινωνία τοῦ νεοφώτιστου Τὸλάθος microας εἶναι ὅτι ἡ φροντίδα microας σταmicroατάει ἀmicroέσωςmicroετὰ τὶς τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση

Μὰ ὅπως ἡ ὑλικὴ τροφή microας εἶναι ἀπαραίτητη γιὰ νὰσυντηρηθοῦmicroε σωmicroατικά ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ἡ θ Κοινωνίαmicroᾶς ἐφοδιάζει microὲ τὸν ἴδιο τὸ Χριστὸ καὶ microᾶς συντηρεῖπνευmicroατικά

Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ θεωροῦmicroε ὅτι microετὰ ἀπὸ τὶςπρῶτες τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση τελειώσαmicroε microὲτὴν laquoὑποχρέωσήraquo microας αὐτή Στὴν καινούργια του κατὰΧριστὸν ζωὴ ὁ νεοφώτιστος γιὰ νὰ αὐξηθεῖ πνευmicroατικὰεἶναι ἀπαραίτητο νὰ τρέφεται τακτικὰ microὲ τὸν ΟὐράνιοἌρτο πράγmicroα ποὺ ἰσχύει γιὰ ὅλους microας ἀνεξάρτητα ἀπὸτὸ ὅτι πάψαmicroε πιὰ νὰ εἴmicroαστε νεοφώτιστοι

Κλείνοντας θὰ ἤθελα νὰ ἀναφέρω τὶς σκέψεις τοῦΜητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱερόθεου Βλάχου στὴν ὁmicroιλία

του microὲ θέmicroα laquoἩ δυναmicroική τοῦ βαπτί σmicroατος στὸ σύγχρονο κόσmicroοraquo ὁὁποῖος ἀναφέρει ὅτι γιὰ νὰ ἐνεργή σει ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ σωστικὰ καὶ microε ταmicroορφωτικὰ microέσα ἀπὸ τὸ Ἅγιο Βά πτισmicroα θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν οἱ ἀπα ραίτητες ὀρθόδοξες καὶ ἐκκλησιολο γικὲς προQποθέσεις καὶ ὅτι ὁ τρόποςmicroὲ τὸν ὁποῖο ἀντιmicroετωπίζει microία Ἐκκλη σία τὸ Βάπτισmicroα δείχνει ἂν εἶναιαὐθεντικὴ ἢ ἐκκοσmicroικευmicroένη

Ἐπεκτείνοντας αὐτὲς τὶς σκέψειςκαὶ προσαρmicroόζοντάς τις στὸ θέmicroα τοῦἀναδόχου θὰ ἔλεγα ὅτι ὁ τρόπος ποὺοἱ γονεῖς ἀντιmicroετωπίζουν τὸ θέmicroα ἐπι λογῆς τοῦ ἀναδόχου τοῦ παιδιοῦτους ἀποδεικνύει στὴν πράξη ἂν θέ

λουν ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ δράσει σωστικὰ καὶ microετα microορφωτικὰ σὲ αὐτοὺς καὶ ἰδιαίτερα στὸ παιδί τους ἤ ἂνἐπιλέγουν νὰ βλέπουν τὸ ἅγιο βάπτισmicroα ὄχι ὡς microυστή ριο ὅπως καὶ εἶναι ἀλλrsquo ὡς microία κοινωνικὴ τελετὴ χωρὶςπνευmicroατικὲς καὶ αἰώνιες προοπτικές

Ἂν ἀντιmicroετωπίσουν λοιπὸν τὸ microυστήριο ὡς κοινω νικὴ ἐκδήλωση microπορεῖ νὰ ἱκανοποιηθοῦν ψυχολογικάὄχι ὅmicroως οὐσιαστικὰ διότι microὲ τὸν τρόπο αὐτὸ θὰ κατα φέρουν νὰ microείνουν ἄγευστοι καὶ ξένοι τῆς microεγάλης προ σφορᾶς τῆς Ἀγάπης τοῦ Θεοῦ ∆ιότι ὅπως λέγει ὁἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroων στὸ ἅγιο Βάπτισmicroα laquoτὸπᾶν τῆς Χάριτός ἐστιhellip τὸ πᾶν ὁ Θεὸς ἐργάζεταιraquo

Ὁ Θεὸς προσφέρει microέσα ἀπὸ τὸ ἅγιο Βάπτισmicroατόσα δῶρα πολύτιmicroα γιὰ τὸ παιδί microας καὶ τὴν microετέπειταζωή του Εἶναι τουλάχιστον ἄδικο γιὰ ἐmicroᾶς καὶ τά παιδιάmicroας νὰ microένουmicroε ἀνυποψίαστοι αὐτῶν τῶν δώρων καὶτῶν δωρεῶν νὰ τὶς ἀγνοοῦmicroε καὶ νὰ ἀναζητοῦmicroε microὲὑποκατάστατα νὰ ἀντικαταστήσουmicroε τὴν Χάρη τοῦ ἉγίουΒαπτίσmicroατος microὲ ψεύτικες χαρές

Εἶναι καιρὸς λοιπὸν νὰ πάρουmicroε ὅλοι στὰ σοβαρὰ τὸθέmicroα τῆς ἐπιλογῆς τοῦ ἀναδόχου τῶν παιδιῶν microας

11H O∆OΣ

Ἡ βαπτιστικὴ λαμπάδα δὲν

μπορεῖ σὲ καμία περίπτωση

νὰ ἐπισκιάζεται ἀπὸ κακό-

γουστα στολίδια παιχνίδια

ἢ ἀπομιμήσεις ζώων καὶ τε-

ράτων ποὺ ἄκριτα προμη-

θευόμαστε ἀπὸ τὸ ἐμπόριο

Α΄ Προτυπώσεις Στήν Καινή ∆ιαθήκη ἔχουmicroε ἀναφορές σέ

προεικονίσειςπροτυπώσεις καί σέ συmicroβολισmicroούς τοῦ βαπτίσmicroατος Ὁ ἀπόστολος Πέτροςστήν Α΄ Καθολική Ἐπιστολή του (32021)γράφει ὅτι ἡ σωτηρία τῆς Κιβωτοῦ τοῦ Νῶεπροεικόνιζε τή σωτηρία πού προσφέρει τόχριστιανικό βάπτισmicroα Γράφει στόν στίχο 21laquoὅ ἀντίτυπον (τῆς Κιβωτοῦ) νῦν καί ἡmicroᾶςσώζει βάπτισmicroαraquo Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήνΑ΄ πρός Κορινθίους Ἐπιστολή του (1012)γράφει ὅτι ἡ νεφέλη καί ἡ διάβαση τῆςἘρυθρᾶς Θάλασσας προεικόνιζε τό βάπτισmicroαΓράφει laquoοἱ πατέρες ἡmicroῶν πάντες ὑπό τήν νεφέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσηςδιῆλθον καί πάντες εἰς τόν Μω1σῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νεφέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Ἐδῶ ἐννοεῖὅτι ὅπως οἱ Ἰσραηλῖτες microέ τή διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας ἐλευθερώθηκαν ἀπό τή δουλεία ἔτσι καί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroα ἀπελευθερώνονται ἀπό τή δουλεία τῆς ἁmicroαρτίας καί τοῦ διαβόλου Ἐπίσης ὅπως ἡ νεφέλη προστάτευε τό λαό ἀπό τή ζέστη καί τό κρύο ἔτσικαί τό βάπτισmicroα προστατεύει τόν χριστιανό ἀπό τόνδιάβολο

Ὁ Κύριος ὀνόmicroασε τή Σταύρωσή Του βάπτισmicroαΕἶπε laquoβάπτισmicroα δέ ἔχω βαπτισθῆναι καί πῶς συνέχοmicroαι ἕως οὗ τελεσθῇraquo δηλ lsquolsquoπρόκειται νά βαπτισθῶ microέβάπτισmicroα αἵmicroατος καί στενοχωροῦmicroαι καί ἀνυποmicroονῶἕως ὅτου τελεστεῖrsquorsquo (Λουκᾶ 1250) Τήν ἴδια ταύτισηἔκανε ὁ Χριστός κι ὅταν οἱ microαθητές Του Ἰάκωβος καίἸωάννης τοῦ ζήτησαν πρωτοκαθεδρίες Τούς ρώτησεlaquoδύνασθε πιεῖν τό ποτήριον ὅ ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα ὅ ἐγώ βαπτίζοmicroαι βαπτισθῆναιraquo δηλ lsquolsquomicroπορεῖτενά πιεῖτε τό ποτήρι πού ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα πούἐγώ βαπτίζοmicroαι νά βαπτισθεῖτεrsquorsquo (Ματθ 2022 καίΜάρκ 1038) Ὅταν αὐτοί τοῦ ἀπάντησαν ὅτι microποροῦντούς εἶπε ὅτι θά πιοῦν τό πικρό ποτήρι καί θά βαπτισθοῦν microέ τό πάθος Του ἀλλά ποιός θά καθίσει κοντάΤου στή βασιλεία Του εἶναι θέmicroα τοῦ Πατρός ΤουὍπως τό βάπτισmicroαλουτρό καθαρίζει τό σῶmicroα ἀπό τήβρῶmicroα ἔτσι καί τό σταυρικό πάθος τοῦ Χριστοῦ ὡς βάπτισmicroα αἵmicroατος καθάρισε τήν ἀνθρωπότητα ἀπό τίςἁmicroαρτίες της

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀκολουθώντας τά συmicroβολικά

λόγια του Κυρίου λέει ὅτι καί οἱ χριστιανοίmicroέ τό βάπτισmicroά τους γίνονται microέτοχοι στόσταυρικό θάνατο τοῦ Χριστοῦ Γράφει στήνπρός Ρωmicroαίους Ἐπιστολή του (634) laquoἬἀγνοεῖτε ὅτι ὅσοι ἐβαπτίσθηmicroεν εἰς Χριστόν᾿Ιησοῦν εἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroεν Συνετάφηmicroεν οὖν αὐτῷ διά τοῦβαπτίσmicroατος εἰς τόν θάνατον ἵνα ὥσπερἠγέρθη Χριστός ἐκ νεκρῶν διά τῆς δόξης τοῦπατρός οὕτω καί ἡmicroεῖς ἐν καινότητι ζωῆςπεριπατήσωmicroενraquo Ἡ καινούρια ζωή τοῦ βαπτίσmicroατος προσφέρθηκε microέ τόν θάνατο τοῦΧριστοῦ γιατί ὁ Χριστός ἔπαθε γιά τίςἁmicroαρτίες τῶν ἀνθρώπων Ἐδῶ βλέπουmicroε τήνπρώτη ἀναφορά στόν συmicroβολισmicroό τοῦ βαπτίσmicroατος microέ τήν τριήmicroερη ταφή τοῦ Κυ

ρίου ὅπως ἀναστήθηκε ὁ Χριστός microετά τόν θάνατόΤου ἔτσι καί ὁ βαπτιζόmicroενος πεθαίνει ὡς παλαιόςἄνθρωπος τῆς ἁmicroαρτίας καί ἀνασταίνεται ὡς καινόςἄνθρωπος τῆς χριστιανικῆς ζωῆς

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας διακρίνουν ποικίλεςπροτυπώσεις τοῦ βαπτίσmicroατοςbull Ὅπως ἡ περιτοmicroή ἦταν ἔνδειξη τῆς πίστεως καί τῆςἀφιερώσεως τῶν Ἰσραηλιτῶν πρός τόν Θεό ἔτσι καί τόχριστιανικό βάπτισmicroα ὡς πνευmicroατική περιτοmicroή ἀποτελεῖ ἔνδειξη τῆς πίστεως καί ἀφιερώσεως τῶν χριστιανῶν στόν Χριστό bull Ὅπως ὁ Κατακλυσmicroός τοῦ Νῶε κατέστρεψε τήνἁmicroαρτωλή ἀνθρωπότητα ἔτσι καί τό βάπτισmicroα ἀπαλείφει τίς ἁmicroαρτίες τῶν βαπτιζοmicroένων bull Ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι εἰσέρχονταν στόν ἱερό ναό ἀφοῦ καθαρίζονταν τελετουργικά microέ νερό καί ραντισmicroούς ἔτσικαί οἱ χριστιανοί εἰσέρχονται στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ microετά ἀπό τόν καθαρmicroό πού προσφέρει τό βάπτισmicroαbull Ὅπως ὁ τυφλός του Εὐαγγελίου βρῆκε τό φῶς του microέτό νίψιmicroο στήν κολυmicroβήθρα τοῦ Σιλωάmicro (Ἰωάν 97)ἔτσι καί ὁ κάθε βαπτιζόmicroενος στήν ἁγία κολυmicroβήθραχριστιανός βρίσκει τό πνευmicroατικό του φῶςbull Ὅπως θεραπεύονταν οἱ ἀσθενεῖς πού ἔmicroπαιναν στόταρασσόmicroενο νερό τῆς κολυmicroβήθρας τῆς Βηθεσδᾶ ἔτσικαί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroά τους στήν ἁγία κολυmicroβήθρα θεραπεύονται ἀπό τίς ψυχικές ἀσθένειες τίςἁmicroαρτίες

12 H O∆OΣ

ΧΧρριισσττιιααννιικκόό ββάάππττιισσμμαα ππρροοττυυππώώσσεειιςς κκααίί σσυυμμββοολλιισσμμοοίί

τοῦ Ἀρχιμ Μαξίμου Παναγιώτου

Β΄ Συmicroβολισmicroοίbull Ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα ἀπό ἱερέα Ὁ ἱερέαςστήν ἀρχή τῆς Κατήχησης φυσᾶ τριπλά σταυροειδῶςπρός τόν κατηχούmicroενο καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό microέτωπο καί τό στῆθος λέγοντας lsquolsquoΕἰς τό ὄνοmicroα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατοςrsquorsquo Στήνεὐχή microετά τούς τρεῖς ἐξορκισmicroούς ὁ ἱερέας καί πάλιἐmicroφυσᾶ τριπλᾶ καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τόν κατηχούmicroενο λέγοντας lsquolsquo Ἐξέλασον ἀπrsquo αὐτοῦ πᾶν πονηρόν καίἀκάθαρτον πνεῦmicroα κεκρυmicromicroένον καί ἐmicroφωλεῦον αὐτοῦτῇ καρδίᾳrsquorsquo Τά ἐmicroφυσήmicroατα microᾶς ὑπενθυmicroίζουν τό ἐmicroφύσηmicroα τοῦ Θεοῦ στόν Ἀδάmicro (Γέν 27 πνοή ζωῆς) καί τόἐmicroφύσηmicroα τοῦ Χριστοῦ στούς microαθητές microετά τήν Ἀνάστασή Του (Ἰωάν 2022 microετάδοση Ἁγίου Πνεύmicroατος)Ἔτσι microέ τά ἐmicroφυσήmicroατα ὁ ἱερέας ζητάει γιά τόν κατηχούmicroενο ἀπό τόνΘεό τήν ἀποκατάστασή του στήνπροπτωτική κατάσταση καί τόνἐρχοmicroό σrsquoαὐτόν τοῦ Ἁγίου ΠνεύmicroατοςΤό σφράγισmicroα microέ τή σταυροειδή εὐλογία γίνεται γιά νά καθαριστεῖ ὁ κατηχούmicroενος microέ τή δύναmicroη τοῦ Σταυροῦ ἀπό δαιmicroονικές ἐπήρειες καί ἐπιρροές νά ἁγιασθεῖ καί νά γίνει ἄξιοςτῆς ὑποδοχῆς τοῦ Χριστοῦ microέσα τουΕὐλογεῖται στό microέτωπο γιά νά ἁγιασθεῖ ὁ νοῦς του καί στό στῆθος γιά νάἁγιασθεῖ ἡ καρδιά του Ἀργότερα ὁἱερέας εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό νερόκαί λέγει lsquolsquoΣυντριβήτωσαν ὑπό τήνσηmicroείωσιν τοῦ τιmicroίου Σταυροῦ πᾶσαιαἱ ἐναντίαι δυνάmicroειςrsquorsquo Γίνεται αὐτή ἡ εὐλογία γιά νάἐκδιωχθοῦν ἀπό τό νερό πονηρές δυνάmicroεις πού πιθανόνἐmicroφωλεύουν ἐκεῖ Τό ἴδιο σταυροειδῶς εὐλογεῖ καί τόἔλαιον Ὁ σταυρός χρησιmicroοποιεῖται ἐπανειληmicromicroέναἐπειδή microετά τή σταύρωση τοῦ Χριστοῦ θεωρεῖταιὄργανο microετάδοσης τῆς θείας χάριτος bullΟἱ Ἐξορκισmicroοί ἤ ἀφορκισmicroοί Ὁ ἱερέας microέ τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόmicroατος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς σωτηριώδουςδύναmicroης τοῦ πάθους Του ζητᾶ τήν ἐκδίωξη τοῦ διαβόλου ἀπό τόν κατηχούmicroενο Ἡ Ἐκκλησία πιστεύει ὅτικάθε ἀβάπτιστος ἄmicroεσα ἤ ἔmicromicroεσα βρίσκεται ὑπό τήνκυριαρχία ἤ ἐπήρεια τοῦ διαβόλου Ὁ Χριστός ἐπισήmicroανε ὅτι ὁ διάβολος εἶναι laquoὁ ἄρχων τοῦ κόσmicroου τούτουraquo(Ἰωάν 1231) Τό ἴδιο εἶπε καί ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής laquoὁ κόσmicroος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖταιraquo (Α΄ Ἰωάν519) Μέ τίς θεραπεῖες τῶν δαιmicroονιζοmicroένων ὁ Χριστόςἔδειχνε ὅτι ὁ διάβολος ἔχασε τήν ἀπόλυτη ἐξουσία τουστούς ἀνθρώπους Μέ τούς ἐξορκισmicroούς τῶν βαπτιζοmicroένων νηπίων σήmicroερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλλαγή τους ἀπότό προπατορικό ἁmicroάρτηmicroα καί τίς ἀρνητικές ἐπήρειεςτῶν ἁmicroαρτιῶν τῶν προγόνων τους Στήν ἀρχαία Ἐκ

κλησία οἱ ἐξορκισmicroοί τῶν κατηχουmicroένων γίνονταν πολλές φορές κατά τή διάρκεια τῆς δίχρονης ἤ τρίχρονηςπεριόδου τῆς κατήχησής τουςbull Στροφή πρός τά δυτικά τοῦ κατηχουmicroένου Ἡ δύσηγενικά συmicroβολίζει τό σκοτάδι Ἐδῶ συmicroβολίζει τόν διάβολο καί τήν προηγούmicroενη ἁmicroαρτωλή ζωή τοῦ κατηχουmicroένου bull Ἀπόταξη διαβόλου ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ ἱερέας ρωτάει τόν κατηχούmicroενο πολλές φορές νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάν θέλει νά ἀποmicroακρυνθεῖ ἀπό τήν παράταξη τοῦσατανᾶ laquoἀποτάσσῃ τῷ σατανᾷraquo καί laquoἀπετάξω τῷ σατανᾷraquo Ὁ κατηχούmicroενος στήν ἀρχαία Ἐκκλησία γιά νάδηλώσει τήν ἀποταγή τοῦ σατανᾶ σήκωνε τά χέρια τουψηλά φανερώνοντας microέ τήν κίνηση αὐτή τήν ἀπο

στροφή τουbull Ἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ κατηχούmicroενος φυσάεικαί φτύνει πρός τά δυτικά δηλ πρόςτόν σατανᾶ γιά νά δείξει τήν ἀποταγή του ἀπό αὐτόν Τό τριπλόἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα φανερώνειτήν ὁλοκληρωτική ἀποστροφή Τόφτύσιmicroο τοῦ διαβόλου φανερώνει τήνἐχθρότητα τοῦ κατηχουmicroένου πρόςτόν δυνάστη τῆς ἀνθρωπότητας bull Στροφή πρός τά ἀνατολικά τοῦκατηχουmicroένου Ἡ ἀνατολή συmicroβολίζει τόν Χριστό (Λουκᾶ 178) τό φῶςτό ἀληθινό (Ἰωάν 19) τό φῶς τοῦκόσmicroου (Ἰωάν 812) Ὅπως ὁ ἥλιοςἔρχεται ἀπό τήν ἀνατολή ἔτσι καί

τό φῶς τοῦ Θεοῦ ταυτίζεται microέ τήν ἀνατολή Ὁ βαπτιζόmicroενος γιά νά δείξει τήν ἔνταξή του στή χορεία τῶνχριστιανῶν καί τήν προσδοκία τοῦ φωτισmicroοῦ του ἀπότόν Θεό στρέφεται πρός τήν ἀνατολή bull Σύνταξη microέ Χριστό Ὁ ἱερέας ρωτάει καί πάλι πολλέςφορές τόν κατηχούmicroενο νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάντώρα θέλει νά ἐνταχθεῖ microέ τόν Χριστό laquoσυντάσσῃ τῷΧριστῷraquo καί laquoσυνετάξω τῷ Χριστῷraquo Ἡ ἐπανειληmicromicroένη ἐρώτηση ἐκφράζει τήν ἐλευθερία τοῦ κατηχουmicroένου καί τήν σίγουρη ἔνταξή του στούς ἀκολούθους τοῦΧριστοῦ Μετά ἀκολουθεῖ ἡ ἔκφραση τῆς πίστεως microέτήν ἀπαγγελία τοῦ lsquolsquoΠιστεύωrsquorsquo Στή συνέχεια ὁ ἱερέαςζητάει ἀπό τόν κατηχούmicroενο νά προσκυνήσει τόν Χριστό laquoΚαί προσκύνησον αὐτῷraquo Στήν ἀρχαία Ἐκκλησίαἔκλινε τά γόνατα ὁ κατηχούmicroενος προσκυνώντας τόνἴδιο τόν Θεό τόν Χριστό bull Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα συmicroβολίζειτόν τάφο τοῦ Χριστοῦ γιατί σύmicroφωνα microέ τόν ἀπόστολοΠαῦλο microέ τή βάπτιση laquoσυνετάφηmicroεν τῷ Χρι στῷraquo (Ρωmicro634) Ἐπίσης συmicroβολίζει τήν Ἐκκλησία ἐπειδή ἡἘκκλησία ὡς πνευmicroατική microήτρα microᾶς ἀναγεννᾶ

13H O∆OΣ

Μέ τούς ἐξορκισμούς τῶν

βαπτιζομένων νηπίων σή-

μερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλ-

λαγή τους ἀπό τό προπατο-

ρικό ἁμάρτημα καί τίς ἀρνη-

τικές ἐπήρειες τῶν ἁμαρτιῶν

τῶν προγόνων τους

bull Τό νερό Ὅπως τό νερό καθαρίζει τίς ἀκαθαρσίες τοῦσώmicroατος ἔτσι καί ἡ βάπτιση microᾶς καθαρίζει ἀπό τίςἁmicroαρτίες Τό νερό τῆς ἁγίας κολυmicroβήθρας συmicroβολίζειτόν θάνατο καί τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Ὅπως τόνερό τοῦ Κατακλυσmicroοῦ κατέστρεψε τήν ἁmicroαρτωλήἀνθρωπότητα ἤ τό νερό τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας κατέστρεψε τόν Φαραώ ἔτσι καί τό νερό τῆς βαπτίσεως καταστρέφει τήν κάθε ἁmicroαρτία τοῦ βαπτιζοmicroένου καί τήνἐπιρροή τοῦ σατανά ἐπάνω του Ὅπως τό νερό (ἄβυσος)microέ τήν παρουσία (ἐπεφέρετο) τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος(Γέν 12) ἔγινε ἡ πηγή τῆς ζωῆς ἔτσι καί τό νερό τῆςβαπτίσεως microέ τόν ἐρχοmicroό τοῦ ἰδίου τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος προσφέρει τήν ἀναγέννηση (Ἰωάν 335)τοῦ βαπτιζοmicroένουbull Ἐπορκιστικό ἔλαιο Τό λάδι ἁγιάζεται microέτρία ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα γιά νάἀπαλλαχθεῖ ἀπό τίς δυνάmicroεις τοῦ σκότους νάκαταστεῖ ἐξαγιαστικό καί ἀνακαινιστικό καίνά ἁγιάσει τόν κατηχούmicroενο ἀπαλλάσσοντάςτον ἀπό δαιmicroονικές ἐπιρροές Ἐπειδή αὐτό τόλάδι ἐξορκίζει (διώχνει) τίς πονηρές δυνάmicroειςὀνοmicroάζεται ἐπορκιστικόν ἔλαιον Τό ἐπορκιστικόνἔλαιον ρίχνεται τρεῖς φορές σταυροειδῶς στό νερό τῆςἁγίας κολυmicroβήθρας microέ τή δοξολογική λέξη ldquoἈλληλούιαrdquo (δόξα στόν Κύριο) γιά νά τελειωθεῖ ὁ καθαγιασmicroός του Ἐπίσης ὁ ἱερέας χρίει microέ τό λάδι σταυροειδῶςmicroέ τά τρία δάκτυλα ὅλα τά microέρη τοῦ σώmicroατος τοῦ βαπτιζοmicroένου στό microέτωπο στό στῆθος στό στόmicroα στάαὐτιά στήν πλάτη στά χέρια στά πόδια γιά ὁλοκλήρωση τῆς ἀπελευθέρωσης (ἐξορκισmicroοῦἐπορκισmicroοῦ) ἀπότίς σκοτεινές δυνάmicroεις Τό ἔλαιον συmicroβολίζει τό ἔλεοςτοῦ Θεοῦ πρός τόν βαπτιζόmicroενο Μέ τή βάπτιση ὁ ἁmicroαρτωλός ἄνθρωπος ἀποκαταλλάσσει τή σχέση του microέ τόνΘεό καί ἀποκαθίσταταισυmicroφιλιώνεται Ἐπειδή στήνἀρχαία ἐποχή ἄλειφαν microέ λάδι τούς παλαιστές στά γυmicroναστήρια γιά νά τονωθεῖ το σῶmicroα τους καί νά διαρκεῖπιό πολύ ὁ ἀγώνας ἔτσι καί microέ τό λάδι τῆς βαπτίσεωςσυmicroβολίζεται ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος ἀπό τή βάπτιση καίmicroετά γίνεται ἀθλητής τοῦ πνευmicroατικοῦ ἀγώναbull Τριπλή κατάδυση καί ἀνάδυση Ἡ τριπλή κατάδυσηκαί ἀνάδυση συmicroβολίζει τόν τριήmicroερο ἐνταφιασmicroό καίτήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroενhellipraquo (Ρωmicro 63) Ἐπίσης συmicroβολίζει τόν θάνατοτοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἀνάσταση τοῦ νέουbull Ἐπίκληση Τριαδικοῦ Θεοῦ Σύmicroφωνα microέ τά λόγιατοῦ Κυρίου ἡ βάπτιση γίνεται στό ὄνοmicroα τῆς ἉγίαςΤριάδος (Ματθ 2819) Ἡ ἐπίκληση τῆς Ἁγίας Τριάδος φανερώνει ὅτι ὅπως ὁ Τριαδικός Θεός ἔπλασε τόνἄνθρωπο ἔτσι ὁ ἴδιος Θεός ἀναπλάθει τόν ἄνθρωποστήν Ἐκκλησία Τουbull Τριχοκουρία Ἡ σταυρόσχηmicroη κουρά τῶν τριχῶν τῆςκεφαλῆς τοῦ βαπτισθέντος σηmicroαίνει τήν ἀφιέρωσή τουστόν Θεό Ὑπῆρχε στούς εἰδωλολάτρες καί στούς ἰου

δαίους (Ἀριθmicro 613 Πράξ 1818 καί 212326) τόἔθιmicroοτάmicroα νά ἀφιερώνουν κοmicromicroένα microαλλιά στόν ΘεόΟἱ δοῦλοι στήν ἀρχαία ἐποχή κουρεύονταν ἐντελῶς γιάνά δείξουν ὅτι ἀνήκουν σέ κάποιον κύριο Ἡ προσφοράτῶν πρώτων microαλλιῶν (ἀπαρχή) στόν Θεό ἀποτελεῖσύmicroβολο τῆς πλήρους ἀφιερώσεως σrsquoΑὐτόν καί ἔκφρασηεὐχαριστίας γιά τήν ἀναγέννηση τοῦ βαπτίσmicroατος bull Ἔνδυση Μετά τή βάπτιση ντύνουν τόν βαπτιζόmicroενοmicroέ καινούρια λευκά ροῦχα Τά λευκά ροῦχα συmicroβολίζουντήν καθαρή ψυχή τοῦ βαπτισmicroένου καί τόν ἐρχοmicroό τοῦΧριστοῦ (Γαλ 327 laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητεΧριστόν ἐνεδύσασθεraquo) καί τῆς φωτεινῆς χάριτος τοῦ

Ἁγίου Πνεύmicroατος Τό λευκό συmicroβολίζει τήχαρά τῆς Ἀνάστασης καί τή δόξα τῆς Μεταmicroόρφωσης τοῦ Χριστοῦ Τό λευκό ὑποδεικνύειστόν βαπτισmicroένο τόν ἀγώνα πού πρέπει νάκάνει στό ἑξῆς γιά νά κρατήσει καθαρή τήνψυχή τουbull Χορός Μέ τό ψάλσιmicroο τοῦ laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθεraquo ὁἱερέας microέ τόν ἀνάδοχο καί τόν βαπτισmicroένο πε

ριφέρονται κυκλικά γύρω ἀπό τήν ἁγία κολυmicroβήθρα Ὁχορός αὐτός εἶναι τριπλός εἰς τύπον τῆς Ἁγίας Τριάδοςκαί ἐκφράζει τή χαρά τῶν ἀνθρώπων καί ὅλων τῶνἀγγέλων γιά τήν εἴσοδο ἑνός πλανεmicroένου προβάτου στήmicroάντρα τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία Ὁ Χριστός εἶπεὅτι laquoχαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπίἑνί ἁmicroαρτωλῷ microετανοοῦντιraquo (Λουκᾶ 1510) Ὁ εὔθυmicroος χορός microᾶς παραπέmicroπει στή χαρά τοῦ γάmicroου καθότικι ἐδῶ ἔχουmicroε πνευmicroατικό γάmicroο τήν ἕνωση τοῦ νεοφωτίστου microέ τόν νυmicroφίο Χριστό bull Λαmicroπάδες Στόν νεοφώτιστο προσφερόταν ἀναmicromicroένηλαmicroπάδα Μέ τόν σηmicroερινό νηπιοβαπτισmicroό καλό εἶναιτή λαmicroπάδα νά τήν κρατάει ὁ ἀνάδοχος Ἡ φωτοχυσίατῶν λαmicroπάδων συmicroβολίζει τό φῶς τοῦ Χριστοῦ πούἔλαβε ὁ βαπτισmicroένος καί τή χαρά τοῦ οὐρανοῦ καί τῶνχριστιανῶν γιά τήν εἴσοδό του στήν Ἐκκλησία Στήνἀρχαία Ἐκκλησία ἄναβαν ὅλοι οἱ χριστιανοί λαmicroπάδεςστό ναό κατά τά Φῶτα καί τή Λαmicroπρή πού γίνονταν οἱπερισσότερες βαπτίσεις Ἡ φωτοχυσία ἐπίσης ὑπενθυmicroίζει στόν νεοφώτιστο ὅτι στό microέλλον πρέπει νά ζεῖκατά τά λόγια τοῦ Χριστοῦ φωτεινά laquoοὕτω λαmicroψάτωτό φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσινὑmicroῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑmicroῶν τόνἐν τοῖς οὐρανοῖςraquo (Ματθ 516)bull Σταυρός Μέ τό κρέmicroασmicroα τοῦ Σταυροῦ στό λαιmicroό τοῦνεοφωτίστου συmicroβολίζεται ὅτι ὁ νέος χριστιανός σύmicroφωνα microέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ laquoεἴ τις θέλει ὀπίσω microουἐλθεῖν ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόναὐτοῦ καί ἀκολουθείτω microοιraquo (Ματθ 1624) ἀκολουθεῖτόν Χριστό σηκώνοντας στό ἑξῆς τό σταυρό του ὉΣταυρός ὡς ἱερό ἀντικείmicroενο προστατεύει τόν χριστιανόἀπό τις ἐπιθέσεις τοῦ πονηροῦ

14 H O∆OΣ

Ἀπό τούς πονηρούς λογισmicroούς πού πολεmicroοῦντόν ἄνθρωπο τρεῖς εἶναι οἱ πιό σκληροίτῆς ἀπιστίας τῆς βλασφηmicroίας καί τῆς

πορνείαςΓιά νά κοπάσει αὐτός ὁ πόλεmicroος πρέπει πρῶτα

νά γνωρίζεις πότε ἁmicroαρτάνεις καί πότε ὄχι ∆ένἁmicroαρτάνεις ὅταν ὁ νοῦς ἡ βούλησις δέν συγκατατίθεται στούς λογισmicroούς πολύ περισσότεροὅταν τούς ἀποστρέφεται ἤ τούς περιφρονεῖ Ἁmicroαρτάνεις κάποτε καί θανάσιmicroα ὅταν ὁ νοῦς αὐτοπροαίρετα συγκρατεῖ τούς λογισmicroούς καί ἡ καρδιάἡδύνεται καί εὐχαριστεῖται micro αὐτούς Ὅποιος πολεmicroεῖται ἀπό πονηρούς λογισmicroούς καί δέν τούςἀποδέχεται ταράσσεται ὅmicroως νοmicroίζοντας ὅτιἁmicroάρτησε αὐτός εἶναι microικρόψυχος ἐmicroπαίζεταιἀπό τόν διάβολο καί δέν γνωρίζει νά διακρίνει microεταξύ προσβολῆς καί συγκαταθέσεως

Μήν παραξενεύεσαι πού οἱ ἴδιοι λογισmicroοί φέρνουν microαζί τους καί θάνατο καί ζωή αἰώνιο θάνατο ἤ αἰώνια ζωή Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποδέχεται προκαλοῦν θάνατο Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποστρέφεται καί τούς πολεmicroᾶ χαρίζουν ζωή καίαὐξάνουν τόν microισθό του στόν οὐρανό

Συmicroβαίνει κάποτε νά ἔρχονται λογισmicroοί ἀπιστίας ἤ βλασφηmicroίας κατά τοῦ Θεοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἤ τῶν ἁγίων Καmicromicroιά φορά ἀντικρύζοντας τά ἄχραντα καί θεῖα Μυστήρια ἤ τίςἅγιες εἰκόνες πέφτουν ἐπάνω σου σάν microαῦρο σύννεφο βλάσφηmicroες σκέψεις Περιφρόνησε αὐτούςτούς λογισmicroούς Ἀδιαφόρησε Μήν ἀνησυχεῖς καίmicroή θλίβεσαι γιατί ἔτσι χαροποιεῖς τόν διάβολοΤοῦ ἀρκεῖ νά σέ βλέπει θλιmicromicroένο καί συγχυσmicroένοἄν δέν κατορθώσει κάτι χειρότερο Θά ἐπαυξήσειτότε τούς λογισmicroούς σου γιά νά ἐξουθενώσει τελείως τή συνείδησή σου Ὅταν ὅmicroως σέ δεῖ νά περιφρονεῖς τούς βλάσφηmicroους λογισmicroούς θά ἀποmicroα

κρυνθεῖ ντροπιασmicroένος Πρόσεξε καί θά διαπιστώσεις ὅτι καί τά τρία εἴδη τῶν λογισmicroῶν γεννιοῦνται συχνά ἀπό τήν κατάκριση Μήν κατακρίνεις τόν ἀδελφό σου καί θά καταφέρεις γενναῖοπλῆγmicroα στούς πονηρούς λογισmicroούς Ἐπειδή ὅmicroωςὁ πόλεmicroος τῶν λογισmicroῶν ταλαιπωρεῖ συνήθωςτούς ὑπερηφάνους καί φθονερούς ὁ πιό σίγουροςτρόπος γιά ν ἀπαλλαγεῖς ἀπ αὐτόν εἶναι νά καλλιεργήσεις microέσα σου τήν ταπείνωση καί τήν ἀκακία

Οἱ ἅγιοι Πατέρες διδάσκουν καί ὑποδεικνύουντά microέσα καί τούς τρόπους πού θά χρησιmicroοποιήσειςγιά νά νικήσεις τούς λογισmicroούς καί νά καταισχύνεις τούς δαίmicroονες πού τούς σπέρνουν microέσα σου Νά τούς φανερώνεις στόν πνευmicroατικό σου microέ

τήν ἐξοmicroολόγηση Νά προσεύχεσαι στόν Κύριο microέ θέρmicroη ἀναθέ

τοντας σ Ἐκεῖνον τήν ἀσθένειά σου καί ὁmicroολογώντας τήν ἀδυναmicroία σου

Νά καλλιεργεῖς microέσα σου τή συντριβή τοῦ νοῦτήν αὐτοmicroεmicroψία καί γενικά ταπεινό φρόνηmicroα

Ν ἀγαπήσεις τή νηστεία πού θανατώνει πρόπαντός τούς σαρκικούς λογισmicroούς

Ν ἀγαπήσεις τούς σωmicroατικούς κόπους καίmicroόχθους πού ταπεινώνουν τό σῶmicroα καί πνίγουν microέσα στόν ἱδρώτα σου τίς πανουργίες τῶνδαιmicroόνων

Νά ζεῖς συνέχεια microέ τή microνήmicroη τοῦ θανάτου καίτῆς φοβερῆς κρίσεως τοῦ Θεοῦ

Ν ἀντιπαραθέτεις στούς ρυπαρούς λογισmicroούςἄλλους λογισmicroούς ὑγιεῖς καί θεαρέστους

Τέλος ἄν εἶσαι δυνατός περιφρόνησε καί περιγέλασε τούς λογισmicroούς κι ὕστερα προσπέρασέτους ἀδιάφοραὉ τελευταῖος αὐτός τρόπος ἐξευτελίζει τελείως

τούς δαίmicroονες

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟΚΑ΄ Ἔκδοση τῆς διασκευῆς ἀπό τά ρωσικά ἀπό τήν Ἱερά Μονή Παρακλήτου

Ὠρωπός Ἀττικῆς 2005 (σελ 1517)

Πόλεmicroος λογισmicroῶν

∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι ΟΥ Τ ΟΥ Ρ ΟΥ Σ Τ Ω Φ

15H O∆OΣ

Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν προτεσταντικῶνκυρίως ἀλλὰ καὶ ἄλλων αἱρετικῶν ἀντιλή-ψεων καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς ἔντονης κυριαρ-

χίας τῆς λογοκρατίας τίθεται συχνὰ τὸ ἐρώτημα ἐὰνὁ νηπιοβαπτισμὸς εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ ἀποκεκα-λυμμένο θέλημα τοῦ Θεοῦ Πίσω ἀπὸ τὸ ἐρώτημααὐτὸ κρύβεται ἡ ἀμφισβήτηση τῆς πρα κτικῆς στὴνὈρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ βαπτίζονται τὰ νέα της μέληστὴν νηπιακὴ ἡλικία καὶ ἡ ἐνθάρρυνση νὰ ἐγκατα-λειφθεῖ ἡ μακραίωνη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ παράδοσηὩς βασικὰ ἐπιχειρήματα προβάλλονται ἡ θεωρού-μενη ἔλλειψη ἁγιογραφικῶν μαρτυριῶν ἡ θεωρού-μενη διαπίστωση ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἦταν ἄγνω-στος στοὺς ἀποστο λικοὺς χρόνους καὶ στοὺς ἑπομέ-νους τρεῖς αἰῶνες καί τέλος ἡ ἀπουσία τῆς ἐλεύθε-ρης βούλησης στὰ νήπια

Ἐὰν καὶ κατὰ πόσον ἰσχύουν τὰ παραπάνωἐπιχειρήματα θὰ τὸ ἐρευνήσουμε στὴν συνέ-χεια

1 Ἡ μαρτυρία τῶν Ἁγίων Γραφῶν Ὅσο κι ἄν ἐρευνήσει κάποιος τὶς

Ἅγιες Γραφὲς εἶναι ἀδύνατο νὰ βρεῖσrsquoαὐτὲς ρητὴ ἐντολή μὲ τὴν ὁποίανὰ ἀπαγορεύεται ὁ νηπιο βαπτι -σμός Δὲν ὑπάρχει βέβαια καὶ ρητὴἐντολή μὲ τὴν ὁποία νὰ συστήνε-ται Κι αὐτὸ διότι γιὰ τοὺς πιστοὺςτῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὁ νη-πιο βαπτισμὸς δὲν ἀποτε λοῦσε πρό-βλημα Ὑπῆρχε ἡ βεβαιότητα ὅτι τὰ νέατης μέλη μποροῦσαν νὰ βαπτισθοῦν σὲὁποιαδήποτε ἡλικία κι ἄν εὑρίσκοντοἀκόμη καὶ στὴν νηπιακή Οἱ ἁγιογρα-φικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν ἀμετακίνητηαὐτὴ πεποίθηση τῆς ἈποστολικῆςἘκκλησίας εἶναι ποικίλες

Τὰ εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ κείμενα τῆςΚαινῆς Διαθήκης μᾶς διδάσκουν ὅτι τὸ χριστιανικὸβάπτισμα εἶναι τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆς Νέας Δια-θήκης τὴν ὁποία ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μὲ τὸν ΝέοἸσραήλ ὅπως ἀκριβῶς τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆςΠαλαιᾶς Του Διαθήκης ἦταν ἡ περιτομή Ὅταν ὁΧριστὸς λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάληψή του παραγ-γέλλει στοὺς μαθητές του νὰ laquoμαθητεύσουν πάντα τὰ

ἔθνη βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶτοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo (Μτθ 2819)θέτει ὡς πρώτη καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴνἔνταξή τους στὸν Νέο Ἰσραήλ στὴν Ἐκκλησία τὴνβάπτισή τους Ἔτσι τὸ βάπτισμα γίνεται τὸ ἀπαραί-τητο σημάδι τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας Κατὰ παρό-μοιο τρόπο καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἡ περιτομὴἀποτελοῦσε τὸ ἀπαραίτητο σημάδι ἐκείνων ποὺ ἀνή-καν στὸν λαό τοῦ Θεοῦ Εἶναι γνωστὸ ὅτι στὴν ΠΔιαθήκη ὁ Θεός ὄχι ἁπλῶς ἐπέτρεπε στὰ νήπια νὰδεχθοῦν τὴν περιτομή ἀλλὰ ρητὰ ἐντελλόταν νὰὑποβληθεῖ στὴν περιτομὴ κάθε ἀγόρι κατὰ τὴν ὀγδόηἡμέρα μετὰ τὴν γέννησή του (Γεν 179-14) Γιατὶ λοι-πόν στὴν Κ Διαθήκη νὰ ἀποκλείσει ὁ Θεὸς τὰ νήπιανὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας του Αὐτὴ ἡ πρακτικὴ

τῆς περιτομῆς στὴν Π Διαθήκη ἀποτελεῖ ξεκά-θαρη ἁγιογραφικὴ κατοχύρωση τοῦ νηπιο-

βαπτισμοῦἈπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἰδιαίτερα

ἀξιοπρόσεκτος ὁ λόγος τὸν ὁποῖο ἀπη-ύθυνε ὁ ἀπόστολος Πέτρος στὸπλῆθος ποὺ παρακολουθοῦσε τὸ γε-γονὸς τῆς Πεντηκοστῆς laquoΜετανοή-σατε καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶνἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφε-σιν ἁμαρτιῶν καὶ λήψεσθε τὴν δω-ρεὰν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Ὑμῖν γάρἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοιςὑμῶν καὶ πᾶσι τοῖς εἰς μακράνraquo(Πρξ 238-39) Τὸ πρῶτο μέροςτοῦ χωρίου ἀποτελεῖ τὸ κατrsquoἐξοχὴν ἐπιχείρημα τῶν Προτε-

σταντῶν ἐναντίον τοῦ νηπιοβα-πτισμοῦ Ὅμως οἱ ἴδιοι ἀποφεύγουν

ἐπιμελῶς νὰ ἀναφερθοῦν καὶ στὴ συνέχειατοῦ χωρίου στὴν ὁποία ρητὰ λέγεται ὅτι ἡ ὑπόσχεσητοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν λήψη τοῦ ἁγίου Πνεύματος μὲ τὸβάπτισμα ἀφορᾶ καὶ στὰ τέκνα τους ἀνεξαρτήτωςἡλικίας

2 Ὁ νηπιοβαπτισμὸς γνωστὸς στὴν Ἐκκλησίαἀπὸ τὴν ἀρχὴ καὶ ἀδιάκοπα

Ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἀποτελεῖ πράξη τῆς Ἐκκλησίαςἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους καὶ ἀδιάκοπα μέχρικαὶ σήμερα Εἶναι πολὺ γνωστὲς οἱ περιπτώσεις βα-

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΥτοῦ Ἀρχιμ Αὐγουστίνου Γ Μύρου Δρ Θ

16 H O∆OΣ

πτίσεως ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας τοῦ Κορ-νηλίου (Πρξ 1048) τῆς Λυδίας (Πρξ 1615) τοῦ δε-σμοφύλακος τῶν Φιλίππων (Πρξ 1631-34) τοῦἀρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 188) καὶ τοῦ Στε-φανᾶ (Α΄ Κορ 1615) στὶς ὁποῖες θὰ ὑπῆρχαν μικρὰπαιδιὰ καὶ νήπια Ἄν στὴν ἐποχὴ αὐτὴ οἱ βαπτίσειςτῶν ἐνηλίκων ἀποτελοῦν τὸν κανόνα αὐτὸ ἐξηγεῖταιἀπὸ τὸ ὅτι οἱ πρῶτοι ποὺ προσέρχονται στὴν Πίστηεἶναι ἐνήλικες πολλοὶ μάλιστα ἔγγαμοι μὲ ἀπίστουςσυντρόφους γεγονὸς ποὺ δυσκολεύει ἀκόμη πε ρισ-σότερο τὴν βάπτιση τῶν νηπίων Ὅμως ἀπὸ τὴνεἰδικὴ αὐτὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε κανεὶς δὲνμπορεῖ νὰ συμπεράνει ὅτι ἡ πράξη τοῦ νηπιο -βαπτισμοῦ ἦταν ἄγνωστη Οἱ παραπάνω ἁγιο γρα-φικὲς μαρτυρίες βεβαιώνουν τὸ ἀντίθετο Περισσό-τερο ὅμως βεβαιώνεται ἡ πράξη αὐτὴ τῆς Ἐκ κλησίαςἀπὸ τὴν συνέχειά της ὅπως μαρτυ-ρεῖται ἀπὸ τοὺς μετα ποστολικοὺςκαὶ λίγο μεταγενέστερους πατέρες

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (130-202 μΧ)γράφει laquoΔιότι αὐτός [ὁ Χριστός]ἦρθε στὴ γῆ γιὰ νὰ μᾶς σώση ὅλουςδιrsquo αὐτοῦ - ὅλους λέγω ποὺ θὰ ἀνα- γεννηθοῦν διrsquo αὐτοῦ ἐν Θεῷ -νήπιαπαιδιά ἐφήβους νέους καὶ γέρουςἮλθε λοιπόν γιὰ κάθε ἡλικία γενό-μενος νήπιος γιὰ τὰ νήπια καθαγιά-ζοντας τὸ παιδὶ γιὰ τὰ παιδιά γε-νόμενος πρὸς αὐτὰ ταυτόχρονα πα-ράδειγμα εὐσεβείας ἀρετῆς καὶ τα-πείνωσηςraquo (Κατὰ Αἱρέσεων 2 PG7783-784) Ὁ Ὠριγένης μεταφέρειτὴν ἀποστολικὴ παράδοση γράφοντας laquoΜπορεῖ κά-ποιο παιδί ποὺ μόλις γεννήθηκε νὰ ἁμαρτήση Κιὅμως ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς (505-7) καὶτὸν Ἰώβ (144) ἔχει ἁμαρτία γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰπροσφέρη κάποια θυσία Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ Ἐκκλη-σία ἔλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὴν παράδοση νὰ βα-πτίζωνται καὶ τὰ παιδιάΟἱ ἄνθρωποι στοὺς ὁποίουςπαραδόθηκαν τὰ ἱερὰ Μυστήρια γνώριζαν ὅτι μέσαστὸν καθένα μας ὑπῆρχε ἔμφυτη ἡ μόλυνση τῆς ἁμαρ-τίας ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ ξεπλυθῆ διrsquo ὕδατος καὶ Πνεύ-ματοςraquo (Σχόλια εἰς Ρωμαίους 519 PG 141047) Ὁἅγιος Κυπριανός (200-258) τονίζει laquoἈπὸ αὐτὴ τὴνπνευματικὴ περιτομή [τὸ Βάπτισμα] δὲν πρέπει νὰἐμποδίζεται κανείς κανεὶς δὲν πρέπει νὰ κρατῆταιμακρυὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τὸ ὁποῖοἀφοῦ τηρήθηκε καὶ διατηρήθηκε χάριν ὅλων μας πι-στεύουμε ὅτι ἀκόμα περισσότερο πρέπει νὰ τηρηθῆγιὰ τὰ βρέφη καὶ τὰ νεογέννητα τὰ ὁποῖα ἕνεκεν

αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς θέσεώς τους χρήζουν περισσό-τερο τῆς βοηθείας μας καὶ τοῦ θείου ἐλέουςraquo (EpistulaLVIII)

3 Μὲ τὸ Βάπτισμα τοῦ νηπίου δὲν καταργεῖταιἡ ἐλεύθερη βούλησή του

Στὴν περίπτωση τῶν νηπίων δὲν τίθεται καθόλουθέμα ἐλευθέρας βουλήσεως διότι αὐτὴ δὲν μπορεῖκαθόλου νὰ ἐκδηλωθεῖ ὄχι μόνον γιὰ τὸ βάπτισμαἀλλὰ καὶ γιὰ καμμία ἄλλη ἐπίδραση ἐπάνω τους Μὲτὴν ἴδια λογική ποὺ κάποιοι ἀρνοῦνται τὸ βάπτισμαστὰ νήπια κάποιοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ ἀρνη-θοῦν σrsquo αὐτὰ τὴν παροχὴ συγκεκριμένης τροφῆςἐνδυ μασίας φαρμάκων καὶ στὰ μεγαλύτερα παιδιὰτὴν ἀποστολὴ στὸ νηπιαγωγεῖο στὸ σχολεῖο Ὅλεςαὐτὲς οἱ ἐνέργειες θεωροῦνται ἀπαραίτητες γιὰ τὸ

καλῶς νοούμενο συμφέρον τοῦ παι-διοῦ καὶ ἐπιβάλλονται χωρὶς τὴνσυγκα τάθεσή του Πολὺ δὲ περισσό-τερο θὰ πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπrsquo ὄψινὅτι ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυφόροι τουδὲν ἔχουν κανένα ἀπολύτως ἐνδοι-ασμὸ νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξενή-σουν τὴν ὁποιαδήποτε βλάβη στὸἀφύλακτο ἀπὸ τὴν θεία χάρη νήπιοἙπομένως δὲν πρόκειται γιὰ δυνα-τότητα ἐπιλογῆς τοῦ νηπίου ἀλλὰγιὰ δυνατότητα ἐπιλογῆς αὐτῶν ποὺτάχθηκαν νὰ προστατεύουν τὸνήπιο σχετικὰ μὲ τὸ ποιὲς δυνάμειςθὰ ἐνεργήσουν ἐπάνω του τοῦ Θεοῦἤ τοῦ διαβόλου Ἐξ ἄλλου ὅταν τὸνήπιο ἐνηλικιωθεῖ καὶ θελήσει νὰ

ἐγκαταλείψει τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ τὸκάνει

Ἀξίζει νὰ κλείσουμε τὴν σύντομη αὐτὴ μελέτη μὲτὴν ὁμολογία ἑνὸς πρώην προτεστάντη τοῦ Ματ-θαίου Γκάλλατιν ὁ ὁποῖος γιὰ χρόνια δίδασκε ἐναν-τίον τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἀλλὰ μετὰ τὴν μετα-στροφή του γράφει laquoἈνακάλυψα ὅτι ὅλοι αὐτοί ndash ὁΕἰρηναῖος ὁ Ὠριγένης ὁ Κυπριανός καὶ ἄλλοι ndash τι-μοῦσαν τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὡς θεόπνευστακείμενα καὶ θεωροῦσαν τὶς ἀπόψεις αὐτὲς περὶ τοῦ Βα-πτίσματος καὶ τῆς σωτηρίας τῶν νηπίων ἀπόλυτασύμφωνες μὲ τὰ κείμενα αὐτά Πρέπει νὰ ὁμολογήσωὅτι ἔχω περάσει πολλὲς ὧρες γονατιστὸς κλαίγονταςκαὶ παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ μὲ συγχωρήση ποὺ συ-κοφάντησα τοὺς ἁγίους Του Καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομαμιᾶς ἰδέας ποὺ δὲν ὑπῆρχε κἄν τὰ πρῶτα χίλια πεν-τακόσια χρόνια τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίαςraquo (Διψών-τας γιὰ τὸν Θεό σ 202)

Ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυ-

φόροι του δὲν ἔχουν κα-

νένα ἀπολύτως ἐνδοιασμὸ

νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξε-

νήσουν τὴν ὁποιαδήποτε

βλάβη στὸ ἀφύλακτο ἀπὸ

τὴν θεία χάρη νήπιο

17H O∆OΣ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

bull Πῶς ἀντιλαmicroβάνονται οἱ ἅγιοι Πατέρες τὸν ρόλοκαί τήν εὐθύνη τοῦ ἀναδόχου

Ἄραγε ποιὸς ἀνάδοχος ἀντιλαmicroβάνεται ὅτι ἐκείνητὴν στιγmicroὴ συνάπτει microὲ τὸν ἀναδεκτὸ καὶ τοὺς γονεῖςτου microία πνευmicroατικὴ συγγένεια ἡ ὁποία εἶναι microεγαλύτερηἀπὸ τὴν σωmicroατική καὶ ὁ ἴδιος ὀνοmicroάζεται πνευmicroατικὸςπατέρας ἐνῶ ὁ ἀναδεκτὸς του πνευmicroατικὸς γιός σύmicro φωνα microὲ τὸν 53ο κανόνα τῆς 6ης Οἰκουmicro Συνόδου

Οἱ κατὰ σάρκα γονεῖς λέγει ὁ ∆ιονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης ἐmicroπιστεύονται τὸ παιδὶ των σ ἕνα βαπτισmicroένοχριστιανό ὁ ὁποῖος εἶναι ἕνας καλὸς παιδαγωγὸς στὰΘεῖα διότι τὸ παιδὶ θὰ παραmicroείνει σ ὅλη τὴν ζωὴ τουὑπὸ τὴν καθοδήγησή του ὡς πνευmicroατικὸς πατέρας καὶἐγγυητὴς τῆς κατὰ Χριστὸν ζωῆς του ποὺ θὰ εἶναι

Ἀντιλαmicroβάνονται ὅσοι γίνονται ἀνάδοχοι ὅτι θὰ δώ σουν λόγο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ γιὰ τὰ πνευmicroατικὰ των παι διά Μποροῦmicroε νὰ ποῦmicroε ὅτι πολλοὶ πιστοὶ ἀνάδοχοισώζονται ἀπὸ τὰ πνευmicroατικὰ τους παιδιά ἐὰν τὰ ἀνα θρέψουν microὲ τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ Ἀλλὰ οἱ περισσότεροιτιmicroωροῦνται γιὰ τὴν ὀκνηρία καὶ ἀδιαφορία των πρὸς τὰπνευmicroατικὰ τους παιδιάraquo (Π Κλεόπας Ἡλίε laquoΠνευmicroατικοὶ∆ιάλογοι microὲ Ρουmicroάνους Γέροντεςraquo)

Μέσα ἀπὸ τὴν ἐmicroπειρία τῶν ἁγίων Πατέρων τῆςἘκκλησίας microας ἂς ἀκούσουmicroε τὸν ἱερὸ Χρυ σόστοmicroο νὰmicroᾶς περιγράφει τὴν προσωπικότητα τοῦ αὐθεντικοῦ ἀνα δόχου ὡς ἐγγυητῆ ἀπέναντι στὸν Θεὸ

laquoΘέλετε νὰ ἀπευθύνουmicroε τώρα τὸ λόγο στοὺς ἀναδόχους σας γιὰ νὰ microάθουν καὶ ἐκεῖνοι ποιῶν ἀmicroοιβῶνἀξιώνονται ἐὰν δείξουν γιὰ ἐσᾶς πολλὴ φροντίδα καὶἀντιθέτως ποιὰ τιmicroωρία τοὺς ἀναmicroένει ἂν ἀmicroελήσουν

raquoΓιὰ νὰ τὸ ἐννοήσεις σκέψου ἀγαπητέ ἐκείνους ποὺγίνονται ἐγγυητὲς καὶ ἀνάδοχοι προσώπων ποὺ δανεί

ζονται χρήmicroατα ὅτι περισσότερο ἀπὸ τὸν ὑπεύθυνο καὶδανειζόmicroενο ἐκεῖνοι ὑφίστανται τὴν ἀγωνία καὶ τὸνφόβο Ἂν δηλ αὐτὸς ποὺ δανείστηκε φανεῖ συνεπής microὲτὴν συνέπειά του κατέστησε ἐλαφρὸ τὸ φορτίο ποὺ ἀνέλαβε ὁ ἐγγυητής Ἂν ἀντιθέτως φανεῖ ἀγνώmicroονας καὶἀσυνεπής τότε τοῦ ἑτοίmicroασε τέλεια τὴν καταστροφή Γιrsquoαὐτὸ καὶ ἕνας σοφὸς συmicroβουλεύει τὰ ἑξῆς laquoἘὰνἐγγυηθῆς ἑτοιmicroάσου νὰ πληρώσηςraquo (Σοφ Σειρὰχ η΄13) Ἐὰν λοιπὸν ὅσοι ἀναδέχονται ἄλλους γιὰ χρήmicroαταεἶναι ἀπολύτως ὑπεύθυνοι γιὰ ὁλόκληρο τὸ ποσό περισσότερο εἶναι ὑπεύθυνοι ἐκεῖνοι ποὺ ἀναδέχονταιἄλλους καὶ ἐγγυῶνται γιὰ πνευmicroατικὰ θέmicroατα καὶ γιὰ τὴνἀρετή Ναίmiddot πολὺ ἐνδιαφέρον πρέπει νὰ ἐπιδεικνύουν γιrsquoαὐτοὺς ποὺ ἀναλαmicroβάνουν προτρέποντάς τους συmicroβου λεύοντάς τους διορθώνοντας τὰ σφάλmicroατά τους καὶδείχνοντάς τους πατρικὴ ἀγάπη

[Καὶ συνεχίζει ὁ ἱερὸς πατήρ] raquoἌς microὴ νοmicroίζουν αὐτοί ὅτι τὸ νὰ εἶναι ἀνάδοχοι

εἶναι τυπικὸ καὶ τυχαῖο πράγmicroα ἀλλὰ ἂς microάθουν καλάὅτι καὶ αὐτοὶ γίνονται συmicromicroέτοχοι τῆς πνευmicroατικῆς ὠφέλειας τῶν ἀναδεκτῶν ἐὰν microὲ τὶς συmicroβουλὲς τους τοὺςχειραγωγήσουν στὴν ὁδὸ τῆς ἀρετῆς καὶ ἂς γνωρίζουνπάλι ὅτι ἂν δείξουν ἀmicroέλεια καὶ ἀδιαφορία θὰ ἐπιφέρουν στὸν ἑαυτὸ τους microεγάλη καταδίκη Γιrsquo αὐτὸν τὸνλόγο καὶ ἐπικρατεῖ ἡ συνήθεια καὶ πατέρες ἤ microητέρεςπνευmicroατικοὺς νὰ τοὺς ὀνοmicroάζουν αὐτοὺς τοὺς ἀναδόχους γιὰ νὰ microάθουν πόση ἐπιmicroέλεια πρέπει νὰ δείχνουνγιὰ νὰ microορφώνουν πνευmicroατικὰ ὅσους ἀναλαmicroβάνουν

raquo∆ιότι ἐὰν ἐκείνους ποὺ δὲν ἔχουν καmicromicroία ἰδιαίτερησχέση microὲ ἐmicroᾶς πρέπει νὰ τοὺς κινήσουmicroε τὸν κύριοζῆλο τῆς ἀρετῆς πολὺ περισσότερεο ὀφείλουmicroε νὰ ἐπιτελέσουmicroε τὸ καθῆκον ἀπέναντι σrsquo ἐκεῖνον τὸν ὁποῖοἀναδεχόmicroαστε ὡς πνευmicroατικό microας τέκνο Γιὰ τὸν λόγονλοιπὸν αὐτόν microάθετε καὶ οἱ ἀνάδοχοι ὅτι δὲν σᾶς ἀπειλεῖ microικρὸς κίνδυνος ἐὰν δείξετε στὸ καθῆκον αὐτὸ ἀmicroέλειαraquo (Ι Χρυσοστόmicroου Β΄ Κατήχησις)

bull Ἄς δοῦmicroε συνοπτικὰ ποιὸς ἔχει καὶ ποιὸς δὲν ἔχειτὶς προampποθέσεις γιὰ νὰ ἀναλάβει αὐτὸ τὸ σηmicroαντικὸἔργο

Ὁ ἀνάδοχος δὲν εἶναι ἕνα διακοσmicroητικὸ πρόσωποποὺ πλαισιώνει ἁπλῶς τὴν τελετὴ τοῦ Βαπτίσmicroατος ἀλλὰκαλεῖται νὰ ἀσκήσει ἕνα σηmicroαντικὸ ρόλο ὡς ἐκπρόσω πος τῆς ἐκκλησιατικῆς κοινότητας τῆς Ἐνορίας Ὁ ἀνά δοχος σὲ συνεργασία microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἹερέα καὶ τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότηταςκαλεῖται νὰ γίνει ὁδηγὸς εἰς Χριστόν τοῦ ἀναδεκτοῦτου σὲ ὅλες τὶς φάσεις τῆς ζωῆς του Αὐτό microάλιστα φα νερώνει ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος χριστιανὸς δὲν ἀφήνεταιmicroόνος ἀλλὰ συντροφεύεται στὸ δρόmicroο τῆς χριστιανικῆςζωῆς Ἡ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι συνοδοιπορία καὶ συ

9H O∆OΣ

στράτευση microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἀνάδοχο καὶ ὅλα τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλη σιαστικῆς κοινότητας Χριστιανὸς microόνος δὲνὑπάρχει κανείς Ὁ χριστιανὸς ζεῖ καὶ σώζε ται ὡς microέλος τοῦ σώmicroατος τῆς Ἐκκλησίας

Ὡς ἐκ τούτου ἀντιλαmicroβανόmicroαστε ὅτι ὁθεσmicroὸς τοῦ ἀναδόχου εἶναι πολὺ σηmicroαν τικὸς στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας Γιὰ τὸ λόγοαὐτὸ ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι πρό σωπο σεβαστό πνευmicroατικὸ καὶ κυρίως microυ στηριακό Μὲ πίστη καὶ γνώση τοῦ πόσο microε γάλη εἶναι ἡ θέση του στὴν κατὰ Χριστὸνmicroόρφωση τοῦ βαπτιζοmicroένου προχωρεῖ ἔχον τας ὡς γνώmicroονα τὴν προσωπική του πνευ microατικὴ ἀνόρθωση microὲ τὴ ζωὴ τῆς microετανοίας ἐξοmicroολογήσεως καὶ την βίωση τῶν ἱερῶνmicroυστηρίων

bull Μὲ βάση αὐτὰ ποὺ λέχθηκαν προηγουmicroένως ἀνάδοχοι microποροῦν νὰ γίνουν

Αὐτοὶ ποὺ εἶναι βαπτισmicroένοι στὴν ὀρθόδοξη πίστηγνωρίζουν πρῶτα οἱ ἴδιοι τὴν ὀρθόδοξη πίστη καὶ ἀγω νίζονται νὰ ζοῦν τὴν χριστιανικὴ ζωὴ συνδεδεmicroένοι microὲτὴν Ἐκκλησία γιὰ νὰ microπορέσουν στὴν συνέχεια νὰ τὴνmicroεταδώσουν στὶς ψυχὲς ποὺ ἔχουν ἀναλάβει Ἔχουν συ νείδηση τοῦ λειτουργήmicroατος καὶ τῆς ἀποστολῆς τοῦ ἀνα δόχου καὶ θέλουν νὰ ἀναλάβουν ὑπεύθυνα καὶ σοβαρὰὄχι microόνο τὶς κοινωνικὲς ἀλλὰ κυρίως τὶς πνευmicroατικὲςεὐθύνες ἀπέναντι στὸ βαπτισmicroένο microέλος τῆς Ἐκκλησίας

bull Ποιοὶ δὲν ἔχουν τὶς ἀντικειmicroενικὲς δυνατότητες νὰἐπιτελέσουν τοῦ ἔργο τοῦ ἀναδόχου

Ὅσοι συζοῦν παράνοmicroα ἢ ἔχουν τελέσει τὸν λεγό microενο πολιτικὸ γάmicroο ἢ τὸ συmicroβόλαιο γάmicroου οἱ ὁποῖοιἔχουν ἀποκόψει τὸν ἑαυτό τους ἀπὸ τὸ σῶmicroα τῆς Ἐκκλη σίας καὶ ἄρα δὲν microποροῦν καὶ δὲν ἔχουν τὸ δικαίωmicroα νὰἐγγυηθοῦν γιὰ τὴν ψυχὴ τοῦ ἄλλου

Πραγmicroατικά πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ κατηχήσει microίαψυχὴ καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσει στὴν ἀλήθεια ἕνας ποὺ θεω ρεῖ τὴν Ἐκκλησία σὰν θρησκευτικὸ σουπερmicroάρκετ καὶἀπορρίπτει τὸ microυστήριο τοῦ Γάmicroου θέτοντας τὴν σχέσηκαὶ στὴν οὐσία τὴν ζωή του ἐκτὸς τῆς εὐλογίας τοῦΘεοῦ Ἔχουmicroε συνειδητοποιήσει ὅτι ἂν κάποιος ζεῖmicroέσα σὲ βαριὰ ἠθικὰ παραπτώmicroατα ἂν δὲν microετανοήσεικαὶ δὲν ἀλλάξει τρόπο ζωῆς δὲν microπορεῖ νὰ γίνει ἀνά δοχος Ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Συmicroεὼν Θεσσαλονί κης ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι laquoἐγγυητὴς εἰς Χριστόν ὥστε τηρεῖν τὰ τῆς πίστεως καὶ χριστιανικῶς ζῆνraquo(Περὶ τῶν ἱερῶν τελετῶν ΞΑ PG 155213A)

Μὲ τὴν ἔννοια αὐτὴ ἀποκλείονται τῆς ἀναδοχῆς ὄχιmicroόνο ἀνήλικοι ἑτερόδοξοι καὶ ἑτερόθρησκοι ἀλλὰ καὶ

πρόσωπα ποὺ ζοῦν ἀνήθικο βίο ἢ ἀσκοῦν διαβλητὰ ἐπαγ γέλmicroατα ὅπως ἀπαριθmicroεῖ τέτοια ἐπαγγέλmicroατα ἡ ἀπο στολικὴ Παράδοση τοῦ Ἱππολύτου (πρβλ ΠηδάλιονἜκδοσις Ἀστέρος Ἀθῆναι 1970 σ 754 755 καὶ ΘΗΕΤόmicroος 3 στῆλες 590 592)

Ὅσοι δηλώνουν καὶ εἶναι ἄθεοι καὶ ἄπιστοι οἱ ἀλλό θρησκοι οἱ αἱρετικοί οἱ σχισmicroατικοί ὅσοι ἀνήκουν σὲἀποκρυφιστικὰ τάγmicroατα καὶ ὀργα νώσεις Ἀκόmicroα δὲνmicroποροῦν νὰ ἀναλάβουν τὸ ρόλο τοῦ ἀναδόχου ὅσοι δὲνἔχουν συνείδηση τῶν πράξεών τους καὶ γενικῶς οἱ ἀκα ταλόγιστοι ὅπως τὰ microικρὰ παιδιά ὅσοι πάσχουν δια νοητικῶς κλπ Ἐπίσης δὲν microποροῦν νὰ γίνουν ἀνάδοχοιοἱ γονεῖς τοῦ τέκνου οἱ κληρικοὶ ὅλων τῶν βαθmicroῶν καὶοἱ microοναχοί Μόνο σὲ εἰδικὲς καὶ ἔκτακτες περιπτώσειςmicroπορεῖ νὰ γίνει ἐξαίρεση ὡς πρὸς τοὺς microοναχούς κα τόπιν ὅmicroως ἀδείας του Ἐπισκόπου καὶ γενικῶς τῆς προ Pσταmicroένης ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς

∆ὲν εἶναι πρέπον καὶ θὰ τολmicroοῦσα νὰ πῶ ὅτι φθά νει καὶ στὰ ὅρια τοῦ ἐmicroπαιγmicroοῦ τοῦ Μυστηρίου τῆς Βά πτισης δηλαδὴ τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος νὰχρησιmicroοποιήσουmicroε τὸ Μυστήριο γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουmicroεψυχολογικές κοινωνικὲς ἢ ἄλλες ὑποχρεώσεις καὶ νὰπροσπαθοῦmicroε νὰ ἐπιβάλλουmicroε στὴν Ἐκκλησία ὡς ἀνα δόχους ἀνθρώπους ποὺ ἀνήκουν σὲ διαφορετικὸ δόγmicroαἢ ἄλλη θρησκεία ἢ δὲν διαθέτουν τὰ ἐλάχιστα προσόνταγιὰ νὰ ἀναλάβουν τέτοιο λειτούργηmicroα

bull Μερικὲς πρακτικὲς συmicroβουλὲς γιὰ τοὺς ἀναδόχουςὩς πρῶτο βῆmicroα καλὸ καὶ χρήσιmicroο εἶναι νὰ προετοι

microαστοῦmicroε γιὰ τὸ τί θὰ ποῦmicroε τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου microε λετώντας ἕνα βιβλίο ποὺ νὰ ἀναφέρει καὶ νὰ microεταφρά ζει τὴν ἀκολουθία τοῦ Μυστηρίου τοῦ ΒαπτίσmicroατοςἘνδεικτικὰ ἀναφέρω ἕνα τέτοιο βιβλίο microὲ τίτλο laquoΛου τρὸν Παλιγγενεσίαςraquo Κείmicroενο τῆς ἀκολουθίας τοῦ Βα

10 H O∆OΣ

πτίσmicroατος εἰσαγωγή microετάφραση σχόλια ΓεωργίουΜαυροmicroάτη ἐκδόσεις Τέρτιοςraquo Μελετώντας τὴν ἀκο λουθία καὶ προσπαθώντας νὰ κατανοήσουmicroε τὰ ὅσασυmicroβολικὰ καὶ οὐσιαστικὰ πρόκειται νὰ συmicroβοῦν στὸ Μυ στήριο ἐπιτυγχάνουmicroε τὴν καλύτερη ἀρχὴ καὶ θέτουmicroε τὶςὀρθὲς βάσεις γιὰ νὰ διαδραmicroατίσουmicroε ὅσο τὸ δυνατὸοὐσιαστικότερο ρόλο ὡς ἀνάδοχοι καὶ κατὰ τὴν ὥρα τοῦΜυστηρίου καὶ microετὰ ἀπὸ αὐτό

Ὡς ἀνάδοχοι ὅταν ἑτοιmicroαζόmicroαστε γιὰ microία Βάπτισηκαλὸ καὶ σύmicroφωνο microὲ τῆς Ἐκκλησίας microας τὴν παράδοσηεἶναι τὸ νὰ ἀγοράζουmicroε λευκὰ ροῦχα γιὰ τὸν βαπτιζό microενο ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroωνστὶς Μυσταγωγικὲς Κατηχήσεις (∆ 8 ΒΕΠΕΣ 39σ257) Ὁ συmicroβολισmicroὸς τῆς καθαρό τητας καὶ τῆς φωτεινότητας καὶ τῆςἀφθαρσίας ποὺ χαρίζει στὸν βαπτι σθέντα ἡ ἀνακαινιστικὴ χάρη τοῦἉγίου Βαπτίσmicroατος ποὺ ἐκφράζεται microὲτὰ λευκὰ ροῦχα δὲν εἶναι σωστὸ νὰπαραθεωρεῖται ἐπειδή microᾶς φαίνεταιπιὸ ἑλκυστικὸ ἕνα χρωmicroατιστὸ σύνολοβαπτιστικῶν οὔτε εἶναι εὐκαιρία κοι νωνικῆς microας προβολῆς ἤ ἐνδυmicroατολο γικῶν ἐπιδείξεων τῶν ἐπαγγελmicroατιῶνποὺ τὰ προmicroηθεύουν Τὸ ἴδιο πρέπεινὰ εἴmicroαστε προσεκτικοὶ καὶ στὴν ἐπι λογὴ τοῦ βαπτιστικοῦ σταυροῦ ∆ὲνἀγοράζουmicroε στὸ βαφτισιmicroιό microας ἁπλὰἕνα κόσmicroηmicroα ἀλλὰ ἕνα σταυρὸ εἰςτύπον τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ Ἐν νοεῖται ὅτι δὲν πρέπει νὰ πλαισιώνεται ἀπὸ διάφορα φυ λακτά χαPmicroαλιὰ ἢ ἄλλα παρασύmicroβολα Τέλος ἡ βαπτι στικὴ λαmicroπάδα δὲν microπορεῖ σὲ καmicroία περίπτωση νὰ ἐπι σκιάζεται ἀπὸ κακόγουστα στολίδια παιχνίδια ἢ ἀποmicroι microήσεις ζώων καὶ τεράτων ποὺ ἄκριτα προmicroηθευόmicroαστεἀπὸ τὸ ἐmicroπόριο

Τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου δὲν ἐπιδεικνύουmicroε τὴν και νούργια κολλεξιὸν ἤ ὅτι ντυνόmicroαστε σύmicroφωνα microὲ τὴντελευταία λέξη τῆς microόδας Ἐπιπρόσθετα ἔχουmicroε ἀντίληψητοῦ χώρου ὅτι δηλαδὴ δὲν εἴmicroαστε σὲ microία αἴθουσα κοι νωνικῶν ἐκδηλώσεων ἀλλὰ στὴν Ἐκκλησία καὶ ὅτι τε λεῖται microυστήριο Ἂν αὐτὰ τὰ ἔχουmicroε ὑπrsquo ὄψιν microας ντυνό microαστε καὶ συmicroπε ριφερόmicroαστε ἀναλόγως

Ἐὰν προετοιmicroαστοῦmicroε σωστὰ δὲν θὰ πρέπει νὰἔχουmicroε ἄγχος γιὰ τὸ τί θὰ συmicroβεῖ Ἐκείνη τὴν ὥρα προ σηλωνόmicroαστε στὰ τελούmicroενα καὶ ἡ στάση microας εἶναι προ σευχητική

Συνηθίζουmicroε καὶ εἶναι σωστὸ αὐτὸ νὰ φροντί ζουmicroε γιὰ τὴ συχνὴ θεία Κοινωνία τοῦ νεοφώτιστου Τὸλάθος microας εἶναι ὅτι ἡ φροντίδα microας σταmicroατάει ἀmicroέσωςmicroετὰ τὶς τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση

Μὰ ὅπως ἡ ὑλικὴ τροφή microας εἶναι ἀπαραίτητη γιὰ νὰσυντηρηθοῦmicroε σωmicroατικά ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ἡ θ Κοινωνίαmicroᾶς ἐφοδιάζει microὲ τὸν ἴδιο τὸ Χριστὸ καὶ microᾶς συντηρεῖπνευmicroατικά

Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ θεωροῦmicroε ὅτι microετὰ ἀπὸ τὶςπρῶτες τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση τελειώσαmicroε microὲτὴν laquoὑποχρέωσήraquo microας αὐτή Στὴν καινούργια του κατὰΧριστὸν ζωὴ ὁ νεοφώτιστος γιὰ νὰ αὐξηθεῖ πνευmicroατικὰεἶναι ἀπαραίτητο νὰ τρέφεται τακτικὰ microὲ τὸν ΟὐράνιοἌρτο πράγmicroα ποὺ ἰσχύει γιὰ ὅλους microας ἀνεξάρτητα ἀπὸτὸ ὅτι πάψαmicroε πιὰ νὰ εἴmicroαστε νεοφώτιστοι

Κλείνοντας θὰ ἤθελα νὰ ἀναφέρω τὶς σκέψεις τοῦΜητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱερόθεου Βλάχου στὴν ὁmicroιλία

του microὲ θέmicroα laquoἩ δυναmicroική τοῦ βαπτί σmicroατος στὸ σύγχρονο κόσmicroοraquo ὁὁποῖος ἀναφέρει ὅτι γιὰ νὰ ἐνεργή σει ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ σωστικὰ καὶ microε ταmicroορφωτικὰ microέσα ἀπὸ τὸ Ἅγιο Βά πτισmicroα θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν οἱ ἀπα ραίτητες ὀρθόδοξες καὶ ἐκκλησιολο γικὲς προQποθέσεις καὶ ὅτι ὁ τρόποςmicroὲ τὸν ὁποῖο ἀντιmicroετωπίζει microία Ἐκκλη σία τὸ Βάπτισmicroα δείχνει ἂν εἶναιαὐθεντικὴ ἢ ἐκκοσmicroικευmicroένη

Ἐπεκτείνοντας αὐτὲς τὶς σκέψειςκαὶ προσαρmicroόζοντάς τις στὸ θέmicroα τοῦἀναδόχου θὰ ἔλεγα ὅτι ὁ τρόπος ποὺοἱ γονεῖς ἀντιmicroετωπίζουν τὸ θέmicroα ἐπι λογῆς τοῦ ἀναδόχου τοῦ παιδιοῦτους ἀποδεικνύει στὴν πράξη ἂν θέ

λουν ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ δράσει σωστικὰ καὶ microετα microορφωτικὰ σὲ αὐτοὺς καὶ ἰδιαίτερα στὸ παιδί τους ἤ ἂνἐπιλέγουν νὰ βλέπουν τὸ ἅγιο βάπτισmicroα ὄχι ὡς microυστή ριο ὅπως καὶ εἶναι ἀλλrsquo ὡς microία κοινωνικὴ τελετὴ χωρὶςπνευmicroατικὲς καὶ αἰώνιες προοπτικές

Ἂν ἀντιmicroετωπίσουν λοιπὸν τὸ microυστήριο ὡς κοινω νικὴ ἐκδήλωση microπορεῖ νὰ ἱκανοποιηθοῦν ψυχολογικάὄχι ὅmicroως οὐσιαστικὰ διότι microὲ τὸν τρόπο αὐτὸ θὰ κατα φέρουν νὰ microείνουν ἄγευστοι καὶ ξένοι τῆς microεγάλης προ σφορᾶς τῆς Ἀγάπης τοῦ Θεοῦ ∆ιότι ὅπως λέγει ὁἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroων στὸ ἅγιο Βάπτισmicroα laquoτὸπᾶν τῆς Χάριτός ἐστιhellip τὸ πᾶν ὁ Θεὸς ἐργάζεταιraquo

Ὁ Θεὸς προσφέρει microέσα ἀπὸ τὸ ἅγιο Βάπτισmicroατόσα δῶρα πολύτιmicroα γιὰ τὸ παιδί microας καὶ τὴν microετέπειταζωή του Εἶναι τουλάχιστον ἄδικο γιὰ ἐmicroᾶς καὶ τά παιδιάmicroας νὰ microένουmicroε ἀνυποψίαστοι αὐτῶν τῶν δώρων καὶτῶν δωρεῶν νὰ τὶς ἀγνοοῦmicroε καὶ νὰ ἀναζητοῦmicroε microὲὑποκατάστατα νὰ ἀντικαταστήσουmicroε τὴν Χάρη τοῦ ἉγίουΒαπτίσmicroατος microὲ ψεύτικες χαρές

Εἶναι καιρὸς λοιπὸν νὰ πάρουmicroε ὅλοι στὰ σοβαρὰ τὸθέmicroα τῆς ἐπιλογῆς τοῦ ἀναδόχου τῶν παιδιῶν microας

11H O∆OΣ

Ἡ βαπτιστικὴ λαμπάδα δὲν

μπορεῖ σὲ καμία περίπτωση

νὰ ἐπισκιάζεται ἀπὸ κακό-

γουστα στολίδια παιχνίδια

ἢ ἀπομιμήσεις ζώων καὶ τε-

ράτων ποὺ ἄκριτα προμη-

θευόμαστε ἀπὸ τὸ ἐμπόριο

Α΄ Προτυπώσεις Στήν Καινή ∆ιαθήκη ἔχουmicroε ἀναφορές σέ

προεικονίσειςπροτυπώσεις καί σέ συmicroβολισmicroούς τοῦ βαπτίσmicroατος Ὁ ἀπόστολος Πέτροςστήν Α΄ Καθολική Ἐπιστολή του (32021)γράφει ὅτι ἡ σωτηρία τῆς Κιβωτοῦ τοῦ Νῶεπροεικόνιζε τή σωτηρία πού προσφέρει τόχριστιανικό βάπτισmicroα Γράφει στόν στίχο 21laquoὅ ἀντίτυπον (τῆς Κιβωτοῦ) νῦν καί ἡmicroᾶςσώζει βάπτισmicroαraquo Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήνΑ΄ πρός Κορινθίους Ἐπιστολή του (1012)γράφει ὅτι ἡ νεφέλη καί ἡ διάβαση τῆςἘρυθρᾶς Θάλασσας προεικόνιζε τό βάπτισmicroαΓράφει laquoοἱ πατέρες ἡmicroῶν πάντες ὑπό τήν νεφέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσηςδιῆλθον καί πάντες εἰς τόν Μω1σῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νεφέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Ἐδῶ ἐννοεῖὅτι ὅπως οἱ Ἰσραηλῖτες microέ τή διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας ἐλευθερώθηκαν ἀπό τή δουλεία ἔτσι καί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroα ἀπελευθερώνονται ἀπό τή δουλεία τῆς ἁmicroαρτίας καί τοῦ διαβόλου Ἐπίσης ὅπως ἡ νεφέλη προστάτευε τό λαό ἀπό τή ζέστη καί τό κρύο ἔτσικαί τό βάπτισmicroα προστατεύει τόν χριστιανό ἀπό τόνδιάβολο

Ὁ Κύριος ὀνόmicroασε τή Σταύρωσή Του βάπτισmicroαΕἶπε laquoβάπτισmicroα δέ ἔχω βαπτισθῆναι καί πῶς συνέχοmicroαι ἕως οὗ τελεσθῇraquo δηλ lsquolsquoπρόκειται νά βαπτισθῶ microέβάπτισmicroα αἵmicroατος καί στενοχωροῦmicroαι καί ἀνυποmicroονῶἕως ὅτου τελεστεῖrsquorsquo (Λουκᾶ 1250) Τήν ἴδια ταύτισηἔκανε ὁ Χριστός κι ὅταν οἱ microαθητές Του Ἰάκωβος καίἸωάννης τοῦ ζήτησαν πρωτοκαθεδρίες Τούς ρώτησεlaquoδύνασθε πιεῖν τό ποτήριον ὅ ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα ὅ ἐγώ βαπτίζοmicroαι βαπτισθῆναιraquo δηλ lsquolsquomicroπορεῖτενά πιεῖτε τό ποτήρι πού ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα πούἐγώ βαπτίζοmicroαι νά βαπτισθεῖτεrsquorsquo (Ματθ 2022 καίΜάρκ 1038) Ὅταν αὐτοί τοῦ ἀπάντησαν ὅτι microποροῦντούς εἶπε ὅτι θά πιοῦν τό πικρό ποτήρι καί θά βαπτισθοῦν microέ τό πάθος Του ἀλλά ποιός θά καθίσει κοντάΤου στή βασιλεία Του εἶναι θέmicroα τοῦ Πατρός ΤουὍπως τό βάπτισmicroαλουτρό καθαρίζει τό σῶmicroα ἀπό τήβρῶmicroα ἔτσι καί τό σταυρικό πάθος τοῦ Χριστοῦ ὡς βάπτισmicroα αἵmicroατος καθάρισε τήν ἀνθρωπότητα ἀπό τίςἁmicroαρτίες της

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀκολουθώντας τά συmicroβολικά

λόγια του Κυρίου λέει ὅτι καί οἱ χριστιανοίmicroέ τό βάπτισmicroά τους γίνονται microέτοχοι στόσταυρικό θάνατο τοῦ Χριστοῦ Γράφει στήνπρός Ρωmicroαίους Ἐπιστολή του (634) laquoἬἀγνοεῖτε ὅτι ὅσοι ἐβαπτίσθηmicroεν εἰς Χριστόν᾿Ιησοῦν εἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroεν Συνετάφηmicroεν οὖν αὐτῷ διά τοῦβαπτίσmicroατος εἰς τόν θάνατον ἵνα ὥσπερἠγέρθη Χριστός ἐκ νεκρῶν διά τῆς δόξης τοῦπατρός οὕτω καί ἡmicroεῖς ἐν καινότητι ζωῆςπεριπατήσωmicroενraquo Ἡ καινούρια ζωή τοῦ βαπτίσmicroατος προσφέρθηκε microέ τόν θάνατο τοῦΧριστοῦ γιατί ὁ Χριστός ἔπαθε γιά τίςἁmicroαρτίες τῶν ἀνθρώπων Ἐδῶ βλέπουmicroε τήνπρώτη ἀναφορά στόν συmicroβολισmicroό τοῦ βαπτίσmicroατος microέ τήν τριήmicroερη ταφή τοῦ Κυ

ρίου ὅπως ἀναστήθηκε ὁ Χριστός microετά τόν θάνατόΤου ἔτσι καί ὁ βαπτιζόmicroενος πεθαίνει ὡς παλαιόςἄνθρωπος τῆς ἁmicroαρτίας καί ἀνασταίνεται ὡς καινόςἄνθρωπος τῆς χριστιανικῆς ζωῆς

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας διακρίνουν ποικίλεςπροτυπώσεις τοῦ βαπτίσmicroατοςbull Ὅπως ἡ περιτοmicroή ἦταν ἔνδειξη τῆς πίστεως καί τῆςἀφιερώσεως τῶν Ἰσραηλιτῶν πρός τόν Θεό ἔτσι καί τόχριστιανικό βάπτισmicroα ὡς πνευmicroατική περιτοmicroή ἀποτελεῖ ἔνδειξη τῆς πίστεως καί ἀφιερώσεως τῶν χριστιανῶν στόν Χριστό bull Ὅπως ὁ Κατακλυσmicroός τοῦ Νῶε κατέστρεψε τήνἁmicroαρτωλή ἀνθρωπότητα ἔτσι καί τό βάπτισmicroα ἀπαλείφει τίς ἁmicroαρτίες τῶν βαπτιζοmicroένων bull Ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι εἰσέρχονταν στόν ἱερό ναό ἀφοῦ καθαρίζονταν τελετουργικά microέ νερό καί ραντισmicroούς ἔτσικαί οἱ χριστιανοί εἰσέρχονται στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ microετά ἀπό τόν καθαρmicroό πού προσφέρει τό βάπτισmicroαbull Ὅπως ὁ τυφλός του Εὐαγγελίου βρῆκε τό φῶς του microέτό νίψιmicroο στήν κολυmicroβήθρα τοῦ Σιλωάmicro (Ἰωάν 97)ἔτσι καί ὁ κάθε βαπτιζόmicroενος στήν ἁγία κολυmicroβήθραχριστιανός βρίσκει τό πνευmicroατικό του φῶςbull Ὅπως θεραπεύονταν οἱ ἀσθενεῖς πού ἔmicroπαιναν στόταρασσόmicroενο νερό τῆς κολυmicroβήθρας τῆς Βηθεσδᾶ ἔτσικαί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroά τους στήν ἁγία κολυmicroβήθρα θεραπεύονται ἀπό τίς ψυχικές ἀσθένειες τίςἁmicroαρτίες

12 H O∆OΣ

ΧΧρριισσττιιααννιικκόό ββάάππττιισσμμαα ππρροοττυυππώώσσεειιςς κκααίί σσυυμμββοολλιισσμμοοίί

τοῦ Ἀρχιμ Μαξίμου Παναγιώτου

Β΄ Συmicroβολισmicroοίbull Ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα ἀπό ἱερέα Ὁ ἱερέαςστήν ἀρχή τῆς Κατήχησης φυσᾶ τριπλά σταυροειδῶςπρός τόν κατηχούmicroενο καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό microέτωπο καί τό στῆθος λέγοντας lsquolsquoΕἰς τό ὄνοmicroα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατοςrsquorsquo Στήνεὐχή microετά τούς τρεῖς ἐξορκισmicroούς ὁ ἱερέας καί πάλιἐmicroφυσᾶ τριπλᾶ καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τόν κατηχούmicroενο λέγοντας lsquolsquo Ἐξέλασον ἀπrsquo αὐτοῦ πᾶν πονηρόν καίἀκάθαρτον πνεῦmicroα κεκρυmicromicroένον καί ἐmicroφωλεῦον αὐτοῦτῇ καρδίᾳrsquorsquo Τά ἐmicroφυσήmicroατα microᾶς ὑπενθυmicroίζουν τό ἐmicroφύσηmicroα τοῦ Θεοῦ στόν Ἀδάmicro (Γέν 27 πνοή ζωῆς) καί τόἐmicroφύσηmicroα τοῦ Χριστοῦ στούς microαθητές microετά τήν Ἀνάστασή Του (Ἰωάν 2022 microετάδοση Ἁγίου Πνεύmicroατος)Ἔτσι microέ τά ἐmicroφυσήmicroατα ὁ ἱερέας ζητάει γιά τόν κατηχούmicroενο ἀπό τόνΘεό τήν ἀποκατάστασή του στήνπροπτωτική κατάσταση καί τόνἐρχοmicroό σrsquoαὐτόν τοῦ Ἁγίου ΠνεύmicroατοςΤό σφράγισmicroα microέ τή σταυροειδή εὐλογία γίνεται γιά νά καθαριστεῖ ὁ κατηχούmicroενος microέ τή δύναmicroη τοῦ Σταυροῦ ἀπό δαιmicroονικές ἐπήρειες καί ἐπιρροές νά ἁγιασθεῖ καί νά γίνει ἄξιοςτῆς ὑποδοχῆς τοῦ Χριστοῦ microέσα τουΕὐλογεῖται στό microέτωπο γιά νά ἁγιασθεῖ ὁ νοῦς του καί στό στῆθος γιά νάἁγιασθεῖ ἡ καρδιά του Ἀργότερα ὁἱερέας εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό νερόκαί λέγει lsquolsquoΣυντριβήτωσαν ὑπό τήνσηmicroείωσιν τοῦ τιmicroίου Σταυροῦ πᾶσαιαἱ ἐναντίαι δυνάmicroειςrsquorsquo Γίνεται αὐτή ἡ εὐλογία γιά νάἐκδιωχθοῦν ἀπό τό νερό πονηρές δυνάmicroεις πού πιθανόνἐmicroφωλεύουν ἐκεῖ Τό ἴδιο σταυροειδῶς εὐλογεῖ καί τόἔλαιον Ὁ σταυρός χρησιmicroοποιεῖται ἐπανειληmicromicroέναἐπειδή microετά τή σταύρωση τοῦ Χριστοῦ θεωρεῖταιὄργανο microετάδοσης τῆς θείας χάριτος bullΟἱ Ἐξορκισmicroοί ἤ ἀφορκισmicroοί Ὁ ἱερέας microέ τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόmicroατος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς σωτηριώδουςδύναmicroης τοῦ πάθους Του ζητᾶ τήν ἐκδίωξη τοῦ διαβόλου ἀπό τόν κατηχούmicroενο Ἡ Ἐκκλησία πιστεύει ὅτικάθε ἀβάπτιστος ἄmicroεσα ἤ ἔmicromicroεσα βρίσκεται ὑπό τήνκυριαρχία ἤ ἐπήρεια τοῦ διαβόλου Ὁ Χριστός ἐπισήmicroανε ὅτι ὁ διάβολος εἶναι laquoὁ ἄρχων τοῦ κόσmicroου τούτουraquo(Ἰωάν 1231) Τό ἴδιο εἶπε καί ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής laquoὁ κόσmicroος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖταιraquo (Α΄ Ἰωάν519) Μέ τίς θεραπεῖες τῶν δαιmicroονιζοmicroένων ὁ Χριστόςἔδειχνε ὅτι ὁ διάβολος ἔχασε τήν ἀπόλυτη ἐξουσία τουστούς ἀνθρώπους Μέ τούς ἐξορκισmicroούς τῶν βαπτιζοmicroένων νηπίων σήmicroερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλλαγή τους ἀπότό προπατορικό ἁmicroάρτηmicroα καί τίς ἀρνητικές ἐπήρειεςτῶν ἁmicroαρτιῶν τῶν προγόνων τους Στήν ἀρχαία Ἐκ

κλησία οἱ ἐξορκισmicroοί τῶν κατηχουmicroένων γίνονταν πολλές φορές κατά τή διάρκεια τῆς δίχρονης ἤ τρίχρονηςπεριόδου τῆς κατήχησής τουςbull Στροφή πρός τά δυτικά τοῦ κατηχουmicroένου Ἡ δύσηγενικά συmicroβολίζει τό σκοτάδι Ἐδῶ συmicroβολίζει τόν διάβολο καί τήν προηγούmicroενη ἁmicroαρτωλή ζωή τοῦ κατηχουmicroένου bull Ἀπόταξη διαβόλου ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ ἱερέας ρωτάει τόν κατηχούmicroενο πολλές φορές νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάν θέλει νά ἀποmicroακρυνθεῖ ἀπό τήν παράταξη τοῦσατανᾶ laquoἀποτάσσῃ τῷ σατανᾷraquo καί laquoἀπετάξω τῷ σατανᾷraquo Ὁ κατηχούmicroενος στήν ἀρχαία Ἐκκλησία γιά νάδηλώσει τήν ἀποταγή τοῦ σατανᾶ σήκωνε τά χέρια τουψηλά φανερώνοντας microέ τήν κίνηση αὐτή τήν ἀπο

στροφή τουbull Ἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ κατηχούmicroενος φυσάεικαί φτύνει πρός τά δυτικά δηλ πρόςτόν σατανᾶ γιά νά δείξει τήν ἀποταγή του ἀπό αὐτόν Τό τριπλόἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα φανερώνειτήν ὁλοκληρωτική ἀποστροφή Τόφτύσιmicroο τοῦ διαβόλου φανερώνει τήνἐχθρότητα τοῦ κατηχουmicroένου πρόςτόν δυνάστη τῆς ἀνθρωπότητας bull Στροφή πρός τά ἀνατολικά τοῦκατηχουmicroένου Ἡ ἀνατολή συmicroβολίζει τόν Χριστό (Λουκᾶ 178) τό φῶςτό ἀληθινό (Ἰωάν 19) τό φῶς τοῦκόσmicroου (Ἰωάν 812) Ὅπως ὁ ἥλιοςἔρχεται ἀπό τήν ἀνατολή ἔτσι καί

τό φῶς τοῦ Θεοῦ ταυτίζεται microέ τήν ἀνατολή Ὁ βαπτιζόmicroενος γιά νά δείξει τήν ἔνταξή του στή χορεία τῶνχριστιανῶν καί τήν προσδοκία τοῦ φωτισmicroοῦ του ἀπότόν Θεό στρέφεται πρός τήν ἀνατολή bull Σύνταξη microέ Χριστό Ὁ ἱερέας ρωτάει καί πάλι πολλέςφορές τόν κατηχούmicroενο νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάντώρα θέλει νά ἐνταχθεῖ microέ τόν Χριστό laquoσυντάσσῃ τῷΧριστῷraquo καί laquoσυνετάξω τῷ Χριστῷraquo Ἡ ἐπανειληmicromicroένη ἐρώτηση ἐκφράζει τήν ἐλευθερία τοῦ κατηχουmicroένου καί τήν σίγουρη ἔνταξή του στούς ἀκολούθους τοῦΧριστοῦ Μετά ἀκολουθεῖ ἡ ἔκφραση τῆς πίστεως microέτήν ἀπαγγελία τοῦ lsquolsquoΠιστεύωrsquorsquo Στή συνέχεια ὁ ἱερέαςζητάει ἀπό τόν κατηχούmicroενο νά προσκυνήσει τόν Χριστό laquoΚαί προσκύνησον αὐτῷraquo Στήν ἀρχαία Ἐκκλησίαἔκλινε τά γόνατα ὁ κατηχούmicroενος προσκυνώντας τόνἴδιο τόν Θεό τόν Χριστό bull Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα συmicroβολίζειτόν τάφο τοῦ Χριστοῦ γιατί σύmicroφωνα microέ τόν ἀπόστολοΠαῦλο microέ τή βάπτιση laquoσυνετάφηmicroεν τῷ Χρι στῷraquo (Ρωmicro634) Ἐπίσης συmicroβολίζει τήν Ἐκκλησία ἐπειδή ἡἘκκλησία ὡς πνευmicroατική microήτρα microᾶς ἀναγεννᾶ

13H O∆OΣ

Μέ τούς ἐξορκισμούς τῶν

βαπτιζομένων νηπίων σή-

μερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλ-

λαγή τους ἀπό τό προπατο-

ρικό ἁμάρτημα καί τίς ἀρνη-

τικές ἐπήρειες τῶν ἁμαρτιῶν

τῶν προγόνων τους

bull Τό νερό Ὅπως τό νερό καθαρίζει τίς ἀκαθαρσίες τοῦσώmicroατος ἔτσι καί ἡ βάπτιση microᾶς καθαρίζει ἀπό τίςἁmicroαρτίες Τό νερό τῆς ἁγίας κολυmicroβήθρας συmicroβολίζειτόν θάνατο καί τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Ὅπως τόνερό τοῦ Κατακλυσmicroοῦ κατέστρεψε τήν ἁmicroαρτωλήἀνθρωπότητα ἤ τό νερό τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας κατέστρεψε τόν Φαραώ ἔτσι καί τό νερό τῆς βαπτίσεως καταστρέφει τήν κάθε ἁmicroαρτία τοῦ βαπτιζοmicroένου καί τήνἐπιρροή τοῦ σατανά ἐπάνω του Ὅπως τό νερό (ἄβυσος)microέ τήν παρουσία (ἐπεφέρετο) τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος(Γέν 12) ἔγινε ἡ πηγή τῆς ζωῆς ἔτσι καί τό νερό τῆςβαπτίσεως microέ τόν ἐρχοmicroό τοῦ ἰδίου τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος προσφέρει τήν ἀναγέννηση (Ἰωάν 335)τοῦ βαπτιζοmicroένουbull Ἐπορκιστικό ἔλαιο Τό λάδι ἁγιάζεται microέτρία ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα γιά νάἀπαλλαχθεῖ ἀπό τίς δυνάmicroεις τοῦ σκότους νάκαταστεῖ ἐξαγιαστικό καί ἀνακαινιστικό καίνά ἁγιάσει τόν κατηχούmicroενο ἀπαλλάσσοντάςτον ἀπό δαιmicroονικές ἐπιρροές Ἐπειδή αὐτό τόλάδι ἐξορκίζει (διώχνει) τίς πονηρές δυνάmicroειςὀνοmicroάζεται ἐπορκιστικόν ἔλαιον Τό ἐπορκιστικόνἔλαιον ρίχνεται τρεῖς φορές σταυροειδῶς στό νερό τῆςἁγίας κολυmicroβήθρας microέ τή δοξολογική λέξη ldquoἈλληλούιαrdquo (δόξα στόν Κύριο) γιά νά τελειωθεῖ ὁ καθαγιασmicroός του Ἐπίσης ὁ ἱερέας χρίει microέ τό λάδι σταυροειδῶςmicroέ τά τρία δάκτυλα ὅλα τά microέρη τοῦ σώmicroατος τοῦ βαπτιζοmicroένου στό microέτωπο στό στῆθος στό στόmicroα στάαὐτιά στήν πλάτη στά χέρια στά πόδια γιά ὁλοκλήρωση τῆς ἀπελευθέρωσης (ἐξορκισmicroοῦἐπορκισmicroοῦ) ἀπότίς σκοτεινές δυνάmicroεις Τό ἔλαιον συmicroβολίζει τό ἔλεοςτοῦ Θεοῦ πρός τόν βαπτιζόmicroενο Μέ τή βάπτιση ὁ ἁmicroαρτωλός ἄνθρωπος ἀποκαταλλάσσει τή σχέση του microέ τόνΘεό καί ἀποκαθίσταταισυmicroφιλιώνεται Ἐπειδή στήνἀρχαία ἐποχή ἄλειφαν microέ λάδι τούς παλαιστές στά γυmicroναστήρια γιά νά τονωθεῖ το σῶmicroα τους καί νά διαρκεῖπιό πολύ ὁ ἀγώνας ἔτσι καί microέ τό λάδι τῆς βαπτίσεωςσυmicroβολίζεται ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος ἀπό τή βάπτιση καίmicroετά γίνεται ἀθλητής τοῦ πνευmicroατικοῦ ἀγώναbull Τριπλή κατάδυση καί ἀνάδυση Ἡ τριπλή κατάδυσηκαί ἀνάδυση συmicroβολίζει τόν τριήmicroερο ἐνταφιασmicroό καίτήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroενhellipraquo (Ρωmicro 63) Ἐπίσης συmicroβολίζει τόν θάνατοτοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἀνάσταση τοῦ νέουbull Ἐπίκληση Τριαδικοῦ Θεοῦ Σύmicroφωνα microέ τά λόγιατοῦ Κυρίου ἡ βάπτιση γίνεται στό ὄνοmicroα τῆς ἉγίαςΤριάδος (Ματθ 2819) Ἡ ἐπίκληση τῆς Ἁγίας Τριάδος φανερώνει ὅτι ὅπως ὁ Τριαδικός Θεός ἔπλασε τόνἄνθρωπο ἔτσι ὁ ἴδιος Θεός ἀναπλάθει τόν ἄνθρωποστήν Ἐκκλησία Τουbull Τριχοκουρία Ἡ σταυρόσχηmicroη κουρά τῶν τριχῶν τῆςκεφαλῆς τοῦ βαπτισθέντος σηmicroαίνει τήν ἀφιέρωσή τουστόν Θεό Ὑπῆρχε στούς εἰδωλολάτρες καί στούς ἰου

δαίους (Ἀριθmicro 613 Πράξ 1818 καί 212326) τόἔθιmicroοτάmicroα νά ἀφιερώνουν κοmicromicroένα microαλλιά στόν ΘεόΟἱ δοῦλοι στήν ἀρχαία ἐποχή κουρεύονταν ἐντελῶς γιάνά δείξουν ὅτι ἀνήκουν σέ κάποιον κύριο Ἡ προσφοράτῶν πρώτων microαλλιῶν (ἀπαρχή) στόν Θεό ἀποτελεῖσύmicroβολο τῆς πλήρους ἀφιερώσεως σrsquoΑὐτόν καί ἔκφρασηεὐχαριστίας γιά τήν ἀναγέννηση τοῦ βαπτίσmicroατος bull Ἔνδυση Μετά τή βάπτιση ντύνουν τόν βαπτιζόmicroενοmicroέ καινούρια λευκά ροῦχα Τά λευκά ροῦχα συmicroβολίζουντήν καθαρή ψυχή τοῦ βαπτισmicroένου καί τόν ἐρχοmicroό τοῦΧριστοῦ (Γαλ 327 laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητεΧριστόν ἐνεδύσασθεraquo) καί τῆς φωτεινῆς χάριτος τοῦ

Ἁγίου Πνεύmicroατος Τό λευκό συmicroβολίζει τήχαρά τῆς Ἀνάστασης καί τή δόξα τῆς Μεταmicroόρφωσης τοῦ Χριστοῦ Τό λευκό ὑποδεικνύειστόν βαπτισmicroένο τόν ἀγώνα πού πρέπει νάκάνει στό ἑξῆς γιά νά κρατήσει καθαρή τήνψυχή τουbull Χορός Μέ τό ψάλσιmicroο τοῦ laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθεraquo ὁἱερέας microέ τόν ἀνάδοχο καί τόν βαπτισmicroένο πε

ριφέρονται κυκλικά γύρω ἀπό τήν ἁγία κολυmicroβήθρα Ὁχορός αὐτός εἶναι τριπλός εἰς τύπον τῆς Ἁγίας Τριάδοςκαί ἐκφράζει τή χαρά τῶν ἀνθρώπων καί ὅλων τῶνἀγγέλων γιά τήν εἴσοδο ἑνός πλανεmicroένου προβάτου στήmicroάντρα τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία Ὁ Χριστός εἶπεὅτι laquoχαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπίἑνί ἁmicroαρτωλῷ microετανοοῦντιraquo (Λουκᾶ 1510) Ὁ εὔθυmicroος χορός microᾶς παραπέmicroπει στή χαρά τοῦ γάmicroου καθότικι ἐδῶ ἔχουmicroε πνευmicroατικό γάmicroο τήν ἕνωση τοῦ νεοφωτίστου microέ τόν νυmicroφίο Χριστό bull Λαmicroπάδες Στόν νεοφώτιστο προσφερόταν ἀναmicromicroένηλαmicroπάδα Μέ τόν σηmicroερινό νηπιοβαπτισmicroό καλό εἶναιτή λαmicroπάδα νά τήν κρατάει ὁ ἀνάδοχος Ἡ φωτοχυσίατῶν λαmicroπάδων συmicroβολίζει τό φῶς τοῦ Χριστοῦ πούἔλαβε ὁ βαπτισmicroένος καί τή χαρά τοῦ οὐρανοῦ καί τῶνχριστιανῶν γιά τήν εἴσοδό του στήν Ἐκκλησία Στήνἀρχαία Ἐκκλησία ἄναβαν ὅλοι οἱ χριστιανοί λαmicroπάδεςστό ναό κατά τά Φῶτα καί τή Λαmicroπρή πού γίνονταν οἱπερισσότερες βαπτίσεις Ἡ φωτοχυσία ἐπίσης ὑπενθυmicroίζει στόν νεοφώτιστο ὅτι στό microέλλον πρέπει νά ζεῖκατά τά λόγια τοῦ Χριστοῦ φωτεινά laquoοὕτω λαmicroψάτωτό φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσινὑmicroῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑmicroῶν τόνἐν τοῖς οὐρανοῖςraquo (Ματθ 516)bull Σταυρός Μέ τό κρέmicroασmicroα τοῦ Σταυροῦ στό λαιmicroό τοῦνεοφωτίστου συmicroβολίζεται ὅτι ὁ νέος χριστιανός σύmicroφωνα microέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ laquoεἴ τις θέλει ὀπίσω microουἐλθεῖν ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόναὐτοῦ καί ἀκολουθείτω microοιraquo (Ματθ 1624) ἀκολουθεῖτόν Χριστό σηκώνοντας στό ἑξῆς τό σταυρό του ὉΣταυρός ὡς ἱερό ἀντικείmicroενο προστατεύει τόν χριστιανόἀπό τις ἐπιθέσεις τοῦ πονηροῦ

14 H O∆OΣ

Ἀπό τούς πονηρούς λογισmicroούς πού πολεmicroοῦντόν ἄνθρωπο τρεῖς εἶναι οἱ πιό σκληροίτῆς ἀπιστίας τῆς βλασφηmicroίας καί τῆς

πορνείαςΓιά νά κοπάσει αὐτός ὁ πόλεmicroος πρέπει πρῶτα

νά γνωρίζεις πότε ἁmicroαρτάνεις καί πότε ὄχι ∆ένἁmicroαρτάνεις ὅταν ὁ νοῦς ἡ βούλησις δέν συγκατατίθεται στούς λογισmicroούς πολύ περισσότεροὅταν τούς ἀποστρέφεται ἤ τούς περιφρονεῖ Ἁmicroαρτάνεις κάποτε καί θανάσιmicroα ὅταν ὁ νοῦς αὐτοπροαίρετα συγκρατεῖ τούς λογισmicroούς καί ἡ καρδιάἡδύνεται καί εὐχαριστεῖται micro αὐτούς Ὅποιος πολεmicroεῖται ἀπό πονηρούς λογισmicroούς καί δέν τούςἀποδέχεται ταράσσεται ὅmicroως νοmicroίζοντας ὅτιἁmicroάρτησε αὐτός εἶναι microικρόψυχος ἐmicroπαίζεταιἀπό τόν διάβολο καί δέν γνωρίζει νά διακρίνει microεταξύ προσβολῆς καί συγκαταθέσεως

Μήν παραξενεύεσαι πού οἱ ἴδιοι λογισmicroοί φέρνουν microαζί τους καί θάνατο καί ζωή αἰώνιο θάνατο ἤ αἰώνια ζωή Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποδέχεται προκαλοῦν θάνατο Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποστρέφεται καί τούς πολεmicroᾶ χαρίζουν ζωή καίαὐξάνουν τόν microισθό του στόν οὐρανό

Συmicroβαίνει κάποτε νά ἔρχονται λογισmicroοί ἀπιστίας ἤ βλασφηmicroίας κατά τοῦ Θεοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἤ τῶν ἁγίων Καmicromicroιά φορά ἀντικρύζοντας τά ἄχραντα καί θεῖα Μυστήρια ἤ τίςἅγιες εἰκόνες πέφτουν ἐπάνω σου σάν microαῦρο σύννεφο βλάσφηmicroες σκέψεις Περιφρόνησε αὐτούςτούς λογισmicroούς Ἀδιαφόρησε Μήν ἀνησυχεῖς καίmicroή θλίβεσαι γιατί ἔτσι χαροποιεῖς τόν διάβολοΤοῦ ἀρκεῖ νά σέ βλέπει θλιmicromicroένο καί συγχυσmicroένοἄν δέν κατορθώσει κάτι χειρότερο Θά ἐπαυξήσειτότε τούς λογισmicroούς σου γιά νά ἐξουθενώσει τελείως τή συνείδησή σου Ὅταν ὅmicroως σέ δεῖ νά περιφρονεῖς τούς βλάσφηmicroους λογισmicroούς θά ἀποmicroα

κρυνθεῖ ντροπιασmicroένος Πρόσεξε καί θά διαπιστώσεις ὅτι καί τά τρία εἴδη τῶν λογισmicroῶν γεννιοῦνται συχνά ἀπό τήν κατάκριση Μήν κατακρίνεις τόν ἀδελφό σου καί θά καταφέρεις γενναῖοπλῆγmicroα στούς πονηρούς λογισmicroούς Ἐπειδή ὅmicroωςὁ πόλεmicroος τῶν λογισmicroῶν ταλαιπωρεῖ συνήθωςτούς ὑπερηφάνους καί φθονερούς ὁ πιό σίγουροςτρόπος γιά ν ἀπαλλαγεῖς ἀπ αὐτόν εἶναι νά καλλιεργήσεις microέσα σου τήν ταπείνωση καί τήν ἀκακία

Οἱ ἅγιοι Πατέρες διδάσκουν καί ὑποδεικνύουντά microέσα καί τούς τρόπους πού θά χρησιmicroοποιήσειςγιά νά νικήσεις τούς λογισmicroούς καί νά καταισχύνεις τούς δαίmicroονες πού τούς σπέρνουν microέσα σου Νά τούς φανερώνεις στόν πνευmicroατικό σου microέ

τήν ἐξοmicroολόγηση Νά προσεύχεσαι στόν Κύριο microέ θέρmicroη ἀναθέ

τοντας σ Ἐκεῖνον τήν ἀσθένειά σου καί ὁmicroολογώντας τήν ἀδυναmicroία σου

Νά καλλιεργεῖς microέσα σου τή συντριβή τοῦ νοῦτήν αὐτοmicroεmicroψία καί γενικά ταπεινό φρόνηmicroα

Ν ἀγαπήσεις τή νηστεία πού θανατώνει πρόπαντός τούς σαρκικούς λογισmicroούς

Ν ἀγαπήσεις τούς σωmicroατικούς κόπους καίmicroόχθους πού ταπεινώνουν τό σῶmicroα καί πνίγουν microέσα στόν ἱδρώτα σου τίς πανουργίες τῶνδαιmicroόνων

Νά ζεῖς συνέχεια microέ τή microνήmicroη τοῦ θανάτου καίτῆς φοβερῆς κρίσεως τοῦ Θεοῦ

Ν ἀντιπαραθέτεις στούς ρυπαρούς λογισmicroούςἄλλους λογισmicroούς ὑγιεῖς καί θεαρέστους

Τέλος ἄν εἶσαι δυνατός περιφρόνησε καί περιγέλασε τούς λογισmicroούς κι ὕστερα προσπέρασέτους ἀδιάφοραὉ τελευταῖος αὐτός τρόπος ἐξευτελίζει τελείως

τούς δαίmicroονες

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟΚΑ΄ Ἔκδοση τῆς διασκευῆς ἀπό τά ρωσικά ἀπό τήν Ἱερά Μονή Παρακλήτου

Ὠρωπός Ἀττικῆς 2005 (σελ 1517)

Πόλεmicroος λογισmicroῶν

∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι ΟΥ Τ ΟΥ Ρ ΟΥ Σ Τ Ω Φ

15H O∆OΣ

Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν προτεσταντικῶνκυρίως ἀλλὰ καὶ ἄλλων αἱρετικῶν ἀντιλή-ψεων καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς ἔντονης κυριαρ-

χίας τῆς λογοκρατίας τίθεται συχνὰ τὸ ἐρώτημα ἐὰνὁ νηπιοβαπτισμὸς εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ ἀποκεκα-λυμμένο θέλημα τοῦ Θεοῦ Πίσω ἀπὸ τὸ ἐρώτημααὐτὸ κρύβεται ἡ ἀμφισβήτηση τῆς πρα κτικῆς στὴνὈρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ βαπτίζονται τὰ νέα της μέληστὴν νηπιακὴ ἡλικία καὶ ἡ ἐνθάρρυνση νὰ ἐγκατα-λειφθεῖ ἡ μακραίωνη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ παράδοσηὩς βασικὰ ἐπιχειρήματα προβάλλονται ἡ θεωρού-μενη ἔλλειψη ἁγιογραφικῶν μαρτυριῶν ἡ θεωρού-μενη διαπίστωση ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἦταν ἄγνω-στος στοὺς ἀποστο λικοὺς χρόνους καὶ στοὺς ἑπομέ-νους τρεῖς αἰῶνες καί τέλος ἡ ἀπουσία τῆς ἐλεύθε-ρης βούλησης στὰ νήπια

Ἐὰν καὶ κατὰ πόσον ἰσχύουν τὰ παραπάνωἐπιχειρήματα θὰ τὸ ἐρευνήσουμε στὴν συνέ-χεια

1 Ἡ μαρτυρία τῶν Ἁγίων Γραφῶν Ὅσο κι ἄν ἐρευνήσει κάποιος τὶς

Ἅγιες Γραφὲς εἶναι ἀδύνατο νὰ βρεῖσrsquoαὐτὲς ρητὴ ἐντολή μὲ τὴν ὁποίανὰ ἀπαγορεύεται ὁ νηπιο βαπτι -σμός Δὲν ὑπάρχει βέβαια καὶ ρητὴἐντολή μὲ τὴν ὁποία νὰ συστήνε-ται Κι αὐτὸ διότι γιὰ τοὺς πιστοὺςτῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὁ νη-πιο βαπτισμὸς δὲν ἀποτε λοῦσε πρό-βλημα Ὑπῆρχε ἡ βεβαιότητα ὅτι τὰ νέατης μέλη μποροῦσαν νὰ βαπτισθοῦν σὲὁποιαδήποτε ἡλικία κι ἄν εὑρίσκοντοἀκόμη καὶ στὴν νηπιακή Οἱ ἁγιογρα-φικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν ἀμετακίνητηαὐτὴ πεποίθηση τῆς ἈποστολικῆςἘκκλησίας εἶναι ποικίλες

Τὰ εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ κείμενα τῆςΚαινῆς Διαθήκης μᾶς διδάσκουν ὅτι τὸ χριστιανικὸβάπτισμα εἶναι τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆς Νέας Δια-θήκης τὴν ὁποία ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μὲ τὸν ΝέοἸσραήλ ὅπως ἀκριβῶς τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆςΠαλαιᾶς Του Διαθήκης ἦταν ἡ περιτομή Ὅταν ὁΧριστὸς λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάληψή του παραγ-γέλλει στοὺς μαθητές του νὰ laquoμαθητεύσουν πάντα τὰ

ἔθνη βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶτοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo (Μτθ 2819)θέτει ὡς πρώτη καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴνἔνταξή τους στὸν Νέο Ἰσραήλ στὴν Ἐκκλησία τὴνβάπτισή τους Ἔτσι τὸ βάπτισμα γίνεται τὸ ἀπαραί-τητο σημάδι τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας Κατὰ παρό-μοιο τρόπο καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἡ περιτομὴἀποτελοῦσε τὸ ἀπαραίτητο σημάδι ἐκείνων ποὺ ἀνή-καν στὸν λαό τοῦ Θεοῦ Εἶναι γνωστὸ ὅτι στὴν ΠΔιαθήκη ὁ Θεός ὄχι ἁπλῶς ἐπέτρεπε στὰ νήπια νὰδεχθοῦν τὴν περιτομή ἀλλὰ ρητὰ ἐντελλόταν νὰὑποβληθεῖ στὴν περιτομὴ κάθε ἀγόρι κατὰ τὴν ὀγδόηἡμέρα μετὰ τὴν γέννησή του (Γεν 179-14) Γιατὶ λοι-πόν στὴν Κ Διαθήκη νὰ ἀποκλείσει ὁ Θεὸς τὰ νήπιανὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας του Αὐτὴ ἡ πρακτικὴ

τῆς περιτομῆς στὴν Π Διαθήκη ἀποτελεῖ ξεκά-θαρη ἁγιογραφικὴ κατοχύρωση τοῦ νηπιο-

βαπτισμοῦἈπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἰδιαίτερα

ἀξιοπρόσεκτος ὁ λόγος τὸν ὁποῖο ἀπη-ύθυνε ὁ ἀπόστολος Πέτρος στὸπλῆθος ποὺ παρακολουθοῦσε τὸ γε-γονὸς τῆς Πεντηκοστῆς laquoΜετανοή-σατε καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶνἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφε-σιν ἁμαρτιῶν καὶ λήψεσθε τὴν δω-ρεὰν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Ὑμῖν γάρἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοιςὑμῶν καὶ πᾶσι τοῖς εἰς μακράνraquo(Πρξ 238-39) Τὸ πρῶτο μέροςτοῦ χωρίου ἀποτελεῖ τὸ κατrsquoἐξοχὴν ἐπιχείρημα τῶν Προτε-

σταντῶν ἐναντίον τοῦ νηπιοβα-πτισμοῦ Ὅμως οἱ ἴδιοι ἀποφεύγουν

ἐπιμελῶς νὰ ἀναφερθοῦν καὶ στὴ συνέχειατοῦ χωρίου στὴν ὁποία ρητὰ λέγεται ὅτι ἡ ὑπόσχεσητοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν λήψη τοῦ ἁγίου Πνεύματος μὲ τὸβάπτισμα ἀφορᾶ καὶ στὰ τέκνα τους ἀνεξαρτήτωςἡλικίας

2 Ὁ νηπιοβαπτισμὸς γνωστὸς στὴν Ἐκκλησίαἀπὸ τὴν ἀρχὴ καὶ ἀδιάκοπα

Ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἀποτελεῖ πράξη τῆς Ἐκκλησίαςἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους καὶ ἀδιάκοπα μέχρικαὶ σήμερα Εἶναι πολὺ γνωστὲς οἱ περιπτώσεις βα-

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΥτοῦ Ἀρχιμ Αὐγουστίνου Γ Μύρου Δρ Θ

16 H O∆OΣ

πτίσεως ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας τοῦ Κορ-νηλίου (Πρξ 1048) τῆς Λυδίας (Πρξ 1615) τοῦ δε-σμοφύλακος τῶν Φιλίππων (Πρξ 1631-34) τοῦἀρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 188) καὶ τοῦ Στε-φανᾶ (Α΄ Κορ 1615) στὶς ὁποῖες θὰ ὑπῆρχαν μικρὰπαιδιὰ καὶ νήπια Ἄν στὴν ἐποχὴ αὐτὴ οἱ βαπτίσειςτῶν ἐνηλίκων ἀποτελοῦν τὸν κανόνα αὐτὸ ἐξηγεῖταιἀπὸ τὸ ὅτι οἱ πρῶτοι ποὺ προσέρχονται στὴν Πίστηεἶναι ἐνήλικες πολλοὶ μάλιστα ἔγγαμοι μὲ ἀπίστουςσυντρόφους γεγονὸς ποὺ δυσκολεύει ἀκόμη πε ρισ-σότερο τὴν βάπτιση τῶν νηπίων Ὅμως ἀπὸ τὴνεἰδικὴ αὐτὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε κανεὶς δὲνμπορεῖ νὰ συμπεράνει ὅτι ἡ πράξη τοῦ νηπιο -βαπτισμοῦ ἦταν ἄγνωστη Οἱ παραπάνω ἁγιο γρα-φικὲς μαρτυρίες βεβαιώνουν τὸ ἀντίθετο Περισσό-τερο ὅμως βεβαιώνεται ἡ πράξη αὐτὴ τῆς Ἐκ κλησίαςἀπὸ τὴν συνέχειά της ὅπως μαρτυ-ρεῖται ἀπὸ τοὺς μετα ποστολικοὺςκαὶ λίγο μεταγενέστερους πατέρες

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (130-202 μΧ)γράφει laquoΔιότι αὐτός [ὁ Χριστός]ἦρθε στὴ γῆ γιὰ νὰ μᾶς σώση ὅλουςδιrsquo αὐτοῦ - ὅλους λέγω ποὺ θὰ ἀνα- γεννηθοῦν διrsquo αὐτοῦ ἐν Θεῷ -νήπιαπαιδιά ἐφήβους νέους καὶ γέρουςἮλθε λοιπόν γιὰ κάθε ἡλικία γενό-μενος νήπιος γιὰ τὰ νήπια καθαγιά-ζοντας τὸ παιδὶ γιὰ τὰ παιδιά γε-νόμενος πρὸς αὐτὰ ταυτόχρονα πα-ράδειγμα εὐσεβείας ἀρετῆς καὶ τα-πείνωσηςraquo (Κατὰ Αἱρέσεων 2 PG7783-784) Ὁ Ὠριγένης μεταφέρειτὴν ἀποστολικὴ παράδοση γράφοντας laquoΜπορεῖ κά-ποιο παιδί ποὺ μόλις γεννήθηκε νὰ ἁμαρτήση Κιὅμως ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς (505-7) καὶτὸν Ἰώβ (144) ἔχει ἁμαρτία γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰπροσφέρη κάποια θυσία Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ Ἐκκλη-σία ἔλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὴν παράδοση νὰ βα-πτίζωνται καὶ τὰ παιδιάΟἱ ἄνθρωποι στοὺς ὁποίουςπαραδόθηκαν τὰ ἱερὰ Μυστήρια γνώριζαν ὅτι μέσαστὸν καθένα μας ὑπῆρχε ἔμφυτη ἡ μόλυνση τῆς ἁμαρ-τίας ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ ξεπλυθῆ διrsquo ὕδατος καὶ Πνεύ-ματοςraquo (Σχόλια εἰς Ρωμαίους 519 PG 141047) Ὁἅγιος Κυπριανός (200-258) τονίζει laquoἈπὸ αὐτὴ τὴνπνευματικὴ περιτομή [τὸ Βάπτισμα] δὲν πρέπει νὰἐμποδίζεται κανείς κανεὶς δὲν πρέπει νὰ κρατῆταιμακρυὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τὸ ὁποῖοἀφοῦ τηρήθηκε καὶ διατηρήθηκε χάριν ὅλων μας πι-στεύουμε ὅτι ἀκόμα περισσότερο πρέπει νὰ τηρηθῆγιὰ τὰ βρέφη καὶ τὰ νεογέννητα τὰ ὁποῖα ἕνεκεν

αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς θέσεώς τους χρήζουν περισσό-τερο τῆς βοηθείας μας καὶ τοῦ θείου ἐλέουςraquo (EpistulaLVIII)

3 Μὲ τὸ Βάπτισμα τοῦ νηπίου δὲν καταργεῖταιἡ ἐλεύθερη βούλησή του

Στὴν περίπτωση τῶν νηπίων δὲν τίθεται καθόλουθέμα ἐλευθέρας βουλήσεως διότι αὐτὴ δὲν μπορεῖκαθόλου νὰ ἐκδηλωθεῖ ὄχι μόνον γιὰ τὸ βάπτισμαἀλλὰ καὶ γιὰ καμμία ἄλλη ἐπίδραση ἐπάνω τους Μὲτὴν ἴδια λογική ποὺ κάποιοι ἀρνοῦνται τὸ βάπτισμαστὰ νήπια κάποιοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ ἀρνη-θοῦν σrsquo αὐτὰ τὴν παροχὴ συγκεκριμένης τροφῆςἐνδυ μασίας φαρμάκων καὶ στὰ μεγαλύτερα παιδιὰτὴν ἀποστολὴ στὸ νηπιαγωγεῖο στὸ σχολεῖο Ὅλεςαὐτὲς οἱ ἐνέργειες θεωροῦνται ἀπαραίτητες γιὰ τὸ

καλῶς νοούμενο συμφέρον τοῦ παι-διοῦ καὶ ἐπιβάλλονται χωρὶς τὴνσυγκα τάθεσή του Πολὺ δὲ περισσό-τερο θὰ πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπrsquo ὄψινὅτι ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυφόροι τουδὲν ἔχουν κανένα ἀπολύτως ἐνδοι-ασμὸ νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξενή-σουν τὴν ὁποιαδήποτε βλάβη στὸἀφύλακτο ἀπὸ τὴν θεία χάρη νήπιοἙπομένως δὲν πρόκειται γιὰ δυνα-τότητα ἐπιλογῆς τοῦ νηπίου ἀλλὰγιὰ δυνατότητα ἐπιλογῆς αὐτῶν ποὺτάχθηκαν νὰ προστατεύουν τὸνήπιο σχετικὰ μὲ τὸ ποιὲς δυνάμειςθὰ ἐνεργήσουν ἐπάνω του τοῦ Θεοῦἤ τοῦ διαβόλου Ἐξ ἄλλου ὅταν τὸνήπιο ἐνηλικιωθεῖ καὶ θελήσει νὰ

ἐγκαταλείψει τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ τὸκάνει

Ἀξίζει νὰ κλείσουμε τὴν σύντομη αὐτὴ μελέτη μὲτὴν ὁμολογία ἑνὸς πρώην προτεστάντη τοῦ Ματ-θαίου Γκάλλατιν ὁ ὁποῖος γιὰ χρόνια δίδασκε ἐναν-τίον τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἀλλὰ μετὰ τὴν μετα-στροφή του γράφει laquoἈνακάλυψα ὅτι ὅλοι αὐτοί ndash ὁΕἰρηναῖος ὁ Ὠριγένης ὁ Κυπριανός καὶ ἄλλοι ndash τι-μοῦσαν τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὡς θεόπνευστακείμενα καὶ θεωροῦσαν τὶς ἀπόψεις αὐτὲς περὶ τοῦ Βα-πτίσματος καὶ τῆς σωτηρίας τῶν νηπίων ἀπόλυτασύμφωνες μὲ τὰ κείμενα αὐτά Πρέπει νὰ ὁμολογήσωὅτι ἔχω περάσει πολλὲς ὧρες γονατιστὸς κλαίγονταςκαὶ παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ μὲ συγχωρήση ποὺ συ-κοφάντησα τοὺς ἁγίους Του Καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομαμιᾶς ἰδέας ποὺ δὲν ὑπῆρχε κἄν τὰ πρῶτα χίλια πεν-τακόσια χρόνια τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίαςraquo (Διψών-τας γιὰ τὸν Θεό σ 202)

Ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυ-

φόροι του δὲν ἔχουν κα-

νένα ἀπολύτως ἐνδοιασμὸ

νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξε-

νήσουν τὴν ὁποιαδήποτε

βλάβη στὸ ἀφύλακτο ἀπὸ

τὴν θεία χάρη νήπιο

17H O∆OΣ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

στράτευση microὲ τοὺς χριστιανοὺς γονεῖς τὸνἀνάδοχο καὶ ὅλα τὰ ἄλλα microέλη τῆς ἐκκλη σιαστικῆς κοινότητας Χριστιανὸς microόνος δὲνὑπάρχει κανείς Ὁ χριστιανὸς ζεῖ καὶ σώζε ται ὡς microέλος τοῦ σώmicroατος τῆς Ἐκκλησίας

Ὡς ἐκ τούτου ἀντιλαmicroβανόmicroαστε ὅτι ὁθεσmicroὸς τοῦ ἀναδόχου εἶναι πολὺ σηmicroαν τικὸς στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας Γιὰ τὸ λόγοαὐτὸ ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι πρό σωπο σεβαστό πνευmicroατικὸ καὶ κυρίως microυ στηριακό Μὲ πίστη καὶ γνώση τοῦ πόσο microε γάλη εἶναι ἡ θέση του στὴν κατὰ Χριστὸνmicroόρφωση τοῦ βαπτιζοmicroένου προχωρεῖ ἔχον τας ὡς γνώmicroονα τὴν προσωπική του πνευ microατικὴ ἀνόρθωση microὲ τὴ ζωὴ τῆς microετανοίας ἐξοmicroολογήσεως καὶ την βίωση τῶν ἱερῶνmicroυστηρίων

bull Μὲ βάση αὐτὰ ποὺ λέχθηκαν προηγουmicroένως ἀνάδοχοι microποροῦν νὰ γίνουν

Αὐτοὶ ποὺ εἶναι βαπτισmicroένοι στὴν ὀρθόδοξη πίστηγνωρίζουν πρῶτα οἱ ἴδιοι τὴν ὀρθόδοξη πίστη καὶ ἀγω νίζονται νὰ ζοῦν τὴν χριστιανικὴ ζωὴ συνδεδεmicroένοι microὲτὴν Ἐκκλησία γιὰ νὰ microπορέσουν στὴν συνέχεια νὰ τὴνmicroεταδώσουν στὶς ψυχὲς ποὺ ἔχουν ἀναλάβει Ἔχουν συ νείδηση τοῦ λειτουργήmicroατος καὶ τῆς ἀποστολῆς τοῦ ἀνα δόχου καὶ θέλουν νὰ ἀναλάβουν ὑπεύθυνα καὶ σοβαρὰὄχι microόνο τὶς κοινωνικὲς ἀλλὰ κυρίως τὶς πνευmicroατικὲςεὐθύνες ἀπέναντι στὸ βαπτισmicroένο microέλος τῆς Ἐκκλησίας

bull Ποιοὶ δὲν ἔχουν τὶς ἀντικειmicroενικὲς δυνατότητες νὰἐπιτελέσουν τοῦ ἔργο τοῦ ἀναδόχου

Ὅσοι συζοῦν παράνοmicroα ἢ ἔχουν τελέσει τὸν λεγό microενο πολιτικὸ γάmicroο ἢ τὸ συmicroβόλαιο γάmicroου οἱ ὁποῖοιἔχουν ἀποκόψει τὸν ἑαυτό τους ἀπὸ τὸ σῶmicroα τῆς Ἐκκλη σίας καὶ ἄρα δὲν microποροῦν καὶ δὲν ἔχουν τὸ δικαίωmicroα νὰἐγγυηθοῦν γιὰ τὴν ψυχὴ τοῦ ἄλλου

Πραγmicroατικά πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ κατηχήσει microίαψυχὴ καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσει στὴν ἀλήθεια ἕνας ποὺ θεω ρεῖ τὴν Ἐκκλησία σὰν θρησκευτικὸ σουπερmicroάρκετ καὶἀπορρίπτει τὸ microυστήριο τοῦ Γάmicroου θέτοντας τὴν σχέσηκαὶ στὴν οὐσία τὴν ζωή του ἐκτὸς τῆς εὐλογίας τοῦΘεοῦ Ἔχουmicroε συνειδητοποιήσει ὅτι ἂν κάποιος ζεῖmicroέσα σὲ βαριὰ ἠθικὰ παραπτώmicroατα ἂν δὲν microετανοήσεικαὶ δὲν ἀλλάξει τρόπο ζωῆς δὲν microπορεῖ νὰ γίνει ἀνά δοχος Ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Συmicroεὼν Θεσσαλονί κης ὁ ἀνάδοχος θὰ πρέπει νὰ εἶναι laquoἐγγυητὴς εἰς Χριστόν ὥστε τηρεῖν τὰ τῆς πίστεως καὶ χριστιανικῶς ζῆνraquo(Περὶ τῶν ἱερῶν τελετῶν ΞΑ PG 155213A)

Μὲ τὴν ἔννοια αὐτὴ ἀποκλείονται τῆς ἀναδοχῆς ὄχιmicroόνο ἀνήλικοι ἑτερόδοξοι καὶ ἑτερόθρησκοι ἀλλὰ καὶ

πρόσωπα ποὺ ζοῦν ἀνήθικο βίο ἢ ἀσκοῦν διαβλητὰ ἐπαγ γέλmicroατα ὅπως ἀπαριθmicroεῖ τέτοια ἐπαγγέλmicroατα ἡ ἀπο στολικὴ Παράδοση τοῦ Ἱππολύτου (πρβλ ΠηδάλιονἜκδοσις Ἀστέρος Ἀθῆναι 1970 σ 754 755 καὶ ΘΗΕΤόmicroος 3 στῆλες 590 592)

Ὅσοι δηλώνουν καὶ εἶναι ἄθεοι καὶ ἄπιστοι οἱ ἀλλό θρησκοι οἱ αἱρετικοί οἱ σχισmicroατικοί ὅσοι ἀνήκουν σὲἀποκρυφιστικὰ τάγmicroατα καὶ ὀργα νώσεις Ἀκόmicroα δὲνmicroποροῦν νὰ ἀναλάβουν τὸ ρόλο τοῦ ἀναδόχου ὅσοι δὲνἔχουν συνείδηση τῶν πράξεών τους καὶ γενικῶς οἱ ἀκα ταλόγιστοι ὅπως τὰ microικρὰ παιδιά ὅσοι πάσχουν δια νοητικῶς κλπ Ἐπίσης δὲν microποροῦν νὰ γίνουν ἀνάδοχοιοἱ γονεῖς τοῦ τέκνου οἱ κληρικοὶ ὅλων τῶν βαθmicroῶν καὶοἱ microοναχοί Μόνο σὲ εἰδικὲς καὶ ἔκτακτες περιπτώσειςmicroπορεῖ νὰ γίνει ἐξαίρεση ὡς πρὸς τοὺς microοναχούς κα τόπιν ὅmicroως ἀδείας του Ἐπισκόπου καὶ γενικῶς τῆς προ Pσταmicroένης ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς

∆ὲν εἶναι πρέπον καὶ θὰ τολmicroοῦσα νὰ πῶ ὅτι φθά νει καὶ στὰ ὅρια τοῦ ἐmicroπαιγmicroοῦ τοῦ Μυστηρίου τῆς Βά πτισης δηλαδὴ τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος νὰχρησιmicroοποιήσουmicroε τὸ Μυστήριο γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουmicroεψυχολογικές κοινωνικὲς ἢ ἄλλες ὑποχρεώσεις καὶ νὰπροσπαθοῦmicroε νὰ ἐπιβάλλουmicroε στὴν Ἐκκλησία ὡς ἀνα δόχους ἀνθρώπους ποὺ ἀνήκουν σὲ διαφορετικὸ δόγmicroαἢ ἄλλη θρησκεία ἢ δὲν διαθέτουν τὰ ἐλάχιστα προσόνταγιὰ νὰ ἀναλάβουν τέτοιο λειτούργηmicroα

bull Μερικὲς πρακτικὲς συmicroβουλὲς γιὰ τοὺς ἀναδόχουςὩς πρῶτο βῆmicroα καλὸ καὶ χρήσιmicroο εἶναι νὰ προετοι

microαστοῦmicroε γιὰ τὸ τί θὰ ποῦmicroε τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου microε λετώντας ἕνα βιβλίο ποὺ νὰ ἀναφέρει καὶ νὰ microεταφρά ζει τὴν ἀκολουθία τοῦ Μυστηρίου τοῦ ΒαπτίσmicroατοςἘνδεικτικὰ ἀναφέρω ἕνα τέτοιο βιβλίο microὲ τίτλο laquoΛου τρὸν Παλιγγενεσίαςraquo Κείmicroενο τῆς ἀκολουθίας τοῦ Βα

10 H O∆OΣ

πτίσmicroατος εἰσαγωγή microετάφραση σχόλια ΓεωργίουΜαυροmicroάτη ἐκδόσεις Τέρτιοςraquo Μελετώντας τὴν ἀκο λουθία καὶ προσπαθώντας νὰ κατανοήσουmicroε τὰ ὅσασυmicroβολικὰ καὶ οὐσιαστικὰ πρόκειται νὰ συmicroβοῦν στὸ Μυ στήριο ἐπιτυγχάνουmicroε τὴν καλύτερη ἀρχὴ καὶ θέτουmicroε τὶςὀρθὲς βάσεις γιὰ νὰ διαδραmicroατίσουmicroε ὅσο τὸ δυνατὸοὐσιαστικότερο ρόλο ὡς ἀνάδοχοι καὶ κατὰ τὴν ὥρα τοῦΜυστηρίου καὶ microετὰ ἀπὸ αὐτό

Ὡς ἀνάδοχοι ὅταν ἑτοιmicroαζόmicroαστε γιὰ microία Βάπτισηκαλὸ καὶ σύmicroφωνο microὲ τῆς Ἐκκλησίας microας τὴν παράδοσηεἶναι τὸ νὰ ἀγοράζουmicroε λευκὰ ροῦχα γιὰ τὸν βαπτιζό microενο ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroωνστὶς Μυσταγωγικὲς Κατηχήσεις (∆ 8 ΒΕΠΕΣ 39σ257) Ὁ συmicroβολισmicroὸς τῆς καθαρό τητας καὶ τῆς φωτεινότητας καὶ τῆςἀφθαρσίας ποὺ χαρίζει στὸν βαπτι σθέντα ἡ ἀνακαινιστικὴ χάρη τοῦἉγίου Βαπτίσmicroατος ποὺ ἐκφράζεται microὲτὰ λευκὰ ροῦχα δὲν εἶναι σωστὸ νὰπαραθεωρεῖται ἐπειδή microᾶς φαίνεταιπιὸ ἑλκυστικὸ ἕνα χρωmicroατιστὸ σύνολοβαπτιστικῶν οὔτε εἶναι εὐκαιρία κοι νωνικῆς microας προβολῆς ἤ ἐνδυmicroατολο γικῶν ἐπιδείξεων τῶν ἐπαγγελmicroατιῶνποὺ τὰ προmicroηθεύουν Τὸ ἴδιο πρέπεινὰ εἴmicroαστε προσεκτικοὶ καὶ στὴν ἐπι λογὴ τοῦ βαπτιστικοῦ σταυροῦ ∆ὲνἀγοράζουmicroε στὸ βαφτισιmicroιό microας ἁπλὰἕνα κόσmicroηmicroα ἀλλὰ ἕνα σταυρὸ εἰςτύπον τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ Ἐν νοεῖται ὅτι δὲν πρέπει νὰ πλαισιώνεται ἀπὸ διάφορα φυ λακτά χαPmicroαλιὰ ἢ ἄλλα παρασύmicroβολα Τέλος ἡ βαπτι στικὴ λαmicroπάδα δὲν microπορεῖ σὲ καmicroία περίπτωση νὰ ἐπι σκιάζεται ἀπὸ κακόγουστα στολίδια παιχνίδια ἢ ἀποmicroι microήσεις ζώων καὶ τεράτων ποὺ ἄκριτα προmicroηθευόmicroαστεἀπὸ τὸ ἐmicroπόριο

Τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου δὲν ἐπιδεικνύουmicroε τὴν και νούργια κολλεξιὸν ἤ ὅτι ντυνόmicroαστε σύmicroφωνα microὲ τὴντελευταία λέξη τῆς microόδας Ἐπιπρόσθετα ἔχουmicroε ἀντίληψητοῦ χώρου ὅτι δηλαδὴ δὲν εἴmicroαστε σὲ microία αἴθουσα κοι νωνικῶν ἐκδηλώσεων ἀλλὰ στὴν Ἐκκλησία καὶ ὅτι τε λεῖται microυστήριο Ἂν αὐτὰ τὰ ἔχουmicroε ὑπrsquo ὄψιν microας ντυνό microαστε καὶ συmicroπε ριφερόmicroαστε ἀναλόγως

Ἐὰν προετοιmicroαστοῦmicroε σωστὰ δὲν θὰ πρέπει νὰἔχουmicroε ἄγχος γιὰ τὸ τί θὰ συmicroβεῖ Ἐκείνη τὴν ὥρα προ σηλωνόmicroαστε στὰ τελούmicroενα καὶ ἡ στάση microας εἶναι προ σευχητική

Συνηθίζουmicroε καὶ εἶναι σωστὸ αὐτὸ νὰ φροντί ζουmicroε γιὰ τὴ συχνὴ θεία Κοινωνία τοῦ νεοφώτιστου Τὸλάθος microας εἶναι ὅτι ἡ φροντίδα microας σταmicroατάει ἀmicroέσωςmicroετὰ τὶς τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση

Μὰ ὅπως ἡ ὑλικὴ τροφή microας εἶναι ἀπαραίτητη γιὰ νὰσυντηρηθοῦmicroε σωmicroατικά ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ἡ θ Κοινωνίαmicroᾶς ἐφοδιάζει microὲ τὸν ἴδιο τὸ Χριστὸ καὶ microᾶς συντηρεῖπνευmicroατικά

Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ θεωροῦmicroε ὅτι microετὰ ἀπὸ τὶςπρῶτες τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση τελειώσαmicroε microὲτὴν laquoὑποχρέωσήraquo microας αὐτή Στὴν καινούργια του κατὰΧριστὸν ζωὴ ὁ νεοφώτιστος γιὰ νὰ αὐξηθεῖ πνευmicroατικὰεἶναι ἀπαραίτητο νὰ τρέφεται τακτικὰ microὲ τὸν ΟὐράνιοἌρτο πράγmicroα ποὺ ἰσχύει γιὰ ὅλους microας ἀνεξάρτητα ἀπὸτὸ ὅτι πάψαmicroε πιὰ νὰ εἴmicroαστε νεοφώτιστοι

Κλείνοντας θὰ ἤθελα νὰ ἀναφέρω τὶς σκέψεις τοῦΜητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱερόθεου Βλάχου στὴν ὁmicroιλία

του microὲ θέmicroα laquoἩ δυναmicroική τοῦ βαπτί σmicroατος στὸ σύγχρονο κόσmicroοraquo ὁὁποῖος ἀναφέρει ὅτι γιὰ νὰ ἐνεργή σει ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ σωστικὰ καὶ microε ταmicroορφωτικὰ microέσα ἀπὸ τὸ Ἅγιο Βά πτισmicroα θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν οἱ ἀπα ραίτητες ὀρθόδοξες καὶ ἐκκλησιολο γικὲς προQποθέσεις καὶ ὅτι ὁ τρόποςmicroὲ τὸν ὁποῖο ἀντιmicroετωπίζει microία Ἐκκλη σία τὸ Βάπτισmicroα δείχνει ἂν εἶναιαὐθεντικὴ ἢ ἐκκοσmicroικευmicroένη

Ἐπεκτείνοντας αὐτὲς τὶς σκέψειςκαὶ προσαρmicroόζοντάς τις στὸ θέmicroα τοῦἀναδόχου θὰ ἔλεγα ὅτι ὁ τρόπος ποὺοἱ γονεῖς ἀντιmicroετωπίζουν τὸ θέmicroα ἐπι λογῆς τοῦ ἀναδόχου τοῦ παιδιοῦτους ἀποδεικνύει στὴν πράξη ἂν θέ

λουν ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ δράσει σωστικὰ καὶ microετα microορφωτικὰ σὲ αὐτοὺς καὶ ἰδιαίτερα στὸ παιδί τους ἤ ἂνἐπιλέγουν νὰ βλέπουν τὸ ἅγιο βάπτισmicroα ὄχι ὡς microυστή ριο ὅπως καὶ εἶναι ἀλλrsquo ὡς microία κοινωνικὴ τελετὴ χωρὶςπνευmicroατικὲς καὶ αἰώνιες προοπτικές

Ἂν ἀντιmicroετωπίσουν λοιπὸν τὸ microυστήριο ὡς κοινω νικὴ ἐκδήλωση microπορεῖ νὰ ἱκανοποιηθοῦν ψυχολογικάὄχι ὅmicroως οὐσιαστικὰ διότι microὲ τὸν τρόπο αὐτὸ θὰ κατα φέρουν νὰ microείνουν ἄγευστοι καὶ ξένοι τῆς microεγάλης προ σφορᾶς τῆς Ἀγάπης τοῦ Θεοῦ ∆ιότι ὅπως λέγει ὁἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroων στὸ ἅγιο Βάπτισmicroα laquoτὸπᾶν τῆς Χάριτός ἐστιhellip τὸ πᾶν ὁ Θεὸς ἐργάζεταιraquo

Ὁ Θεὸς προσφέρει microέσα ἀπὸ τὸ ἅγιο Βάπτισmicroατόσα δῶρα πολύτιmicroα γιὰ τὸ παιδί microας καὶ τὴν microετέπειταζωή του Εἶναι τουλάχιστον ἄδικο γιὰ ἐmicroᾶς καὶ τά παιδιάmicroας νὰ microένουmicroε ἀνυποψίαστοι αὐτῶν τῶν δώρων καὶτῶν δωρεῶν νὰ τὶς ἀγνοοῦmicroε καὶ νὰ ἀναζητοῦmicroε microὲὑποκατάστατα νὰ ἀντικαταστήσουmicroε τὴν Χάρη τοῦ ἉγίουΒαπτίσmicroατος microὲ ψεύτικες χαρές

Εἶναι καιρὸς λοιπὸν νὰ πάρουmicroε ὅλοι στὰ σοβαρὰ τὸθέmicroα τῆς ἐπιλογῆς τοῦ ἀναδόχου τῶν παιδιῶν microας

11H O∆OΣ

Ἡ βαπτιστικὴ λαμπάδα δὲν

μπορεῖ σὲ καμία περίπτωση

νὰ ἐπισκιάζεται ἀπὸ κακό-

γουστα στολίδια παιχνίδια

ἢ ἀπομιμήσεις ζώων καὶ τε-

ράτων ποὺ ἄκριτα προμη-

θευόμαστε ἀπὸ τὸ ἐμπόριο

Α΄ Προτυπώσεις Στήν Καινή ∆ιαθήκη ἔχουmicroε ἀναφορές σέ

προεικονίσειςπροτυπώσεις καί σέ συmicroβολισmicroούς τοῦ βαπτίσmicroατος Ὁ ἀπόστολος Πέτροςστήν Α΄ Καθολική Ἐπιστολή του (32021)γράφει ὅτι ἡ σωτηρία τῆς Κιβωτοῦ τοῦ Νῶεπροεικόνιζε τή σωτηρία πού προσφέρει τόχριστιανικό βάπτισmicroα Γράφει στόν στίχο 21laquoὅ ἀντίτυπον (τῆς Κιβωτοῦ) νῦν καί ἡmicroᾶςσώζει βάπτισmicroαraquo Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήνΑ΄ πρός Κορινθίους Ἐπιστολή του (1012)γράφει ὅτι ἡ νεφέλη καί ἡ διάβαση τῆςἘρυθρᾶς Θάλασσας προεικόνιζε τό βάπτισmicroαΓράφει laquoοἱ πατέρες ἡmicroῶν πάντες ὑπό τήν νεφέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσηςδιῆλθον καί πάντες εἰς τόν Μω1σῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νεφέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Ἐδῶ ἐννοεῖὅτι ὅπως οἱ Ἰσραηλῖτες microέ τή διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας ἐλευθερώθηκαν ἀπό τή δουλεία ἔτσι καί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroα ἀπελευθερώνονται ἀπό τή δουλεία τῆς ἁmicroαρτίας καί τοῦ διαβόλου Ἐπίσης ὅπως ἡ νεφέλη προστάτευε τό λαό ἀπό τή ζέστη καί τό κρύο ἔτσικαί τό βάπτισmicroα προστατεύει τόν χριστιανό ἀπό τόνδιάβολο

Ὁ Κύριος ὀνόmicroασε τή Σταύρωσή Του βάπτισmicroαΕἶπε laquoβάπτισmicroα δέ ἔχω βαπτισθῆναι καί πῶς συνέχοmicroαι ἕως οὗ τελεσθῇraquo δηλ lsquolsquoπρόκειται νά βαπτισθῶ microέβάπτισmicroα αἵmicroατος καί στενοχωροῦmicroαι καί ἀνυποmicroονῶἕως ὅτου τελεστεῖrsquorsquo (Λουκᾶ 1250) Τήν ἴδια ταύτισηἔκανε ὁ Χριστός κι ὅταν οἱ microαθητές Του Ἰάκωβος καίἸωάννης τοῦ ζήτησαν πρωτοκαθεδρίες Τούς ρώτησεlaquoδύνασθε πιεῖν τό ποτήριον ὅ ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα ὅ ἐγώ βαπτίζοmicroαι βαπτισθῆναιraquo δηλ lsquolsquomicroπορεῖτενά πιεῖτε τό ποτήρι πού ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα πούἐγώ βαπτίζοmicroαι νά βαπτισθεῖτεrsquorsquo (Ματθ 2022 καίΜάρκ 1038) Ὅταν αὐτοί τοῦ ἀπάντησαν ὅτι microποροῦντούς εἶπε ὅτι θά πιοῦν τό πικρό ποτήρι καί θά βαπτισθοῦν microέ τό πάθος Του ἀλλά ποιός θά καθίσει κοντάΤου στή βασιλεία Του εἶναι θέmicroα τοῦ Πατρός ΤουὍπως τό βάπτισmicroαλουτρό καθαρίζει τό σῶmicroα ἀπό τήβρῶmicroα ἔτσι καί τό σταυρικό πάθος τοῦ Χριστοῦ ὡς βάπτισmicroα αἵmicroατος καθάρισε τήν ἀνθρωπότητα ἀπό τίςἁmicroαρτίες της

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀκολουθώντας τά συmicroβολικά

λόγια του Κυρίου λέει ὅτι καί οἱ χριστιανοίmicroέ τό βάπτισmicroά τους γίνονται microέτοχοι στόσταυρικό θάνατο τοῦ Χριστοῦ Γράφει στήνπρός Ρωmicroαίους Ἐπιστολή του (634) laquoἬἀγνοεῖτε ὅτι ὅσοι ἐβαπτίσθηmicroεν εἰς Χριστόν᾿Ιησοῦν εἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroεν Συνετάφηmicroεν οὖν αὐτῷ διά τοῦβαπτίσmicroατος εἰς τόν θάνατον ἵνα ὥσπερἠγέρθη Χριστός ἐκ νεκρῶν διά τῆς δόξης τοῦπατρός οὕτω καί ἡmicroεῖς ἐν καινότητι ζωῆςπεριπατήσωmicroενraquo Ἡ καινούρια ζωή τοῦ βαπτίσmicroατος προσφέρθηκε microέ τόν θάνατο τοῦΧριστοῦ γιατί ὁ Χριστός ἔπαθε γιά τίςἁmicroαρτίες τῶν ἀνθρώπων Ἐδῶ βλέπουmicroε τήνπρώτη ἀναφορά στόν συmicroβολισmicroό τοῦ βαπτίσmicroατος microέ τήν τριήmicroερη ταφή τοῦ Κυ

ρίου ὅπως ἀναστήθηκε ὁ Χριστός microετά τόν θάνατόΤου ἔτσι καί ὁ βαπτιζόmicroενος πεθαίνει ὡς παλαιόςἄνθρωπος τῆς ἁmicroαρτίας καί ἀνασταίνεται ὡς καινόςἄνθρωπος τῆς χριστιανικῆς ζωῆς

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας διακρίνουν ποικίλεςπροτυπώσεις τοῦ βαπτίσmicroατοςbull Ὅπως ἡ περιτοmicroή ἦταν ἔνδειξη τῆς πίστεως καί τῆςἀφιερώσεως τῶν Ἰσραηλιτῶν πρός τόν Θεό ἔτσι καί τόχριστιανικό βάπτισmicroα ὡς πνευmicroατική περιτοmicroή ἀποτελεῖ ἔνδειξη τῆς πίστεως καί ἀφιερώσεως τῶν χριστιανῶν στόν Χριστό bull Ὅπως ὁ Κατακλυσmicroός τοῦ Νῶε κατέστρεψε τήνἁmicroαρτωλή ἀνθρωπότητα ἔτσι καί τό βάπτισmicroα ἀπαλείφει τίς ἁmicroαρτίες τῶν βαπτιζοmicroένων bull Ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι εἰσέρχονταν στόν ἱερό ναό ἀφοῦ καθαρίζονταν τελετουργικά microέ νερό καί ραντισmicroούς ἔτσικαί οἱ χριστιανοί εἰσέρχονται στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ microετά ἀπό τόν καθαρmicroό πού προσφέρει τό βάπτισmicroαbull Ὅπως ὁ τυφλός του Εὐαγγελίου βρῆκε τό φῶς του microέτό νίψιmicroο στήν κολυmicroβήθρα τοῦ Σιλωάmicro (Ἰωάν 97)ἔτσι καί ὁ κάθε βαπτιζόmicroενος στήν ἁγία κολυmicroβήθραχριστιανός βρίσκει τό πνευmicroατικό του φῶςbull Ὅπως θεραπεύονταν οἱ ἀσθενεῖς πού ἔmicroπαιναν στόταρασσόmicroενο νερό τῆς κολυmicroβήθρας τῆς Βηθεσδᾶ ἔτσικαί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroά τους στήν ἁγία κολυmicroβήθρα θεραπεύονται ἀπό τίς ψυχικές ἀσθένειες τίςἁmicroαρτίες

12 H O∆OΣ

ΧΧρριισσττιιααννιικκόό ββάάππττιισσμμαα ππρροοττυυππώώσσεειιςς κκααίί σσυυμμββοολλιισσμμοοίί

τοῦ Ἀρχιμ Μαξίμου Παναγιώτου

Β΄ Συmicroβολισmicroοίbull Ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα ἀπό ἱερέα Ὁ ἱερέαςστήν ἀρχή τῆς Κατήχησης φυσᾶ τριπλά σταυροειδῶςπρός τόν κατηχούmicroενο καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό microέτωπο καί τό στῆθος λέγοντας lsquolsquoΕἰς τό ὄνοmicroα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατοςrsquorsquo Στήνεὐχή microετά τούς τρεῖς ἐξορκισmicroούς ὁ ἱερέας καί πάλιἐmicroφυσᾶ τριπλᾶ καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τόν κατηχούmicroενο λέγοντας lsquolsquo Ἐξέλασον ἀπrsquo αὐτοῦ πᾶν πονηρόν καίἀκάθαρτον πνεῦmicroα κεκρυmicromicroένον καί ἐmicroφωλεῦον αὐτοῦτῇ καρδίᾳrsquorsquo Τά ἐmicroφυσήmicroατα microᾶς ὑπενθυmicroίζουν τό ἐmicroφύσηmicroα τοῦ Θεοῦ στόν Ἀδάmicro (Γέν 27 πνοή ζωῆς) καί τόἐmicroφύσηmicroα τοῦ Χριστοῦ στούς microαθητές microετά τήν Ἀνάστασή Του (Ἰωάν 2022 microετάδοση Ἁγίου Πνεύmicroατος)Ἔτσι microέ τά ἐmicroφυσήmicroατα ὁ ἱερέας ζητάει γιά τόν κατηχούmicroενο ἀπό τόνΘεό τήν ἀποκατάστασή του στήνπροπτωτική κατάσταση καί τόνἐρχοmicroό σrsquoαὐτόν τοῦ Ἁγίου ΠνεύmicroατοςΤό σφράγισmicroα microέ τή σταυροειδή εὐλογία γίνεται γιά νά καθαριστεῖ ὁ κατηχούmicroενος microέ τή δύναmicroη τοῦ Σταυροῦ ἀπό δαιmicroονικές ἐπήρειες καί ἐπιρροές νά ἁγιασθεῖ καί νά γίνει ἄξιοςτῆς ὑποδοχῆς τοῦ Χριστοῦ microέσα τουΕὐλογεῖται στό microέτωπο γιά νά ἁγιασθεῖ ὁ νοῦς του καί στό στῆθος γιά νάἁγιασθεῖ ἡ καρδιά του Ἀργότερα ὁἱερέας εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό νερόκαί λέγει lsquolsquoΣυντριβήτωσαν ὑπό τήνσηmicroείωσιν τοῦ τιmicroίου Σταυροῦ πᾶσαιαἱ ἐναντίαι δυνάmicroειςrsquorsquo Γίνεται αὐτή ἡ εὐλογία γιά νάἐκδιωχθοῦν ἀπό τό νερό πονηρές δυνάmicroεις πού πιθανόνἐmicroφωλεύουν ἐκεῖ Τό ἴδιο σταυροειδῶς εὐλογεῖ καί τόἔλαιον Ὁ σταυρός χρησιmicroοποιεῖται ἐπανειληmicromicroέναἐπειδή microετά τή σταύρωση τοῦ Χριστοῦ θεωρεῖταιὄργανο microετάδοσης τῆς θείας χάριτος bullΟἱ Ἐξορκισmicroοί ἤ ἀφορκισmicroοί Ὁ ἱερέας microέ τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόmicroατος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς σωτηριώδουςδύναmicroης τοῦ πάθους Του ζητᾶ τήν ἐκδίωξη τοῦ διαβόλου ἀπό τόν κατηχούmicroενο Ἡ Ἐκκλησία πιστεύει ὅτικάθε ἀβάπτιστος ἄmicroεσα ἤ ἔmicromicroεσα βρίσκεται ὑπό τήνκυριαρχία ἤ ἐπήρεια τοῦ διαβόλου Ὁ Χριστός ἐπισήmicroανε ὅτι ὁ διάβολος εἶναι laquoὁ ἄρχων τοῦ κόσmicroου τούτουraquo(Ἰωάν 1231) Τό ἴδιο εἶπε καί ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής laquoὁ κόσmicroος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖταιraquo (Α΄ Ἰωάν519) Μέ τίς θεραπεῖες τῶν δαιmicroονιζοmicroένων ὁ Χριστόςἔδειχνε ὅτι ὁ διάβολος ἔχασε τήν ἀπόλυτη ἐξουσία τουστούς ἀνθρώπους Μέ τούς ἐξορκισmicroούς τῶν βαπτιζοmicroένων νηπίων σήmicroερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλλαγή τους ἀπότό προπατορικό ἁmicroάρτηmicroα καί τίς ἀρνητικές ἐπήρειεςτῶν ἁmicroαρτιῶν τῶν προγόνων τους Στήν ἀρχαία Ἐκ

κλησία οἱ ἐξορκισmicroοί τῶν κατηχουmicroένων γίνονταν πολλές φορές κατά τή διάρκεια τῆς δίχρονης ἤ τρίχρονηςπεριόδου τῆς κατήχησής τουςbull Στροφή πρός τά δυτικά τοῦ κατηχουmicroένου Ἡ δύσηγενικά συmicroβολίζει τό σκοτάδι Ἐδῶ συmicroβολίζει τόν διάβολο καί τήν προηγούmicroενη ἁmicroαρτωλή ζωή τοῦ κατηχουmicroένου bull Ἀπόταξη διαβόλου ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ ἱερέας ρωτάει τόν κατηχούmicroενο πολλές φορές νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάν θέλει νά ἀποmicroακρυνθεῖ ἀπό τήν παράταξη τοῦσατανᾶ laquoἀποτάσσῃ τῷ σατανᾷraquo καί laquoἀπετάξω τῷ σατανᾷraquo Ὁ κατηχούmicroενος στήν ἀρχαία Ἐκκλησία γιά νάδηλώσει τήν ἀποταγή τοῦ σατανᾶ σήκωνε τά χέρια τουψηλά φανερώνοντας microέ τήν κίνηση αὐτή τήν ἀπο

στροφή τουbull Ἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ κατηχούmicroενος φυσάεικαί φτύνει πρός τά δυτικά δηλ πρόςτόν σατανᾶ γιά νά δείξει τήν ἀποταγή του ἀπό αὐτόν Τό τριπλόἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα φανερώνειτήν ὁλοκληρωτική ἀποστροφή Τόφτύσιmicroο τοῦ διαβόλου φανερώνει τήνἐχθρότητα τοῦ κατηχουmicroένου πρόςτόν δυνάστη τῆς ἀνθρωπότητας bull Στροφή πρός τά ἀνατολικά τοῦκατηχουmicroένου Ἡ ἀνατολή συmicroβολίζει τόν Χριστό (Λουκᾶ 178) τό φῶςτό ἀληθινό (Ἰωάν 19) τό φῶς τοῦκόσmicroου (Ἰωάν 812) Ὅπως ὁ ἥλιοςἔρχεται ἀπό τήν ἀνατολή ἔτσι καί

τό φῶς τοῦ Θεοῦ ταυτίζεται microέ τήν ἀνατολή Ὁ βαπτιζόmicroενος γιά νά δείξει τήν ἔνταξή του στή χορεία τῶνχριστιανῶν καί τήν προσδοκία τοῦ φωτισmicroοῦ του ἀπότόν Θεό στρέφεται πρός τήν ἀνατολή bull Σύνταξη microέ Χριστό Ὁ ἱερέας ρωτάει καί πάλι πολλέςφορές τόν κατηχούmicroενο νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάντώρα θέλει νά ἐνταχθεῖ microέ τόν Χριστό laquoσυντάσσῃ τῷΧριστῷraquo καί laquoσυνετάξω τῷ Χριστῷraquo Ἡ ἐπανειληmicromicroένη ἐρώτηση ἐκφράζει τήν ἐλευθερία τοῦ κατηχουmicroένου καί τήν σίγουρη ἔνταξή του στούς ἀκολούθους τοῦΧριστοῦ Μετά ἀκολουθεῖ ἡ ἔκφραση τῆς πίστεως microέτήν ἀπαγγελία τοῦ lsquolsquoΠιστεύωrsquorsquo Στή συνέχεια ὁ ἱερέαςζητάει ἀπό τόν κατηχούmicroενο νά προσκυνήσει τόν Χριστό laquoΚαί προσκύνησον αὐτῷraquo Στήν ἀρχαία Ἐκκλησίαἔκλινε τά γόνατα ὁ κατηχούmicroενος προσκυνώντας τόνἴδιο τόν Θεό τόν Χριστό bull Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα συmicroβολίζειτόν τάφο τοῦ Χριστοῦ γιατί σύmicroφωνα microέ τόν ἀπόστολοΠαῦλο microέ τή βάπτιση laquoσυνετάφηmicroεν τῷ Χρι στῷraquo (Ρωmicro634) Ἐπίσης συmicroβολίζει τήν Ἐκκλησία ἐπειδή ἡἘκκλησία ὡς πνευmicroατική microήτρα microᾶς ἀναγεννᾶ

13H O∆OΣ

Μέ τούς ἐξορκισμούς τῶν

βαπτιζομένων νηπίων σή-

μερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλ-

λαγή τους ἀπό τό προπατο-

ρικό ἁμάρτημα καί τίς ἀρνη-

τικές ἐπήρειες τῶν ἁμαρτιῶν

τῶν προγόνων τους

bull Τό νερό Ὅπως τό νερό καθαρίζει τίς ἀκαθαρσίες τοῦσώmicroατος ἔτσι καί ἡ βάπτιση microᾶς καθαρίζει ἀπό τίςἁmicroαρτίες Τό νερό τῆς ἁγίας κολυmicroβήθρας συmicroβολίζειτόν θάνατο καί τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Ὅπως τόνερό τοῦ Κατακλυσmicroοῦ κατέστρεψε τήν ἁmicroαρτωλήἀνθρωπότητα ἤ τό νερό τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας κατέστρεψε τόν Φαραώ ἔτσι καί τό νερό τῆς βαπτίσεως καταστρέφει τήν κάθε ἁmicroαρτία τοῦ βαπτιζοmicroένου καί τήνἐπιρροή τοῦ σατανά ἐπάνω του Ὅπως τό νερό (ἄβυσος)microέ τήν παρουσία (ἐπεφέρετο) τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος(Γέν 12) ἔγινε ἡ πηγή τῆς ζωῆς ἔτσι καί τό νερό τῆςβαπτίσεως microέ τόν ἐρχοmicroό τοῦ ἰδίου τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος προσφέρει τήν ἀναγέννηση (Ἰωάν 335)τοῦ βαπτιζοmicroένουbull Ἐπορκιστικό ἔλαιο Τό λάδι ἁγιάζεται microέτρία ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα γιά νάἀπαλλαχθεῖ ἀπό τίς δυνάmicroεις τοῦ σκότους νάκαταστεῖ ἐξαγιαστικό καί ἀνακαινιστικό καίνά ἁγιάσει τόν κατηχούmicroενο ἀπαλλάσσοντάςτον ἀπό δαιmicroονικές ἐπιρροές Ἐπειδή αὐτό τόλάδι ἐξορκίζει (διώχνει) τίς πονηρές δυνάmicroειςὀνοmicroάζεται ἐπορκιστικόν ἔλαιον Τό ἐπορκιστικόνἔλαιον ρίχνεται τρεῖς φορές σταυροειδῶς στό νερό τῆςἁγίας κολυmicroβήθρας microέ τή δοξολογική λέξη ldquoἈλληλούιαrdquo (δόξα στόν Κύριο) γιά νά τελειωθεῖ ὁ καθαγιασmicroός του Ἐπίσης ὁ ἱερέας χρίει microέ τό λάδι σταυροειδῶςmicroέ τά τρία δάκτυλα ὅλα τά microέρη τοῦ σώmicroατος τοῦ βαπτιζοmicroένου στό microέτωπο στό στῆθος στό στόmicroα στάαὐτιά στήν πλάτη στά χέρια στά πόδια γιά ὁλοκλήρωση τῆς ἀπελευθέρωσης (ἐξορκισmicroοῦἐπορκισmicroοῦ) ἀπότίς σκοτεινές δυνάmicroεις Τό ἔλαιον συmicroβολίζει τό ἔλεοςτοῦ Θεοῦ πρός τόν βαπτιζόmicroενο Μέ τή βάπτιση ὁ ἁmicroαρτωλός ἄνθρωπος ἀποκαταλλάσσει τή σχέση του microέ τόνΘεό καί ἀποκαθίσταταισυmicroφιλιώνεται Ἐπειδή στήνἀρχαία ἐποχή ἄλειφαν microέ λάδι τούς παλαιστές στά γυmicroναστήρια γιά νά τονωθεῖ το σῶmicroα τους καί νά διαρκεῖπιό πολύ ὁ ἀγώνας ἔτσι καί microέ τό λάδι τῆς βαπτίσεωςσυmicroβολίζεται ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος ἀπό τή βάπτιση καίmicroετά γίνεται ἀθλητής τοῦ πνευmicroατικοῦ ἀγώναbull Τριπλή κατάδυση καί ἀνάδυση Ἡ τριπλή κατάδυσηκαί ἀνάδυση συmicroβολίζει τόν τριήmicroερο ἐνταφιασmicroό καίτήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroενhellipraquo (Ρωmicro 63) Ἐπίσης συmicroβολίζει τόν θάνατοτοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἀνάσταση τοῦ νέουbull Ἐπίκληση Τριαδικοῦ Θεοῦ Σύmicroφωνα microέ τά λόγιατοῦ Κυρίου ἡ βάπτιση γίνεται στό ὄνοmicroα τῆς ἉγίαςΤριάδος (Ματθ 2819) Ἡ ἐπίκληση τῆς Ἁγίας Τριάδος φανερώνει ὅτι ὅπως ὁ Τριαδικός Θεός ἔπλασε τόνἄνθρωπο ἔτσι ὁ ἴδιος Θεός ἀναπλάθει τόν ἄνθρωποστήν Ἐκκλησία Τουbull Τριχοκουρία Ἡ σταυρόσχηmicroη κουρά τῶν τριχῶν τῆςκεφαλῆς τοῦ βαπτισθέντος σηmicroαίνει τήν ἀφιέρωσή τουστόν Θεό Ὑπῆρχε στούς εἰδωλολάτρες καί στούς ἰου

δαίους (Ἀριθmicro 613 Πράξ 1818 καί 212326) τόἔθιmicroοτάmicroα νά ἀφιερώνουν κοmicromicroένα microαλλιά στόν ΘεόΟἱ δοῦλοι στήν ἀρχαία ἐποχή κουρεύονταν ἐντελῶς γιάνά δείξουν ὅτι ἀνήκουν σέ κάποιον κύριο Ἡ προσφοράτῶν πρώτων microαλλιῶν (ἀπαρχή) στόν Θεό ἀποτελεῖσύmicroβολο τῆς πλήρους ἀφιερώσεως σrsquoΑὐτόν καί ἔκφρασηεὐχαριστίας γιά τήν ἀναγέννηση τοῦ βαπτίσmicroατος bull Ἔνδυση Μετά τή βάπτιση ντύνουν τόν βαπτιζόmicroενοmicroέ καινούρια λευκά ροῦχα Τά λευκά ροῦχα συmicroβολίζουντήν καθαρή ψυχή τοῦ βαπτισmicroένου καί τόν ἐρχοmicroό τοῦΧριστοῦ (Γαλ 327 laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητεΧριστόν ἐνεδύσασθεraquo) καί τῆς φωτεινῆς χάριτος τοῦ

Ἁγίου Πνεύmicroατος Τό λευκό συmicroβολίζει τήχαρά τῆς Ἀνάστασης καί τή δόξα τῆς Μεταmicroόρφωσης τοῦ Χριστοῦ Τό λευκό ὑποδεικνύειστόν βαπτισmicroένο τόν ἀγώνα πού πρέπει νάκάνει στό ἑξῆς γιά νά κρατήσει καθαρή τήνψυχή τουbull Χορός Μέ τό ψάλσιmicroο τοῦ laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθεraquo ὁἱερέας microέ τόν ἀνάδοχο καί τόν βαπτισmicroένο πε

ριφέρονται κυκλικά γύρω ἀπό τήν ἁγία κολυmicroβήθρα Ὁχορός αὐτός εἶναι τριπλός εἰς τύπον τῆς Ἁγίας Τριάδοςκαί ἐκφράζει τή χαρά τῶν ἀνθρώπων καί ὅλων τῶνἀγγέλων γιά τήν εἴσοδο ἑνός πλανεmicroένου προβάτου στήmicroάντρα τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία Ὁ Χριστός εἶπεὅτι laquoχαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπίἑνί ἁmicroαρτωλῷ microετανοοῦντιraquo (Λουκᾶ 1510) Ὁ εὔθυmicroος χορός microᾶς παραπέmicroπει στή χαρά τοῦ γάmicroου καθότικι ἐδῶ ἔχουmicroε πνευmicroατικό γάmicroο τήν ἕνωση τοῦ νεοφωτίστου microέ τόν νυmicroφίο Χριστό bull Λαmicroπάδες Στόν νεοφώτιστο προσφερόταν ἀναmicromicroένηλαmicroπάδα Μέ τόν σηmicroερινό νηπιοβαπτισmicroό καλό εἶναιτή λαmicroπάδα νά τήν κρατάει ὁ ἀνάδοχος Ἡ φωτοχυσίατῶν λαmicroπάδων συmicroβολίζει τό φῶς τοῦ Χριστοῦ πούἔλαβε ὁ βαπτισmicroένος καί τή χαρά τοῦ οὐρανοῦ καί τῶνχριστιανῶν γιά τήν εἴσοδό του στήν Ἐκκλησία Στήνἀρχαία Ἐκκλησία ἄναβαν ὅλοι οἱ χριστιανοί λαmicroπάδεςστό ναό κατά τά Φῶτα καί τή Λαmicroπρή πού γίνονταν οἱπερισσότερες βαπτίσεις Ἡ φωτοχυσία ἐπίσης ὑπενθυmicroίζει στόν νεοφώτιστο ὅτι στό microέλλον πρέπει νά ζεῖκατά τά λόγια τοῦ Χριστοῦ φωτεινά laquoοὕτω λαmicroψάτωτό φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσινὑmicroῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑmicroῶν τόνἐν τοῖς οὐρανοῖςraquo (Ματθ 516)bull Σταυρός Μέ τό κρέmicroασmicroα τοῦ Σταυροῦ στό λαιmicroό τοῦνεοφωτίστου συmicroβολίζεται ὅτι ὁ νέος χριστιανός σύmicroφωνα microέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ laquoεἴ τις θέλει ὀπίσω microουἐλθεῖν ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόναὐτοῦ καί ἀκολουθείτω microοιraquo (Ματθ 1624) ἀκολουθεῖτόν Χριστό σηκώνοντας στό ἑξῆς τό σταυρό του ὉΣταυρός ὡς ἱερό ἀντικείmicroενο προστατεύει τόν χριστιανόἀπό τις ἐπιθέσεις τοῦ πονηροῦ

14 H O∆OΣ

Ἀπό τούς πονηρούς λογισmicroούς πού πολεmicroοῦντόν ἄνθρωπο τρεῖς εἶναι οἱ πιό σκληροίτῆς ἀπιστίας τῆς βλασφηmicroίας καί τῆς

πορνείαςΓιά νά κοπάσει αὐτός ὁ πόλεmicroος πρέπει πρῶτα

νά γνωρίζεις πότε ἁmicroαρτάνεις καί πότε ὄχι ∆ένἁmicroαρτάνεις ὅταν ὁ νοῦς ἡ βούλησις δέν συγκατατίθεται στούς λογισmicroούς πολύ περισσότεροὅταν τούς ἀποστρέφεται ἤ τούς περιφρονεῖ Ἁmicroαρτάνεις κάποτε καί θανάσιmicroα ὅταν ὁ νοῦς αὐτοπροαίρετα συγκρατεῖ τούς λογισmicroούς καί ἡ καρδιάἡδύνεται καί εὐχαριστεῖται micro αὐτούς Ὅποιος πολεmicroεῖται ἀπό πονηρούς λογισmicroούς καί δέν τούςἀποδέχεται ταράσσεται ὅmicroως νοmicroίζοντας ὅτιἁmicroάρτησε αὐτός εἶναι microικρόψυχος ἐmicroπαίζεταιἀπό τόν διάβολο καί δέν γνωρίζει νά διακρίνει microεταξύ προσβολῆς καί συγκαταθέσεως

Μήν παραξενεύεσαι πού οἱ ἴδιοι λογισmicroοί φέρνουν microαζί τους καί θάνατο καί ζωή αἰώνιο θάνατο ἤ αἰώνια ζωή Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποδέχεται προκαλοῦν θάνατο Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποστρέφεται καί τούς πολεmicroᾶ χαρίζουν ζωή καίαὐξάνουν τόν microισθό του στόν οὐρανό

Συmicroβαίνει κάποτε νά ἔρχονται λογισmicroοί ἀπιστίας ἤ βλασφηmicroίας κατά τοῦ Θεοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἤ τῶν ἁγίων Καmicromicroιά φορά ἀντικρύζοντας τά ἄχραντα καί θεῖα Μυστήρια ἤ τίςἅγιες εἰκόνες πέφτουν ἐπάνω σου σάν microαῦρο σύννεφο βλάσφηmicroες σκέψεις Περιφρόνησε αὐτούςτούς λογισmicroούς Ἀδιαφόρησε Μήν ἀνησυχεῖς καίmicroή θλίβεσαι γιατί ἔτσι χαροποιεῖς τόν διάβολοΤοῦ ἀρκεῖ νά σέ βλέπει θλιmicromicroένο καί συγχυσmicroένοἄν δέν κατορθώσει κάτι χειρότερο Θά ἐπαυξήσειτότε τούς λογισmicroούς σου γιά νά ἐξουθενώσει τελείως τή συνείδησή σου Ὅταν ὅmicroως σέ δεῖ νά περιφρονεῖς τούς βλάσφηmicroους λογισmicroούς θά ἀποmicroα

κρυνθεῖ ντροπιασmicroένος Πρόσεξε καί θά διαπιστώσεις ὅτι καί τά τρία εἴδη τῶν λογισmicroῶν γεννιοῦνται συχνά ἀπό τήν κατάκριση Μήν κατακρίνεις τόν ἀδελφό σου καί θά καταφέρεις γενναῖοπλῆγmicroα στούς πονηρούς λογισmicroούς Ἐπειδή ὅmicroωςὁ πόλεmicroος τῶν λογισmicroῶν ταλαιπωρεῖ συνήθωςτούς ὑπερηφάνους καί φθονερούς ὁ πιό σίγουροςτρόπος γιά ν ἀπαλλαγεῖς ἀπ αὐτόν εἶναι νά καλλιεργήσεις microέσα σου τήν ταπείνωση καί τήν ἀκακία

Οἱ ἅγιοι Πατέρες διδάσκουν καί ὑποδεικνύουντά microέσα καί τούς τρόπους πού θά χρησιmicroοποιήσειςγιά νά νικήσεις τούς λογισmicroούς καί νά καταισχύνεις τούς δαίmicroονες πού τούς σπέρνουν microέσα σου Νά τούς φανερώνεις στόν πνευmicroατικό σου microέ

τήν ἐξοmicroολόγηση Νά προσεύχεσαι στόν Κύριο microέ θέρmicroη ἀναθέ

τοντας σ Ἐκεῖνον τήν ἀσθένειά σου καί ὁmicroολογώντας τήν ἀδυναmicroία σου

Νά καλλιεργεῖς microέσα σου τή συντριβή τοῦ νοῦτήν αὐτοmicroεmicroψία καί γενικά ταπεινό φρόνηmicroα

Ν ἀγαπήσεις τή νηστεία πού θανατώνει πρόπαντός τούς σαρκικούς λογισmicroούς

Ν ἀγαπήσεις τούς σωmicroατικούς κόπους καίmicroόχθους πού ταπεινώνουν τό σῶmicroα καί πνίγουν microέσα στόν ἱδρώτα σου τίς πανουργίες τῶνδαιmicroόνων

Νά ζεῖς συνέχεια microέ τή microνήmicroη τοῦ θανάτου καίτῆς φοβερῆς κρίσεως τοῦ Θεοῦ

Ν ἀντιπαραθέτεις στούς ρυπαρούς λογισmicroούςἄλλους λογισmicroούς ὑγιεῖς καί θεαρέστους

Τέλος ἄν εἶσαι δυνατός περιφρόνησε καί περιγέλασε τούς λογισmicroούς κι ὕστερα προσπέρασέτους ἀδιάφοραὉ τελευταῖος αὐτός τρόπος ἐξευτελίζει τελείως

τούς δαίmicroονες

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟΚΑ΄ Ἔκδοση τῆς διασκευῆς ἀπό τά ρωσικά ἀπό τήν Ἱερά Μονή Παρακλήτου

Ὠρωπός Ἀττικῆς 2005 (σελ 1517)

Πόλεmicroος λογισmicroῶν

∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι ΟΥ Τ ΟΥ Ρ ΟΥ Σ Τ Ω Φ

15H O∆OΣ

Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν προτεσταντικῶνκυρίως ἀλλὰ καὶ ἄλλων αἱρετικῶν ἀντιλή-ψεων καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς ἔντονης κυριαρ-

χίας τῆς λογοκρατίας τίθεται συχνὰ τὸ ἐρώτημα ἐὰνὁ νηπιοβαπτισμὸς εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ ἀποκεκα-λυμμένο θέλημα τοῦ Θεοῦ Πίσω ἀπὸ τὸ ἐρώτημααὐτὸ κρύβεται ἡ ἀμφισβήτηση τῆς πρα κτικῆς στὴνὈρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ βαπτίζονται τὰ νέα της μέληστὴν νηπιακὴ ἡλικία καὶ ἡ ἐνθάρρυνση νὰ ἐγκατα-λειφθεῖ ἡ μακραίωνη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ παράδοσηὩς βασικὰ ἐπιχειρήματα προβάλλονται ἡ θεωρού-μενη ἔλλειψη ἁγιογραφικῶν μαρτυριῶν ἡ θεωρού-μενη διαπίστωση ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἦταν ἄγνω-στος στοὺς ἀποστο λικοὺς χρόνους καὶ στοὺς ἑπομέ-νους τρεῖς αἰῶνες καί τέλος ἡ ἀπουσία τῆς ἐλεύθε-ρης βούλησης στὰ νήπια

Ἐὰν καὶ κατὰ πόσον ἰσχύουν τὰ παραπάνωἐπιχειρήματα θὰ τὸ ἐρευνήσουμε στὴν συνέ-χεια

1 Ἡ μαρτυρία τῶν Ἁγίων Γραφῶν Ὅσο κι ἄν ἐρευνήσει κάποιος τὶς

Ἅγιες Γραφὲς εἶναι ἀδύνατο νὰ βρεῖσrsquoαὐτὲς ρητὴ ἐντολή μὲ τὴν ὁποίανὰ ἀπαγορεύεται ὁ νηπιο βαπτι -σμός Δὲν ὑπάρχει βέβαια καὶ ρητὴἐντολή μὲ τὴν ὁποία νὰ συστήνε-ται Κι αὐτὸ διότι γιὰ τοὺς πιστοὺςτῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὁ νη-πιο βαπτισμὸς δὲν ἀποτε λοῦσε πρό-βλημα Ὑπῆρχε ἡ βεβαιότητα ὅτι τὰ νέατης μέλη μποροῦσαν νὰ βαπτισθοῦν σὲὁποιαδήποτε ἡλικία κι ἄν εὑρίσκοντοἀκόμη καὶ στὴν νηπιακή Οἱ ἁγιογρα-φικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν ἀμετακίνητηαὐτὴ πεποίθηση τῆς ἈποστολικῆςἘκκλησίας εἶναι ποικίλες

Τὰ εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ κείμενα τῆςΚαινῆς Διαθήκης μᾶς διδάσκουν ὅτι τὸ χριστιανικὸβάπτισμα εἶναι τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆς Νέας Δια-θήκης τὴν ὁποία ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μὲ τὸν ΝέοἸσραήλ ὅπως ἀκριβῶς τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆςΠαλαιᾶς Του Διαθήκης ἦταν ἡ περιτομή Ὅταν ὁΧριστὸς λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάληψή του παραγ-γέλλει στοὺς μαθητές του νὰ laquoμαθητεύσουν πάντα τὰ

ἔθνη βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶτοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo (Μτθ 2819)θέτει ὡς πρώτη καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴνἔνταξή τους στὸν Νέο Ἰσραήλ στὴν Ἐκκλησία τὴνβάπτισή τους Ἔτσι τὸ βάπτισμα γίνεται τὸ ἀπαραί-τητο σημάδι τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας Κατὰ παρό-μοιο τρόπο καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἡ περιτομὴἀποτελοῦσε τὸ ἀπαραίτητο σημάδι ἐκείνων ποὺ ἀνή-καν στὸν λαό τοῦ Θεοῦ Εἶναι γνωστὸ ὅτι στὴν ΠΔιαθήκη ὁ Θεός ὄχι ἁπλῶς ἐπέτρεπε στὰ νήπια νὰδεχθοῦν τὴν περιτομή ἀλλὰ ρητὰ ἐντελλόταν νὰὑποβληθεῖ στὴν περιτομὴ κάθε ἀγόρι κατὰ τὴν ὀγδόηἡμέρα μετὰ τὴν γέννησή του (Γεν 179-14) Γιατὶ λοι-πόν στὴν Κ Διαθήκη νὰ ἀποκλείσει ὁ Θεὸς τὰ νήπιανὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας του Αὐτὴ ἡ πρακτικὴ

τῆς περιτομῆς στὴν Π Διαθήκη ἀποτελεῖ ξεκά-θαρη ἁγιογραφικὴ κατοχύρωση τοῦ νηπιο-

βαπτισμοῦἈπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἰδιαίτερα

ἀξιοπρόσεκτος ὁ λόγος τὸν ὁποῖο ἀπη-ύθυνε ὁ ἀπόστολος Πέτρος στὸπλῆθος ποὺ παρακολουθοῦσε τὸ γε-γονὸς τῆς Πεντηκοστῆς laquoΜετανοή-σατε καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶνἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφε-σιν ἁμαρτιῶν καὶ λήψεσθε τὴν δω-ρεὰν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Ὑμῖν γάρἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοιςὑμῶν καὶ πᾶσι τοῖς εἰς μακράνraquo(Πρξ 238-39) Τὸ πρῶτο μέροςτοῦ χωρίου ἀποτελεῖ τὸ κατrsquoἐξοχὴν ἐπιχείρημα τῶν Προτε-

σταντῶν ἐναντίον τοῦ νηπιοβα-πτισμοῦ Ὅμως οἱ ἴδιοι ἀποφεύγουν

ἐπιμελῶς νὰ ἀναφερθοῦν καὶ στὴ συνέχειατοῦ χωρίου στὴν ὁποία ρητὰ λέγεται ὅτι ἡ ὑπόσχεσητοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν λήψη τοῦ ἁγίου Πνεύματος μὲ τὸβάπτισμα ἀφορᾶ καὶ στὰ τέκνα τους ἀνεξαρτήτωςἡλικίας

2 Ὁ νηπιοβαπτισμὸς γνωστὸς στὴν Ἐκκλησίαἀπὸ τὴν ἀρχὴ καὶ ἀδιάκοπα

Ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἀποτελεῖ πράξη τῆς Ἐκκλησίαςἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους καὶ ἀδιάκοπα μέχρικαὶ σήμερα Εἶναι πολὺ γνωστὲς οἱ περιπτώσεις βα-

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΥτοῦ Ἀρχιμ Αὐγουστίνου Γ Μύρου Δρ Θ

16 H O∆OΣ

πτίσεως ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας τοῦ Κορ-νηλίου (Πρξ 1048) τῆς Λυδίας (Πρξ 1615) τοῦ δε-σμοφύλακος τῶν Φιλίππων (Πρξ 1631-34) τοῦἀρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 188) καὶ τοῦ Στε-φανᾶ (Α΄ Κορ 1615) στὶς ὁποῖες θὰ ὑπῆρχαν μικρὰπαιδιὰ καὶ νήπια Ἄν στὴν ἐποχὴ αὐτὴ οἱ βαπτίσειςτῶν ἐνηλίκων ἀποτελοῦν τὸν κανόνα αὐτὸ ἐξηγεῖταιἀπὸ τὸ ὅτι οἱ πρῶτοι ποὺ προσέρχονται στὴν Πίστηεἶναι ἐνήλικες πολλοὶ μάλιστα ἔγγαμοι μὲ ἀπίστουςσυντρόφους γεγονὸς ποὺ δυσκολεύει ἀκόμη πε ρισ-σότερο τὴν βάπτιση τῶν νηπίων Ὅμως ἀπὸ τὴνεἰδικὴ αὐτὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε κανεὶς δὲνμπορεῖ νὰ συμπεράνει ὅτι ἡ πράξη τοῦ νηπιο -βαπτισμοῦ ἦταν ἄγνωστη Οἱ παραπάνω ἁγιο γρα-φικὲς μαρτυρίες βεβαιώνουν τὸ ἀντίθετο Περισσό-τερο ὅμως βεβαιώνεται ἡ πράξη αὐτὴ τῆς Ἐκ κλησίαςἀπὸ τὴν συνέχειά της ὅπως μαρτυ-ρεῖται ἀπὸ τοὺς μετα ποστολικοὺςκαὶ λίγο μεταγενέστερους πατέρες

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (130-202 μΧ)γράφει laquoΔιότι αὐτός [ὁ Χριστός]ἦρθε στὴ γῆ γιὰ νὰ μᾶς σώση ὅλουςδιrsquo αὐτοῦ - ὅλους λέγω ποὺ θὰ ἀνα- γεννηθοῦν διrsquo αὐτοῦ ἐν Θεῷ -νήπιαπαιδιά ἐφήβους νέους καὶ γέρουςἮλθε λοιπόν γιὰ κάθε ἡλικία γενό-μενος νήπιος γιὰ τὰ νήπια καθαγιά-ζοντας τὸ παιδὶ γιὰ τὰ παιδιά γε-νόμενος πρὸς αὐτὰ ταυτόχρονα πα-ράδειγμα εὐσεβείας ἀρετῆς καὶ τα-πείνωσηςraquo (Κατὰ Αἱρέσεων 2 PG7783-784) Ὁ Ὠριγένης μεταφέρειτὴν ἀποστολικὴ παράδοση γράφοντας laquoΜπορεῖ κά-ποιο παιδί ποὺ μόλις γεννήθηκε νὰ ἁμαρτήση Κιὅμως ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς (505-7) καὶτὸν Ἰώβ (144) ἔχει ἁμαρτία γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰπροσφέρη κάποια θυσία Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ Ἐκκλη-σία ἔλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὴν παράδοση νὰ βα-πτίζωνται καὶ τὰ παιδιάΟἱ ἄνθρωποι στοὺς ὁποίουςπαραδόθηκαν τὰ ἱερὰ Μυστήρια γνώριζαν ὅτι μέσαστὸν καθένα μας ὑπῆρχε ἔμφυτη ἡ μόλυνση τῆς ἁμαρ-τίας ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ ξεπλυθῆ διrsquo ὕδατος καὶ Πνεύ-ματοςraquo (Σχόλια εἰς Ρωμαίους 519 PG 141047) Ὁἅγιος Κυπριανός (200-258) τονίζει laquoἈπὸ αὐτὴ τὴνπνευματικὴ περιτομή [τὸ Βάπτισμα] δὲν πρέπει νὰἐμποδίζεται κανείς κανεὶς δὲν πρέπει νὰ κρατῆταιμακρυὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τὸ ὁποῖοἀφοῦ τηρήθηκε καὶ διατηρήθηκε χάριν ὅλων μας πι-στεύουμε ὅτι ἀκόμα περισσότερο πρέπει νὰ τηρηθῆγιὰ τὰ βρέφη καὶ τὰ νεογέννητα τὰ ὁποῖα ἕνεκεν

αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς θέσεώς τους χρήζουν περισσό-τερο τῆς βοηθείας μας καὶ τοῦ θείου ἐλέουςraquo (EpistulaLVIII)

3 Μὲ τὸ Βάπτισμα τοῦ νηπίου δὲν καταργεῖταιἡ ἐλεύθερη βούλησή του

Στὴν περίπτωση τῶν νηπίων δὲν τίθεται καθόλουθέμα ἐλευθέρας βουλήσεως διότι αὐτὴ δὲν μπορεῖκαθόλου νὰ ἐκδηλωθεῖ ὄχι μόνον γιὰ τὸ βάπτισμαἀλλὰ καὶ γιὰ καμμία ἄλλη ἐπίδραση ἐπάνω τους Μὲτὴν ἴδια λογική ποὺ κάποιοι ἀρνοῦνται τὸ βάπτισμαστὰ νήπια κάποιοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ ἀρνη-θοῦν σrsquo αὐτὰ τὴν παροχὴ συγκεκριμένης τροφῆςἐνδυ μασίας φαρμάκων καὶ στὰ μεγαλύτερα παιδιὰτὴν ἀποστολὴ στὸ νηπιαγωγεῖο στὸ σχολεῖο Ὅλεςαὐτὲς οἱ ἐνέργειες θεωροῦνται ἀπαραίτητες γιὰ τὸ

καλῶς νοούμενο συμφέρον τοῦ παι-διοῦ καὶ ἐπιβάλλονται χωρὶς τὴνσυγκα τάθεσή του Πολὺ δὲ περισσό-τερο θὰ πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπrsquo ὄψινὅτι ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυφόροι τουδὲν ἔχουν κανένα ἀπολύτως ἐνδοι-ασμὸ νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξενή-σουν τὴν ὁποιαδήποτε βλάβη στὸἀφύλακτο ἀπὸ τὴν θεία χάρη νήπιοἙπομένως δὲν πρόκειται γιὰ δυνα-τότητα ἐπιλογῆς τοῦ νηπίου ἀλλὰγιὰ δυνατότητα ἐπιλογῆς αὐτῶν ποὺτάχθηκαν νὰ προστατεύουν τὸνήπιο σχετικὰ μὲ τὸ ποιὲς δυνάμειςθὰ ἐνεργήσουν ἐπάνω του τοῦ Θεοῦἤ τοῦ διαβόλου Ἐξ ἄλλου ὅταν τὸνήπιο ἐνηλικιωθεῖ καὶ θελήσει νὰ

ἐγκαταλείψει τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ τὸκάνει

Ἀξίζει νὰ κλείσουμε τὴν σύντομη αὐτὴ μελέτη μὲτὴν ὁμολογία ἑνὸς πρώην προτεστάντη τοῦ Ματ-θαίου Γκάλλατιν ὁ ὁποῖος γιὰ χρόνια δίδασκε ἐναν-τίον τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἀλλὰ μετὰ τὴν μετα-στροφή του γράφει laquoἈνακάλυψα ὅτι ὅλοι αὐτοί ndash ὁΕἰρηναῖος ὁ Ὠριγένης ὁ Κυπριανός καὶ ἄλλοι ndash τι-μοῦσαν τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὡς θεόπνευστακείμενα καὶ θεωροῦσαν τὶς ἀπόψεις αὐτὲς περὶ τοῦ Βα-πτίσματος καὶ τῆς σωτηρίας τῶν νηπίων ἀπόλυτασύμφωνες μὲ τὰ κείμενα αὐτά Πρέπει νὰ ὁμολογήσωὅτι ἔχω περάσει πολλὲς ὧρες γονατιστὸς κλαίγονταςκαὶ παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ μὲ συγχωρήση ποὺ συ-κοφάντησα τοὺς ἁγίους Του Καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομαμιᾶς ἰδέας ποὺ δὲν ὑπῆρχε κἄν τὰ πρῶτα χίλια πεν-τακόσια χρόνια τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίαςraquo (Διψών-τας γιὰ τὸν Θεό σ 202)

Ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυ-

φόροι του δὲν ἔχουν κα-

νένα ἀπολύτως ἐνδοιασμὸ

νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξε-

νήσουν τὴν ὁποιαδήποτε

βλάβη στὸ ἀφύλακτο ἀπὸ

τὴν θεία χάρη νήπιο

17H O∆OΣ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

πτίσmicroατος εἰσαγωγή microετάφραση σχόλια ΓεωργίουΜαυροmicroάτη ἐκδόσεις Τέρτιοςraquo Μελετώντας τὴν ἀκο λουθία καὶ προσπαθώντας νὰ κατανοήσουmicroε τὰ ὅσασυmicroβολικὰ καὶ οὐσιαστικὰ πρόκειται νὰ συmicroβοῦν στὸ Μυ στήριο ἐπιτυγχάνουmicroε τὴν καλύτερη ἀρχὴ καὶ θέτουmicroε τὶςὀρθὲς βάσεις γιὰ νὰ διαδραmicroατίσουmicroε ὅσο τὸ δυνατὸοὐσιαστικότερο ρόλο ὡς ἀνάδοχοι καὶ κατὰ τὴν ὥρα τοῦΜυστηρίου καὶ microετὰ ἀπὸ αὐτό

Ὡς ἀνάδοχοι ὅταν ἑτοιmicroαζόmicroαστε γιὰ microία Βάπτισηκαλὸ καὶ σύmicroφωνο microὲ τῆς Ἐκκλησίας microας τὴν παράδοσηεἶναι τὸ νὰ ἀγοράζουmicroε λευκὰ ροῦχα γιὰ τὸν βαπτιζό microενο ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroωνστὶς Μυσταγωγικὲς Κατηχήσεις (∆ 8 ΒΕΠΕΣ 39σ257) Ὁ συmicroβολισmicroὸς τῆς καθαρό τητας καὶ τῆς φωτεινότητας καὶ τῆςἀφθαρσίας ποὺ χαρίζει στὸν βαπτι σθέντα ἡ ἀνακαινιστικὴ χάρη τοῦἉγίου Βαπτίσmicroατος ποὺ ἐκφράζεται microὲτὰ λευκὰ ροῦχα δὲν εἶναι σωστὸ νὰπαραθεωρεῖται ἐπειδή microᾶς φαίνεταιπιὸ ἑλκυστικὸ ἕνα χρωmicroατιστὸ σύνολοβαπτιστικῶν οὔτε εἶναι εὐκαιρία κοι νωνικῆς microας προβολῆς ἤ ἐνδυmicroατολο γικῶν ἐπιδείξεων τῶν ἐπαγγελmicroατιῶνποὺ τὰ προmicroηθεύουν Τὸ ἴδιο πρέπεινὰ εἴmicroαστε προσεκτικοὶ καὶ στὴν ἐπι λογὴ τοῦ βαπτιστικοῦ σταυροῦ ∆ὲνἀγοράζουmicroε στὸ βαφτισιmicroιό microας ἁπλὰἕνα κόσmicroηmicroα ἀλλὰ ἕνα σταυρὸ εἰςτύπον τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ Ἐν νοεῖται ὅτι δὲν πρέπει νὰ πλαισιώνεται ἀπὸ διάφορα φυ λακτά χαPmicroαλιὰ ἢ ἄλλα παρασύmicroβολα Τέλος ἡ βαπτι στικὴ λαmicroπάδα δὲν microπορεῖ σὲ καmicroία περίπτωση νὰ ἐπι σκιάζεται ἀπὸ κακόγουστα στολίδια παιχνίδια ἢ ἀποmicroι microήσεις ζώων καὶ τεράτων ποὺ ἄκριτα προmicroηθευόmicroαστεἀπὸ τὸ ἐmicroπόριο

Τὴν ὥρα τοῦ microυστηρίου δὲν ἐπιδεικνύουmicroε τὴν και νούργια κολλεξιὸν ἤ ὅτι ντυνόmicroαστε σύmicroφωνα microὲ τὴντελευταία λέξη τῆς microόδας Ἐπιπρόσθετα ἔχουmicroε ἀντίληψητοῦ χώρου ὅτι δηλαδὴ δὲν εἴmicroαστε σὲ microία αἴθουσα κοι νωνικῶν ἐκδηλώσεων ἀλλὰ στὴν Ἐκκλησία καὶ ὅτι τε λεῖται microυστήριο Ἂν αὐτὰ τὰ ἔχουmicroε ὑπrsquo ὄψιν microας ντυνό microαστε καὶ συmicroπε ριφερόmicroαστε ἀναλόγως

Ἐὰν προετοιmicroαστοῦmicroε σωστὰ δὲν θὰ πρέπει νὰἔχουmicroε ἄγχος γιὰ τὸ τί θὰ συmicroβεῖ Ἐκείνη τὴν ὥρα προ σηλωνόmicroαστε στὰ τελούmicroενα καὶ ἡ στάση microας εἶναι προ σευχητική

Συνηθίζουmicroε καὶ εἶναι σωστὸ αὐτὸ νὰ φροντί ζουmicroε γιὰ τὴ συχνὴ θεία Κοινωνία τοῦ νεοφώτιστου Τὸλάθος microας εἶναι ὅτι ἡ φροντίδα microας σταmicroατάει ἀmicroέσωςmicroετὰ τὶς τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση

Μὰ ὅπως ἡ ὑλικὴ τροφή microας εἶναι ἀπαραίτητη γιὰ νὰσυντηρηθοῦmicroε σωmicroατικά ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ἡ θ Κοινωνίαmicroᾶς ἐφοδιάζει microὲ τὸν ἴδιο τὸ Χριστὸ καὶ microᾶς συντηρεῖπνευmicroατικά

Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ θεωροῦmicroε ὅτι microετὰ ἀπὸ τὶςπρῶτες τρεῖς Κυριακὲς ἀπὸ τὴ Βάπτιση τελειώσαmicroε microὲτὴν laquoὑποχρέωσήraquo microας αὐτή Στὴν καινούργια του κατὰΧριστὸν ζωὴ ὁ νεοφώτιστος γιὰ νὰ αὐξηθεῖ πνευmicroατικὰεἶναι ἀπαραίτητο νὰ τρέφεται τακτικὰ microὲ τὸν ΟὐράνιοἌρτο πράγmicroα ποὺ ἰσχύει γιὰ ὅλους microας ἀνεξάρτητα ἀπὸτὸ ὅτι πάψαmicroε πιὰ νὰ εἴmicroαστε νεοφώτιστοι

Κλείνοντας θὰ ἤθελα νὰ ἀναφέρω τὶς σκέψεις τοῦΜητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱερόθεου Βλάχου στὴν ὁmicroιλία

του microὲ θέmicroα laquoἩ δυναmicroική τοῦ βαπτί σmicroατος στὸ σύγχρονο κόσmicroοraquo ὁὁποῖος ἀναφέρει ὅτι γιὰ νὰ ἐνεργή σει ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ σωστικὰ καὶ microε ταmicroορφωτικὰ microέσα ἀπὸ τὸ Ἅγιο Βά πτισmicroα θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχουν οἱ ἀπα ραίτητες ὀρθόδοξες καὶ ἐκκλησιολο γικὲς προQποθέσεις καὶ ὅτι ὁ τρόποςmicroὲ τὸν ὁποῖο ἀντιmicroετωπίζει microία Ἐκκλη σία τὸ Βάπτισmicroα δείχνει ἂν εἶναιαὐθεντικὴ ἢ ἐκκοσmicroικευmicroένη

Ἐπεκτείνοντας αὐτὲς τὶς σκέψειςκαὶ προσαρmicroόζοντάς τις στὸ θέmicroα τοῦἀναδόχου θὰ ἔλεγα ὅτι ὁ τρόπος ποὺοἱ γονεῖς ἀντιmicroετωπίζουν τὸ θέmicroα ἐπι λογῆς τοῦ ἀναδόχου τοῦ παιδιοῦτους ἀποδεικνύει στὴν πράξη ἂν θέ

λουν ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ δράσει σωστικὰ καὶ microετα microορφωτικὰ σὲ αὐτοὺς καὶ ἰδιαίτερα στὸ παιδί τους ἤ ἂνἐπιλέγουν νὰ βλέπουν τὸ ἅγιο βάπτισmicroα ὄχι ὡς microυστή ριο ὅπως καὶ εἶναι ἀλλrsquo ὡς microία κοινωνικὴ τελετὴ χωρὶςπνευmicroατικὲς καὶ αἰώνιες προοπτικές

Ἂν ἀντιmicroετωπίσουν λοιπὸν τὸ microυστήριο ὡς κοινω νικὴ ἐκδήλωση microπορεῖ νὰ ἱκανοποιηθοῦν ψυχολογικάὄχι ὅmicroως οὐσιαστικὰ διότι microὲ τὸν τρόπο αὐτὸ θὰ κατα φέρουν νὰ microείνουν ἄγευστοι καὶ ξένοι τῆς microεγάλης προ σφορᾶς τῆς Ἀγάπης τοῦ Θεοῦ ∆ιότι ὅπως λέγει ὁἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύmicroων στὸ ἅγιο Βάπτισmicroα laquoτὸπᾶν τῆς Χάριτός ἐστιhellip τὸ πᾶν ὁ Θεὸς ἐργάζεταιraquo

Ὁ Θεὸς προσφέρει microέσα ἀπὸ τὸ ἅγιο Βάπτισmicroατόσα δῶρα πολύτιmicroα γιὰ τὸ παιδί microας καὶ τὴν microετέπειταζωή του Εἶναι τουλάχιστον ἄδικο γιὰ ἐmicroᾶς καὶ τά παιδιάmicroας νὰ microένουmicroε ἀνυποψίαστοι αὐτῶν τῶν δώρων καὶτῶν δωρεῶν νὰ τὶς ἀγνοοῦmicroε καὶ νὰ ἀναζητοῦmicroε microὲὑποκατάστατα νὰ ἀντικαταστήσουmicroε τὴν Χάρη τοῦ ἉγίουΒαπτίσmicroατος microὲ ψεύτικες χαρές

Εἶναι καιρὸς λοιπὸν νὰ πάρουmicroε ὅλοι στὰ σοβαρὰ τὸθέmicroα τῆς ἐπιλογῆς τοῦ ἀναδόχου τῶν παιδιῶν microας

11H O∆OΣ

Ἡ βαπτιστικὴ λαμπάδα δὲν

μπορεῖ σὲ καμία περίπτωση

νὰ ἐπισκιάζεται ἀπὸ κακό-

γουστα στολίδια παιχνίδια

ἢ ἀπομιμήσεις ζώων καὶ τε-

ράτων ποὺ ἄκριτα προμη-

θευόμαστε ἀπὸ τὸ ἐμπόριο

Α΄ Προτυπώσεις Στήν Καινή ∆ιαθήκη ἔχουmicroε ἀναφορές σέ

προεικονίσειςπροτυπώσεις καί σέ συmicroβολισmicroούς τοῦ βαπτίσmicroατος Ὁ ἀπόστολος Πέτροςστήν Α΄ Καθολική Ἐπιστολή του (32021)γράφει ὅτι ἡ σωτηρία τῆς Κιβωτοῦ τοῦ Νῶεπροεικόνιζε τή σωτηρία πού προσφέρει τόχριστιανικό βάπτισmicroα Γράφει στόν στίχο 21laquoὅ ἀντίτυπον (τῆς Κιβωτοῦ) νῦν καί ἡmicroᾶςσώζει βάπτισmicroαraquo Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήνΑ΄ πρός Κορινθίους Ἐπιστολή του (1012)γράφει ὅτι ἡ νεφέλη καί ἡ διάβαση τῆςἘρυθρᾶς Θάλασσας προεικόνιζε τό βάπτισmicroαΓράφει laquoοἱ πατέρες ἡmicroῶν πάντες ὑπό τήν νεφέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσηςδιῆλθον καί πάντες εἰς τόν Μω1σῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νεφέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Ἐδῶ ἐννοεῖὅτι ὅπως οἱ Ἰσραηλῖτες microέ τή διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας ἐλευθερώθηκαν ἀπό τή δουλεία ἔτσι καί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroα ἀπελευθερώνονται ἀπό τή δουλεία τῆς ἁmicroαρτίας καί τοῦ διαβόλου Ἐπίσης ὅπως ἡ νεφέλη προστάτευε τό λαό ἀπό τή ζέστη καί τό κρύο ἔτσικαί τό βάπτισmicroα προστατεύει τόν χριστιανό ἀπό τόνδιάβολο

Ὁ Κύριος ὀνόmicroασε τή Σταύρωσή Του βάπτισmicroαΕἶπε laquoβάπτισmicroα δέ ἔχω βαπτισθῆναι καί πῶς συνέχοmicroαι ἕως οὗ τελεσθῇraquo δηλ lsquolsquoπρόκειται νά βαπτισθῶ microέβάπτισmicroα αἵmicroατος καί στενοχωροῦmicroαι καί ἀνυποmicroονῶἕως ὅτου τελεστεῖrsquorsquo (Λουκᾶ 1250) Τήν ἴδια ταύτισηἔκανε ὁ Χριστός κι ὅταν οἱ microαθητές Του Ἰάκωβος καίἸωάννης τοῦ ζήτησαν πρωτοκαθεδρίες Τούς ρώτησεlaquoδύνασθε πιεῖν τό ποτήριον ὅ ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα ὅ ἐγώ βαπτίζοmicroαι βαπτισθῆναιraquo δηλ lsquolsquomicroπορεῖτενά πιεῖτε τό ποτήρι πού ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα πούἐγώ βαπτίζοmicroαι νά βαπτισθεῖτεrsquorsquo (Ματθ 2022 καίΜάρκ 1038) Ὅταν αὐτοί τοῦ ἀπάντησαν ὅτι microποροῦντούς εἶπε ὅτι θά πιοῦν τό πικρό ποτήρι καί θά βαπτισθοῦν microέ τό πάθος Του ἀλλά ποιός θά καθίσει κοντάΤου στή βασιλεία Του εἶναι θέmicroα τοῦ Πατρός ΤουὍπως τό βάπτισmicroαλουτρό καθαρίζει τό σῶmicroα ἀπό τήβρῶmicroα ἔτσι καί τό σταυρικό πάθος τοῦ Χριστοῦ ὡς βάπτισmicroα αἵmicroατος καθάρισε τήν ἀνθρωπότητα ἀπό τίςἁmicroαρτίες της

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀκολουθώντας τά συmicroβολικά

λόγια του Κυρίου λέει ὅτι καί οἱ χριστιανοίmicroέ τό βάπτισmicroά τους γίνονται microέτοχοι στόσταυρικό θάνατο τοῦ Χριστοῦ Γράφει στήνπρός Ρωmicroαίους Ἐπιστολή του (634) laquoἬἀγνοεῖτε ὅτι ὅσοι ἐβαπτίσθηmicroεν εἰς Χριστόν᾿Ιησοῦν εἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroεν Συνετάφηmicroεν οὖν αὐτῷ διά τοῦβαπτίσmicroατος εἰς τόν θάνατον ἵνα ὥσπερἠγέρθη Χριστός ἐκ νεκρῶν διά τῆς δόξης τοῦπατρός οὕτω καί ἡmicroεῖς ἐν καινότητι ζωῆςπεριπατήσωmicroενraquo Ἡ καινούρια ζωή τοῦ βαπτίσmicroατος προσφέρθηκε microέ τόν θάνατο τοῦΧριστοῦ γιατί ὁ Χριστός ἔπαθε γιά τίςἁmicroαρτίες τῶν ἀνθρώπων Ἐδῶ βλέπουmicroε τήνπρώτη ἀναφορά στόν συmicroβολισmicroό τοῦ βαπτίσmicroατος microέ τήν τριήmicroερη ταφή τοῦ Κυ

ρίου ὅπως ἀναστήθηκε ὁ Χριστός microετά τόν θάνατόΤου ἔτσι καί ὁ βαπτιζόmicroενος πεθαίνει ὡς παλαιόςἄνθρωπος τῆς ἁmicroαρτίας καί ἀνασταίνεται ὡς καινόςἄνθρωπος τῆς χριστιανικῆς ζωῆς

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας διακρίνουν ποικίλεςπροτυπώσεις τοῦ βαπτίσmicroατοςbull Ὅπως ἡ περιτοmicroή ἦταν ἔνδειξη τῆς πίστεως καί τῆςἀφιερώσεως τῶν Ἰσραηλιτῶν πρός τόν Θεό ἔτσι καί τόχριστιανικό βάπτισmicroα ὡς πνευmicroατική περιτοmicroή ἀποτελεῖ ἔνδειξη τῆς πίστεως καί ἀφιερώσεως τῶν χριστιανῶν στόν Χριστό bull Ὅπως ὁ Κατακλυσmicroός τοῦ Νῶε κατέστρεψε τήνἁmicroαρτωλή ἀνθρωπότητα ἔτσι καί τό βάπτισmicroα ἀπαλείφει τίς ἁmicroαρτίες τῶν βαπτιζοmicroένων bull Ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι εἰσέρχονταν στόν ἱερό ναό ἀφοῦ καθαρίζονταν τελετουργικά microέ νερό καί ραντισmicroούς ἔτσικαί οἱ χριστιανοί εἰσέρχονται στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ microετά ἀπό τόν καθαρmicroό πού προσφέρει τό βάπτισmicroαbull Ὅπως ὁ τυφλός του Εὐαγγελίου βρῆκε τό φῶς του microέτό νίψιmicroο στήν κολυmicroβήθρα τοῦ Σιλωάmicro (Ἰωάν 97)ἔτσι καί ὁ κάθε βαπτιζόmicroενος στήν ἁγία κολυmicroβήθραχριστιανός βρίσκει τό πνευmicroατικό του φῶςbull Ὅπως θεραπεύονταν οἱ ἀσθενεῖς πού ἔmicroπαιναν στόταρασσόmicroενο νερό τῆς κολυmicroβήθρας τῆς Βηθεσδᾶ ἔτσικαί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroά τους στήν ἁγία κολυmicroβήθρα θεραπεύονται ἀπό τίς ψυχικές ἀσθένειες τίςἁmicroαρτίες

12 H O∆OΣ

ΧΧρριισσττιιααννιικκόό ββάάππττιισσμμαα ππρροοττυυππώώσσεειιςς κκααίί σσυυμμββοολλιισσμμοοίί

τοῦ Ἀρχιμ Μαξίμου Παναγιώτου

Β΄ Συmicroβολισmicroοίbull Ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα ἀπό ἱερέα Ὁ ἱερέαςστήν ἀρχή τῆς Κατήχησης φυσᾶ τριπλά σταυροειδῶςπρός τόν κατηχούmicroενο καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό microέτωπο καί τό στῆθος λέγοντας lsquolsquoΕἰς τό ὄνοmicroα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατοςrsquorsquo Στήνεὐχή microετά τούς τρεῖς ἐξορκισmicroούς ὁ ἱερέας καί πάλιἐmicroφυσᾶ τριπλᾶ καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τόν κατηχούmicroενο λέγοντας lsquolsquo Ἐξέλασον ἀπrsquo αὐτοῦ πᾶν πονηρόν καίἀκάθαρτον πνεῦmicroα κεκρυmicromicroένον καί ἐmicroφωλεῦον αὐτοῦτῇ καρδίᾳrsquorsquo Τά ἐmicroφυσήmicroατα microᾶς ὑπενθυmicroίζουν τό ἐmicroφύσηmicroα τοῦ Θεοῦ στόν Ἀδάmicro (Γέν 27 πνοή ζωῆς) καί τόἐmicroφύσηmicroα τοῦ Χριστοῦ στούς microαθητές microετά τήν Ἀνάστασή Του (Ἰωάν 2022 microετάδοση Ἁγίου Πνεύmicroατος)Ἔτσι microέ τά ἐmicroφυσήmicroατα ὁ ἱερέας ζητάει γιά τόν κατηχούmicroενο ἀπό τόνΘεό τήν ἀποκατάστασή του στήνπροπτωτική κατάσταση καί τόνἐρχοmicroό σrsquoαὐτόν τοῦ Ἁγίου ΠνεύmicroατοςΤό σφράγισmicroα microέ τή σταυροειδή εὐλογία γίνεται γιά νά καθαριστεῖ ὁ κατηχούmicroενος microέ τή δύναmicroη τοῦ Σταυροῦ ἀπό δαιmicroονικές ἐπήρειες καί ἐπιρροές νά ἁγιασθεῖ καί νά γίνει ἄξιοςτῆς ὑποδοχῆς τοῦ Χριστοῦ microέσα τουΕὐλογεῖται στό microέτωπο γιά νά ἁγιασθεῖ ὁ νοῦς του καί στό στῆθος γιά νάἁγιασθεῖ ἡ καρδιά του Ἀργότερα ὁἱερέας εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό νερόκαί λέγει lsquolsquoΣυντριβήτωσαν ὑπό τήνσηmicroείωσιν τοῦ τιmicroίου Σταυροῦ πᾶσαιαἱ ἐναντίαι δυνάmicroειςrsquorsquo Γίνεται αὐτή ἡ εὐλογία γιά νάἐκδιωχθοῦν ἀπό τό νερό πονηρές δυνάmicroεις πού πιθανόνἐmicroφωλεύουν ἐκεῖ Τό ἴδιο σταυροειδῶς εὐλογεῖ καί τόἔλαιον Ὁ σταυρός χρησιmicroοποιεῖται ἐπανειληmicromicroέναἐπειδή microετά τή σταύρωση τοῦ Χριστοῦ θεωρεῖταιὄργανο microετάδοσης τῆς θείας χάριτος bullΟἱ Ἐξορκισmicroοί ἤ ἀφορκισmicroοί Ὁ ἱερέας microέ τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόmicroατος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς σωτηριώδουςδύναmicroης τοῦ πάθους Του ζητᾶ τήν ἐκδίωξη τοῦ διαβόλου ἀπό τόν κατηχούmicroενο Ἡ Ἐκκλησία πιστεύει ὅτικάθε ἀβάπτιστος ἄmicroεσα ἤ ἔmicromicroεσα βρίσκεται ὑπό τήνκυριαρχία ἤ ἐπήρεια τοῦ διαβόλου Ὁ Χριστός ἐπισήmicroανε ὅτι ὁ διάβολος εἶναι laquoὁ ἄρχων τοῦ κόσmicroου τούτουraquo(Ἰωάν 1231) Τό ἴδιο εἶπε καί ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής laquoὁ κόσmicroος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖταιraquo (Α΄ Ἰωάν519) Μέ τίς θεραπεῖες τῶν δαιmicroονιζοmicroένων ὁ Χριστόςἔδειχνε ὅτι ὁ διάβολος ἔχασε τήν ἀπόλυτη ἐξουσία τουστούς ἀνθρώπους Μέ τούς ἐξορκισmicroούς τῶν βαπτιζοmicroένων νηπίων σήmicroερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλλαγή τους ἀπότό προπατορικό ἁmicroάρτηmicroα καί τίς ἀρνητικές ἐπήρειεςτῶν ἁmicroαρτιῶν τῶν προγόνων τους Στήν ἀρχαία Ἐκ

κλησία οἱ ἐξορκισmicroοί τῶν κατηχουmicroένων γίνονταν πολλές φορές κατά τή διάρκεια τῆς δίχρονης ἤ τρίχρονηςπεριόδου τῆς κατήχησής τουςbull Στροφή πρός τά δυτικά τοῦ κατηχουmicroένου Ἡ δύσηγενικά συmicroβολίζει τό σκοτάδι Ἐδῶ συmicroβολίζει τόν διάβολο καί τήν προηγούmicroενη ἁmicroαρτωλή ζωή τοῦ κατηχουmicroένου bull Ἀπόταξη διαβόλου ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ ἱερέας ρωτάει τόν κατηχούmicroενο πολλές φορές νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάν θέλει νά ἀποmicroακρυνθεῖ ἀπό τήν παράταξη τοῦσατανᾶ laquoἀποτάσσῃ τῷ σατανᾷraquo καί laquoἀπετάξω τῷ σατανᾷraquo Ὁ κατηχούmicroενος στήν ἀρχαία Ἐκκλησία γιά νάδηλώσει τήν ἀποταγή τοῦ σατανᾶ σήκωνε τά χέρια τουψηλά φανερώνοντας microέ τήν κίνηση αὐτή τήν ἀπο

στροφή τουbull Ἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ κατηχούmicroενος φυσάεικαί φτύνει πρός τά δυτικά δηλ πρόςτόν σατανᾶ γιά νά δείξει τήν ἀποταγή του ἀπό αὐτόν Τό τριπλόἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα φανερώνειτήν ὁλοκληρωτική ἀποστροφή Τόφτύσιmicroο τοῦ διαβόλου φανερώνει τήνἐχθρότητα τοῦ κατηχουmicroένου πρόςτόν δυνάστη τῆς ἀνθρωπότητας bull Στροφή πρός τά ἀνατολικά τοῦκατηχουmicroένου Ἡ ἀνατολή συmicroβολίζει τόν Χριστό (Λουκᾶ 178) τό φῶςτό ἀληθινό (Ἰωάν 19) τό φῶς τοῦκόσmicroου (Ἰωάν 812) Ὅπως ὁ ἥλιοςἔρχεται ἀπό τήν ἀνατολή ἔτσι καί

τό φῶς τοῦ Θεοῦ ταυτίζεται microέ τήν ἀνατολή Ὁ βαπτιζόmicroενος γιά νά δείξει τήν ἔνταξή του στή χορεία τῶνχριστιανῶν καί τήν προσδοκία τοῦ φωτισmicroοῦ του ἀπότόν Θεό στρέφεται πρός τήν ἀνατολή bull Σύνταξη microέ Χριστό Ὁ ἱερέας ρωτάει καί πάλι πολλέςφορές τόν κατηχούmicroενο νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάντώρα θέλει νά ἐνταχθεῖ microέ τόν Χριστό laquoσυντάσσῃ τῷΧριστῷraquo καί laquoσυνετάξω τῷ Χριστῷraquo Ἡ ἐπανειληmicromicroένη ἐρώτηση ἐκφράζει τήν ἐλευθερία τοῦ κατηχουmicroένου καί τήν σίγουρη ἔνταξή του στούς ἀκολούθους τοῦΧριστοῦ Μετά ἀκολουθεῖ ἡ ἔκφραση τῆς πίστεως microέτήν ἀπαγγελία τοῦ lsquolsquoΠιστεύωrsquorsquo Στή συνέχεια ὁ ἱερέαςζητάει ἀπό τόν κατηχούmicroενο νά προσκυνήσει τόν Χριστό laquoΚαί προσκύνησον αὐτῷraquo Στήν ἀρχαία Ἐκκλησίαἔκλινε τά γόνατα ὁ κατηχούmicroενος προσκυνώντας τόνἴδιο τόν Θεό τόν Χριστό bull Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα συmicroβολίζειτόν τάφο τοῦ Χριστοῦ γιατί σύmicroφωνα microέ τόν ἀπόστολοΠαῦλο microέ τή βάπτιση laquoσυνετάφηmicroεν τῷ Χρι στῷraquo (Ρωmicro634) Ἐπίσης συmicroβολίζει τήν Ἐκκλησία ἐπειδή ἡἘκκλησία ὡς πνευmicroατική microήτρα microᾶς ἀναγεννᾶ

13H O∆OΣ

Μέ τούς ἐξορκισμούς τῶν

βαπτιζομένων νηπίων σή-

μερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλ-

λαγή τους ἀπό τό προπατο-

ρικό ἁμάρτημα καί τίς ἀρνη-

τικές ἐπήρειες τῶν ἁμαρτιῶν

τῶν προγόνων τους

bull Τό νερό Ὅπως τό νερό καθαρίζει τίς ἀκαθαρσίες τοῦσώmicroατος ἔτσι καί ἡ βάπτιση microᾶς καθαρίζει ἀπό τίςἁmicroαρτίες Τό νερό τῆς ἁγίας κολυmicroβήθρας συmicroβολίζειτόν θάνατο καί τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Ὅπως τόνερό τοῦ Κατακλυσmicroοῦ κατέστρεψε τήν ἁmicroαρτωλήἀνθρωπότητα ἤ τό νερό τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας κατέστρεψε τόν Φαραώ ἔτσι καί τό νερό τῆς βαπτίσεως καταστρέφει τήν κάθε ἁmicroαρτία τοῦ βαπτιζοmicroένου καί τήνἐπιρροή τοῦ σατανά ἐπάνω του Ὅπως τό νερό (ἄβυσος)microέ τήν παρουσία (ἐπεφέρετο) τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος(Γέν 12) ἔγινε ἡ πηγή τῆς ζωῆς ἔτσι καί τό νερό τῆςβαπτίσεως microέ τόν ἐρχοmicroό τοῦ ἰδίου τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος προσφέρει τήν ἀναγέννηση (Ἰωάν 335)τοῦ βαπτιζοmicroένουbull Ἐπορκιστικό ἔλαιο Τό λάδι ἁγιάζεται microέτρία ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα γιά νάἀπαλλαχθεῖ ἀπό τίς δυνάmicroεις τοῦ σκότους νάκαταστεῖ ἐξαγιαστικό καί ἀνακαινιστικό καίνά ἁγιάσει τόν κατηχούmicroενο ἀπαλλάσσοντάςτον ἀπό δαιmicroονικές ἐπιρροές Ἐπειδή αὐτό τόλάδι ἐξορκίζει (διώχνει) τίς πονηρές δυνάmicroειςὀνοmicroάζεται ἐπορκιστικόν ἔλαιον Τό ἐπορκιστικόνἔλαιον ρίχνεται τρεῖς φορές σταυροειδῶς στό νερό τῆςἁγίας κολυmicroβήθρας microέ τή δοξολογική λέξη ldquoἈλληλούιαrdquo (δόξα στόν Κύριο) γιά νά τελειωθεῖ ὁ καθαγιασmicroός του Ἐπίσης ὁ ἱερέας χρίει microέ τό λάδι σταυροειδῶςmicroέ τά τρία δάκτυλα ὅλα τά microέρη τοῦ σώmicroατος τοῦ βαπτιζοmicroένου στό microέτωπο στό στῆθος στό στόmicroα στάαὐτιά στήν πλάτη στά χέρια στά πόδια γιά ὁλοκλήρωση τῆς ἀπελευθέρωσης (ἐξορκισmicroοῦἐπορκισmicroοῦ) ἀπότίς σκοτεινές δυνάmicroεις Τό ἔλαιον συmicroβολίζει τό ἔλεοςτοῦ Θεοῦ πρός τόν βαπτιζόmicroενο Μέ τή βάπτιση ὁ ἁmicroαρτωλός ἄνθρωπος ἀποκαταλλάσσει τή σχέση του microέ τόνΘεό καί ἀποκαθίσταταισυmicroφιλιώνεται Ἐπειδή στήνἀρχαία ἐποχή ἄλειφαν microέ λάδι τούς παλαιστές στά γυmicroναστήρια γιά νά τονωθεῖ το σῶmicroα τους καί νά διαρκεῖπιό πολύ ὁ ἀγώνας ἔτσι καί microέ τό λάδι τῆς βαπτίσεωςσυmicroβολίζεται ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος ἀπό τή βάπτιση καίmicroετά γίνεται ἀθλητής τοῦ πνευmicroατικοῦ ἀγώναbull Τριπλή κατάδυση καί ἀνάδυση Ἡ τριπλή κατάδυσηκαί ἀνάδυση συmicroβολίζει τόν τριήmicroερο ἐνταφιασmicroό καίτήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroενhellipraquo (Ρωmicro 63) Ἐπίσης συmicroβολίζει τόν θάνατοτοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἀνάσταση τοῦ νέουbull Ἐπίκληση Τριαδικοῦ Θεοῦ Σύmicroφωνα microέ τά λόγιατοῦ Κυρίου ἡ βάπτιση γίνεται στό ὄνοmicroα τῆς ἉγίαςΤριάδος (Ματθ 2819) Ἡ ἐπίκληση τῆς Ἁγίας Τριάδος φανερώνει ὅτι ὅπως ὁ Τριαδικός Θεός ἔπλασε τόνἄνθρωπο ἔτσι ὁ ἴδιος Θεός ἀναπλάθει τόν ἄνθρωποστήν Ἐκκλησία Τουbull Τριχοκουρία Ἡ σταυρόσχηmicroη κουρά τῶν τριχῶν τῆςκεφαλῆς τοῦ βαπτισθέντος σηmicroαίνει τήν ἀφιέρωσή τουστόν Θεό Ὑπῆρχε στούς εἰδωλολάτρες καί στούς ἰου

δαίους (Ἀριθmicro 613 Πράξ 1818 καί 212326) τόἔθιmicroοτάmicroα νά ἀφιερώνουν κοmicromicroένα microαλλιά στόν ΘεόΟἱ δοῦλοι στήν ἀρχαία ἐποχή κουρεύονταν ἐντελῶς γιάνά δείξουν ὅτι ἀνήκουν σέ κάποιον κύριο Ἡ προσφοράτῶν πρώτων microαλλιῶν (ἀπαρχή) στόν Θεό ἀποτελεῖσύmicroβολο τῆς πλήρους ἀφιερώσεως σrsquoΑὐτόν καί ἔκφρασηεὐχαριστίας γιά τήν ἀναγέννηση τοῦ βαπτίσmicroατος bull Ἔνδυση Μετά τή βάπτιση ντύνουν τόν βαπτιζόmicroενοmicroέ καινούρια λευκά ροῦχα Τά λευκά ροῦχα συmicroβολίζουντήν καθαρή ψυχή τοῦ βαπτισmicroένου καί τόν ἐρχοmicroό τοῦΧριστοῦ (Γαλ 327 laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητεΧριστόν ἐνεδύσασθεraquo) καί τῆς φωτεινῆς χάριτος τοῦ

Ἁγίου Πνεύmicroατος Τό λευκό συmicroβολίζει τήχαρά τῆς Ἀνάστασης καί τή δόξα τῆς Μεταmicroόρφωσης τοῦ Χριστοῦ Τό λευκό ὑποδεικνύειστόν βαπτισmicroένο τόν ἀγώνα πού πρέπει νάκάνει στό ἑξῆς γιά νά κρατήσει καθαρή τήνψυχή τουbull Χορός Μέ τό ψάλσιmicroο τοῦ laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθεraquo ὁἱερέας microέ τόν ἀνάδοχο καί τόν βαπτισmicroένο πε

ριφέρονται κυκλικά γύρω ἀπό τήν ἁγία κολυmicroβήθρα Ὁχορός αὐτός εἶναι τριπλός εἰς τύπον τῆς Ἁγίας Τριάδοςκαί ἐκφράζει τή χαρά τῶν ἀνθρώπων καί ὅλων τῶνἀγγέλων γιά τήν εἴσοδο ἑνός πλανεmicroένου προβάτου στήmicroάντρα τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία Ὁ Χριστός εἶπεὅτι laquoχαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπίἑνί ἁmicroαρτωλῷ microετανοοῦντιraquo (Λουκᾶ 1510) Ὁ εὔθυmicroος χορός microᾶς παραπέmicroπει στή χαρά τοῦ γάmicroου καθότικι ἐδῶ ἔχουmicroε πνευmicroατικό γάmicroο τήν ἕνωση τοῦ νεοφωτίστου microέ τόν νυmicroφίο Χριστό bull Λαmicroπάδες Στόν νεοφώτιστο προσφερόταν ἀναmicromicroένηλαmicroπάδα Μέ τόν σηmicroερινό νηπιοβαπτισmicroό καλό εἶναιτή λαmicroπάδα νά τήν κρατάει ὁ ἀνάδοχος Ἡ φωτοχυσίατῶν λαmicroπάδων συmicroβολίζει τό φῶς τοῦ Χριστοῦ πούἔλαβε ὁ βαπτισmicroένος καί τή χαρά τοῦ οὐρανοῦ καί τῶνχριστιανῶν γιά τήν εἴσοδό του στήν Ἐκκλησία Στήνἀρχαία Ἐκκλησία ἄναβαν ὅλοι οἱ χριστιανοί λαmicroπάδεςστό ναό κατά τά Φῶτα καί τή Λαmicroπρή πού γίνονταν οἱπερισσότερες βαπτίσεις Ἡ φωτοχυσία ἐπίσης ὑπενθυmicroίζει στόν νεοφώτιστο ὅτι στό microέλλον πρέπει νά ζεῖκατά τά λόγια τοῦ Χριστοῦ φωτεινά laquoοὕτω λαmicroψάτωτό φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσινὑmicroῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑmicroῶν τόνἐν τοῖς οὐρανοῖςraquo (Ματθ 516)bull Σταυρός Μέ τό κρέmicroασmicroα τοῦ Σταυροῦ στό λαιmicroό τοῦνεοφωτίστου συmicroβολίζεται ὅτι ὁ νέος χριστιανός σύmicroφωνα microέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ laquoεἴ τις θέλει ὀπίσω microουἐλθεῖν ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόναὐτοῦ καί ἀκολουθείτω microοιraquo (Ματθ 1624) ἀκολουθεῖτόν Χριστό σηκώνοντας στό ἑξῆς τό σταυρό του ὉΣταυρός ὡς ἱερό ἀντικείmicroενο προστατεύει τόν χριστιανόἀπό τις ἐπιθέσεις τοῦ πονηροῦ

14 H O∆OΣ

Ἀπό τούς πονηρούς λογισmicroούς πού πολεmicroοῦντόν ἄνθρωπο τρεῖς εἶναι οἱ πιό σκληροίτῆς ἀπιστίας τῆς βλασφηmicroίας καί τῆς

πορνείαςΓιά νά κοπάσει αὐτός ὁ πόλεmicroος πρέπει πρῶτα

νά γνωρίζεις πότε ἁmicroαρτάνεις καί πότε ὄχι ∆ένἁmicroαρτάνεις ὅταν ὁ νοῦς ἡ βούλησις δέν συγκατατίθεται στούς λογισmicroούς πολύ περισσότεροὅταν τούς ἀποστρέφεται ἤ τούς περιφρονεῖ Ἁmicroαρτάνεις κάποτε καί θανάσιmicroα ὅταν ὁ νοῦς αὐτοπροαίρετα συγκρατεῖ τούς λογισmicroούς καί ἡ καρδιάἡδύνεται καί εὐχαριστεῖται micro αὐτούς Ὅποιος πολεmicroεῖται ἀπό πονηρούς λογισmicroούς καί δέν τούςἀποδέχεται ταράσσεται ὅmicroως νοmicroίζοντας ὅτιἁmicroάρτησε αὐτός εἶναι microικρόψυχος ἐmicroπαίζεταιἀπό τόν διάβολο καί δέν γνωρίζει νά διακρίνει microεταξύ προσβολῆς καί συγκαταθέσεως

Μήν παραξενεύεσαι πού οἱ ἴδιοι λογισmicroοί φέρνουν microαζί τους καί θάνατο καί ζωή αἰώνιο θάνατο ἤ αἰώνια ζωή Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποδέχεται προκαλοῦν θάνατο Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποστρέφεται καί τούς πολεmicroᾶ χαρίζουν ζωή καίαὐξάνουν τόν microισθό του στόν οὐρανό

Συmicroβαίνει κάποτε νά ἔρχονται λογισmicroοί ἀπιστίας ἤ βλασφηmicroίας κατά τοῦ Θεοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἤ τῶν ἁγίων Καmicromicroιά φορά ἀντικρύζοντας τά ἄχραντα καί θεῖα Μυστήρια ἤ τίςἅγιες εἰκόνες πέφτουν ἐπάνω σου σάν microαῦρο σύννεφο βλάσφηmicroες σκέψεις Περιφρόνησε αὐτούςτούς λογισmicroούς Ἀδιαφόρησε Μήν ἀνησυχεῖς καίmicroή θλίβεσαι γιατί ἔτσι χαροποιεῖς τόν διάβολοΤοῦ ἀρκεῖ νά σέ βλέπει θλιmicromicroένο καί συγχυσmicroένοἄν δέν κατορθώσει κάτι χειρότερο Θά ἐπαυξήσειτότε τούς λογισmicroούς σου γιά νά ἐξουθενώσει τελείως τή συνείδησή σου Ὅταν ὅmicroως σέ δεῖ νά περιφρονεῖς τούς βλάσφηmicroους λογισmicroούς θά ἀποmicroα

κρυνθεῖ ντροπιασmicroένος Πρόσεξε καί θά διαπιστώσεις ὅτι καί τά τρία εἴδη τῶν λογισmicroῶν γεννιοῦνται συχνά ἀπό τήν κατάκριση Μήν κατακρίνεις τόν ἀδελφό σου καί θά καταφέρεις γενναῖοπλῆγmicroα στούς πονηρούς λογισmicroούς Ἐπειδή ὅmicroωςὁ πόλεmicroος τῶν λογισmicroῶν ταλαιπωρεῖ συνήθωςτούς ὑπερηφάνους καί φθονερούς ὁ πιό σίγουροςτρόπος γιά ν ἀπαλλαγεῖς ἀπ αὐτόν εἶναι νά καλλιεργήσεις microέσα σου τήν ταπείνωση καί τήν ἀκακία

Οἱ ἅγιοι Πατέρες διδάσκουν καί ὑποδεικνύουντά microέσα καί τούς τρόπους πού θά χρησιmicroοποιήσειςγιά νά νικήσεις τούς λογισmicroούς καί νά καταισχύνεις τούς δαίmicroονες πού τούς σπέρνουν microέσα σου Νά τούς φανερώνεις στόν πνευmicroατικό σου microέ

τήν ἐξοmicroολόγηση Νά προσεύχεσαι στόν Κύριο microέ θέρmicroη ἀναθέ

τοντας σ Ἐκεῖνον τήν ἀσθένειά σου καί ὁmicroολογώντας τήν ἀδυναmicroία σου

Νά καλλιεργεῖς microέσα σου τή συντριβή τοῦ νοῦτήν αὐτοmicroεmicroψία καί γενικά ταπεινό φρόνηmicroα

Ν ἀγαπήσεις τή νηστεία πού θανατώνει πρόπαντός τούς σαρκικούς λογισmicroούς

Ν ἀγαπήσεις τούς σωmicroατικούς κόπους καίmicroόχθους πού ταπεινώνουν τό σῶmicroα καί πνίγουν microέσα στόν ἱδρώτα σου τίς πανουργίες τῶνδαιmicroόνων

Νά ζεῖς συνέχεια microέ τή microνήmicroη τοῦ θανάτου καίτῆς φοβερῆς κρίσεως τοῦ Θεοῦ

Ν ἀντιπαραθέτεις στούς ρυπαρούς λογισmicroούςἄλλους λογισmicroούς ὑγιεῖς καί θεαρέστους

Τέλος ἄν εἶσαι δυνατός περιφρόνησε καί περιγέλασε τούς λογισmicroούς κι ὕστερα προσπέρασέτους ἀδιάφοραὉ τελευταῖος αὐτός τρόπος ἐξευτελίζει τελείως

τούς δαίmicroονες

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟΚΑ΄ Ἔκδοση τῆς διασκευῆς ἀπό τά ρωσικά ἀπό τήν Ἱερά Μονή Παρακλήτου

Ὠρωπός Ἀττικῆς 2005 (σελ 1517)

Πόλεmicroος λογισmicroῶν

∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι ΟΥ Τ ΟΥ Ρ ΟΥ Σ Τ Ω Φ

15H O∆OΣ

Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν προτεσταντικῶνκυρίως ἀλλὰ καὶ ἄλλων αἱρετικῶν ἀντιλή-ψεων καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς ἔντονης κυριαρ-

χίας τῆς λογοκρατίας τίθεται συχνὰ τὸ ἐρώτημα ἐὰνὁ νηπιοβαπτισμὸς εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ ἀποκεκα-λυμμένο θέλημα τοῦ Θεοῦ Πίσω ἀπὸ τὸ ἐρώτημααὐτὸ κρύβεται ἡ ἀμφισβήτηση τῆς πρα κτικῆς στὴνὈρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ βαπτίζονται τὰ νέα της μέληστὴν νηπιακὴ ἡλικία καὶ ἡ ἐνθάρρυνση νὰ ἐγκατα-λειφθεῖ ἡ μακραίωνη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ παράδοσηὩς βασικὰ ἐπιχειρήματα προβάλλονται ἡ θεωρού-μενη ἔλλειψη ἁγιογραφικῶν μαρτυριῶν ἡ θεωρού-μενη διαπίστωση ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἦταν ἄγνω-στος στοὺς ἀποστο λικοὺς χρόνους καὶ στοὺς ἑπομέ-νους τρεῖς αἰῶνες καί τέλος ἡ ἀπουσία τῆς ἐλεύθε-ρης βούλησης στὰ νήπια

Ἐὰν καὶ κατὰ πόσον ἰσχύουν τὰ παραπάνωἐπιχειρήματα θὰ τὸ ἐρευνήσουμε στὴν συνέ-χεια

1 Ἡ μαρτυρία τῶν Ἁγίων Γραφῶν Ὅσο κι ἄν ἐρευνήσει κάποιος τὶς

Ἅγιες Γραφὲς εἶναι ἀδύνατο νὰ βρεῖσrsquoαὐτὲς ρητὴ ἐντολή μὲ τὴν ὁποίανὰ ἀπαγορεύεται ὁ νηπιο βαπτι -σμός Δὲν ὑπάρχει βέβαια καὶ ρητὴἐντολή μὲ τὴν ὁποία νὰ συστήνε-ται Κι αὐτὸ διότι γιὰ τοὺς πιστοὺςτῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὁ νη-πιο βαπτισμὸς δὲν ἀποτε λοῦσε πρό-βλημα Ὑπῆρχε ἡ βεβαιότητα ὅτι τὰ νέατης μέλη μποροῦσαν νὰ βαπτισθοῦν σὲὁποιαδήποτε ἡλικία κι ἄν εὑρίσκοντοἀκόμη καὶ στὴν νηπιακή Οἱ ἁγιογρα-φικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν ἀμετακίνητηαὐτὴ πεποίθηση τῆς ἈποστολικῆςἘκκλησίας εἶναι ποικίλες

Τὰ εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ κείμενα τῆςΚαινῆς Διαθήκης μᾶς διδάσκουν ὅτι τὸ χριστιανικὸβάπτισμα εἶναι τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆς Νέας Δια-θήκης τὴν ὁποία ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μὲ τὸν ΝέοἸσραήλ ὅπως ἀκριβῶς τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆςΠαλαιᾶς Του Διαθήκης ἦταν ἡ περιτομή Ὅταν ὁΧριστὸς λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάληψή του παραγ-γέλλει στοὺς μαθητές του νὰ laquoμαθητεύσουν πάντα τὰ

ἔθνη βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶτοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo (Μτθ 2819)θέτει ὡς πρώτη καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴνἔνταξή τους στὸν Νέο Ἰσραήλ στὴν Ἐκκλησία τὴνβάπτισή τους Ἔτσι τὸ βάπτισμα γίνεται τὸ ἀπαραί-τητο σημάδι τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας Κατὰ παρό-μοιο τρόπο καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἡ περιτομὴἀποτελοῦσε τὸ ἀπαραίτητο σημάδι ἐκείνων ποὺ ἀνή-καν στὸν λαό τοῦ Θεοῦ Εἶναι γνωστὸ ὅτι στὴν ΠΔιαθήκη ὁ Θεός ὄχι ἁπλῶς ἐπέτρεπε στὰ νήπια νὰδεχθοῦν τὴν περιτομή ἀλλὰ ρητὰ ἐντελλόταν νὰὑποβληθεῖ στὴν περιτομὴ κάθε ἀγόρι κατὰ τὴν ὀγδόηἡμέρα μετὰ τὴν γέννησή του (Γεν 179-14) Γιατὶ λοι-πόν στὴν Κ Διαθήκη νὰ ἀποκλείσει ὁ Θεὸς τὰ νήπιανὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας του Αὐτὴ ἡ πρακτικὴ

τῆς περιτομῆς στὴν Π Διαθήκη ἀποτελεῖ ξεκά-θαρη ἁγιογραφικὴ κατοχύρωση τοῦ νηπιο-

βαπτισμοῦἈπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἰδιαίτερα

ἀξιοπρόσεκτος ὁ λόγος τὸν ὁποῖο ἀπη-ύθυνε ὁ ἀπόστολος Πέτρος στὸπλῆθος ποὺ παρακολουθοῦσε τὸ γε-γονὸς τῆς Πεντηκοστῆς laquoΜετανοή-σατε καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶνἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφε-σιν ἁμαρτιῶν καὶ λήψεσθε τὴν δω-ρεὰν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Ὑμῖν γάρἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοιςὑμῶν καὶ πᾶσι τοῖς εἰς μακράνraquo(Πρξ 238-39) Τὸ πρῶτο μέροςτοῦ χωρίου ἀποτελεῖ τὸ κατrsquoἐξοχὴν ἐπιχείρημα τῶν Προτε-

σταντῶν ἐναντίον τοῦ νηπιοβα-πτισμοῦ Ὅμως οἱ ἴδιοι ἀποφεύγουν

ἐπιμελῶς νὰ ἀναφερθοῦν καὶ στὴ συνέχειατοῦ χωρίου στὴν ὁποία ρητὰ λέγεται ὅτι ἡ ὑπόσχεσητοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν λήψη τοῦ ἁγίου Πνεύματος μὲ τὸβάπτισμα ἀφορᾶ καὶ στὰ τέκνα τους ἀνεξαρτήτωςἡλικίας

2 Ὁ νηπιοβαπτισμὸς γνωστὸς στὴν Ἐκκλησίαἀπὸ τὴν ἀρχὴ καὶ ἀδιάκοπα

Ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἀποτελεῖ πράξη τῆς Ἐκκλησίαςἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους καὶ ἀδιάκοπα μέχρικαὶ σήμερα Εἶναι πολὺ γνωστὲς οἱ περιπτώσεις βα-

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΥτοῦ Ἀρχιμ Αὐγουστίνου Γ Μύρου Δρ Θ

16 H O∆OΣ

πτίσεως ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας τοῦ Κορ-νηλίου (Πρξ 1048) τῆς Λυδίας (Πρξ 1615) τοῦ δε-σμοφύλακος τῶν Φιλίππων (Πρξ 1631-34) τοῦἀρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 188) καὶ τοῦ Στε-φανᾶ (Α΄ Κορ 1615) στὶς ὁποῖες θὰ ὑπῆρχαν μικρὰπαιδιὰ καὶ νήπια Ἄν στὴν ἐποχὴ αὐτὴ οἱ βαπτίσειςτῶν ἐνηλίκων ἀποτελοῦν τὸν κανόνα αὐτὸ ἐξηγεῖταιἀπὸ τὸ ὅτι οἱ πρῶτοι ποὺ προσέρχονται στὴν Πίστηεἶναι ἐνήλικες πολλοὶ μάλιστα ἔγγαμοι μὲ ἀπίστουςσυντρόφους γεγονὸς ποὺ δυσκολεύει ἀκόμη πε ρισ-σότερο τὴν βάπτιση τῶν νηπίων Ὅμως ἀπὸ τὴνεἰδικὴ αὐτὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε κανεὶς δὲνμπορεῖ νὰ συμπεράνει ὅτι ἡ πράξη τοῦ νηπιο -βαπτισμοῦ ἦταν ἄγνωστη Οἱ παραπάνω ἁγιο γρα-φικὲς μαρτυρίες βεβαιώνουν τὸ ἀντίθετο Περισσό-τερο ὅμως βεβαιώνεται ἡ πράξη αὐτὴ τῆς Ἐκ κλησίαςἀπὸ τὴν συνέχειά της ὅπως μαρτυ-ρεῖται ἀπὸ τοὺς μετα ποστολικοὺςκαὶ λίγο μεταγενέστερους πατέρες

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (130-202 μΧ)γράφει laquoΔιότι αὐτός [ὁ Χριστός]ἦρθε στὴ γῆ γιὰ νὰ μᾶς σώση ὅλουςδιrsquo αὐτοῦ - ὅλους λέγω ποὺ θὰ ἀνα- γεννηθοῦν διrsquo αὐτοῦ ἐν Θεῷ -νήπιαπαιδιά ἐφήβους νέους καὶ γέρουςἮλθε λοιπόν γιὰ κάθε ἡλικία γενό-μενος νήπιος γιὰ τὰ νήπια καθαγιά-ζοντας τὸ παιδὶ γιὰ τὰ παιδιά γε-νόμενος πρὸς αὐτὰ ταυτόχρονα πα-ράδειγμα εὐσεβείας ἀρετῆς καὶ τα-πείνωσηςraquo (Κατὰ Αἱρέσεων 2 PG7783-784) Ὁ Ὠριγένης μεταφέρειτὴν ἀποστολικὴ παράδοση γράφοντας laquoΜπορεῖ κά-ποιο παιδί ποὺ μόλις γεννήθηκε νὰ ἁμαρτήση Κιὅμως ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς (505-7) καὶτὸν Ἰώβ (144) ἔχει ἁμαρτία γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰπροσφέρη κάποια θυσία Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ Ἐκκλη-σία ἔλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὴν παράδοση νὰ βα-πτίζωνται καὶ τὰ παιδιάΟἱ ἄνθρωποι στοὺς ὁποίουςπαραδόθηκαν τὰ ἱερὰ Μυστήρια γνώριζαν ὅτι μέσαστὸν καθένα μας ὑπῆρχε ἔμφυτη ἡ μόλυνση τῆς ἁμαρ-τίας ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ ξεπλυθῆ διrsquo ὕδατος καὶ Πνεύ-ματοςraquo (Σχόλια εἰς Ρωμαίους 519 PG 141047) Ὁἅγιος Κυπριανός (200-258) τονίζει laquoἈπὸ αὐτὴ τὴνπνευματικὴ περιτομή [τὸ Βάπτισμα] δὲν πρέπει νὰἐμποδίζεται κανείς κανεὶς δὲν πρέπει νὰ κρατῆταιμακρυὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τὸ ὁποῖοἀφοῦ τηρήθηκε καὶ διατηρήθηκε χάριν ὅλων μας πι-στεύουμε ὅτι ἀκόμα περισσότερο πρέπει νὰ τηρηθῆγιὰ τὰ βρέφη καὶ τὰ νεογέννητα τὰ ὁποῖα ἕνεκεν

αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς θέσεώς τους χρήζουν περισσό-τερο τῆς βοηθείας μας καὶ τοῦ θείου ἐλέουςraquo (EpistulaLVIII)

3 Μὲ τὸ Βάπτισμα τοῦ νηπίου δὲν καταργεῖταιἡ ἐλεύθερη βούλησή του

Στὴν περίπτωση τῶν νηπίων δὲν τίθεται καθόλουθέμα ἐλευθέρας βουλήσεως διότι αὐτὴ δὲν μπορεῖκαθόλου νὰ ἐκδηλωθεῖ ὄχι μόνον γιὰ τὸ βάπτισμαἀλλὰ καὶ γιὰ καμμία ἄλλη ἐπίδραση ἐπάνω τους Μὲτὴν ἴδια λογική ποὺ κάποιοι ἀρνοῦνται τὸ βάπτισμαστὰ νήπια κάποιοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ ἀρνη-θοῦν σrsquo αὐτὰ τὴν παροχὴ συγκεκριμένης τροφῆςἐνδυ μασίας φαρμάκων καὶ στὰ μεγαλύτερα παιδιὰτὴν ἀποστολὴ στὸ νηπιαγωγεῖο στὸ σχολεῖο Ὅλεςαὐτὲς οἱ ἐνέργειες θεωροῦνται ἀπαραίτητες γιὰ τὸ

καλῶς νοούμενο συμφέρον τοῦ παι-διοῦ καὶ ἐπιβάλλονται χωρὶς τὴνσυγκα τάθεσή του Πολὺ δὲ περισσό-τερο θὰ πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπrsquo ὄψινὅτι ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυφόροι τουδὲν ἔχουν κανένα ἀπολύτως ἐνδοι-ασμὸ νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξενή-σουν τὴν ὁποιαδήποτε βλάβη στὸἀφύλακτο ἀπὸ τὴν θεία χάρη νήπιοἙπομένως δὲν πρόκειται γιὰ δυνα-τότητα ἐπιλογῆς τοῦ νηπίου ἀλλὰγιὰ δυνατότητα ἐπιλογῆς αὐτῶν ποὺτάχθηκαν νὰ προστατεύουν τὸνήπιο σχετικὰ μὲ τὸ ποιὲς δυνάμειςθὰ ἐνεργήσουν ἐπάνω του τοῦ Θεοῦἤ τοῦ διαβόλου Ἐξ ἄλλου ὅταν τὸνήπιο ἐνηλικιωθεῖ καὶ θελήσει νὰ

ἐγκαταλείψει τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ τὸκάνει

Ἀξίζει νὰ κλείσουμε τὴν σύντομη αὐτὴ μελέτη μὲτὴν ὁμολογία ἑνὸς πρώην προτεστάντη τοῦ Ματ-θαίου Γκάλλατιν ὁ ὁποῖος γιὰ χρόνια δίδασκε ἐναν-τίον τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἀλλὰ μετὰ τὴν μετα-στροφή του γράφει laquoἈνακάλυψα ὅτι ὅλοι αὐτοί ndash ὁΕἰρηναῖος ὁ Ὠριγένης ὁ Κυπριανός καὶ ἄλλοι ndash τι-μοῦσαν τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὡς θεόπνευστακείμενα καὶ θεωροῦσαν τὶς ἀπόψεις αὐτὲς περὶ τοῦ Βα-πτίσματος καὶ τῆς σωτηρίας τῶν νηπίων ἀπόλυτασύμφωνες μὲ τὰ κείμενα αὐτά Πρέπει νὰ ὁμολογήσωὅτι ἔχω περάσει πολλὲς ὧρες γονατιστὸς κλαίγονταςκαὶ παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ μὲ συγχωρήση ποὺ συ-κοφάντησα τοὺς ἁγίους Του Καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομαμιᾶς ἰδέας ποὺ δὲν ὑπῆρχε κἄν τὰ πρῶτα χίλια πεν-τακόσια χρόνια τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίαςraquo (Διψών-τας γιὰ τὸν Θεό σ 202)

Ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυ-

φόροι του δὲν ἔχουν κα-

νένα ἀπολύτως ἐνδοιασμὸ

νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξε-

νήσουν τὴν ὁποιαδήποτε

βλάβη στὸ ἀφύλακτο ἀπὸ

τὴν θεία χάρη νήπιο

17H O∆OΣ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

Α΄ Προτυπώσεις Στήν Καινή ∆ιαθήκη ἔχουmicroε ἀναφορές σέ

προεικονίσειςπροτυπώσεις καί σέ συmicroβολισmicroούς τοῦ βαπτίσmicroατος Ὁ ἀπόστολος Πέτροςστήν Α΄ Καθολική Ἐπιστολή του (32021)γράφει ὅτι ἡ σωτηρία τῆς Κιβωτοῦ τοῦ Νῶεπροεικόνιζε τή σωτηρία πού προσφέρει τόχριστιανικό βάπτισmicroα Γράφει στόν στίχο 21laquoὅ ἀντίτυπον (τῆς Κιβωτοῦ) νῦν καί ἡmicroᾶςσώζει βάπτισmicroαraquo Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήνΑ΄ πρός Κορινθίους Ἐπιστολή του (1012)γράφει ὅτι ἡ νεφέλη καί ἡ διάβαση τῆςἘρυθρᾶς Θάλασσας προεικόνιζε τό βάπτισmicroαΓράφει laquoοἱ πατέρες ἡmicroῶν πάντες ὑπό τήν νεφέλην ἦσαν καί πάντες διά τῆς θαλάσσηςδιῆλθον καί πάντες εἰς τόν Μω1σῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νεφέλῃ καί ἐν τῇ θαλάσσῃraquo Ἐδῶ ἐννοεῖὅτι ὅπως οἱ Ἰσραηλῖτες microέ τή διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας ἐλευθερώθηκαν ἀπό τή δουλεία ἔτσι καί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroα ἀπελευθερώνονται ἀπό τή δουλεία τῆς ἁmicroαρτίας καί τοῦ διαβόλου Ἐπίσης ὅπως ἡ νεφέλη προστάτευε τό λαό ἀπό τή ζέστη καί τό κρύο ἔτσικαί τό βάπτισmicroα προστατεύει τόν χριστιανό ἀπό τόνδιάβολο

Ὁ Κύριος ὀνόmicroασε τή Σταύρωσή Του βάπτισmicroαΕἶπε laquoβάπτισmicroα δέ ἔχω βαπτισθῆναι καί πῶς συνέχοmicroαι ἕως οὗ τελεσθῇraquo δηλ lsquolsquoπρόκειται νά βαπτισθῶ microέβάπτισmicroα αἵmicroατος καί στενοχωροῦmicroαι καί ἀνυποmicroονῶἕως ὅτου τελεστεῖrsquorsquo (Λουκᾶ 1250) Τήν ἴδια ταύτισηἔκανε ὁ Χριστός κι ὅταν οἱ microαθητές Του Ἰάκωβος καίἸωάννης τοῦ ζήτησαν πρωτοκαθεδρίες Τούς ρώτησεlaquoδύνασθε πιεῖν τό ποτήριον ὅ ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα ὅ ἐγώ βαπτίζοmicroαι βαπτισθῆναιraquo δηλ lsquolsquomicroπορεῖτενά πιεῖτε τό ποτήρι πού ἐγώ πίνω καί τό βάπτισmicroα πούἐγώ βαπτίζοmicroαι νά βαπτισθεῖτεrsquorsquo (Ματθ 2022 καίΜάρκ 1038) Ὅταν αὐτοί τοῦ ἀπάντησαν ὅτι microποροῦντούς εἶπε ὅτι θά πιοῦν τό πικρό ποτήρι καί θά βαπτισθοῦν microέ τό πάθος Του ἀλλά ποιός θά καθίσει κοντάΤου στή βασιλεία Του εἶναι θέmicroα τοῦ Πατρός ΤουὍπως τό βάπτισmicroαλουτρό καθαρίζει τό σῶmicroα ἀπό τήβρῶmicroα ἔτσι καί τό σταυρικό πάθος τοῦ Χριστοῦ ὡς βάπτισmicroα αἵmicroατος καθάρισε τήν ἀνθρωπότητα ἀπό τίςἁmicroαρτίες της

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀκολουθώντας τά συmicroβολικά

λόγια του Κυρίου λέει ὅτι καί οἱ χριστιανοίmicroέ τό βάπτισmicroά τους γίνονται microέτοχοι στόσταυρικό θάνατο τοῦ Χριστοῦ Γράφει στήνπρός Ρωmicroαίους Ἐπιστολή του (634) laquoἬἀγνοεῖτε ὅτι ὅσοι ἐβαπτίσθηmicroεν εἰς Χριστόν᾿Ιησοῦν εἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroεν Συνετάφηmicroεν οὖν αὐτῷ διά τοῦβαπτίσmicroατος εἰς τόν θάνατον ἵνα ὥσπερἠγέρθη Χριστός ἐκ νεκρῶν διά τῆς δόξης τοῦπατρός οὕτω καί ἡmicroεῖς ἐν καινότητι ζωῆςπεριπατήσωmicroενraquo Ἡ καινούρια ζωή τοῦ βαπτίσmicroατος προσφέρθηκε microέ τόν θάνατο τοῦΧριστοῦ γιατί ὁ Χριστός ἔπαθε γιά τίςἁmicroαρτίες τῶν ἀνθρώπων Ἐδῶ βλέπουmicroε τήνπρώτη ἀναφορά στόν συmicroβολισmicroό τοῦ βαπτίσmicroατος microέ τήν τριήmicroερη ταφή τοῦ Κυ

ρίου ὅπως ἀναστήθηκε ὁ Χριστός microετά τόν θάνατόΤου ἔτσι καί ὁ βαπτιζόmicroενος πεθαίνει ὡς παλαιόςἄνθρωπος τῆς ἁmicroαρτίας καί ἀνασταίνεται ὡς καινόςἄνθρωπος τῆς χριστιανικῆς ζωῆς

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας διακρίνουν ποικίλεςπροτυπώσεις τοῦ βαπτίσmicroατοςbull Ὅπως ἡ περιτοmicroή ἦταν ἔνδειξη τῆς πίστεως καί τῆςἀφιερώσεως τῶν Ἰσραηλιτῶν πρός τόν Θεό ἔτσι καί τόχριστιανικό βάπτισmicroα ὡς πνευmicroατική περιτοmicroή ἀποτελεῖ ἔνδειξη τῆς πίστεως καί ἀφιερώσεως τῶν χριστιανῶν στόν Χριστό bull Ὅπως ὁ Κατακλυσmicroός τοῦ Νῶε κατέστρεψε τήνἁmicroαρτωλή ἀνθρωπότητα ἔτσι καί τό βάπτισmicroα ἀπαλείφει τίς ἁmicroαρτίες τῶν βαπτιζοmicroένων bull Ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι εἰσέρχονταν στόν ἱερό ναό ἀφοῦ καθαρίζονταν τελετουργικά microέ νερό καί ραντισmicroούς ἔτσικαί οἱ χριστιανοί εἰσέρχονται στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ microετά ἀπό τόν καθαρmicroό πού προσφέρει τό βάπτισmicroαbull Ὅπως ὁ τυφλός του Εὐαγγελίου βρῆκε τό φῶς του microέτό νίψιmicroο στήν κολυmicroβήθρα τοῦ Σιλωάmicro (Ἰωάν 97)ἔτσι καί ὁ κάθε βαπτιζόmicroενος στήν ἁγία κολυmicroβήθραχριστιανός βρίσκει τό πνευmicroατικό του φῶςbull Ὅπως θεραπεύονταν οἱ ἀσθενεῖς πού ἔmicroπαιναν στόταρασσόmicroενο νερό τῆς κολυmicroβήθρας τῆς Βηθεσδᾶ ἔτσικαί οἱ χριστιανοί microέ τό βάπτισmicroά τους στήν ἁγία κολυmicroβήθρα θεραπεύονται ἀπό τίς ψυχικές ἀσθένειες τίςἁmicroαρτίες

12 H O∆OΣ

ΧΧρριισσττιιααννιικκόό ββάάππττιισσμμαα ππρροοττυυππώώσσεειιςς κκααίί σσυυμμββοολλιισσμμοοίί

τοῦ Ἀρχιμ Μαξίμου Παναγιώτου

Β΄ Συmicroβολισmicroοίbull Ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα ἀπό ἱερέα Ὁ ἱερέαςστήν ἀρχή τῆς Κατήχησης φυσᾶ τριπλά σταυροειδῶςπρός τόν κατηχούmicroενο καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό microέτωπο καί τό στῆθος λέγοντας lsquolsquoΕἰς τό ὄνοmicroα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατοςrsquorsquo Στήνεὐχή microετά τούς τρεῖς ἐξορκισmicroούς ὁ ἱερέας καί πάλιἐmicroφυσᾶ τριπλᾶ καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τόν κατηχούmicroενο λέγοντας lsquolsquo Ἐξέλασον ἀπrsquo αὐτοῦ πᾶν πονηρόν καίἀκάθαρτον πνεῦmicroα κεκρυmicromicroένον καί ἐmicroφωλεῦον αὐτοῦτῇ καρδίᾳrsquorsquo Τά ἐmicroφυσήmicroατα microᾶς ὑπενθυmicroίζουν τό ἐmicroφύσηmicroα τοῦ Θεοῦ στόν Ἀδάmicro (Γέν 27 πνοή ζωῆς) καί τόἐmicroφύσηmicroα τοῦ Χριστοῦ στούς microαθητές microετά τήν Ἀνάστασή Του (Ἰωάν 2022 microετάδοση Ἁγίου Πνεύmicroατος)Ἔτσι microέ τά ἐmicroφυσήmicroατα ὁ ἱερέας ζητάει γιά τόν κατηχούmicroενο ἀπό τόνΘεό τήν ἀποκατάστασή του στήνπροπτωτική κατάσταση καί τόνἐρχοmicroό σrsquoαὐτόν τοῦ Ἁγίου ΠνεύmicroατοςΤό σφράγισmicroα microέ τή σταυροειδή εὐλογία γίνεται γιά νά καθαριστεῖ ὁ κατηχούmicroενος microέ τή δύναmicroη τοῦ Σταυροῦ ἀπό δαιmicroονικές ἐπήρειες καί ἐπιρροές νά ἁγιασθεῖ καί νά γίνει ἄξιοςτῆς ὑποδοχῆς τοῦ Χριστοῦ microέσα τουΕὐλογεῖται στό microέτωπο γιά νά ἁγιασθεῖ ὁ νοῦς του καί στό στῆθος γιά νάἁγιασθεῖ ἡ καρδιά του Ἀργότερα ὁἱερέας εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό νερόκαί λέγει lsquolsquoΣυντριβήτωσαν ὑπό τήνσηmicroείωσιν τοῦ τιmicroίου Σταυροῦ πᾶσαιαἱ ἐναντίαι δυνάmicroειςrsquorsquo Γίνεται αὐτή ἡ εὐλογία γιά νάἐκδιωχθοῦν ἀπό τό νερό πονηρές δυνάmicroεις πού πιθανόνἐmicroφωλεύουν ἐκεῖ Τό ἴδιο σταυροειδῶς εὐλογεῖ καί τόἔλαιον Ὁ σταυρός χρησιmicroοποιεῖται ἐπανειληmicromicroέναἐπειδή microετά τή σταύρωση τοῦ Χριστοῦ θεωρεῖταιὄργανο microετάδοσης τῆς θείας χάριτος bullΟἱ Ἐξορκισmicroοί ἤ ἀφορκισmicroοί Ὁ ἱερέας microέ τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόmicroατος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς σωτηριώδουςδύναmicroης τοῦ πάθους Του ζητᾶ τήν ἐκδίωξη τοῦ διαβόλου ἀπό τόν κατηχούmicroενο Ἡ Ἐκκλησία πιστεύει ὅτικάθε ἀβάπτιστος ἄmicroεσα ἤ ἔmicromicroεσα βρίσκεται ὑπό τήνκυριαρχία ἤ ἐπήρεια τοῦ διαβόλου Ὁ Χριστός ἐπισήmicroανε ὅτι ὁ διάβολος εἶναι laquoὁ ἄρχων τοῦ κόσmicroου τούτουraquo(Ἰωάν 1231) Τό ἴδιο εἶπε καί ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής laquoὁ κόσmicroος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖταιraquo (Α΄ Ἰωάν519) Μέ τίς θεραπεῖες τῶν δαιmicroονιζοmicroένων ὁ Χριστόςἔδειχνε ὅτι ὁ διάβολος ἔχασε τήν ἀπόλυτη ἐξουσία τουστούς ἀνθρώπους Μέ τούς ἐξορκισmicroούς τῶν βαπτιζοmicroένων νηπίων σήmicroερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλλαγή τους ἀπότό προπατορικό ἁmicroάρτηmicroα καί τίς ἀρνητικές ἐπήρειεςτῶν ἁmicroαρτιῶν τῶν προγόνων τους Στήν ἀρχαία Ἐκ

κλησία οἱ ἐξορκισmicroοί τῶν κατηχουmicroένων γίνονταν πολλές φορές κατά τή διάρκεια τῆς δίχρονης ἤ τρίχρονηςπεριόδου τῆς κατήχησής τουςbull Στροφή πρός τά δυτικά τοῦ κατηχουmicroένου Ἡ δύσηγενικά συmicroβολίζει τό σκοτάδι Ἐδῶ συmicroβολίζει τόν διάβολο καί τήν προηγούmicroενη ἁmicroαρτωλή ζωή τοῦ κατηχουmicroένου bull Ἀπόταξη διαβόλου ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ ἱερέας ρωτάει τόν κατηχούmicroενο πολλές φορές νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάν θέλει νά ἀποmicroακρυνθεῖ ἀπό τήν παράταξη τοῦσατανᾶ laquoἀποτάσσῃ τῷ σατανᾷraquo καί laquoἀπετάξω τῷ σατανᾷraquo Ὁ κατηχούmicroενος στήν ἀρχαία Ἐκκλησία γιά νάδηλώσει τήν ἀποταγή τοῦ σατανᾶ σήκωνε τά χέρια τουψηλά φανερώνοντας microέ τήν κίνηση αὐτή τήν ἀπο

στροφή τουbull Ἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ κατηχούmicroενος φυσάεικαί φτύνει πρός τά δυτικά δηλ πρόςτόν σατανᾶ γιά νά δείξει τήν ἀποταγή του ἀπό αὐτόν Τό τριπλόἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα φανερώνειτήν ὁλοκληρωτική ἀποστροφή Τόφτύσιmicroο τοῦ διαβόλου φανερώνει τήνἐχθρότητα τοῦ κατηχουmicroένου πρόςτόν δυνάστη τῆς ἀνθρωπότητας bull Στροφή πρός τά ἀνατολικά τοῦκατηχουmicroένου Ἡ ἀνατολή συmicroβολίζει τόν Χριστό (Λουκᾶ 178) τό φῶςτό ἀληθινό (Ἰωάν 19) τό φῶς τοῦκόσmicroου (Ἰωάν 812) Ὅπως ὁ ἥλιοςἔρχεται ἀπό τήν ἀνατολή ἔτσι καί

τό φῶς τοῦ Θεοῦ ταυτίζεται microέ τήν ἀνατολή Ὁ βαπτιζόmicroενος γιά νά δείξει τήν ἔνταξή του στή χορεία τῶνχριστιανῶν καί τήν προσδοκία τοῦ φωτισmicroοῦ του ἀπότόν Θεό στρέφεται πρός τήν ἀνατολή bull Σύνταξη microέ Χριστό Ὁ ἱερέας ρωτάει καί πάλι πολλέςφορές τόν κατηχούmicroενο νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάντώρα θέλει νά ἐνταχθεῖ microέ τόν Χριστό laquoσυντάσσῃ τῷΧριστῷraquo καί laquoσυνετάξω τῷ Χριστῷraquo Ἡ ἐπανειληmicromicroένη ἐρώτηση ἐκφράζει τήν ἐλευθερία τοῦ κατηχουmicroένου καί τήν σίγουρη ἔνταξή του στούς ἀκολούθους τοῦΧριστοῦ Μετά ἀκολουθεῖ ἡ ἔκφραση τῆς πίστεως microέτήν ἀπαγγελία τοῦ lsquolsquoΠιστεύωrsquorsquo Στή συνέχεια ὁ ἱερέαςζητάει ἀπό τόν κατηχούmicroενο νά προσκυνήσει τόν Χριστό laquoΚαί προσκύνησον αὐτῷraquo Στήν ἀρχαία Ἐκκλησίαἔκλινε τά γόνατα ὁ κατηχούmicroενος προσκυνώντας τόνἴδιο τόν Θεό τόν Χριστό bull Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα συmicroβολίζειτόν τάφο τοῦ Χριστοῦ γιατί σύmicroφωνα microέ τόν ἀπόστολοΠαῦλο microέ τή βάπτιση laquoσυνετάφηmicroεν τῷ Χρι στῷraquo (Ρωmicro634) Ἐπίσης συmicroβολίζει τήν Ἐκκλησία ἐπειδή ἡἘκκλησία ὡς πνευmicroατική microήτρα microᾶς ἀναγεννᾶ

13H O∆OΣ

Μέ τούς ἐξορκισμούς τῶν

βαπτιζομένων νηπίων σή-

μερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλ-

λαγή τους ἀπό τό προπατο-

ρικό ἁμάρτημα καί τίς ἀρνη-

τικές ἐπήρειες τῶν ἁμαρτιῶν

τῶν προγόνων τους

bull Τό νερό Ὅπως τό νερό καθαρίζει τίς ἀκαθαρσίες τοῦσώmicroατος ἔτσι καί ἡ βάπτιση microᾶς καθαρίζει ἀπό τίςἁmicroαρτίες Τό νερό τῆς ἁγίας κολυmicroβήθρας συmicroβολίζειτόν θάνατο καί τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Ὅπως τόνερό τοῦ Κατακλυσmicroοῦ κατέστρεψε τήν ἁmicroαρτωλήἀνθρωπότητα ἤ τό νερό τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας κατέστρεψε τόν Φαραώ ἔτσι καί τό νερό τῆς βαπτίσεως καταστρέφει τήν κάθε ἁmicroαρτία τοῦ βαπτιζοmicroένου καί τήνἐπιρροή τοῦ σατανά ἐπάνω του Ὅπως τό νερό (ἄβυσος)microέ τήν παρουσία (ἐπεφέρετο) τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος(Γέν 12) ἔγινε ἡ πηγή τῆς ζωῆς ἔτσι καί τό νερό τῆςβαπτίσεως microέ τόν ἐρχοmicroό τοῦ ἰδίου τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος προσφέρει τήν ἀναγέννηση (Ἰωάν 335)τοῦ βαπτιζοmicroένουbull Ἐπορκιστικό ἔλαιο Τό λάδι ἁγιάζεται microέτρία ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα γιά νάἀπαλλαχθεῖ ἀπό τίς δυνάmicroεις τοῦ σκότους νάκαταστεῖ ἐξαγιαστικό καί ἀνακαινιστικό καίνά ἁγιάσει τόν κατηχούmicroενο ἀπαλλάσσοντάςτον ἀπό δαιmicroονικές ἐπιρροές Ἐπειδή αὐτό τόλάδι ἐξορκίζει (διώχνει) τίς πονηρές δυνάmicroειςὀνοmicroάζεται ἐπορκιστικόν ἔλαιον Τό ἐπορκιστικόνἔλαιον ρίχνεται τρεῖς φορές σταυροειδῶς στό νερό τῆςἁγίας κολυmicroβήθρας microέ τή δοξολογική λέξη ldquoἈλληλούιαrdquo (δόξα στόν Κύριο) γιά νά τελειωθεῖ ὁ καθαγιασmicroός του Ἐπίσης ὁ ἱερέας χρίει microέ τό λάδι σταυροειδῶςmicroέ τά τρία δάκτυλα ὅλα τά microέρη τοῦ σώmicroατος τοῦ βαπτιζοmicroένου στό microέτωπο στό στῆθος στό στόmicroα στάαὐτιά στήν πλάτη στά χέρια στά πόδια γιά ὁλοκλήρωση τῆς ἀπελευθέρωσης (ἐξορκισmicroοῦἐπορκισmicroοῦ) ἀπότίς σκοτεινές δυνάmicroεις Τό ἔλαιον συmicroβολίζει τό ἔλεοςτοῦ Θεοῦ πρός τόν βαπτιζόmicroενο Μέ τή βάπτιση ὁ ἁmicroαρτωλός ἄνθρωπος ἀποκαταλλάσσει τή σχέση του microέ τόνΘεό καί ἀποκαθίσταταισυmicroφιλιώνεται Ἐπειδή στήνἀρχαία ἐποχή ἄλειφαν microέ λάδι τούς παλαιστές στά γυmicroναστήρια γιά νά τονωθεῖ το σῶmicroα τους καί νά διαρκεῖπιό πολύ ὁ ἀγώνας ἔτσι καί microέ τό λάδι τῆς βαπτίσεωςσυmicroβολίζεται ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος ἀπό τή βάπτιση καίmicroετά γίνεται ἀθλητής τοῦ πνευmicroατικοῦ ἀγώναbull Τριπλή κατάδυση καί ἀνάδυση Ἡ τριπλή κατάδυσηκαί ἀνάδυση συmicroβολίζει τόν τριήmicroερο ἐνταφιασmicroό καίτήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroενhellipraquo (Ρωmicro 63) Ἐπίσης συmicroβολίζει τόν θάνατοτοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἀνάσταση τοῦ νέουbull Ἐπίκληση Τριαδικοῦ Θεοῦ Σύmicroφωνα microέ τά λόγιατοῦ Κυρίου ἡ βάπτιση γίνεται στό ὄνοmicroα τῆς ἉγίαςΤριάδος (Ματθ 2819) Ἡ ἐπίκληση τῆς Ἁγίας Τριάδος φανερώνει ὅτι ὅπως ὁ Τριαδικός Θεός ἔπλασε τόνἄνθρωπο ἔτσι ὁ ἴδιος Θεός ἀναπλάθει τόν ἄνθρωποστήν Ἐκκλησία Τουbull Τριχοκουρία Ἡ σταυρόσχηmicroη κουρά τῶν τριχῶν τῆςκεφαλῆς τοῦ βαπτισθέντος σηmicroαίνει τήν ἀφιέρωσή τουστόν Θεό Ὑπῆρχε στούς εἰδωλολάτρες καί στούς ἰου

δαίους (Ἀριθmicro 613 Πράξ 1818 καί 212326) τόἔθιmicroοτάmicroα νά ἀφιερώνουν κοmicromicroένα microαλλιά στόν ΘεόΟἱ δοῦλοι στήν ἀρχαία ἐποχή κουρεύονταν ἐντελῶς γιάνά δείξουν ὅτι ἀνήκουν σέ κάποιον κύριο Ἡ προσφοράτῶν πρώτων microαλλιῶν (ἀπαρχή) στόν Θεό ἀποτελεῖσύmicroβολο τῆς πλήρους ἀφιερώσεως σrsquoΑὐτόν καί ἔκφρασηεὐχαριστίας γιά τήν ἀναγέννηση τοῦ βαπτίσmicroατος bull Ἔνδυση Μετά τή βάπτιση ντύνουν τόν βαπτιζόmicroενοmicroέ καινούρια λευκά ροῦχα Τά λευκά ροῦχα συmicroβολίζουντήν καθαρή ψυχή τοῦ βαπτισmicroένου καί τόν ἐρχοmicroό τοῦΧριστοῦ (Γαλ 327 laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητεΧριστόν ἐνεδύσασθεraquo) καί τῆς φωτεινῆς χάριτος τοῦ

Ἁγίου Πνεύmicroατος Τό λευκό συmicroβολίζει τήχαρά τῆς Ἀνάστασης καί τή δόξα τῆς Μεταmicroόρφωσης τοῦ Χριστοῦ Τό λευκό ὑποδεικνύειστόν βαπτισmicroένο τόν ἀγώνα πού πρέπει νάκάνει στό ἑξῆς γιά νά κρατήσει καθαρή τήνψυχή τουbull Χορός Μέ τό ψάλσιmicroο τοῦ laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθεraquo ὁἱερέας microέ τόν ἀνάδοχο καί τόν βαπτισmicroένο πε

ριφέρονται κυκλικά γύρω ἀπό τήν ἁγία κολυmicroβήθρα Ὁχορός αὐτός εἶναι τριπλός εἰς τύπον τῆς Ἁγίας Τριάδοςκαί ἐκφράζει τή χαρά τῶν ἀνθρώπων καί ὅλων τῶνἀγγέλων γιά τήν εἴσοδο ἑνός πλανεmicroένου προβάτου στήmicroάντρα τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία Ὁ Χριστός εἶπεὅτι laquoχαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπίἑνί ἁmicroαρτωλῷ microετανοοῦντιraquo (Λουκᾶ 1510) Ὁ εὔθυmicroος χορός microᾶς παραπέmicroπει στή χαρά τοῦ γάmicroου καθότικι ἐδῶ ἔχουmicroε πνευmicroατικό γάmicroο τήν ἕνωση τοῦ νεοφωτίστου microέ τόν νυmicroφίο Χριστό bull Λαmicroπάδες Στόν νεοφώτιστο προσφερόταν ἀναmicromicroένηλαmicroπάδα Μέ τόν σηmicroερινό νηπιοβαπτισmicroό καλό εἶναιτή λαmicroπάδα νά τήν κρατάει ὁ ἀνάδοχος Ἡ φωτοχυσίατῶν λαmicroπάδων συmicroβολίζει τό φῶς τοῦ Χριστοῦ πούἔλαβε ὁ βαπτισmicroένος καί τή χαρά τοῦ οὐρανοῦ καί τῶνχριστιανῶν γιά τήν εἴσοδό του στήν Ἐκκλησία Στήνἀρχαία Ἐκκλησία ἄναβαν ὅλοι οἱ χριστιανοί λαmicroπάδεςστό ναό κατά τά Φῶτα καί τή Λαmicroπρή πού γίνονταν οἱπερισσότερες βαπτίσεις Ἡ φωτοχυσία ἐπίσης ὑπενθυmicroίζει στόν νεοφώτιστο ὅτι στό microέλλον πρέπει νά ζεῖκατά τά λόγια τοῦ Χριστοῦ φωτεινά laquoοὕτω λαmicroψάτωτό φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσινὑmicroῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑmicroῶν τόνἐν τοῖς οὐρανοῖςraquo (Ματθ 516)bull Σταυρός Μέ τό κρέmicroασmicroα τοῦ Σταυροῦ στό λαιmicroό τοῦνεοφωτίστου συmicroβολίζεται ὅτι ὁ νέος χριστιανός σύmicroφωνα microέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ laquoεἴ τις θέλει ὀπίσω microουἐλθεῖν ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόναὐτοῦ καί ἀκολουθείτω microοιraquo (Ματθ 1624) ἀκολουθεῖτόν Χριστό σηκώνοντας στό ἑξῆς τό σταυρό του ὉΣταυρός ὡς ἱερό ἀντικείmicroενο προστατεύει τόν χριστιανόἀπό τις ἐπιθέσεις τοῦ πονηροῦ

14 H O∆OΣ

Ἀπό τούς πονηρούς λογισmicroούς πού πολεmicroοῦντόν ἄνθρωπο τρεῖς εἶναι οἱ πιό σκληροίτῆς ἀπιστίας τῆς βλασφηmicroίας καί τῆς

πορνείαςΓιά νά κοπάσει αὐτός ὁ πόλεmicroος πρέπει πρῶτα

νά γνωρίζεις πότε ἁmicroαρτάνεις καί πότε ὄχι ∆ένἁmicroαρτάνεις ὅταν ὁ νοῦς ἡ βούλησις δέν συγκατατίθεται στούς λογισmicroούς πολύ περισσότεροὅταν τούς ἀποστρέφεται ἤ τούς περιφρονεῖ Ἁmicroαρτάνεις κάποτε καί θανάσιmicroα ὅταν ὁ νοῦς αὐτοπροαίρετα συγκρατεῖ τούς λογισmicroούς καί ἡ καρδιάἡδύνεται καί εὐχαριστεῖται micro αὐτούς Ὅποιος πολεmicroεῖται ἀπό πονηρούς λογισmicroούς καί δέν τούςἀποδέχεται ταράσσεται ὅmicroως νοmicroίζοντας ὅτιἁmicroάρτησε αὐτός εἶναι microικρόψυχος ἐmicroπαίζεταιἀπό τόν διάβολο καί δέν γνωρίζει νά διακρίνει microεταξύ προσβολῆς καί συγκαταθέσεως

Μήν παραξενεύεσαι πού οἱ ἴδιοι λογισmicroοί φέρνουν microαζί τους καί θάνατο καί ζωή αἰώνιο θάνατο ἤ αἰώνια ζωή Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποδέχεται προκαλοῦν θάνατο Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποστρέφεται καί τούς πολεmicroᾶ χαρίζουν ζωή καίαὐξάνουν τόν microισθό του στόν οὐρανό

Συmicroβαίνει κάποτε νά ἔρχονται λογισmicroοί ἀπιστίας ἤ βλασφηmicroίας κατά τοῦ Θεοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἤ τῶν ἁγίων Καmicromicroιά φορά ἀντικρύζοντας τά ἄχραντα καί θεῖα Μυστήρια ἤ τίςἅγιες εἰκόνες πέφτουν ἐπάνω σου σάν microαῦρο σύννεφο βλάσφηmicroες σκέψεις Περιφρόνησε αὐτούςτούς λογισmicroούς Ἀδιαφόρησε Μήν ἀνησυχεῖς καίmicroή θλίβεσαι γιατί ἔτσι χαροποιεῖς τόν διάβολοΤοῦ ἀρκεῖ νά σέ βλέπει θλιmicromicroένο καί συγχυσmicroένοἄν δέν κατορθώσει κάτι χειρότερο Θά ἐπαυξήσειτότε τούς λογισmicroούς σου γιά νά ἐξουθενώσει τελείως τή συνείδησή σου Ὅταν ὅmicroως σέ δεῖ νά περιφρονεῖς τούς βλάσφηmicroους λογισmicroούς θά ἀποmicroα

κρυνθεῖ ντροπιασmicroένος Πρόσεξε καί θά διαπιστώσεις ὅτι καί τά τρία εἴδη τῶν λογισmicroῶν γεννιοῦνται συχνά ἀπό τήν κατάκριση Μήν κατακρίνεις τόν ἀδελφό σου καί θά καταφέρεις γενναῖοπλῆγmicroα στούς πονηρούς λογισmicroούς Ἐπειδή ὅmicroωςὁ πόλεmicroος τῶν λογισmicroῶν ταλαιπωρεῖ συνήθωςτούς ὑπερηφάνους καί φθονερούς ὁ πιό σίγουροςτρόπος γιά ν ἀπαλλαγεῖς ἀπ αὐτόν εἶναι νά καλλιεργήσεις microέσα σου τήν ταπείνωση καί τήν ἀκακία

Οἱ ἅγιοι Πατέρες διδάσκουν καί ὑποδεικνύουντά microέσα καί τούς τρόπους πού θά χρησιmicroοποιήσειςγιά νά νικήσεις τούς λογισmicroούς καί νά καταισχύνεις τούς δαίmicroονες πού τούς σπέρνουν microέσα σου Νά τούς φανερώνεις στόν πνευmicroατικό σου microέ

τήν ἐξοmicroολόγηση Νά προσεύχεσαι στόν Κύριο microέ θέρmicroη ἀναθέ

τοντας σ Ἐκεῖνον τήν ἀσθένειά σου καί ὁmicroολογώντας τήν ἀδυναmicroία σου

Νά καλλιεργεῖς microέσα σου τή συντριβή τοῦ νοῦτήν αὐτοmicroεmicroψία καί γενικά ταπεινό φρόνηmicroα

Ν ἀγαπήσεις τή νηστεία πού θανατώνει πρόπαντός τούς σαρκικούς λογισmicroούς

Ν ἀγαπήσεις τούς σωmicroατικούς κόπους καίmicroόχθους πού ταπεινώνουν τό σῶmicroα καί πνίγουν microέσα στόν ἱδρώτα σου τίς πανουργίες τῶνδαιmicroόνων

Νά ζεῖς συνέχεια microέ τή microνήmicroη τοῦ θανάτου καίτῆς φοβερῆς κρίσεως τοῦ Θεοῦ

Ν ἀντιπαραθέτεις στούς ρυπαρούς λογισmicroούςἄλλους λογισmicroούς ὑγιεῖς καί θεαρέστους

Τέλος ἄν εἶσαι δυνατός περιφρόνησε καί περιγέλασε τούς λογισmicroούς κι ὕστερα προσπέρασέτους ἀδιάφοραὉ τελευταῖος αὐτός τρόπος ἐξευτελίζει τελείως

τούς δαίmicroονες

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟΚΑ΄ Ἔκδοση τῆς διασκευῆς ἀπό τά ρωσικά ἀπό τήν Ἱερά Μονή Παρακλήτου

Ὠρωπός Ἀττικῆς 2005 (σελ 1517)

Πόλεmicroος λογισmicroῶν

∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι ΟΥ Τ ΟΥ Ρ ΟΥ Σ Τ Ω Φ

15H O∆OΣ

Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν προτεσταντικῶνκυρίως ἀλλὰ καὶ ἄλλων αἱρετικῶν ἀντιλή-ψεων καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς ἔντονης κυριαρ-

χίας τῆς λογοκρατίας τίθεται συχνὰ τὸ ἐρώτημα ἐὰνὁ νηπιοβαπτισμὸς εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ ἀποκεκα-λυμμένο θέλημα τοῦ Θεοῦ Πίσω ἀπὸ τὸ ἐρώτημααὐτὸ κρύβεται ἡ ἀμφισβήτηση τῆς πρα κτικῆς στὴνὈρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ βαπτίζονται τὰ νέα της μέληστὴν νηπιακὴ ἡλικία καὶ ἡ ἐνθάρρυνση νὰ ἐγκατα-λειφθεῖ ἡ μακραίωνη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ παράδοσηὩς βασικὰ ἐπιχειρήματα προβάλλονται ἡ θεωρού-μενη ἔλλειψη ἁγιογραφικῶν μαρτυριῶν ἡ θεωρού-μενη διαπίστωση ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἦταν ἄγνω-στος στοὺς ἀποστο λικοὺς χρόνους καὶ στοὺς ἑπομέ-νους τρεῖς αἰῶνες καί τέλος ἡ ἀπουσία τῆς ἐλεύθε-ρης βούλησης στὰ νήπια

Ἐὰν καὶ κατὰ πόσον ἰσχύουν τὰ παραπάνωἐπιχειρήματα θὰ τὸ ἐρευνήσουμε στὴν συνέ-χεια

1 Ἡ μαρτυρία τῶν Ἁγίων Γραφῶν Ὅσο κι ἄν ἐρευνήσει κάποιος τὶς

Ἅγιες Γραφὲς εἶναι ἀδύνατο νὰ βρεῖσrsquoαὐτὲς ρητὴ ἐντολή μὲ τὴν ὁποίανὰ ἀπαγορεύεται ὁ νηπιο βαπτι -σμός Δὲν ὑπάρχει βέβαια καὶ ρητὴἐντολή μὲ τὴν ὁποία νὰ συστήνε-ται Κι αὐτὸ διότι γιὰ τοὺς πιστοὺςτῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὁ νη-πιο βαπτισμὸς δὲν ἀποτε λοῦσε πρό-βλημα Ὑπῆρχε ἡ βεβαιότητα ὅτι τὰ νέατης μέλη μποροῦσαν νὰ βαπτισθοῦν σὲὁποιαδήποτε ἡλικία κι ἄν εὑρίσκοντοἀκόμη καὶ στὴν νηπιακή Οἱ ἁγιογρα-φικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν ἀμετακίνητηαὐτὴ πεποίθηση τῆς ἈποστολικῆςἘκκλησίας εἶναι ποικίλες

Τὰ εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ κείμενα τῆςΚαινῆς Διαθήκης μᾶς διδάσκουν ὅτι τὸ χριστιανικὸβάπτισμα εἶναι τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆς Νέας Δια-θήκης τὴν ὁποία ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μὲ τὸν ΝέοἸσραήλ ὅπως ἀκριβῶς τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆςΠαλαιᾶς Του Διαθήκης ἦταν ἡ περιτομή Ὅταν ὁΧριστὸς λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάληψή του παραγ-γέλλει στοὺς μαθητές του νὰ laquoμαθητεύσουν πάντα τὰ

ἔθνη βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶτοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo (Μτθ 2819)θέτει ὡς πρώτη καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴνἔνταξή τους στὸν Νέο Ἰσραήλ στὴν Ἐκκλησία τὴνβάπτισή τους Ἔτσι τὸ βάπτισμα γίνεται τὸ ἀπαραί-τητο σημάδι τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας Κατὰ παρό-μοιο τρόπο καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἡ περιτομὴἀποτελοῦσε τὸ ἀπαραίτητο σημάδι ἐκείνων ποὺ ἀνή-καν στὸν λαό τοῦ Θεοῦ Εἶναι γνωστὸ ὅτι στὴν ΠΔιαθήκη ὁ Θεός ὄχι ἁπλῶς ἐπέτρεπε στὰ νήπια νὰδεχθοῦν τὴν περιτομή ἀλλὰ ρητὰ ἐντελλόταν νὰὑποβληθεῖ στὴν περιτομὴ κάθε ἀγόρι κατὰ τὴν ὀγδόηἡμέρα μετὰ τὴν γέννησή του (Γεν 179-14) Γιατὶ λοι-πόν στὴν Κ Διαθήκη νὰ ἀποκλείσει ὁ Θεὸς τὰ νήπιανὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας του Αὐτὴ ἡ πρακτικὴ

τῆς περιτομῆς στὴν Π Διαθήκη ἀποτελεῖ ξεκά-θαρη ἁγιογραφικὴ κατοχύρωση τοῦ νηπιο-

βαπτισμοῦἈπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἰδιαίτερα

ἀξιοπρόσεκτος ὁ λόγος τὸν ὁποῖο ἀπη-ύθυνε ὁ ἀπόστολος Πέτρος στὸπλῆθος ποὺ παρακολουθοῦσε τὸ γε-γονὸς τῆς Πεντηκοστῆς laquoΜετανοή-σατε καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶνἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφε-σιν ἁμαρτιῶν καὶ λήψεσθε τὴν δω-ρεὰν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Ὑμῖν γάρἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοιςὑμῶν καὶ πᾶσι τοῖς εἰς μακράνraquo(Πρξ 238-39) Τὸ πρῶτο μέροςτοῦ χωρίου ἀποτελεῖ τὸ κατrsquoἐξοχὴν ἐπιχείρημα τῶν Προτε-

σταντῶν ἐναντίον τοῦ νηπιοβα-πτισμοῦ Ὅμως οἱ ἴδιοι ἀποφεύγουν

ἐπιμελῶς νὰ ἀναφερθοῦν καὶ στὴ συνέχειατοῦ χωρίου στὴν ὁποία ρητὰ λέγεται ὅτι ἡ ὑπόσχεσητοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν λήψη τοῦ ἁγίου Πνεύματος μὲ τὸβάπτισμα ἀφορᾶ καὶ στὰ τέκνα τους ἀνεξαρτήτωςἡλικίας

2 Ὁ νηπιοβαπτισμὸς γνωστὸς στὴν Ἐκκλησίαἀπὸ τὴν ἀρχὴ καὶ ἀδιάκοπα

Ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἀποτελεῖ πράξη τῆς Ἐκκλησίαςἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους καὶ ἀδιάκοπα μέχρικαὶ σήμερα Εἶναι πολὺ γνωστὲς οἱ περιπτώσεις βα-

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΥτοῦ Ἀρχιμ Αὐγουστίνου Γ Μύρου Δρ Θ

16 H O∆OΣ

πτίσεως ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας τοῦ Κορ-νηλίου (Πρξ 1048) τῆς Λυδίας (Πρξ 1615) τοῦ δε-σμοφύλακος τῶν Φιλίππων (Πρξ 1631-34) τοῦἀρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 188) καὶ τοῦ Στε-φανᾶ (Α΄ Κορ 1615) στὶς ὁποῖες θὰ ὑπῆρχαν μικρὰπαιδιὰ καὶ νήπια Ἄν στὴν ἐποχὴ αὐτὴ οἱ βαπτίσειςτῶν ἐνηλίκων ἀποτελοῦν τὸν κανόνα αὐτὸ ἐξηγεῖταιἀπὸ τὸ ὅτι οἱ πρῶτοι ποὺ προσέρχονται στὴν Πίστηεἶναι ἐνήλικες πολλοὶ μάλιστα ἔγγαμοι μὲ ἀπίστουςσυντρόφους γεγονὸς ποὺ δυσκολεύει ἀκόμη πε ρισ-σότερο τὴν βάπτιση τῶν νηπίων Ὅμως ἀπὸ τὴνεἰδικὴ αὐτὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε κανεὶς δὲνμπορεῖ νὰ συμπεράνει ὅτι ἡ πράξη τοῦ νηπιο -βαπτισμοῦ ἦταν ἄγνωστη Οἱ παραπάνω ἁγιο γρα-φικὲς μαρτυρίες βεβαιώνουν τὸ ἀντίθετο Περισσό-τερο ὅμως βεβαιώνεται ἡ πράξη αὐτὴ τῆς Ἐκ κλησίαςἀπὸ τὴν συνέχειά της ὅπως μαρτυ-ρεῖται ἀπὸ τοὺς μετα ποστολικοὺςκαὶ λίγο μεταγενέστερους πατέρες

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (130-202 μΧ)γράφει laquoΔιότι αὐτός [ὁ Χριστός]ἦρθε στὴ γῆ γιὰ νὰ μᾶς σώση ὅλουςδιrsquo αὐτοῦ - ὅλους λέγω ποὺ θὰ ἀνα- γεννηθοῦν διrsquo αὐτοῦ ἐν Θεῷ -νήπιαπαιδιά ἐφήβους νέους καὶ γέρουςἮλθε λοιπόν γιὰ κάθε ἡλικία γενό-μενος νήπιος γιὰ τὰ νήπια καθαγιά-ζοντας τὸ παιδὶ γιὰ τὰ παιδιά γε-νόμενος πρὸς αὐτὰ ταυτόχρονα πα-ράδειγμα εὐσεβείας ἀρετῆς καὶ τα-πείνωσηςraquo (Κατὰ Αἱρέσεων 2 PG7783-784) Ὁ Ὠριγένης μεταφέρειτὴν ἀποστολικὴ παράδοση γράφοντας laquoΜπορεῖ κά-ποιο παιδί ποὺ μόλις γεννήθηκε νὰ ἁμαρτήση Κιὅμως ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς (505-7) καὶτὸν Ἰώβ (144) ἔχει ἁμαρτία γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰπροσφέρη κάποια θυσία Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ Ἐκκλη-σία ἔλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὴν παράδοση νὰ βα-πτίζωνται καὶ τὰ παιδιάΟἱ ἄνθρωποι στοὺς ὁποίουςπαραδόθηκαν τὰ ἱερὰ Μυστήρια γνώριζαν ὅτι μέσαστὸν καθένα μας ὑπῆρχε ἔμφυτη ἡ μόλυνση τῆς ἁμαρ-τίας ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ ξεπλυθῆ διrsquo ὕδατος καὶ Πνεύ-ματοςraquo (Σχόλια εἰς Ρωμαίους 519 PG 141047) Ὁἅγιος Κυπριανός (200-258) τονίζει laquoἈπὸ αὐτὴ τὴνπνευματικὴ περιτομή [τὸ Βάπτισμα] δὲν πρέπει νὰἐμποδίζεται κανείς κανεὶς δὲν πρέπει νὰ κρατῆταιμακρυὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τὸ ὁποῖοἀφοῦ τηρήθηκε καὶ διατηρήθηκε χάριν ὅλων μας πι-στεύουμε ὅτι ἀκόμα περισσότερο πρέπει νὰ τηρηθῆγιὰ τὰ βρέφη καὶ τὰ νεογέννητα τὰ ὁποῖα ἕνεκεν

αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς θέσεώς τους χρήζουν περισσό-τερο τῆς βοηθείας μας καὶ τοῦ θείου ἐλέουςraquo (EpistulaLVIII)

3 Μὲ τὸ Βάπτισμα τοῦ νηπίου δὲν καταργεῖταιἡ ἐλεύθερη βούλησή του

Στὴν περίπτωση τῶν νηπίων δὲν τίθεται καθόλουθέμα ἐλευθέρας βουλήσεως διότι αὐτὴ δὲν μπορεῖκαθόλου νὰ ἐκδηλωθεῖ ὄχι μόνον γιὰ τὸ βάπτισμαἀλλὰ καὶ γιὰ καμμία ἄλλη ἐπίδραση ἐπάνω τους Μὲτὴν ἴδια λογική ποὺ κάποιοι ἀρνοῦνται τὸ βάπτισμαστὰ νήπια κάποιοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ ἀρνη-θοῦν σrsquo αὐτὰ τὴν παροχὴ συγκεκριμένης τροφῆςἐνδυ μασίας φαρμάκων καὶ στὰ μεγαλύτερα παιδιὰτὴν ἀποστολὴ στὸ νηπιαγωγεῖο στὸ σχολεῖο Ὅλεςαὐτὲς οἱ ἐνέργειες θεωροῦνται ἀπαραίτητες γιὰ τὸ

καλῶς νοούμενο συμφέρον τοῦ παι-διοῦ καὶ ἐπιβάλλονται χωρὶς τὴνσυγκα τάθεσή του Πολὺ δὲ περισσό-τερο θὰ πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπrsquo ὄψινὅτι ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυφόροι τουδὲν ἔχουν κανένα ἀπολύτως ἐνδοι-ασμὸ νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξενή-σουν τὴν ὁποιαδήποτε βλάβη στὸἀφύλακτο ἀπὸ τὴν θεία χάρη νήπιοἙπομένως δὲν πρόκειται γιὰ δυνα-τότητα ἐπιλογῆς τοῦ νηπίου ἀλλὰγιὰ δυνατότητα ἐπιλογῆς αὐτῶν ποὺτάχθηκαν νὰ προστατεύουν τὸνήπιο σχετικὰ μὲ τὸ ποιὲς δυνάμειςθὰ ἐνεργήσουν ἐπάνω του τοῦ Θεοῦἤ τοῦ διαβόλου Ἐξ ἄλλου ὅταν τὸνήπιο ἐνηλικιωθεῖ καὶ θελήσει νὰ

ἐγκαταλείψει τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ τὸκάνει

Ἀξίζει νὰ κλείσουμε τὴν σύντομη αὐτὴ μελέτη μὲτὴν ὁμολογία ἑνὸς πρώην προτεστάντη τοῦ Ματ-θαίου Γκάλλατιν ὁ ὁποῖος γιὰ χρόνια δίδασκε ἐναν-τίον τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἀλλὰ μετὰ τὴν μετα-στροφή του γράφει laquoἈνακάλυψα ὅτι ὅλοι αὐτοί ndash ὁΕἰρηναῖος ὁ Ὠριγένης ὁ Κυπριανός καὶ ἄλλοι ndash τι-μοῦσαν τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὡς θεόπνευστακείμενα καὶ θεωροῦσαν τὶς ἀπόψεις αὐτὲς περὶ τοῦ Βα-πτίσματος καὶ τῆς σωτηρίας τῶν νηπίων ἀπόλυτασύμφωνες μὲ τὰ κείμενα αὐτά Πρέπει νὰ ὁμολογήσωὅτι ἔχω περάσει πολλὲς ὧρες γονατιστὸς κλαίγονταςκαὶ παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ μὲ συγχωρήση ποὺ συ-κοφάντησα τοὺς ἁγίους Του Καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομαμιᾶς ἰδέας ποὺ δὲν ὑπῆρχε κἄν τὰ πρῶτα χίλια πεν-τακόσια χρόνια τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίαςraquo (Διψών-τας γιὰ τὸν Θεό σ 202)

Ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυ-

φόροι του δὲν ἔχουν κα-

νένα ἀπολύτως ἐνδοιασμὸ

νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξε-

νήσουν τὴν ὁποιαδήποτε

βλάβη στὸ ἀφύλακτο ἀπὸ

τὴν θεία χάρη νήπιο

17H O∆OΣ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

Β΄ Συmicroβολισmicroοίbull Ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα ἀπό ἱερέα Ὁ ἱερέαςστήν ἀρχή τῆς Κατήχησης φυσᾶ τριπλά σταυροειδῶςπρός τόν κατηχούmicroενο καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό microέτωπο καί τό στῆθος λέγοντας lsquolsquoΕἰς τό ὄνοmicroα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατοςrsquorsquo Στήνεὐχή microετά τούς τρεῖς ἐξορκισmicroούς ὁ ἱερέας καί πάλιἐmicroφυσᾶ τριπλᾶ καί εὐλογεῖ σταυροειδῶς τόν κατηχούmicroενο λέγοντας lsquolsquo Ἐξέλασον ἀπrsquo αὐτοῦ πᾶν πονηρόν καίἀκάθαρτον πνεῦmicroα κεκρυmicromicroένον καί ἐmicroφωλεῦον αὐτοῦτῇ καρδίᾳrsquorsquo Τά ἐmicroφυσήmicroατα microᾶς ὑπενθυmicroίζουν τό ἐmicroφύσηmicroα τοῦ Θεοῦ στόν Ἀδάmicro (Γέν 27 πνοή ζωῆς) καί τόἐmicroφύσηmicroα τοῦ Χριστοῦ στούς microαθητές microετά τήν Ἀνάστασή Του (Ἰωάν 2022 microετάδοση Ἁγίου Πνεύmicroατος)Ἔτσι microέ τά ἐmicroφυσήmicroατα ὁ ἱερέας ζητάει γιά τόν κατηχούmicroενο ἀπό τόνΘεό τήν ἀποκατάστασή του στήνπροπτωτική κατάσταση καί τόνἐρχοmicroό σrsquoαὐτόν τοῦ Ἁγίου ΠνεύmicroατοςΤό σφράγισmicroα microέ τή σταυροειδή εὐλογία γίνεται γιά νά καθαριστεῖ ὁ κατηχούmicroενος microέ τή δύναmicroη τοῦ Σταυροῦ ἀπό δαιmicroονικές ἐπήρειες καί ἐπιρροές νά ἁγιασθεῖ καί νά γίνει ἄξιοςτῆς ὑποδοχῆς τοῦ Χριστοῦ microέσα τουΕὐλογεῖται στό microέτωπο γιά νά ἁγιασθεῖ ὁ νοῦς του καί στό στῆθος γιά νάἁγιασθεῖ ἡ καρδιά του Ἀργότερα ὁἱερέας εὐλογεῖ σταυροειδῶς τό νερόκαί λέγει lsquolsquoΣυντριβήτωσαν ὑπό τήνσηmicroείωσιν τοῦ τιmicroίου Σταυροῦ πᾶσαιαἱ ἐναντίαι δυνάmicroειςrsquorsquo Γίνεται αὐτή ἡ εὐλογία γιά νάἐκδιωχθοῦν ἀπό τό νερό πονηρές δυνάmicroεις πού πιθανόνἐmicroφωλεύουν ἐκεῖ Τό ἴδιο σταυροειδῶς εὐλογεῖ καί τόἔλαιον Ὁ σταυρός χρησιmicroοποιεῖται ἐπανειληmicromicroέναἐπειδή microετά τή σταύρωση τοῦ Χριστοῦ θεωρεῖταιὄργανο microετάδοσης τῆς θείας χάριτος bullΟἱ Ἐξορκισmicroοί ἤ ἀφορκισmicroοί Ὁ ἱερέας microέ τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόmicroατος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς σωτηριώδουςδύναmicroης τοῦ πάθους Του ζητᾶ τήν ἐκδίωξη τοῦ διαβόλου ἀπό τόν κατηχούmicroενο Ἡ Ἐκκλησία πιστεύει ὅτικάθε ἀβάπτιστος ἄmicroεσα ἤ ἔmicromicroεσα βρίσκεται ὑπό τήνκυριαρχία ἤ ἐπήρεια τοῦ διαβόλου Ὁ Χριστός ἐπισήmicroανε ὅτι ὁ διάβολος εἶναι laquoὁ ἄρχων τοῦ κόσmicroου τούτουraquo(Ἰωάν 1231) Τό ἴδιο εἶπε καί ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής laquoὁ κόσmicroος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖταιraquo (Α΄ Ἰωάν519) Μέ τίς θεραπεῖες τῶν δαιmicroονιζοmicroένων ὁ Χριστόςἔδειχνε ὅτι ὁ διάβολος ἔχασε τήν ἀπόλυτη ἐξουσία τουστούς ἀνθρώπους Μέ τούς ἐξορκισmicroούς τῶν βαπτιζοmicroένων νηπίων σήmicroερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλλαγή τους ἀπότό προπατορικό ἁmicroάρτηmicroα καί τίς ἀρνητικές ἐπήρειεςτῶν ἁmicroαρτιῶν τῶν προγόνων τους Στήν ἀρχαία Ἐκ

κλησία οἱ ἐξορκισmicroοί τῶν κατηχουmicroένων γίνονταν πολλές φορές κατά τή διάρκεια τῆς δίχρονης ἤ τρίχρονηςπεριόδου τῆς κατήχησής τουςbull Στροφή πρός τά δυτικά τοῦ κατηχουmicroένου Ἡ δύσηγενικά συmicroβολίζει τό σκοτάδι Ἐδῶ συmicroβολίζει τόν διάβολο καί τήν προηγούmicroενη ἁmicroαρτωλή ζωή τοῦ κατηχουmicroένου bull Ἀπόταξη διαβόλου ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ ἱερέας ρωτάει τόν κατηχούmicroενο πολλές φορές νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάν θέλει νά ἀποmicroακρυνθεῖ ἀπό τήν παράταξη τοῦσατανᾶ laquoἀποτάσσῃ τῷ σατανᾷraquo καί laquoἀπετάξω τῷ σατανᾷraquo Ὁ κατηχούmicroενος στήν ἀρχαία Ἐκκλησία γιά νάδηλώσει τήν ἀποταγή τοῦ σατανᾶ σήκωνε τά χέρια τουψηλά φανερώνοντας microέ τήν κίνηση αὐτή τήν ἀπο

στροφή τουbull Ἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα ἀπό κατηχούmicroενο Ὁ κατηχούmicroενος φυσάεικαί φτύνει πρός τά δυτικά δηλ πρόςτόν σατανᾶ γιά νά δείξει τήν ἀποταγή του ἀπό αὐτόν Τό τριπλόἐmicroφύσηmicroα καί ἔmicroπτυσmicroα φανερώνειτήν ὁλοκληρωτική ἀποστροφή Τόφτύσιmicroο τοῦ διαβόλου φανερώνει τήνἐχθρότητα τοῦ κατηχουmicroένου πρόςτόν δυνάστη τῆς ἀνθρωπότητας bull Στροφή πρός τά ἀνατολικά τοῦκατηχουmicroένου Ἡ ἀνατολή συmicroβολίζει τόν Χριστό (Λουκᾶ 178) τό φῶςτό ἀληθινό (Ἰωάν 19) τό φῶς τοῦκόσmicroου (Ἰωάν 812) Ὅπως ὁ ἥλιοςἔρχεται ἀπό τήν ἀνατολή ἔτσι καί

τό φῶς τοῦ Θεοῦ ταυτίζεται microέ τήν ἀνατολή Ὁ βαπτιζόmicroενος γιά νά δείξει τήν ἔνταξή του στή χορεία τῶνχριστιανῶν καί τήν προσδοκία τοῦ φωτισmicroοῦ του ἀπότόν Θεό στρέφεται πρός τήν ἀνατολή bull Σύνταξη microέ Χριστό Ὁ ἱερέας ρωτάει καί πάλι πολλέςφορές τόν κατηχούmicroενο νά ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα ἐάντώρα θέλει νά ἐνταχθεῖ microέ τόν Χριστό laquoσυντάσσῃ τῷΧριστῷraquo καί laquoσυνετάξω τῷ Χριστῷraquo Ἡ ἐπανειληmicromicroένη ἐρώτηση ἐκφράζει τήν ἐλευθερία τοῦ κατηχουmicroένου καί τήν σίγουρη ἔνταξή του στούς ἀκολούθους τοῦΧριστοῦ Μετά ἀκολουθεῖ ἡ ἔκφραση τῆς πίστεως microέτήν ἀπαγγελία τοῦ lsquolsquoΠιστεύωrsquorsquo Στή συνέχεια ὁ ἱερέαςζητάει ἀπό τόν κατηχούmicroενο νά προσκυνήσει τόν Χριστό laquoΚαί προσκύνησον αὐτῷraquo Στήν ἀρχαία Ἐκκλησίαἔκλινε τά γόνατα ὁ κατηχούmicroενος προσκυνώντας τόνἴδιο τόν Θεό τόν Χριστό bull Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα Ἡ ἁγία κολυmicroβήθρα συmicroβολίζειτόν τάφο τοῦ Χριστοῦ γιατί σύmicroφωνα microέ τόν ἀπόστολοΠαῦλο microέ τή βάπτιση laquoσυνετάφηmicroεν τῷ Χρι στῷraquo (Ρωmicro634) Ἐπίσης συmicroβολίζει τήν Ἐκκλησία ἐπειδή ἡἘκκλησία ὡς πνευmicroατική microήτρα microᾶς ἀναγεννᾶ

13H O∆OΣ

Μέ τούς ἐξορκισμούς τῶν

βαπτιζομένων νηπίων σή-

μερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπαλ-

λαγή τους ἀπό τό προπατο-

ρικό ἁμάρτημα καί τίς ἀρνη-

τικές ἐπήρειες τῶν ἁμαρτιῶν

τῶν προγόνων τους

bull Τό νερό Ὅπως τό νερό καθαρίζει τίς ἀκαθαρσίες τοῦσώmicroατος ἔτσι καί ἡ βάπτιση microᾶς καθαρίζει ἀπό τίςἁmicroαρτίες Τό νερό τῆς ἁγίας κολυmicroβήθρας συmicroβολίζειτόν θάνατο καί τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Ὅπως τόνερό τοῦ Κατακλυσmicroοῦ κατέστρεψε τήν ἁmicroαρτωλήἀνθρωπότητα ἤ τό νερό τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας κατέστρεψε τόν Φαραώ ἔτσι καί τό νερό τῆς βαπτίσεως καταστρέφει τήν κάθε ἁmicroαρτία τοῦ βαπτιζοmicroένου καί τήνἐπιρροή τοῦ σατανά ἐπάνω του Ὅπως τό νερό (ἄβυσος)microέ τήν παρουσία (ἐπεφέρετο) τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος(Γέν 12) ἔγινε ἡ πηγή τῆς ζωῆς ἔτσι καί τό νερό τῆςβαπτίσεως microέ τόν ἐρχοmicroό τοῦ ἰδίου τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος προσφέρει τήν ἀναγέννηση (Ἰωάν 335)τοῦ βαπτιζοmicroένουbull Ἐπορκιστικό ἔλαιο Τό λάδι ἁγιάζεται microέτρία ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα γιά νάἀπαλλαχθεῖ ἀπό τίς δυνάmicroεις τοῦ σκότους νάκαταστεῖ ἐξαγιαστικό καί ἀνακαινιστικό καίνά ἁγιάσει τόν κατηχούmicroενο ἀπαλλάσσοντάςτον ἀπό δαιmicroονικές ἐπιρροές Ἐπειδή αὐτό τόλάδι ἐξορκίζει (διώχνει) τίς πονηρές δυνάmicroειςὀνοmicroάζεται ἐπορκιστικόν ἔλαιον Τό ἐπορκιστικόνἔλαιον ρίχνεται τρεῖς φορές σταυροειδῶς στό νερό τῆςἁγίας κολυmicroβήθρας microέ τή δοξολογική λέξη ldquoἈλληλούιαrdquo (δόξα στόν Κύριο) γιά νά τελειωθεῖ ὁ καθαγιασmicroός του Ἐπίσης ὁ ἱερέας χρίει microέ τό λάδι σταυροειδῶςmicroέ τά τρία δάκτυλα ὅλα τά microέρη τοῦ σώmicroατος τοῦ βαπτιζοmicroένου στό microέτωπο στό στῆθος στό στόmicroα στάαὐτιά στήν πλάτη στά χέρια στά πόδια γιά ὁλοκλήρωση τῆς ἀπελευθέρωσης (ἐξορκισmicroοῦἐπορκισmicroοῦ) ἀπότίς σκοτεινές δυνάmicroεις Τό ἔλαιον συmicroβολίζει τό ἔλεοςτοῦ Θεοῦ πρός τόν βαπτιζόmicroενο Μέ τή βάπτιση ὁ ἁmicroαρτωλός ἄνθρωπος ἀποκαταλλάσσει τή σχέση του microέ τόνΘεό καί ἀποκαθίσταταισυmicroφιλιώνεται Ἐπειδή στήνἀρχαία ἐποχή ἄλειφαν microέ λάδι τούς παλαιστές στά γυmicroναστήρια γιά νά τονωθεῖ το σῶmicroα τους καί νά διαρκεῖπιό πολύ ὁ ἀγώνας ἔτσι καί microέ τό λάδι τῆς βαπτίσεωςσυmicroβολίζεται ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος ἀπό τή βάπτιση καίmicroετά γίνεται ἀθλητής τοῦ πνευmicroατικοῦ ἀγώναbull Τριπλή κατάδυση καί ἀνάδυση Ἡ τριπλή κατάδυσηκαί ἀνάδυση συmicroβολίζει τόν τριήmicroερο ἐνταφιασmicroό καίτήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroενhellipraquo (Ρωmicro 63) Ἐπίσης συmicroβολίζει τόν θάνατοτοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἀνάσταση τοῦ νέουbull Ἐπίκληση Τριαδικοῦ Θεοῦ Σύmicroφωνα microέ τά λόγιατοῦ Κυρίου ἡ βάπτιση γίνεται στό ὄνοmicroα τῆς ἉγίαςΤριάδος (Ματθ 2819) Ἡ ἐπίκληση τῆς Ἁγίας Τριάδος φανερώνει ὅτι ὅπως ὁ Τριαδικός Θεός ἔπλασε τόνἄνθρωπο ἔτσι ὁ ἴδιος Θεός ἀναπλάθει τόν ἄνθρωποστήν Ἐκκλησία Τουbull Τριχοκουρία Ἡ σταυρόσχηmicroη κουρά τῶν τριχῶν τῆςκεφαλῆς τοῦ βαπτισθέντος σηmicroαίνει τήν ἀφιέρωσή τουστόν Θεό Ὑπῆρχε στούς εἰδωλολάτρες καί στούς ἰου

δαίους (Ἀριθmicro 613 Πράξ 1818 καί 212326) τόἔθιmicroοτάmicroα νά ἀφιερώνουν κοmicromicroένα microαλλιά στόν ΘεόΟἱ δοῦλοι στήν ἀρχαία ἐποχή κουρεύονταν ἐντελῶς γιάνά δείξουν ὅτι ἀνήκουν σέ κάποιον κύριο Ἡ προσφοράτῶν πρώτων microαλλιῶν (ἀπαρχή) στόν Θεό ἀποτελεῖσύmicroβολο τῆς πλήρους ἀφιερώσεως σrsquoΑὐτόν καί ἔκφρασηεὐχαριστίας γιά τήν ἀναγέννηση τοῦ βαπτίσmicroατος bull Ἔνδυση Μετά τή βάπτιση ντύνουν τόν βαπτιζόmicroενοmicroέ καινούρια λευκά ροῦχα Τά λευκά ροῦχα συmicroβολίζουντήν καθαρή ψυχή τοῦ βαπτισmicroένου καί τόν ἐρχοmicroό τοῦΧριστοῦ (Γαλ 327 laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητεΧριστόν ἐνεδύσασθεraquo) καί τῆς φωτεινῆς χάριτος τοῦ

Ἁγίου Πνεύmicroατος Τό λευκό συmicroβολίζει τήχαρά τῆς Ἀνάστασης καί τή δόξα τῆς Μεταmicroόρφωσης τοῦ Χριστοῦ Τό λευκό ὑποδεικνύειστόν βαπτισmicroένο τόν ἀγώνα πού πρέπει νάκάνει στό ἑξῆς γιά νά κρατήσει καθαρή τήνψυχή τουbull Χορός Μέ τό ψάλσιmicroο τοῦ laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθεraquo ὁἱερέας microέ τόν ἀνάδοχο καί τόν βαπτισmicroένο πε

ριφέρονται κυκλικά γύρω ἀπό τήν ἁγία κολυmicroβήθρα Ὁχορός αὐτός εἶναι τριπλός εἰς τύπον τῆς Ἁγίας Τριάδοςκαί ἐκφράζει τή χαρά τῶν ἀνθρώπων καί ὅλων τῶνἀγγέλων γιά τήν εἴσοδο ἑνός πλανεmicroένου προβάτου στήmicroάντρα τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία Ὁ Χριστός εἶπεὅτι laquoχαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπίἑνί ἁmicroαρτωλῷ microετανοοῦντιraquo (Λουκᾶ 1510) Ὁ εὔθυmicroος χορός microᾶς παραπέmicroπει στή χαρά τοῦ γάmicroου καθότικι ἐδῶ ἔχουmicroε πνευmicroατικό γάmicroο τήν ἕνωση τοῦ νεοφωτίστου microέ τόν νυmicroφίο Χριστό bull Λαmicroπάδες Στόν νεοφώτιστο προσφερόταν ἀναmicromicroένηλαmicroπάδα Μέ τόν σηmicroερινό νηπιοβαπτισmicroό καλό εἶναιτή λαmicroπάδα νά τήν κρατάει ὁ ἀνάδοχος Ἡ φωτοχυσίατῶν λαmicroπάδων συmicroβολίζει τό φῶς τοῦ Χριστοῦ πούἔλαβε ὁ βαπτισmicroένος καί τή χαρά τοῦ οὐρανοῦ καί τῶνχριστιανῶν γιά τήν εἴσοδό του στήν Ἐκκλησία Στήνἀρχαία Ἐκκλησία ἄναβαν ὅλοι οἱ χριστιανοί λαmicroπάδεςστό ναό κατά τά Φῶτα καί τή Λαmicroπρή πού γίνονταν οἱπερισσότερες βαπτίσεις Ἡ φωτοχυσία ἐπίσης ὑπενθυmicroίζει στόν νεοφώτιστο ὅτι στό microέλλον πρέπει νά ζεῖκατά τά λόγια τοῦ Χριστοῦ φωτεινά laquoοὕτω λαmicroψάτωτό φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσινὑmicroῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑmicroῶν τόνἐν τοῖς οὐρανοῖςraquo (Ματθ 516)bull Σταυρός Μέ τό κρέmicroασmicroα τοῦ Σταυροῦ στό λαιmicroό τοῦνεοφωτίστου συmicroβολίζεται ὅτι ὁ νέος χριστιανός σύmicroφωνα microέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ laquoεἴ τις θέλει ὀπίσω microουἐλθεῖν ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόναὐτοῦ καί ἀκολουθείτω microοιraquo (Ματθ 1624) ἀκολουθεῖτόν Χριστό σηκώνοντας στό ἑξῆς τό σταυρό του ὉΣταυρός ὡς ἱερό ἀντικείmicroενο προστατεύει τόν χριστιανόἀπό τις ἐπιθέσεις τοῦ πονηροῦ

14 H O∆OΣ

Ἀπό τούς πονηρούς λογισmicroούς πού πολεmicroοῦντόν ἄνθρωπο τρεῖς εἶναι οἱ πιό σκληροίτῆς ἀπιστίας τῆς βλασφηmicroίας καί τῆς

πορνείαςΓιά νά κοπάσει αὐτός ὁ πόλεmicroος πρέπει πρῶτα

νά γνωρίζεις πότε ἁmicroαρτάνεις καί πότε ὄχι ∆ένἁmicroαρτάνεις ὅταν ὁ νοῦς ἡ βούλησις δέν συγκατατίθεται στούς λογισmicroούς πολύ περισσότεροὅταν τούς ἀποστρέφεται ἤ τούς περιφρονεῖ Ἁmicroαρτάνεις κάποτε καί θανάσιmicroα ὅταν ὁ νοῦς αὐτοπροαίρετα συγκρατεῖ τούς λογισmicroούς καί ἡ καρδιάἡδύνεται καί εὐχαριστεῖται micro αὐτούς Ὅποιος πολεmicroεῖται ἀπό πονηρούς λογισmicroούς καί δέν τούςἀποδέχεται ταράσσεται ὅmicroως νοmicroίζοντας ὅτιἁmicroάρτησε αὐτός εἶναι microικρόψυχος ἐmicroπαίζεταιἀπό τόν διάβολο καί δέν γνωρίζει νά διακρίνει microεταξύ προσβολῆς καί συγκαταθέσεως

Μήν παραξενεύεσαι πού οἱ ἴδιοι λογισmicroοί φέρνουν microαζί τους καί θάνατο καί ζωή αἰώνιο θάνατο ἤ αἰώνια ζωή Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποδέχεται προκαλοῦν θάνατο Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποστρέφεται καί τούς πολεmicroᾶ χαρίζουν ζωή καίαὐξάνουν τόν microισθό του στόν οὐρανό

Συmicroβαίνει κάποτε νά ἔρχονται λογισmicroοί ἀπιστίας ἤ βλασφηmicroίας κατά τοῦ Θεοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἤ τῶν ἁγίων Καmicromicroιά φορά ἀντικρύζοντας τά ἄχραντα καί θεῖα Μυστήρια ἤ τίςἅγιες εἰκόνες πέφτουν ἐπάνω σου σάν microαῦρο σύννεφο βλάσφηmicroες σκέψεις Περιφρόνησε αὐτούςτούς λογισmicroούς Ἀδιαφόρησε Μήν ἀνησυχεῖς καίmicroή θλίβεσαι γιατί ἔτσι χαροποιεῖς τόν διάβολοΤοῦ ἀρκεῖ νά σέ βλέπει θλιmicromicroένο καί συγχυσmicroένοἄν δέν κατορθώσει κάτι χειρότερο Θά ἐπαυξήσειτότε τούς λογισmicroούς σου γιά νά ἐξουθενώσει τελείως τή συνείδησή σου Ὅταν ὅmicroως σέ δεῖ νά περιφρονεῖς τούς βλάσφηmicroους λογισmicroούς θά ἀποmicroα

κρυνθεῖ ντροπιασmicroένος Πρόσεξε καί θά διαπιστώσεις ὅτι καί τά τρία εἴδη τῶν λογισmicroῶν γεννιοῦνται συχνά ἀπό τήν κατάκριση Μήν κατακρίνεις τόν ἀδελφό σου καί θά καταφέρεις γενναῖοπλῆγmicroα στούς πονηρούς λογισmicroούς Ἐπειδή ὅmicroωςὁ πόλεmicroος τῶν λογισmicroῶν ταλαιπωρεῖ συνήθωςτούς ὑπερηφάνους καί φθονερούς ὁ πιό σίγουροςτρόπος γιά ν ἀπαλλαγεῖς ἀπ αὐτόν εἶναι νά καλλιεργήσεις microέσα σου τήν ταπείνωση καί τήν ἀκακία

Οἱ ἅγιοι Πατέρες διδάσκουν καί ὑποδεικνύουντά microέσα καί τούς τρόπους πού θά χρησιmicroοποιήσειςγιά νά νικήσεις τούς λογισmicroούς καί νά καταισχύνεις τούς δαίmicroονες πού τούς σπέρνουν microέσα σου Νά τούς φανερώνεις στόν πνευmicroατικό σου microέ

τήν ἐξοmicroολόγηση Νά προσεύχεσαι στόν Κύριο microέ θέρmicroη ἀναθέ

τοντας σ Ἐκεῖνον τήν ἀσθένειά σου καί ὁmicroολογώντας τήν ἀδυναmicroία σου

Νά καλλιεργεῖς microέσα σου τή συντριβή τοῦ νοῦτήν αὐτοmicroεmicroψία καί γενικά ταπεινό φρόνηmicroα

Ν ἀγαπήσεις τή νηστεία πού θανατώνει πρόπαντός τούς σαρκικούς λογισmicroούς

Ν ἀγαπήσεις τούς σωmicroατικούς κόπους καίmicroόχθους πού ταπεινώνουν τό σῶmicroα καί πνίγουν microέσα στόν ἱδρώτα σου τίς πανουργίες τῶνδαιmicroόνων

Νά ζεῖς συνέχεια microέ τή microνήmicroη τοῦ θανάτου καίτῆς φοβερῆς κρίσεως τοῦ Θεοῦ

Ν ἀντιπαραθέτεις στούς ρυπαρούς λογισmicroούςἄλλους λογισmicroούς ὑγιεῖς καί θεαρέστους

Τέλος ἄν εἶσαι δυνατός περιφρόνησε καί περιγέλασε τούς λογισmicroούς κι ὕστερα προσπέρασέτους ἀδιάφοραὉ τελευταῖος αὐτός τρόπος ἐξευτελίζει τελείως

τούς δαίmicroονες

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟΚΑ΄ Ἔκδοση τῆς διασκευῆς ἀπό τά ρωσικά ἀπό τήν Ἱερά Μονή Παρακλήτου

Ὠρωπός Ἀττικῆς 2005 (σελ 1517)

Πόλεmicroος λογισmicroῶν

∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι ΟΥ Τ ΟΥ Ρ ΟΥ Σ Τ Ω Φ

15H O∆OΣ

Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν προτεσταντικῶνκυρίως ἀλλὰ καὶ ἄλλων αἱρετικῶν ἀντιλή-ψεων καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς ἔντονης κυριαρ-

χίας τῆς λογοκρατίας τίθεται συχνὰ τὸ ἐρώτημα ἐὰνὁ νηπιοβαπτισμὸς εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ ἀποκεκα-λυμμένο θέλημα τοῦ Θεοῦ Πίσω ἀπὸ τὸ ἐρώτημααὐτὸ κρύβεται ἡ ἀμφισβήτηση τῆς πρα κτικῆς στὴνὈρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ βαπτίζονται τὰ νέα της μέληστὴν νηπιακὴ ἡλικία καὶ ἡ ἐνθάρρυνση νὰ ἐγκατα-λειφθεῖ ἡ μακραίωνη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ παράδοσηὩς βασικὰ ἐπιχειρήματα προβάλλονται ἡ θεωρού-μενη ἔλλειψη ἁγιογραφικῶν μαρτυριῶν ἡ θεωρού-μενη διαπίστωση ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἦταν ἄγνω-στος στοὺς ἀποστο λικοὺς χρόνους καὶ στοὺς ἑπομέ-νους τρεῖς αἰῶνες καί τέλος ἡ ἀπουσία τῆς ἐλεύθε-ρης βούλησης στὰ νήπια

Ἐὰν καὶ κατὰ πόσον ἰσχύουν τὰ παραπάνωἐπιχειρήματα θὰ τὸ ἐρευνήσουμε στὴν συνέ-χεια

1 Ἡ μαρτυρία τῶν Ἁγίων Γραφῶν Ὅσο κι ἄν ἐρευνήσει κάποιος τὶς

Ἅγιες Γραφὲς εἶναι ἀδύνατο νὰ βρεῖσrsquoαὐτὲς ρητὴ ἐντολή μὲ τὴν ὁποίανὰ ἀπαγορεύεται ὁ νηπιο βαπτι -σμός Δὲν ὑπάρχει βέβαια καὶ ρητὴἐντολή μὲ τὴν ὁποία νὰ συστήνε-ται Κι αὐτὸ διότι γιὰ τοὺς πιστοὺςτῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὁ νη-πιο βαπτισμὸς δὲν ἀποτε λοῦσε πρό-βλημα Ὑπῆρχε ἡ βεβαιότητα ὅτι τὰ νέατης μέλη μποροῦσαν νὰ βαπτισθοῦν σὲὁποιαδήποτε ἡλικία κι ἄν εὑρίσκοντοἀκόμη καὶ στὴν νηπιακή Οἱ ἁγιογρα-φικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν ἀμετακίνητηαὐτὴ πεποίθηση τῆς ἈποστολικῆςἘκκλησίας εἶναι ποικίλες

Τὰ εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ κείμενα τῆςΚαινῆς Διαθήκης μᾶς διδάσκουν ὅτι τὸ χριστιανικὸβάπτισμα εἶναι τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆς Νέας Δια-θήκης τὴν ὁποία ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μὲ τὸν ΝέοἸσραήλ ὅπως ἀκριβῶς τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆςΠαλαιᾶς Του Διαθήκης ἦταν ἡ περιτομή Ὅταν ὁΧριστὸς λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάληψή του παραγ-γέλλει στοὺς μαθητές του νὰ laquoμαθητεύσουν πάντα τὰ

ἔθνη βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶτοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo (Μτθ 2819)θέτει ὡς πρώτη καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴνἔνταξή τους στὸν Νέο Ἰσραήλ στὴν Ἐκκλησία τὴνβάπτισή τους Ἔτσι τὸ βάπτισμα γίνεται τὸ ἀπαραί-τητο σημάδι τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας Κατὰ παρό-μοιο τρόπο καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἡ περιτομὴἀποτελοῦσε τὸ ἀπαραίτητο σημάδι ἐκείνων ποὺ ἀνή-καν στὸν λαό τοῦ Θεοῦ Εἶναι γνωστὸ ὅτι στὴν ΠΔιαθήκη ὁ Θεός ὄχι ἁπλῶς ἐπέτρεπε στὰ νήπια νὰδεχθοῦν τὴν περιτομή ἀλλὰ ρητὰ ἐντελλόταν νὰὑποβληθεῖ στὴν περιτομὴ κάθε ἀγόρι κατὰ τὴν ὀγδόηἡμέρα μετὰ τὴν γέννησή του (Γεν 179-14) Γιατὶ λοι-πόν στὴν Κ Διαθήκη νὰ ἀποκλείσει ὁ Θεὸς τὰ νήπιανὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας του Αὐτὴ ἡ πρακτικὴ

τῆς περιτομῆς στὴν Π Διαθήκη ἀποτελεῖ ξεκά-θαρη ἁγιογραφικὴ κατοχύρωση τοῦ νηπιο-

βαπτισμοῦἈπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἰδιαίτερα

ἀξιοπρόσεκτος ὁ λόγος τὸν ὁποῖο ἀπη-ύθυνε ὁ ἀπόστολος Πέτρος στὸπλῆθος ποὺ παρακολουθοῦσε τὸ γε-γονὸς τῆς Πεντηκοστῆς laquoΜετανοή-σατε καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶνἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφε-σιν ἁμαρτιῶν καὶ λήψεσθε τὴν δω-ρεὰν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Ὑμῖν γάρἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοιςὑμῶν καὶ πᾶσι τοῖς εἰς μακράνraquo(Πρξ 238-39) Τὸ πρῶτο μέροςτοῦ χωρίου ἀποτελεῖ τὸ κατrsquoἐξοχὴν ἐπιχείρημα τῶν Προτε-

σταντῶν ἐναντίον τοῦ νηπιοβα-πτισμοῦ Ὅμως οἱ ἴδιοι ἀποφεύγουν

ἐπιμελῶς νὰ ἀναφερθοῦν καὶ στὴ συνέχειατοῦ χωρίου στὴν ὁποία ρητὰ λέγεται ὅτι ἡ ὑπόσχεσητοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν λήψη τοῦ ἁγίου Πνεύματος μὲ τὸβάπτισμα ἀφορᾶ καὶ στὰ τέκνα τους ἀνεξαρτήτωςἡλικίας

2 Ὁ νηπιοβαπτισμὸς γνωστὸς στὴν Ἐκκλησίαἀπὸ τὴν ἀρχὴ καὶ ἀδιάκοπα

Ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἀποτελεῖ πράξη τῆς Ἐκκλησίαςἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους καὶ ἀδιάκοπα μέχρικαὶ σήμερα Εἶναι πολὺ γνωστὲς οἱ περιπτώσεις βα-

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΥτοῦ Ἀρχιμ Αὐγουστίνου Γ Μύρου Δρ Θ

16 H O∆OΣ

πτίσεως ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας τοῦ Κορ-νηλίου (Πρξ 1048) τῆς Λυδίας (Πρξ 1615) τοῦ δε-σμοφύλακος τῶν Φιλίππων (Πρξ 1631-34) τοῦἀρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 188) καὶ τοῦ Στε-φανᾶ (Α΄ Κορ 1615) στὶς ὁποῖες θὰ ὑπῆρχαν μικρὰπαιδιὰ καὶ νήπια Ἄν στὴν ἐποχὴ αὐτὴ οἱ βαπτίσειςτῶν ἐνηλίκων ἀποτελοῦν τὸν κανόνα αὐτὸ ἐξηγεῖταιἀπὸ τὸ ὅτι οἱ πρῶτοι ποὺ προσέρχονται στὴν Πίστηεἶναι ἐνήλικες πολλοὶ μάλιστα ἔγγαμοι μὲ ἀπίστουςσυντρόφους γεγονὸς ποὺ δυσκολεύει ἀκόμη πε ρισ-σότερο τὴν βάπτιση τῶν νηπίων Ὅμως ἀπὸ τὴνεἰδικὴ αὐτὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε κανεὶς δὲνμπορεῖ νὰ συμπεράνει ὅτι ἡ πράξη τοῦ νηπιο -βαπτισμοῦ ἦταν ἄγνωστη Οἱ παραπάνω ἁγιο γρα-φικὲς μαρτυρίες βεβαιώνουν τὸ ἀντίθετο Περισσό-τερο ὅμως βεβαιώνεται ἡ πράξη αὐτὴ τῆς Ἐκ κλησίαςἀπὸ τὴν συνέχειά της ὅπως μαρτυ-ρεῖται ἀπὸ τοὺς μετα ποστολικοὺςκαὶ λίγο μεταγενέστερους πατέρες

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (130-202 μΧ)γράφει laquoΔιότι αὐτός [ὁ Χριστός]ἦρθε στὴ γῆ γιὰ νὰ μᾶς σώση ὅλουςδιrsquo αὐτοῦ - ὅλους λέγω ποὺ θὰ ἀνα- γεννηθοῦν διrsquo αὐτοῦ ἐν Θεῷ -νήπιαπαιδιά ἐφήβους νέους καὶ γέρουςἮλθε λοιπόν γιὰ κάθε ἡλικία γενό-μενος νήπιος γιὰ τὰ νήπια καθαγιά-ζοντας τὸ παιδὶ γιὰ τὰ παιδιά γε-νόμενος πρὸς αὐτὰ ταυτόχρονα πα-ράδειγμα εὐσεβείας ἀρετῆς καὶ τα-πείνωσηςraquo (Κατὰ Αἱρέσεων 2 PG7783-784) Ὁ Ὠριγένης μεταφέρειτὴν ἀποστολικὴ παράδοση γράφοντας laquoΜπορεῖ κά-ποιο παιδί ποὺ μόλις γεννήθηκε νὰ ἁμαρτήση Κιὅμως ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς (505-7) καὶτὸν Ἰώβ (144) ἔχει ἁμαρτία γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰπροσφέρη κάποια θυσία Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ Ἐκκλη-σία ἔλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὴν παράδοση νὰ βα-πτίζωνται καὶ τὰ παιδιάΟἱ ἄνθρωποι στοὺς ὁποίουςπαραδόθηκαν τὰ ἱερὰ Μυστήρια γνώριζαν ὅτι μέσαστὸν καθένα μας ὑπῆρχε ἔμφυτη ἡ μόλυνση τῆς ἁμαρ-τίας ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ ξεπλυθῆ διrsquo ὕδατος καὶ Πνεύ-ματοςraquo (Σχόλια εἰς Ρωμαίους 519 PG 141047) Ὁἅγιος Κυπριανός (200-258) τονίζει laquoἈπὸ αὐτὴ τὴνπνευματικὴ περιτομή [τὸ Βάπτισμα] δὲν πρέπει νὰἐμποδίζεται κανείς κανεὶς δὲν πρέπει νὰ κρατῆταιμακρυὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τὸ ὁποῖοἀφοῦ τηρήθηκε καὶ διατηρήθηκε χάριν ὅλων μας πι-στεύουμε ὅτι ἀκόμα περισσότερο πρέπει νὰ τηρηθῆγιὰ τὰ βρέφη καὶ τὰ νεογέννητα τὰ ὁποῖα ἕνεκεν

αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς θέσεώς τους χρήζουν περισσό-τερο τῆς βοηθείας μας καὶ τοῦ θείου ἐλέουςraquo (EpistulaLVIII)

3 Μὲ τὸ Βάπτισμα τοῦ νηπίου δὲν καταργεῖταιἡ ἐλεύθερη βούλησή του

Στὴν περίπτωση τῶν νηπίων δὲν τίθεται καθόλουθέμα ἐλευθέρας βουλήσεως διότι αὐτὴ δὲν μπορεῖκαθόλου νὰ ἐκδηλωθεῖ ὄχι μόνον γιὰ τὸ βάπτισμαἀλλὰ καὶ γιὰ καμμία ἄλλη ἐπίδραση ἐπάνω τους Μὲτὴν ἴδια λογική ποὺ κάποιοι ἀρνοῦνται τὸ βάπτισμαστὰ νήπια κάποιοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ ἀρνη-θοῦν σrsquo αὐτὰ τὴν παροχὴ συγκεκριμένης τροφῆςἐνδυ μασίας φαρμάκων καὶ στὰ μεγαλύτερα παιδιὰτὴν ἀποστολὴ στὸ νηπιαγωγεῖο στὸ σχολεῖο Ὅλεςαὐτὲς οἱ ἐνέργειες θεωροῦνται ἀπαραίτητες γιὰ τὸ

καλῶς νοούμενο συμφέρον τοῦ παι-διοῦ καὶ ἐπιβάλλονται χωρὶς τὴνσυγκα τάθεσή του Πολὺ δὲ περισσό-τερο θὰ πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπrsquo ὄψινὅτι ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυφόροι τουδὲν ἔχουν κανένα ἀπολύτως ἐνδοι-ασμὸ νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξενή-σουν τὴν ὁποιαδήποτε βλάβη στὸἀφύλακτο ἀπὸ τὴν θεία χάρη νήπιοἙπομένως δὲν πρόκειται γιὰ δυνα-τότητα ἐπιλογῆς τοῦ νηπίου ἀλλὰγιὰ δυνατότητα ἐπιλογῆς αὐτῶν ποὺτάχθηκαν νὰ προστατεύουν τὸνήπιο σχετικὰ μὲ τὸ ποιὲς δυνάμειςθὰ ἐνεργήσουν ἐπάνω του τοῦ Θεοῦἤ τοῦ διαβόλου Ἐξ ἄλλου ὅταν τὸνήπιο ἐνηλικιωθεῖ καὶ θελήσει νὰ

ἐγκαταλείψει τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ τὸκάνει

Ἀξίζει νὰ κλείσουμε τὴν σύντομη αὐτὴ μελέτη μὲτὴν ὁμολογία ἑνὸς πρώην προτεστάντη τοῦ Ματ-θαίου Γκάλλατιν ὁ ὁποῖος γιὰ χρόνια δίδασκε ἐναν-τίον τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἀλλὰ μετὰ τὴν μετα-στροφή του γράφει laquoἈνακάλυψα ὅτι ὅλοι αὐτοί ndash ὁΕἰρηναῖος ὁ Ὠριγένης ὁ Κυπριανός καὶ ἄλλοι ndash τι-μοῦσαν τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὡς θεόπνευστακείμενα καὶ θεωροῦσαν τὶς ἀπόψεις αὐτὲς περὶ τοῦ Βα-πτίσματος καὶ τῆς σωτηρίας τῶν νηπίων ἀπόλυτασύμφωνες μὲ τὰ κείμενα αὐτά Πρέπει νὰ ὁμολογήσωὅτι ἔχω περάσει πολλὲς ὧρες γονατιστὸς κλαίγονταςκαὶ παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ μὲ συγχωρήση ποὺ συ-κοφάντησα τοὺς ἁγίους Του Καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομαμιᾶς ἰδέας ποὺ δὲν ὑπῆρχε κἄν τὰ πρῶτα χίλια πεν-τακόσια χρόνια τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίαςraquo (Διψών-τας γιὰ τὸν Θεό σ 202)

Ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυ-

φόροι του δὲν ἔχουν κα-

νένα ἀπολύτως ἐνδοιασμὸ

νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξε-

νήσουν τὴν ὁποιαδήποτε

βλάβη στὸ ἀφύλακτο ἀπὸ

τὴν θεία χάρη νήπιο

17H O∆OΣ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

bull Τό νερό Ὅπως τό νερό καθαρίζει τίς ἀκαθαρσίες τοῦσώmicroατος ἔτσι καί ἡ βάπτιση microᾶς καθαρίζει ἀπό τίςἁmicroαρτίες Τό νερό τῆς ἁγίας κολυmicroβήθρας συmicroβολίζειτόν θάνατο καί τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Ὅπως τόνερό τοῦ Κατακλυσmicroοῦ κατέστρεψε τήν ἁmicroαρτωλήἀνθρωπότητα ἤ τό νερό τῆς Ἐρυθρᾶς Θάλασσας κατέστρεψε τόν Φαραώ ἔτσι καί τό νερό τῆς βαπτίσεως καταστρέφει τήν κάθε ἁmicroαρτία τοῦ βαπτιζοmicroένου καί τήνἐπιρροή τοῦ σατανά ἐπάνω του Ὅπως τό νερό (ἄβυσος)microέ τήν παρουσία (ἐπεφέρετο) τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος(Γέν 12) ἔγινε ἡ πηγή τῆς ζωῆς ἔτσι καί τό νερό τῆςβαπτίσεως microέ τόν ἐρχοmicroό τοῦ ἰδίου τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος προσφέρει τήν ἀναγέννηση (Ἰωάν 335)τοῦ βαπτιζοmicroένουbull Ἐπορκιστικό ἔλαιο Τό λάδι ἁγιάζεται microέτρία ἐmicroφυσήmicroατα καί σφραγίσmicroατα γιά νάἀπαλλαχθεῖ ἀπό τίς δυνάmicroεις τοῦ σκότους νάκαταστεῖ ἐξαγιαστικό καί ἀνακαινιστικό καίνά ἁγιάσει τόν κατηχούmicroενο ἀπαλλάσσοντάςτον ἀπό δαιmicroονικές ἐπιρροές Ἐπειδή αὐτό τόλάδι ἐξορκίζει (διώχνει) τίς πονηρές δυνάmicroειςὀνοmicroάζεται ἐπορκιστικόν ἔλαιον Τό ἐπορκιστικόνἔλαιον ρίχνεται τρεῖς φορές σταυροειδῶς στό νερό τῆςἁγίας κολυmicroβήθρας microέ τή δοξολογική λέξη ldquoἈλληλούιαrdquo (δόξα στόν Κύριο) γιά νά τελειωθεῖ ὁ καθαγιασmicroός του Ἐπίσης ὁ ἱερέας χρίει microέ τό λάδι σταυροειδῶςmicroέ τά τρία δάκτυλα ὅλα τά microέρη τοῦ σώmicroατος τοῦ βαπτιζοmicroένου στό microέτωπο στό στῆθος στό στόmicroα στάαὐτιά στήν πλάτη στά χέρια στά πόδια γιά ὁλοκλήρωση τῆς ἀπελευθέρωσης (ἐξορκισmicroοῦἐπορκισmicroοῦ) ἀπότίς σκοτεινές δυνάmicroεις Τό ἔλαιον συmicroβολίζει τό ἔλεοςτοῦ Θεοῦ πρός τόν βαπτιζόmicroενο Μέ τή βάπτιση ὁ ἁmicroαρτωλός ἄνθρωπος ἀποκαταλλάσσει τή σχέση του microέ τόνΘεό καί ἀποκαθίσταταισυmicroφιλιώνεται Ἐπειδή στήνἀρχαία ἐποχή ἄλειφαν microέ λάδι τούς παλαιστές στά γυmicroναστήρια γιά νά τονωθεῖ το σῶmicroα τους καί νά διαρκεῖπιό πολύ ὁ ἀγώνας ἔτσι καί microέ τό λάδι τῆς βαπτίσεωςσυmicroβολίζεται ὅτι ὁ βαπτιζόmicroενος ἀπό τή βάπτιση καίmicroετά γίνεται ἀθλητής τοῦ πνευmicroατικοῦ ἀγώναbull Τριπλή κατάδυση καί ἀνάδυση Ἡ τριπλή κατάδυσηκαί ἀνάδυση συmicroβολίζει τόν τριήmicroερο ἐνταφιασmicroό καίτήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου laquoεἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθηmicroενhellipraquo (Ρωmicro 63) Ἐπίσης συmicroβολίζει τόν θάνατοτοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἀνάσταση τοῦ νέουbull Ἐπίκληση Τριαδικοῦ Θεοῦ Σύmicroφωνα microέ τά λόγιατοῦ Κυρίου ἡ βάπτιση γίνεται στό ὄνοmicroα τῆς ἉγίαςΤριάδος (Ματθ 2819) Ἡ ἐπίκληση τῆς Ἁγίας Τριάδος φανερώνει ὅτι ὅπως ὁ Τριαδικός Θεός ἔπλασε τόνἄνθρωπο ἔτσι ὁ ἴδιος Θεός ἀναπλάθει τόν ἄνθρωποστήν Ἐκκλησία Τουbull Τριχοκουρία Ἡ σταυρόσχηmicroη κουρά τῶν τριχῶν τῆςκεφαλῆς τοῦ βαπτισθέντος σηmicroαίνει τήν ἀφιέρωσή τουστόν Θεό Ὑπῆρχε στούς εἰδωλολάτρες καί στούς ἰου

δαίους (Ἀριθmicro 613 Πράξ 1818 καί 212326) τόἔθιmicroοτάmicroα νά ἀφιερώνουν κοmicromicroένα microαλλιά στόν ΘεόΟἱ δοῦλοι στήν ἀρχαία ἐποχή κουρεύονταν ἐντελῶς γιάνά δείξουν ὅτι ἀνήκουν σέ κάποιον κύριο Ἡ προσφοράτῶν πρώτων microαλλιῶν (ἀπαρχή) στόν Θεό ἀποτελεῖσύmicroβολο τῆς πλήρους ἀφιερώσεως σrsquoΑὐτόν καί ἔκφρασηεὐχαριστίας γιά τήν ἀναγέννηση τοῦ βαπτίσmicroατος bull Ἔνδυση Μετά τή βάπτιση ντύνουν τόν βαπτιζόmicroενοmicroέ καινούρια λευκά ροῦχα Τά λευκά ροῦχα συmicroβολίζουντήν καθαρή ψυχή τοῦ βαπτισmicroένου καί τόν ἐρχοmicroό τοῦΧριστοῦ (Γαλ 327 laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητεΧριστόν ἐνεδύσασθεraquo) καί τῆς φωτεινῆς χάριτος τοῦ

Ἁγίου Πνεύmicroατος Τό λευκό συmicroβολίζει τήχαρά τῆς Ἀνάστασης καί τή δόξα τῆς Μεταmicroόρφωσης τοῦ Χριστοῦ Τό λευκό ὑποδεικνύειστόν βαπτισmicroένο τόν ἀγώνα πού πρέπει νάκάνει στό ἑξῆς γιά νά κρατήσει καθαρή τήνψυχή τουbull Χορός Μέ τό ψάλσιmicroο τοῦ laquoὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθεraquo ὁἱερέας microέ τόν ἀνάδοχο καί τόν βαπτισmicroένο πε

ριφέρονται κυκλικά γύρω ἀπό τήν ἁγία κολυmicroβήθρα Ὁχορός αὐτός εἶναι τριπλός εἰς τύπον τῆς Ἁγίας Τριάδοςκαί ἐκφράζει τή χαρά τῶν ἀνθρώπων καί ὅλων τῶνἀγγέλων γιά τήν εἴσοδο ἑνός πλανεmicroένου προβάτου στήmicroάντρα τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία Ὁ Χριστός εἶπεὅτι laquoχαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπίἑνί ἁmicroαρτωλῷ microετανοοῦντιraquo (Λουκᾶ 1510) Ὁ εὔθυmicroος χορός microᾶς παραπέmicroπει στή χαρά τοῦ γάmicroου καθότικι ἐδῶ ἔχουmicroε πνευmicroατικό γάmicroο τήν ἕνωση τοῦ νεοφωτίστου microέ τόν νυmicroφίο Χριστό bull Λαmicroπάδες Στόν νεοφώτιστο προσφερόταν ἀναmicromicroένηλαmicroπάδα Μέ τόν σηmicroερινό νηπιοβαπτισmicroό καλό εἶναιτή λαmicroπάδα νά τήν κρατάει ὁ ἀνάδοχος Ἡ φωτοχυσίατῶν λαmicroπάδων συmicroβολίζει τό φῶς τοῦ Χριστοῦ πούἔλαβε ὁ βαπτισmicroένος καί τή χαρά τοῦ οὐρανοῦ καί τῶνχριστιανῶν γιά τήν εἴσοδό του στήν Ἐκκλησία Στήνἀρχαία Ἐκκλησία ἄναβαν ὅλοι οἱ χριστιανοί λαmicroπάδεςστό ναό κατά τά Φῶτα καί τή Λαmicroπρή πού γίνονταν οἱπερισσότερες βαπτίσεις Ἡ φωτοχυσία ἐπίσης ὑπενθυmicroίζει στόν νεοφώτιστο ὅτι στό microέλλον πρέπει νά ζεῖκατά τά λόγια τοῦ Χριστοῦ φωτεινά laquoοὕτω λαmicroψάτωτό φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσινὑmicroῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑmicroῶν τόνἐν τοῖς οὐρανοῖςraquo (Ματθ 516)bull Σταυρός Μέ τό κρέmicroασmicroα τοῦ Σταυροῦ στό λαιmicroό τοῦνεοφωτίστου συmicroβολίζεται ὅτι ὁ νέος χριστιανός σύmicroφωνα microέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ laquoεἴ τις θέλει ὀπίσω microουἐλθεῖν ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόναὐτοῦ καί ἀκολουθείτω microοιraquo (Ματθ 1624) ἀκολουθεῖτόν Χριστό σηκώνοντας στό ἑξῆς τό σταυρό του ὉΣταυρός ὡς ἱερό ἀντικείmicroενο προστατεύει τόν χριστιανόἀπό τις ἐπιθέσεις τοῦ πονηροῦ

14 H O∆OΣ

Ἀπό τούς πονηρούς λογισmicroούς πού πολεmicroοῦντόν ἄνθρωπο τρεῖς εἶναι οἱ πιό σκληροίτῆς ἀπιστίας τῆς βλασφηmicroίας καί τῆς

πορνείαςΓιά νά κοπάσει αὐτός ὁ πόλεmicroος πρέπει πρῶτα

νά γνωρίζεις πότε ἁmicroαρτάνεις καί πότε ὄχι ∆ένἁmicroαρτάνεις ὅταν ὁ νοῦς ἡ βούλησις δέν συγκατατίθεται στούς λογισmicroούς πολύ περισσότεροὅταν τούς ἀποστρέφεται ἤ τούς περιφρονεῖ Ἁmicroαρτάνεις κάποτε καί θανάσιmicroα ὅταν ὁ νοῦς αὐτοπροαίρετα συγκρατεῖ τούς λογισmicroούς καί ἡ καρδιάἡδύνεται καί εὐχαριστεῖται micro αὐτούς Ὅποιος πολεmicroεῖται ἀπό πονηρούς λογισmicroούς καί δέν τούςἀποδέχεται ταράσσεται ὅmicroως νοmicroίζοντας ὅτιἁmicroάρτησε αὐτός εἶναι microικρόψυχος ἐmicroπαίζεταιἀπό τόν διάβολο καί δέν γνωρίζει νά διακρίνει microεταξύ προσβολῆς καί συγκαταθέσεως

Μήν παραξενεύεσαι πού οἱ ἴδιοι λογισmicroοί φέρνουν microαζί τους καί θάνατο καί ζωή αἰώνιο θάνατο ἤ αἰώνια ζωή Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποδέχεται προκαλοῦν θάνατο Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποστρέφεται καί τούς πολεmicroᾶ χαρίζουν ζωή καίαὐξάνουν τόν microισθό του στόν οὐρανό

Συmicroβαίνει κάποτε νά ἔρχονται λογισmicroοί ἀπιστίας ἤ βλασφηmicroίας κατά τοῦ Θεοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἤ τῶν ἁγίων Καmicromicroιά φορά ἀντικρύζοντας τά ἄχραντα καί θεῖα Μυστήρια ἤ τίςἅγιες εἰκόνες πέφτουν ἐπάνω σου σάν microαῦρο σύννεφο βλάσφηmicroες σκέψεις Περιφρόνησε αὐτούςτούς λογισmicroούς Ἀδιαφόρησε Μήν ἀνησυχεῖς καίmicroή θλίβεσαι γιατί ἔτσι χαροποιεῖς τόν διάβολοΤοῦ ἀρκεῖ νά σέ βλέπει θλιmicromicroένο καί συγχυσmicroένοἄν δέν κατορθώσει κάτι χειρότερο Θά ἐπαυξήσειτότε τούς λογισmicroούς σου γιά νά ἐξουθενώσει τελείως τή συνείδησή σου Ὅταν ὅmicroως σέ δεῖ νά περιφρονεῖς τούς βλάσφηmicroους λογισmicroούς θά ἀποmicroα

κρυνθεῖ ντροπιασmicroένος Πρόσεξε καί θά διαπιστώσεις ὅτι καί τά τρία εἴδη τῶν λογισmicroῶν γεννιοῦνται συχνά ἀπό τήν κατάκριση Μήν κατακρίνεις τόν ἀδελφό σου καί θά καταφέρεις γενναῖοπλῆγmicroα στούς πονηρούς λογισmicroούς Ἐπειδή ὅmicroωςὁ πόλεmicroος τῶν λογισmicroῶν ταλαιπωρεῖ συνήθωςτούς ὑπερηφάνους καί φθονερούς ὁ πιό σίγουροςτρόπος γιά ν ἀπαλλαγεῖς ἀπ αὐτόν εἶναι νά καλλιεργήσεις microέσα σου τήν ταπείνωση καί τήν ἀκακία

Οἱ ἅγιοι Πατέρες διδάσκουν καί ὑποδεικνύουντά microέσα καί τούς τρόπους πού θά χρησιmicroοποιήσειςγιά νά νικήσεις τούς λογισmicroούς καί νά καταισχύνεις τούς δαίmicroονες πού τούς σπέρνουν microέσα σου Νά τούς φανερώνεις στόν πνευmicroατικό σου microέ

τήν ἐξοmicroολόγηση Νά προσεύχεσαι στόν Κύριο microέ θέρmicroη ἀναθέ

τοντας σ Ἐκεῖνον τήν ἀσθένειά σου καί ὁmicroολογώντας τήν ἀδυναmicroία σου

Νά καλλιεργεῖς microέσα σου τή συντριβή τοῦ νοῦτήν αὐτοmicroεmicroψία καί γενικά ταπεινό φρόνηmicroα

Ν ἀγαπήσεις τή νηστεία πού θανατώνει πρόπαντός τούς σαρκικούς λογισmicroούς

Ν ἀγαπήσεις τούς σωmicroατικούς κόπους καίmicroόχθους πού ταπεινώνουν τό σῶmicroα καί πνίγουν microέσα στόν ἱδρώτα σου τίς πανουργίες τῶνδαιmicroόνων

Νά ζεῖς συνέχεια microέ τή microνήmicroη τοῦ θανάτου καίτῆς φοβερῆς κρίσεως τοῦ Θεοῦ

Ν ἀντιπαραθέτεις στούς ρυπαρούς λογισmicroούςἄλλους λογισmicroούς ὑγιεῖς καί θεαρέστους

Τέλος ἄν εἶσαι δυνατός περιφρόνησε καί περιγέλασε τούς λογισmicroούς κι ὕστερα προσπέρασέτους ἀδιάφοραὉ τελευταῖος αὐτός τρόπος ἐξευτελίζει τελείως

τούς δαίmicroονες

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟΚΑ΄ Ἔκδοση τῆς διασκευῆς ἀπό τά ρωσικά ἀπό τήν Ἱερά Μονή Παρακλήτου

Ὠρωπός Ἀττικῆς 2005 (σελ 1517)

Πόλεmicroος λογισmicroῶν

∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι ΟΥ Τ ΟΥ Ρ ΟΥ Σ Τ Ω Φ

15H O∆OΣ

Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν προτεσταντικῶνκυρίως ἀλλὰ καὶ ἄλλων αἱρετικῶν ἀντιλή-ψεων καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς ἔντονης κυριαρ-

χίας τῆς λογοκρατίας τίθεται συχνὰ τὸ ἐρώτημα ἐὰνὁ νηπιοβαπτισμὸς εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ ἀποκεκα-λυμμένο θέλημα τοῦ Θεοῦ Πίσω ἀπὸ τὸ ἐρώτημααὐτὸ κρύβεται ἡ ἀμφισβήτηση τῆς πρα κτικῆς στὴνὈρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ βαπτίζονται τὰ νέα της μέληστὴν νηπιακὴ ἡλικία καὶ ἡ ἐνθάρρυνση νὰ ἐγκατα-λειφθεῖ ἡ μακραίωνη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ παράδοσηὩς βασικὰ ἐπιχειρήματα προβάλλονται ἡ θεωρού-μενη ἔλλειψη ἁγιογραφικῶν μαρτυριῶν ἡ θεωρού-μενη διαπίστωση ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἦταν ἄγνω-στος στοὺς ἀποστο λικοὺς χρόνους καὶ στοὺς ἑπομέ-νους τρεῖς αἰῶνες καί τέλος ἡ ἀπουσία τῆς ἐλεύθε-ρης βούλησης στὰ νήπια

Ἐὰν καὶ κατὰ πόσον ἰσχύουν τὰ παραπάνωἐπιχειρήματα θὰ τὸ ἐρευνήσουμε στὴν συνέ-χεια

1 Ἡ μαρτυρία τῶν Ἁγίων Γραφῶν Ὅσο κι ἄν ἐρευνήσει κάποιος τὶς

Ἅγιες Γραφὲς εἶναι ἀδύνατο νὰ βρεῖσrsquoαὐτὲς ρητὴ ἐντολή μὲ τὴν ὁποίανὰ ἀπαγορεύεται ὁ νηπιο βαπτι -σμός Δὲν ὑπάρχει βέβαια καὶ ρητὴἐντολή μὲ τὴν ὁποία νὰ συστήνε-ται Κι αὐτὸ διότι γιὰ τοὺς πιστοὺςτῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὁ νη-πιο βαπτισμὸς δὲν ἀποτε λοῦσε πρό-βλημα Ὑπῆρχε ἡ βεβαιότητα ὅτι τὰ νέατης μέλη μποροῦσαν νὰ βαπτισθοῦν σὲὁποιαδήποτε ἡλικία κι ἄν εὑρίσκοντοἀκόμη καὶ στὴν νηπιακή Οἱ ἁγιογρα-φικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν ἀμετακίνητηαὐτὴ πεποίθηση τῆς ἈποστολικῆςἘκκλησίας εἶναι ποικίλες

Τὰ εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ κείμενα τῆςΚαινῆς Διαθήκης μᾶς διδάσκουν ὅτι τὸ χριστιανικὸβάπτισμα εἶναι τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆς Νέας Δια-θήκης τὴν ὁποία ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μὲ τὸν ΝέοἸσραήλ ὅπως ἀκριβῶς τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆςΠαλαιᾶς Του Διαθήκης ἦταν ἡ περιτομή Ὅταν ὁΧριστὸς λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάληψή του παραγ-γέλλει στοὺς μαθητές του νὰ laquoμαθητεύσουν πάντα τὰ

ἔθνη βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶτοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo (Μτθ 2819)θέτει ὡς πρώτη καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴνἔνταξή τους στὸν Νέο Ἰσραήλ στὴν Ἐκκλησία τὴνβάπτισή τους Ἔτσι τὸ βάπτισμα γίνεται τὸ ἀπαραί-τητο σημάδι τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας Κατὰ παρό-μοιο τρόπο καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἡ περιτομὴἀποτελοῦσε τὸ ἀπαραίτητο σημάδι ἐκείνων ποὺ ἀνή-καν στὸν λαό τοῦ Θεοῦ Εἶναι γνωστὸ ὅτι στὴν ΠΔιαθήκη ὁ Θεός ὄχι ἁπλῶς ἐπέτρεπε στὰ νήπια νὰδεχθοῦν τὴν περιτομή ἀλλὰ ρητὰ ἐντελλόταν νὰὑποβληθεῖ στὴν περιτομὴ κάθε ἀγόρι κατὰ τὴν ὀγδόηἡμέρα μετὰ τὴν γέννησή του (Γεν 179-14) Γιατὶ λοι-πόν στὴν Κ Διαθήκη νὰ ἀποκλείσει ὁ Θεὸς τὰ νήπιανὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας του Αὐτὴ ἡ πρακτικὴ

τῆς περιτομῆς στὴν Π Διαθήκη ἀποτελεῖ ξεκά-θαρη ἁγιογραφικὴ κατοχύρωση τοῦ νηπιο-

βαπτισμοῦἈπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἰδιαίτερα

ἀξιοπρόσεκτος ὁ λόγος τὸν ὁποῖο ἀπη-ύθυνε ὁ ἀπόστολος Πέτρος στὸπλῆθος ποὺ παρακολουθοῦσε τὸ γε-γονὸς τῆς Πεντηκοστῆς laquoΜετανοή-σατε καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶνἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφε-σιν ἁμαρτιῶν καὶ λήψεσθε τὴν δω-ρεὰν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Ὑμῖν γάρἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοιςὑμῶν καὶ πᾶσι τοῖς εἰς μακράνraquo(Πρξ 238-39) Τὸ πρῶτο μέροςτοῦ χωρίου ἀποτελεῖ τὸ κατrsquoἐξοχὴν ἐπιχείρημα τῶν Προτε-

σταντῶν ἐναντίον τοῦ νηπιοβα-πτισμοῦ Ὅμως οἱ ἴδιοι ἀποφεύγουν

ἐπιμελῶς νὰ ἀναφερθοῦν καὶ στὴ συνέχειατοῦ χωρίου στὴν ὁποία ρητὰ λέγεται ὅτι ἡ ὑπόσχεσητοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν λήψη τοῦ ἁγίου Πνεύματος μὲ τὸβάπτισμα ἀφορᾶ καὶ στὰ τέκνα τους ἀνεξαρτήτωςἡλικίας

2 Ὁ νηπιοβαπτισμὸς γνωστὸς στὴν Ἐκκλησίαἀπὸ τὴν ἀρχὴ καὶ ἀδιάκοπα

Ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἀποτελεῖ πράξη τῆς Ἐκκλησίαςἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους καὶ ἀδιάκοπα μέχρικαὶ σήμερα Εἶναι πολὺ γνωστὲς οἱ περιπτώσεις βα-

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΥτοῦ Ἀρχιμ Αὐγουστίνου Γ Μύρου Δρ Θ

16 H O∆OΣ

πτίσεως ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας τοῦ Κορ-νηλίου (Πρξ 1048) τῆς Λυδίας (Πρξ 1615) τοῦ δε-σμοφύλακος τῶν Φιλίππων (Πρξ 1631-34) τοῦἀρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 188) καὶ τοῦ Στε-φανᾶ (Α΄ Κορ 1615) στὶς ὁποῖες θὰ ὑπῆρχαν μικρὰπαιδιὰ καὶ νήπια Ἄν στὴν ἐποχὴ αὐτὴ οἱ βαπτίσειςτῶν ἐνηλίκων ἀποτελοῦν τὸν κανόνα αὐτὸ ἐξηγεῖταιἀπὸ τὸ ὅτι οἱ πρῶτοι ποὺ προσέρχονται στὴν Πίστηεἶναι ἐνήλικες πολλοὶ μάλιστα ἔγγαμοι μὲ ἀπίστουςσυντρόφους γεγονὸς ποὺ δυσκολεύει ἀκόμη πε ρισ-σότερο τὴν βάπτιση τῶν νηπίων Ὅμως ἀπὸ τὴνεἰδικὴ αὐτὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε κανεὶς δὲνμπορεῖ νὰ συμπεράνει ὅτι ἡ πράξη τοῦ νηπιο -βαπτισμοῦ ἦταν ἄγνωστη Οἱ παραπάνω ἁγιο γρα-φικὲς μαρτυρίες βεβαιώνουν τὸ ἀντίθετο Περισσό-τερο ὅμως βεβαιώνεται ἡ πράξη αὐτὴ τῆς Ἐκ κλησίαςἀπὸ τὴν συνέχειά της ὅπως μαρτυ-ρεῖται ἀπὸ τοὺς μετα ποστολικοὺςκαὶ λίγο μεταγενέστερους πατέρες

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (130-202 μΧ)γράφει laquoΔιότι αὐτός [ὁ Χριστός]ἦρθε στὴ γῆ γιὰ νὰ μᾶς σώση ὅλουςδιrsquo αὐτοῦ - ὅλους λέγω ποὺ θὰ ἀνα- γεννηθοῦν διrsquo αὐτοῦ ἐν Θεῷ -νήπιαπαιδιά ἐφήβους νέους καὶ γέρουςἮλθε λοιπόν γιὰ κάθε ἡλικία γενό-μενος νήπιος γιὰ τὰ νήπια καθαγιά-ζοντας τὸ παιδὶ γιὰ τὰ παιδιά γε-νόμενος πρὸς αὐτὰ ταυτόχρονα πα-ράδειγμα εὐσεβείας ἀρετῆς καὶ τα-πείνωσηςraquo (Κατὰ Αἱρέσεων 2 PG7783-784) Ὁ Ὠριγένης μεταφέρειτὴν ἀποστολικὴ παράδοση γράφοντας laquoΜπορεῖ κά-ποιο παιδί ποὺ μόλις γεννήθηκε νὰ ἁμαρτήση Κιὅμως ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς (505-7) καὶτὸν Ἰώβ (144) ἔχει ἁμαρτία γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰπροσφέρη κάποια θυσία Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ Ἐκκλη-σία ἔλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὴν παράδοση νὰ βα-πτίζωνται καὶ τὰ παιδιάΟἱ ἄνθρωποι στοὺς ὁποίουςπαραδόθηκαν τὰ ἱερὰ Μυστήρια γνώριζαν ὅτι μέσαστὸν καθένα μας ὑπῆρχε ἔμφυτη ἡ μόλυνση τῆς ἁμαρ-τίας ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ ξεπλυθῆ διrsquo ὕδατος καὶ Πνεύ-ματοςraquo (Σχόλια εἰς Ρωμαίους 519 PG 141047) Ὁἅγιος Κυπριανός (200-258) τονίζει laquoἈπὸ αὐτὴ τὴνπνευματικὴ περιτομή [τὸ Βάπτισμα] δὲν πρέπει νὰἐμποδίζεται κανείς κανεὶς δὲν πρέπει νὰ κρατῆταιμακρυὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τὸ ὁποῖοἀφοῦ τηρήθηκε καὶ διατηρήθηκε χάριν ὅλων μας πι-στεύουμε ὅτι ἀκόμα περισσότερο πρέπει νὰ τηρηθῆγιὰ τὰ βρέφη καὶ τὰ νεογέννητα τὰ ὁποῖα ἕνεκεν

αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς θέσεώς τους χρήζουν περισσό-τερο τῆς βοηθείας μας καὶ τοῦ θείου ἐλέουςraquo (EpistulaLVIII)

3 Μὲ τὸ Βάπτισμα τοῦ νηπίου δὲν καταργεῖταιἡ ἐλεύθερη βούλησή του

Στὴν περίπτωση τῶν νηπίων δὲν τίθεται καθόλουθέμα ἐλευθέρας βουλήσεως διότι αὐτὴ δὲν μπορεῖκαθόλου νὰ ἐκδηλωθεῖ ὄχι μόνον γιὰ τὸ βάπτισμαἀλλὰ καὶ γιὰ καμμία ἄλλη ἐπίδραση ἐπάνω τους Μὲτὴν ἴδια λογική ποὺ κάποιοι ἀρνοῦνται τὸ βάπτισμαστὰ νήπια κάποιοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ ἀρνη-θοῦν σrsquo αὐτὰ τὴν παροχὴ συγκεκριμένης τροφῆςἐνδυ μασίας φαρμάκων καὶ στὰ μεγαλύτερα παιδιὰτὴν ἀποστολὴ στὸ νηπιαγωγεῖο στὸ σχολεῖο Ὅλεςαὐτὲς οἱ ἐνέργειες θεωροῦνται ἀπαραίτητες γιὰ τὸ

καλῶς νοούμενο συμφέρον τοῦ παι-διοῦ καὶ ἐπιβάλλονται χωρὶς τὴνσυγκα τάθεσή του Πολὺ δὲ περισσό-τερο θὰ πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπrsquo ὄψινὅτι ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυφόροι τουδὲν ἔχουν κανένα ἀπολύτως ἐνδοι-ασμὸ νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξενή-σουν τὴν ὁποιαδήποτε βλάβη στὸἀφύλακτο ἀπὸ τὴν θεία χάρη νήπιοἙπομένως δὲν πρόκειται γιὰ δυνα-τότητα ἐπιλογῆς τοῦ νηπίου ἀλλὰγιὰ δυνατότητα ἐπιλογῆς αὐτῶν ποὺτάχθηκαν νὰ προστατεύουν τὸνήπιο σχετικὰ μὲ τὸ ποιὲς δυνάμειςθὰ ἐνεργήσουν ἐπάνω του τοῦ Θεοῦἤ τοῦ διαβόλου Ἐξ ἄλλου ὅταν τὸνήπιο ἐνηλικιωθεῖ καὶ θελήσει νὰ

ἐγκαταλείψει τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ τὸκάνει

Ἀξίζει νὰ κλείσουμε τὴν σύντομη αὐτὴ μελέτη μὲτὴν ὁμολογία ἑνὸς πρώην προτεστάντη τοῦ Ματ-θαίου Γκάλλατιν ὁ ὁποῖος γιὰ χρόνια δίδασκε ἐναν-τίον τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἀλλὰ μετὰ τὴν μετα-στροφή του γράφει laquoἈνακάλυψα ὅτι ὅλοι αὐτοί ndash ὁΕἰρηναῖος ὁ Ὠριγένης ὁ Κυπριανός καὶ ἄλλοι ndash τι-μοῦσαν τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὡς θεόπνευστακείμενα καὶ θεωροῦσαν τὶς ἀπόψεις αὐτὲς περὶ τοῦ Βα-πτίσματος καὶ τῆς σωτηρίας τῶν νηπίων ἀπόλυτασύμφωνες μὲ τὰ κείμενα αὐτά Πρέπει νὰ ὁμολογήσωὅτι ἔχω περάσει πολλὲς ὧρες γονατιστὸς κλαίγονταςκαὶ παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ μὲ συγχωρήση ποὺ συ-κοφάντησα τοὺς ἁγίους Του Καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομαμιᾶς ἰδέας ποὺ δὲν ὑπῆρχε κἄν τὰ πρῶτα χίλια πεν-τακόσια χρόνια τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίαςraquo (Διψών-τας γιὰ τὸν Θεό σ 202)

Ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυ-

φόροι του δὲν ἔχουν κα-

νένα ἀπολύτως ἐνδοιασμὸ

νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξε-

νήσουν τὴν ὁποιαδήποτε

βλάβη στὸ ἀφύλακτο ἀπὸ

τὴν θεία χάρη νήπιο

17H O∆OΣ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

Ἀπό τούς πονηρούς λογισmicroούς πού πολεmicroοῦντόν ἄνθρωπο τρεῖς εἶναι οἱ πιό σκληροίτῆς ἀπιστίας τῆς βλασφηmicroίας καί τῆς

πορνείαςΓιά νά κοπάσει αὐτός ὁ πόλεmicroος πρέπει πρῶτα

νά γνωρίζεις πότε ἁmicroαρτάνεις καί πότε ὄχι ∆ένἁmicroαρτάνεις ὅταν ὁ νοῦς ἡ βούλησις δέν συγκατατίθεται στούς λογισmicroούς πολύ περισσότεροὅταν τούς ἀποστρέφεται ἤ τούς περιφρονεῖ Ἁmicroαρτάνεις κάποτε καί θανάσιmicroα ὅταν ὁ νοῦς αὐτοπροαίρετα συγκρατεῖ τούς λογισmicroούς καί ἡ καρδιάἡδύνεται καί εὐχαριστεῖται micro αὐτούς Ὅποιος πολεmicroεῖται ἀπό πονηρούς λογισmicroούς καί δέν τούςἀποδέχεται ταράσσεται ὅmicroως νοmicroίζοντας ὅτιἁmicroάρτησε αὐτός εἶναι microικρόψυχος ἐmicroπαίζεταιἀπό τόν διάβολο καί δέν γνωρίζει νά διακρίνει microεταξύ προσβολῆς καί συγκαταθέσεως

Μήν παραξενεύεσαι πού οἱ ἴδιοι λογισmicroοί φέρνουν microαζί τους καί θάνατο καί ζωή αἰώνιο θάνατο ἤ αἰώνια ζωή Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποδέχεται προκαλοῦν θάνατο Σ ἐκεῖνον πού τούς ἀποστρέφεται καί τούς πολεmicroᾶ χαρίζουν ζωή καίαὐξάνουν τόν microισθό του στόν οὐρανό

Συmicroβαίνει κάποτε νά ἔρχονται λογισmicroοί ἀπιστίας ἤ βλασφηmicroίας κατά τοῦ Θεοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἤ τῶν ἁγίων Καmicromicroιά φορά ἀντικρύζοντας τά ἄχραντα καί θεῖα Μυστήρια ἤ τίςἅγιες εἰκόνες πέφτουν ἐπάνω σου σάν microαῦρο σύννεφο βλάσφηmicroες σκέψεις Περιφρόνησε αὐτούςτούς λογισmicroούς Ἀδιαφόρησε Μήν ἀνησυχεῖς καίmicroή θλίβεσαι γιατί ἔτσι χαροποιεῖς τόν διάβολοΤοῦ ἀρκεῖ νά σέ βλέπει θλιmicromicroένο καί συγχυσmicroένοἄν δέν κατορθώσει κάτι χειρότερο Θά ἐπαυξήσειτότε τούς λογισmicroούς σου γιά νά ἐξουθενώσει τελείως τή συνείδησή σου Ὅταν ὅmicroως σέ δεῖ νά περιφρονεῖς τούς βλάσφηmicroους λογισmicroούς θά ἀποmicroα

κρυνθεῖ ντροπιασmicroένος Πρόσεξε καί θά διαπιστώσεις ὅτι καί τά τρία εἴδη τῶν λογισmicroῶν γεννιοῦνται συχνά ἀπό τήν κατάκριση Μήν κατακρίνεις τόν ἀδελφό σου καί θά καταφέρεις γενναῖοπλῆγmicroα στούς πονηρούς λογισmicroούς Ἐπειδή ὅmicroωςὁ πόλεmicroος τῶν λογισmicroῶν ταλαιπωρεῖ συνήθωςτούς ὑπερηφάνους καί φθονερούς ὁ πιό σίγουροςτρόπος γιά ν ἀπαλλαγεῖς ἀπ αὐτόν εἶναι νά καλλιεργήσεις microέσα σου τήν ταπείνωση καί τήν ἀκακία

Οἱ ἅγιοι Πατέρες διδάσκουν καί ὑποδεικνύουντά microέσα καί τούς τρόπους πού θά χρησιmicroοποιήσειςγιά νά νικήσεις τούς λογισmicroούς καί νά καταισχύνεις τούς δαίmicroονες πού τούς σπέρνουν microέσα σου Νά τούς φανερώνεις στόν πνευmicroατικό σου microέ

τήν ἐξοmicroολόγηση Νά προσεύχεσαι στόν Κύριο microέ θέρmicroη ἀναθέ

τοντας σ Ἐκεῖνον τήν ἀσθένειά σου καί ὁmicroολογώντας τήν ἀδυναmicroία σου

Νά καλλιεργεῖς microέσα σου τή συντριβή τοῦ νοῦτήν αὐτοmicroεmicroψία καί γενικά ταπεινό φρόνηmicroα

Ν ἀγαπήσεις τή νηστεία πού θανατώνει πρόπαντός τούς σαρκικούς λογισmicroούς

Ν ἀγαπήσεις τούς σωmicroατικούς κόπους καίmicroόχθους πού ταπεινώνουν τό σῶmicroα καί πνίγουν microέσα στόν ἱδρώτα σου τίς πανουργίες τῶνδαιmicroόνων

Νά ζεῖς συνέχεια microέ τή microνήmicroη τοῦ θανάτου καίτῆς φοβερῆς κρίσεως τοῦ Θεοῦ

Ν ἀντιπαραθέτεις στούς ρυπαρούς λογισmicroούςἄλλους λογισmicroούς ὑγιεῖς καί θεαρέστους

Τέλος ἄν εἶσαι δυνατός περιφρόνησε καί περιγέλασε τούς λογισmicroούς κι ὕστερα προσπέρασέτους ἀδιάφοραὉ τελευταῖος αὐτός τρόπος ἐξευτελίζει τελείως

τούς δαίmicroονες

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟΚΑ΄ Ἔκδοση τῆς διασκευῆς ἀπό τά ρωσικά ἀπό τήν Ἱερά Μονή Παρακλήτου

Ὠρωπός Ἀττικῆς 2005 (σελ 1517)

Πόλεmicroος λογισmicroῶν

∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι ΟΥ Τ ΟΥ Ρ ΟΥ Σ Τ Ω Φ

15H O∆OΣ

Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν προτεσταντικῶνκυρίως ἀλλὰ καὶ ἄλλων αἱρετικῶν ἀντιλή-ψεων καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς ἔντονης κυριαρ-

χίας τῆς λογοκρατίας τίθεται συχνὰ τὸ ἐρώτημα ἐὰνὁ νηπιοβαπτισμὸς εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ ἀποκεκα-λυμμένο θέλημα τοῦ Θεοῦ Πίσω ἀπὸ τὸ ἐρώτημααὐτὸ κρύβεται ἡ ἀμφισβήτηση τῆς πρα κτικῆς στὴνὈρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ βαπτίζονται τὰ νέα της μέληστὴν νηπιακὴ ἡλικία καὶ ἡ ἐνθάρρυνση νὰ ἐγκατα-λειφθεῖ ἡ μακραίωνη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ παράδοσηὩς βασικὰ ἐπιχειρήματα προβάλλονται ἡ θεωρού-μενη ἔλλειψη ἁγιογραφικῶν μαρτυριῶν ἡ θεωρού-μενη διαπίστωση ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἦταν ἄγνω-στος στοὺς ἀποστο λικοὺς χρόνους καὶ στοὺς ἑπομέ-νους τρεῖς αἰῶνες καί τέλος ἡ ἀπουσία τῆς ἐλεύθε-ρης βούλησης στὰ νήπια

Ἐὰν καὶ κατὰ πόσον ἰσχύουν τὰ παραπάνωἐπιχειρήματα θὰ τὸ ἐρευνήσουμε στὴν συνέ-χεια

1 Ἡ μαρτυρία τῶν Ἁγίων Γραφῶν Ὅσο κι ἄν ἐρευνήσει κάποιος τὶς

Ἅγιες Γραφὲς εἶναι ἀδύνατο νὰ βρεῖσrsquoαὐτὲς ρητὴ ἐντολή μὲ τὴν ὁποίανὰ ἀπαγορεύεται ὁ νηπιο βαπτι -σμός Δὲν ὑπάρχει βέβαια καὶ ρητὴἐντολή μὲ τὴν ὁποία νὰ συστήνε-ται Κι αὐτὸ διότι γιὰ τοὺς πιστοὺςτῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὁ νη-πιο βαπτισμὸς δὲν ἀποτε λοῦσε πρό-βλημα Ὑπῆρχε ἡ βεβαιότητα ὅτι τὰ νέατης μέλη μποροῦσαν νὰ βαπτισθοῦν σὲὁποιαδήποτε ἡλικία κι ἄν εὑρίσκοντοἀκόμη καὶ στὴν νηπιακή Οἱ ἁγιογρα-φικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν ἀμετακίνητηαὐτὴ πεποίθηση τῆς ἈποστολικῆςἘκκλησίας εἶναι ποικίλες

Τὰ εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ κείμενα τῆςΚαινῆς Διαθήκης μᾶς διδάσκουν ὅτι τὸ χριστιανικὸβάπτισμα εἶναι τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆς Νέας Δια-θήκης τὴν ὁποία ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μὲ τὸν ΝέοἸσραήλ ὅπως ἀκριβῶς τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆςΠαλαιᾶς Του Διαθήκης ἦταν ἡ περιτομή Ὅταν ὁΧριστὸς λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάληψή του παραγ-γέλλει στοὺς μαθητές του νὰ laquoμαθητεύσουν πάντα τὰ

ἔθνη βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶτοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo (Μτθ 2819)θέτει ὡς πρώτη καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴνἔνταξή τους στὸν Νέο Ἰσραήλ στὴν Ἐκκλησία τὴνβάπτισή τους Ἔτσι τὸ βάπτισμα γίνεται τὸ ἀπαραί-τητο σημάδι τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας Κατὰ παρό-μοιο τρόπο καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἡ περιτομὴἀποτελοῦσε τὸ ἀπαραίτητο σημάδι ἐκείνων ποὺ ἀνή-καν στὸν λαό τοῦ Θεοῦ Εἶναι γνωστὸ ὅτι στὴν ΠΔιαθήκη ὁ Θεός ὄχι ἁπλῶς ἐπέτρεπε στὰ νήπια νὰδεχθοῦν τὴν περιτομή ἀλλὰ ρητὰ ἐντελλόταν νὰὑποβληθεῖ στὴν περιτομὴ κάθε ἀγόρι κατὰ τὴν ὀγδόηἡμέρα μετὰ τὴν γέννησή του (Γεν 179-14) Γιατὶ λοι-πόν στὴν Κ Διαθήκη νὰ ἀποκλείσει ὁ Θεὸς τὰ νήπιανὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας του Αὐτὴ ἡ πρακτικὴ

τῆς περιτομῆς στὴν Π Διαθήκη ἀποτελεῖ ξεκά-θαρη ἁγιογραφικὴ κατοχύρωση τοῦ νηπιο-

βαπτισμοῦἈπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἰδιαίτερα

ἀξιοπρόσεκτος ὁ λόγος τὸν ὁποῖο ἀπη-ύθυνε ὁ ἀπόστολος Πέτρος στὸπλῆθος ποὺ παρακολουθοῦσε τὸ γε-γονὸς τῆς Πεντηκοστῆς laquoΜετανοή-σατε καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶνἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφε-σιν ἁμαρτιῶν καὶ λήψεσθε τὴν δω-ρεὰν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Ὑμῖν γάρἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοιςὑμῶν καὶ πᾶσι τοῖς εἰς μακράνraquo(Πρξ 238-39) Τὸ πρῶτο μέροςτοῦ χωρίου ἀποτελεῖ τὸ κατrsquoἐξοχὴν ἐπιχείρημα τῶν Προτε-

σταντῶν ἐναντίον τοῦ νηπιοβα-πτισμοῦ Ὅμως οἱ ἴδιοι ἀποφεύγουν

ἐπιμελῶς νὰ ἀναφερθοῦν καὶ στὴ συνέχειατοῦ χωρίου στὴν ὁποία ρητὰ λέγεται ὅτι ἡ ὑπόσχεσητοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν λήψη τοῦ ἁγίου Πνεύματος μὲ τὸβάπτισμα ἀφορᾶ καὶ στὰ τέκνα τους ἀνεξαρτήτωςἡλικίας

2 Ὁ νηπιοβαπτισμὸς γνωστὸς στὴν Ἐκκλησίαἀπὸ τὴν ἀρχὴ καὶ ἀδιάκοπα

Ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἀποτελεῖ πράξη τῆς Ἐκκλησίαςἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους καὶ ἀδιάκοπα μέχρικαὶ σήμερα Εἶναι πολὺ γνωστὲς οἱ περιπτώσεις βα-

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΥτοῦ Ἀρχιμ Αὐγουστίνου Γ Μύρου Δρ Θ

16 H O∆OΣ

πτίσεως ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας τοῦ Κορ-νηλίου (Πρξ 1048) τῆς Λυδίας (Πρξ 1615) τοῦ δε-σμοφύλακος τῶν Φιλίππων (Πρξ 1631-34) τοῦἀρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 188) καὶ τοῦ Στε-φανᾶ (Α΄ Κορ 1615) στὶς ὁποῖες θὰ ὑπῆρχαν μικρὰπαιδιὰ καὶ νήπια Ἄν στὴν ἐποχὴ αὐτὴ οἱ βαπτίσειςτῶν ἐνηλίκων ἀποτελοῦν τὸν κανόνα αὐτὸ ἐξηγεῖταιἀπὸ τὸ ὅτι οἱ πρῶτοι ποὺ προσέρχονται στὴν Πίστηεἶναι ἐνήλικες πολλοὶ μάλιστα ἔγγαμοι μὲ ἀπίστουςσυντρόφους γεγονὸς ποὺ δυσκολεύει ἀκόμη πε ρισ-σότερο τὴν βάπτιση τῶν νηπίων Ὅμως ἀπὸ τὴνεἰδικὴ αὐτὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε κανεὶς δὲνμπορεῖ νὰ συμπεράνει ὅτι ἡ πράξη τοῦ νηπιο -βαπτισμοῦ ἦταν ἄγνωστη Οἱ παραπάνω ἁγιο γρα-φικὲς μαρτυρίες βεβαιώνουν τὸ ἀντίθετο Περισσό-τερο ὅμως βεβαιώνεται ἡ πράξη αὐτὴ τῆς Ἐκ κλησίαςἀπὸ τὴν συνέχειά της ὅπως μαρτυ-ρεῖται ἀπὸ τοὺς μετα ποστολικοὺςκαὶ λίγο μεταγενέστερους πατέρες

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (130-202 μΧ)γράφει laquoΔιότι αὐτός [ὁ Χριστός]ἦρθε στὴ γῆ γιὰ νὰ μᾶς σώση ὅλουςδιrsquo αὐτοῦ - ὅλους λέγω ποὺ θὰ ἀνα- γεννηθοῦν διrsquo αὐτοῦ ἐν Θεῷ -νήπιαπαιδιά ἐφήβους νέους καὶ γέρουςἮλθε λοιπόν γιὰ κάθε ἡλικία γενό-μενος νήπιος γιὰ τὰ νήπια καθαγιά-ζοντας τὸ παιδὶ γιὰ τὰ παιδιά γε-νόμενος πρὸς αὐτὰ ταυτόχρονα πα-ράδειγμα εὐσεβείας ἀρετῆς καὶ τα-πείνωσηςraquo (Κατὰ Αἱρέσεων 2 PG7783-784) Ὁ Ὠριγένης μεταφέρειτὴν ἀποστολικὴ παράδοση γράφοντας laquoΜπορεῖ κά-ποιο παιδί ποὺ μόλις γεννήθηκε νὰ ἁμαρτήση Κιὅμως ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς (505-7) καὶτὸν Ἰώβ (144) ἔχει ἁμαρτία γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰπροσφέρη κάποια θυσία Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ Ἐκκλη-σία ἔλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὴν παράδοση νὰ βα-πτίζωνται καὶ τὰ παιδιάΟἱ ἄνθρωποι στοὺς ὁποίουςπαραδόθηκαν τὰ ἱερὰ Μυστήρια γνώριζαν ὅτι μέσαστὸν καθένα μας ὑπῆρχε ἔμφυτη ἡ μόλυνση τῆς ἁμαρ-τίας ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ ξεπλυθῆ διrsquo ὕδατος καὶ Πνεύ-ματοςraquo (Σχόλια εἰς Ρωμαίους 519 PG 141047) Ὁἅγιος Κυπριανός (200-258) τονίζει laquoἈπὸ αὐτὴ τὴνπνευματικὴ περιτομή [τὸ Βάπτισμα] δὲν πρέπει νὰἐμποδίζεται κανείς κανεὶς δὲν πρέπει νὰ κρατῆταιμακρυὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τὸ ὁποῖοἀφοῦ τηρήθηκε καὶ διατηρήθηκε χάριν ὅλων μας πι-στεύουμε ὅτι ἀκόμα περισσότερο πρέπει νὰ τηρηθῆγιὰ τὰ βρέφη καὶ τὰ νεογέννητα τὰ ὁποῖα ἕνεκεν

αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς θέσεώς τους χρήζουν περισσό-τερο τῆς βοηθείας μας καὶ τοῦ θείου ἐλέουςraquo (EpistulaLVIII)

3 Μὲ τὸ Βάπτισμα τοῦ νηπίου δὲν καταργεῖταιἡ ἐλεύθερη βούλησή του

Στὴν περίπτωση τῶν νηπίων δὲν τίθεται καθόλουθέμα ἐλευθέρας βουλήσεως διότι αὐτὴ δὲν μπορεῖκαθόλου νὰ ἐκδηλωθεῖ ὄχι μόνον γιὰ τὸ βάπτισμαἀλλὰ καὶ γιὰ καμμία ἄλλη ἐπίδραση ἐπάνω τους Μὲτὴν ἴδια λογική ποὺ κάποιοι ἀρνοῦνται τὸ βάπτισμαστὰ νήπια κάποιοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ ἀρνη-θοῦν σrsquo αὐτὰ τὴν παροχὴ συγκεκριμένης τροφῆςἐνδυ μασίας φαρμάκων καὶ στὰ μεγαλύτερα παιδιὰτὴν ἀποστολὴ στὸ νηπιαγωγεῖο στὸ σχολεῖο Ὅλεςαὐτὲς οἱ ἐνέργειες θεωροῦνται ἀπαραίτητες γιὰ τὸ

καλῶς νοούμενο συμφέρον τοῦ παι-διοῦ καὶ ἐπιβάλλονται χωρὶς τὴνσυγκα τάθεσή του Πολὺ δὲ περισσό-τερο θὰ πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπrsquo ὄψινὅτι ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυφόροι τουδὲν ἔχουν κανένα ἀπολύτως ἐνδοι-ασμὸ νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξενή-σουν τὴν ὁποιαδήποτε βλάβη στὸἀφύλακτο ἀπὸ τὴν θεία χάρη νήπιοἙπομένως δὲν πρόκειται γιὰ δυνα-τότητα ἐπιλογῆς τοῦ νηπίου ἀλλὰγιὰ δυνατότητα ἐπιλογῆς αὐτῶν ποὺτάχθηκαν νὰ προστατεύουν τὸνήπιο σχετικὰ μὲ τὸ ποιὲς δυνάμειςθὰ ἐνεργήσουν ἐπάνω του τοῦ Θεοῦἤ τοῦ διαβόλου Ἐξ ἄλλου ὅταν τὸνήπιο ἐνηλικιωθεῖ καὶ θελήσει νὰ

ἐγκαταλείψει τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ τὸκάνει

Ἀξίζει νὰ κλείσουμε τὴν σύντομη αὐτὴ μελέτη μὲτὴν ὁμολογία ἑνὸς πρώην προτεστάντη τοῦ Ματ-θαίου Γκάλλατιν ὁ ὁποῖος γιὰ χρόνια δίδασκε ἐναν-τίον τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἀλλὰ μετὰ τὴν μετα-στροφή του γράφει laquoἈνακάλυψα ὅτι ὅλοι αὐτοί ndash ὁΕἰρηναῖος ὁ Ὠριγένης ὁ Κυπριανός καὶ ἄλλοι ndash τι-μοῦσαν τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὡς θεόπνευστακείμενα καὶ θεωροῦσαν τὶς ἀπόψεις αὐτὲς περὶ τοῦ Βα-πτίσματος καὶ τῆς σωτηρίας τῶν νηπίων ἀπόλυτασύμφωνες μὲ τὰ κείμενα αὐτά Πρέπει νὰ ὁμολογήσωὅτι ἔχω περάσει πολλὲς ὧρες γονατιστὸς κλαίγονταςκαὶ παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ μὲ συγχωρήση ποὺ συ-κοφάντησα τοὺς ἁγίους Του Καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομαμιᾶς ἰδέας ποὺ δὲν ὑπῆρχε κἄν τὰ πρῶτα χίλια πεν-τακόσια χρόνια τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίαςraquo (Διψών-τας γιὰ τὸν Θεό σ 202)

Ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυ-

φόροι του δὲν ἔχουν κα-

νένα ἀπολύτως ἐνδοιασμὸ

νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξε-

νήσουν τὴν ὁποιαδήποτε

βλάβη στὸ ἀφύλακτο ἀπὸ

τὴν θεία χάρη νήπιο

17H O∆OΣ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν προτεσταντικῶνκυρίως ἀλλὰ καὶ ἄλλων αἱρετικῶν ἀντιλή-ψεων καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς ἔντονης κυριαρ-

χίας τῆς λογοκρατίας τίθεται συχνὰ τὸ ἐρώτημα ἐὰνὁ νηπιοβαπτισμὸς εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ ἀποκεκα-λυμμένο θέλημα τοῦ Θεοῦ Πίσω ἀπὸ τὸ ἐρώτημααὐτὸ κρύβεται ἡ ἀμφισβήτηση τῆς πρα κτικῆς στὴνὈρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ βαπτίζονται τὰ νέα της μέληστὴν νηπιακὴ ἡλικία καὶ ἡ ἐνθάρρυνση νὰ ἐγκατα-λειφθεῖ ἡ μακραίωνη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ παράδοσηὩς βασικὰ ἐπιχειρήματα προβάλλονται ἡ θεωρού-μενη ἔλλειψη ἁγιογραφικῶν μαρτυριῶν ἡ θεωρού-μενη διαπίστωση ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἦταν ἄγνω-στος στοὺς ἀποστο λικοὺς χρόνους καὶ στοὺς ἑπομέ-νους τρεῖς αἰῶνες καί τέλος ἡ ἀπουσία τῆς ἐλεύθε-ρης βούλησης στὰ νήπια

Ἐὰν καὶ κατὰ πόσον ἰσχύουν τὰ παραπάνωἐπιχειρήματα θὰ τὸ ἐρευνήσουμε στὴν συνέ-χεια

1 Ἡ μαρτυρία τῶν Ἁγίων Γραφῶν Ὅσο κι ἄν ἐρευνήσει κάποιος τὶς

Ἅγιες Γραφὲς εἶναι ἀδύνατο νὰ βρεῖσrsquoαὐτὲς ρητὴ ἐντολή μὲ τὴν ὁποίανὰ ἀπαγορεύεται ὁ νηπιο βαπτι -σμός Δὲν ὑπάρχει βέβαια καὶ ρητὴἐντολή μὲ τὴν ὁποία νὰ συστήνε-ται Κι αὐτὸ διότι γιὰ τοὺς πιστοὺςτῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὁ νη-πιο βαπτισμὸς δὲν ἀποτε λοῦσε πρό-βλημα Ὑπῆρχε ἡ βεβαιότητα ὅτι τὰ νέατης μέλη μποροῦσαν νὰ βαπτισθοῦν σὲὁποιαδήποτε ἡλικία κι ἄν εὑρίσκοντοἀκόμη καὶ στὴν νηπιακή Οἱ ἁγιογρα-φικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν ἀμετακίνητηαὐτὴ πεποίθηση τῆς ἈποστολικῆςἘκκλησίας εἶναι ποικίλες

Τὰ εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ κείμενα τῆςΚαινῆς Διαθήκης μᾶς διδάσκουν ὅτι τὸ χριστιανικὸβάπτισμα εἶναι τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆς Νέας Δια-θήκης τὴν ὁποία ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μὲ τὸν ΝέοἸσραήλ ὅπως ἀκριβῶς τὸ ἀπαραίτητο σημάδι τῆςΠαλαιᾶς Του Διαθήκης ἦταν ἡ περιτομή Ὅταν ὁΧριστὸς λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάληψή του παραγ-γέλλει στοὺς μαθητές του νὰ laquoμαθητεύσουν πάντα τὰ

ἔθνη βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶτοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo (Μτθ 2819)θέτει ὡς πρώτη καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴνἔνταξή τους στὸν Νέο Ἰσραήλ στὴν Ἐκκλησία τὴνβάπτισή τους Ἔτσι τὸ βάπτισμα γίνεται τὸ ἀπαραί-τητο σημάδι τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας Κατὰ παρό-μοιο τρόπο καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἡ περιτομὴἀποτελοῦσε τὸ ἀπαραίτητο σημάδι ἐκείνων ποὺ ἀνή-καν στὸν λαό τοῦ Θεοῦ Εἶναι γνωστὸ ὅτι στὴν ΠΔιαθήκη ὁ Θεός ὄχι ἁπλῶς ἐπέτρεπε στὰ νήπια νὰδεχθοῦν τὴν περιτομή ἀλλὰ ρητὰ ἐντελλόταν νὰὑποβληθεῖ στὴν περιτομὴ κάθε ἀγόρι κατὰ τὴν ὀγδόηἡμέρα μετὰ τὴν γέννησή του (Γεν 179-14) Γιατὶ λοι-πόν στὴν Κ Διαθήκη νὰ ἀποκλείσει ὁ Θεὸς τὰ νήπιανὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας του Αὐτὴ ἡ πρακτικὴ

τῆς περιτομῆς στὴν Π Διαθήκη ἀποτελεῖ ξεκά-θαρη ἁγιογραφικὴ κατοχύρωση τοῦ νηπιο-

βαπτισμοῦἈπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἰδιαίτερα

ἀξιοπρόσεκτος ὁ λόγος τὸν ὁποῖο ἀπη-ύθυνε ὁ ἀπόστολος Πέτρος στὸπλῆθος ποὺ παρακολουθοῦσε τὸ γε-γονὸς τῆς Πεντηκοστῆς laquoΜετανοή-σατε καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶνἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφε-σιν ἁμαρτιῶν καὶ λήψεσθε τὴν δω-ρεὰν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Ὑμῖν γάρἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοιςὑμῶν καὶ πᾶσι τοῖς εἰς μακράνraquo(Πρξ 238-39) Τὸ πρῶτο μέροςτοῦ χωρίου ἀποτελεῖ τὸ κατrsquoἐξοχὴν ἐπιχείρημα τῶν Προτε-

σταντῶν ἐναντίον τοῦ νηπιοβα-πτισμοῦ Ὅμως οἱ ἴδιοι ἀποφεύγουν

ἐπιμελῶς νὰ ἀναφερθοῦν καὶ στὴ συνέχειατοῦ χωρίου στὴν ὁποία ρητὰ λέγεται ὅτι ἡ ὑπόσχεσητοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν λήψη τοῦ ἁγίου Πνεύματος μὲ τὸβάπτισμα ἀφορᾶ καὶ στὰ τέκνα τους ἀνεξαρτήτωςἡλικίας

2 Ὁ νηπιοβαπτισμὸς γνωστὸς στὴν Ἐκκλησίαἀπὸ τὴν ἀρχὴ καὶ ἀδιάκοπα

Ὁ νηπιοβαπτισμὸς ἀποτελεῖ πράξη τῆς Ἐκκλησίαςἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους καὶ ἀδιάκοπα μέχρικαὶ σήμερα Εἶναι πολὺ γνωστὲς οἱ περιπτώσεις βα-

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΥτοῦ Ἀρχιμ Αὐγουστίνου Γ Μύρου Δρ Θ

16 H O∆OΣ

πτίσεως ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας τοῦ Κορ-νηλίου (Πρξ 1048) τῆς Λυδίας (Πρξ 1615) τοῦ δε-σμοφύλακος τῶν Φιλίππων (Πρξ 1631-34) τοῦἀρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 188) καὶ τοῦ Στε-φανᾶ (Α΄ Κορ 1615) στὶς ὁποῖες θὰ ὑπῆρχαν μικρὰπαιδιὰ καὶ νήπια Ἄν στὴν ἐποχὴ αὐτὴ οἱ βαπτίσειςτῶν ἐνηλίκων ἀποτελοῦν τὸν κανόνα αὐτὸ ἐξηγεῖταιἀπὸ τὸ ὅτι οἱ πρῶτοι ποὺ προσέρχονται στὴν Πίστηεἶναι ἐνήλικες πολλοὶ μάλιστα ἔγγαμοι μὲ ἀπίστουςσυντρόφους γεγονὸς ποὺ δυσκολεύει ἀκόμη πε ρισ-σότερο τὴν βάπτιση τῶν νηπίων Ὅμως ἀπὸ τὴνεἰδικὴ αὐτὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε κανεὶς δὲνμπορεῖ νὰ συμπεράνει ὅτι ἡ πράξη τοῦ νηπιο -βαπτισμοῦ ἦταν ἄγνωστη Οἱ παραπάνω ἁγιο γρα-φικὲς μαρτυρίες βεβαιώνουν τὸ ἀντίθετο Περισσό-τερο ὅμως βεβαιώνεται ἡ πράξη αὐτὴ τῆς Ἐκ κλησίαςἀπὸ τὴν συνέχειά της ὅπως μαρτυ-ρεῖται ἀπὸ τοὺς μετα ποστολικοὺςκαὶ λίγο μεταγενέστερους πατέρες

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (130-202 μΧ)γράφει laquoΔιότι αὐτός [ὁ Χριστός]ἦρθε στὴ γῆ γιὰ νὰ μᾶς σώση ὅλουςδιrsquo αὐτοῦ - ὅλους λέγω ποὺ θὰ ἀνα- γεννηθοῦν διrsquo αὐτοῦ ἐν Θεῷ -νήπιαπαιδιά ἐφήβους νέους καὶ γέρουςἮλθε λοιπόν γιὰ κάθε ἡλικία γενό-μενος νήπιος γιὰ τὰ νήπια καθαγιά-ζοντας τὸ παιδὶ γιὰ τὰ παιδιά γε-νόμενος πρὸς αὐτὰ ταυτόχρονα πα-ράδειγμα εὐσεβείας ἀρετῆς καὶ τα-πείνωσηςraquo (Κατὰ Αἱρέσεων 2 PG7783-784) Ὁ Ὠριγένης μεταφέρειτὴν ἀποστολικὴ παράδοση γράφοντας laquoΜπορεῖ κά-ποιο παιδί ποὺ μόλις γεννήθηκε νὰ ἁμαρτήση Κιὅμως ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς (505-7) καὶτὸν Ἰώβ (144) ἔχει ἁμαρτία γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰπροσφέρη κάποια θυσία Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ Ἐκκλη-σία ἔλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὴν παράδοση νὰ βα-πτίζωνται καὶ τὰ παιδιάΟἱ ἄνθρωποι στοὺς ὁποίουςπαραδόθηκαν τὰ ἱερὰ Μυστήρια γνώριζαν ὅτι μέσαστὸν καθένα μας ὑπῆρχε ἔμφυτη ἡ μόλυνση τῆς ἁμαρ-τίας ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ ξεπλυθῆ διrsquo ὕδατος καὶ Πνεύ-ματοςraquo (Σχόλια εἰς Ρωμαίους 519 PG 141047) Ὁἅγιος Κυπριανός (200-258) τονίζει laquoἈπὸ αὐτὴ τὴνπνευματικὴ περιτομή [τὸ Βάπτισμα] δὲν πρέπει νὰἐμποδίζεται κανείς κανεὶς δὲν πρέπει νὰ κρατῆταιμακρυὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τὸ ὁποῖοἀφοῦ τηρήθηκε καὶ διατηρήθηκε χάριν ὅλων μας πι-στεύουμε ὅτι ἀκόμα περισσότερο πρέπει νὰ τηρηθῆγιὰ τὰ βρέφη καὶ τὰ νεογέννητα τὰ ὁποῖα ἕνεκεν

αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς θέσεώς τους χρήζουν περισσό-τερο τῆς βοηθείας μας καὶ τοῦ θείου ἐλέουςraquo (EpistulaLVIII)

3 Μὲ τὸ Βάπτισμα τοῦ νηπίου δὲν καταργεῖταιἡ ἐλεύθερη βούλησή του

Στὴν περίπτωση τῶν νηπίων δὲν τίθεται καθόλουθέμα ἐλευθέρας βουλήσεως διότι αὐτὴ δὲν μπορεῖκαθόλου νὰ ἐκδηλωθεῖ ὄχι μόνον γιὰ τὸ βάπτισμαἀλλὰ καὶ γιὰ καμμία ἄλλη ἐπίδραση ἐπάνω τους Μὲτὴν ἴδια λογική ποὺ κάποιοι ἀρνοῦνται τὸ βάπτισμαστὰ νήπια κάποιοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ ἀρνη-θοῦν σrsquo αὐτὰ τὴν παροχὴ συγκεκριμένης τροφῆςἐνδυ μασίας φαρμάκων καὶ στὰ μεγαλύτερα παιδιὰτὴν ἀποστολὴ στὸ νηπιαγωγεῖο στὸ σχολεῖο Ὅλεςαὐτὲς οἱ ἐνέργειες θεωροῦνται ἀπαραίτητες γιὰ τὸ

καλῶς νοούμενο συμφέρον τοῦ παι-διοῦ καὶ ἐπιβάλλονται χωρὶς τὴνσυγκα τάθεσή του Πολὺ δὲ περισσό-τερο θὰ πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπrsquo ὄψινὅτι ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυφόροι τουδὲν ἔχουν κανένα ἀπολύτως ἐνδοι-ασμὸ νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξενή-σουν τὴν ὁποιαδήποτε βλάβη στὸἀφύλακτο ἀπὸ τὴν θεία χάρη νήπιοἙπομένως δὲν πρόκειται γιὰ δυνα-τότητα ἐπιλογῆς τοῦ νηπίου ἀλλὰγιὰ δυνατότητα ἐπιλογῆς αὐτῶν ποὺτάχθηκαν νὰ προστατεύουν τὸνήπιο σχετικὰ μὲ τὸ ποιὲς δυνάμειςθὰ ἐνεργήσουν ἐπάνω του τοῦ Θεοῦἤ τοῦ διαβόλου Ἐξ ἄλλου ὅταν τὸνήπιο ἐνηλικιωθεῖ καὶ θελήσει νὰ

ἐγκαταλείψει τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ τὸκάνει

Ἀξίζει νὰ κλείσουμε τὴν σύντομη αὐτὴ μελέτη μὲτὴν ὁμολογία ἑνὸς πρώην προτεστάντη τοῦ Ματ-θαίου Γκάλλατιν ὁ ὁποῖος γιὰ χρόνια δίδασκε ἐναν-τίον τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἀλλὰ μετὰ τὴν μετα-στροφή του γράφει laquoἈνακάλυψα ὅτι ὅλοι αὐτοί ndash ὁΕἰρηναῖος ὁ Ὠριγένης ὁ Κυπριανός καὶ ἄλλοι ndash τι-μοῦσαν τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὡς θεόπνευστακείμενα καὶ θεωροῦσαν τὶς ἀπόψεις αὐτὲς περὶ τοῦ Βα-πτίσματος καὶ τῆς σωτηρίας τῶν νηπίων ἀπόλυτασύμφωνες μὲ τὰ κείμενα αὐτά Πρέπει νὰ ὁμολογήσωὅτι ἔχω περάσει πολλὲς ὧρες γονατιστὸς κλαίγονταςκαὶ παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ μὲ συγχωρήση ποὺ συ-κοφάντησα τοὺς ἁγίους Του Καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομαμιᾶς ἰδέας ποὺ δὲν ὑπῆρχε κἄν τὰ πρῶτα χίλια πεν-τακόσια χρόνια τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίαςraquo (Διψών-τας γιὰ τὸν Θεό σ 202)

Ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυ-

φόροι του δὲν ἔχουν κα-

νένα ἀπολύτως ἐνδοιασμὸ

νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξε-

νήσουν τὴν ὁποιαδήποτε

βλάβη στὸ ἀφύλακτο ἀπὸ

τὴν θεία χάρη νήπιο

17H O∆OΣ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

πτίσεως ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας τοῦ Κορ-νηλίου (Πρξ 1048) τῆς Λυδίας (Πρξ 1615) τοῦ δε-σμοφύλακος τῶν Φιλίππων (Πρξ 1631-34) τοῦἀρχισυναγώγου Κρίσπου (Πρξ 188) καὶ τοῦ Στε-φανᾶ (Α΄ Κορ 1615) στὶς ὁποῖες θὰ ὑπῆρχαν μικρὰπαιδιὰ καὶ νήπια Ἄν στὴν ἐποχὴ αὐτὴ οἱ βαπτίσειςτῶν ἐνηλίκων ἀποτελοῦν τὸν κανόνα αὐτὸ ἐξηγεῖταιἀπὸ τὸ ὅτι οἱ πρῶτοι ποὺ προσέρχονται στὴν Πίστηεἶναι ἐνήλικες πολλοὶ μάλιστα ἔγγαμοι μὲ ἀπίστουςσυντρόφους γεγονὸς ποὺ δυσκολεύει ἀκόμη πε ρισ-σότερο τὴν βάπτιση τῶν νηπίων Ὅμως ἀπὸ τὴνεἰδικὴ αὐτὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε κανεὶς δὲνμπορεῖ νὰ συμπεράνει ὅτι ἡ πράξη τοῦ νηπιο -βαπτισμοῦ ἦταν ἄγνωστη Οἱ παραπάνω ἁγιο γρα-φικὲς μαρτυρίες βεβαιώνουν τὸ ἀντίθετο Περισσό-τερο ὅμως βεβαιώνεται ἡ πράξη αὐτὴ τῆς Ἐκ κλησίαςἀπὸ τὴν συνέχειά της ὅπως μαρτυ-ρεῖται ἀπὸ τοὺς μετα ποστολικοὺςκαὶ λίγο μεταγενέστερους πατέρες

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (130-202 μΧ)γράφει laquoΔιότι αὐτός [ὁ Χριστός]ἦρθε στὴ γῆ γιὰ νὰ μᾶς σώση ὅλουςδιrsquo αὐτοῦ - ὅλους λέγω ποὺ θὰ ἀνα- γεννηθοῦν διrsquo αὐτοῦ ἐν Θεῷ -νήπιαπαιδιά ἐφήβους νέους καὶ γέρουςἮλθε λοιπόν γιὰ κάθε ἡλικία γενό-μενος νήπιος γιὰ τὰ νήπια καθαγιά-ζοντας τὸ παιδὶ γιὰ τὰ παιδιά γε-νόμενος πρὸς αὐτὰ ταυτόχρονα πα-ράδειγμα εὐσεβείας ἀρετῆς καὶ τα-πείνωσηςraquo (Κατὰ Αἱρέσεων 2 PG7783-784) Ὁ Ὠριγένης μεταφέρειτὴν ἀποστολικὴ παράδοση γράφοντας laquoΜπορεῖ κά-ποιο παιδί ποὺ μόλις γεννήθηκε νὰ ἁμαρτήση Κιὅμως ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς (505-7) καὶτὸν Ἰώβ (144) ἔχει ἁμαρτία γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰπροσφέρη κάποια θυσία Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ Ἐκκλη-σία ἔλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὴν παράδοση νὰ βα-πτίζωνται καὶ τὰ παιδιάΟἱ ἄνθρωποι στοὺς ὁποίουςπαραδόθηκαν τὰ ἱερὰ Μυστήρια γνώριζαν ὅτι μέσαστὸν καθένα μας ὑπῆρχε ἔμφυτη ἡ μόλυνση τῆς ἁμαρ-τίας ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ ξεπλυθῆ διrsquo ὕδατος καὶ Πνεύ-ματοςraquo (Σχόλια εἰς Ρωμαίους 519 PG 141047) Ὁἅγιος Κυπριανός (200-258) τονίζει laquoἈπὸ αὐτὴ τὴνπνευματικὴ περιτομή [τὸ Βάπτισμα] δὲν πρέπει νὰἐμποδίζεται κανείς κανεὶς δὲν πρέπει νὰ κρατῆταιμακρυὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τὸ ὁποῖοἀφοῦ τηρήθηκε καὶ διατηρήθηκε χάριν ὅλων μας πι-στεύουμε ὅτι ἀκόμα περισσότερο πρέπει νὰ τηρηθῆγιὰ τὰ βρέφη καὶ τὰ νεογέννητα τὰ ὁποῖα ἕνεκεν

αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς θέσεώς τους χρήζουν περισσό-τερο τῆς βοηθείας μας καὶ τοῦ θείου ἐλέουςraquo (EpistulaLVIII)

3 Μὲ τὸ Βάπτισμα τοῦ νηπίου δὲν καταργεῖταιἡ ἐλεύθερη βούλησή του

Στὴν περίπτωση τῶν νηπίων δὲν τίθεται καθόλουθέμα ἐλευθέρας βουλήσεως διότι αὐτὴ δὲν μπορεῖκαθόλου νὰ ἐκδηλωθεῖ ὄχι μόνον γιὰ τὸ βάπτισμαἀλλὰ καὶ γιὰ καμμία ἄλλη ἐπίδραση ἐπάνω τους Μὲτὴν ἴδια λογική ποὺ κάποιοι ἀρνοῦνται τὸ βάπτισμαστὰ νήπια κάποιοι ἄλλοι θὰ μποροῦσαν νὰ ἀρνη-θοῦν σrsquo αὐτὰ τὴν παροχὴ συγκεκριμένης τροφῆςἐνδυ μασίας φαρμάκων καὶ στὰ μεγαλύτερα παιδιὰτὴν ἀποστολὴ στὸ νηπιαγωγεῖο στὸ σχολεῖο Ὅλεςαὐτὲς οἱ ἐνέργειες θεωροῦνται ἀπαραίτητες γιὰ τὸ

καλῶς νοούμενο συμφέρον τοῦ παι-διοῦ καὶ ἐπιβάλλονται χωρὶς τὴνσυγκα τάθεσή του Πολὺ δὲ περισσό-τερο θὰ πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπrsquo ὄψινὅτι ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυφόροι τουδὲν ἔχουν κανένα ἀπολύτως ἐνδοι-ασμὸ νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξενή-σουν τὴν ὁποιαδήποτε βλάβη στὸἀφύλακτο ἀπὸ τὴν θεία χάρη νήπιοἙπομένως δὲν πρόκειται γιὰ δυνα-τότητα ἐπιλογῆς τοῦ νηπίου ἀλλὰγιὰ δυνατότητα ἐπιλογῆς αὐτῶν ποὺτάχθηκαν νὰ προστατεύουν τὸνήπιο σχετικὰ μὲ τὸ ποιὲς δυνάμειςθὰ ἐνεργήσουν ἐπάνω του τοῦ Θεοῦἤ τοῦ διαβόλου Ἐξ ἄλλου ὅταν τὸνήπιο ἐνηλικιωθεῖ καὶ θελήσει νὰ

ἐγκαταλείψει τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ τὸκάνει

Ἀξίζει νὰ κλείσουμε τὴν σύντομη αὐτὴ μελέτη μὲτὴν ὁμολογία ἑνὸς πρώην προτεστάντη τοῦ Ματ-θαίου Γκάλλατιν ὁ ὁποῖος γιὰ χρόνια δίδασκε ἐναν-τίον τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ ἀλλὰ μετὰ τὴν μετα-στροφή του γράφει laquoἈνακάλυψα ὅτι ὅλοι αὐτοί ndash ὁΕἰρηναῖος ὁ Ὠριγένης ὁ Κυπριανός καὶ ἄλλοι ndash τι-μοῦσαν τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὡς θεόπνευστακείμενα καὶ θεωροῦσαν τὶς ἀπόψεις αὐτὲς περὶ τοῦ Βα-πτίσματος καὶ τῆς σωτηρίας τῶν νηπίων ἀπόλυτασύμφωνες μὲ τὰ κείμενα αὐτά Πρέπει νὰ ὁμολογήσωὅτι ἔχω περάσει πολλὲς ὧρες γονατιστὸς κλαίγονταςκαὶ παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ μὲ συγχωρήση ποὺ συ-κοφάντησα τοὺς ἁγίους Του Καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομαμιᾶς ἰδέας ποὺ δὲν ὑπῆρχε κἄν τὰ πρῶτα χίλια πεν-τακόσια χρόνια τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίαςraquo (Διψών-τας γιὰ τὸν Θεό σ 202)

Ὁ διάβολος καὶ οἱ δορυ-

φόροι του δὲν ἔχουν κα-

νένα ἀπολύτως ἐνδοιασμὸ

νὰ ἐπέμβουν καὶ νὰ προξε-

νήσουν τὴν ὁποιαδήποτε

βλάβη στὸ ἀφύλακτο ἀπὸ

τὴν θεία χάρη νήπιο

17H O∆OΣ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

Ἀρχή καί κέντρο ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκ -κλησίας μας εἶναι τό Ἅγιο Βάπτισμα διότι μαὐτό ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστιανός μέλος τῆς

Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ Συστατική γενέθλια πράξητοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μαςἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο στόν Ἰορδάνη ποταμόἘξάλλου λίγο πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψή Του ὁ Χριστόςπαρήγγειλε στούς μαθητές Του λέ-γοντάς τους laquoΠορευθέντες μαθη-τεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντεςαὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καίτοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςraquo(Ματθ 2819) Τό Βάπτισμα λοι-πόν εἶναι θεμελιωμένο στή ζωή καίτή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί γιαὐτό ἀποτέλεσε ἀπό τά πρῶτα χρι-στιανικά χρόνια τό μυστήριο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήχάρη τοῦ Θεοῦ ἀναγεννιέται καίγίνεται κοινωνός τῆς νέας ζωῆς πούἐγκαινίασε ὁ Χριστός μέ τή Σάρ-κωση τή Βάπτιση τή Σταύρωσηκαί τήν Ἀνάστασή Του Ὁ ἴδιος ὁΧριστός εἶχε πεῖ ὅτι laquoἐάν μή τιςγεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματοςοὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦraquo

Στήν κολυμβήθρα λοιπόν γεννιέται ὁ νέοςἄνθρωπος γι αὐτό καί ἡ ἡμέρα τῆς βαπτίσεως εἶναιἡ γενέθλια ἡμέρα του Μέ τό βάπτισμα ὁ βαπτιζό-μενος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί δέχεται ὡς θεία δωρεά τή ζωή καί τό φῶςτοῦ Χριστοῦ πράγμα πού τόν καθιστᾶ ὑπεύθυνοφύλακα καί ἐργάτη τῶν ἐντολῶν Του Ἔτσι τό Βά-πτισμα δέν εἶναι μία πράξη μαγική ἀλλά μία δυ-νατότητα πού γιά νά καρποφορήσει ἀπαιτεῖ τόνπροσωπικό ἀγώνα Ἐπειδή ὅμως τό νήπιο δέν ἔχειἐπίγνωση τῆς σημασίας τοῦ Μυστηρίου ἐναπόκει-ται στούς γονεῖς καί στόν ἀνάδοχο νά τό καθοδηγή-σουν στό δρόμο τοῦ Χριστοῦ μέ τίς συμβουλές καίτίς παραινέσεις τους προπάντων ὅμως μέ τό πα-ράδειγμά τους

Μαζί μέ τό Βάπτισμα τελεῖται ἀπό τόν ἱερέα καίτό μυστήριο τοῦ Χρίσματος τοῦ βαπτιζομένου μέἍγιο Μύρο Ἀπαρχή αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου ἀποτε-

λεῖ ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος laquoἐν εἴδει περι-στερᾶςraquo κατά τήν ὥρα τῆς Βάπτισης τοῦ ΧριστοῦὉ Χριστός χρίστηκε ὄχι μέ μύρο αἰσθητό ἤ μέ λάδιἀλλά μέ τό νοητό μύρο τοῦ Πνεύματος Γι αὐτόὑπάρχει στήν Ἐκκλησία μας ἡ ἱερή συνήθεια νά τε-λεῖται τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος μέ τό ὁποῖο ὁ νε-οφώτιστος λαμβάνει τή laquoσφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ

Ἁγίου Πνεύματοςraquo καί γίνεταιlaquoκεχρισμένοςraquo δηλαδή ἀλη-θινά χριστιανός ἀφοῦ φέρει τήσφραγίδα τοῦ Ἁγίου Μύρου τόὁρατό σημεῖο τοῦ Πνεύματος

Τελετουργία καί συμβολισμοί

Ἡ ἀκολουθία τοῦ βαπτίσμα-τος ἀποτελεῖται

α΄) Ἀπό τήν προετοιμασίαγιά τό Βάπτισμα ὅπου δεσπό-ζουν οἱ ἐξορκισμοί καί οἱ τελετέςτῆς ἀπόταξης τοῦ διαβόλου καίτῆς σύνταξης τοῦ νεοφώτιστουμέ τόν Χριστό Ὁ ἀνάδοχος ἀπο-κηρύσσει τό σατανά στραμμένοςπρός τή δύση πού συμβολίζει τό

βασίλειο τοῦ σκότους ἐνῶ ἀπαγγέλλει τό σύμβολο τῆςΠίστεως στραμμένος πρός τήν ἀνατολή πού συμβο-λίζει τόν Χριστό ὁ ὁποῖος εἶναι τό ἀληθινό φῶς

β΄) Ἀπό τήν κυρίως τελετή τῆς Βαπτίσεως τῆςὁποίας τό βασικότερα σημεῖα εἶναι ὁ καθαγιασμός τοῦὕδατος ἡ ἐπάλειψη τοῦ βαπτιζομένου μέ λάδι ἡ τρι-πλή κατάδυση στό νερό τό χρίσμα ἡ τριχοκουρία ἡἔνδυση καί ὁ κύκλος γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα Ἡ τε-λετή στό σύνολό της καθώς καί τά ὑλικά πού χρησι-μοποιοῦνται ὑποκρύπτουν βαθύτατους συμβολισμούς

Τό νερό Ἀποτελεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ Βαπτί-σματος Ἡ τριπλή βύθιση στό νερό στό ὄνομα τῆςἉγίας Τριάδος σημαίνει τή συμμετοχή του στό θάνατοκαί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ Τό νερό γίνεται μέσονψυχικοῦ καθαρμοῦ laquoλουτρόν παλιγγενεσίαςraquo μέσοστό ὁποῖο θάπτεται ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί ἀπό τόὁποῖο ἐξέρχεται ἀναγεννημένος ὁ νέος ἄνθρωπος ὁχριστιανός

Τό λάδι Σημαίνει τό ἔλεος καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣτοῦ Ἰωάννου Τσερεβελάκη φιλολόγου-θεολόγου

18 H O∆OΣ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

καθώς καί τή δύναμη πού λαμβάνει ὁ νεο-φώτιστος ἐνόψει τῶν πνευματικῶν ἀγώνωνγιά τήν τελείωσή του Ἡ ἐπάλειψη ὁλόκλη-ρου τοῦ σώματος συμβολίζει τήν ἀνάπλασηκαί τήν ἀναδημιουργία τοῦ ἀνθρώπου διάτοῦ Βαπτίσματος

Ὁ σταυρός Δίδεται στό νεοφώτιστοεἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ καί συμβολί-ζει τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς αὐταπάρ-νησης πού συνεπάγεται ἡ ἀποδοχή τῆς χρι-στιανικῆς ζωῆς

Ἡ λαμπάδα Εἶναι σύμβολο τοῦ φωτόςτοῦ Χριστοῦ τό ὁποῖο στό ἑξῆς θά πρέπεινά σκορπίζει στόν κόσμο ὁ νεοφώτιστος μέτήν παρουσία καί τή ζωή του

Τά ἐνδύματα Ὀνομάζονται καί laquoἐμφώ-τιαraquo ἤ laquoφωτίκιαraquo καί συμβολίζουν τή λαμ-πρότητα τῆς ψυχῆς τόν ἐσωτερικό φωτισμότό φῶς καί τό κάλλος τοῦ Χριστοῦ πούἐνδύθηκε ὁ νεοφώτιστος Γιrsquo αὐτό καί τάἐνδύματα πρέπει νά εἶναι λευκά γιά νά δη-λώνεται μέσω τῆς λευκότητος τοῦ χρώματοςἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς τοῦ βαπτισθέντος

Ἡ τριχοκουρία Τό κόψιμο τῶν μαλ-λιῶν σημαίνει ὅτι πλέον ὁ νεοφώτιστος ἀνή-κει στόν Θεό εἶναι ἀφιερωμένος σ Αὐτόν

Σημαντικός στή Βάπτιση εἶναι ὁ ρόλοςτοῦ ἀναδόχου ὁ ὁποῖος κρεμᾶ τό παιδί στόλαιμό του ἀναλαμβάνει δηλαδή μαζί μέτούς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ τό καθῆκον τῆς χρι-στιανικῆς ἀνατροφῆς του Γιά τό λόγο αὐτόὁ ἀνάδοχος πρέπει νά εἶναι ἕνας καί νάἐμφορεῖται ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη

Ἐπίσης σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆςἘκκλησίας μας στό παιδί πρέπει νά δίνε-ται ἕνα ὄνομα ἐνῶ καλό θά ἦταν τά παιδιάἀντί νά ἑορτάζουν τά γενέθλιά τους (συνή-θεια ἐξάλλου δυτικοφερμένη) νά ἑορτάζουντήν ἡμέρα τῆς πνευματικῆς τους γέννησηςδηλαδή τήν ἡμέρα τῆς Βάπτισής τους

Τέλος θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι τόΒάπτισμα ἀκολουθεῖται ἀπό τή θεία Μετά-ληψη τοῦ νεοφωτίστου κατά τήν πρώτημετά τήν τέλεση τῆς Βάπτισης θεία Λει-τουργία Τοῦτο πρέπει νά ἐπαναλαμβάνεταισυχνά ὥστε τό παιδί νά εἰσαχθεῖ στήνἐκκλησιαστική ζωή καί νά γίνει πλῆρεςμέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ τῆς Ἐκ -κλησίας

Τό μυστήριο τῆς Ἁγίας ΤριάδοςὉ ἄνθρωπος εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζει ὅτι δέν πρέπει νά

προσπαθήσει νά ἐμβαθύνει στό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδοςἀπό μόνος του Γιά νά μελετήσει κανείς τό μυστήριο τῆς Πα-ναγίας Τριάδος πρέπει νά ζητήσει τή βοήθεια ἐκείνων πού δί-δαξαν γι Αὐτήν τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου τοῦ ἁγίουΓρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσο-στόμου τῶν ὁποίων ἡ μεσολάβηση εἶναι δυνατό νά ἐπισύρειστούς ἀνθρώπους τήν εὐλογία καί τό φωτισμό της

Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στόν κόσμοΟἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ Υἱός τοῦ

Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο εἶναι οἱ ἑξῆς 1 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος laquoοὕτω γάρ

ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆἔδωκεraquo (Ἰωάννης γ΄ 16)

2 Ἡ ἀποκατάσταση τῆς πεσμένης ἀνθρωπότητας στήνεἰκόνα καί ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία laquoΡεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τόν κατ εἰκόναγενόμενο ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα κρείττονος ἐπταικόταθείας ζωῆς αὖθις ἀναπλάττει ὁ σοφός Δημιουργός ὅτι δεδόζα-σταιraquo (α΄ κανόνας ὄρθρου Χριστουγέννων α΄ ὠδή)

3 Ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων laquoΟὐ γάρ ἀπέ-στειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον ἵνα κρίνῃ τόν κό-σμον ἀλλ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι αὐτοῦraquo (Ἰωάννης γ΄ 17)

Κι ἐμεῖς γνωρίζοντας τούς σκοπούς τοῦ Λυτρωτῆ μας τοῦΚυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καθῆκον νά ρυθμίζουμε τή ζωήμας σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία Του γιά νά πετύχουμε τήσωτηρία τῶν ψυχῶν μας

Ἀγάπη ΘεοῦἘκεῖνος πού ἔχει ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη ζεῖ σ αὐτή τή

ζωή σά νά μή ζεῖ Γιατί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ξένο πρός τάὁρατά καί περιμένει μέ ὑπομονή καί ἀγωνία νά δεῖ τά ἀόραταἜχει τελείως ἀλλοιωθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ξε-χάσει κάθε ἄλλη ἀγάπη Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του δένμπορεῖ ν ἀγαπήσει τό Θεό Ἐνῶ ἐκεῖνος πού γιά χάρη τοῦΘεοῦ δέν ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ τό Θεό Ἐκεῖνος πούἀγαπᾶ πραγματικά τό Θεό θεωρεῖ τόν ἑαυτό του περαστικό καίξένο σ αὐτή τή γῆ Γιατί νοσταλγώντας τό Θεό μέ τήν ψυχή καίτό νοῦ του ἀφιερώνεται μόνο στή θεωρία Ἐκείνου

Ἡ ψυχή πού εἶναι πλημμυρισμένη μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦτή στιγμή πού ἀναχωρεῖ ἀπό τό σῶμα δέ φοβᾶται τόν ἄρχοντατοῦ αἰῶνος τούτου ἀλλά πετᾶ μαζί μέ τούς ἀγγέλους σάν νάἐπιστρέφει ἀπό μιά ξένη χώρα στή γενέτειρά της

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ bullbull

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦΠέτρου Μπότση

laquoΦιλοκαλία τῶν Ρώσων νηπτικῶνraquo Α τεῦχοςΔιδαχές ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Δ Ἔκδοση

Ἀθήνα 1992 (σελ 37-42)

19H O∆OΣ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

Xαρά ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίασηἔνθεη προκαλεῖ σέ ὅλους μας ἡ ση-μερινή ἑόρτιος μνήμη τῆς ἱερᾶς ξυ-

νωρίδος τῶν δυό μεγάλων Πατέρων καί Δι-δασκάλων Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πα-τριαρχῶν Ἀλεξανδρείας οἱ ὁποῖοι λάμ πουνστό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόἔργο τά συγγράμματά τους ἀλλά προ πάν-των μέ τήν ἁγία βιοτή τους ζώντας σέ ἐπο-χές δύσκολες καί ἰδιάζουσες

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρόδου καίσεπτέ μας Ποιμενάρχα κ Κύριλλε Σε βα-σμιώτατε Μητροπολίτα Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολύκαρπε Θεοφιλέστατε Ἐπί-σκοπε Ἁλικαρνασσοῦ κ Ἐμμανουήλ σεβα-στοί Πατέρες Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες λαέτοῦ Θεοῦ ἠγαπημένε ἤλθαμε σήμερα στόνἱστορικό τοῦτο Μητροπολιτικό Ναό τῶνΕἰσοδίων τῆς Θεοτόκου γιά νά ἐντρυ φή-σουμε στόν πλούσιο λειμώνα τῶν λόγωντῶν θεοπνεύστων γραφῶν ὅπως διασώ -θηκε ἀπό τούς σημερινούς Ἁγίους Τόν Ἀθα-

νάσιο καί τόν Κύριλλο οἱ ὁποῖοι μέ τήν εὐσέβειά τουςἐπλούτισαν καί ἐκόσμησαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Ἐπιτρέψτε μου μέσα στό λίγο χρόνο πού ἔχω στή διά-θεσή μου νά σκιαγραφήσω καί νά τονίσω τήν ἰσχυρήπροσωπικότητα καί τῶν δυό ἀνδρῶν συγχρόνως δέ νάπροβάλω τό ὑγιές παράδειγμά τους τούς ἀγῶνες καί τίςἀγωνίες τους πού λαμβάνουν βαρύνουσα ἀξία καί σημα-σία ἰδιαίτερα σήμερα στούς δυσχείμερους καιρούς πούπερνᾶμε

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ ἡρωικότερος τῶν ἁγίων καί ὁἁγιότερος τῶν ἡρώων Γεννήθηκε στά τέλη τοῦ 3ου αἰμΧ στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου Τή θεολογική μόρ- φωση τήν ἀπέκτησε στήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἀλεξαν -δρείας Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε στή διαμόρφωση τοῦ χα-ρακτήρα του ἡ γνωριμία καί ἡ πνευματική σχέση πούεἶχε μέ τόν Μέγα Ἀντώνιο τοῦ ὁποίου καί ἔγραψε τό βίοΧρονικά βρισκόμαστε μετά τήν κατάπαυση τοῦ κύματοςτῶν διωγμῶν ἀπό τούς Ρωμαίους Αὐτο κράτορες ΣτήνἘκκλησία ἐπικρατεῖ σύγχυση καί ἀναταραχή σέ ὅτιἀφορᾶ τόν προσδιορισμό τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Εἶναι ἡἐποχή πού ὁ Ἄρειος ἀναπτύσσει τήν αἱρετική δοξασίατου ὡς χριστομάχος καί θεομάχος λέγοντας ὅτι ὁ Χρι-στός δέν εἶναι Θεός ἀλλά κτίσμα τοῦ Θεοῦ laquoδη μιουργη -θέν ἐν χρόνῳraquo Ὁ Ἀθανάσιος λαϊκός ἀκόμη κατεβαίνειστόν πνευματικό στίβο σέ μία προσπάθεια νά καταπολε-μήσει τίς θέσεις τοῦ Ἀρείου γράφοντας κείμενα ὅπως τόlaquoΚατά Εἰδώλωνraquo καί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεωςraquo Τό 325ὡς Διάκονος λαμβάνει ἐνεργό μέρος στήν Α΄ Οἰκουμε-νική Σύνοδο στήν ὁποία διαπρέπει μέ τόν ζῆλο ἀλλά καίτήν διδασκαλία του περί τοῦ ὁμοουσίου Λίγα χρόνια

ἀργότερα χειροτονεῖται Ἐπίσκοπος καί δια-δέχεται στό θρόνο τῆς Ἀλε ξανδρείας τόνἈλέξανδρο ἀναπτύσσοντας ἔντονη ἀντι-αιρετική δράση Οἱ ἀρειανοί ἤ οἱ ἐθνικοίκατάφερναν καί ἐπηρέαζαν τούς αὐτοκρά-τορες Ὅταν οἱ τελευταῖοι κατα λά βαιναν τόλάθος τους ἀνακαλοῦσαν τόν ἅγιο Ἀθανά-σιο ἀπό τήν ἐξορία μά ἔπειτα ἦταν πάλιὑπό διωγμό μετά ἀπό νέες διαβολές καί συ-κοφαντίες Εἶναι ἀξιοση μείωτο τό γεγονόςὅτι στά 46 ἔτη ὡς Ἐπίσκοπος τά 16 τά πέ-ρασε στήν ἐξορία Παρά τίς πολύ μεγάλεςὅμως διώξεις καί ἐξορίες τό συγγραφικόἔργο τοῦ Ἀθανα σίου πλούσιο ὅπως εἶναικαί τεράστιο βοήθησε πάρα πολύ τήνἘκκλησία στό νά ἀντισταθεῖ καί νά ὀρθώ-σει τό σωστό δόγμα ἔναντι ὁποιασδήποτεἀλλοίωσης καί πα ραχάραξης Γιrsquo αὐτό δί-καια χαρακτη ρίσθηκε ὡς στύλος τῆς Ὀρθο-δοξίας

Πολλά ὅμως θά εἶχε νά πεῖ κανείς καίγιά τόν ἕτερο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείαςμεγάλο καί αὐτό πατέρα καί ἀγωνιστή νε-

Ἀθανάσιος καί Κύριος

τά πυξία τοῦ Πνεύματος

τοῦ Ἀρχιμ Νεκταρίου Πόκια

laquoΧαίροις Ἱεραρχῶν ἡ δυάςοὐρανοβάμονες ἐπίγειοι ἄγγελοι

τοῦ κόσμου ἡ σωτηρία ἡ τῶν ἀνθρώπωνχαρά καί τῆς οἰκουμένης οἱ Διδάσκαλοι

τά ἄνθη τά εὔοσμα τοῦ Παρα δείσου τά κάλλιστα ὄντως ὁ Μέγας καί σοφός

Ἀθανάσιος θεῖος Κύριλλος τά πυξία τοῦ πνεύματος οἱ θεολόγοι

αἱ βάσεις οἱ ὑψηγόροι οἱ ἔνθεοιraquo

20 H O∆OΣ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

ώτερο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τόν Κύριλλο Γεννήθηκε τό370 μΧ συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν μεγάλων πατέρωντῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους καίμέ τή διδασκαλία τους ἐπέδρασαν οὐσιαστικά στή δια-τύπωση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τή διαφύλαξή τηςἀπό τίς αἱρέσεις πού ἀπειλοῦσαν νά τήνοθεύσουν

Ὡς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ὁ Κύ-ριλλος ἐκτός ἀπό τό τεράστιο συγ γρα-φικό του ἔργο ἀνέπτυξε καί ἀξιόλογοκοινωνικό Ὀργάνωσε κατά τρόπο ὑπο-δειγματικό τήν κοινωνική πρόνοια καίἀλληλεγγύη καθώς ἐπίσης καί τήν νο-σοκομειακή περίθαλψη Ἡ Πατριαρ χείατου διήρκεσε 32 χρόνια καί χαρακτηρίζε-ται ἀπό τούς ἔντονους ἀγῶνες κατά τῶναἱρετικῶν καί τῶν εἰδωλολατρῶν Προ-ήδρευ σε τῶν ἐργασιῶν τῆς Γ΄ Οἰκουμε-νικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 καί συ-νέβαλε τά μέγιστα στό γκρέμισμα τῶνκακοδοξιῶν τοῦ Νεστορίου ὁ ὁποῖοςὀνόμαζε τήν Θεοτόκο χριστοτόκο

Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἶναιπεριβεβλημένη μέ οὐράνιο κύρος ἀφοῦεἶναι καρπός θεοπτίας καί ὄχι ἀποτέλε-σμα νοησιαρχικῆς προσέγγισης ἤ ὡραίωνσκέψεων καί στοχασμῶν Οἱ ἅγιοι Πατέ-ρες τῆς Ἐκκλησίας δέν στοχάζονται γύρωἀπό τά δόγματα τῆς πίστεως ἀλλά διη-γοῦνται τήν ἐμπειρία τους δηλαδή περι-γράφουν αὐτά πού εἶδαν ἤ ἄκουσαν καίψηλάφισαν Ὅταν ἀκολουθοῦμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίωνἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα ἐμπειρικῆς γνώσεως ἀποφεύ-γουμε τά θεολογικά λάθη τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλάπροβλήματα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τῆς κοι-νωνίας γενικότερα

Αὐτοί ἐν συντομίᾳ εἶναι οἱ δυό ἑορταζόμενοι ἅγιοιΜεγάλοι στόν ζῆλο μεγάλοι στήν ἀγάπη μεγάλοι στήνἁγιότητα Ὡς φωστῆρες ὑπέρλαμπροι ὡς Πατέρες θεό-σοφοι καί ὡς Ἱεράρχες Χριστοῦ σέ μία κοινωνία σάν τήσημερινή διχοστασιῶν συγχύσεως ταραχῆς ἀνακατα-τάξεων καί διασπάσεως πολλά θά εἶχαν νά μᾶς ποῦν

Καταρχήν μᾶς δείχνουν τήν ὑπακοή στήν ἘκκλησίαὉ Ἄρειος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἀθανασίουἦταν ἱερέας καί κατεῖχε σημαντική θέση στήν ἘκκλησίαὉ Νεστόριος πού ἔδρασε τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Κυρίλλουἦταν Πατριάρχης Κωνπόλεως Ὅμως ἀντί νά κάνουνὑπακοή στήν Ἐκκλησία καί νά θεολογήσουν βάσει τῆς δι-δασκαλίας της φιλοσοφοῦσαν καί στοχάζονταν αὐτονο-μημένοι γύρω ἀπό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ καταλήγονταςστήν αἵρεση Μόνο ἡ ταπείνωση πού εἶναι πηγή εὐλο-γίας μπορεῖ νά θεραπεύσει τά πάθη καί τά λάθη Φάνηκεὅμως ὅτι καί ὁ Ἄρειος καί ὁ Νεστόριος δέν τήν εἶχαν

Τό ἄκαμπτο ἐπίσης καί σταθερό τοῦ χαρακτῆρος καίτῶν δυό ἁγίων παρά τίς ταλαιπωρίες καί τίς ἐξορίες δη-λώνει καί τήν σταθερότητα τήν ὁποία πρέπει νά ἔχουμεὅλοι ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι χριστιανοί ὡς πρός τά τῆς πί-στεως Αἱρέσεις παραθρησκεῖες σέκτες σύγχρονα ἀπα-

τηλά εἴδωλα ἁπλώνουν παντοῦ τά πλο-κάμια τους γιά νά ἁλιεύσουν ψυχές καίνά διασπάσουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-σίας μας Χρειάζεται ἀπό μέρους μαςἐγρήγορση ἀγωνιστική διάθεση ἀλλάπροπάντων σταθερότητα ὡς πρός τά πι-στεύματά μας τά ὁποία δέν θά πρέπει νάἀλλοιώνονται κατά τό δοκοῦν Δέν πρέ-πει νά ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἡ αἵρεση εἶναιδιαστροφή τῶν λόγων καί τῶν διδαχῶντῆς Γραφῆς Ἡ Ἐκκλησία ὡς πραγματικόσῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό ἀγάπη καί φιλαν-θρωπία διά τῶν ὑγιῶν μελῶν της πούεἶναι οἱ ἅγιοι πολεμᾶ τίς αἱρέσεις θεω-ρώντας τούς αἱρετικούς ἄρ ρωστα μέλητης τά ὁποία βέβαια ἀγαπᾶ καί προσπα-θεῖ νά θεραπεύσει

Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς σεβαστοί Πατέρεςἀγαπητοί συμπανηγυριστές Τήν χαρά τῆςἑόρτιας σημερινῆς ἡμέρας ἐπεξέτεινε ἡΧειροτονία εἰς Πρεσβύτερον τοῦ Διακό-νου καί ἀγαπητοῦ μας ἀδελφοῦ Γαβριήλ

laquoἘν ἑνί στόματιraquo ὅμως laquoκαί μιᾷ καρ-δίᾳraquo δοξάζουμε καί ὑμνοῦμε τό πάντιμονκαί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦμας Θεοῦ διότι σήμερα ἄγει τά σεπτά του

ὀνομαστήρια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κΚύ-ριλλος καί αὐτό ὡς γεγονός καθίσταται ἀφορμή πανη-γύρεως εἰσέτι λαμπροτέρας καθώς ἡ ἑορτή τοῦ Ἐπισκό-που μας εἶναι καί ἑορτή ὅλης της τοπικῆς Ἐκκλησίας καίτοῦ πληρώματος αὐτῆς δηλαδή ὅλων ἡμῶν

Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα ἐπιτρέψατέ μουτήν ἀποστροφή τοῦ λόγου μου κατά τήν εὔσημον ταύ-την ἡμέραν πρός τό σεπτόν πρόσωπόν Σας ἐν κατα-κλείδι Ἅπαντες οἱ παρακολουθοῦντες ἐκ τοῦ σύνεγγυςτήν σώφρονα σπουδήν καί τήν ἰδιαιτέραν προσοχήν μέτήν ὁποίαν ἀντιμετωπίζετε τά διάφορα θέματα εὐτόλ-μως μέν οὐχί ἀκρίτως δέ καί βεβιασμένως εὐχαρι-στοῦμεν τόν Ἅγιον Θεόν διότι ἡ πλέον τῶν τριῶν ἐτῶνδιακονία Σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη τήν Παυλικήτῶν Ροδίων Ἐκκλησία διακρίνεται ἀπό πιστότητα λόγουἔργου καί εὐθύνης φυλάττουσα ἐπακριβῶς τήν Ἀποστο-λικήν παραγγελίαν laquoμή κατrsquo ὀφθαλμοδουλείαν ὡς ἀνθρω-πάρεσκοι ἀλλrsquo ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ποιοῦντες τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ ἐκ ψυχῆς μετrsquo εὐνοίας δουλεύοντες ὡς τῷΚυρίῳ καί οὐκ ἀνθρώποιςraquo

Πολλά εὐλογημένα ἁγιαστικά καί σωτηριώδη τά ἔτηΣας

21H O∆OΣ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

Τ ήν 30ή τοῦ microηνός Ἰανουαρίου κάθε χρόνου Ἐκκλησίακαί Παιδεία δάσκαλοι καί microαθητές παιδαγωγοί καί παι δαγωγούmicroενοι γιορτάζουmicroε τή microνήmicroη τῶν Ἁγίων

Ἱεραρ χῶν καί Οἰκουmicroενικῶν δι δασκάλων Βασιλείου τοῦ Με γά λου microέ τόν laquoἔνθεον νοῦνraquo Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου laquoτήν θείανφωνήνraquo καί Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόmicroου microέ τό laquoπάγχρυσον στόmicroαraquo

Ἡ γιορτή αὐτή σοφότατα καθιερωmicroένη ὡς γιορτή τῶν ἑλλη νικῶν καί χριστιανικῶν γραmicromicroάτων πέρα ἀπό τό ὅτι θέλει νάὑπενθυmicroίζει τήν ἀξία τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους microας προβάλλειτούς Τρεῖς microε γά λους Πατέρες ὡς πρότυπα γιά ὅσους σπου δά ζουν ἤ δι δάσκουν στά σχολεῖα Καί οἱ τρεῖς ὑπῆρξαν laquoἔρ γῳ καίλόγῳraquo ἄριστοι διδάσκαλοι καί παιδα γωγοί προσωπικότητες ἀπό τίς λίγεςστήν ἱστορία τῆς παιδείας δικαιούmicroε νοι νά φέρουν ἀνεπι φύ λακτα τόσοτόν τίτλο τοῦ δασκάλου ὅσο καί τόντίτλο τοῦ παιδαγωγοῦ ∆ιαπρεπεῖςἐρευνητές ἀποδέχονται τήν ἄποψηὅτι οἱ Πατέρες αὐτοί τοῦ 4ου αἰ microΧἔθεσαν τά θεmicroέλια ἑνός νέου πνευ microατικοῦ πολιτισmicroοῦ ὁ ὁποῖος laquoἐνῶεἶχε τίς ρίζες του στόν πολιτισmicroό τῆςκλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότηταςπαρουσιάζεται ρι ζικά διαφοροποιηmicroένος χά ρη στήν καθο ριστική ἐπίδρασητοῦ χριστιανικοῦ πνεύmicroατος πού τόνἐξέθρεψεraquo Εἰ δικότερα οἱ Τρεῖς σή microερα τιmicroώmicroενοι Ἱεράρχες καί διδά σκαλοι ἐmicroπνεό microενοι ἀπό τόν ∆ά σκαλο τῶν δασκάλων καί Καθηγητήτῶν καθηγητῶν ὅλων τῶν αἰώνωντόν Ἰησοῦ Χριστό συνέβαλαν σέ microε γάλο βαθmicroό στή δηmicroιουργία ἑνόςνέου γιά τήν ἐποχή ἐκείνη ἀκραιφνοῦς καί ὑγιοῦς πνευmicroατικοῦπολιτισmicroοῦ καί ἑνός νέου ἰδεώδους ἀγωγῆς καί παιδείας Μέτήν παιδαγωγική τους σοφία καθιέρωσαν τό παιδαγωγικό πρό τυπο τοῦ laquoχριστιανοῦ ἀνθρώπουraquo τό ὁποῖο ὑποβοηθᾶ τούςνέους νά πραγmicroατώσουν στή ζωή τους τό ἰδεῶδες τῆς ἀληθινῆςmicroόρφωσης καί νά ἀδράξουν τό νόηmicroα τῆς ζωῆς καί τόν ἀληθινότους προορισmicroό

Ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ πνευmicroατικοί ἡγέτες τοῦ τόπου microας τι microοῦν laquoτούς δασκάλους τῆς κτίσεως ἁπάσης καί τούς τοῦ ΛόγουΡήτοραςraquo Ὁ Ἑλληνισmicroός ὅπου γῆς τούς τιmicroᾶ ὡς κατrsquo ἐξοχήνπρότυπα τῆς ἐπιστήmicroης καί τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καίτῶν ἐφήβων Ὅλα δέ τά ἀνώτερα καί ἀνώτατα πνευmicroατικά ἱδρύ

microατα ἔχουν καθιερώσει τήν 30ή Ἰανουαρίου ἀργία καί τή θεω ροῦν ὡς ἡmicroέρα τῶν γραmicromicroάτων καί συγχρόνως ἀποτίουν φόροτιmicroῆς microνήmicroης καί εὐγνωmicroοσύνης σέ ὅλους ὅσοι διετέλεσαν κα θηγητές δωρητές καί εὐεργέτες τῆς παιδείας τοῦ Γένους

Σέ microία ἐποχή πού ἡ παιδεία microας laquoτό microεγάλο microας πάντα πρόβληmicroαraquo microεταρρυθmicroίζεται καί ἀνασυντάσσεται ἀναζητώντας microέσαἀπό microέτρα ἐκσυγχρονισmicroοῦ τήν ποιοτική ἀναβάθmicroισή της ἐπι βάλλεται laquoεἴπερ ποτέ καί ἄλλοτεraquo ἡ ἀναβάπτισή της καί ἡ ἀνα βάπτιση ὅλων microας στή σκέψη τό λόγο καί τά ὁράmicroατα τῶνlaquoἔνθεων καί σοφῶν διδασκάλωνraquo τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Πῶςδικαιολογεῖται ὅmicroως οἱ Τρεῖς αὐτοί Ἱεράρχες ἀπό τό microεγάλο

στερέωmicroα τῶν Ἑλλήνων Πατέρων νάθεω ροῦνται ὡς κατrsquo ἐξοχήν προστά τες τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείαςκαί ὡς ρηξικέλευθοι παιδαγωγοί καίδάσκαλοι τοῦ Γένους microας

Ὁ ὑmicroνογράφος τῆς Ἐκκλησίαςmicroας ὑπογραmicromicroίζει ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρ χες ὑπῆρξαν laquoΤῆς ἐκκλησίας τά microεγάλα προπύργιαraquo laquoοἱ στύλοι τῆςΕὐσεβείαςraquo laquoτά τοῦ Πνεύmicroατος ὄργα ναraquo laquoοἱ ἐπίγειοι ἄγγελοιraquo laquoοἱ τῆςΟἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo Καί ὅmicroωςδέν ὑπῆρξαν microόνο ἱερωmicroένοι ἤ ἁπλοίκαί microονοmicroερεῖς θεολόγοι ἀλλά ἦτανστήν κυριολεξία laquoπανεπιστήmicroονεςraquoπρωταθλητές τοῦ πνεύmicroατος καί τῆςἀρετῆς Θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείςπαρά πολλά γιά νά ξετυλιχθοῦνmicroπροστά στά microάτια microας ἐλάχιστεςmicroόνο πτυχές τῆς ἀκάmicroατης ποιmicroαν τικῆς τους δραστηριότητας τῆς ἀπα ράmicroιλλης συγγραφικῆς τους δύνα

microης καί τῆς ἀσυναγώνιστης διδασκαλικῆς καί παιδαγωγικῆς τουςσοφίας Ὡς microαθητές καί φοιτητές ὑπῆρξαν ὑποδείγmicroατα πρό τυπα γιά τούς συmicromicroαθητές καί συmicroφοιτητές τους Τούς συνέδεετόσο ἡ βαθιά γνώση τῆς ἀρχαίας καί θείας σοφίας ὅσο καί κά ποια ἀνώτερα ψυχικά καί πνευmicroατικά γνωρίσmicroατα

Ὁ Βασίλειος (330 379) τά πρῶτα γράmicromicroατα τά ἔmicroαθε ἀπότόν πατέρα του καί microετά φοίτησε σέ διάφορες σχολές τῆς ἰδι αίτερης πατρίδας του τῆς Καισάρειας καί τοῦ Βυζαντίου Ἦλθεἔφηβος στήν Ἀθήνα καί σπούδασε microέ ζῆλο ἐπιmicroέλεια καί θαυ microαστή ἐπίδοση φιλοσοφία καί ἰατρική καθώς καί νοmicroική ἀστρο νοmicroία καί ρητορική microέ microεγάλη ἐπιτυχία Στήν πόλη τῆς Παλλά δας συναντήθηκε microέ τό Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό καί ἔκτοτε συν

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὡς διδάσκαλοι καί παιδαγωγοί

τοῦ Ἰωάννη Β Τσάγκα Συμβούλου Θεολόγων

22 H O∆OΣ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

δέθηκαν microέ microία σπάνια φιλία γιά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἔλεγεlaquoφαινόταν σάν νά εἴχαmicroε microία ψυχή σέ δυό σώmicroαταraquo laquoἦmicroενὁmicroόστεγοι ὁmicroοδίαιτοι ὁmicroοτράπεζοιraquo Τό συγγραφικό του ἔργοεἶναι ἀπαράmicroιλλο ∆ιακρίνεται γιά τήν ἀκρίβεια καί τήν καθα ρότητα τῶν λόγων του τό ρεαλισmicroό καί τή βαθιά κριτική δύναmicroητοῦ πνεύmicroατός του Ἤρεmicroος ἀποφασιστικός θαρραλέος microέ στα θερή θέληση καί ἔmicroφυτο θάρρος ἦταν τά χαρακτηριστικά τῶνψυχικῶν του ἀρετῶν πού τόν ὠθοῦσαν σέ κοινωνική δράση καίκοινωνικό ἔργο

Ὁ Γρηγόριος (328 391 microΧ) σπούδασε κι αὐτός στή Να ζιανζό τῆς Καππαδοκίας στήν Καισάρεια ὅπου ἀρχικά γνώρισετό Βασίλειο καί συνέχισε τίς φιλοσοφικές σπουδές του στήνΠαλαιστίνη τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀθήνα ὅπου γνώρισε καίτόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη Ἦταν θεωρητικός θεολόγος ρο microαντικός ἐνῶ ἡ εὐγλωττία του καί τό ποιητικό του τάλαντο δένἦταν συνηθισmicroένα Ἄνθρωπος φιλήσυχος ἀναmicroειγνυόταν στάκοινά καί στή δράση ὅταν τό ἀπαιτοῦσαν οἱ περιστάσεις Πάνωἀπrsquo ὅλα ἐπιβλήθηκε microέ τήν ἀρετή του

Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοmicroος (354 407 microΧ) ἦταν ὁ δια πρεπέστερος microαθητής τοῦ microεγάλου ἐθνικοῦ ρήτορα Λιβάνιου καίἀρχικά ἄσκησε τό ἐπάγγελmicroα τοῦ ρητοροδιδάσκαλου Ἡ ρητο ρική του δεινότητα ἡ φιλολογική του κα τάρτιση καί ἡ ἱκανότητα νά πείθει τό λαόἀποτελοῦσαν προQποθέσεις γιά microία πετυ χηmicroένη πολιτική σταδιοδροmicroία Ὁ Χρυσό στοmicroος ὅmicroως ἀκολούθησε ἄλλη πορείατήν πορεία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασηςτῆς δράσης στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τῶνπτωχῶν τῶν ἀποδιωγmicroένων τήν ὀργάνωσητῆς Ἐκκλησίας τήν κάθαρση αὐτῆς καί τόνἀκάmicroατο microόχθο γιά τήν ἀρετή τοῦ λαοῦ τοῦΘεοῦ Τόν κέρδισε ἡ Θεολογία καί ὄχι ἡΝοmicroική καί τά δι καστήρια Ὁ Χρυσόστοmicroοςἀναδείχτηκε ρήτορας θαυmicroαστός ἀπαρά microιλλος χειριστής τοῦ λόγου εὐθύτατος καίδιεισδυτικότατος ψυχολόγος καί καταπλη κτικός παιδαγωγός Ἀνήκει στά φωτεινάἀστέρια ὄχι microόνο στό στερέωmicroα τῶν Ἑλλή νων Πατέρων καί διδασκάλων ἀλλά τῆςΟἰκουmicroένης

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς οἰκουmicroένης διδάσκαλοιraquo ὑπῆρξανἄνθρωποι πού συνδύασαν ἄριστα ἐπιστήmicroη καί ἀρετή microόρφωσηκαί δράση θεωρία καί πράξη ἀλήθεια καί ἀγάπη Τά πολύπλευρακαί πολυδιάστατα ἔργα τους δίνουν microέχρι σήmicroερα τό στίγmicroατόσο τῆς ἰδιαιτερότητας ὅσο καί τῆς οἰκουmicroενικότητας τῆς σκέ ψης καί διδαχῆς τους Ἀπέβησαν στέρεα καί ἀmicroετάθετα σύmicro βολα τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας ἀνυποχώρητοι ἥρωες τῆςπίστης καί τῆς ἀλήθειας ὅπως ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τούς καταξίωσε

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔτρεφαν microεγάλη ἐmicroπιστοσύνη στήνἀναmicroορφωτική δύναmicroη τῆς ἀγωγῆς καί τῆς παιδείας laquoΤῆς τέχνηςταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη microείζων τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθmicroίσαι ψυχήν καίδιαπλάσαι νέου διάνοιανraquo (PG 58 584) διερωτᾶται ὁ Χρυσό στοmicroος Ὁ Γρηγόριος ἐξ ὀνόmicroατος καί τῶν ἄλλων δύο διακηρύσ σει laquoΟἶmicroαι (=νοmicroίζω) πᾶσιν ἀνωmicroολογῆσθαι τῶν νοῦν ἐχόντωνπαίδευσιν τῶν παρrsquo ἡmicroῖν ἀγαθόν εἶναι τό πρώτονraquo Πράγmicroατι πόση

ἀλήθεια κρύβει αὐτή ἡ θέση τοῦ Γρηγορίου ὅτι τό ἔργο τῆς ἀγωγῆςκαί παιδείας τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων ἰδιαίτερα σήmicroερα εἶναιlaquoτέχνη τεχνῶνraquo καί laquoἐπιστήmicroη ἐπιστηmicroῶνraquo καί ἀκόmicroη ὅτι οἱ δά σκαλοι laquoκαθαρθῆναι πρῶτον καί εἶτα καθᾶραι σοφισθῆναι καί εἶτασοφίσαιraquo Παρότρυνε τούς δασκάλους laquoἤ microή διδάσκειν ἤ διδάσκειν τῷ τρόπῳraquo Ὁ Βασίλειος δέ ὑπογράmicromicroιζε laquoὉ τόν κειmicroένονἐγείρειν βουλόmicroενος ὑψηλότερος εἶναι τοῦ πεπτωκότος ὀφείλειraquoπού σηmicroαίνει ὅτι ὁ δάσκαλος παιδαγωγεῖ ἤ διδάσκει τόσο microέ τίςγνώσεις του ὅσο καί microέ τό παράδειγmicroά του

Ὁ δάσκαλος καί γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ἔχει συνείδησητῶν λόγων καί πράξεών του καί γιrsquo αὐτό laquoοὐδέν ἀνάρmicroοστονοὐδέ ἐκmicroέλει ἑαυτῷ συνειδώςraquo πού πάει νά πεῖ ὅτι πρέπει νάἔχει ἐπίγνωση τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήmicroατός του

Οἱ παιδαγωγικές ἰδέες γνῶmicroες καί ἀντιλήψεις τῶν ΤριῶνἹεραρχῶν ἐκείνης τῆς microακρινῆς ἐποχῆς εἶναι σύmicroφωνες microέ τίςσύγχρονες περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν καί τῶν ἐφήβων θέσειςτῆς ἐπιστήmicroης τῆς παιδαγωγικῆς Ὁ Χρυσόστοmicroος ἦταν θιασώ της microιᾶς ἀγωγῆς τῶν νέων laquoἐν ἐλευθερίᾳraquo χωρίς καταπίεση καίαὐταρχισmicroό Τά λόγια του εἶναι καθαρά laquoΜή παροργίζετε τάτέκνα ἡmicroῶν οἷον οἱ πολλοί ποιοῦσιν hellip οὐχ ὡς ἐλευθέροις ἀλλrsquoὡς ἀνδραπόδοιςraquo (PG 62 150) Ὁ σκοπός τῆς παιδείας κατά

τόν Βασίλειο εἶναι ἡ ἀνύψωση τοῦ παιδα γωγούmicroενου τοῦ microαθητῆ στόν κατά φιλο σοφίαν βίον Μορφωmicroένος καί σοφός δένεἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι πολύξερος ἀλλά ὁτελειωmicroένος κατά Χριστόν ( Ἑρmicro εἰς τόνΠροφ Ἡσ Α΄ 5070)

Ὁ Χρυσόστοmicroος δίδει ἐπιγραmicromicroατικάτά βασικά στοιχεῖα microιᾶς ἀποτελεσmicroατικῆςπαιδείας καί συνοψίζει σέ τέσσερα σηmicroεῖαὀργανικά συνδεδεmicroένα microέ τήν ἀγάπη καίτό σκοπό τῆς ἀγωγῆς 1 Τό laquoχαλινοῦν microετrsquoἀκριβείαςraquo δηλ ἡ ἀκρίβεια τῆς χα λιναγώ γησης τῶν νέων Νά γνωρίζουν τί ἐπιδιώ κουν νά θέτουν στόχους νά ἔχουν προ οπτικές 2 Τό laquoἐθίζειν πρός τά δέονταraquo Ὁἐθισmicroός σrsquo ἕναν τρόπο ζωῆς 3 Τό laquoρυθmicroίζεινraquo Ἡ παιδεία εἶναι ἀγωγή microέ τή διδα σκαλία καί ἐπιβάλλεται νά υἱοθετεῖ τέτοιεςστάσεις καί συmicroπεριφορές στόν παιδαγω

γούmicroενο ὥστε νά γνωρίζει microέ τό laquoκριτικό πνεῦmicroαraquo καί τήν laquoκριτική συνείδησηraquo ὅτι εἶναι καλύτερο γιά τόν ἴδιο καί τό microέλλοντῆς ἀνθρωπότητας 4 Τό laquoκολάζειν τά νοσήmicroατα τῆς ψυχῆςraquo Ἡπροσπάθεια νά θεραπεύσει τά νοσηρά ψυχικά συmicroπτώmicroατα τοῦνέου

Σταχυολογοῦmicroε microερικές διαχρονικές παιδαγωγικές ἀρχές(= ἀξιώmicroατα) τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στόρόλο τό ἔργο καί τήν προσωπικότητα τοῦ δασκάλου laquoΟὐδένγάρ ἴδιον πρός διδασκαλίαν ἐπαγωγόν ὡς τό φιλεῖν καί φιλεῖσθαιraquo (PG 62 529) laquoΚαί τόν θρασύν ἐπιεικῆ καί τόν ἀσελγῆσώφρονα ποιεῖ τό φιλεῖνraquo (PG 61 285) τονίζει ὁ Χρυσόστο microος καί παροτρύνει laquomicroακροθυmicroεῖτε πρός πάντας καί πρός ἀτάκτους σφόδρα οὐδέν γάρ τούτου φάρmicroακον ἴσον τῷ διδασκάλῳraquo Ἡ γνώmicroη τοῦ Χρυσοστόmicroου γιά τήν ἀγωγή καί παιδείαlaquoἐν Χριστῷraquo τῶν microαθητῶν εἶναι πολύmicroορφη καί πολυπρισmicroατική

Καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες laquoτῆς

οἰκουμένης διδάσκαλοιraquo

ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού συν-

δύασαν ἄριστα ἐπιστήμη καί

ἀρετή μόρφωση καί δράση

θεωρία καί πράξη ἀλήθεια

καί ἀγάπη

23H O∆OΣ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

H O∆OΣ24

∆ιέγνωσε πόσο microεγάλη σηmicroασία ἔχει γιά τό διδασκόmicroενο ἡ δι δασκαλία νά γίνεται microέ ἀγάπη πρός αὐτόν Σηmicroειώνει ὅτι ὁ microα θητής θά πρέπει νά συmicromicroετέχει ἐνεργά στή διδασκαλία καί νάδιατυπώνει ἀπορίες καί γνῶmicroες Κάνει λόγο γιά τή λιτότητα καίτήν ἀποφυγή ἐπαναλήψεων ὥστε νά ἐξασφαλίζεται ἡ ψυχο σωmicroατική ἀνάπτυξη τοῦ microαθητῆ (PG 49 190) Ὁmicroιλεῖ γιά τήνἐπίδραση τῆς γυmicroναστικῆς τήν ἐπενέργεια τῆς microουσικῆς καί ὑπο γραmicromicroίζει ὅτι ὁ παιδαγωγός πρέπει νά ἔχει ἐπιστηmicroονική ἐπάρ κεια καί νά εἶναι ἀκέραιος χαρακτήρας Ἐπιβάλλεται ὁ παιδα γωγός νrsquo ἀποσκοπεῖ στή διαmicroόρφωση τοῦ παιδιοῦ σέ εἰκόναΘεοῦ καί laquoτό καθrsquo ὁmicroοίωσιν ἀποδιδούςraquo (PG 62 144)

Γιά τό Γρηγόριο τό παράδειγmicroα τοῦ δασκάλου στήν ἐφαρ microογή τῶν ὅσων διδάσκει εἶναι ἡ βάση τῆς ἀγωγῆς Κατά τόνΜέγα Βασίλειο ὁ διδάσκαλος ἐπιβάλλεται νά τυγχάνει τῆς ἐmicroπι στοσύνης τῶν microαθητῶν του Ὅταν δέ διδάσκει δέν πρέπει νάεἶναι microήτε ἀσαφής microήτε περιττός καί microάταιος ∆έον νά εἶναισύντοmicroος ὥστε νά microήν κουράζει τή microνήmicroη τῶν microαθητῶν χωρίςπάλι νά εἶναι καί ὑπερβολικά βραχύλογος Ἀκόmicroη δέν πρέπει νάδιδάσκει πολλά Πολλές φορές laquoδέον νά ταυτολογῇraquo ὥστε διάτῆς ἐπαναλήψεως νά ἐmicroπεδώνει τίς γνώσεις τῶν microαθητῶν Ἐπι βάλλεται νά ἀρχίζει ἀπό τά γνωστά καί νά χρησιmicroοποιεῖ κατα νοητή γλώσσα γιά τούς microαθητές του Ἡ διδασκαλία νά γίνεταιἐποπτικά laquoὡς τῶν πραγmicroάτων microᾶλ λον ἐmicroποιούντων τήν πληροφορίαν τῆς ἀληθείας Ὀφείλει δέ ὁ διδάσκαλος νά εἶναι laquoἑαυτοῦ διδάσκαλος καί νόmicroος ἔmicroφυτος καί κανών ἀρετῆςraquo (ΚατrsquoΕὐνοmicroίου Β΄ Α΄ 2413 καί 285 Α)

Μία ἄλλη παιδαγωγική καί διδακτικήἀρχή ἀναφέρεται στήν ἐπιλογή τῆς διδα κτέας ὕλης Στό τί πρέπει οἱ microαθητές νά microα θαίνουν Στό γνωστό σύγγραmicromicroά τουlaquoΠρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶνὠφελοῖντο λόγωνraquo ὁ Βασίλειος λέγει ὅτιὅπως ὁ κηπουρός παραmicroερίζει τrsquo ἀγκάθιαγιά νά κόψει τά τριαντάφυλλα ἔτσι καί ὁσωστός δάσκαλος ὀφείλει νά προσέχει τήδιδασκαλία τοῦ microαθήmicroατός του πρός τούςmicroαθητές του ὥστε νά τρέφονται microορφώ νονται καί ἀναπτύσσονται ὁmicroαλά laquoΚαί καθάπερ τῆς ροδωνιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάmicroενοι τάς ἀκάνθας ἐκλίνοmicroεν οὕτω καί ἐπί τῶν τοιούτων λόγωνὍσον χρήσιmicroον καρπωσάmicroενος τό βαλβερόν φυλαξόmicroεθαraquo

Ἡ ἀξία τοῦ δασκάλου κατά τόν Χρυσόστοmicroο διαφαίνεταιὅταν ἀπό ἕνα σηmicroεῖο καί microετά δέν τόν ἔχουν ἀνάγκη οἱ microαθη τές του Ἀληθινά laquoπαιδαγωγοῦ microεγίστου ἐγκώmicroιον γένοιτrsquo ἄν τόmicroηκέτι δεῖσθαι τῆς παρrsquo αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τόν ὑπrsquoαὐτοῦ παιδαγωγηθέντα νέον εἰς microείζονα ἐπιδόντα ἀρετήνraquo (PG48 859 860 καί 63 768)

∆έν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦmicroε ὅτι οἱ τρεῖς τιmicroώ microενοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν ἄφησαν θέmicroα παιδαγωγικόκαί διδακτικό τό ὁποῖο νά microήν τό ἔχουν ἀντι microετωπίσει Τούς ἀπα σχόλησε ὁ σκοπός τῆς ἀγωγῆς καί παιδείας τῶν νέων ἡ προ σωπικότητα τοῦ παιδαγωγοῦ ἡ microεθοδικότητα τῆς διδασκαλίας ἡἑλκυστικότητα τοῦ microαθήmicroατος οἱ ἀντιληπτικές ἱκανότητες καί δυ νατότητες τῶν microαθητῶν τά microέσα ἀγωγῆς οἱ ποινές καί οἱ ἀmicroοι βές τό microεγάλο θέmicroα τοῦ ἐπαγγελmicroατικοῦ προσανατολισmicroοῦ ἡδιδασκαλία microέ ἐποπτικό τρόπο

Σήmicroερα ζοῦmicroε σέ microία κοινωνία microεταλλαγῶν καί ἐξελίξεωνmicroέ κύριο γνώρισmicroα τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας καί τήν ἐξά πλωση τῆς πολυπολιτισmicroικότητας Μία πρωτοπόρα ἀξιοποίηση τῆςπαιδευτικῆς διαχρονικῆς παράδοσης τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καίὅλων τῶν πνευmicroατικῶν συνοδοιπόρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦἙλληνισmicroοῦ σηmicroαίνει ἀντιmicroετώπιση τῆς νέας αὐτῆς πραγmicroατικό τητας καί πρόκλησης ναί microέν microέ νέους τρόπους microέσα καί microορ φές ἀγωγῆς καί διδασκαλίας τῶν νέων πού θά διακρίνονται ἀπόἐκσυγχρονισmicroό ρεαλισmicroό ὑπευθυνότητα καί ἀποτελεσmicroατικό τητα ἀλλά πρωτίστως ἀπό ἀγάπη Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως καίὅλοι οἱ πνευmicroατικοί συνοδοιπόροι τῆς Ἐκκλησίας πίστευαν ὅτιτό microεγαλύτερο σχολεῖο εἶναι τό σχολεῖο τῆς ἀγάπης καί ὅτι ἡἀγωγή τῶν νέων εἶναι ἡ πιό σπουδαία τέχνη Ἡ ἀγάπη γιά τούςmicroαθητές του εἶναι τό βασικό γνώρισmicroα τοῦ παιδαγωγοῦ ὅπωςεἶναι καί τό κύριο γνώρισmicroα τοῦ Χριστιανισmicroοῦ (PG 63213)

Ἕνα σχολεῖο πού θά τό χαρακτηρίζαmicroε σήmicroερα laquoχριστια νικόraquo ἀποβλέπει σέ microία ἀποτελεσmicroατική ἀγωγή ἡ ὁποία προ άγει microέ τήν παιδαγωγική τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν ἀτοmicroικότητατοῦ παιδιοῦ ndash ἐφήβου microαθητῆ καί ἐξανθρωπίζει τήν κοινωνία

Οἱ microαθητές σrsquo ἕνα τέτοιο τύπο σχολείου συνεχίζουν microέ πε ρηφάνια τή microακρά παιδευτική παράδοση τοῦ γένους τῶν Ἑλλή νων τῶν πατέρων τους καί ἐmicroπνέονται ἀπό τό ἀθάνατο ἑλλη νικό πνεῦmicroα Οἱ microαθητές αὐτοί τοῦ σχολείου τρέφουν τό πνεῦmicroατους microέ τήν ἑλληνορθόδοξη παιδεία καί διαιωνίζουν τά ἑλλη νορθόδοξα ἰδεώδη καί ἰδανικά

Ἡ παιδεία πού παρέχει ἕνα τέτοιο σχο λεῖο εἶναι παιδεία ξεχωριστή καί ἐξαιρετικήγιατί εἶναι ριζωmicroένη στόν ἀνεξάντλητοπλοῦτο τῆς ἑλληνορθόδοξης πίστης καίστήν ἀνεκτίmicroητης ἀξίας κλασική βυζαντινήκαί νεότερη ἑλληνική κληρονοmicroιά

Ἡ ἑλληνική αὐτή παιδεία εἶναι παιδείακαί ἀγωγή ἡ ὁποία ἔχει ὡς σταθερό θεmicroέ λιο καί ἀπαρασάλευτη βάση τήν ὀmicroορφιά ndashlaquoτό κάλλοςraquo καί τόν πολιτισmicroό πού ἀπο πνέει ἡ γλώσσα microας ἡ Ἑλληνική laquoἡ γλώσσατῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καί συγγραφέωνἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Οἰκουmicroενικῶν Συνό

δωνraquo στήν ὁποία διδάσκονται ὅλα τά microαθήmicroατα τοῦ ὩρολογίουΠρογράmicromicroατος τῶν σχολείων microας

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο κατανοεῖ τίς ὄντως ἰδιαίτερες καί ἐξαι ρετικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦν τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι σήmicroεραὅπου δάσκαλοι καί καθηγητές τούς προσφέρουν τό laquoἄριστο καίτό microέγιστοraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀποβαίνει γιά τά παιδιά καί τούς ἐφή βους ἕνας χῶρος ὅπου ἡ microόρφωση καί ἡ ἀγωγή ἔχουν ὅσο τόδυνατό διαmicroαθησιακό παιδευτικό χαρακτήρα καί στόχο

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο συνδυάζει τήν πολυmicroάθεια ὄχι microόνο microέτό laquoεὖ πράττεινraquo ἀλλά καί microέ τό laquoεὖ εἶναιraquo καί microέ τό laquoεὖ γίγνεσθαιraquo

Ἕνα τέτοιο σχολεῖο παροτρύνει τούς microαθητές microέ τά λόγιατου Ἀποστόλου Παύλου τοῦ Ἀποστόλου τῆς Εὐρώπης καί τοῦ κό σmicroου στήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή του laquoὍσα ἀληθῆ ὅσασεmicroνά ὅσα δίκαια ὅσα ἁγνά ὅσα προσφιλῆ ὅσα εὔφηmicroα εἴ τιςἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος ταῦτα λογίζεσθεraquo

Οἱ τρεῖς τιμώμενοι διδά-

σκαλοι τῆς Ἐκκλησίας δέν

ἄφησαν θέμα παιδαγωγικό

καί διδακτικό τό ὁποῖο νά

μήν τό ἔχουν ἀντιμετωπίσει

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

H O∆OΣ 25

Βίος

ὉΜακάριος γεννήθηκε περί τό 1688 στήν Πάτμοὅπου μαθαίνει καί τά πρῶτα του γράμματα1

Στήν Κωνσταντινούπολη πού ἔρχεται γιά τελει-ότερη μόρφωση βρίσκει θερμή προστασία ἀπό φιλο-γενεῖς οἴκους καί προκρίτους (Ὑψηλάντες Μαυρο-κορδάτοι Καριοφύλοι κἄ) Σπούδασε στήν Πα-τριαρχική Σχολή θεολογία φιλοσοφία φιλολογία καίλατινικά διαπρέποντας σέ ὅλα ἀφοῦ ὑπῆρξε ἕνας ἀπrsquoτούς ἐπιφανέστερους Ἕλληνες λόγιους διδασκάλουςκαί ἱεροκήρυκες τοῦ ΙΗ΄ αἰώνα

Μόλις ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του ὁ μητρο-πολίτης Νικομηδείας τόν πῆρε ἀρχιδιάκονο καί τοῦπροτείνει ἐκτιμώντας τίς ἀρετές του νά τόν ἀντικα-ταστήσει στό θρόνο Ὅμως ὁ Μακάριος ζηλωτής τοῦπνευματικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ βίου ταπεινόφρωνπροτίμησε νά καταφύγει στήν Πάτμο γιά ἐθνική καίθρησκευτική δράση ἀρνούμενος τόν θρόνο2

Τό 1713 ἐγκαταστάθηκε δίπλα στό σπήλαιο τῆςἈποκάλυψης καί ἱδρύει τήν laquoΠατμιάδαraquo ἀφοῦ παρα-κινήθηκε ἀπrsquo τό φίλο του Ἀγάπιο Βουλισμᾶ3 Ὑπῆρξεσχολάρχης ἀπό τό 1713 ἕως τό 17374 Ὁ χῶρος ἰδα-νικός γιά ἄσκηση καί διδασκαλία5 ἀσκοῦσε πάνω τουμιά ἀκατανίκητη γοητεία ἐπειδή ἦταν ὁ τόπος ὅπουἔμεινε ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ὁ πρῶτος laquoΘεολό-γοςraquo καί ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη τό τελευταῖο βιβλίοτῆς Καινῆς Διαθήκης

Στόν περίβολο τοῦ laquoἹεροῦ Σπηλαίουraquo ἔκτισε τήνπρώτη σχολική αἴθουσα καί τά πρῶτα δωμάτια τῶν μα-θητῶν του Θεώρησε ὅτι ἡ ἠρεμία τοῦ τοπίου θά βοη-θοῦσε στή μόρφωση τῶν νέων Σιγά-σιγά ἡ σχολή σάνμαγνήτης τράβηξε μαθητές ἀπrsquo τά πέρατα τῆς ἑλλη-νικῆς γῆς ἀπό τήν Πόλη μέχρι τά Ἑπτάνησα καί ἀπό τόΣινά μέχρι τίς ἑλληνικές παροικίες τῆς Ρωσίας Οἱ μα-θητές τῆς σχολῆς ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἦταν ὑπότροφοιφιλογενῶν πατμιακῶν καί ἀλλοδαπῶν χορηγῶν6

Ὁ Μακάριος δίδασκε δωρεάν καί οἱ πρῶτοι μαθη-τές φοίτησαν ἑπτά χρόνια Ἀρχικά ἔζησε laquoλιμῷ καίἐρημίᾳraquo ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος Οἱ πολλές στερήσειςτου ὅμως πνίγονταν στό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά-πης του πρός τήν Ἐκκλησία καί τῆς πίστης του στήνἀνάγκη τῆς παιδείας τοῦ γένους7

Οἱ πλούσιοι ὁμογενεῖς ἐπειδή εἶδαν τήν προ-σφορά καί τό ἔργο του καί ἐπειδή οἱ περισσότεροι μα-θητές ἦταν ἄποροι προίκισαν τή σχολή μέ δέκαπουγγιά δηλαδή 5000 γρόσια

Δέν εἶναι εὔκολο νά περιγράψει κανείς τό ζῆλο καίτή θυσία μέ τήν ὁποία ἀνέλαβε ὁ ἐμπνευσμένος σχο-λάρχης τό ἔργο του Στήν ἀρχή δίδασκε ὅλη τήνἡμέρα ἑρμηνεύοντας τούς Ἕλληνες συγγραφεῖς καίτούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας χωρίς νά ὑπολογίζειτούς τεράστιους κόπους Δίδασκε γραμματική ρητο-ρική φιλοσοφία μουσική καί λατινικά Βοηθούςἔπαιρνε τούς ἄριστους μαθητές τῶν ἀνώτερων τά-ξεων Δυό ἀπrsquo αὐτούς τούς ἱερομονάχους Κοσμᾶ καίΓεράσιμο τούς προσέλαβε σάν ὑποδιδασκάλους8

Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶςτοῦ Κωνσταντίνου Κώττη θεολόγου

Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ ΚαλογερᾶςΦορητή Εἰκών εὑρισκόμενη εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Πάτμου

(Χείρ Βαΐου Τσουλκανάκη 1994)

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

H O∆OΣ26

Πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια μόχθησε στή σχολή ὁΜακάριος Ἄν καί ἔπασχε ἀπό χρόνια νοσήματα πο-δαλγία ἄσθμα νεφρική λιθίαση δέν σταμάτησε νάἐκτελεῖ τά καθήκοντά του Ζωντανό παράδειγμαπρός μίμηση δίδασκε ἀκόμα καί ἀπό τήν κλίνη του9Τίποτα δέν τόν ἐμπόδιζε νά εἶναι εὐχάριστος στή δι-δασκαλία του καί νά ἐμπνέει στούς μαθητές του τόλόγο τοῦ Εὐαγγελίου καί τή χριστιανική ἀρετή

Ἐκοιμήθη πρόωρα στίς 17 Ἰανουαρίου 1737 ἀπότούς κόπους καί τίς ἀσθένειες10 Ὁ θάνατός του ἀνα-φέρεται στό laquoΒραβεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰωάννου τοῦΘεολόγουraquo laquo1737 Ἰανουαρίου 17 Ἐκοιμήθη εἰς τήνἹεραν Ἀποκάλυψιν ὁ ἐν ἱεροδιακόνοις κύρ ΜακάριοςΚαλογερᾶς ὁ σοφώτατος Διδάσκαλος Οὗτος ὑπερέβηπάντας τοῦ καιροῦ διδασκάλους καί κατά τήν ἔσω καίἔξω σοφίαν ἐγένετο δεύτερος Χρυσόστομος καί ποτα-μός ἀνεξάντλητος ἐν ταῖς διδαχαῖς καί ἐχθρός τῶν λα-τίνωνraquo11

ΣυγγράματαὉ Μακάριος ἄφησε τά ἀκόλουθα ἔργα laquoΕὐαγγε-

λική Σάλπιγγαraquo laquoἜκθεσις κανόνων ρητορικῆςraquolaquoἘγκώμιον τοῦ Νεομάρτυρος Παχωμίουraquo laquoΛόγοιraquo καίἄλλα12

Στίς πραγματεῖες του συμπεριλαμβάνονται 1) Λόγοι ἀντιρρητικοί Ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀναφέ-

ρονται σέ διάφορες ἑορτές καί Κυριακές τοῦ ἐνιαυ-τοῦ καί περιλαμβάνονται στούς ὑπ ἀριθμόν ΣΠΣΤΣΠΖ ΣΠΗ ΣΠΘ ΦΙΖ ΦΙΗ ΦΙΘ πατμιακούς κώ-δικες τοῦ 18ου αἰώνα13 Κάποιοι ἀπ αὐτούς 52 στόνἀριθμό ἐξεδόθησαν στήν laquoΕὐαγγελική Σάλπιγγαraquo14

2) Ἔκθεσις κανόνων ρητορικῆς Βοήθημα γιά τούςἱεροκήρυκες Συνεξεδόθη στήν πρώτη ἔκδοση τῆς Ἀκο-λουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός Χριστοδού-λου τοῦ θαυματουργοῦ τό 1775 Περιλαμβάνει τούς ὑπἀριθμ ΤΠΓ ΤΠΔ ΤΠΕ πατμιακούς κώδικες15

3) Ρητορική τέχνη Περιλαμβάνεται στόν ὑπἀριθμ ΤΠΒ πατμιακό κώδικα16 καθώς καί στόν 229τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος

4) Ἐγκώμια εἰς διαφόρους

Ὡς διδάσκαλος ὁ Μακάριος συνέγραψεα) laquoἙρμηνεία περί συντάξεως Γραμματικῆςraquo καί

laquoΔιαφόροι ἑρμηνεῖαι καί σχόλια εἰς διαφόρους λόγουςτῶν Ἑλλήνων Πατέρωνraquo17

β) laquoΘέματα εἰς γραμματικήν Ἀλεξάνδρου Μαυρο-κορδάτουraquo ἁγιορείτικος κώδικας18

γ) laquoΣχόλια εἰς ἕξ λόγους Γρηγορίου τοῦ Θεολό-γουraquo19

δ) laquoἘκ τῶν τοῦ Συνεσίου ἐπιστολῶνraquo Μονῆς Ἰβή-ρων20

ε) laquoΓυμνάσματα εἰς ἐπιστολικούς τύπουςraquo ΜονῆςἸβήρων21

στ) laquoΕἰσαγωγή εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν μουσικήνraquoὍσον ἀφορᾶ τήν ἀλληλογραφία του μέ ἐξέχοντα

πρόσωπα τίς περισσότερες ἀπrsquo τίς ἐπιστολές του κω-δικοποίησε ὁ μαθητής του διδάσκαλος καί λόγιοςτοῦ ΙΗ αἰώνα Ἰάκωβος ὁ Ἀναστασίου (+ 20 Σεπτ1765) Περιλαμβάνονται δέ στόν ὑπ ἀριθμ 233 κώ-δικα τῆς ἱεροσολυμιτικῆς βιβλιοθήκης22 Μερικές ἐπι-στολές περιλαμβάνονται σέ ἁγιορείτικους κώδικες

ΔιδασκαλίαΔιακρινόταν γιά laquoτό πρᾶον τό ἀφιλάργυρον τό φι-

λόχριστον τό εἰρηνικονraquo23 Διακρινόταν γιά τήν πο-λυμάθεια τήν εὐφράδεια καί μέ τόν ἐπαγωγικό τουτρόπο δημιούργησε προσωπικό ὕφος ὥστε οἱ μαθη-τές του νά καταθέλγονται Ἑρμήνευσε ἀρχαίους Ἕλ -ληνες συγγραφεῖς καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας Δίδα-σκε γραμματική φιλοσοφία ρητορική ἐκκλησια-στική μουσική λατινικά στοιχεῖα Ἱστορίας καί γεω-γραφίας

Μέχρι τήν τελευταία του στιγμή ὁ Μακάριος συ-νιστοῦσε πίστη ἐλπίδα καί ἀγάπη Γι αὐτό κατάφερενά ἐμπνεύσει ὅσους τόν γνώρισαν νά γίνουν ἀληθινοίστρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἑλληνισμοῦ

Μέ τή σχολική διδασκαλία καί μέ ὅλη τή δράσητου ὁ ἐνάρετος δάσκαλος ἐργάστηκε γιά τήν ὠφέλειατοῦ γένους Κήρυττε ἀπό τόν ἄμβωνα τό Λόγο τοῦΘεοῦ Ἔστελνε γραπτούς λόγους του σέ πολλούςκληρικούς συμβουλεύοντάς τους πῶς νά κηρύττουνἈλληλογραφοῦσε μέ μαθητές του πατριάρχες ἀρχιε-ρεῖς προκρίτους λογίους καί ἄλλους24

Παντοῦ σκορποῦσε τίς πολύτιμες συμβουλές τουγιά τή μόρφωση καί τήν ἀρετή Ἐνίσχυσε πολλούςστόν ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τῶν ἐχθρῶν τηςΠαρακινοῦσε κάποιους πλουσίους νά ἱδρύσουν σχο-λεῖα καί ξενῶνες Παρηγοροῦσε τούς πονεμένους ρα-γιάδες στίς συμφορές τοῦ βίου καί τούς συμβούλευενά εἶναι γενναῖοι καί ἀμνησίκακοι

Ἐνίσχυε ἰδιαίτερα τούς κληρικούς καί τούς διδα-σκάλους νά ἐργάζονται laquoεἰς κοινόν ὄφελος τοῦ γένουςμαςraquo laquoεἰς λύσιν τοῦ κατέχοντος τό γένος αὐχμοῦraquo laquoεἰςκήρυξιν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί διόρθωσιν τοῦ ποι-μνίουraquo

Μαθητές του ἦταν οἱ Κοσμᾶς Λήμνιος ΓεράσιμοςΒυζάντιος Ἰάκωβος τοῦ Ἀναστασίου Ἀλέξανδρος ἐκΤυρνάβου Δαμασκηνός Ἀέριος Ἱερόθεος Δενδρηνός

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

H O∆OΣ 27

ὁ Ἰθακήσιος Ἀθανάσιος ὁ Πελοποννήσιος Κυπρια-νός ὁ Κύπριος πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νεόφυτος ὁΚαυσοκαλυβίτης ὁ Πελοποννήσιος καί ὁ ΓεράσιμοςΧαλεπίου

ΤιμήΤόν κατατάσσουν λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς

καί τῆς πλούσιας σοφίας του στούς Πατέρες τῆςἘκκλησίας Οἱ μαθητές του τόν ἐγκωμιάζουν ὉΡῶσος μαθητής του καί περιηγητής Barskiy γράφειlaquoΕἶναι ἐνάρετος πρᾶος ἄκακος φιλόξενος καί ἡ πρό-τερον ἔρημος καί ἄγνωστος νῆσος Πάτμος νῦν φημί-ζεται πανταχοῦ καί ἕνεκα Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦκαί ἕνεκα τῶν ἀρετῶν τόν σοφοῦ τούτου ἀνδρός Μα-καρίουraquo Ἐνῶ στή συνέχεια ὁ μαθητής περιγράφει

τό βαρύ πένθος γιά τό θάνατο τοῦ δασκάλου laquoἘθρή-νουν οἱ μέν ὡς στερηθέντες τοῦ διδασκάλου οἱ δέ τοῦπροστάτου τά ὀρφανά δέ αἱ χῆραι καί οἱ πτωχοί τοῦεὐεργέτου τοῦ πνευματικοῦ πατρός καί τοῦ ἀγαθοῦσυμβούλουraquo25

Φτωχός καί ταπεινός ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο ὁσοφός Μακάριος μέ μοναδικό τίτλο αὐτόν τοῦ Ἱερο-διακόνου χωρίς νά ἐπιθυμήσει ποτέ καμία προαγωγήπαρά μόνο τό νά διακονεῖ τήν Ἐκκλησία καί τό γένος

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶτιμᾶται στίς 17 Ἰανουαρίου

Ὡς κατακλείδα παραθέτουμε (παραπλεύρως) τάσυνταχθέντα ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΡόδου κ Κυρίλλου Ἀπολυτίκια τοῦ ἁγίου τά ὁποίαἐλήφθησαν ἀπό τό ἐσχάτως ἐκδοθέν laquoΠατμιακόνΛειμωνάριονraquo

Ὑποσημειώσεις1 ΘΗΕ τόμ 7 σ 2682 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου Ἡ Πατμιάς τοῦ Γένους Σχολή σ

223 Κ Σάθα Ὁ Μακάριος Καλογερᾶς τόμος Γ σ 1044 Μ Μαλανδράκη Περί τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους Διδασκάλου

Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Πατμιάδας Σχολῆςκαί τῆς ἱδρύσεως τῆς σχολῆς ταύτης σ 42

5 Γ Ζαβίρα Νέα Ἑλλάς ἤ Ἑλληνικόν θέατρον σ 4346 Μ Μαλανδράκη Μακάριος ὁ Καλογερᾶς σ 277 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 248 Τρ Εὐαγγελίδου Ἡ Παιδεία ἐπί τουρκοκρατίας σ 1029 Μ Γαλανοπούλου Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καί πρῶτος

διευθυντής καί διδάσκαλος τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐν Ἐκκλη-σία ΚΗ σ 70

10 Μαξ Δασκαλάκη Ἀρχιμ Μακάριος Καλογερᾶς ἱδρυτής καίπρῶτος διδάσκαλος καί διευθυντής τῆς Πατμιάδας Σχολῆς ἐνἘπετηρίς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἐπί τῇ δεκαετη-ρίδι αὐτῆς (1947-1957) σ 26

11 Διακ Χρυσοστόμου Φλωρέντη Βραβεῖον Ι Μ Ἰωάννου Θεο-λόγου σ 206

12 Ἐ Μιχαηλίδη Ἡ ἑλληνική Ἐκκλησιαστική Γραμματολογία διάμέσου τῶν αἰώνων ἐν ἀραβικοῖς κειμένοις χειρογράφοις καίἐκδιδομένοις σ 78 καί Κ Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Γσ 508

13 ΘΗΕ τόμ 7 σ 26814 Ἰωάννου Σακελλίωνος Κατάλογος Πατμιακῆς Βιβλιοθήκης σ

176 220-223 22415 Σπ Λάμπρου Κατάλογος Χειρογράφων Ἁγίου Ὄρους Α σ 33916 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22917 Γ Ζαβίρα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43918 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33919 Ἰωάννου Σακελλίωνος ὅπ σ 22420 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33921 Σπ Λάμπρου ὅπ σ 33922 Κλ Καρναπᾶ Ἰάκωβος ὁ Πάτμιος σ 24323 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 26 24 Κ Σάθα Νεοελληνική Φιλολογία σ 43925 Ἀρχ Μελετίου Γαλανοπούλου ὅπ σ 25

Ἦχος α΄ Τῆς ἐρήμου πολίτης

Τῆς κατ ἄμφω σοφίας γεγονὼς ἐνδιαίτηματὴν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω οὐρανόθεν ἐπίπνοιανκαὶ πέφηνας διδάσκαλος σοφός τοῦ γένους ἐνἡμέραις χαλεπαῖς διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν οἱ εὐσε-βεῖς Μακάριε ἐκβοῶντες Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντιΧριστῷ δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι δόξα τῷχορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν χάριν σωτήριον

Ἦχος πλ δ΄ Ταῖς τῶν δακρύων σου

Ἀσκητικαῖς σου ἀγωγαῖς τῶν παθῶν τὰςἐφόδους πάσας ἀπέκρουσας καὶ τῆς σοφίας σουαὐγαῖς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἥλιος ἐξανέτειλας καὶὤφθης ἱερός ἐν τῷ καιρῷ τῆς δουλείας διδά-σκαλος Μακάριε τῆς Πάτμου ἀγλάϊσμα Πρέ-σβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

Μέ ἐκκλησιαστική τάξη καί σέ πανηγυ-ρική ἀτμόσφαιρα ἑορτάσθηκε ἡ πρώτη τοῦνέου ἔτους στά Πατριαρχεῖα Τήν παραμονήὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε σέσυγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς στόνΜεγάλο Ἑσπερινό Στή συνέχεια ὁ Πα-τριάρχης δέχθηκε τούς ἁγίους ἀρχιερεῖς καίτήν Πατριαρχική Αὐλή καί τέλεσε τήν κοπήτῆς πίττας στήν αἴθουσα τῆς Παναγίας Τάκάλαντα στόν Πατριάρχη ἔψαλαν οἱ μαθη-τές τῆς Πατριαρχικῆς Μεγάλης τοῦ ΓένουςΣχολῆς Τήν ἑπομένη ὁ Πατριάρχης χορο-στάτησε σέ συγχοροστασία μέ ἄλλους ἀρχιε-ρεῖς στήν Θ Λειτουργία Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου ἡκαθιερωμένη γιά τό Νέο Ἔτος δεξίωση κατά τήν ὁποία τόνΠατριάρχη προσεφώνησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Πέργης κΕὐάγγελος ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας καί ὁ καθηγητής κ ΒασΣταυρίδης Ἀντιφώνησε κατάλληλα ὁ Πατριάρχης

Μέ λαμπρότητα ἑορτάστηκαν τά Ἅγια Θεοφάνεια στά Πα-τριαρχεῖα Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης προέστη τῆς Πα-τριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς Στότέλος τῆς Δοξολογίας ὁ Πατριάρχης τέλεσε τόν Μεγάλο Ἁγια-σμό Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ὁ Πατριάρχης οἱἅγιοι ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἐν πομπῇ μετέβησαν στήνἀποβάθρα τοῦ Φαναρίου ὅπου καί πραγματοποιήθηκε ἡ τε-λετή καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὁ Ἁγιασμός τῶνὙδάτων Ὁ Πατριάρχης ἀπένειμε χρυσό σταυρό στόν νέο πούἔπιασε τόν Σταυρό ἀναμνηστικά δέ στούς ὑπολοίπους κο-λυμβητές

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος κατά τήν συνεδρίασή της τήν 9ηἸανουαρίου προέβη ὁμόφωνα στίς ἀκόλουθες κανονικές πρά-ξεις α) Ἀπέκοψε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκ - Κόνκ τήνΣιγκαπούρη καί ἵδρυσε νέα Μητρόπολη τοῦ Θρόνου ἐπονο-μαζομένην laquoἹερά Μητρόπολις Σιγκαπούρηςraquo μέ δικαιοδοσίαἐπί τῶν χωρῶν Ἰνδίας Ἰνδονησίας Μαλαισίας ΠακιστάνἈφγανιστάν Μαλδίβων Νήσων Μπαγκλαντές Νεπάλ Μπου-τάν καί Σρί Λάνκα β) Ἐπλήρωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη Χόνκndash Κόνκ μέ τήν παμψηφεί ἐκλογή τοῦ Πανοσιολ Ἀρχιμανδρί-του κ Νεκταρίου Τσίλη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου τῆςἹερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας Ἡ ΜητρόποληΧόνκ-Κόνκ θά περιλαμβάνει στό ἑξῆς τίς χῶρες Λαϊκή Δημο-κρατία τῆς Κίνας Ταϊβάν Φιλιππίνες Νήσους ΤαϋλάνδηΛάος Βιετνάμ Καμπότζη καί Μυανμάρ γ) Ἐξέλεξε παμψη-

φεί ὡς βοηθό Ἐπίσκοπο παρά τόν ΠανιερΜητροπολίτη Εἰρηνουπόλεως κ Κων-σταντῖνο τῶν ἐν ΗΠΑ Οὐκρανῶν τόν Πανο-σιολ Ἀρχιμ κ Δανιήλ Ζελίνσκυ μέ τόν τίτλοτῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης ἘπισκοπῆςΠαμφίλου Ἡ χειροτονία τοῦ νέου Μητρο-πολίτου Χόνκ-Κόνκ κ Νεκταρίου πραγματο-ποιήθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναότήν 20η Ἰανουαρίου ἡ δέ ἐνθρόνισή του τήν1η Μαρτίου στόν Χόνκ-Κόνκ

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπισκέ-φθηκε τήν 24η Ἰανουαρίου ὁ πρωθυπουρ-γός τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ Κ Κωννος Καρα-μανλής στά πλαίσια ἐπίσημης ἐπισκέψεώς

του στήν Τουρκία Στόν Πρωθυπουργό καί τή συνοδεία τουἀποδόθηκαν οἱ προβλεπόμενες τιμές Ἡ ὑποδοχή ἔγινε στήνεἴσοδο τῶν Πατριαρχείων καί ὁ Πρωθυπουργός ὁδηγήθηκεστόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Ἀκολούθως ἔγινε ἡ ἐπίσημηὑποδοχή του ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί τούς Ἀρχιε-ρεῖς στήν Αἴθουσα τοῦ Θρόνου Ὁ Πατριάρχης προσεφώνησεὁ Πρωθυπουργός ἀντιφώνησε καί ἀκολούθησε ἡ ἀνταλλαγήδώρων Στή συνέχεια ὁ Πατριάρχης εἶχε ἰδιαίτερα συνάντησηκαί συνομιλία μέ τόν Πρωθυπουργό καί τούς συνοδούς του εἰςτό ἐπίσημο Πατριαρχικό Γραφεῖο Τήν ἑπομένη ὁ ΟἰκουμενικόςΠατριάρχης ὑποδέχθηκε μέ ἔκδηλη συγκίνηση καί χαρά τόνΠρωθυπουργό καί τή συνοδεία του στήν Πατριαρχική Μεγάλητοῦ Γένους Σχολή

Μέ τίς καθιερωμένες ἐκδηλώσεις ἑορτάσθηκε ἡ μνήμη τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν προστατῶν τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στήνΜητέρα Ἐκκλησία Ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στή Θ Λει-τουργία τῆς ἑορτῆς στό τέλος τῆς ὁποίας ἐτέλεσε τό καθιε-ρωμένο τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν μακαρίωνκαί ἀειμνήστων Ἱδρυτῶν Εὐεργετῶν Ἐφόρων ΣχολαρχῶνΚαθηγητῶν Διδασκάλων καί Μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Με-γάλης τοῦ Γένους Σχολῆς Στή δεξίωση πού ἀκολούθησε στήνΑἴθουσα τοῦ Θρόνου ὁμίλησαν ὁ κ Πρ Φιλίππου ἐκ μέρουςτῆς Ἐφορείας τῆς Σχολῆς καί ὁ Πατριάρχης

Τήν 30η καί 31η Ἰανουαρίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ Βαρθολομαῖος μετέβη εἰς Ἀθήνας Μόλις ἔφθασε ἐπι-σκέφθηκε τόν Ἱερό Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου πλησίον τῆςΜητροπόλεως Ἀθηνῶν προκειμένου νά τελέσει Τρισάγιοἔμπροσθεν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου Τήν ἑπομένη προεξῆρχε τῆςἘξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου εἰς τόν Μη-

28 H O∆OΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣτοῦ κ Ἐλευθερίου Χρυσοχόου Γραμματέως τοῦ Γραφείου ἐκπροσωπήσεως

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀθήνα

Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π Α Τ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

τροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν ἐκφώνησε τόν ἐπικήδειο λόγο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἡγήθηκε τῆςπομπῆς πρός τό Α΄ Κοιμητήριον Ἀθηνῶν ὅπου ἐτέλεσε τήνταφή τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου

Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας κατάτήν συνεδρίασή της τήν 7η Φεβρουαρίου καί κατόπιν προτά-σεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξέλεξε παμψηφεί τόνΠανοσιολ Ἀρχιμ κ Κύριλλο Καταρέλο καθηγητή τῆς Θεο-λογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐπίσκοπο τῆςπάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀβύδου Ἡ χειροτονίατου τελέσθηκε στόν Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό τήν 24η Φε-βρουαρίου

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος μετέβηἀπό 14-20 Φεβρουαρίου στήν Ἑλβετία Κατά τήν παραμονήτου ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης ἔλαβε μέρος καί ὁμίλησε στίς ἑορτα-στικές ἐκδηλώσεις γιά τά ἑξήντα χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τοῦΠαγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) Τήν Κυριακήτοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου χοροστάτησε καί ὁμίλησε στό πο-λυπληθές ἐκκλησίασμα στόν Ι Ναό τοῦ Ἁγίου Παύλου στόΠατριαρχικό Κέντρο τοῦ Σαμπεζύ Εἶχε ἐπίσης ἐπικοινωνίαμέ τόν Κοσμήτορα τούς Καθηγητές καί φοιτητές τοῦ Ἰνστι-τούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Κατά τήν τελετή ἐνθρόνισης τοῦ νέου ἈρχιεπισκόπουἈθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ τήν 16η Φε-βρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν τήν ΜητέραἘκκλησία καί τόν Προκαθήμενο Αὐτῆς ἐκπροσώπησαν οἱ ΣεβΜητροπολῖτες Περγάμου κ Ἰωάννης Πριγκηποννήσων κἸάκωβος καί Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τήν τελετή ὁ ἐπικε-φαλῆς τῆς Πατριαρχικῆς Ἀντιπροσωπείας Μητροπολίτης Περ-γάμου κ Ἰωάννης προσεφώνησε τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο ἐκ μέ-ρους ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν προσφέροντάς του ἐκμέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀσημένια ποιμαντορικήράβδο

Τήν 23η Φεβρουαρίου εἰς τόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Πα-ναγίας Φανερωμένης Αἰγίου τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθίατοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Συληβρίας κυροῦ Αἰμιλιανοῦ(Τιμιάδη) διακεκριμένου καί λόγιου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενι-κοῦ Πατριαρχείου Τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τόν σεπτόΑὐτῆς Προκαθήμενο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ Μητροπολίτης Κο-ρίνθου κ Διονύσιος

Πραγματοποιήθηκε ἡ τακτική ἀνά ἑξάμηνο ἀνασυγκρότησητῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουἡ ὁποία ὑπό τήν προεδρία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κκΒαρθολομαίου θά ἀποτελεῖται ἕως τῆς 31ης Αὐγούστου ἀπότούς Σεβ Μητροπολῖτες Πέργης κ Εὐάγγελο Λύστρων κΚαλλίνικο Δέρκων κ Κωνσταντῖνο Ἡλιουπόλεως καί Θείρωνκ Ἀθανάσιο Βελγίου κ Παντελεήμονα Ντένβερ κ ἩσαΐαἹεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιο Μοσχονησίων κ Ἀπό-στολο Δαρδανελλίων κ Νικήτα Σασίμων κ Γεννάδιο Ἰκονίουκ Θεόληπτο Λέρου Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ Παΐσιο

Ἀπό 3ης ἕως 7ης Μαρτίου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης με-τέβη στήν Ἰταλία Κατά τήν παραμονή του ἐκεῖ ἐπισκέφθηκε

τήν Βενετία τήν Τεργέστη καί τή Ρώμη Στήν Τεργέστη ἀναγο-ρεύθηκε διδάκτωρ τῶν Διεθνῶν καί Διπλωματικῶν Σχέσεων τοῦΠανεπιστημίου τῆς πόλεως Στή Ρώμη ὁ Πατριάρχης μετέβηὡς προσκεκλημένος τοῦ Ποντιφικοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰνστιτούτουτοῦ ὁποίου τυγχάνει ἀπόφοιτος προκειμένου νά λάβει μέροςστίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώθηκαν διά τήν συμ-πλήρωση τῶν 90 χρόνων του Ὁ Πατριάρχης ὁμίλησε στίς ἐκδη-λώσεις τοῦ Ἰνστιτούτου μέ θέμα laquoΘεολογία λειτουργία καίσιωπή βασικές θεωρήσεις τῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιά τόν σύγ-χρονο κόσμοraquo Ὁ Πατριάρχης καί οἱ συνοδοί του συναντήθη-καν μέ τόν Πάπα Ρώμης Βενέδικτο τόν ΙΣΤ΄ Κατά τήν συνάν-τηση αὐτή ὅπως δήλωσε ὁ Πατριάρχης συζητήθηκαν τά κοινάπροβλήματα ἡ πρόοδος τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου καί τά προ-βλήματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ὁ Πάπας παρέθεσεγεῦμα πρός τιμή τοῦ Πατριάρχου καί τῶν συνοδῶν Του

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μετέβη τήν 8η Μαρτίου στήνΣμύρνη καί ἀπό ἐκεῖ στό χωριό Κιρκιντζέ ὅπου καί χοροστά-τησε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου κατά τόν Μ Ἑσπερινότοῦ Σαββάτου παρουσίᾳ προσκηνυτῶν ἐξ Ἑλλάδος στούςὁποίους καί ὁμίλησε Ἀνέγνωσε δέ τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεωςτῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων συγγραφέων Διδοῦς ΣωτηρίουἨλία Βενέζη καί Φωτίου Κόντογλου καί πάντων τῶν ἀναπαυο-μένων στή γῆ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας Τήν ἑπομένη Κυριακήτῆς Τυρινῆς ὁ Πατριάρχης χοροστάτησε στήν Θ Λειτουργίαπού τελέσθηκε στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς στή Σμύρνημέ τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν ἐξ Ἑλλάδος στούς ὁποίουςὁμίλησε καί εὐχήθηκε εὐλογημένη παρά Κυρίου Μεγάλη Σα-ρακοστή Στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τό σπίτι τοῦ ἀειμνήστουνομπελίστα ποιητῆ Γεωργίου Σεφέρη στά Βρύουλα

Μέ λαμπρότητα καί ἐκκλησιαστική τάξη ἑορτάσθηκε εἰς τάΠατριαρχεῖα ἡ Μεγάλη Ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας Ὁ Οἰκουμε-νικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαῖος προέστη τῆς καθιερω-μένης Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θ Λειτουργίας Τόν ΘεῖοΛόγο ἐκήρυξε ἀπό τόν Πατριαρχικό Ἄμβωνα ὁ Σεβ Μητρο-πολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ Εὐγένιος Μετά τήν ἀπό-λυση ὁ Πατριάρχης ἀπό Θρόνου μετά τῶν ἁγίων Ἀρχιερέωνἔψαλαν τό εἰθισμένο Τρισάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν μακα-ρίων ψυχῶν laquoπάντων τῶν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεωςἀγωνισαμένων καί τελειωθέντων ἐν αὐτῇraquo Στή συνέχεια πραγ-ματοποιήθηκε ἡ λιτάνευση τῶν ἱερῶν εἰκόνων προεξάρχοντοςτοῦ Πατριάρχου ὁ ὁποῖος καί εὐλόγησε ἀπό τόν ἐξώστη τῶνΠατριαρχείων τό πλῆθος τῶν πιστῶν

Κατά τήν συνεδρία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τήν 21ηΜαρτίου καί κατόπιν προτάσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-τριάρχου ψήφων κανονικῶν γενομένων στόν Πάνσεπτο Πα-τριαρχικό Ναό προήχθη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςΓέρων Χαλκηδόνος κύριος Ἰωακείμ στήν Ἱερά Γεροντική Μη-τρόπολη Νικομηδείας εἰς δέ τήν κενωθεῖσα Γεροντική Μη-τρόπολη Χαλκηδόνος ἐξελέγη παμψηφεί ὁ Σεβ ΜητροπολίτηςἩλιουπόλεως καί Θείρων κ Ἀθανάσιος Ἡ ἐνθρόνιση τοῦ νέουΜητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ Ἀθανασίου πραγμα-τοποιήθηκε τήν 27η Μαρτίου εἰς τόν Καθεδρικόν Ἱερόν Ναότῆς Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος παρουσίᾳ τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου καί πλήθους πιστῶν

29H O∆OΣ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥΤήν Παρασκευή 18 Ἰανουαρίου Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις

Πατέρων ἡμῶν Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ΠατριαρχῶνἈλεξανδρείας ἦγε τὰ ὀνομαστήριά του ὁ ΣεβασμιώτατοςΜητροπολίτης Ρόδου κ Κύριλλος Κατά τόν πανηγυρικόἙσπερινό τῆς Μνήμης των ἐχοροστάτησε στόν Ἱερό Μη-τροπολιτικό Ναό τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου συμπρο-σευχομένου τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἁλικαρνασ-σοῦ κ Ἐμμανουήλ

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα ἐχοροστάτησε κατά τόν Ὄρθροκαί προέστη τῆς Θείας Λειτουργίας συλλειτουργούντωντοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἱσπανίας καί Πορ-τογαλίας κ Πολυκάρπου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου ἉγίουἉλικαρνασσοῦ παρουσίᾳ τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πυ-κνοῦ ἐκκλησιάσματος

Τόν πανηγυρικό τῆς ἡμέρας ἐκφώνησε ὁ Ἀρχιμ Νε-κτάριος Πόκιας ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςἀναφερθείς στό ἔργο καί τήν προσφορά τῶν δύο μεγά-λων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνῶ τόν Σεβασμιώτατοπροσεφώνησε ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου ὁ Αἰδ Πρω-τοπρεσβύτερος Ἰωάννης Χαλκιᾶς Στή συνέχεια ὁ Σεβα-σμιώτατος ἐδέχθη στό Ἐπισκοπεῖο τόν ἱ Κλῆρο τά μέλητῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβουλίων τούς ἐκπροσώπουςτῶν ἀρχῶν καί τῶν διαφόρων φορέων καί τούς πιστούς

Κατά τήν Θεία Λειτουργία ἐχειροτόνησε εἰς Πρεσβύ-τερον τόν Διάκονον Γαβριήλ Γιατροῦ ὁ ὁποῖος ἀνέλαβεκαθήκοντα Ἐφημερίου στήν γενέτειρά του τίς Καλυθιές

Στήν προσφώνησή του ὁ Σεβ ἐξῆρετό ἤθος τοῦ νέου Ἱερέως καί ἐτόνισετήν σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦκληρικοῦ σέ ἕνα κόσμο ὁ ὁποῖος ἔχειἀνάγκη τήν μαρτυρία γνησίων φο-ρέων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλήθειαςκαί ζωῆς

ΕΚΛΟΓΗ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣΜετά τήν παραίτηση τῆς ὁσιωτά-

της Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς ΜονῆςΠαναγίας Ὑψενῆς Μοναχῆς Εὐγε-νίας γιά λόγους ὑγείας ὁ Σεβασμιώ-τατος ἐπισκέφθηκε τήν Ἱ Μονή καίσυνεκάλεσε τήν Ἀδελφότητα γιά τήνἘκλογή νέας Ἡγουμένης καί νέωνμελῶν τοῦ ἩγουμενοσυμβουλίουἩγουμένη ἐξελέγη ἡ Μοναχή Μα-ριάμ καί ὡς μέλη τοῦ Ἡγουμενοσυμ-

βουλίου οἱ Μοναχές Διασώζουσα καί Ἀγάθη στίς ὁποῖεςεὐχόμαστε εὐδόκιμη καί πολύκαρπη διακονία

ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΤήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (30 Μαρ-

τίου) ὁ Σεβασμιώτατος ἐλειτούργησε στόν Ἱ Ναό Ὑψώ-σεως Τιμίου Σταυροῦ Ἀπολλώνων καί προέβη στήν εἰςΔιάκονον χειροτονία τοῦ Ἠλία Πετρίδη Ὁ νεοχειροτο-νηθείς διακρίνεται γιά τήν εὐλάβεια καί ἀφοσίωσή τουστήν Ἐκκλησία Ὁ Σεβασμιώτατος στήν προσφώνησήτου ἐξῆρε τήν ἀπόφαση τοῦ νεοχειροτονηθέντος νά δια-κονήσει τήν Ἐκκλησία καί τόνισε τήν ἔννοια τῆς προ-σφορᾶς καί τῆς θυσίας στή ζωή τοῦ κληρικοῦ

30 H O∆OΣ

Ι Ε Ρ Α Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Σ

ΧΡΟΝΙΚΑ - ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

ΧΕΙΡΟΘΕΣΙΑΤό Σάββατο 5 Ἰανουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχορο-

στάτησε κατά τήν Θ Λειτουργία καί ἐτέλεσε τήν Ἀκο-λουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ στόν Ἱ Ναόν τῆς ἉγίαςΕἰρήνης τοῦ Κέντρου Παιδικῆς Μερίμνης Θηλέων ΡόδουΜετά τὸ πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἀπέδωσε τό ὀφίκκιοντοῦ Ἀρχιμανδρίτου στόν Ἐφημέριο τοῦ ἱ Ναοῦ π Τιμό-

θεο Ἀποστολάκη ὁ ὁποῖος μέ συνέπεια σεμνότητα καίἀφοσίωση διακονεῖ ἐκεῖ ἀπό τριετίας Ὁ Σεβ στήν σύν-τομη προσφώνησή του ἀναφέρθηκε στήν ἐκκλησιαστικήἔννοια τῆς διακονίας καί τόνισε ὅτι τά ὀφίκκια πρέπει νάγίνονται ἀφετηρία γιά περισσότερη αὐταπάρνηση καίπροσφορά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μεγαλύτερη τα-πείνωση στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου στήν Αἴθουσα τῆς Ἀνω-τέρας Σχολῆς Τουριστικῶν Ἐπαγγελμάτων Ρόδου πραγ-ματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια ἐκδήλωση κοπῆς τῆς Βασιλόπι-τας τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μη-τροπόλεως Κατά τήν ἐκδήλωση μίλησε ἡ ἐκπαιδευτικόςκ Ἀναστασία Χατζηαντωνίου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στίςἀνάγκες τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί προέβη σέ ἕνα σύν-τομο ἀπολογισμό Προσφώνησαν οἱ παρόντες ἐκπρόσω-ποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί ὁ Σεβασμιώτατος ὁ ὁποῖος

εὐχαρίστησε ὅλους ὅσους ἔρχονται συμπαραστάτες καίσυνεργάτες στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας

Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τίς κυρίες τῆς ὁμάδας ἀλλη-λεγγύης τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου οἱ ὁποῖες δρα-στηριοποιοῦνται μέ ζῆλο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίαςκαί μέσα ἀπό τήν προσωπική προσφορά τους καί τίς διά-φορες ἐκδηλώσεις πού διοργανώνουν ὅπως ἐκείνη τοῦπερασμένου Δεκεμβρίου κατά τήν ὁποία συγκεντρώθηκετό ποσό τῶν 8000 Εὐρώ ἀνταποκρίνονται στίς ποικίλεςἀνάγκες πού καθημερινά παρουσιάζονται

ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤήν Κυριακή 3 Φεβρουαρίου ὁ Σεβασμιώτατος ἐχο-

ροστάτησε κατά τόν Ὄρθρο καί ἐτέλεσε τήν Θ Λει-τουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Νεοχω-ρίου Μετά τό πέρας τῆς Θ Λειτουργίας ἐξέφρασε τήνεὐαρέσκεια καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας στόν συντα-ξιοδοτηθέντα Ἐφημέριο τοῦ Ἱ Ναοῦ ΠρωτοπρεσβύτεροἈπόστολο Χατζημανώλη Στήν προσφώνησή του ἐξῆρετήν προσφορά τοῦ π Ἀποστόλου στήν τοπική Ἐκκλη-σία τονίσας ἰδιαιτέρως τήν διακονία του σέ διάφορεςἘνορίες τῆς Ἱ Μητροπόλεως καί τήν προσφορά του ὡςπνευματικοῦ ἐπί σειράν ἐτῶν

Ὁ π Ἀπόστολος στήν ἀντιφώνησή του ἐξέφρασε τήνεὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σεβασμιώτατο ἀναφέρθηκεστήν πολυετῆ διακονία του καί εὐχαρίστησε τούς συνε-φημερίους του καί τούς συνεργάτες του κατά τήν πε-ρίοδο τῆς ὑπηρεσίας του στόν Ἱ Ναό τῶν Εἰσοδίων

31H O∆OΣ

ΠΑΤΜΙΑΚΟΝ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟΝἘκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά Βασιλική Σταυροπηγιακή

καί Πατριαρχική Μονή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦΘεολόγου καλαίσθητος τόμος ἐπιγραφόμενος laquoΠα-τμιακόν Λειμωνάριονraquo ὁὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦΣεβασμιωτάτου Μητρο-πολίτου μας

Πρόκειται γιά ἕνα κα-λαίσθητο τόμο 368 σελί-δων ὅπου περιέχονται οἱἈκολουθίες laquoπάν τωντῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμ-ψάντων καί ἐξαιρέτωςτιμωμένων Ἁγίωνraquo

Προτάσσεται Γράμ -μα τῆς Αὐτοῦ Θειοτά-της Παναγιότητος τοῦΟἰκου μενικοῦ Πατρι -άρχου κ κ ΒΑΡΘΟ-ΛΟΜΑΙΟΥ στόν ὁ -ποῖο καί ἀφιερώνεταιἡ ἔκδοση καί προλογί-ζει ὁ Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος καί Πατριαρ-χικός Ἔξαρχος Πάτμου κ Ἀντίπας

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ

ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ

Μερικοί γονεῖς γιά διαφόρους λόγους δέν βαπτίζουν νωρίςτά παιδιά τους μέ συνέπεια ὅταν φέρνουν τά παιδιά νά βα-πτισθοῦν νά δυσκολεύεται ὁ ἱερέας νά τά lsquoβαπτίσειrsquo μέσαστό ἁγιασμένο νερό

Ἄλλοι γονεῖς στολίζουν τήν Ἐκκλησία μέ μπαλόνια κορ-δέλες καί μέ ἄλλα στολίδια ὅπως στολίζουν τό σπίτι τουςστή γιορτή τῶν γενεθλίων τῶν παιδιῶν τους Μrsquo αὐτό κοσμι-κοποιοῦν τό Μυστήριο καί δείχνουν ὅτι δέν ἔχουν κατανοή-σει τό βάθος τῆς τελετῆς

Τακτικά συναντᾶται καί ἡ ἀνευλάβεια πολλῶν συμμετε-χόντων στό Μυστήριο Ἄλλες ἔρχονται ντυμένες ὅπως πη-γαίνουν στούς χώρους τῆς διασκέδασης Ἄλλοι συζητοῦν σάννά βρίσκονται στό καφενεῖο Ἄλλοι ἀντί νά προσεύχονται μέκατάνυξη παρακολουθοῦν μέ περιέργεια τούς διπλανούςτους ἤ τά ὑπάρχοντα στό ναό

Οἱ ἱερεῖς χρειάζεται νά λέγουν καθαρά προσευχητικά καίμέ εὐλάβεια ὅλα τά λόγια του Μυστηρίου Ἐπίσης ἡ βάπτισηνά γίνεται ὄντως στό νερό κι ὄχι νά ραντίζεται ὁ βαπτιζόμε-νος ὅπως στούς καθολικούς

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἄρχισε καί φέτος ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή Ἡ Ἐκκλησίαἔβαλε νηστεία πρό τοῦ Πάσχα γιά νά ὠθήσει τούς χριστια-νούς στή μετάνοια Ἡ νηστεία καί οἱ κατανυκτικές ἀκολου-θίες τῆς περιόδου δημιουργοῦν στίς καρδιές εὐλάβεια μετά-νοια καί βιώματα ἀνάτασης πρός τόν Θεό Ἡ νηστεία ὠφελεῖτήν ψυχή καί τό σῶμα Ἔχει διαπιστωθεῖ μέ ἔρευνες διαιτο-λογίας ὅτι ἡ καλύτερη δίαιτα εἶναι ἡ νηστεία

Ὅταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζωικῶν τροφῶνγινόμαστε παχύσαρκοι κουράζεται ἡ καρδιά καί βλάπτεται ὁὀργανισμός Τότε παθαίνουμε εὔκολα ἐμφράγματα καί ἐγκε-φαλικά Ἄν δέν προσέξουμε καί ἀρρωστήσουμε στό σῶμαβλάπτεται καί ἡ ψυχή Τά ἐγκεφαλικά φέρνουν μεγάλες ἤ μι-κρές ἀναπηρίες Οἱ καρδιοπάθειες περιορίζουν τίς δραστη-ριότητες καί ἐπηρεάζουν τόν ὅλο ψυχισμό τοῦ καρδιοπαθοῦς

Ὅταν κανείς τρώει μέ μέτρο κατά τό πρόγραμμα τῆς νη-στείας δέν κινδυνεύει νά παρουσιάσει τριγλυκερίδια δια-βήτη χοληστερίνη οὐρικό ὀξύ καί ἄλλα ἐπιβλαβῆ στοιχεῖαστόν ὀργανισμό του Οἱ μεγάλες νηστεῖες ἀποτοξινώνουν σέτακτά διαστήματα τόν ὀργανισμό καί ξεκουράζουν τό πεπτικόσύστημα

ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σέ λίγες ἡμέρες ἀρχίζει ἡ νέα τουριστική περίοδος καίπολλοί ἐργαζόμενοι θά βρεθοῦν πάλι στό ἐργασιακό πόστοτους Ἡ ἐργασία εἶναι ἀρετή γιατί μrsquo αὐτή δείχνει κανείςἀγάπη πρός τήν οἰκογένεια τήν κοινωνία τήν πατρίδα τήνἀνθρωπότητα καί τόν Θεό

Ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους ἔδωσε ἐντολή νά ἐργά-

ζονται καί νά φυλάγουν τόν Παράδεισο (Γέν 215) Μετά τήνἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο εἶπε ὁ Θεός στόν Ἀδάμ ὅτι μέμόχθο θά καλλιεργεῖ τή γῆ καί μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπουτου θά τρώει τό ψωμί του (Γέν 3 17-19)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε στούς Θεσσαλονικεῖς laquoἐάνκάποιος δέν θέλει νά ἐργάζεται οὔτε νά τρώει (ἀπό τήν κοινήτράπεζα)raquo (Β΄ Θεσ 310)

Ὅποια ἐργασία κι ἄν ἐξασκεῖ κανείς γιά νά ἔχει τήνεὐλογία τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τήν κάνει σάν νά ἦταν δική τουγιά τό σπίτι του Ἕνας ἐπιπλοποιός πχ πού δέ φτιάχνεισωστά ἔπιπλα γιά τούς πελάτες του δέ θά διατηρήσει καλόὄνομα στήν ἀγορά καί κυρίως δέ θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦΘεοῦ στά οἰκονομικά καί στήν ὑγεία τῆς οἰκογένειας Κλέβειςἀπό κάπου ἀπό ἀλλοῦ τά χάνεις

Ὅταν κάποιος προσπαθεῖ νά ἐργάζεται τίμια κι ἄς μήνἔχει πολλές ἱκανότητες τόν βοηθάει ὁ Θεός ποικιλότροπα

EΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Τόν τελευταῖο καιρό τό πρόβλημα τῶν ναρκωτικῶν ἔγινεἐντονότατο Μεγάλο ποσοστό ἀνώριμων ἐφήβων ἀρχίζεινωρίς τή χρήση τους Τί φταίει

Στά ναρκωτικά καταφεύγουν συνήθως οἱ ἔφηβοι πού οἱγονεῖς τους δέν ἀσχολοῦνται σωστά ἤ δέν ἀσχολοῦνται κα-θόλου μαζί τους καί δέν τά ὠθοῦν σέ ὑγιεῖς στόχους Οἱ δια-ταραχές τῆς οἰκογένειας φέρνουν διαταραχές καί στήν ψυχο-λογία τοῦ παιδιοῦ Ἕνας ἔφηβος πχ πού οἱ γονεῖς του λόγῳτῶν δικῶν τους προβλημάτων ἐκτονώνονται πάνω του καί τότιμωροῦν ἤ τό μαλώνουν ὑπερβολικά καί χωρίς νόημα ἀπο-δυναμώνεται καί ἀπορρυθμίζεται δέν ἔχει καθόλου κουράγιογιά καλές σχολικές ἐπιδόσεις καί ψάχνει ἄλλη laquoκαταξίωσηraquoἘπίσης ὅταν ὁ ἔφηβος ζεῖ σέ κλίμα ἔντονων διαπληκτισμῶνἤ χωρίς τήν ἐπίβλεψη τῶν χωρισμένων γονιῶν του εὔκολα θάπαρασυρθεῖ ἀπό τήν ἀλητεία καί θά φθάσει στά ναρκωτικάΠολλοί ναρκομανεῖς λένε laquoἄρχισα τά ναρκωτικά γιά νά ξε-φύγω ἀπό τή μαυρίλα τοῦ σπιτιοῦraquo Τά ναρκωτικά ἀποτε-λοῦν γιά τά παιδιά τέτοιων οἰκογενειῶν ψεύτικη διέξοδο Ἐνῶνομίζουν ὅτι θά ξεπεράσουν τά προβλήματά τους δημιουρ-γοῦν κι ἄλλο ἕνα

Ὑπάρχει κι ἕνας μεγάλος ἀριθμός ναρκομανῶν πούἄρχισε τή χρήση ἀπό ἁπλή περιέργεια Ἡ ἀναζήτηση νέωνκαί συναρπαστικῶν ἐμπειριῶν εἶναι ἑλκυστική σrsquo ὅλους τούςἐφήβους Χρειάζεται ὅμως προσοχή γιά νά μή στραφεῖ ὁἔφηβος σέ αὐτοκαταστροφικές ἐπιλογές ὅπως εἶναι τά ναρ-κωτικά Ὅπως δέν δοκιμάζει κανείς τό δηλητήριο ἔτσι νά μήδοκιμάσει καί τά ναρκωτικά

Ἀρχιμ ΜΠ

ΑΠΟΨΕΙΣ amp ΣΧΟΛΙΑ