Embed Size (px)
Citation preview
1
2
“Salí. Padre estaba de pie en el pasillo. Levantó la mano
derecha y abrió los dedos formando un abanico. Yo levanté la
mano izquierda y abrí los dedos formando un abanico e
hicimos que nuestros dedos se tocaran. Hacemos eso porque a
veces Padre quiere abrazarme, pero como a mí no me gustan
los abrazos, hacemos eso en su lugar, y así me dice que me
quiere”. (Ed. Salamandra, 22ª edición)
“Saín. Pai estaba de pé no corredor. Levantou a man dereita
e abriu os dedos en forma de abano. Eu levantei a man
esquerda e abrín os dedos en forma de abano e tocámonos cos
dedos. Ás veces facemos así porque Pai quere darme unha
aperta, pero como a min non me gusta apertar facemos isto e
significa que me quere”.
(Ed. Rinoceronte, 2ª edición)
3
AUTORES: Club de Lectura “A Nora dos Libros”
(I.E.S. de Pastoriza – Arteixo – A Coruña)
- Mª Élida Barrela Muinelo (Depart. de Lingua Castelá)
- Mercedes Dans López (Depart. de Xeografía e Historia)
- Mª del Carmen Zapata Babío (Depart. de Lingua Castelá)
- Mª Cruz Gabiola Peleteiro (Depart. de Xeografía e Historia)
- Manuela Acuyo Ruiz (Depart. de Inglés)
- Marta Pumares Varela (Depart. de Lingua e Literatura Galega)
Coa colaboración de :
- Juan Carlos Vila Vilariño (Departamento de Matemáticas)
- Mª Belén Lorenzo Arenal (Departamento de Ciencias Naturais)
Ilustracións :
- Irma Gómez Amado (4º ESO)
- Olalla Sánchez Suárez (4º ESO)
Coordinadas por:
- Mª José Núñez Centeno (Depart. Educación Plástica e Visual)
E coa subvención do CEFORE da Coruña
4
O noso agradecemento tamén ao alumnado que participou no
Club achegando as súas opinións e contribuíndo ao enriquecemento
da Guía de Lectura que vos presentamos:
-Tatiana Prado García (1ºA)
- Yolanda González Aldrey (1ºA)
- Gabriela Rial Piñeiro (1ºB)
- Cristian Pérez Antelo (1ºB)
- Álan López Balado (1ºB)
- Diego Martínez Fernández (1ºB)
- Nicoleta Denisa Popescu (1ºC)
- Ángela Rodríguez López (1ºC)
- Rocío Macarena Fraga Henríquez (2ºA)
- Samuel Martínez Chico (4ºA)
- César Romero Martínez (4ºA)
- Olalla Sánchez Suárez (4ºA)
- Carlota Casas Abeleira (4ºA)
- Carlos Rojo Pereira (4ºB)
- Irene Yonte Fuentes (4ºB)
- Carlos Matos Lamela (4ºB)
- Jennifer Pérez Abeleira (4ºB)
- Diego Cedeira Méndez (4ºC)
- Álvaro Romero Pedreira (4ºC)
- Fátima ElGhotiss (4ºPDC)
5
Edición e Impresión: I.E.S. de Pastoriza
Rúa Lagarto, Esq. Furoca s/n 15140 Pastoriza – Arteixo A CORUÑA
Teléfono: 981 647517 Fax: 981 647519
http://bibliotecaiespas.webnode.es/
e-mail: [email protected]
ISBN: Depósito legal:
6
GUÍA de LECTURA
O curioso incidente
do can á media noite (Club de Lectura I.E.S. de Pastoriza)
(Curso 2009-10)
7
1. Introdución á obra
Comentario da obra ............................................................................................8-10
Biografía do autor (Entrevista) .....................................................................11-19
2. Contidos, Valores e Interdisciplinariedade
Contidos..............................................................................................................20-23
Autismo e síndrome de Asperger ................................................................24-31
Valores (a familia, a amizade, a responsabilidade, a confianza,
o respecto, a sinceridade ... ) .......................................................32-33
Actividades interdisciplinares:
▪ Matemáticas ..............................................................................................34-37
▪ Ciencias Naturais .....................................................................................38-51
▪ Tecnoloxía ..................................................................................................52-53
▪ Xeografía (contén algunha actividade para francés) ......................54-59
▪ Inglés ..........................................................................................................60-93
▪ Lingua e Literatura ................................................................................94-101
3. Achegámonos ao libro
Actividades en relación co formato do libro .........................................102-107
Actividades en relación coa vertente Temática –Humana .................108-133
4. Actividades de comprensión-competencia lectora .............................134-135
5. Obradoiro …...................................................................................................136-138
Dramatización ..............................................................................................139-155
6. Recursos e materiais para o estudo do libro
A Comunidade Europea (países, moeda, linguas ...) ..............................156-171
Estudo literario ............................................................................................172-199
Autismo e síndrome de Asperger ...........................................................200-207
Declaración Universal dos Dereitos do Animal ....................................208-209
Películas ..................................................................................................................210
Libros ......................................................................................................................210
Índice
8
Comentario da obra
El curioso incidente del perro a medianoche
presenta como título orixinal:
The curious incident of the dog in the night-time ,
título que está sacado dunha cita de Sherlock Holmes (personaxe favorito de Christopher) no relato breve titulado Silver Blaze ,
de Sir Arthur Conan Doyle.
e tamén
ten
unha versión
en galego
O curioso incidente do can á media noite
1. Introdución á obra
9
O autor, Mark Haddon, toma como pretexto o asasinato dun can
(Wellington) para facer unha análise do comportamento dos seres humanos
adultos, do que poden chegar a sentir, de como poden reaccionar e da vida
en xeral.
A través da visión “lóxica” e inocente que un neno ten do mundo, fai
que os adultos poidamos deternos e ver ese mundo con outros ollos: un
mundo, as máis das veces, que está “enfermo” e contaminado pola
“ocultación” da verdade, mediante mentiras.
Axúdanos a ver o incorrectas que son algunhas actuacións que, dende a
perspectiva dos adultos, considéranse, mesmo, normais.
Axúdanos a mirar de fronte os nosos temores.
E axúdanos tamén a non ocultar as traxedias que nos pode deparar a
vida, senón a sacalas á luz para afrontalas con valentía e así poder sentirnos
mellor.
Ademais, a través do universo de coñecementos que nos ofrece a
novela, podemos ampliar os nosos coñecementos persoais e usala como
material interdisciplinar (matemáticas, ciencias naturais, tecnoloxía,
literatura ... ).
10
Christopher é un neno de 15 anos, que vive só co seu pai nunha
tranquila vila das aforas de Londres. É un rapaz que amosa certos trazos
autistas xa que: ten un cerebro privilexiado para a súa idade, é capaz de
memorizar o 90% das cousas que ve, ten unha intelixencia moi desenvolvida
(coñece as capitais de todos os países do mundo, pode explicar a teoría da
relatividade, recitar os números primos ata 7.507), posúe unha incrible
capacidade para as matemáticas, é enormemente observador, meticuloso,
ordenado e lóxico; porén, cústalle relacionarse coa xente e é bastante
maniático.
O seu mundo está perfectamente organizado e todo o seu
comportamento móvese pola lóxica, só ten cabida nel aquilo que pode ser
explicado, demostrado ou predicible, ou que segue unha orde estruturada.
Non é, polo tanto, un ser “emocional” senón un ser “lóxico”.
En definitiva, é unha novela que se vai “cociñando” diante dos nosos
ollos en canto a contidos se refire. E todo converxe en Christopher, que é
coma o “servidor central” dende o que se vai fabricando toda una “rede” de
coñecementos que fan da novela unha “fonte de interdisciplinariedade”.
11
Biografía do autor
http://www.markhaddon.com/
http://www.randomhouse.co.uk/curious/
Mark Haddon naceu en 1963 en Northampton (Inglaterra).
É un escritor polivalente porque, ademais de publicar libros (infantís,
principalmente), é tamén ilustrador, pintor, poeta, profesor de escritura
creativa na Universidade de Oxford e guionista de televisión, onde ten
gañados varios premios.
Pero, a maiores de todas estas facetas, estivo traballado durante
algún tempo con persoas que padecían deficiencias físicas e mentais, así
como tamén con nenos autistas, o que quizais lle permitiu aplicar os seus
coñecementos e experiencias neste campo para crear o personaxe de
Christopher.
12
Incluímos a continuación unha entrevista que reproduce a opinión
persoal do autor sobre a súa propia obra:
ENTREVISTA a Mark
HADDON
ENTREVISTA: UN AUTOR PARA TODOS LOS PÚBLICOS
Mark Haddon
"Estoy atento a las voces, no a las ideas, que bullen en mi cabeza"
LOURDES GÓMEZ 08/09/2007
La historia de un hombre que bordea la locura por los secretos y
problemas familiares es el nuevo tema de Mark Haddon en Un pequeño
inconveniente. Después de triunfar en la literatura infantil y de su gran estreno
adulto con El curioso incidente del perro a medianoche, este poeta, ilustrador y
narrador reivindica la literatura sencilla y describe las situaciones más humanas
y corrientes.
13
Mark Haddon (Northampton, Inglaterra, 1962) dio voz con éxito a un
adolescente autista en El curioso incidente del perro a medianoche (2003). Fue
la primera novela dirigida a un lector adulto de un autor hasta entonces
reconocido por sus cuentos infantiles, entre ellos, la popular serie Agent 2.
Poeta e ilustrador, además de escritor de libros y guiones de radio y televisión,
Haddon recreó el hermético mundo de normas y obsesiones de su protagonista
en esa ópera prima, un sorprendente best seller con más de cinco millones de
ejemplares en todo el mundo.
Regresó a la narrativa adulta, en 2006, con Un pequeño inconveniente
(Alfaguara) volcando el protagonismo en un pensionista al borde del suicidio
cuya familia guarda un sinfín de secretos. El autor se mantiene en una posición
neutral, deshilachando los nudos de la madeja desde las distintas perspectivas
de sus cuatro personajes, los dos padres y los dos hijos. Desde un despacho en
Londres, Haddon traza un paralelismo entre ambas novelas y habla de sus
frustraciones como artista polifacético.
PREGUNTA. ¿Cuál es el punto de origen de Un pequeño inconveniente?
RESPUESTA. Siempre estoy atento a las voces, no a las ideas, que bullen en mi
cabeza, y la de George me pareció tan interesante que quise ver adónde me
llevaba. Pronto me di cuenta de que necesitaba centrar a este personaje,
protagonista de Un pequeño inconveniente, en una familia puesto que nadie
enloquece en una situación aislada y, bueno, volverse loco es algo muy de
familias.
PREGUNTA. ¿Qué le interesó en George?
RESPUESTA. Pensé que era divertido y, a la vez, conmovedor este personaje tan
inglés, tan reservado, que comienza a perder la cabeza y que cree que puede
14
sanar su enfermedad mental aplicando un poco de sentido común. En sus
dificultades, vamos descubriendo su carácter genuino.
PREGUNTA. ¿Dificultades de comunicación, entre otras?
RESPUESTA. La falta de comunicación es la razón por la que no puede resolver
sus problemas con facilidad.
PREGUNTA. ¿Quiso explorar el estereotipo del inglés como un tipo
reservado?
RESPUESTA. Los ingleses se han enamorado de la caricatura de cómo se
supone que deben ser. También a los de fuera les gusta la idea de la reserva
como algo idiosincrásico al carácter inglés. Pero hay gente reservada en todo el
mundo y hay más típicos ingleses fuera que dentro de Inglaterra. Viví un año en
Boston (Estados Unidos) y descubrí allí más ingleses que en mi país. Boston se
parece a la Inglaterra de los cincuenta: retraída, puritana y de un
comportamiento perfecto.
PREGUNTA. En Un pequeño inconveniente, al igual que en El curioso
incidente... , centra la narrativa en una pequeña ciudad inglesa. ¿Es una
coincidencia?
RESPUESTA. No, el provincianismo es una de las ideas que sustentan el libro.
La mayoría de las novelas inglesas se ubican en una gran urbe o en el campo,
pero rara vez en capitales de provincia o en ciudades comarcales donde
realmente vive la inmensa mayoría de la población. Se tiende a creer que sus
vidas no son interesantes, como si la gente de provincias no sufriera las mismas
vicisitudes que los demás. De hecho, un crítico esnob cuestionó por qué
desearía alguien leer sobre la aburrida vida de provincias. Es tentador escribir
15
de lugares exóticos y personajes fascinantes, pero a mí me atraen más las
novelas que abordan la situación universal humana.
PREGUNTA. ¿Relaciona este tipo de críticas con la profunda brecha
abierta en la narrativa inglesa entre novela popular y literaria?
RESPUESTA. Estoy harto de las novelas literarias donde todos los personajes
son muy articulados y leen cientos de novelas. Mi objetivo era escribir un libro
muy sencillo. Al revisarlo, eliminé todos los detalles exóticos y recursos
literarios que no correspondían a las cuatro voces que cuentan la historia de Un
pequeño inconveniente. Mi anterior novela es complicada, llena de ideas,
trucos, diagramas... Aparentemente es sencilla, con una simple voz
protagonista, pero bajo la superficie es bastante inteligente. En cambio esta vez
quise demostrar que podía hacer un libro básico que abordara, desde una
perspectiva no literaria, todos los temas tradicionales en una novela: amor,
sexo, matrimonio, hijos, vejez, muerte.
PREGUNTA. Alienación e incomunicación son aspectos que comparten
los protagonistas de ambas novelas.
RESPUESTA. Sí, hay puntos comunes en George y Christopher. En cierta forma,
ambos personajes no se distancian mucho de la figura del escritor. Un autor
observa el mundo desde los aledaños de la sociedad y trata de descifrar lo que
ocurre a su alrededor y cuáles son las normas por las que se rigen otras
personas. Alienación suena un poco filosófico y pomposo. Los escritores están
alienados en el sentido aburrido de la palabra, en tanto que se aíslan en casa
mientras los demás se divierten fuera. Mis dos protagonistas también son así.
Otro aspecto común es la ausencia de un narrador externo, de la voz del autor,
en ambas novelas.
16
PREGUNTA. ¿De dónde viene su timidez a expresarse directamente?
RESPUESTA. No tengo ni idea. Un libro no puede realmente planificarse. Uno
arranca con una vaga dirección de adónde quiere dirigirse. En la tercera novela
volcaré probablemente mi voz. Me gustaría conseguirlo. Pero en las anteriores
son los personajes quienes avanzan la narrativa de forma que yo no ofrezco un
juicio de valor ni indico al lector cómo debe sentirse a cada momento. Por eso,
la gente ha reaccionado de una forma dispar con cada libro. Algunos consideran
muy triste la historia de El curioso incidente... ; a otros, en cambio, les anima el
espíritu y dicen que tiene un final feliz.
Un pequeño inconveniente también admite lecturas encontradas. Unos la
ven como una leve comedia familiar; y muchos otros, particularmente los que
han vivido las experiencias que se narran en la novela, la consideran
deprimente y oscura.
PREGUNTA. Pese a mantenerse en la distancia, algo suyo habrá en los
personajes.
RESPUESTA. George me permitió colar algunas fobias personales, como el
salir de vacaciones y el miedo a volar. Me identifico en mayor medida con él que
con el resto de los personajes, aunque, por supuesto, trabajé duro en cada uno
de ellos hasta sentirme como en casa dentro de sus respectivas mentes. Ian
McEwan es el culpable de la pesadilla que George tiene sobre un accidente
aéreo. Mientras yo escribía la novela, mi mujer estaba leyendo su penúltima,
Saturday, en la que un personaje ve un avión en llamas. Asumí que se trataba de
un accidente y se me presentó un dilema: o elimino el incidente del avión de mi
libro o intento describirlo de la forma más horrible posible. Opté por la segunda
opción aunque, claro, luego comprobé que el avión no se estrella en el libro de
McEwan.
17
PREGUNTA. En picado , de Nick Hornby, también arranca desde el punto de
vista del suicidio. ¿Le preocupa entrar en terrenos ya labrados?
RESPUESTA. No he leído esa novela. Realmente es más importante cómo se
cuenta una historia que la idea en sí. Una gran idea es necesaria en una película
de Hollywood y también funciona en una novela de género, pero una gran idea
mata la narrativa literaria.
PREGUNTA. ¿Cómo le afectó el éxito de El curioso incidente ...?
RESPUESTA. Fue un alivio. Menos mal que tuvo éxito pues comenzaba a
sentirme desquiciado. Para entonces, había escrito cinco novelas de adultos,
malísimas, que no se publicaron. Pero lo que nadie me había explicado es que el
éxito acarrea un segundo trabajo, la promoción, y eso sí que es duro. Hay que
aprender a decir no, o de lo contrario no vuelves a escribir.
PREGUNTA. Denota mucho aguante.
RESPUESTA. Soy muy obstinado. Estaba empeñado en escribir una novela
buena. Y desesperado de que tuviera éxito entre el lector adulto. Escribir es
difícil y aprender a hacerlo me llevó mucho tiempo. Pero me alegro de haber
escrito mis malas novelas en secreto. Cometí todos mis errores y aprendí en
privado.
PREGUNTA. ¿Esa dificultad le empujó inicialmente a la literatura infantil?
RESPUESTA. Siempre he querido ser un autor de narrativa adulta. También
quería pintar y dibujar, algo que hago desde niño. Caí en la estupidez de creer
que los libros infantiles ilustrados serían el eslabón que me conduciría a la
literatura adulta. ¡Qué equivocado estaba! A un escritor de niños no le dejan
saltar de categoría. La situación ha cambiado ahora, pero hace diez o quince
años te trataban de loco si proponías una idea para adultos.
18
PREGUNTA. ¿A qué se debió el cambio, al éxito de la serie Harry Potter?
RESPUESTA. J. K. Rowling contribuyó parcialmente, pero, principalmente,
debemos el cambio a Philip Pullman y, en menor medida, a El curioso incidente
... La trilogía de Pullman está redactada en la tradición de la literatura infantil
pero tiene un sólido fundamento filosófico que engancha a una mente adulta.
Los adultos también leen la saga Harry Potter, pero se lo toman como un
ejercicio de vacaciones, como un descanso de las novelas tradicionales. Cuando
terminé El curioso incidente... asumí que era una novela de adultos y me
deprimí cuando me sugirieron ofrecerla a editores infantiles. Terminó siendo el
primer libro publicado simultáneamente para ambos públicos. Y desde entonces
todos los autores cruzan libremente de un género al otro.
19
Creador multidisciplinar
MARK HADDON tiene una idea muy precisa del infierno. Se lo imagina
como un claustrofóbico pozo, donde estaría condenado a vivir de dedicarse a
una sola actividad creativa. Desde niño dibuja ilustraciones, y escribió su primer
cuento en la Universidad de Oxford. Desde entonces ha publicado decenas de
libros ilustrados, un tomo de poesías, guiones radiofónicos y dos novelas de
adultos, incluida Un pequeño inconveniente, que acaba de editarse en
castellano.
"No estoy hambriento por retornar a la narrativa infantil. Me muevo con
igual soltura en distintos géneros, lo cual me permite concentrarme en la idea
sin preocuparme de si luego la desarrollaré en un poema, guión o novela. Sería
un infierno viviente limitarme a una profesión única", explica en Londres, en el
despacho de sus agentes literarios.
En su último proyecto vuelve a cruzar géneros. Entra en televisión con un
guión para la BBC, Coming down the mountain, sobre un adolescente que quiere
matar a su hermano, un chaval con síndrome de Down. "Es una obra muy
gráfica y bastante oscura", adelanta su autor.
20
Contidos
1. Na novela Christopher é un amante e defensor dos animais; de feito
chega a ter dúas mascotas: unha rata (Toby) e un can (Sandy).
El mesmo di que:
“ Gústanme os cans. Un sempre sabe o que está a pensar un can. Ten catro estados de ánimo. Contento, triste, anoxado e concentrado. Ademais os cans son fieis e non din
mentiras porque non falan“. (Cap. 5)
“É a señora Alexander. Ten un can. Un dachshund, así que probablemente é unha
boa persoa porque lle gustan os animais“. (Cap. 67)
“Pai dixo: - Simplemente trata de non meter o fociño nos asuntos dos demais. Reflexionei un anaco e dixen:. - Vou descubrir quen matou a Wellington. E Pai dixo: - Oíches o que che dixen, Christopher? - Si – dixen -, oíno que me dixeches, pero cando asasina na alguén hai que descubrir quen o fixo para que o poidan castigar. E el dixo: - É un maldito can, Christopher, un maldito can.
- Eu creo que os cans tamén son importantes – contestei“. (Cap. 41)
2. Contidos,Valores e Interdisciplinariedade
21
2. Investiga se, do mesmo xeito que para os seres humanos hai
unha“Declaración Universal dos Dereitos Humanos”, hai tamén unha para os
animais (“Declaración Universal dos Dereitos dos Animais“).
22
3. Recolle fragmentos da novela que vulneren algún destes dereitos,
indicando o capítulo ao que pertencen.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Tes algunha mascota na casa? Que animal é? Descríbeo.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
23
Cres que os animais son coma calquera outra cousa que se pode
comprar porque nos gusta e xa está, ou que son seres vivos e como tales
teñen dereito a recibir coidados e que nos preocupemos por eles?
Fai primeiro unha reflexión persoal, escribindo os argumentos que
deixen clara e defendan axeitadamente a posición de cada quen ao
respecto. E logo facede un debate .
4. Na sesión de titoría recollede artigos de prensa, xunto coas
ilustracións relacionadas, nos que se amosen situacións que vulneren os
Dereitos dos Animais, copiando ao carón ou debaixo (en letra ben visible) o
Artigo (nº) que é vulnerado na Declaración Universal dos Dereitos dos Animais.
Todo o que teñades recollido pegádeo nunha cartolina e facede unha
composición suxestiva.
Logo, con toda a información recompilada, montade un gran mural–collage e como título confeccionade un lema co que deixedes clara a defensa
dos animais. Escribide o lema nun lugar ben destacado.
Ese mural-collage será exposto na entrada do instituto aproveitando
a conmemoración do 10 de Decembro, Día Internacional dos Dereitos dos Animais.
24
Autismo ou síndrome de Asperger
Tendo en conta a seguinte táboa, imos ir cubrindo cun X o que
corresponda para ver que caso é o que se aproxima máis a Christopher
AUTISMO SÍNDROME de ASPERGER Coeficiente Intelectual xeralmente por
debaixo do normal Coeficiente Intelectual xeralmente por
enriba do normal.
Normalmente o diagnóstico realízase
antes dos 3 anos Normalmente o diagnóstico realízase
despois dos 3 anos
Atraso na aparición da linguaxe Aparición da linguaxe en tempo normal Arredor do 25% son non - verbais Todos son verbais Gramática e vocabulario limitados Gramática e vocabulario por enriba da
media
Desinterese xeral nas relacións sociais Interese xeral nas relacións sociais
pero dificultades para establecelas
Un terzo presenta convulsións Incidencia de convulsións igual que no
resto da poboación
Desenvolvemento físico normal Torpeza xeral Ningún interese obsesivo de "alto
nivel" Intereses obsesivos de "alto nivel"
Os pais detectan problemas arredor
dos 18 meses de idade Os pais detectan problemas arredor
dos dous anos e medio
As queixas dos pais son os retardos da
linguaxe As queixas dos pais son os problemas
de linguaxe, ou a socialización e a
conduta
Cal sería o diagnóstico?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
25
☻ Imaxina que, ao igual que Christopher, es ese rapaz de quince anos
queixado da síndrome de Asperger . Escribe en primeira persoa como sería
un día da túa vida, os teus medos, as túas emocións, as reaccións da xente...
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
☻ Como xa sabes, os nenos con síndrome de Asperger son moi competentes
nalgunhas áreas ou materias nas que se senten interesados desde moi novos.
Cales son as áreas de interese do noso protagonista?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
☻ De todas as características de actitudes e comportamentos que ten a
síndrome, en cales se ve reflectido especialmente o noso protagonista?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
☻ Persoas famosas como o cineasta Steven Spielberg ou o creador de
Windows, Bill Gates, foron diagnosticadas coa síndrome. Busca en Internet
outros personaxes actuais relacionados coa música, o cine ou a literatura
que teñan a síndrome:
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
26
27
28
29
30
31
☻ Investiga na biblioteca ou en Internet títulos de libros e películas sobre
o tema da minusvalía (calquera tipo de minusvalía).
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
☻ Como cres que será a vida de Christopher cando sexa adulto? Fai unha
pequena redacción onde recollas como será o seu traballo, os seus amigos...
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
32
Valores
(Dende este punto de vista, esta é unha novela que tamén dá xogo para
ler e traballar nas sesións de titoría)
1. A familia: A familia é un piar de apoio, axuda e modelo fundamental
para os nenos e adolescentes en momentos difíciles e decisivos (sociedade
actual: separacións, divorcios).
Que situación vive Christopher neste aspecto? Cres que é a situación
máis idónea para un neno? Por que? Fai unha reflexión ao respecto.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
■ Recolle fragmentos no libro que aborden este tema .
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
2. A amizade: É outro piar importante na vida dos nenos e
adolescentes despois da familia, actuando como un refuxio.
Neste caso, Christopher tamén é especial? Por que? Quen son os
amigos de Christopher? Cres que esta situación é axeitada para un neno da
súa idade? Razoa a túa resposta.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
■ Recolle fragmentos que fagan alusión a este tema.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
33
3. A responsabilidade : É un valor importantísimo para afrontar con
certas garantías as experiencias que nos brindará a vida.
En relación con este valor, cres que Christopher é responsable? Por
que?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
■ Recolle fragmentos que demostren as túas respostas.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
4. E outros valores como a confianza, o respecto, o diálogo, a
sinceridade... nas relacións humanas.
Cres que a responsabilidade é propia só de determinadas idades, ou a
responsabilidade é compatible con calquera idade, iso si, cun nivel de
esixencia diferente dependendo da idade?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Despois de reflexionar e responder cada un de vós de xeito individual,
facede un debate na clase de titoría en relación con este tema.
34
Interdisciplinariedade
▪ MATEMÁTICAS
Contesta as seguintes cuestións:
1. Revisa a numeración dos capítulos e contesta esta pregunta: seguen
a numeración habitual 1, 2, 3, 4, 5, 6 ....?
.............................................................................................................................................
Identifica que números aparecen, di como se chaman e defíneos.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Cantos capítulos ten, en realidade, a novela?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
35
2. a) No capítulo 19, o protagonista explica en que consiste a Criba de Eratóstenes . Busca información ao respecto e, logo, explica ti coas túas
palabras en que consiste e utilízaa para obter os números primos que hai
dende o 1 ata o 100. Como axuda podes premer na seguinte páxina:
http://neoparaiso.com/logo/criba-eratostenes.html#sect2
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
b) Unha vez eliminados os múltiplos de 2 e de 3, haberá que eliminar
os múltiplos de 4 e de 6 como afirma Christopher? ..............................................
Por que?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
3. No capítulo 103 desenvólvese unha estratexia de cálculo mental
para multiplicar 251 por 864. Observa con detemento o que fai Christopher
e, despois, explica ti os pasos que seguiu para chegar ao resultado.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
36
Busca ti algunha estratexia para multiplicar un número por 50, por
0,25 e por 1500. Tes ti algunha estratexia de cálculo mental propia?
Explícaa
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
4. Quen era Eratóstenes? .................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
5. No capítulo 101 Christopher explica o problema de Monty Hall. Usa os seus razoamentos para explicar por que o concursante duplica a súa
probabilidade se cambia de porta.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
37
6. Continúa a serie de cubos perfectos do capítulo 233 ata o décimo
quinto.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
7. Anota na seguinte táboa en que páxina e en que capítulo aparece
cada un dos temas que a continuación se mencionan
TEMA MATEMÁTICO CIENTÍFICO PÁX. CAP.
Formas de reencher ou embaldosar un plano Direccións e vectores no espazo Busca e situación dun lugar nun plano Magnitudes inversamente proporcionais O volume do cubo Ternas de Pitágoras
http://es.wikipedia.org/wiki/Pit%C3%A1goras
Números primos
Fórmula logarítmica pata obter números primos
O xogo dos soldados de Conway
http://es.wikipedia.org/wiki/John_Conway
Problema de Monty Hall
http://www.estadisticaparatodos.es/taller/montyhall/montyhall.html
Probabilidades e a orixe da vida
Potencias de 2
Ecuacións de segundo grao
Lei da navalla de Occam
http://es.wikipedia.org/wiki/Navaja_de_Ockham
Test de Turing
http://es.wikipedia.org/wiki/Test_de_Turing
38
▪ CIENCIAS NATURAIS
1. Indica na seguinte táboa en que páxina e capítulo aparece cada un
dos temas que se mencionan e a que área das ciencias pertence cada un.
TEMA DE CIENCIA PÁXINA CAPÍTULO ÁREA
Big Bang
Ciclo da materia
Extinción
Peste bubónica
Estrelas e constelacións
Nubes
Orixe da vida e evolución
Densidade de poboación (N)
Vía láctea
Contaminación lumínica
Ecosistemas extremos
submarinos
Buraco negro
Enfermidades cardíacas
Febre amarela
O tempo
Misións Apolo
Ciclo da auga
Ruído branco
Copia o fragmento no que se fala da Evolución das especies.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
39
Como se chama a teoría sobre a evolución das especies?
.............................................................................................................................................
A quen se debe?
.............................................................................................................................................
Procura información para elaborar unha breve biografía deste
científico:
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Quen foi Robert May e que descubriu?
http://translate.google.es/translate?hl=es&langpair=en%7Ces&u=http://www.zoo.
ox.ac.uk/staff/academics/may_r.htm
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
40
2. Por que se ven moitas máis estrelas na zona do ceo onde se aprecia
a Vía Láctea que no resto do ceo?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Pode axudarche a boa explicación que deste tema nos dá Christopher na
páxina 23 (versión en galego) ou 20 (versión en castelán).
Fotografía: Carlos Castro
3. Neste enlace atoparás un monográfico da Vía Láctea feito pola Casa
das Ciencias da Coruña. Busca nel a seguinte información:
http://www.casaciencias.org/mc2/responde.html
a) De onde vén o nome da Vía Láctea? .................................................................
........................................................................................................................................
b) Como interpretaban a Vía Láctea os bosquimáns do Kalahari?
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
c) Que coñecido científico soubo interpretar cientificamente o que é a
Vía Láctea? ...................................................... Empregou algún instrumento?
........................................................................................................................................
41
d) Onde está situado o noso Sistema Solar dentro da galaxia da Vía
Láctea?
.............................................................................................................................................
e) A canta distancia está a galaxia máis próxima á nosa? ...............................
Busca o mellor momento do ano para observala e non esquezas anotalo na
túa axenda xa que é un espectáculo que non te podes perder.
42
4. Pensas que, como di Christopher na páxina 23 (galego) ou 20
(castelán), podemos comprender moitas cousas de ciencia simplemente
pensando, sen ter que preguntarllas a ninguén?. Pasouche algunha vez isto a
ti? Cóntao.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
5. Por que non está iluminado o ceo pola noite se hai tantas estrelas?
Lembra que o Sol é unha estrela, e xa ves canta luz temos polo día. Pode
axudarche o que nos conta o protagonista na páxina 23 (galego) ou 20
(castelán).
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
43
6. Christopher di nas páxinas 23 e 24 (galego) ou 20 e 21 (castelán)
que, probablemente, ningunha persoa asistirá á explosión do Universo,
porque xa nos teremos extinguido. Ti pensas o mesmo? En que se basea para
afirmar isto?
http://www.astromia.com/astronomia/teoriabigbang.htm
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
44
7. Busca nas páxinas 48-49 (galego) ou 44-45 (castelán) as posibles
causas dun ataque ao corazón:
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
8. Que é unha cadea trófica?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Como se clasifican os seres vivos nunha cadea trófica?
http://www.youtube.com/watch?v=tenJgP_jqyU
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
45
Fai unha cadea trófica co que nos conta Christopher na páxina 55
(versión en galego) ou 51 (versión en castelán) acerca do que “o que pasa realmente cando morres”. Elabora un gráfico e utiliza debuxos para ilustrar
a túa cadea trófica.
9. Que é a peste bubónica?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Coñeces a relación entre as ratas e a peste bubónica? Na páxina 63
(galego) e 59 (castelán) do libro e neste enlace podes atopar información:
http://enciclopedia.us.es/index.php/Peste_bub%C3%B3nica
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
46
10. Por que dirá Christopher no capítulo 83 que o ferro do noso
sangue se creou nunha estrela?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
11. Nas páxinas 98-99 (galego) e 93-94 (castelán), Christopher
describe distintos tipos de nubes, e xa sabes que hai moitas clases.
Saberías identificar algunha das que fala el? Nestas páxinas tes
información:
http://www.astromia.com/tierraluna/nubes.htm
http://es.wikipedia.org/wiki/Nube
Pega as ilustracións e escribe ao seu carón o nome dese tipo de nube.
47
12. Na páxina 137 (galego) ou 129 (castelán) o pai de Christopher
avísao dun documental na tele de David Attenborough. Investiga sobre esta
persoa e explica por que lle pode interesar ao noso protagonista.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
A Attenborough déronlle recentemente un importante premio en
España, sabes cal é e por que llo deron? Podes atopar información neste
enlace: http://www.elpais.com/articulo/sociedad/Attenborough/premio/Principe/Asturias/Cien
cias/Sociales/defensa/vida/elpepusoc/20090604elpepusoc_1/Tes
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
13. Mira as gráficas das páxinas 140-141 (galego) ou 132-133
(castelán) e responde as seguintes cuestións:
En que anos a poboación de ras é máis baixa no estanque do colexio?
........................................................................................................................................
● Cantas hai aproximadamente estes anos de baixa poboación?
........................................................................................................................................
En que anos hai máis ras? ...................................................................................
Cantas máis ou menos? ........................................................................................
Que dúas causas valora Christopher ao principio para poder explicar
os anos de poucas ras? ........................................................................................
.............................................................................................................................................
...................................................................................................................................
48
Pero parece que finalmente a explicación é outra. Que descubriron
Robert May e George Oster? Podes consultar as seguintes páxinas
para buscar información:
http://translate.google.es/translate?hl=es&langpair=en%7Ces&u=http
://www.zoo.ox.ac.uk/staff/academics/may_r.htm
http://es.wikipedia.org/wiki/George_Oster
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
14. Busca información sobre o ciclo da auga e, xunto coa descrición que
fai Christopher, represéntao cun debuxo.
http://www.youtube.com/watch?v=0VuabmeLa4I
49
15. Define o que é unha constelación. .............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
16. Cal é a constelación do debuxo que fai Christopher no capítulo
173?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Que representa?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Que di Christopher sobre ela?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
http://www.mallorcaweb.net/masm/conloc.htm
50
Ademais da constelación de Orión, coñeces ti algunha máis? Se non é
así busca información sobre outras constelacións e fai unha táboa que
recolla o seu nome acompañado dun debuxo.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
51
17. Cales foron, segundo Christopher, as tres condicións para que a
vida xurdise na Terra?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Para que lle vale á vida a segunda condición (os pequenos erros que
teñen os seres vivos cando se fan copias de si mesmos)?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
18. Por que non podía ver as estrelas Christopher cando estaba en
Londres coa nai?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
19. Que é unha estrela “anana vermella“?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
E unha estrela “anana marrón“ ?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
http://www.astrocosmo.cl/b_p-tiempo/b_p-tiempo-03.08.01.htm
http://www.astrocosmo.cl/h-foton/h-foton-03_09.htm
http://www.astrocosmo.cl/h-foton/h-foton_00.htm
Estas páxinas serven tamén para consultar sobre outros temas moi
diversos relacionados co Universo: galaxia, Big Bang, estrelas, Vía Láctea,
buratos negros … (Se ao premeres a primeira vez, as páxinas non entran,
inténtao de novo).
Se queres ver estrelas, na Coruña tes unha asociación de astronomía
chamada ÍO que organiza actividades para velas e coñecelas. Aquí tes o seu
enlace: http://www.agrupacionio.com/index.html
52
▪ TECNOLOXÍA
A Christopher gústanlle moito as ciencias naturais, ademais das
matemáticas, así que nós imos intentar facer algunhas cousiñas no taller:
1. Imos construír un planisferio.
53
Para esta actividade propoñémosvos consultar estas páxinas:
http://www.frav.es/aserranos/tallerdeastronomia/pdf/universidadde
mayores/planisferio.pdf
(maior dificultade)
http://auladeastronomia.es/joomla/index.php?option=com_content&ta
sk=view&id=220&Itemid=65
(para idades de entre 12 e 13 anos, 1º e 2º da E.S.O.)
http://www.google.es/imgres?imgurl=http://educa-
ciencia.com/planisferio.jpg&imgrefurl=http://educa-
ciencia.com/planisferio-colegio.htm&usg=__XlaKwzKNSgvHU-
oSjv2grHZRrcA=&h=495&w=350&sz=114&hl=es&start=16&itbs=1&tbni
d=O0Sb2nPpHPXOgM:&tbnh=130&tbnw=92&prev=/images%3Fq%3Dpl
anisferio%26hl%3Des%26gbv%3D2%26tbs%3Disch:1
(planisferio moi sinxelo)
http://www.madrimasd.org/cienciaysociedad/taller/trastos/default.a
sp
(esta páxina tamén é moi completa xa que consiste nun obradoiro de
construción de aparellos variados, e ten aplicacións para matemáticas,
ciencias naturais, física e química e tecnoloxía)
54
▪ XEOGRAFÍA e HISTORIA
Christopher di que se sabe todos os países do mundo e as súas
capitais. Nós imos facer o que el di, pero só con Europa, xa que é o
continente onde nós vivimos.
Imos coñecer un pouquiño da súa historia, da moeda e das linguas.Tes
información ao remate da Guía de Lectura, no apartado de Recursos.
A UNIÓN EUROPEA
ACTIVIDADE 1: ETAPAS DA INTEGRACIÓN EUROPEA
Sitúa neste mapa mudo (páxina seguinte) os 27 estados que forman
parte da Unión Europea e coloréaos en función da data de entrada. En
vermello os membros fundadores, en amarelo os que se incorporaron en
1973, en verde os de 1981, en azul os de 1986, en laranxa os de 1995, en
gris os de 2004 e en salmón os do 2007
Para axudarte na realización da actividade proposta podes acudir aos
seguintes enlaces:
http://www.cnig.es/CARDID/puzzles/puzzleEuropa/puzzle_europa.ht
ml
http://www.juanjoromero.es/blog/2008/08/geografia-fisica-de-
europa-y-paises-de-la-ue/
http://www.sheppardsoftware.com/country_europe_GL_click.html
http://www.xtec.net/~aguiu1/socials/index.htm
(preme primeiro en □ Europa, UE ; e logo no punto 31 para actividades
en francés)
55
56
ACTIVIDADE 2: AS BANDEIRAS DOS ESTADOS DA UNIÓN
EUROPEA
Sitúa debaixo de cada unha destas 27 bandeiras o nome do estado ao
que pertencen:
57
ACTIVIDADE 3. AS LINGUAS DA UNIÓN
Sitúa no seguinte mapa de Europa as linguas sinaladas a continuación.
Utiliza números para facilitar o proceso.
o inglés1 / o alemán 2 / o castelán 3 / o dinamarqués 4 / o eslovaco 5 / o esloveno 6
o estoniano 7 / o finés 8 / o francés 9 / o grego 10 / o húngaro 11 / o italiano 12
o letón 13 / o lituano 14 / o maltés 15 / o neerlandés 16 / o polaco 17 / o portugués 18
o sueco 19 / o checo 20 / o búlgaro 21 / o gaélico irlandés 22 / o romanés 23
o galego 24 / o catalán 25 / o éuscara 26 / o aragonés 27 / o asturiano 28
o bretón 29 / o cabuxo 30 / o córnico 31 / o escocés 32 / o frisón 33 / o friulano 34
o gaélico escocés 35 / o galés 36 / o mirandés 37 / o occitano 38 / o sardo 39
o sorabo 40 / e o valón 41.
58
ACTIVIDADE 4. AS MOEDAS DE EUROPA
Completa o cadro colocando ao lado do nome de cada país o nome da
súa moeda, e o equivalente ao euro no caso dos países que non adoptaron a
moeda única:
PAÍS MOEDA EQUIVALENTE
ao Euro
Alemaña
Austria
Bélxica
Bulgaria
Chipre
Dinamarca
Eslovaquia
Eslovenia
España
Estonia
Finlandia
Francia
Grecia
Hungría
Irlanda
Italia
Letonia
Lituania
Luxemburgo
Malta ▼
59
Países Baixos
Polonia
Portugal
Reino Unido
República Checa
Romanía
Suecia
60
▪ INGLÉS
THE CURIOUS INCIDENT OF THE DOG IN THE NIGHT-TIME
This novel written by Mark Haddon in 2003 is the fascinating story of
Cristopher Boone, a fifteen-year-old boy who suffers from autism, more
specifically, from Asperger's syndrome.
Christopher is at the same time the main character and the narrator
of the story; he writes in the 1st person and with a really simple style a
series of events which turn his world upside down: his life changes from a
succession of daily routines programmed following a fixed timetable into an
exciting adventure in search of keys to solve some mysteries which affect
his life profoundly.
The novel starts with the discovery of a murdered dog- Wellington- in
Christopher's neighbour's garden. This fact will be the trigger for the
events which will take place from that moment onwards, as Christopher
starts a thrilling detective investigation to find the author of this murder,
who is according to his moral code the worst of criminals.
On doing his research, Christopher decides to write a book -a
detective story- with the help and advice of Shiobhan- her teacher and
mentor- , and following some lines of investigation developed by Sherlock
Holmes in some of the most well-known of Sir Arthur Conan Doyle's books,
which Christopher really enjoys.
What the main character doesn´t know is that this book will lead him
indirectly to a more relevant discovery: that his mother is not dead as his
father had let him know, and as a result, the search of the dog's murderer
will involve the search of her mum, which he will fulfil successfully.
61
Due to the limitations imposed by his mental handicap, any step
Christopher has to take or any little change he has to introduce in his
organised life, do involve really desastrous consequences for his unbalanced
health; we notice how he gets sick and feels a terrible pain in his chest
when he has to talk to strangers or is touched by someone, and this is
shown to us particularly when he has to undertake the actions leading to
get his most important aims: travelling to London to find his mum or taking
his A Level Maths test.
His difficulties in socializing are also present in the course of the
story: he has serious problems in communicating with people and usually has
a hostile attitude; he even has a Swiss army knike in his pocket all the time,
as he sees every strange person as a menace to him. He hits some of his
fellow students and on some occasions he also has physical fights with both
his parents. His isolation, his lack of communication with people as well as
his violent behaviour and selfishness caused his mother's departure.
However, he tries to do his best and fights against all the limitations
inherent to his illness when he makes up his mind to leave Swindon-his home
town- and live with his mum in London.
In conclusion, the novel stands for the fight of a mentally
handicapped teenager to achieve important aims for himself (write a book,
find Wellington's killer, pass his A level Maths test and recover his
mother) with a successful result, which involve a great advance in the
process of his personal self-fulfilment and maturity.
62
THE CHARACTERS
CHRISTOPHER
As mentioned above, Christopher is a teenager who has Asperger's
syndrome, and this fact determines his “behavioural” problems, as he
himself refers to his difficulties in relating to others, communicating or
socializing in general.
We see Christopher as someone whose brain works in a very different
way from an ordinary brain: he is obsessed with mathematics, logic and
astronomy, but it's maths what he is referring to all the time, even when
he is in trouble or scared, he uses maths calculations and operations as a
resource to keep calm and relax. Besides, he tries to explain everything
from a scientific point of view, he is extraordinarily rational and never
shows his feelings or affection in his family life or in any other
circumstances. Quite surprisingly, he doesn't seem to be affected by his
parent's worries or grief, he seems to be uncapable of showing any interest
for anyone's well-being. In fact, his favourite dream is one in which”
everyone on earth is dead because they have caught a virus”,so there is no
one who can speak to him or touch him, and he can do anything he wants to
do. “And eventually there is no one left in the world except people who
don't look at other people's faces....and these people are all special people
like me. And they like being on their own and I hardly see them....”. In this
quotation we see how isolation and incommunication are present in his life.
He needs order and organization in everything he does: daily routines,
timetables...otherwise, he feels lost and chaos invades his life causing him
to be under great strain which affects him aily tasks. This strain gets to
its highest level when he travels to London, as this journey involves doing
things which for a mentally handicapped boy like him are threatening and
frightful, both physically and mentally, like being touched by strangers,
being talked to, hearing all sort of noises or being overwhelmed by so many
new things.
63
Another outstanding aspect in his personality is his intelligence: he
can calculate mathematical operations at an incredible speed, solve maths
problems an ordinary person would find really complicated or remember the
names of stars, planets, constellations, etc without any difficulty. He is
astonishingly observant and can notice and memorize data which anyone
else would miss, as when he describes the countryside he saw when his
parents and he were driving to Dover, and mentions the number of caws he
saw, their colour and position in the field, the types of grass and flowers,
the villages near the field....
In his opinion, “most people are lazy, they never look at everything.
They do what is called glancing....and they would stop noticing anything
because they would be thinking something else”.
However, he can't understand people's faces or ordinary expressions
most people use, and has to ask Siobhan, her teacher, for help to interpret
what people mean.
His lack of communication skills makes him vulnerable, feel
threatened and even get hostile in situations that a normal person would
consider as ordinary.
64
CHRISTOPHER'S MOTHER (JUDY)
Judy describes herself as a quick-tempered woman who can't cope
with all the difficulties bringing up Christopher involve. Both of them often
have fights and some of the things her son does get on her nerves and they
get violent and throw things to each other or hit each other. Almost all the
information we have about Judy is found in the letters she sent to her son
from London. As she tells Christopher, she couldn't stand the situation any
more and made up her mind to move to London with Mr. Shears, who was
really supportive at that time. We notice that she is really worried about
Christopher, but his disruptive behaviour broke her marriage and she and
her husband quarrelled all the time and weren't a couple any more.
Judy loves France and her dream would be to live in the French
countryside, with a handyman, and sit outside the house in the evening and
have a glass of wine.
By reading her letters, we notice that she is not an educated person:
she makes quite a lot of spelling and grammar mistakes, and some of the
words she writes remind us of similar French words, like ”differant with”,
“argumant” or “pacient”. Some other words like “kichen”, “maniger” or
“lonley” only show that she may belong to the working class or that she may
not have a good education.
Anyway, when Christopher goes to London and they meet again, he
becomes her only and most important worry, and she eventually goes back
to Swindon and leaves her new partner to live with her son in a tiny and ugly
apartment, thus giving up a more comfortable life in London.
65
ED BOONE (CHRISTOPHER´S FATHER)
He is described as a patient, calm man who is really worried about his
son's education and spends all his spare time on looking after him,
Nevertheless, we also see some fights between he and Christopher and
they even hit each other on some occasions.
He works as a heating engineer who is in charge of boiler and heating
maintenance and if we pay attention to the way he speaks, we realize that
he is not an educated person, either: he uses swearwords very often and
his language is always very colloquial and simple.
When Christopher discovers his father's lies and starts mistrusting
and being afraid of him, we see that Ed almost gets crazy and doesn't know
what to do to be forgiven by him; he goes to London to recover him but his
travel to London doesn't change anything: Christopher doesn't love him any
more. Eventually, something clever occurs to him to get his son back to him,
he buys him a little dog when Toby dies, and the boy is such an animal lover
that it works: Christopher gradually changes his attitude towards his dad
and starts sharing some time with him. At the end of the story, we foresee
a new and better relationship among the three of them, since Christopher
is his parents' biggest worry and their lives really focus on him.They both
are really supportive to him and do their best to make possible that
Christopher sits for his Maths exams, which the boy was looking forward
to.
66
THE BOOK
We could say that the book Christopher writes really stands for the
core of the novel, it's a story inside another story.
From the very moment he starts writing it, we get to know most of
the events which happen in the novel through the book itself: the
investigation he makes to find Wellington's killer, his trip to London, his
school and family life, all the important facts are present in the boy's book
and -what is even more important -the search of the book leads to the
discovery of his father's lie and makes possible Christopher's recovering
his mum, which involved a turning point in his life and their parents' ones,
as well as a giant step in the process of Christopher's self fulfilment and
maturity.
67
A. BEFORE READING ACTIVITIES
In pairs, students ask and answer the following questions.
Alternatively, the teacher can ask the questions and elicit the answers
from the whole class.
1. Do you know which the most representative symptoms of autism
are?.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
2. “The Curious Incident of the Dog in the Night-Time” is a
detective story. What elements do you expect to find in a detective story?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
3. Do you know which short story by Sir Arthur Conan Doyle was this
novel by Mark Haddon named after?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
68
4. Look at the picture on the cover of the book. What can you guess
from the illustration of the dog in it?. Why do you think the illustration
shows a sky filled with stars and planets?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
5. What sort of people do you think are important for someone who
suffers from Asperger's syndrome?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
6. Can you guess what type of relationship exists between the main
character of the novel and the dog on the cover of the novel?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
69
7. Look at the last pages of the book. Why do you think the appendix
is included at the end of the novel?
.............................................................................................................................................
8. Read the last lines of the novel just before the appendix and
explain if the story has a happy ending or not. Justify your answer.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
9. In your opinion, should people with autism go to special schools or
not?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
10. What problems do you suppose will arouse in someone's
relationship with a person who has Asperger's syndrome?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
70
B. AFTER READING ACTIVITIES
COMPREHENSION AND DISCUSSION ACTIVITIES
1. ANSWER THE FOLLOWING QUESTIONS:
Here are some suggestions about ideas students can discuss after
reading the book.
- What attitude shown by Christopher Boone shows that his moral
code is a peculiar one?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- What role does Maths play in Christopher's life?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- How important is Siobhan in Christoper's learning process?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
71
- How is Christopher's relationship with his father-Ed Boone- at the
first stages of the book?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Compare it with their relationship when Ed tells him that he killed the
dog.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- Give your opinion about Judy's decision to leave her son and move to
London with Mr. Shears. Do you sympathize with her or not?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- Why do you think Ed Boone lies to his son about the murdered dog
and hides Judy's letters?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- What is Christopher´s attitude towards his school partners?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
72
- How is logical thought important in Christopher's daily life?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- What does the journey to London mean for Christopher as far as
the process to overcome his fears and phobias is concerned?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- Mention how noise affects Christopher's behaviour in various
circumstances.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
73
- Smell plays a relevant role in Christopher's daily life. Tell about how
he perceives his mum, Rodhri, his father or his garden according to their
smell. What smell does Rodhri share with his father?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- Violence is present in the course of the story. Mention in what
circumstances the three main characters in the story behave agressively
and how each of them deal with this kind of behaviour. Do you remember
any circumstances when the main character shows himself violent towards
strange people?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
74
- What are Christopher's strategies when he feels really scared?
What does he do to keep calm?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- Discuss about the difficulties Christopher shows to express his
feelings and affection to his parents.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- Think about some adjectives which could describe Christopher's
personality.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- Even if Christopher suffers from Autism, he has a way to show or
receive affection from his parents. Can you remember it?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- What is the environment around Christopher like? Is the
atmosphere at school a positive one for him?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
75
- What is the role played by Siobhan as regards the boy's
understanding the world surrounding him?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- At the end of the story, Christopher feels really satisfied and proud
of himself. Do you think his parents feel as happy personally as he does?.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- Toby -Christopher's rat- is present at several important times in
the novel. Explain why this pet or, later on, his dog Sandy are so important
and necessary in his life.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- The main character is really fond of Maths. What influence does
this fact have in the developing of the last chapters of the novel?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
76
- How does Christopher manage without any friends around him?
What things replace them in his everyday life?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- Explain why Christopher's achievements at the end of the book
make him feel self-confident. Do you think he has reasons for feeling proud
of himself or not? Does he ever think about his parents' feelings?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- To what extent is Christopher important in his parents' life?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
77
- Do you remember any elements in Christopher´s books which refer
to:
a. Literature
b. Maths problems
c. Astronomy
d. Logic
- How does Christopher's world change when he starts his
investigation to solve the dog's murder?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- Why is the book he decides to write about Wellington's murder a
connection to solve the mystery of his mum's disappearance?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
78
- In your opinion, what does the book Christopher writes mean for
him?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- How does Christopher feel when he discovers he has been deceived
by his father?. Discuss his moral code.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- Explain how logic is used by Christopher to make clear the case of
the Cottingley Fairies and the Monty Hall problem.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
79
- How is Christopher different from the rest of the people when he
looks at things that surround him? How much can he notice and memorize
about them?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- Describe the main character's neighbourhood in Swindon. Does he
always feel safe there?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- Which were the only places Christopher used to go to in Swindon
before he leaves for London?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
80
- Why do you think he doesn´t like going to France on holidays?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
2. DISCUSS THE FOLLOWING STATEMENTS IN GROUP. AGREE (YES) OR DISAGREE (NO) WITH THEM. SUPPORT YOUR OPINIONS WITH OBSERVATIONS AND DETAILS FROM THE STORY.
STATEMENT YES/NO EXAMPLES TO SUPPORT YOUR OPINION
Christopher loved crowds
Ed Boone and Judy worried a lot about
their son.
Judy was a quiet, calm woman.
Christopher didn't believe in spirits.
Siobhan always let Christopher do
whatever he wanted to.
Rodhri understood Christopher's
behaviour.
Mr. Shears was a selfish man.
Christopher was fond of Sherlock
Holmes.
Christopher really enjoys his trip to
London.
Christopher's plan is to become a
scientist.
81
3. IN GROUPS, DISCUSS THE SIGNIFICANCE OF THESE WORDS IN THE NOVEL, AND HOW THEY'RE RELATED TO ITS MAIN CHARACTER.
- Isolation
- Logical thought
- Noise
- Smell
- Self-confidence
- Fear
- Misunderstanding
- Selfishness
- Violence
- Intelligence
- Maths
- Astronomy
- Insensitivity
- Incommunication
- Self- fulfilment
- Love
82
4. WHICH CHARACTER IN THE BOOK SAYS THE FOLLOWING WORDS?
(CHOOSE FROM THE NAMES IN THE BRACKETS BELOW)
(Judy, Ed Boone, the policeman, Rhodri, Christopher, Mrs. Shears,
Mrs. Alexander)
☻”I'm really sorry, Christopher. I really didn't mean to say anything that was going to upset you...I thought you knew. That's why your father thinks that Mr.Shears is an evil man..” ……………………………………………………………………………….
☻” And what precisely, were you doing in the garden. Why were you holding the dog?...Did you kill the dog?” ………………………………………………………………………………
☻”Look, maybe I shouldn't say this, but.. I want you to know that you can trust me. And... OK, maybe I don't tell the truth all the time. God knows, I try, Christopher, God knowa I do, but... Life is difficult...” ………………………………
☻”Dear Christopher,
We have a new fridge and cooket at last! Roger and I drove to the tip at the weekend to throw the old ones away.” ……………………………………………………………
☻”I like Sherlock Holmes, But I do not like sir Arthur Conan Doyle who was the author of the Sherlock Holmes stories. That is because he wasn't like Sherlock Holmes and beliveved in the supernatural” ………………………………………….
☻”When I feel depressed or sad, I will close my eyes and I will imagine that I'm staying in a house on Cape Cod with my friend Elly, and we will take a trip on a boat from Provincetown and go out into the bay to watch the humpback whales and that make me feel calm and peaceful and happy”.………………………….........
83
5. PUT THE FOLLOWING STAMENTS IN CHRONOLOGICAL ORDER ACCORDING TO THE BOOK.
j →……………………………….…………………………………………………………………………………………………
a. Christopher makes up his mind to go to London and live with his mother.
b. A policeman is hit by Christopher at Mrs. Shear's garden.
c. Ed Boone tells his son that he killed Mrs. Shear's poodle.
d. Christopher is taken to the police station.
e. Christopher takes Toby to Mrs. Alexander's house.
f. Christopher sits for his Maths A level test.
g. Christopher finds his mother's letters in his father's cupboard.
h. Judy and Mr. Shears have a big fight.
i. Ed Boone gives Christopher a little golden retriever and tries to get
closer to his son.
j. Wellington is lying on the lawn killed by a garden fork.
k. Christopher feels proud of himself and self-confident for the first time.
l. Judy and Christopher go back to Swindon.
m. Christopher decides to investigate Mrs. Shear's dog's murder.
n. Christopher starts writing a detective story about his investigations
concerning Wellington's murder.
84
6. WORD PUZZLE
Solve the vocabulary puzzle and find the hidden word related to the
story.
1. The name of the town where Christopher lives.
2. Sherlock Holmes was a________________
3. Christopher usually watches these videos at home.
4. The fairies of ______________is a case of fake photography.
5. The chapters in this book are given in ____________numbers.
6. A dog breed which is in the title of Christopher's favourite detective
story.
7. Christopher used this means of transport in London to get to his
mum's house.
8. Christopher's dream profession.
9. The name of Christopher's pet rat.
10. A constellation which looks like a hunter with a club and a bow
and arrow.
85
C. VOCABULARY ACTIVITIES
1. MULTIPLE CHOICE
Circle the correct answer:
When Christopher Boone sees four
yellow cars he thinks it is...
a) a great day.
b) a rainy day.
c) a black day.
Wellington – Mr Shear's dog- was a
a) a golden retriever
b) a poodle.
c) a yorkshire.
Christopher's favourite colour is
a) green
b) yellow
c) red
▼
Christopher knew all prime numbers up
to
a) 43
b) 5507
c) 7507
Christopher liked
a) science fiction novels
b) fables
c) mystery novels
Toby was
a) a cat
b) an elephant
c) a rat
86
Christopher's dad hid
a) letters form Christopher's mother to
Christopher
b) car keys
c) money
The killer of Wellington was
a) Mr Shears
b) A policeman
c) Christopher's dad
Christopher hates
a) noise
b) astronomy
c) rats
2. CORRECT THE MISTAKES IN THE FOLLOWING SENTENCES
a) Mr Jeavons, the psychologist at the school, once asked me why 4
green cars in a row made it a Good Day
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
b) Mother had given me a bath and cleaned the sick off me and dried
me off with a blanket
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
c) When I had bought my liquorice laces and a milky bar I turned
round and saw Mrs Shears, the old woman from number 54
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
87
d) But on the third day I kept my eyes opened all the way to the
shopping centre until we got off the school car because I had 2 Black Days
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
e) That night I read some more of my book and the next morning I
took it into Mrs.Alexander's house so that Siobhan could read it and tell
me if I had made mistakes with the spelling and the grammar
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
f) Then Father said we had to go and buy some clothes for me to wear
and some pyjamas and a toothbrush and a book called “Further Maths for A
Level”.(In London)
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
g) Then I wondered I should have got off the bus because it had just
stopped at London , and I was happy because if the train went anywhere
else it would be somewhere where I didn't know anybody
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
h) The next evening I had fried tomatoes for breakfast and a tin of
green beans which Mother heated up in the oven
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
88
i) People believe in Madonna because the world is very complicated,
said Christopher
.............................................................................................................................................
j) Christopher's dad killed Wellington by kicking him
.............................................................................................................................................
3. FILL IN THE BLANKS IN THE SENTENCES BELOW USING THE WORDS IN BRACKETS
(secretary, neighbours,chest, pellets, underground, heating, swords, headmistress, police station, shirt box, timetables, fork, moaned, golden retriever).
a) Wellington was killed with a garden_______________
b) Christopher was sent to the __________________________because
he hit a policeman
c) Toby, Christopher's rat, used to eat special________________
d) Christopher likes ___________________because he likes to know
when everything is going to happen
e) When Christopher didn't like the way things were happening, he usually
got a ___________in his chest
f) Christopher's dad's job had to do with _____________maintenance
g) To go to Willesden Junction from the railway station in London,
Christopher had to take the_____________________
89
h) At the end of the book , Ed Boone gave his son a little
_______________as a present
i) Mrs. Gascoyne was the ______________at Christopher's school
j) Judy used to work as a ___________________in an office in Swindon
k) Mrs. Alexander and Mrs. Shears were The Boone's________________
l) When Christopher was in a crowded place, he lay on the ground and
____________
m) Christopher found his mum's letters in a ________ _______ in his
dad's cupboard
n) The” sound like people fighting with_______________” were really the
trains in the little underground station
90
D. GRAMMAR ACTIVITIES
1. MATCH A AND B TO FORM COMPOUND SENTENCES
A.
1.When Christopher was in a crowded
place
2.Christopher would feel really happy
3. When Christopher was writing his book
4. Christopher closed his eyes in the
underground station
5. If Christopher hadn't opened his dad's
shirt box
6. At the end of the story, Christopher
feels glad
7. Judy left Swindon and abandoned her
son
8. Christopher wanted to pass his A levels
Maths test
9. Christopher didn't like Mrs. Alexander,
his neighbour
10. Christopher's father and mother had
lots of arguments because of the stress
of looking after someone
B.
a) When he saw many red cars
b) Because she couldn't cope with her
family situation any more
c) In order to feel safer
d) Who had behavioural problems
e) Because she was a stranger
f) He wouldn´t have found out that his
mum wasn't dead
g) Siobhan advised him to write
descriptions and not to write everything
that happened
h) He felt sick and started groaning
i) To become a scientist and have a good
job
j) Because he is sure he can do anything
91
2. TURN THE FOLLOWING SENTENCES INTO THE PASSIVE VOICE
a) Ed Boone gave Christopher a little dog as a present
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
b) Christopher bought a London A-Z street atlas
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
c) Christopher feeds his pet rat twice a day
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
d) Christopher take A level Physics in two years' time
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
e) Judy brought her son some pyjamas and a toothbrush from the shopping
centre
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
f) Christoper didn't read the books about science and maths Mr. Shears
got him from the library
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
g) Reverend Peters would look after Christopher if he sat A Level maths
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
92
3. JOIN THE FOLLOWING PAIRS OF SENTENCES USING RELATIVE PRONOUNS TO MAKE RELATIVE CLAUSES
a) Christopher has got a teacher / She is called Siobhan
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
b) There is a knife in Christopher's pocket / It's a Swiss Army knife
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
c) Judy and Mr. Shears used to live in a flat / It was in Willesden Junction
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
d) Mrs. Alexander was an old lady / Her house was close to Christopher's
house
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
e) Mrs. Shears had a dog / It was killed with a garden fork
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
93
4. TURN THE FOLLOWING SENTENCES INTO REPORTED SPEECH.
a) ”How much does it cost to get a ticket for a train to London?”,
Christopher asked
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
b) ”Why were you holding the dog?, the policeman asked me
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
c) ”Did it make you upset to find out that your mother and Mr. Shears had
an affair?”, Siobhan asked Christopher
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
d) ”I have got a job, I'm working in Camden, at Perkin and Rashid”, my
mother said
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
e) ” Now I know I can do anything”, Christopher said
.............................................................................................................................................
94
▪ LINGUA E LITERATURA
1. Define o que é unha aliteración e unha onomatopea:
ALITERACIÓN :
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
ONOMATOPEA :
.............................................................................................................................................
............................................................................................................................................. Que diferenza hai entre elas?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Define o que é unha ANÁFORA :
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
No seguinte fragmento (capítulo 227): podería haber algún destes
recursos? Sinálaos.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
E no caso da aliteración (se a hai) explica que son é o que trata de
imitar e que grafías (ou palabras) utiliza para iso.
“E os trens que chegaban e marchaban da estación tiña nun ritmo, como a música ou os tambores. E era como contar e dicir “ esquerda, dereita, esquerda, dereita, esquerda, dereita ...” que era algo que me ensinara Siobhan para manterme tranquilo. E eu dicía na miña cabeza: “ Tren que chega. Tren que para. Tren que marcha. Silencio. Tren que chega. Tren que para. Tren que marcha ... “ coma se os trens só estivesen na miña cabeza“.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
95
2. En que consiste a polisemia? Escribe ti unha definición, a partir da
explicación que dá Christopher no capítulo 13 cando nos conta un chiste que
lle contou a el o seu pai.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Pon ti agora algún exemplo máis e explícao, como fixo Christopher no
chiste.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
3. Christopher está escribindo un libro e a súa profesora e amiga
Siobhan explícalle cal é a finalidade dunha descrición.
Copia aquí o que lle di:
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
E agora fai ti unha descrición do que queiras, tendo presente o que lle
explicou Siobhan a Christopher.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
96
4. No capítulo 29 Christopher fala das metáforas. Copia o fragmento
onde Christopher define á súa maneira o que é unha metáfora: .............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Agora busca información e dá ti unha definición máis técnica do que é
unha metáfora e un símil
▪ METÁFORA :
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
▪ SÍMIL :
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Que opinión ten Christopher das metáforas? Por que non lle gustan?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Recolle algún exemplo de metáforas que aparezan na novela e logo crea
ti unha polo menos.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
97
Cando Christopher descobre a verdade en relación á súa nai, empeza a
describir como se sente (capítulo 157). Copia o fragmento onde o describe:
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Que recurso utiliza?
.............................................................................................................................................
Agora utiliza ti ese mesmo recurso para describir unha sensación que
nalgún momento experimentases:
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Ás veces Christopher fala de si mesmo e das súas reaccións como se
fose unha máquina. Con que máquina se identifica?
.............................................................................................................................................
Este recurso literario é un símil ou unha metáfora?
.............................................................................................................................................
Por que?
.............................................................................................................................................
Recolle fragmentos do texto que proben esta afirmación (que
Christopher se identifica cunha máquina).
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
98
5. No capítulo 191 Christopher consegue chegar á estación de
Swindon. Como se sente unha vez que xa está alí?
.............................................................................................................................................
Cal é a causa que o leva a sentirse así?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Le en voz alta o texto que corresponde ao momento en que
Christopher está tratando de procesar toda a información que lle chega a
partir do movemento que se observa na estación ( páxinas 191-192 en galego
ou 180-181 en castelán).
Que sensación che produce a ti despois da lectura?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Como consegue o autor reproducir esa sensación utilizando só os
recursos lingüísticos?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
6. A partir da información que se dá no capítulo 151, elabora ti unha
definición propia e persoal do que significa a palabra misterio:
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
7. Que é unha expresión feita?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
99
Christopher recolle unha morea delas. Copia as que el recolle para
empezar a facer unha Antoloxía de Frases Feitas e ao seu carón pon o
significado da cada unha. Se algún non o sabes pregúntalle a alguén, e
pregúntalle tamén ao profesor ou profesora de lingua como se pode buscar
no dicionario o significado dunha frase feita.
Exemplo:
“Era o seu ollo dereito“ → que tiña verdadeira predilección por aquela
persoa, era a súa preferida.
Agora segue ti, e engade algunha máis que che digan os teus pais, os
teus avós …
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
100
8. Que é un tecnicismo?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Recolle algúns que aparezan ao longo da novela e clasifícaos na
seguinte táboa, especificando a rama do saber á que pertencen:
TECNICISMO RAMA do SABER
9. Que pensas que pode ser a linguaxe coloquial? trata de dar unha
definición e logo pregúntalle ao teu profesor ou profesora para saber se
estabas no certo.
▪ LINGUAXE COLOQUIAL:
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Recolle exemplos de linguaxe coloquial usados na novela:
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
101
10. Que significado teñen os termos verosimilitude e decoro, desde o
punto de vista literario.
▪ VEROSIMILITUDE :
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
▪ DECORO :
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Cres que na novela se pode falar de “decoro”? .............................................................................................................................................
Razoa a túa resposta:
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Recolle algún exemplo que ilustre o que dis:
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
102
Actividades en relación co Formato do libro
Presentámosche a continuación diversas portadas da novela:
3. Achegámonos ao Libro
103
1. Que teñen en común a maioría delas?
……………………………………………………………………………………………………………………………………
Cal ou cales se axustan máis ao título?
……………………………………………………………………………………………………………………………………
E cales se axustan máis á historia que se conta no libro?
……………………………………………………………………………………………………………………………………
Por que? ……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
2. Que cor predomina? Que explicación dás a isto?
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
3. Segundo as túas respostas anteriores, cal das portadas é a menos
axeitada e tamén menos suxerinte? Por que?
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
4. Investiga onde aparece no libro a información en relación á edición
(nome da editorial, nº de edición, ano, depósito legal, ISBN) e como se pode
buscar nunha biblioteca.
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
104
5. Fíxate agora onde aparece a información sobre o número de
edicións na edición en castelán e na edición en galego. Que información nos
achega este dato? Escribe debaixo de cada unha cal corresponde á edición
en galego e cal á de castelán.
Edición en ............................... Edición en ....................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
6. Compara o texto da contraportada na versión en castelán e na
versión en galego.
Versión en Galego
“Christopher Boone ten quince anos, é un experto en ciencias e matemáticas, sabe as capitais de todos os países do mundo e os números primos ata o 7.507, pero ten dificultades para relacionarse con outras persoas. Unha noite atopa a Wellington, o can da veciña, atravesado por unha forca de xardín, e decide comezar unha investigación para descubrir o asasino. Mentres leva a cabo as súas pescudas, que converte nunha novela policial, cuestionará a lóxica do mundo que o rodea e desvelará certos misterios que van alterar a súa vida metódica e ordenada.
105
Versión en Castelán “ El curioso incidente del perro a medianoche es una novela que no se parece a ninguna otra. Elogiada con entusiasmo por autores consagrados como Oliver Sacks e Ian McEwan, ha merecido la aprobación masiva de los lectores en todos los países donde se ha publicado, además de galardones como el Premio Whitbread y el Premio de la Commonwealth al Mejor Primer Libro. Su protagonista, Christopher Boone, es uno de los más originales que han surgido en el panorama de la narrativa internacional en los últimos años, y está destinado a convertirse en un héroe literario universal de la talla de Oliver Twist y Holden Caulfield. A sus quince años, Christopher conoce las capitales de todos los países del mundo, puede explicar la teoría de la relatividad y recitar los números primos hasta el 7.507, pero le cuesta relacionarse con otros seres humanos. Le gustan las listas, los esquemas y la verdad, pero odia el amarillo, el marrón y el contacto físico. Si bien nunca ha ido solo más allá de la tienda de la esquina, la noche que el perro de una vecina aparece atravesado por un horcón, Christopher decide iniciar la búsqueda del culpable. Emulando a su admirado Sherlock Holmes – el modelo de detective obsesionado con el análisis de los hechos -, sus pesquisas lo llevarán a cuestionar el sentido común de los adultos que lo rodean y a desvelar algunos secretos familiares que pondrán patas arriba su ordenado y seguro mundo “. “ Una novela conmovedora, verosímil y muy divertida “ Oliver Sacks “ Soberbia. Mark Haddon escribe con sabiduría y sentido del humor “ Ian McEwan “ Excepcional. Al mirar a través de los ojos de Christopher, vemos el mundo con mayor claridad y nos comprendemos mejor a nosotros mismos. ¿Qué más se puede pedir a un libro? “ The Sunday Telegraph
106
Que diferenza hai entre os dous textos dende o punto de vista do
contido e da finalidade do mesmo? Demostra o que dis achegando exemplos
dos propios textos:
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
107
Traduce ao galego o texto que aparece na capa da edición en castelán:
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
108
Actividades en relación coa vertente Temática-Humana
1. Quen é o protagonista?
............................................................................................................................ Que afeccións ten ?
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Cres que iso é habitual nun neno da súa idade?
............................................................................................................................ Que afeccións acostuma a ter un neno desta idade?
............................................................................................................................
............................................................................................................................ A nivel pedagóxico ou cognitivo que termo se utilizaría para referirse
a un neno así?………………………………………………………………….………………………………
Dentro da aula: que reacción provocaría ter un compañeiro con esas
características e como lle chamarían?
............................................................................................................................
Por que? ………………………………………………………………………….………………….. Cales son as actuacións que se toman no seu colexio por parte dos
responsables educativos?
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Que actitudes toman os seus pais ao respecto?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Finalmente, que sucede con Christopher a este respecto?
.............................................................................................................................................
Cales son os proxectos de futuro de Christopher?
.............................................................................................................................................
Cal é a virtude que Christopher considera imprescindible para realizar
calquera traballo e tamén para estudar? .................................................................
............................................................................................................................
109
2. Define o termo “incongruencia”: .............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Recolle exemplos de incongruencias no capítulo 59.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Por que a Christopher non lle gustan as incongruencias?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
3. Christopher é un neno moi maduro e responsable para a súa idade.
Cres que esta afirmación é certa? Por que?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
Recolle fragmentos que sexan ilustrativos desta afirmación.
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
110
4. Que dúas situacións contribúen a crear intriga na novela? Que
relación hai entre elas? Cres que neste sentido (o tratamento da intriga) é
unha boa novela? Por que? En que momento (capítulo) se reforza a intriga?
Que fai o autor para conseguilo?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
Confecciona un “itinerario “ dos momentos ou pasos que segue
Christopher dende o comezo ata a solución desas dúas situacións que
achegan intriga á novela . O “itinerario“ pode ser un plano ou mapa
conceptual que recolla eses pasos, acompañándoos de debuxos que teñan que
ver co paso en si (se queres podes utilizar debuxos relacionados con cada un
dos pasos dese “itinerario“).
111
5. Por que lle gustan os animais a Christopher?
.............................................................................................................................................
............................................................................................................................ E, en concreto nos cans, que calidades destaca?
.............................................................................................................................................
............................................................................................................................ Busca na novela fragmentos que sexan representativos do pensamento
e o sentimento que Christopher expresa polos animais?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ 6. A Christopher non lle gusta a mentira (“eu non digo mentiras“), por
iso sempre di a verdade. Pero: é certo que “sempre“ di a verdade? .............................................................................................................................................
Recolle exemplos de situacións nas que non diga a verdade :
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Como chama Christopher a este tipo de mentiras?
............................................................................................................................ Cando dicimos “mentiras piadosas“ ?
............................................................................................................................
112
De que outra palabra procede a palabra “piadosa”? .............................................................................................................................................
Que significado ten esoutra palabra?
.............................................................................................................................................
Que nome recibe este fenómeno lingüístico utilizado para a formación
de novas palabras dentro do idioma? ............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Segundo a análise que acabas de facer da palabra “piadosas“ : cres que
é unha palabra axeitada para marcar a diferenza entre o tipo de “mentiras” que utiliza Christopher (ou calquera de nós, con certa frecuencia) e as
“outras mentiras“ . Por que?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Que relación pode haber entre a verdade e as matemáticas? E entre a
verdade e a novela policial?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ A que sentimento vai asociada a mentira?
.............................................................................................................................................
En que momento empeza Christopher a rexeitar ao seu pai e a sentir
medo cara el?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
7. Dirías que Christopher é un “ser lóxico–racional“ ou “emocional”?
............................................................................................................................ Por que?
............................................................................................................................
113
Recolle algún fragmento que confirme o que dis:
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ E o seu pai? Por que?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Podería dicirse que o pai de Christopher é “impulsivo“ porque se deixa
dominar polos seus impulsos do momento, aínda que logo se arrepinta?
Recolle tamén algún fragmento no que se poida ver o que ti
argumentaches:
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
114
115
116
117
118
Que significa a palabra “analítico“?
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Dirías entón que Christopher é analítico?
.............................................................................................................................................
Por que?
............................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Recolle algún exemplo do texto:
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Imos ser nós analíticos. Imos recoller os datos da novela que indiquen
que Christopher actúa como un “ser lóxico–racional“ e aqueles que, pola
contra, indican que Christopher tamén actúa como un “ser emocional”.
SER “LÓXICO – RACIONAL” SER “EMOCIONAL”
119
Busca en dicionarios ou enciclopedias (Larousse, Salvat, Planeta…) o
significado da palabra “chiste“ . Copia as definicións:
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Comproba o que teñen en común todas elas e fai ti a túa propia
definición:
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Segundo esas definicións, os chistes estarían encadrados dentro da
lóxica ou dentro da emoción?
............................................................................................................................ Recolle os chistes que nalgún momento conta Christopher e algún
outro que non conte el. Hai algunha diferenza? Cal é?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
120
Segundo as definicións que ti copiaches, poderían considerarse
verdadeiros chistes? Por que?
.............................................................................................................................................
Escribe ti un “auténtico chiste“. Cóntao despois.
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
O curioso incidente do can á media noite
Cres que é un titulo acertado para a novela? Que relación pode ter co
argumento?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Que papel xoga o animal mencionado no título na relación entre
Christopher e o seu pai?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Segundo todo isto, dirías que o título ten máis de “lóxico“ ou de
“emocional“? Razoa a túa resposta ............................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Cal podería ser un título “lóxico“?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
121
8. Que novela toma como modelo Christopher para escribir a súa?
............................................................................................................................ En que subxénero se encadra este tipo de novela?
............................................................................................................................ Quen é o seu autor?
............................................................................................................................ Por que a Christopher lle gusta a novela pero non lle gusta o autor?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Por que elixe esta novela?
............................................................................................................................
............................................................................................................................ No seu papel de “detective“ , a quen lle gustaría parecerse?
............................................................................................................................ Por que?
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Que “pretexto“ ou situación utiliza Christopher como punto de inicio
para elaborar a súa novela?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
122
No capítulo 107 Christopher, imaxinando o que fixo Sherlock Holmes,
elabora unha lista de pistas boas e outra coas pistas falsas para resolver o
misterio de O sabuxo dos Baskerville.
Agora intenta poñerte ti no papel de Christopher e fai o mesmo co
asasinato de Wellington:
Estas son algunhas das pistas Estas son algunhas das pistas falsas
123
9. Fai unha lista coas cousas que lle gustan a Christopher e outra coas
cousas que non lle gustan:
COUSAS que lle GUSTAN COUSAS que NON lle GUSTAN
Agora fai unha lista que se refira a ti mesmo:
COUSAS que ME GUSTAN COUSAS que NON ME GUSTAN
124
10. No capítulo 73 Christopher, confirmando que é analítico e
responsable, fai unha lista dalgúns dos seus problemas de conduta. Intenta
ti facer unha listaxe túa, de xeito que na columna da esquerda escribas o
problema de conduta, e na columna da dereita o que deberías facer para
corrixilo.
PROBLEMA de CONDUTA SOLUCIÓN para CORRIXILO
No capítulo 131 Christopher fai outra lista de cousas que non lle
gustan porque teñen as cores que el odia (amarela e marrón). Fai ti o mesmo,
pensa en dúas ou tres cores que odies e logo fai unha lista de cousas que
non che gusten porque son desas cores.
COR ................... COR ................... COR ...................
125
11. Cando Christopher está nervioso, a que recorre para
tranquilizarse?
............................................................................................................................ Tes ti algún truco para estes casos?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Que reacción física experimenta Christopher cando sente medo?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Pásache a ti o mesmo ou algo similar?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
12. Dirías ti que o pai de Christopher o quere moito?...............................
Por que? Recolle fragmentos do texto que confirmen esa reflexión:
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
126
Entón, por que Christopher acaba por rexeitalo?
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Que aprende o pai con esta situación?
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Como trata o seu pai de recuperar a confianza de Christopher?
............................................................................................................................
............................................................................................................................ En que consiste o “proxecto“ que lle propón a Christopher o seu pai
para ir recuperando a relación perdida?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Nesta ocasión o pai de Christopher que solución adoptou: o “diálogo“
ou a “imposición“? ...........................................................................................................
Con Christopher sempre actuou así? ...............................................................
En que ocasión non o fai?.....................................................................................
.............................................................................................................................................
Por que? ..................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Cres que a “confianza“ é imprescindible para poder convivir con outras
persoas? ...............................................................................................................
Por que? ..................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
A Christopher non lle gustan as “frases feitas“, pero: que son as
“frases feitas“? ..............................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Coñeces algunha para expresar esta situación entre Christopher e o
seu pai, isto é: para expresar que alguén non confía noutra persoa?
.............................................................................................................................................
127
13. Como reacciona o pai de Christopher cando as cousas non saen
como el quere? .................................................................................................................
............................................................................................................................ Recolle fragmentos que sexan exemplo disto:
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
A nivel de relacións persoais, como se atopa o pai de Christopher?
............................................................................................................................ Dirías que é unha mala persoa? Por que? ........................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Entón, cres que puido ter influído a súa forma de ser na situación na
que vive? ..........................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Na convivencia con outras persoas, ademais da “confianza“, que outros
dous “ingredientes” cres que son imprescindibles?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
128
Na túa opinión, en que se parecen e en que se diferencian o pai de
Christopher e o Sr. Shears?
SEMELLANZAS DIFERENZAS
Na sociedade actual, por desgraza, proliferan demasiado os casos de
“maltrato físico“ e todos sabemos en que consiste este tipo de maltrato
porque, entre outras cousas é máis visible e comprobable; pero, poderíase
falar tamén de “maltrato psicolóxico ou verbal”? ............................................ En que consiste?....................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Cal cres que pode causar máis dano e deixar secuelas máis graves e
por que?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
129
14. Cal cres que é a razón para que Christopher cronometre todos os
actos da súa vida, que para todo faga horarios e deseñe planos ou mapas na
súa cabeza cando se atopa perdido?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Como define Christopher o termo “horario“?
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Cales deles (os horarios, os planos ou os mapas) serven para situarse
no espazo e cales para situarse no tempo?
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Cando Christopher se atopa nun lugar descoñecido e está
desorientado: a que “trucos“ recorre para orientarse e non perderse?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Recolle fragmentos onde aparezan mencionados eses “trucos”:
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................ Á parte destes que propón Christopher: coñeces ti algún outro truco
que non sexa utilizar un plano ou mapa?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
130
15. No mundo de Christopher que papel xoga Deus e a relixión?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Por que?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
Recolle fragmentos que exemplifiquen as túas palabras.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
16. Que papel xogan os números na vida diaria de Christopher?
Enumera situacións nas que, dalgún xeito, estean presentes.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Recolle fragmentos nos que se poidan ver as afirmacións que achegas:
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
131
17. Onde vive Christopher co seu pai?
.............................................................................................................................................
E onde vai vivir nun principio coa súa nai?
.............................................................................................................................................
Que diferenza hai entre as dúas cidades?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Cal lle gusta máis a Christopher para vivir? Por que?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Onde vives ti?
.............................................................................................................................................
Pensas o mesmo que Christopher?
.............................................................................................................................................
Por que?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Na túa opinión que vantaxes e que inconvenientes ten un caso e o
outro?
CIDADE GRANDE CIDADE PEQUENA VANTAXES INCONVENIENTES VANTAXES INCONVENIENTES
132
18. Cara o final da novela Christopher ten un soño que, segundo el, se
repite en moitas ocasións: cal é? ...............................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Ao final Christopher di:
“ E ao final non queda ninguén no mundo, agás aquelas persoas que non lles miran á cara a outras persoa se que non sabe no que significan estas imaxes:”
E esas persoas son todas persoas especiais coma min. E gústalles estar soas e apenas as vexo (...) “
Sabes como se chaman estes debuxos?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
133
Na novela aparecen estes; pon ao carón de cada un a emoción que
representarían:
EMOTICONO EMOCIÓN
Cando remata a novela
Christopher utiliza estas palabras:
“E déronme os resultados do meu exame do bacharelato de matemáticas, e saquei un sobresaliente, que é o mellor resultado, e iso fixo que me sentise así:
Que interpretación lle dás ti ao
desenlace da novela? ...................................
.............................................................................
.............................................................................
.............................................................................
Se queres consultar máis cousas relacionadas cos emoticonos preme
nestas páxinas:
http://es.wikipedia.org/wiki/Emoticono
http://www.google.es/images?hl=es&q=emotic%C3%B3n&um=1&ie=UTF-
8&source=univ&ei=YN0ATNvfN4S64gbq4-
XLDg&sa=X&oi=image_result_group&ct=title&resnum=4&ved=0CDsQsAQw
Aw
http://www.buscalogratis.com/emoticonos-para-bajar.htm
134
1. A continuación aparece unha lista de diferentes sensacións e
situacións nas que se atopa Christopher ao longo da novela. Van
identificadas con números e seguidas delas escribimos as reaccións que
acostuma a experimentar cara elas, identificadas, neste caso, con letras.
Une cada sensación e situación coa reacción correspondente,
emparellando un número cunha letra. Escribe o emparellamento a
continuación da frecha
1. Medo e inseguridade →
2. Agresividade →
3. Ruído e berros →
4. Presión e demasiada información →
5. Multitude →
6. Cariño, afecto, amor →
7. Seguridade e tranquilidade →
8. Contacto humano →
a) “ Tapeime os oídos coas mans, pechei os ollos (…) “ ( Cap. 5 )
b) “ (…) e fixen ese ruído que Pai chama rosmido “ ( Cap. 11 )
c) “ Non me gustou que me tocase así. E entón foi cando lle batín. “ ( Cap. 13 ) d) “ A xente provócame confusión “ ( Cap. 29 )
e) “ Levantou a man dereita e abriu os dedos en forma de abano. Eu levantei a man esquerda e abrín os dedos en forma de abano e tocámonos os dedos. “ ( Cap. 31 )
f) “ (…) e só tiña que mirar para adiante todo o tempo e poñer unha liña vermella no chan da sala grande que tiña na cabeza e seguila ” ( Cap. 211 )
g) “ (…) e había xente de pé preto de min e quería baterlle para que marchase. “ ( Cap. 211 ) h) “ (…) e sentinme mareado e empecei a rosmar moi alto ” ( Cap. 211 )
i) “ Esquerda, dereita, esquerda, dereita, esquerda, dereita.” ( Cap. 191 )
4. Actividades de comprensión-competencia
lectora
135
2. Despois de leres o libro saberás contestar se son verdadeiras ou
falsas (V/F) as seguintes expresións:
Christopher sabía dende o principio quen matara a Wellington Ọ
Christopher tiña moitos amigos e levábase ben cos compañeiros de clase Ọ
A Christopher gustábanlle moito os animais e tivo dúas mascotas Ọ
O pai de Christopher queríao moito, sempre o defendía, coidábao e trataba de
comprendelo Ọ
A Christopher gustáballe que lle desen apertas e bicos Ọ
A Christopher dábanselle mal as matemáticas Ọ
Cando foi buscar á súa nai, Christopher soubo defenderse na estación porque
lembraba cando xogaba cos trens que lle regalaran cando era pequeno Ọ
O Sr. Shears estaba encantado de que quedase vivir con eles en Londres Ọ
Christopher púxose moi preocupado cando pensou que non ía poder facelo exame
de bacharelato Ọ
● Ao final as cousas tomaron moi bo camiño para solucionarse e el conseguiu facer o
exame e aprobalo cun sobresaliente Ọ
136
1. Que tipo de comida lle gusta a Christopher?
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
Infórmate e indica algunhas comidas típicas da India. Recolle algunha
receita cunha ilustración que a acompañe.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Receita: ................................................................................
................................................................................
................................................................................
................................................................................
................................................................................
................................................................................
................................................................................
................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
5. Obradoiro
137
Se na vosa clase hai compañeiros doutras culturas, preguntádelles cal
é a comida típica do seu país. Que cada un traia a receita desa comida
típica, e vós tamén deberedes traer algunha da vosa terra.
Logo, cada un na súa casa, terá que cociñar esa receita e, finalmente,
antes das vacacións de verán, farase un concurso gastronómico
intercultural como despedida de curso.
Para que todo o mundo saiba que se vai celebrar ese evento, facede
uns carteis publicitarios invitando a todo o centro para que deguste os
pratos e emitan a súa opinión ao respecto. Logo darase un premio aos tres
primeiros clasificados.
2. Pon a proba a túa creatividade e actúa como un detective:
Escribe un relato breve no que vaias dando pistas para resolver o
“misterio” que propuxeches ao principio. Podes utilizar como modelo ou
axuda o capítulo 107.
3. Christopher ve un anuncio publicitario na parede da estación do
metro de Londres que invita a pasar as vacacións en Malaisia.
Cal cres ti que é a finalidade dun anuncio publicitario?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Que requisitos debería cumprir entón un bo anuncio publicitario?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
138
Atreveríaste ti a facer un? Pensa o que destacarías do teu centro, as
cousas que ten para ofrecer ...; fai fotografías e cando xa teñas todo o
material, confecciona o teu anuncio para animar a outros compañeiros a vir
estudar nel.
Ao final, todos os anuncios publicitarios serán expostos nun lugar
visible do centro. Procederase a realizar unha votación e o que resulte
gañador recibirá un premio e poderá empregarse para facer un tríptico no
que figure o nome do autor. Tríptico que se poderá utilizar con fins
propagandísticos para dar a coñecer o centro.
139
Dramatización
Baseándonos na lectura de O curioso incidente do can á media noite,
de Mark Haddon, imos realizar unha proposta de dramatización que inclúe
diferentes actividades de expresión corporal, expresión plástica, expresión
oral e creatividade, e para rematarmos incluiremos a dramatización do
texto narrativo con representación de escenas da novela.
Actividades mímicas de expresión corporal:
Chuvia de globos no xardín:
Christopher está no xardín xogando e cae do ceo unha chuvia de
globos; saltaremos con forza para tratar de pinchalos mentres caen tendo
en conta que temos un pincho en diferentes partes do corpo: na cabeza, no
nariz, no ombro dereito, no ombro esquerdo, nas costas, no estómago, no
traseiro, no xeonllo esquerdo, no xeonllo dereito, na punta do pé dereito, na
punta do pé esquerdo ... Un dos aspectos claves nesta actividade é que cada
vez que se escoite o asubío o alumnado identifique que imos cambiar de
parte do corpo.
A relación entre Pai e Christopher:
Colocados por parellas un actuará de Christopher que necesitará
axuda para todo, e outro será o pai. Podemos basearnos no que ocorreu nos
capítulos 157 e 167: tras ler as cartas que Nai lle enviou, Christopher
maréase e vomita; nese momento encóntrao o pai, que o limpa e viste.
Mentres o pai coida de Christopher, non se pode falar, só se poden utilizar
xestos. Ao remataren e cando escoiten un asubío, Christopher e o pai
sufrirán cambios de personalidade converténdose en: membros dunha tribo
indíxena, rapaces de gardería, bailaríns profesionais, carpinteiros, homes de
goma, panadeiros, cans ...
140
Máscara facial:
Imos atender a diferentes consignas que se dan relativas á expresión
facial de Christopher. Individualmente: apertar beizos, apertar ollos ao
pechalos, abrir moito a boca, mirar de esguello cara un lado, subir cellas,
engurrar o cello, abrir moito os ollos, chiscar un ollo, mover os beizos,
inchar as meixelas, mover as ventas do nariz. Posteriormente, repetiremos
o exercicio en parellas: un expresa unha situación ou sentimento e o
compañeiro intenta expresala co rostro.
Evocación dun espazo:
Representaremos de forma individual as seguintes situacións nas que
podería encontrarse Christopher, e que aluden a diferentes espazos: ir por
un túnel moi estreito, ir pasando un río a través de pedras, ir por unha
varanda moi estreira que está elevada, esconderse detrás dunha árbore,
rubir por unha parede cunha corda, estar dentro dunha caixa moi pequena,
subir unha escaleira ata o ceo...
A mirada expresiva de Christopher:
Representaremos posibles situacións da vida de Christopher nas que
está en contacto con diferentes obxectos, e poñeremos especial atención na
expresión da cara: levar un paquete moi pesado, levar a Toby agochado na
chaqueta, arrastrar unha mesa, levar unha cadeira, secarse coa toalla, lavar
os dentes, comer un xeado, ler o seu libro favorito, observar as estrelas,
escribir no encerado números primos, viaxar dentro dunha nave espacial, ir
paseando pola rúa e divisar varios coches amarelos, logo catro coches
vermellos, escoitar un chiste que non entende, recibir como agasallo un
xersei marrón, ter comida que se toque no prato …
141
Obxectos de Christopher que deben interpretarse como tal:
A partir dos obxectos de Christopher temos que improvisar unha
escena, moi breve, na cal se poida ver algún dos usos reais do obxecto en
cuestión. O obxecto debe conservar a súa propia natureza e identidade e
quen cambia é o suxeito que o utiliza. Por exemplo: un cacho de corda serve
para representar a unha nena xogando no parque, un mariñeiro no barco ou
un artista do circo. Propoñeremos: un cacho de corda, a chave da casa, o clip
vermello, o libro favorito de Christopher …
Obxectos de Christopher que non deben interpretarse como tal:
Os alumnos, postos en fila, recibirán un obxecto dos anteriores. Ao
recibilo, cada un terá que improvisar unha escena moi breve, na que o
obxecto debe entenderse como calquera cousa menos como o que é
realmente, pero cada interpretación ten que gardar algunha relación co
obxecto real pola súa forma.
Por exemplo: un bolígrafo pode ser un cepillo dos dentes, un
termómetro, un cigarro; o borrador pode converterse nun transistor, un
bocadillo, unha pastilla de xabón, un estoxo de aseo, unha máquina de
afeitar. Tamén podemos utilizar dous obxectos á vez; así as dúas baquetas
dun tambor dan: un par de banderillas, un par de agullas para facer calceta,
un violín co seu arco, os palillos dos chineses para comer arroz, o garfo e o
coitelo … As combinacións de obxectos aumentan as posibilidades de novos
exercicios: unha baqueta e un pandeiro, un borrador e un bolígrafo, un
punteiro e unha baqueta. Practicaremos cos mesmos obxectos que no
exercicio anterior: un cacho de corda, a chave da casa, o clip vermello, o
libro favorito de Christopher …
142
A actitude de Christopher e a súa expresión corporal:
As distintas posicións do corpo humano revelan as actitudes do
individuo e poden reducirse a dous tipos fundamentais: abertas e pechadas.
As abertas maniféstanse por posicións tales como brazos estendidos,
cabeza erguida, ollos abertos, sorriso, pernas abertas e, en xeral, esquema
corporal que non impide a integración de elementos externos. Estas
actitudes ou posicións abertas significan afirmación do eu e comunican:
dominio, poder, exaltación, forza, seguridade, alegría, serenidade,
benestar...
As actitudes pechadas, pola contra, sérvense de posicións opostas ás
anteriores: brazos cerrados, cabeza agachada, pernas encollidas, expresión
de tristeza, pálpebras caídas e, en xeral, esquema corporal con tendencia a
inscribirse nun círculo, « á defensiva » fronte a elementos externos. Supón
a negación do eu e comunican: inseguridade, introversión, dúbida, tristeza,
humillación, servidume, timidez, indecisión...
A partir destas dúas liñas corporais adoptaremos individualmente
posturas que nos lembren a Christopher cando sente:
calor – frío
poder – submisión
alegría – tristeza
agresividade – defensa
valentía – medo
xenerosidade – avaricia
entende a expresión da cara de quen lle fala – non a entende
cóntanlle un chiste que comprende – non o comprende
143
Actividades mímicas de expresión plástica
Colocaremos material elemental a disposición do grupo como: papel de
embalar, de periódico, de cores, bolsas, algunhas pezas de vestir, ou
pertenzas do alumnado. A partir disto pediremos que improvisen vestiario
para distintos personaxes. Pronto descubrirán que: unha bufanda serve
como a correa dun can; unha bolsa de comercio, para unha máscara; unha
bata abrochada polas costas e un pano na boca, para un cirurxián; un xersei,
para un mandil ou un turbante; unha carteira, para un sombreiro ou gorro.
Crearemos espazos escénicos a partir de elementos dispoñibles na
aula: cubos de cores, mesas, cadeiras, andeis, mochilas ... e estudaremos
algunhas das posibles escenas neles e cos obxectos empregados.
144
Exercicios de expresión oral e creatividade
As actividades realizadas ata o de agora foron mímicas. A partir deste
momento propoñemos unha serie de exercicios de expresión oral nos que a
caracterización debe centrarse na entoación, na pronuncia e no contido.
Propoñemos:
Declamar dando todas as entoacións posibles dun enunciado:
Por exemplo: “Pecha a porta” : chorando, berrando, radiando un
partido, amable, con voz de neno, con pánico, canso, con voz de vello,
namorado, suplicando, irónico, moi alegre, histérico, cantando, saloucando ...
Improvisar rapidamente un enunciado sobre cada unha das palabras
dunha lista dada:
Navalla, peza dun crebacabezas, bola de penso, cartos, un clip vermello
ou unha chave da porta. Comezaremos con: “Ía Christopher pola rúa e de súpeto...”.
Imos contar un conto:
Un alumno comeza un conto da súa propia invención; ao pronunciar
involuntariamente a conxunción « e », que todos se comprometeron a evitar,
ten que ceder a vez ao seguinte, que proseguirá co conto, e así
sucesivamente. Naturalmente. deben ter empeño en gardar a palabra o
maior tempo posible.
145
O cego:
Un que permanece cos ollos tapados pásanselle obxectos reais e ten
que describilos. Por exemplo: algo comestible, un clip, unha chave, un
bolígrafo, o mando do canón, a manivela das persianas …
A conversa telefónica:
Manteremos unha conversa telefónica cun interlocutor que non está
presente. A través do presente os oíntes teñen que informarse do asunto
obxecto da conversa. Debe evitarse o truco de repetir totalmente as
supostas intervencións do outro. Imaxinemos que somos o pai de
Christopher e que falamos con el.
Lectura e mímica:
Declamaremos ou leremos os capítulos 73 e 193 participando dúas
persoas: unha declama ou le e a outra, mentres tanto, fai os xestos
correspondentes.
Imitaremos a forma de falar dalgunha persoa:
o Pai, a asustada Sra. Shears, un compañeiro tatexo de Christopher, a
amable Siobhan, o desagradable Sr. Thompson, a anciá Sra. Alexander, a
boa da nai, o indignado policía …
146
O diálogo numérico:
Manteremos unha discusión ou diálogo, ficticios, co emprego de
números en vez de palabras. Resulta de moito efecto a variedade de
matices na entoación. Exemplo:
-Un, dous e tres.
-¡Catro, cinco e seis!
-¿Sete, oito e nove?
-¡Dez! ¡¡Once!! ¡¡¡Doce!!!
A conversa debe ir acompañada dos xestos e actitudes
correspondentes á situación dada: enfadados, asustados, namorados,
cansos, moi alegres, con pánico, chorando, sen ganas, con acento
estranxeiro, como nenos pequenos, como unha profesora, una muller moi
coqueta, alguén que ve o asasino …
Os trabalinguas:
Cres que a Christopher lle gustan os trabalinguas? Imos practicar
algúns:
- Se vou a Bueu nun bou, vou. Se non vou nun bou, non vou.
- Un lobo rubio roe un loro duro. Se un lobo rubio o roe, un loro duro o remoe.
- Un mafagafo tiña cinco mafagafiños. Cando o magagafo guinfa, guinfan os cinco mafagafiños.
- As guedellas enguedelláronseme. O desenguedellador que mas desenguedelle, bo desenguedellador será.
147
A conversa alterada:
Christopher e o pai están mantendo unha conversa telefónica, sen
verse mutuamente. O pai vese sorprendido sobre a marcha por algo que
perturba o diálogo. En consecuencia, ten que resolver os lances que se lle
formulan inesperadamente, sen interromper a conversa. Por exemplo:
O pai fala desde unha cabina pública co fillo e preséntase: unha persoa
que insiste en pedir esmola; outra persoa que se empeña en entrar na
cabina; un atracador que o ameaza cunha pistola na man …
O pai está traballando e: un compañeiro faille unha broma inesperada;
soa outro teléfono, descolga sen pensar e encóntrase con dous
teléfonos que atender á vez; un compañeiro ensínalle o periódico cunha
noticia sorprendente e inesperada …
Na casa alguén chama á porta insistentemente pero está a música a
todo volume e: é o pai que chega enfermo a casa; é un repartidor de
pizzas que nos trae un pedido que nós non encargamos; é a señora
Shears que se achega chorando desconsolada …
O xogo do descubrimento:
A un participante confíaselle seguir a outro, descubrir o que fai e
tratalo oportunamente. O xogador seguido representará a:
Christopher escapando da casa e tentando que ninguén o vexa
Christopher sentado no tren que o leva a Londres
Christopher no bus que o leva á escola
Christopher no metro
Christopher agochado porque o segue un policía
...
148
O xogo da cadea:
O animador entrega ao alumno número 1 un obxecto, por exemplo, un
bastón. O alumno número 1 improvisa unha acción na que o bastón é unha
cana de pescar. O alumno número 2 debe interromper agora a acción do
pescador finxindo, por exemplo, que é un garda que lle pon unha multa por
ser época de veda o porque o pescador non ten carné. A continuación o
número 2, en posesión do bastón, utilízao para unha nova improvisación, de
acordo coa súa condición de garda rural. Así o bastón convértese nunha
escopeta e non sabe resistir a tentación que lle presenta o paso dun coello e
dispara contra el. Pero intervén o número 3, un labrego que resulta ferido
polo disparo do garda, e o número 3, ferido, faise co bastón que pasa a ser a
súa muleta. Intervén o número 4 que é médico e cura ao ferido, á vez que
cheo de satisfacción pola curación obtida transforma o bastón nunha
guitarra para tocar e cantar, tómao como parella e ponse a bailar... e así
sucesivamente.
O xogo dos obxectos perdidos:
Presentamos aos alumnos varios obxectos distintos baseándonos nos
obxectos que Christopher podería levar. Anuncia que os obxectos se
encontraron na rúa e pregunta quen os puido perder. A cada alumno que
reclame un dos obxectos confíaselle esa prenda para que só ou en
colaboración con outros represente unha escena na cal se vexa como se
perdeu o obxecto.
149
O xogo da pantomima repetida:
Facemos saír do grupo a catro xogadores que quedan incomunicados
dos demais e, polo tanto, non poden ver como el monta unha pantomima ante
o resto dando algunha aclaración, co fin de que entendan todos os
pormenores, pero sen que os catro ausentes saiban nada. A continuación o
animador repite a pantomima, sen aclaración ningunha, ante un dos catro.
Este debe observar con atención, porque logo terá que repetir a pantomima
coa maior fidelidade posible ante o segundo. Este represéntaa ante o
terceiro, e o terceiro ante o cuarto. O cuarto é o último en representala.
Despois cada un dos actuantes, empezando polo último, e terminando polo
primeiro, conta como viu el a pantomima ao anterior e como intentou imitala.
O último en explicala é o animador que o fai á vez que vai xustificando o que
di apoiándose no xesto, fragmento por fragmento. Argumentos deste tipo
de pantomimas poden ser:
Christopher entra na súa habitación, para o cal abre e logo pecha a
porta, abre a gaiola de Toby, acaríciao, senta na cama e dálle de
comer.
O pai entra na habitación de Christopher cando o seu fillo está
durmido: achégase á cama, acaríñao, coloca ben as sabas e as mantas,
dálle un bico, mira pola ventá, baixa as persianas e sae con coidado de
non facer ruído.
Un policía detén a Christopher e condúceo pola forza ata o coche e
chama por teléfono ao pai.
Christopher pérdese na estación de tren e busca un punto de
información para conseguir un plano.
Nai compra a Christopher un pixama e un cepillo dos dentes nun centro
comercial. Logo ensina o que mercou ao seu fillo.
150
Os desenlaces:
Todos os grupos presentarán o mesmo conflito pero cada grupo terá
que chegar a un desenlace distinto. Damos, por exemplo, como presentación
esta situación: Sentado no banco dun parque un señor le o periódico e Christopher non para de importunar achegándose a el para lelo á vez. Desenlaces posibles: o propietario do periódico levántase e compra outro
exemplar para Christopher; o propietario marcha amolado e deixa o xornal
no banco; Christopher pídelle que lle lea a prensa en voz alta; Christopher
vaise arrimando no asento ata facer caer ao final ao propietario da prensa,
que non se decata de que non hai máis banco.
Quen é?:
Cada alumno collerá un papel dunha bolsa. Neses papeis están escritos
os nomes de diferentes personaxes da obra. Unha vez escollido o
personaxe, cada alumno apuntará nun papel as características distintivas
fundamentais que identifican ao personaxe en cuestión. Lerase en alto o
resultado e o resto de alumnos teñen que adiviñar de quen se trata.
Os personaxes e as súas voces:
Por parellas imos imitar a forma de falar de Christopher con: Pai (43),
Nai (227), a señora Shears (capítulo 5, 59), o policía (capítulos 11, 17, 31,
37), a señora Alexander (capítulos 67, 109, 179), o señor Thompsom (67),
Siobhan (capítulos 5, 149), o policía da estación de tren (191) … Outros
posibles diálogos poderían darse entre: Pai e Nai (capítulo 227) …
151
Accións e movemento:
Todos os alumnos á vez van executando a acción tras a indicación
correspondente ou por imitación simultánea (rapaces e profesor ao mesmo
tempo). Por exemplo, camiñar como: un gato, un can, un caracol, un mono,
unha persoa que foxe de alguén, con medo, a escuras, alegre, triste, canso,
borracho, sen ganas, escapando dun fotógrafo impertinente, salvando
obstáculos imaxinarios, entre toxos, acompañando a un señor que vai ás
présas, paseando un can, seguindo a un guía turístico que se para
bruscamente porque está explicando algo, un detective que está
espreitando a alguén, un neno que atravesa un río por un pear, un camareiro
que leva unha bandexa de bebidas, sentindo frío, con chuvia, vento, calor,
despreocupado, lendo, medio durmido, cazando bolboretas ...
☻ Pódense buscar outras accións para establecer variacións: cortar
leña, pintar unha parede, segar trigo, ler o periódico, pisar uvas no lagar,
esfollar unha margarida, limpar cristais, pescar con cana, arranxar o motor
do coche, tocar a campá, pintar un cadro, zurcir un calcetín, sacar unha
fotografía, facer unha tortilla, afeitar a un cliente, arrincar unha moa,
nadar, ferrar unha mula, pasear en bicicleta, conducir un coche, conducir
unha moto, poñer unha inxección, guiar un papaventos, finxir un mareo,
representar unha borracheira, lavar os pés con auga fría, detectar un
determinado olor, acariñar un can, oír un son moi molesto, beber unha
bebida amarga, comer un cacho de turrón, dirixir unha banda que interpreta
unha peza musical.
☻ Improvisar as distintas maneiras de presentarse as persoas que
actúan ao servizo doutras: un recruta, un camareiro, un criado, un botóns,
un ordenanza, un chofer, un sereno, un limpabotas.
☻ Adoptar os distintos comportamentos dos que: seguen un partido de
tenis, ven un partido de fútbol, participan nunha subhasta de peixe nun
porto, len un cómic, ven a televisión, observan o proceder dun pintor na rúa,
esperan na cola do autobús, miran escaparates, visitan a feira do libro,
esperan a chegada do avión nun aeroporto.
152
Unha vez traballadas estas actitudes de expresión corporal, plástica e
oral imos realizar a dramatización do texto e a representación de escenas.
Dramatización do texto narrativo ou representación
de escenas:
A dramatización dun texto literario pode realizarse a partir da
lectura directa do texto ou a posta en escena cun guión resultado da
dramatización do texto.
A lectura directa do texto
Cínguese á simple lectura dialogada, en cuxo caso a dramatización se
limita ao xogo de voces dos personaxes que comparten as súas intervencións
co narrador. Pode adoptar distintas modalidades:
que os personaxes realicen as accións ou xestos pertinentes mentres
o grupo de lectores máis experimentados le o texto (neste caso os
actores tan só miman a acción)
que se confíe a lectura das pasaxes narrativas a un lector en funcións
de narrador mentres os demais personaxes actúan e pronuncian os
parlamentos que lles corresponden.
153
A posta en escena dun guión resultado da dramatización do texto:
Supón a guionización previa do texto narrativo mediante textos
semiescenificados ou textos totalmente dramatizados, e a aprendizaxe
posterior dos guións:
os semiescenificados dramatizan fragmentos dotados de diálogo; a
ensamblaxe entre uns e outros queda salvada pola intervención do
narrador que une eses fragmentos e elimina os aspectos de maior
dificultade para a representación que permanecen así narrados.
os textos totalmente dramatizados teñen as mesmas características
de calquera texto dramático. Requírese: un estudo previo do texto
narrativo, a condensación do texto narrativo prescindindo de todo o
que non sexa fundamental (reducindo o número de personaxes, fixando
a acción no menor número de espazos, eliminando directamente os
elementos innecesarios ou poñéndoos en boca dos personaxes cando
non se deba prescindir deles). Isto daranos un novo texto dividido en
escenas con presentación, nó e desenlace.
A continuación incluímos unha táboa na que se resume a estrutura da
novela; nela veremos que se van intercalando capítulos onde prima a acción e
capítulos onde se nos desvela como é o comportamento e a psicoloxía do
protagonista, de Christopher.
A partir desta táboa, onde ao lado de cada capítulo detallamos o
acontecemento principal, poderemos realizar a dramatización, sexa cal for a
modalidade escollida:
154
CAPÍTULO ACONTECEMENTO PRINCIPAL
2 Christopher descobre a morte de Wellington
3 Christopher fala con Siobhan porque non entende os xestos das persoas
5 Christopher fala coa señora Shears
7 Christopher cóntanos que escribe unha novela
11 Chega a policía e Christopher comete unha agresión
13 Christopher explícanos que non entende os chistes
17 Christopher é conducido á comisaría
19 A Christopher encántanlle os números primos
23 Na comisaría retíranlle os seus obxectos persoais
29 A Christopher créanlle confusión a xente e as metáforas
31 Chega o pai á comisaría
37 Christopher non entende as mentiras
41 Christopher regresa a casa co seu pai
43 Christopher explícanos como foi a enfermidade da súa nai
47 Christopher pensa que os coches vermellos dan boa sorte e os amarelos mala
53 Christopher explícanos como morreu a súa nai
59 Christopher inicia a súa investigación
61 Christopher estuda o ceo, as constelacións e as estrelas
67 Christopher interroga ao Sr. Thompson, co Sr. Wise e coa Sra. Alexander
71 Christopher explica como vai ser o seu futuro
73 Christopher enumera os seus problemas de comportamento
79 Pai discute con Christopher porque continúa coa investigación
83 A Christopher gustaríalle ser astronauta
89 Christopher abandona a investigación e comunícallo a Shiobhan
97 A Sra. Alexander dille a Christopher que a súa nai era amante do Sr. Shears
101 Christopher explica a formulación do problema de Monty Hall
103 Chega o compañeiro do seu pai a casa
107 Christopher dinos cal é o seu libro favorito
109 Christopher continúa a escribir a súa novela e incluíndo as conversas coa Sra. Alexander
113 Christopher di como é a súa memoria
127 Christopher discute co seu pai e este pégalle. O pai fai que tira o libro ao lixo
131 Christopher odia as cores amarela e marrón
137 Christopher vai con Pai ao zoo
139 Christopher explica o caso das fadas de Cottingley
149 Christopher dille a Siobhan que discutiu co pai. Buscando o libro encontra as cartas da nai
151 Para Christopher moitas cousas son misterios
157 O pai vai traballar e Christopher le as cartas da nai. Maréase, vomita e encóntrao o pai
163 Christopher explica como cre que funciona a mente
167 Despois de coidar do fillo Pai recoñece que matou a Wellington. Christopher escapa
173 Agochado no xardín Christopher observa as estrelas
179 Decide ir xunto á nai. Sae do xardín, fala coa señora Alexander e diríxese á estación
181 A Christopher non lle gustan os lugares descoñecidos e analiza todo o que hai neles
191 Christopher colle o tren que o levará a Londres. Pregunta a un policía.
193 Christopher explica como son os seus horarios
197 Entra no tren un policía buscando a Christopher, pero o rapaz consegue agocharse
155
199 Christopher reflexiona sobre Deus e a complexidade do mundo.
211 Christopher chega a Londres. Pregunta en información e din lle que ten que coller o metro
223 Christopher fai a descrición dun anuncio da estación de tren
227 Christopher chega á casa da nai
229 Christopher cóntanos o seu soño favorito
233 Christopher regresa á casa do pai, acompañado da nai, para facer o exame de Matemáticas
156
A Comunidade Económica (países, moeda, linguas)
1.As orixes da Unión Europea
Rapto de Europa de Rubens
EUROPA era na mitoloxía grega unha princesa fenicia da que namorou
Zeus. Para conquistala presentouse unha tarde na que ela estaba a xogar na
praia con outras rapazas, en forma de touro amable e pacífico (na praia
había vacas), conseguindo que ela se confiase e subise ás súas costas,
momento que aproveitou Zeus para raptala e escapar con ela por mar, e
nadou ata chegar a Creta onde recuperou a forma humana. Nesta illa
casaron (na mitoloxía grega isto é sinónimo de violación) e tiveron tres
fillos, un deles MINOS, rei de Creta e “DUX EUROPAEUS”.
Pero máis alá da mitoloxía, Europa é unha realidade histórica dende a
antigüidade, e unha realidade política dende mediados do século XX.
7. Recursos e Materiais para o estudo do libro
libro
157
Intelectuais e analistas adoitan atrasar a idea de Europa como
realidade territorial e intelectual ata o imperio Romano (cousa que pode
parecernos esaxerada); un imperio vertebrado arredor do mar
Mediterráneo, con posesións en África e Asia. Outros lígana ao Sacro
Imperio de Carlomagno e ao cristianismo como eixo integrador de tan
vastos e desiguais territorios; algúns máis, afondan no pensamento de
figuras políticas como Carlos I de España e V de Alemaña, Napoleón ou
Metternich, e intelectuais como Kant ou Marx para abondar tamén na idea
da existencia de Europa como ente real. Por outra banda, Europa viuse a si
mesma como centro do universo, como o continente superior, como o facho
da civilización no século por antonomasia do imperialismo, o século XIX,
exportando moral, relixión, prexuízos, as linguas, pero tamén o humanismo
renacentista, a ilustración, a técnica, a ciencia....o mellor e o peor de si
mesma, aos outros continentes.
Mapa de África totalmente dominada por Europa a finais do século XIX logo da
conferencia de Berlín (cénit do colonialismo Europeo)
158
Asemade este noso continente foi orixe e escenario das máis cruentas
guerras da historia: as dúas guerras mundiais entre 1914-1918 e 1939-1945.
Será na segunda metade do século XX cando superemos isto, e a idea e o
concepto de Europa adquira corpo físico: Europa convértese en Mercado.
Estoutra historia, a máis recente, podemos resumila en varias etapas:
2.A Integración Europea
a) A CECA 1950.
Cinco anos despois da fin da Segunda Guerra Mundial, os antigos
adversarios, están lonxe da reconciliación. Como evitar repetir os erros do
pasado e crear condicións para unha paz duradeira entre inimigos tan
recentes? O problema fundamental era a relación entre Francia e Alemaña.
Era preciso crear unha nova relación forte entre estes dous países e reunir
no seu entorno todos os países non comunistas de Europa (dende a óptica
destes países occidentais inmersos na guerra fría) co fin de construír
conxuntamente unha comunidade cun destino común, capaz de frear á Unión
Soviética (non esquezamos que detrás deste proceso está E.E.U.U, que
impulsou a reconstrución económica de Europa Occidental, e que quere
estender o sistema económico capitalista a toda costa). Con este fin
buscáronse os intereses comúns entre ambos países: este punto de unión foi
a xestión e o control do mercado do carbón e do aceiro. A proposta é
formulada oficialmente o 9 de maio de 1950 por Francia e recibe unha
fervorosa acollida en Alemaña, Italia, Países Baixos, Bélxica e Luxemburgo.
O Tratado que constituíu a primeira Comunidade Europea, a Comunidade
Europea do Carbón e do Aceiro (CECA), será asinado en abril de 1951.
154
159
b) A COMUNIDADE ECONÓMICA EUROPEA: 1957
Baixo a presión da Guerra Fría, leváronse a cabo diversas medidas nos
campos da defensa común e da unión política dos seis países da CECA. Estes
países escolleron unha nova área de integración económica: a creación dun
mercado único xeral. O Tratado de Roma de 25 de marzo de 1957, que
institúe a Comunidade Económica Europea (CEE), crea mecanismos de toma
de decisión que permiten dar expresión tanto aos intereses nacionais como
a unha visión comunitaria. A Comunidade Europea constitúe de aí en diante o
eixo principal en torno do cal se vai organizar a construción europea.
c) DE 1958 a 1970
Afóndase na abolición dos dereitos aduaneiros cunhas repercusións
espectaculares: o comercio intracomunitario multiplícase por seis, e os
intercambios comerciais da CEE co resto do mundo multiplícanse por tres.
No mesmo período, o produto nacional bruto medio da CEE aumenta un 70%.
Os axentes económicos europeos saben tirar proveito da dinamización
resultante da abertura das fronteiras. Os consumidores habitúanse a que
lles sexa proposta unha gama cada vez máis variada de produtos
importados. A dimensión europea do mercado tórnase unha realidade.
d) A ACTA ÚNICA: 1986
Coa sinatura da Acta Única perden vixencia as outras restricións, de
orde regulamentar e fiscal, que atrasaban aínda a creación dun mercado
interno totalmente unificado, e introduce -polo menos no papel-, un novo
obxectivo, o da cohesión económica e social. Europa crea así políticas
estruturais (os fondos FEDER), en beneficio das rexións con atrasos de
desenvolvemento ou que se viron afectadas por mudanzas tecnolóxicas e
industriais. Promove igualmente a cooperación en materia de investigación e
de desenvolvemento. Por último, toma en consideración a dimensión social do
mercado interno intervindo nas condicións de vida e de traballo dos
cidadáns europeos.
160
e) O TRATADO da UNIÓN EUROPEA: 1992
Fíxanse novos obxectivos e procurase levar a cabo unha Política
Externa e de Seguridade Común (PESC). Os Estados membros consideran
que é do seu interese cooperar máis estreitamente en inmigración, asilo,
policía, xustiza e loita contra o narcotráfico, dominios anteriormente
privativos dos estados, como xeito de afirmar a identidade europea no
mundo. Mais os europeos deberemos aínda facer numerosos esforzos para
harmonizar a nosa diplomacia e a nosa política de seguridade. A tráxica
guerra dos Balcáns puxo ao descuberto os diferentes xeitos de entender
Europa, a forza dos intereses privados de cada estado, a vixencia de vellas
alianzas .... Faltou unha auténtica vontade política dos Estados membros,
capaz de contribuír á creación dun mundo de paz e de xustiza, por riba dos
intereses particulares.
Ademais das novas competencias, co Tratado da Unión Europea,
asinado en Maastrich, a CEE pasa a chamarse Unión Europea.
Mais o que os cidadáns recordarán deste Tratado será probablemente
a decisión que terá maior impacto práctico na súa vida cotiá: a realización
da Unión Económica e Monetaria.
f) UNIÓN ECONÓMICA e MONETARIA: 1999
A última etapa lóxica da realización do mercado interno é a aparición
da moeda única, o EURO que veu a substituír ás dezaseis moedas nacionais
dos países que o adoptaron dende 1999 (aínda que a moeda non circulou ata
o 2002). Ao carácter económico deste proceso sumouse o carácter político
e simbólico dun signo claramente distintivo da pertenza a unha comunidade,
a un continente que estreita lazos, que amplía fronteiras e que se consolida
día a día.
161
g) O TRATADO de LISBOA: 2009
Nos últimos anos o proxecto máis destacable da Unión foi o da
redacción dunha Constitución Europea que fracasou cando franceses e
holandeses votaron NON no referendo que os seus gobernos lles
propuxeron. O temor de que este resultado se xeneralizase, obrigou aos
países europeos a aparcar o texto. Dous anos despois, a presidencia alemá
da Unión promoveu a redacción dun novo documento, que viñese substituír
parcialmente o texto constitucional, que acadase un maior consenso entre
os gobernos e que completase o proceso de reforma institucional iniciado
tras a ampliación a 27 membros.
Esta solución de compromiso presentouse en maio de 2007 no cumio do
18 de outubro no mosteiro de Xerome de Lisboa e foi asinado por todos os
presidentes de goberno dos 27 países agás polo británico Gordon Brown,
que foi substituído polo seu ministro de Exteriores. O tratado foi
ratificado polos estados membros ao longo do ano 2008, entrando en vigor o
1 de xaneiro de 2009. A ratificación na maioría dos casos foi parlamentaria,
e non se precisaron os temidos referendos.
O tratado de Lisboa non é unha proposta orixinal, senón unha emenda
dos dous tratados vixentes ata o 2007, o de Maastricht e o de Roma. A
este respecto, as principais diverxencias con estes tratados anteriores son:
Adopta como norma a Carta de Dereitos Fundamentais da Unión
Europea, que se deberá aplicar en todos os países agás en Polonia e no
Reino Unido.
A presidencia do Consello deixa de ser rotatoria por quendas de seis
meses entre os estados membros, e será exercida por un presidente
único, por un período de dous anos e medio. Ese presidente será
elixido por pacto entre os líderes dos estados.
A Comisión Europea redúcese en tamaño a partir de 2014, e non estará
obrigada a recoller un comisario por estado.
162
Créase a figura do presidente do Eurogrupo, que coordinará a acción
dos ministros de Economía dos estados integrados na zona euro.
Un novo posto, chamado Alto Representante de Asuntos Exteriores e
Política de Seguridade substituirá e combinará a acción do Alto
Representante para a Política Exterior e de Seguridade Común e do
comisario de exteriores, que ademais será vicepresidente da comisión.
Redistribúense os votos (e o número de euro-parlamentarios, que
aumenta a 751) entre os estados membros. Para que unha decisión
sexa aprobada cumprirá, cando menos, o 55% dos votos, que ademais
deberán representar ao 65% da poboación. Esta medida entrará en
vigor en 2014.
Redúcense as posibilidades de veto en 40 áreas e concédeselle máis
poderes á Comisión Europea, ao Parlamento Europeo e ao Tribunal
Europeo de Xustiza.
Dáselle personalidade legal á Unión Europea para asinar acordos
internacionais.
163
3.A incorporación de novos estados
a) O NÚCLEO ORIXINARIO
Como xa comentamos, formouse entre 1950 e 1957, arredor primeiro
da CECA e máis tarde da CEE, e estaba constituído por Francia, Alemaña,
Italia, Bélxica, Países Baixos (Holanda) e Luxemburgo; países limítrofes
entre si, aliados de EEUU, membros tamén da OTAN....
b) A PRIMEIRA AMPLIACIÓN da COMUNIDADE EUROPEA: 1973
A CEE declárase aberta a todos os países europeos que reúnan tres
condicións: a localización no continente europeo, a práctica de todos os
procedementos democráticos que caracterizan ao Estado de dereito e a
aceptación dos obxectivos marcados pola carta fundacional desta
organización. En 1973 súmanse a este proxecto, Dinamarca, Irlanda e Reino
Unido.
c) A AMPLIACIÓN CARA O MEDITERRÁNEO. ANOS OITENTA
Nos anos oitenta a ampliación prodúcese cara países do sur Europeo;
Grecia en 1981 e España e Portugal en 1986, deberán previamente realizar a
súa afirmación democrática logo de saír os tres estados de ditaduras
militares.
d) A TERCEIRA ONDA de ADHESIÓNS: 1995
Produciuse trala caída do muro de Berlín, a desintegración do bloque
soviético e do COMECON. Suecia, Finlandia e Austria buscan consolidar os
seus propios mercados internos e formar parte do núcleo continental de
maior estabilidade. É a Europa dos quince.
164
e) A AMPLIACIÓN do SÉCULO XXI: 2004-2007
Esta foi a ampliación máis numerosa e rápida de todas as realizadas e
supuxo unha deriva cara os países do leste, países da vella órbita soviética:
Lituania, Letonia , Estonia, Polonia, República Checa, Eslovaquia, Hungría e
Eslovenia. Sumáronse tamén ese mesmo ano, 2004, dous pequenos países
Mediterráneos e insulares, Chipre e Malta. No ano 2007 completouse este
proceso coa incorporación de Bulgaria e Romanía. Como vemos, esta Europa
dos 27 é complexa e ampla, é Mediterránea e Atlántica, Balcánica e Báltica;
é máis Europa que nunca.
f) POSIBLES NOVAS INCORPORACIÓNS
Outros países desexan incorporarse á U.E, e tres deles son xa
candidatos oficiais: o eterno aspirante, Turquía, Croacia e a antiga república
Macedonia de Iugoslavia. Outros países balcánicos son soamente
recoñecidos como potenciais candidatos, trátase de Albania, Bosnia-
Hercegovina, Montenegro e Serbia. Kosovo teno máis difícil xa que algúns
países como España aínda non recoñeceron a súa independencia de Serbia.
Mais: cales son os criterios para poder entrar neste “club”?. O Consello de
Europa definiunos en 1993 en Copenhague:
1. Ser unha democracia estable que respecte os dereitos humanos e o
Estado de Dereito
2. Ter unha economía de mercado viable capaz de competir dentro da
UE.
3. Aceptar as obrigas da adhesión, incluída a lexislación da UE.
A avaliación do cumprimento destes criterios é responsabilidade do
Consello Europeo.
O marco lexislativo non especificaba ata o Tratado de Lisboa como un
país podía saír da Unión (aínda que Grenlandia, territorio de Dinamarca,
retirárase en 1985). Neste tratado créase un procedemento formal para a
retirada.
165
Outros países Europeos, nin membros, nin candidatos, manteñen
relacións especiais coa UE: Islandia, Liechtenstein e Noruega son unha
parte do mercado común a través do Espazo Económico Europeo, e Suíza
ten vencellos semellantes a través de tratados bilaterais. As relacións
entre a Unión Europea e micro-estados como Andorra, Mónaco, San Mariño
e Cidade do Vaticano inclúen o uso do euro e outras cooperacións.
Para acceder ao mapa interactivo da construción Europea preme neste
enlace:
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bb/EC-EU-
enlargement_animation.gif
4.O PARLAMENTO EUROPEO (O poder lexislativo)
Desempeña un papel fundamental no equilibrio institucional da
Comunidade: representa os pobos de EUROPA e caracteriza a natureza
democrática do proxecto europeo. Dende a súa creación, dotado de poderes
de control do ramo executivo, dispón de poder lexislativo, -debe ser
consultado sobre os principais textos comunitarios-, poder que se foi
ampliando progresivamente para se transformar nun verdadeiro dereito de
co-decisión lexislativa. O Parlamento comparte co Consello da Unión
Europea o poder orzamentario.
Ata 1979 os seus membros eran membros dos parlamentos nacionais,
que os nomeaban para representalos en Estrasburgo (a sé oficial). A partir
dese ano os parlamentarios pasaron a ser electos por sufraxio universal
directo en cada un dos países da Unión, por mandatos de cinco anos. Os
cidadáns escollen así os deputados que terán asento, non en delegacións
nacionais, senón en grupos parlamentarios transnacionais, representativos
das grandes correntes de pensamento político existentes no continente.
Esta é unha innovación certamente única na práctica das relacións
internacionais.
166
Vista do interior do Parlamento Europeo
Vista do exterior do Parlamento Europeo
167
5.O CONSELLO EUROPEO
É o organismo que determina a dirección e a política xeral da Unión e
está formado polos xefes de estado ou de goberno dos estados membros.
Dende a entrada en vigor do tratado de Lisboa, o consello conta cun
presidente. O primeiro en exercer este cargo foi Herman Van Rompuy.
Tamén deste organismo depende outro posto que pretende ser fundamental:
Alta Representante da Unión para Asuntos Exteriores e Política de
Seguridade, ocupado desde principios de 2010 por Catherine Ashton. Esta
institución reúnese dúas veces por semestre e escolle os seus cargos por
maioría cualificada. A sé do consello e do presidente é Bruxelas.
Herman VanRompuy (Presidente do Consello
Europeo)
En Bruxelas atópase a sé do Consello
Europeo, e tamén do seu presidente.
Sé do Consello Europeo
Catherine Ashton.
Alta Representante da Unión para
Asuntos Exteriores e Política de
Seguridade
168
6.O CONSELLO de EUROPA (non confundir co Consello Europeo)
Comparte coa COMISIÓN o poder executivo e está formado polos
ministros de cada ramo; a súa sé está tamén en Bruxelas. Cada seis meses
cambia a súa presidencia que é exercida polos diferentes 27 países
membros de xeito rotatorio (co tratado de Lisboa esta presidencia
desaparecerá). O primeiro semestre de 2010, este papel foi desenvolvido
por España.
7.A COMISIÓN EUROPEA
Representa o poder executivo dentro da UE, aínda que tamén intervén
na lexislación. É unha institución politicamente independente que representa
e defende os intereses da Unión no seu conxunto, propón a lexislación,
políticas e programas de acción e é responsable de aplicar as decisións do
PE (parlamento) e o CUE (consello da Unión Europea). A Comisión ten o
dereito de iniciativa exclusiva no proceso lexislativo; isto é: que propón as
novas leis da Unión, pero son as Cámaras Lexisladoras, Parlamento e
Consello, os que as adoptan.
8.O DEFENSOR do POBO
Investiga as reclamacións interpostas por cidadáns, asociacións,
empresas ou outras entidades nos casos de mala administración das
institucións e órganos da Unión Europea.
169
9.O BANCO CENTRAL EUROPEO (BCE)
É o banco da moeda única europea, o banco do EURO. A función
principal deste banco é manter o poder adquisitivo da moeda común, así
como a estabilidade dos prezos nesta zona. A zona euro comprende os
dezaseis países que adoptaron o euro dende 1999 (nun primeiro momento
foron once, logo doce e hoxe estamos xa nos dezaseis). Estes son: Bélxica,
Holanda, Luxemburgo, Francia, Italia, Alemaña, Finlandia, Austria, España,
Portugal, Irlanda, Grecia, Eslovaquia, Eslovenia, Malta e Chipre.
Nos seguintes enlaces poderás atopar o folleto no que se nos amosan
os elementos de seguridade do EURO e os reversos e anversos das moedas
dos dezaseis, así como unha presentación interactiva da moeda.
Premendo nesta páxina poderás encontrar actividades Clic sobre o
Euro: http://clic.edu365.cat/db/act_es.jsp?id=1367
Nestoutra páxina poderás atopar información sobre a CEE e sobre o
Euro: http://www.dicoruna.es/ipe/euro.html
10.AS LINGUAS de EUROPA
Europa é unha realidade multicultural indiscutible e o máis claro
exemplo disto é a cantidade de linguas que falamos os europeos: tanto os
que estamos dentro da Unión e como os que están fora.
As linguas oficiais da Unión Europea son aquelas linguas faladas nos
Estados membros. Trátase dunhas 23 linguas oficiais que ás veces son
cooficiais noutros estados ou rexións e son: o inglés,o alemán , o castelán, o
dinamarqués, o eslovaco, o esloveno, o estoniano, o finés, o francés, o grego,
o húngaro, o italiano, o letón, o lituano, o maltés, o neerlandés, o polaco, o
portugués, o sueco, o checo, o búlgaro, o gaélico irlandés e o romanés.
170
As decisións tomadas polas institucións son traducidas en todas as
linguas oficiais. Os cidadáns poden contactar en calquera delas e solicitar
resposta na lingua que elixan. Para as sesións do Parlamento e do Consello da
Unión Europea utilízase a tradución simultánea. O réxime lingüístico prevé
que cada institución da Unión regule a modalidade de emprego nos seus
regulamentos internos. Por razóns prácticas a meirande parte das
institucións empregan nas súas sesións internas de traballo tres linguas
principais:
O inglés, lingua oficial en Reino Unido, Irlanda e Malta e segunda
lingua máis empregada
O francés, lingua oficial de Francia, Bélxica e Luxemburgo. As
sucesivas ampliacións da Unión fixeron que perdese poder, pese a isto
a lingua conserva unha influencia internacional debido a razóns
históricas e políticas.
O alemán, lingua oficial de Alemaña, Austria, Bélxica e Luxemburgo. É
a lingua materna maioritaria na Unión Europea, e a segunda como
segunda lingua.
▪ As seguintes máis faladas son o italiano, o polaco e o castelán.
Porén existen outras moitas linguas: as chamadas na Carta Europea
das Linguas “linguas rexionais e minoritarias”, isto é: linguas propias
tradicionalmente empregadas pola poboación dun territorio cuxo número de
falantes é menor que a lingua hexemónica do estado. Nesta definición
inclúense:
As linguas propias dunha rexión ou de diversos estados. Aquí se
atopan o galego, o catalán e o éuscara xunto co aragonés, o
asturiano, o bretón, o cabuxo, o córnico, o escocés, o frisón, o
friulano, o gaélico escocés, o galés, o mirandés, o occitano, o sardo,
o sorabo, e o valón.
171
As linguas oficiais dun estado, pero minoritarias noutro:
o O caso do alemán en Bélxica, Dinamarca, Francia e Italia.
o O húngaro na Romanía, Eslovaquia, Eslovenia e Austria.
o O dinamarqués na Alemaña.
o O albanés, o grego, o serbocroata e o esloveno en Italia.
o O ruso na Estonia, Letonia e Lituania.
o As linguas oficiais en perigo: o gaélico irlandés, e o
luxemburgués (oficial no Luxemburgo pero non na Unión).
o As linguas non territoriais: o romanés e o Ídiche
▪ A política da UE tenta incentivar aos cidadáns europeos para que
sexan multilingües, en especial a ter fluidez en, cando menos, dúas
linguas estranxeiras, non soamente para facilitar a comunicación,
senón, para desenvolver a tolerancia e respecto para coa diversidade
cultural. Neste senso hai varios programas postos en marcha.
Se premes nesta páxina poderás ir a un mapa coa distribución de
linguas por Europa:
http://www.consellodacultura.org/arquivos/cdsg/loia/mapas/grandes/0_00
1_gl.gif
O contido dos sistemas educativos permanece baixo o criterio de cada
estado.
Bandeira da Comunidade Europea.
Se queres escoitar o HIMNO da Comunidade preme na páxina
seguinte
http://www.goear.com/listen/ef9eb48/himno-de-la-ue-ue
172
Estudo literario
SINOPSE
Cando pasan sete minutos da media noite prodúcese o acontecemento
que dará inicio á novela: Wellington, o can da veciña (a Sra. Shears),
aparece morto no xardín, atravesado por unha forca. A investigación deste
feito, seguindo o modelo do seu admirado Sherlock Holmes, levará a
Christopher a descubrir algo moito máis importante que pouco a pouco se
irá apoderando da novela: a verdadeira historia da súa nai. O punto de
inflexión prodúcese no momento en que descobre a dobre mentira do seu
pai: Pai é o asasino de Wellington e Nai está viva e reside en Londres co Sr.
Shears. A partir de aí a novela convértese na aventura de Christopher por
encontrar á súa nai e a súa superación persoal. O neno con síndrome de
Asperger supera unha viaxe na que estación, túneles, xente e medo
convértense en ataúdes de morte, confusión e medo. O último capítulo, o
233, é o do encontro coa súa nai, o regreso á súa casa de Swindon, a
realización dos exames (instrumentos do seu futuro) a lenta e custosa
cicatrización de todas as feridas e o difícil perdón ao pai. O libro remata
cunha mirada aberta á esperanza.
Christopher foi a Londres, el só resolveu o misterio de Wellington e
atopou á súa nai, foi valente e escribiu este libro:
“e iso significa que podo facer calquera cousa”
Pero a novela é moito máis que todo isto: é un canto á superación
persoal a pesar de todas as dificultades e “necesidades especiais” do rapaz.
Christopher padece unha síndrome leve de autismo, a síndrome de
Asperger, mais ao final trunfa a intelixencia.
O amor, paterno e materno duns pais capaces de deixar a un lado as
súas diferenzas por amor ao seu fillo. Amor, respecto e cariño aos
profesores, en especial a Siobhan. O libro é ademais unha plataforma de
divulgación científica xa que pon ao alcance da xente, con palabras sinxelas,
determinados coñecementos acerca de variadas cuestións: metáforas,
173
símiles, novelas, estudos literarios (O sabuxo dos Baskerville), numerosas
referencias literarias de obras e escritores, a Vía Láctea, a teoría do Big
Bang e a da relatividade, as moléculas, a constitución do universo e o seu
posible final, reflexións existenciais sobre a vida, a morte, a existencia de
Deus, os aneurismas e as embolias (ataques do corazón), os números primos,
potencias, problemas matemáticos, ecuacións...
Ademais, o libro cuestiona, cunha mirada irónica, o mundo dos adultos.
ESTRUTURA
ESTRUTURA EXTERNA E INTERNA
Estrutura Externa
O autor estrutura a obra en 51 episodios e un apéndice.
Os capítulos non levan título e son de desigual extensión. Algúns
ocupan media cara fronte a outros que son moito máis extensos, sobre todo
o último, o 233, que pecha a obra.
O apéndice non garda ningunha conexión co resto da obra: é un exame,
que, por consello de Siobham, Christopher sitúa ao final para mostrarnos a
súa intelixencia e a complexidade do exame superado con sobresaliente.
Numera os capítulos seguindo a relación dos números primos nunha
correlación entre o 2 e o 233. No capítulo 19 explica esta enumeración:
“ Eu penso que os números primos son coma a vida. Son completamente lóxicos pero non hai quen lles atope as regras ( ... ) ”
Christopher é capaz de recitar os números primos ata o 7507.
174
Estrutura Interna
Porén, a estrutura interna do libro presenta maior complexidade e
nela poderíamos establecer dúas partes:
1ª parte Comprende os capítulos entre o 2 e o 173.
Nestes capítulos Christopher vive na casa familiar, dentro dos límites
do seu mundo seguro e ordenado que se reduce a un espazo moi reducido:
casa-colexio, tenda da esquina e a rúa pola noite.
Nunca traspasou os límites da súa rúa, máis aló da tenda da esquina,
sometido a horarios moi concretos e baixo a supervisión do seu reloxo.
Alterar estes límites espazo-temporais prodúcelle inseguridade,
confusión e medo (odia o recordo das súas vacacións en Cornualles).
Esta parte organízase en torno a dous acontecementos:
- o asasinato de Wellington e as súas investigacións ao respecto
- e a morte da súa nai, xunto con todas as súas lembranzas
A unión das dúas historias ocupa esta primeira parte.
No capítulo 157 Christopher descobre as cartas da súa nai e o
descubrimento desta mentira leva, en realidade, á resolución do caso do can
morto ao confesar o Pai ( Cap. 167 ):
“ – Fun eu quen matou a Wellington, Christopher ” En realidade, Christopher non descobre ao autor do asasinato, senón
que a súa resolución vén ser unha consecuencia do encontro das cartas que
escribira a súa nai.
175
2ª parte
O capítulo 179 inicia a segunda parte.
Esa noite ás 3:47 Christopher dorme xa na caseta e pensa nun plan.
Despois de acudir á Sra. Alexander, a súa veciña, e ir ao colexio para
despedirse de Siobhan, inicia a súa viaxe a Londres na procura da súa nai.
Estes capítulos narran a súa pequena-gran aventura e os obstáculos
que ten que salvar (estación, túneles, xente). Para iso Christopher botará
man da súa prodixiosa mente, da lembranza dos xogos da súa infancia, dos
mapas, as indicacións ou os quebracabezas.
A aventura péchase no capítulo 233 no que se produce: o encontro coa
súa nai, a ruptura co Sr. Shears, o regreso a Swindon, a superación dos
exames con sobresaliente e o comezo dunha lenta normalización na relación
co pai. É un final esperanzador:
Christopher vaino conseguir: os seus plans de futuro son posibles.
Á súa vez cada parte presenta dous apartados ben diferenciados que
se van combinando perfectamente ao longo da obra:
O primeiro capítulo inicia a historia do asasinato de Wellington e a
conversión de Christopher nun detective que busca contestación a dúas
preguntas: quen o matou? e por que?. Comeza así cun acontecemento que pode resultar salientable para o
lector, tal e como lle aconsella Siobhan.
Esta historia, relatada con gran precisión temporal, desenvólvese a
través dos capítulos alternos dentro dos 51 que constitúen a novela.
Esta tendencia rómpese unha soa vez, nos capítulos 89 a 97: son dous
capítulos seguidos que continúan coa trama. No 89 Christopher decide
abandonar o libro para, a continuación, despois de ter visto cinco coches
vermellos seguidos, romper a promesa feita ao seu pai, e cinco días máis
tarde continúa co seu proxecto.
176
A historia remata no capítulo 167 cando o seu pai confesa:
“– Fun eu quen matou a Wellington, Christopher”
Paralela a esta historia e combinándose con ela nos capítulos
intermedios, comeza lentamente, entre diversas consideracións científicas
e literarias, outra historia: a da súa nai.
As analepses son constantes “Eu non digo mentiras. Nai dicía que era porque son boa persoa”.
Ata que no capítulo 43, nun flash-back Christopher retrotráese dous
anos máis atrás e inicia o relato da desaparición, enfermidade, morte e
incineración da súa nai, cunha precisión temporal absoluta xa que os
recordos permanecen gravados na súa mente.
Os capítulos 43, 53, e 61 (desaparición, morte e incineración) resultan,
á súa vez, entrecortados polos capítulos que narran a historia do asasinato
de Wellington. Esta historia remata no capítulo 167, cando Christopher
descobre as cartas da súa nai, que vive en Londres co Sr. Shears e provoca,
á súa vez, a resolución do asasinato do can.
As dúas partes funcionan, por tanto, por separado.
En consecuencia, moitas accións quedan suspendidas no aire. Por
exemplo: o descubrimento do can, a chegada da policía, o cárcere, a chegada
de seu pai ou o baño de Christopher que vomitara ao saber que seu pai era o
asasino ..., e todo aconteceu nunha noite (capítulos 157 e 167).
177
A segunda parte (capítulos 179-233) combina igualmente a historia da
súa aventura da viaxe a Londres (nun desenvolvemento temporal igualmente
lineal) cos capítulos reflexivos que argumentan diversas cuestións.
O capítulo 51 pecha a obra e Christopher atopa á súa nai. A partir de
aí xa pode comezar a elaborar o seu futuro.
1º parte 2º parte
Capítulos
narrativos:
historia do
asasinato de
Wellington.
Desenvolvemento
lineal:
aproximadamente
dúas semanas.
Precisión temporal.
2, 5,11,17,23,
31,41,47,59,
67,79,89, 97
(fin e
continuación da
historia)
103.109,127,137,
149,153,167
(descubrimento
cortes/baño)
179
(baño/confesión
do pai)
Capítulos
narrativos:
busca da nai,
viaxe a Londres.
Desenvolvemento
lineal:
precisión
temporal dentro
dos límites dun
día (estación,
tren, metro,
casa)
179 (comezo
estación de
tren)
191,197, 211,
227, 233
(casa da nai,
volta, fin)
167, 179
Varían
dúas
historias
Capítulos
reflexivos:
recordos da nai.
Christopher
rebobina dous anos
atrás.
Historia da nai
(cap. 43, 53, 61) en
flash-back.
Desenvolvemento
lineal.
3,7,13,19,29,37,
43,53,61,71,71,
83, 101,107,113
131,139,151
163,173
Capítulos
reflexivos:
recordos da
infancia,
existencia de
Deus, descricións
181,193,199,
223, 229
178
Mesmo a estrutura interna da obra afecta á estruturación dos propios
capítulos.
Os narrativos comezan por unha precisión temporal que marca a
continuación da historia: “Pasaban 7 minutos da media noite” (Cap. 1), “Entón” (Cap. 11), “Cando“ (Cap. 23),
“Era a 1:12 cando Pai chegou á comisaría” (Cap. 31), “Á mañá seguinte“ (Cap. 47), “O día seguinte era sábado” (Cap. 67), “Cando cheguei á casa” (Cap.79) ...
e así ata un cómputo aproximado de dúas semanas.
Na segunda parte, a viaxe a Londres presenta a mesma estrutura de
iniciación temporal: “Entón” (Cap. 211), “Á mañá seguinte” (Cap. 233) ...
A viaxe dura aproximadamente un día.
Esa noite o capítulo reflexivo sitúase xa nunha unión temporal entre os
capítulos 227 e 233, xa que nos relata o soño de Christopher na casa da súa
nai.
Os capítulos reflexivos [exceptuando a historia da nai, desaparición e
morte, que comezan con precisións temporais: “ ( ... ) hai 2 anos” (Cap. 43), “(... ) dúas semanas despois” (Cap. 53) ...] comezan cunha reflexión enunciada
xeralmente cunha oración simple, breve e concisa, que orienta ao lector
sobre a materia que vai tratar o capítulo:
“Esta é unha novela policial” (Cap. 7),
“Este non vai ser un libro gracioso” (Cap. 13),
“A xente provócame confusión” (Cap. 29),
“Eu non digo mentiras” (Cap. 37),
“A señora Forbes, do colexio, dixo que cando Nai morreu foi ao ceo” (Cap. 61),
“Todos os outros nenos do meu colexio son estúpidos“ (Cap. 71),
“Creo que sería un astronauta moi bo” (Cap. 83),
“O sabuxo dos Baskerville é o meu libro favorito” (Cap. 107),
“A miña memoria é como unha película” (Cap. 113),
“Estas son algunhas das razóns polas cales non me gustan o amarelo e o marrón”
(Cap. 131),
“Gústame Sherlock Holmes pero non me gusta sir Arthur Conan Doyle” (Cap. 139),
“Moitas cousas son misterios” (Cap. 151),
179
“Véxoo todo” (Cap. 181),
“A xente cre en Deus porque o mundo é moi complexo” (Cap. 199),
“Esta é outra descrición, porque Siobhan dixo que debería facer descricións”
(Cap. 223),
“E cando estaba durmindo tiven un dos meus soños favoritos” (Cap. 229).
OS MOTIVOS
A obra presenta un protagonista indiscutible: Christopher.
A súa soa presenza proporciona unha innegable unidade á obra. Porén,
apréciase a repetición de determinados motivos que contribúen á
intensificación desta unidade, tanto temática como estrutural.
Entre eles destacan:
1) A verdade fronte á mentira
Christopher dedica un capítulo a reflexionar sobre a verdade e a
mentira. É o capítulo 37 que se inicia con esta rotundidade:
“Eu non digo mentiras” Mentira é cando din que pasou algo que non pasou e esa é a razón de
que non lle gusten as novelas. As mentiras prodúcenlle medo.
O capítulo remata con esta reflexión:
“E por iso todo o que escribín aquí é verdade”
Christopher recoñece que necesita a verdade, a verdade dos números,
das matemáticas, da física, das palabras precisas...
A mentira bórralle os límites da realidade e cáusalle medo,
inseguridade. Estas dúas palabras: mentira e medo, relaciónaas
constantemente ao longo da obra (o seu pai quéreo porque sempre di a
verdade, Siobhan axúdao porque sempre se axusta á verdade ...). Por iso,
cando descobre a dobre mentira do seu pai (non lle di que é o asasino de
Wellington e que súa nai está viva) entra nun estado de bloqueo emocional,
vomita e ten que fuxir del porque lle produce medo. O seu pai é un
mentireiro e a súa soa presenza prodúcelle dor física, vómitos e medo. 175
180
2) “O que me gusta e o que non me gusta“
“O que non me gusta” (Cap. 131). Christopher fai unha lista coa
conseguinte xustificación da mesma : “Estas son algunhas das razóns polas cales non me gustan o amarelo e o marrón”, que se pode poñer en relación co
capítulo 73 onde tamén fai unha lista, nesta ocasión dos seus problemas de
comportamento: “Estes son algúns dos meus Problemas de Comportamento”, problemas que Christopher relaciona cos problemas entre o seu pai e a súa
nai, e que causan a súa separación.
Pero, ademais, estas frases repítense case como unha fórmula que
afecta á estrutura dos capítulos. Podemos elaborar unha lista á maneira de
Christopher con estas dúas frases ordenadas por orde de aparición:
a) “O que me gusta”:
As misións espaciais Apolo, percorrer a rúa solitaria ás tres da
madrugada, os cans, as novelas policiais como O sabuxo dos Baskerville, os
policías, os uniformes, as estrelas, os números primos, os reloxos e os
horarios, os computadores, as adiviñas, o xadrez, as matemáticas e as
ciencias naturais, a verdade, a cor vermella e a cor metálica, ser astronauta,
o Sr. Shears, as máquinas, O planeta azul (programa de televisión).
181
b) “Non me gustan”:
As novelas, a xente, os chistes e xogos de palabras, as metáforas, os
berros, o contacto físico, a mentira, os eufemismos, os coches negros
seguidos, falar con descoñecidos, os estraños en xeral, mirar á xente á
cara, que a xente se ría, que se toquen no prato as comidas ou as partes
diferentes da comida, a presenza da Sra. Shears, que o sorprendan.
O conxunto destas filias e fobias amosan ao lector a verdadeira
dimensión do problema de Christopher (a síndrome de Asperger): a súa
intelixencia, incrible para as ciencias, a física ou as matemáticas; pero
tamén todas as súas carencias afectivas e emocionais, o rexeitamento da
xente e do contacto físico; case inmune ás emocións, agás cara aos animais,
a súa prodixiosa mente, o seu sentido tan desenvolvido da vista e o olfacto,
o seu afán de superación e o seu plan de futuro.
3) O medo
O medo é unha constante na obra. Prodúcese como unha reacción, case
un mecanismo de defensa ante a confusión que lle produce o mundo
exterior, a xente e a mentira. Christopher só se sente seguro dentro dos
límites coñecidos e moi concretos, tanto espaciais como temporais. Só sae
ao exterior de noite, na soidade da rúa e unicamente en contacto coas
estrelas. Pero o seu mundo seguro derrúbase cando descobre a verdade e
comeza unha aventura. Fuxindo do seu pai, cheo de confusión e medo, pensa
nun plan.
Ante o medo que lle provoca o contacto físico con policías,
compañeiros e a xente en xeral, ata co seu propio pai, adoita recorrer á
violencia: golpea, despois encóllese, xeme, pero, sobre todo, asegúrase de
levar consigo a navalla do exército suízo, un perigoso mecanismo ao que se
alude múltiples ao longo da obra. Cada vez que Christopher ten medo
182
asegúrase de que a navalla estea aí, no seu peto, xa que lle produce
seguridade.
Tal é a importancia do medo na obra que Christopher chega a elaborar
a súa fórmula do medo no capítulo 179, e en negriña, para resaltala:
Medo ≈ Medo x Medo ≈ constante total lugar novo preto de Pai
É o punto de inflexión na sensación do medo de Christopher. Pero o
seu plan produciralle aínda máis medo. Esta atmosfera só empezará a
debilitarse cando Christopher volva aos límites seguros da súa vida en
Swindon e comece a lenta recuperación do seu pai.
4) O misterio
O misterio está presente na mesma base da novela, proporcionando
cohesión, tanto a nivel temático (a propia concepción da novela), como a
nivel técnico:
“Esta é unha novela policial” (proclama Christopher no capítulo 7)
Un asasinato que se ha de resolver analizando unha serie de pistas.
Tamén como exaltación da ciencia, como a única posibilidade de desentrañar
todos os misterios que nos acosan e que poida chegar á verdade.
O misterio centra o capítulo 151, enmarcado por esta reflexión inicial:
“Moitas cousas son misterios. Pero iso non significa que non teñan unha resposta. É simplemente que os científicos aínda non atoparon a resposta”.
183
Esta confianza no poder da ciencia é absoluta. A ciencia explícao todo:
a orixe e o final do universo, da vida, a morte, a inexistencia de Deus, do
ceo...
Os números, as matemáticas e a física son capaces de desentrañar
todos os misterios. Os capítulos énchense de ecuacións, potencias, cousas
curiosas.
A ciencia aparece así como a única capaz de responder a preguntas
existenciais que teñen obsesionado ao home desde o principio dos tempos:
que é a vida?, que é a morte?, Deus? ...
“Os sentimentos non son máis que ter unha imaxe na pantalla dun ordenador, se a imaxe é falsa sorrín, e senón choran”.
Christopher só fai unha excepción: “aínda ninguén foi quen de explicar que é o tempo”. A incapacidade de atopalo (reloxo, horarios...) lévano á
confusión, á dor e ao medo. Christopher rexeita calquera verdade que se
basee na intuición ou ben na superstición coma os fantasmas ou as fadas.
Así, ao igual que adora a Sherlock Holmes (razoamento lóxico e dedutivo)
rexeita ao seu autor Sir Arthur Conan Doyle, ao que atribúe certa
tendencia á superstición e falta de razoamento científico no caso das fadas
de Cothingley (capítulo 139).
O misterio como motivo da obra reflíctese tamén na técnica
novelística.
Trátase dunha novela policial, tal como afirma no encabezamento do
capítulo 7, antes citado. O narrador proponse facer o libro como unha
novela de misterio, seguindo un plan, no que el é un detective que investiga o
asasinato dun can chamado Wellington. Coa intención de causar impacto no
lector sitúa este acontecemento ao inicio da narración (por consello de
Siobhan) e engade todos os ingredientes prototipo dunha novela policial:
interrogatorio, policías, comisaría de policía, cárcere, solución do caso
(autor e móbil) e desenlace.
184
Para iso toma como modelo as obras de Sir Arthur Conan Doyle e o seu
detective favorito, Sherlock Holmes, un investigador que se rexe pola
lóxica e a capacidade dedutiva, que basea as súas pescudas nunha
observación sistemática da realidade, seguindo ademais a técnica de O sabuxo dos Basckerville, cuxo estudo ocupa o capítulo 107 e que é o seu
libro favorito. Así, a obra vai proporcionando ao lector unha serie de pistas,
tamén falsos indicios xa que estas novelas son un crebacabezas e: “se o crebacabezas é bo, ás veces podes descubrir a resposta antes de que remate o libro”, tal e como afirma Christopher.
Estas son algunhas das pistas:
A reacción esaxerada do pai ante a investigación do asasinato e o uso
dela para escribir un libro. Berra: “díxenche que non meteses o fociño
nos asuntos doutras persoas”, enfádase e mesmo golpéao.
A desaparición repentina do Sr. Shears dous anos atrás, coincidindo
coa enfermidade e morte da súa nai.
A actitude da Sra. Shears que se instala na casa de Christopher,
permanece nela de noite, ordénaa e límpaa (problemas co aspirador). O
lector queda abraiado pola frase que lle dirixe ao seu pai atraendo a
súa cabeza cara ela: “Veña, Ed. Vámosche axudar a saíres desta”.
A reacción dos veciños que invitan ironicamente a Christopher a que
pregunte ao seu pai. Moi esclarecedora é a testemuña da Sra.
Alexander que confirma as relacións sexuais entre a súa nai e o Sr.
Shears.
185
A conversa entre o seu pai e Rhodri, o seu empregado, que leva a un
lector atento a sospeitar a verdade:
-Vásllelo dicir? Pregunta Rhodri. -Para que? Non creo que o vaian levar a xuízo, non? -Cando mexen as galiñas.
Falsos indicios:
A exploración da caseta da Sra. Shears conduce a Christopher a
establecer unha relación directa entre a forca (a arma do crime) e a
súa dona. Pero o propio Christopher rexeita esta pista por falsa. Por
iso, cando establece a relación entre a arma e o Sr. Shears, o lector
está máis propenso a caer na trampa.
Christopher sitúa ao Sr. Shears como principal sospeitoso, crendo
como motivo unha posible vinganza sobre a Sra. Shears.
As sospeitas de Christopher e do lector refórzanse coas observacións
do seu pai: “non quero que se mencione o seu nome nesta casa”,
“porque é un home malo”.
Sen sabelo Christopher relaciona os dous misterios da obra: o do
asasinato de Wellington e a morte da nai.
Ao preguntarlle á Sra. Alexander se o Sr. Shears causou a morte da
nai, os dous misterios empezan a confluír.
186
O TEMPO
A investigación do asasinato de Wellington e a viaxe a Londres
desenvólvense de forma lineal nunha especie de crónica, nun tempo moi
detallado que abarca aproximadamente dúas semanas.
A viaxe a Londres dura un día moi difícil para Christopher, enfrontado
a uns lugares descoñecidos (estación, tren, metro) e, sobre todo, segue un
horario preciso.
Como é propio na narración abundan os adverbios, locucións adverbiais
e sintagmas que expresan tempo e fan avanzar a acción.
Nos capítulos reflexivos introdúcense numerosas analepses, saltos
cara atrás no tempo que nos transmiten os seus recordos, remontándose á
idade de catro anos (máis alá desa idade, el mesmo recoñece, a súa mente
non gravou ben) e “ rebobina ” dous anos atrás para relatarnos a historia da
desaparición, morte e incineración da súa nai.
A súa mente, coma se dunha película se tratase, grava o momento
exacto:“ pasaban 7 minutos da media noite”, “era a 1:12 da madrugada”, “á 1:10 o policía abriu a porta”. Na súa mente prodixiosa queda reflectido o momento exacto do máis
mínimo acontecemento, mesmo cronometra o tempo que permanece calado
un día calquera (27 minutos no capítulo 149). Xunto con outros temas
importantes (o misterio, a existencia de Deus, a morte …) o tempo aparece
estudado no capítulo 173. Despois de explicar ao lector o que é o tempo,
Christopher conclúe que é un misterio, algo que ninguén xamais conseguiu
resolver. É como perderse nun deserto, por iso, constrúe horarios. Os
horarios son para Christopher a garantía de que non se vai perder no
tempo.
No capítulo 193 presenta ao lector un exemplo de horario para un luns
da súa vida perfectamente medido, minuto a minuto. O seu pai e a súa nai
tiñan cada mañá que dicirlle que ía facer para sentirse mellor ese día.
187
Os horarios e os mapas son imprescindibles na súa medida existencia:
”Un horario é un mapa do tempo”.
No capítulo 113 afirma que a súa mente é como unha película, por iso, é
capaz de rebobinar ata un momento determinado coma un vídeo ou un DVD.
Ademais, o narrador, nunha especie de técnica cinematográfica, utiliza
o tempo para crear misterio e tensión.
No capítulo 149 Christopher inicia a busca do libro por toda a casa. A
tensión intensifícase a medida que Christopher avanza cara a habitación do
seu pai que contén, como tesouro oculto no fondo dun armario, as cartas da
súa nai.
A medida que o neno avanza, o seu pai chega á casa, pecha a furgoneta,
abre a porta, chámao e xa está ao pé da escaleira; Christopher tatexa e
cando o seu pai entra na cociña, deixa a carta. Ata en dúas ocasións repite o
narrador a mesma fórmula de tensión temporal: “logo investiguei no lavadoiro ”, “logo investiguei no comedor”, “logo …”.
E volve a utilizar a tensión temporal a continuación. Así, no capítulo
157 o autor alonga a tensión da espera: os días que o neno ha de esperar
para volver ao armario e ler as cartas da súa nai. O autor vai contando con
todo detalle o que fai Christopher neses seis días lentos e aburridos: o
mércores ... ata que, por fin, un luns pode volver a ese armario, a esa caixa e
ler as cartas da súa nai.
188
O ESPAZO
O marco espacial da novela é moi reducido: dentro dos límites precisos
das casas, a rúa de noite, o colexio... Mesmo na aventura a Londres o espazo
redúcese a lugares pechados, cheos de ruído e de xente (tren, estacións,
metro).
A obra ten dúas cidades como pano de fondo: Swindon e Londres. Pero
o narrador prescinde de toda descrición topográfica das mesmas, e limítase
a facer un croques da súa rúa.
Swindon aparece mencionada constantemente: Christopher pensa
abandonala porque non ten universidade. O seu pai lévao ao zoo e cualifícaa
como:
“ o cu do mundo ”.
Londres tamén queda reducida á rúa onde habita a súa nai, Chapter
Road, ademais de dúas excursións falidas a un centro comercial, Hampstead
Heath, no alto dun monte, para ver os avións aterrar sobre Heathrow.
Christopher non sae nunca destes límites precisos, nos que se sente
seguro.
Máis aló deles xorde o medo: preguntar a descoñecidos, organizar a
viaxe a Londres…, supón elaborar mapas, horarios ou rebobinar na súa
memoria en busca de xoguetes da súa infancia.
Ao estudo do espazo e do tempo dedica o capítulo 67.
En contraposición a esta realidade, a Christopher gustaríalle ser
astronauta pois adora o universo e as estrelas. Cara o ceo alza
constantemente os seus ollos, na soidade das rúas, pola noite (tanto en
Swindon como en Londres), no acubillo da súa caseta, ou cando ergue a vista
ao ceo para ver á súa nai, as súas cinzas, formando parte de todo ese
universo. Esta admiración polo universo lévao a introducir unha das escasas
descricións que contén o libro.
189
O ESTILO
A novela é unha mestura de narración, exposición e argumentación,
descrición e diálogo.
1) As descricións son moi escasas
Por consello de Siobhan introduce dúas notas descritivas por cada
personaxe, as cales reforzan a idea de que Christopher “ve todo” e que é
capaz de reproducilo como unha película, ata nos máis mínimos detalles.
O capítulo 151 é unha demostración patente disto.
Christopher recorre continuamente á precisión da imaxe (debuxos,
fotos, mapas) para que o lector perciba exactamente a película da súa
mente sen deixar lugar á fantasía.
Os elementos descritivos, escasamente prosopográficos, son moi
concisos e pouco reveladores, aínda que configuran perfectamente aos
personaxes: o burato nas medias, os 60 buratos circulares nos zapatos, os
abundantes pelos no nariz do inspector... Pero, entre todos os datos
descritivos resaltan os olfactivos, que son como as notas melódicas dunha
sinfonía. Poderíase establecer todo un mapa de olores: a nai ulía ben; o
coche patrulla ulía a plástico quente, loción para despois do afeitado e
patacas fritas; “o Sr. Wise cheiraba a suor e a galletas e flocos de millo resesos, que é ao que cheira un cando hai moito que non se baña, como Jason, un do colexio, que cheira así porque a súa familia é pobre“, “Rhodri cheiraba a algo que non sei como se chama e ao que cheira Pai a miúdo cuando chega á casa do traballo“; o aire do seu xardín non ulía a nada; o olor
da caca das xirafas, como a das herbas do colexio; o corredor da habitación
de Swindon ulía a salsa de carne e á lixivia que usan para limpar os lavabos
no colexio.
190
2) A narración
Iníciase cun imperfecto de apertura “pasaban…” , que sitúa o feito que
dá arranque á novela, para instalarse a continuación no pretérito perfecto
simple do modo indicativo, o tempo que fai avanzar a acción.
Ademais, continuas precisións temporais despréganse nunha especie
de crónica que presenta a acción minuto a minuto como detida, conxelada no
tempo: entón, cando, á mañá seguinte, ao día seguinte, cinco días máis tarde, era a 1:12, as 3:40 …, a todo isto hai que engadirlle o que xa se explicou
acerca da técnica cinematográfica para crear tensión e misterio (unión de
cine e literatura).
3) A exposición e a argumentación
Presenta características propias con abundancia de tecnicismos,
termos que non se prestan á ambigüidade (homúnculo, moléculas, vapor de auga...) e abundancia de definicións con utilización do verbo ser, o verbo das
definicións por antonomasia; e do presente atemporal que se despraza
desde o pasado cara ao futuro para proporcionar universalidade:
“os números primos son o que queda despois de eliminar todas as pautas” (cap. 19) “as estrelas son os lugares onde hai miles de millóns de anos se crearon as moléculas das que está feita a vida.” (cap. 83) “as nubes están feitas de pinguiñas de vapor de auga condensado” (cap. 103)
191
4) Nos diálogos Realizados en estilo directo e indirecto obsérvase neles o nivel
coloquial da linguaxe cun estilo moi directo cheo de expresividade e
afectividade, moi marcado. Presenta as seguintes características:
☻ Repetición constante do verbo introdutorio: “e eu dixen”, “e el dixo”,
“o Sr. Shears dixo”…. Ademais, as oracións adoitan ser moi breves e
concisas, e mesmo moitas delas baleiras de contido: “oh, dixo ela”, “ela
non dixo nada”, “ eu dixen, vale”.
☻ Predominan tamén as expresións apelativas e de contacto, con
expresividade, afectividade e chamadas continúas ao receptor para ver
se segue na canle de comunicación: “fillo”, “mozo”, “rapaz”, “pobriño”,
“vale?”, “de acordo?”, “eh?”.
☻ Fórmulas que enmascaran o suxeito, moi propias do nivel coloquial: “a
xente cre”, “a xente pensa”, “suponse que”, “todo o mundo”, “a maioría
da xente cre”, “ outras persoas pensan”.
☻ Disfemismos, palabras malsoantes, baleiras de contido que atrapan a
atención do receptor e que denotan pouca competencia lingüística:
“que carallo lle fixeches ao meu can?”, “papahostias”, “merdeiro”,
“hostia”, “ me cago na cona”, “moinante”, “puto home”.
☻ Metáforas populares e frases feitas propias deste nivel: “me voy al
sobre”, “fuera estaban cayendo chuzos de punta”, “vamos a mover un
poco el esqueleto”, “se murió de risa”, “¿qué te gustaría meterte entre
pecho y espalda?”, “cuando las ranas críen pelos ”, e fórmulas da función
expresiva que reflicten estados de ánimo e que enfatizan artificialmente
a linguaxe: “ ¡por el amor de Dios!”, “¡Dios Santo!”, “¡Dios mío!”, “¡Jesús!”.
192
En xeral, os capítulos estrutúranse en base a fórmulas repetitivas que
introducen razoamentos, pensamentos e diálogos: “o que me gusta e o que non me gusta”, “por exemplo”, “ademais”, “así que”, “estas son algunhas das razóns polas que” e frases introdutorias propias do nivel coloquial: “é que”.
5) En canto aos recursos literarios
☻ Podemos afirmar que a Christopher non lle gustan as metáforas. Neste
sentido, non lle gusta nin o seu propio nome, porque é unha metáfora
procedente dos termos gregos que significan “o que leva a Cristo“. O mesmo
ocorre coa palabra metáfora, que en grego significa “levar de un sitio a
outro”. O motivo de que non lle gusten é que non as entende e por iso, xunto
coas metáforas prescinde de xogos de palabras, chistes, eufemismos... Pero
para as descricións recorre ao símil ou comparación: “a súa mente como unha máquina”, ”aínda que non sempre como unha rebanda de pan”. ☻ Enumeracións, con repetición esaxerada da conxunción “e”, que
proporciona morosidade e lentitude. Destaca a enumeración que Christopher
fai ao final como peche do libro. Outro exemplo sería a recompilación da
lista dos seus efectos persoais ao abandonar a comisaría (capítulo 31).
Porén, con esta escaseza de medios, Christopher é capaz de chegar ao
corazón de moitos lectores e, diremos como paradoxo, que é un libro que
rexeita a intuición, o arte, a poesía e erixe á ciencia como único medio para
chegar á verdade, e convértese en poesía, en palabra.
193
OS SÍMBOLOS
1. AS CARAS (emoticonos)
Expresión de sentimentos.
Ensínallas Siobhan, ao chegar ao colexio oito anos atrás. Christopher
escolle dúas caras :
símbolo da tristeza
símbolo da felicidade. Con ela pecha a obra, transmitindo ao lector
unha actitude de esperanza ante o futuro.
2. Os coches, amarelos e vermellos
1. Tres coches vermellos seguidos significan un día bo; catro, un “super
bo” e cinco un día “super super bo”, un día para correr riscos. Á súa nai
envíalle unha postal ao hospital con nove coches vermellos para
desexarlle un día “super super super bo”.
2. Pola contra, tres coches amarelos seguidos significan un día malo e
catro un día moi malo ou un día para encerrarse na casa, non falar e
non comer.
3. Fronte a estas situacións Christopher busca os seus mecanismos de
autodefensa:
194
a) Máis de dous días seguidos vendo coches amarelos provocan que non
mire, que se abstraia do exterior.
b) As dúas mans abertas en abano, tocándose os dedos é o símbolo
do amor paterno filial:
A única demostración física
afectiva que Christopher
consente,
e só aos seus pais.
c) A navalla do exército suízo é un mecanismo de protección e cada
vez que Christopher sente que o medo se apodera del e leva a súa man ao
peto buscando a seguridade na súa navalla.
d) O reloxo con esfera luminosa sérvelle para non perderse no
tempo. Porén no tren, cando a situación o abafa demasiado, prescinde do
seu reloxo para abstraer a súa mente dunha realidade dolorosa.
195
e) Os uniformes:
Símbolo de protección, por iso lle gustan os policías. Sen embargo, a
súa relación cos axentes da autoridade presenta moitos altibaixos.
f) A expresión corporal proporciona moitos datos a Christopher
acerca dos descoñecidos e tamén dos coñecidos. A respiración entrecortada
ou rápida, denota enfado e nerviosismo; en canto ao olor corporal, a miúdo
relaciona o feito de non lavarse coa pobreza.
OS PERSONAXES
Christopher:
É o personaxe por excelencia. Protagonista e narrador: o libro é un
produto das súas experiencias e da súa propia historia, narrado en primeira
persoa.
Christopher preséntase ao comezo da obra no capítulo 3:
“Chámome Christopher John Francis Boone” e defínese xa por dous detalles:
“Sei todos os países do mundo e as súas capitais e todos os números primos ata o 7507”. Ignoramos calquera trazo do seu aspecto físico.
Os trazos prosopográficos son escasos no libro. Con exactitude e
precisión temporal sabemos a súa idade: 15 anos, 3 meses e 2 días (segundo
contesta cando lle pregunta a policía). Pero a obra convértese nun
verdadeiro tratado das súas filias, das súas fobias, das súas relacións
persoais cos seus pais, compañeiros e profesores. A demostración patente
da súa fabulosa intelixencia, da súa memoria, do seu olfacto, da súa vista,
pero tamén das súas moitas carencias emocionais. E todo cunha mirada
irónica dun neno cara o mundo dos adultos.
196
Ironicamente constata que todos os adultos son susceptibles de
“necesidades especiais”, carencias nas matemáticas, na linguaxe e no
comportamento:
Siobhan leva unhas lentes grosas que denotan unha carencia.
A Sra. Peters leva un audiófono de cor beixe.
Rhodri, o axudante do seu pai, ten fondas carencias matemáticas.
O seu pai conduce despois de ter bebido e con exceso de velocidade.
Uns veciños relaciónanse co mundo das drogas.
Christopher, especialmente, marca distancias coas “necesidades especiais” dos seus compañeiros de colexio: “Todos os outros nenos do meu colexio son estúpidos. Porén, suponse que non lles debo chamar estúpidos, aínda que o sexan”. Estas afirmacións situadas no inicio do capítulo 71
establecen xa de que diferenzas fala Christopher. No capítulo 47 xa
afirmara: “Eu non estou guillado, que significa atrasado”. Pola contra
Joseph, por exemplo, come todo o que atopa: pastillas de desinfectante que
colgan nos baños, billetes, cordas...
Pero, sobre todo, hai algo que distingue a Christopher: o seu nivel de
superación. Cada vez que elabora un plan, un proxecto, cúmpreo: escribiu o
libro, foi a Londres en busca da súa nai, superou os exames con
sobresaliente, descubriu quen matou a Wellington e por que. Só lle queda un
plan por realizar, o seu soño, o seu proxecto de futuro mencionado varias
veces na obra, aínda que o lector sabe que tamén o logrará: unha casa con
xardín, alguén que coide del e, sobre todo, ir á universidade e especializarse
en matemáticas, en física ou nas dúas. Ademais, como símbolo de optimismo
e esperanza a novela péchase cun emoticono de felicidade que lle ensinara
Siobhan cando se iniciara o libro.
197
Pai
O narrador deixa o seu aspecto físico na total escuridade, non achega
ningún dato de descrición prosopográfica e apenas aparece o seu nome.
Aparece aludido constantemente como Pai. É aludido pola Sra. Shears como
“Ed”. Fronte a isto o narrador resalta as súas actitudes e comportamentos.
Ten un negocio de mantemento de calefaccións e caldeiras polas que
conduce unha furgoneta e ten un empregado, un home chamado Rhodri.
Presenta moitas contradicións ironicamente resaltadas por Christopher:
conduce a velocidade excesiva, bebe, enfadase, reacciona violentamente,
golpea, mata a Wellington. Pero fronte a todo iso adora a Christopher,
cóidao, atende as súas necesidades, solicita os exames e, sobre todo, o seu
arrepentimento é sincero e busca os mecanismos necesarios para chegar ao
seu fillo e lograr o seu perdón.
Nai:
O seu recordo primeiro, e a súa presenza despois, son un punto de
referencia moi importante na vida de Christopher. É dos poucos personaxes
dos que se achegan trazos da súa aparencia física: de pequena estatura, 38
anos, moi activa, montaba en bicicleta e comía alimentos sans, ulía ben e
levaba un forro polar con cremalleira diante de cor rosa . Os problemas do
fillo supérana e o capítulo 73 parece xustificar a actitude da nai ao
abandonalo. O neno mesmo lembra os seus problemas de conduta como
motivo de discusións continuas entre os seus pais e o seu posterior divorcio.
A súa nai dirixíalle frases como:
“Díos mío Chris, de verdad que me estoy planteando internarte”, “vas a llevarme a la tumba antes de tiempo”.
198
Soña cunha casa en Cornualles e abandona a Christopher para vivir en
Londres co Sr. Shears. Pero, ao final da novela abandona ao Sr. Shears, e
por amor ao seu fillo volve a Swindon ante un futuro incerto.
Percíbese unha certa ironía na nova situación da nai: un traballo de
caixeira que lle ocupa case todo o seu tempo ata ben entrada a tarde; atopa
unha habitación nunha pensión con baño comunal, que ha de limpar antes de
que entre Christopher e, ademais, busca un entendemento co pai para que
lle axude no lento achegamento ao seu fillo.
Outros personaxes:
Profesores do colexio, compañeiros, veciños, policías, Rhodri (o
empregado de seu pai), familia, descoñecidos …, todos eles contribúen a
crear o marco existencial no que se move Christopher.
Entre os profesores (Sr. e Sra. Potter, a Sra. Forbes, Julie …)
destaca, especialmente, Siobhan. Esta profesora de melena loura e lentes
de plástico verde, con algún defecto na vista, vén ser unha especie de guía e
orientadora (como unha nai espiritual) para Christopher. Ela é a que lle
aconsella escribir un libro sobre algo que lle gusta ler, corríxelle a
gramática, as faltas de ortografía e os pés de páxina. Preocúpase polos seus
sentimentos e necesidades. Os seus consellos son esenciais na educación de
Christopher, sobre todo, na relación do neno cos seus compañeiros (non os
botar fóra dos bambáns, non golpealos...) e explícalle con exactitude as
cousas na súa linguaxe. Por iso, antes de ir a Londres en busca da súa nai,
Christopher só pensa en recorrer a dúas persoas: tío Terry e Siobhan.
199
Os animais
Cumpren un papel moi importante na obra. Christopher considéraos
máis intelixentes que moitas persoas. Desde logo, máis intelixentes que os
seus compañeiros de clase, a quen ten por estúpidos e “ni siquiera son capaces de ir a por un palo si lo lanzas”. A súa visita ao zoo céntrase nas
xirafas, pero un auténtico zoo ábrese diante da nosa vista: os cans
(Wellington e Sandy), unha vaca, orangutáns, Toby (a súa rata), animais
mariños, quenllas … O seu programa favorito da televisión é Planeta Azul.
Os animais cumpren dúas funcións moi importantes:
a) A afectividade de Christopher proxéctase unicamente cara os
animais porque os entende xa que só presentan catro estados de ánimo
perfectamente definidos.
b) Actúan como mecanismos de achegamento entre pai e fillo en dous
momentos moi críticos da súa relación:
- cando golpea a Christopher ao descubrir o libro, lévao ao zoo para
facerse perdoar.
- cando morre Toby, restablece os lazos afectivos perdidos co fillo
regalándolle un can (Sandy).
Á parte de Wellington, o can asasinado, o animal máis importante é
Toby, unha rata que o acompaña na súa aventura. Preocúpase dela, da súa
comida e do seu benestar e explícanos que as ratas son moi limpas e non
transmiten enfermidades.
Ademais, está convencido de que se unha persoa ten un can é porque
se trata dunha boa persoa.
200
Autismo e síndrome de Asperger
Aspectos médicos
Christopher Boone, protagonista do noso libro, é un neno apaixonado
pola lóxica, a física, as matemáticas. Na súa peculiar visión do mundo,
Christopher establece determinadas regras que lle fan a vida máis doada.
Considera que ver pasar cinco coches vermellos seguidos significa un día
super bo, catro coches vermellos, un día bo e, tres coches vermellos,
bastante bo. Pero catro coches amarelos seguidos significan un día negro, o
que significa que non falará con ninguén ese día, só lerá e non correrá
riscos. Este é só un exemplo do complexo mundo de Christopher, que utiliza
a lóxica dedutiva e as fórmulas matemáticas para afrontar as emocións
propias ou as do mundo dos adultos, que non chega a comprender. Non
mente xamais porque non entende as mentiras, ao igual que é incapaz de
expresar algo que non vivise. Non entende as metáforas, non come nada que
sexa marrón ou amarelo; isto lévao a utilizar colorantes vermellos para a
comida marrón e amarela. Tampouco pode comer dous tipos diferentes de
comida se se tocan no prato; entón non come o seu xantar e non fala con
ninguén. Non lle gusta comer comida de sitios estraños nin que se cambien
de posición os mobles. Non sabe interpretar as emocións nun rostro, non
soporta que lle toquen, nin que se movan os mobles de sitio, nin estar en
lugares onde hai moita xente.
Todas estas peculiaridades de conduta forman parte do que os
psiquiatras chaman síndrome de Asperger, unha enfermidade mental
relacionada co autismo. Imos ver en que consisten os síntomas destas
enfermidades.
201
O AUTISMO
É un trastorno do desenvolvemento que aparece nos primeiros 3 anos
da vida e afecta o desenvolvemento cerebral normal das habilidades sociais
e de comunicación. Trátase dunha disfunción no desenvolvemento do
sistema central. Presenta unha gran cantidade de variedades, entre elas a
síndrome de Asperger.
Os estudos que se fixeron en todo o mundo sobre esta enfermidade
sosteñen que 1 de cada 150 nenos en idades escolares son autistas. A
proporción e incidencia por sexos sería de 4 nenos por cada nena e
afectaría a todas as clases sociais e a diferentes culturas.
Sabemos que non é unha enfermidade, senón un trastorno que dura toda a
vida. Empezamos a coñecer algúns factores xenéticos relevantes e
aprendemos que non hai incapacidade ou ausencia de relación senón
"dificultades" para comunicarse.
Causas
As causas exactas descoñécense. Probablemente haxa unha
combinación de factores que levan ao autismo.
A maioría dos pais de nenos autistas empezan a sospeitar que algo non
vai ben cando o neno ten 18 meses, e comezan a buscar axuda cara aos 2
anos de idade.
Os nenos con autismo caracterízanse por presentar dificultades en:
1. Xogos actuados.
2. Interaccións sociais.
3. Comunicación verbal e non verbal.
4. Algúns nenos con autismo parecen normais antes de 1 ou 2 anos de
idade e logo presentan unha "regresión" súbita e perden as habilidades
202
da linguaxe ou sociais que adquiriran con anterioridade. Isto
denomínase tipo regresivo de autismo.
As persoas con autismo poden:
5. Ser extremadamente sensibles en canto á vista, ao oído, ao tacto,
ao olfacto ou ao gusto (por exemplo, pode negarse a vestir roupa
"picante" e angústianse se se lles obriga a usar estas roupas).
6. Experimentar angustia inexplicable cando se lle cambian as rutinas.
7. Efectuar movementos corporais repetitivos.
8. Mostrar apegos estraños a obxectos.
9. Os síntomas poden variar de moderados a severos.
10. Os problemas de comunicación poden aumentar.
11. É incapaz de iniciar ou manter unha conversación social.
12. Comunícase con xestos en vez de palabras.
13. Desenvolve a linguaxe lentamente ou non a desenvolve en absoluto.
14. Non axusta a mirada para observar obxectos que outros están a
mirar.
15. Non se refire a si mesmo correctamente (por exemplo, di "vostede
quere auga", cando en realidade quere dicir: "eu quero auga").
16. Non sinala para dirixir a atención doutros cara a obxectos: isto
acontece nos primeiros 14 meses de vida.
17. Repite palabras ou memoriza pasaxes, como anuncios comerciais.
18. Utiliza rimas sen sentido.
203
19. Falta de interacción social.
20. Ten dificultade para facer amigos.
21. Non participa en xogos interactivos.
22. É retraído.
23. Pode non responder ao contacto visual ou aos sorrisos, e pode
evitar o contacto visual.
24. Pode tratar aos outros como se fosen obxectos.
25. Prefire pasar o tempo só e non con outros.
26. Mostra falta de empatía.
27. Resposta negativa á información sensorial.
28. Non se sobresalta ante os ruídos fortes.
29. Presenta aumento ou diminución nos sentidos da visión, oído, tacto,
olfacto ou gusto.
30. Os ruídos normais pódenlle parecer dolorosos e lévase as mans aos
oídos.
31. Pode evitar o contacto físico porque é moi estimulante ou
abafador.
32. Frega superficies, lévase obxectos á boca e lámbeos.
33. Parece ter un aumento ou diminución na resposta á dor.
204
Xogo:
34. Non imita as accións doutras persoas.
35. Prefire o xogo ritualista ou solitario.
36. Mostra pouco xogo imaxinativo ou actuado.
Comportamentos:
37. "Exprésase" con ataques de cólera intensos.
38. Dedícase a un só tema ou tarefa (perseveranza).
39. Ten un período de atención breve.
40. Ten intereses moi restrinxidos.
41. É hiperactivo ou demasiado pasivo.
42. Mostra agresión a outras persoas ou a si mesmo.
43. Mostra gran necesidade pola monotonía.
44. Realiza movementos corporais repetitivos .
205
A SÍNDROME DE ASPERGER
A síndrome de Asperger (ÁS) é un trastorno severo do
desenvolvemento, considerado como un trastorno neuro-biolóxico no cal
existen desviacións ou anormalidades nos seguintes aspectos do
desenvolvemento:
* Conexións e habilidades sociais
* Uso da linguaxe con fins comunicativos
* Características de comportamento relacionados con trazos
repetitivos ou perseverantes
* Unha limitada gama de intereses
* Na maioría dos casos torpeza motora
A síndrome de Asperger é un trastorno moi frecuente (de 3 a 7 por
cada 1000 nacidos vivos) que ten maior incidencia en nenos que nenas. Os
nenos con este diagnóstico teñen severas e crónicas incapacidades no social,
na conduta e na comunicación.
Todos os autistas non son iguais, pero algunhas das características
comúns poden ser:
1. Socialmente torpe e difícil de manexar na súa relación con outros
nenos e/ou adultos. Inxenuo e crédulo.
2. A miúdo sen conciencia dos sentimentos e intencións doutros.
3. Con grandes dificultades para levar e manter o ritmo normal dunha
conversa. Altérase doadamente por cambios en rutinas e transicións.
4. Literal en linguaxe e comprensión, non entenden o "dobre sentido".
5. Moi sensible a sons fortes, cores, luces, olores ou sabores.
206
6. Fixación nun tema ou obxecto do que poden chegar a ser auténticos
expertos.
7. Fisicamente torpes en deportes.
8. Incapacidade para facer ou manter amigos da súa mesma idade.
Estes nenos poden ter:
9. Memoria inusual para detalles.
10. Problemas de sono ou de alimentación.
11. Problemas para comprender cousas que oíron ou leron.
12. Patróns de linguaxe pouco usuais (observacións obxectivas e/ou
relevantes).
13. Falar en forma estraña ou pomposa: voz moi alta, ou monótona.
14.Tendencia a balancearse, inquietarse ou camiñar mentres se
concentran.
A persoa coa síndrome ten un aspecto e unha intelixencia normal,
frecuentemente presenta habilidades especiais en áreas restrinxidas, pero
ten problemas para relacionarse cos demais e presenta comportamentos
inadecuados.
A persoa Asperger presenta un estilo cognitivo distinto. O seu
pensamento é lóxico, concreto e hiperrealista. A súa minusvalía non é
evidente, só se manifesta ao nivel de comportamentos sociais inadecuados
proporcionándolles a eles e os seus familiares problemas en todos os
ámbitos.
E frecuentemente: habilidades especiais en áreas restrinxidas.
207
Diferenzas entre autismo e síndrome de Asperger
Autismo Síndrome de Asperger
Coeficiente Intelectual xeralmente por
debaixo do normal
Coeficiente Intelectual xeralmente por enriba do
normal.
Normalmente o diagnóstico realizase
antes dos 3 anos
Normalmente o diagnóstico realizase despois dos
3 anos
Atraso na aparición da linguaxe Aparición da linguaxe en tempo normal
Arredor do 25% son non - verbais Todos son verbais
Gramática e vocabulario limitados Gramática e vocabulario por enriba da media
Desinterese xeral nas relacións sociais Interese xeral nas relacións sociais
Un terzo presenta convulsións Incidencia de convulsións igual que no resto da
poboación
Desenvolvemento físico normal Torpeza xeral
Ningún interese obsesivo de "alto nivel" Intereses obsesivos de "alto nivel"
Os pais detectan problemas arredor
dos 18 meses de idade
Os pais detectan problemas arredor dos dous
anos e medio
As queixas dos pais son os retardos da
linguaxe
As queixas dos pais son os problemas de linguaxe,
ou a socialización e a conduta
Aínda que existe pouca información sobre o prognóstico destes nenos,
considérase que, comparado con mozos con outras formas de autismo
poderán con maior probabilidade converterse en adultos independentes,
cunha vida absolutamente normal.
Frecuentemente cando son adultos teñen un traballo ou profesión
relacionado coas súas áreas de especial interese, podendo ser moi
competentes.
Toda a información contida nestas páxinas sobre o autismo e a síndrome de
Asperger foi recollida de:
Wikipedia.org
Federación Asperger España (www.asperger.es) http://www.salud.discapnet.es
208
Declaración Universal dos Dereitos do Animal
Declaración universal de los derechos del animal Londres, 23 de septiembre de 1977
Adoptada por la Liga Internacional de los Derechos del Animal y las Ligas Nacionales afiliadas en la Tercera reunión sobre los derechos del animal, celebrada en Londres del 21 al 23 de septiembre de 1977. Proclamada el 15 de octubre de 1978 por la Liga Internacional, las Ligas Nacionales y las personas físicas que se asocian a ellas. Aprobada por la Organización de las Naciones Unidas para la Educación la Ciencia y la Cultura (UNESCO), y posteriormente por la Organización de las Naciones Unidas (ONU)
Preámbulo
Considerando que todo animal posee derechos, Considerando que el desconocimiento y desprecio de dichos derechos han conducido y siguen conduciendo al hombre a cometer crímes contra la naturaleza y contra los animales, Considerando que el reconocimiento por parte de la especie humana de los derechos a la existencia de las otras especies de animales constituye el fundamento de la coexistencia de las especies en el mundo, Considerando que el hombre comete genocidio y existe la amenaza de que siga cometiéndolo, Considerando que el respeto hacia los animales por el hombre está ligado al respeto de los hombres entre ellos mismos, Considerando que la educación debe enseñar, desde la infancia, a observar, comprender, respetar y amar a los animales. Se proclama lo siguiente:
Artículo 1.
Todos los animales nacen iguales ante la vida y tienen los mismos derechos a la existencia.
Artículo 2. a) Todo animal tiene derecho al respeto. b) El hombre, en tanto que especie animal, no puede atribuirse el derecho de exterminar a los otros animales o de explotarlos violando ese derecho. Tiene la obligación de poner sus conocimientos al servicio de los animales. c) Todos los animales tienen derecho a la atención, a los cuidados y a la protección del hombre.
Artículo 3. a) Ningún animal será sometido a malos tratos ni actos crueles. b) Si es necesaria la muerte de un animal, ésta debe ser instantánea, indolora y no generadora de angustia.
Artículo 4. a) Todo animal perteneciente a una especie salvaje, tiene derecho a vivir libre en su propio ambiente natural, terrestre, aéreo o acuático y a reproducirse. b) Toda privación de libertad, incluso aquella que tenga fines educativos, es contraria a este derecho.
209
Artículo 5.
a) Todo animal perteneciente a una especie que viva tradicionalmente en el entorno del hombre, tiene derecho a vivir y crecer al ritmo y en las condiciones de vida y de libertad que sean propias de su especie. b) Toda modificación de dicho ritmo o dichas condiciones que fuera impuesta por el hombre con fines mercantiles, es contraria a dicho derecho.
Artículo 6. a) Todo animal que el hombre ha escogido como compañero tiene derecho a que la duración de su vida sea conforme a su longevidad natural. b) El abandono de un animal es un acto cruel y degradante.
Artículo 7. Todo animal de trabajo tiene derecho a una limitación razonable del tiempo e intensidad del trabajo, a una alimentación reparadora y al reposo.
Artículo 8. a) La experimentación animal que implique un sufrimiento físico o psicológico es incompatible con los derechos del animal, tanto si se trata de experimentos médicos, científicos, comerciales, como toda otra forma de experimentación. b) Las técnicas alternativas deben ser utilizadas y desarrolladas.
Artículo 9. Cuando un animal es criado para la alimentación debe ser nutrido, instalado y transportado, así como sacrificado, sin que de ello resulte para él motivo de ansiedad o dolor.
Artículo 10. a) Ningún animal debe ser explotado para esparcimiento del hombre. b) Las exhibiciones de animales y los espectáculos que se sirvan de animales son incompatibles con la dignidad del animal.
Artículo 11. Todo acto que implique la muerte de un animal sin necesidad es un biocidio, es decir, un crimen contra la vida.
Artículo 12. a) Todo acto que implique la muerte de un gran número de animales salvajes es un genocidio, es decir, un crimen contra la especie. b) La contaminación y la destrucción del ambiente natural conducen al genocidio.
Artículo 13. a) Un animal muerto debe ser tratado con respeto. b) Las escenas de violencia en las cuales los animales son víctimas, deben ser prohibidas en el cine y en la televisión, salvo si ellas tienen como fin el dar muestra de los atentados contra los derechos del animal.
Artículo 14. a) Los organismos de protección y salvaguarda de los animales deben ser representados a nivel gubernamental. b) Los derechos del animal deben ser defendidos por la ley, como lo son los derechos del hombre.
206
210
Películas recomendadas
▪ Mercury Rising
▪ Una mente maravillosa
▪ Rain Man
▪ El pequeño Tate
▪ Una relación peligrosa
▪ Matilda
▪ La soledad de los números primos
▪ Amarga pesadilla
Libros recomendados
▪ Una mente maravillosa
(biografía de John Forbes Nash escrita por Sylvia Nasar na que se basea a película
homónima)
▪ Matilda
(libro escrito por Roald Dahl)
▪La soledad de los números primos (primeira novela de Paolo Giordano)
211
”Pasaban 7 minutos da media noite. O can estaba deitado na
herba, no medio do xardín dianteiro da casa da señora
Shears.(...) Pero o can non estaba correndo nin durmindo. O
can estaba morto. O can tiña cravada unha forca de xardín.
As gallas da forca debérano traspasar e chegar ao chan
porque a forca non caera (...)
Gústanme os cans. Un sempre sabe o que está a pensar un
can. Ten catro estados de ánimo. Contento, triste, anoxado e
concentrado. Ademais os cans son fieis e non din mentiras
porque non falan.
(...)
Volvín rodar pola herba e apertei de novo a fronte contra o
chan, e fixen ese ruído que Pai chama rosmido. Fago ese
ruído cando me entra na cabeza demasiada información dende o
exterior (...)
O policía colleume do brazo e fíxome poñerme de pé.
Non me gustou que me tocase así.
E entón foi cando lle batín”.
(Ed. Rinoceronte)
212
”Pasaban 7 minutos de la medianoche. El perro estaba
tumbado en la hierba, en medio del jardín de la casa de la
señora Shears (...) Pero el perro no estaba corriendo o
dormido. El perro estaba muerto. De su cuerpo salía un
horcón. Las púas del horcón debían de haber atravesado al
perro y haberse clavado en el suelo, porque no se había caído
(...)
Me gustan los perros. Uno siempre sabe qué está pensando
un perro. Tiene cuatro estados de ánimo. Contento, triste,
enfadado y concentrado. Además, los perros son fieles y no
dicen mentiras porque no hablan.
(...)
Volví a rodar sobre la hierba y pegué la frente al suelo otra
vez e hice ese ruido que Padre llama gemido. Hago ese ruido
cuando llega demasiada información a mi cabeza desde el
mundo exterior (...)
El policía me agarró y me hizo ponerme en pie.
No me gustó que me tocara de esa forma.
Y entonces le pegué.”
(Ed. Salamandra, 22ª edicion)
213
