UNIVERSITETI I GJAKOVËS “FEHMI AGANI”

FAKULTETI I MJEKËSISË

DREJTIMI: MAMI

PUNIM DIPLOME

Tema: Roli i mamise në raste të shperthimit të epidemive spitalore

te të posalindurit

Mentor i punimit: Kandidatja:

Prof. Ass. Dr. Antigona Ukëhaxhaj Dorentina Krasniqi

Gjakovë, 2020

2

Deklaratë studentore

Unë, Dorentina Krasniqi studente e Universitetit të Gjakovës”Fehmi Agani”-Fakulteti

Mjekësisë nën përgjegjësinë time deklaroj se punimi i titulluar”Roli i mamisë në raste të

shperthimit të epidemive spitalore te të posalindurit” është punimi im original.E gjithë literatura

dhe burimet tjera që kam shfrytëzuar gjatë punimit janë të listuara në referenca dhe plotësisht

të cituara.Nga fillimi deri në përfundimin e këtij punimi kam rrespektuar dhe jam mbështetur

në gjithë rregulloren për “Hartimin e Temës së Diplomës”të përcaktuar nga Universiteti i

Gjakovës”Fehmi Agani”

Falenderimet

Gjatë këtyre viteve studimi, u jam mirënjohëse familjes që më ndihmuan dhe më qëndruan

pranë duke më përkrahur dhe mbështetur në çdo aspekt.Falenderim i veçantë është për të

nderuarën mentoren time Prof.Ass.Dr. Antigona Ukëhaxhaj e cila me ndihmën e pakursyer

ishte e gatshme për të më dhënë këshilla, sugjerime, përkrahje dhe mendime për realizimin dhe

përfundimin e punimit të temës së diplomës.

Faleminderit të gjithëve!

3

Përmbajtja Abstrakti .................................................................................................................................................. 4

I. HYRJE ................................................................................................................................................. 5

1. ROLI I MAMIVE NË GJINEKOLOGJI ............................................................................................ 6

1.1. Parimet e kujdesit ndaj pacientes në gjinekologji ........................................................................ 7

1.2. Çfarë është Epidemia spitalore ? .................................................................................................. 9

1.3. Shembuj të epidemisë .................................................................................................................. 9

1.4. Llojet e infeksionit ..................................................................................................................... 10

1.4.1. Mikroorganizmat ..................................................................................................................... 10

1.4.2. Bakteret Patogjene .................................................................................................................. 11

1.5. Etiologjia e infeksioneve në mesin e të porsalindurve ............................................................... 12

1.5.1. Faktorët e rrezikut për infeksione neonatale .......................................................................... 12

1.5.2. Faktorët kontribues për infeksionet e lidhura me shëndetin ................................................... 13

1.5.3. Barra e infeksioneve të asociuara shëndetësore ..................................................................... 13

1.5.4. Barra e HAI - Azia Juglindore ................................................................................................ 14

1.5.5. Infektimet (sepsis) neonatal në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme (LMIC) ............ 14

1.6. Patogjene të zakonshme që shkaktojnë infeksione neonatale .................................................... 14

1.7. Parandalimi i infeksionit tek të sapolindurit që kërkojnë kujdes të specializuar ....................... 15

1.8. Hapësira për objektet me të sapolindurit .................................................................................... 17

1.9. Programi për Parandalimin e Infeksioneve Spitalore................................................................. 17

1.10. Komiteti kombëtar për parandalimin dhe kontrollin e infeksioneve spitalore ......................... 18

1.11. Roli i stafit infermieror ............................................................................................................ 19

1.12. Protokoll mbi Higjienen Optimale te Duareve......................................................................... 20

1.13. Teknikat e larjes se duarve ....................................................................................................... 21

1.14. Larja e duareve para operacioneve ........................................................................................... 21

1.15. Metodat Kryesore të Sterilizimi ............................................................................................... 24

1.15.1. Dezinfektantë specifik për duart ........................................................................................... 25

1.16. Veshjet Uniformat e Personelit shëndetësor ............................................................................ 26

1.17. Higjiena e Ambientit të Spitalit .............................................................................................. 28

2. QËLLIMI .......................................................................................................................................... 29

3. MATERIALI DHE METODAT E PUNËS ..................................................................................... 29

4. Rezultatet .......................................................................................................................................... 30

5. Përfundim .......................................................................................................................................... 36

6. REZYME .......................................................................................................................................... 37

7. LITERATURA ................................................................................................................................. 38

8. Cv e Kandidates ................................................................................................................................ 39

4

Abstrakti

Foshnjat e lindura spitalore në vendet në zhvillim janë në rrezik të rritur nga infeksione

neonatale për shkak të praktikave të dobëta të kontrollit intrapartum dhe pas lindjes. Ne

rishikuam të dhënat nga vendet në zhvillim mbi shkallët e infeksioneve neonatale midis bebeve

të lindura në spital, gamën e patogjenëve, rezistencën antimikrobike dhe ndërhyrjet për

kontrollin e infeksionit. Shkalla e raportuar e infeksioneve neonatale ishte 3 20 herë më e lartë

se sa ato të raportuara për foshnjet e lindura në spital në vendet e industrializuara. Klebsiella

pneumoniae, shufra të tjerë negativë gramë (Escherichia coli, Pseudomonas spp, Acinetobacter

spp), dhe Staphylococcus aureus ishin patogjenët kryesorë midis 11471 izoluar të rrjedhës së

gjakut. Këto infeksione shpesh mund të paraqiten menjëherë pas lindjes. Rreth 70% nuk do të

mbulohen nga një regjim empirik i ampicilinës dhe gentamicinës, dhe shumë mund të jenë të

pa trajtueshëm në mjediset e kufizuara të burimeve. Morbiditeti, vdekshmëria, kostot dhe efekti

i pafavorshëm në sjelljen e shëndetit të ardhshëm të kërkuar nga komunitetet paraqesin pengesa

për përmirësimin e rezultateve neonatale në vendet në zhvillim. Ndërhyrjet me kosto të ulët,

"bundled" duke përdorur qasje të përmirësimit të cilësisë së sistemeve për kontrollin e

përmirësuar të infeksionit janë të mundshme, por duhet të mbështeten nga prova në mjediset e

vendit në zhvillim.1

Punimi i diplomës përfshin: 44- faqe

8- tabela

5- foto

5 - grafikone

1 Zaidi AK1, Huskins WC, Thaver D, Bhutta ZA, Abbas Z, Goldmann DA., Hospital-acquired neonatal infections in developing countries,

5

I. HYRJE

Kontrolli i infeksioneve në institucionet shëndetësore është një standard i cilësisë dhe ka rol

qenësor për mirëqenien dhe sigurinë e të sëmurëve, punonjësve shëndetësorë dhe vizitorëve.

Kjo disiplinë përfshin shumicën e reparteve përbrenda spitalit dhe përmbledh çështjet që i

përkasin cilësisë, menaxhimit të rrezikut për infektim, udhëheqjes klinike, shëndetit dhe

sigurisë në vendin e punës.

Të gjitha institucionet shëndetësore patjetër duhet ta kenë përbrenda strukturës së tyre

organizative programin e kontrollit të infeksioneve. Ky program duhet të ketë dy pikësynime:

- të ulë në minimum shkallën e infeksioneve nozokomiale, dhe

- të mbrojë personelin shëndetësor dhe vizitorët nga rreziqet eventuale të infektimit

Drejtori ekzekutiv apo drejtori mjekësor i spitalit apo i institucioneve të tjera shëndetësore

duhet të jetë përgjegjës absolut për sigurinë dhe cilësinë e shërbimeve të ofruara përbrenda

institucionit që drejton. Ata duhet të sigurojnë të gjitha parakushtet për organizimin e

praktikave efektive të kontrollit të infeksioneve, për mbarëvajtjen e punës së ekipit që merret

me çështjet e kontrollit të infeksioneve si dhe të Komitetit për Kontroll të Infeksioneve. Nëse

institucioni shëndetësor është shumë i vogël për të mbështetur një strukturë të këtillë, atëherë

duhet të sigurojë këshillime nga eksperti për kontroll të infeksioneve në intervale të rregullta

kohore. Në rast nevoje, si p.sh. gjatë ndonjë shpërthimi akut të infeksioneve, këto këshillime

mund të jenë edhe më të shpeshta. Njëkohësisht edhe institucionet që ofrojnë mjekim shtëpiak

duhet t’i ofrojnë personelit të tyre njohuri paraprake profesionale të kontrollit dhe të

parandalimit të infeksioneve.

6

1. ROLI I MAMIVE NË GJINEKOLOGJI

Reparti i Gjinekologjisë-Obstetrikës shpesh është portretizuar si një vend plot me foshnja të

ëmbla dhe prindër të lumtur, madje kujdesi për foshnjën që në ditën e parë të jetës tingëllon si

një punë e ëndrrave, mirëpo kjo nganjëherë është një ide e gabuar pasiqë ka edhe një anë tjetër.

Një pjesë e rëndësishme e punës së mamisë në Gjinekologji sillet rreth shtatzanisë dhe lindjes

mirëpo mamitë shpesh e gjejnë veten duke u kujdesur për gratë që vuajnë nga sëmundje

riprodhuese -si kanceret e sistemit riprodhues, çrregullime hormonale, sterilitetapo probleme

të tjera obstetrikale dhe gjinekologjike.2 Sipas përkufizimit të OBSH-së: "Mamia përfshinë

kujdesin e grave gjatë shtatzanisë, si në periudhën para, gjatë dhe pas lindjes, si dhe në kujdesin

e të porsalindurit. Ai/Ajo përfshinë masa që synojnë parandalimin e problemeve shëndetësore

në shtatzani, zbulimin e kushteve jonormale, prokurimin e ndihmës mjekësore, kur është e

nevojshme, dhe ekzekutimin e masave emergjente në mungesë të ndihmës mjekësore".3

Kujdesi për pacientet natyrisht është përgjegjësia parësore e një mamie.

- Mamitë janë përgjegjëse për një vlerësim fillestar të pacientes.

- Mamia kryen vlerësimin fizik, mbledh informacion në lidhje me historinë e shëndetit

të pacientes dhe gjendjen aktuale shëndetësore.

- Përpilon të dhënat epacientes dhe i ruan ato në kompjuter.

- Ofron kujdes të drejtpërdrejtë për gratë shtatzëna dhe foshnjat.

- Mamitë duhet siguruar rehati pacienteve gjatë, para dhe pas lindjes së foshnjës.

- Trajton kujdesin post-partum për foshnjat dhe nënat.

- Mamia mund të punojë edhe si një edukatore duke ndihmuar gratë të mësojnë më shumë

për trupin e tyre dhe se si të kujdesen për veten e tyre si duhet.

- Mamitë duhet të edukojnë pacientet për atë se çfarë e presin gjatë, para dhe pas lindjes

së foshnjës, ose kalimin nëpër një procedurë kirurgjike.

- Mamitë edukojnë pacientet në lidhje me ushqimin e duhur dhe stërvitjet e duhura,

shpjegon kushtet mjekësore dhe trajtimet dhe ju japin informata dhe udhëzime mbi

ilaçet.

- Ruajnë pastërtinë e repartit, duke parandaluar infeksionin.4

2 Clayton Browne,"Duties of an OB-GYN Nurse", Work Life 2016, f. 24 3 DBMI,Iris Naska"Mjeku dhe Komuniteti ", Qershor, 2016, Cap; 10,"5 Maj, Dita Ndërkombëtare e Mamive", fq; 72, 73 4 EveryNurse.org, Becoming an Obstetrice Nurse, 2016

7

1.1. Parimet e kujdesit ndaj pacientes në gjinekologji

Praktika e gjinekologjisë, ashtu si të gjitha degët e tjera të mjekësisë, bazohet në parimet etike

që drejtojnë kujdesin e pacientes. Këto parime dhe koncepte krijojnë një strukturë për

vendimarrjen etike, që përfshinëtë gjitha aspektet e kësaj praktike:

• Autonomia nënkupton atëherë kur pacientja është e aftë të veprojë me dashje, në

mënyrën që mendon se duhet dhe pa pasur ndikim nga ana e personelit

shëndetësor.Ky parim ështëbazë në lidhje me parimet e kujdesitshëndetësor.5

• Dashamirësia është detyrimi për të promovuar mirëqenien e të tjerëve.

• Dashakeqësia është akti i kryerjes së veprave të këqija (jo dashakeqësia e detyron

dikë të shmangë kryerjen e veprave të këqija).

• Konfidencialiteti është e drejta e një personi për të vendosur se në ç‘mënyrë dhe

kujt do t‘ikomunikohet informacioni mjekësor personal. Pacientja që kërkon

ndihmë nga një profesionist shëndetësor, ka të drejtën të garantohet që

informacioni i shkëmbyer gjatë këtij ndërveprimi, është privat. Privatësia është

thelbësore për raportin e besuar midis mamisë dhe pacientes.

• Marrëveshja është e lidhur midis dy ose më shumë palëve për kryerjen e një

veprimi.

• Raporti i lënë në mirëbesim është një raport i themeluar mbi besimin dhe

besnikërinë.

• Drejtësia është e drejta e individëve për të pretenduar atë që është e përshtatshme,

duke u bazuar në vetitë ose në karakteristikat personale të caktuara.6

5 Thomas R. McCormick, Senior Lecturer Emeritus,"Principles of Bioethics", University of Washington, Tetor, 2013 6 Jonathan S. Berek, "Gjinekologjia", Shkup, 2014, Cap; 2. Parimet e praktikës, fq; 28

8

• Miratimi i informuar është pranimi nga ana e pacientes e një ndërhyrjeje mjekësore

pas zhvillimit të përshtatshëm të natyrës së procedurës, risqet dhe përfitimet e saj

dhe alternativat. Miratimi i informuar është një proces që përfshin një shkëmbim

informacioni në drejtim të arritjes së të kuptuarit reciprok dhe vendimarrjes së

informuar.

• E drejta për privatësi e ndalon një profesionistë shëndetësorë të tregojë një

informacion në lidhje me pacienten, nëse kjo e fundit nuk i'a jep këtë privilegj.

• Miratimi i informuar ështe një proces në të cilin mjeku edukon pacienten rreth

gjendjes mjekësore, eksploron vlerat e saj dhe informon atë rreth risqeve dhe

përfitimeve të trajtimit dhe alternativave mjekësore të arsyeshme.

• Për fëmijët, prindërit janë vendimmarrësit zëvëndësues, me përjashtim të rasteve

në të cilat vendimi nuk është kërcënues për jetën dhe mund të jetë një vendim që

një fëmijë mund ta marrë më vonë, kur të jenë formuar besimet dhe vlerat në

moshën e rritur.

• Kërkimet shkencore mbi rezultatet e kujdesit të ofruar nga gjinekologët ose të

ndikuara në mënyrë të pafavorshme nga sistemi aktual për financimin e kujdesit

shëndetësor (aspektet financiare, matjet e cilësisë së jetës, mbijetesa,

sëmundshmëria dhe vdekshmëria), do ta lejojë këtë diciplinë të ketë një vend në

përcaktimin e vendimeve lidhur me kujdesin shëndetësor të grave.6

• Marrja e pëlqimit nga pacientja përpara çdo ndërhyrjes hëndetësore është e

domosdoshme.

• Pacientja ka të drejtë të mos pranojë ose të ndërpresë çdo ndërhyrje mjekësore.

Pasojat e mospranimit ose të ndërprerjes së ndërhyrjes duhet t’i shpjegohen me

kujdes pacientes.

• Çdo paciente ka të drejtë për të hyrë në të gjitha llojet e informacionit në lidhje me

gjendjen e saj shëndetësore, shërbimeve shëndetësore dhe si t’i përdorin ato dhe të

jetë në gjendje të marrëpjesë aktivisht në vendimet që lidhen me shëndetin e saj.

Këto infomacione janë parakusht për çdo lloj procedure e trajtimi shëndetësor,

duke përfshirë edhe pjesëmarrjen në eksperimente.7

7 "Karta e të Drejtave të Pacientëve", 19 Maj, 2016. Shoqata e të Drejtave të Pacientëve në Kosovë

9

1.2. Çfarë është Epidemia spitalore ?

Konsistenca është një faktor i përbashkët që karakterizon një sëmundje. Disa sëmundje mund

të përhapen shumë shpejt dhe mund të rriten përtej numrit të pritur të individëve në një vend

dhe kohë të caktuar. Një epidemi është shfaqja e një sëmundjeje që prek një pjesë të madhe të

popullsisë në një zonë të gjerë gjeografike në një kohë të caktuar. Një epidemi është një

sëmundje ngjitëse, ngjitëse ose virale që prek shumë individë në një zonë të caktuar. Për

shembull, nëse një shpërthim i gripit të derrit ka ndodhur në Kinë, do të quhet një epidemi për

sa kohë që sëmundja është e kufizuar në Kinë. Një dukuri epidemike është më e madhe se rastet

e pritura zakonisht për një sëmundje apo infeksion të veçantë.

1.3. Shembuj të epidemisë

Së pari, le të shohim një shembull epidemie. Në vitin 1976, Ebola u zbulua për herë të parë në

Afrikë. Sëmundja virale mendohet të ketë origjinën nga gorillat, shkopinjtë e frutave ose

shimpanzetë. Që nga ajo kohë, shpërthimet e sëmundjes kanë qenë të zakonshme. Megjithatë,

shpërthimi i vitit 2014, i cili filloi në Afrikën Perëndimore, u përhap në të gjithë rajonin e

Afrikës Perëndimore. Epidemia vrau mijëra njerëz që pretendonin jetën e pesëdhjetë deri

nëntëdhjetë për qind të të infektuarve. Qëllimi i kontrollit të infeksionit është parandalimi dhe

minimizimi i infeksioneve spitalore tek të sëmurët dhe punonjësit e shëndetësisë, që vijnë si

rrjedhojë e përkujdesjes mjekësore. Në këtë udhërrëfyes janë përshkruar metodat më të

rëndësishme për të arritur dy pike synime: Parandalimi ose ulja në minimum e shkallës së

infeksioneve spitalore, dhe mbrojtja e personelit shëndetësor dhe vizitorëve nga rreziqet

eventuale të Infektimit

Infeksionet spitalore ose të quajtura ndryshe infeksione nozokomiale mund të përkufizohen si

mëposhtë: “Një infeksion që pacienti e merr gjatë kohës që është i shtruar në spital për arsye

ose gjendje të tjera”. Pra ky infeksion nuk ishte prezent në momentin e shtrimit të pacientit në

spital. Infeksionet spitalore përfshijnë infeksionet e marra në spital, të cilat mund të shfaqen

edhe pas daljes së pacientit nga spitali si dhe ato që prekin stafin mjekësor që punon në

spital.Faktorët që ndikojnë në përhapjen e Infeksioneve spitalore faktorët mikrobiale

gjatështrimit në spital pacienti ekspozohet ndaj njënumri të madh mikroorganizmash por

kontakti midis tyre jo gjithmonë rezulton në shfaqjen e një sëmundjeje klinike. Ka disa faktorë

te tjerë që influencojnë natyrën dhe shpeshtësinë e infeksioneve spitalore.Mundësia që

ekspozimi ndaj një mikroorganizmi të shkaktojë sëmundje qe pjesërisht varet nga

karakteristikat e mikroorganizmit. Infeksionet mund të shkaktohen në spital nga transmetimi i

një mikroorganizmi nga një person tek tjetri ose mund të shkaktohen nga flora e vetëpacientit

(infeksion endogjen). Disa mikroorganizma mund të merren nga objekte ose substanca të cilat

janë kontaminuar nga një pacient tjetër (infeksion mjedisor).Progresi në trajtimet me

antibiotikëtë infeksioneve bakteriale ka bërë që vdekshmëria nga sëmundjet infektive tëulët

ndjeshëm.

10

Predispozicioni i Pacientit për të marrë Infeksione Spitalore Mosha, imuniteti i dobësua,

procedurat e shumta terapeutike dhe diagnostike janë disa nga faktorët që e bëjnë pacientin më

të predispozuar për tëmarrë infeksione spitalore. 8 Fëmijët dhe të moshuarit janë mëpak

rezistente ndaj infeksioneve. Pacientët me sëmundje kronike si:tumore malinje, leucemi,

diabet, insuficiencë renale, AIDS janë më të predispozuar ndaj infeksioneve. Këto të fundit

mikroorganizma të cilët në përgjithësi nuk shkaktojnë sëmundje (p.sh.:mikroorganizma që janë

pjesë e florës bakteriale të njeriut) por që shndërrohen në patogjen kur imuniteti është i

kompromentuar. Barnat imunosupresore ose rrezatimi e ulin rezistencën ndaj infeksioneve.

Dëmtime të lëkurës ose mukozave si dhe keq ushqyerja janë gjithashtu faktorë riskut. Shumë

procedura terapeutike dhe diagnostike moderne si:biopsitë, ekzaminimet endoskopike,

ventilimi dhe procedurat kirurgjikale e rrisin ndjeshëm riskun për infeksione. Faktorët Mjedisor

Pacientët me infeksione ose që mbartin mikroorganizma patogjen janë burim infeksioni për

pacientët e tjerë si dhe për stafin mjekësor. Pacientët të cilët infektohen në spital janë një burim

tjetër infeksioni. Mbipopullimi në ambientet spitalore, transferimet e shpeshta të pacientëve

nga një repart në tjetrin si dhe përqendrimi i pacientëve më të predispozuar për infeksione në

të njëjtën hapësirë, ndikojnë në përhapjen e infeksioneve spitalore.Rezistenca Bakteriale

Mbipërdorimi i antibiotikëve për terapi ose në formë profilaksie ka bërë qënë shumë raste ato

të jenë më pak të efektshëm për shkak të zhvillimit të rezistencës ndaj tyre.Kur një antibiotik

përdoret gjerësisht, bakteret rezistente ndaj këtij bari mund të përhapen në të gjithë spitalin

duke shkaktuar kështu endemi. Ky problem është veçanërisht kritik në vendet në zhvillim ku

antibiotikët më të shtrenjtë të linjës së dytë mund të mos jenë të disponueshëm.8

1.4. Llojet e infeksionit

1.4.1. Mikroorganizmat

Ka disa lloj patogjenësh që mund të shkaktojnë infeksione spitalore. Mikroorganizmat

infektues janë të ndryshëm në popullata pacient të ndryshëm, në ambiente shëndetësore dhe

vende të ndryshme të botës.

Bakterjet më të shpeshtë që shkaktojnë infeksione spitalore janë ato patogjene. Bakterjet mund

të ndahen në bakterje të padëmshme dhe baktere patogjene.Bakteret e padëmshme gjenden në

florën bakteriale të njerëzve. Ato kane një rol të rëndësishëm mbrojtës duke parandaluar

kolonizimin nga mikroorganizma patogjen. Por disa bakterje të këtij lloji mund të shkaktojnë

infeksion nëse imuniteti i bartësit (njeriut)është i kompromentuar. Për shembull E. Koli është

shkaktari kryesor i infeksioneve urinare.

8 https://kumti.com/cili-eshte-ndryshimi-midis-pandemise-dhe-epidemise/

11

1.4.2. Bakteret Patogjene

Bakteret patogjene janë më virulente dhe shkaktojnë infeksione (sporadike ose epidemike)

pavarësisht nga gjendja e bartësit. Për shembull bakteri gram pozitiv Stafilokoku Aureus

shkakton një numër të madh infeksionesh të mushkërive, kockave, zemrës dhe infeksione në

gjak dhe zakonisht janë rezistentë ndaj antibiotikëve.

Ka disa viruse që mund të transmetohen në spitale, përfshirë këtu viruset e hepatitit Bdhe C që

mund të transmetohen nëpërmjet kontaktit dorë-gojë ose me anëtërrugës fekale-orale. Edhe

viruse të tjerë si: HIV, virusi influencës, virusi herpes simpleksdhe virusi varicela zoster

gjithashtu mund të transmetohen në spital.

Infeksion që shfaqet tek një pacient si rezultat i kujdesit të marrë në një institucion shëndetësor

dhe nuk ishte i pranishëm në kohën e arritjes në aftësi.

• Tartesitë e HAI në ose pas datës së 3-të të një misioni në institucionin shëndetësor (Dita e

pranimit është dita 1) ose në ditën ose ditën pas shkarkimit nga institucioni. • Zëvendëson

infeksionin e përdorur më parë "nosocomial" ose "spitalor" sepse provat kanë treguar që këto

infeksione mund të prekin pacientët në çdo mjedis ku ata marrin kujdes shëndetësor.

Infeksioni i të porsalindurit që shfaqet pas lindjes në një institucion të kujdesit shëndetësor.

• Shpesh përdoren afatet kohore ndërmjet 72 orë dhe 7 ditë.9

• Infeksionet që ndodhin në ditën e lindjes / pranimit ose një ditë më pas nuk janë infeksione

të lidhura me kujdesin shëndetësor.

9 Gaurav Sharma, Nabila Zakaand TedbabeHailegebriel;Infection Prevention Control at Neonatal Intensive Care Units; UNICEF, New York (2018), f. 10

12

1.5. Etiologjia e infeksioneve në mesin e të porsalindurve

1.5.1. Faktorët e rrezikut për infeksione neonatale

Faktorët e rrezikut për infeksione neonatale • Pesha e ulët e lindjes

(ELBW> VLBW)

• Mosha gestacionale e re

• Imunologjia e foshnjës:

Imuniteti i imunocomprom,

nivele të papjekura, të

paefektshme dhe joadekuate

të antitrupave

• Bashkëpërfshirjet (p.sh.:

kushtet kongjenitale)

Faktorët e rrezikut të lidhura me kujdesin

që rrisin rrezikun e infeksionit • Qëndrim i kujdesit intensiv

• Prania e pajisjeve mjekësore invazive

• Ushqimi Parenteral

• Terapia antimikrobike e cila mund të çojë në

infeksione të shumta të rezistencës ndaj

organizmit ndaj ilaçeve (MDRO)

• Mbingarkesa dhe mirëkuptimi

• Paraqitja e lagjes (mbytet, ndarja e shtratit)

• Përdorimi i elektrodave / sondave të kokës

fetale

• Kontakt me familjen e kolonizuar / të

infektuar, vizitorët ose punonjësit e kujdesit

shëndetësor

• Afërsia e foshnjeve të kolonizuara.

• Gjatësia e shtuar e qëndrimit

13

1.5.2. Faktorët kontribues për infeksionet e lidhura me shëndetin

• Hapësira e shtratit më pak se 1 metër (3 metra) larg

• Pajtueshmëri e ulët me praktikat e higjenës së duarve

• Burime të kufizuara për izolim ose bashkim (grupimi i bebeve me të njëjtën

gjendje së bashku)

• Mungesa e praktikuesve të trajnuar për IPC dhe mundësi të kufizuara për

trajnim të stafit

• Rritja e përdorimit të procedurave komplekse mjekësore dhe kirurgjikale

• Rritja e përdorimit të pajisjeve mjekësore invazive (p.sh., ventilatorët

mekanikë, linjat qendrore intravenoze)

• Ndotje pa dashje e furnizimeve të përgatitura / euticals farmaceutikë (p.sh.,

lëngu IV, formula për foshnje, medikamente të përgjithshme)

• Praktikat e pastrimit, dezinfektimit dhe sterilizimit suboptimal

• Esistencë antibiotike për shkak të përdorimit të tepërt të antibiotikëve me

spektër të gjerë.10

1.5.3. Barra e infeksioneve të asociuara shëndetësore

Ndryshimet në përkufizime dhe raportimi nënkupton se barra e saktë globale e HAI-ve është e

vështirë të përcaktohet

• Incidencë më e lartë në NIKU sesa NjQN-të e tjera për shkak të cenueshmërisë unike të

foshnjeve dhe faktorëve të rrezikut mjedisor specifik për NICUs Shtetet e Bashkuara të

Amerikës:

• 1.7 milion në vit, duke shkaktuar afro 99,000 vdekje dhe morbiditet të rëndë (Klevens 2007;

Stone 2009; Hooven 2014).

• 33,000 foshnje diagnostikohen me HAI çdo vit në NICUs (Klevens 2007).

• Llojet e HAI-ve në NICU (Polin 2012; Hooven 2014)

• Infeksionet e linjës qendrore të lidhura me rrjedhën e gjakut (CLABSI)

• Pneumoni

• Infeksione të lëkurës dhe indeve të buta, traktit urinar dhe sistemit nervor qendror 9

10 Gary French, Patricia Lynch and Candace Friedman, Kontrolli i infeksioneve: Parimet themelore dhe edukimi, Prishtinë 2004,

14

1.5.4. Barra e HAI - Azia Juglindore

• Prevalenca e përgjithshme 9% (7.2 - 10.8%)

• Dendësia e incidencës: 20 për 1000 ditë ICU

• Vdekshmëria e shoqëruar

• Gjatësia e tepërt e qëndrimit: 5-21 ditë Llojet e infeksionit

• Infeksione të Rrjetit Qendror të gjakut të Asociuar nga Linja Qendrore - 4.7 / 1000 ditë kateter

(95% CI: 2.9-6.5)

• Pneumonia e Ventilatorit të Asociuar - 14,7 / 1000 ditë ventilator (95% CI: 11.7 - 17.7)

• Infeksioni i Traktit urinar i Asociuar nga Kateteri - 8.9 / 1000 ditë kateter (95% CI: 6.2 11.7)

• Infeksioni i sitit kirurgjikal - 7.8% (95% CI: 6.3 - 9.3%)

1.5.5. Infektimet (sepsis) neonatal në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme (LMIC)

• Foshnjat e lindura spitalore në MIC janë në rrezik të infeksioneve duke marrë parasysh

praktikat e dobëta të kontrollit të infeksionit.

• Sepsë neonatale mund të jetë fillimi i hershëm ose i vonë.

• Patogjene të mëdha: Klebsiella pneumoniae, Escherichia coli, Pseudomonas spp,

Acinetobacter spp dhe Staphylococcus aureus.

• Rreth 70% rezistent ndaj ampicilinës dhe gentamicinës dhe shumë prej tyre mund të jenë të

pa trajtueshme

• Shoqëruar me vdekshmëri të lartë, sëmundshmëri dhe kosto të trajtimit që paraqesin pengesa

për përmirësimin e sjelljes që kërkojnë shëndetin.9

1.6. Patogjene të zakonshme që shkaktojnë infeksione neonatale

Infeksionet bakteriale Infeksionet virale Group B streptococcus

Stafilokoku aureus

Chlamydia

Gonorea

Listerioza

Tetanos

Sifilisi

Hepatiti B

Hepatiti C

Virusi i herpesit të thjeshtë

Virus mungesës së imunitetit njerëzor

Virusi i papillomës njerëzore

Virusi i gripit

Rubeola

Varicella

15

1.7. Parandalimi i infeksionit tek të sapolindurit që kërkojnë kujdes të specializuar

• Ndërsa niveli i kujdesit rritet, edhe rreziku i infeksionit.

• Kërkon zbatim më të rreptë dhe më vigjilent të praktikave të IPC sesa kujdesi për të gjithë

të porsalindurit

• Higjiena e duarve para dhe pas kontaktit me secilin foshnjë është thelbësore

• Mos ndarja e pajisjeve dhe furnizimeve midis foshnjave

• Parandalimi i marrjes së infeksionit nga ushqimet e ndotura, uji ose ajri

• Mbrojtja e foshnjës nga punonjësit e infektuar të kujdesit shëndetësor dhe vizitorët

• Përdorimi i paisjeve mjekësore invazive

• Respektimi i rreptë i teknikave aseptike

• Të porsalindurit që marrin kujdes në çerdhe, SCN, ose NICU janë të ekspozuar ndaj

foshnjeve të tjera dhe më shumë patogjenë në krahasim me foshnjat që ndodhen me nënat e

tyre

• Punëtorët e kujdesit shëndetësor duhet të kenë ekspertizë në përfshirjen e këtyre praktikave

të IPC në të gjitha aspektet e rrjedhës së punës në çdo kohë.

• Të posalindurit e sëmurë dhe të parakohshëm janë veçanërisht të prekshëm ndaj

organizmave të marra nga kontakti i duarve, qasjes në pajisje mjekësore invazive dhe

procedurave që ndodhin në NICU.

• Edhe shkeljet e vogla në IPC e vë në rrezik imunon e porsalindur në kompromis

• Përdorimi i shishkave me shumë dozë duhet të dekurajohet, nëse është e mundur

• Higjiena e mirë e duarve shumë e efektshme në zvogëlimin e të gjitha llojeve të HAI në

pacientët me NICU

• Punëtorët e kujdesit shëndetësor duhet të kryejnë larjen e duarve dhe krahëve lart mbi

bërrylat, me kujdes që të pastrojnë të gjitha pjesët e duarve dhe nën thonjtë para fillimit të

ndërrimit të tyre dhe para se të trajtojnë një të porsalindur.

• Duhet kohë e mjaftueshme për të larë dhe shpëlarë të gjitha pjesët e duarve. Higjiena e

kujdesshme e duarve midis pacientëve ka më shumë të ngjarë të përfitojë sesa gjatësia e

hyrjes së pastrimit të duarve në çerdhe.

16

• Punëtorët e kujdesit shëndetësor duhet të kryejnë higjenën e përpiktë të duarve para dhe pas

çdo kontakti me pacientin dhe pas kontaktit me pajisje të mundshme të kontaminuara të

pacientit.

• Veshja speciale për hyrje në NICU nuk kërkohet.

• Stafi dhe prindërit duhet të mbajnë fustane me mëngë të gjata nëse janë duke e trajtuar

foshnjën jashtë bassinet / krevat fëmijësh / det / inkubator.

• Fustanet e stafit duhet të hidhen pasi të keni kujdes për një foshnjë dhe një fustan i ri duhet

të vishen për trajtimin e foshnjës tjetër.

• Veshjet e prindërve duhet të hidhen në përfundim të vizitës.

• Veshjet duhet të vishen kur hyjnë në zonën e foshnjës (edhe nëse nuk merren me fëmijën)

në situatat e mëposhtme:

• Pritet ndotja me lëngje gjaku ose trupi (zbatohen Masat paraprake standarde.)

• Foshnja është në Masat paraprake të Kontaktit.

• Prindërit janë të shqetësuar për veshjen e tyre të ndotur. Parandalimi i infeksioneve në mes

reçeve të bebeve

• Mbulesa këpucësh ose këpucë speciale nuk kërkohen. Nuk ka asnjë përfitim të njohur, ai

merr burime, dhe duart mund të bëhen të kontaminuara kur vendosni dhe hiqni ato.

• Liri të sterilizuara ose autoklave për NICU nuk kërkohen

• Përdorni temperaturat dhe detergjentët e rekomanduar për të pastruar mbulesat e NICU

• Vishni ose mbuloni mbulesat e NICU gjatë transportit nga rrobat dhe ruajini në dollapë të

mbyllur për të parandaluar ndotjen

• Kur të dyshoni për një shpërthim?

* Nëse dy ose më shumë të porsalindur kanë të njëjtën gjendje (p.sh., infeksioni i lëkurës ose

sepsë me të njëjtin organizëm) ose një incidencë e një organizmi të ri ose të pazakontë ndodh

në të njëjtën kohë në një çerdhe ose NICU.

• Çfarë duhet të bëni në situata të shpërthimit:

• Filloni hetimet dhe masat për të ndaluar përhapjen e mëtejshme

• Përkushtoni punëtorët e kujdesit shëndetësor për secilën grup pacientësh pa lëvizje midis

grupeve të pacientëve.

• Masat e kontrollit duhet të monitorohen së bashku me ndonjë infeksion të ri për t'u siguruar

që ato kanë qenë efektive dhe problemi po zgjidhet.

17

• Në situata jo të shpërthimit, kushtojini punonjësve të kujdesit shëndetësor secilit grup

pacientësh, por me një fleksibilitet sipas rreziqeve dhe përfitimeve.9

1.8. Hapësira për objektet me të sapolindurit

Modeli i dizajnit Dhoma e mamive Njësia e kujdesit

special

NICU

Dhoma me shumë

pacientë

• 2.2 metra katrorë

(24 metra katrorë

neto) për foshnjë

• 1 metër (3 këmbë)

midis shtretërve

• 11.2 katror

metra (120 neto) këmbë katrore) për fëmijë

• 2.4 metra (8 këmbë) midis inkubatorit /

ngrohjes / bassinet / krevat fëmijësh

• Rrathë> 1.2 metra (4 metra) i gjerë

Dhoma teke

pacientesh

2.2 metra katrorë (24

metra katrorë neto),

të paktën 1 metër (3

këmbë) në të gjitha

drejtimet midis

krevat fëmijësh

•> 14 metra katrorë

(150 metra katrorë neto) > 14 metra

katrorë

(150 metra katrorë

neto)

• Rrugë të gjerë

2.4

metra (8

këmbë)

• Hapësira duhet të

shtohet

për lavamanët,

tavolinat,

dollapët, kompjuterët dhe

korridoret

1.9. Programi për Parandalimin e Infeksioneve Spitalore

Menaxhimi mjekësor dhe administrativ i spitalit duhet të mbështes fuqishëm programin e

hartuar për parandalimin e infeksioneve spitalore.Çdo autoritet shëndetësor duhet të hartojë një

program të brendshëm për të parandaluar infeksionet spitalore. Ky program duhet

• Të përcaktojë objektiva të qarta në përputhje me objektiva të tjera shëndetësore

kombëtare.

• Të përditësojë vazhdimisht praktikat që duhen ndjekur bazuar në udhërrëfyesin për

parandalimin e infeksioneve spitalore

• Të ngrenënjë sistem që monitoron infeksionet nozokomiale dhe të vlerësojnë se sa të

efektshme janë masat e ndërmarra

• Të trajnojnë stafin në mënyrë të vazhdueshme

18

Është e rëndësishme që ky program të drejtohet nga Ministria e Shëndetësisë dhe të zbatohet

nga institucionet e varura prej saj.6

1.10. Komiteti kombëtar për parandalimin dhe kontrollin e infeksioneve spitalore

Detyrat e komitetit kombëtar janë:

• Miraton strategjinë kombëtare për minimizimin dhe parandalimin e infeksioneve

spitalore.

• Miraton programet e punës për zbatimin estrategjisë.

• Miraton propozimet për ndryshime e shtesa në kuadrin ligjor dhe nënligjor përkatës.

• Miraton propozimet për ndryshime të rëndësishme organizative,për ngritjen e njësive

të kontrollit të infeksioneve spitalore në spitalet rajonale.

• Krijon grupe ekspertësh, që punojnë mbi detyrat e lëna në periudhën midis

dymbledhjeve të tij.

Komitetii autoritetit shëndetësor rajonal për Parandalimin dhe Kontrollin eInfeksioneve

Spitalore

Ky komitet duhet të bashkëpunojnë ngushtë dhe ti raportojë stafit mjekësor dhe atij

administrative të spitaleve të rajonit në mënyrë që programi të jetë sa më i efektshëm.Në raste

emergjence (shpërthim infeksionesh) komiteti duhet të organizojnë një takimsa më shpejt që të

jetë e mundur. Ekipika detyrat e mëposhtme:

1.Të rishikoj dhe miratoj planin e punës një vjeçar për parandalimin dhe mbikëqyrjen e

infeksioneve spitalore

2.Të shqyrtoj të dhënat epidemiologjike të mbledhura dhe të identifikoj zonat kuka nevojë për

ndërhyrje.

3.Të promovoj praktikën më të mire në të gjitha nivelet në institucionet shëndetësore.

4.Të siguroj që stafi të trajnohet mjaftueshëm për çështje që kanë lidhje mesiguri në dhe

parandalimin e infeksioneve spitalore.

5.Të shqyrtoj rrisqet që janë të lidhura me teknologjitë e reja para se ato të miratohen për

përdorim.

6.Të shqyrtoj situatat epidemike.

7.Të komunikoj dhe të bashkëpunoj me Njësitë për Parandalimin e Infeksioneve Spitalore të

ngritura në spitale.6

19

1.11. Roli i stafit infermieror

Detyra e stafit infermieror është të implementojë të gjitha praktikat që duhen ndjekur gjatë

kujdesit për pacientin në mënyrë që të parandalohen infeksionet spitalore. Kryeinfermieri ka

për detyre të:

• Marrë pjesë në njësinë e parandalimit të infeksioneve spitalore.

• Të përmirësoj teknikat infermierore, të cilat më pas aprovohen nga njësitë për

parandalimin e infeksioneve.

• Të jetë pjesë e programeve trajnuese për infermierët e spitalit.

• Të mbikëqyr implementimin e masave të duhura për parandalimin einfeksioneve

spitalore në fusha të specializuara,si p.sh.:në sallën e operacionit, në repartin e të

sapolindurve.

• Të monitoroj sa ndiqen praktikat e miratuara nga infermierët.

Infermieri që është përgjegjës për repartin ka për detyrë:

• Të siguroj higjienën në repart

• Të zbatoj teknikat aseptike

• Ti raportoj mjekut nëse vë re shenja infeksioni tek ndonjë nga pacientët që kanën

kujdesje.

• Të izolojëdhe ti marrë kulturë pacientit që shfaq shenja të ndonjë infeksioni të

transmetueshëm, nëse mjeku nuk është i disponueshëm për momentinsipas protokollit

përkatës.

• Të minimizojë ekspozimin e pacientëve ndaj infeksioneve. Infermieri përgjegjës për

parandalimin e infeksioneve spitalore, i cili është dhe pjesëtar I njësisë ka për detyrë:

• Identifikimin e infeksioneve spitalore.

20

• Investigimin e tipit tëinfeksionit dhe llojit të mikroorganizmit që e shkakton atë.

• Të marrëpjesënë trajnimin e stafit.

• Të marrëpjesënë investigimet që kryhen për shpërthimet e infeksioneve.

• Të vërë në dispozicion eksperiencëne tij për të këshilluar stafin mjekësor rreth

transmetimit të infeksioneve.7

1.12. Protokoll mbi Higjienen Optimale te Duareve

Për larjen e duarve duhet:

• Ujëi rrjedhshëm

• Produktet e duhura : sapun ose antiseptik në varësi të procedurës

• Mjetet e duhura të pakontaminuara për fshirjen the tharjen e duarëve

Për dezinfektimin e duarve :

Dezinfektant specifik Kur duhet te lahen duart :

1.Kur mjekojmë apo kryejme manipulime të vogla.

2. Kur ndihmojmë, pastrojmë dhe rregullojmë pacientin në krevat.

3. Para marrjes së ushqimit

4. Para shfrytëzimit të tualetit.

5. Para kryerjes së procedurave invazive .

6. Para dhe pas punimit te plageve, katetereve urinare dhe pajisjeve te tjera .

7. Para dhe pas mbartjes se dorezave.

8. Pas kontaktit me te semure qe jane te kolonizuar me mikroorganizma patogjene spitalore si

; Staph.aureus, Klebsjelle.11

11 http://qkcsaish.gov.al/images/sampledata/UPK%20per%20infeksionet%20spitalore.pdf

21

1.13. Teknikat e larjes se duarve

Procedurat e thjeshta të higjienës kufizohen vetëm për duart dhe kyçin e dorës dhe ato

kirurgjikale duhet tëpërfshijnë duart dhe parakrahun.

Procedurat ndryshojnë nëvarësi tëvlerësimit tëriskut .

• Kujdesi Rutinë

• Higjiena e duarve me sapun jo dezinfektant ose

• Dezinfektim higjenik i shpejte i duarve me solucion alkoolik

•Pastrim antiseptik i duarve-kujdes aseptik i pacientëve tëinfektuar

- Higjiena e duareve me sapun antiseptik duke ndjekur instruksionet e prodhuesit (p.sh. 1

minute).

- Ose higjienë e shpejtë dezinfektuese: si më parë

1.14. Larja e duareve para operacioneve

Pastrimi kirurgjikal i duarëve

1. Hiqen bizhuteritë dhe ora

2. Pervishen menget deri në brryl

3. Lahen duart dhe parakrahet

4. Perdoret ujë i rrjedhshem i ngrohtë

5. Perdoret sapun , mundesisht antibacterial

6. Lani te gjitha siperfaqet me kujdes , duke filluar nga kycet, kurrizin e dores, gishtat,

7. Per siperfaqen nën thonj mundësisht tëpërdoret furcë thonjsh kirurgjikale

8. Fërkohen duart me njëra-tjetrën deri ne 10-15 minuta, me 0,5 % chlorhexidine glukonate,

ose povidon -jod ne 70 %, 60 % izopropanol, ose 70 % etanol

9.Të bëhet dezinfektimi me solucion betadine 0,5 % duke u ndihmuar nga njëperson tjetër

10.Me kompresësterile fshihen duart qe fillohet nga parakrahet , vazhdon me duart deri

nëmollëzat e gishtërinjve

11. Me kryerjen e këtyre procedurave , duart janë sterile

Përmbledhje e cështjeve kyce lidhur me higjenën e duarëve

22

1.Duart duhet të dekontaminohen menjëherë para dhe pas cdo kontakti direkt me pacientin dhe

pas cdo situate qëmund të rezultojëme kontaminim të tyre.

2.Duart tëcilat janë dukshëm të ndotura ose të kontaminuara me materiale organike duhet të

lahen me ujë dhe sapun.

3.Nërastet kur duart nuk janë dukshem të pista, preferohet që duart të dekontaminohen me një

solucion me permbajtje alkooli para se të kalohet nga një pacienttek tjetri dhe midis dy

aktiviteteve të ndryshme tek i njejti pacient.

4. Perpara se të filloj pastrimi i duarve, duhet që të hiqen të gjitha bizhuterite që mbahen në

dore. Thonjtë duhet të mbahen të shkurter, të paster dhe pa manikyr.

5. Që pastrimi i duarëve të jetë i efektshem duhen ndjekur 3 hapat e mëposhtëme: pergatitja,

larja, shplarja, dhe tharja e duarve. Përgatitja kerkon që duart të lagen me ujëtë vaket perpara

se të aplikohet sapuni i lëngshëm ose ndonjë preparat anti-mikrobe. Solucioni që përdoret duhet

të ketë kontakt me cdo pjese të siperfaqes së dorës. Duart duhet të fërkohen mire per rreth 10-

15 sekonda, duke u siguruar që janë pastruar dhe majat e gishterinjve, gishtat e medhenj dhe

zonat midis gishterinjve. Duart duhet tëshplahen me ujëtëbollshem përpara se të thahen me

letra të një kualiteti të mirë.

6. Kur duart pastrohen me anë të një solucioni me permbajtje alkooli , ato nuk duhet të kenë

ndotje te dukshme ose materiale organike. Solucioni duhet të preke të gjithe sipërfaqen edorës.

Duart duhet të ferkohen mire deri sa solucioni të avulloj, duke u siguruar që janë pastruar sic

duhet dhe majat e gishtërinjve, gishtat e mëdhenj dhe zonat midis gishtërinjve.

7. Nje krem zbutes duhet të përdoret rregullisht për të mbrojtur lekuren nga tharja që mund të

shkaktoje larja e shpeshtë e duarëve.12

Teknika e pastrimit te duarve

(Të përsëritet nga pesë herë çdo lëvizje)

- Produktet që përdoren për metoden kimike të dezinfektimit.

- Sapun

- Detergjent

- Komponimete amonit kuaternare

- Fenolet

- Aldehidet

- Halogens

- Klori dhe komponimet e klorit

- Alkoolet.

12 http://www.ishp.gov.al/wp-content/uploads/2018/11/Protokolli-i-Infeksioneve-Spitalore.pdf

23

- Komponimet Peroxygen

- Oksid etileni

24

1.15. Metodat Kryesore të Sterilizimi

Sterilizimi Termal Sterilizim i Njome:

Ekspozim ndaj avujve të lagësht ne temp 121°c për 30 min ose 134°c për 13 minuta ne

autoklave Sterilizim i thate:

Ekspozim ne 160°c për 120 minuta ose 170°C për 60 minuta; ky sterilizim konsiderohet më

pak i sigurtëse metoda e parëveçanërisht për disa pajisje me shume tuba , gropa etj

Sterilizimi Kimik Oksidi i etilenit dhe formaldehida janë nxjerrë nga përdorimi për arsye të

sigurisë në lidhje me emëtimin e gazrave Acidi Paracetik përdoret gjerësisht në SHBA dhe disa

shtete të tjera në proceset e sistemit automatik të sterilizimi

• Mbikëqyrje, identifikimi i infeksioneve dhe kontrolli i shpërthimeve

epidemike.

• Parandalimi i infeksioneve nëanëtarët e stafit.

• Shtimi i stafit qëkujdeset për pacientët dhe vazhdimi i edukimit të tyre.

Kontrolli i infeksioneve është një përgjegjësi e të gjithë personelit

shëndetësor-doktorë,infermier, trapistë, farmacistë,etj..

Lëngjet biologjike përfshijnë: gjakun, urinën, feçe. Masat e Duhura Aseptike për Nivele të

Ndryshme të Riskut të Infeksionit.

Të gjitha pajisjet që do të bien në kontakt me kavitetet sterile të organizmit duhet të jenë sterile.

Higjiena e duarve Dezinfektimi i duarve Transmetimi i infeksionit nëpërmjet duarve si një nga

rrugët me të rëndësishme mund të minimizohet nëpërmjet higjienës së duhur të tyre.

Higjiena e duarve shpesh është jooptimale kjo për shkaqe të ndryshme si: mungesa e mjeteve

te duhura, alergjive të ndryshme ndaj produkteve të larjes së duarve, njohurive të

pamjaftueshme të stafit rreth rrisqeve dhe procedurave, mos zbatimit të kohëzgjatjes së

rekomanduar përlarje të duarve, mungesës së kohës,etj..

Higjiena Optimale e Duarve

Për larjen e duarve duhet:

• Ujë i rrjedhshëm

• Produktet e duhura: sapun ose antiseptik nëvarësi të procedurës • Mjetet e duhura të pakontaminuara për fshirjen dhe tharjen e duarve për

dezinfektimin e duarve:10

25

1.15.1. Dezinfektantë specifik për duart

Teknikat e Higjienës së Duarve Procedurat e thjeshta tëhigjienës kufizohen vetëm për duart

dhe kyçin e dorës dhe atokirurgjikale përfshijnë duart dhe parakrahun. Procedurat ndryshojnë

në varësi të vlerësimit të riskut.

• Higjiena e duarve me sapun jodezinfektantë-Dezinfektim higjenik i shpejtë i duarve me

solucion alkoolik.

•Pastrim antiseptik i duarve-kujdes aseptik i pacientëve tëinfektuar-Higjiena e duarve me sapun

antiseptik (duke ndjekur instruksionet e prodhuesit p.sh.: 1minutë)- Ose higjienë e shpejtë

dezinfektuese: si mëparë

•Pastrim Kirurgjikal-Pastrim kirurgjikal i duarve dhe parakrahut me sapun antiseptik dhe kohën

emjaftueshme (3-5 min)- Ose dezinfektim kirurgjikal i duarve dhe parakrahut: larje dhe tharje

e thjeshtë e duar vetë ndjekur nga dy aplikime dezinfektuese të tyre. Pajisjet dhe produktet që

përdoren për higjienëne duarve janë të ndryshme në vende dhe institucione të ndryshme.

Ato duhet të përshtaten me nevojat lokale. Në të gjitha rastet duhet të zbatohet procedura më e

mirë e mundshme. Rekomandimet përmbledhëse lidhur me higjienën e duarve.

Duart duhet të dekontaminohen menjëherë para dhe pas çdo kontakti direkt me pacientin dhe

pas çdo situate që mund të rezultojë me kontaminim të tyre.

Duart të cilat janë dukshëm të ndotura ose të kontaminuara me materiale organike duhet të

lahen me ujë dhe sapun.

Në rastet kur duart nuk janë dukshëm të pista, preferohet që duart të dekontaminohen me një

solucion me përmbajtje alkooli para se të kalohet nga një pacient tek tjetri dhe midis dy

aktiviteteve të ndryshme tek i njëjti pacient.

Përpara se të fillojë pastrimi i duarve, duhet që të hiqen të gjitha bizhuteritë që mbahen në dorë.

Thonjtë duhet të mbahen të shkurtër, të pastër dhe pa manikyr.

Që pastrami i duarve të jetë i efektshëm duhen ndjekur hapat e më poshtme: përgatitja, larja e

shpëlarja, dhe tharja e duarve.

Përgatitja kërkon që duart të lagen me ujë të vakët përpara se të aplikohet sapuni i lëngshëm

ose ndonjë preparat anti-mikrobik. Solucioni që përdoret duhet të ketë kontakt me çdo pjesë të

sipërfaqes së dorës. Duart duhet të fërkohen mire për rreth 10-15 sekonda, duke u siguruar që

janë pastruar dhe majat e gishtërinjve, gishtat e mëdhenj dhe zonat midis gishtërinjve.

Duart duhet të shpëlahen me ujë të bollshëm përpara se të thahen me letra të një kualiteti të

mirë.

Kur duart pastrohen me anë të një solucioni me përmbajtje alkooli, ato nuk duhet të kenë pisllëk

ose materiale organike. Solucioni duhet të prekë të gjithë sipërfaqen e dorës. Duart duhet të

26

fërkohen mirëderisa solucioni të avullojë, duke u siguruar që janë pastruar siç duhet dhe majat

e gishtërinjve, gishtat e mëdhenj dhe zonat midis gishtërinjve.

Një krem zbutës duhet të përdoret rregullisht për tëmbrojtur lëkurën nga tharja që mund të

shkaktojë larja e shpeshtëe duarve.10

1.16. Veshjet Uniformat e Personelit shëndetësor

Stafi duhet të vishet me uniformen përkatëse.

Në zona speciale si në terapi intensive përdoret uniforma me pantallona dhe bluzë të shkurtër

si për personelin mashkull dhe për personelin femër.

Në njësi të tjera të kujdesit shëndetësor personeli femër mund të veshi bluzë të shkurtër të

përshtatshme.

Uniformat dhe pajisjet e punës duhet të jenë të përbëra prej materialeve që pastrohen dhe

dezinfektohen lehtë.

Nëse është e mundur një veshje e pastër duhet të vishet çdo ditë.

Uniforma duhet të ndërrohet nëse ajo ekspozohet ndaj gjakut ose lëngjeve të tjera.Këpucët

Nënjësitë aseptike të kujdesit dhe në sallat e operacionit personeli mjekësor duhet të përdorë

këpucë të përshtatshme, të cilat duhet të jenë lehtësisht të pastrueshme. Kapuçi Në njësi të

aseptike, sallat e operacionit ose gjatëkryerjes së procedurave invazive personeli duhet të

përdorë kapuç, i cili duhet të mbulojë komplet flokët. Maskat prej pambuku, pëlhure ose letre

nuk janë të efektshme. Maskat prej letre dhe materiali sintetik janë një barrierë e mirëkundër

organizmave. Maskat përdoren në situata të ndryshme dhe ndryshojnë në varësi të procedurës

që përdoret.

Mbrojtja e pacientit:

•Personeli mjekësor duhet të përdori maskat në sallat e operacionit, në kujdesinpër pacientë me

imunitet të kompromentuar, në procedurat e punkturës së kaviteteve të ndryshme. Në këtë rast

rekomandohet maskë kirurgjikale. Mbrojtja e Personelit Shëndetësor:

•Personeli duhet të vendosi maskë kur kujdeset për pacientët me infeksione që transmetohen

me rrugë ajrore ose kur kryejnë procedurën e bronkoskopisë ose procedura të ngjashme.

Në këto raste rekomandohet një maskë me eficiencë të lartë.

Pacientët me infeksione që transmetohen me rrugë ajrore duhet të përdorin maskë kur dalin

jashtë dhomës së tyre të izolimit.

27

Dorezat përdoren për:

•Mbrojtjen e pacientit: -Personeli duhet të përdorë doreza sterile në rast ndërhyrjes kirurgjikale,

në kujdesin për pacientë me imunitet të kompromentuar, në rast të procedurave invazive që

hyjnë në kavitetet e organizmit.

•Dorezat jo sterile vishen në të gjitha rastet e kontaktit me pacientët dhe kur duart mund të

kontaminohen, ose për ndonjë kontakt me membranat mukoze.

•Mbrojtjen e stafit:-Stafi mjekësor përdor doreza sterile gjatë kujdesit për pacientët me

sëmundje që transmetohen me kontakt të drejtpërdrejtë, kur kryen ekzaminimin e

bronkoskopisë ose ndonjë procedure ose ekzaminim tjetër të ngjashëm.

•Mbasi dorezat hiqen ose ndërrohen duart duhet të lahen.

•Dorezat e hedhura nuk duhet të ripërdoren.•Lateksi ose klorid polivinili janë materialet që

përdoren më shpesh për doreza.

Cilësia e tyre në lidhje me mungesën e birave dhe rezistenca e tyre në përdorim është e

ndryshme nga një lloj tek një tjetër.

•Mund të ndodh sensitivitet ndaj lateksit ndaj është I rëndësishëm krijimi i një programi me një

linjë veprimi të përcaktuar për të menaxhuar këtë problem.

Teknika të sigurta injeksioni për të parandaluar transmetimin e infeksioneve duhe të

eliminohen injeksionet e panevojshme të përdoren age dhe shiringa sterile

•Përdorimi i shiringave dhe ageve të përshtatshme për çdo procedure

•Të parandalohet kontaminimi i barnave

•Të ndiqet metoda e sigurtë e hedhjes së mjeteve të mprehta (Grada D)

Parandalimi i transmetimit të infeksionit nga ambienti Për të pakësuar transmetimin e

mikroorganizmave nëpërmjet ambientit dhe pajisjeve duhet të zbatohen metodat e duhura të

dezinfektimit dhe sterilizimit.10

28

1.17. Higjiena e Ambientit të Spitalit

•Duhet të bëhet një pastrim rutinë i përditshëm i spitalit për të ruajtur higjienën e duhur.

•Qëllimi i pastrimit rutinë është për të pastruar spitalin nga ndotja makroskopike sepse as

sapuni as detergjenti nuk përmbajnë agjentë antimikrobiale.

Rekomandimet kryesore në lidhje me higjienën personale.

Përzgjedhja e pajisjeve mbrojtëse duhet të bazohet në vlerësimin e riskut të transmetimit të

mikroorganizmave të pacientit, si dhe në riskun që ka personeli mjekësorpër tu kontaminuarnga

gjaku, lëngjet trupore dhe sekrecionet e pacientit.

Për çdo procedurë invasive dhe përçdo procedurë që mendohet se ka njëris për tu ekspozuar

me gjak, lëngje trupore, sekrecione ose mjete pune të kontaminuara duhet të vishen doreza.

Dorezat duhet të jenëme një përdorim.

Ato duhet të vishen menjëherë para një situatë ku do të ketë kontakt me pacientin dhe të hiqen

menjëherë pasi të përfundojë kontakti me pacientin duhet të hidhen në vendin ku hidhen

mbetjet mjekësore dhe duart duhet të pastrohen pas heqjes së dorezave.

Nuk duhet tëpërdoren doreza me përmbajtje pudre ose polieteni.

Në rastet kur ekziston risku qëveshjet të ekspozohen ndaj gjakut, lëngjeve trupore ose

sekrecioneve duhet të vishen përparëse mbrojtëse plastike një përdorimshe.

Pas përdorimit atoduhet tëhidhen nëvendin e mbetjeve mjekësore.

Në rastet kur ekziston risku që fytyra të spërkatet me gjak, lëngje trupore ose sekrecione duhet

të përdoren maska në fytyrë dhe mbrojtje për sytë.

29

2. QËLLIMI

Qellimi i këtij puninimi ka qene te paraqitet ecuria e rasteve të shperthimit të epidemive

spitalore te të posalindurit ,me theks te veçante roli i mamive në diagnostikim të dhe kujdesin

gjatë shperthimit të epidemive spitalore te të posalindurit

sipas: viteve, gjinise dhe grupmoshave të diagnostikuar ne qendren kliniken universitare

“QKUK” në Prishtinë, 2017-2018.

▪ Percaktimi i protokolit më të mirë për diagnostikimin e rasteve shperthimit të

epidemive spitalore te të posalindurit.

3. MATERIALI DHE METODAT E PUNËS

Materiali është përdorur protokolli i pacienteve në Klinikën e Neonatologjisë në SHSKUK,

Prishtinë, në intervalin kohorë janar 2018 - janar 2019.

Në punim eshte përdorur metoda deskriptive.

Rezultatet janë perpunuar me teste statistikoredhe janë paraqitur ne tabela dhe grafikone.

30

4. Rezultatet

Ne tabelën nr 1 kemi paraqitur lindjet ne te gjitha spitalet e Kosoves ,per vitin 2018.Nga total

22660 lindje per kete periudhe numri me i madh i tyre ka qene ne koliniken e Gjinekologjise

dhe akusherisë ne QKUK me gjithsej 10225 lindje. Nga ky numër 3128 lindje janë kryer me

prertje cezariane kurse 9963 si lindje normale.

Tab.1. Lindjet në spitalet publike të Kosovës

Emri i

institucionit

Numri i lindjeve Numri i lindjeve

me operim

Numri i

fëmijëve të

lindur

Spitali Vushtri 420 145 421

Gjakovë 1963 610 1984

Mitrovicë 1439 417 1447

Ferizaj 1296 208 1509

Gjilan 1711 436 1715

Prizren 3380 992 3422

Pejë 1919 699 1937

QKUK 9963 3128 10225

Gjithsej 22091 6635 22660

Tabela 1. Numri i të lindurve në spitalet publike gjatë vitit 201813

13 file:///C:/Users/Checho/Downloads/statistikat-e-shendetesise-2018.pdf

31

Graf.1. Paraqitja grafike e të lindurve në mënyrë të rregullt dhe me operacion

Tabela 1. Numri i të lindurve në spitalet publike gjatë vitit 201813

22091

6635

22660

65,85%

34,15%

100%

0

5000

10000

15000

20000

25000

Numri i lindjeve Numri i lindjeve meoperim

Numri i fëmijëve të lindur Category 4

32

Grafikoni 2. Lindjet sipas gjinisë

2.1. Infeksionet spitalore në Evropë

Në vitin 2013, gjithsejt 30 shtete të Evropës e realizuan hulumtimin e parë panevropian të

prevalencës së IKSh dhe përdorimit të antibiotikëve në spitale. Të dhënat u mblodhën nga

231.459 pacientë nga 947 spitale të Evropës . Nga 15.000 infeksionet e raportuara, më të

shpeshtat ishin infeksionet e traktit respirator (23.5%), infeksionet e plagëve kirurgjike

(19.6%), infeksionet e traktit urinar (19%), infeksionet e sistemit të qarkullimit të gjakut

(10.7%) dhe ato të sistemit gastrointestinal me 7.7%.14

14 MSH, Plani i veprimit për parandalimin e infeksioneve spitalore 2019-2021, Prishtinë 2019

52%48%

Meshkuj Femra

33

Tabela 2. Rang lista e shkaktarëve kryesorë të infeksioneve spitalore në BE

Rangu Mikroorganizmi

Përqindja

1 Escherichia coli 15.9

2 Staphylococcus aureus 12.3

3 Enterococcus spp. 9.6

4 Pseudomonas aeruginosa 8.9

5 Klebsiella spp. 8.7

6 Stafilokoket koagulazë-negative 7.5

7 Candida spp. 6.1

8 Clostridium difficile 5.4

9 Enterobacter spp. 4.2

10 Proteus spp. 3.8

Tabela 3. Ndërsa tek fëmijët e posalindur ishte si në vijim:

1 Escherichia coli 5.9

2 Staphylococcus aureus 7.3

3 Enterococcus spp. 4.6

4 Pseudomonas aeruginosa 2.9

5 Klebsiella spp. 1.7

6 Stafilokoket koagulazë-negative 2.5

7 Candida spp. 1.1

8 Clostridium difficile 1.4

9 Enterobacter spp. 0.2

10 Proteus spp. 0.8

Tab. 4 Pacientët me infeksione spitalore sipas spitaleve

Patients with HAI

Nr. of patients included in

PPS%

Nr. of

HAI% of HAI

Prishtina 497 54.31 36 7.2

Peja 88 9.61 5 5.6

Gjakova 81 8.85 2 2.4

Gjilan 97 10.6 1 1

Prizren 97 10.6 1 1

Ferizaj 16 1.74 0 0

Mitrovica 39 4.26 0 0

Total 915 100 45 4.9

Hospital

Surveyed patients

34

Grafiku 3. Llojet e infeksioneve spitalore

Kohëzgjatja totale e qëndrimit në njësinë e kujdesit intensiv neonatal ishte 5303 ditë. Shkalla

e infeksioneve të sistemit të qarkullimit të gjakut që lidhen me kateterin qëndror venoz ishte

18.9 për 1000 ditë me kateter qëndror venoz, pneumonia e shoqëruar me ventilim ishte 10.3

për 1000 ditë pajisje të përdorimit dhe infeksionet e traktit urinar të ndërlidhur me përdorimin

e kateterit ishin 23.2 për ditë të kateterit.

Mesatarja e periudhës së hospitalizimit ishte 11 ditë (rangu: 1-92 ditë). Mediana e qëndrimit

në repart ishte 15.2 ditë. Foshnjet që morën infeksione spitalore kishin një kohëzgjatje mesatare

të qëndrimit në repart prej 27 ditësh. Mikroorganizmi mbizotërues i izoluar nga mostrat klinike

ishte Staphylococcus spp. me 19 raste (36.8%).14

Keqpërdorimi i antibiotikëve dhe rezistenca ndaj tyre është problem edhe për shëndetësinë

kosovare me shifrat e konsumit dhe të rezistencës që janë ndër më të lartat në Evropë.

40

.31

11

.91

11

.67

10

.46

6.3

7

3.9

7

2.6

4

2.1

6

1.8

0

1.0

8

1.0

8

0.7

2

0.7

2

0.7

2

0.6

0

0.6

0

0.6

0

0.4

8

0.4

8

0.3

6

0.3

6

0.2

4

0.2

4

0.1

2

0.1

2

0.1

2

0.00

5.00

10.00

15.00

20.00

25.00

30.00

35.00

40.00

45.00

35

Mikroorganizmat tregues të rezistencës janë dy deri pesëfish më të lartë sesa mesatarja

evropiane për pothuajse të gjithë antibiotikët e përdorur në praktikën klinike dhe ambulantore.

Me përdorimin total parenteral të ceftriaksonit Kosova është kampione evropiane.

Gjatë hulumtimit të fundit të kryer më 2016 në të gjitha spitalet e Kosovës, nga gjithsejt 915

pacientë të përfshirë në studim, 520 (56.8%) ishin duke marrë së paku një antibiotik në ditën e

hulumtimit. Ceftriaksoni ishte antibiotiku më i përshkruar (40.3%), pasuar nga metronidazoli

oral (11.9%) dhe gentamicina (11.6%). Dy indikacionet kryesore për përshkrimin e

antibiotikëve ishin infeksionet e fituara në komunitet (36% të rasteve) dhe profilaksa kirurgjike

(32% të rasteve). Cefalosporinat e gjeneratës së tretë ishin antibiotikët më të përshkruar për

trajtim empirik (34.6%), profilaksë kirurgjike (43.1%) dhe profilaksë mjekësore (54.1%),

pasuar nga aminoglikozidet. Rruga parenterale ishte rrugë mbizotëruese e ordinimit të

antibiotikëve (93.8%). Terapia empirike ishte përzgjedhja më e shpeshtë e mjekëve për

përshkrim të antibiotikëve (87.1%). Sëmundjet kryesore për të cilat u përshkruan antibiotikët

ishin pneumonia (19.8%) dhe bronkiti (15.8%). Kurse, te shkaqet kryesore të përshkrimit tek

të rriturit ishin infeksionet e traktit respirator në 23.4% të rasteve, pasuar nga profilaksa

antimikrobike në kirurgji dhe gjinekologji (17.6%). Në 12.1% të rasteve, antibiotikët ishin

përshkruar tek pacientët pa ndonjë vatër të lokalizuar të infeksionit dhe pa prani të

inflamacionit sistemik.14

36

5. Përfundim

Shpenzimet e infeksioneve spitalore janë shumë të larta dhe përfshijnë sëmundshmërinë dhe

vdekshmërinë e të sëmurëve, shpenzimet e spitalit dhe të shoqërisë , bllokimin e shtretërve si

dhe shpenzimet socio-ekonomike. Shpenzimet e programeve për kontroll të infeksionit dhe të

personelit përkatës janë relativisht të vogla dhe me një shkallë shumë të ulët të efektivitetit ato

mund të shpaguajnë vetveten. Për këto arsye, investimi në kontroll të infeksioneve është shumë

efektiv.

- Në vitin 2013, gjithsejt 30 shtete të Evropës e realizuan hulumtimin e parë evropian të

prevalencës së IKSh dhe përdorimit të antibiotikëve në spitale. Nga 15.000 infeksionet

e raportuara, më të shpeshtat ishin infeksionet e traktit respirator (23.5%), infeksionet

e plagëve kirurgjike (19.6%), infeksionet e traktit urinar (19%), infeksionet e sistemit

të qarkullimit të gjakut (10.7%) dhe ato të sistemit gastrointestinal me 7.7%.

- Ndërsa në Prishtinë në QKUKU, numri i përgjithshëm i pacientëve të pranuar dhe të

trajtuar në këtë njësi ishte 348, kurse gjithsejt 65 foshnje kishin fituar së paku një

infeksion të ndërlidhur me kujdesin shëndetësor më një normë kumulative të incidencës

prej 18.6%. Shkalla e vdekshmërisë ishte 15.5%. Numri i përgjithshëm i infeksioneve

spitalore ishte 75 të regjistruara. Lloji më i zakonshëm i infeksioneve të lidhura me

kujdesin shëndetësor ishte infeksioni i sistemit të qarkullimit të gjakut (sepsa) që

përfaqëson 79,7%.

- Gjatë hulumtimit të kryer më 2016 në të gjitha spitalet e Kosovës, nga gjithsejt 915

pacientë të përfshirë në studim, 520 (56.8%) ishin duke marrë së paku një antibiotik në

ditën e hulumtimit. Ceftriaksoni ishte antibiotiku më i përshkruar (40.3%), pasuar nga

metronidazoli oral (11.9%) dhe gentamicina (11.6%).

- Keqpërdorimi i antibiotikëve dhe rezistenca ndaj tyre është problem edhe për

shëndetësinë kosovare me shifrat e konsumit dhe të rezistencës që janë ndër më të lartat

në Evropë. Mikroorganizmat tregues të rezistencës janë dy deri pesëfish më të lartë sesa

mesatarja evropiane për pothuajse të gjithë antibiotikët e përdorur në praktikën klinike

dhe ambulantore.

37

6. REZYME

Epidemia është shfaqja e një sëmundjeje që prek një pjesë të madhe të popullsisë në një zonë

të gjerë gjeografike në një kohë të caktuar. Një epidemi është një sëmundje ngjitëse, ngjitëse

ose virale që prek shumë individë në një zonë të caktuar.

Qellimet e punimit: Te paraqitet ecuria e rasteve të shperthimit të epidemive spitalore te të

posalindurit sipas: viteve, gjinise dhe grupmoshave të diagnostikuar ne qendren kliniken

universitare “QKUK” në Prishtinë, 2017-2018. Roli i mamive në diagnostikim të dhe kujdesin

gjatë shperthimit të epidemive spitalore te të posalindurit. Percaktimi i protokolit më të mirë

për diagnostikimin e rasteve shperthimit të epidemive spitalore te të posalindurit.

Materiali dhe metodat: Materiali është i përbërë nga pacientet e ekzaminuar në Klinikën e

Fëmijëve në QKUK, Prishtinë, në intervalin kohorë janar 2018 - janar 2019. Në punim janë

përfshirë grupe të popullatës të cilat janë përpunuara me metodë deskriptive. Punimi është

hulmtimi prospektiv i pacientëve të diagnostifikuar me KF në “QKUK” Prishtine.

Rezultatet dhe perfundimet: në QKUK, numri i përgjithshëm i pacientëve të pranuar dhe të

trajtuar në këtë njësi ishte 348, kurse gjithsejt 65 foshnje kishin fituar së paku një infeksion të

ndërlidhur me kujdesin shëndetësor më një normë kumulative të incidencës prej 18.6%. më

2016 në të gjitha spitalet e Kosovës, nga gjithsejt 915 pacientë të përfshirë në studim, 520

(56.8%) ishin duke marrë së paku një antibiotik në ditën e hulumtimit.

38

7. LITERATURA

1.Zaidi AK1, Huskins WC, Thaver D, Bhutta ZA, Abbas Z, Goldmann DA., Hospital-acquired

neonatal infections in developing countries,

2.Clayton Browne,"Duties of an OB-GYN Nurse", Work Life 2016, f. 24

3.DBMI,Iris Naska"Mjeku dhe Komuniteti ", Qershor, 2016, Cap; 10,"5 Maj, Dita

Ndërkombëtare e Mamive", fq; 72, 73

4.Every Nurse.org, Becoming an Obstetrice Nurse, 2016

5.Thomas R. McCormick, Senior Lecturer Emeritus,"Principles of Bioethics", University of

Washington, Tetor, 2013

6.Jonathan S. Berek, "Gjinekologjia", Shkup, 2014, Cap; 2. Parimet e praktikës, fq; 28

7."Karta e të Drejtave të Pacientëve", 19 Maj, 2016. Shoqata e të Drejtave të Pacientëve në

Kosovë

8. https://kumti.com/cili-eshte-ndryshimi-midis-pandemise-dhe-epidemise/

9. Gaurav Sharma, Nabila Zakaand Tedbabe Hailegebriel; Infection Prevention Control at

Neonatal Intensive Care Units; UNICEF, New York (2018), f. 10

10.Gary French, Patricia Lynch and Candace Friedman, Kontrolli i infeksioneve: Parimet

themelore dhe edukimi, Prishtinë 2004,

11.http://qkcsaish.gov.al/images/sampledata/UPK%20per%20infeksionet%20spitalore.pdf

12.http://www.ishp.gov.al/wp-content/uploads/2018/11/Protokolli-i-Infeksioneve-

Spitalore.pdf

13. file:///C:/Users/Checho/Downloads/statistikat-e-shendetesise-2018.pdf

14. MSH, Plani i veprimit për parandalimin e infeksioneve spitalore 2019-2021, Prishtinë

2019

39

8. Cv e Kandidates

Informata përsonale ;

Emri dhe mbiemri Dorentina Krasniqi

Ditëlindja 20.08.1997

Gjinia Femër

Nr.përsonal 1240980971

Të dhënat kontaktuese

Nr. Telefonit 049890781

Adresa Martirët Haxhiu

Emaili Dorentinakras97@gmail.com

Të dhënat kualifikuese

Shkolla e mesme e lartë SHML”Hysni Zajmi”-Gjakovë

Universiteti Universiteti i Gjakovës “Fehmi Agani”

Fakulteti Fakulteti i Mjekësisë

Programi Mami

Statusi E rregullt

Nr.ID 160305013