Athanasius Kircher - Musurgia Universalis_1.1

8/13/2019 Athanasius Kircher - Musurgia Universalis_1.1

1/71

R ATHANASIVS KIRCHERVS FVLDENSISeSociet: Iefu Anno a^tatisLIII.

Honoris it obsemwha- crqh sculnsit et D.D. C. Bloemaert Roma- x Mai A.iS^.


2/71

T? O TTHANASTI KIRCFVLDENSIS E SOC IESV PRESBYTERIMVSVRGVNIVERSALISS I V EARS MAGNACONSONI ET DISSONIIN X- LIBROS DIGESTA-^ZnTt Sn0fUm doarina>& Philofophia, Muficcque tam Theoricje.quampraaicseic.cnna/umma var.etate traditur , admirand* Confoni,& Difibni in mnndo.adeoqucVn.uersa Natura vjres effcftufque.vti noua , ita percgrina variorum fpeciminumcxniDitioncad nngulares vfus.tum in omnipccne&cultatc,tu.n potiflimum.mPhilolog.a Mathematica.Phyfica, Mechanica, Medicina, Politica,Mcraphyuca

, Theologia , apcriuntur & dernonuraritur,Tomus I,

PulfareccrtantpleftraCicada.fraftam

Faclitm Eunomif&Viitorjrepensvoce fuppleuit fidens tArtftvxit txgimm Vttcmm

OH AE , x T rpographia Harrcdum Prancifci Corbclletti. Anno Iubiljti . MDCL. 1 ^ J^m*mmMMMMBiMUMMflHMHHMMkMMNMMMMMk>SVPERiORVM PERMISSV.


3/71

'..

SYNOPSISMVSVRGIAE VNIVEKSALISIN X. LIBROS DIGESTAE.

Quorum {eptem primiTomo i.Reliqui tresTomo z.comprehenduntur.I iher I VbifrHicK , foni natuialis Genefin,naturam,& prOpriet atem.effetftufque demonitrat. .I her II t&ticHf , foni artincialis,fiue MuficJe prim am inlfcitutionem, propagationemque inqmrit.Liber III. Artthmcticm motuum harmoni;orum fcientism per numeros, & _ouamMufic.im Algebrai-cam docet

.

. _ . . ,/' ,. ,. ...liberlV Gcomttricus, iriteruallorum confono-difibnorum onginem per monochordi dnuiionem__p ' Geometricam,Algebraicam,Mechanicam, lnultipliav-netate ollendit.I iber V 0't*mcHt , InilrumentQrum omnis generis Mulicorum ftrucftiiram nouis expenmentis aperit .I berVL, Ucltthsticm, componendartim omnis generiscantUenajtim nouam.& demonltratiuam me-

' thodurn producittconunetq.quicquid circa hoc negotium curiofum,r_riim,cSc arcanum

i -u VII Diai^^ecomparationem veteris Muficx cum modernainflituit , abufus detegit ,, cantusLibervn. Eccieflafticidignitatemcommendat,methodumqiie apent , qua ad patheticse Muiics*perfeclionemtandemperueniripoflit. ....,/.. . i .

l iher VIII Mitlficuc. nouam artem Muftrithmicam exhibet.qua quiu.s etiam Muficje imperitus.ad per-Li.er v.n, Jfaamcon1y0rie.ndinotitiambruitemporepertingerepofsit,continetqueMiificara_.Combinatoriam, Ppeticam, Rhetoxicam. PlanglpfsiamMufarithmicampmnibuslin-suis nouo artificip adaptat

.

. .-

. .Liber IX. H*gitm ,reconditiora totius Mufic* arcana producit ,-continetq; Phyfiolog.am confoni , &

' ' djg-onip^tereaMagiamMufico-medicam^PhQnoc^nipticamfiueperteaamdeEcho,q ua menfuranda.qiia conltituenda dpctrinam^Nciiam Tubptum oticorum,fiue auricu-laritim fabricam;ItemStattiaruni.ac aliorum Inflrunientoiriim

Muficorum Autophono-rum (feu per fe fonantium) vti& Sympathicorum ftnicftuiam curiofis.ac nouisexperien- *tijsdocet. QuibusadneaiturCrypto p;,taMu(:ca, qua pcculti aniniiconceptusin di-ftansperfonosmanifeftantur. '.'-''*_ ,

Liber X. 4mI


4/71


5/71

Digitizedby the Intemet Archivein 2012 with funding from

University of North Garolina at Ghapel Hill

http://archive.org/details/athanasiikircherkirc


6/71

Bau 4(3*^5* * ** *#*j* ieqP0tiat rf^S*


7/71

non molitur ? P L 1 TJ c E denique in temperandis Impe-rijsipopulifque in felicitatis fines dirigendis* hanc vnicamceu magiftram,& direcTricem adhibet; nec miru: eft enirnhaec fbla ordinis difciplina ,rerum amufsis , aclionum hu-manarum bafis, conferuationis mundanae fulcimenturru -T SerenissimePrinceps tria haec egregijs facino-ribus,& virtutibus repraefentas',dum clementise iuftitiam ,.pietatem fbrtitudinj , modeftiam magnanimitati in trjopeclore confentientes contemplamur y harmonieus quip-petotus es,& Harmofta admirandus, no corda modo fub-cUtorunr,fed6c hoftium ita rapis,vt qui moribus,ac religio-ne fepe diffonant, tibi tamen arTecT:u,ac voluntatibus cpn-fonent . Vim enim diuinam A'r**r, &vniuerfi conccn-tus erTe^lricem participatis vos Principes , vt ficuti Deusper illam coeleftia fimul, & terrena concordat , haud fecusvos Populos Regibus,regna regnis admirando foedere co-pulatis,Aemuli quodammodoSc Vjcarij diuinitatis.Quodfi cceleftium orbium fbnitu Socraticae Sirenes fupremoOpificilaudes decantabant,par effet,vtin bonorum -quoq.Principum laudem vniuerfi generis humani ora laxaren-turjfed,Vt aiebat ille,genus eft Mufice, exquifitifTima^intuscanere;quod praeftantesHarmoftae arte ,nos ea neceffitate^vtimur,dum impares commentandis Serenitatis Tyje fin-gulariftimis meritis , deuoto illa filentio celebramus . Egovero qui Aegyptij inftar Memnonis,no femel radijs muni-ficae Serenitatis T v je ad cantum fum excitatus , nae ipfbfaxeo Memnonio durior effem, nifi beneficentiasT v& fa-ne regiae perpetua grati animi fide vtcumque refbnarerro.Vale Caefareae Domus ornamentu, Germaniae Columen,Belgij deliciumjPrincipum Hxeplar, Artis magne, confbni&diflbni Typusvnicus.

Romae 8. Decemb. itty

AL


8/71

AL SEHENISSIMOL E O P O L D OARCIPVCA D*AVSTRIASopra rArte grarode del Confbno , e DhTonoDEL PADRE ATANASIO KIRCHERIO

C A N Z O N'-,DELL,ILLVSTR.MO T ECCELLEN. M0 SIGNORE

P O MPEOC OLONNAPRINCI PB DI GALLICANO,')wj^p^ IGNOR tpt, cbe frh bellici Brumenti ,

|gj{ ^ gfl Perfar lecure altuofitttro mengraui gg ^3 ^ %i vty* *d afcohar vocijoaui ,SSf&iSliS Bdempi il cor di mufici gomenti ,

E forte in vn mo&rando, e manfueto%ll nobiifeno in fimih dthtti ,Fai , ch'in te riconofcano ifoggettiD'Amore, e ttmor mifto vngiogolieto ;

Ben e ragion , che fe di muftcatteAT anasio oggi maijpiega fampieXZ* Alnome tu%che tarttoi mondo apprel^a^Suo profondo faper facri U Carte .

lion $ muftcafol quella ycVvdiamo ,Ma tutto quelloycbe fodora , e tocca ,E tutto cib , che mai proua la bocca ,Cfo chiamtam gujio , * quanto mai vediamo ,

Mwfivriuomo , vn.ediftzJo , v w/to > i cfo *w


9/71

I

r

S'accorda eogli vmor di que ,che mlra,Cib cbs porge diletto , e fa armonia .M* allaltro paiconuien , cbe noia dia ,Se coi Juoift difcqrda , e'i vqlga ip ira ,

Quinci e nel volgo quelprouerbio ttato* CfcVM /o/ gvft j t:\fakmpar tale ;Epocovale il bellonaturale,Se daihcehio per tal nott vienftimato.

De eolor poi . c&/ vPerauuenturas'odorarglioccorrey v \Vicin periglio difua vitacorre, ' .. . 1*Tal diffonanZA e feco uu nafcofa , - o^

$el


10/71

Selfeguace d Ippocrate , e Galeno ,Nelfuo curar la mufica intendiffe :E co i fuoi Budi inuefligxrfapeffeLe varie note di Natura appieno

S'auuederia con nofiri minor dxnni ,Che nonfitolgon da contrxrij i mali ,Ma quelle confonxnZjS naturaliC'b$l rtmedio col mxl vedria cogli Anni

Vedrix corriil Reobarbxro condttceSeco , e dxl corpo u nan toglie la bile ,Perche con effa ha qualitafimile ,Ecosi l'egro in fanitX riduce .

Corpoftn cui lepra auuelenatdfcrpe,Mefchin/epriuo d'ogni aiuto umano ;Quando nolpuote aitar medica mano,Fattopietofo allora } il curx vnferpe .

J)i Vipera il Velen, Vipera appianx .

E lo Scorpion rimedio allo Scorpione E fe mxi vien peliifera ftagione ,Peflifer Rofpo dxlla peftefana

.

tfuWe perche quellarmoriia concordeCk'efra'lrimedio, el male infiem gli vnifct

.

Quinci e poi, che 1'ejfetto partorifceDtfeco trar cib , chc coWuom difcorde*

CValtro e , cbe confomnZ*%J,a fxlute,Nata dxl mifio dvri altaltro vmore ?E ch'ahro e quel,chi rsca affxnno al coreChe qualita difcordi, e diffotutc ?

Or viflo aurai per tutti cinque ifenfi,S'xigta narrati in primx aggiungi il tattoChe quanto maifu difenfibil fxtto/iiconfono , & aldiffbno pcrtienfi

.

Cui


11/71

Cuipiaceilfreddo} c chilcaldo diletta :Chipmfano e linuemo , echi laJiatCi da chtfon cofe aride affettate ,d alcontrario chifvmide affetta

,

Efe miriam le qualith feconde >Chi'1 durotocca volentier, chtlmolk*Euuichi l'afpro} e' l noderofo ejiolkyE


12/71

JN/V/ ricco regno poi de tninerali,V fabrica Natura opre ammirande ,di quai confonan%e memtrande

Graui noti%je auranmo i naturali.Qome comparta allvn Valtro Elemento

Sua qualttade , e comeindipoi pajjiCon'*4goUt*\ armomofipaffiA far de miBi il nobtle concento

.

Diranne. E come dagli Eterei campiDi que'bei corpi ornati difplendor$Con ordinato, e flabilc tenoreInfluendo qu\giu ,fcendano i lampi

BcomeinfinfalendoalCreatoreDal contemplar h mufica creata j?Nonjitroui quagtu cofa animata yCbe non canti-, anco muta, ilfuo Fttttpre.

Come con mffabile arynoni*Queldiuino Ternario in vn ivnifca ,E come la nofir'Animafruifcaigfuelbene eterno \n fomma mehdia .

Or cbe ritarda omai la nobil mano ,Che Xilluflxi fatiche ancor nonfpiega fMia Mufa in nomevniuerfal tiprcga,Cb'd noi le doni ; Hor nonjialpriego vano,

Mdfentogid , ch'i fortunati liniAd vtile commune il torchiopremeGoda omaiRoma,c le prouincie eHremeGli fpiegati concentij alti } e diuini

Vu LEOPOLDO magnanimofratantotCh'A T anasio iapprcfta i dottifogli,Con orecchio benigno odi , ( accogli( Qualunquegle) della mia M**fi H CAt *


13/71

LVSVS MVSICI HONORI SERENISS. ARGHIDVCIS EXHIBITLFuga Tctraphona fuprafcx VocesmuficasinfubDiapafon cum Diapentc, in Dts

pentc,& in Diateflaron ; In qua ( U* pjacct Jconcinit Qyinta Pars in decjmis cumBaffo, Potcft ctiam diuerfis modis ,& Vbcibus tranfponi, & decantari,& prarcipue duobus modis fubiequentibus ,

S.S. Sv s.J f 1 ' J.

Vi Uat ViIn Diatcflaron , in_j J,

uat Viuat LEOPOL DVS,s, s. , s.Diapcnte , & in ukzrr/OZ , . ' ^^Diapaso cii Diapytc,gf%'^^^^^^^^I^^^^S^^S^^j^S^ZZ

InDecirnis.fivinTertijs,

u; i s, sVi uat Vi uatViuat LEOPOL DVS.

__ff. i

Logogriphus mutlcus in forma Canonis hypmrJKi-contrario motu.s

=e:_==:$: =^: a_ma te

-* ___^_____.-___ ---nequit cat inclyta virtas

.

2{efolutio Logogriphi

.

FAmaLAteRE nequit Mlcat VTSOL inclyta virtus.y\


14/71

P R AE F A T I O LAD LECTOREM/ njnquam ccrte , in hoc noftro inftttuto , illttd Lucrctij


15/71

I* R /E F A T I O I.mrum iiuerfftalem, vccumque affeEtionem, tum in corporumfolidorum colltfione , n*

Liqer I. m animaltum phomcis organis e\ucefcenlemfagax natura deduxerit , -veiuti ex ana-tomico quodamfonte cognofcerem; Qu


16/71

AD LECTOREM.ZJerum tnim 'vero , ne hoc Optts infolorum Muficorum gratiam concinnaffe


17/71

P R AE F A T I O I.hoc eft^rerum omnium feriem,^) ordtnem fare,aduerterem;pr


18/71

P RAEFATIO II,Ad eruditos Muficarum rerum ProfeiTores

.

|VM iam dudum inperpetua Mufici negotij agitacionoS^^5 confticutus , totius Mufics ionge lateq. exporrectu. ambi-C^ll^ tu exactius trutino, vehementer miratus fum,nemine tamjjfcgJJx^ illuftri feculo exticifle, cjui omnium communiflimam Fa-

$^I$kf?33$5 cukatem pro dignitate ex fundamentis excolendam ai-J^JS^^S fumpferit. Obftupui autem vehemencius,dum fa^peinterfamiliares Muficorum cogreflus intellexi,nullam Faculta-

tem hoc tempore cultiorem eo vfque deuenifle, ei vc vix addi quidpiam , autdemi pofle videatur. VrAe vt huiustam iactabund:e pronunciationis veri-tatem penitius comperirem , non vulgarium tantum > fed & pneftantiorum..Auchorum,& quipenes mundum dottrins Muficae excellentia non exiguamfamafibi pepererunt,monumenta ad incudem reuocans,tranfpoficas eorum-dem melochefias fummo ftudio expendendas duxi . Verum dum exactiusfingula indago, multa fane mutiia, defectuofa, inconcinna,nullo regula-rum tenore adftricta occurerunt , qua? haud exiguam Mufica? , in difcis Au-thoribus (editione librorum , quod mireris, iam celebribus)fu profeflionisimperitiam arguunt. Tefteshuiusfunt multaimprefla volumini, quorurrumelochefias fi tranfpofueris,nibul ad exactam ( quod & Mufici nonnuIJi infi-gniores mirati funt ) muficorum prsceptorum amuilim applicatureperies inec fufficit , illas dum exhibentur , dulci murmure aures ignarorum delica-tius vellicare , cum latentia compofitionnm fphalmata facile Phonafcorumperitiorum induftria tegi poflinc , &ita occultari, vt magnum quippiarruSymphonecajfibipraafticifle videanturjfed qui eas recle particus fuerit,in pro-cefllbus harmonicis , in plena harmonia , in regulis lpfis vulgo nocis.in obli-*gacionibusfugarum, inaccidencalium fignorum pofitione, haudquaquamcolerandos errores inueniet,quos cum fuboifecflem, parum arTiuc, quin con*ceptam prius exiftimationem de infignibus cr.eroquin viris prorfus depone-rem . Vt itaque Mufica fuam tandem perfeclionem confequeretur,pertina-ciilimo ftudio modos omnes &rationes, qu ad molimina noftraquouismodo facere videbantur , difquifiui ; q uas amnes m V.VI. & VII. Libro con-gelli, itaeas theoncis fundamencis adaptans , vt Muficos curiofos, non exi-guum adin facultate tam nobili fe perhciendum, adiumentum reperturoseonfidam

.

Quoniam vero haEC negotiacio grauior efle videbatur , quam vt a me in-numerisahjs argam-mcis hceranjs diftraito. perfici poflec, Hinc fummosquosuis huius temporis , tum pradentes , tum abfentes Magiftros, liceriscon-fulendos duxi ; vt eorurn opera & confilio aiiutus iultufque , conceptum in-ftitutum tutiori machinationa exequerer . Cum verb diuerfam viderem fty-lorum Muficorum rationem , &c non a^quc omnes in omnibus eximios con-fumacofque noflem ; eos elegi adiucores , qui in cali & tali ftylo infignem nc-titiam aifecuti , aliquam fibi famam prjsfcripfiflent . Hoc pa&o in ltylo Ec-

clefia-


19/71

3PP.AEFATIO II.flefiaftico & Mote&ico prae coeccris adhibere vifum eft , Virumingenio per-fpicacem,quinon Practica: tantum,fed& Theoric^infignem peritiam habe-retjquique fingulasadMuficam doclrinam, &recondiciorisfcientia?arcanasrariones , quae ih Jioc Opere pafsim occurrunt, exadle diiudkare poflcti& talisfuit Antonius Maria Abbatinus, editione muficorii Operum iam clarus ; quiprimo in Ecclefia S.Laurentij in Damafo.modo ad alciore,& rneritis fuis pareyidelicec S, Matix Maioris praefecturam aflumptus , ibidem Archichoragumjagic. Alter fuic yirlongiori dignus vica Petrus Heredia priori haudimparMuficus Machematicus eximius . In Canonico ftylo fubfidiumtulit niaxi-mum ingeniofus , & dodtus Petrus prancifcus Vakntinus prodigioforumCanonum bis mille , & pluribus modis cantabilium, prcecerea 96. & $ 11.vocibus ininfinituabeoinftitutoruinuentor, quos vide lnfine Libri quintiiAlter eft Francifcus Picerlus infignis Muficus,&editis opufculis clarus^cuiusad omnem regularum amuffim compofita paradigmata Muficaa folio 3 30.vfque ad folium 3.8 3.pafsim inferta reperies ; Jn Hiporchematico , Orga-nico,fiue ftylo inftrurnentis omnis generisfidicinisapto,obftetricantem ma-Tium adhibuitjHieronymus Gapfpergerus NobilisGermanus,vir prudencia,(do


20/71

P I AE F A T I O II .cnmine ,& igriorantia conuidbum lnfimuLin , fcd legatit prius prasuium rc~gularum contexcum , & deinde ex eo mencem Auchons incerprexenturQuam fi non aflequantur, non ld meaj infufficienua; , ied fua? mipenciantL.fciciaeque adfcribant velim . Sufficiac omnia noitra , a pradtancTsimis huius.cemporis Symphoniarchis, & in hoc Romano Vrbis & Orbis theacro , nom Lcancum minucim examinaca , fed & pubhcis fuftragijs approbata , m Tucerrupublicam tuca, &fecura prodijfle.

Audio incer coecera lllud mihi obijci , Qua fronce Auchor cum profefsio-rjne Muficus non fit , Magiftros in arce,ab incunabulis pene in eadem enutri-tos ,' corrigere,emendare , & quod caput eft ,Magiftrum fe prsbere ijs, auda-cia plufquam modefta conftituere potuerit ? i-{ifce refpondeo. Verurrueffe , Muficum me profeflione minime efle , nec fuifle , vtpote inftitutoa Religione mea aheno, Non tamen lded ,*.. me condemnabunt ,quodLudimagifter Alphabetaria elementa pueris non tradiderim , qucd publi-cum inEcclefijs Choragumnon egerim, quod m cornpohtionibus alfcuiuslucri caufa mercenarium me non exhibuerim Vnde huiufmodi obtrecta-tores non videncur Logicas callere regulas; dum nefciunc, pefsimam hanc il-lationem efle , & in Logica ndiculam . Artem non profelfus eft, ergo eam-,nefcit ( loquor femper de ea ; cuius fubfidiOquifque vicam tolerat, profcfsio-rne . ) Princeps Venufinus Muficam non profeflus eft , ergo eam neicic ? Pco-loma?us,&Alphonfus Reges clarifsimi,Mufica,&Aftronomia no profefsi func,ergo eam nefcierunt , pefsimafane , vt dixi, illatio eft Muficoru lmpentorunam de ijs enimfemper loquor , minime deprudencibus rerum xftimatori-bus Muficis.Ego igicur cametfi muficam dicTa racione nunqua profeflus fim :nocum camen eft , me ab ineunce artate vti prasclarioribus artibus , & faen-tijs , ita& muficx pract ca: fummo ftudio, & percinacifsimo labore incubuif-fe,nequefpeculaciua3folummodomufica:me occupacum fuifle, fibiperfua-deanc , cum&compoficiones mex variaafub aliorum tamen nomine lmpref-{x in Germania , fumma audienrium voliipcace circun)ferancur , & in pr-ciohabeancur , &fpecimina in hoc libro edicaquTdfciam ,qu dnefciam , celtanaffacim poflunc.Curn enim mufics inftaurajida: mihi tuevic animus.ac incen-tum meumfine mufica Theorica confequijtfiwn. cenfercm , hinc vcroqueardencifsimofemper ftudipincubui,vtrariones praelicas-debiles cceceroquin^& infirmas pericifsima fulcfret Theorica'cphremplariof.-Quam nifi praxi con-iunxerint mufici , fruftra inmufica promouenda fc laboracuros cerco fcianc

.

Habet enim mufica pracTLcacertKcombihauonisle^es, in recondicionbustheorica? penecrahbus recondieasyquas qui ribuenc , is nihil in practica cumfumma perfeCbone , & fadlitate expedienda , denegacum fibi effe , ipfo expe-jrimcnco comperiec , Ec nos in hoc libro varijs id fpeciminibus oftendimus.Qui muficaj noftra; mirihca: fpecimma a vanjs eciam miifici impericis exhi-bicaadcrucinamreuocaueric , verum cognofcec lllud Epiphonema philoio-phicum , nemo dac quod non habec , cum ea , abfic verbo iadtancia ,opmio,ne omnium talia fint , qua; compofitionibus fummorum in Arte Magiftro-P unl/}'Rc inuidia comparari poilint . Si itaque difcipuh etiam V' talia prs-

ftenc,


21/71

P R A E F A T I O II.ftcnt , quo iure Artis muencori hancperitiam Mudci negabunc?Ceflenc igi-tur oblatrare ignan rerum jeftimatores , & quod non imelligUnt , difcant iQuod tum futurum confido, vbi hanc Mufurgiam noltram non malignocarpendi , fed vero proficiendi ftudio , ftudiose expenderint . Marinus Mer-fennus virinterpaucos, fummus, anteme Vajtum. Voiumen, quodHarmo-niam Vmuerfilem appellac edididit ; Verum cum in eo laudatiiiimo Operc^,nontam Muficum practicum , quam philofophum egerit, mearum partiumeneratusfum, philofophiam hanc praAicx muficJe paranympha mathefi aptciungere , arcanas rerum combinaciones oftendere , numerorum harmamco-rum affecliones penitius exponere ; denique omnibus ijs , qui non lucri , fedvero philofophandi ftudio m mufica excolenda verfari deiideranc porcam.,aperire ampliffimam ; per quamintromiili thefauros hucuique incognitosreperiant,&fic tandemadperfeclammuficaj nocir.iam manuducancurjQupdfi me forfan prasceps t(a.( impetus fefellerit ; nihil ahud reftare video , nifivt in conatu laudem reponam i meque vnico?illo Rempublicam Literariam*quouis modq iuuandi defiderio confoler; imperfetumque in hocOpere ve-luti feminibusia&is , alijs vlteripri Minerua excolendum relinquam ; fi veroquicquam perfeclum, &laudedignum occurrerit,, Decicuiushonorivnic?ftudere ponor , acceptum ferant . Yak . Cceptifque faue-.

, . .

- -...' '- .....:: -- . loupoj i emjb

' 5 D?3ft ... ,. . r;


22/71

IACOBVS VI V AEiufdem Socieracis Presby terBeneuolo Le&ori S.

*5*|t& ||B^ E A R V M quoquc partium teffe d*jtf& te,Beneuole Letor,paucishic*g4cgjp#33* conuenire circa Opus hoc Mufurgiae Vniuerfalis, vrpote, qui in eiufdem*^kM $|| Editione a capite ad calcem Authoii continue adfuerim.atque adeo notff# dt-g&igl modicam illius quoque cognitionem,ac notitiam mihi haunre licuerit .-^lltaM^llc Praeuidco ieiturduoin hoc Operctibioccurfura , alia quidem ousdi-V5fc#V * 3* i - r r l v.- rlaudes , mireris,aclulpicias,vtpoteeximia,rara,curiofa,noLa, acrecon-dita , praefertim circa negotium Mufieum in quoa primaiuuenfuteapprime fuuTe^exercitatum Authorem noueris, qui & proinde iam pridem, vt fcientice Muficx (quamprs cceteris difciplinis negligi.ac iacere aducrtebat)confuIerer,hocOpus meditari ccepit,ac tandem iam felici aufpicio,nonnifi tamen poft innumeras eonfultationes cum...peritifsimisquibufuisrci Muficas Magiftris fquod ocuIatusteftisconfirmarepoffurn_,^publici iuris fecitiin qu.o infuper non pauca Mudcs arcana fingularia^que fjrtalsis aliusquifpiam fecreta pencs fe abfcondi maluifTet ) pofterifati manifeftauit , quo animurru.calcatque caeteris Muficis ad fimilia laudabili conatu attentanda adderet j ac propterea in codem reperies etiam nonnulla quae nonnifi paucis, ac obitcr attinguntur, tiim_.vtalijs occafio ad haec perficienda concederetur , tum ne nimirtim Opus excrcfcc*ret. Qu^omnia vtinon dubium eftbonodeincepspublicornultumprofutura} italau-de, ac commendatione effe dignifsima nemo vtiqueinficiabitur.Ad altcrum veio caput quod attinet.No de futuros fortaffis aliquos zoilos conijcioquinonnullainhocOperemordacidentecarpore attentaturi fint. At facile , Leclror,beneuole , horum cauillationes, ac malediccntiam damnabis, aut certe contemnes, fiduotum Tomorum opcrofam molem vniusannifpatioabfolutam.fi-innumerarumfi-gurarum tum in aere, tum inlignolabores, ac difficulrates ,- fiintricatiffimaiummateriarum copiam,ac declarationem , ft pcnetratos.non fine ingenti induftria reconditio-ri Muiics, ac paucifsimis notos reccffus (vt,inter alia.funt, quavcirca genusGhroma-ticum.&Enharmonicum ingeniofa, acnoua methodo traduntur)fiMuficietiam typiincredibile faftidium,ac moIeftias;necnon Typographorum incuriam,fidenrquetem-porisauguftiasattentius confideres aequaque lance trutinaueris; necfolum afeueriori cenfura temperabis; fed etiam potiiis quidquid forte minus cultum mcndo(um,mu-tilum aut quacunquc demum ratione dcfe&uofum occurrcrit , beneuola amicaque in-tcrpretatiouefaciIeexcufare,tutari, ac defendere ftudebis.imofortafsisnon parum mi-raberis,qua tandcm ratione fieri potuerit, vt tantillo tempore tanta moles in hanc per-fe&ionem exfurgeret . Atque hxc funt. Amice Le&or, dc quibus te hic obitcr monitumvolui, Vale,

yiN-


23/71

VINCENTIVS CARRAFASOCIETATJS IESVfrtpofitus Gemrdlh .

VM Mufurgiam P.Athanafij Kicxheri Nqftrie Socictacis Sacerdocis, aliquot eiufdem So_> ciecacisTheologi recognouerint^kin lucemedipoffeprobauerinc, facultacem faeimus,vt cypis mandecur , fi icaijs, ad quos fpecl:ac,videbicur ; cuius rei gracia has licteras manu noftrafub'criptas,figilloquepoftro municasdamus. ftomi i6\ luuij i


24/71

' '*-. *** mSI J >* J-

iv_sl>*- tv__,^ WXf TKJt-W XXJT ^K_*_7T WJXLW TCtV VCVL^' *_ ^c

V S V R G I AEVNIVERSALISARTIS MAGNAEc o n s o n i.

E TDISSONILIBER PRIMVSANATOMICVSDE NATVRA SONI ET V O C I S.M

P R AE F A T I ODe auditus praeftantia, &nobilitate.1

-' .

I

C||gON.STITVTVRVS vniuerfalem Arcis Confoni , & Diflbni in_.

rebiisfingulishuiusmundana: fabricselucefcentem Ideam,vaftiili-maeiuscommerciaibi vtordiarcongruum eft, vbi prima eiufdem_conftituunturincunabula ; Si itaque nullus in hac vifibili mundi ma-china motus foret, nulla quoque corporum foret impulfio,& hac cef.fantenullaforet acris agitatiojfinulla acVis agitatio,omniaimmo-bilia&perpctuonatyrasquepenitusrepugnante filentiodamnata ii-lerent . Ex motu igitur corporu fit impulfus aerifque agitatio;cx aeris -,Homoagitatione collifioeorporum, excorporudeniquecollifione alij&alijprocolliforumcor- dotiatfo.

porumconditione foni nafcuntur, vnicum acuftica: facultatis fiue audiciui organi dbie- m,s ;ftum, de cuius nobilitate, praeftantia,& mirificis vfibus modo prsfiri vifum eft, vt dignif-fimarum rerum pulchritudine perfpefta ,ciiriofusLector ad earundem modopleniusex-'plicandarum notitiam fcientiamquc adipifcendam ariimum adijciat.Tuinterimfenfuurn.'A omnium


25/71

z Avth M.agn Confoht , & Diffo.niomnium ac mcntislargitor D t Vi> ficutiauuitLS,ita & mentisaciem mihi bcnignecon-cede vtadmirandismanuum Uiarmn operibus Mundo propolitis, omnes in amore no-minis tuiaccendantur.

JebiKnoBi Natura Ars Dei fecunda rerum omnium parens,vti ijs in rebus quae in non adeb necef-muJtiim-. farium vfum ordinantur, modicum temporisimpendit, parumq W adhibetartiricijjita ijsneceiTa- jn rebusqu.T ad maximos innumerofquc in hac mundana Oeconomia vfus difponuntur,laborat , & tcmppris& laboris plurimumimpendit , arcificiovtiturprarfus adrqirando& confidc-

rarioae digniisimo. Hine in epitome rerum omnmm hominerite cffingenda, tatum mul-torum mefium laboris tantum indufirie impedit, talemque in formandis ungulis humanicorporis membris.folertiam exhibet, qualem in oculorum auriumque fibnca exhibitam

^bric^fumma arfjmirstionedefixi eontempiamur;cum ergb natura in aud-tus officina erforman-niir.ibiUs da varijfqueilLs anftac^ibus cunici;lis,cauernis,cochleis,fpecubus, latebrifque veluti a tris

quibufdam & labyrinthisconftituendisprae caeteris tantum fuftincat laboris , talem adhi-beatdiiigentiamiCerteprsJlantifsimum.vtilifsimum atqucadbene be.tequegloriose,iu-

Al]d;trscunde, commodetranquilleque viuendum fummenecdfarium auditumefleluculenter

MKUstii.patet, Ita enim t)os, vt intcrim de cccteris animantibus fileam,fuis afficit beneficijs.ita vi->ram ornat,ita perficir, ita difciplinis omnibus virtutibufque condccorat, tam fplendidam_,denique beatam,iucundam,tutam, tranquillam.commodam viuendirationemconfert,vttota fonorum fcientia , & quicq uid in natura rerum fono voceque efficitur , hums caufa_produ&um creatumque fit. Et quod ad fplendidam vitam attinet,an non maxima vt glo-riose viuamus,in aurium, fenfu vi$ pofita eft? hoc ad omnem fcientiam erudimur,hoc con-filijs qua dandis qua captandis aptamur hoc homines proprie ftimus . Hoc folo cun&asanimipafsiones,manfuetudinem,amorem,iram,timorem, mifencordiam.aemulationem,laetitiam.pudorem, rnceftitiam, imprudentiam,contemptum, fiduciam ,indignationem sjnuidiam , defperationem , defiderium infinitofquepropemodum afterus ,vocisfono re-praefentatos in nobis noaexcitamusdumtaxat>fed& eofdem , comprimimus&modera-mur iuxta illud , Nemo adeoferus ejl qui non mitefcerepoflit

Simodo cujtur

.

C^tevoluntasDci/nonperaliumnifiperhuncfenfum nobis innotefcere poteftiuxtaDelnoWs ilIudD.Pauli:fidese^auditueft,Qua?ita clarafunt, vt Philofophus fenfum hunc non_.injiotefcit a ijc meliore nominef , quam fenfu difciplina? jrititulandiim cenfiierit . Quod fi ab his ad iu-perauditu cunc{jtatem progredia^mur , quid ipio iucundius , quid dulcius efle poteft ? hoc animurr__Senfusiu triftitia, mcerore, ftudfjs, curifque languidum , confe&umquedul iffimaMuficae harmo-itiuse. n ;a } &concenturelaxamus, blandwamilianbufquecolloquijsin intcgrum inftauramus,hoc mutuum mortalium commercium fouemtis , huiu,s ope viget iuftitia , mali corrigun-

tur, prmiantQ,r bpni, hinc Iuftijia; fenftfs a Stiheone di : 1 ipi . . ..O ,- V* **,: : * V 1 *

De definmone fom

.

{TxVm omn?;fpnorurn auditus-obiectum Gt, ab eo difputatioms noftrae luraemus exor-V t dia r vt fic ordine naturae progredientes . propofitam nobis materiam ivTtLXTuritwexequaraur.Qtudautem reuera fonus fit, vtiincertum cft ,ita varias quoquc opiniones,& fententias irvanrmis Philofophomm peperit . AriftoteJes tex. 6s.Lz.de anima fonum_,de'


26/71


27/71

4 Artli Magn* Confoni, & Pijfonihuin fieri, praterhunc verbduorum confli&um, aliud ccrtiuin (quod&medij ,&in quoconcuflio fiat, quod&caufs materialisrationemobtineac ) ad ibnigenefim interuenire,ita probamus : Vt concuffio fiat vnum corpus ad alrerum moueri neceflc cftj vnde & con-fequen.tcr medium, fine quo a&io fonum fuum confequi minimc poteft , requiritur > Ter-tiijm verb pmer illa exigi, hinc patct, quod corpora mollia, acura&planitie deftituta_,.fonum nonedant, vt fiacusacum,aut lanalanamconcutiatjnequebene fonint , fiina?-quali fonus . Tertib . Sonum cdentia a fono denominantur, nofque ea audire dicimtis, non aliadc caufa, nifi quja fonum in fe habentj ergo fomis ineft corporibus fbnoris, Verum nos verius


28/71

Lib.L Anatomicus de Natuvafoai& vocis . 5rius dicinms, ibnum non obiccto, fcd fubiefto , fiue quodidcm eft , non corporibus fono-ris, fed intermedio inh_rere ; hoc enim , vt in pnecedentibus diclium eft , ad genefim fonitanquam materia concurrit; Si enim corporibus (bnons inhasreret tantum, a ventoaninime impedirctur ionus inde profluens , quod tamen experientiafalfum docet; Itcrumh in corponbus fonantibus inhasreretfonus, aut ncgaridebet exfra&ione, & compreilio-r.e medi; corporis fonum refultare ,aut aflerendum mcdium hoc corpus fractum contri-tumquc in ipfa fonantia re-agere,& fonum in cis cflTcere . Quorum vtrumque ncmo fana;mcntis Philofophus admittat. Vtverbrefpondeamusad argumentaeorum initio huiuscapitis propofita, dicimus peculiarc& proprium fono effe non hxrere in obieito, vti cajtc-ix quali ratesfenfibiles odoris, faporis, coloris, quas efle fixum & ftabile habent , arque exfuorum naturalium obiectorum complcxione fluunt, fignaque funt & media, quibus ipfarum cognofcimus, tumdifcernimusjfonus verbnoneft,nifidumfit,&fonantium cor-porum fubftantiam non comitatur 5 ideoque vbi gignitur, id eft, in intermedio corpore',ibi, vtin fubiecto recipitur (quanquamobieclafua,ideftcorporafonantia,&qua?audiridicuntur, non fecus ac reliqua: fenfibiles qualitates, fenfui patefaciat) quod tamen in aliasfenfibilium qualitates nonquadrat.fiquidem eorum tantum,quibusinharrent,fpeciem_.in fenfusinducunt j Quemadmodumexempligratia; Sicolor mediovidendiineflet, me-dij, non obietti fpecies in fenfum veniret ; Atque huic accedit quoque quod guftu depra-uato,& alia fibi natur_que fuae inimica qualitate infc&a guftabilia praue iudicetur. Quodvero fupra obieftum fu it, idem non efle pofle fimul & medium, & fubieftum, id tan tum_,de illo, quod de vnius eiufdemque partibus procedit, intelligcndum eft . Nam refpectu di-uerfarum partium idem &medium ,&fubietum efTe minimeabfonum eft. Qiiod vcrofupra rertibobi/ciebatur, fonum fonantibuscorporibusinh_rere, eoquod a fono deno-mincnturfonora, non intelligendum cftfubiettiue, fed eftec l-iue , id cft , corpora qua fo*rium edunt appeilari fonantia, non vt iono afte&a, fed vt illa, qu.x fonum efficiunr .Namvt in priecedenrbusiamdiftum eft, illudintetmedium quod nosfubieclum pafliuumfo-niftatuimus, non eft nifi aer, qui adfonigenefin nonvt caufaefrTciens,fed vtcaufama-terialisconcurrit. patet igirurpropoiitum noftrum

.

C A P V T. I V.De Corporum ad genefin fbni tum effecliue , tum

fubie&iue concurrentium requifitis

.

VT qus in prsecedenti bus dita funt , hic melius elucidentur , vidcamus modo qu_--nam in corporibus ad pcrfeftionem genefinque foni concurrcntibus requirantur,&vtcum ordine procedamus, dicimusprimbmotumfbnatiuum cuius intermedioex cor-porum kCc concutientium icfcufonus gignatur,hoc ante omnia veluti iure fuo poftulare_j,vt dicta corpora intc.medium cclerrime difcuticndi vi prsdita fint, qua quidemfacultateeatantum corpora pollcnt, quae ad vehementer fefe impetendum apta funt , quia hasc fo-liim artte intermedium comprimere& compreffum valide concitateque impellere,im-pulfum aptefrangcre valentirequirunturigiturprimum corpora huiufmodi , qua: mutubfibi obllftendi, ac velociter fefe inuicem collidendi vim poffideant . Nam ratione fortis ob-fiflenti.r alterum alterius iftum valide excipit , valide inquam, fi percuflio ipfa cum robo-re coniunctafuerit. Quam obfiftentiam ficorporibusdcmpferis,ciddfonigcnefin,non_,adebapta, impotentiam quandam acquirunt in produftione foni 5_xempu gratia, (i duocorporaadfe vehementer collidenda cajteroquin apta, molliter & leniter feu languidpercutiantur, veluti li manu tabulam , aut alteram manum , abfquc vllo impetu per mo-dum taftus aut lenem applicationem ferias , nulia in intcrmedio fra&io , & confcquenternullusfonus caufabitur.

Sccun-


29/71

_ Artis Magn* Confom , ($ DifloniSccundb, vtfbnumproducas 3 rciiftcntiflE corporum cclcricas iftus neceflarib comungidebet.quiquidemcelermotuscumnefcioquemtremoremin corporibus caufet , vt po-

ftea declarabitur, meritb totius diuerfitatis fonorum vaicum fundamentum eft; pro hiiiusenim incremento decrementoque corpora nuncacutius nuncgrauiiis fonant ,vti paulopbft fufius oftendetur. Celeritas autem a vehementia & celcritate corporis collidentis de-pendet, iicuti igitur vim refiftendi corporibus tribuit duritia,& planitas corpora percuffio-ni adaptac, ita celer motus rcfiftentiam cfficit violentiorem . Hinc omnia mollia corpora,Vti fpongia, lana, acus & fimilia infenfibilem fonum edunt . Porrb quemadmodum dura,plana , ac velociter vehementerque mobilia ad fonum fimpliciter expofcuntur ; ita non_quidem abfolute,fedfecundum quid&admeliusefie,fonumeditura, debenteflelaeuia-,concaua, porofa, &c. ac debite conuenienterque fituata ; Laeuia ob aquabilem fuam fu-perficicm f qua totum aerem vnum & continuum intercipere, ac diuerberare aptafunt^ad foni vehementiam, Isuitatem, & claritatem faciunt . Ina^qualia verb& afpera ob emi-nentias fuas & depreffiones, propterquasaerem non totum , neo vnum & cont nuum_

,

fed fruftatim comminuunt, imperfe&um, afperum & diminutum fonum edunt

.

Quemadmodum enim intermedi; fra.ione fonus gignitut, ita, vbi intermedium non_Caufe af- vnum & continuum , ac asquale , fed per partes ac fruftatim , fiue per inaequalitates fre-P5^*j,e*quentcs extenditur , diminuiturque , afper fonusexurgit ; vhi verb totum vnum conti-nuum &acematim colle&urn non fruftatim abillifis refilit, vehemens lenisac clarus obo-

riturfonus : non fecus ac in luce fit, qua: quanto in leuiorem fuperficiem incident , tantofaciet illuminationem maiorem . Quse omnia varijs experientijs confirmantur ; Nam pa-Ieisinorcheftramdiiperfis,quominuschori voxclare audiatur , alia caufa. non eft , nifiinasqualitas pauimenti , idem dicendum de aula varijs ornata peripetafmatis , in quibuscum fonus quafi fuflbcetur, mirum non eft fohum efle multb obtufiorem , quam fi i;s au-la nudata fit . Eandem ob caufam Mufica in Ecclefia referta populo, miniis clarc & diftin-ftc, ac in Ecclefia vacua, percipitur

.

Praterea concaua complures fua cauitatc per reflexionem poft primum, efficiunt ictusquia intermedium intus conclufum , cum excuflum eft , ad latera concaua repcrcuflum_.

fonumln- plurinnum ad foni protenfionem prolixitatemque confert . Aerem quoquc id eft corpora_tendimt. multum aeris participantia, ad clarum , magnum ac perfe&um fonum vim habent maxi-mam, cum ilia non vt efllcientia foliim, fed etiam vt materia ad fonum efficiendum.con-

currant . Vnde amca & argentea magis fonora funt,quam plumbea, non ratione fblidita-tis aut mollitiei, vt quidam putant, fedobrationesinfequentibusaperiendas . Adfonumigiturfortis refiftentia, renifus,& celeritasi&uum, corporis item durities , laeuitas , coaca-uitas, parriumque continuatio requiruntur; quod erat probandum, &c.

C A P V T. V.De varijs Speciebus fbni.

E :Xplicatasfonorum requifitas conditiones fequuntur varis quoque fonorum difFe-rentia^quasvtcxaminemusordopoftulat* Cum itaquc fonus vatijs modis efficipoffit, neceflarib varis ex varia corundcm combinatione fpecies emanant; Eft fonus lon-gus,breuis,cft acutus&grauis;eftaliusdire&us,atquereflexus;Eft fonorumalius aku,

fB*u___

a^ us Pt-ntia,illiusformaIe &inhaefiuumfubiedrumcftaer, aqua,ignis;huiusferrum_>>' as, argentum, aurum, Iapides, lignum, aliaque dura & Ia:uia corpora . Si porrb modum_procedendi fonorum confideremus , aliusfonus eft ex fra&ione aeris a corporum folidorucollifione caufata ; Alius ex ailifione ; vel cum aer a vento vehementi commotus ad cor-pusfolidum alIiditur;itapulmoaerem addurasTrachcspartes refpirandoallidit. Aliusex coitione nafcitur,vt fit in panni vel charta; fraclione; ne cnim dctur vacuum, partes ae-tis celsrrime coeunt ad latera panni, atque ibi priorcs impulf* a pofterioribus franguntur,

.S_fic


30/71


31/71

8 ArtU Magtt Confoni, {$ Djflonidurat, quain cliu durat treraor; idem ftatuendum eft de quibusiibct ali;s corporibus : quretamcn vr dixi tanto ad fonandum erun t incptiora , quantb miniis ad tremendum fucrintidonca, cuiufmodifunt lana, pannus, cera , lutum , bitunicn ilmiliaque corpora mollia_,Atque huc refpicere videtur , definitio Ariftotelis ,fupra addu&adum dicit : fonum efTe_v

l.a.&An. rnotionem eius,quod eo motu moueri poteft , quo ea , qu?e a corporibus inuicem percuf-ttx,6t>fisfefiliunt, mouentur:namhocperfpicaciffimum Philolbphi ingenium deprehenditac-rem ad vndulationes percuflbrum corporum vndularc , & quafi (uccuti , atque inde tan-dem fonum nafci, quod & nos in noftra deflnitione innuimus

.

Vnde corpora rnultum tenfa, aerea, porofa , concaua , tcrfa & polita ,omnium ad tre-inendum^fonandumque.vtinMagiaMufica&Organicadiceturjaptiflimafunt.corporaverb fixa, mollia, inqualia,afpera,plussquofolida,tremuntquidem,fonumqueedunt,fed neque ita limpidum, clarum , fenllbufque obuium . Hinc , vt dixi ,tota ratiodiucrfita-tisfonoium agualitate&conditione corporum, vtalibi paffimdeclarabitur,dependet.

,-, Vcrum vna difficultas hic reftat adhuc fblucnda , quomodo vel Ieui manu verberato mu-Quomo- . . - ' j % . - .,do fonus ro quopiam, ex aduerta parte applicata aure fonus perfecte audiatur ? cum non vetmmiiewuros tri flt> jntermedi.ie molis ( muridico, faepe craffiffimi& vix Archimcdajis machinisloco mo-fiffimos*. kihs ) trcrROre huiufmodi fbnum caufari. Ridiculum fane eft , quod quidam hic finguntfonum perambages in oppofltam muri partemdeferri, fedquid fifeneftrae arere claudan-

tur ? quid fi in turri vndique conclufa, vbi nullusexitus patet,fonatio fieret ? aut fi apertisfencfti is per ambages in oppofitam partem ( vt illi aiunt ) deferatur, an non aliquid tem-poris( cum tamenmotuquafimomentaneofonusdeferatur)intercedet ?fedexperientiadocet, fimul ac tetigimus murum, fonum ex altcra parte audiri. ridendi igitur funt huiuf-modi philofophaftri, & merito explodendi : medium igitui necefTarib tranfitfonus,fedcjuomodo id ? hic Rhodus , hic faltus . Veriim rei arcanlim , quantum ingenij vires per-mittcnt, aperiamus.

Sciendum eft intermcdium fiue aerem duplicem hocloco nos confiderare extrinfecumAe fono- ^ cuilibet rei intrinfecum : Nam quemadmodum , vt poftea dicetur, organum auditusrus dupli- prsEter extrinfecum aerem, habet a natura fibi alium implantatum, ita omnes rcs habentcker con aljquerh aerem fibi intrinfecum in poris vnius cuiufque rei ftabuIantem(fupponimus enimsotVt oittnia corpora efle porofa ) vt apparet in corporibus animantium, quae ideo Hyppocratesvocat iKirtislira. tranfpiratiua . Quin & in pifcibus quoque natura aeris pofcit receptacula_,

pulmones fcilicet & veficam. ne vbiuis , aut in vfus vnicuique neceflatios deefTet tam ne-cefTarium elemcntum : Nec finc magtta ratione . Nam cum omnia corpora , ex partibusfconftentmaterialibus, nequeomneshiiiufmodipartesitaperfeclecongruanMiifinatUrijJiunc aerem vnicuique rei indidiflet, neceflarib alicui vacuum tantopere a natura execra-tum.velexminimadiuifionecontinuifuboriripoflet.ne igiturtantum in natura abfur-dum admitteretur,neceflarium fuit corpus aliquod per omttia,& minutiffima quamis fpa-^cia difTufum, quod Iaboranri natursfuccurrerct. Hdc itaque fuppofitocum percuflbrumcorporum tremoresfiue vndulationesinaerem vicinum deriuentur , hic verb aertrembreconceptocorporum fonantium tremoreprorfusfimilialium,&aIium continuo motu , &fimili trcmore imbuat, fit, vt fonus hoc pa&opropagatus , auditiiiajpotentiaj fefiftat ,ibi-cjue aeremimplantatum fimiliter moueat , ac tandem fenfationcm in homine prodbcat,non fecus ac in vndulationibus aquae,faxoquopiam in tranquillam aquam proieito, con-tingit, vbi ccrnis vndam ex vnda nafoi . Acfpercuffionem igitur corporum neceflarib tre-mor non tantum cxtrinfeci, fed& aeris intrinfeci, fingulis cbrporum poris inexiftentis, re fultat : Hoc iterum fuppofito ita propofitam paulb ante difficultaterh foliiimus. Murum_-quidem totum non tremere ( ficuti motu partiali terras non totum tefluris corpus tremitfed partesfonanti corpori vicinas, quas cum poris referta; fint , faciunt& tremereaerem inporis latentem, hic verb fonus aerem alium, & hic alium vfqiiedum tandem per continuapropagationem auribusex oppofita parte ftantisfe fiftat . Vnde fi murusplus a;q'ubefTetcrafTtis aut folidus, fbnusagrius propagatus, minime perciperetur . prsterea u corpus ef-fet itafolidum, vtgrehafce aerisparticulas admitteret . vel particulae aeres in pons late^


32/71

Lib.L AnAtomkus de Natuyajom ( voch

.

9teSadeoforcntcxigua?, vt vix tremerepoffint;diconulIum lonitum tuncpercipipoffe_j; T ampnl-vt fieret fi quifpiam vitreaeampull* (Nam vitrum vtalibi oftendemus omnium corporu jjermetri-naturaJium minime porofum eft) hermeticeclaufeincluderetur, dicoeum vixquicquam figilht*-,ctiam ad maximum fonum ac ftrepicum percepturum_, r;ihil au-* * * diretur.CONSECTARIVM PRIMVM.

De Saxo furdo in Scotia mirabili

.

R Efert Heclor Boetius in Scotia , Prouincia Pifa nomine,faxum efTe quoddam ab indi-genis furdum nuncupatum, eb quod ( quantumuis ingenti fono excitato , etiam_jcxplofo tormenro) fub eo tamen Iatentes nihil prster aeris agitationem vehementem_.pcrcipiant , Cuius quidcm ratio alia efle non poteft , nifi exceffiua foliditas iftius faxi ita_a natura comparati , vt omnem ae ri extrinfeco ad fbnum efficiendum necefTarid , ob per-feftam fingularum partium coagmentationem, aditum intercludat.

Contingit cnim idem in fbno , quod in vifione per medium diaphanurn , quod quantberit purius, limpidius, defocatiufque , tantb in remotiorem diftantiam fpecies vifiles defe-ret; quantb verb vaporofuss , tantb ad videndum erit ineptius . Sed rem experimento de-claremus.

Experimentum rei difficultatem pulchredeclarans

.

PRimbfi quisacccpericfolium ex SeIenite,vuIgo Talcum vocant.quantum fieripotefttenuiffimumilludque tranfpexerit, tam dareomniaperfpiciet , ac fi nihil interocu-lum & obiectum interpofitum efletj duplicetur iam folium & clare quidem videbis-pm-jnia, icd non vt prius; rriplicctur porrb folium , & iam obie&a aliquantulo oblcurius pate-bunt,&fic cantbfemper obfciniusobieftareprsfentabuncur^quanrbdidarblia plusmul-tiplicaucris, donec tandem cuadantin corpus pororfum,opacum,'*' , &c vifui impe-netrabile.Vifuienim multiplicationefoliorum inopacum corpus iam degenerantium_iobexponitur, quominus iamobie&um attingerepoffit, 6*:amencertumeft, in totoilloopaco corpore copiosu deuehendis fpeciebus vifibilibus aerem latere . Kaud abfimili ra-tione fi daretur lignea, aenea aut ex quacumque fono producendo apcilfima matera con-fefta tabula muro inferta, certum eft ex oppofito, tam facile fbnum petceptum iri, ac fi ni-hilinterpofitum efTet j Multipliceturiam dicT:atabuIa,pra?ciseprioriapplicata,ceicumeftiamfonum non ita limpidum ex oppofita parte emanacurum;triplicetur tabula &iam ali- t :iap quantbgrauiusaudies, & fic pro tabularum eidem praeciseapplieatarum pluralitatefem-per obtufiuscV obtufiusaudies, donecperuenerinttabulae ad illudaugmentum , vtnihilprorfus percipere valeas , non fecus ac de vifione diclum eft . Nam quamuis aer co-piofior fit inter tabulasj quia tamen multiplici difcontinuatione receptionis fpecierumincapax eft, nec etiam tremere poteft ; hinc veluti in medio obfbrpcus diffipatufqueaveftura foni prorfus deficiens , nullaratione auditiua; potentix ex oppofita parte fe_->iifterc poteft

.

Porrbcontingithocinomnibusmolibus craffioribus,-etficnim hae aerem habeant ia-trinfccum & in fingulisminimifque& prorfusinfenfibilibusloculis totius fubftantiajadvacuum impcdiendum , latentem ;quia tamcn ob multiplicem fuperficierum occurfum_,vehcmcnterobtunditur, hincfit , vtcontinuatuspartium tremor inmedio craflbpaula-tim dilfipatus, abforptufq; profundioribus molis partibuscommunicari neutiquam poffic

.

Sed in medio debilitatus veluti exfpiret ; non fecus ac vndulationes in ftagnis per iniectio-nem lapidis, caufata;, quo a centromotusfuerint remotiores, tanrb femper infenfibilioresB euadunt,


33/71

i o Arth Magnt Confam , & Dijfonleiudunt, donecin nihilum abeant, Hajfimilitudines perduplex experimentum cxp'.e f.-vacuo.

Sententiade vficiapeiicli'o-la in fide,

Vtriasse-tentifcdeVictio.


35/71

i z dvtis Magn Confoni , & Diffonifecum adlaborantisnatura neceflnatesfupplendas, velipfos vitriporos pcnetiaie . i.uniqui putcnt, aerem non quidemperporos,fed interlatera tubi&i


36/71

Lib.l, An*tnmicm de Naturafom& vocis. i $tocxperimcntoclarc oftendimus, vacuum in narurarcrum niinime aftignari poflc__>.Veriim qui plura dehifce defiderant, legant ingeniofam diatnbam devacuo, quam non-nemo cx CollegioRomanoSocietatis IESV dedicauit cuidam Magno Amico; vbi plu:i-ma confideratione digniffima reperiet , & fuo tcmpore nos G Deus vitam largitus fuerit

,

in Artc Magnagrauium & leuium , vbi hanc materiam ex profeflb traftabimus , pluri_jtrademus.

C A P V T. VII.De organo auditus eiufque Anatomia.

POftquam de natura proprietate, &- produclione foni, obie-o videlicet adasquato au-ditiua:potentia.fufiusforfan, quampareratdiiTeruimus,ordo iam natura nos ad

potentia; acuftica; , fiue auditiua. defcriptionem vjtro inuitat , cum vero potentia fine or-gano eiTe non poffir, abeo difchirfus noftri materiam ordiemur . Quicumque admirabi-lem illam DEI Opt. Max. in fabrica organorum humani corporisprouidentiam , miram-que artis fuas, id eft natura; in ijs ordinandis folerriam penitius rimatus fuerit,fateri coge-tur ntillum hic fatum , nullum fortuitum Atomorum conftuxum efle potuhTe tantarum_,rerum architec~rum. Porrbnoshic.onfiffisreliquorumfenfuumorganis, quae dumtaxat Miraauriscircaauiiumauditufqueorganum confiderationedignaoccurrunt breuiteraperiemus. ra-Eftautemaurisorganum corporeumadfonosrecipiendosa naturain animantibusdifpo-fitum jquodciim ex varijsconftet ,haud incongrue Aggregatumomnium eorum ,qu& in>viuente al


37/71

Vide i.&2. fi. urainScheratifrao i.

1 Artis Magn Confoni , & Diffonialaefeu vanniinftar, expanfa eft ,-HIa ex quinquedu&ious , tnbuscaucrnulis feu antris,tymp.inoofleocirculo, tribus exiginsofljculis.duobusparuis mufculis, neruis , ycnaarte-ria, aere denique implantatocongregata eft . Ha?c cxpartibus tum cuticula, tum cartila-gine, carne, vinculo, mufculisfe.?, venis, neruisatque arterijs eft compofitai Verum ne_jin cxplicandis terminis , & appellationibus lingularum partium auris teinpus teramusbic Leftoricuriofo fingula vnacutn exquifirflimaanatomia', quam partim perloannem,Trullam ccleberr/mum hic Romae Chirurgum & Anatomicum fieri curaui, pardm cxlu-lij Caflerij anatomia didici, proponenda duximus.

Appellationes fingularum partium aurisexternae3 . . .AA A. Atafeupinnaequod Grxc' irri?Jyantt vocant, parsexpani3, Iata, ac econcha-

verfustempora reflexa -fJy/jn -A jifeu pinnula diciturn^cheraa BBB. Totius auriscircumductio flue circumferentia exterior, 'aijstantum quas adfonumformandum natura pofuit j Suntqucprimb du&us fiue

Partesan mcatus aut femirae,- fecur.do Tympanum cumoifeo circulo.tres cauern*& tria oflicula.tismter- jflcatus fjue du&us aurium s.funt. Primuseft velutiregia via &femitaprincipalis; quempauloante *^f ***>, fiue meatum aud toriumappellduimusj hic inpueris totus eftMeatns aucart i]agjncu s, in adult-s ofTeo-cartilagineus, in fenibus denique totus ofleus eft . Secundusininternacranijamplitudincinpofterion Iatere proceffus petrofi, cuiinfculptuseft ,oc-currit j Vndecblque . extrorfum alquoufquerdmediam buius proceflus fedem proce-dit ; vbi tenui fquam tantum a duabus inter:oribus verae auris cauitatibus diftinguiturTertiiis rotundo canaliculo pei fimilis,arque inftar tenuioris calami exortu amplus.c co-cha exteriore lapidofi proceffus cauitate ducitui i Vnde oblique procedens in medio qua-

tuor

N'


38/71

Iconifmus seu 5chemafi5mus JL. fcl. J4-

FlOf. III

__^/_

H3Pj. Leporis A si

fc*_ G H j g^MVRIS ^'

B^- N^XoM

fsr *'EOA\5K^A.i

-', EQVI %

PORCI

r^ ovuP M


39/71


40/71

Lib

.

/. iincitQih iots de Nxlurafoni ($' vocis f 5tuorfbrsmjnum totLim illudosperfudit &: penctiat; Jjuic quarrus fuccedit tenuiifimi_,tantiim oflea fqama ab ipiodiremptus, qui in eandem cauitatem ducitur, in quam fimi-Ucerquintusdelinit,

TvinpaniiniK6r//-oVn:embrana dicirur auditoria, vel quia hsc membrana >'n beliicitvmpauimoremconcha:obtenditur, velquia velutimeiTibrana bellici acmilitaris t)'mpa- TympatrtSni ligno , ita hajc acrefonoque feriatur,pii fcturque ;diciturque abalijs Myrinx , eo quod

aildltlli

ae.em interiorem ab extcriore difcernat ; Vide Schemattfmum 1. Eft autem hxc mem-brana omnium membranarum fubriliifima tcnuiifirmque , quippe areanearum tels; il-niillima, mediocri tamen denhtate prardita pellucida & diaphana, inftar cuiufdam fpecu-li, nulliusafpcntatis particcps. fed vndique intus ac foris lauiigata, non tamen aiqualis ieuplana, NamintcriusoificulimalleumreferentisprocefTusA.^utin z.figura /;.j*v;,veluti cau-daquxdam reilexa in C, abipfacircumferentia fupernedeorfum ad iplius vfque medium MseoIi scentrumquc C, perinde ac neruus tympano miiitari tranfue, fim obtenditur 3 conneclitur-que;oiTeoautem circulohoctympanum adnatum eftadquem tentonibus Sc mufculisal-ligatur ac diftenditurj non iccusac tympanorum pelleschordisfortiter tendifolent.

Pr.vtereaospcrrofum tribuscaucrnulis flueantrisconftat, prima eft cauernula illri_., Q ,quam peluim Vefalius vocat , quod in modum pcluis excauata fit; alij cochleam & antru fum , ca_vocanticomparatuiconcauotympano ,ebqubdficut in tvmpano aer communis pulfa- -mitco-tuspropriumeditfonum , ficputant aerem implantatum percuffuma myringe & officu- c/uermlisfonorum differentias in ea cxprimere,qua2 indead auditorium neruum deferantur . Peluis di-Altera cauernula propter cuniculos quibus conftat, labyrinthus vel fodina dicitur > Tertia c a'liernaa buccina cornu recuruo &c contorto, quo Paftores pecus conuocare folent ; vel a buccina 1 byrin-conchiliifpcciedenominatur; Vndeilludantrum buccinofum appellat Vcfalius; Verum ' hus ?]?*k j 02 1 r n r \ ,- il. Antrubuccumdrrhcile, lit ea anatomice repranentare , cum reconditamin lntimrs penetranbusor- cinofum.ganifedem conftituerint.hincrlguram quoqueconfulto omittendam duxi.Porro conftat vt initio diclum fuit aurisinterna tribusofficulis, quantitate quidem mi- Trh odi-niinis, at conformatione8; vfu maximis; quorum quidam compolitio adoperatioque_, cula,

itaartificiofa cV eleganseft , vr verbis vix expiicari poffit ; dura funt&fblida ram ininfan-tibus recens natis, vt Cafferius obferuauit, quam & in adultis, ciim tamen rel'qua_,omniaperpetub iuxta atatisgradus varientur ; in pueris tamen multoac in adultisobJiumidam vifciditatem flaccidiora funt, vnde & infantesobrufius adultis audiunt. Oificu-la mobiliafunt . cVeoadornata natur.Tartificiovtexhis attrafto vno duo reliqua confe-qucntermoucantur; neque continua funt, feddiflincla vtpaulbpbft in anatomia apparc bit, incxterioriconcharegioneconftituta ; Nomina trium officularum funt Malleus

,

MaJleHS,JncttSySc Stapes , quanomcn aformapotius , quam ab vfu inuerierunt; Mallcus diciturlncus, &quod veluti malieus incudiincumbat, &fuperiaceat;Sicut incusdicitur, quodmalleum ^aPeSiincudisinftar cxcipiat ; Stapesverb afigura ftapedisficdicitur ; Qua? quidem officula_,non inomnibusanimantibusreperiuntur , in aliquibus enim rantum malleus & incus, innonnullisincustantum & ftapes.in quibufdam vt in fimijs nullum prorfus; Sed Anato-miafequcnsdicla mclius, quam multa: verborum ambagesdeclarabit.

Anatomia trium officulorum Mallei , Incudis6c Stapedis

.

A Annuli feuofTeicirculi principium , Sc B. eiuflem finis. Vlde Schematijhtum_ A prwtum' C C C . Figura oftei circuli eft circularis, imperfe


41/71

1 6 Arth Magn* Conforit , & DiforitD. Caputmallcicumincude perginglimortartpculatur.E , Tubcrculum apophyfis, fiueproceffus maius trochautirium di&utiL-';F. Extremitaspedunculimallei.G. Corpusfiuebafislataincudis.H. Crusalterum breue&craflum, inconchaad proceffum mamiHarempofiturrL-.I. Reliquum cruspaulo tenuius&longiusftapediinarticulatum_..K. Stapesincudiiun&us. /L . Caput ofliculi mallei feorfim exfculptum, vt magnitudo, figurae,aliaquc re&ius in~.

flotefcerent

.

M . Minor apophyfis fiue proceflus trochauterius

.

N. Maiorapophyfis.O. Extremitas cauds mallei .V . Bafis Iata incudis cui malleus iungitur & inferitur

.

Q . Eiufdem crus breue crafllulque_^

.

R . Eiufdem iterum alterum crus longius, tenuiu(que_>

.

S. Subftantia totiusincudis.T. Stapedisparselatior, acutior globulo paruulodonata

.

V. Stapedisparslateralisfiniftra_.X . Eiufdem dextrum latus

.

Y . Pars inferior, fiue bafis, fiue pes ftapedis

.

Reliquorum vero animalium ofiicula hic adiunximus , vt fingula rite Jnter fe compo--nere po(fes,&videbismirabenique miramnaturs inarmandis animaliumorgamsnecef-farijsinduftriam &


42/71

Lib.i. An&tomicus ds Naturafoni& vocis. \ynaturaftpienfer aunummeatus varijscmincnti;s,depreflionibufqtie veltit; montuofi,quibufdam tractibus exafpcrauit > vtinter gibbofosanfraiftus impetus obiectique veheme-tiafra&a, mitiusfeorgano& fine noj.aingererct > Ne verb fordcs & fuperflutisexeerebro Exte.-r..^deriuatushumorojganum oblimaret, vituretquchuiusreicaufa cauitasilla pinnar, qua ?.nr,s P a.r;fupra m/WVappe lauinHis, ordinaraeihinhac enim vti &inconcha vicinaftidores,for- vuUt/ides acfnrracca excrementa veluti in labro quodam coilcc~L-e vlrcrioreiT tranfitum cohi-bent . Xyftcr vero lobnfque dechuitare fua mcmoratam fordium profluuiem facile in de-ftinata vafa deriuant, quiex cartilagineafubftantia (fcilicetmediocritermolli & medio-criterdura) conftant ;neexfreqiicntiplicatione,corrugationeque fiaccefcentesad fonosrecipiendosincptiforent. Accedoadinternam organi fabricam in quaprimo occurritmeatus acufticus fiue auditorius,qucm natura fagaxduplici de cau(apra;miiittympano, jntein=tpartim vt aer & fonus frigidior nociuiorque in eo aliquantuliim attemperatus , tandem_ a.us ptf-tympanocitra noxam illaberetun partim vt aeris externi vehementior commotio in an- &jiaSfractuofa illa femita fracla vim perderet; ne, vt in vehemcntionbus explofionibus tormen-torurn campanarumquefonisfubindc contingere folet, tymp.inum ruptum furditatem_,induceret.Nc quoque beftiolis in interiora organa aditus paterer, fagax natura meatum_.hunc ncfcioquoglutinofohumoreinftruere voluit, vt ineo veluti vifco quodaminheren-les.earundemcapturaorganum a multispericulis vindicaretur . Tympanum verb in_.ict^''- :oeatusextremoconftituit, tanquam clauftrum quoddam, qua aer externus abinternodiiimcretur.nonofleumcumficpericulisrupturasnoncareret, neque carneum_.cum fic humiditate facile flaccefcerepoffet ; Sed membranaceum, tenuiflimum , & ficcif-fimum, prout fonorum tranfuehendorum ratio poftulabat, illud efie voluitj atque vt fonorecipiendoaptius foret, ei figuram indidit verfus externam aurem concauam , verfus in-ternam verbconuexam aliquantulum , eafere figura, quam nobisherba* nummularis fi-ue vmbilici Venerisfolium exhibet: & nevllorupturar periculo pateret idcirculo cfleo,tendonibusfirmiiTTmisfupercxtendit: Cum enim duobus motibus agitaretur, vnoabre-re cxterno, altero ab interno per ofcitationes, frernutationes emuuctiones narium caufa-to , oportuit id pellis inftar firmiter ofleoobtendi circulo : Neque hic quieuit nstura , fedtympani conferuationi tres qtiafi cuftodias, iTue adminicula adhibuit . quae fupra Mallei

,

Incudis, &Stapedisnomineinfigniuimus : quibusillud contra omnem violentiam mira_qundamfolertiadefenditur: Nam tympanum fecundtim internum latus mallei peduncti-loinnititur, vteius refiftentia & obiu&atione contra incurfum defendatur , ne plus quamfuflinere poflTt, intropulfumrumpatur.-lterum ne tympanum vltra pr.-cfcriptum terminua vehementioriinterniaeris impetucxtra delatum pcriculum ruptionis fubiret, natura_,fecundum internam faciem mallei pcdunculum illo latere, quod ideb exafperatum eft itaafluit, vt irterni aeris impetu extra vergente tympano id maileus, ne vltra quam par efletprogrederetur, cohiberet: quia Verb offeusmallei pedunculus fecundum extremitaterru,fu; m feu apicem citra manifeftum perforationis periculum tympanonormaliterinfifterenon potcrat, eumfecundtim longitudinem afluit tympano : quia verb malleus nec ita qui.dcm :,eri interno externoquerefiftendofufTTcicnserat , duo alia, ei veluti oflicula auxilia-riaadiunctafuntjncus&ftapes: Namquandoagitatione & impulfuaerisinterni.tym-panum & malleus extrorftim aguntur, incus ingrefium mallei , cui per ginglvmon coarti- vf s .culata eft,dum ad conftitutam metam peruenit iu eo motu malleo incudem fbrtitercom. teiincudisprimente, terminatfiftitque . Vndehc duabus apophyfibustanquam fulcrs dotata_. &l ' aPeeft ,altcra ofli petrofo verfus maftoidis antrum commifla: altera longiufcula ftapedisaciepulchie firmata ,quod oflTculum eft ftapedem perfetereferens, vndiqueliberum &pcrtufiim aciefua abincudc pendulum.deoifum nonnihil flexile , ne incusin vehcmcntiac violenta fui compreflTone cedere nonnihil , arque mallei ccflionem ad certum tempus iadiuuarc prohiberetur . Vndique pertufum eft , ne aeri innato fonoque ad cochleam adi-tumprohibeat. Atquctria haec ofla non carne non cute operiri debebant, quiah_cfon iobtunderc poteranr,fedoiTeamatcriavtfonum duritiefua melitis conferuarent. VerumquJecumque huc vfquedehumanaeaurisfabricadiximus, inreliquisanimantibusvtplu.-C rimum


43/71

1 Arfts Magnd Ctetfoni , & Dijfonirimum vti cx anatome patet diuerfa eft. qu.t ;mnia natura proftatu coditionis>& naru; xynfus cuiufque animantis difpofuir, vt harmona in rebus omnibus cuidentius paterc t

.

C A P V T. I X.De natura aeris interni& vbinam propric auditus fiat aruper efTe reale , an notionaie propagetur.IN cauitatibus offis petrofi aerem efle incluium ncrco ncgare poteft, nifi isforfanquivacuuminnatura rerum admiferitj hocfoliim dubium moueri pofiet: Quomodo isinfit ? & vtrum ab externo aere diftmguatur ? quod fit eius oflicium ? & quomodo con feruetur? Vtautemabhisbreuiter me cxpediam . Dico ipfis auribusa primordijs huncaerem fuifTe infitum; vnde & Philufophi eum congenitum, complantatum & inaedificatuappellant,eftque non minus ac externus aer ad fonationem cfficiendam medium, purif-fimus, omnisfonicxpers,qu >ts&immobilis, multusdenique ac copiofus eft: Infuperhunc non eundem elfe cum externo aere aflerimus : Vti eni.n aer extrinfecus per refpira-tionem attra&us neiuafri^ ditate cornimium alteret, prius anaturainpulmonibusalte-ratur ac prajparatur , voitea permiftus vapore fangumis materia euadit generationis fpiri.tuum vitalium :Sicaerrefpiratione pemaresattracfcus cerebrumquepenetrans, nonan-tefitmateriaregenerationisfpirituura animalium, quam fitalteratus& benc prsparatusita vt aeris externi amplius non habeat naturam . Porro non diffimilis mihi videtur ratiode aere attratto pro vitalibus & animalibusfpiritibus gcnerandis, quam de eo iplb, qui in

Aetimpti auribusimplantatuseft, vnde eum eiufdem cum fpirituanimaIi(quefnaerea:efleconftattatus ide naturs^ aflerimtis , & ideb aeris noniine a plerifque fcnfatioribur Philofophisfuit nuncu-cnni fpirr _atus . 5, qUjc}em aeris modo tenuifllmam habet diaphanamque fubftantiam,& cum ex-

ternoconuenit in jpla temperre, nonenimitacaliduseft, vt vitalis ipintus,qui acerebnfubftatia &ambiete aere per nares attractofa-tus eft frigidior;nec ita ficcus vt vitaIis;quodcerebri humiditas ipflim contemperauerit. Qyare calidus& humidus cxiftens ac bene__temperatus aeris nominc optimo iure vocari poteft,neque vnus numero cft, fedfuccefli-ue generabilis & corruptibilis,cum cnim eiuiciem cum fpiritu animali naturas fit , necefia-rio vtihic quotidiedifl7patusinaurasdiflbluitur,nouuIq,'generaeur,fic etiafehabetaerin-ternus, atque adeo eandem originem, quam fpirirus vitales & animales contenti in arte-rijs, cauitatibus, & ventriculiscercbri fbrtitur. atque hic internusaer medium cft, in_quo auditus fit , neruo acuftico vti & tribus officulis efred-iue concurrentibus; Veriim vthsecmeliusexplicentur. Supponoaurem duplici modo ad audiendum concurrere , vclvt cfficiens caufa vel vt fubie_.urn__

.

Nam ea non folum exfpecie fibi imprefla ac-um audiendi elicit, fed & afrum elicitumetiam infc recipit,& proinde vti eduftio aftus audicndi, quam facultasfbno informata_,elicit, atiua;ita prout abobie&ofbnosrecipit ,pafliua cenfetur, profertqueexfpecieaferccepta aclum audiendi, quia in fonumfeu eiusfpcciem agere non eftapta, nifipriusin_.ipfam fonusfeu eiusfpecics egerit, ipfamque excitauerit, vtexcitata reagat. Pra.terea_,cum a_fjo & paffio phyfica non fiat, agente& patiente a fe inuicem diftantibus , necefla-rio in ea aeris parte fonus produci deber, quae non ira diftet, quin ad fe inuicem traduci acfe contingere queant, cum non quofuis, nec cuiufuis diftantia; fbnos, led in vicinis& nonadmodum diflitis locisexcitatospercipiamus . Sonum itaque ad aures fefe vfquc vt cx-

Quomodo tendat, necefle eft; cum illae nullam virtutem extra fe cmittant , qus cum fbno concurratfomis pro- & quam foni excipiant

.

Bum^per Verum his ita pofitis, iam videamus quomodo fonus propagetur, an per effe reale,ar_jefle teale, per effe nononale feu intentionale, fiue per fpecies fuas ? Triplicem apud Authores fen-

rentiam de hoc negotio reperio; Quidarn fonos tantumfecundum efTcfuum realepropa-gari,

num intetionalef


44/71

L:b. I. dn&inniicm de Naturajoni ($' vocis , i


45/71


46/71

Lib.l. dnMomicus ck Naturajom ( vocis

.

2voccs pioprie dici non dcbenr,fed fonus vcl alartim ,vellingua: vel alteriuspartis alliilonecaufatus, vtpofteiaanaromiaquorundam anlmaiium dicctur. Pifcesquoque vrirefoi-randi vocifque formanda: lnftrumentisdeftituti funt , ita voccs quoque edere nulla ratio-ne poiTuntj & fi quidcm fonus a pifeibus maioribus excitatus percipitur, is tamen non in-ftrumentorum vociformandsdeftinatorum ope: fedaeris&caqusin vari/s& anfra6tuo-fis belluini capiris cauernis elifione producitur , Reijcirur prancrea ab hac noftra definitio-n e Pythoniorum fiue ^ar^.i/.s/Jv^Ioquela ex ventris cauirate produclra . Quemadmodum_.in quibufdarn circuniforancismeobferuaflcmemini,qui orelabijfquecjaufisqueftusgra-tiapaffimloqucbantur, . .

C A P V T. X I.De organo vocis eiufque anatomia

.

CVm fupcrius dixerimus Larynge e.lTc vocis organu.omnia autem vocis gencra ab hocorgano dependeanr, quale illud ciufque fabrica iit, Sc quot parribus conftet , expli-candum eft , vt genuinae vocis rationes curiofo Le&ori melius innotefcaat . Larynx igiturAfperx artcria: fiue Tracheascaput, fiue vltima pars, nihil aliud eft ,quam organii ex car-tilaginibus glottidem proferentibus & membranis conftans, mufculis& neruis dotarurr__vocis edendae gratia primo ac proprie conftru&um : Eft autem corpus durum , depfum_i

,

& crafltim, magnum & amplum, longitudine, latitudine& profunditate conftans , cum_,cxtuberantiaquadam , ex virorum potiflimum collo eminente,rotundaquoque& cir-culari cum quadam tamen obhquitate* Nam in antcriori quidem partc exafte circulariseft.fed in poftera qua Oefophagum refpicit fcnfim aperfetoacircuh figura dcficit, &lon-gitudincm aliquam alTequitur . Intra huius Corpus foramcn quoddam eft , quod eiufdeniTura fcu glorris dicitur , cuius elegantia non minori , quam vtilitas omni digna eft enco-mip . Huic enim parti potiflimumTaryngis a&io concredira eft ab eaque vox (propria hu-jusorganiadio)etToim3tur,cum aer fcil. perrranfienscopreiTus, elifufq; vocemmira fanerationc 1 3 mufculorum ope producit : Veriim cum hsc nulla rationc meliiis, quam cx c-'jus anatomia percipi pofllnt, eamfubiungimus

.

Sit igitur in VHIfigura Schematifmi II. A lingua; corpus

.

B. B. B . Pars fuperior epiglottidis

.

C. CommunisLaryngismufculus.D. D . Epiglottis, cuius fuperior pars fifluram referr, quae voci formandx infejruit

.

E. E . Mufculi duo Laryngis communes , qui ab antcriori pe&oris regione orti in in-feriorem cartilaginisicutiformisfcdetn inieruntur

.

F . Principium arteriae alpene fiue Tracheae

.

G . MufcuIusOefophagi diuerfis fibrisdiftin&us .H. Neruuscpiglottidis.I . Corpus afpera: Arteris pulmonibus infertum_.

.

Verum haec omnia melius infigura IX. apparent, vbi

.

A . Mufculus ad deglutitionem feruiens

.

B. AItermufculuslinguaedeorfun__.C Mufculuslinguamretrotrahcns.D Os Hyoidis fitus cui mufculiB C innituntur.E . Corpus membranofum_,

.

F. Cartilagofcutiformis fituiquelaryngis.G. MufculiproprijLaryngis.H . Afpera? arteria; corpus

.

I. Arteri.x iugulares.K. Mawntisarteriasramus.* L.Cor-


47/71

zt Artis Magnt Confoni > & T>i/foniL. Corpusarteriasmagnas.M . Pars artcrias Aortae magna_,

.

N. Duovenajcausecaudices.O . Dextri ventriculicordisauricula,P, Auricula ventriculi cordisfiniftri,Qj Cordisfubftantia_,.R. Neruiduorecurrentcs .S. Alij.duonerui. ' T. Neruusad diaphragma vergens ,V. Alius neruus.X, Diaphragmatis corpus tendinofurru . .Y. Pulmones.Z . Membranasfeu cartilagineslingua; mouenda; feruientes .'

Vides igitur duas potiflimum partes maxima confideratione dignas in Laryno-e occur-Glotddu rcre '.giottideIT1 & epiglottidcm . GlottiseftfubftantiaLaryngis membranofi, adipofa_.,coitimtio glandulofa pecultari carne & parenchem ate conflata in cxtremo fifsuram habens fiftula

Jinguam referentem, vt literaM notat . Quemadmodum enim Retina locus vifionis eft,&parenchyma hepatis fanguinis opitex, itahuiufmodicorpusmembranofum, adipo-fum, glandulofum , & vifckk vn


48/71


49/71


50/71

Lib.L AnAlomtcus de Na.tUY&foni (tfvocisf ti>onftii-_git. cua.iftatque Temperamenrum fvKfa. fiue nio.1er.itum foryagis, voceir__.fonoranudu^cm, amoenam,bIandam, Iiquid_.m, Iimpidam,pJacidan- producit.atqiti-jliacc quodad temperamearum laryngis . Pntterea naturalis laryngisconftitutio, qua. m_,figuraj magni.udine fitu, meatu, ft;perficie,&c.pofita eft, alias vocu dirFerentias parturir.Figura Laryngis interior in longitudinem rotunda, vocem facit a.quabi_em, fonoram, nondiftortam . Meatusnonperfefed lefpectu m_gnitudinis, voces efticjt varias,- fi enim la- FiguraLatushic fit&amplus, voxgrauisredditur& magn.i fianguftus econtra fuerit, cxilis & . n _'>~parua ; vtin fiftuls& tibijspatet. & inmuficaorganicafiisedcmonftrabitur. Superficies ^JjjJj ^veleft poIita& leuis,velafpera&ina.qualis:ab ifperitate voxfimiliteremanabit afpera_. r.n;i__,__ infuauis, alcnitatelenis.purajdulciscv blanda. Politio vel lituslaryngis vocem vel F0ul - imminutam vel deprauaram emittit, veJ omninb tollit eandem_.

.

Aerquoque vocismatcrialiscaufafuasparturitvocum difterentias . velenim tenuiseft Aer -. u 'dvel crallus,- Cramtiesaens,grauitati vocis, Jerjitas acumini patrocmatur; hinc voces hye- dir.er_t.isme.c.uam ajftate , ob aeris erafliorem conftitutionem, _u nt grauiores ; Si aer fuerit muku__ poi.it& celeracutiftimumfonum, fi multus& tardus grauiifimu parieti Sipaucus&celermcdiocriter acutum,fipaucus& tardus exiguam vocem eftkiet

.

Expiratiodeniquevoceni effidt vel;*rauem vel acutam , vel paruam vel magnam ,vel gxp;m;altam velexilem; Ad hac vidconftantem, .-equabilem.fiTnam fibique fimilem ac confo- quidadvonam, Ci ea conftansimmobil'sac firmafuerit ; vel incanftantcnnmfirmam , trcmulam Ci- < u__idy_e_biquedifllmilem,acdiflbnai__, fi infirma, inconftans , ac tremulafuerit. ferut ..COROLLARIVM PRIMVM.

De Caufa magr.ce 6. paruae vocis.Ed iam cxaminandum vndemagna &parua vox originem fuam fortiattlr; Cerrum._.

itaqueeft,materia.aftecl:iones varias variarum incompofito diff-ientiarum caufes. Quicunque igiturvocem magnam & paruam ex magno vel paruo moru vt Plato ,

'vcl ex anguftia velamplitudine meatus, vt Galenus ; vel ex calid'tate & friglditate vt Abe-_ina,oriri_enferint,-benefentiunt,a_lignant enim finguliscaufasparrialesvocis paiua. &magna. formanda., qua. in vna coniunila conftituunt adequatam caufam.vt pate t ia ma-gno tuba. fono, ex qua neccflario magna vox emanat, Ci illa magna fuerit cum vehcmentijnfufflationeconiunta;magnitudotuba.muItiaeris capaxeft ; & admulti aeris impul-fionem opus eft caiore intemo tubicinis in quo infufflandi vis ac robur pofitum eft; Paruuvero tuba. fonum e contrarijs caufis experimur Dico igitur non tantum aerem magnumvelparuum,calorem&frigus.amplitudinem &anguftiamafper.Tarteri.-* , fed &potifli- Rimaglctmumrimula.fiuegIottidisamplitudinem autaneuftiamad vocis parusaut maen_e for- adis,1 '1niationem requui,- ha_c autcm a calore redditur ampiior, a tngore angultior , vim quoque ferer.ti-sm-aiorisvelminorisexfpirationisintendit. Hinc_equitur calidos natura, vocemmagna; vocun__frigidospa-uam cdere, vis enim caloris facile ad fe & fpiritum trahir & aerem , tanto qui- con eidem amplius, quanto copiofior eft, & ficut calor refpirationem corroborat, ita frigus ean-dem debilitat; vt vel hinc clariflime vocis parua. vel magna. ratio pateat ; Vnde fibi vehe-mentcrmetuentesnon nifiparuamearrquc-fraftam vocem emitterc folent .Namin talimetucalor inferiorapctit, derelic-ispartibusfuperioribus, quibuscalore deftitucis. necef-fario frigus, & confequenter debilitas,denique cx hac vox parua naf.itur

.

CO-


51/71

24 ' Arth Magnje Confoni , ($ DiJJoniGOROLLARIVM SECVNDVM.

De vocis* grauis &c acutae caufis

.

Hlac quoque patet,eafdemcaufas adgrauis & acuta; vocisformationem corsctjr cre,quasadmagnx&parua: vocisformationem inprecedetibus concurreredixmmsjies parua Nam inpueris& mulieribusacutae vocisformatio dependec ab anguftijscanalis , quibusvocem e- per auatem paulatim dilatatis, voxetiam ex acuta neceffario ingrauemeuaditjdonec in_ant * fenibusorganum denuoficciorem conilitutionern na&um , ex grauiin acutumdefinat

.

Vnde pueris pubefcentibus &femine turgentibus mutatio vocis fit , ob magnam fimilitu-fcenMs

e dinem & dependentiam, quam vafa fpermatica habent, cum vafis vocalibus . Ula enimvocem_. calorem humoremque vocalibus organis debitum in fe dum deriuant, organa Jllis admini-mutent. cl) | s deftituta necefiario aliam vocis conformationem acquirunt . Quod non tantum_,

in homine verum eft, fed inbrutisquoque. Taurienimacutius, quam vaccaemugiunt,c rJ* 11 capones fecli acutius non fe&is cucurriunt .& fic de cceteris . Cur verb fceminas & Eunu-nuchi per- chi perpetub exilem vocem teneant, caufa eft, quod ciim vafa fpermatica in fceminis nonpetuo acu tam neceflariam dependentiam habeant cum organis vocalibus ( etfl & ill_ quoque tem-ledneant Porc pubertatis aliquam vocis mutationem fentiant) quia tamenhc mutatio ad homi-nem comparata, quafiinfenfibiliseft,Iu'ncfcemina;fempereandemquafivocemretinet

acutam slnEunuchisverb vafis fpermaticisabTatisneceflariborganavocaliaeandem se-pcr, quam ab initio acquifiuerunt, conftitutionem feru-int ; Patet hoc & in rpfis animali.bus;Taurienimfeftiacutiusbobusnonfectismugiunti Sedde hifce fufius inPhyfiona-miaMufica_.GOROLLARIVM TERTIVM.

De vocis afper^& lenis caufa

.

PAtet quoque ex diftis. lenitatem canalis heuitatemquejsuem quoque vocem > afpe-ritatemverbeiufdem afperam vocem edere, cuius manifeftiffimarn rationem affi-aiperavox gnant inftrumenta mufica 4 Tuba enim interiori fuperficie corrofa, vel rubigine inducla.,,

authumore exafperata, afperum, raucumquefbnum efficitjldemin fiftulisapparet,de_>quibus confule muficam organicam . Item experimur, organo catharro aut fuperfluo hu-moreexafperato, vocemneceflaribraucam&inasqualem fequi. Verum hasc fufiusin_Magia confoni & diflbni.

vnde. &

y-C A P V T. XIII.

De Analogia organi vocalis cum inflrumentisMuficis pneumaticis

.

OVemadmodum adfonum Ecclefiaftici organiedendumaerneceflariuseft, fic in_janimali vox eftormari fine aere non poteft , & ficuti pulmones Lobos & varia re-Compera ceptacula ad aerem recipiendum fortitafunt, ita in Ecclcfiafticoorgano folles complurestioLaryn deinde vt dilatato & contradtothorace &confequentera pulmonibus&mufculis tum_organo

-' intetcoftalibus,tum externam thorac sfuperficiem occupantibusaervelattrahiturvelex-pneumati fpjratur, ita organum foljibus brachio dilatatis remiflifque aer nunc fubit, nunc egreditur j^ ficutiptstereainanimalibusnaturaTracheam & bronchostamquamaerisvehiculaco-

ftruxit;


52/71

Lib. 1. An&tomicm de Naturajbni ( vocis . z 5iiruxitjita ctiam hi eundemfincminnumeros duftusac canales arsnatura?a;muIaexco-gitauit ,produxitque . Porro ilcuti in bafi Laryngis figura infcuipta eft van/s vocum_,pronunciationibus efrormandis dcftinata, ita & fiftulct fuas habent fifliiras , pro vari/s vo-cum differentijs proferendis, palmuhe vero manibus aptat/e, mufculos rcfcrunt,glottidemnunc aperientes nuncclaudentes

.

Tuba quoqueapte cum Larynge conterri poteft; Nam Artifex pro omnisgcneris fonisedendis varias tubx adiunxit partes, quibusplus minufqueprolongari, cxtendique poflit.Extremitates autem repando ibno diftorfit ad aerem fine offenfione diftundendum , ita_.prorfus in Laryng

.

Trachca annulofa ad quidaliudferuitnifiadafperxarteriscontra&ionem, prolonga-tionemquc, ad quam ncccilario vehementia debilitafque vocis refultat , & ficuti prius ori-ficium refpondet glottidi tuba: , ita alterum verfus pulmones orificium extremo tubas re*pando refpondct . adforamenenimaer,foni materia, defertur, eliditurque; idemaernucmultus cum vehementia, nunc copiofus cum tarditate, iam paucus cum veIocitate,nuncimbecillus cum viriu dcmiflione pro fbitu noftro e pulmonibus mufculorum fubfidio at-trahitur,&in tubxfbramenpropellitur; Ita & Tibia polyftoma fiue pluribus fbramini-bus pertufa in multis quoque afperam arteriam refert . Verum cum de hifc& fat fusc a&umfit in Mufurgia Organica, eo Leftorem remittimus

.

C A P V T. X I V.De vocibus naturalibus in animalibus eorumcjue

anatomia_>

.

NEnaturaminrerum vnicuique rei debitarum prouifione nouercam homines infi-mularepoflint, idebfingulis miraquadam rarioneita prouidit, vt quicumque_* Proniden:

pai:I6aIti_scapotifIImum ,qux cuminmiroil.o animaliiim membrorum diftributionis mlrabilt^ordine, rum in admiranda fenfuum fabrica elucefcunt, contemplati fuerint , diuinam bo in fabricanitatem,maieftatemque conditorisfatispromeritislaudare non poflTnt-, tantusin omni- anndi':.bus ordo. tanta in omnibus fagax prouidentia, tantum & tam incomprehenfibile in om-nibus opificium . Veriim cum dc i;s fuse in Ub. X. Arfs Magna Lucis& Vmhra parte 2.demira rerum perfmicrofcopia reprasfentatarum rPtione,rebu(queeorum opeanobisre-censdctetisdifleruerimus,e6Lecioremremittimus. Quare hocloco tantum , denatu-ra cVproprictate vocisquorurdam animalium traftabimus, ne quicquam in hoc opere_>noftro Mufurgico omififle videremur,

\.I.

De Vocibus animalium in genere

.

ANimalia triplicis gcneris hk confidcrari poflunt, quadrupedia, volatilia, & infecta_ loquela? .-emu-la inftuporcm rapiunt aud ;en fes ) exceperis;ciim enim lingua corumnon refpondeatLa-ryngi, nec vliam habeatad vocales confonantefqnepronunciandas , vtexanatomia ilJo-rumpatet.habitudincm; mirum non eft , articulatam quoque pronunciationem in ipfisdeficerejnaturaliigituripfisanatura concefla vocc contenti Boues mugiunt,balantO- veccsaniues, Caneslatrant.Equi hinniunt, barriuntElephsntes, Leonesrugiunt,Afinirudunt,Vr- maliuna-fi trincant, &c. tametfi hic fonus non ita vnus fit, & irimm , yt non aliquos alios ad paf; * 'D fiortes


53/71

%6 Artis Magna Confofti) & Dijfonifionesinternasiignificandasadmittat. Nam alia voxcamsdum blanditur ,aliaduafi_i

A n - r irafcitur, alia dum incognitos allatrat.aliadunl arnoris oeftro in coitum follicitatur; Idemfefe vocj dicdndumdeomnibus alijsanimalibusjeftquehsclingua ,qua vniusfpeciei animalia fcnaturalU fc njutuo fumma DEI prouidentia intelligunt j nobis verb nulla ratione illa plene , nifi ex-n eiiigut fignis & efFe&ibus paterc poteft. Vtrum vero &quOmodohomonaturaliteromnium

animaliumlinguam intelligere poflet, curri huiusloci non Iit,alibidifcutietur exprofeflb,

. I I.De Quadrupede animali Americano quam Pigritiam di-

cunt, &mira vocis eiufdem confbrmation^

.

SI Mufica in America primiim inueritafuiflet, certe a nullo alio , quam a miriflci huiusianimalis voce primordia fua traxifle dicerem ; Verum antequam vocem eius dccla-remus,primo tot.ius animalis defcriptionerhponamus,quamhoc eodemanno quohaecfcribo, oretenus accepi, a P.Ioanne Toro Procuratore Prouinciae Noui Regni in America,qui&huiufmodianimaliapenesfe habuit &experimentafecic virtutis & proprietatis il-

Defcrip^ lorum quamplurima ; Inufitata eft figura& natura huius animalis > Ob tarditatem motusrfeub* P^^difta> magn 'tud'nefelis,orera:do&vnguibusaddigitorumflmilitudinempromi-nentibus* Guiin occipitio exiftens coma cermcem velat , lentoque ventrisadipeipfarru

iverrit humum, neque vnquam in pedesexurgit, tamtardeincedens* vtipfos 15. diesadfagittasiac.um cotinuo tra^tu vixprogradiatur; nefcitur infuper quo cibo vefcatUr ; riequecnim vnquam vllurri cibum capere notatun Inarborumcacuminibusdegitplertimque,quarum in afcenfu biduum circiter, tantuademque in defcenfu ponit i Praeterea natura_*

i , . dupliciarmaturahoc animalcontrabeftias &animaliainimica flbi j inftruxifle videtur,-jusTnimT. prima eft in pedibus, quibus tantum illi robur contulit , vt quodcunque apprehenderit a-lis contra nimal,illuditafortiter detineat, vt non ampliusfe exeius vnguibus liberare valcat, fedfa-vun ' me id ob diuturham detentionc mori compellat . AlterUm eft , quod hsc beftiahomines

in fe infurgentes, ita afpeclufuo commoueat,vt ab eadem moleftanda vel intima commi-feratione moti abftineant ; praetei' lachrymas enim qiias ex oculis emittit , ita dolorofo af-peftu fpeffcantes fe ferit, vtfacjleperfuadeat, (ollicitanduni minime cfle.quod natura tarriinerme, tamqtie miferfle corporis habitudini fubiecit . Huius rei experientiam vt fumeret,

Mira hu- paulb ante citatus Pater , vnum ex hifce animalibus in Carthaginenfe Noui Regni Socie-uisamma- tatisNoftrae Coilegium adferri curauit;pe:ticam quoqelongam eiusfubiecit pedibus,quamoxadeotenaciter apprebendit.vtminimeeamdimitteretamplius. Ariimaligiturvo-

Iuntaria fufpenfione hoc pato ligatum in feparato loco vna cum perticaintra duas trabespofitumfuit , quod &40. integrosdies fufpenfum ita harfic fine cibo, potu , fomnouevllo, fixisfemperoculisinintuentes, quos dolorofb afpeftu adeo rnouit, vt vix eflet,qui non cius commiferatione tangeretur . Tandem ab hoc diuturno fufpendio liberatocanem obiecerunt ; querri mox pedibus apprehenfum adeO valide integro quatriduo de-tinuir, donec mifer canis fame enedlus exfpiraret . Haec ex ore dicii Patris

.

Adduntprsterea (vtadinftitutumreuertamur )vocem abhac beftianon edi nifi no-Muficai* &u > eamque prorfus prodigiofam ; Nam interrupta duratione vnius fufpirij feu femipaufaetetualla_i vocc , per fexgraduum vulgariaillainteruallaafccndendodefcendedoqjtirones prima__.c ftifpe Muficae elementa, Vt, re,mi,fa,fol,la; lafol,fa, mi.re,vt, intonantes,perfec1:erefert; ita vt Hi-fedk re. fpani , dum primb orasillastenerent, noduquehuiufmodivociferationemperciperent,}ert - hominesMuficajnoftraspraeceptisimbutosfeaudire arbitrarentur. Abincolisdi61tum_.

cft HAVT,no alia decaufa,nifi quod per fingulos gradus interualli fextae repetat hanc voceHa,ba,ba ba,ha,8cc. VerDm vt &n*guram animalisvnacum vocerr>eliLiscomprehendas>hic omnia vna fynopfi ob oculos ponere vifum eft .

Mufica


54/71

Lib.l. Anmmicus de Naturafoni fg vocis . 27Mufica Haut fiue Pigritie^ Animalis Americani

.

Q Ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha haFigura AnimalisHaut

,

MIrumtamen,nuiiam huiufmodi ani-malisanatomiam vnquam ab vlloconfettam eflejex intcriori enim conftitutio-ne facile dc eiufdem naturalibusfacultatibusconijcere potcrant: 8ienim os& dentes.fiftomachum habcat , non vidco cur natura_*mcmbra cibi reconditoria finc vfa ipfis afli-gnauerit : Sed non dubito , quin mea inftru-_tione informari Patres noftri Americani e-xa&iorem in pofterum omnium experien-^^|*iam fint fumpturi.

Vocesceterorum quadrupedum cum no-ta; fint paffim , i;s non inhajrebimus , (ed advolucrum quarundam voces defcribendas calamum conuertemus

. I I I.De Vocibus volucrum

.

POrrb inter raetera animalia, maximecantandi loquendiquefortem nadTra funt volu-cria> adeo vt, quod prudentia & memoria elephas, fidelitate cerui ,gefticuIatione {i- P&tscu

mi*, dolofo vulpes aftu ,hoc loquelacantuque inter animalia praftentvolucria Pfittacus wSlelse& Lufcinia . Itvt de Pfittaco primum difleramus, eft haec auis Indica, nihil ea vulgarius, semulus.i/sa natura ihftru-ta dotibusvt fagacitateingeni/'& fermone ( qua; intellecliuinoftropro-pria funt ) nonproculabhomineabeflevideatur.

Pfittacus humanas dum promit voce loquelasPfittace lux volucrum dominisfacunda voluptasHumanafolers imitator P/ittace lingua

.

Nartat Qelius de Pfittaco miraculum mfigne fuis temporibus vifum : Pfittacus, inquit,quem Afcanius Cardinalis Romas ccntum aureis nummis comparauerat , articulatiflimecontinuatis pcrpetuo vcrbis Chriftianae veritatis fymbolum hominis inftar integre , & peritepronunciabat.

SimilirationecumBafiliusOrientisImperatorLeonerr.filiym incarccrem, quafi infi-'diaspatri texentem fuafu Santabareni conijceret, atque adeo domus vniuerfa planftu Iu-ftuque ob hanc accrbam Leonis fortem,Pra;ficabusetiam nasnias quafdam lugubriter oc-cinentibus perftreperet : Pfittacus caueae inclufus dum frequentius iogeminari audit ex-preflum etiam Leonis nomen, vna cum threnis & Iugubribus verbis, id didicit . Querru.ctim Bafilius morefolitoloquentem acinoreLeonisnomenferenrem audiret , iHicode__acerbitate animi nonnihil remittens, durum animum flefti aliquantulum paflus eft, veri-tus poftea ne commiferationis affeftu ab ipfa volucri fe victum a pofteris dici poflct,filiumD 2. carcere

ExtmpliimirLtm_,Pfittaci,


55/71

fc.g Artit Magnt Conforit , & T)ifjoniearcerc foluit, mcliusrraciauit , eumque moriturus tandem regno prstfccit , ita ialutcm_,luam agarrutoat,ejgtirtaci jfcceptain pofterum, voluit Lco . Innumcra apud Hiftorjcos re- 'pcriuntur huiusgeneris argumenta, quae tamcnne limites pncfcriptos tranilliam , confuKtoomktendaduxi. _..,.

Qusritur igitur quamnam hcc auis ad vcrba formanda habitudinem nafta fit? Qyis in-Oraammi Cjtiam Pfittacp fuum expediuir x*''>*?certenil aliud nifimirifica animalis conftitutio 6cvoas in_. affinitas membrorum ad membra hominis maxima, tenet ipfam confpicuam capitis ma-Fikuco gnitudjnem, os capax & magna concauitate imbutum, roftrum fuperius mobile , maxil-cediTad las hominum more, turgentes ; Linguam craflam latamque & quali carneam . Tres ha-huniamim t>etf_b lingua ad radicem pofitosproceflus, quibus eam mirum in modum volubiIem_.

reddit . Principium afperae arterix non vt in reliquis auibus, cum reliquo canali aequale_jeft,fedfupra(ubglottidemulto latius, vtex Anatpmia eiusme obferuaiTe memini . Qijaecumreliquis volucribuspaucis exceptisdefint,mirum non eft pne caeteris ipfum humanacloquelaepraerogatiuaanaturadptaturnefle . Hanc eandem conformationem ex partc

man* vo. quoquc in Pica me obferualTe memini , vnde mirifica illa Picae garrulitas , qua fubindt_cis imita-ipfosPfittacosmultisppftfeinteruallisrelinquit: Vidi ego Picam quae non loquitantumtnx fed & cantare didicerat tanta induftria, vt qui eam non videret, hominem garrire arbitr^-

retur iuxta illud Martialis .Pica loquax certaDominttm te vocefaluto

Si me non videas, ejfe negahis auem_> Niphus refert Picas v.enatoris vocem tam exa&e fingere vt vel canesdecipiant . Paufii-

nias quoque in Arcadicis Picarn refert infantis vagitum tamdexte expreflifle,vt Hercu-liDuxfuerit.&caufainuentifilij Athenagorae . Picam quoque coeterorum animalium_.

Mira pk? voccm imitari Oppianus tradit; inftar vituli mugire , ouis more balare , modo Paftorisin-infoman- fl-ar f

Documents

Athanasius Kircher - Musurgia Universalis_1.1