Australija i Oceanija

8/13/2019 Australija i Oceanija

1/39

GEOGRAFIJA AUSTRALIJE I OCEANIJE

1


2/39

AUSTRALIJA I OCEANIJA

Zajednitvo Australije i N. Zelanda ine1.! srodnost veine stanovnitva " #jel$i% Euro&ljani% 'r(ani!

).! najva*niji +a'tor jedinstva je en,les'i je-i'.! vrlo ja'e ,os&odars'e% 'ulturne i sve /o,u(e ve-e0.! o#je -e/lje &ri&adaju ritans'oj -ajedni$i naroda

Jedina &ove-ni$a N. Zelanda i O$eanijs'i oto'a je &oline-ijs'o &odrjetlo 2aora.

3 1454. ,od. L.6. 7e Torres ot'riva /ors'i &rola- i-/e8u Nove 9vineje iAustralije &o 'oje/u je na-van Toressovi/ &rola-o/

3 Tas/an je &rvi u,ledao oto' 'oji je 'asnije &o nje/u do#io i/eTas/anija% o&lovio je dio Australije i ot'rio N. Zeland. 7alje &lovi na sj.isto' ,dje je ot'rio otoja :i8i i Ton,a. 7o'a-ao je da ne &ostoji ,ole/i

ju*ni 'ontinent 'oji #i o#u;vaao Australiju i Antarti'. 7o'a-ao je sa/oda &ostoji /ala Australija. Na dru,o/ &utovanju ot'rio je -aljevCarpentaria,dje u&o-naje #itne ele/ente sj. Australije.

3 Epohalno-naenje i/alo je &utovanje J. Cooka, 176. ! 177".3 O&lovio je N. #elan$% -a&lovio je na -a&ad u na/jeri da o&t&lovi na

Ta%&ani'(% /e8uti/ oluja ,a je ss'renula na %'. o$ )a%%o*a prola+a% &aje ".-. 177".u,ledao a(%tral%ko kopno.

3 Ot'rio je &rirodno naj&ovoljni dio to, 'ontinenta% te ,a &ro,laava#ritans'i/ &osjedo/ i daj /u na-iv Ne So(th /ale%.

3 Te' 101-. . Flin$er%to/ 'ontinentu daje i/e A(%trali'a.

3 ,eo,ra+s'i/ ot'ri(i/a 1


3/39

3 ,i,anti-a/ u &o/orstu o/o,uio je je+tini &rijevo- ,ole/i; tereta3 isti e+e't je &osti,la i 'onteineri-a$ija3 +eno/enalni ra-voj doveo je do &rijela-a te*ita svjets'o, &o/orstva s

atlanti'a na &a$i+i' i/e Ti;i o$ean &restaje #iti &eri+eran

3 Autralija je jedini 'ontinent 'oji se sav nala-i na ju*noj ;e/is+eri3 Australije se nala-i i-/e8u Ti;o, i Indijs'o, o$eana% na &a$i+i'o/ je

ru#u% odnosno u sreditu je vodene &olut'e3 Njeno se sredite nala-i 'od oto'a Anti&odi% ju,oistono od

novo-elands'o, Ju*no, oto'a3 Sj. od Australije je ras&ren ni- oto'a " Indone-ija% :ili&ini ! 'oji u do#a

,eo,ra+s'i; ot'ri(a nisu #ili ujedninjeni u ja'u &o/ors'u silu. =to jeAustraliju s&asilo od &o&lave a-ijs'i; naroda.

3 Ju*no od Australije do Antarti'a nije #ilo 'o&na% &a je s ju,a Austrlija#ila i-olirana

3 Australija se nala-i u ni*i/ ,eo,ra+s'i/ irina/a &a veli'o -na(enje i/alo'a$ija i rairenost su#tro&s'o, &olja viso'o, tla'a

3 Zato je australija &rete*ito su; i vru( 'ontinent3 udu(i da se N. Zeland &ru*a od sjevero isto'a &re/a ju,o-a&adu on i/a

ra-noli'u 'li/u3 Sjeverni je oto' to&liji i sui od Ju*no, oto'a 'oji je u,odno svije* i

vla*an3 Austrlija je veli'i i-vo-ni' &eni$e% 1>>4. ,od. &roi-vela je ).< /il. Tona

&eni$e od e'a je i-ve-eno 10% 4< /il tona to ini 4) ? &roi-vedene&eni$e

3 Najvie &eni$e se i-vo-i od &rosin$a do svi#nja

3 I-ola$ija N. Zelanda #itno je s/anjena e'ono/s'o/ inte,ra$ijo/ N.Zelanda i Australije te N. Zelanda i &a$i+i'i; oto'a

3 @rvi en,les'i #rod &ristao je u otan au% ,dje je danas Sdne% 1B.,od.% na'on /j. &lovid#e% &oet'o/ 1>. st. #r-i jedrenja$i taj isti &ut

&re&love -a >5 dana% a 'raje/ &rolo, stoljea &aro#rod je s/anjiotrajanje &lovid#e na 0 tjedna

3 &rva utni'a -ra'o&lovna ve-a otvorena je 1>0. ,od. te je taj &utsvladan -a 15 dana% od 1>45. i- ritanije -a Australiju &ostoji dire'tnave-a -a sa/o 1 dan

3 Australs'e /e8unarodne -rane lu'e su u Sdneu% 2el#ourneu%ris#aneu% Adelaideu% @ert;u% ToDnsvillu% Cairsnu i 7arDinu% te je-naajno da Ca/#erra ne/a /e8unarodnu -r. Lu'u

3 2e8unarodne -rane lu'e su u Au$'landu% ellin,tonu i u C;rist$;ur$;u

te @e&eeteu " Ta;iti!


4/39

3 2e8unarodni &ro/et Sdnea ve(i je ne,o u svi/ dru,i/ australs'i/aerodro/i/a -ajedno

3 Sa/o ne'i oto$i u ti;o/ o$eanu i/aju /e8unarodne aerodro/e% najve(i&ro/et i/a Fonolulu na Favaji/a

3 Naseljavnje Australije i N. Zelanda #ijeli/ stanovnitvo/ -a&oinje vrlo'asno% 'asnije ne,o na #ilo 'oje/ dru,o/ 'ontinentu ili dijela'ontinentan novo, svijeta

3 Zato australs'i i novo-elands'i ,radovi su ,radovi #e- &rolosti% #e-ar;ite'tons'i; s&o/eni'a% ali su -ato esto /u-eji /oderne ar;ite'ture%

&a se &o i-,ledu ne ra-li'uju od a/eri'i; ili a/eri'ani-irani; svijets'i;/etro&ola

3 Ur#ani-a$ija u Australiji i N. Zelandu -a&oinje od/a; &o doseljavanju#jela$a

3 Najvei dio doseljeni'a ostajao je u ,radovi/a lu'a/a% jer je istovre/eno&oeo ja' &ro$es industrijali-a$ije

3 Australija i N. Zeland su &res'oili ra-do#lje do/inantne ruralnenaseljenosti a sa/i/ ti/e i ruralno, e,-odusa

3 6a*na injeni$a je i #ila da su u Australiji svi veli'i ,radovi #ili u&ravni%,lavni ,radovi 'olonija% 'asnije dr*ava i teritorija

3 Stu&anj ur#ani-a$ije i-nosi o'o


5/39

@OJA2

3 Australs'a -ajedni$a je lan #ritans'e Zajedni$e naroda " Co//onDelt;

o+ Nation !3 Australija i/a dvostru'o -naenje 1.! ,eo,ra+s'i% to je 'ontinent oto'i-/e8u Indijs'o, i Ti;o, o$eana% ).! u &oliti'o/ s/islu to je dr*avaAustrals'a -ajedni$a " Co//onDelt; o+ Australia !

3 Uo#iajeno je da se u/jesto Australs'a -ajedni$a 'a*e Australija3 I/a &ovrinu od B%4 /il. G/)3 Australije se sastoji od 4 dr*ava 1.! HDeensland ).! Novi Ju*ni 6els .! 6i$toria 0.! Ju*na Australija


6/39

3 =el+ je dio o$eans'o, dna i-/e8u o#alne linije i relativno str/e'ontinens'e &adine

3 2a'si/alna du#ina na ru#u el+a je o'o )55/3 =irina el+a o'o Australije varira on je u-a' u- o#ale Novo, Ju*no,

6elsa. @red o#alo/ Hueenslanda iro' je 15 355 '/ jer se &odudara svanjs'i/ ru#o/ 6eli'o, 'oraljno, ,re#ena3 =el+ se &roiruje u 6eli'o/ australs'o/ -aljevu ta'o8er je iro' i-/e8u

'o&na i Tas/anije " assov &rola- !% te i-/e8u sjeverne Australije i Nove9vineje

3 U assovu &rola-u &rona8ene su veli'e -ali;e na+te i &rirodno, &lina3 6eli'a va*nost el+a u &rolosti u &osljednje/ ,la$ijalu 'ada je ra-ina

/ora #ila -a o'o 155 / ni*a to je o/o,uavalo la'u /i,ra$iju s Nove9vineje u sjevernu Australiju% do' je Tas/anija #ila &ove-ana s 'o&no/

&rije 15 555 ,od. to je ta'o8er o/o,u(avalo /i,ra$iju 7o/oroda$a

3 veli'o &rostranstvo% 'ru*ni o#li' i rijet'a naseljenost% ali i ;u/ana #ri,a-a &ojedin$a u-ro' je stvaranja letee /edi$ins'e slu*#e. Goja jes/ijetena u 1) strate'i ra-/jetena ,rada &rete*no na ru#u ,rada

3 -#o, rijet'e ,ustoe aseljenosti u ve(e/ dijelu Australije di'tirala jes&e$i+ino i-vo8enje 'ols'e nastave. U ti/a 'rajevi/a &ostoje esto'ole sa/o s jedni/ uitelje/ i /alo ueni'a. U ne'i/ re,ionalni/$entri/a &ostoje 'ole -a ire &odruje. 9dje se ueni$i/a o/o,u(ava

$jelodne #orava' u 'ola/a ili #oraviti/a. Ra-vijen je sustav do&isno,'olovanja

3 Ras&odjela unutranji; -ra'o&lovni; linija i-ra-ito je ra-vijena -#o, ni-as&e$i+inosti. Nai/e ve(i dio unutranjosti je &ust% rijet'o naseljen% tene/a veli'i; ,radova. Svi veli'i ,radovi su na o#ali s veli'o/udaljenou i-/e8u nji; to je &o,odovalo -a ra-voj -rano, &ro/eta.Turi-a/ je uinio da se u unutranjosti ra-vio Ali$e S&rin,s. 7o/ai-ra'o&lovni &ro/et dale'o je ve(i od /e8unarodno,. Na N. Zelandu

unutranji -rani &ro/et si nije ra-vio 'ao u Australiji -#o, /anjeudaljenosti /e8u vei/ ,radovi/a i /anje ra-vijenosti oo Australije. Te

ju, Ju*no, oto'a nije ,os&odars'i ra-vijen

3 Australija je u- to sla#o ra-veden 'ontinent% svi veli'i ,radovi 'oji suujedno i lu'e nala-e se na istonoj% ju,oistonoj i ju,o-a&adnoj Aust. Gojisu ujedno ,os&odars'i najra-vijeniji djelovi Australije

3 Nai/e najve(i dio ruda i ,oriva nala-i se #li-u o#ale a #udu(i da je ve(ina

to,a orjentirana na i-vo- &o/or'i &ro/et australije nije se /o,a'on$entrirat u ne'oli'o ,i,ants'i; lu'a. E'ono/inost je di'tirala

4


7/39

i,radnju ni-a lu'a &a su lu'e s vei/ &ro/eto/ esto /anja /jesta. Te sulu'e naju*e s&e$ijali-irane esto sa/o -a jedan &roi-vod

3 1>>). ,od. 'ro- australs'e lu'e &rolo je 0.4?

3 1>>). 7a/&ier /il tona% *elje-na ruda% sol3 @ort Fedland


8/39

#ritans'e &roi-vode. Oni su #ili &rvi ,raditelji $esta te su osnivali &rvestoars'e +ar/e.

3 Sredino/ 1>. st. &oinje -latna ,ro-ni$a 'oja je #ila vrlo va*an,os&odars'i i so$ijalni +eno/en ondanje Australije. Zlato je naj&rije

ot'riveno u ondanji/ 'olonija/a Novo/ Ju*no/ 6elsu i 6i'toriji.Gasnije je &rona8ena na Tas/aniji% Hueeslandu% Za&adnoj Aust. i na N.Z.U &oet'u se -lato is&iralo i- &jes'a u vodoto$i/a 'ao t-v. aluvijalno-lato. I- svi; -e/alja svijeta na,rnule su stotine tisu(a ljudi a oso#ito i-SA73a &ustolova i entu-ijasta. io je to ,ole/ /i,ra$ijs'i val

3 S viso'i/ te;nolo,ija/a rudni$i &ostaju ,ole/a &ostrojenja u- 'oje se&odi*u rudars'a naselja.

3 1>>. ,od. Australija je tre(i &roi-vo8a( -lata i-a JAR3a i SA73a

3 Australija je i-ra-ito ra-vila rudarstvo% &rije sve,a e's&loata$iju i i-vo-*elje-ne rude. To joj je o/o,u(ila litorali-a$ija $rne /etalur,ije

3 Australija i-#ija na sa/ vr; &roi-vo8aa i i-vo-ni'a :e rude u svijetu1>>. ,odine -au-i/a tree /jesto &o &roi-vodnji s 114 /i tona i-a Ginei ra-ila.

3 Najve(a nala-ita :e rude su u Za&adnoj Australiji u ,orju Fa/ersleRan,e i 2iddle#a$' Ran,e " s&ada /e8u najve(a nala-ita!. 2anja je

&roi-vodnja u rudni$i/a u dru,i/ djelovi/a Australije &rije sve,aTas/aniji

3 Rudni$i *elje-ne rude su u rijet'o naseljeni/% 'li/ats'i ne&ovoljni/

dijelovi/a Australije% a &o,oni $rne /etalur,ije " eliane! nala-e se unaj,ue naseljeno/% ur#ani-irano/ dijelu -e/lje

3 Keli(ana se ,rade u ,radovi/a na o#ali -#o, veli'e 'oliine vode 'oja je&otre#na -a ;la8enje viso'i; &e(i% GDinana% ;alla% estern @ort 'od2el#ournea% @ort Ge/#la i NeD$astle 'od Sdnea

3 Ne'e *elje-ne rude su onei(ene &a i; tre#a is&irati -#o, e,a rudni$i*elje-a u unutranjosti /oraju #iti u #li-ini sustava vodoo&s'r#e

3 Australja &roi-vodi o'o B /il tona eli'i3 @roi-vodnja viso'o'valitetno, eli'a u najra-vijeni/ djelovi/a Aust.

-#o, &otre#e -a je+tinijo/ el't. Ener,ijo/3


9/39

3 #o'sit od 'oje, se do#iva alu/inij nala-i se na &eri+eriji Australije &a ,a jenajrenta#ilnij i-vo-iti to i ini Australija. @olovi$a se is'o&ano, #o'sita

&rera8uje u ,lini$u nedale'o od rudni'a #o'sita. 7alje slijedi &rerada ,lini$eu alu/inij u tvorni$a/a alu/inija -a 'oji je &otre#no o#ilje ele'trine

ener,ije a 'oja se nala-i u#li-ini u,ljena i ;idroele'trana na Tas/aniji% uju,oistonoj Australiji% odnsono u #li-ini njeni; najve(i; ,radova3 ,ledaju(i u svjets'i/ ra-/jeri/a Australija je 1>>. ,od -au-i/ala 0/jesto &o &roi-vodnji alu/inija i-a SA73a% Rusije i Gande

3 Austalija &osjeduje i ,ole/a nala-ita u,ljena oso#ito 'a/eno, u,ljena3 Nala-i se u #li-ini o#ale nedale'o od najve(i; ,radova 'oji su veli'i

&otroa(i ener,ije%3 Najve(i dio u,ljena se &otroi u Australiji -a &o,on ter/oele'tranaa

/anji dio -a &roi-vodnju 'o'sa3 6e(ina rudni'a 'a/eno, u,ljena nala-i se u Hueenslandu i u Novo/

Ju*no/ 6elsu3 Sva &roi-vodnja s/e8e, u,ljena je 'on$entrirana u 6i$toriji3 2anje su va*ni u,ljeno'o&i u Za&adnoj Australiji i na Tas/aniji te Ju*noj

Australiji3 Australija je i-#ila /e8u vode(e -e/lje u &roi-vodnji 'a/eno, u,ljena

1>>. ,od. &roi-vela je 1 /il tona te se nala-ila na < /jes-u svijetu i-aGine% SA73a% Indije i Rusije

3 Najve(i dio &roi-vodnje u,ljena na N. Z. s/jeten je na Sj. oto'u

3 6eli' dio 'a/eno, u,ljena Australija i-vo-i dale'o najvie u Ja&an do'se /no,o /anje i-vo-i u ostale a-ijs'e -e/lje i u Euro&u

3 S/e8i u,ljen se ne i-vo-i ve( se troi u do/a(i/ ter/oele'trana/

3 Na+ta i njeni derivati daju neto vie od &olovi$e ener,ije u Australiji3 donedavno su uvo-ili na+tu no &oslje 1>41. ,od. &oinju e's&loatiratido/a(u na+tu3 danas &roi-vodi dovoljne 'oliine -a vlastite &otre#e 1>>0. ,od.

&roi-vedeno je )5. /il tona na+te a na N.Z. sve,a 1.BB /il tona to

-adovoljava nji;ove &otre#e3 o'o M &ovrine Australije ine sedi/entni #a-eni &a &ostoji /o,u(nost

&ostan'a i na'u&ljanja na+te.3 Ero/an,a asin is&od ve(e, djela Hueenslanda% sjeveroisto'a Ju*neAustralije% ju*no, djela Sjeverno, teritorija% sjevero-a&adno, djela Novo,Ju*no, 6elsa.3 najva*nija nala-ita su u assovo/ &rola-u do' su /anja na+tonosna &oljau Za&adnoj Australiji3 na o#ala/a u sva'o/ ve(e/ ,radu nala-e se ra+inerije u- ra+inerije se

ra-vila &etro'e/ijs'a industrija3 nala-ita &lina su vrlo #o,ata

>


10/39

3 &lins'o &olje A/adeus asin i- 'oje,a se o&s'r#ljuje 7arDinto je&ridonjelo ra-voju najsjevernije, djela Australije3 &lina i na+te i/a i na Sjeverno/ oto'u N.Z. to je vrlo &ovoljnjo jer je tonajva*niji dio oto'a i udaljenosti nisu veli'e

3 na Ju*no/ oto'u i/a dosta ;idroele'trana

RELJEF

3 Australs'a &loe je ostata' &ra 'o&na 9ondvane &a je osnovna ,eolo'a-naaj'a Asutalije starost i sta#ilnost

3 @olovi$u Australije ine /e-o-ojs'i i 'eno-ojs'i sedi/enta$ijs'i #a-eni'oji su &rete*no &lit'i

3 Relje+ se /o*e &odjeliti na djela3 1.! ISTOKNO 6ISOKJE 'oje se &ru*a od &oluoto'a Ca&e or' u- $ijelu

&a$i+i'u o#alu sve do Tas/anije3 U&otre#ljava se i na-iv 6ELIGO RAZ6O7NO 9ORJE " 9reat 7ividin,

Ran,e !3 Satoji se od #rojni; i-olirani;% -ao#ljeni; &lanina% visoravni i ,ora i-/e8u

'oji; se nala-e ,os&odars'i va*ne rijene doline 'oje esto i/aju str/estrane ili &a' &rela-e u 'anjone

3 U sva'o/ ve(e/ i ra-,ranato/ -aljevu nale-e se lu'e i veli'i ,radovi3 Istono visoje je asi/etrino a &re/a @a$i+i'u je str/o a u unutranjosti

se s&uta &ostu&no

3 U ne'i/ djelovi/a je vii relje+ 'ao n&r. 2odro ,orje iji dio ineAustrals'e Al&e. Najvii dio Australs'i; Al&a ine Snje*ne &lanine" SnoD 2ountains ! s 2t. Gos$ius$o/ " 2ount Gos$ius'o ! najvii/vr;o/a Australije )))/

3 :lota &od -a&ovjednitvo/ 'a&etana A. @;illi&a dove-la je &rvu s'u&inuen,les'i; 'a*njeni'a u Australiju

3 :lota je u&lovila u otan a 1. )5. 1. 1B. ,od no -aljev nije #a#ilo /jesto -a &ovoljno /jesto -a i-,radnju naselja

3 Neto sjevernije ot'riven je Sdne Cove na 'oje/ su &rirodni uvjeti #ili

/no,o &ovoljniji te us'oro Sdne &ostaje &rvi i najve(i australs'i ,radjer se u sva'o/ &o,ledu nala-io u naj&ovoljnije/ djelu Australije

3 6eina australs'i; i novo-elands'i; ,radova i/a &lans'u &ravo'utnus;e/u ,rads'i; uli$a i-u-eta' je najve(i australs'i ,rad Sdne a ra-lo,to/u je &rirodno,eo,ra+s'i odnosno relje+ni.

3 U- istono visoje o#ino se &ri'a-uje i 6eli'i 'oraljni ,re#en3 Najve(i je sustav 'oralnji; ,re#ena na svijetu "


11/39

3 Nala-i se na el+u &rosjeno du#o'o/ 05 /% a od o#ale se udaljuje done'oli'o stotina 'ilo/etara

3 Osi/ oto'a i/a i /no,o la,una3 Turi-a/ se ra-vio sa/o na tri ve(a oto'a u,odna te/&eratura -a

'u&anje tije'o/ $ijele ,odine

3 ).! UNUTRA=NJA ZA6ALA nad/ors'a visina se &ostu&no s/anjuje &aje to najni*i dio Australije3 #re*ulj$i 'oji &rela-e u &rostranu ravni$u3 ovdje te'u najva*nije unutranje rije'e% a dalje u unutranjosti su isuenarijena 'orita i slana je-era " Ere! a dalje se &rela-i u &ustinje.

3 .! ZA@A7NA 6ISORA6AN je ,eolo'a &raje-,ra Australije%&re'a/#rijs'i tit

3 6i-ualno -naajne i-olirane &lanine i vie -aravnjeni #lo'ovi3 Jedan ta'av je Aers Ro$' " Uluru ! s do/oroda'i/ sli'arija/ u

s&ilja/a3 Nedale'o su i &o-nate stjenovite ,ro/ade Ol,as3 To su va*na turisti'a odredita3 Nad/ors'a visina se &ove(ava &re/a -a&adu3 Kesto se naila-i na usjeena su;a rijena 'orita3 Relje+ je naj#la*i na sjeveru u Arn;e/ovoj Ze/lji3 Na 05? &ovrine Za&adne visoravni nala-e se ti&ini eols'i o#li$i relje+a

3 Na 'rajnje/ ju,u &o-nat va&nena'i ravnja' Nullar#or ,otovo a&solutnoravan #e- vode #e- ve,eta$ije to je ujedno najsui dio Australije

3 Za&adne visoravni se str/o rue &re/a o#ali te je to jedan od ra-lo,ate'o, &rodisranja u ovu re,iju

3 GLI2A3

3 Te/&eratura -ra'a3 #udu(i da se Australija nala-i na ju*noj ;e/is+eritre#a u-eti u o#-ir da su ,odinja do#a o#ratna ne,o 'od nas

3 ,odinja do#a su i-ra-ita u ve(e/ djelu Australije i-u-ev /onsuns'esjeverne Australije ,dje se ,odina djeli na val*no " ljeti! i suno ra-do#lje" -i/i! a te/&erature su &odjedna'e

3 ve(i dio Australija se nala-i u nis'i/ ,eo,ra+s'i/ irina/a to je #itno -aras&odjelu i visinu te/&. -ra'a tu &resudno -naenje i/a su&tro&s'i &ojasviso'o, tla'a% oso#ito 2auri$ijs'i /aPi/u/

3 u sr&nju 'ada je -i/a i-ra-ito je -onalno &ru*anje i-oter/i3 srednje sr&anjs'e te/&erature &ravilno o&adaju od to&lije, sjevera &re/a

svije*ije/ ju,u

11


12/39

3 /odi+i'ators'i utje$aj Australije &ostoji u najto&lije/ dijelu ,odine tj.sjenju 'ada su du,otrajne i inten-ivne vedrine &a se naje -a,rijeunutranji su;i dio Australije

3 &re/a vla*no/ sjeveru neto te/&eratura o&ada ali /no,o vie &re/a

ju,u te na isto'u ,dje ras;la8uju(e djeluje Ti;i o$ean3 u aridni/ 'rajevi/a veli'e dnevne i ,odinje a/&litude te/&eraure

3 u ;idroele'trana se &roi-vodi o'o 15? ener,ije a i-u-eta' su Tas/anija iN.Z.

3 dale'o najve(i dio &adalina ini 'ia% snije, se javlja sa/o na Tas/aniji i nanajvii/ &lanina/ ju,oistone Australije3 o'o &olovi$a Australije je dosta su;a jer &ada &rosjeno )


13/39

3 Giu donosi sjeverni% u Australiji ljetni /onsun sa sjeverne ;e/is+ere%,dje je to -i/s'i /onsun. On se na &utu do Australije navla*i% &a 'aoljetni /onsun u Asutraliji donosi o#ilne 'ie

3 Zi/s'i su /jese$i suni a ta'av re*i/ se na-iri ju*nije% du#o'o u su;oj

unutranjosti

3 Na ju,u% ju*no od ju*ne o#ratni$e je sredo-e/ni re*i/ ,dje 'iu donose-i/s'e $i'lone s &olarne +ronte

3 Ona se ljeti &ovla(i na ju, do' -i/i &rodire na sjever tj. u Ju*nuAustraliju

3 U vla*noj istonoj Australiji #itno je va*an /odi+i'ators'i oro,ra+s'ie+e't

3 Na sjeveru ljeti -#o, /onsuns'o, re*i/a% i/a /no,o ljetni; 'ia.@ojaavaju se i -i/s'e 'ie te taj dio Australije osje(a naj/anju aridnost

3 U ju*nije/ djelo od Sdnea na ju, do/inira sredo-e/ni utje$aj ali se on#r-o ,u#i &a Tas/nija i 6i$toria i/aju jednoli'u ras&odjelu &adalina

3 @=ENICA je va*na *itari$a australs'o, ,os&odarstva jer osi/-adovoljavanja vlsti; &otre#a ostvaruje se i i-vo-ni via'

3 1>>


14/39

3 6eliina ovars'i +ar/i u Asutraliji varira i-/e8u


15/39

3 Tas/aniju i ju,oistonu Australiju &ovre/eno -a;vati ju,oistoni &asat'oji donosi dovoljno 'ie

3 Usred -i/e u sr&nju nestaje /onsuns'a $ir'ula$ija a e'vator'a dolina je

dale'o na sjeveru u ju*noj i ju,oistonoj A-iji

3 6e(i dio Australije -a;vati to&li ju,oistoni &asat

3 U sjeverno/ djelu istone Australije dola-i do oro,ra+s'o, &oveanja'oliine 'ie

3 -a&adnije taj e+e't nestaje &a se ja'o s/anjuju -i/s'e 'ie3 u unutranjosti 'ontinenta se ja'o osje(a adija#ats'o -a,rijavanje -ra'a u

-avjetrini 6eli'o, ra-vodno, ,orja to je u-ro' &ove(anoj aridi-a$iji3 Su#tro&s'i ,re#en viso'o, tla'a &rodire du#o'o u 'o&no3 Ju*no od nje,a je ,ole/a -a&adna -onalana struja 'oja ju,o-a&adnoj

Australiji donese dosta 'ie3 U ju,oistonoj Australiji -onalni -a&adni vjetrovi s're(u udesno &a u to/

djelu donose neto /anje &adalina3 Novo-elands'i/ Ju*ni/ Al&a/a oso#ito -a&adni/ &adina/a donose

o#ilne 'ie i /no,o snije,a

3 Za &oljo&rivredu u Australiji je naj&o,odniji us'i &a$i+i'i &ojas na isto'u

'ontinenta to isto vrijedi i -a najsjeverniji dio te -e/lje ali i -a 'aranjiju,o-a&adni dio Tas/anije i -a ve(i dio N.Z.

3 7a'le najve(i dio Australije je aridan u iro'o/ ras&nu od se/i;u/idnedo ;i&eraridne 'li/e tj. najve(i dio Australije nije &ovoljan -a *ivot i

&roi-vodnju3 Sua je stalno &risutan o,raniavajui +a'tor ra-voja Australije

3 Gara'teristi(na i &ojava tro&s'i; $i'lona -a 'oje je 'ara'teristina vrloja'a 'ia te i-u-etno ja'i vjetrovi

3 Na -a&adni/ o#ala/a sjeverno, &a$i+i'a na-ivaju se taj+uni% na:ili&ins'i/ oto$i/a #a,uios% istono/ djelu sjeverno, &a$i+i'a ;ari'eni%a u Australiji vili3vilis

3 Tro&s'i $i'loni noeni &asato/ /o,u &o,oditi ve(i dio Australije a /o,udo&rjeti i u su;u unutranjost &a /o,u donjeti #la,otvornu 'iu

3 @roi-vodnja e(era ne&osredno ovisi o 'li/i3 Australija s&ada /e8u najve(e &roi-vo8a(e e(era o'o 5? i-vo-i3 -#o, 'li/e se u-,aja eerna trs'a a ne eerna re&a

3 ona us&jeva u o#alno/ &ojasu Hueenslanda i u najsjevernije/ dijelu o#aleNovo, Ju*no, 6elsa u du*ini od )155'/

1


16/39

3 9lavni ra+inerijs'i $entri su u unda#er,u% ris#aneu% Sdneu%2el#ourneu% Adelaideu i @ert;u3 od /il tone )%< /il tona se i-vo-e najvie u Ja&an% Ganadu% SA7% Ginu%2ale-iju i J.G.

3 2LJEKNO STOKARST6O o'o )


17/39

3 rije'e te'u &ola,ano% eva&ora$ija je ja'a a &odlo,a naje(e &ro&usna% &arije'e i/aju /alo vode3 najve(e je-ero Ere >


18/39

3 04? navodnjavani; &ovrina nala-i se Novo/ Ju*no/ 6elsu% 4? u6i$toriji% 11? u Hueenslandu% 0 ? u Ju*noj Asutraliji% )? u Za&adnojAustraliji a Tas/anija 1?3 u australiji se ,aji /no,o tro&s'o, vo(a% #anana% /an,o% ananas%

3 su#tro&s'o vo(e li/un% narana3 te vo(e u/jereno to&le -one ja#u'a% 'ru'a% ,ro*8e3 vo(arstvo i &ovrtlarstvo je najra-vijenije o'o veli'i; ,radova

3 najve(i #roj ;idrote;ni'i; o#je'ata je u &orijeju 2urre37arlin,3 na ovaj sustav ot&ada B


19/39

3 Australija je ra-vila i /ors'i ri#olov3 Nai/e vei dio /ora o'o Australije je to&al te je ono #iolo'i siro/ano3 1>>4 ,od. )1 555 t ri#e je ulovljeno

3 2no,o vie je ra-vijen ri#olov na N.Z. 1>>55 vrsta a'a$ija i ostali; 'sero+itni; #ilja'a3 U australs'i/ suni/ 'rajevi/a ne/a 'a'tusa3 Gini; u/a i/a sa/o u us'o/ dis'ontinuirano/ &ojasu 'oji se &ru*a od

&oluoto'a Ca&e or' do ,ranino, o#alno, &odruja i-/e8uHueenslanda i Novo, Ju*no, 6elsa

3 To je vru( i 'iovit &ojas &a je rije o tro&s'a 'ina u/a ,dje jeve,eta$ija u 'atovi/a a i/a /no,o ljilana i e&i+ita

3 Sni*enje/ te/&erature sve do Tas/anije se nastavlja u/jerena 'inau/a

3 2no,o ve(u &ovrinu &re'rivaju tvrdolisne u/e u Novo/ Ju*no/6elsu% 6i$toriji% ve(e/ dijelu Tas/anije i u najju,o-a&adnije/ 'utuZa&adne Australije a tu se radi o eu'ali&tusovi/ u/a/a

3 Na sjeveru% isto'u i -a&adu &rela-i se u svjetlu u/u ,dje je visina sta#alaneujednaena% 'ronje se ne dodiruju &a je u/a &ro-rana i svijetla

3 Na tlu je ra-vijen travnati &o'rov3 Travnja$i &re'rivaju najve(i dio sjeverne i istone unutranjosti

3 @osvuda je ra-#a$ano i-olirano drvee ili ,r/lje s #odlja/a " -ajedni$as&ini+e's ! a trava je odline 'valitete -a is&au

3 9r/oli'a ve,eta$ija se &roirila ju*no i -a&adno od najsue unutranjosti3 Kesta je -ajedni$a /allee ti/e se o-naava 'rajoli' u 'oje/u do/iniraju

odre8ene vrste eu'ali&tusa3 Znatan dio unutranjosti i/a &ustinjs'u ve,eta$iju ,dje su ra-#a$ani

#useni 'sero+itni; trava% rijet'o ,r/lje itd.3 7o/a(i turi-a/ je odavno ra-vijen a u &osljednje vrije/e sve vie i

/e8unarodni

3 ) /il ;a onosno 0.1? &ovrine Australije je &od ne'i/ o#li'o/ -atite3 Na novo/ -elandu -ati(eno je a' ?

1>


20/39

3 STANO6NI=T6O I NASELJA

3 Gasno naseljavanje Euro&ljana% vrlo /alen #roj stanovni'a% /alana,ustoa naseljenosti% te 'vote useljavanja i /ali &rirodni &rirast u-ro$i sus&e$i+ino, &orasat stanovnitva

3 1B>5. ,od #ilo je sve,a ) 555 euro&ljana da #i se taj #roj &o&eo na 1 10>). u Australiji je *ivjelo 1B%0 /il stanovni'a3 U &rvoj +a-i naseljavanja #roj stanovni'a je na,lo rasao do 1>5. ,od. ?3 @oslje 1>553te do 53i; taj &ostota' &ada na )? ,odinje a od 1>53i;

,odinji &rirataj &ada na o'o 1?3 @orast #roja stanovni'a ovisio je i dalje ovisi o doseljavanju3 @rir&dni &rirataj je /alen3 Ga'o se radi o ra-vijenoj -e/lji #roj dje$e je s/anjen &a je i sto&a

&rirodno, &rirasta /ala3 U &osljednji; 155 ,odina &rosjen #roj dje$e u jednoj o#itelji s/anjen je

sa 4 na )3 Taj #roj je naravno vise &ao u ,radovi/a ne,o u &o'rajina/a

3 =to se tie #iolo'e stru'ture australs'o, stanovnitva ona je u &ro$esustarenja de/o,ra+s'e /ase a odra- je &ostindustrijs'e +a-e ,dje je sve/anji udio /lado, stanovnitva

3 I2I9RACIJA je vrlo va*an &ro$es -a Australiju3 roj doslejeni'a do 1>


21/39

3 U novije/ ra-do#lju -naajna je ja'a useljeni'a struja i- N.Z% SA7%Ganade

3 udu(i da ne/a o&asnosti od /on,oli-a$ije do&uteno je 'ontroliranodoseljavanje i- a-ijs'i; -e/alja

3 7oseljavali su se #rojni narodi &rije sve,a euro&s'i te je australija &ostala/ulti'ulturno drutvo3 Najjaa 'o;e-iona sila je en,les'i je-i'3 O'o )5? australs'o, stanovnitva ro8eno je u ino-e/stvu3 Australija &rva u svijetu &o useljeni'oj sto&i na 155 stanovni'a

3 9eo,ra+s'a ras&odjela stanovnitva3 7ale'o najve(i dio australs'o, stanovnitva *ivi u- o#alu istone%

ju,oistone i odvojeno od ovo, &odruja ju,o-a&adne o#ale3 Nije sa/o rijet'o naseljena unutranja Australija ve( to vrijedi i -a o#alni

&ojas sjeverne i ju*ne Australije.3 Australija je u &rosje'u rijet'o naseljena a srednja ,ustoa naseljenosti

i-nosi sa/o ) stQ'/)3 I naj,ui dio je -a&ravo rijet'o naseljen a oso#ito su rijet'o naseljeni

&lanins'i djelovi ovo, naj,ue naseljeno, &ojasa3 @ostoje i veli'e ra-li'e u ,ustoi naseljenosti ,dje se na ne'i/ &odruji/a

u-i/a red veli(ine )


22/39

3 roj stanovni'a &o ad/inistrativni/ jedini$a/a3 U Australiji su to 4 dr*ava i ) teritorija

3 Znatno is&red svi; je Novi Ju*ni 6els sa 4%B /il stanovni'a3 Sljede 6i$torija s 0%< /il te Hueensland .0 /il3 Najve(i dio stanovnitva *ivi u istono/ djelu ti; triju dr*ava3 U Za&adnoj Asutraliji 1. /il st. i Ju*noj Australiji 1.B /il st.3 Naj/anje na Tas/niji 5%< /il stanovni'a a u Sjeverno/ Teritoriju o.) /il

st.3 @ose#an status i/a Ca/#erra 'oja i/a 5. /il st. 'oji #r-o rastu

3 1>>1. ,od 7O2OROCI su inili 1%? australs'o, stanovnitva odnosno#ilo i; )54 155

3 1>53i; australs'a dr*ava je &oela &rovodit &oliti'u inte,ra$ije7o/oroda$a u australs'u -ajedni$u

3 @ro$es inte,ra$ije do/oroda$ doveo je do ja'i; /i,ra$ija u &otra-i -a&oslo/

3 7o/oro$i se ur#ani-iraju &a je ta'o najvie i; *ivilo u Novo/ Ju*no/6elsu o'o


23/39

3 'ru*ni o#li' Australije% njena &rostranost i &ustinjs'a unutranjost su&ro#le/i u &ove-ivanju ,radova na o#ali s ,radovi/a u -ale8u i ostali/,radovi/a na o#ali

3 *elje-ni'i &ro/et je silno &orastao novijo/ orjenta$ijo/ Australije na

i-vo- u,ljena% :e rude% #o'sita &eni$e% soli itd.3 Australija nije /o,la ra-viti unutranju rijenu &lovid#u3 Australija i/a neto vie od 05 555 '/ *elje-ni'i; &ru,a3 Najva*nija /e8udr*avana *elje-ni'a &ru,a je Indian3&a$i+i$ i-/e8u

@ert;a i Sdnea du,a >41 '/3 @ru,a Trans3Australian 'oja &ove-uje Adelaide s @ert;o/3 Ostale va*nije &ru,e Sdne Ali$e S&rin,s% Adelaide Ali$e S&rin,s3 Ni- &ru,a i-/e8u svi; veli'i; ,radova a naj,ua /re*a *elje-ni$a je u

naj,ui/ djelovi/a Australije tj. u istono/% ju,oistono/ iju,o-a&adno/ njeno/ djelu

3 Ele'tri+i$irane su sa/ *elje-ni$e u #li-ini veli'i; ,radova u Novo/Ju*no/ 6elsu i u 6i$toriji

3 @rva &arna *elje-ni$a &utena je u &o,on 1>1. ,odine stu&anj

ur#ani-iranosti je i-nosio 4?

)


24/39

3 U rije8e naseljeni/ djelovi/a naselje &ostaje ,rad u'oli'o &rije8e 15 555st% a u ,u(i/ djelovi/a a'o &rje8e 5 555 st

3 Stru'tura i nain *ivota u australsi'/ ,radovi/a je vrlo slina a/eri'i/te i &o i-,ledu i/a sli(i

3 U sreditu ,rada je &oslovni $entar s ne#oderi/a a stanuje se na &eri+erijiu o#iteljs'i/ 'u(a/a3 Silno je veli'a 'on$entra$ija stanovni'a u sa/o ne'oli'o veli'i; ,radova3 U 4 najve(i; ,radova Australije *ivi


25/39

9OS@O7ARST6O

3 osnova ,os&odarstva je &roi-vodnja3 'a'o i ,dje e se &roi-voditi ovisi o &rirodni/ uvjeti/a a tu s&ada

&oljo&rivreda% e's&loata$ija ruda% ener,enata...3 'a'o i 'oli'o e se &roi-voditi ovisi o drutveni/ +a'tori/a us/jereni/na -a;tjevno tr*ite

3 Australija je veli' &rirodno u,lavno/ ne,ostolju#iva% ne&rivlana -e/lja3 Z#o, e,a je dr*avna interven$ija uvje' #ila va*na% #ilo +inan$ijs'i% #ilo

or,ani-a$ijs'i3 U +un'$iji ,os&odars'o, ra-voja dr*ava je i/ala tono odre8enu

/i,ra$ijs'u &oliti'u3 7r*ava je #itno utje$ala na &ro/etnu &oliti'u% ener,eti'u% #an'arstvo%

sta/#enu &oliti'u% osi,uravaju(a drutva te na so$ijalnu &oliti'u%&rosvjetu% -nanost% -dravstvo

3 @rote'$ioni-a/ -atita vlastite &roi-vodnje3 @ute/ interven$ija utje$ala na ra-voj odre8eni; ,rana ,os&odarstva3 7r*ava vodi elasti(nu &ore-nu &oliti'u s $ilje/ &oveanja &roi-vodnje i

tr,ovine3 7r*ava odre8uje i veliinu i uvjete investiranja strano, 'a&itala3 Australije ude u red naj#o,atiji; -e/alja 7@ &o oso#i i-nosio je 1>>


26/39

3 australs'i ,os&odars'i strunja$i s/atrali su da je Australija &atila od'ronino, nedostat'a 'a&itala3 to se &ro/jenilo u -adnje vrije/e% nai/e australs'o rudarstvo i ener,eti'ara-vili su se ja'i/ ula,anji/a ja&ans'o, 'a&itala

3 od 1>>).3>. u'u&na vrijednost a/eri'i; investi$ija i-nosila je 0 /d 3 1>>4. )% /d

3 u &osljednji; ne'oli'o ,odina silno je &orasla va*nost /e8unarodno,turi-/a

3 udaljenost od e/itivni; &odruja ,lavni je u-ro' 'asno, u'ljuivanjaAustralije u /e8unarodne turisti'e to'ove

3 to je &rije sve,a o/o,uila /oderni-a$ija -ra'o&lova u- istovre/eni&orast *ivotno, standarda

3 1>>4. ,od Australiju je &osjetilo 0%4 /il turista3 1>>4. &o -aradi od turi-/a i-#ija na viso'o 10. /jesto u svijetu s -arado/

od % /d 3 1>>0. ,od je -ara8eno B% /d od turi-/a a iste je ,odine i-vo-o/ /esa%

vune% &eni$e i &a/u'a -ra8eno sve,a /d 3 TURIZA2 JE @OSTAO NAJ6ANIJI IZ6OR AUSTRALSGIF

@RIFO7A3 6e(ina turista u Australiju dola-i i- N.Z i ostali; &a$i+i'i; oto'a% Ja&ana

i ju,oistone a-ije

3 Tr,ovina je *ivotno va*na -a Australiju a to &roi-la-i i- &rirodni; i-vora i&ovjesno, ra-voja ,os&odarstva3 ve( od sa/i; &oeta'a Australija 'ao 'olonijalna -e/lja #itno je ovisila oi-vo-u stoars'i; &roi-voda u UG do' je ritanija i-vo-ila svoje industrijs'e

&roi-vode3 1>53i; $jena vune je 'atastro+alno &ala to je #io u-ro' o&(e ,os&odars'e'ri-e Australije

3 to je &o'a-alo da se i-vo- odnosno $ijelo ,os&odarstvo ne s/ije te/eljitisa/o na i-vo-u jedno, &roi-voda te &oinje ula,ati veli'e na&ore udiver-i+i'a$iju &roi-vodnje i i-vo-a to je -a;tjevalo /no,o nov$a 'ojeAustralije nije i/ala3 u i-vo-u se &oinje &ojavljivati eer% ;ladnjae su o/o,u(ile i-vo-s/r-nuto, /esa i /ljeni; &roi-voda3 u to'u rata ja'o se ra-vila industrija3 tra*ilo se da vlastita industrija &roi-vede to iri asorti/an -a do/a(e tr*ite3 nedostata' 'a&itala u#la*en je veli'i/ &orasto/ &roi-vodnje ener,enata i

ruda

)4


27/39

3 ,lavni investitori &ostaju SA7 i Ja&an a ,lavno tr*ite &a$i+i'e -e/lje nasjevernoj ;e/is+eri3 tradi$ionalne ve-e s /ati$o/ ritanijo/ ja'o su osla#ile3 australs'o ,os&odarstvo odnosno i-vo- &ostaju sve /anje ovisni o a,ro3

stoars'i/ &roi-vodi/a

3 od sa/i; &oeta'a Australije je tre#ala #iti sirovins'i o&s'r#ljiva ritanije3 a to se naj#olje vidi i- &odat'a da je 1>B. . vie od &olovi$e i-vo-aodnosno >0. udio asutrals'o, i-vo-a &ao je sve,a na %? do' se udio SA7 nije

#itnije &ro/jenio3 silno je &orastao udio Ja&ana na )0? te je ta'o ja&an &ostao ,lavni uvo-ni'australs'e ro#e3 &orasli su i udjeli Novo, Zelanda "B?! i Sin,a&ura te se /o*e -a'ljuiti dasu &a$i+i'e -e/lje &ostale ,levni 'u&$i australs'e ro#e3 va*na je i injeni$a da nijedan vanjs'otr,ovins'i &artner ne/a a&solutnu

&rednost nad ostali/3 veli'u va*nost i/a i injeni$a da veli'u 'orist donosi i-vo- u #rojne dru,e-e/lje &o &rin$i&u sa sva'i/ &o/alo a -#roj res&e'ta#ilan

3 =to se tie stru'ture i-vo-a ro#a i ona se &ro/ijenila3 1>?% te veli'

udio &eni$e 1B? te /eso i /asla$ s &o ? to se o,leda u s&e$ijali-a$iji -asi,urno #ritans'o tr*ite3 da'le &ostojala je do/ina$ija a,ro3stoars'i; &roi-voda3 &oslje ) svjets'o, rata dolo je do te/eljite stru'turne &ro/jene u i-vo-uro#a3 ta'o je 1>>0.,od udio vune% &eni$e% /esa i /asla$a #itno &ao -#o,injeni$e da je silno &orastao i-vo- dru,i; &roi-voda3 Australije je &restala #iti i-vo-ni' is'luivo a,ro3stoars'i; &roi-voda3 Najva*niji australs'i i-vo-ni &roi-vod &ostao je u,ljen s 15?

3 na dru,o/ /jestu je /eso s 4?3 na+ta i na+tni derivati 0.?3 &orasto je i udio :e rude i #o'sita3 6rijednost :e rude se i-jednaio s i-vo-o/ vune s 0?3 o'sit ?3 neto se i &a/u'a i-vo-i3 u'rat'o Australija je &ostala i-vo-ni' ,oriva i ruda3 No vrlo va*no je i da je u australs'o/ i-vo-u silno &orasla va*nost i-vo-aindustrijs'i; &roi-voda viso'o, stu&nja o#rade

3 &re/a to/e ener,enti% rude i industrijs'i &roi-vodi su &ostali o'osni$aaustrals'o, i-vo-a

)B


28/39

3 do/ina$ija i-vo-a a,rostoars'i; &roi-voda je &rolost Australije3 najte*u 'ri-u &ro*ivljava ovarstvo ,dje je 1>>5. ,od #ilo 1B5 /il ova$a1>>4. taj #roj je &ao na 1)4 /il

3 U6OZ ,dje ta'o8er dolo do &ro/jena3 1>B3. ,od na UG je ot&adalo 05.? vrijednosti uvo-a3 taj udio je &ao 1>>0. na sa/o 4?3 Silno je ojaao udio &a$i+i'o, uvo-a3 udio SA73a je &orastao na ))?% a udio Ja&ana je s'oio s 0.0? na 1>?3 &orastao je i uvo- i- N.Z i ini < ?3 7o/inira uvo- vo-ila% strojeva% industrijs'a o&re/a% odnosno uvo-suvre/ene te;nolo,ije

RE9IONALNA @O7JELA

3 'o/&le'sna ,eo,ra+s'a re,ionali-a$ija ,dje se ra-li'uje 1.! SUFAUNUTRA=NJOST i ).! 6LANIJA @ERI:ERIJA " RU!

1.! SUFA UNUTRA=NJOST o#u;vaa najve(i dio Australije3 6rlo je rijet'o naseljena tu se nala-i < &ustinja3 ne/a stalni; vodeni; to'ova3 #iljnja &roi-vodnja nije /o,u(a #e- navodnjavanja3 &rirodni travnja$i su osnova e'sten-ivno, stoarstva

3 &o ,ole/o/ &rostoru su ra-#a$ane stoars'e +ar/e% #jela'a ido/oroda'a /ala naselja3 i/a i rudars'i; naselja3 veli'o -naenje i/aju arte'i #unar3 na ovi/ &rostori/a najdu*e se -adr*alo do/oroda'o stanovnitvo3 najnovija je &ojava turi-a/ " Ali$e S&rin,s najve(i ,rad u unutranjostiAustralije o'o )< 555 stanovni'a 1>>1. ,od a nastao 'ao va*no &ro/etnovorite i tr,ova'i $entar re,ije!

).! Na 6LANIJE2 RUU je najva*niji).1! JU9OISTOKNI RU to je sr$e Australije u o#li'u &olu/jese$a3 u toj re,iji su najve(i australs'i ,radovi i veli'e lu'e% naj,ua je*elje-ni'a i $estovna /re*a3 naj,u(e naseljeni dio ovo, 'ontinenta 45? nje,ova stanovnitva%industrijs'i najra-vijeniji dio% te najinten-ivnije stoarstvo3 osnove ,os&odarstva su rudni$i u,ljena s ter/oele'trana/a3 u/e eu'lai&tusa i ja'o dise$irani relje+ u-ro' su re,ionalne di+eren$ija$ijei te'e &ro;odnosti te i-ola$ije ne'i; /anji; re,ija

3 osnovu naseljavanja a ti/e i ,os&odarstva ini ni- i-dvojeni; o#alni;ravni$a i rijeni; dolina

)


29/39

3 u unutranjosti sve se vie &rote*u travnja$i na /anji &ovrina/a3 esto se naila-i na navodnjavane &ovrine3 ovaj najra-vijeniji dio ovisi o 'oliini i &ou-danosti 'ie3 u sva'o/ &o,ledu najva*niji o#als'i &ojas

3 viso'o&rodu'tivni &anja$i naje(e nastali na 'revina/a3 ovdje se nala-i )Q australs'o, /ljeno, stoartsva3 vrlo ra-vijeno /esno ,ovedarstvo i ovarstvo3 u #li-ini ,radova ja'a je &roi-vodnja vo(a% &ovr(a i $vije(a3 ovdje se nala-e jedine ve(e ;idroele'trane3 najve(i dio ele'trine ener,ije -a 6i$toriju daju rudni$i s/e8e, u,ljena uLatro#e 6alleu3 u assovu &rola-u su ,lavna nala-ita australs'e na+te3 u ovo/ &rostoru do/iniraju /ilijuns'i Sdne i 2el#ourne sa svi//o,u(i/ industrija/a% lu'a/a% 'o&neni/ i -rani/ &ro/eto/ najve(e,inten-iteta% te e'stre/no ra-vijeni/ ter$ijarni/ se'toro/3 &re'o u/ovito, visoja &rela-i se u &oljo&rivredni &olu/jese$3 tu su najvie &lanine Australije i Australian Ca&ital Territor

).) SJE6EROISTOKNI RU3 i/a vru(u i vla*nu 'li/u te &rete*ito *iv relje+3 to je o/o,u(ilo ra-voj #ujno, #iljno, &o'rova s i-olirani/ &odruji/atro&s'i; 'ini; u/a3 ijel$i su ra-vili &roi-vodnju eerne trs'e% #anane i ananasa &a se ova

re,ija esto na-iva Su,ar Coast% O#ala eera3 &red o#alo/ je veli(anstveni e'o sustav 6eli'i 'oraljni ,re#en 'oji je

&rirodna osnova ja'o, turisti'o, ra-voja3 te u svjets'i/ ra-/jeri/a &o-nata Zlatna o#ala " ,old $oast! u

ju,oistono/ -avret'u Hueenslanda%3 -latna o#ala se nastavlja na Sunanu o#alu " Suns;ine $oast!3 str/e &lanine te #li-ina ,ors'i; lana$a o#ali u-ro' su na,lo, s/anjivanja'oliine 'ie u unutranjosti &a je ova re,ija su*ena u us'i &ojas3 &rirodni nedosta$i se u#la*uju navodnjavanje/

3 u &oet'u na vele&osjedi/a 'ao naja/ni radni$i su radili GANACI s&a$i+i'i; oto'a ali su 'asnije &rotjerani 1>54. ,od.3 na nji;ovo /jesto su doli euro&s'i 'olonisti s Sredo-e/lja 'oji su ra-vilisutav o#iteljs'i; +ar/i3 u 'rajoli'u do/iniraju i-olirane 'u(e u 'vinslends'o/ stilu i-di,nute i-nadtla na stu&ovi/a3 stalno se &oveava &roi-vodnja #anana u ju,oisto'u re,ije u #li-ini veli'i;,radova3 ,otova tre(ina asutrals'e &roi-vodnje /lje'a je u ju*ni/ djelovi/a ove

re,ije3 oDen assin daje 'valitetan u,ljen 'oji se i-vo-i u Ja&an

)>


30/39

3 u ovo/ us'o/ o#alno/ &ojasu 'on$entrirano je ).< /il dtanovni'a% jer tuje ris#ane 'oji viso'o ods'ae od dru,i; ,radova3 a' >5? stanovnitva Hueenslada je u ovo/ us'o/ &ojasu3 -#o, viso'i; te/&eratura i insloa$ije 'u&alini turi-a/ je 'on$entriran u

-i/s'i/ /jese$i/a

).! 2ONSUNSJI SJE6ER

3 o#u;vaa )5? &ovrine Australije3 o#ilne ljetne 'ie i/aju sa/o najsjeverniji djelovi ove re,ije% &a 'oliina

'ie na,lo o&ada 'a ju,u3 ) do tro&s'a $i'lona ljeti3 7o/iniraju rijet'e% &ro-rane eu'ali&tusove u/e s travnato/ &odlo,o/a3 Sa/o na 'rajne/ sjeveru i/a ,usti; tro&s'i; 'ini; u/a3 U suno/ ra-do#lju esti &o*ari3 Sla# #iljni &o'rov% sua% &ovre/eni ja'i &ljus'ovi is&iru tla &a su

ne&lodna3 Naj&lodnije su rijene doline ali one esto stradavaju u ljetni/ 'ini/

ra-do#lji/a -#o, &o&lava3 Zi/i -#o, &rete*no viso'e te/&erature &resue vodeni to'ovi3 Osi/ to,a #rojne -/ije otrovni$e% neu,odni 'u'$i% 'ro'odili%

din,o%ter/iti ovaj dio vrlo rijet'o naseljen

3 Ka' se i do/oro$i nisu us&jeli jae ra-/no*iti3 7oseljavanje #ijela$a te'o je ilo% ov$e su u,i#ale 'ao i &oljo&rivredne

'ulture3 Ouvalo se jedino e'sten-ivno ,ovedarstvo3 Odre8eno -naenje i/aju rudni$i i ;idrote;ni'i -a;vati u &orjeu OR7A3 2onsuns'i sjever je e's&iri/entalno &odruje -a inte,ra$iju do/oroda$a

oni stjeu &ravo na &ovrat svoje otete -e/lje3 O'o 1Q /onsuns'o, sjevera &rela u nji;ove ru'e3 Rudna #o,astava su dr*avno vlasnitvo a /no,i do/orod$i rade u

rudni$i/a3 U ova'o ne&ovoljni/ uvjeti/a ,lavni ,rad 7arDin je relativno /alen a

,lavna +un'$ija /u je ad/inistrativna3 Nije us&io jae ra-viti ,os&odarstvo &a se odr*avao dr*avno/ novano/

&ot&oro/3 Tro&s'i $i'lon 1>B0. ,od ,a je unitio do te/elja &a je #roj stanovni'a

&ao s


31/39

3 ).0! SRE7OZE2NI U9LO6I

3 do#ili su na-iv &o svojoj 'li/i

3 nisu ve-ani &ojas ne,o su &re'inuti &ustinjo/ u- o#alu 6eli'o,australs'o, -aljeva3 ovi djelovi re,ije su Za&adnoj Australiji i Ju*noj Australiji3 #la,e 'iovite -i/e i su;ai vru(a ljeta3 stalni; te'u(i$a ljeti ne/a a i-u-eta' je 2urra 'oji donosi vodu i-

vla*nije, ,ornje, to'a3 u -a&adno/ sredo-e/no/ u,lu -naajna su dva -aljeva i tri &oluoto'a3 u &rirodno/ #iljno/ &o'rovu &revladavaju eu'ali&tusi a ju*no od @ert;a

,ole/o drvo GARRI3 u susniji/ djelovi/a je rje8a u/a od drveta JARRAF3 u o'oli$i Adelaidea u/a i ,r/oli'e ve,eta$ije i/aju /anju &ovrinu3 u o#a djela je ra-vijeno /ljeno stoarstvo i ratarstvo ali &ose#no

-naenje i/aju navodnjavani vo(nja$i i vino,radi sjeverno od Adelaidea-ati/ 'od @ert;a te &ovrtnja$i

3 ja'o se ra-vio u-,oj ju*no, vo(a oso#ito narani u donje/ to'u 2urraa3 australija je 1>>) &roi-vela 414 555 t narani3 i&a' u ovi/ u,lovi/a do/inira u-,oj &eni$e i ,ajenje ova$a3 -a stonu ;ranui ,aji se jea/3 &eni$a i jea/ su do/inantene 'ulture

3 &ostoje dva veli'a ,rada @ert; i Adelaide3 o'o >5? stanovnitva Za&adne Australije i Ju*ne Australije nala-i se u

sredo-e/ni/ u,lovi/a3 ova su dva ,rada ,lavni industrijs'i tr,ovins'i i +inan$ijs'i $entri o#iju

dr*ava

3 ).

3 Tas/anija je na ju,u ona je veli'i australs'i oto' /ala dr*ava

3 O#ilne 'ie u-ro' su ve(e naseljenosti -a sutrals'e &rili'e% ni*ete/&erature su &osljedi$a to,a to se Tas/anija nala-i u u/jereni/,eo,ra+s'i/ irina/a

3 Odatle &roi-la-i #ujna ve,eta$ija i #rojne te'u(i$e3 Tas/anija je ,orovit oto' to u/anjuje /o,unost naseljavanja3 7o/iniraju str/e &adine% du#o'o usjeene rijene doline te je-era3 Sve su to &osljedi$e &leisto$ens'e oled#e3 Tas/anija je -eleni oto'3 6oasrstvo je #itno va*na ,rana ,os&odarstva

3 @oljo&rivreda se nije /o,la ra-vit jer ne/a dosta &rostrani; ravni$a3 9otovo sve vrste vo(a i &ovr(a% ;/elj i 'ru/&ir su tas/anijs'o, &odrjetla

1


32/39

3 I stoarstvo je do#ro ra-vijeno3 Ov$e se u-,ajaju -a /eso a ,oveda -a /lije'o3 Fidroener,ets'i &oten$ijal je i-ni/no veli' &a se veina ele'trine

ener,ije &roi-vodi u ;idroele'trana/a a to je o/o,uilo ra-voj

ele'tro/etalur,ije3 Ra-vila su se dva 'on'urents'a ,rada Fo#art u 'oje/ *ivi 1Qtas/anijs'o, stanovnitva i Laun$eston 'oji je -a &olovi$u /anji odFo#arta

3 O#a ,rada su najva*nije lu'e

NO6I ZELAN7

3 @oja/% &olo*aj i &rirodne oso#ine

3 O'o )555 '/ ju,oistono od Australije3 Sa )B5


33/39

3 Gli/a N.Z je najve(i/ djelo/ u/jereno to&la 'ina3 To je &osljedi$a o'ru*enosti /ore/% a i &odalje je od su#tro&s'o,

viso'o, tla'a3 Sua je rijet'a ali se i&a' javlja oso#ito na Sjeverno/ oto'u

3 U &rosje'u i/a dosta 'ie% u najnaseljenije/ djelu od B.3 ritans'i/ &osjedo/ &ro,laen 105. a ve( 1B


34/39

3 2aori se inte,riraju u novo-elands'o drutvo danas i; i/a o'o 055 555 a *ive u ,radovi/a

3 6eli'a ve(ina novo-elan8ana *ivi u ,radovi/a3 @ostota' ur#ano, stanovnitva ve( je na Sjeverno/ ne,o na Ju*no/

oto'u3 B


35/39

3 7rutvo s veli'i/ so$ijalni/ #ene+i$ija/a3 ivotni standard je viso' ali i/a &ote'o(a da se odr*i na toj ra-ini3 Stare industrije se na&utaju% ra-vijaju se sve ,rane3 Silno je una&rje8en ri#olov 1>>0 , 0> 555 t ri#e i industrija &rerade ri#e

3 Isto ta'o i indutsrija 'e/i'alija% &lasti'a% strojeva% te'stila% odjee%,ra8evins'o, /aterijala% ele'trine o&re/e% &rerada /etala% $rna/etalur,ija% e's&loata$ija na+te i &lina% &roi-vodnja auto/#ila

3 @odi,nute su &lanta*e #r-orastui; u/a " 55 555 ;a! -a ja'o ra-vijenuindustriju &a&ira% $elulo-e i 'artona

3 O#lje ele'trine ener,ije je osnova ja'e alu/inijs'e industrije3 7r*ava su#ven$ionira i-vo-ne &roi-vode a -atiuje vlastitu &roi-vodnju3 Ra-vija se sva'a nova &roi-vodnja 'oja i/a ne'a've i-,lede -a us&je;3 Ta'o je silno &orasla &roi-vodnja 'ivija i srnetine3 N.Z &riti(e 'roni(ni de+i$it tr,ovine3 N.Z je viso'o ur#ani-irana -e/lja dale'o najve(i dio industrije nala-i se u

,radovi/a a ,radovi su na o#ali3 Od 53i; se +orsira &oliti'a slo#odno, tr*ita a s/anjuje se ulo,a

dr*avene re,ulative3 N.Z je otvorio vrata strano/ 'a&italu &a je ta'o 1>>>4. ,od >0. -araa8eno je od turi-/a 1.0 /d to je /alo /anje ne,o to je

-ara8eno i-vo-o/ /esa " 1.4> /d !% odnosno ,otovo 'oli'o i-vo-o/vune% /asla$a i sira -ajedno " 1.< /d !

3 1>>4. od turi-/a je -ara8eno ).B /d vie ne,o to se do#ilo i-vo-o/

stoars'i; &roi-voda3 2EUNARO7NI TURIZA2 JE @OSTAO NAJ6ANIJI IZ6OR

@RIFO7A N.Z

3 Na &oet'u ra-voja ,os&odarstva 'o/#inirana su dva interesa3 @rvo &roi-vodnja N.Z &odre8ena je ,os&odars'i/ interesi/a UG3 7ru,o% a,rostoars'a &roi-vodnja je idealno od,ovarala &rirodni/

uvjeti/a odnosno interesi/a N.Z

3 To je dovelo do s&e$ijali-a$ije &roi-vodnje 'oja je a&solutno ovisila o#ritans'o/ tr*itu


36/39

3 Ta'o 1>


37/39

3 Ra-ne oso#ine% etni'a stru'tura% lin,visti'e oso#ine% reli,ija itd. 7o'a-su da je na to/ &odruju #ilo seo#a

3 U o$eaniji nisu &ostojali &o/or$i slavni ot'riva(i3 7o'a-ano je da se &lovilo u vie valova

3 Stanovni$i o$eanije su &odrjetlo/ i- ju,oistone A-ije -na(i &lovilo se sisto'a &re/a -a&adu ali se s'retalo na sjever do Favajs'o, otoja i ju*nodo N.Z

3 2a,ellan je O$eaniju ot'rio svijetu3 Ne'i oto$i do#ili strate'u va*nost oni na sjevernoj ;e/is+eri i-/e8u

istone A-ije i &a$i+i'e Sj. A/eri'e3 Od/a; &oslje 2a,ellana &oela je *esto'a #or#a euro&s'i; osvajaa t'o

e vie u,ra#iti3 Na s$eni su #ili ritan$i% :ran$u-i% =&anjol$i% @ortu,al$i% Ni-u-e/$i

'anije A/eri'an$i i Ja&an$i &a a' i Rusi i Nje/$i3 U o'viru #or#e -a de'oloni-a$iju% u o$eaniji natsaje ni- ne-avisni;

-e/alja ali su ne'i oto$i jo u &osjedu neo$anis'i; sila3 9eo,ra+s'o3etni'a &odjela O$eanije na tri veli'e $jelline a to su

2ELANEZIJA% 2IGRONEZIJA% @OLINEZIJA3 9rani$e tre#a s;vatiti 'ao ire ili u*e -one s &rijela-ni/ 'ara'teristi'a/a3 @OLINEZIJA " #rojno otoje od ,r. &ol vie i nesos oto'!

u srednje/ je djelu Ti;o, o$eana3 9lavna su otoja N.Z% Favajs'o otoje% Sa/oa% 7rutveni oto$i% Ton,a%

@;oeniP% Tuvalu...

3 2IGRONEZIJA " sitno otoje% ,r. /i$ros /ali% nesos oto' ! je u-a&adno/ &a$i+i'u

3 9lavna su otoja Garolini% 2arijani% 2ars;all% @alau% 9il#ert ....3 2ELANEZIJA " $rno otoje% ,r. /elas $rn% nesos oto' !% je u

ju,o-a&adno/ djelu Ti;o, o$eana3 6e(a su otoja Solo/onovi oto$i% Nova 9vineja% is/ar$% Novi Fe#ridi%

Nova Galedonija% 6anautu% :iji....3 Svi se oto$i /o,u svrstati u dvije s'u&ine3 Jedni su viso'i oto$i a dru,i nis'i

3 6iso'i su oto$i vul'ani " a'tivni ili u,asli!% a nis'u su atoli% 'oraljno,&ostan'a ali i oni su vul'ans'i s/ao to sto*a$ nije i-#io i-nad /ora

3 Na viso'i/ oto$i/a do/iniraju str/e &adine &a i/a /alo -aravnjeno,&rostora -a &oljo&rivredu a na nis'i/ oto$i/a &ro#le/ je nedostat'a vodejer u 'oraljnoj &odlo-i ne/a ni te'u(i$e ni vode te/eljni$e

3 @o veliini i ,eolo'o/ &ostan'u o$eanijs'i oto$i se /o,u &odjeliti udvije s'u&ine

3 1.! na -a&adu na sudaru @a$i+i'e &loe s jedne strane i Australs'e iliaustrals'o3indisj'e s dru,e strane nala-e se t-v. GONTINENTSGI

OTOCI oni su -a&ravo ra-/rvljeni djelovi Australs'e &loe

B


38/39

3 To su N.Z% i Nova 9vineja i ne'i ve(i /elane-ijs'i oto$i i oto$i i-/e8unji; " Nova Galedonija% Nova ritanija !

3 Ti su oto$i veli'i te su va*ni -#o, svo, /odi+i'ators'o, utje$aja -#o,viso'o, relje+a na &ove(anje 'oli(ine 'ie i sni*avanje te/&. -ra'a


39/39

Documents

Australija i Oceanija