BÖLÜM 17

17. ÜÇ BOYUTLU NESNELERİ KAPLAMA VE GÖLGELENDİRME

17.1. HİDE

Üç boyutlu katı modelleme ve yüzey modellemede Wireframe yapılarının

görünmemesi için çizgileri saklama görevi yapar.

Şekil 17.1. Render Araç Çubuğu

HİDE komutuna üç şekilde ulaşılabilir.

Render toolbar:

View menu: Hide

Komut satırı: Hide

Şekil 17.2. 3D Nesnenin Hide Yapılmamış Görüntüsü

Üç boyutlu modeli hazırlanmış olan şekli hide yapılmadan önceki şekli biraz

karışık gözüküyor.

Bu şekli daha iyi anlamak için komut satırından hide yazıldığında modelin son

görünümü aşağıdaki gibi olur.

Command: hide yazıp Enter tuşuna bastığınızda aşağıdaki görünümün

yeniden oluşturulduğuna dair bir mesaj gelir.

Regenerating model.

Şekil 17.3. 3D Nesnenin Hide’lı Görüntüsü

Not : Üç boyutlu modelleme de model üzerindeki yazıları saklayamazsınız. Bu

yazıları saklamak için kalınlık verilmelidir.

17.2. SHADE

Güncel çizim alanında üç boyutlu modellemesi yapılan tasarıma renk ve

gölge katarak katı bir cisimmiş hissi verir. Shade yapılmış nesneleri plotter’dan

çıktısını almak mümkün değildir. Fakat shade yapılmış görüntüleri slayt

gösterisinde göstermek mümkündür. Shade komutuna üç şekilde ulaşılabilir.

View menu: View Shade

Komut satırı: SHADEMODE

Shade Toolbar

Şekil 17.4. Shade Araç Çubuğu

Command: Shademode

Current mode: 2D wireframe En son güncel shade modunu gösterir.

Enteroption[2Dwireframe/3Dwireframe/Hidden/Flat/Gouraud/fLat+edges/

gouraud +edges]<2D wireframe>:

Yukarıdaki seçenekleri tek, tek açıklayarak örnek üstünde uygulayalım.

17.2.1. 2D Wireframe

Şekil 17.5. 2D Wireframe Seçeneğini Araç Çubuğundan Seçme

Nesne sınırlarını temsil eden çizgileri ve eğrileri gösterir. Raster ve OLE

nesnesi, Linetype, Lineweight burada görünürler.

Şekil 17.6. 2D Wireframe Komutunun Kullanımı

Shade Toolbar araç çubuğunda 2D Wireframe ikonuna tıklanıldığında yukarıdaki

görünüm meydana gelir.

17.2.2. 3D Wireframe

Şekil 17.7. 3D Wireframe Seçeneğini Araç Çubuğundan Seçme

Nesne sınırlarını temsil eden çizgileri ve eğrileri gösterir. Burada şekil

regen yapılmış gibi görülür. Raster ve OLE nesnesi, Linetype, Lineweight

burada görünmezler. Fakat burada UCS ikonu 3d olarak görülür. Üç boyutlu

tasarım etrafında kesik kesik sınır çizgilerini görebilmek için COMPASS sistem

değişkeni aktif hale getirilmelidir. Bunun için klavyeden COMPASS yazıp komut

satırında gelen mesaja 1 değerini yazıp Enter tuşuna basmak yeterli olacaktır.

Şekil 17.8. 3D Wireframe Komutunun Kullanımı

Shade Toolbar araç çubuğunda 3D Wireframe ikonuna tıklanıldığında

yukarıda görünüm meydana gelir.

17.2.3. Hidden

Şekil 17.9. Hidden Seçeneğini Araç Çubuğundan Seçme

3D wireframe temsilini kullanan nesneleri gösterir ve geri yüzeyi temsil

eden çizgileri saklar. Yine burada UCS ikonu 3D görünümündedir.

Şekil 17.10. Hidden Komutunun Kullanımı

Shade Toolbar araç çubuğunda hide ikonuna tıklanıldığında yukarıda

görünüm meydana gelir.

17.2.4. Flat Shaded

Şekil 17.11. Flat Shaded Seçeneğini Araç Çubuğundan Seçme

Shade yapılan yüzeylerde çokgensel yüze benzer gölgelendirme yapar.

Gölgelenmiş yüzeyler keskin görünümlüdür. Burada malzeme rengi olarak

malzemeye verdiğimiz materyal özelliğine gölgelendirir.

Şekil 17.12. Flat Shaded Komutunun Kullanımı

Shade Toolbar araç çubuğunda Flat Shade ikonuna tıklanıldığında yukarıdaki

görünüm meydana gelir.

17.2.5. Gouraud Shaded

Şekil 17.13. Gourand Shaded Seçeneğini Araç Çubuğundan Seçme

Shade yapılan yüzeylerde çokgensel yüzey kenarlarını düzgün olarak

gölgelendirme yapar. Bu gölgeleme nesneye daha gerçekçi görünme özelliğini

kazandırır. Nesnelere uygulanan materyaller gölgeleme işleminde görünürler.

Şekil 17.14. Gourand Shaded

Shade Toolbar araç çubuğunda Gouraud Shade ikonuna tıklanıldığında

yukarıdaki görünüm meydana gelir.

17.2.6. Flat Shaded, Edges On

Şekil 17.15. Flat Shaded

Shade yapılan yüzeylerde çokgensel yüzey kenarları ile ve wıreframe

seçeneklerini birleştirir. Bu seçenekle shade yapıldığında şekli oluşturan iskelet

yapıyı da görmek mümkündür.

Shade Toolbar araç çubuğunda Flat Shaded, Edges On ikonuna tıklanıldığında

yukarıdaki görünüm meydana gelir.

17.2.7. Gouraud Shaded, Edges On

17.16. Gouraud shade Edges On

Gouraud shade gölgelenme ve wıreframe seçeneklerini birleştir. Burada

yapılan gölgelendirmeler düz ve yapıyı oluşturan işkelet yapı belirgindir.

Shade Toolbar araç çubuğunda Gouraud Shaded, Edges On ikonuna

tıklanıldığında yukarıdaki görünüm meydana gelir.

Not : Yukarıdaki 2D Wireframe hariç diğerlerinde COMPASS değişkeni

kullanılabilir.

Şekil 17.17. Gouraud shade Komutunun Kullanımı

17.3. RENDER

Sahnede güncel seçim seti veya güncel görüşten bilgiyi kullanan gerçekçi

görüntüler oluşturur. Bu görüntü sahnesi bir bakış açısı veya birden çok ışık

kullanarak oluşturulur.

Şekil 17.18. Render Araç Çubuğu

Render komutuna üç şekilde ulaşılabilir.

Render toolbar:

View menu: Render

Komut satırı: Render

Render komutunu geniş olarak anlatabilmek için bir örnek üzerinde

çalışmaları sürdüreceğiz. Verilen değerlere göre çizim katı model olarak

oluşturulduktan sonra özellik kazandırma yöntemlerini tek tek görelim. Örnek

şekil aşağıda verilmiştir.

Şekil 17.19. Render Komutu İçin Örnek Parça

AutoCAD ortamında şekil oluşturulduktan sonra çizim üzerinde güncel

olan çizgi tipi rengi ilk etapta direkt olarak render yapıldığında tasarımın

malzemesini belirler.

Yukarıdaki şekle daha hiçbir özellik kazandırmadan render görüntüsünü

önce görelim. Bunun için;

1. View çek menüsünden Render ve Render’ı seçin ekrana aşağıdaki

Render penceresi gelecektir.

Şekil 17.20. Render Diyalog Kutusu

2. Bu penceredeki render düğmesine basın. Autocad belirli bir süre sonra

render’lanmış görüntüyü ekrana getirecektir. Bu işlem sonucunda

meydana gelen güncel görünüm aşağıda verilmiştir.

Şekil 17.21. Render Komutundan Sonra AutoCAD Ekranı

17.4. LİGHT

Üç boyutlu tasarımda render yapıldığında güneş ışığını taklit ederek nesne

üzerinde gölgelendirme işlemi yapar. Bu işlemde uygun yerlere konulan ışık

kaynakları birden fazla olabilir. Burada konulan ışık kaynakları bulunduğumuz

coğrafyaya göre de gölgelendirme olanağı sağlar.

Şekil 17.22. Lights Komutuna Araç Çubuğundan Ulaşım

Lights komutuna üç şekilde ulaşılabilir.

Render toolbar:

View menu: Render ► Light

Komut satırı: Light

Render toolbar çubuğundan light ikonuna tıklayın ekrana aşağıdaki

lights penceresi gelecektir. Burada yer alan Point Light (Nokta ışık), Distance

Light (Uzak ışık), Spot Light (Spot ışık) seçeneklerini sunar.

Şekil 17.23. Lights Diyalog Kutusu

17.4.1. Ambient Light

Modellerde bütün yüzeylerin sabit aydınlatmasını sağlayan arka plan

ışığını kontrol eder. Ekranın nesnenin matlaşmaması veya kararmaması için

varsayılan değer 0.3 olarak seçilidir.

İntensity : Işık kaynağının şiddetini artırma için kullanılır. 0 ile 1 arasında

değer kazanabilir.

Color: Ortam ışığı rengini ayarlamak için seçenekler sunar. Burada

bulunan Red (kırmızı) Green (yeşil) Blue (mavi) renklerinin karışımı bir ışık

oluşturur. Ara renklerde ışık rengi oluşturmak için Select Custom Color ikonuna

tıklanıldığında ekrana aşağıdaki Renk windowsun kullandığı renk penceresi

ekrana gelir. Select from ACI ikonuna tıklanıldığında aşağıda sağ taraftaki

pencere ekrana gelir. Bu pencerede özel renkler tanımlamanız mümkündür.

Şekil 17.24. Ortam Işığı Rengi Menüsü

17.4.2. Lights

Güncel çizim alanında oluşturulmuş olan ışık listesini gösterir.

Şekil 17.25. Işık Noktasını Düzenleme

17.4.3. Modify

Seçilmiş olan ışıkta düzenleme yapılabilmesi içi ekrana aşağıdaki iletişim

penceresini getirir. Burada yer alan Point Light (Nokta ışık), Distance Light

(Uzak ışık), Spot Light (Spot ışık) seçeneklerini sunar

Şekil 17.26. Modify Diyalog Kutusu

Light Name: Işığın ismini belirtir. Var olan ışığın ismini buradan

değiştirebilirsiniz.

Intensity: Işık kaynağının şiddetini ve parlaklığını değiştirmeye yarar.

Position: Işık kaynağının XYZ koordinatının yerini değiştirmeye

yarar.

Color: Işık kaynağının rengini belirlemek için renk kutusu ekrana

gelir.

Attenuation: Işık şiddetinin uzaklığa göre nasıl değişeceğini gösterir.

None: Işık şiddetini model üzerindeki tüm noktalarda aynı olmasını

sağlar.

Inverse Linear: Işık şiddetini uzaklıkla ters orantılı olarak zayıflatır.

Inverse Square: Işık şiddetini uzaklığın karesiyle ters orantılı olarak

zayıflatır.

Shadows

Shadow On: Gölge tipini ve gölge seçeneklerini güncel render

yapımında aktif hale getirir.

Shadow Options: Gölgelendirme ile ilgili ekrana bir diyalog

penceresi getirir. Buradaki seçeneklerle gölgelendirmenin şiddetini ve kenarların

yumuşak gösterilmesi sağlanabilir.

Şekil 17.27. Gölgelendirme Diyalog Kutusu

Yukarıda anlatılanlara göre üç ışık kaynağı oluşturulup gölge verildiğinde

kızak çizimindeki gölgeleme şekli aşağıdaki gibi olur.

Şekil 17.28. Gölgelendirilmiş AutoCAD Ekranı

17.5. SCENE

Oluşturulan ışıklarla görünüşü özel sahnelere ayırarak görünüşü kontrol

etmeye yarar. Bir çizim içinde birden çok sahne kullanılabilir.

Şekil 17.29. Render Araç Çubuğu

SCENE komutuna üç şekilde ulaşılabilir.

1. Render toolbar:

2. View menu: Render ► Scene

3. Komut satırı: Scene

Komut satırından Scene yazıldığında ekrana aşağıdaki iletişim penceresi

gelir.

Şekil 17.30. Scene Diyalog Kutusu

Burada New ikonuna tıklanıldığında ekrana New Scene (Yeni Sahne)

iletişim penceresi gelir. Burada önceden belirlenmiş olan ışık kaynakları sahnelere

aktarılabilir. Burada verdiğiniz sahne isimleri render penceresinde görülür.

Şekil 17.31. Yeni Sahne Diyalog Kutusu