Embed Size (px)
Citation preview
aw23_new.indd 1 1/26/10 9:30:40 AM
ตนคด
�
จดหมายขาว “ตนคด” รายเดอน เจาของ สำนกงานพฒนาระบบขอมลขาวสารสขภาพ
ทปรกษา นพ.พนจ ฟาอำนวยผล,
เบญจมาภรณ จนทรพฒน
กองบรรณาธการ หนวยประสานวชาการ
สำนกงานพฒนาระบบขอมลขาวสารสขภาพ,
กลมตนคด
สนบสนนโดย สถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.)
และสำนกงานกองทนสนบสนน-
การสรางเสรมสขภาพ (สสส.)
สำนกงานพฒนาระบบขอมลขาวสารสขภาพ
หอง A3 ชน 3 อาคาร 4 PLUS Building
เลขท 56/��-�4 ซ.งามวงศวาน 4 ถ.งามวงศวาน
ต.บางเขน อ.เมอง จ.นนทบร 11000
ตดตอ ต ปณ. � ปณฝ. ประดพทธ กรงเทพฯ 10404
โทรศพท 0�-668 -�854 โทรสาร 0�-�41-0171
อเมล [email protected]
สมครสมาชกจดหมายขาว“ตนคด”
รายสปดาหและรายเดอนฉบบอเลคทรอนกส
เพออานกอนใครไดฟร และตดตามกจกรรม
ทนาสนใจท www.tonkit.org
ขอมลทงหมดจากชดสอ “ตนคด” สบคนได
จาก เวบไซตสำนกงานพฒนาระบบขอมล
ขาวสารสขภาพ www.hiso.or.th หรอ
www.hiso.or.th/hiso/tonkit/tonkit_index.php
พมพท สหมตรพรนตงแอนดพบลชชง
โทรศพท 0�-903-8�57-9
รกคอการให สำหรบหนมสาวสมยใหมอาจรสก “ทำไมเชยจง?”
ทวา หากเราเขาใจในแกนแทของความรกทแทจรง นคอสจธรรม
ทจรงแททสด เพราะหากเราเรมตนมอบความรกใหคนอน ไมวา
จะเปนคนรก เพอน สตว สงมชวต หรออาจเปนใครกไดทเราอาจ
ไมเคยรจก บางครงอาจไมมสงตอบแทน แตแนนอนวาสงทไดคอ
ความสขและความอมเอมใจ และนยามรกแบบนเองททำใหโลกใบน
สวยงามและนาอย เพราะมนทำใหหวใจเรามพนทใหญขน พอท
จะชวยเหลอเกอกลเพอนมนษยดวยกน หรอแมแตสงมชวตอนๆ
รวมโลก และมคนในสงคมจำนวนไมนอยทพรอมจะสงความรก
แบบนดวยหวใจทเรยกวา “จตอาสา”
พระไพศาล วสาโล ใหนยามจตอาสาวา คอจตทไมนงดดาย
ตอสงคมหรอความทกขยากของผคน และปรารถนาเขาไปชวย
ไมใชดวยการใหทานใหเงน แตดวยการสละเวลา ลงแรงเขาไป
ชวย และดวยจตทเปนสขทไดชวยผอน ซงในปจจบนงานประเภท
อาสาสมครในส งคมมมากมายและหลากหลายขนอย กบ
ความสนใจของแตละบคคล
ตนคดฉบบเดอนแหงความรก ขอเปดประเดนดวยสาระเบาๆ
แตนาขบคดอยาง กนผกผลไมใหไดมาตรฐาน คนไทยยงสอบไม
ผาน! ซงอาจถอไดวาเปนเรองนาแปลกใจมใชนอยวา ประเทศไทย
Hi5 Hiso
รกคอการให นยามรกแบบเกาทไมลาสมย
นพ.พนจ ฟาอำนวยผล สำนกงานพฒนา
ระบบขอมลขาวสารสขภาพ
เปนแผนดนทอดมสมบรณดวยพชผกสดสารพดชนด ทำไมคนไทย
ยงบรโภคอาหารประเภทนในระดบตำกวามาตรฐาน
ขอสงตอประเดนประโยชนของพชผกผลไมในวถสข จะเอ
“สโนวไวท”... กบผลไมทง 7 ทจะทำใหผอานทราบถงคณคาของ
อาหารทอมอรอย และชะรอยรวรยแหงวย
สำหรบปญหาทเปนภยคกคามสขภาวะของเดกไทยยงคงมง
สำรวจ เยาวชนกบคดยาเสพตด พงไมหยด และรวมถงการเฝา
ระวงปญหาสขภาวะใกลตวในบทความเรอง “บหร” ยงรายอย....
และอกปญหาทตามกบ “ความรนแรง” ในสงคมทกำลง
คกคามสขภาวะของคนไทยทตองจบตาคอ ความรนแรงพฆาต
“ปสขภาวะ” ไปจากคนไทย 2.7 แสนป! และอกเรองท
นาตดตามคอ เศรษฐกจเหลอมลำ นำสงคมสความรนแรง ได
อยางไร อานไดในวถเสยงฉบบนครบ
ตนคด ตนไมแหงความคดตนนยงคงทำหนาทเปนตน
ทางในการจดประกายเรองราวทดมประโยชนแกสงคม และหวงวา
ตนไมตนนจะคอยๆ เตบโตงอกงาม สรางคณประโยชนใหสงคม
ไทยตอไปครบ
หวดสายพนธใหม 2009
aw23_new.indd 2 1/26/10 9:30:46 AM
กบ คดยาเสพตด พงไมหยด เยาวชน
ตนคด 3กมภาพนธ 2553
3
ตนทนตนทาง
ทมา : บทความ “ยาเสพตด” โดย ไกรยง วชกล สำนกงานพฒนาระบบขอมลขาวสารสขภาพ
ขาวคราวของวยรนกบยาเสพตดมมานานจนเหมอนกลายเปน
คขวญทยากจะแยกออกจากกนได
ในบางยคทบานเมองกวดขน ขาว “วยรนวนยา” ในรปแบบตางๆ
กถกรายงานออกมาครกโครม จนเหมอนจะสรางซาไปในระยะหลงๆ
ทงทปญหายงคงอย ซำยงพงทะยานทบทว!
ขอมลทนำเสนอในฉบบนเปนเรองของวยรนไทยกบคดยาเสพตด
โดยเมอพจารณาถงกลมเดกและเยาวชนทเขาไปยงเกยวกบยาเสพตด
จนเปนเหตใหเกดคดความ พบวา ตงแต ป พ.ศ.�548-�551 มจำนวน
คดทเดกและเยาวชนกระทำผดเกยวกบยาเสพตดทงหมดเปนจำนวน
มาก
หากเทยบเปนสดสวนจากคดทเกดขนทงหมดวาอตราคดเดกและ
เยาวชนตอคดทงหมดอาจดไมสงมากนก อกทงยงมแนวโนมลดสดสวนลง
จาก รอยละ 6.0 ในป �548 เปน รอยละ 5.7 ในป �551
ทวา เมอพจารณาจากจำนวนคดทเกดขนในชวงเวลาเดยวกน พบวา
เพมขนถงเกอบเทาตวในเวลาแค 4 ป คอ จาก 6,3�3 คด เปน
11,671 คด
ทนาเศราคอ ถาเรามองเหนความเปนจรงทอยเบองหลงภาพของ
คดเหลาน ทมอนาคตของเดกและเยาวชนไทยตองดบวบหรอชะงกงน
ลงอยางนอยคดละ 1 คน เทากบวาลกหลานของเรานบหมนทตอง
เผชญประสบการณอนหมนหมองอยางยงในแตละป
ทำอยางไรใหปใหม ศกราชใหมท เวยนมาถงน เปนปทดขนสำหรบ
พวกเขาเหลาน?
ภาพแสดงจำนวนคดทเดกและเยาวชนกระทำผดเกยวกบยาเสพตดทงหมด, จำนวนคดยาเสพตดทงหมด และอตราคดของเดก/เยาวชนตอคดทงหมด พ.ศ.2548-2551
6.5
ทมา : กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน กระทรวงยตธรรม อางใน รายงานสขภาพคนไทย 2552
สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล
�548 �549 �550 �551
6,3�3 8,��7 9,733 11,671
6.0 7.0 5.7
จำนวนคดของเดกและเยาวชน จำนวนคดทงหมด อตราคดของเดก/เยาวชนตอคดทงหมด
106,�45 117,971
150,464
�03,7�8
0
100,000
50,000
150,000
�00,000
�50,000 จำนวน/อตรา (คน)
พ.ศ.
aw23_new.indd 3 1/26/10 9:30:50 AM
ตนคด
4
วถเสยง
อทธฤทธของ “ความรนแรง” ทสงผลกระทบกระเทอนความสข
และสวสดภาพแกชวตมนษยนนทกคนประจกษด และไมมใครอยากให
เกดขนกบตนเอง
กระนนมนษยกยงคกคามกนดวยความรนแรงอยทกววน ไมเวน
แมกระทงทำกบคนรก หรอสมาชกในครอบครวของตวเอง!
ในชวงประมาณ 10 ปทผานมา มนกวชาการกลมหนงทพยายาม
ประเมน “ปรมาณ” ความทกขทงทางกายและใจทเกดขนกบคนไทย
จากความรนแรงในสงคมของเราแตละปวามมากนอยเพยงไร อนจะ
ทำใหประจกษแกสายตาถงภาพรวมของผลลพธทเกดขน
“หนวย” ของความทกขทางกายและใจทเกดขนในการศกษานถก
นำเสนอในรปของ “ปสขภาวะ” เพอสะทอนใหเหนไดชดๆ วา ชวงเวลา
แหงความทกขท “ความรนแรง” ยดเยยดใหแทนทความสขตามอตภาพ
ท “เหยอ” พงมพงได หากไมเกดเหตรายนนมากนอยเพยงไร
ตอไปนคอผลจากการศกษาครงน
ตะลง...ความรนแรงพรากสขภาวะไปจากคนไทยเกอบ 3 แสนป
รายงาน “สถานการณและความสญเสยปสขภาวะจาก
ความรนแรงในประเทศไทย ป พ.ศ.2547” ซงเผยแพรเมอเรวๆ น
จดทำโดยสำนกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ ระบวา
ความรนแรงพฆาต “ปสขภาวะ”
• การสญเสยปสขภาวะของประชากรโดยรวม เฉพาะทเนองมา
จากการตายและภาวะบกพรองทางสขภาพ ซงมสาเหตมา
จากความรนแรง คดเปนจำนวนปรวมได �70,000 ป
• ผชายไดรบบาดเจบและเสยชวตจากความรนแรงมากกวา
ผหญง โดยประชากรชายสญเสยปสขภาวะประมาณ ��,000 ป สวน
ผหญงสญเสยปสขภาวะประมาณ 56,000 ป
แมเมอเปรยบเทยบกบภาพการสญเสยปสขภาวะจากการเจบปวย
และเสยชวตทกสาเหต พบวา ความรนแรงพรากปสขภาวะไปจาก
คนไทยประมาณ รอยละ 2.7 จากการสญเสยปสขภาวะทงหมด
แตหากพจารณาวา ความรนแรงเปนเหตคกคามสขภาพทเกดโดยนำมอ
มนษยและหลกเลยงได สดสวนเพยงเทานกนบวามากเกนกวาจะ
ยอมรบได
“ทำรายรางกาย” ทำลายเศรษฐกจหวด 3.5 หมนลาน ในการศกษานยงรายงานถงความสญเสยตอเศรษฐกจอนเนอง
มาจากการบาดเจบและตายจากความรนแรงในชวงปเดยวกน ซง
เกดขน � สวนหลก ไดแก คาใชจายในการรกษาพยาบาลโดยตรง กบ
สวนทเปนความสญเสยกำลงการผลต พบวา
ไปจากคนไทย 2.7 แสนป!
สบคนไดจาก http://www.hiso.or.th/hiso/HealthReport/report�009-THAI.php?manu=1
aw23_new.indd 4 1/26/10 9:30:51 AM
ตนคด 5กมภาพนธ 2553 ทมา : “คอภยทคกคามสขภาวะ” ใน รายงานสขภาพคนไทย พ.ศ.�55�
• การบาดเจบและตายจากการทำรายตวเองและถกผอนทำรายได
กอใหเกดความสญเสยทางเศรษฐกจคดเปนมลคาประมาณ 33,000
ลานบาท
• มากกวา รอยละ 90 ของความสญเสยทางเศรษฐกจเกดจาก
ความสญเสยกำลงการผลต ซงมมลคาประมาณ 31,000 ลานบาท
และเปนความสญเสยทเกดกบผชายมากกวาผหญงประมาณ 4.7 เทา
• รอยละ 83 ของความสญเสยกำลงการผลตเปนความสญเสยในกลม
อาย 15-44 ป
• ความสญเสยทเปนคารกษาพยาบาลมมลคาประมาณ 1.9 พนลานบาท
โดย รอยละ 60 ของความสญเสยในสวนน เกดกบประชากร
กลมอาย 15-�9 ป ซงโดยปกตควรเปนผมรางกายแขงแรง
นคอความสญเสยจากความรนแรงทคนไทยทำตอกนเฉพาะในสวนทพอ
จะวดผลพวงออกมาเปนตวเลขไดเทานน ยงมผลอกหลายดานทเกดในระดบ
“ซมลก” เชน ผลตอจตใจ สงคม และปญญา ซงเปนเรองละเอยดออน แตก
สงผลกระทบตอความทกขและสขในชวตของเราไดเชนเดยวกบการบาดเจบ
ลมตาย
และทไมอาจมองขามไดกคอ ตวเลขทรายงานจากงานวจยน
สะทอนสถานการณในป �547 อนเปนชวงกอนความขดแยง
ระหวาง “กลมส” ทางการเมอง และกอนหนา “ไฟใต” จะโหม
กระหนำจนเรอรง และยงไมไดรบการเยยวยาใหบรรเทาเบาลางลง
ทมา : ปรบจาก สำนกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ, 2550.
ตารางแสดงปสขภาวะทสญเสย อนเนองมาจากเหตความรนแรงในประชากรไทย พ.ศ.2547
ตาย/เจบ/พการ 5,716,465 100.0 4,��8,613 100.0 9,945,078 100.0
จากทกสาเหต
จากความรนแรง �15,73� 3.8 55,937 1.3 �71,669 �.7
ทกชนด
• ทำรายตวเอง 107,�06 1.9 37,09� 0.9 144,�98 1.5
• ถกทำราย 108,367 1.9 18,845 0.4 1�7,�1� 1.3
• สงคราม 156 0.0 0 0.0 159 0.0
ชาย หญง รวม
จำนวนปสขภาวะ
ทสญเสย
สาเหต/ความรนแรง % ของความสญเสย
ของทกสาเหต
จำนวนปสขภาวะ
ทสญเสย
% ของความสญเสย
ของทกสาเหต
จำนวนปสขภาวะ
ทสญเสย
% ของความสญเสย
ของทกสาเหต
aw23_new.indd 5 1/26/10 9:30:51 AM
ตนคด
6
วถเสยง เศรษฐกจเหลอมลำ นำสงคมสความรนแรง
การทำรายรางกาย ไมใชสาเหตหนงเดยวทกอใหเกดความรนแรง นนคอแนวคดทยอมรบกนโดยทวไปในยคปจจบน เพราะประสบการณของมนษยชาตทถายทอดสกนมา
ยาวนานนบหมนปสะทอนใหเหนวา “ทกขภาวะ” ในชวตของมนษยเรานนหาไดเกดจากการถกกระทำทางรางกาย
เพยงสถานเดยว
แตยงเกดไดจากความเจบชำนำใจ หรอการดำรงชวตในสภาพทปราศจากโอกาสเขาถงปจจยส และการถก
รดรอนความมนคงทงทางรางกายและจตใจดวย
สบคนไดจาก http://www.hiso.or.th/hiso/HealthReport/report�009-THAI.php?manu=1
aw23_new.indd 6 1/26/10 9:30:53 AM
ตนคด 7กมภาพนธ 2553 ทมา : “หลากหลายความรนแรงในสงคมไทย ความจรงทหลายคนไมอยากฟง” ใน รายงานสขภาพคนไทย พ.ศ.�55�
แหลง “อาวธยทโธปกรณ” ททมแทงทำรายผคนนบลานๆ ทงในสงคม
ไทยและสงคมโลกทกวนนเปนอาวธทมองไมเหนดวยตา เพราะแอบแฝงอยใน
สงอนทรงพลงทครอบคลมชวตทกคนในสงคมเอาไว นนคอ โครงสราง
สงคม
ยอมรบกนในแวดวงทางวชาการวา “ความรนแรงเชงโครงสราง” นนม
อยจรง โดยปรากฏอยในสภาพเศรษฐกจและการพฒนาอนสลบซบซอน แต
กไมยากเกนแยกแยะออกมาใหรบร ดงเชนเรองของความไมเทาเทยมดาน
รายได อนเปนขอมลทชวนใหตกใจไดไมนอย
เมองไทยวนน “รวยกระจก จนกระจาย” ขอมลจากสำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคม
แหงชาต เมอป �550 สะทอนใหเหนสภาพความเปนไปของประเทศไทย
ปจจบนประชาชนกลมท “พรอมและแขงแรงกวา” สามารถเขาถง ผกขาด
ทรพยากรไดอยางกวางขวาง ขณะทประชาชนในระดบ “รากหญา” ทออนแอกวา
ซงเปนประชาชนสวนใหญของประเทศเขาถงทรพยากรไดยาก
ผลลพธคอ การเกดชองวางขนาดใหญในดานสวนแบงรายไดระหวาง
ประชาชนกลมทรำรวยกบกลมทยากจน อนเปนภาวะทแสดงออกถงความ
รนแรงทางสงคม และสามารถเปนชนวนกอใหเกดความรนแรงทางสงคมใน
รปแบบอนๆ ตามมาไดอกมาก
ขอมลสวนแบงรายไดของประชากร ในป �550 ชใหเหนสภาพความ
รนแรงดงกลาว ดงน
• รอยละ 55 หรอเกนกวาครงหนงของรายไดทงประเทศอยในมอของ
กลมคนเพยง รอยละ �0 ของประเทศ หรอประมาณ 1�.6 ลานคน
ทมฐานะรำรวยทสด ทเหลออกไมถงครง คอ รอยละ 45 เปนสวนแบง
สำหรบคนไทย รอยละ 80 ทเหลอ หรอประมาณ 50.4 ลานคน
• ประชาชนทมฐานะยากจนทสด ทมสดสวนประมาณ รอยละ �0
ของประชากรทงประเทศนน ไดรบสวนแบงรายไดจากภาพรวมของ
ประเทศเพยง รอยละ 4 เปรยบเทยบงายๆ วา เมอประเทศไทยม
รายได 100 บาท จะตกถงมอคนกลมนเพยง 4 บาท หรอคนละ
�0 สตางค ขณะทกลมคนรวยทสดไดไป 55 บาท หรอคนละ �.75
สตางค
ทนาสนใจคอ เมอเปรยบเทยบขอมลในระยะ �0 ป คอ
ระหวาง พ.ศ.�531-�550 พบวา สภาพความเหลอมลำในสงคมไทย
เชนนแทบไมมความเปลยนแปลงเลย...
ทมา : สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2550.
ภาพแสดงสวนแบงรายไดของประชากรไทยทจำแนกเปน 5 กลมตามฐานะ พ.ศ.2550
รวยทสด
55.1%
4.3% 8.0% 1�.4%
�0.�%
รวย
ปานกลาง
จน
จนทสด
aw23_new.indd 7 1/26/10 9:30:53 AM
ตนคด
8
วถเสยง
ขาวด...ปจจบนแนวโนมขอมลจำนวนคนไทยทสบบหรลดลงแลว ขาวราย พษบหรทเกดแกคนไทยกลบไมไดจางหายไปไหนเลย...
แนวโนมด มทมา... เมอเปรยบเทยบกบป �534 จำนวนคนไทยทสบบหรคอยๆ ลดลงเปน
ลำดบ สาเหตสำคญอาจเปนเพราะตงแตป �535 เปนตนมา “ปราการตาน
บหร” ของประเทศไทยไดถกสรางเพมขนเปนลำดบ เรมตนจาก พระราช
บญญตควบคมผลตภณฑยาสบ พ.ศ.2535 และ พระราชบญญต
คมครองสขภาพผไมสบบหร พ.ศ.2535 ทสงผลตอการควบคมโฆษณา
การสงเสรมการขาย และการประกาศเขตปลอดบหร ตามดวยการกอตง
“บหร” ยงรายอย...
สบคนไดจาก http://www.hiso.or.th/hiso/ghealth/ghealth4_13.php
aw23_new.indd 8 1/26/10 9:30:56 AM
ตนคด 9กมภาพนธ 2553
สำนกงานกองทนสนบสนนการสราง
เสรมสขภาพ (สสส.) ขนตาม พระราช
บญญตกองทนสนบสนนการสราง
เสรมสขภาพ พ.ศ.2544 โดยใหนำเงน
ภาษบหร รอยละ � มาใชในการ
สนบสนนกจกรรมและการรณรงคสราง
คานยมใหคนไทยไมสบบหร
เหลยวซายและขวา... อยาชะลาใจ
อยางไรกตาม ถงแมจำนวนผสบ
บหรจะลดลงเปนลำดบ แตเมอพจารณา
จำนวนมวนบหรทนกสบแตละคนสบใน
แตละวนโดยเฉลยกลบพบวา แนวโนม
ไมลดลงเทาไร เรยกวานกสบไทยยงสบ
บหร “จด” ระดบไลเลยกบในอดต
และเมอนำจำนวนมวนบหรทเผา
เพออดควนเขาสปอดของนกสบไทย
รวมทงคนรอบๆ ขาง ในแตละป มา
เปรยบเทยบกนในชวง �0 ปทผานมา
แมเหนแนวโนมลดลงอยางตอเนองตงแต
ป �540-�544 แตหลงจากนนกกลบขนๆ
ลงๆ
แมไมมากนกแตกแสดงใหเหน
วา เรายงไมอาจวางใจตอปจจยเสยง
เรองนได
ทมา : 1) โรงงานยาสบ และกรมสรรพสามต กระทรวงการคลง 2) สถตการคา และเครองชวดภาวะเศรษฐกจของไทย, กรมเศรษฐกจการพาณชย
ภาพท 1 แสดงรอยละของประชากรอาย 15 ปขนไปทสบบหรเปนประจำ จำแนกตามเพศ พ.ศ.2534-2550
ทมา : 1) รายงานการสำรวจอนามยและสวสดการ พ.ศ.2534 และ 2539, สำนกงานสถตแหงชาต 2) การสำรวจพฤตกรรมการสบบหรและการดมสราของประชากร พ.ศ.2544, 2547, 2549 และ 2550, สำนกงานสถตแหงชาต
ภาพท 2 แสดงจำนวนบหรทสบตอคนตอวนของผสบบหรเปนประจำ (มวน) จำแนกตามเพศ พ.ศ.2534-2550
ทมา : อางแลว
ภาพท 3 แสดงปรมาณการบรโภคบหรของคนไทย พ.ศ.2531-2549
ชาย
55.6
4.6
30.5
49.�
3.0
�5.4
4�.9
�.4
��.5
37.�
�.1
19.5
�.0
36.9
18.9
36.5
1.6
18.5
หญง รวม พ.ศ.
60.0
50.0
40.0
30.0
�0.0
10.0
0.0
รอยละ
�534 �539 �544 �547 �549 �550
7.4 8.3 8.7 8.8 8.1
8.3
11.9
�534 �539 �544 �547 �549 �550 0
4
6
8
10
1�
14
ชาย หญง รวม
แสดงจำนวนบหรทสบตอคนตอวน
ของผสบบหรเปนประจำ (มวน)
พ.ศ.
การบรโภคบหรทงสน (ลานมวน)
�531 �53� �533 �534 �535 �536 �537 �538 �539 �540 �541 �54� �543 �544 �545 �546 �547 �548 �549
30,000
40,000
50,000
60,000
พ.ศ. จำนวนบหร (ลานมวน)
1�.3 10.6 10.4 9.7 10.3
10.4 9.8 10.5 10.7
1�.5 1�.�
ทมา : บทความ “บหร” โดย ไกรยง วชกล แผนงานพฒนาระบบขอมลขาวสารสขภาพ
aw23_new.indd 9 1/26/10 9:30:57 AM
ตนคด
10
ตนคด เรองเดน
Good
เมองไทยไดชอวาอดมสมบรณไปดวยพชพนธธญญาหาร ผก
ผลไมมหลากหลายและราคาไมแพง ผลดเวยนมาเปนวตถดบใน
สำรบอาหารไมใหไดเบอหนายไปไดตลอดทงป
แตเหลอเชอจรงๆ วา “ตนทน” ทประเทศเรามอยกลบ
ไมไดคำชใหคนไทยรอดพนจากปญหา “กนผกผลไมนอยเกนไป”
จนนำพาสขภาพสภาวะเสยงภย!
ในรายงาน สถานการณสขภาพประเทศไทย ฉบบท 15 จดทำ
โดย สำนกงานพฒนาระบบขอมลขาวสารสขภาพ ไดหยบยก
ขอมลจากการศกษาเรอง การบรโภคผกไมของคนไทย ทดำเนนการ
โดย รศ.พญ.เยาวรตน ปรปกษขาม, รศ.พญ.พรพนธ บณยรตพนธ
และคณะ มานำเสนอใหเหนประจกษถงปญหาทวา
คนไทยกนผกผลไมหยอนมาตรฐานสดก อาหารทคนเราบรโภคในแตละวนมความสำคญตอภาวะ
สขภาพ การศกษาทผานมาชใหเหนวา ผกและผลไมเปนปจจย
คมครองโรคราย ทงโรคหวใจขาดเลอด โรคหลอดเลอดสมอง
มะเรงปอด และมะเรงทางเดนอาหาร
ยงสอบไมผาน! กนผกผลไม ให ไดมาตรฐาน
สบคนไดจาก http://www.hiso.or.th/hiso/brochure/b15_1.php?color=4&title=�&lesson=15&lesson_id=5
aw23_new.indd 10 1/26/10 9:31:00 AM
ตนคด 11กมภาพนธ 2553
ทมา : สถานการณสขภาพประเทศไทย ปท � ฉบบท 15 จดทำโดย แผนงานพฒนาระบบขอมลขาวสารสขภาพ
ปรมาณการบรโภคผกผลไมทเหมาะสมสำหรบคนทอาย 15 ปขนไป คอ
วนละ 400-600 กรม ทงนไมรวมพชผกทมแปงมาก เชน มนเทศ มนฝรง
จากหลกการดงกลาว ผศกษาไดทำการสำรวจขอมลจากคนไทยวย 15
ปขนไปจากทวประเทศ พบขอมลทนาตกใจวา คนไทยทงชายและหญงกนผก
ผลไมนอยกวาปรมาณมาตรฐานประมาณครงหนง โดยคาเฉลยปรมาณ
ผกผลไมทผชายกนในแตละวนอยท �68 กรม ขณะทผหญงอยท �83 กรม
หากดจากตารางท 1 จะพบวา ยงอายมากขนคนไทยเรายงลดการ
กนผกผลไมลง ทงทรางกายเสอมถอยลง ตองการธาตอาหารทจำเปนไป
ชวยบำรงมากขน
“กนผกผลไม”...ผชายยงแพผหญง
นอกจากน ยงมประเดนทนาสนใจในภาพรวมอกหลายดาน ไดแก
• ผชายไทยถง รอยละ 81 บรโภคผกผลไมตำกวามาตรฐาน ในขณะท
ผหญงแมมสดสวนตำกวาแตกยงจดวาสงคอ รอยละ 76 หรอ
ประมาณ 3 ใน 4
• คนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ บรโภคผกผลไมตำกวามาตรฐาน
มากทสด คอ ผชาย รอยละ 84 และ ผหญง รอยละ 83 โดย
ประชาชนในเขตสาธารณสขท 5 ซงครอบคลมจงหวดนครราชสมา
สรนทร และมหาสารคาม มอตราการบรโภคผกและผลไมตำกวา
มาตรฐานสงสด คอ รอยละ 90 ในเพศชาย และ รอยละ 87 ใน
เพศหญง
• พนททผชายและผหญงมพฤตกรรมการกนผกผลไมแตกตางกน
ชดเจนทสด ไดแก ภาคใตในเขตสาธารณสขท 1� ซงครอบคลม
จงหวดสงขลา พทลง และนราธวาส โดยขณะทผหญงทกนผกผลไม
ไมเพยงพอมประมาณ รอยละ 75 แตผชายนำโดงไปอยท รอยละ
84
ยงสอบไมผาน!
ทมา : สถานการณสขภาพประเทศไทย ฉบบท 15
ตารางท 1 ปรมาณผกและผลไมทประชากรไทยวย 15 ปขนไปกนตอ
คนตอวน จำแนกตามอายและเพศ
อาย (ป) กรม/วน (คาเฉลย)
ชาย หญง
15-�9 �85 300
30-44 �7� �93
45-59 �61 �83
60-69 �38 �45
70-79 �16 �15
80 ปขนไป �03 193
เฉลย 268 283
หมายเหต คามาตรฐาน คอ 400 กรม/วน
aw23_new.indd 11 1/26/10 9:31:01 AM
ตนคด
1�1�
จากหลกการดงกลาว ผศกษาไดทำการสำรวจขอมล จากคนไทยวย 15 ปขนไปจากทวประเทศ พบขอมลทนาตกใจวา คนไทยทงชายและหญง กนผกผลไมนอยกวาปรมาณมาตรฐานประมาณครงหนง โดยคาเฉลยปรมาณผกผลไมทผชายกนในแตละวนอยท 268 กรม ขณะทผหญงอยท 283 กรม
aw23_new.indd 12 1/26/10 9:31:03 AM
ตนคด 13กมภาพนธ 2553
13
คนในเมองใส ใจกนผกผลไมมากกวา แมคนในเมองใหญหางไกลแหลงทำการเกษตร จงตองซอหา
ผกผลไมในราคาสงกวาคนชนบท แตเมอเปรยบเทยบขอมลการกน
ผกผลไมระหวางคนในเมองและในเขตชนบท กลบพบวา คนในเมอง
มพฤตกรรมขยบใกลมาตรฐานมากกวา ท เหนไดชดเจนคอ คน
กรงเทพฯ เปนประชากรกลมทนยมกนผกผลไมนำหนาภาคอน โดย
พบวา ผชายทกนผกผลไมไมมากพออยท รอยละ 69 และผหญงอยท
รอยละ 65
เราทกคนตางกไดรบการปลกฝงมาแตเลกแตนอยวา ผกผลไมเปน
ของดมประโยชน จำเปนตองกนทกมอและทกวน แมวนเวลาเหลานน
ไดผานพนมานานเปนสบๆ ป แตประโยคเดยวกนนนยงคงมการ
ตอกยำซำทวนผานการพสจนซำแลวซำเลาดวยหลกฐานทางการแพทย
มาจนถงวนน
คนไทยเราอยในภมประเทศทเรยกไดวาเปน “ชยภม” แหงการ
บำรงสขภาพดวยผกผลไม เพราะมทงความหลากหลาย คณภาพด
สดใหม รสอรอย และราคาไมแพงเกนกวาจะซอหามาบรโภคทกมอ
ทกวน โดยไมจำเปนตองหาซอผกผลไมแปรรปอดเมดหรอคนนำใส
กระปองใสขวดสำเรจรปจากโรงงานมาบรโภคใหสนเปลอง และไดรบ
อาหารทพรองคณคา แถมพกดวยสารเคมนานา
แลวใยจะรรอกนตอไป?
แผนภมท 1 รอยละของประชากรอาย 15 ปขนไป ทบรโภคผกผลไมตำ
กวามาตรฐาน จำแนกตามเพศและภาค
ทมา : อางแลว
แผนภมท 2 รอยละของประชากรอาย 15 ปขนไปทบรโภคผกผลไมตำกวา
เกณฑมาตรฐาน จำแนกตามเพศและเขตการปกครอง
ทมา : อางแลว
0
กลาง
ตะวนออกเฉยงเหนอ
เหนอ
ใต
กทม. รว
ม
�0
40
60
80
100
รอยละ
78 7�
84 83 78 75 79 7� 69 65
81 76
หญง
ชาย
หญง ชาย
ในเขตเทศบาล นอกเขตเทศบาล 0
�0
40
60
80
100 รอยละ
75.8 71.7 81.4 78.0
จากหลกการดงกลาว ผศกษาไดทำการสำรวจขอมล จากคนไทยวย 15 ปขนไปจากทวประเทศ พบขอมลทนาตกใจวา คนไทยทงชายและหญง กนผกผลไมนอยกวาปรมาณมาตรฐานประมาณครงหนง โดยคาเฉลยปรมาณผกผลไมทผชายกนในแตละวนอยท 268 กรม ขณะทผหญงอยท 283 กรม
13
aw23_new.indd 13 1/26/10 9:31:04 AM
วถ สข
ตนคด
14
จะเอ “สโนวไวท”...กบ ผลไมทง 7 สวยผดผองและออนเยาว...นนคอความงามของสโนวไวททมดใจทงเจาชาย และคนแคระทงเจดไดอยหมด
“ตนคด” ฉบบน เตอนใหคณกวดขนการรบประทานผกผลไมใหเพยงพอในเรองเดนประจำฉบบไปแลว พลกมาถงหนาน
หลายคนอาจเรมมคำถามในใจวา แลวจะเลอกกนผกผลไมอะไรดจงไดประโยชนคมคา โดยเฉพาะอยางยงในยคของแพง
เศรษฐกจฝดเคอง จะซอหาอะไรตองคดแลวคดอกแบบน
ตอไปนคอ พชผกผลไมชนด 7 ชนด ทมผลวจยยนยนถงสรรพคณ “กนแลวคม”
ถวมนๆ กนทกวนดแนนอน ถวเปนอาหารชนดหนงทอดมไปดวยโปรตน เหลก วตามนบ และทสำคญนกวทยาศาสตรยงคนพบวาเมอคณ
รบประทานอาหารไฟเบอรชนดทละลายนำได เชน ถวทงหลาย จะชวยเคลอบผวกระเพาะชวยใหคณรสกอมเรวและอมนาน
มากขน ความอยากอาหารกจะลดนอยลง ทกวนนถวจงไดรบการการนตวาเปนตนทางของการลดนำหนกแบบปลอดภย
บรอคโคล คำตอบสผวด นคอผกอกชนดหนงทเหมาะสำหรบคณสภาพสตรทงหลาย เพราะดอกกะหลำสเขยวสดนเปนแหลง
อดมธาตซลเนยมทมสวนชวยบำรงผวพรรณไดเปนอยางด อกทงชวยเพมความยดหยนใหกบผวหนงได
เปนอยางดเยยม กนบอยๆ จะชวยใหผวออนนม มนำมนวล ไมแสดงออกถงอายของผเปนเจาของ
ฝรง คลงวตามนซ ทราบหรอไมวาผลไมบานๆ หารบประทานงายอยางฝรงเพยง 1 ขด มวตามนซสงถง 180 มลลกรม อกทง
วตามนซยงเปนสารตานอนมลอสระทมสวนชวยในการสรางคอลลาเจนอนเปนยอดปรารถนาของหนมสาว
ยคใหมไดอยางดเยยม ดวยระบบการทำงานทสอดประสานกนอยางเปนระบบทงสรางและบำรงเนอเยอเกยวพน
ทำใหเซลลนบลานๆ ตวเกาะเกยวกนอยางเหนยวแนนชวยใหผวพรรณบนใบหนาของคณเตงตงไรรวรอยอยาง
สบคนไดจาก http://www.hiso.or.th/hiso/ghealth/ghealth3_14.php
aw23_new.indd 14 1/26/10 9:31:06 AM
ตนคด 15กมภาพนธ 2553
15
ไดผล เชอเถดวาอดหนนฝรงผลไมบานๆ ลกไมกบาท ประหยดกวาการลงทนซอครมกระปกจากเมองนอก ราคา
เปนพนๆ ไดแคไหน
กลวยไข เดดไมเปนรองใคร
ใครๆ กรวากลวยทกชนดนนดตอสขภาพ แตทเดดไมเปนรองใครกกลวยไข เพราะอดมไปดวยสารตานอนมลอสระทเรารจก
กนดในชอของเบตาแคโรทนจากธรรมชาต กลวยไข 1 ขด มสารเบตาแคโรทน ถง 49� มลลกรม ทเดยว เมออายมากขน
ความเสอมในสวนตางๆ ของรางกายกเรมมาเยอนอยางชาๆ หากยงไมใสใจสขภาพ ปลอยใหรางกายสกหรอลงเรอยๆ รวรอยมา
เยอนคณในไมชาแนๆ
สม ทงนาดมและนาชม สม ผลไมบานๆ ทมใหซอหาตลอดปชนดน เปนอกหนงแหลงขมทรพยของวตามน เกลอแร และเสนใยธรรมชาต อกทง
ยงหอมชนใจ คนทไมชอบทานกากสมโปรดทราบวา การรบประทานสมโดยไมคายกากนนจะชวยใหควบคมนำหนกไดดวธหนง
เพราะจะทำใหรสกอมทองเรวกวาปกต หากรสกหวกอนเวลา แคไดสมสกลกกจะชวยประทงความหวไดดกวาทานมอหนกๆ
และทสำคญไมตองสนเปลองเสยเงนเสยทองไปทำดทอกซ เพราะสมเปนยาระบายออนๆ ชนดในตว
แอปเปล เมนไม ไดอกแลว สดทายคอ ผลไมมหาภยสำหรบสโนวไวท แตมคณมหนตสำหรบพวกเราชาวไทย “แอปเปล” ผลไมเชอชาต
ตางประเทศทงลกสแดงสเขยวลวนมสารทประกอบไปดวยเบตาแคโรทน วตามนซ และเสนใยไฟเบอรชนดละลายนำ
ทชอ เพคตน ซงคณสมบตชวยลดคลอเลสเตอรอล เพยงรบประทานแอปเปล วนละ �-3 ลกจะชวยลดปรมาณ
คลอเลสเตอรอลในกระแสเลอดได อกทงแอปเปลยงชวยลดความยากอาหาร หากคณหวจนตาลาย แตยงไมถง
เวลาอาหาร แอปเปลสกลกจะชวยลดความหวได เพราะแอปเปลมแปงและนำตาลในรปของนำตาลโมเลกลเดยวถง
รอยละ 75 ซงรางกายสามารถดดซมนำตาลพเศษชนดนไดรวดเรว และนำไปใชประโยชนไดในเวลาไมเกน 10 นาท
ความอยากอาหารจงลดลงทำใหคณไมรสกหงดหงดหรอออนเพลย ผลจากการวจยชวา เมอกรดในทางเดนอาหาร
ยอยสลายไขมนและแยกคลอเลสเตอรอลออกมาเสรจสนแลว เพคตนจากแอปเปลจะไปคอยดกจบคลอเลสเตอรอล
เหลานน และพาไปทงกอนทจะถกดดกลบเขารางกาย
เหนไหมวา กนผกผลไม นอกจากจะไดความอมอรอย ยงชวยชะลอวย และคำจนสขภาพรางกายท
รวงโรยลงทกวนใหแขงแรง
ทมา : 7 ผลไมชะลอแก ใน เรองเลาขาวสขภาพ
aw23_new.indd 15 1/26/10 9:31:07 AM
ตนคด
16
เมอภาคประชาชนรกจดทำ “ฐานขอมลสขภาพ”
การทำโครงการเพอรวบรวมขอมล เบองตนขององคกรภาคประชาชนม ทมาอยางไร
ในการทำงานของแผนสขภาพระดบจงหวด
มคนหลายกลม หลายองคกร พอผานไปสกพกหนง
เราก เรมเหนปญหาวาขอมลทมอยมนคนหายาก
เพราะมหนวยงานอยเยอะ แตละทเขากเกบของเขา
เอง
จากนนกเลยไปคยกบทางสถาบนการจดการ
ระบบสขภาพภาคใต มหาวทยาลยสงขลานครนทร
เขากบอกวาถาเชนนนลองรวบรวมทำภาพรวมคราวๆ
ขนมาวาอะไรมนอยทไหน ทงในภาครฐและภาค
ประชาชน ใครทำงานอยทไหนบาง มองคกรอะไรอย
ทไหน แลวแตละองคกรเขามความตองการเกยวกบ
คนตนคด
ถามทางโทรศพท หลงจากทำแบบสอบถามเสรจกนด
กลมมาคยกนวาแนวทางเราจะเอายงไงตอใหมนเขาถง
ไดงาย เกบไดงาย คนหาไดงาย
ในมมมองของคนทำงานภาคประชาชน คดวาเปนเรองยากหรอไม
ภาคประชาชนสวนใหญเปนนกกจกรรมทมา
จากสายศลปะบาง สายการจดการบาง บางคนกเปน
ชาวบานธรรมดาทพฒนาตนเองขนมาจากการทำงาน
เรยนรไปเรอยๆ เรยกวาทกคนพฒนาตนเองมาจาก
สายอนทไมเกยวกบทางดานคณตศาสตร วทยาศาสตร
วศวะ หรอเรองอะไรทเกยวกบการจดการขอมล ฉะนน
เวลาเกบขอมลกจะเกบกนไปตามประสา ไมใชวาเขา
ผดนะ แตวามนเปนอยางนนจรงๆ จะหาสกทก
ดวยลกษณะเดนหลายอยางโดยเฉพาะการมภาคประชาสงคมทเขมแขง และองคกรปกครองสวนทองถนททำงานจรงจง ผลกดนให
จงหวดสงขลามจงหวะกาวทชดเจนบนเสนทางของการสรางสขภาวะ จนเกด แผนสขภาพจงหวดสงขลาเมอประมาณ 3 ปทผานมา
ภายใตการทำงานเปนเครอขาย องคกรตางๆ ไดเลงเหนความสำคญของระบบการจดการขอมลขาวสารดานสขภาพนำมาส
โครงการการรวบรวมขอมลเบองตนขององคกรภาคประชาชนเพอจดทำฐานขอมลสขภาพ ลองฟงเสยง คณภาณมาศ นนทพนธ ผประสานงานประเดนการจดการขอมลภาคประชาชน ซงเปนผดำเนนงานโครงการเพอรวบรวมขอมลเบองตนของ
องคกรภาคประชาชนจำนวน 28 องคกร
เรองการใชงานขอมลในลกษณะใดบาง สงทเขายง
ไมมคออะไร และสงทเขามอยแลวมอะไรบาง เขาม
การเผยแพรอะไรยงไงบาง ลกษณะการใชงานของเขา
แบงออกเปนสองสวน สวนของภาครฐ พสจตร
คงจนทร จากสำนกงานสาธารณสขจงหวดสงขลา
รบไปทำเปนอกโครงการหนง สวนของภาคประชาชน
ผมรบมา
ใชกระบวนการทำงานและจดเกบผลท ไดมาอยางไร
เราอาศยเชงความสมพนธ และมคนดแล
แผนงานกลางอยดวย เวลามกจกรรม ใครทำอะไรอย
ตรงไหน แผนงานกลางเขาจะร กนดหมายมาคยกน
แลวใชแบบสอบถาม แตสวนใหญใชวธทำแบบสอบ
aw23_new.indd 16 1/26/10 9:31:08 AM
ตนคด 17กมภาพนธ 2553
ลำบาก ทงเปนกระดาษและเปนแฟมอเลกทรอนค แต
ถงแมจะเปนแฟมอเลกทรอนคแลวกยงอยทเขา สมมต
ผมอยากไดอะไรสกอยางมนไมมทางอนเลยนอกจาก
ตองไปหาเขา
ตอนทผมสำรวจประเดนวฒนธรรม เขาบอก
วาเขามรายชอหมดเลยวาหนงตะลงในจงหวดสงขลาม
ใครบาง มรายชอคนททำโรงหนงดวย หนงตะลงกบ
โรงหนงมนแยกกน มคนทำโรงหนงแลวหนงตะลงถง
จะไปเลน โรงหนงจะมาพรอมกบนกดนตร หนงตะลง
จะไปเฉพาะนายหนงกบตวหนง เขากมรายชออย
หมดเลย พอผมถามวามนอยทไหน เขาบอกวาอยใน
คอมพวเตอรนแหละ แตมนอยทคนโนนคนน เรารแลว
ละวาตวขอมลมนม ใชประโยชนไดในการทจะมา
คนหาหรอวาจะทำอะไรกบกลมเปาหมาย แตพอขอได
แลวกลำบากทจะไปตามหาขอมล
ขนตอนตอไปทจะพฒนาจากขอมลทได คออะไร
มนกไปถงขนทสองซงพฒนาตอขนมา คอ
โครงการการพฒนาระบบการจดการขอมลสขภาพ
จงหวดสงขลา ซงพดถงการวเคราะหความตองการ
อยางละเอยดขนมาอก เจาะลกลงไปแตละประเดนวา
ประเดนนจรงๆ เขาตองการอะไร เชน ประเดน
แรงงานเขาตองการรายชอผวางงาน จะหาไดจาก
ทไหน บางอยางมนอาจจะหาไมได แตวาไดรละเอยด
ลกลงไปถงความตองการ ทำ requirement ออกมาด
วาแตละกลมคนเขาตองการอะไร อยากไดขอมล
ประเภทไหน กลมนกบรหาร เชน ผบรหารของ
โรงพยาบาล หรอเทศบาล อบต. เขาตองการขอมล
ลกษณะไหน เพราะเราใชประโยชนกนคนละดาน
อยางเราคนทำงานนกตองการเหนภาพเพอเอาไป
ประกอบกบการทำงานของเรา ผบรหารเขากตองการ
เหนภาพเพอไปตอยอดในการคดนโยบายอะไรของเขา
ทางเจาหนาทเขากตองการขอมลในเชงปฏบตการ มน
กเลยแยกกลมออกมาเปน 3-4 กลมการทำงาน ซง
กลายเปนวาพอเราสำรวจเสรจเรากตองเกบขอมลดวย
จากโครงการแรกมนกขยบมาเปนอกโครงการทมทง
สำรวจและเกบขอมล แลวผลกดนใหเกดเปนศนยขอมล
ใหได ใหตวขอมลตวนมการใชงานระยะยาว เปนรป
เปนรางขององคกรทจะดแลตวขอมลตลอด นคอ
เปาถดไป
ตอนนโครงการการพฒนาระบบการ
จดการขอมลสขภาพจงหวดสงขลา ทพฒนาตอขนมาดำเนนการไปถงขน ไหนแลว
เรมมาประมาณยงไมถงป แบงออกเปน 4
ระยะ ตอนนมนอยระยะท � ทมทางเทคนคกมานง
คยกนวาขอมลดบทจะเอามาวเคราะหตามความ
ตองการนจะไดมายงไง และจะเขยนโปรแกรมยงไง
เพอใหมนไดผลลพธออกมา อยางขอมลการทำงาน
ของ สอ. พวกนกเรมไดเขามา เปนขอมลภาครฐ
สวนขอมลภาคประชาชนนกเหนอยเหมอนกน เพราะ
วามนไมเปนระบบ
ในอนาคตคดวารปธรรมทเกดขนจาก การพฒนาระบบการจดการขอมล สขภาพจงหวดสงขลาจะเปนอยางไร
เรองของขอมลตองทำตอไปเรอยๆ ไมใชปน
เกบรวบรวมเสรจแลวกถอวาจบ เราเกบในปนแต
ปหนาเหตการณมนไมใชอยางน มนมปจจยใหมเขา
มากตองไปเกบรวบรวมขอมลใหมทกป หนง คอเพอ
เปนการอพเดท สอง คอเพอเปนการเปรยบเทยบ พอ
มขอมลเปรยบเทยบสก 4-5 ป มนกจะเรมเหนแนวโนม
อะไรบางอยาง เราจะพยายามผลกดนใหในกลมยอย
เขาเกบทำกนเอง เพราะมนจะงายกวา อาจจะใหเกบ
ในระดบหมบาน แลวคอยขยบขยายไปใหรวบรวมทง
ตำบล และทำใหไดตอเนองทกป ตองใหแตละแหง
ดวาทไหนมความพรอมแลวกใหทำเปนศนยขอมลของ
ตำบลไปเลย เพยงแตทำใหคนอนเขาถงไดดวย ตอนน
โซนแถวตำบลเขาพระ และคหาใต เขากเรมมการเกบ
แบบสอบถามในแตละปๆ มาวเคราะหกนแลว
การทจะเกบขอมลไดตองใหคนทคลกอยกบ
พนท เปนคนเกบเปนคนทำ ทำเสรจแลวถาในเชงเทคนค
ทำยาก วเคราะหยาก เขยนออกมายาก ซงผมวาตอง
อาศยความรวมมอทงจากนกเทคนค ผปฏบตการ
รวมถงผใชงาน ตองใชความรวมมอกน
หลายฝาย ใชแรงคนคนเดยว
ไมได
aw23_new.indd 17 1/26/10 9:31:11 AM
ตนคด
18
โรคความผดปกตทางจตกลายเปนปญหา
ใหญทคกคามสขภาวะของคนทวโลกรวมถง
คนไทยเปนอนดบตนๆ
โครงการการศกษาคาความสญเสยป
สขภาวะเนองจากความบกพรองทางสขภาพ
ความผดปกตทางจตของประชากรไทย
พ.ศ.2547 โดยสำนกพฒนานโยบายสขภาพ
ระหวางประเทศ กระทรวงสาธารณสข พบวา
ป �547 ประชากรไทยมความสญเสยอนเนองมา
จากภาวะบกพรองทางสขภาพดวยโรคความผด
ปกตทางจตมากถง 10.3 แสนป (คดเปน 1,646
ป ตอประชากรแสนคน) หรอคาเฉลยประมาณ
รอยละ 31 ของความสญเสยจากทกสาเหต โดย
จำแนกเปนประชากรชาย 6.5 แสนป หรอ 1,�1�
ปตอประชากรชายหนงแสนคน สวนประชากร
หญง 3.8 แสนป หรอ �,090 ปตอประชากรหญง
หนงแสนคน
ปฏกรณปญญา
โดยองคประกอบสำคญในการคาดประมาณ
จำนวนปทสญเสยเนองจากภาวะบกพรองทาง
สขภาพ (Year of Life Lost due to Disability :
YLD) ไดแก อบตการณการเกดโรคหรอความ
ผดปกต (disability incidence) ระยะเวลาทม
ภาวะบกพรองทางสขภาพนนๆ (disabi l i ty
duration) คาถวงนำหนกความพการ (disability
weight) และอายทเรมมภาวะบกรองทางสขภาพ
(age at onset)
นอกจากน การศกษาของโครงการดงกลาว
ไดระบรายละเอยดของโรคความผดปกตทางจต ท
สงผลตออตราความสญเสยจากภาวะบกพรองทาง
สขภาพของคนไทย อาท โรคจตเภท โรคอารมณ
สองขว การตดสารเสพตด โรควตกกงวล และ
การตดแอลกอฮอล
ผลการศกษาชวา การตดแอลกอฮอลกอให
เกดอตราความสญเสยจากภาวะบกพรองทาง
สขภาพมากทสดในประชากรชาย ประมาณ 1,000
ปตอจำนวนประชากรชายหนงแสนคน และโรค
ซมเศราเปนโรคทกอใหเกดอตราความสญเสยใน
ประชากรหญงมากทสดคอ ประมาณ 600 ปตอ
ประชากรหญงหนงแสนคน
เมอเปรยบเทยบอตราความสญเสยเนองจาก
ภาวะบกพรองทางสขภาพจากโรคความผดปกต
ทางจตของคนไทยกบผลการคาดการณของ
องคการอนามยโลก พบวา อตรา YLD ของ
คนไทยตำกวาอตราเฉลยระดบโลก ยกเวนความ
สญเสยจากการตดแอลกอฮอลและการใชสาร
เสพตดในประชากรชายสงกวาระดบโลก �.8 เทา
สำหรบรายละเอยดของโครงการน สามารถ
เขาไปอานเพมเตมไดท http://www.hiso.or.th/
hiso/proReport/pro�_report16.php
ความผดปกตทางจต โรคคกคามสขภาวะคนไทย
aw23_new.indd 18 1/26/10 9:31:12 AM
ตนคด 19กมภาพนธ 2553
Hilight Hiso
เมอวนท 8 มกราคม �553 สำนกโรคจากการ
ประกอบอาชพและสงแวดลอม กรมควบคมโรค ไดจด
ประชมสมมนาการพฒนาระบบขอมลทางอาชวอนามย
และสงแวดลอม ณ โรงแรมรชมอนด จงหวดนนทบร
โดยมหนวยงานทเกยวของหลายภาคสวนไดแสดง
มมมองตอการพฒนาระบบขอมลดานอาชวอนามย
และสงแวดลอม ทงระบบขอมลทพฒนาขนภายใตการ
ดำเนนงานของกระทรวงสาธารณสข และหนวยงานท
เกยวของ อาท ศนยสารสนเทศโรงงานอตสาหกรรม
กรมโรงงานอตสาหกรรม ศนยความเปนเลศแหงชาต
ดานการจดการสงแวดลอมและของเสยอนตราย
จฬาลงกรณมหาวทยาลย สำนกงานคณะกรรมการ
ขอมลขาวสารของราชการ สำนกนายกรฐมนตร และ
สำนกจดการคณภาพอากาศและเสยง กรมควบคม
มลพษ เปนตน
ในการน นพ.พนจ ฟาอำนวยผล ผอำนวยการ
สำนกงานพฒนาระบบขอมลขาวสารสขภาพ ไดนำ
เสนอสถานการณความกาวหนาของระบบขอมลสขภาพ
ของประเทศ จากการทบทวนสถานการณภาพรวมของ
ระบบขอมลทางดานอาชวอนามยและสงแวดลอม
ศรพร เคาภไทย นกวชาการ
สำนกงานพฒนา ระบบขอมลขาวสารสขภาพ
ในปจจบนนน พบวา ยงขาดกลไกการสนบสนน
ทรพยากรในการจดการสงแวดลอม ระบบขอมล
ขาวสารทมอยบางอยางยง ไมมความครอบคลม
ขาดคณภาพ และมความซำซอน นอกจากนยงพบวา
ระบบการจดการยงไมดพอ เพราะการเกบขอมลยง
เปนบนทกขอมลลงในกระดาษเปนสวนใหญ และ
ขอมลทเกบยงไมถกนำไปใชประโยชนมากนก
การแกไขปญหาดงกลาวจำเปนตองอาศย
ความรวมมอจากหลายหนวยงาน ทงหนวยงานภายใน
กระทรวงสาธารณสข และหนวยงานอนๆ ตลอดจน
ภาคประชาชน โดยตองมกลไกการสนบสนนทงดาน
งบประมาณและดานวชาการ มการพฒนาบคลากร
ทมศกยภาพ ซงตองมการบรณาการและตองทำ
อยางตอเนอง ทงน แนวทางการพฒนาระบบขอมล
อาชวอนามยและสงแวดลอมกเปนขอมลขาวสาร
สขภาพอกดานหนง ทถกบรรจไวภายใตกลไกของ
แผนยทธศาสตรระบบขอมลขาวสารสขภาพ ซงจะเปน
กลไกทนำไปสการพฒนาระบบขอมลทสำคญและ
มประโยชนตอการนำไปเปนแนวทางเชงนโยบาย
เพอเสรมสรางสขภาพอนามยทดของประชาชนตอไป
สถานการณความกาวหนา การพฒนาระบบขอมลอาชวอนามย และสงแวดลอม
aw23_new.indd 19 1/26/10 9:31:13 AM
aw23_new.indd 20 1/26/10 9:31:14 AM
