AYT EDEBÝYAT · ÖN SÖZ Altýn Anahtar Edebiyat Soru Hazinesi, 4 yýllýk (9, 10, 11 ve 12. sýnýflar) MEB lise Türk Dili ve Edebiyatý müfredatý ve ÖSYM edebiyat sorularý

AYTEDEBÝYAT

SORU HAZÝNESÝ

ÖN SÖZ

Altýn Anahtar Edebiyat Soru Hazinesi, 4 yýllýk (9,10, 11 ve 12. sýnýflar) MEB lise Türk Dili ve Edebiyatýmüfredatý ve ÖSYM edebiyat sorularý göz önündetutularak hazýrlanmýþ kapsamlý bir soru bankasýdýr.

Konu anlatýmý için, 4 yýllýk “Türk Dili ve Edebiyatý”müfredatýný kapsayan ayrýntýlý konu anlatýmlý AltýnAnahtar kitabýndan yararlanýnýz.

“Altýn bir gelecek” dileðiyle…

ÝÇÝNDEKÝLER

GÜZEL SANATLAR VE EDEBÝYATTEST 1 Güzel Sanatlar ve Edebiyat ......................................................................................... 8TEST 2 Güzel Sanatlar ve Edebiyat .......................................................................................... 12

METÝN TÜRLERÝTEST 3 Metin Kavramý ve Metinlerin Sýnýflandýrýlmasý............................................................ 18TEST 4 Masal - Fabl............................................................................................................. 21TEST 5 Destan - Efsane - Halk Hikâyesi - Mesnevi..................................................... 25TEST 6 Hikâye ve Roman....................................................................................... 28TEST 7 Hikâye ve Roman....................................................................................... 32TEST 8 Tiyatro......................................................................................................... 36TEST 9 Sanatsal (Edebî) Metinler / Karma.................................................................... 39TEST 10 Sanatsal (Edebî) Metinler / Karma.......................................................................... 44TEST 11 Sanatsal (Edebî) Metinler / Karma.......................................................................... 48TEST 12 Sanatsal (Edebî) Metin Yazarlarý ve Eserleri............................................................. 52TEST 13 Biyografi / Otobiyografi.......................................................................................... 55TEST 14 Mektup - E-Posta....................................................................................................... 59TEST 15 Günlük - Blog.............................................................................................................. 63TEST 16 Aný (Hatýra) - Haber Metni - Gezi Yazýsý.................................................................. 66TEST 17 Makale - Sohbet ve Fýkra........................................................................................... 70TEST 18 Eleþtiri - Mülakat - Röportaj........................................................................................ 74TEST 19 Deneme - Söylev (Nutuk).......................................................................................... 78TEST 20 Öðretici Metinler / Karma...................................................................................... 81TEST 21 Öðretici Metinler / Karma...................................................................................... 85TEST 22 Öðretici Metinler / Karma....................................................................................... 90TEST 23 Öðretici Metin Yazarlarý ve Eserleri......................................................................... 94TEST 24 Metin Türleri / Karma............................................................................................... 98TEST 25 Metin Türleri / Karma............................................................................................... 102TEST 26 Metin Türleri / Karma............................................................................................... 107TEST 27 Metin Türleri / Karma............................................................................................... 111TEST 28 Metin Türleri / Karma............................................................................................... 115TEST 29 Metin Türleri / Karma............................................................................................... 119TEST 30 Metin Türleri / Karma............................................................................................... 123TEST 31 Metin Türleri / Karma............................................................................................... 127

SÖZ SANATLARITEST 32 .................................................................................................................................. 132TEST 33 .................................................................................................................................. 136TEST 34 .................................................................................................................................. 140TEST 35 .................................................................................................................................. 144TEST 36 .................................................................................................................................. 148

Ý Ç Ý N D EK Ý L E R

ÞÝÝRTEST 37 ................................................................................................................................... 154TEST 38 ................................................................................................................................... 158TEST 39 ................................................................................................................................... 163TEST 40 ................................................................................................................................... 167TEST 41 ................................................................................................................................... 171TEST 42 ................................................................................................................................... 175TEST 43 ................................................................................................................................... 179TEST 44 ................................................................................................................................... 183TEST 45 ................................................................................................................................... 187

TÜRK EDEBÝYATININ DÖNEMLERÝ

ÝSLAMÝYET ETKÝSÝNDEKÝ TÜRK EDEBÝYATI

DESTAN DÖNEMÝ - ÝSLAMÝYET ÖNCESÝ TÜRK EDEBÝYATI VE ÝLK ÝSLAMÝ ÜRÜNLERTEST 46 ................................................................................................................................ 193TEST 47 ................................................................................................................................ 197TEST 48 ................................................................................................................................ 200TEST 49 ................................................................................................................................ 204TEST 50 ................................................................................................................................ 208

HALK EDEBÝYATITEST 51 ................................................................................................................................... 214TEST 52 ................................................................................................................................... 218TEST 53 ................................................................................................................................... 222TEST 54 ................................................................................................................................... 225TEST 55 ................................................................................................................................... 229

DÝVAN EDEBÝYATITEST 56 ................................................................................................................................... 234TEST 57 ................................................................................................................................... 237TEST 58 ................................................................................................................................... 241TEST 59 ................................................................................................................................... 245TEST 60 ................................................................................................................................... 249

ÝSLAMÝYET ÖNCESÝ VE ÝSLAMÝYET SONRASI TÜRK EDEBÝYATI KARMA SORULARTEST 61 ................................................................................................................................... 254TEST 62 ................................................................................................................................... 258TEST 63 ................................................................................................................................... 263

BATI ETKÝSÝNDEKÝ TÜRK EDEBÝYATI

TANZÝMAT EDEBÝYATITEST 64 ................................................................................................................................... 270TEST 65 ................................................................................................................................... 274TEST 66 ................................................................................................................................... 278TEST 67 ................................................................................................................................... 283TEST 68 ................................................................................................................................... 287

Ý Ç Ý N D EK Ý L E R

SERVETÝFÜNUN VE FECRÝÂTÝ EDEBÝYATITEST 69 ................................................................................................................................... 292TEST 70 ................................................................................................................................... 296TEST 71 ................................................................................................................................... 300TEST 72 ................................................................................................................................... 304TEST 73 ................................................................................................................................... 308

MÝLLÎ EDEBÝYATTEST 74 ................................................................................................................................... 312TEST 75 ................................................................................................................................... 317TEST 76 ................................................................................................................................... 321TEST 77 ................................................................................................................................... 325TEST 78 ................................................................................................................................... 328

TANZÝMAT SERVETÝFÜNUN VE FECRÝÂTÝ MÝLLÎ EDEBÝYAT DÖNEMÝ KARMA SORULARTEST 79 ................................................................................................................................... 334TEST 80 ................................................................................................................................... 339TEST 81 ................................................................................................................................... 343TEST 82 ................................................................................................................................... 348TEST 83 ................................................................................................................................... 353TEST 84 ................................................................................................................................... 358

CUMHURÝYET DÖNEMÝ TÜRK EDEBÝYATITEST 85 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Öðretici Metinler................................................ 364TEST 86 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Þiir................................................................... 367TEST 87 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Þiir................................................................... 371TEST 88 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Þiir................................................................... 375TEST 89 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Hikâye - Roman................................................. 379TEST 90 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Hikâye - Roman................................................. 383TEST 91 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Hikâye - Roman................................................. 387TEST 92 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Tiyatro............................................................... 391TEST 93 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Karma................................................................ 394TEST 94 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Karma................................................................ 398TEST 95 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Karma................................................................ 402TEST 96 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Karma................................................................ 405TEST 97 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Karma................................................................ 409TEST 98 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Karma................................................................ 413TEST 99 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Karma................................................................ 417TEST 100 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Karma.............................................................. 421TEST 101 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Karma.............................................................. 425

BATI EDEBÝYATI VE EDEBÝYAT AKIMLARITEST 102 ................................................................................................................................. 430TEST 103 ................................................................................................................................. 433TEST 104 ................................................................................................................................. 436TEST 105 ................................................................................................................................. 439TEST 106 ................................................................................................................................. 443

TÜRK VE BATI EDEBÝYATINDA ÖNEMLÝ ESERLERTEST 107 Türk Edebiyatýndaki Önemli Eserler.......................................................................... 448TEST 108 Batý Edebiyatýndaki Önemli Eserler.......................................................................... 454

CEVAP ANAHTARI ......................................................................................................... 460

T E S T 6

28

1. Aþaðýdakilerden hangisinde “öykü veya romanýnyapý ögeleri”yle ilgili doðru bir bilgi verilmemiþtir?

A) Mekân, olayýn geçtiði yeri gösterir, olayýn veriliþ amacýyla uyum içindedir.

B) Olay örgüsü, öyküde olaylarýn belirli bir amaca ve zaman sýrasýna göre düzenlenmesidir.

C) Olaylarýn neden-sonuç iliþkisi içinde sýralanmasý, olay örgüsünün bir özelliðidir.

D) Öykü kiþileri insanlardýr; insan dýþý varlýklar öykü kahramaný olamaz.

E) Kiþiler gerçekten yaþayan insanlarýn özelliklerini taþýr, ancak onlarla özdeþ deðildir.

2. Aþaðýdakilerden hangisi anlatým tekniði deðildir?

A) Diyalog B) Ýç monolog

C) Ýç diyalog D) ÖzetlemeE) Çatýþma

3. Aþaðýdakilerden hangisi bir hikâyede okurunmerak duygusunu oluþturur?

A) Zaman B) Olay C) Gerilim ve çatýþmaD) Kiþiler E) Mekân

4. Aþaðýdakilerden hangisi öyküde de romanda dabulunmayabilir?

A) Tema B) Konu C) ÇatýþmaD) Kurgu E) Kiþileþtirme

Hikâye ve Roman

5. Türk hikâyeciliði ile ilgili olarak aþaðýdakilerdenhangisinde bilgi yanlýþlýðý vardýr?

A) Ýlk hikâyeler, Ahmet Mithat Efendi’nin Letaif-i Rivayat adlý eseridir.

B) Olay hikâyesinin temsilcisi Ömer Seyfettin, durum hikâyesinin temsilcisi ise Sait Faik Abasýya- nýk’týr.

C) Samipaþazade Sezai’nin “Küçük Þeyler”i Batýlý baþarýlý ilk hikâye örneklerini içerir.

D) Türk edebiyatýnda önce modern (Batýlý) hikâyeler geliþim göstermiþ, sonra “masal, destan, halk hikâyesi, mesnevi” geliþim göstermiþtir.

E) Kerem ile Aslý, Ferhat ile Þirin halk hikâyesidir; Semaver, Kaþaðý ise modern (Batýlý) hikâyelerdir.

6. (I)Yaratýcý kurgusal yazýlardan masal, destan, hikâye,roman ve tiyatroda olaylar belli bir bakýþ açýsýndananlatýlýr; durumlar, belli bir bakýþ açýsýyla sergilenir.(II) Bu tür yazýlarda yazarla anlatýcýyý karýþtýrmamakgerekir. (III) Yazar, gerçek biridir; anlatýcý ise, yazartarafýndan canlandýrýlmýþ bir figürdür. (IV) Anlatýcýher ne kadar yazar tarafýndan canlandýrýlmýþ olsa da,yazar bir olayý, düþünce ve duyguyu aktarmak içinanlatýcýya muhtaçtýr. (V) Ancak anlatmaya baðlý ya-ratýcý kurgusal yazýlarda her zaman bir anlatýcý bulun-

mayabilir.

Bu parçadaki numaralanmýþ cümlelerden hangi-sinde doðru bir bilgi verilmemiþtir?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Hikâye ve Roman / TEST 6

29

7. Öykü veya romandan alýnan aþaðýdaki kurgusalparçalardan hangisinde “iç diyalog” söz konusu-dur?

A) Ben yalancýydým. Bütün anlattýklarým yalandý. Kýzlar belki biliyorlardý yalan olduðunu, belki bil- miyorlardý. Yüzüme vursalardý bütün bunlarýn yalan olduðunu, bir daha hiç anlatmazdým. Ben kendim için uyduruyordum bütün bunlarý, onlar için deðil ki…

B) Üniversitede okuyorum, bir yandan da çalýþýyo- rum. Bir ailenin iki tatlý çocuðuna bakýyorum. Onlarda kalýyorum. Þimdi okul tatil, adadayýz. Ah, adadaki hayat nasýl güzel…

C) Bir sabah ninem uyanmadý. Güneþ doðmadan kalkardý oysa. Çok þaþýrmýþtým. Ellerini tuttum. Buz gibiydi. Saatlerce aðladým. On beþ gün kom- þular bana baktýlar. Sonra nihayet annem geldi.

D) Kýzgýnca uzaklaþtý. Ben ne yapacaðýmý bilirim. Ýkinize de gününüzü göstereceðim. Siz deðil mi- siniz beni yarý yolda býrakan! Herkese de anlata- caðým iþlediðiniz suçlarý. Polise de ihbar edece- ðim. Görün bakalým siz, kim kazanacak, diye ge- çirdi içinden.

E) Nuriye Teyze, kültürlü bir ihtiyar. Konuþtu mu þiir dinler gibi dinleriz onu. Öyle “ýssýz adaya yerleþe- yim” türünden de deðildir, hayata sýký sýkýya bað- lý, azimli bir kadýndýr.

8. I. Bizde ilk hikâye örnekleri Servetifünun’la birlikte verilmeye baþlanmýþtýr.

II. “Küçük Þeyler”, Samipaþazade Sezai’nin yazdýðý Batýlý anlamdaki ilk hikâye kitabýdýr.

III. Maupassant tarzý klasik hikâyede esas olan olaydýr.

IV. Çehov tarzý modern hikâyede olaydan çok insa- nýn belli bir zaman dilimindeki durumu ön plana çýkarýlýr.

V. Bizde klasik öykünün öncüsü Sait Faik Abasýya- nýk, modern hikâyenin öncüsü de Ömer Seyfet- tin’dir.

Parçadaki numaralandýrýlmýþ yerlerden hangile-rinde bilgi yanlýþlýðý vardýr?

A) I ve III B) II ve V C) I ve V

D) III ve IV E) IV ve V

9. Aþaðýdaki yazarlardan hangisi durum öyküleriyleön plandadýr?

A) Ömer SeyfettinB) Refik Halit Karay

C) Orhan KemalD) Necati Cumalý

E) Memduh Þevket Esendal

10. Aþaðýdakilerden hangisi olay öykücüsüdür?

A) Sait Faik Abasýyanýk

B) Hüseyin Rahmi GürpýnarC) Leyla Erbil

D) Vüs’at O. BenerE) Haldun Taner

11. Aþaðýdakilerden hangisi olay hikâyesi temsilcileriarasýnda yer almaz?

A) Sabahattin Ali

B) Ömer SeyfettinC) Ahmet Mithat Efendi

D) Halide Edip AdývarE) Nezihe Meriç

30

12. Aþaðýdakilerden hangisinde betimleyici anlatýmaðýr basmaktadýr?

A) – Beni evime kadar götürür müsün? Yalnýzým. Hem konuþuruz da, seni göreceðim geldi. – Nen var? diye sordu kadýn, çok fena, çok yor- gun görünüyorsun.

B) O gün yalnýz ninem vardý evde. Onun saçýmý baþýmý kurulayýþý, annemin paylamasýndan da daha sert gelirdi bana. Sert gelirdi ya, beni tar- taklayacak elin, yalnýz onun eli olmasýný isteye- cek kadar da severdim onu.

C) Büyük Çetin’le Ayý Metin, yepyeni bisikletlerini çamurlara göme göme geliyorlardý bize doðru. Kuru çayýrda bile daha gezmemiþti bu bisikletler; istasyon asfaltý ile onun sonundaki parke kaldý- rýmdan baþka yol görmemiþlerdi.

D) Havada sonbahar esintisi var. Ýnceden. Gökyüzü solmuþ bir mavi. Bir tek beyaz bulut yok. Sol uçtaki, çok hafif, eflatunsu pembelik, hiç belli etmeden bulut olmaya çalýþýyor.

E) Yeþim, bu öykü üzerinde çalýþýrken aðlýyor. Bazen öyle çok aðlýyor ki, olduðu gibi býrakýyor. Bu öy- kü bitti mi, daha yazýlacak mý o da pek kestiremi- yor.“Yazýlacak öyle çok aný var ki.” diye düþünü- yor. Düþünüp kalýyor.

13. Aþaðýdakilerden hangisinde “iç diyalog” söz konu-sudur?

A) Bir vagonda yalnýz iki kadýndýk, rahat rahat uyu- yabilirdik, arkadaþ haným ne kendi uyudu ne beni uyuttu. Eskiþehir’den buraya kadar oðlu ile kocasýnýn hikâyelerini dinledim.

B) Sinirliydim, büfeden bir kahve içmek istedim. Kahveyi içip bitirinceye kadar oturmaya katlana- madým, gene dýþarý çýktým. Yavaþ yavaþ istasyon kalabalýklaþtý, benim gibi yolcularýný karþýlamaya gelenler çoðaldý. Açelya gelmedi...

C) Bugünlerde ben bankaya uðramýyorum, kimseyi de gördüðüm yok. Fahri, Aydýn’a gelmiþ, beni aramýþ, bulamamýþ, eve bir mektup býrakmýþ. Eve gitmiþtim. Ziynet ilkin bu mektubu verdi, sonra da Ýskender’i hapsettiklerini söyledi.

D) Ah Yasemin ah! Ne iþler geldi baþýma! Kurtulmam lazým bu kýzdan benim. Hayýr, ne yapsam uzak kalamýyorum ondan. Ýnsan kolunu kesebilir mi? Ah Yasemin! Acý verse de kurtulacaðým senden!

E) Güldü, cevap vermedi. Nedim Bey’le karýsýnýn iyiliklerini, kendisine yardýmlarýný anlatmaya baþladý. Lakýrdýyý uzattýk.

14. Aþaðýdakilerden hangisi öykü yazmamýþtýr?A) Füruzan

B) Leyla ErbilC) Vüs’at O. Bener

D) Selim ÝleriE) Nurullah Ataç

15. Aþaðýdakilerden hangisi “hem roman hem öykü”yazan sanatçýlardan biri deðildir?

A) Yusuf AtýlganB) Oðuz Atay

C) Sait FaikD) Sabahattin Ali

E) Haydar Ergülen

16. Aþaðýdakilerden hangisinin öyküsü yoktur?

A) Hasan Ali Toptaþ

B) Kemal TahirC) Tahsin Yücel

D) Cemal SüreyaE) Bilge Karasu


31

17. Biz bugünlere yetiþmedik. Biz yetiþtiðimiz zamanbu çiftlikler kesimcilere, ortakçýlara veriliyordu. Budevir babalarýmýzýn gençliklerinde baþlamýþ. Benimaklým ermeye baþladýðý zaman para kimsede kalma-mýþtý. Araya birçok ölümler de girmesiyle, bizimailemiz Hasan Bey’in ailesinden daha çabuk daðýldý.Biz, yedisi erkek, biri kýz, sekiz kardeþtik. Hepsigenç yaþlarýnda ya bir hastalýða tutularak yahut birkazaya uðrayarak öldüler.

Yukarýdaki roman alýntýsýnda aþaðýdaki anlatýmtekniklerinden hangisi söz konusudur?

A) Diyalog B) Monolog C) Özetleme

D) Betimleme E) Gösterme

18. Ben biliyorum: Kadýn, kýzlarýný okutmuþ, yazdýrmýþ,adam etmiþ. Oðlunu da okutmak istemiþ ama Fuatokumamýþ. “Þoför olacaðým” diye tutturmuþ. Eldene varsa satmýþ savmýþlar, kadýnýn gümüþ zarflarý,gümüþ kemeri, bir çift zümrüt küpesi de gitmiþ. Bun-larla Fuat’a az kullanýlmýþ bir otomobil almýþlar. “Ba-ri iþe yarasa!” Ýki hafta geçmeden otomobil bozul-muþ. Hadi tamire. En sonunda da Büyükdere yolundabir hendeðe düþmüþ, hurda yerine satmýþlar.Yukarýdaki roman parçasýyla ilgili olarak aþaðýda-kilerden hangisi söylenemez?

A) Özetleme yapýlmýþtýr.B) Hýzlandýrýlmýþ zaman söz konusudur.

C) Gözlemci anlatýcý söz konusudur.D) Betimleme aðýrlýklý bir parçadýr.

E) Öyküleme aðýrlýklý bir parçadýr.

19. – Evvel Otel burasý mý? – Burasý. – Çok deðiþmiþ.– Eee? – Ne? – N’olmuþ deðiþmiþ de? – Hiç.– Ne vardý? – Oda istiyorum, burasý otel deðil mi?– Kapýda yazýyor, otel. – Ýyi o zaman. Bir oda. – Kaçkiþisin? – Tek. Tek baþýmayým. – Kaç gün kalacaksýn?– Bilmiyorum. – Ýyi. Buyur, anahtar.– Yerlere seramik döþetmiþsiniz, tahtaydý. Þu binada yoktu. – Ne zaman? – Otuz sene evvel.

Bu parçada hangi anlatým tekniði kullanýlmýþtýr?

A) Ýç Monolog B) Ýç Diyalog

C) Diyalog D) Özetleme E) Betimleme

20. On iki yaþýndaydým. Þubat tatiliydi. Annem o günerkenden uyandýrdý beni. Gün daha aðarmamýþtý.Kalk gidiyoruz dedi. Nereye, dedim. Babana dedi.Aldýrmadým, tekrar yorgana sarýldým. “Kalk dedim!”diye baðýrdý bu defa. Çok korktum, hemen fýrladýmyataktan, giyindim. Sobayý yakmamýþtý. Evin içi buzgibiydi. Ýlk treni kaçýrdýðýmýz için bu kadar sinirli ol-duðunu sanýyordum. Ýstasyonda yan yana oturuyor-duk. Usulca anneme bakýyordum, çene kemiklerioynuyordu, çene kemikleri oynadýðý zaman annem-den çok korkardým.

Romandan alýnan yukarýdaki parça için aþaðýda-kilerden hangisi geçerlidir?

A) Romanýn sonuç bölümden bir alýntýdýr.

B) Zamanda geriye dönüþ yapýldýðý bir bölümden alýnmýþtýr.

C) Alýntýda okurda “merak” unsuru yaratýlmamýþtýr.

D) Dilde yabancý kelimelere aðýrlýk verilmiþtir.E) Diyalog ve betimleme aðýrlýklý bir parçadýr.


T E S T 3 3

136

1. Hani ne oldu aþkýmýz, þimdi bilmem ki nerdesin. Boþ geçmezdi bir anýmýz, þimdi esen yellerdesin. Sevgi denen þey yalanmýþ, daldan dala konar için. Her çiçeðin balý varmýþ aþk sarhoþu olmak için.

Yukarýdaki þiirin son dizesinde çiçeklerin“bal”ýnýn olmasý “aþk sarhoþu” olmaya baðlan-mýþ; yani bir olayýn ortaya çýkýþý gerçekliðe deðilde hayalî, baþka bir nedene baðlanmýþ ve hüsnütalil(güzel nedene baðlama) sanatý yapýlmýþtýr. Aþa-ðýdakilerden hangisinde buna benzer bir söz sanatýna baþvurulmuþtur?

A) Hiç boþ kalmayan ama hep yalnýzBir otel odasý gibiydik seninle

B) Baharýn ilk müjdesin verir gül ile nergisHayatýmda yüz bahar olsa ne fayda sensiz

C) Bir gün öleceðim biliyorumBunu her an ölür gibi biliyorum

D) Kolunu boynuma doluyorsun otobüsteÇocuðunu seven bir anne gibi

E) Odandaki nem oralarýn havasýndan deðilDuvarlara sinmiþ gözyaþlarýndan analarýn

2. Ne baþka yer ne baþka zaman Bizler için hâlâ bir yerlerde çalýnan Sis çanlarý var Belki bir gün buluþur diye Ayný ormanda kaybolan çocuklar

Yukarýdaki þiirde aþaðýdaki söz sanatlarýndanhangisine baþvurulmuþtur?

A) HüsnütalilB) TecahülüarifC) MübalaðaD) ÝrsalimeselE) Tevriye

Söz Sanatlarý

3. Aþktýr gülleri peyda eden, aþktýr gül yüzlüleri hüvey-da eden, aþktýr zülfleri reyhan gibi saçan, aþktýr çe-mende reyhanlar açan.

Yukarýdaki cümlede olduðu gibi cümle içindebirden çok sözcüðün sonlarýndaki ses benzerli-ðiyle oluþan söz sanatý aþaðýdakilerden hangi-sidir?

A) AliterasyonB) Kafiye (uyak)C) CinasD) SeciE) Akis (çaprazlama)

4. Aþaðýdakilerden hangisinde “abartma” yapýl-mýþtýr?

A) Daha çocuktuk gizlenmiþtik bir kovuktaBizi ýsýtan tek þeydi kendi soluðumuz

B) Ýsli camlar titrerdi buðulu bir seseVe hýçkýrarak inerdi ekim yaðmuru

C) Taze sabahlarýn uyuduðu suyun üstündeAni bir esintiyle eski bir gece titrerdi

D) Anlatmak için her dizede bin kez yandýmVe bin kez dondum küllerinde dilsizliðin

E) Bilirim hiç incinmeyecek uykularýmDüþlerimde dolaþtýkça güzel ellerin

5. Attilâ Ýlhan’ýn hayatý nasýl algýladýðýný en güzel þu dizelerde görürüz:Nasýl doðmakla baþlarsa ölümÖlmekle baþlar öyle hayat

Attilâ Ýlhan’dan alýnan bu dizelerde aþaðýdakisöz sanatlarýndan hangisi vardýr?

A) TezatB) KinayeC) TevriyeD) HüsnütalilE) Mecazýmürsel

Söz Sanatlarý / TEST 33

137

6. Aþaðýdaki beyitlerden hangisinde adý verilen sözsanatýna baþvurulmamýþtýr?

A) Leff ü Neþr:Yanaðýn u dudaðýn u teninle suretin olmuþBiri rengîn, biri þîrin, biri nâzik, biri rânâ

B) Ýrsalimesel:Allah’a sýðýn þahs-ý halîmin gazabýndanZirâ “Yumuþak huylu atýn çiftesi pektir.”

C) Teþbih:Gül, hasretinle yollara tutsun kulaðýnýNergis gibi kýyâmete dek çeksin intizâr

D) Tecahülüarif:Nedîm- zârý bir âfet esir etmiþ iþitmiþtimSen ol cellâd-ý din ol düþmen-i imân mýsýn kâfir

E) Cinas:Sînede evvel ne muhrik arzûlar var idiLebde serkeþ ahlar aheste hûlar var idi

7. Aþaðýdakilerden hangisinde kiþileþtirme sanatýnabaþvurulmuþtur?

A) Sen elimden tutunca Bir mavilik çökerdi gözlerime

B) Sonra tüm denizler çekilirBir orman uðultularla sarsýlýr

C) Bir güvercin sürüsü havalanýrdýKýþ bürümüþ yüreðimden

D) Sen tutunca ellerimdenBeyaz taþlara dökülürdü yapraklar

E) Ve ben günlerce o kýrgýn yapraklaraGömülüp ölmek isterdim.

8. I. Dedim dilber yanaklarýn kýzarmýþ Dedi çiçek taktým gül yarasýdýr

II. Ben âþýkým el göðüste yüz yerde Gel efendim del sinemi yüz yerde

III. Yusuf’u kardeþi kuyuya attý Hakk’ýn emriyle bezirgân tuttu

Yukarýdaki dizelerde sýrasýyla aþaðýdaki söz sa-natlarýndan hangileri vardýr?

A) Hüsnütalil – Cinas – TelmihB) Tezat – Telmih – HüsnütalilC) Cinas – Kiþileþtirme – TelmihD) Kiþileþtirme – Cinas – HüsnütalilE) Hüsnütalil – Kinaye – Telmih

9. Bir ben miyim periþan gecenin karanlýðýnda? Yosun tuttu gözlerim yalnýzlar rýhtýmýnda.

Yukarýdaki dizelerde sanatçý kendi durumunubilip de bilmezlikten gelerek tecahülüarif (bilmez-likten gelme) sanatýna baþvurmuþtur. Aþaðýdaki-lerden hangisinde buna benzer bir sanat kulla-nýlmýþtýr?

A) Kanun çalacaðým diye çýkýp orta yereKanunu çaldýlar yere

B) Hayyam’ý sevenler gece toplanmýþlar;Sazlarla, þiirlerle coþup anmýþlar

C) Gelmiþem dünyaya bir daha gelmemÂlem bir yana olsa o yâri vermem

D) Þu dönen kubbe su renginde midir?Yoksa gözyaþlarým mý gökyüzünü kaplamýþtýr?

E) Þarkýlarda ne ararsan var:Bahar, çiçek, yaðmur ve mutluluk

10. Kanûnî’nin içki yasaðý üzerine içkiyi býraktýðý söylenenBâkî, þu beytiyle söylentilere son verir:

Bâkî yine mey içmeðe and içti demiþlerDîvâne midir bâde dururken içe andý.

Yukarýdaki “Dîvâne midir” sözüyle aþaðýdaki sa-natlardan hangisine baþvurulmuþtur?

A) TecahülüarifB) SeciC) HüsnütalilD) KiþileþtirmeE) Mecazýmürsel

11. Aþaðýdakilerden hangisinde güzel nedene baðlamavardýr?

A) Bu dünya,Yoruldu mu kuþlar konsun diyedir.

B) Yepyeni bir kent kurmalýMercan limanýnda yakuttan gemiler yüzen

C) YalnýzHüznü vardýr kalbi olanýn.

D) Ve benEn son senin sesini duyacaðým

E) PerdelerSabah rüzgârýnda savruluyordu


138

12. Aþaðýdakilerden hangisinde benzetmeye baþ-vurulmamýþtýr?

A) Eski küçük bir limandýr gülmen, sýðýnýlan.B) Önümden camlarý bezgin yüzlerle kaplý otobüsler

geçti.C) Elleri yaprak gibi titriyordu ihtiyar kadýnýn.D) Çocukluðumuzu eski bir harita gibi önümüze

serdi.E) Zaman, gölgesini denize býrakmýþ bir daðdý.

13. Aþaðýdakilerden hangisinde “tezat” sanatýnabaþvurulmuþtur?

A) Sar beni ey aþk ey ölümsüz rüyaEy unutuþ ülkesi ey yeni dünya

B) Ölüm geliyor aklýma birden ölümBir aðacýn gövdesine sarýlýyorum

C) Yürürsün, þekillerle deðiþtirerek yüzünüGünün düzelttiði her þeyi buruþturur gece

D) Bir ada ýssýzlýðýnda keþfettiðim gerçekAþktý ölümü geçersiz kýlan tek seçenek

E) Ve soranlara durmadan þunu söyleyinTüm kâinat küçük bir kýzýn kalbiyle yaþar

14. Aþaðýdakilerden hangisinde istiareye baþvurul-muþtur?

A) Beyaz bir sayfa gözlerinÜstüne ne yazsam yalnýzlýk

B) Git diyemiyorum sanaYokluðunla üþür deniz

C) Gözlerine benzer yaðmurNe zaman seni düþünsem

D) Her þey bir yalana karýþacakKaygan kül gibi ne kara ne ak

E) Soðuk, karlý bir günde gelmiþtinHoþ bir yaz akþamýydý gözlerin

15. Aþaðýdakilerden hangisinde cinas vardýr?

A) Konsul üstünde pekmezMuhabbet candan gitmezSenin aldýðýn paraBenim süsüme yetmez

B) Turnamýn kanatlarýKýrmýzý yanaklarýAçýlmýþ güle benzerYârimin dudaklarý

C) Akan sular olaydýmKýz testine dolaydýmGümüþten kollarýnaBir bilezik olaydým

D) Al benden al benden Yeþil senden al benden

Ya benim muradým verYa bu sevdayý al benden

E) Sabah oldu uyan yârMisk ambere boyan yârYastýk seni incitirGel göðsüme dayan yâr

16. Aþaðýdakilerden hangisinde “kiþileþtirme” sana-týna baþvurulmuþtur?

A) Bak, nasýl da dayamýþ yanaðýný eline!Ah, eline giydiði eldiven olsaydým daDokunsaydým yanaðýna.

B) Koru onlarý, olduklarý gibi,Ve getir, ne getirebilirsen o aþktan sende kalan,Geri getir bu gece.

C) Ve çocuklarýn ilk gülüþü gibiBir nar fýþkýracak gün ýþýðýnýnGöðsünden.

D) Þiire, aþka ve ölüme inanýyorum, diyorÝþte bu yüzden ölümsüzlüðe deÝnanýyorum.

E) Ne bölme, ne çýkarma. Kendinden ötelereBakabilmek. “Yalnýz sen” olmak deðil,“Sen de” olmak.


139

17. Yüzün kýzarmadý mý sahiden Alýrken çiçeði onun elinden

Yukarýdaki þiirde “yüzün kýzarma”sý hem gerçekhem de mecaz anlama gelen bir ifadedir.

“Yüzün kýzarma”sý sözü ile asýl olarak mecazanlam kastedilmiþ ve bu söz “kinaye” li bir biçim-de kullanýlmýþtýr. Buna benzer bir kullaným aþaðý-dakilerden hangisinde vardýr?

A) Yaðmurlu bir gece, çýt çýkmýyor yollardaOnun kalp atýþlarýndan ve yaðmurdan baþka

B) Sen raksýna dalarken için titrer derindenÇiçekli bir sahnede bir beyaz kelebeðin

C) Her gün bu kadar güzel mi bu deniz?Böyle mi görünür gökyüzü her zaman?

D) Uzak, çok uzaðýz þimdiÇocuk sesinden, gül ve sarmaþýktan

E) Göz açtýrmadý kimseye sabaha dekIþýðýn etrafýnda durmadan dönen kelebek

18. Odunsuz bir sobanýnYanýnda titreyenÇocuðu görse yaðmurGözyaþlarýný odayaTavan arasýndaki deliktenUsulca býrakýr

Yukarýdaki þiirde aþaðýdaki söz sanatlarýndanhangileri vardýr?

A) Hüsnütalil – KiþileþtirmeB) Teþbih – TezatC) Hüsnütalil – KinayeD) Tevriye – ÝstiareE) Tariz – Tecahülüarif

19. Ekonomik kriz insanlarýn sadece cüzdanlarýný deðilsaðlýklarýný da etkiliyor. Ýçinden çýkýlmasý zor ekono-mik sýkýntýlarla boðuþmak bir süre sonra insanlardaruhsal ve bedensel hastalýklara neden oluyor. Dün-yanýn çeþitli üniversitelerinde yapýlan araþtýrmalar,krizin insan saðlýðýný tehdit ettiðini ortaya koydu.

Yukarýdaki parçada altý çizili sözle hangi söz sa-natýna baþvurulmuþtur?

A) BenzetmeB) Ad AktarmasýC) ÝstiareD) KiþileþtirmeE) Kinaye

20. Sansürlü, sýkýyönetimli günler… Hüseyin Cahit,Ziya Gökalp ve beraberindekiler, Ankara Viranbað’daöðle yemeði yemektedirler… Bir ara Ziya Gökalp’inkýzý Hürriyet’in ortadan kaybolduðu fark edilir. Gökalpsaða sola bakýndýktan sonra, baþlar baðýrmaya:“Hürriyet! Hürriyet!” Hüseyin Cahit, acý bir gülüþleçevresindekilere döner ve þöyle der: “Ziya Bey, hür-riyetin kaybolduðunu yeni fark etti galiba!”

Yukarýdaki parçada altý çizili sözle hangi sanatabaþvurulmuþtur?

A) KinayeB) CinasC) MecazýmürselD) TevriyeE) Hüsnütalil

T E S T 6 4

270

1. Aþaðýdakilerden hangisinde Tanzimat edebiya-týyla ilgili yanlýþ bir bilgi verilmiþtir?

A) Tanzimat romanýnda savunulan düþüncelerdeFransýz düþünürlerinin payý büyüktür.

B) Tanzimat tiyatrosu ürünleri önceleri sahnelenme-ye, sonralarý ise okunmaya uygun biçimde yazýl-mýþtýr.

C) Tanzimat romanýnda olay ilahi anlatýcýnýn deðil dekahramanlarýn aðzýndan aktarýlmýþtýr.

D) Tanzimatçýlar heceyi savunmakla birlikte genelolarak aruzu kullanmýþlardýr.

E) Tanzimat edebiyatýnda birçok Fransýz edebiyatýyapýtý dilimize çevrilmiþtir.

2. Aþaðýdakilerden hangisi edebiyatýmýza Tanzi-mat’la birlikte giren edebî türlerden deðildir?

A) RomanB) HikâyeC) MakaleD) MektupE) Eleþtiri

3. Türk gazeteciliðinin özel alandaki ilk baþarýsý .........dir. 1860’ ta Agâh Efendi’nin çýkardýðý; ama büyükoranda Þinasi’nin yönettiði gazetede, ilk tiyatroeserimiz ......... de tefrika edilmiþtir. Ancak AgâhEfendi ile aralarýndaki anlaþmazlýk yüzünden Þinasi,kendi özel gazetesi olan ......... 1862’de çýkarýr.

Parçada boþ býrakýlan yerlere sýrasýyla aþaðýdaki-lerden hangisi getirilmelidir?

A) Ceride-i Havadis – Zoraki Tabip – Tasvir-i EfkârB) Tercüman-ý Ahval – Þair Evlenmesi – Tasvir–i EfkârC) Tasvir-i Efkar – Zoraki Tabip – Tercüman-ý AhvalD) Ceride-i Havadis – Þair Evlenmesi – Tercüman-ý AhvalE) Tercüman-ý Ahval – Þair Evlenmesi – Ceride-i Havadis

Tanzimat Edebiyatý

4. Aþaðýdakilerden hangisi divan edebiyatý ile Tanzi-mat edebiyatýnýn ortak bir özelliði olamaz?

A) Nazým ve nesir türünde eserler verilmiþtir.B) Genellikle aruz vezni kullanýlmýþtýr.C) Yüksek zümreye seslenmek amaçlanmýþtýr.D) Arap ve Ýran edebiyatý nazým þekilleri kullanýlmýþtýr.E) Arapça ve Farsça sözcükler kullanýlmýþtýr.

5. Ýbret gazetesindeki bir yazýsýndan dolayý uzaklaþtý-rýlmak amacýyla mutasarrýf olarak Gelibolu’ya gön-derildi. Bir piyesinin Gedikpaþa Tiyatrosu’nda gös-teriminin coþkusu Saray üzerinde korku yaratýncabu kez Kýbrýs’a Magosa zindanýna sürüldü.

Parçada bahsedilen Tanzimat sanatçýmýz kimdir?

A) Namýk KemalB) Ziya PaþaC) Nabizade NazýmD) ÞinasiE) Recaizade Mahmut Ekrem

6. Tanzimat dönemi edebiyatýnýn bu üretken yazarý bir“yazý makinesi” gibi “halk için roman” anlayýþýylaömrünün sonuna dek býkýp usanmadan hikâyeler,romanlar yazmýþtýr.

Parçada hakkýnda bilgi verilen yazar aþaðýdaki-lerden hangisidir?

A) Ziya PaþaB) Hüseyin Rahmi GürpýnarC) Namýk KemalD) Ahmet Mithat EfendiE) Þinasi

271

7. Aþaðýdakilerden hangisinde yanlýþ bir deðerlen-dirme söz konusudur?

A) Tanzimat II. topluluðu “bireysel konulara yönel-me” bakýmýndan I. topluluktan ayrýlýr.

B) Tanzimat romanýnda Avrupa özentili tipler, köle-lik ve cariyelik kurumu eleþtirilmiþtir.

C) Tanzimat edebiyatý yenileþme hareketlerinindoðal bir sonucudur.

D) Tanzimat II. topluluðunda realist-naturalist özel-likler kendini göstermeye baþlamýþtýr.

E) Tanzimatçýlar roman ve hikâyede ilk örneklerolmasýna karþýn usta eserler vermiþlerdir.

8. Divan þiiri ile ilk hesaplaþma ......... tarafýndan kale-me alýnan “Þiir ve Ýnþa” makalesiyle baþlar. NamýkKemal’in ......... adlý eseriyle sürer.

Parçada boþ býrakýlan yere sýrasýyla aþaðýdaki-lerden hangisi getirilmelidir?

A) Þinasi – HarabatB) Ziya Paþa – Tahrib-i HarabatC) Þinasi – TakipD) Ziya Paþa – HarabatE) Þinasi – Tahrib-i Harabat

9. Az eser vermekle birlikte Sergüzeþt gibi edebiyattarihimiz bakýmýndan önemli bir romana imza atanyazarýn sohbet, aný ve gezi yazýlarýndan oluþan Ru-muzü’l Edeb adlý kitabý da vardýr.

Bu parçada aþaðýdaki sanatçýlarýn hangisindensöz edilmektedir?

A) Þemsettin SamiB) Namýk KemalC) Sami Paþazade SezaiD) Recaizade Mahmut EkremE) Ahmet Vefik Paþa

10. (I) Celaleddin Harzemþah, Moðollar’a karþý Ýslamdünyasýný koruyan Celaleddin Harzemþah’ýn ki-þiliði çevresinde geliþir.

(II) Yurtseverlik ve kahramanlýk temalý Vatan yahutSilistre adlý eseri yalnýz ülke içinde deðil, Avru-pa'da da ilgi uyandýrmýþ ve beþ dile çevrilmiþtir.

(III) Magosa’da yazdýðý Akif Bey'de, yurtsever birdeniz subayýnýn göreve koþtuðu sýrada karýsýnýnkendisine baðlýlýk göstermeyiþini anlatýr.

Yukarýda hakkýnda bilgi verilen üç eserle ilgiliolarak aþaðýdakilerden hnagisi söylenebilir?

A) Bir tanesi romandýr.

B) Ýkisi ayný yazara aittir.

C) Ýki tanesi tiyatrodur.

D) Üçü de ayný yazara aittir.

E) Üçü de farklý türlerde yazýlmýþtýr.

11. Ýnsanýn anlatmaya dayanan ilk sanat eseri olarakortaya koyduðu türün destan olduðu konusundaaraþtýrmacýlarýn çoðu birleþir. Bu destanlarýn da akýldakalmasý kolay olduðu için manzum olarak vücutbulduðu söylenir. Gerçekten de çeþitli toplumlarýnedebiyatlarýna bakýldýðýnda baþlangýçta destanýnolduðu, bunlarýn çoðunun da manzum olarak düzen-lendiði görülür. Destaný masal, efsane, menkýbe,halk hikâyesi gibi türler takip eder. Saydýðýmýz tür-lerin hepsi de anlatma esasýna dayanan edebî tür-lerdir. Bu bakýmdan bizde Tanzimat’la baþlayan......... ve ......... baþlangýcýný destana kadar götürmekmümkündür.

Parçada boþ býrakýlan yerlere aþaðýdakilerdenhangisi getirilmelidir?

A) gezi yazýsý – þiirinB) modern hikâye – romanýnC) tiyatro – romanýnD) eleþtiri – makaleninE) tiyatro – makalenin

Tanzimat Edebiyatý / TEST 64


272

12. Tanzimat dönemi içerisinde Türk tarihi yanýnda Türkdili üzerinde ilmî araþtýrmalar ve bazý teklifler deolur. Onun Türk atasözlerini Durub-ý Emsâl-i Osma-niye adýyla derlemesi bunlardan biridir. Yine onunuzun yýllar üzerinde çalýþtýðý hâlde ölümü sebebiyletamamlayamadýðý ve bugüne kadar elimize geçme-miþ olan Türkçe sözlüðü de hatýrlanmalýdýr.

Parçada adý geçen derleme aþaðýdakilerden han-gisine aittir?

A) Ahmet Vefik PaþaB) Ziya PaþaC) Þemsettin SamiD) ÞinasiE) Ahmet Mithat Efendi

13. Aþaðýdakilerden hangisi Tanzimat dönemi sanat-çýlarýndan deðildir?

A) Abdülhak Hamit TarhanB) Hüseyin Rahmi GürpýnarC) Ahmet Vefik PaþaD) Ahmet Mithat EfendiE) Recaizade Mahmut Ekrem

14. (I) Namýk Kemal ve Þinasi’yle birlikte, Tanzimat’labaþlayan Batýlýlaþma hareketinin etkisinde geliþenve çaðdaþ Türk edebiyatýnýn ilk aþamasýný oluþturanüç yazardan biridir. (II) Hece ile yazýlmýþ birkaç þar-kýsý dýþýnda, biçim bakýmýndan divan þiiri geleneðinebaðlý kalmýþtýr. (III) Þiirlerinde, divan edebiyatýndanberi savunulagelen hak, adalet, özgürlük, uygarlýkgibi kavramlarý savunmuþ; toplumdaki bozukluklarüzerinde durarak “yeni insan”ý var edebilecek yenibir düzenin nasýl oluþmasý gerektiðini iþlemiþtir.(IV) Kendi duygu ve düþünce evrenini dile getirdiðiþiirlerinde de felsefi yaný aðýr basar. (V) “Terci-i

Bend”de insanýn yaþam gerçeði karþýsýnda anlaþ-mazlýklar içindeki durumunu, us ve inançlarý arasýn-daki gizi, “Terkib-i Bend”de de gene “kiþinin küçük-lüðünü, insan iradesinin ve gücünün reddi”ni temaolarak iþlemiþtir.

Ziya Paþa’yla ilgili olan bu paragrafta kaç numaralýcümlede bir bilgi yanlýþlýðý vardýr?

A) I B) II C) III D) IV E) V

15. I. Âkif BeyII. Ýçli Kýz

III. Ýntibah

Yukarýda verilen eserlerin ortak yönü nedir?

A) Göstermeye baðlý metinler olmalarýB) Ayný yazara ait olmalarýC) Roman olmalarýD) Türlerinin ilk örnekleri olmalarýE) Ayný dönemde yazýlmýþ olmalarý

16. Batýlýlaþma sorununa yaklaþýmýnda savunduðu dü-þünceleri gazeteciliði aracýlýðýyla halka iletmiþtir.Bu amaçla kaleme aldýðý yazýlarýný önce Tercüman-ý Ahvâl’de daha sonra da Tasvir-i Efkâr’da yayým-lamýþtýr. Ýmparatorluðun iktisadi ve toplumsal yapý-sýnýn geliþimine iliþkin sorunlara deðinerek, halkýnyönetiminde söz sahibi olmasý düþüncesini savun-muþ, “ulus”, “özgürlük”, “kamuoyu”, “yasal haklar”,“basýn özgürlüðü” gibi, o günün düþün yaþamýnahenüz girmemiþ birtakým yeni kavramlarý tartýþmagündemine getirmiþtir. “Vatan Þairi” olarak ünlen-miþtir.

Bu parçada hakkýnda bilgi verilen sanatçý aþaðý-dakilerden hangisidir?

A) Ziya PaþaB) Nabizade NazýmC) ÞinasiD) Muallim NaciE) Namýk Kemal

17. Aþaðýdakilerden hangisinde Türk edebiyatýnýndönemleriyle ilgili yanlýþ bir bilgi verilmiþtir?

A) Divan edebiyatýnda kafiye göze göre, halk edebi-yatýnda kulaða göredir.

B) Tekke edebiyatýnda da âþýk edebiyatýnda daþiirleri söyleyenler bellidir.

C) Divan ve Tanzimat edebiyatý þairleri, aruzu dene-mekle birlikte aðýrlýklý olarak heceyi kullanmýþ-lardýr.

D) Tanzimat ve divan edebiyatlarý arasýnda biçimselbakýmdan bir ortaklýk vardýr.

E) Ýslamiyet öncesinde de Ýslamiyet sonrasýndada dini inanýþlarýn etkisi büyüktür.


273

18. Aþaðýdakilerden hangisinde doðru bir bilgiverilmemiþtir?

A) Yenileþme dönemini ortaya çýkaran zihniyetdevrimin temelinde Rönesans, reform, pozi-tivizm, akýl, teknoloji, bilim ve hukuk gibi kavram-lar ve düþünce akýmlarý vardýr.

B) Yenileþme hareketleri ilk kez kendini askerîsitemde göstermiþtir.

C) Osmanlý devletinde modernleþme hareketleriyönetici sýnýftan kiþilerin deðil halkýn isteðiylegerçekleþmiþtir.

D) Yenileþme dönemi, Osmanlý devletinin gerile-yiþinin bir sonucudur.

E) Osmanlýyý yeniden eski günlerine döndürmekisteyen Osmanlý aydýnlarý Osmanlýcýlýk, Ýslam-cýlýk, Türkçülük ve Batýcýlýk akýmlarýna yönelmiþ-lerdir.

19. Klasik doðu kültürü ile yetiþmiþ, bununla birlikteBatý kültürünü de bilen bir þairdir. Bu nedenle biryandan Tanzimat edebiyatýnýn özelliklerini yansýtaneserler verirken diðer yandan klasik þiir geleneðininher türünde þiir yazmýþtýr. Tanzimat’ýn getirdiði bütünyenilikleri benimsemiþ, yeni düþünceleri eski nazýmbiçimleri ile dile getirmiþtir. Böylece Batý etkisialtýnda yeni Türk edebiyatýnýn kurulmasýnda oldukçabüyük hizmetlerde bulunmuþtur. Ama her zamandüþünceleri ile Avrupalý, duygularý ile yerli kalmayaözen göstermiþtir.

Parçada aþaðýdaki þairlerden hangisi hakkýndabilgi verilmiþtir?

A) Abdülhak Hamit TarhanB) Ziya PaþaC) Tevfik FikretD) Cenap ÞahabettinE) Muallim Naci

20. Ahmet Mithat Efendi, gazetesinde o meþhurtefrikalarýndan birini sürdürürken, eþ dosttan bazýlarý:“Üstad,” demiþler, “bitir artýk þu tefrikayý, çok uzadý,çok dal budak sardý.” Onlara hak veren Ahmet Mit-hat, roman kahramanýný iki gün içinde öldürüp tef-rikayý bitirmiþ. Vay! Sen misin bitiren! Gazeteyemektuplar yaðmaya baþlamýþ. Okuyucular, “Kahra-maný niye öldürdün?” diye sitem ediyor, yazarý eleþ-tiriyorlarmýþ. Ahmet Mithat çok geçmeden gazetedeþu notu yayýmlatmýþ: “Saygýdeðer okuyucularým,size bir müjde vereceðim: Geçenlerde öldüðünüyazdýðýmýz roman kahramanýmýz meðer ölmemiþ,sadece bayýlmýþ. Þimdi saðlýk durumu çok yerindeolduðundan tefrikaya kaldýðýmýz yerden devam ede-ceðimizi müjdeleriz.”

Yukarýdaki parçadan hareket ederek aþaðýdaki-lerden hangisine varýlamaz?

A) Ahmet Mithat Efendi, halkýn nabzýný göz önündetutan bir yazardýr.

B) Ahmet Mithat Efendi, halka ulaþmak için gaze-teyi de araç olarak kullanmýþtýr.

C) Ahmet Mithat Efendi, teknik bakýmdan baþarýlýromanlar ortaya koymuþtur.

D) Ahmet Mithat Efendi, okurlarýnýn beklentilerineyanýt vermeyi ön plana almýþtýr.

E) Ahmet Mithat Efendi, romanlarýyla belli bir popü-lerlik kazanmýþtýr.

T E S T 7 2

304

1. Aþaðýdakilerden hangisi Edebiyatýcedide döne-mi coþku ve heyecana dayalý metinleri için söyle-nemez?

A) Terzarima, balad, sone gibi nazým þekillerini kul-lanmýþlar, “göz için kafiye” anlayýþýna uygun ha-reket etmiþlerdir.

B) Anlam bir dizede tamamlanmamýþ, anlamý ta-mamlayacak sözcükler diðer dizelere býrakýlmýþ-týr.

C) Nazmýn nesre yaklaþtýrýldýðý þiirlerde konu bütün-lüðü þiirin tamamýna yayýlmýþtýr.

D) Divan þiirindeki müstezat þeklini geliþtirilerekoluþturduklarý serbest müstezatla baþarýlý þiirleryazmýþlardýr.

E) Þiirin, iç ve dýþ unsurlar bakýmýndan geliþmegösterdiði, Türk þiirinin olgunlaþtýðý bir dönemgörümündedir.

2. Aþaðýdaki eserler türleri bakýmýndan ikiþerli sý-nýflandýrýlýrsa hangisi dýþta kalýr?

A) Mai ve SiyahB) MürebbiyeC) Suriye MektuplarýD) Frankfurt SeyahatnamesiE) Elhan-ý Þita

3. Aþaðýdakilerden hangisi Tevfik Fikret için söy-lenemez?

A) Aruzun kalýplaþmýþ þeklini bozarak þiiri nesreyaklaþtýrmýþtýr.

B) Serbest müstezat nazým þeklini þiirlerinde baþa-rýyla kullanmýþtýr.

C) Þiirlerinde noktalama iþaretlerini kullanmaya önemvermiþtir.

D) Tanzimat dönemindeki fikirleriyle Servetifünun’un hazýrlayýcýsý olmuþtur.

E) 1901’den sonra sosyal konularý iþleyen þiirleryazmaya baþlamýþtýr.

Servetifünun ve Fecriâti

4. Aþaðýdakilerden hangisi ötekilerden farklý tür-dedir?

A) Ferdi ve ÞürekâsýB) Rübâb-ý ÞikesteC) ÞýkD) Aþk-ý MemnuE) Mürebbiye

5. Aþaðýdaki eser / tür / yazar eþleþtirmelerindenhangisinde bir yanlýþlýk yapýlmýþtýr?

A) Þermin / þiir / Tevfik FikretB) Elhan-ý Þita / þiir / Cenap ÞahabettinC) Takdir-i Elhan / roman / Hüseyin Cahit YalçýnD) Mezardan Sesler / mensur þiir / Halit Z. UþaklýgilE) Yadigar-ý Þebap / þiir / Recaizade M. Ekrem

6. Edebiyatýn birçok türünde eser vermekle birlikteasýl kiþiliðini ortaya çýkaran eserleri roman ve hikâyetürlerindedir. Roman ve hikâyelerinde realizmdenetkilenmiþtir. Hikâyelerinde Maupassant tarzý ege-mendir. Romanlarýnýn konularýný Ýstanbul’un zenginve aydýn kesiminden seçmiþtir. Roman ve hikâyeleriteknik yönden çok saðlamdýr. Cumhuriyet öncesidönemin en önemli romancýsý olarak deðerlendirilenyazarýn yerilen yönü süslü dilidir.

Parçada sözü edilen yazar aþaðýdakilerden han-gisidir?

A) Ahmet Mithat EfendiB) Nabizade NazýmC) Þemsettin SamiD) Halit Ziya UþaklýgilE) Namýk Kemal

Servetifünun ve Fecriâti / TEST 72

305

7. Baba ile kýzý arasýnda ne Behlûl’e ne Bihter’e iliþkinbir küçük söz edilmiþti. O uðursuz anýdan kaçýyorlar-dý. Geçmiþten son yýllarý unutmuþ gibiydiler. Gelecekiçin seyrek dakikalarda bir iki sözle hülya kuruyorlardý.

Bu parça aþaðýdaki romanlardan hangisine aitolabilir?

A) ZehraB) Araba SevdasýC) Aþk-ý MemnuD) EylülE) Karabibik

8. Türk edebiyatýnda popüler roman anlayýþýnýn en bü-yük temsilcilerindendir. “Halk için roman” geleneðinesýký sýkýya baðlý kalmýþtýr. Töre romanlarý yazmýþtýr.Gözleme dayalý bir roman anlayýþý vardýr. Tipleri veolaylarý eleþtirirken mizahý kullanmýþtýr. Kahramanla-rýný, özellikle mahalle kadýnlarýný, kendi söyleyiþözelliklerine uygun olarak konuþturmuþtur.

Parçada sözü edilen yazar aþaðýdakilerden han-gisi olabilir?

A) Ahmet Mithat EfendiB) Halit Ziya UþaklýgilC) Mehmet RaufD) Hüseyin Rahmi GürpýnarE) Ahmet Hamdi Tanpýnar

9. Þiir hakkýndaki görüþlerini Þiir Hakkýnda Bazý Müla-hazalar baþlýðý altýnda ortaya koyan Fecriâti’nin bubüyük þairine göre “Gerçek þiir, herkesin kendisinegöre yorumlayabileceði þiirdir."

Bu parçada hangi þairden söz edilmektedir?

A) Ahmet HaþimB) Fuat KöprülüC) Cenap ÞahabettinD) Tahsin NahitE) Süleyman Nazif

10. Üst taraftaki komþu Emeti Haným, bahçe duvarýnýnönünde dibi yukarý, yani ters dönmüþ bir eski küfeninüstüne çýkarak kýnalý saçlarýný gösterip:–A, çocuklar nedir telaþýnýz? Výcýr výcýr gene oradane görüþüyorsunuz?Bedriye Haným – Kuyrukluyu söyleþiyoruz Emeti Hanýmcýðým.Emeti Haným – Hangi Kuyrukluyu?Bedriye Haným – A, kaç tane var kadýným?Emeti Haným – Kaç tane istersen… Sokak dolusuvar.Bedriye Haným – Biz o sokaktaki kuyruklularý söyle-miyoruz caným… Gökteki kuyrukluyu konuþuyoruz.Birkaç haftaya kadar dünyaya çarpacakmýþ.

Bu parçanýn alýndýðý roman aþaðýdaki yazarlarý-mýzdan hangisine aittir?

A) Recaizade Mahmut EkremB) Ahmet Mithat EfendiC) Halit Ziya UþaklýgilD) Hüseyin Rahmi GürpýnarE) Sait Faik Abasýyanýk

11. Aþaðýdakilerden hangisi Ahmet Haþim’e ait deðil-dir?

A) Sanata DairB) Gurabahane-i LaklakanC) Göl SaatleriD) PiyaleE) Bize Göre

12. Aþaðýdaki sanatçýlardan hangisi roman türündeeser vermemiþtir?

A) Halit Ziya UþaklýgilB) Tevfik FikretC) Hüseyin Rahmi GürpýnarD) Mehmet RaufE) Hüseyin Cahit Yalçýn


306

13. Her türlü siyasi baskýdan uzak olduklarý hâlde sanatýtoplum yararýna kullanmak istemediler. Üyeleri sa-natta yenilik yapmak amacýyla bir araya geldi. Þiirdesembolizm ve parnasizm akýmlarýndan etkilendiler.

Parçada sözü edilen edebiyat topluluðu aþaðý-dakilerden hangisidir?

A) FecriâticilerB) EdebiyatýcedideC) TanzimatçýlarD) GaripçilerE) Millî Edebiyatçýlar

14. 20 Mart 1909’da Hilâl gazetesi matbaasýnda topla-narak yeni bir edebiyat topluluðu kuran gençler, buyeni topluluk için önceleri Sina-yý Emel (Emelin Zir-vesi) ismini düþünseler de bu isimden vazgeçerekFecriâti (Geleceðin Þafaðý) adýný uygun bulurlar.Fecriâticiler, kendisi ile ayný adý taþýyan bir dergiçýkarmaya karar verseler de Servet-i Fünun’unürünlerini yayýmlamasý üzerine bundan vazgeçerler.Fecriâticiler edebî anlayýþlarýný ortaya koyan bildiri-lerini de 24 Þubat 1910’da Servet-i Fünun’da ya-yýmlarlar.

Aþaðýdakilerden hangisi bu parçada adý geçentopluluðu baþlatan sanatçýlardan deðildir?

A) Refik Halit KarayB) Yakup Kadri KaraosmanoðluC) Ahmet HaþimD) Mehmet Fuat KöprülüE) Reþat Nuri Güntekin

15. Aþaðýdaki sanatçýlardan hangisi Servetifünunveya Fecriâti topluluklarý içinde yer almamýþtýr?

A) Mehmet RaufB) Þemsettin SamiC) Ahmet HaþimD) Hüseyin CahitE) Tahsin Nahit

16. Aþaðýdakilerden hangisi Fecriâti topluluðu içinsöylenemez?

A) Çoðunlukla aþk ve doðayla ilgili konularý ele al-dýlar.

B) Aruz ölçüsünü ve serbest müstezatý kullandýlar.

C) Tiyatrodaki durgunluða, teknik yönden baþarýlýeserleriyle son verdiler.

D) Günlük konuþma dilinden uzak bir dil kullandýlar.

E) Fransýz sembolistlerini yakýndan tanýmaya çalýþ-týlar.

17. Türk edebiyatýnda Millî Edebiyat akýmý öncesindeTanzimat ve Servetifünun topluluklarý etkin görünür.

Aþaðýdaki seçeneklerin hangisinde Tanzimat veServetifünun sanatçýlarý bir arada verilmiþtir?

A) Mehmet Rauf – Tevfik FikretB) Cenap Þahabbettin – Tevfik FikretC) Recaizade Mahmut Ekrem – Mehmet RaufD) Cenap Þahabettin – Halit Ziya UþaklýgilE) Muallim Naci – Sami Paþazade Sezai

18. “Kýrk Yýl”da özel aile ortamý, çevre ve arkadaþ orta-mýyla zamanýnýn edebiyat ve kültür dünyasýný bizlereanlatan, siyasal ve toplumsal konulara daha az yerayýran yazar, “Saray ve Ötesi”nde Osmanlý Ýmpara-torluðu’nun içinde bulunduðu o en bunalýmlý döneminüç yýllýk bir kesitini dile getirmektedir. Bu eser deönce üç cilt olarak yayýmlanmýþ, ikinci baskýsýnýyapan yayýnevi onu da tek ciltte toplamýþtýr. Anýlarý-nýn üçüncü bölümü tek bir cilttir. “Bir Acý Hikâye”adýný taþýyan bu son aný kitabý, onun genç yaþtayitirdiði büyük oðlu Vedat üzerinedir ve bir anýlardizisinden çok bir çýðlýk niteliðindedir.

Parçada “aný” türündeki eserleri hakkýnda bilgiverilen yazar aþaðýdakilerden hangisidir?

A) Hüseyin Rahmi GürpýnarB) Refik Halit KarayC) Halit Ziya UþaklýgilD) Yahya Kemal BeyatlýE) Halide Edip Adývar


307

19. Aþaðýdakilerden hangisi Servetifünun dönemianlatmaya baðlý edebî metinleriyle ilgili söy-lenemez?

A) Konu ve karakter seçimine dikkat edilmiþtir.B) Hikâyeler durum hikâyesi anlayýþýna uygundur.C) Mekân tasvirleri gerçeklik duygusu uyandýracak

ustalýkta yazýlmýþtýr.D) Süslü ve aðýr bir dil kullanýlmýþtýr.E) Kahramanlar aydýn, zengin kiþilerden seçilmiþtir.

20. Aþaðýdakilerden hangisinde doðru bir bilgi veril-memiþtir?

A) Servetifünun romanlarýnda olay örgüsünün, ko-nularýn, konuþmalarýn baþarýlý bir biçimde yeraldýðý görülür; bu nedenle bu dönemin romanýTanzimat romanýndan daha saðlam bir tekniðesahiptir.

B) Edebiyatýcedide içinde dilinin yalýnlýðýyla dikkatiçeken Ahmet Hikmet Müftüoðlu, Ýkinci Meþruti-yet’ten sonra, daha çok millî duygularý dile geti-ren öyküler yazmýþtýr.

C) Fecriâti topluluðunun amaçlarý dil ve edebiyatýngeliþmesine çalýþmak, konferanslar düzenlemek,kamuoyunu aydýnlatmak, Batýnýn önemli eserleri-ni çevirtmek, Batý’daki benzer oluþumlarla iliþkikurmaktýr.

D) Servetifünun döneminde “lirik” þiirin divan edebi-yatý içindeki biçimi olan “gazel”de sosyal konulariþlenir; “kaside”lerde peygamberler yerine bazýbürokratlar (paþalar) ululanýr.

E) Sözcüklerin þiire anlamdan çok müzik deðerleriile girdiðini savunan, konuyu sadece bir araçolarak gören Ahmet Haþim, müzik yönündenyetersiz bulduðu için heceyi deðil, hep aruzukullanmýþtýr.

T E S T 8 6

367

1. Bir ayna parçasýndan baþka beni kim anlar,Bir mum erirken bu bitmeyen düðünde?Bir kardeþ tecellisi verir bana aynalar;Aynalar da olmasa iþim ne yeryüzünde?

Bu þiir dil, anlatým ve içerik özellikleri düþünül-düðünde aþaðýdaki þairlerden hangisine ait ola-bilir?

A) Cahit Sýtký Tarancý B) Ýsmet Özel

C) Ataol Behramoðlu D) A. Kadir

E) Ercümend Behzad Lav

2. I. Millî anlayýþa geçiþinde Ziya Gökalp’ten sonraetkisinde kaldýðý bir baþka önemli isim AhmetHikmet Müftüoðlu’dur. Son yýllarýnda metafizikkonulara merak salmýþ ve tekrar aruz vezniyleve eski kelime ve tamlamalarla dolu bir dil veüslupla þiirler yazmýþtýr. Þiir kitaplarý þunlardýr:Miras, Vâridât-ý Süleymân, Güneþin Ölümü (Mi-ras’la birlikte)

II. Öncelikle bir gurbet ve yalnýzlýk þairi olarak bili-nir. Ýþgal yýllarýnýn ve Ýstiklâl Harbi’nin þairidir.Gurbet konulu baþlýca þiirleri þunlardýr: “Gurbet”,“Hazan Yolcusuna”, “Gurbet Gecelerinde”, “En-ginde Hatýralar”. Paris’te bulunduðu yýllarda daülkemizi özlemiþ ve oradaki gurbet duygularýnýda “Gurbette Renkler” þiirinde yansýtmýþtýr.

Yukarýdaki numaralanmýþ parçalarda haklarýndabilgi verilen þairler aþaðýdakilerden hangisindebir arada verilmiþtir?

A) Zeki Ömer Defne – Kemalettin Kamu

B) Enis Behiç Koryürek – Kemalettin Kamu

C) Zeki Ömer Defne – Ömer Bedrettin Uþaklý

D) Enis Behiç Koryürek – Ömer Bedrettin Uþaklý

E) Zeki Ömer Defne – Enis Behiç Koryürek

Cumhuriyet Dönemi Türk EdebiyatýÞiir

3. Aþaðýdaki þairlerden hangisinin þiirlerinde “mem-leket sevgisi” en temel duygulardan biri olaraköne çýkmaz?

A) Necmettin Halil Onan

B) Þükûfe Nihal

C) Halide Nusret Zorlutuna

D) Behçet Kemal Çaðlar

E) Asaf Hâlet Çelebi

4. Aþaðýdakilerden hangisi öz þiir anlayýþýnýn birözelliði deðildir?

A) Ahmet Haþim ve Yahya Kemal öncüleridir.

B) Biçime önem verilir.

C) Bireysel temalar modern bir üslupla ifade edilmiþtir.

D) Sembolizmden etkilenmiþlerdir.

E) Ýlk örnekleri Cumhuriyet Dönemi’nde verilmiþtir.

5. Aþaðýdakilerden hangisinde adý anýlan þairle il-gili doðru bir bilgi verilmemiþtir?

A) Attilâ Ýlhan, çaðdaþ kentli bireyin duygularýnýyansýtan lirizmiyle ve gelenekten, özellikle müzi-kal deðerler bakýmýndan, kendine özgü yararlan-ma tarzýyla dikkat çeker.

B) Ece Ayhan’ýn þiir temalarý, daima bir rüya etrafýn-da aþk, ölüm, hayat, tabiat, sanat olarak belirle-nebilir.

C) Rýfat Ilgaz’ýn þiirlerinde öyküleme ve ironi ileyer yer yaþamdan gelen yoksul sahnelerin lirizmidikkati çeker.

D) Destansý söyleyiþten imgeyi benimsemiþ top-lumsal duyarlýlýða uzanan tavýr ve sözcük çeþitli-liði Ahmet Oktay’ýn þiirlerinin belirgin özellikleriarasýndadýr.

E) Asaf Hâlet Çelebi, divan þiiriyle Batý’daki soyutþiir akýmlarýnýn çarpýcý bir sentezini vücuda geti-rerek saf þiire ulaþmaya çalýþan bir þairdir.

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Þiir / TEST 86

368

6. Aþaðýdakilerden hangisi Behçet Necatigil’e aitdeðildir?

A) Çevre B) Divançe

C) Körfez D) Dar Çað

E) En/Cam

7. 1921-1925 yýllarý arasýnda Berlin’de tiyatro öðrenimigören þair, Batý dünyasýndaki yeni þiir akýmlarýylailgilenmiþ, yurda döndükten sonra, Gerçeküstücülük,Gelecekçilik, Dadacýlýk gibi akýmlarýn etkisinde þiirleryayýnlamaya baþlamýþtý. Eski þiire karþý çýkýþta ser-best nazmý seçmiþ olmanýn ötesinde. Nâzým Hikmet’le ortak bir yaný yoktu, ondan etkilenmiþ de deðildi.Serbest nazmý Batý’da görüp özenmiþ, yýkýcý yönü-ne yakýnlýk duymuþ, toplumsal bir eylem için kullan-mayý düþünmemiþti. Sonradan, 1950’lerde, ortayaçýkan toplumsalcý eðilimleri de o günlerde açýk deðil-di. Gene serbest nazým anlayýþý içinde, ama dahaçok biçimsel kaygýlarla, seçkin aydýnlara dönük birþiir yazýyordu. Ýlk kitabý S.O.S. 1931’de. Ýkincisi Ka-os, 1934’te yayýnlanmýþ, fazla bir ilgi görmemiþti.

Parçada hakkýnda bilgi verilen þair kimdir?

A) Ercümend Behzad Lav

B) Asaf Halet çelebi

C) Hasan Ýzzettin Dinamo

D) Ýlhami Bekir Tez

E) Nail V.

8. Aþaðýdakilerden hangisinde hakkýnda deðerlen-dirme yapýlan þairle ilgili doðru bir bilgi verilme-miþtir?

A) Rýfat Ilgaz, ölçü, uyak, benzetme, imge gibi þiiraraçlarýna uzak durmuþ bir þairdir.

B) Bedri Rahmi Eyüboðlu, halkýn beðenisine halkþiirine yaslanarak ulaþmak istiyordu.

C) Ahmet Muhip Dýranas, Garipçilere, Ýkinci Yeni’yeuzak durarak kendi anlayýþýnda direnen bir þairolmadý; akýmlarla iliþki kuran, arayan, deðiþmek-ten korkmayan bir þiire yöneldi.

D) Ahmed Arif, Doðu Anadolu halkýnýn türküleri,aðýtlarý, masallarýyla beslenen þiir yazdý.

E) Hasan Hüseyin Korkmazgil’in, toplumsal geliþ-meler karþýsýnda yankýlanmayý görev bilen yük-sek sesli, kavgacý bir þiiri vardý.

9. Yoðunlaþan toplumsal olaylarýn etkisi, þiire ÝkinciYeni’nin eteklerinde baþlamýþ olan …….., ……..,…….., ……, …….. gibi genç þairler Ýkinci Yeni’dengittikçe uzaklaþarak toplum sorunlarýna aðýrlýk verenbir anlayýþa yöneldiler. Belli bir þiir kuramý çevresindebirleþmiþ olmayan bu gençlerin ortak özellikleri Ýkin-ci Yeni’ye sýrt çevirmeleriydi.

Bu parçada boþ býrakýlan yerlere aþaðýdaki þair-lerden hangisi getirilemez?

A) Özkan Mert

B) Ataol Behramoðlu

C) Ýsmet Özel

D) Süreyya Berfe

E) Haydar Ergülen

369

10. Olabildiðince sade bir dille yazar, “arý bakýþ”ýn doðalbir sonucu olarak, arý-duru þiirlere imza atar. Ýmgeyoðunluklu hiçbir þiirine rastlayamazsýnýz. Þaþýrtmazonun þiiri, düze denilecek bir biçimde yürür ve öylede sonlanýr. Neyi anlatacaðýdýr önemli olan; nasýlanlatacaðýný o kadar da önemsemez. Hayatla nere-deyse birebir iliþkisi olan durum þiirleridir bunlar.Anýlara, tanýklýklara dayanýr genelde. Samimiyetesastýr, suyu bulandýrmamak da… Öyküye oturmuþama þiirle kalkmýþ gibi duran isimlerden biridir.

Bu parçada hakkýnda deðerlendirme yapýlan þair1980 Kuþaðý içinde hangi anlayýþa yakýn durmak-tadýr?

A) Ýmge Þiiri B) Anlatýmcý Þiir

C) Folklorik/Mitolojik Þiir D) Metafizik Þiir

E) Geleneksel Þiir

11. Aþaðýdakilerden hangisi Fazýl Hüsnü Daðlarca’yaait deðildir?

A) Türkçem Benim Ses Bayraðým/Türk Dil KurumuKoçaklamasý

B) Batý Acýsý

C) Delice Böcek

D) Çakýrýn Destaný

E) Çaðrýlmayan Yakup

12. Aþaðýdaki þair / þiir kitabý eþleþtirmelerinden han-gisi doðru deðildir?

A) Ceyhun Atuf Kansu / Sakarya Meydan Savaþý

B) Fazýl Hüsnü Daðlarca / Aç Yazý

C) Cahit Külebi / Adamýn Biri

D) Sabahattin Kudret Aksal / Çocuk ve Allah

E) Özdemir Asaf / Dünya Kaçtý Gözüme

13. Aþaðýdaki “akým – temsilcisi” eþleþtirmesindenhangisi doðru deðildir?

A) Varoluþçuluk – Edip Cansever

B) Dadaizm – Mümtaz Zeki Taþkýn

C) Gerçeküstücülük – Rýfat Ilgaz

D) Fütürizm – Nâzým Hikmet

E) Sembolizm – Ahmet Muhip Dýranas

14. Aþaðýdaki þiir – þair eþleþtirmelerinden hangisidoðru deðildir?

A) Açlarýn Gözbebekleri – Nâzým Hikmet

B) Orada Bir Köy Var Uzakta – Ahmet Muhip Dýra-nas

C) Bir Yolcuya – Necmettin Halil Onan

D) Git Bahar – Halide Nusret Zorlutuna

E) Pia – Attilâ Ýlhan

15. Aþaðýdakilerden hangisi Cumhuriyet dönemiâþýklarýndan deðildir?

A) Âþýk Þeref Taþlýova

B) Neþet Ertaþ

C) Âþýk Veysel

D) Erzurumlu Emrah

E) Âþýk Murat Çobanoðlu


370

16. Aþaðýdaki þiir – þair eþleþtirmelerinden hangisidoðru deðildir?

A) Hancý – Bekir Sýtký Erdoðan

B) O Kadýn – Gültekin Samanoðlu

C) Bu Vatan Kimin – Orhan Þaik Gökyay

D) Gün Eksilmesin Penceremden – Ahmet Kutsi Tecer

E) Aðrý – Ahmet Muhip Dýranas

17. Aþaðýdakilerden hangisi Attilâ Ýlhan’a ait deðildir?

A) Duvar

B) Sisler Bulvarý

C) Ben Sana Mecburum

D) Elde Var Hüzün

E) Dirlik Düzenlik

18. Aþaðýdaki þair / þiir kitaplarý eþleþtirmesindenhangisi doðru deðildir?

A) Cemal Süreya: Beni Öp Sonra Doður Beni, SýcakNal ve Güz Bitiði

B) Ýlhan Berk: Çivi Yazýsý, Mýsýrkalyoniðne, Otað

C) Edip Cansever: Petrol, Kirli Aðustos, Bezik Oy-nayan Kadýnlar

D) Ece Ayhan: Kýnar Hanýmýn Denizleri, BakýþsýzBir Kedi Kara, Zambaklý Padiþah

E) Sezai Karakoç: Arz-ý Hâl, Her Pazartesi, Divan

19. Halk þiiri geleneðinden gücünü alan ………, hamasivadide eserler vermiþtir. Millî bir edebiyatýn halkkaynaklarýndan beslenmesi fikrine sahiptir. MillîMücadele ve Anadolu etrafýnda kaleme aldýðý þiirle-rinde kendine has bir söyleyiþle, ilk hececilerin dü-þünce ve duyarlýlýðý sürdürür.

Bu parçada boþ býrakýlan yere aþaðýdaki þairler-den hangisi getirilebilir?

A) Ýlhan Berk

B) Orhan Þaik Gökyay

C) Ataol Behramoðlu

D) Orhan Veli

E) Attilâ Ýlhan

20. Duvara bir titiz örümcek gibi,Ýnce dertlerimle iþledim bir ah.Ruhum gün doðunca sönecek gibi,Þimdiden hayata ediyor vedâ.

Kalbim yýrtýlýyor her nefesinde;Kulaðým rûhumun kanat sesinde,Eserim duvarýn bir köþesinde;Dýþarda çýðlýðým geziyor dað dað.

“………, ilk kitabýna adýný da veren Örümcek Aðýadlý yukarýdaki þiirini okuyan Ahmet Haþim’e: “Busesi nereden buldun çocuk?” dedirtecektir.”

Bu cümlede boþ býrakýlan yere aþaðýdaki þairler-den hangisi getirilmelidir?

A) Necip Fazýl Kýsakürek

B) Ahmet Hamdi Tanpýnar

C) Yahya Kemal Beyatlý

D) Cahit Sýtký Tarancý

E) Ahmet Muhip Dýranas


T E S T 9 0

383

1. Aþaðýdaki “roman anlayýþý” – “yazar” eþleþtirmele-rinden hangisi doðru deðildir?

A) Toplumcu gerçekçi anlayýþ – Yaþar Kemal

B) Postmodern roman anlayýþý – Peyami Safa

C) Modern roman anlayýþý – Yusuf Atýlgan

D) Toplumcu gerçekçi anlayýþ – Orhan Kemal

E) Postmodern roman anlayýþý – Latife Tekin

2. Aþaðýdakilerden hangisi modernizmi esas alaneserlerin bir özelliði deðildir?

A) Bilinç akýþý, iç konuþma, geriye dönüþ gibi an-latým teknikleri kullanýlmýþtýr.

B) Olay, karakter, mekân unsurlarý önemsizleþtiril-miþtir.

C) Simge, bakýþ açýsý, ironi, imge eserlerde önemkazanmýþtýr.

D) Yalnýzlýk, bireyin bunalýmý, huzursuzluk gibi tema-lar iþlenmiþtir.

E) Büyük kentlerde yaþayan iþçilerin, emekçilerin,yaþam mücadelelerini ele almýþlardýr.

3. Yayýnlandýðý yýllarda büyük bir yanký uyandýran ilkromaný ……..’da, Türk okurunu deðiþik bir dünyanýninsanlarýyla karþýlaþtýrýr: Geçimini denizden saðlayanBodrum balýkçýlarý... Aslî kiþi Süleyman Kaptan’ýnEge kýyýlarýnda geçen coþkulu serüveni.

Bu parçada boþ býrakýlan yere aþaðýdakilerdenhangisi getirilmelidir?

A) Aganta Burina Burinata

B) Siyah Kehribar

C) Huzur

D) Lüzumsuz Adam

E) Kayýp Aranýyor

Cumhuriyet Dönemi Türk EdebiyatýHikâye - Roman

4. Aþaðýdakilerden hangisinde romanla romanýnkahramaný eþleþtirmesinde yanlýþlýk yapýlmýþtýr?

A) Anayurt Oteli – Zebercet

B) Sodom ve Gomore – Necdet

C) Yaban – Selim Iþýk

D) Yalnýzýz – Samim

E) Fatih Harbiye – Þinasi

5. Aþaðýdakilerden hangisinde doðru bir deðerlen-dirme yapýlmamýþtýr?

A) Mustafa Kutlu, hikâyelerinde kahramanlarýnýndýþ dünyalarý kadar iç dünyalarýný da yansýtmayaözen göstermiþtir.

B) Peyami Safa, bireyin iç dünyasýný konu alan ya-zarlarýn öncülerinden biridir.

C) Orhan Pamuk, romanlarýnda aða - köylü, öðret-men - imam, halk - yönetici çeliþkisini ele almýþtýr.

D) Yakup Kadri, romanlar, realist hikâyeler ve mistikmensur þiirler yazmýþtýr.

E) Sabahattin Ali, roman ve hikâyelerinde insanruhunu realist bir bakýþla yansýtmayý baþarmýþtýr.

6. Deðirmen’de bir Anadolu kasabasýnýn kendi hâlineterk edilmiþliði, idarecilerin vurdum duymazlýðý ko-mik bir olay çevresinde iþlenir. Miskinler Tekkesi’nde,toplumsal bir eleþtiri yapýlýr. Günümüze kadar taþýn-mýþ olan dilencilik konusu ele alýnarak para dilencili-ðinden, devlet dairelerindeki manevî dilenciliðe ka-dar gidilir. Son Sýðýnak’ta ise amatör bir tiyatro top-luluðunun çektiði sýkýntýlar dile getirilir.

Parçada eserleri hakkýnda bilgi verilen yazaraþaðýdakilerden hangisidir?

A) Reþat Nuri Güntekin B) Peyami Safa

C) Halide Edip Adývar D) Orhan Kemal

E) Refik Halit Karay

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatý / Hikâye - Roman / TEST 90

384

7. “Edebiyat dünyasýna pek erken girdim denilebilir.Gerçekten çocuk denecek yaþta yazýyordum ben.Ýlk þiirimi ilkokul üçteyken ilk romanýmý da orta 2’deöðrenciyken yazdým. Yazmak bende önüne geçilmezbir hevesti. Þiiri de o gün duygulanýp þiir olarak ya-zýp býrakmýyorum. Yazmak benim için sürekliliktir.Liseye kadar bu þekilde sürekli olarak yazdým. 1946’da lise 2. sýnýftayken Cabbar Oðlu Mehemmed adlýþiirimle Cahit Sýtký’nýn Otuz Beþ Yaþ þiirinin ardýndanikinci oldum. Ve edebiyat alanýna paraþütle bir iniþyaptým. Kendimi bir anda þiir dünyasýnda buldum.Aslýnda o ana kadar yazýlmýþ on romaným vardý. Oon romaný yayýnlayamadým. Ve artýk beðenmediðimiçin de yayýmlamayacaðým. “Sokaktaki Adam” yanibasýlan ilk romaným benim on birinci romanýmdýr.”

Bu parçada kendinden bahseden yazar aþaðýdaki-lerden hangisidir?

A) Fazýl Hüsnü Daðlarca

B) Nâzým Hikmet

C) Attilâ Ýlhan

D) Sabahattin Kudret Aksal

E) Oktay Rifat

8. Modernist hikâyede gerçeklik karþýsýnda kuþkucu vetedirgin olan, iç dünyasýna çekilen, topluma yabancýlaþ-mýþ, karamsar, bunalýmlý bir birey konu edilmiþtir.

Buna göre aþaðýdaki yazarlardan hangisi modernisthikâyeler yazmýþtýr?

A) Orhan Kemal

B) Sabahattin Ali

C) Oðuz Atay

D) Memduh Þevket Esendal

E) Halikarnas Balýkçýsý

9. Aþaðýdakilerden hangisi Rasim Özdenören’in birözelliði deðildir?

A) Ýlk hikâyelerinde büyük þehrin kenarýnda deðer-lerinden koparýlmýþ insanýn yalnýzlýðýný anlatýrken;ikinci dönemde aile kurumundaki çözülmeyi önealmýþtýr.

B) Hikâyelerinin ana konusu toplumsal hayat vedeðerlerdeki deðiþme ve çözülme; bunun getir-diði yabancýlaþmadýr.

C) Hikâyelerindeki psikolojik ve metafizik buhraniçindeki insan, çözümü metafizik teslimiyettebulur.

D) Ýnsanýn iç dünyasýný baþarýyla tahlil eden, çevre-yi, mekâný konunun atmosferini saðlamak üzeretasvir eden, yer yer þiire yaklaþan bir dil ve üs-lubu vardýr.

E) Yazarlýðýnýn birinci döneminde mensur þiire yak-laþan þiirsel bir üslupla romantik ve masa baþýhikâyeler yazarken ikinci döneminde sosyal ger-çekçi hikâyeler yazmýþtýr.

10. “Memleket hikâyeleri” çerçevesinde deðerlendirebi-leceðimiz 150 civarýndaki hikâyesinde büyük ölçüdeSöke ve civarýndaki insanlarýn hayatlarýný anlatýr.Topraða baðlý bir hayat sürdüren bu insanlar (ortak-çýlar, ýrgatlar, köylüler), özellikle makinenin (traktör)tarýma girmesinden sonra pek çok problemle yüzyüze kalýrlar.

Parçada hakkýnda deðerlendirme yapýlan yazaraþaðýdakilerden hangisidir?

A) Samim Kocagöz B) Sabahattin Ali

C) Sait Faik Abasýyanýk D) Sadri Ertem

E) Halikarnas Balýkçýsý

11. Aþaðýdakilerden hangisi Cumhuriyet DönemiTürk edebiyatý öykü yazarlarýndan deðildir?

A) Orhan Duru B) Ferit Edgü

C) Demir Özlü D) Ahmed Arif

E) Nazlý Eray

385

12. Aþaðýdakilerden hangisi Memduh Þevket Esen-dal’ýn bir özelliði deðildir?

A) Aile kurumu, yöneten-yönetilen iliþkisi, günlükhayatý çerçevesinde küçük insan, yozlaþma,çocuk ve çocukluk gibi birkaç ana konu etrafýndayoðunlaþmýþtýr.

B) Olay örgüsü için büyük olaylar ve çatýþmalaraihtiyaç duymaz.

C) Doðallýk, yalýnlýk, açýklýk, iyimserlik ve yer yermizahilik, onun üslubunun belli baþlý nitelikleridir.

D) Okuyucunun merak duygusunu kamçýlayacakgerilimlerden uzak durur.

E) Yabancýlaþma olgusundan kurtulamayan içedönük kahramanlarýn bunalým ve çatýþmalarýnýderinlemesine çözümlemeye çalýþýr.

13. Aþaðýdakilerden hangisi Sait Faik Abasýyanýk’ýnbir özelliði deðildir?

A) Kelime hazinesi zengindir.

B) Bol mecaz kullanýr.

C) Sýcak, samimi ve þiirli bir üslûbu vardýr.

D) Yaþamýndaki daðýnýklýk, zaman zaman dili veüslûbuna da yansýmýþtýr.

E) Kendi yaþamýný konu edinmeyi pek sevmeyenbir yazardýr.

14. Aþaðýdakilerden hangisinde öykücü/eserleri eþleþ-tirmesinde yanlýþlýk yapýlmýþtýr?

A) Reþat Nuri Güntekin: Türk Kalbi, Türk’ün Kitabý,Bu Topraðýn Kýzlarý

B) Memduh Þevket Esendal: Otlakçý, Mendil Altýn-da, Temiz Sevgiler

C) Mustafa Kutlu: Uzun Hikâye, Ya Tahamül Ya Se-fer, Hayat Güzeldir

D) Halikarnas Balýkçýsý: Merhaba Akdeniz, Ege’ninDibi, Yaþasýn Deniz

E) Kenan Hulusi Koray: Bir Yudum Su, Bahar Hikâ-yeleri, Bir Otelde Yedi Kiþi

15. Aþaðýdakilerden hangisi Millî Edebiyat anlayýþýnýsürdüren, Cumhuriyet’in ilk hikâyecilerinden de-ðildir?

A) Aka Gündüz

B) Refik Halit Karay

C) Reþat Nuri Güntekin

D) Halide Edip Adývar

E) Vüs’at O. Bener

16. Aþaðýdakilerden hangisi kentli aydýn bunalýmýnýyansýtan romanlardan deðildir?

A) Aylak Adam

B) Tutunamayanlar

C) Ölmeye Yatmak

D) Bir Gün Tek Baþýna

E) Týrpan

17. Aþaðýdakilerden hangisinde adý verilen yazarlailgili doðru bir bilgi verilmemiþtir?

A) Samiha Ayverdi, romanlarýnýn yapýsýný geçmiþ-þimdi çatýþmasý üzerine kuran romancýlardanbiridir.

B) Mehmet Seyda, 1923-1946 yýllarý arasýnda Tür-kiye’deki toplumsal deðiþikliklerin gelenekselTürk ailesinde yaptýðý yýkýmlarý, büyük bir aileninparçalanýþý ve çözülüþünü iþleyen romanlar yaz-mýþtýr.

C) Füruzan, Berlin’in Nar Çiçeði’nde Almanya’dakiTürk iþçileri ile ilgili anýlarýný romanlaþtýrýr.

D) Abdülhak Þinasi Hisar, konularýný çocukluk veilk gençlik yýllarýnda yakýn çevresinde tanýk oldu-ðu olaylardan ve bu çevredeki insanlarýn yaþamöykülerinden alan romanlar yazmýþtýr.

E) Halikarnas Balýkçýsý, Ýstanbul’un kibar semtlerin-den seçtiði eðlenmekten ve dedikodu yapmak-tan baþka bir iþleri olmayan varlýklý insanlarýnhayatlarýný verirken geçmiþe ait özlemlerini dedile getirir.


386

18. Aþaðýdakilerden hangisinde “içedönük bireyseleðilimleri ya da geçmiþe özlemi” iþleyen yazarlarbir arada verilmiþtir?

A) Abdülhak Þinasi Hisar – Samiha Ayverdi – Ah-met Hamdi Tanpýnar

B) Orhan Kemal – Kemal Tahir – Reþat Enes Aygen

C) Refik Halit Karay – Reþat Nuri Güntekin – YaþarKemal

D) Sabahattin Ali – Kemal Bilbaþar – Kerim Korcan

E) Rýfat Ilgaz – Aziz Nesin – Dursun Akçam

19. Aþaðýdakilerden hangisinde verilen yazarla akýmarasýnda yakýnlýk yoktur?

A) Selahattin Enis – natüralizm

B) Reþat Nuri Güntekin – varoluþçuluk

C) Yakup Kadri Karaosmanoðlu – realizm

D) Leyla Erbil – varoluþçuluk

E) Refik Halit Karay – realizm

20. Aþaðýdaki eserlerden hangisi postmodern eðilim-ler taþýmamaktadýr?

A) Bir Cinayet Romaný (Pýnar Kür)

B) Bin Hüzünlü Haz (Hasan Ali Toptaþ)

C) Boðazkesen (Nedim Gürsel)

D) Puslu Kýtalar Atlasý (Ýhsan Oktay Anar)

E) Karartma Geceleri (Rýfat Ilgaz)


CEVAP ANAHTARI

TEST 6

1. D2. E3. C4. E5. D6. E7. D8. C9. E10. B11. E12. D13. D14. E15. E16. D17. C18. D19. C20. B

TEST 33

1. E2. A3. D4. D5. A6. E7. E8. A9. D10. A11. A12. B13. C14. B15. D16. C17. E18. A19. B20. D

TEST 64

1. C2. D3. B4. C5. A6. D7. E8. B9. C10. D11. B12. D13. B14. C15. E16. E17. C18. C19. B20. C

TEST 90

1. B2. E3. A4. C5. C6. A7. C8. C9. E10. A11. D12. E13. E14. A15. E16. E17. E18. A19. B20. E

TEST 86

1. A2. B3. E4. E5. B6. C7. A8. C9. E10. B11. E12. D13. C14. B15. D16. D17. E18. E19. B20. A

TEST 72

1. A2. E3. D4. B5. C6. D7. C8. D9. A10. D11. A12. B13. A14. E15. B16. C17. C18. C19. B20. D

Documents

AYT EDEBÝYAT · ÖN SÖZ Altýn Anahtar Edebiyat Soru Hazinesi, 4 yýllýk (9, 10, 11 ve 12. sýnýflar) MEB lise Türk Dili ve Edebiyatý müfredatý ve ÖSYM edebiyat sorularý