ο πιο δικός μουάνθρωπος

06ΝΟΝΙΚΑ ΓΑΛΗΝΕΑ

Τρύφ

ων

Σαμα

ράς

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

89

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

88

ΟΜΙΝΩΣ ΒΟΛΑΝΑΚΗΣ ήταν ιδιαίτερα χαρισματικό καιιδιαίτερα πολύπλευρο και ταλαντούχο άτομο Δεν τονγνώρισα στα νιάτα του Ο Αλεξανδράκης πάντα μου έλε-

γε πως υπήρξε καλλονή ανδρός Έζησε χρόνια στην Αγγλία καιστην Αμερική Διέπρεψε αγαπήθηκε άφησε τη σφραγίδα τουκαι έχω την τιμή να πω πως εγώ τον ξαναέφερα στην Ελλάδα το1974 αμέσως μετά τη μεταπολίτευση έχοντας περάσει μήνεςστο τηλέφωνο προσπαθώντας να τον εντοπίσω κάθε φορά ndashέμε-νε τότε στην Αμερικήndash για να τον πείσω τελικά να έρθει να μαςσκηνοθετήσει τη laquoΔίκη των Φακέλλωνraquo του Berrigan ένα πολι-τικό ντοκουμέντο της σύγχρονης Αμερικής που μας ανέβασεστο θέατρο Σινεάκ της οδού Πανεπιστημίου με τη συνεργασίατου Διονύση Φωτόπουλου Μια παράσταση που είχε τρομερήεμπορική αλλά και καλλιτεχνική επιτυχία

Στην αρχή δεν είχα laquoεπαφήraquo μαζί του Δεν μπορούσα να τουέχω εμπιστοσύνη Έλεγα στον εαυτό μου laquoΕίναι ιδιαίτερη περί-πτωση μην τον κρίνεις με τα μέτρα και τα σταθμά που κρίνο-νται οι κοινοί θνητοίraquo

Μοιραία οι άνθρωποι με τις πολύ μεγάλες αρετές τα πολύ με-γάλα ταλέντα έχουν και ανάλογα ελαττώματα Μην ψάχνουμελοιπόν το γιατί μπορούν να κάνουν κάποια αχαρακτήρισταπράγματα Απλούστατα γιατί μπορούν και κάνουν και άλλα πουεμείς δεν μπορούμε

Όταν μου έδωσε ο Μίνως να διαβάσω το έργο διαπίστωσα ότιόλοι οι ρόλοι και οι δώδεκα αν θυμάμαι καλά ήταν αντρικοίΘαυμάσιοι αντρικοί ρόλοι Οι γυναικείες παρουσίες δεν ήταν πα-ρά τρεις καρατερίστικες laquoπινελιέςraquo αν και για να ακριβολογήσωπρέπει να μεταχειριστώ τη λέξη laquoτσόνταraquo Του λέω laquoΔεν κατα-λαβαίνω εγώ τι θα παίξωraquo Μου λέει laquoΌποιον ρόλο θέλειςraquoΛέω laquoΜα οι ρόλοι είναι αντρικοίraquo Μου λέει laquoΜη σε απασχο-λεί διάλεξε όποιον ρόλο σου αρέσει και θα τον κάνω γυναικείοraquoΔιάλεξα τον κατά τη γνώμη μου ωραιότερο Μου είπε πως θα τονέκανε γυναικείο και τελικά έφερε στον θίασο τον Φαίδωνα Γεωρ-γίτση που έπαιξε τον ρόλο Υπήρχε ένας πρωταγωνιστικός ήρω-ας στο έργο ndashκατά τη γνώμη μου γραμμένος για τον Αλεξανδρά-κηndash αλλά τελικά φώναξε απrsquo τη Θεσσαλονίκη τον Αλέκο Πέτσοο οποίος έπαιξε τον ρόλο και ο Αλέκος Αλεξανδράκης έπαιξε τοναδερφό του Πέτσου Εγώ έπαιξα τις τρεις laquoτσόντεςraquo και ο Μίνως

Μίνως Βολανάκης Είχε πει laquoΤέσσερις ελληνικές λέξεις δεν μεταφράζονται σε καμίαγλώσσα φθόνος μεράκι κέφι φιλότιμοraquo

Ντίμ

ης Α

ργυρ

όπου

λος

Foto

Pre

ss

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

91

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

90 απλώς μου είπε laquoΝομίζω πως είναι πολύ καλή ιδέα γιατί έχω

μάθει πως έχεις μεγάλη ευκολία στο να φτιάχνεις ldquoτύπουςrdquoraquo Πε-ρίμενα ώρες καθισμένη σrsquo έναν πάγκο ως κατηγορούμενη για ναπω μια φράση Μια μέρα με πήρε ο ύπνος επί σκηνής Δεν ξέ-ρω αν έχει ξανασυμβεί αυτό σε ηθοποιό Ξύπνησα κατα-τρομαγμένη απrsquo τα γέλια του κοινού ευτυχώς γελούσαν γιατί εί-χε εισβάλει στη σκηνή ο σκύλος του ηθοποιού Ανδρέα Φιλιππί-δη που είχε προφανώς ξεχάσει να κλείσει καλά την πόρτα τουκαμαρινιού του

Μια μέρα πριν ανέβει laquoΗ Δίκη των Φακέλλωνraquo είχα ραντεβούστις δύο το μεσημέρι με τον Μίνω στο laquoΕλληνικόraquo ndashτότε ζαχαρο-πλαστείοndash στην Πλατεία Κολωνακίου

Την ώρα που ανεβαίνω την Κριεζώτου βλέπω τον δημοσιογρά-φο Γιώργο Πηλιχό που πάντα μου έδειχνε ιδιαίτερη αδυναμίακαι μου λέει laquoΓια πρόσεχε τον Βολανάκη Σε δουλεύει κανονι-κά Ετοιμάζεται να ανεβάσει τον ldquoΒυσσινόκηποrdquo με τη Λαμπέτηκαι τον Παπαμιχαήλ πριν απrsquo τη δική σας πρεμιέραraquo ΘόλωσαΜrsquo έπνιξε το άδικο Ένα καλοκαίρι ολόκληρο στα τηλέφωνα τηνίδια στιγμή που ο Αλεξανδράκης ήταν στην πισίνα και μrsquo έλεγεψώνιο που έχανα τα μπάνια μου νομίζοντας πως μπορούσα ναlaquoεξασφαλίσωraquo έναν Βολανάκη που απλώς δεν laquoεξασφαλίζε-ταιraquo

Όταν ήρθε ο Μίνως στο ραντεβού μας ήμουν έξαλλη Του εί-πα laquoΞέρω πως με κοροϊδεύεις Ετοιμάζεις δουλειά με τηΛαμπέτη χωρίς να το ξέρω Αλλά εγώ κανόνισα το ταξίδι σου ταεισιτήριά σου εγώ σε έφερα πίσω στην Ελλάδα και θεωρώ ότι δι-καιούμαι την αποκλειστικότητά σου τουλάχιστον όσον αφοράτην έναρξη της δικής μας παράστασης Δεν μου έδωσες τον ρό-λο που μου υποσχέθηκες δεν έδωσες στον Αλεξανδράκη τονπρωταγωνιστικό ρόλο εξήγησέ μου εδώ και τώρα τι παιχνίδι παί-ζειςraquo Η απάντησή του ήταν laquoΧμ χμ είσαι μια πολύ έξυπνηκαι πονηρή κυρία μόνο που δεν κοροϊδεύω εσένα κοροϊδεύωκάποια άλλη Και σύντομα θα το διαπιστώσειςraquo Γελούσε κάτωαπrsquo τα μουστάκια του Αισθανόμουνα πως δεν μπορούσα να ταβγάλω πέρα μαζί του Ήταν πολυδιάστατος και υπερτερούσε απόκάθε άποψη θέση μυαλό γνώση πείρα ίντριγκα και βάλε

Τελικά η δική μας παράσταση έσκισε Ανέβηκε αν δεν κάνωλάθος συγχρόνως με τον laquoΒυσσινόκηποraquo Ο laquoΒυσσινόκηποςraquo

Από τη laquoΔίκη των Φακέλλωνraquo του Daniel Berrigan Θέατρο Σινεάκ 1974 Ο Αλέκοςκαι εγώ

Stud

io (

Δέλ

τα)

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

92

θεωρήθηκε αποτυχία Φαίνεται πως ο Παπαμιχαήλ ήτανεξαιρετικός αλλά με τη Λαμπέτη δεν τα πήγε ο Μίνως κα-λά Και ήταν μια εποχή ιδιαίτερα δύσκολη για την Έλλη ηεποχή που της είχαν πάρει τη Λίζα τη μικρή θετή κόρητης και η Έλλη ήταν κυριολεκτικά σε απόγνωση

Αυτή ήταν η πρώτη ατυχής ως προς τις σχέσεις μας συ-νεργασία μου μrsquo αυτόν που αργότερα έγινε ο πιο δικός μουάνθρωπος στο θέατρο

Η δεύτερη συνεργασία μου με τον Μίνω ήταν στο θέατροΚάππα το 1977 τρία χρόνια μετά τη laquoΔίκη των Φακέλ-λωνraquo Ανεβάσαμε την laquoΕπιστροφήraquo του Πίντερ σε δική τουμετάφραση και σκηνοθεσία και με σκηνικά του laquoμάγουraquoΔιονύση Φωτόπουλου Ήταν μια παράσταση που άφησειστορία στο θέατρο από καλλιτεχνικής πλευράς Μια παρά-

Από την laquoΕπιστροφήraquo του Χάρολντ Πίντερ Εδώ με τον Βασίλη Διαμαντόπουλο στοθέατρο Κάππα 1977

laquoΗ Επιστροφήraquo του Χάρολντ Πίντερ Θέατρο Κάππα 1977 ΑλεξανδράκηςΜοσχίδης Σιώπης Γαληνέα Διαμαντόπουλος Κούρκουλος

Stud

io (

Δέλ

τα)

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

93

Stud

io (

Δέλ

τα)

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

95σταση για την οποία η Λαμπέτη δήλωσε δημόσια laquoΠηγαίνετε να

δείτε τι σημαίνει Δημιουργίαraquo Μια παράσταση-σταθμός που πι-στεύω ndashεδώ δεν χωράνε σεμνοτυφίεςndash πως τιμά το ελληνικό θέ-ατρο Τους ρόλους μοιραστήκαμε ο Αλεξανδράκης ο Κούρκου-λος ο Διαμαντόπουλος ο Μοσχίδης ο Σιώπης κι εγώ

Ο Μίνως υπερασπίστηκε την παράσταση με νύχια με δόντιακαι με ψυχή Ήταν ακραίες οι καταστάσεις του έργου του Πί-ντερ τολμηρότατες γιατί δεν απευθύνονταν σε ένα καθαράαστικό κοινό Ένα τέτοιο κοινό ασφαλώς ήταν δύσκολο να δεχτείότι αυτή η μοναδική γυναίκα του έργου που έρχεται να εγκατα-σταθεί στο σπίτι του πεθερού της και παίρνει τη θέση της γυναί-κας του που έχει πεθάνει θα ικανοποιεί σεξουαλικά όλη την οι-κογένεια λειτουργώντας ως σύμβολο laquoΓυναίκαraquo Με σταμάτα-γαν κυρίες στον δρόμο και μου έλεγαν laquoΝτροπή σας κυρία Γα-ληνέα ήρθαμε απrsquo το Κολωνάκι στην Κυψέλη να σας δούμε καισεις μας κάνατε ρεζίλι Δεν το περιμέναμε από σας Σας είχαμεκαι για πρότυποraquo

Δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου την ερμηνεία του Αλεξαν-δράκη συγκλονιστικός Δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου τηνερμηνεία του Κούρκουλου επικίνδυνος πέρα από τα θεατρικάόρια Την ερμηνεία του Διαμαντόπουλου αυτού του ιερού τέρα-τος Την ερμηνεία του Μοσχίδη μοναδική Τη φωτογραφία αυ-τής της παράστασης την έχω σε κορνίζα στο υπνοδωμάτιό μουΟι άλλες φωτογραφίες που έχω στο υπνοδωμάτιό μου είναι τωντριών παιδιών μου

Αυτή ήταν η δεύτερη συνεργασία μου με τον Μίνω Εκεί είχαμεστιγμές που αγγίξαμε ο ένας τον άλλο Είχε πει laquoΕύχομαι μια μέ-ρα όλη η κοινωνία να είναι σαν αυτή τη γυναίκα τη Ρουθraquo ndashέτσιμε έλεγανndash laquoμια ευτυχισμένη σχιζοφρενήςraquo Το είπε στο τέλοςμιας παράστασης από σκηνής στο κοινό και στους δημοσιογρά-φους Όρμησαν στη σκηνή να τον φάνε Ουδόλως τον ενδιέφερε

Η τρίτη φορά που συνεργάστηκα με τον Μίνω Βολανάκη ήτανστο θέατρο Ιλίσια στον laquoΧορό του Θανάτουraquo του Στρίντμπεργκσε μετάφραση και σκηνοθεσία δική του κοστούμια της διά-σημης αγγλίδας ενδυματολόγου Yolanda Zonnabend και σκηνι-κά πάντα του laquoμάγουraquo Διονύση Φωτόπουλου ndash ένα θείο σκηνικότου Διονύση δεν ήθελα να πάω στο σπίτι μου δεν ήθελα να φύ-

laquoΟ Χορός του Θανάτουraquo του Αύγουστου Στρίντμπεργκ Θέατρο Ιλίσια 1996-97Alice laquoΚαι το μαρτύριο συνεχίζεται Υπάρχει τέλος Υπάρχει ελπίδαraquo

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

94

Stud

io (

Δέλ

τα)

γω από κει μέσα Ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ ένας σπουδαίοςlaquoΣτρατηγόςraquo τι σπουδαίος ηθοποιός ποτέ δεν θα τον ξεχάσωΤον laquoΞάδερφο Κουρτraquo έπαιζε ο Χρυσικάκος

Άλλη μια παράσταση που δεν θα ξεχάσω στη ζωή μου Είμαιπερήφανη γιrsquo αυτό το θεατρικό επίτευγμα Νομίζω πως ότανέχεις παίξει τον laquoΧορό του Θανάτουraquo του Στρίντμπεργκ μrsquo έναντόσο φωτισμένο σκηνοθέτη και έναν τόσο ταλαντούχο και πανέ-ξυπνο ηθοποιό όπως τον Παπαμιχαήλ δεν χρειάζεται πια ναπαίξεις τίποτrsquo άλλο Έχει επέλθει η ολοκλήρωση Και δεν ήτανμόνο καλλιτεχνική ολοκλήρωση Γιατί εκείνη την εποχή ndashαναφέ-ρομαι στο 1996ndash δώσαμε 250 παραστάσεις με τον laquoΧορό του Θα-νάτουraquo πράγμα που δεν έχει ξαναγίνει στα χρονικά με έργο τουΣτρίντμπεργκ

Εκείνη την εποχή λοιπόν ήμουνα μόνη στη ζωή μου Για ένα με-γάλο διάστημα κανείς δεν με περίμενε έξω απrsquo το θέατρο κι αυτόγια μένα ήταν μεγάλη ευτυχία γιατί μπόρεσα να δοθώ μrsquo όλη μουτην ψυχή στον Μίνω Του έδωσα και μου έδωσε Και η πνευματι-

κή μας σχέση ήταν μοναδική Συνοδευόταν μάλιστα από πολλέςμικροκακίες που του έλεγα εγώ (χωρίς κακία όμως) για διάφορουςτου χώρου μας Εκείνος διασκέδαζε πολύ μαζί μου αλλά ποτέ δενέλεγε κακό για κανέναν Τρελαινόταν όμως να μrsquo ακούει Ώρες κα-θόμασταν όρθιοι μπροστά στο τυροπιτάδικο έξω απrsquo το laquoΙλίσιαraquo καισχολιάζαμε Τα βράδια ndashπολλές φορές με τον Γιωργάκη τον Αντώ-νη και τον Αίανταndash πηγαίναμε σε διάφορα μέρη που του άρεσαν

Ο Μίνως ερχόταν πάντα πρώτος στην πρόβα με το γνωστό αρ-γό του βήμα και τα βιβλία του υπό μάλης πάντα σε καλή διάθε-ση Είχε πάντα την ανάγκη να διηγείται διάφορα πράγματα καιγεγονότα μέσrsquo απrsquo τα οποία έβγαινε μια στάση ζωής που έδινεδιάσταση στους δικούς μας ρόλους Ήταν ευτυχισμένος άνθρω-πος ο Μίνως Πλήρης αυτάρκης δυνατός αισιόδοξος καλόςεπικίνδυνος απρόβλεπτος γοητευτικός Αχ Μίνω μου πόσοέντονα σε θυμάμαι και πόσο σrsquo ευχαριστώ Είχε τις γάτες του ταβιβλία του και με τη γοητεία του εξασφάλιζε την αποκλειστικό-τητα όσων ανθρώπων τον αφορούσαν συναισθηματικά

laquoΟ Χορός του Θανάτουraquo Δημήτρης Παπαμιχαήλ Τάκης Χρυσικάκος και ΝόνικαΓαληνέα Σκηνοθεσία Μίνωος Βολανάκη και σκηνικά Διονύση Φωτόπουλου Η τε-λευταία δουλειά στο laquoΙλίσιαraquo 1996-97

laquoΟ Χορός του Θανάτουraquo του Αύγουστου Στρίντμπεργκ Θέατρο Ιλίσια 1996-97

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

97

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

96

Stud

io (

Δέλ

τα)

Stud

io (

Δέλ

τα)

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

99

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

98 Πίστευε πολύ στο ταλέντο μου Μου έλεγε πράγματα που τώ-

ρα δεν υπάρχει λόγος να τα πω Επέμενε όμως διαρκώς laquoΘέλωνα κάνεις κι άλλαraquo laquoΈχεις ακόμα πολλά να δώσειςraquo laquoΔεν έχειςδώσει αυτά που μπορείςraquo laquoΛίγο ακόμα λίγο ακόμαraquo Και επέμε-νε γιατί εγώ όλο του έλεγα ότι είχα κουραστεί και ότι ήθελα νατα παρατήσω

Τελευταία φορά συνεργαστήκαμε στη Μικρή Επίδαυρο στηlaquoΣονάτα του Σεληνόφωτοςraquo (στον ρόλο laquoΗ Γυναίκα με τα Μαύ-ραraquo) του Γιάννη Ρίτσου Σε σχέση μrsquo αυτή την παράσταση έγινεκάτι φοβερό που θέλω να το διηγηθώ Ήταν η εποχή που η Αλί-κη Βουγιουκλάκη έφευγε απrsquo τη ζωή Ήμασταν δίπλα της σrsquoένα δωμάτιο του νοσοκομείου περιμένοντας το τέλος Ανάμεσαστους φίλους της ήταν ο Σταμάτης Φασουλής Η Αλίκη οΣταμάτης κι εγώ είχαμε περάσει πολύ ωραίες στιγμές μοναδι-κές τουλάχιστον από γέλια Του Σταμάτη του είχα και του έχωαδυναμία και ίσως το ότι άθελά μου του φέρθηκα ανέντιμα κά-νει αυτή την αδυναμία ακόμα πιο μεγάλη Μου λέει πως μrsquo έχεισυγχωρέσει Το ελπίζω

Λοιπόν εκεί στην Αλίκη λέω στον Σταμάτη laquoΜου κάνουνπρόταση απrsquo το Μέγαρο Μουσικής να παίξω κάτι στη Μικρή Επί-δαυρο που να έχει όμως και κάποια σχέση με τη μουσική Τι ναπαίξωraquo Σκέφθηκε λίγο και αμέσως μου είπε laquoΤη ldquoΣονάτα τουΣεληνόφωτοςrdquo του Ρίτσουraquo

Πήρα το κείμενο του Ρίτσου και πήγα να κάνω πρόβα στονlaquoΧορό του Θανάτουraquo Αφήνω τrsquo αυτοκίνητο το βιβλιαράκι τουΡίτσου μού πέφτει απrsquo τα χέρια κάνω να το μαζέψω και βλέπωμπροστά μου τον Μίνω που σκύβει και προλαβαίνει να πιάσειτο βιβλίο Μου λέει laquoΈχω πάθος μrsquo αυτό το έργο Πρόκειται νατο παίξειςraquo Λέω laquoΝαι μου έκαναν πρόταση για τη Μικρή Επί-δαυροraquo Μου ανταπαντάει αμέσως laquoΘα σrsquo το κάνω εγώ αυτόraquo

Τα rsquoχασα Δεν ήξερα τι να του πω Δεν είχα το κουράγιο να τουπω την αλήθεια Το βράδυ θα έτρωγε στο σπίτι ο Σταμάτης για-τί συζητούσαμε να ανεβάσουμε το έργο του Εντουάρντο ντε Φι-λίππο laquoΣάββατο ndash Κυριακή ndash Δευτέραraquo Όταν του είπα τι έγινεμε τον Βολανάκη και πως δεν τόλμησα να του πω πως laquoη ιδέαήταν δική σου κι ότι ασφαλώς εσύ έπρεπε να το σκηνοθετήσειςraquoο Φασουλής φοβερά συγκρατημένος δεν έδειξε τίποτα Σε λίγοείπε πως δεν αισθανόταν καλά και έφυγε Την άλλη μέρα μιλή-

Η γυναίκα με τα μαύρα laquoΆφησε με νάρθω μαζί σου Τι φεγγάρι απόψεraquoΑπό τη laquoΣονάτα του Σεληνόφωτοςraquo του Γιάννη Ρίτσου Μικρή Επίδαυρος 1997 Ευτυ-χισμένες μέρες μαζί με τον Μίνω Βολανάκη

Τρύφ

ων

Σαμα

ράς

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

101

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

100 σαμε στο τηλέφωνο και μου είπε πως δεν μου έδωσε την ιδέα για

να τη σκηνοθετήσει άλλος Μου είπε επίσης πως έπρεπε επει-γόντως να καταφύγει σε Λεξοτανίλ και απλούστατα δεν μου ξα-νάδωσε σημεία ζωής Εξαφανίστηκε Είχε απόλυτο δίκιο

laquoΗ Σονάτα του Σεληνόφωτοςraquo είχε μεγάλη επιτυχία στη ΜικρήΕπίδαυρο Θυμάμαι όταν κάναμε πρόβες στον χώρο της Επι-δαύρου είπα κάποια στιγμή στον Μίνω laquoΦοβάμαι τόσο πολύπου πονάω ολόκληρηraquo Και μου είπε το εξής αμίμητο laquoΟ έναςπόνος εξουδετερώνει τον άλλο Γιrsquo αυτό τσίμπα το μπούτι σου μεόλη σου τη δύναμηraquo Όπερ και έπραξα Έδωσα δύο παραστάσειςndash Παρασκευή και Σάββατο ως είθισται Ο Ρίτσος ήταν για μέναμια αποκάλυψη Από τότε είναι πάντα ριζωμένος μέσα στην ψυ-χή μου Αλλά για πολύ καιρό μετά την παράσταση είχα μια πικρήγεύση κάπου μέσα μου χωρίς να μπορώ ακριβώς να την εντοπί-σω

Ήταν η τελευταία φορά που συνεργάστηκα με τον Μίνω Βρι-σκόμασταν οι δυο μας στην οδό Ομήρου στα σκαλάκια σε ένακαφέ-ζαχαροπλαστείο σαν παράνομο ζευγαράκι κάτι που ασφα-λώς δεν ήμασταν αλλά ταυτόχρονα ήμασταν με άλλη έννοια για-τί και στους δυο μας άρεσε η παρανομία

Με ξύπνησαν ένα βράδυ τα αγόρια της παρέας Ο Γιωργάκηςέκλαιγε Άκουσα να μου λέει laquoΚυρία Νόνικα ο Μίνως πέθανεΣας παίρνω για να σας πω πως πρέπει να έρθετε να πιστοποιή-σετε τον θάνατό τουraquo Δεν άντεχα να πάω Πήγε ο Παπαμιχαήλ

Ακολούθησα την κηδεία του Και δύο φορές τον laquoεπισκέφτη-καraquo στην τελευταία του κατοικία Χάρηκα πάρα πολύ όταν είδαότι είχε συντροφιά τον Ξυλούρη και την Μπέλλου

Ντίν

ος Δ

ιαμα

ντόπ

ουλο

ς

• B06_07GALINEApdf

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

89

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

88

ΟΜΙΝΩΣ ΒΟΛΑΝΑΚΗΣ ήταν ιδιαίτερα χαρισματικό καιιδιαίτερα πολύπλευρο και ταλαντούχο άτομο Δεν τονγνώρισα στα νιάτα του Ο Αλεξανδράκης πάντα μου έλε-

γε πως υπήρξε καλλονή ανδρός Έζησε χρόνια στην Αγγλία καιστην Αμερική Διέπρεψε αγαπήθηκε άφησε τη σφραγίδα τουκαι έχω την τιμή να πω πως εγώ τον ξαναέφερα στην Ελλάδα το1974 αμέσως μετά τη μεταπολίτευση έχοντας περάσει μήνεςστο τηλέφωνο προσπαθώντας να τον εντοπίσω κάθε φορά ndashέμε-νε τότε στην Αμερικήndash για να τον πείσω τελικά να έρθει να μαςσκηνοθετήσει τη laquoΔίκη των Φακέλλωνraquo του Berrigan ένα πολι-τικό ντοκουμέντο της σύγχρονης Αμερικής που μας ανέβασεστο θέατρο Σινεάκ της οδού Πανεπιστημίου με τη συνεργασίατου Διονύση Φωτόπουλου Μια παράσταση που είχε τρομερήεμπορική αλλά και καλλιτεχνική επιτυχία

Στην αρχή δεν είχα laquoεπαφήraquo μαζί του Δεν μπορούσα να τουέχω εμπιστοσύνη Έλεγα στον εαυτό μου laquoΕίναι ιδιαίτερη περί-πτωση μην τον κρίνεις με τα μέτρα και τα σταθμά που κρίνο-νται οι κοινοί θνητοίraquo

Μοιραία οι άνθρωποι με τις πολύ μεγάλες αρετές τα πολύ με-γάλα ταλέντα έχουν και ανάλογα ελαττώματα Μην ψάχνουμελοιπόν το γιατί μπορούν να κάνουν κάποια αχαρακτήρισταπράγματα Απλούστατα γιατί μπορούν και κάνουν και άλλα πουεμείς δεν μπορούμε

Όταν μου έδωσε ο Μίνως να διαβάσω το έργο διαπίστωσα ότιόλοι οι ρόλοι και οι δώδεκα αν θυμάμαι καλά ήταν αντρικοίΘαυμάσιοι αντρικοί ρόλοι Οι γυναικείες παρουσίες δεν ήταν πα-ρά τρεις καρατερίστικες laquoπινελιέςraquo αν και για να ακριβολογήσωπρέπει να μεταχειριστώ τη λέξη laquoτσόνταraquo Του λέω laquoΔεν κατα-λαβαίνω εγώ τι θα παίξωraquo Μου λέει laquoΌποιον ρόλο θέλειςraquoΛέω laquoΜα οι ρόλοι είναι αντρικοίraquo Μου λέει laquoΜη σε απασχο-λεί διάλεξε όποιον ρόλο σου αρέσει και θα τον κάνω γυναικείοraquoΔιάλεξα τον κατά τη γνώμη μου ωραιότερο Μου είπε πως θα τονέκανε γυναικείο και τελικά έφερε στον θίασο τον Φαίδωνα Γεωρ-γίτση που έπαιξε τον ρόλο Υπήρχε ένας πρωταγωνιστικός ήρω-ας στο έργο ndashκατά τη γνώμη μου γραμμένος για τον Αλεξανδρά-κηndash αλλά τελικά φώναξε απrsquo τη Θεσσαλονίκη τον Αλέκο Πέτσοο οποίος έπαιξε τον ρόλο και ο Αλέκος Αλεξανδράκης έπαιξε τοναδερφό του Πέτσου Εγώ έπαιξα τις τρεις laquoτσόντεςraquo και ο Μίνως

Μίνως Βολανάκης Είχε πει laquoΤέσσερις ελληνικές λέξεις δεν μεταφράζονται σε καμίαγλώσσα φθόνος μεράκι κέφι φιλότιμοraquo

Ντίμ

ης Α

ργυρ

όπου

λος

Foto

Pre

ss

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

91

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

90 απλώς μου είπε laquoΝομίζω πως είναι πολύ καλή ιδέα γιατί έχω

μάθει πως έχεις μεγάλη ευκολία στο να φτιάχνεις ldquoτύπουςrdquoraquo Πε-ρίμενα ώρες καθισμένη σrsquo έναν πάγκο ως κατηγορούμενη για ναπω μια φράση Μια μέρα με πήρε ο ύπνος επί σκηνής Δεν ξέ-ρω αν έχει ξανασυμβεί αυτό σε ηθοποιό Ξύπνησα κατα-τρομαγμένη απrsquo τα γέλια του κοινού ευτυχώς γελούσαν γιατί εί-χε εισβάλει στη σκηνή ο σκύλος του ηθοποιού Ανδρέα Φιλιππί-δη που είχε προφανώς ξεχάσει να κλείσει καλά την πόρτα τουκαμαρινιού του

Μια μέρα πριν ανέβει laquoΗ Δίκη των Φακέλλωνraquo είχα ραντεβούστις δύο το μεσημέρι με τον Μίνω στο laquoΕλληνικόraquo ndashτότε ζαχαρο-πλαστείοndash στην Πλατεία Κολωνακίου

Την ώρα που ανεβαίνω την Κριεζώτου βλέπω τον δημοσιογρά-φο Γιώργο Πηλιχό που πάντα μου έδειχνε ιδιαίτερη αδυναμίακαι μου λέει laquoΓια πρόσεχε τον Βολανάκη Σε δουλεύει κανονι-κά Ετοιμάζεται να ανεβάσει τον ldquoΒυσσινόκηποrdquo με τη Λαμπέτηκαι τον Παπαμιχαήλ πριν απrsquo τη δική σας πρεμιέραraquo ΘόλωσαΜrsquo έπνιξε το άδικο Ένα καλοκαίρι ολόκληρο στα τηλέφωνα τηνίδια στιγμή που ο Αλεξανδράκης ήταν στην πισίνα και μrsquo έλεγεψώνιο που έχανα τα μπάνια μου νομίζοντας πως μπορούσα ναlaquoεξασφαλίσωraquo έναν Βολανάκη που απλώς δεν laquoεξασφαλίζε-ταιraquo

Όταν ήρθε ο Μίνως στο ραντεβού μας ήμουν έξαλλη Του εί-πα laquoΞέρω πως με κοροϊδεύεις Ετοιμάζεις δουλειά με τηΛαμπέτη χωρίς να το ξέρω Αλλά εγώ κανόνισα το ταξίδι σου ταεισιτήριά σου εγώ σε έφερα πίσω στην Ελλάδα και θεωρώ ότι δι-καιούμαι την αποκλειστικότητά σου τουλάχιστον όσον αφοράτην έναρξη της δικής μας παράστασης Δεν μου έδωσες τον ρό-λο που μου υποσχέθηκες δεν έδωσες στον Αλεξανδράκη τονπρωταγωνιστικό ρόλο εξήγησέ μου εδώ και τώρα τι παιχνίδι παί-ζειςraquo Η απάντησή του ήταν laquoΧμ χμ είσαι μια πολύ έξυπνηκαι πονηρή κυρία μόνο που δεν κοροϊδεύω εσένα κοροϊδεύωκάποια άλλη Και σύντομα θα το διαπιστώσειςraquo Γελούσε κάτωαπrsquo τα μουστάκια του Αισθανόμουνα πως δεν μπορούσα να ταβγάλω πέρα μαζί του Ήταν πολυδιάστατος και υπερτερούσε απόκάθε άποψη θέση μυαλό γνώση πείρα ίντριγκα και βάλε

Τελικά η δική μας παράσταση έσκισε Ανέβηκε αν δεν κάνωλάθος συγχρόνως με τον laquoΒυσσινόκηποraquo Ο laquoΒυσσινόκηποςraquo

Από τη laquoΔίκη των Φακέλλωνraquo του Daniel Berrigan Θέατρο Σινεάκ 1974 Ο Αλέκοςκαι εγώ

Stud

io (

Δέλ

τα)

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

92

θεωρήθηκε αποτυχία Φαίνεται πως ο Παπαμιχαήλ ήτανεξαιρετικός αλλά με τη Λαμπέτη δεν τα πήγε ο Μίνως κα-λά Και ήταν μια εποχή ιδιαίτερα δύσκολη για την Έλλη ηεποχή που της είχαν πάρει τη Λίζα τη μικρή θετή κόρητης και η Έλλη ήταν κυριολεκτικά σε απόγνωση

Αυτή ήταν η πρώτη ατυχής ως προς τις σχέσεις μας συ-νεργασία μου μrsquo αυτόν που αργότερα έγινε ο πιο δικός μουάνθρωπος στο θέατρο

Η δεύτερη συνεργασία μου με τον Μίνω ήταν στο θέατροΚάππα το 1977 τρία χρόνια μετά τη laquoΔίκη των Φακέλ-λωνraquo Ανεβάσαμε την laquoΕπιστροφήraquo του Πίντερ σε δική τουμετάφραση και σκηνοθεσία και με σκηνικά του laquoμάγουraquoΔιονύση Φωτόπουλου Ήταν μια παράσταση που άφησειστορία στο θέατρο από καλλιτεχνικής πλευράς Μια παρά-

Από την laquoΕπιστροφήraquo του Χάρολντ Πίντερ Εδώ με τον Βασίλη Διαμαντόπουλο στοθέατρο Κάππα 1977

laquoΗ Επιστροφήraquo του Χάρολντ Πίντερ Θέατρο Κάππα 1977 ΑλεξανδράκηςΜοσχίδης Σιώπης Γαληνέα Διαμαντόπουλος Κούρκουλος

Stud

io (

Δέλ

τα)

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

93

Stud

io (

Δέλ

τα)

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

95σταση για την οποία η Λαμπέτη δήλωσε δημόσια laquoΠηγαίνετε να

δείτε τι σημαίνει Δημιουργίαraquo Μια παράσταση-σταθμός που πι-στεύω ndashεδώ δεν χωράνε σεμνοτυφίεςndash πως τιμά το ελληνικό θέ-ατρο Τους ρόλους μοιραστήκαμε ο Αλεξανδράκης ο Κούρκου-λος ο Διαμαντόπουλος ο Μοσχίδης ο Σιώπης κι εγώ

Ο Μίνως υπερασπίστηκε την παράσταση με νύχια με δόντιακαι με ψυχή Ήταν ακραίες οι καταστάσεις του έργου του Πί-ντερ τολμηρότατες γιατί δεν απευθύνονταν σε ένα καθαράαστικό κοινό Ένα τέτοιο κοινό ασφαλώς ήταν δύσκολο να δεχτείότι αυτή η μοναδική γυναίκα του έργου που έρχεται να εγκατα-σταθεί στο σπίτι του πεθερού της και παίρνει τη θέση της γυναί-κας του που έχει πεθάνει θα ικανοποιεί σεξουαλικά όλη την οι-κογένεια λειτουργώντας ως σύμβολο laquoΓυναίκαraquo Με σταμάτα-γαν κυρίες στον δρόμο και μου έλεγαν laquoΝτροπή σας κυρία Γα-ληνέα ήρθαμε απrsquo το Κολωνάκι στην Κυψέλη να σας δούμε καισεις μας κάνατε ρεζίλι Δεν το περιμέναμε από σας Σας είχαμεκαι για πρότυποraquo

Δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου την ερμηνεία του Αλεξαν-δράκη συγκλονιστικός Δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου τηνερμηνεία του Κούρκουλου επικίνδυνος πέρα από τα θεατρικάόρια Την ερμηνεία του Διαμαντόπουλου αυτού του ιερού τέρα-τος Την ερμηνεία του Μοσχίδη μοναδική Τη φωτογραφία αυ-τής της παράστασης την έχω σε κορνίζα στο υπνοδωμάτιό μουΟι άλλες φωτογραφίες που έχω στο υπνοδωμάτιό μου είναι τωντριών παιδιών μου

Αυτή ήταν η δεύτερη συνεργασία μου με τον Μίνω Εκεί είχαμεστιγμές που αγγίξαμε ο ένας τον άλλο Είχε πει laquoΕύχομαι μια μέ-ρα όλη η κοινωνία να είναι σαν αυτή τη γυναίκα τη Ρουθraquo ndashέτσιμε έλεγανndash laquoμια ευτυχισμένη σχιζοφρενήςraquo Το είπε στο τέλοςμιας παράστασης από σκηνής στο κοινό και στους δημοσιογρά-φους Όρμησαν στη σκηνή να τον φάνε Ουδόλως τον ενδιέφερε

Η τρίτη φορά που συνεργάστηκα με τον Μίνω Βολανάκη ήτανστο θέατρο Ιλίσια στον laquoΧορό του Θανάτουraquo του Στρίντμπεργκσε μετάφραση και σκηνοθεσία δική του κοστούμια της διά-σημης αγγλίδας ενδυματολόγου Yolanda Zonnabend και σκηνι-κά πάντα του laquoμάγουraquo Διονύση Φωτόπουλου ndash ένα θείο σκηνικότου Διονύση δεν ήθελα να πάω στο σπίτι μου δεν ήθελα να φύ-

laquoΟ Χορός του Θανάτουraquo του Αύγουστου Στρίντμπεργκ Θέατρο Ιλίσια 1996-97Alice laquoΚαι το μαρτύριο συνεχίζεται Υπάρχει τέλος Υπάρχει ελπίδαraquo

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

94

Stud

io (

Δέλ

τα)

γω από κει μέσα Ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ ένας σπουδαίοςlaquoΣτρατηγόςraquo τι σπουδαίος ηθοποιός ποτέ δεν θα τον ξεχάσωΤον laquoΞάδερφο Κουρτraquo έπαιζε ο Χρυσικάκος

Άλλη μια παράσταση που δεν θα ξεχάσω στη ζωή μου Είμαιπερήφανη γιrsquo αυτό το θεατρικό επίτευγμα Νομίζω πως ότανέχεις παίξει τον laquoΧορό του Θανάτουraquo του Στρίντμπεργκ μrsquo έναντόσο φωτισμένο σκηνοθέτη και έναν τόσο ταλαντούχο και πανέ-ξυπνο ηθοποιό όπως τον Παπαμιχαήλ δεν χρειάζεται πια ναπαίξεις τίποτrsquo άλλο Έχει επέλθει η ολοκλήρωση Και δεν ήτανμόνο καλλιτεχνική ολοκλήρωση Γιατί εκείνη την εποχή ndashαναφέ-ρομαι στο 1996ndash δώσαμε 250 παραστάσεις με τον laquoΧορό του Θα-νάτουraquo πράγμα που δεν έχει ξαναγίνει στα χρονικά με έργο τουΣτρίντμπεργκ

Εκείνη την εποχή λοιπόν ήμουνα μόνη στη ζωή μου Για ένα με-γάλο διάστημα κανείς δεν με περίμενε έξω απrsquo το θέατρο κι αυτόγια μένα ήταν μεγάλη ευτυχία γιατί μπόρεσα να δοθώ μrsquo όλη μουτην ψυχή στον Μίνω Του έδωσα και μου έδωσε Και η πνευματι-

κή μας σχέση ήταν μοναδική Συνοδευόταν μάλιστα από πολλέςμικροκακίες που του έλεγα εγώ (χωρίς κακία όμως) για διάφορουςτου χώρου μας Εκείνος διασκέδαζε πολύ μαζί μου αλλά ποτέ δενέλεγε κακό για κανέναν Τρελαινόταν όμως να μrsquo ακούει Ώρες κα-θόμασταν όρθιοι μπροστά στο τυροπιτάδικο έξω απrsquo το laquoΙλίσιαraquo καισχολιάζαμε Τα βράδια ndashπολλές φορές με τον Γιωργάκη τον Αντώ-νη και τον Αίανταndash πηγαίναμε σε διάφορα μέρη που του άρεσαν

Ο Μίνως ερχόταν πάντα πρώτος στην πρόβα με το γνωστό αρ-γό του βήμα και τα βιβλία του υπό μάλης πάντα σε καλή διάθε-ση Είχε πάντα την ανάγκη να διηγείται διάφορα πράγματα καιγεγονότα μέσrsquo απrsquo τα οποία έβγαινε μια στάση ζωής που έδινεδιάσταση στους δικούς μας ρόλους Ήταν ευτυχισμένος άνθρω-πος ο Μίνως Πλήρης αυτάρκης δυνατός αισιόδοξος καλόςεπικίνδυνος απρόβλεπτος γοητευτικός Αχ Μίνω μου πόσοέντονα σε θυμάμαι και πόσο σrsquo ευχαριστώ Είχε τις γάτες του ταβιβλία του και με τη γοητεία του εξασφάλιζε την αποκλειστικό-τητα όσων ανθρώπων τον αφορούσαν συναισθηματικά

laquoΟ Χορός του Θανάτουraquo Δημήτρης Παπαμιχαήλ Τάκης Χρυσικάκος και ΝόνικαΓαληνέα Σκηνοθεσία Μίνωος Βολανάκη και σκηνικά Διονύση Φωτόπουλου Η τε-λευταία δουλειά στο laquoΙλίσιαraquo 1996-97

laquoΟ Χορός του Θανάτουraquo του Αύγουστου Στρίντμπεργκ Θέατρο Ιλίσια 1996-97

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

97

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

96

Stud

io (

Δέλ

τα)

Stud

io (

Δέλ

τα)

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

99

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

98 Πίστευε πολύ στο ταλέντο μου Μου έλεγε πράγματα που τώ-

ρα δεν υπάρχει λόγος να τα πω Επέμενε όμως διαρκώς laquoΘέλωνα κάνεις κι άλλαraquo laquoΈχεις ακόμα πολλά να δώσειςraquo laquoΔεν έχειςδώσει αυτά που μπορείςraquo laquoΛίγο ακόμα λίγο ακόμαraquo Και επέμε-νε γιατί εγώ όλο του έλεγα ότι είχα κουραστεί και ότι ήθελα νατα παρατήσω

Τελευταία φορά συνεργαστήκαμε στη Μικρή Επίδαυρο στηlaquoΣονάτα του Σεληνόφωτοςraquo (στον ρόλο laquoΗ Γυναίκα με τα Μαύ-ραraquo) του Γιάννη Ρίτσου Σε σχέση μrsquo αυτή την παράσταση έγινεκάτι φοβερό που θέλω να το διηγηθώ Ήταν η εποχή που η Αλί-κη Βουγιουκλάκη έφευγε απrsquo τη ζωή Ήμασταν δίπλα της σrsquoένα δωμάτιο του νοσοκομείου περιμένοντας το τέλος Ανάμεσαστους φίλους της ήταν ο Σταμάτης Φασουλής Η Αλίκη οΣταμάτης κι εγώ είχαμε περάσει πολύ ωραίες στιγμές μοναδι-κές τουλάχιστον από γέλια Του Σταμάτη του είχα και του έχωαδυναμία και ίσως το ότι άθελά μου του φέρθηκα ανέντιμα κά-νει αυτή την αδυναμία ακόμα πιο μεγάλη Μου λέει πως μrsquo έχεισυγχωρέσει Το ελπίζω

Λοιπόν εκεί στην Αλίκη λέω στον Σταμάτη laquoΜου κάνουνπρόταση απrsquo το Μέγαρο Μουσικής να παίξω κάτι στη Μικρή Επί-δαυρο που να έχει όμως και κάποια σχέση με τη μουσική Τι ναπαίξωraquo Σκέφθηκε λίγο και αμέσως μου είπε laquoΤη ldquoΣονάτα τουΣεληνόφωτοςrdquo του Ρίτσουraquo

Πήρα το κείμενο του Ρίτσου και πήγα να κάνω πρόβα στονlaquoΧορό του Θανάτουraquo Αφήνω τrsquo αυτοκίνητο το βιβλιαράκι τουΡίτσου μού πέφτει απrsquo τα χέρια κάνω να το μαζέψω και βλέπωμπροστά μου τον Μίνω που σκύβει και προλαβαίνει να πιάσειτο βιβλίο Μου λέει laquoΈχω πάθος μrsquo αυτό το έργο Πρόκειται νατο παίξειςraquo Λέω laquoΝαι μου έκαναν πρόταση για τη Μικρή Επί-δαυροraquo Μου ανταπαντάει αμέσως laquoΘα σrsquo το κάνω εγώ αυτόraquo

Τα rsquoχασα Δεν ήξερα τι να του πω Δεν είχα το κουράγιο να τουπω την αλήθεια Το βράδυ θα έτρωγε στο σπίτι ο Σταμάτης για-τί συζητούσαμε να ανεβάσουμε το έργο του Εντουάρντο ντε Φι-λίππο laquoΣάββατο ndash Κυριακή ndash Δευτέραraquo Όταν του είπα τι έγινεμε τον Βολανάκη και πως δεν τόλμησα να του πω πως laquoη ιδέαήταν δική σου κι ότι ασφαλώς εσύ έπρεπε να το σκηνοθετήσειςraquoο Φασουλής φοβερά συγκρατημένος δεν έδειξε τίποτα Σε λίγοείπε πως δεν αισθανόταν καλά και έφυγε Την άλλη μέρα μιλή-

Η γυναίκα με τα μαύρα laquoΆφησε με νάρθω μαζί σου Τι φεγγάρι απόψεraquoΑπό τη laquoΣονάτα του Σεληνόφωτοςraquo του Γιάννη Ρίτσου Μικρή Επίδαυρος 1997 Ευτυ-χισμένες μέρες μαζί με τον Μίνω Βολανάκη

Τρύφ

ων

Σαμα

ράς

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

101

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

100 σαμε στο τηλέφωνο και μου είπε πως δεν μου έδωσε την ιδέα για

να τη σκηνοθετήσει άλλος Μου είπε επίσης πως έπρεπε επει-γόντως να καταφύγει σε Λεξοτανίλ και απλούστατα δεν μου ξα-νάδωσε σημεία ζωής Εξαφανίστηκε Είχε απόλυτο δίκιο

laquoΗ Σονάτα του Σεληνόφωτοςraquo είχε μεγάλη επιτυχία στη ΜικρήΕπίδαυρο Θυμάμαι όταν κάναμε πρόβες στον χώρο της Επι-δαύρου είπα κάποια στιγμή στον Μίνω laquoΦοβάμαι τόσο πολύπου πονάω ολόκληρηraquo Και μου είπε το εξής αμίμητο laquoΟ έναςπόνος εξουδετερώνει τον άλλο Γιrsquo αυτό τσίμπα το μπούτι σου μεόλη σου τη δύναμηraquo Όπερ και έπραξα Έδωσα δύο παραστάσειςndash Παρασκευή και Σάββατο ως είθισται Ο Ρίτσος ήταν για μέναμια αποκάλυψη Από τότε είναι πάντα ριζωμένος μέσα στην ψυ-χή μου Αλλά για πολύ καιρό μετά την παράσταση είχα μια πικρήγεύση κάπου μέσα μου χωρίς να μπορώ ακριβώς να την εντοπί-σω

Ήταν η τελευταία φορά που συνεργάστηκα με τον Μίνω Βρι-σκόμασταν οι δυο μας στην οδό Ομήρου στα σκαλάκια σε ένακαφέ-ζαχαροπλαστείο σαν παράνομο ζευγαράκι κάτι που ασφα-λώς δεν ήμασταν αλλά ταυτόχρονα ήμασταν με άλλη έννοια για-τί και στους δυο μας άρεσε η παρανομία

Με ξύπνησαν ένα βράδυ τα αγόρια της παρέας Ο Γιωργάκηςέκλαιγε Άκουσα να μου λέει laquoΚυρία Νόνικα ο Μίνως πέθανεΣας παίρνω για να σας πω πως πρέπει να έρθετε να πιστοποιή-σετε τον θάνατό τουraquo Δεν άντεχα να πάω Πήγε ο Παπαμιχαήλ

Ακολούθησα την κηδεία του Και δύο φορές τον laquoεπισκέφτη-καraquo στην τελευταία του κατοικία Χάρηκα πάρα πολύ όταν είδαότι είχε συντροφιά τον Ξυλούρη και την Μπέλλου

Ντίν

ος Δ

ιαμα

ντόπ

ουλο

ς

• B06_07GALINEApdf

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

91

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

90 απλώς μου είπε laquoΝομίζω πως είναι πολύ καλή ιδέα γιατί έχω

μάθει πως έχεις μεγάλη ευκολία στο να φτιάχνεις ldquoτύπουςrdquoraquo Πε-ρίμενα ώρες καθισμένη σrsquo έναν πάγκο ως κατηγορούμενη για ναπω μια φράση Μια μέρα με πήρε ο ύπνος επί σκηνής Δεν ξέ-ρω αν έχει ξανασυμβεί αυτό σε ηθοποιό Ξύπνησα κατα-τρομαγμένη απrsquo τα γέλια του κοινού ευτυχώς γελούσαν γιατί εί-χε εισβάλει στη σκηνή ο σκύλος του ηθοποιού Ανδρέα Φιλιππί-δη που είχε προφανώς ξεχάσει να κλείσει καλά την πόρτα τουκαμαρινιού του

Μια μέρα πριν ανέβει laquoΗ Δίκη των Φακέλλωνraquo είχα ραντεβούστις δύο το μεσημέρι με τον Μίνω στο laquoΕλληνικόraquo ndashτότε ζαχαρο-πλαστείοndash στην Πλατεία Κολωνακίου

Την ώρα που ανεβαίνω την Κριεζώτου βλέπω τον δημοσιογρά-φο Γιώργο Πηλιχό που πάντα μου έδειχνε ιδιαίτερη αδυναμίακαι μου λέει laquoΓια πρόσεχε τον Βολανάκη Σε δουλεύει κανονι-κά Ετοιμάζεται να ανεβάσει τον ldquoΒυσσινόκηποrdquo με τη Λαμπέτηκαι τον Παπαμιχαήλ πριν απrsquo τη δική σας πρεμιέραraquo ΘόλωσαΜrsquo έπνιξε το άδικο Ένα καλοκαίρι ολόκληρο στα τηλέφωνα τηνίδια στιγμή που ο Αλεξανδράκης ήταν στην πισίνα και μrsquo έλεγεψώνιο που έχανα τα μπάνια μου νομίζοντας πως μπορούσα ναlaquoεξασφαλίσωraquo έναν Βολανάκη που απλώς δεν laquoεξασφαλίζε-ταιraquo

Όταν ήρθε ο Μίνως στο ραντεβού μας ήμουν έξαλλη Του εί-πα laquoΞέρω πως με κοροϊδεύεις Ετοιμάζεις δουλειά με τηΛαμπέτη χωρίς να το ξέρω Αλλά εγώ κανόνισα το ταξίδι σου ταεισιτήριά σου εγώ σε έφερα πίσω στην Ελλάδα και θεωρώ ότι δι-καιούμαι την αποκλειστικότητά σου τουλάχιστον όσον αφοράτην έναρξη της δικής μας παράστασης Δεν μου έδωσες τον ρό-λο που μου υποσχέθηκες δεν έδωσες στον Αλεξανδράκη τονπρωταγωνιστικό ρόλο εξήγησέ μου εδώ και τώρα τι παιχνίδι παί-ζειςraquo Η απάντησή του ήταν laquoΧμ χμ είσαι μια πολύ έξυπνηκαι πονηρή κυρία μόνο που δεν κοροϊδεύω εσένα κοροϊδεύωκάποια άλλη Και σύντομα θα το διαπιστώσειςraquo Γελούσε κάτωαπrsquo τα μουστάκια του Αισθανόμουνα πως δεν μπορούσα να ταβγάλω πέρα μαζί του Ήταν πολυδιάστατος και υπερτερούσε απόκάθε άποψη θέση μυαλό γνώση πείρα ίντριγκα και βάλε

Τελικά η δική μας παράσταση έσκισε Ανέβηκε αν δεν κάνωλάθος συγχρόνως με τον laquoΒυσσινόκηποraquo Ο laquoΒυσσινόκηποςraquo

Από τη laquoΔίκη των Φακέλλωνraquo του Daniel Berrigan Θέατρο Σινεάκ 1974 Ο Αλέκοςκαι εγώ

Stud

io (

Δέλ

τα)

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

92

θεωρήθηκε αποτυχία Φαίνεται πως ο Παπαμιχαήλ ήτανεξαιρετικός αλλά με τη Λαμπέτη δεν τα πήγε ο Μίνως κα-λά Και ήταν μια εποχή ιδιαίτερα δύσκολη για την Έλλη ηεποχή που της είχαν πάρει τη Λίζα τη μικρή θετή κόρητης και η Έλλη ήταν κυριολεκτικά σε απόγνωση

Αυτή ήταν η πρώτη ατυχής ως προς τις σχέσεις μας συ-νεργασία μου μrsquo αυτόν που αργότερα έγινε ο πιο δικός μουάνθρωπος στο θέατρο

Η δεύτερη συνεργασία μου με τον Μίνω ήταν στο θέατροΚάππα το 1977 τρία χρόνια μετά τη laquoΔίκη των Φακέλ-λωνraquo Ανεβάσαμε την laquoΕπιστροφήraquo του Πίντερ σε δική τουμετάφραση και σκηνοθεσία και με σκηνικά του laquoμάγουraquoΔιονύση Φωτόπουλου Ήταν μια παράσταση που άφησειστορία στο θέατρο από καλλιτεχνικής πλευράς Μια παρά-

Από την laquoΕπιστροφήraquo του Χάρολντ Πίντερ Εδώ με τον Βασίλη Διαμαντόπουλο στοθέατρο Κάππα 1977

laquoΗ Επιστροφήraquo του Χάρολντ Πίντερ Θέατρο Κάππα 1977 ΑλεξανδράκηςΜοσχίδης Σιώπης Γαληνέα Διαμαντόπουλος Κούρκουλος

Stud

io (

Δέλ

τα)

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

93

Stud

io (

Δέλ

τα)

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

95σταση για την οποία η Λαμπέτη δήλωσε δημόσια laquoΠηγαίνετε να

δείτε τι σημαίνει Δημιουργίαraquo Μια παράσταση-σταθμός που πι-στεύω ndashεδώ δεν χωράνε σεμνοτυφίεςndash πως τιμά το ελληνικό θέ-ατρο Τους ρόλους μοιραστήκαμε ο Αλεξανδράκης ο Κούρκου-λος ο Διαμαντόπουλος ο Μοσχίδης ο Σιώπης κι εγώ

Ο Μίνως υπερασπίστηκε την παράσταση με νύχια με δόντιακαι με ψυχή Ήταν ακραίες οι καταστάσεις του έργου του Πί-ντερ τολμηρότατες γιατί δεν απευθύνονταν σε ένα καθαράαστικό κοινό Ένα τέτοιο κοινό ασφαλώς ήταν δύσκολο να δεχτείότι αυτή η μοναδική γυναίκα του έργου που έρχεται να εγκατα-σταθεί στο σπίτι του πεθερού της και παίρνει τη θέση της γυναί-κας του που έχει πεθάνει θα ικανοποιεί σεξουαλικά όλη την οι-κογένεια λειτουργώντας ως σύμβολο laquoΓυναίκαraquo Με σταμάτα-γαν κυρίες στον δρόμο και μου έλεγαν laquoΝτροπή σας κυρία Γα-ληνέα ήρθαμε απrsquo το Κολωνάκι στην Κυψέλη να σας δούμε καισεις μας κάνατε ρεζίλι Δεν το περιμέναμε από σας Σας είχαμεκαι για πρότυποraquo

Δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου την ερμηνεία του Αλεξαν-δράκη συγκλονιστικός Δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου τηνερμηνεία του Κούρκουλου επικίνδυνος πέρα από τα θεατρικάόρια Την ερμηνεία του Διαμαντόπουλου αυτού του ιερού τέρα-τος Την ερμηνεία του Μοσχίδη μοναδική Τη φωτογραφία αυ-τής της παράστασης την έχω σε κορνίζα στο υπνοδωμάτιό μουΟι άλλες φωτογραφίες που έχω στο υπνοδωμάτιό μου είναι τωντριών παιδιών μου

Αυτή ήταν η δεύτερη συνεργασία μου με τον Μίνω Εκεί είχαμεστιγμές που αγγίξαμε ο ένας τον άλλο Είχε πει laquoΕύχομαι μια μέ-ρα όλη η κοινωνία να είναι σαν αυτή τη γυναίκα τη Ρουθraquo ndashέτσιμε έλεγανndash laquoμια ευτυχισμένη σχιζοφρενήςraquo Το είπε στο τέλοςμιας παράστασης από σκηνής στο κοινό και στους δημοσιογρά-φους Όρμησαν στη σκηνή να τον φάνε Ουδόλως τον ενδιέφερε

Η τρίτη φορά που συνεργάστηκα με τον Μίνω Βολανάκη ήτανστο θέατρο Ιλίσια στον laquoΧορό του Θανάτουraquo του Στρίντμπεργκσε μετάφραση και σκηνοθεσία δική του κοστούμια της διά-σημης αγγλίδας ενδυματολόγου Yolanda Zonnabend και σκηνι-κά πάντα του laquoμάγουraquo Διονύση Φωτόπουλου ndash ένα θείο σκηνικότου Διονύση δεν ήθελα να πάω στο σπίτι μου δεν ήθελα να φύ-

laquoΟ Χορός του Θανάτουraquo του Αύγουστου Στρίντμπεργκ Θέατρο Ιλίσια 1996-97Alice laquoΚαι το μαρτύριο συνεχίζεται Υπάρχει τέλος Υπάρχει ελπίδαraquo

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

94

Stud

io (

Δέλ

τα)

γω από κει μέσα Ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ ένας σπουδαίοςlaquoΣτρατηγόςraquo τι σπουδαίος ηθοποιός ποτέ δεν θα τον ξεχάσωΤον laquoΞάδερφο Κουρτraquo έπαιζε ο Χρυσικάκος

Άλλη μια παράσταση που δεν θα ξεχάσω στη ζωή μου Είμαιπερήφανη γιrsquo αυτό το θεατρικό επίτευγμα Νομίζω πως ότανέχεις παίξει τον laquoΧορό του Θανάτουraquo του Στρίντμπεργκ μrsquo έναντόσο φωτισμένο σκηνοθέτη και έναν τόσο ταλαντούχο και πανέ-ξυπνο ηθοποιό όπως τον Παπαμιχαήλ δεν χρειάζεται πια ναπαίξεις τίποτrsquo άλλο Έχει επέλθει η ολοκλήρωση Και δεν ήτανμόνο καλλιτεχνική ολοκλήρωση Γιατί εκείνη την εποχή ndashαναφέ-ρομαι στο 1996ndash δώσαμε 250 παραστάσεις με τον laquoΧορό του Θα-νάτουraquo πράγμα που δεν έχει ξαναγίνει στα χρονικά με έργο τουΣτρίντμπεργκ

Εκείνη την εποχή λοιπόν ήμουνα μόνη στη ζωή μου Για ένα με-γάλο διάστημα κανείς δεν με περίμενε έξω απrsquo το θέατρο κι αυτόγια μένα ήταν μεγάλη ευτυχία γιατί μπόρεσα να δοθώ μrsquo όλη μουτην ψυχή στον Μίνω Του έδωσα και μου έδωσε Και η πνευματι-

κή μας σχέση ήταν μοναδική Συνοδευόταν μάλιστα από πολλέςμικροκακίες που του έλεγα εγώ (χωρίς κακία όμως) για διάφορουςτου χώρου μας Εκείνος διασκέδαζε πολύ μαζί μου αλλά ποτέ δενέλεγε κακό για κανέναν Τρελαινόταν όμως να μrsquo ακούει Ώρες κα-θόμασταν όρθιοι μπροστά στο τυροπιτάδικο έξω απrsquo το laquoΙλίσιαraquo καισχολιάζαμε Τα βράδια ndashπολλές φορές με τον Γιωργάκη τον Αντώ-νη και τον Αίανταndash πηγαίναμε σε διάφορα μέρη που του άρεσαν

Ο Μίνως ερχόταν πάντα πρώτος στην πρόβα με το γνωστό αρ-γό του βήμα και τα βιβλία του υπό μάλης πάντα σε καλή διάθε-ση Είχε πάντα την ανάγκη να διηγείται διάφορα πράγματα καιγεγονότα μέσrsquo απrsquo τα οποία έβγαινε μια στάση ζωής που έδινεδιάσταση στους δικούς μας ρόλους Ήταν ευτυχισμένος άνθρω-πος ο Μίνως Πλήρης αυτάρκης δυνατός αισιόδοξος καλόςεπικίνδυνος απρόβλεπτος γοητευτικός Αχ Μίνω μου πόσοέντονα σε θυμάμαι και πόσο σrsquo ευχαριστώ Είχε τις γάτες του ταβιβλία του και με τη γοητεία του εξασφάλιζε την αποκλειστικό-τητα όσων ανθρώπων τον αφορούσαν συναισθηματικά

laquoΟ Χορός του Θανάτουraquo Δημήτρης Παπαμιχαήλ Τάκης Χρυσικάκος και ΝόνικαΓαληνέα Σκηνοθεσία Μίνωος Βολανάκη και σκηνικά Διονύση Φωτόπουλου Η τε-λευταία δουλειά στο laquoΙλίσιαraquo 1996-97

laquoΟ Χορός του Θανάτουraquo του Αύγουστου Στρίντμπεργκ Θέατρο Ιλίσια 1996-97

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

97

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

96

Stud

io (

Δέλ

τα)

Stud

io (

Δέλ

τα)

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

99

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

98 Πίστευε πολύ στο ταλέντο μου Μου έλεγε πράγματα που τώ-

ρα δεν υπάρχει λόγος να τα πω Επέμενε όμως διαρκώς laquoΘέλωνα κάνεις κι άλλαraquo laquoΈχεις ακόμα πολλά να δώσειςraquo laquoΔεν έχειςδώσει αυτά που μπορείςraquo laquoΛίγο ακόμα λίγο ακόμαraquo Και επέμε-νε γιατί εγώ όλο του έλεγα ότι είχα κουραστεί και ότι ήθελα νατα παρατήσω

Τελευταία φορά συνεργαστήκαμε στη Μικρή Επίδαυρο στηlaquoΣονάτα του Σεληνόφωτοςraquo (στον ρόλο laquoΗ Γυναίκα με τα Μαύ-ραraquo) του Γιάννη Ρίτσου Σε σχέση μrsquo αυτή την παράσταση έγινεκάτι φοβερό που θέλω να το διηγηθώ Ήταν η εποχή που η Αλί-κη Βουγιουκλάκη έφευγε απrsquo τη ζωή Ήμασταν δίπλα της σrsquoένα δωμάτιο του νοσοκομείου περιμένοντας το τέλος Ανάμεσαστους φίλους της ήταν ο Σταμάτης Φασουλής Η Αλίκη οΣταμάτης κι εγώ είχαμε περάσει πολύ ωραίες στιγμές μοναδι-κές τουλάχιστον από γέλια Του Σταμάτη του είχα και του έχωαδυναμία και ίσως το ότι άθελά μου του φέρθηκα ανέντιμα κά-νει αυτή την αδυναμία ακόμα πιο μεγάλη Μου λέει πως μrsquo έχεισυγχωρέσει Το ελπίζω

Λοιπόν εκεί στην Αλίκη λέω στον Σταμάτη laquoΜου κάνουνπρόταση απrsquo το Μέγαρο Μουσικής να παίξω κάτι στη Μικρή Επί-δαυρο που να έχει όμως και κάποια σχέση με τη μουσική Τι ναπαίξωraquo Σκέφθηκε λίγο και αμέσως μου είπε laquoΤη ldquoΣονάτα τουΣεληνόφωτοςrdquo του Ρίτσουraquo

Πήρα το κείμενο του Ρίτσου και πήγα να κάνω πρόβα στονlaquoΧορό του Θανάτουraquo Αφήνω τrsquo αυτοκίνητο το βιβλιαράκι τουΡίτσου μού πέφτει απrsquo τα χέρια κάνω να το μαζέψω και βλέπωμπροστά μου τον Μίνω που σκύβει και προλαβαίνει να πιάσειτο βιβλίο Μου λέει laquoΈχω πάθος μrsquo αυτό το έργο Πρόκειται νατο παίξειςraquo Λέω laquoΝαι μου έκαναν πρόταση για τη Μικρή Επί-δαυροraquo Μου ανταπαντάει αμέσως laquoΘα σrsquo το κάνω εγώ αυτόraquo

Τα rsquoχασα Δεν ήξερα τι να του πω Δεν είχα το κουράγιο να τουπω την αλήθεια Το βράδυ θα έτρωγε στο σπίτι ο Σταμάτης για-τί συζητούσαμε να ανεβάσουμε το έργο του Εντουάρντο ντε Φι-λίππο laquoΣάββατο ndash Κυριακή ndash Δευτέραraquo Όταν του είπα τι έγινεμε τον Βολανάκη και πως δεν τόλμησα να του πω πως laquoη ιδέαήταν δική σου κι ότι ασφαλώς εσύ έπρεπε να το σκηνοθετήσειςraquoο Φασουλής φοβερά συγκρατημένος δεν έδειξε τίποτα Σε λίγοείπε πως δεν αισθανόταν καλά και έφυγε Την άλλη μέρα μιλή-

Η γυναίκα με τα μαύρα laquoΆφησε με νάρθω μαζί σου Τι φεγγάρι απόψεraquoΑπό τη laquoΣονάτα του Σεληνόφωτοςraquo του Γιάννη Ρίτσου Μικρή Επίδαυρος 1997 Ευτυ-χισμένες μέρες μαζί με τον Μίνω Βολανάκη

Τρύφ

ων

Σαμα

ράς

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

101

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

100 σαμε στο τηλέφωνο και μου είπε πως δεν μου έδωσε την ιδέα για

να τη σκηνοθετήσει άλλος Μου είπε επίσης πως έπρεπε επει-γόντως να καταφύγει σε Λεξοτανίλ και απλούστατα δεν μου ξα-νάδωσε σημεία ζωής Εξαφανίστηκε Είχε απόλυτο δίκιο

laquoΗ Σονάτα του Σεληνόφωτοςraquo είχε μεγάλη επιτυχία στη ΜικρήΕπίδαυρο Θυμάμαι όταν κάναμε πρόβες στον χώρο της Επι-δαύρου είπα κάποια στιγμή στον Μίνω laquoΦοβάμαι τόσο πολύπου πονάω ολόκληρηraquo Και μου είπε το εξής αμίμητο laquoΟ έναςπόνος εξουδετερώνει τον άλλο Γιrsquo αυτό τσίμπα το μπούτι σου μεόλη σου τη δύναμηraquo Όπερ και έπραξα Έδωσα δύο παραστάσειςndash Παρασκευή και Σάββατο ως είθισται Ο Ρίτσος ήταν για μέναμια αποκάλυψη Από τότε είναι πάντα ριζωμένος μέσα στην ψυ-χή μου Αλλά για πολύ καιρό μετά την παράσταση είχα μια πικρήγεύση κάπου μέσα μου χωρίς να μπορώ ακριβώς να την εντοπί-σω

Ήταν η τελευταία φορά που συνεργάστηκα με τον Μίνω Βρι-σκόμασταν οι δυο μας στην οδό Ομήρου στα σκαλάκια σε ένακαφέ-ζαχαροπλαστείο σαν παράνομο ζευγαράκι κάτι που ασφα-λώς δεν ήμασταν αλλά ταυτόχρονα ήμασταν με άλλη έννοια για-τί και στους δυο μας άρεσε η παρανομία

Με ξύπνησαν ένα βράδυ τα αγόρια της παρέας Ο Γιωργάκηςέκλαιγε Άκουσα να μου λέει laquoΚυρία Νόνικα ο Μίνως πέθανεΣας παίρνω για να σας πω πως πρέπει να έρθετε να πιστοποιή-σετε τον θάνατό τουraquo Δεν άντεχα να πάω Πήγε ο Παπαμιχαήλ

Ακολούθησα την κηδεία του Και δύο φορές τον laquoεπισκέφτη-καraquo στην τελευταία του κατοικία Χάρηκα πάρα πολύ όταν είδαότι είχε συντροφιά τον Ξυλούρη και την Μπέλλου

Ντίν

ος Δ

ιαμα

ντόπ

ουλο

ς

• B06_07GALINEApdf

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

92

θεωρήθηκε αποτυχία Φαίνεται πως ο Παπαμιχαήλ ήτανεξαιρετικός αλλά με τη Λαμπέτη δεν τα πήγε ο Μίνως κα-λά Και ήταν μια εποχή ιδιαίτερα δύσκολη για την Έλλη ηεποχή που της είχαν πάρει τη Λίζα τη μικρή θετή κόρητης και η Έλλη ήταν κυριολεκτικά σε απόγνωση

Αυτή ήταν η πρώτη ατυχής ως προς τις σχέσεις μας συ-νεργασία μου μrsquo αυτόν που αργότερα έγινε ο πιο δικός μουάνθρωπος στο θέατρο

Η δεύτερη συνεργασία μου με τον Μίνω ήταν στο θέατροΚάππα το 1977 τρία χρόνια μετά τη laquoΔίκη των Φακέλ-λωνraquo Ανεβάσαμε την laquoΕπιστροφήraquo του Πίντερ σε δική τουμετάφραση και σκηνοθεσία και με σκηνικά του laquoμάγουraquoΔιονύση Φωτόπουλου Ήταν μια παράσταση που άφησειστορία στο θέατρο από καλλιτεχνικής πλευράς Μια παρά-

Από την laquoΕπιστροφήraquo του Χάρολντ Πίντερ Εδώ με τον Βασίλη Διαμαντόπουλο στοθέατρο Κάππα 1977

laquoΗ Επιστροφήraquo του Χάρολντ Πίντερ Θέατρο Κάππα 1977 ΑλεξανδράκηςΜοσχίδης Σιώπης Γαληνέα Διαμαντόπουλος Κούρκουλος

Stud

io (

Δέλ

τα)

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

93

Stud

io (

Δέλ

τα)

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

95σταση για την οποία η Λαμπέτη δήλωσε δημόσια laquoΠηγαίνετε να

δείτε τι σημαίνει Δημιουργίαraquo Μια παράσταση-σταθμός που πι-στεύω ndashεδώ δεν χωράνε σεμνοτυφίεςndash πως τιμά το ελληνικό θέ-ατρο Τους ρόλους μοιραστήκαμε ο Αλεξανδράκης ο Κούρκου-λος ο Διαμαντόπουλος ο Μοσχίδης ο Σιώπης κι εγώ

Ο Μίνως υπερασπίστηκε την παράσταση με νύχια με δόντιακαι με ψυχή Ήταν ακραίες οι καταστάσεις του έργου του Πί-ντερ τολμηρότατες γιατί δεν απευθύνονταν σε ένα καθαράαστικό κοινό Ένα τέτοιο κοινό ασφαλώς ήταν δύσκολο να δεχτείότι αυτή η μοναδική γυναίκα του έργου που έρχεται να εγκατα-σταθεί στο σπίτι του πεθερού της και παίρνει τη θέση της γυναί-κας του που έχει πεθάνει θα ικανοποιεί σεξουαλικά όλη την οι-κογένεια λειτουργώντας ως σύμβολο laquoΓυναίκαraquo Με σταμάτα-γαν κυρίες στον δρόμο και μου έλεγαν laquoΝτροπή σας κυρία Γα-ληνέα ήρθαμε απrsquo το Κολωνάκι στην Κυψέλη να σας δούμε καισεις μας κάνατε ρεζίλι Δεν το περιμέναμε από σας Σας είχαμεκαι για πρότυποraquo

Δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου την ερμηνεία του Αλεξαν-δράκη συγκλονιστικός Δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου τηνερμηνεία του Κούρκουλου επικίνδυνος πέρα από τα θεατρικάόρια Την ερμηνεία του Διαμαντόπουλου αυτού του ιερού τέρα-τος Την ερμηνεία του Μοσχίδη μοναδική Τη φωτογραφία αυ-τής της παράστασης την έχω σε κορνίζα στο υπνοδωμάτιό μουΟι άλλες φωτογραφίες που έχω στο υπνοδωμάτιό μου είναι τωντριών παιδιών μου

Αυτή ήταν η δεύτερη συνεργασία μου με τον Μίνω Εκεί είχαμεστιγμές που αγγίξαμε ο ένας τον άλλο Είχε πει laquoΕύχομαι μια μέ-ρα όλη η κοινωνία να είναι σαν αυτή τη γυναίκα τη Ρουθraquo ndashέτσιμε έλεγανndash laquoμια ευτυχισμένη σχιζοφρενήςraquo Το είπε στο τέλοςμιας παράστασης από σκηνής στο κοινό και στους δημοσιογρά-φους Όρμησαν στη σκηνή να τον φάνε Ουδόλως τον ενδιέφερε

Η τρίτη φορά που συνεργάστηκα με τον Μίνω Βολανάκη ήτανστο θέατρο Ιλίσια στον laquoΧορό του Θανάτουraquo του Στρίντμπεργκσε μετάφραση και σκηνοθεσία δική του κοστούμια της διά-σημης αγγλίδας ενδυματολόγου Yolanda Zonnabend και σκηνι-κά πάντα του laquoμάγουraquo Διονύση Φωτόπουλου ndash ένα θείο σκηνικότου Διονύση δεν ήθελα να πάω στο σπίτι μου δεν ήθελα να φύ-

laquoΟ Χορός του Θανάτουraquo του Αύγουστου Στρίντμπεργκ Θέατρο Ιλίσια 1996-97Alice laquoΚαι το μαρτύριο συνεχίζεται Υπάρχει τέλος Υπάρχει ελπίδαraquo

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

94

Stud

io (

Δέλ

τα)

γω από κει μέσα Ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ ένας σπουδαίοςlaquoΣτρατηγόςraquo τι σπουδαίος ηθοποιός ποτέ δεν θα τον ξεχάσωΤον laquoΞάδερφο Κουρτraquo έπαιζε ο Χρυσικάκος

Άλλη μια παράσταση που δεν θα ξεχάσω στη ζωή μου Είμαιπερήφανη γιrsquo αυτό το θεατρικό επίτευγμα Νομίζω πως ότανέχεις παίξει τον laquoΧορό του Θανάτουraquo του Στρίντμπεργκ μrsquo έναντόσο φωτισμένο σκηνοθέτη και έναν τόσο ταλαντούχο και πανέ-ξυπνο ηθοποιό όπως τον Παπαμιχαήλ δεν χρειάζεται πια ναπαίξεις τίποτrsquo άλλο Έχει επέλθει η ολοκλήρωση Και δεν ήτανμόνο καλλιτεχνική ολοκλήρωση Γιατί εκείνη την εποχή ndashαναφέ-ρομαι στο 1996ndash δώσαμε 250 παραστάσεις με τον laquoΧορό του Θα-νάτουraquo πράγμα που δεν έχει ξαναγίνει στα χρονικά με έργο τουΣτρίντμπεργκ

Εκείνη την εποχή λοιπόν ήμουνα μόνη στη ζωή μου Για ένα με-γάλο διάστημα κανείς δεν με περίμενε έξω απrsquo το θέατρο κι αυτόγια μένα ήταν μεγάλη ευτυχία γιατί μπόρεσα να δοθώ μrsquo όλη μουτην ψυχή στον Μίνω Του έδωσα και μου έδωσε Και η πνευματι-

κή μας σχέση ήταν μοναδική Συνοδευόταν μάλιστα από πολλέςμικροκακίες που του έλεγα εγώ (χωρίς κακία όμως) για διάφορουςτου χώρου μας Εκείνος διασκέδαζε πολύ μαζί μου αλλά ποτέ δενέλεγε κακό για κανέναν Τρελαινόταν όμως να μrsquo ακούει Ώρες κα-θόμασταν όρθιοι μπροστά στο τυροπιτάδικο έξω απrsquo το laquoΙλίσιαraquo καισχολιάζαμε Τα βράδια ndashπολλές φορές με τον Γιωργάκη τον Αντώ-νη και τον Αίανταndash πηγαίναμε σε διάφορα μέρη που του άρεσαν

Ο Μίνως ερχόταν πάντα πρώτος στην πρόβα με το γνωστό αρ-γό του βήμα και τα βιβλία του υπό μάλης πάντα σε καλή διάθε-ση Είχε πάντα την ανάγκη να διηγείται διάφορα πράγματα καιγεγονότα μέσrsquo απrsquo τα οποία έβγαινε μια στάση ζωής που έδινεδιάσταση στους δικούς μας ρόλους Ήταν ευτυχισμένος άνθρω-πος ο Μίνως Πλήρης αυτάρκης δυνατός αισιόδοξος καλόςεπικίνδυνος απρόβλεπτος γοητευτικός Αχ Μίνω μου πόσοέντονα σε θυμάμαι και πόσο σrsquo ευχαριστώ Είχε τις γάτες του ταβιβλία του και με τη γοητεία του εξασφάλιζε την αποκλειστικό-τητα όσων ανθρώπων τον αφορούσαν συναισθηματικά

laquoΟ Χορός του Θανάτουraquo Δημήτρης Παπαμιχαήλ Τάκης Χρυσικάκος και ΝόνικαΓαληνέα Σκηνοθεσία Μίνωος Βολανάκη και σκηνικά Διονύση Φωτόπουλου Η τε-λευταία δουλειά στο laquoΙλίσιαraquo 1996-97

laquoΟ Χορός του Θανάτουraquo του Αύγουστου Στρίντμπεργκ Θέατρο Ιλίσια 1996-97

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

97

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

96

Stud

io (

Δέλ

τα)

Stud

io (

Δέλ

τα)

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

99

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

98 Πίστευε πολύ στο ταλέντο μου Μου έλεγε πράγματα που τώ-

ρα δεν υπάρχει λόγος να τα πω Επέμενε όμως διαρκώς laquoΘέλωνα κάνεις κι άλλαraquo laquoΈχεις ακόμα πολλά να δώσειςraquo laquoΔεν έχειςδώσει αυτά που μπορείςraquo laquoΛίγο ακόμα λίγο ακόμαraquo Και επέμε-νε γιατί εγώ όλο του έλεγα ότι είχα κουραστεί και ότι ήθελα νατα παρατήσω

Τελευταία φορά συνεργαστήκαμε στη Μικρή Επίδαυρο στηlaquoΣονάτα του Σεληνόφωτοςraquo (στον ρόλο laquoΗ Γυναίκα με τα Μαύ-ραraquo) του Γιάννη Ρίτσου Σε σχέση μrsquo αυτή την παράσταση έγινεκάτι φοβερό που θέλω να το διηγηθώ Ήταν η εποχή που η Αλί-κη Βουγιουκλάκη έφευγε απrsquo τη ζωή Ήμασταν δίπλα της σrsquoένα δωμάτιο του νοσοκομείου περιμένοντας το τέλος Ανάμεσαστους φίλους της ήταν ο Σταμάτης Φασουλής Η Αλίκη οΣταμάτης κι εγώ είχαμε περάσει πολύ ωραίες στιγμές μοναδι-κές τουλάχιστον από γέλια Του Σταμάτη του είχα και του έχωαδυναμία και ίσως το ότι άθελά μου του φέρθηκα ανέντιμα κά-νει αυτή την αδυναμία ακόμα πιο μεγάλη Μου λέει πως μrsquo έχεισυγχωρέσει Το ελπίζω

Λοιπόν εκεί στην Αλίκη λέω στον Σταμάτη laquoΜου κάνουνπρόταση απrsquo το Μέγαρο Μουσικής να παίξω κάτι στη Μικρή Επί-δαυρο που να έχει όμως και κάποια σχέση με τη μουσική Τι ναπαίξωraquo Σκέφθηκε λίγο και αμέσως μου είπε laquoΤη ldquoΣονάτα τουΣεληνόφωτοςrdquo του Ρίτσουraquo

Πήρα το κείμενο του Ρίτσου και πήγα να κάνω πρόβα στονlaquoΧορό του Θανάτουraquo Αφήνω τrsquo αυτοκίνητο το βιβλιαράκι τουΡίτσου μού πέφτει απrsquo τα χέρια κάνω να το μαζέψω και βλέπωμπροστά μου τον Μίνω που σκύβει και προλαβαίνει να πιάσειτο βιβλίο Μου λέει laquoΈχω πάθος μrsquo αυτό το έργο Πρόκειται νατο παίξειςraquo Λέω laquoΝαι μου έκαναν πρόταση για τη Μικρή Επί-δαυροraquo Μου ανταπαντάει αμέσως laquoΘα σrsquo το κάνω εγώ αυτόraquo

Τα rsquoχασα Δεν ήξερα τι να του πω Δεν είχα το κουράγιο να τουπω την αλήθεια Το βράδυ θα έτρωγε στο σπίτι ο Σταμάτης για-τί συζητούσαμε να ανεβάσουμε το έργο του Εντουάρντο ντε Φι-λίππο laquoΣάββατο ndash Κυριακή ndash Δευτέραraquo Όταν του είπα τι έγινεμε τον Βολανάκη και πως δεν τόλμησα να του πω πως laquoη ιδέαήταν δική σου κι ότι ασφαλώς εσύ έπρεπε να το σκηνοθετήσειςraquoο Φασουλής φοβερά συγκρατημένος δεν έδειξε τίποτα Σε λίγοείπε πως δεν αισθανόταν καλά και έφυγε Την άλλη μέρα μιλή-

Η γυναίκα με τα μαύρα laquoΆφησε με νάρθω μαζί σου Τι φεγγάρι απόψεraquoΑπό τη laquoΣονάτα του Σεληνόφωτοςraquo του Γιάννη Ρίτσου Μικρή Επίδαυρος 1997 Ευτυ-χισμένες μέρες μαζί με τον Μίνω Βολανάκη

Τρύφ

ων

Σαμα

ράς

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

101

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

100 σαμε στο τηλέφωνο και μου είπε πως δεν μου έδωσε την ιδέα για

να τη σκηνοθετήσει άλλος Μου είπε επίσης πως έπρεπε επει-γόντως να καταφύγει σε Λεξοτανίλ και απλούστατα δεν μου ξα-νάδωσε σημεία ζωής Εξαφανίστηκε Είχε απόλυτο δίκιο

laquoΗ Σονάτα του Σεληνόφωτοςraquo είχε μεγάλη επιτυχία στη ΜικρήΕπίδαυρο Θυμάμαι όταν κάναμε πρόβες στον χώρο της Επι-δαύρου είπα κάποια στιγμή στον Μίνω laquoΦοβάμαι τόσο πολύπου πονάω ολόκληρηraquo Και μου είπε το εξής αμίμητο laquoΟ έναςπόνος εξουδετερώνει τον άλλο Γιrsquo αυτό τσίμπα το μπούτι σου μεόλη σου τη δύναμηraquo Όπερ και έπραξα Έδωσα δύο παραστάσειςndash Παρασκευή και Σάββατο ως είθισται Ο Ρίτσος ήταν για μέναμια αποκάλυψη Από τότε είναι πάντα ριζωμένος μέσα στην ψυ-χή μου Αλλά για πολύ καιρό μετά την παράσταση είχα μια πικρήγεύση κάπου μέσα μου χωρίς να μπορώ ακριβώς να την εντοπί-σω

Ήταν η τελευταία φορά που συνεργάστηκα με τον Μίνω Βρι-σκόμασταν οι δυο μας στην οδό Ομήρου στα σκαλάκια σε ένακαφέ-ζαχαροπλαστείο σαν παράνομο ζευγαράκι κάτι που ασφα-λώς δεν ήμασταν αλλά ταυτόχρονα ήμασταν με άλλη έννοια για-τί και στους δυο μας άρεσε η παρανομία

Με ξύπνησαν ένα βράδυ τα αγόρια της παρέας Ο Γιωργάκηςέκλαιγε Άκουσα να μου λέει laquoΚυρία Νόνικα ο Μίνως πέθανεΣας παίρνω για να σας πω πως πρέπει να έρθετε να πιστοποιή-σετε τον θάνατό τουraquo Δεν άντεχα να πάω Πήγε ο Παπαμιχαήλ

Ακολούθησα την κηδεία του Και δύο φορές τον laquoεπισκέφτη-καraquo στην τελευταία του κατοικία Χάρηκα πάρα πολύ όταν είδαότι είχε συντροφιά τον Ξυλούρη και την Μπέλλου

Ντίν

ος Δ

ιαμα

ντόπ

ουλο

ς

• B06_07GALINEApdf

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

95σταση για την οποία η Λαμπέτη δήλωσε δημόσια laquoΠηγαίνετε να

δείτε τι σημαίνει Δημιουργίαraquo Μια παράσταση-σταθμός που πι-στεύω ndashεδώ δεν χωράνε σεμνοτυφίεςndash πως τιμά το ελληνικό θέ-ατρο Τους ρόλους μοιραστήκαμε ο Αλεξανδράκης ο Κούρκου-λος ο Διαμαντόπουλος ο Μοσχίδης ο Σιώπης κι εγώ

Ο Μίνως υπερασπίστηκε την παράσταση με νύχια με δόντιακαι με ψυχή Ήταν ακραίες οι καταστάσεις του έργου του Πί-ντερ τολμηρότατες γιατί δεν απευθύνονταν σε ένα καθαράαστικό κοινό Ένα τέτοιο κοινό ασφαλώς ήταν δύσκολο να δεχτείότι αυτή η μοναδική γυναίκα του έργου που έρχεται να εγκατα-σταθεί στο σπίτι του πεθερού της και παίρνει τη θέση της γυναί-κας του που έχει πεθάνει θα ικανοποιεί σεξουαλικά όλη την οι-κογένεια λειτουργώντας ως σύμβολο laquoΓυναίκαraquo Με σταμάτα-γαν κυρίες στον δρόμο και μου έλεγαν laquoΝτροπή σας κυρία Γα-ληνέα ήρθαμε απrsquo το Κολωνάκι στην Κυψέλη να σας δούμε καισεις μας κάνατε ρεζίλι Δεν το περιμέναμε από σας Σας είχαμεκαι για πρότυποraquo

Δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου την ερμηνεία του Αλεξαν-δράκη συγκλονιστικός Δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου τηνερμηνεία του Κούρκουλου επικίνδυνος πέρα από τα θεατρικάόρια Την ερμηνεία του Διαμαντόπουλου αυτού του ιερού τέρα-τος Την ερμηνεία του Μοσχίδη μοναδική Τη φωτογραφία αυ-τής της παράστασης την έχω σε κορνίζα στο υπνοδωμάτιό μουΟι άλλες φωτογραφίες που έχω στο υπνοδωμάτιό μου είναι τωντριών παιδιών μου

Αυτή ήταν η δεύτερη συνεργασία μου με τον Μίνω Εκεί είχαμεστιγμές που αγγίξαμε ο ένας τον άλλο Είχε πει laquoΕύχομαι μια μέ-ρα όλη η κοινωνία να είναι σαν αυτή τη γυναίκα τη Ρουθraquo ndashέτσιμε έλεγανndash laquoμια ευτυχισμένη σχιζοφρενήςraquo Το είπε στο τέλοςμιας παράστασης από σκηνής στο κοινό και στους δημοσιογρά-φους Όρμησαν στη σκηνή να τον φάνε Ουδόλως τον ενδιέφερε

Η τρίτη φορά που συνεργάστηκα με τον Μίνω Βολανάκη ήτανστο θέατρο Ιλίσια στον laquoΧορό του Θανάτουraquo του Στρίντμπεργκσε μετάφραση και σκηνοθεσία δική του κοστούμια της διά-σημης αγγλίδας ενδυματολόγου Yolanda Zonnabend και σκηνι-κά πάντα του laquoμάγουraquo Διονύση Φωτόπουλου ndash ένα θείο σκηνικότου Διονύση δεν ήθελα να πάω στο σπίτι μου δεν ήθελα να φύ-

laquoΟ Χορός του Θανάτουraquo του Αύγουστου Στρίντμπεργκ Θέατρο Ιλίσια 1996-97Alice laquoΚαι το μαρτύριο συνεχίζεται Υπάρχει τέλος Υπάρχει ελπίδαraquo

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

94

Stud

io (

Δέλ

τα)

γω από κει μέσα Ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ ένας σπουδαίοςlaquoΣτρατηγόςraquo τι σπουδαίος ηθοποιός ποτέ δεν θα τον ξεχάσωΤον laquoΞάδερφο Κουρτraquo έπαιζε ο Χρυσικάκος

Άλλη μια παράσταση που δεν θα ξεχάσω στη ζωή μου Είμαιπερήφανη γιrsquo αυτό το θεατρικό επίτευγμα Νομίζω πως ότανέχεις παίξει τον laquoΧορό του Θανάτουraquo του Στρίντμπεργκ μrsquo έναντόσο φωτισμένο σκηνοθέτη και έναν τόσο ταλαντούχο και πανέ-ξυπνο ηθοποιό όπως τον Παπαμιχαήλ δεν χρειάζεται πια ναπαίξεις τίποτrsquo άλλο Έχει επέλθει η ολοκλήρωση Και δεν ήτανμόνο καλλιτεχνική ολοκλήρωση Γιατί εκείνη την εποχή ndashαναφέ-ρομαι στο 1996ndash δώσαμε 250 παραστάσεις με τον laquoΧορό του Θα-νάτουraquo πράγμα που δεν έχει ξαναγίνει στα χρονικά με έργο τουΣτρίντμπεργκ

Εκείνη την εποχή λοιπόν ήμουνα μόνη στη ζωή μου Για ένα με-γάλο διάστημα κανείς δεν με περίμενε έξω απrsquo το θέατρο κι αυτόγια μένα ήταν μεγάλη ευτυχία γιατί μπόρεσα να δοθώ μrsquo όλη μουτην ψυχή στον Μίνω Του έδωσα και μου έδωσε Και η πνευματι-

κή μας σχέση ήταν μοναδική Συνοδευόταν μάλιστα από πολλέςμικροκακίες που του έλεγα εγώ (χωρίς κακία όμως) για διάφορουςτου χώρου μας Εκείνος διασκέδαζε πολύ μαζί μου αλλά ποτέ δενέλεγε κακό για κανέναν Τρελαινόταν όμως να μrsquo ακούει Ώρες κα-θόμασταν όρθιοι μπροστά στο τυροπιτάδικο έξω απrsquo το laquoΙλίσιαraquo καισχολιάζαμε Τα βράδια ndashπολλές φορές με τον Γιωργάκη τον Αντώ-νη και τον Αίανταndash πηγαίναμε σε διάφορα μέρη που του άρεσαν

Ο Μίνως ερχόταν πάντα πρώτος στην πρόβα με το γνωστό αρ-γό του βήμα και τα βιβλία του υπό μάλης πάντα σε καλή διάθε-ση Είχε πάντα την ανάγκη να διηγείται διάφορα πράγματα καιγεγονότα μέσrsquo απrsquo τα οποία έβγαινε μια στάση ζωής που έδινεδιάσταση στους δικούς μας ρόλους Ήταν ευτυχισμένος άνθρω-πος ο Μίνως Πλήρης αυτάρκης δυνατός αισιόδοξος καλόςεπικίνδυνος απρόβλεπτος γοητευτικός Αχ Μίνω μου πόσοέντονα σε θυμάμαι και πόσο σrsquo ευχαριστώ Είχε τις γάτες του ταβιβλία του και με τη γοητεία του εξασφάλιζε την αποκλειστικό-τητα όσων ανθρώπων τον αφορούσαν συναισθηματικά

laquoΟ Χορός του Θανάτουraquo Δημήτρης Παπαμιχαήλ Τάκης Χρυσικάκος και ΝόνικαΓαληνέα Σκηνοθεσία Μίνωος Βολανάκη και σκηνικά Διονύση Φωτόπουλου Η τε-λευταία δουλειά στο laquoΙλίσιαraquo 1996-97

laquoΟ Χορός του Θανάτουraquo του Αύγουστου Στρίντμπεργκ Θέατρο Ιλίσια 1996-97

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

97

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

96

Stud

io (

Δέλ

τα)

Stud

io (

Δέλ

τα)

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

99

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

98 Πίστευε πολύ στο ταλέντο μου Μου έλεγε πράγματα που τώ-

ρα δεν υπάρχει λόγος να τα πω Επέμενε όμως διαρκώς laquoΘέλωνα κάνεις κι άλλαraquo laquoΈχεις ακόμα πολλά να δώσειςraquo laquoΔεν έχειςδώσει αυτά που μπορείςraquo laquoΛίγο ακόμα λίγο ακόμαraquo Και επέμε-νε γιατί εγώ όλο του έλεγα ότι είχα κουραστεί και ότι ήθελα νατα παρατήσω

Τελευταία φορά συνεργαστήκαμε στη Μικρή Επίδαυρο στηlaquoΣονάτα του Σεληνόφωτοςraquo (στον ρόλο laquoΗ Γυναίκα με τα Μαύ-ραraquo) του Γιάννη Ρίτσου Σε σχέση μrsquo αυτή την παράσταση έγινεκάτι φοβερό που θέλω να το διηγηθώ Ήταν η εποχή που η Αλί-κη Βουγιουκλάκη έφευγε απrsquo τη ζωή Ήμασταν δίπλα της σrsquoένα δωμάτιο του νοσοκομείου περιμένοντας το τέλος Ανάμεσαστους φίλους της ήταν ο Σταμάτης Φασουλής Η Αλίκη οΣταμάτης κι εγώ είχαμε περάσει πολύ ωραίες στιγμές μοναδι-κές τουλάχιστον από γέλια Του Σταμάτη του είχα και του έχωαδυναμία και ίσως το ότι άθελά μου του φέρθηκα ανέντιμα κά-νει αυτή την αδυναμία ακόμα πιο μεγάλη Μου λέει πως μrsquo έχεισυγχωρέσει Το ελπίζω

Λοιπόν εκεί στην Αλίκη λέω στον Σταμάτη laquoΜου κάνουνπρόταση απrsquo το Μέγαρο Μουσικής να παίξω κάτι στη Μικρή Επί-δαυρο που να έχει όμως και κάποια σχέση με τη μουσική Τι ναπαίξωraquo Σκέφθηκε λίγο και αμέσως μου είπε laquoΤη ldquoΣονάτα τουΣεληνόφωτοςrdquo του Ρίτσουraquo

Πήρα το κείμενο του Ρίτσου και πήγα να κάνω πρόβα στονlaquoΧορό του Θανάτουraquo Αφήνω τrsquo αυτοκίνητο το βιβλιαράκι τουΡίτσου μού πέφτει απrsquo τα χέρια κάνω να το μαζέψω και βλέπωμπροστά μου τον Μίνω που σκύβει και προλαβαίνει να πιάσειτο βιβλίο Μου λέει laquoΈχω πάθος μrsquo αυτό το έργο Πρόκειται νατο παίξειςraquo Λέω laquoΝαι μου έκαναν πρόταση για τη Μικρή Επί-δαυροraquo Μου ανταπαντάει αμέσως laquoΘα σrsquo το κάνω εγώ αυτόraquo

Τα rsquoχασα Δεν ήξερα τι να του πω Δεν είχα το κουράγιο να τουπω την αλήθεια Το βράδυ θα έτρωγε στο σπίτι ο Σταμάτης για-τί συζητούσαμε να ανεβάσουμε το έργο του Εντουάρντο ντε Φι-λίππο laquoΣάββατο ndash Κυριακή ndash Δευτέραraquo Όταν του είπα τι έγινεμε τον Βολανάκη και πως δεν τόλμησα να του πω πως laquoη ιδέαήταν δική σου κι ότι ασφαλώς εσύ έπρεπε να το σκηνοθετήσειςraquoο Φασουλής φοβερά συγκρατημένος δεν έδειξε τίποτα Σε λίγοείπε πως δεν αισθανόταν καλά και έφυγε Την άλλη μέρα μιλή-

Η γυναίκα με τα μαύρα laquoΆφησε με νάρθω μαζί σου Τι φεγγάρι απόψεraquoΑπό τη laquoΣονάτα του Σεληνόφωτοςraquo του Γιάννη Ρίτσου Μικρή Επίδαυρος 1997 Ευτυ-χισμένες μέρες μαζί με τον Μίνω Βολανάκη

Τρύφ

ων

Σαμα

ράς

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

101

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

100 σαμε στο τηλέφωνο και μου είπε πως δεν μου έδωσε την ιδέα για

να τη σκηνοθετήσει άλλος Μου είπε επίσης πως έπρεπε επει-γόντως να καταφύγει σε Λεξοτανίλ και απλούστατα δεν μου ξα-νάδωσε σημεία ζωής Εξαφανίστηκε Είχε απόλυτο δίκιο

laquoΗ Σονάτα του Σεληνόφωτοςraquo είχε μεγάλη επιτυχία στη ΜικρήΕπίδαυρο Θυμάμαι όταν κάναμε πρόβες στον χώρο της Επι-δαύρου είπα κάποια στιγμή στον Μίνω laquoΦοβάμαι τόσο πολύπου πονάω ολόκληρηraquo Και μου είπε το εξής αμίμητο laquoΟ έναςπόνος εξουδετερώνει τον άλλο Γιrsquo αυτό τσίμπα το μπούτι σου μεόλη σου τη δύναμηraquo Όπερ και έπραξα Έδωσα δύο παραστάσειςndash Παρασκευή και Σάββατο ως είθισται Ο Ρίτσος ήταν για μέναμια αποκάλυψη Από τότε είναι πάντα ριζωμένος μέσα στην ψυ-χή μου Αλλά για πολύ καιρό μετά την παράσταση είχα μια πικρήγεύση κάπου μέσα μου χωρίς να μπορώ ακριβώς να την εντοπί-σω

Ήταν η τελευταία φορά που συνεργάστηκα με τον Μίνω Βρι-σκόμασταν οι δυο μας στην οδό Ομήρου στα σκαλάκια σε ένακαφέ-ζαχαροπλαστείο σαν παράνομο ζευγαράκι κάτι που ασφα-λώς δεν ήμασταν αλλά ταυτόχρονα ήμασταν με άλλη έννοια για-τί και στους δυο μας άρεσε η παρανομία

Με ξύπνησαν ένα βράδυ τα αγόρια της παρέας Ο Γιωργάκηςέκλαιγε Άκουσα να μου λέει laquoΚυρία Νόνικα ο Μίνως πέθανεΣας παίρνω για να σας πω πως πρέπει να έρθετε να πιστοποιή-σετε τον θάνατό τουraquo Δεν άντεχα να πάω Πήγε ο Παπαμιχαήλ

Ακολούθησα την κηδεία του Και δύο φορές τον laquoεπισκέφτη-καraquo στην τελευταία του κατοικία Χάρηκα πάρα πολύ όταν είδαότι είχε συντροφιά τον Ξυλούρη και την Μπέλλου

Ντίν

ος Δ

ιαμα

ντόπ

ουλο

ς

• B06_07GALINEApdf

γω από κει μέσα Ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ ένας σπουδαίοςlaquoΣτρατηγόςraquo τι σπουδαίος ηθοποιός ποτέ δεν θα τον ξεχάσωΤον laquoΞάδερφο Κουρτraquo έπαιζε ο Χρυσικάκος

Άλλη μια παράσταση που δεν θα ξεχάσω στη ζωή μου Είμαιπερήφανη γιrsquo αυτό το θεατρικό επίτευγμα Νομίζω πως ότανέχεις παίξει τον laquoΧορό του Θανάτουraquo του Στρίντμπεργκ μrsquo έναντόσο φωτισμένο σκηνοθέτη και έναν τόσο ταλαντούχο και πανέ-ξυπνο ηθοποιό όπως τον Παπαμιχαήλ δεν χρειάζεται πια ναπαίξεις τίποτrsquo άλλο Έχει επέλθει η ολοκλήρωση Και δεν ήτανμόνο καλλιτεχνική ολοκλήρωση Γιατί εκείνη την εποχή ndashαναφέ-ρομαι στο 1996ndash δώσαμε 250 παραστάσεις με τον laquoΧορό του Θα-νάτουraquo πράγμα που δεν έχει ξαναγίνει στα χρονικά με έργο τουΣτρίντμπεργκ

Εκείνη την εποχή λοιπόν ήμουνα μόνη στη ζωή μου Για ένα με-γάλο διάστημα κανείς δεν με περίμενε έξω απrsquo το θέατρο κι αυτόγια μένα ήταν μεγάλη ευτυχία γιατί μπόρεσα να δοθώ μrsquo όλη μουτην ψυχή στον Μίνω Του έδωσα και μου έδωσε Και η πνευματι-

κή μας σχέση ήταν μοναδική Συνοδευόταν μάλιστα από πολλέςμικροκακίες που του έλεγα εγώ (χωρίς κακία όμως) για διάφορουςτου χώρου μας Εκείνος διασκέδαζε πολύ μαζί μου αλλά ποτέ δενέλεγε κακό για κανέναν Τρελαινόταν όμως να μrsquo ακούει Ώρες κα-θόμασταν όρθιοι μπροστά στο τυροπιτάδικο έξω απrsquo το laquoΙλίσιαraquo καισχολιάζαμε Τα βράδια ndashπολλές φορές με τον Γιωργάκη τον Αντώ-νη και τον Αίανταndash πηγαίναμε σε διάφορα μέρη που του άρεσαν

Ο Μίνως ερχόταν πάντα πρώτος στην πρόβα με το γνωστό αρ-γό του βήμα και τα βιβλία του υπό μάλης πάντα σε καλή διάθε-ση Είχε πάντα την ανάγκη να διηγείται διάφορα πράγματα καιγεγονότα μέσrsquo απrsquo τα οποία έβγαινε μια στάση ζωής που έδινεδιάσταση στους δικούς μας ρόλους Ήταν ευτυχισμένος άνθρω-πος ο Μίνως Πλήρης αυτάρκης δυνατός αισιόδοξος καλόςεπικίνδυνος απρόβλεπτος γοητευτικός Αχ Μίνω μου πόσοέντονα σε θυμάμαι και πόσο σrsquo ευχαριστώ Είχε τις γάτες του ταβιβλία του και με τη γοητεία του εξασφάλιζε την αποκλειστικό-τητα όσων ανθρώπων τον αφορούσαν συναισθηματικά

laquoΟ Χορός του Θανάτουraquo Δημήτρης Παπαμιχαήλ Τάκης Χρυσικάκος και ΝόνικαΓαληνέα Σκηνοθεσία Μίνωος Βολανάκη και σκηνικά Διονύση Φωτόπουλου Η τε-λευταία δουλειά στο laquoΙλίσιαraquo 1996-97

laquoΟ Χορός του Θανάτουraquo του Αύγουστου Στρίντμπεργκ Θέατρο Ιλίσια 1996-97

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

97

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

96

Stud

io (

Δέλ

τα)

Stud

io (

Δέλ

τα)

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

99

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

98 Πίστευε πολύ στο ταλέντο μου Μου έλεγε πράγματα που τώ-

ρα δεν υπάρχει λόγος να τα πω Επέμενε όμως διαρκώς laquoΘέλωνα κάνεις κι άλλαraquo laquoΈχεις ακόμα πολλά να δώσειςraquo laquoΔεν έχειςδώσει αυτά που μπορείςraquo laquoΛίγο ακόμα λίγο ακόμαraquo Και επέμε-νε γιατί εγώ όλο του έλεγα ότι είχα κουραστεί και ότι ήθελα νατα παρατήσω

Τελευταία φορά συνεργαστήκαμε στη Μικρή Επίδαυρο στηlaquoΣονάτα του Σεληνόφωτοςraquo (στον ρόλο laquoΗ Γυναίκα με τα Μαύ-ραraquo) του Γιάννη Ρίτσου Σε σχέση μrsquo αυτή την παράσταση έγινεκάτι φοβερό που θέλω να το διηγηθώ Ήταν η εποχή που η Αλί-κη Βουγιουκλάκη έφευγε απrsquo τη ζωή Ήμασταν δίπλα της σrsquoένα δωμάτιο του νοσοκομείου περιμένοντας το τέλος Ανάμεσαστους φίλους της ήταν ο Σταμάτης Φασουλής Η Αλίκη οΣταμάτης κι εγώ είχαμε περάσει πολύ ωραίες στιγμές μοναδι-κές τουλάχιστον από γέλια Του Σταμάτη του είχα και του έχωαδυναμία και ίσως το ότι άθελά μου του φέρθηκα ανέντιμα κά-νει αυτή την αδυναμία ακόμα πιο μεγάλη Μου λέει πως μrsquo έχεισυγχωρέσει Το ελπίζω

Λοιπόν εκεί στην Αλίκη λέω στον Σταμάτη laquoΜου κάνουνπρόταση απrsquo το Μέγαρο Μουσικής να παίξω κάτι στη Μικρή Επί-δαυρο που να έχει όμως και κάποια σχέση με τη μουσική Τι ναπαίξωraquo Σκέφθηκε λίγο και αμέσως μου είπε laquoΤη ldquoΣονάτα τουΣεληνόφωτοςrdquo του Ρίτσουraquo

Πήρα το κείμενο του Ρίτσου και πήγα να κάνω πρόβα στονlaquoΧορό του Θανάτουraquo Αφήνω τrsquo αυτοκίνητο το βιβλιαράκι τουΡίτσου μού πέφτει απrsquo τα χέρια κάνω να το μαζέψω και βλέπωμπροστά μου τον Μίνω που σκύβει και προλαβαίνει να πιάσειτο βιβλίο Μου λέει laquoΈχω πάθος μrsquo αυτό το έργο Πρόκειται νατο παίξειςraquo Λέω laquoΝαι μου έκαναν πρόταση για τη Μικρή Επί-δαυροraquo Μου ανταπαντάει αμέσως laquoΘα σrsquo το κάνω εγώ αυτόraquo

Τα rsquoχασα Δεν ήξερα τι να του πω Δεν είχα το κουράγιο να τουπω την αλήθεια Το βράδυ θα έτρωγε στο σπίτι ο Σταμάτης για-τί συζητούσαμε να ανεβάσουμε το έργο του Εντουάρντο ντε Φι-λίππο laquoΣάββατο ndash Κυριακή ndash Δευτέραraquo Όταν του είπα τι έγινεμε τον Βολανάκη και πως δεν τόλμησα να του πω πως laquoη ιδέαήταν δική σου κι ότι ασφαλώς εσύ έπρεπε να το σκηνοθετήσειςraquoο Φασουλής φοβερά συγκρατημένος δεν έδειξε τίποτα Σε λίγοείπε πως δεν αισθανόταν καλά και έφυγε Την άλλη μέρα μιλή-

Η γυναίκα με τα μαύρα laquoΆφησε με νάρθω μαζί σου Τι φεγγάρι απόψεraquoΑπό τη laquoΣονάτα του Σεληνόφωτοςraquo του Γιάννη Ρίτσου Μικρή Επίδαυρος 1997 Ευτυ-χισμένες μέρες μαζί με τον Μίνω Βολανάκη

Τρύφ

ων

Σαμα

ράς

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

101

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

100 σαμε στο τηλέφωνο και μου είπε πως δεν μου έδωσε την ιδέα για

να τη σκηνοθετήσει άλλος Μου είπε επίσης πως έπρεπε επει-γόντως να καταφύγει σε Λεξοτανίλ και απλούστατα δεν μου ξα-νάδωσε σημεία ζωής Εξαφανίστηκε Είχε απόλυτο δίκιο

laquoΗ Σονάτα του Σεληνόφωτοςraquo είχε μεγάλη επιτυχία στη ΜικρήΕπίδαυρο Θυμάμαι όταν κάναμε πρόβες στον χώρο της Επι-δαύρου είπα κάποια στιγμή στον Μίνω laquoΦοβάμαι τόσο πολύπου πονάω ολόκληρηraquo Και μου είπε το εξής αμίμητο laquoΟ έναςπόνος εξουδετερώνει τον άλλο Γιrsquo αυτό τσίμπα το μπούτι σου μεόλη σου τη δύναμηraquo Όπερ και έπραξα Έδωσα δύο παραστάσειςndash Παρασκευή και Σάββατο ως είθισται Ο Ρίτσος ήταν για μέναμια αποκάλυψη Από τότε είναι πάντα ριζωμένος μέσα στην ψυ-χή μου Αλλά για πολύ καιρό μετά την παράσταση είχα μια πικρήγεύση κάπου μέσα μου χωρίς να μπορώ ακριβώς να την εντοπί-σω

Ήταν η τελευταία φορά που συνεργάστηκα με τον Μίνω Βρι-σκόμασταν οι δυο μας στην οδό Ομήρου στα σκαλάκια σε ένακαφέ-ζαχαροπλαστείο σαν παράνομο ζευγαράκι κάτι που ασφα-λώς δεν ήμασταν αλλά ταυτόχρονα ήμασταν με άλλη έννοια για-τί και στους δυο μας άρεσε η παρανομία

Με ξύπνησαν ένα βράδυ τα αγόρια της παρέας Ο Γιωργάκηςέκλαιγε Άκουσα να μου λέει laquoΚυρία Νόνικα ο Μίνως πέθανεΣας παίρνω για να σας πω πως πρέπει να έρθετε να πιστοποιή-σετε τον θάνατό τουraquo Δεν άντεχα να πάω Πήγε ο Παπαμιχαήλ

Ακολούθησα την κηδεία του Και δύο φορές τον laquoεπισκέφτη-καraquo στην τελευταία του κατοικία Χάρηκα πάρα πολύ όταν είδαότι είχε συντροφιά τον Ξυλούρη και την Μπέλλου

Ντίν

ος Δ

ιαμα

ντόπ

ουλο

ς

• B06_07GALINEApdf

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

99

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

98 Πίστευε πολύ στο ταλέντο μου Μου έλεγε πράγματα που τώ-

ρα δεν υπάρχει λόγος να τα πω Επέμενε όμως διαρκώς laquoΘέλωνα κάνεις κι άλλαraquo laquoΈχεις ακόμα πολλά να δώσειςraquo laquoΔεν έχειςδώσει αυτά που μπορείςraquo laquoΛίγο ακόμα λίγο ακόμαraquo Και επέμε-νε γιατί εγώ όλο του έλεγα ότι είχα κουραστεί και ότι ήθελα νατα παρατήσω

Τελευταία φορά συνεργαστήκαμε στη Μικρή Επίδαυρο στηlaquoΣονάτα του Σεληνόφωτοςraquo (στον ρόλο laquoΗ Γυναίκα με τα Μαύ-ραraquo) του Γιάννη Ρίτσου Σε σχέση μrsquo αυτή την παράσταση έγινεκάτι φοβερό που θέλω να το διηγηθώ Ήταν η εποχή που η Αλί-κη Βουγιουκλάκη έφευγε απrsquo τη ζωή Ήμασταν δίπλα της σrsquoένα δωμάτιο του νοσοκομείου περιμένοντας το τέλος Ανάμεσαστους φίλους της ήταν ο Σταμάτης Φασουλής Η Αλίκη οΣταμάτης κι εγώ είχαμε περάσει πολύ ωραίες στιγμές μοναδι-κές τουλάχιστον από γέλια Του Σταμάτη του είχα και του έχωαδυναμία και ίσως το ότι άθελά μου του φέρθηκα ανέντιμα κά-νει αυτή την αδυναμία ακόμα πιο μεγάλη Μου λέει πως μrsquo έχεισυγχωρέσει Το ελπίζω

Λοιπόν εκεί στην Αλίκη λέω στον Σταμάτη laquoΜου κάνουνπρόταση απrsquo το Μέγαρο Μουσικής να παίξω κάτι στη Μικρή Επί-δαυρο που να έχει όμως και κάποια σχέση με τη μουσική Τι ναπαίξωraquo Σκέφθηκε λίγο και αμέσως μου είπε laquoΤη ldquoΣονάτα τουΣεληνόφωτοςrdquo του Ρίτσουraquo

Πήρα το κείμενο του Ρίτσου και πήγα να κάνω πρόβα στονlaquoΧορό του Θανάτουraquo Αφήνω τrsquo αυτοκίνητο το βιβλιαράκι τουΡίτσου μού πέφτει απrsquo τα χέρια κάνω να το μαζέψω και βλέπωμπροστά μου τον Μίνω που σκύβει και προλαβαίνει να πιάσειτο βιβλίο Μου λέει laquoΈχω πάθος μrsquo αυτό το έργο Πρόκειται νατο παίξειςraquo Λέω laquoΝαι μου έκαναν πρόταση για τη Μικρή Επί-δαυροraquo Μου ανταπαντάει αμέσως laquoΘα σrsquo το κάνω εγώ αυτόraquo

Τα rsquoχασα Δεν ήξερα τι να του πω Δεν είχα το κουράγιο να τουπω την αλήθεια Το βράδυ θα έτρωγε στο σπίτι ο Σταμάτης για-τί συζητούσαμε να ανεβάσουμε το έργο του Εντουάρντο ντε Φι-λίππο laquoΣάββατο ndash Κυριακή ndash Δευτέραraquo Όταν του είπα τι έγινεμε τον Βολανάκη και πως δεν τόλμησα να του πω πως laquoη ιδέαήταν δική σου κι ότι ασφαλώς εσύ έπρεπε να το σκηνοθετήσειςraquoο Φασουλής φοβερά συγκρατημένος δεν έδειξε τίποτα Σε λίγοείπε πως δεν αισθανόταν καλά και έφυγε Την άλλη μέρα μιλή-

Η γυναίκα με τα μαύρα laquoΆφησε με νάρθω μαζί σου Τι φεγγάρι απόψεraquoΑπό τη laquoΣονάτα του Σεληνόφωτοςraquo του Γιάννη Ρίτσου Μικρή Επίδαυρος 1997 Ευτυ-χισμένες μέρες μαζί με τον Μίνω Βολανάκη

Τρύφ

ων

Σαμα

ράς

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

101

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

100 σαμε στο τηλέφωνο και μου είπε πως δεν μου έδωσε την ιδέα για

να τη σκηνοθετήσει άλλος Μου είπε επίσης πως έπρεπε επει-γόντως να καταφύγει σε Λεξοτανίλ και απλούστατα δεν μου ξα-νάδωσε σημεία ζωής Εξαφανίστηκε Είχε απόλυτο δίκιο

laquoΗ Σονάτα του Σεληνόφωτοςraquo είχε μεγάλη επιτυχία στη ΜικρήΕπίδαυρο Θυμάμαι όταν κάναμε πρόβες στον χώρο της Επι-δαύρου είπα κάποια στιγμή στον Μίνω laquoΦοβάμαι τόσο πολύπου πονάω ολόκληρηraquo Και μου είπε το εξής αμίμητο laquoΟ έναςπόνος εξουδετερώνει τον άλλο Γιrsquo αυτό τσίμπα το μπούτι σου μεόλη σου τη δύναμηraquo Όπερ και έπραξα Έδωσα δύο παραστάσειςndash Παρασκευή και Σάββατο ως είθισται Ο Ρίτσος ήταν για μέναμια αποκάλυψη Από τότε είναι πάντα ριζωμένος μέσα στην ψυ-χή μου Αλλά για πολύ καιρό μετά την παράσταση είχα μια πικρήγεύση κάπου μέσα μου χωρίς να μπορώ ακριβώς να την εντοπί-σω

Ήταν η τελευταία φορά που συνεργάστηκα με τον Μίνω Βρι-σκόμασταν οι δυο μας στην οδό Ομήρου στα σκαλάκια σε ένακαφέ-ζαχαροπλαστείο σαν παράνομο ζευγαράκι κάτι που ασφα-λώς δεν ήμασταν αλλά ταυτόχρονα ήμασταν με άλλη έννοια για-τί και στους δυο μας άρεσε η παρανομία

Με ξύπνησαν ένα βράδυ τα αγόρια της παρέας Ο Γιωργάκηςέκλαιγε Άκουσα να μου λέει laquoΚυρία Νόνικα ο Μίνως πέθανεΣας παίρνω για να σας πω πως πρέπει να έρθετε να πιστοποιή-σετε τον θάνατό τουraquo Δεν άντεχα να πάω Πήγε ο Παπαμιχαήλ

Ακολούθησα την κηδεία του Και δύο φορές τον laquoεπισκέφτη-καraquo στην τελευταία του κατοικία Χάρηκα πάρα πολύ όταν είδαότι είχε συντροφιά τον Ξυλούρη και την Μπέλλου

Ντίν

ος Δ

ιαμα

ντόπ

ουλο

ς

• B06_07GALINEApdf

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

101

Ο Π

ΙΟ Δ

ΙΚΟ

Σ Μ

ΟΥ

ΑΝ

ΘΡ

ΩΠ

ΟΣ

100 σαμε στο τηλέφωνο και μου είπε πως δεν μου έδωσε την ιδέα για

να τη σκηνοθετήσει άλλος Μου είπε επίσης πως έπρεπε επει-γόντως να καταφύγει σε Λεξοτανίλ και απλούστατα δεν μου ξα-νάδωσε σημεία ζωής Εξαφανίστηκε Είχε απόλυτο δίκιο

laquoΗ Σονάτα του Σεληνόφωτοςraquo είχε μεγάλη επιτυχία στη ΜικρήΕπίδαυρο Θυμάμαι όταν κάναμε πρόβες στον χώρο της Επι-δαύρου είπα κάποια στιγμή στον Μίνω laquoΦοβάμαι τόσο πολύπου πονάω ολόκληρηraquo Και μου είπε το εξής αμίμητο laquoΟ έναςπόνος εξουδετερώνει τον άλλο Γιrsquo αυτό τσίμπα το μπούτι σου μεόλη σου τη δύναμηraquo Όπερ και έπραξα Έδωσα δύο παραστάσειςndash Παρασκευή και Σάββατο ως είθισται Ο Ρίτσος ήταν για μέναμια αποκάλυψη Από τότε είναι πάντα ριζωμένος μέσα στην ψυ-χή μου Αλλά για πολύ καιρό μετά την παράσταση είχα μια πικρήγεύση κάπου μέσα μου χωρίς να μπορώ ακριβώς να την εντοπί-σω

Ήταν η τελευταία φορά που συνεργάστηκα με τον Μίνω Βρι-σκόμασταν οι δυο μας στην οδό Ομήρου στα σκαλάκια σε ένακαφέ-ζαχαροπλαστείο σαν παράνομο ζευγαράκι κάτι που ασφα-λώς δεν ήμασταν αλλά ταυτόχρονα ήμασταν με άλλη έννοια για-τί και στους δυο μας άρεσε η παρανομία

Με ξύπνησαν ένα βράδυ τα αγόρια της παρέας Ο Γιωργάκηςέκλαιγε Άκουσα να μου λέει laquoΚυρία Νόνικα ο Μίνως πέθανεΣας παίρνω για να σας πω πως πρέπει να έρθετε να πιστοποιή-σετε τον θάνατό τουraquo Δεν άντεχα να πάω Πήγε ο Παπαμιχαήλ

Ακολούθησα την κηδεία του Και δύο φορές τον laquoεπισκέφτη-καraquo στην τελευταία του κατοικία Χάρηκα πάρα πολύ όταν είδαότι είχε συντροφιά τον Ξυλούρη και την Μπέλλου

Ντίν

ος Δ

ιαμα

ντόπ

ουλο

ς

• B06_07GALINEApdf