Badania efektywności kształcenia ustawicznego i ...obserwatorium.mazowsze.pl/pliki/files/MOPR_prezentacja_final.pdf · Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

laboratorium badań społecznych sp. z o.o.

ul. bernardyńska 22 m 3

02-904 warszawa

tel. 602 259 272

www.laborato.pl

laboratorium badao społecznych sp. z o.o. ul. bernardyoska 22 m. 3, 02-904 warszawa, t: +48 22 300 14 59, f: +48 300 15 50 www.laborato.pl, [email protected]

Badania efektywności kształcenia ustawicznego

i zapotrzebowania na kształcenie ustawiczne



plan prezentacji


cele badania i metodologia


głównym celem projektu badawczego była diagnoza kondycji i potencjałurozwojowego formalnego kształcenia ustawicznego w województwiemazowieckim

Uw

aru

nkow

an

ia

syste

mow

e

Fu

nk

cjo

now

an

ie

pla

có

we

k K

U

Uc

zn

iow

ie

/słu

ch

ac

ze

KU

do pełnego obrazu brakuje badao w obszarze postaw

społecznych wobec KU


cele badania

Stan aktualny

Zakres, kierunek i siła zmiany

Perspektywy na przyszłośd

Zasadnicze szkoły zawodowe dla dorosłych

Technika, technika uzupełniające dla dorosłych

Licea, licea uzupełniające dla dorosłych

Szkoły policealne dla dorosłych

Kształcenie w formach szkolnych

Centra Kształcenia Praktycznego

Centra Kształcenia Ustawicznego

Niepubliczne placówki kształcenia praktycznego i ustawicznego

Ośrodki doskonalenia zawodowego

Placówki dla nauczycieli

Kształcenie w formach pozaszkolnych


MODUŁ 1

Badanie danych zastanych

MODUŁ 2

Badanie terenowe przedstawicieli

dyrekcji placówek KU

MODUŁ 3

Badanie terenowe uczniów placówek

KU

na projekt składały się trzy moduły badawcze….

Analiza informacji oraz danych zastanych na temat jednostekprowadzących formalne kształcenie ustawiczne w województwiemazowieckim.

Diagnoza potencjału instytucjonalnego i merytorycznego (w tym:organizacji, jakości i efektów nauczania) podmiotówprowadzących w województwie mazowieckim formalnekształcenie ustawiczne na tle potrzeb regionalnego i lokalnychrynków pracy.

Zgromadzenie kompleksowych informacji ilościowych o uczniachpierwszych i ostatnich klas szkół dla dorosłych w badanychpowiatach oraz o osobach dorosłych przygotowujących się dozdawania egzaminów zawodowych w formach pozaszkolnych, wsześciu wybranych powiatach województwa mazowieckiego.


Analiza danych zastanych prowadzona była w odniesieniu docałego województwa mazowieckiego za wyjątkiem m. st.Warszawy

Badania terenowe realizowane były w wybranych powiatachwojewództwa. Ze względu na trudności realizacyjnepierwotne 6 powiatów rozszerzono na 12 powiatów.

p. radomski

p. kozienickim. Radom

p. przasnyski

p. ostrowskim. Ostrołęka

p. żuromioski

p. płooski

p. pruszkowski

p. grodziskip. żyrardowski m. Płock p. Siedlce

powiat główny

powiaty dodatkowe

Objęte badaniem powiatyzlokalizowane są na tereniesześciu subregionówwojewództwa, obejmującwszystkie główne miastasubregionów za wyjątkiemCiechanowa i Warszawy


MODUŁ 1

Badanie danych zastanych

MODUŁ 2

Badanie terenowe przedstawicieli

dyrekcji placówek KU

MODUŁ 3

Badanie terenowe uczniów placówek

KU

Analiza dokumentów/badao/ekspertyz dotyczących KU

Analiza danych Systemu Informacji Oświatowej

28 indywidualnych wywiadów pogłębionych z dyrektoramiplacówek KU

62 ankiety ilościowe wypełnianie przez dyrektorów KU

12 grup fokusowych z uczestnikami KU (formy szkolne ipozaszkolne)

1628 ankiet wypełnianych audytoryjnie przez uczestnikówKU (formy szkolne i pozaszkolne)


schemat badawczy zbudowany został zgodnie z zasadątriangulacji

zebrane dane jakościowe, ilościowe oraz dane zastane sąwobec siebie komplementarne i zbieżne w pokrywającychsię obszarach eksploracji

wielkośd prób badawczych daje dużą pewnośdwnioskowania

ogółem w badaniu ilościowym oraz jakościowymprzebadano prawie połowę wszystkich placówek z 12powiatów, gdzie realizowano badanie z dyrektorami.

w badaniu uczniów przebadano zaś prawie 5% wszystkichuczniów z terenu 13 powiatów objętych badaniem (3,5%)wszystkich uczniów z województwa mazowieckiego

przyjęta metodologia pozwoliła zbudowad rzetelny i trafny obrazkształcenia ustawicznego na Mazowszu.


najważniejsze

wyniki


Wbrew tendencjom europejskim oraz pomimo rosnącej oferty kursów i szkoleo(dostępnej dzięki realizacji projektów szkoleniowych współfinansowanych z UE),w Polsce skala uczestnictwa w kształceniu ustawicznym nie zwiększa się.

6,8%1,6%

7,3%1,7%

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

70,0%

80,0%

90,0%

100,0%

uczestnictwo w szkoleniach (BAEL) uczestnictwo w kształceniu ustawicznym formalnym

2005 2011

Uczestnictwo w KU na Mazowszu


Szkoły udają że uczą, (uczniowie udają że

się uczą). Państwo płaci naprawdę

Gazeta Wyborcza

nieprawda prawda


Brak spójnej i konsekwentnej polityki Paostwa wobeckształcenia ustawicznego oraz kontroli nad tymszkolnictwem

Stagnacja kształcenia ustawicznego, niski potencjałrozwojowy, wątpliwa jakośd kształcenia i niedopasowaniekształcenia do potrzeb rynku pracy

Brak motywacji do nauki, „fikcyjna nauka”,bezrefleksyjnośd wyborów edukacyjnych,



Coraz bardziej powszechny w Europie sposób myśleniao edukacji jako o długotrwałym procesie, trwającymprzez całe życie, w Polsce wciąż pozostaje jedynie wsferze dyskursu często ograniczającego się jedynie domyślenia w kategoriach życzeniowych.

Brak spójnej i konsekwentnej polityki Paostwa wobec kształcenia ustawicznego orazkontroli nad tym szkolnictwem.

Brak strategii rozwoju kształcenia ustawicznego od roku 2010

Wątpliwy stopieo realizacji celów „Strategii Rozwoju Kształcenia Ustawicznego doroku 2010”.

w województwie mazowieckim

nie funkcjonują dokumenty programowe czy strategiczne poświęcone tylko iwyłącznie tematyce kształcenia ustawicznego

brak wiedzy, badao, danych w tym zakresie



Działanie 1: Zwiększanie dostępności do kształcenia ustawicznego.

Działanie 2: Podnoszenie jakości kształcenia ustawicznego.

Działanie 3: Współdziałanie i partnerstwo.

Działanie 4: Wzrost inwestycji w zasoby ludzkie.

Działanie 5: Tworzenie zasobów informacyjnych w zakresie kształcenia ustawicznego i rozwój usług doradczych.

Działanie 6: Uświadamianie roli i znaczenia kształcenia ustawicznego.


Działanie 1: Zwiększanie dostępności do kształcenia ustawicznego

Ogółem +6%

Ogólnokształcące +31%

Zawodowe -9%

Ogółem -16%


Działanie 1: Zwiększanie dostępności do kształcenia ustawicznego

koncentracja regionalna

koncentracja w dużych miastach

Wskaźn

ik kon

cen

tracji

brak możliwości kształcenia na odległość



Niska frekwencja, malejąca liczba

uczniów w kolejnych klasach

Brak innowacji pedagogicznych w

nauczaniu, programów autorskich,

dodatkowych zajęć, ograniczone wsparcie

w zakresie doradztwa zawodowego

Spadająca zdawalność egzaminów

zewnętrznych oraz odsetek

przystępujących do tych egzaminów



Praktyka zatrudniania nauczycieli na

podstawie umów cywilnoprawnych.

Oznacza to, iż szkoły nie dysponują

stabilnymi i stałymi kadrami

Brak własnej infrastruktury, problemy

finansowe

Brak autorefleksji nad jakością

oferowanego kształcenia

Brak planów co do zmian w najbliższych

latach


Oferta placówek kształcenia ustawicznego podąża raczej za klientami tych placówek, niż za rynkiem pracy….

OFERTA KIERUNKÓW/ZAWODÓW KSZTAŁCENIA

ZAINTERESOWANIE UCZNIÓW

MOŻLIWOŚCI SZKOŁY

ZAPOTRZEBOWANIE PRACODAWCÓW

















OFERTA KIERUNKÓW/ZAWODÓW

KSZTAŁCENIA

MOŻLIWOŚCISZKOŁY


Oferta placówek kształcenia ustawicznego w zakresie kształceniazawodowego jest zaś bardzo uboga. Szkoły kształcą średnio w 1-2 zawodach,co nie daje potencjalnym uczestnikom zbyt dużych możliwości wyboru.Problem ten szczególnie dotyczy powiatów zlokalizowanych z dala od dużychośrodków miejskich, gdzie dodatkowo również oferta szkół jest bardziejograniczona.

Niepokojący jest wzrost znaczenia

kształcenia ogólnego

Oferta szkół zmienia się bardzo powoli

Spośród 17 najczęściej oferowanych

zawodów 8 (w tym 4 najczęściej

wybierane) uznać możemy za

niedopasowane.


Działanie 3: Współdziałanie i partnerstwo.

21%

11%

8%

8%

6%

6%

5%

3%

21%

18%

29%

8%

19%

13%

11%

2%

10%

11%

8%

11%

6%

10%

10%

2%

21%

26%

27%

37%

35%

39%

37%

53%

27%

34%

27%

35%

32%

32%

37%

40%

Inne placówki edukacyjne

Samorząd gminy/powiatu

Instytucje Rynku Pracy

Organizacje pozarządowe

Osoby prywatne

Organizacje pracodawców

Instytucje Pomocy Społecznej

Instytucje/podmioty poza granicami kraju

Bardzo często Często Incydentalnie Nie BRAK

Skala współpracy jest niewielka



Na podstawie wyników przeprowadzonego badania można wyróżnid dwapodstawowe modele – profile społeczno-osobowościowe osób biorących udziałw kształceniu ustawicznym:

Zdecydowana większośd: osoby młode (czasem bardzo młode)w wieku ok 18 – 25 lat, które nie podjęły jeszcze pracyzawodowej (ewentualnie pracują dorywczo, okazjonalnie,sezonowo) - kontynuacja kształcenia ma tutaj na celuodsunięcie w czasie momentu podjęcia pracy zawodowej, cojest zdeterminowane sytuacją na rynku pracy.

Mniejszośd: Osoby starsze (powyżej 40 – 45 roku życia),których dotychczasowa kariera zawodowa z różnychpowodów załamała się (utrata pracy, pogorszenie zdrowia),posiadają rodzinę – dzieci zazwyczaj już samodzielne lubprawie samodzielne. Podjęcie decyzji o kształceniuustawicznym jest w tym modelu zdeterminowaneindywidualnymi planami co do dalszej ścieżki zawodowej.


Motywy podjęcia nauki, są bardzo zróżnicowane i złożone, częstowspółistniejące. Nie mniej układają się w cztery główne grupy.

Ogólne podniesienie kwalifikacji

Zwiększenie szans na rynku pracy Zdobycie kwalifikacji, które umożliwią znalezienie zatrudnienia w innej miejscowości

Realizacja ścieżki edukacyjnej

Podniesienie kwalifikacji w danym zawodzieZałożenie własnej działalności gospodarczej

Samorealizacja

Zrobienie czegoś nowego, wyzwanie, rozwój osobistyChęd uzupełnienia/dokooczenia przerwanej edukacji

Instrumentalne traktowanie KU

Formalne potwierdzenie kwalifikacjiChęd wyjścia z domu/przełamania monotonii/ zagospodarowania nadmiaru wolnego czasu Chęd odłożenia w czasie momentu rozpoczęcia poszukiwania pracyUtrzymanie przyznanych benefitów socjalnych


Nisk

ie

za

in

te

re

sow

an

ie

K

U

Nisk

a m

otyw

ac

ja

do

n

au

ki/n

isk

a

fre

kw

en

cja

Pro

ble

my z

go

dze

nie

m K

U z

pra

cą

bra

k ra

cjo

na

ln

ośc

i

wyb

oró

w


29

Podsumowanie i rekomendacje


Potencjał placówek kształcenia ustawicznego w województwie mazowieckimnależy oceniad przeciętnie. Najpoważniejsze przeszkody na drodze dorealizacji potencjału placówek kształcenia ustawicznego pozostają od nich wdużej mierze niezależne ..

brak funduszy

brak wsparcia systemowego

niewłaściwe motywacje

uczestników kształcenia

społeczny wizerunek KU


Badania pokazały, iż jest grono placówek zabiegających o swoich klientów,promujących dobre praktyki

15% z roku na rok się

dynamicznie rozwija

37% jest w dobrej

kondycji finansowej

Udział w projektach dofinansowywanych ze środków Unii Europejskiej, Kształcenie modułowe i nacisk na kompetencje kluczowe Nauka uczenia się i nacisk na kreatywnośd, Wykorzystanie platform do e-learningu w działalności szkoleniowej, Organizowanie dodatkowych zajęd, Współpraca z firmami, które użyczają najnowocześniejszego sprzętu i materiałów, współpraca z

instytucjami rynku pracy, umożliwienie kontaktu z doradcami zawodowymi Prowadzenie ewaluacji własnej pracy, Członkostwo w stowarzyszeniach przedsiębiorców, np. izbach rzemieślniczych, handlowych,


Działania na rzecz zmiany wizerunku KU, zachęcenie do podejmowania tego typu edukacji: społeczeostwo i przedsiębiorcy

Działania na rzecz wzrostu motywacji wśród uczestników KU do nauki

Działania na rzecz poprawy jakości KU Kontrola KU


Informowanie o potrzebach rynku pracy Wspieranie placówek w uruchamianiu nowych, perspektywicznych, deficytowych kierunków kształcenia

(wsparcie finansowe, promocyjne, doradcze) Promocja zasad kształcenia przez całe życie, wzrost świadomości klientów systemu kształcenia

ustawicznego, że bardziej opłacalny jest wybór kierunków niszowych, deficytowych, niż popularnych i łatwych

Rozszerzenie doradztwa zawodowego, kształtowanie świadomych wyborów edukacyjnych Wspieranie placówek w podejmowaniu współpracy z pracodawcami (np. dodatkowe fundusze za

skuteczną współpracę), facylitacja kontaktów – np. poprzez kojarzenie placówek z przedsiębiorcami kontaktującymi się z urzędami pracy

Skierowanie oferty KU do osób dorosłych, a nie dorosłej młodzieży Należy wskazad placówkom kształcenia ustawicznego potrzebę większej autorefleksji – w zakresie

planów rozwojowych, aktualnej działalności, otoczenia konkurencyjnego. Warto promowad ideę monitorowania losów absolwentów oraz ewaluacji efektów kształcenia, dzięki czemu placówki będą miały szanse uzyskad informację zwrotną, która pomoże im lepiej dopasowad ofertę kształcenia do potrzeb i wymagao rynku.

Potrzebne jest zwiększenie zaangażowania przedsiębiorców w system kształcenia ustawicznego – jako parterów i beneficjentów systemu

Potrzebna jest stanowcza walka z fikcyjnym kształceniem – niską jakością kształcenia, psuciem rynku przez „szkoły widma” nastawione na zysk, a nie na pozytywne efekty kształcenia..

Wyeliminowanie fikcyjnej nauki dl zaświadczeo, poprzez większą współpracę


34

Dziękujemy za uwagę i zapraszamy do dyskusji….

Documents

Badania efektywności kształcenia ustawicznego i ...obserwatorium.mazowsze.pl/pliki/files/MOPR_prezentacja_final.pdf · Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej