8/9/2019 Bahri M.Gashi Prezatimi Ideatort e par dhe Historiku i Bashkimit Evropian

1/7

1

LndaLnda

Integrime EuropianeIntegrime Europiane

PyetjaPyetjaIdeatort e par dhe Historiku i Bashkimit

Evropian

Prezanton:Bahri Gashi

8/9/2019 Bahri M.Gashi Prezatimi Ideatort e par dhe Historiku i Bashkimit Evropian

2/7

2

Idet dhe konceptet e paraIdet dhe konceptet e para

y Nga fundi i shekullit XVIII filozofi i njohur gjermanEmanuel Kanti n vepren e tij Pr paqen eprhershmejep iden e formimit t nj federate tshteteve evropiane e cila do t shrbente si jet prsigurimin e paqs. ( jep iden e formimit t nj federatet shteteve evropiane)

y Edhe Viktor Hygo me von nga shekulli XIX kishte nj

vizion t ngjajshm, i cili parashite krijimin e shteteve tbashkurara t Evrops.

8/9/2019 Bahri M.Gashi Prezatimi Ideatort e par dhe Historiku i Bashkimit Evropian

3/7

3

Fillet e implementimit teorikoFillet e implementimit teoriko --praktikpraktik

PPas Lufts sas Lufts s parepare Botrore, vlen t prmendet plan i ministritBotrore, vlen t prmendet plan i ministritt jashtm t Franct jashtm t Francss Arsitde BriandArsitde Briand i cili parashihtei cili parashihteformimin e nj lidhje evropiane.formimin e nj lidhje evropiane.

Si iniciator pr realizimin e ides s kahmotshme pr njSi iniciator pr realizimin e ides s kahmotshme pr nj

intergrim evropian mbas Lufts s Dyt Botrore njifetintergrim evropian mbas Lufts s Dyt Botrore njifetWinston ChurchillWinston Churchill i cili ne vitin 1946 n Cyrihi cili ne vitin 1946 n Cyrih (me rastin e(me rastin efjalimit t tij lidhur me gjendjen ktastrofale ekonomike dhefjalimit t tij lidhur me gjendjen ktastrofale ekonomike dhesociale n Evrop, pr tejkalimin e ksaj gjendje krkonsociale n Evrop, pr tejkalimin e ksaj gjendje krkonformimin e shtetve t bashkuara t Evrops)formimin e shtetve t bashkuara t Evrops)

Koncepti ekonomikoKoncepti ekonomiko politikopolitiko historikhistorik i vitit 1947i vitit 1947 tashm itashm i

iniciuar ngainiciuar nga George C. MarshallGeorge C. Marshall ishish--sekretari amerikan isekretari amerikan iShtetit pr Punt e Jashtme, emrin e s cilit e morri planiShtetit pr Punt e Jashtme, emrin e s cilit e morri plani"Marshall""Marshall", ishte programi m i rndsishm amerikan pr, ishte programi m i rndsishm amerikan prringjalljen ekonomike t kontinentitringjalljen ekonomike t kontinentit europianeuropian. Programi zgjati. Programi zgjatikatr vjet. (katr vjet. (Shuma eShuma e alokuaralokuar e mjeteve financiaree mjeteve financiare si pjes esi pjes ektij programi nga SHBAktij programi nga SHBA--ja arriti shifrn e rrethja arriti shifrn e rreth 12,412,4 miliardmiliarddollardollar oseose 8585miliard euromiliard euro konvertuarkonvertuar me normat e sotmeme normat e sotmet kmbimit kmbimit valutort valutor.).)

8/9/2019 Bahri M.Gashi Prezatimi Ideatort e par dhe Historiku i Bashkimit Evropian

4/7

4

K

ostalacioni n aksinF

ranc -Gjermani Por e veqanta e tr ktyre ideve pr nj intergrim evropian qndronPor e veqanta e tr ktyre ideve pr nj intergrim evropian qndron

n at se shkaktar kryesor t ktij bashkimi i cili ekziston sot, jann at se shkaktar kryesor t ktij bashkimi i cili ekziston sot, janpikrisht kto dy shtete, pra Franca dhe Gjermania rrespektivisht dypikrisht kto dy shtete, pra Franca dhe Gjermania rrespektivisht dyideator kryesor t ktyre shteteve.ideator kryesor t ktyre shteteve. Robert ShumanRobert Shuman minister iminister i

jashtem i Frances dhejashtem i Frances dhe Zhan MoneZhan Mone nga Gjnga Gjeermania.Kta dy kreator termania.Kta dy kreator teBashkimit Evropian lancuan iden e nj bashkimi n mes te dy ktyreBashkimit Evropian lancuan iden e nj bashkimi n mes te dy ktyre

shteteve me nj plan strategjik q sot sht i njohur me emrin sishteteve me nj plan strategjik q sot sht i njohur me emrin siPlan i Shumanit Plan i Shumanit ne vitin 1950.ne vitin 1950.

Poenta e ktij intergrimi do t ishte se burim kryesor i energjis nPoenta e ktij intergrimi do t ishte se burim kryesor i energjis nEvrop, deri n at koh ishte thngjilli. Kurse baza e industris sEvrop, deri n at koh ishte thngjilli. Kurse baza e industris srnd ishte eliku, dhe pikrisht kto dy xehe ishin po thuajsernd ishte eliku, dhe pikrisht kto dy xehe ishin po thuajseshkaktare kryesore t luftrave n t kaluarn e kontinentit evropian,shkaktare kryesore t luftrave n t kaluarn e kontinentit evropian,sepse industria e armatimit ushtarak ishte e ndrtuar mbi kto dysepse industria e armatimit ushtarak ishte e ndrtuar mbi kto dy

industri.industri.

Aryseja historike pra, ishte se kooperimi ekonomik ndrmjet dyAryseja historike pra, ishte se kooperimi ekonomik ndrmjet dyamriqve t prbetuar, pra t Francs dhe t Gjamriqve t prbetuar, pra t Francs dhe t Gjeermanis,rmanis,nnkuptonte edhe kooperimin politik, gj q shnoi aktin e parnnkuptonte edhe kooperimin politik, gj q shnoi aktin e par

juridik t njohurjuridik t njohur meme TraktatiTraktatinn ee Parisit.Parisit.

8/9/2019 Bahri M.Gashi Prezatimi Ideatort e par dhe Historiku i Bashkimit Evropian

5/7

Evoluimi i Ideve Federat e SHBE s

Lidhje pr shtetet

Nj Bashkim Evropian

Nj BE si institucion Mbikombtar

Nj BE si institucion Ndrqeveritar

Nj Konfederat e mundshme

NjSH

BE (Shtetet e Bashkuara Evropiane)

5

8/9/2019 Bahri M.Gashi Prezatimi Ideatort e par dhe Historiku i Bashkimit Evropian

6/7

Burimet e literaturs

Derek Urwin, The community of Europe: a History of European Integration since1945, New York, 1991.

Martin Walker, Gorge Marshall: His Plan Rebuild Europe, Europe, 1997.

NATO, RUSIA Agree to partnership, The Wall Street Journal, May 15, 2002,

Ligjerata t autorizuara nga Prof. Mr. Edita Tahiri dhe Ass.Mr.BardhokBashota nga lnda Integrime Europiane., semestri V, UMI - FMN Diplomaci.

8/9/2019 Bahri M.Gashi Prezatimi Ideatort e par dhe Historiku i Bashkimit Evropian

7/7

Ju faleminderit per vmendjen!Pyetje dhe komente

Prishtin, 16.12.2009