Bai02-Ton Thuong TB & Mo

8/4/2019 Bai02-Ton Thuong TB & Mo

1/5

5

TN THNG C BN CA T BO V M

Mc tiu hc tp:1.Nm vng cc nguyn nhn gy tn thng t bo

2.Nu c cc biu hin ca tn thng t bo v m

I. TC NHN GY TN THNG T BOTc nhn gy tn thng t bo c th l ni sinh hoc ngoi sinh.

1. Tc nhn ni sinh

- Ri lon chuyn ha bm sinh: thiu men gluco-6- phosphates trong bnh VonGierke gy nn tch t glycogen qu mc trong t bo gan thn...

- Ri lon ni tit: cng tuyn v thng thn: hi chng Cushing gy nn ph, caohuyt p, mt vi xng.

- D dng bm sinh: teo ng mt gy mt t bo gan.2. Tc nhn ngoi sinh.

- Cht ha hc: acid, kim...

- Tc nhn vt l: phng x, nhit...

- Sinh vt: vi rus, vi khun, k sinh trng ...

II. NHNG BIU HIN TN THNG T BO1. N to

T bo gi l n to khi khi th tch ca

t bo ln hn bnh thng nhng vn lnh

mnh. Cn phn bit r n to vi ph thng,

t bo ph thng cng tng th tch nhng H1a: bnh thng H1b: ph i

khng cn lnh mnh. t bo n to, cc bo quan cng n to mt cch cn i. tuy nhin , botng thng c chiu hng n to nhiu hn nhn. nhn s giu nhim sc th hn. cc tiuvt v ribosome cng c th n to hn v tng s lng.

T bo n to v tng chuyn ha , tng trao i cht vi mi trng bn ngoi.

C th gp t bo n to trong nhiu trng hp sinh l hoc bnh l, thng do tcnhn c gii hoc ni tit gy nn.

-Trng thi sinh l: cc lc s, do nng vn ng, luyn tp, cc c bp n to v

cc t bo c n to m khng tng s lng. ph n c mang , do tc dng ca hormon thai nghn , t bo c t cung di ra hn

10 ln ( t 20mm di ra ti 208mm).

-Trng thi bnh l: khi l van tim b hp, c tim lm vic qu sc, co bp nhiu, tbo c tim s n to. khi ct b mt phn gan, phn cn li phi hot ng b, t bo gan cngn to.

2. Teo t

Gi l t bo teo t khi th tch ca

t bo gim st v cc bo quan cng nh li.

Teo t l mt hin tng phc tp hn n to,

t bo n to thng l t bo lnh mnh, Hnh 2a: bnh thng Hnh 2b: teo t


2/5

6

tri li t bo teo t khng my khi lnh mnh hn. Ngoi vic gim kch thc ca t bo ,cc bo quan v cc thnh phn cu to ca t bo nhiu khi cn b gim st c v lng vcht.

- Nguyn nhn v c ch.

Teo t t bo trc ht l do kt qu ca s gim st trao i cht ,c bit l s ng ha.thng gp :

+ Ngi gi nua

+ Ging vt b i n ko di c v s lng.

+ Lit dy thn kinh vn ng.

+ Chn p

+ Thiu oxy.

3.Thay hnh

Thay hnh l s bin i v hnh thi v chc nng t mt t bo ny sang

mt t bo khc, co hnh thi v chc nng khng ging t bo c. Hin tng ny xuthin t bo biu m nhiu hn t bo lin kt.

V d:

- S xut hin t bo biu m dng thng b thay th cho t bo biu m tr n nim mc ph qun v nim mc ng ti mt.

- S thay th t bo biu m tr nim mc d dy bng t bo biu m rut v tbo hnh chn.

4. Khng bit ha v khng trng thnh

Bit ha l mt qu trnh, trong t bo t trng thi non s dn dn chuyn thnht bo trng thnh vi y chc nng sinh l.

Hnh 3: UTBM TB Vy bit ha r Hnh 4:UTBMTB Vy bit ha kmV d v bit ha qua cc t bo thng b da: cc t bo cha bit ha thng

trn, c t l N/NSC ln, nhn kim tnh, c ht nhn ln; bo tng t v kim tnh, cc boquan cng t hn cc t bo bit ha ( H 4). Ngi ta thng phn chia thnh 3 mc bit ha:

--T bo bit ha r ( bit ha cao)

- T bo bit ha va

-T bo khng bit ha hoc km bit ha

5.Thoi ha

Khi b tn thng, t bo b thoi ha b gim st v v c cht lng khin n khngm bo chc nng bnh thng .

Nu thoi ha nh, t bo c kh nng hi phc hon ton c v hnh thi v chc

nng. Nhng nu thoi ha nh, t bo c kh nng tin ti hoi t . v d bng cc mc.


3/5

7

S thoi ha t bo c lin quan cht ch vi ri lon chuyn ha protid v n l thnhphn c bn ca s sng, thnh phn cu to nn cc bo quan, cc mng t bo, cc men nibo.

Thoi ha t bo c hoi t th hin di nhiu hnh thi tn thng khc nhau.

-Hin vi quang hc cho thy nhng hnh nh: t bo sng c, thoi ha ht, thoiha nc,thoi ha toan tnh , thoi ha hyaline, thoi ha m, thoi ha ng.cho n nay, ngha v c ch ca nhng tn thng thoi ha cn cha r rng.

6.Qu ti v xm nhp

Qu ti l s hin din qu mc ca mt cht c sn trong t bo.

Xm nhp l s hin din bt thng ca mt

cht khng sn c trong t bo.

Nhng cht qu ti v xm nhp s tch ng trong

nhn hoc bo tng hoc c hai ni.

Nhng cht ny c th l cht ngoi sinh hoc

ni sinh.

Nhng cht ngoi sinh ch tham gia v qu trnh Hnh 5 : xm nhp m trong gan

xm nhp nh bi, sn phm ha cht ( xm, tr).

Nhng cht ni sinh nh ng, m, sc t...

c th tham gia c 2 qu trnh xm nhp v qu ti.

S xut hin cht ni sinh trong t bo

thng km theo nhng tn thng thoi ha t

nhiu ca cc bo quan

Bnh thng, t bo gan vn cha mt lng

glucogen nht nh, khi xut hin nhiu glucogen

thng c coi l qu ti Hnh 6: Bi amian phi

Thn vn khng c glycogen, nay c ng

nhiu glycogen th coi l xm nhp. Xung quanh

mt hoi t , cc t bo cha nhiu glycogen

c coi l nhng t bo thoi ha glycogen.

Trn thc t ngi ta rt kh phn bit skhc nhau v hnh thi ca 3tn thng k trn. Hnh 7: tn thng hoi t t bo gan

7. Hoi t

Hoi t t bo l mt tn thng su

sc c nhn v bo tng, mt tn thng bt

kh hi dn n cht t bo.

7.1.Biu hin ca hoi t t bo

7.1.1Vi nhn:

-Nhn ng: nhn co rm thnh mt khi

c, rt kim tnh, khng cn thy hnh nh lica cht nhim sc. Hnh 8: hoi t nc ng thn


4/5

8

-Nhn v: Nhn b v ra thnh nhiu mnh, ri vi ra trong bo tng

-Nhn tiu: n sau nhn v, nuclein b phn gii. protein v a.nucleicc gii phng

s tan bin vo trong bo tng

7.1.2.Vi bo tng:

Cc bo quan v nguyn sinh cht u b tn thng thoi ha mc nng.Cc biu hin ca hoi t t bo

-Hoi t nc: y l qu trnh din bin dn dn t thoi ha nh n thoi ha nngdn ti hoi t lm cho t bo n to, ranh gii m nht, nhn v hoc tiu i.

-Hoi t ng: qu trnh din bin

nhanh chng, bo tng ng c v toan tnh cng vi nhn ng v nhn vi.

8. T bo cht

Lc ny mi hot ng chuyn ha ca t bo u nh ch. Thng thng t bocht vn gi nguyn hnh thi t bo trc . trong trng hp t bo cht rt nhanh c thvn gi nguyn hnh thi ca t bo lnh mnh. V d khi c nh tiu bn, c nh m.

III.NHNG BIU HIN TN THNG M1.D sn ( metaplasia)

Gi l d sn khi c s bin i v

hnh thi v chc nng t mt m ny

sang mt m khc. D sn xy ra do phn

ng ca m trc nhng kch thch sinh

l hay bnh l. Hnh 10: d sn vy ph qun

Sinh l: H.9. D sn vy phi- S bin i t nang trng chn nang tuyn vng.

- S bin i t lp t bo m ca ni mc t cung thnh lp t bo rng khi

th tinh.

Bnh l :

-D sn Malpighi xut hin sau nhim virus: xut hin mun di tc dng ca khithuc l .D sn lm o ln chc nng sinh l, d sn Malpighi nim mc ph qun lm chot bo biu m ph qun khng cn lng p y bi ra ngoi.Trong lnh vc ung th , dsn l yu t thun li cho ung th ha.

2. Qu sn ( hyperplasia)

Qu sn l hin tng tng sinh t bo c th gp trong sinh l ( qu sn tuyn v, nimc t cung) hoc bnh l( qu sn vy c t cung do kch thch vim mn.

3. Lon sn ( dysplasia)

Lon sn l s sinh sn ra mt m bt

thng, qui d do s ri lon qu trnh pht trin

ca bo thai hoc ca t bo m ang trng thnh,

ang ti to.

Lon sn l s qu sn v thay i phn

no cht lng ca t bo v m nhng vn

nm trong s iu chnh ca c th. Lon snc th chia thnh 2 loi: Hnh11: qu sn biu m vy c t cung


5/5

9

-Lon sn n gin:

+ T bo qu sn va phi

+S xp lp ca t bo nguyn vn

+Nhn t bo u nhau

+Bit ha t bo r rng-Lon sn trm trng( cn theo di):

+ T bo qu sn mnh

+ Nhn t bo khng u nhau

+ Nhiu t bo non, kim tnh

Hnh 11 : Lon sn nng biu m vy CTC

Documents

Bai02-Ton Thuong TB & Mo