BAﬁKAN’dan±2.pdfMay›s 2005 tarihinde Birli¤i ziyaret etti. Yönetim kurulu ve genel sekreterlik yetkilileri ile görüﬂen Say›n Lester Dünya Bankas›’n›n sigorta

Sevgili Meslektafllar›m,

Sigortac›l›k Kanunu ad› ile haz›rlanan Kanun tasar›s›n›n Baflbakanl›¤a sevk edilmifl oldu¤unu memnuniyetle ö¤renmifl bulunuyoruz. Y›llard›r kanuni dayanaktan yoksun olan 539 say›l› KanunHükmünde Kararname ile düzenlenen ve denetlenen sektörümüzün güçlü bir hukuki altyap›ya olan ihtiyac›, umuyoruz bu yeni yasama döneminde giderilecektir.

Sigortac›l›k Kanununun, yeni yasama döneminin ilk aylar›n› ilgili komisyonlarda geçirmesi, 2006 y›l›n›nilk yar›s›nda da yasalaflmas› muhtemeldir. Bilindi¤i gibi, bir çerçeve kanun niteli¤i tafl›yan Kanun Tasla¤›sadece genel düzenleme ve tan›mlarla ilgili ana hükümleri içermektedir. Sektörümüzle ilgili uygulamaesaslar›n›n belirlenmesi ise Yönetmeliklere b›rak›lm›flt›r.

Dolay›s›yla, sektörümüzü Avrupa Birli¤i’ne tafl›yacak ilke ve çal›flma esaslar›na iliflkin düzenlemeler, sektörün gerek do¤ru esaslar üzerinde rekabet etmesi, gerekse tüketiciyi koruma amaçl› denetleme ilkeleriüzerinde çal›fl›lmaya flimdiden bafllan›lmas› gerekmektedir. Bu hususlarda Birlik olarak en k›sa zamandaeski çal›flmalar›m›z da derlenerek Hazine Müsteflarl›¤› ile temaslara bafllanacakt›r.

Sigortac›l›k sektörüne iliflkin düzenlemelerin sektörün geliflmesini hedeflemesi, denetlemenin de tüketiciyi korumaya yönelik olmas› gerekmektedir. Bu dengenin çok dikkatli oluflturulmas› ve birbirinekar›flt›r›lmamas› çok önemlidir. Serbest rekabet, sigortac›l›¤›n genel prensip ve müspet kurallar›n› göz ard›ederek, herkesin her fleyi istedi¤i flart ve fiyattan satmas› anlam›na gelmedi¤i gibi, tüketiciyi korumakkavram›n›n da flirketlerin günlük ticari kararlar›na ve yaklafl›mlar›na müdahale etmek anlam›nda alg›lanmamal›d›r.

Yeni Türk Ticaret Kanunu Tasla¤›nda da, tüketiciyi koruma amaçl› olarak getirilmifl baz› hükümlerde bukavramlar›n birbirine kar›flt›r›ld›¤› görülmektedir. Hatta bir maddede, sigorta

flirketlerine hasar sebebiyle sigortal›ya avans ödeme mecburiyeti getir-ilirken, sigortac›l›¤›n en temel kavramlar›ndan olan sigorta bedeli vehasar bedeli birbirine kar›flt›r›lm›flt›r. Benzeri bir s›k›nt›, yine ayn› maddenin içinde tazminat›n muacceliyet kespetmesine iliflkinhükümde de hissedilmektedir.

Ça¤dafl dünyada kurallar vatandafl›, yani tüketiciyi, korumak üzerine kurulmaktad›r.

Sektörümüzdeki her uygulaman›n da bu esas› kollamas› ve korumas› gerekti¤i tabiidir.. Bu görev de öncelikle sigorta sektörünün

sahiplerine, yani sigorta flirketlerimize, düflmektedir.Zaten, sektörümüzün geliflmesi ve her anlamda ileriye

gitmesini sa¤layacak önflartlar›n bafl›nda bu esas gelmektedir. Ancak, kurallar amaç için oluflturulurken,kurallar›n amac›n önüne geçmesi ve amaç halinegelmesinin engellenmesi için, o noktada oluflacak hassas dengeye çok dikkat edilmesi gerekmektedir.Aksi taktirde, tüketiciyi korumak amaçl› konulan

kurallar, tüketiciye gelecekte alabilece¤i hizmetçeflitlili¤i veya zenginli¤inden mahrum edebilen veya busüreci uzatan faktörler olmaktan öteye gidemezler.

Sigorta sektörümüzün global ciddiyetine yak›flan,Türk sigortac›l›¤›n› tüm birimleri ile ilerilere tafl›yacak ve global rekabete haz›rlayabilecek, güçlü, güçlü oldu¤u kadar da geliflmelere aç›k bir hukuki düzenlemeye en k›sa sürede kavuflabilmekdile¤iyle, herkese sayg›lar›m› ve sevgilerimi sunuyorum.

Hulusi TAfiKIRAN

BAfiKAN’dan

B‹RL‹K’TEN HABERLER

2

� HULUS‹ TAfiKIRAN: “TÜRK S‹GORTA SEKTÖRÜ AB’YE UYUM SÜREC‹N‹ KOLAYLIKLA BAfiARACAK”Sempozyumun aç›l›fl

konuflmas›n› gerçekleflti-ren Birlik Baflkan› HulusiTaflk›ran, Türk sigortasektörünün AB’ye uyumsürecini zorlanmadanaflaca¤›na olan inanc›n›dile getirerek, bununiçin iki yol oldu¤unu söz-lerine ekledi. Say›n Taflk›ran, bu yollardan bi-rincisinin, piyasada güçlü oyuncular›n olufltu-rulmas›; ikincisinin ise, sigorta flirketlerinin geli-flimi aç›s›ndan önlerinin aç›lmas› oldu¤unubelirtti.

“Avrupa Birli¤i’ne Uyum Sürecinde Türk Si-gorta Sektörü” sempozyumunda “Avrupa ”,“Avrupa Birli¤i ve Türk Sigorta Sektöründe Ver-gi Birli¤i ve Türk Sigorta Sektörü Uygulamala-r›”, “Avrupa Birli¤i ve Türk Sigorta Mevzuat›”,“Avrupa Birli¤i’ne Uyum Sürecinde Risk ve De-

netim”, “Avrupa Birli¤i Uyum Sürecinde MaliTablolar ve Finansal Raporlama Standartlar›”,“Sigortac›l›k ve Aktüeryal Analiz” bafll›kl› 6oturum yer ald›.

Sempozyuma sektör yöneticileri, bürokratlarve akademisyenler ile Dünya Bankas› FinansalSektör Grup Baflkan› ve Almanya Sigortalar Bir-li¤i AB Müdürü konuflmac› olarak kat›ld›.

� BURHANETT‹N AKTAfi: “S‹GORTA SEKTÖRÜNÜN ÖNÜNÜ AÇACA⁄IZ”Sempozyumun aç›l›fl

konuflmalar› bölümün-de konuflan HazineMüsteflar Yard›mc›s›Burhanettin Aktafl iseTürk sigorta sektörününönünü açmak için Hazi-ne Müsteflarl›¤› taraf›n-dan gerçeklefltirilen vegerçeklefltirilmesi planlanan düzenleme vedenetlemelere de¤inerek, gelinen son duru-mu kat›l›mc›larla paylaflt›.

� “TÜRK‹YE, AB’N‹N DIfiINDA DÜfiÜNÜLEMEZ”Aç›l›fl konuflmalar›n›n ard›ndan bafllayan

“Avrupa Birli¤i ve Türk Sigorta Sektörü” isimlioturumun baflkanl›¤›n› Prof.Dr. Merih KemalOma¤ yapt›. Oturumun ilk konuflmac›s› olanRay Sigorta Genel Müdürü E. Çetin Alanya,Türk sigorta sektörünün Avrupa Birli¤i’ne uyumsürecini sektör aç›s›ndan de¤erlendirerek,Türkiye’nin AB’nin d›fl›nda de¤erlendirileme-yece¤ini belirtti.

Birli¤imizin düzenledi¤i, "Avrupa Birli¤i'ne Uyum

Sürecinde Türk Sigorta Sektörü" konulu "I. Ulusal

Sigorta Sempozyumu", 24 May›s 2005 tarihinde,

‹stanbul’da, yaklafl›k 400 kiflinin kat›l›m› ile gerçekleflti.

“I. Ulusal Sigorta Se

3

mpozyumu” düzenlendiTSRfiB Genel Sekreter

Yard›mc›s› Doç. Dr. SunaOksay ise, dünyada son y›l-larda gerçekleflen flirketbirleflme ve devalmalar›nedeniyle, küresel piyasa-larda aktif büyüklükleri 1trilyon dolara ulaflan devflirketlerin ortaya ç›kt›¤›n›söylerek, toplam aktif bü-yüklü¤ü 7,9 milyar dolarolan Türk Sigorta Sektörün-deki flirketlerin bu flirketlerlerekabet edebilmesiningüçlü¤ünü dile getirdi.

Almanya Sigortalar Birli¤i(GDV) AB Birimi YöneticisiJurgen Huppenbauer, kat›l›mc›lara AvrupaBirli¤i 5. motorlu tafl›t mali sorumluluk sigortas›direktifine iliflkin detayl› bilgi vererek, çal›flma-lar› devam eden yeni reasürans direktifi konu-sunda ise aç›klamalarda bulundu.

� “S‹GORTACILIK SEKTÖRÜNDE YEN‹L‹KLER‹N YARATILAB‹LMES‹ GEREKL‹”Dünya Bankas›, Finansal Sektör Sigorta

Grup Baflkan› Rodney R. Lester konuflmas›n-da, Türk sigorta sektörünün içinde bulundu¤udurumu Dünya Bankas› verileri ile de¤erlendi-rerek, özellikle hayat sigortalar›n›n yayg›nlafl-mas›n›n önemini vurgulay›p, Avrupa Birli¤i’neuyum çerçevesinde öngörülen düzenlemele-rin olabildi¤ince k›sa sürede gerçeklefltirilmesigerekti¤ini ifade etti.

Türk sigorta sektörünün hak etti¤i yerde ol-mad›¤›na da de¤inen Lester, sektörün büyükyenilikleri yaratabilmesi gerekti¤ini vurgulad›.Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu Fi-nansal Hizmetler Sektör Yöneticisi Güray Vuralda, sektörün bugünkü durumu, uyum çal›fl-malar› ve mevzuat sorunlar›na iliflkin de¤er-lendirmelerde bulundu.

� “EKONOM‹DE KARA DEL‹KSOSYAL GÜVENL‹K”Sempozyumun Prof. Dr. Ahmet K›rman’›n

baflkanl›¤›nda gerçeklefltirilen vergi ile ilgilioturumunda tebli¤ sunan Gazi Üniversitesi ‹‹BFÖ¤retim Üyesi Prof. Dr. fiükrü K›z›lot, sosyal gü-venlik kurulufllar›n›n yapt›¤› harcamalar›n çokönemli bir k›sm›n›n sa¤l›kla ilgili harcamalar-dan olufltu¤unu; bu yönüyle, bireysel emekli-lik, sa¤l›k sigortas› ve di¤er flah›s sigortalar›n›nteflvik edilmesinin devletin üzerindeki yükü ha-fifletece¤ini belirtti.

Ayn› oturumda tebli¤ sunun YASED Baflkan›fiaban Erdikler ise, Türkiye’de kurumlar vergisi-nin yüksek oldu¤undan söz ederek, Türki-ye’nin kendisini Almanya, Fransa, ‹ngiltere gi-bi, yat›r›mlar›n› tamamlam›fl, sermaye ihraçeden ülkelerle mukayese etmek yerine, bera-ber yar›fla ç›kt›¤› Polonya, Macaristan, Slovak-ya gibi ülkelerde neler yap›ld›¤›na bakarakilerlemesi gerekti¤ini vurgulad›.

Oturum baflkanl›¤›n› Birlik Genel SekreteriErhan Tunçay’›n yapt›¤› Risk ve Denetim ile il-gili oturumda konuflan Hazine Müsteflarl›¤› Si-gortac›l›k Genel Müdür V. Dr. Ahmet Genç


4

ise, sektördeki mevcut yükümlülük karfl›lamayeterlili¤inde kullan›lan rakamlar›n, AvrupaBirli¤i’nde kullan›lan rakamlara yükseltildi¤in-de ortaya ç›kacak senaryo hakk›nda bilgiverdi.

HM Sigorta Denetleme Kurulu Baflkan› ‹bra-him Taflbafl› ise, sektörün, cayd›r›c› bir mevzu-ata, karl›l›k sorununu çözmeye ve istikrarl› birbüyümeye ihtiyaç duydu¤unu belirtti.

SEMPOZYUM K‹TABI YAYINLANDISempozyumda sunulan toplam 29 adet

tebli¤ kitap olarak yay›nlanarak, Birlik taraf›n-dan üye flirketlerimize ve ilgili di¤er kurumlarada¤›t›ld›. K›sa sürede tükenen sempozyum ki-tab›n›n ikinci bask›s› yay›nlanmakta olup, ta-lep edenlere da¤›t›lacakt›r. (Sempozyumla il-gili detayl› bilgi ve tebli¤ler tam metni Birli¤inweb sitesinde yer almaktad›r.)

Dünya Bankas› Finansal Sektör Sigorta Grup Baflkan›, Birlik’i ziyaret ettiBirli¤imizin düzenledi¤i "I. Ulusal Sigorta Sempozyumu" davetlisi olarak Türkiye'ye gelen vealt› y›l› aflk›n bir süredir Türk sigorta sektörünü yak›ndan takip eden Dünya Bankas› FinansalSektör Sigorta Grup Baflkan› Rodney R. Lester, Genel Sekreterli¤imizin daveti üzerine 26May›s 2005 tarihinde Birli¤i ziyaret etti. Yönetim kurulu ve genel sekreterlik yetkilileri ilegörüflen Say›n Lester Dünya Bankas›’n›n sigorta sektörüne iliflkin görüflleri ve çal›flmalar›hakk›nda bilgi verdi. Söz konusu ziyarette, Rodney R. Lester'a, Birli¤imiz organizasyon yap›s›ve faaliyetlerini tan›tan bir sunum yap›ld› ve Türk sigorta sektörünün öncelikli sorunlar›hakk›nda da görüfl al›fl veriflinde bulunuldu.

5

UFRS’ye uyum için çal›flmalarabaflland›

Birli¤imiz, Uluslararas› FinansalRaporlama Standartlar›na (UFRS)uyum esas›n›n kabul edilmesininard›ndan, bu konuda sektörün bilgilendirilmesi ve uygulamafarkl›l›klar›n›n ortadan kald›r›lmas›amac›yla UFRS ve özellikleSigortac›l›k Finansal RaporlamaStandartlar› (SFRS) konular›ndaüye flirketler için bir e¤itim program› düzenledi. Her bir grupiçin 2 gün süren ve toplam 93kiflinin kat›ld›¤› söz konusu program, 21 Haziran-8 Temmuztarihleri aras›nda gerçekleflti.

UYUM PROJES‹Birlik, Türk Sigorta Sektörünün

Uluslararas› Finansal RaporlamaStandartlar›na (UFRS) uyumukonusunda bir Proje bafllatt›. Projekapsam›nda,Hazine Müsteflal›¤›Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ü,Sigorta Denetleme Kurulu, TürkiyeMuhasebe Standartlar› Kurulu(TMSK), Birlik ve sigorta flirketleritemsilcilerinden oluflan birçal›flma grubu kuruldu. Birlik,çal›flma grubuna teknik destekvermek üzere ba¤›ms›z bir dene-tim flirketi ile anlaflt›. A¤ustosay›nda çal›flmalar›na bafllayangrup, 30 standart üzerindekiçal›flmalar›n› Kas›m ay› sonunakadar tamamlayacak.

“Do¤al Afet Riskleri ‹çinSigorta ve Reasürans”

sempozyumu 8-9 Aral›k’taBirlik - Dünya Bankas›, 8-9 Aral›k 2005 tarihlerinde,

‹stanbul’da, “Do¤al Afet Riskleri ‹çin Sigorta ve Re-asürans” adl› uluslararas› bir sempozyumu ortak ola-rak düzenliyor.

Yerli ve yabanc› sigortac›lar›, reasürörleri, reasü-rans brokerlerini, ulusal afet fonlar›n›n yöneticilerini,sigorta sektörünün düzenleyici kurumlar›n› ve di¤eruzmanlar› bir araya getirecek olan sempozyuma,Çin, Endonezya, Filipinler, Hindistan, Tayvan, ‹ran, Ro-manya, Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye’den birçok konuflmac› kat›larak, ülkelerinde do¤al afet riski-ni finanse etmek ve ev sahiplerine basit sigorta ürün-leri sunmak için gelifltirilen yöntemleri anlatacaklar-d›r. (Sempozyumla ilgili detayl› bilgiye Birli¤in web si-tesinden ulafl›labilmektedir.)

Dünya Bankas›’ndan“Muhasebe ve

Denetim Program›”Birli¤imiz, Dünya Bankas›’n›n, Türkiye’nin de dahil ol-

du¤u Avrupa Birli¤i üyesi olmayan Orta ve Do¤u Av-rupa ülkelerini kapsayan “Road to Europe: Programof Accounting Reform and Institutional Strengthening(REPARIS)” Program› çerçevesinde, ilgili ülkelere yöne-lik olarak düzenledi¤i Muhasebe ve Denetim E¤itimProgram›na (Advanced Program in Accounting andAuditing) gerekli görüflmeleri yaparak flirketlerimizinde kat›l›m›n› sa¤lad›.

Söz konusu Program kapsam›nda kat›l›mc›lara, AB,Dünya Bankas›, Uluslararas› Muhasebeciler Birli¤i, Ulus-lararas› Muhasebe Standartlar› Kurulu, Avrupa Muha-sebeciler Federasyonu ve AB’ye yeni kat›lan ülkelerinüst düzey bürokrat ve hükümet temsilcileri taraf›ndanvideo konferans sistemiyle efl zamanl› olarak e¤itimveriliyor. Toplam 28 modülden oluflan ve 24 May›s2005 tarihinde bafllayan program, 20 Haziran 2006 ta-rihinde sona erecek.


6

TAIEX ile “AB Sigorta Mevzuat› veUygulamalar›” semineri düzenlendi

Birli¤imiz ve Avrupa Komisyonu Teknik Yar-d›m ve Bilgi De¤iflim Ofisi (TAIEX) iflbirli¤iyle dü-zenlenen, “Avrupa Birli¤i Sigorta Mevzuat› veUygulamalar›" konulu seminer, 23–24 Haziran2005 tarihlerinde, ‹stanbul’da yap›ld›.

Birlik Baflkan› Hulusi Taflk›ran’n›n Türkiye’ninAB’ye girmesinin önemini vurgulayan aç›l›fl ko-nuflmas› ile bafllayan seminerde TAIEX ad›naVeronica Williams bir konuflma yaparak, semi-nerin düzenlenmesinde sa¤lad›¤› katk›lar›n-dan dolay› Birli¤imize teflekkür etti ve TAIEXhakk›nda bilgi verdi.

Avrupa Komisyonu ‹ç Pazar Genel Müdürlü-¤ü Sigorta Birimi Baflkan› Ulf Linder’in oturumbaflkanl›¤› yapt›¤› seminerin birinci gününde,ilk konuflmac› olarak söz alan Avrupa Komisyo-nu Rekabet Genel Müdürlü¤ü’nden Andreas

Knaul, mallar›n, hizmetlerin, sermayenin ve kifli-lerin serbest dolafl›m›n›n önemine de¤inerek,Avrupa Birli¤i’nde bir iç Pazar yaratarak eko-nomik büyümenin art›r›lmas›n›n, rekabete da-ha dayan›kl› hale gelinmesinin ve tüketicininrefah›n›n art›r›lmas›n›n amaçland›¤›n› belirtti.Knaul’dan sonra kürsüye gelen GalatasarayÜniversitesi ö¤retim üyesi Prof. Samim Ünan,seminerde Türk Sigorta mevzuat›na iliflkin yap-t›¤› konuflmada, Sigortac›l›k Kanunu Tasar›s›Tasla¤›n› de¤erlendirdi.

Sigorta fiirketleri ile ilgili bürokratlara yönelikolarak düzenlenen seminere, Fransa, Alman-ya, Hollanda, Polonya gibi çok say›da AvrupaBirli¤i Ülkesi bürokratlar› ile Avrupa Risk Yöneti-mi Birlikleri Federasyonu (FERMA) Müdürü Flo-rence Bindelle, konuflmac› olarak kat›ld›.

7

E¤itime destek veriyoruz...Birli¤imiz, Sakarya Üniversitesi Sapanca

Meslek Yüksekokulu'nun talebi çerçevesinde,11 May›s 2005 tarihinde, Sapanca Meslek Yük-sekokulu ö¤rencilerinin kat›l›m›yla bir günlük,kapsaml› bir sigorta semineri düzenledi. Semi-ner öncesinde, Birlik taraf›ndan haz›rlanan veiçerisinde seminerde gerçeklefltirilecek su-numlar›n yer ald›¤› kitapç›klar kat›l›mc› ö¤ren-cilere da¤›t›ld›.

MEGEP ÇALIfiMALARIBirli¤imiz, sigortac›l›k mesle¤i ve teknik e¤iti-

minin güçlendirilmesi amac›yla, Milli E¤itimBakanl›¤›’n›n yürüttü¤ü yaklafl›k 60 Milyon Eu-ro bütçeli ve finansman› Avrupa Birli¤i fonla-r›ndan sa¤lanan “Türkiye’de Mesleki E¤itim veÖ¤retim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi”

(MEGEP)’ne destek veriyor. Söz konusu iflbirli¤i kapsam›nda Birli¤imiz, 27

Haziran 2005 tarihinde, üye flirketlerin temsilci-lerine yönelik bir toplant› gerçeklefltirdi ve ME-GEP projesi kapsam›nda 9. s›n›f ö¤rencileri içinhaz›rlanan tan›t›m ve yönlendirme kitapç›¤›n-da yer almas› amac›yla, içeri¤inde sigortan›ntan›m›, tarihçesi, yap›s› ve genel özellikleri, Tür-kiye’de ve dünyadaki durumu, sektördekie¤itim ve istihdam olanaklar› gibi bilgilerin yerald›¤› 30 sayfal›k bilgi kitapç›¤›n› MEGEP yetki-lilerine iletti. Birli¤imiz Projenin ikinci aflamas›n-da, teknik liselerin 10, 11 ve 12. s›n›flar›nda ve-rilecek sigorta e¤itimi ders program› içerikleri-nin oluflturulmas› çal›flmalar›na destek vere-cektir.

“AB SigortaMüktesebatRehberi”yay›nland›Avrupa Birli¤i SigortaMüktesebat Rehberi’nde,AB’nin son derece kar›fl›kve da¤›n›k olan sigortadüzenlemeleri, bafll›klarhalinde özetlenerek, sigorta flirketleri ile sektörün di¤er aktörlerinesunuldu. Rehber, müza-kere süreci öncesinde,sigorta alan›ndaki ABmevzat›n›n incelenerek,uyumda sorunlarlakarfl›lafl›labilecek alanlar›nönceden tespit edilmesinive bu tespitler ›fl›¤›ndasektörün pozisyon belirlemesini amaçlamaktad›r.

Mortgage Sigorta Kredisi konusunda çal›flmalara baflland›

Ülkemize getirilmeye çal›fl›lan mortgage kredilerine iliflkin olarak SPKçal›flmalar yapmakta olup, yasa tasar›s› haz›rlam›flt›r. Hazine Müsteflarl›-¤› da, bu kredilerle birlikte getirilmesi planlanan sigorta ürünleri konu-sundaki çal›flmalar›na bafllam›fl ve “Gayrimenkul Mülkiyet Garanti Si-gortas› Genel fiartlar›” (Mortgage Title Insurance) tasla¤›n› haz›rlam›flt›r.Birli¤imiz de bu konuda, geliflmifl ülke uygulamalar›n› incelemek, sektö-rümüze uygun ürünleri tespit etmek, oluflturulacak yasal çerçeveyeöneri sunmak üzere çal›flmalar›na bafllam›fl, ayr›ca Hazine Müsteflarl›¤›ile iflbirli¤i içinde olan bir çal›flma gurubu kurmufltur.

Tar›m Sigortalar› Kanunu’na yönelik toplant› yap›ld›

Birli¤imiz, Tar›m Sigortalar› Kanunu’yla ilgili olarak yürütülecek ça-l›flmalar›n planlanmas› ve özellikle flirket kurulufluna iliflkin kararlar›nal›nmas› amac›yla, ilgili branflta ruhsat› bulunan 15 sigorta flirketimi-zin ve Tar›m Sigortalar› Vakf›’n›n yetkililerinin kat›l›m›yla, TSRfiB konfe-rans salonunda, 19 Temmuz 2005 tarihinde bir toplant› düzenledi.Toplant›da, flirket ana sözleflmesi tasla¤›na iliflkin görüfllerin de¤erlen-dirilmesi, tahmini bütçeye iliflkin çal›flman›n sunulmas›, sermaye ihti-yac› ile ilk ödeme miktar›n›n belirlenmesi ele al›nd›.

B‹ZE GÖRE

8

De¤iflim rüzgar›n›arkam›za ald›k

Küresel piyasalara uyum sa¤lama çabalar› do¤rultusunda, ülkemizde son y›llardayaflanan h›zl› de¤iflim süreci, finans piyasalar›nda ve dolay›s›yla Birlik olarak merkezin-de bulundu¤umuz sigortac›l›k sektöründe gözle görülür, somut de¤iflikliklerin ortayaç›kmas›na neden olmaktad›r. Gerek hukuksal, gerek mali ve gerekse iflletmecilik ala-n›nda etkili olan bu de¤iflim rüzgar›, Birli¤imizin proaktif bir anlay›flla sektöre hizmet et-me misyonunu, kendili¤inden ortaya ç›karmaktad›r.

Bu anlay›flla, Birlik olarak çal›flmalar›m›z; mali ve sektörel düzenlemelerin haz›rlanma-s›, 3 Ekim’de bafllayan Avrupa Birli¤i müzakere süreci do¤rultusunda üyelerimiz çal›flan-lar›n›n ve kamuoyunda sigortac›l›k ile ilgili tüm kesimlerin bilinçlendirilmesi, uluslararas›kurulufllar ile iflbirli¤inin sa¤lanmas› ve Birli¤in tan›t›m faaliyetleri gibi bafll›klar alt›nda de-vam etmektedir.

Bu ba¤lamda, geçti¤imiz dönemde, Birlik olarak, bilinçlendirme ve tan›t›m çal›flma-lar› kapsam›nda önemli faaliyetler gerçeklefltirmifl bulunuyoruz. Söz konu faaliyetlerinbafl›nda, 24 May›s 2005’te gerçeklefltirdi¤imiz ve yaklafl›k 400 kiflilik bir kat›l›mla, büyükilgi gösterilen "I. Ulusal Sigorta Sempozyumu" gelmektedir. Birçok akademisyenin, sek-tör yöneticisinin ve Avrupa Birli¤i’nden kat›l›m sa¤layan uzmanlar›n, sektörün önemlimeselelerini masaya yat›rarak, çözüm yollar›n› tart›flt›¤› sempozyumun, bu boyutuyla,sektöre önemli aç›l›mlar kazand›raca¤›n› düflünüyoruz.

Ayr›ca, sempozyumda sunulan bildirilerin ses kay›tlar›n›n ve konuflmac›lar›n gönder-di¤i bildiri metinlerinin derlenmesiyle oluflturulan ve merakla beklenen Sempozyum Bil-diri Kitab›’n› yay›mlayarak, gerekli adreslere ulaflt›rmam›z da sempozyumda ele al›nankonularda Türkçe kaynak s›k›nt›s› yaflayan sektörümüz aç›s›ndan bir baflka önemli ge-liflme olmufltur.

AVRUPA B‹RL‹⁄‹’NE UYUM ÇALIfiMALARIYine sektörümüzün merakla bekledi¤i bir baflka etkinli¤imiz de 23–24 Haziran 2005

tarihlerinde, sektör temsilcilerinin kat›l›m›yla, ‹stanbul’da gerçeklefltirdi¤imiz TAIEX Avru-pa Birli¤i Sigortac›l›k Semineri idi. Birlik olarak, 17 Ocak 2005 tarihinde, Avrupa Komisyo-nu Geniflleme Genel Müdürlü¤ü’ne (European Commission Enlargement DirectorateGeneral) ba¤l› TAIEX’e (Technical Assistance Information Exchange Unit) yapt›¤›m›zbaflvuru sonucu kabul edilen proje kapsam›nda düzenledi¤imiz ve tamam› AB fonla-r›nca desteklenen Avrupa Birli¤i Sigorta Mevzuat› ve Uygulamalar›" konulu seminerde,özellikle "mali tablolar, hesap planlar› ve istatistikî tablolar", "mali izleme ve istatistikî dü-zenlemeler" ve "yükümlülük karfl›lama yeterlili¤i (solvency)" gibi Türk sigorta sektörününAB sigorta sektörüne uyum sürecinde s›k›nt› yarataca¤› düflünülen konu bafll›klar›ndatebli¤ler sunuldu.

Birlik olarak ayr›ca, Türkiye sigorta sektörünün Avrupa Birli¤i’ne uyumu sürecinde kar-fl›laflt›¤› ve/veya karfl›laflaca¤› sorunlu konularda, kamuoyunun ve özellikle üye flirket-

lerimiz çal›flanlar›n›n bilinçlendirilmesine yönelik haz›rlad›¤›m›z baflka yay›nlar da bulun-maktad›r. Söz konusu yay›nlardan biri; bir süredir yay›mlanma çal›flmalar›n› sürdürdü-¤ümüz Sigorta Araflt›rmalar› Dergisi’dir. Akademik çal›flmalar a¤›rl›kl› içeri¤i ve sektörü-müz için tafl›d›¤› önem aç›s›ndan ayr›cal›kl› bir konuma sahip olaca¤›n› düflündü¤ü-müz derginin ilk say›s›n› Ekim ay› içerisinde yay›mlad›k.

Ayr›ca, müzakere süreci öncesinde Türk sigortac›l›k sektörü temsilcilerinin, sigortac›-l›k alan›ndaki AB mevzuat›n› inceleyerek, uyumda sorunlarla karfl›lafl›labilecek alanlar›önceden tespit etmelerini ve bu tespitler ›fl›¤›nda sektörün pozisyon belirlemesini sa¤-lamak amac›yla yay›mlad›¤›m›z "Avrupa Birli¤i Müktesebat Rehberi" de bir süredir üze-rinde titizlikle çal›flt›¤›m›z, söz konusu bilinçlendirme yay›nlar›n bir di¤eridir.

Di¤er taraftan, Birlik olarak, Avrupa Birli¤i uyum sürecinde flirketlerimizin ihtiyaç duy-duklar› hukuki ve mali düzenlemelere iliflkin taslak ve görüfllerin haz›rlanmas› aflamas›n-da gerçeklefltirdi¤imiz önemli çal›flmalar bulunmaktad›r. Bunlar›n bafl›nda, getirdi¤idüzenlemeler ile sektörümüze yeni aç›l›mlar kazand›raca¤›n› bekledi¤imiz ve HazineMüsteflarl›¤› taraf›ndan haz›rlanan Sigortac›l›k Kanun Tasar›s› Tasla¤› ile ilgili olarak ger-çeklefltirdi¤imiz çal›flmalar gelmektedir. Sektörümüzün büyük önem verdi¤i söz konusutasla¤›n kanunlaflmas› için Baflbakanl›k‘tan TBMM ‘ye gönderilmesini ve TBMM de enk›sa sürede yasalaflmas›n› beklemekteyiz.

VERG‹ SORUNLARIYLA ‹LG‹L‹ ÇALIfiMALARSektörümüzü ilgilendiren mali düzenlemeler konusunda ise, BSMV Kanun De¤iflikli¤i

Tasar›s› Tasla¤› ile Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Kanun De¤iflikli¤i Tasar›s› Tasla¤›’n›Maliye Bakanl›¤› ve Vergi Konseyine ileterek, bu konulardaki çal›flmalar›m›z› tamam-lam›fl bulunuyoruz. Söz konusu taslaklar›n da bu dönemde yasaldüzenlemeler sonras› TBMM’den kanunlaflmas› için gerekligiriflimleri yapmaya devam edece¤iz. .

Di¤er taraftan, Birli¤imiz taraf›ndan, Sigortac›l›k FinansalRaporlama Standartlar› (SFRS) konusunda, ilgili tebli¤lerinç›kar›lmas› için, Hazine Müsteflarl›¤›na her bir standarthakk›nda görüfl ve önerilerini bildirmek üzere, bir çal›flmagrubu oluflturmufl ve bu grup toplant›lara bafllam›flt›r.

Son olarak, daha önce de 8-9 Aral›k 2005 tarihlerin-de düzenlenece¤ini duyurdu¤umuz ve sektörü-müzde büyük bir ilgi uyand›raca¤›na inand›-¤›m›z " Uluslararas› Sigortac›l›k Sempozyu-mu" Dünya Bankas› iflbirli¤i ve Birli¤imi-zin ev sahipli¤i ile "Do¤al Afet Riskleri‹çin Sigorta ve Reasürans" konusun-da ‹stanbul’da yap›lacakt›r. Bukapsamda, Dünya Bankas› iflbirli-¤iyle sektörümüzde düzenlenenilk sempozyum olma niteli¤i detafl›yacak olan, bu önemli orga-nizasyonun, sektörümüze yararl›olaca¤›n› düflünmekteyiz.

Sevgi ve Sayg›lar›mla…

9

Erhan TUNÇAYGenel Sekreter

AVRUPA B‹RL‹⁄‹ VE S‹GORTA

10

Doç. Dr. Suna OKSAYTSRfiB Genel Sekreter Yard›mc›s›

eliflmifl finans piyasalar›n-da sermaye piyasalar›n›nderinli¤inin artmas›na yolaçan, bireylerin emlak sa-hibi olmalar›n› kolaylaflt›-rarak, emlak piyasalar›n›canland›ran ipote¤e da-yal› konut kredileri (mort-

gage) dünyada yaklafl›k 900 y›ld›r kullan›lan birfinansal araçt›r.

Dünyadaki ilk ‹pote¤e Dayal› Konut Kredile-ri (Mortgage), uygulamas› 1190 y›l›n›n bafllar›n-da ‹ngiltere’de ve daha sonra Avrupa’da gö-rülmüfltür. O dönemde, ‹ngiltere’de kreditörler,konut sat›n almak isteyenlere kredi verirlerken,konutun tapusunu, üzerlerinde tutarak borcunödenmemesi halinde konutu sat›p paralar›n›geri al›rlard›.

‹pote¤e Dayal› Konut Kredileri (Mortgage),‹potek bankalar› ve yap› topluluklar› (buildingsociety) gibi benzeri konut finansman kurumla-r›n›n, konut sahibi olmak için kredi talep edenbireylere verdikleri, genellikle sabit faizli veuzun vadeli kredilerdir.

‹pote¤e Ba¤l› Menkul K›ymetlefltirme olarakadland›r›lan, verilen krediler karfl›l›¤›nda al›nanipoteklere dayal› olarak menkul k›ymet ihraçetme sürecinde; uzun vadeli konut kredilerine

kaynak sa¤layabilmek amac›yla, kredi verenkurulufllar, bilançolar›nda yer alan alacaklar›karfl›l›¤›nda, menkul k›ymet ihraç ederek, kre-dilerini, menkul k›ymetleri sat›n alan yat›r›mc›lararac›l›¤›yla finanse eder.

‹pote¤e dayal› konut kredileri birincil ve ikin-cil piyaslarda ifllem görmektedir. Birincil piya-salarda yeni ipotek kredilerine iliflkin anlaflma-lar yap›lmaktad›r. ‹kincil piyasalarda ise Mort-gage kredilerine karfl›l›k olarak ç›kar›lan men-kul k›ymetler al›n›p sat›lmaktad›r.

‹kincil piyasalarda el de¤ifltiren bafll›ca ikimenkul k›ymet çeflidi vard›r: ‹potekli konutkredi bonosu (Mortgage Bond); ipote¤e da-yal› menkul k›ymet senedi (Mortgage BackSecurity).

‹potekli konut kredi bonosu, ipotek kurumlar-ca ç›kar›lan ve ipotek kredilerinin topland›¤›bir havuzca teminat alt›na al›nan borç senet-

GDünyadaki ilk ‹pote¤e

Dayal› Konut

Kredileri (Mortgage),

uygulamas›

1190 y›l›n›n

bafllar›nda

‹ngiltere’de görüldü.

Mortgageve

Türkiye

11

leridir. ‹pote¤e dayal› menkul k›ymetlerde isekredi verenler, ipotek kredilerini Special Purpo-se Vehicle (SPV) olarak adland›r›lan baflka birkurulufla satarlar. Bu kurulufl da kredi ödemele-rini bir fonda toplayarak menkul k›ymet ç›kar›r.

MORTGAGE’DA ÖDEME ÇEfi‹TLER‹‹pote¤e Dayal› Konut Kredileri, geri ödeme

flekillerine göre 2’ye ayr›lmaktad›r: Geri Öde-meli ve Faiz Ödemeli. Geri Ödemeli ‹pote¤eDayal› Konut Kredileri’nde; kredi al›nd›ktansonra yap›lacak ayl›k ödemeler hem anaparaödemesini hem de anaparan›n faiz ödemesinikapsar. Bu modelde, ayl›k ödemeler bitti¤inde,kredinin tüm borçlar› da bitmifl olacakt›r.

Faiz Ödemeli ‹pote¤e Dayal› Konut Kredile-ri’nde ise; ayl›k ödemeler anaparay› de¤il, sa-dece faizi içermektedir. Anaparan›n ödenme-si için ise sadece mortgage’a özel baflka fi-nansal araçlar kullan›lmaktad›r. Örne¤in ‹ngil-

tere’de, mortgage borcunun geri ödenmesi-nin garanti edilmesi için, ipote¤e dayal› konutkredileri için haz›rlanan "Bireysel Tasarruf He-saplar›-ISA" (Individual Saving Account),"Emeklilik Planlar›-PP" (Pension Plans) ve "HayatPoliçeleri-EP" (Endowment Policy) sat›n al›n›r.

ISA, vade sonunda bir kerede çekilebilen vemortgage borcunun ödenmesini amaçlayanbireysel bir tasarruf hesab›d›r. ISA, ölüm riskinikapsayan bir finansal araç olmad›¤› için, mort-gage geri ödemelerinde bu arac› seçenler,beraberinde genellikle hayat ve kritik hastal›kpoliçesi de yapt›rmak zorunda kal›r. ISA’n›n di-¤er finansal araçlara göre üç önemli avantaj›bulunmaktad›r. Öncelikle, hayat sigortas› poli-çelerinden farkl› olarak vergi avantaj› vard›r;ikinci olarak masraflar› düflüktür; üçüncüsü veen önemlisi de vadesinden önce para çekildi-¤inde bir ceza uygulanmaz. Ancak, ISA’n›n enönemli dezavantaj›, vadesi doldu¤unda hesa-


12

b›n getirisinin di¤erlerine göre çok daha düflükolma riskidir. Ayr›ca, sistem bir nevi tasarruf he-sab›na para yat›r›lma gibi çal›flt›¤›ndan, öde-melerin sabit olma zorunlulu¤u da yoktur. Buödemede kolayl›k sa¤lamakla birlikte, borcungeri ödenmesi için gerekli paran›n birikmeme-si riskini de beraberinde getirmektedir.

Mortgage için özel olarak haz›rlanan PP’n›nen önemli özelli¤i, yüksek vergi avantajlar›n›nolmas›d›r. Ayr›ca bu planlar ISA’dan farkl› ola-rak ölüm risklerini de kapsarlar. Bu nedenle be-raberinde baflka bir poliçeyapt›r›lmas› gerekmez. Mort-gage ödemesi için kullan›la-cak bu finansal araç, birey-sel olarak yapt›r›labilece¤igibi, iflyerinde yapt›r›lan PPfleklinde de olabilir. Bu konutsahipli¤inin kolaylaflt›r›lmas›aç›s›ndan önemli bir imkânolmakla birlikte, borçlunun ifl-ten ayr›lmas› durumunda PPiptal edilece¤inden, borçlu-yu acilen yeni bir ödemekayna¤› bulmak zorunda b›-rak›r. Di¤er taraftan, PP’lar-da, al›nan kredi borcundandaha fazla bir birikim sa¤la-ma ihtimali, sistemin enönemli avantaj› iken, dahaaz birikim sa¤lamak ise enönemli dezavantaj›n› olufltu-rur. Bu sistemde, birikimin sü-resinden önce nakde dö-nüfltürülmesi durumunda iseceza uygulanmaktad›r.

EP, ipote¤e dayal› konut kredileri için haz›rla-nan bir tür hayat poliçesi olmas› nedeniyle,ölüm riskini de kapsayan bir üründür. Ancak,poliçeyi düzenleyen flirket taraf›ndan kötü ya-t›r›m yap›lmas› halinde, mortgage borcunuödemek için gerekli olan toplam tutar birike-meyebilir. Bu da bu ürünün en önemli deza-vantaj›d›r. Çok s›k rastlan›lan bu durumu berta-raf etmek için, ‹ngiliz Sigortac›lar Birli¤i taraf›n-dan, poliçelerin de¤erlerinin sürekli olarak göz-den geçirilmesi ve gerekti¤inde yükseltilmesiistenilmektedir.

‹pote¤e dayal› konut kredilerinde ele al›n-mas› gereken bir di¤er konu ise, yap›lacak ge-ri ödemelere iliflkin vade ve faiz oranlar›n›n na-s›l hesaplanaca¤›d›r. Vade ve faiz oranlar›nagöre 3 çeflit ipotekli konut kredisi bulunmakta-d›r: Sabit vade ve faizli; Esnek veya yaflam tar-z›na uygun olarak belirlenen; cari hesaplaba¤lant›l› ipote¤e dayal› konut kredileri.

Sabit vade ve faizli ipote¤e dayal› konutkredilerinde, yap›lacak geri ödemelerin faizoran›, tutar› ve süresi sabittir, hiçbir flekilde de-

¤ifltirilemez. Esnek veya yaflam tarz›na

uygun olarak belirlenen ipo-te¤e dayal› konut kredilerin-de ise, gerekti¤inde ödeme-ler daha az veya daha fazlayap›labilir. Bu sistemde, has-tal›k gibi önemli baz› durum-larda ise ödemeler ertelene-bilir. Tabii tüm bu erken öde-me ya da geç ödemelerinfaize yans›yabilmesi için, busistemde, di¤erlerinden fark-l› olarak faizler y›ll›k de¤il,günlük ya da ayl›k olarakhesaplanmaktad›r.

Cari hesapla ba¤lant›l›ipote¤e dayal› konut kredi-leri ise di¤er sistemlerden bü-yük farkl›l›k arz etmektedir.Sistemde, borçlunun krediyiald›¤› kurumda bulunan birbanka hesab› varsa, bu he-sap kredinin ödemeleri aç›-s›ndan önemli kolayl›klar

sa¤lar. fiöyle ki, borçlunun 200.000 Euro konutkredisi ald›¤›n› ve krediyi ald›¤› kurumda 5.000Euro’luk bir hesab› oldu¤unu farz edelim. Budurumda, borçlunun cari hesaptaki paras› kre-di borcundan düflülerek kredi faizi hesaplama-s› yap›l›r. Yani 200.000 – 5.000 = 195.000 Euroiçin faiz hesaplan›r ve borçludan talep edilir.Ödenecek faiz tutar›, borçlunun cari hesab›n-daki paran›n tutar›na göre azalacak veya ar-tacakt›r. Do¤al olarak bu uygulamada, carihesapta bulunan paraya da faiz iflletilmeye-cektir.

Vade ve faiz

oranlar›na göre

3 çeflit ipotekli

konut kredisi

bulunmaktad›r...

Sabit vade ve

faizli, esnek veya

yaflam tarz›na

uygun olarak

belirlenen,

cari hesapla

ba¤lant›l› ipote¤e

dayal› konut

kredileri.

13

Avrupa Birli¤i ülkelerinde ve di¤er geliflmifl ül-kelerde, ipote¤e dayal› konut kredileriyle birlik-te kullan›lan ve sistemin tamamlay›c›s› olanbaflka finansal ürünler de bulunmaktad›r. ‹po-te¤e dayal› konut kredileri ile birlikte kullan›lansigorta ürünlerinden baz›lar› flunlard›r: ‹pote¤eDayal› Konut Kredisi Koruma Sigortas›-MPI(Mortgage Protection Insurance); ‹pote¤e Da-yal› Konut Kredisi Ödemeleri Koruma Sigortas›-MPPI (Mortgage Payment Protection Insuran-ce); ‹pote¤e Dayal› Konut Kredisi Tapu Sicili Si-gortas›-MTI (Mortgage Title Insurance).Ayr›cabu sigortalar›n yan›nda Ev sigortalar› da ta-mamlay›c› ürünlerdendir.

MPI, ürününün yapt›r›lmas›n›n temel nedeni,borçlunun ölümü durumunda, kredinin öden-

mesini garanti alt›na almaktad›r. Bu sigortan›nyap›lmamas› halinde, borçlu öldü¤ünde, eflive çocuklar› eve sahip olamayacak ve ev sa-t›larak kalan borç tahsil edilecektir. Bu ürününyapt›r›lmas› EP (Endownment Policy) ile birliktetalep edilmez, çünkü o poliçe de ölüm riskinikapsamaktad›r.

MPPI ise, kredinin tamam›n› de¤il, kredi tak-sitlerinin ödenememesi riskini garanti alt›naalan bir sigorta ürünüdür. Borçlunun iflsiz kalma-s› veya hastal›k gibi nedenlerle gelirinde birazalma olmas› sonucu gibi nedenlerle, kreditaksitlerini ödeyemeyece¤i durumlarda, evinikaybetmemesi için koruma sa¤lar. ‹ngilte-re’de, eskiden yap›lan bir uygulamada; devletiflsiz kalanlara ve baflka nedenlerle gelirlerindeazalma olanlara, durumun ortaya ç›kt›¤› ilk 16haftada, faiz ödemelerinin %50’sinin ödenme-si için gelir deste¤i sa¤l›yordu. Ancak, 1995 y›-l›ndan itibaren bu uygulama kald›r›ld› ve dev-let, kredi alanlar›n ödemelerini, kendilerincegaranti alt›na al›nmas›n› ve bunun için de,MPPP yapt›rmalar›n› istedi. Bu uygulamada, 3

‹pote¤e dayal› konut

kredileri ile birlikte

kullan›lan sigorta

ürünlerinden baz›lar›

flunlard›r: ‹pote¤e Dayal›

Konut Kredisi Koruma

Sigortas›-MPI (Mortgage

Protection Insurance);

‹pote¤e Dayal› Konut

Kredisi Ödemeleri

Koruma Sigortas›-MPPI

(Mortgage Payment

Protection Insurance);

‹pote¤e Dayal› Konut

Kredisi Tapu Sicili

Sigortas›-MTI (Mortgage

Title Insurance).


14

ayl›k bekleme dönemi bulunmaktad›r.MTI’n›n kapsam› ülkeden ülkeye farkl›l›klar

göstermekle birlikte; genel olarak, kredi verile-rek ipotek alt›na al›nan gayrimenkulün tapu si-cil kay›tlar›n›n temiz oldu¤unu ve ipote¤in nak-te çevrilmek istendi¤inde bir sorun ç›kmaya-ca¤›n› garanti eden ve aksi durumlardaki za-rar› kapsama alan bir sigorta ürünüdür.

Baflka bir ifadeyle, MTI esas itibariyle bir si-gortal›n›n poliçede belirtilen gayrimenkul üze-rinde poliçe tarihinden önce var olan ancakaç›kça poliçenin d›fl›nda b›rak›lmam›fl bulunantakyidattan (rehin, ipotek,ayni haklar vs.) do-lay› u¤rayabilece¤i zarar› kapsamaya yönelikolarak düflünülen bir sigorta tipidir. Bu sigorta ti-pi, bafll›ca iki flekilde yap›l›r: birincisi kredi ala-rak ev sahibi olmak isteyen kifliyi korumaya yö-nelik sigorta (Owners Policy) ikincisi ise, krediveren kuruluflu korumaya yönelik olan sigorta-d›r (Lenders Policy).

TAPU S‹C‹L‹ ARAfiTIRMALARIUygulamada bu tarz sigortalarda sigorta

flirketleri tapu ile ilgili araflt›rmalar›n› ya kendiiçlerindeki birimler arac›l›¤›yla ya da bir TapuSicili Araflt›rma Firmas› (Title Search Com-pany) arac›l›¤›yla gerçeklefltirmekte ve buincelemenin sonucuna göre riski üstlenip üst-

lenmemeye ve prim miktar›na karar vermek-tedirler. Dünyadaki örnekleri incelendi¤indeMTI’n›n kapsam›n›n büyük de¤ifliklikler gös-terdi¤i görülmektedir. Bu ba¤lamda kay›tl›olan ve kay›tl› olmayan riskler ayr›m› gözeçarpmakta ve baz› poliçelerin kay›tl› olma-yan riskleri de kapsam›na ald›¤› görülmekte-dir. Ayr›ca kapsam›na bilinen riskleri de alanve bunlara karfl› da koruma sa¤layan MTItipleri de bulumaktad›r. Bu ürünün bir di¤erözelli¤i de bu sigortaya iliflkin primin bir kere-ye mahsus al›nmas›d›r.

Avrupa Mortgage Kredisi pazar›, AB eko-nomisinin en önemli unsurlar›ndan biridir.2003 y›l› itibariyle, Avrupa Birli¤i’nde, 4.26 tril-yon Euro ipotekli borç bulunmaktad›r. Bu daAB’nin Gayri Safi Yurtiçi Has›las›n›n (GSY‹H)%44.6’s›na karfl›l›k gelmektedir.

AVRUPA KOM‹SYONU MORTGAGE FORUMU KURDUSöz konusu kredilerin AB piyas›ndaki bu

önemli yerine karfl›n, AB düzeyinde sektöreyönelik özel bir düzenleme bulunmamakta-d›r. Ancak konut kredileri hakk›nda kontratöncesi bilgilendirmeyi teflvik eden gönüllü bircode of conduct oluflturulmas›na iliflkin ko-misyon tavsiyesi bulunmaktad›r.

Komisyon Mart 2003 tarihinde Mortgagekredilerine iliflkin bir forum gurubu kurarak;Mortgage kredileri konusunda iç pazardakarfl›lafl›lan engellerin tespiti, bu engellerin içpazar›n iflleyifline olan etkilerinin de¤erlendi-rilmesi, engellerin üstesinden gelinebilmesiiçin komisyona tavsiyelerde bulunulmas› ko-nular›nda çal›flmalar yap›lm›flt›r. Çal›flmalar›nsonunda AB’nde Mortgage piyasalar›n›n en-tegrasyonuna iliflkin tüketici güveni, yasal so-runlar, tali/taahhüt konular›, da¤›t›m sorunla-r› ve finans ana bafll›klar›nda 48 adet tavsi-

*Toplam Kredi miktarlar›n› gösteren rakamlar: DataStream’den al›nm›flt›r.*Fransa ve ‹rlanda’ya iliflkin rakamlar 1993 ve 2001 y›llar›na aittir.*Belçika, Finlandiya, Lüksemburg ve Portekiz’e ilflkin rakamlar 1999 ve 2002 y›llar›na aittir.Kaynak: Jose Luis Suarez , AmparoVassallo, European Mortgage Market: An Overview 1992-2003

AB ÜYES‹ ÜLKELERDEK‹ MORTGAGEKRED‹LER‹N‹N TÜM KRED‹LERE ORANI

1992 2002

%70

%60

%50

%40

%30

%20

%10

%0

Hol

land

a

‹ngi

ltere

Alm

anya

Fin

land

iya

‹spa

nya

‹rla

nda

Avr

upa

Ort

alam

as›

Fra

nsa

Por

teki

z

Yun

anis

tan

Bel

çika

‹sve

ç

Avu

stur

ya

Lüks

embu

rg

2003 y›l› itibariyle,

AB’nde, 4.26 trilyon

Euro ipotekli borç

bulunmaktad›r.

15

yede bulunulmufltur.Di¤er taraftan komisyon “Avrupa Birli-

¤i’nde Mortgage Kredisi” (Mortgage Credit‹n The EU” konusunda bir yeflil kitab› (GreenPaper) 19 Temmuz 2005 tarihinde kamuoyu-nun görüflüne sunmufltur. Yeflil kitapta enteg-rasyonun getirece¤i olas› faydalar aras›ndaMortgage Sigorta ürünleri konusunda mey-dana gelecek iyileflmelerin de beklendi¤ivurgulanm›flt›r. Komisyon söz konusu yeflil ki-taba gelecek öneri ve elefltiriler çerçevesin-de de¤erlendirme yapacakt›r.

A¤ustos 2005 tarihinde de Avrupa Birli¤i ‹çPazar Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan “AB’deMortgage Kredi Piyasalar›n›n Entegrasyonu-nun Maliyeti ve Yararlar›” konusunda bir ra-por yay›nlanm›flt›r. Avrupa Birli¤i üyesi ülkeler-de Mortgage kredileri incelendi¤inde çarp›-c› rakamlar karfl›m›za ç›kmaktad›r. Afla¤›dakitablolar›n incelenmesinden, AB ülkelerinde,mortgage kedilerinin tüm kredilere oran›n›n%60’lar›n üzerine ç›kt›¤›, GSY‹H’daki paylar›-n›n ise %90’lara ulaflt›¤› gözlemlenmektedir.

Dünyada yaklafl›k 900 y›ld›r devam edenmortgage kredi sistemi ülkemizde ise yenigündeme gelmeye bafllam›flt›r. Mortgagekredilerinin ülkemizin gündemine bu kadargeç gelmesinin temel nedenlerinden biri

yüksek reel ve cari faiz oranlar› olmufltur.Ülkemize getirilmeye çal›fl›lan mortgage

kredilerine iliflkin olarak Sermaye Piyasas› Ku-rulu çal›flmalar yapmakta olup, bu konudabir yasa tasar›s› haz›rlam›flt›r. Buna paralelolarak, Hazine Müsteflarl›¤› da bu kredilerlebirlikte getirilmesi planlanan sigorta ürünlerikonusundaki çal›flmalar›na bafllam›fl ve ilkolarak "Gayrimenkul Mülkiyet Garanti Sigor-tas› Genel fiartlar›" (Mortgage Title Insuran-ce) tasla¤›n› haz›rlam›flt›r.

Türkiye’de faaliyet gösteren tüm sigorta vereasürans flirketlerinin üyesi oldu¤u Türkiye Si-gorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i ipotekli ko-nut kredisi sigorta ürünleri konusunda, gelifl-mifl ülke uygulamalar›n› incelemek ve buçerçevede sigorta sektörümüze uygun ürün-leri tespit etmek ve oluflturulacak yasal çer-çeveye öneri sunmak üzere çal›flmalar›nabafllam›flt›r. TSRfiB’nin çal›flmalar› MortgageKredisi Koruma Sigortas›, Mortgage KredisiÖdemelerini Koruma Sigortas› ve MortgageKredisi Tapu Sicili ve Mülkiyet Sigortalar› konu-lar›nda yo¤unlaflm›flt›r. Birlik, ayr›ca HazineMüsteflarl›¤› ile iflbirli¤i içinde olan bir çal›flmagurubu da kurmufltur. Söz konusu çal›flmala-r›n Ekim ay› sonlar›nda sonuçlanmas› beklen-mektedir. �

AB ÜYES‹ ÜLKELERDEK‹ MORTGAGEKRED‹LER‹N‹N GSYH ‹Ç‹NDEK‹ PAYI

TSRfiB’nin

çal›flmalar› Mortgage

Kredisi Koruma

Sigortas›, Mortgage

Kredisi Ödemelerini

Koruma Sigortas› ve

Mortgage Kredisi Tapu

Sicili ve Mülkiyet

Sigortalar› konular›nda

yo¤unlafl›yor.

Hol

land

a

Dan

imar

ka

‹ngi

ltere

Alm

anya

‹sve

ç

Por

teki

z

Nor

veç

Avr

upa

Ort

alam

as›

‹spa

nya

‹rla

nda

Fin

land

a

Bel

çika

Avu

stur

ya

Fra

nsa

Lüks

embu

rg

Yun

anis

tan

‹taly

a

%100

%90

%80

%70

%60

%50

%40

%30

%20

%10

%0

Kaynak: Jose Luis Suarez , AmparoVassallo, European Mortgage Market: An Overview 1992-2003

2001 2002


16

Av. Tolga CEYLANTEPETSRfiB Hukuk ve Mevzuat Uzman›

vrupa Birli¤i’nde hukuk ku-rallar› oluflturma milli devlet-lerde oldu¤undan oldukçafarkl› ve karmafl›k bir yap›arz eder. Bunun bafll›ca ne-deni, hukuk kurallar›n› olufl-turmaya yetkili birden fazlaorgan olmas› (Konsey, Ko-

misyon, Parlamento), hukuk kurallar›n› olufltur-mada çeflitli araçlar›n varl›¤› ve de¤iflik prose-dürlerin izlenmesidir. Avrupa Birli¤i Huku-ku’nun geliflimine bak›ld›¤›nda, Adalet Divan›taraf›ndan al›nan kararlar›n entegrasyon sü-recinde ne kadar önemli rol oynad›¤› net birflekilde görülmektedir.

Esas itibariyle Adalet Divan›’n›n bafll›ca gö-revi, Avrupa Antlaflmalar›n›n hukuka uygunbiçimde yorumlanmas›n› ve uygulanmas›n›sa¤lamakt›r. Bununla birlikte, Divan ald›¤› ka-rarlarla AB hukukunun yarat›lmas›na yard›mc›olmufl ve Avrupa’n›n bütünleflme sürecindeönemli bir rol oynam›flt›r. Burada Divan, toplu-luk hukukunun yorumlanmas›nda son sözüsöyleme yetkisine haiz olmakla birlikte; uygu-lanmas›nda tek yetkili yarg› makam› olmad›-¤›n› belirtmek gerekir. Üye devletlerin yarg› or-ganlar› da gerekti¤inde topluluk hukukunuyorumlayabilir ve uygulayabilirler.

AB hukukunun önemli bir özelli¤i, üye ülke-lerin hukuklar›yla birlikte var olmas›d›r. Bu du-rumun do¤al sonucu normlar çat›flmas›n›n or-taya ç›kmas›d›r. Topluluk hukukunun supra-nasyonel karakteri, hiç kuflkusuz temelini kuru-cu antlaflmalardan almaktad›r. Bununla birlik-

te, antlaflmalar› bu sonuca ulaflacak flekildegenifl yorumlayan yine Adalet Divan› olmufl-tur. Divan, 1964 y›l›nda Costa v. ENEL davas›n-da, ulusal normlar›n topluluk hukuku ile çat›fl-mas› durumunda, topluluk hukuku normlar›n›nüstün gelece¤ini belirtmifl ve bu karar›yla sup-ranasyonel hukukun flekillenmesinde önemlibir ad›m atm›flt›r.

ADALET D‹VANI’NINTEfiEKKÜLÜLüksemburg’da bulunan Adalet Divan›, 25

yarg›ç ve 8 kanun sözcüsünden oluflmakta-d›r. Yarg›çlar, üye devletler taraf›ndan 6 y›ll›ksüre için seçilirler ve tekrar seçilebilmelerimümkündür. Yarg›çlar›n bu mevkinin gerekti-rece¤i niteliklere sahip olan ve tarafs›zl›kla-r›ndan flüphe duyulamayacak hukukçulararas›ndan seçilmeleri gereklidir. Divan’›nbaflkan› ise Divan üyeleri taraf›ndan 3 y›l sü-re için seçilmektedir.

ADALET D‹VANI’NDA GÖRÜLEN DAVALARDivanda görüflülen davalar; konular›na, ni-

teliklerine, Divan’›n münhas›r yetki alan›na gi-rip girmemelerine göre çeflitli s›n›flanmalaratabi tutulabilirler.

Adalet Divan›’nda görülen bafll›ca davatürleri flunlard›r:

� ‹hlal Davalar›,� ‹ptal Davalar›,� Hareketsizlik Davalar›,� Tazminat Davalar›,� Ön Karar Usulü

Roma Antlaflmas›’n›n 234. maddesi (eski177. madde) ön karar usulünü düzenlemekte-dir. ‹lgili maddeye göre, üye devletlerdeki

Avrupa Adalet Divan›’nda sigortac›l›k

A

17

mahkemeler topluluk hukukunun yorumlan-mas›nda bir sorunla karfl›laflt›klar› takdirde, Di-van’a baflvuruda bulunabilmektedirler. Budurumda Adalet Divan›’n›n verece¤i karar,sadece baflvuru yapan mahkeme için de¤il,herkes için ba¤lay›c› olacakt›r.

Ön karar usulünü öngören bu maddeninyorumlanmas›nda dahi Divan’›n kararlar›naihtiyaç duyulmufltur. Divan’a baflvuruda bulu-nabilecek mahkeme (Maddenin ‹ngilizcemetninde "Court and Tribunal" kavramlar› bir-

likte kullan›lm›fl, Frans›zca metninde ise kana-atimce daha genifl yoruma imkan veren "Ju-ridiction" kavram›na yer verilmifltir) sadeceüye devletlerin milli mahkemeleri midir, yoksagerekti¤inde bir hakem mahkemesi de Di-van’a bu tip bir baflvuruda bulunabilecek mi-dir? Divan burada mahkeme kavram›n› geniflyorumlayarak konuya aç›kl›k getirmifltir. Bu-nunla birlikte Divan, Nordsee davas›nda ver-mifl oldu¤u kararda, herhangi bir mecburiyetsöz konusu olmad›¤› halde ve taraflar›n kendi


18

aralar›nda yapt›klar› bir anlaflmaya uygunolarak (arbitration agreement/clause) olufltu-rulan bir hakem heyetinin, 234. maddeninflartlar›n› tam olarak karfl›lam›fl say›lamayaca-¤›ndan, ön karar baflvurusunda bulunama-yaca¤›na hükmetmifltir.

Adalet Divan›’n›n zaman içinde artan yü-künü hafifletmek üzere; birinci derece mah-kemesi kurulmas›, Avrupa Tek Senedi ile gün-deme gelmifl ve söz konusu mahkeme 1989y›l›nda kurulmufltur. Birinci Derece Mahkeme-sinin yetki ve sorumluluklar›n›n, Adalet Divan›ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda son derece k›s›tl› oldu¤ubelirtilmelidir.

D‹VAN KARARLARI VE S‹GORTA SEKTÖRÜAdalet Divan›’n›n vermifl oldu¤u kararlar,

tüm di¤er sektörler gibi sigorta sektörününgelifliminde de önemli rol oynam›flt›r. AvrupaBirli¤i sigorta sektörü denildi¤i zaman ilk aklagelen Roma Antlaflmas›’n›n hizmet sunumuve yerleflme serbestisi ile ilgili maddeleridir.

Divan›n sigorta sektöründe serbest dola-fl›mla ilgili olarak vermifl oldu¤u önemli karar-lar bulunmaktad›r. Divan bu kararlar›nda hiz-met sunma serbestisini gelifltirmeye yönelik biryaklafl›m sergilemifl ve üye ülkeler taraf›ndangetirilen k›s›tlamalar›n bu serbestiden istenilenverimin al›nmas›na engel olabilece¤ini öngö-rerek, bu durumun önüne geç-meye çal›flm›fl-t›r. Divan, üye ülkelerin ilgili Direktiflerde ya-saklanan flekilde, kendi pazarlar›na giren di-¤er üye ülkelerde yerleflik kiflilere prim oranla-r› ile ilgili ön izin veya bildirim zorunlulu¤u ön-gören uygulamalar gerçeklefltirmeleri karfl›-s›nda da bu ihlalleri ortadan kald›rmaya yö-nelik kararlar alm›flt›r.

Divan’›n üzerinde hassasiyetle durdu¤u ko-nulardan biri de sa¤l›kl› iflleyen bir rekabet or-tam›n›n sa¤lanmas›d›r. Bu kapsamda, üye ül-kelerin çeflitli alanlarda sigorta tarifeleri belir-leyerek fiyat belirleme serbestisinin önündeengel oluflturmalar›, Divan taraf›ndan uygunbulunmam›flt›r.

Divan’›n sigorta sektörünü etkileyen karar-lar›, serbest dolafl›m ve rekabetle s›n›rl› de¤il-

dir. Örne¤in Divan, üye ülkeler taraf›ndan im-zalanan 1968 tarihli Brüksel Konvansiyonu’nunsigortayla iliflkili konularda yarg›lamay› düzen-leyen maddeleri ile ilgili de önemli kararlarvermifl ve konvansiyonda sigorta yarg›lamas›-n› düzenleyen kurallar›n hangi durumlardauygulanaca¤›na aç›kl›k getirmifltir. Divan’›n,söz konusu konvansiyonun maddelerini, sigor-ta flirketlerinin kendi aralar›nda ç›kan uyufl-mazl›klar için de yorumlad›¤› kararlar› mev-cuttur.

Adalet Divan›, genel e¤ilime uygun olaraktüketicinin korunmas› üzerinde de önemledurmaktad›r. Adalet Divan›, çeflitli sebeplerleönüne gelen davalarda sigorta sektörününsosyal etkilerini ön plana ç›kartm›fl ve bu ba¤-lamda tüketicinin korunmas› konusuna özelönem verilmesi gerekti¤ini belirtmifltir. Tüketi-cinin korunmas› konu-sunda Divan’›n özellikleüzerinde durdu¤u konular›n bafl›nda, tüketici-nin sigorta ürünleri ile ilgili olarak bilgilendiril-mesi hususu gelmektedir. Dolay›s›yla direktif-lerde yer alan tüketicinin bilgilendirmesi ile il-gili ifadelerin yorumlanmas›nda dahi Divan’›nkararlar› aç›klay›c› olmaktad›r.

Avrupa Birli¤i’nde vergi konusu genel itiba-riyle hassas bir yap› arz etmektedir. Bugün içinözellikle do¤rudan vergilerle ilgili olarak birharmonizasyonun varl›¤›ndan bahsetmek

Tüketicinin korunmas›

konusunda Divan’›n

özellikle üzerinde

durdu¤u konular›n

bafl›nda tüketicinin

sigorta ürünleri ile

ilgili olarak

bilgilendirilmesi

hususu gelmektedir.

19

mümkün de¤ildir. Bununla birlikte, dolayl› ver-gilerle ilgili olarak önemli ad›mlar at›lm›flt›r. Di-van’›n sigorta hizmetlerinde vergilendirmeyeiliflkin olarak vermifl oldu¤u kararlar›n, ilgili di-rektifleri aç›klamada önem arz etti¤i ve sektörüzerinde önemli sonuçlara yol açt›¤› söylen-melidir.

Örne¤in Divan, s›n›r ötesi sigorta hizmetleri-nin vergilendirilmesi ile ilgili olarak vermifl ol-du¤u bir kararda; ikinci hayat d›fl› direktifteyer alan sigorta prim vergisi ile ilgili konuyaaç›kl›k getirmifltir. Divan karar›nda poliçe sahi-binin ve sigortac›n›n baflka bir üye ülkede bu-lunmas› durumunda dahi riskin bulundu¤u ül-kede sigorta prim vergisi ödenmesi gerekti¤i-ne karar vermifltir.

Bu noktada, Adalet Divan›’n›n sigorta sek-töründe vergilendirme ile ilgili olarak geçti¤i-miz mart ay›nda vermifl oldu¤u ve Avrupa Bir-li¤i sigorta sektörüne ciddi etkiler do¤urabile-ce¤i öngörülen bir baflka karar üzerinde birazdaha ayr›nt›l› olarak durmak yerinde olacak-t›r. Alt›nc› KDV direktifinin 13B(a) maddesi ge-re¤ince; sigorta ve reasürans ifllemleri (bro-kerler ve acenteler taraf›ndan gerçeklefltiri-len ilgili hizmetler de dahil olmak üzere) vergi-den muaf tutulmufltur. Karara konu olan olayesnas›nda, Hollandal› bir sigorta flirketine da-

n›flmanl›k hizmeti veren Arthur Andersen Da-n›flmanl›k, bu hizmetleri kendi bünyesinde bu-lunan ve sigorta ifllemleri konusunda uzman-laflm›fl Accenture Insurance Services arac›l›-¤›yla sürdürmektedir.

Accenture taraf›ndan sigorta flirketine veri-len hizmet; sigorta baflvurular›n›n kabul edil-mesi, poliçelerin düzenlenmesi, yönetilmesive feshi, bilgi teknolojisi hizmetlerinin sa¤lan-mas›, risk de¤erlendirmelerinin yap›lmas› verisklerin sigorta flirketini ba¤lay›c› olacak flekil-de kabul edilmesi gibi hususlar› da kapsaya-cak niteliktedir.

Divan, ön karar usulüyle önüne gelmifl olanbu olayda, yetkili kanun sözcüsü taraf›ndanhaz›rlanm›fl olan görüfle paralel bir sonucaulaflarak; alt›nc› KDV direktifinin 13B(a) mad-desi gere¤ince muafiyet kapsam›nda de¤er-lendirilen kavramlar› dar yorumlam›fl ve da-n›flmanl›k hizmeti kullan›larak gerçeklefltirilenbu türden aktivitelerin vergiden muaf tutula-mayaca¤›na karar vermifltir. Divan bu sonu-ca ulafl›rken, sigorta arac›lar› ile ilgili direktiftebelirtilen arac› tan›mlar›n› da dikkate alm›flt›r.

Divan’›n bu karar› özellikle dan›flmanl›k flir-ketleri ile çal›flmaya yatk›n olan ve bugünekadar ilgili maddeyi çok daha genifl yorumla-ma e¤iliminde olan üye ülkelerin sigorta flir-ketleri aç›s›ndan ciddi bir vergi yükü meyda-na getirecek niteliktedir.

DE⁄ERLEND‹RMEAvrupa Birli¤i mevzuat›n›n kompleks yap›s›

içinde, sigorta sektörünü etkileyen pek çokdüzenleme söz konusudur. Yukar›da k›sacade¤indi¤im gibi Adalet Divan› kararlar› dahem hukuk yaratma hem de yorumlamafonksiyonlar› boyutuyla, bu yap› içindeönemli bir role sahiptir. Avrupa Birli¤i mevzuat›de¤erlendirilirken, sadece hukuksal düzenle-melerin de¤il; Adalet Divan›’n›n bu düzenle-meleri alg›lay›fl ve yorumlay›fl biçiminin degöz önünde tutulmas›, ilgili literatürün takipedilmesi ve uygulamada bu kararlar› da dik-kate alan bir yaklafl›m›n benimsenmesi, Avru-pa Birli¤i’ne uyum sürecinde Türk sigorta sek-törüne önemli katk›lar sa¤layacakt›r. �

Divan’›n sigorta

hizmetlerinde

vergilendirmeye iliflkin

olarak vermifl oldu¤u

kararlar›n, ilgili

direktifleri aç›klamada

önem arz etti¤i ve

sektör üzerinde önemli

sonuçlara yol açt›¤›

söylenmelidir.


20

Yang›n Sigorta Vergisi

Onur ACARTSRfiB Mali ve Finansal Düzenlemeler Uzman›

vrupa Birli¤i’nde di¤ervergilerde oldu¤u gibi, (do-layl› bir vergi olan) "Yang›nSigorta Vergisi"nde (YSV) defarkl› uygulamalar görül-mektedir.

AVRUPA B‹RL‹⁄‹’NDE YSVAB’ye yeni üye olan Çek Cumhuriyeti, Es-

tonya, Letonya ve Slovakya’da sigorta sek-törü dolayl› vergilere (ve dolay›s›yla yang›nsigorta vergisine) tabi de¤ilken, tabi olanlar›n

baz›lar›nda da yang›n sigorta vergisi bulun-mamaktad›r. Fransa, ‹talya, Hollanda, Belçi-ka gibi ülkelerde de bu tür bir vergi bulunma-maktad›r.

Baz› üye ülkelerde ise, itfaiye vergisi (firebrigade tax) ad› alt›nda, yang›n sigorta poli-çeleri ve yang›n sigortas›n› da kapsayan de-¤iflik türde poliçeler üzerinden, kapsam› veoran› de¤iflmekle birlikte, ülkemizdekine ben-zer bir Yang›n Sigorta Vergisi al›nmaktad›r.

Yang›n Sigorta Vergisi uygulamas›n›n oldu-¤u AB ülkelerinde, YSV’nin oran› ülkemizdeki-ne göre genelde daha düflüktür. Bu oran,tablo 1’de gösterildi¤i gibi Almanya ve Avus-turya’da %8, Lüksemburg’da %6, ‹spanya veSlovenya’da %5, Finlandiya’da %3, Macaris-tan’da ise sadece %1’dir. Baz› üye ülkelerdeYSV 3 ayl›k veya y›ll›k olarak beyan edilereködenmekte, bu da ödemelerde kolayl›k sa¤-lamaktad›r.

Avusturya’da ise YSV, sigortac› ve sigortal›aras›nda eflit olarak paylafl›lmaktad›r. Örne-¤in 100 Euro’luk bir yang›n sigortas› poliçesin-den %8 yani 8 Euro vergi al›nmaktad›r. Sigor-ta flirketi, 100 Euroluk poliçeye ek olarak si-gortal›dan devlete ödenmek üzere poliçenin%4’ü oran›nda bir miktar, yani 4 Euro talep

AAvrupa Birli¤i’nde di¤er

vergilerde oldu¤u gibi

(dolayl› bir vergi olan)

“Yang›n Sigorta

Vergisi”nde de (YSV)

farkl› uygulamalar

görülmektedir.

��

��

AB’de yang›n sigorta poliçesi

üzerinden al›nan YSV

TAB

LO

1

ÜLKE YSV ORANI

Avusturya %8

Almanya %8

‹spanya %5

Finlandiya %3

Sigortalanan mal›n ‹ngiltere brüt de¤erinin her

1 milyon sterlini için 35 sterlin

Macaristan %1

Lüksemburg %6

Portekiz %13

Slovenya %5

NOT: Di¤er AB ülkelerinde YSV bulunmamaktad›r.

21

��

�

etmekte ve kendisi de sigortal› gibi poliçenin%4’ü kadar bir miktar› yani 4 Euro’yu sigortal›-n›n ödedi¤i miktara ekleyerek devlete 8 Eurovergi ödemektedir. Bu durumda sigorta flirke-tine, di¤er vergiler hariç, 100 Euroluk primin 96Euro’luk k›sm› kalmaktad›r.

AB üyesi ülkelerden son olarak ‹ngiltere’yiinceledi¤imizde ise, 1966 ve 1985 tarihli yasa-larla (London Government Act) YSV uygula-mas› getirilmifltir. Ancak, Yang›n Sigorta Vergi-si ülkemizdeki gibi alan s›n›rlamas› olmaks›z›ntüm yang›n sigortas› primlerinden de¤il, sa-dece Londra ve mücavir alan›nda yang›n si-gortas› yapan sigorta flirketlerine ödenenprimlerden al›nmaktad›r.

Sigortalanan her 1 milyon sterlin tutar›nda-ki mal için 35 sterlin vergi tahakkuk ettirilmek-tedir. Toplanan bu vergi ise, sadece Londrabölgesinin itfaiye hizmetlerini desteklemekiçin kullan›lmaktad›r.

Tablo 2’de gösterildi¤i gibi, baz› AB ülkele-rinde YSV’nin kapsam› daha genifltir. Böylecevergiyi sadece yang›n sigorta poliçesi yapt›-ranlar›n de¤il, daha genifl bir kesimin ödeme-si sa¤lanmaktad›r. Almanya’da, yang›n sigor-

tas› primlerinin tamam›, mallar›n tüm rizikolarakarfl› sigorta edilmesi durumunda primlerin%25’i ve ev sahiplerinin tüm rizikolara karfl› si-gorta yapt›rmas› durumunda toplam primle-rin %20’si üzerinden %8 Yang›n Sigorta Vergisitahakkuk ettirilir. Bu vergiyi ödemekle sigortaflirketi yükümlüdür.

Slovenya ve Macaristan’da söz konusuverginin kapsam› daha genifltir. Slovenya’dayang›n sigorta poliçesi primlerinden %5 ora-n›nda Yang›n Sigorta Vergisi al›n›rken, motor-lu tafl›t, havac›l›k, denizcilik ve nakliye sigorta-s› primleri üzerinden de %1 oran›nda YSV tah-sil edilmektedir.

Portekiz’de söz konusu verginin oran› %13olmakla beraber, kapsam›n›n genifl oldu¤ugörülmektedir. Macaristan’da ise, hayat vehayat-d›fl› sigortalar›ndan herhangi bir dolay-l› vergi al›nmamakla beraber, hayat branfl› vereasürans hariç tüm hayat-d›fl› sigorta primle-rinden %1 oran›nda "itfaiye hizmeti vergisi"ad› alt›nda bir kesinti yap›lmaktad›r.

Görüldü¤ü gibi, bu ülkelerde, verginin ora-n› son derece düflüktür. Ayr›ca bu vergi,(yang›n sigortas› yapt›ranlar itfaiye hizmetle-

TAB

LO

1

AB’de çeflitli sigorta türlerinden al›nan YSV

ALMANYA ‹SPANYA SLOVENYA PORTEK‹ZS‹GORTA TÜRLER‹

Ev sahiplerini tüm risklere

karfl› koruma sigortas› %8 %2.5

Motorlu Tafl›t Sigortas› %1 %13

Yang›n Sigortas› %8 %5 %5 %13

Transit Mal Geçifli Sigortas› %13

Havac›l›k ve denizcilik sigortas› %1

Tar›m sigortas› %6

Nükleer tesis sigortas› %8

Nakliye sigortas› %1

Di¤er türler %1

Kaynak: Comité Européen des Assurances, CEA

��

��


22

rinden faydalan›yormufl gibi) sadece yang›nsigortas› poliçesi sahiplerinden de¤il, ayn›zamanda kaza, dolu, sorumluluk, hayvanhayat ve kredi sigortas› sahiplerinden deal›nmaktad›r. Böylece yang›n sigortas› yapt›-ranlar cezaland›r›l›yormufl gibi bir durum or-taya ç›kmamaktad›r.

TÜRK‹YE’DE YSVÜlkemizde YSV, 2464 say›l› Belediye Gelirle-

ri Kanununun 5. Bölümünün Yang›n SigortaVergisi bafll›kl› 3. K›sm›nda düzenlenmifltir. Ka-nunun 40. maddesine göre "belediye s›n›rlar›ve mücavir alanlar içindeki menkul ve gayri-menkul mallar için yap›lan yang›n sigortalar›dolay›s›yla al›nan primler Yang›n Sigortas›Vergisine tabidir".

Vergiyi ödemekle sigorta flirketleri yükümlüolup (md.41), verginin matrah›n›, yap›lanyang›n sigorta muameleleri dolay›s›yla al›nanprimlerin tutar› teflkil etmektedir (md.42).YSV’nin nispeti %10’dur (md.43). Bu vergiyiödemekle sigorta flirketleri yükümlü olup, flir-ketler kendi mükellefiyetleri alt›ndaki bu tuta-r› poliçeye yans›tabilmektedir.

Kanunda sigorta flirketlerine, vergilendirmedönemi içinde iptal edilen yang›n sigorta

muamelelerine ait primleri, iptalin gerçeklefl-ti¤i döneme ait matrahtan indirebilme hakk›da tan›nm›flt›r. Ancak, 2464 say›l› KanununYSV ile ilgili düzenlemeleri iki önemli adalet-sizli¤e neden olmaktad›r.

VERG‹ GEL‹RLER‹N‹N DA⁄ILIMI AÇISINDANBelediye Gelirleri Kanunu’nun 44. madde-

sinde, "mükellefler bir ay içindeki vergiye tabimuamelelerini ertesi ay›n 20nci günü akflam›-na kadar ba¤l› bulunduklar› belediyeye birbeyanname ile bildirmeye ve hesaplananvergiyi ayn› sürede ödemeye mecburdurlar"hükmü yer almaktad›r. Bu maddedeki "ba¤l›bulunulan belediye" ifadesinde yetersizlik bu-lunmaktad›r.

Söz konusu vergiyi ödemekle sigorta flirket-leri mükellef oldu¤u için, ba¤l› bulunulan be-lediye ifadesinden sigorta flirketinin ba¤l› ol-du¤u belediye anlafl›lmakta, bu da toplananverginin poliçenin kesildi¤i yerin belediyesinede¤il, sigorta flirketinin merkezinin bulundu¤ubelediyeye aktar›lmas›na yol açabilmekte-dir. Yang›n Sigortas› Vergisi al›nmas›n›n temelamac›, yang›nla ilgili hizmeti yürüten beledi-yelerin bu hizmetlerini desteklemektir. Bu iti-

��

�

23

barla, YSV’nin, ülkenin her taraf›nda bulunanbelediyelerin s›n›rlar› ve mücavir alanlar için-deki menkul ve gayrimenkuller için yap›lanyang›n sigortas› dolay›s›yla tahsil edilen prim-lerden al›nd›¤› düflünüldü¤ünde, mükellefinba¤l› oldu¤u belediyeye ödeme yap›lmas›yerine, yang›n sigortas› yapt›r›lan menkul ve-ya gayrimenkulün bulundu¤u belediyecetahsili yoluna gidilmesi daha uygun olacakt›r.

VERG‹ MÜKELLEFLER‹ AÇISINDAN‹kinci bir adaletsizlik de söz konusu Kanunun

40. maddesinden kaynaklanmaktad›r. Bumaddede yer alan Yang›n Sigortas› Vergisininyang›n sigorta poliçeleri primleri üzerinden al›-naca¤› ibaresi, yang›n sigorta sözleflmesi ta-raflar›n›n Yang›n Sigorta Vergisi ad› alt›nda birvergi ödemesine neden olmakta ve itfaiyehizmetlerinin sadece yang›n sigorta poliçesiyapt›ranlar› kapsad›¤› izlenimini do¤urmakta-d›r. Oysa, tüm menkul ve gayrimenkul sahiple-

ri yang›n sigortas› olsun ya da olmas›n beledi-yelerden itfaiye hizmeti almaktad›r.

SONUÇBu ba¤lamda, tüm gayrimenkul sahipleri-

nin yang›n ile ilgili hizmetlere katk›da bulun-mas›n› ve toplanan gelirlerin ilgili tüm beledi-yelere aktar›lmas›n› sa¤lamak için, yang›n si-gortas› primlerinden al›nan Yang›n SigortaVergisi’nin kald›r›larak, emlak vergisi beyan-namesine ba¤l› olarak, mesken, iflyeri ve s›-nai tesislerin emlak vergisi de¤eri üzerindenbelli bir oranda "itfaiye hizmeti" vergisi fleklin-de al›nmas› çok daha uygun olacakt›r.

Böylece vergi, hem herkesten adil flekildetoplanabilecek hem de verginin da¤›l›m›ndaadalet sa¤lanabilecektir. Bu çerçevede,2003 y›l›nda, Vergi Konseyi’nin, zorunlu biryang›n sigortas› sistemiyle Türkiye çap›nda590 milyon ABD dolar› vergi toplanarak bele-diyelere aktar›labilece¤ini öngördü¤ü deunutulmamal›d›r. �

KAPAK KONUSU

24

Okan UTKUER‹

ar›m sektörü, dünya nüfusu aç›-s›ndan tafl›d›¤› kritik önemin yan›s›ra, ekonomik, sosyal, siyasal, tek-nolojik ve kiflisel risklerden yüksekdüzeyde etkilenen, son derecehassas bir faaliyet sahas› olarakkendine özgü bir yap›ya sahiptir.Bu aç›dan bak›ld›¤›nda, tar›m›n

insanl›¤›n beslenmesindeki fonksiyonunu etkili birflekilde yerine getirmesi; tar›msal üretimi tehditeden risklerin yönetimiyle do¤rudan iliflkilidir.

Bu nedenle, geliflmifl ülkeler, uygulad›klar›çeflitli korumac›l›k politikalar›, "Risk YönetimProgramlar›" ve bu programlar içerisindeönemli bir yer alan; "Tar›m Sigortalar› Uygula-malar›" ile risk paylafl›m›n› ve transferlerini ger-çeklefltirmektedirler. Geliflmifl ülkelerde tar›msektörünün uygulamalar›na bak›ld›¤› zaman,sorunlar›n çözümünde sigorta sektörüne büyükbir görev düfltü¤ü görülmektedir. Bunun yan›n-da konunun di¤er taraflar› olan devlet ve çift-çilerin de sa¤l›kl› bir alt yap›n›n oluflmas›, orga-nizasyonlar›n geliflip güçlenmesinde katk›dabulunduklar› gözlenmektedir.

Bu sayede, devletler bir yandan artan me-teorolojik karakterli do¤al risklere karfl› çiftçileri-ni ve üretimini korumakta, di¤er taraftan bir fe-laketle karfl›lafl›ld›¤›nda, bunu ödeyebilecekbir sigorta güvencesi sa¤lamaktad›rlar.

Ülkemizde ise, bugüne kadarki uygulama-

da, çiftçiyi korumak amac›yla devlet taraf›n-dan birtak›m yasal düzenlemeler yap›larak, il-gili fonlardan devlet yard›m› sa¤lanmak sure-tiyle çiftçilerin çeflitli do¤al afetlerden do¤anzararlar› karfl›lanmaya çal›fl›lm›flt›r. Do¤al afet-lere maruz kalan çiftçilere ödünç tohumluk ve-rilmifl, fidan da¤›t›lm›fl, borçlar› ve vergileri erte-lenmifl, tar›m girdilerine sübvansiyonlar konul-mufl, banka ve tar›m kredi kooperatifleri arac›-l›¤› ile ucuz tar›m kredisi kullanma olanaklar›sa¤lanm›flt›r.

S‹GORTANIN HASAR AZALTICI FONKS‹YONUAncak bütün bunlara ra¤men çiftçilerin ge-

lirlerinde gözle görülür bir art›fl sa¤lanamam›flve tar›m sektörünün sorunlar› afl›lamam›flt›r. Ya-p›lan yard›mlar üreticinin zarar›n› karfl›layacakboyutta olmad›¤› için, üretici her do¤al afet-ten sonra daha da fakirleflmekte, dolay›s›ylayard›mlara daha muhtaç hale gelmektedir.Her do¤al afette yard›ma muhtaç üretici say›-s›ndaki art›fl, devletin daha fazla kaynak akta-r›m›na sebep olmakta, dolay›s›yla kamununmenfaatine olmamaktad›r. Bunun yan›nda,bu sistem çeflitli suiistimal ve keyfi uygulamala-ra da sebebiyet vermektedir.

Bu noktadan bak›ld›¤›nda, ülkemizde de ta-r›m sektörünü tehdit eden risklerin teminat alt›-na al›nabilmesi amac›yla, etkin, sa¤l›kl› ve mo-dern bir sistem içerisinde, sigorta mekanizmas›-n›n devreye sokulmas›n›n kaç›n›lmaz oldu¤uaç›kça görülmektedir. Özellikle oluflan hasar›

"Tar›m Sigortalar›"nda yeni bafllang›çlarado¤ru... "Geçmifli analiz edebilirsiniz

ancak gelece¤i tasarlamak ve planlamak zorundas›n›z."

Dr. Edward de Bono

T

25

tazmin etmenin yan› s›ra, hasarlar›n daha az vedüflük maliyetle gerçekleflmesini sa¤lamakamac›yla, risk yönetim ve kontrol çal›flmalar›n›teflvik etmesi sebebiyle, sigorta sektörünün çokönemli bir ifllevi oldu¤unu önemle vurgulamakgerekir. Sigorta sisteminin, hasar azalt›c› koru-ma ve önleme tedbirlerinin belirlenmesi vebunlar›n uygulanmas›n› sa¤lama gibi çokönemli fonksiyonlar›, Tar›m alan›ndaki kay›pla-r›n önlenmesinde ciddi yararlar sa¤layacakt›r.

14 Haziran 2005’te kabul edilen 5363 say›l›Tar›m Sigortalar› Kanununda tasarlanan prog-ram, bir taraftan sosyal a¤›rl›kl› olmakla bera-ber di¤er taraftan ekonomik varl›klar›n sigortaedilmesi yönünden ticari bir içeri¤e sahiptir. Budurum dikkate al›nd›¤›nda tar›m ürünleri sigor-talar›n›n ülke gerçeklerine, insan›na ve kaynak-lar›na ba¤l› sürdürülebilir bir programla uygu-lanmas› halinde, çiftçileri tüm risklere karfl› ko-ruma alt›na alabilecek çok yönlü bir sigorta sis-temine ulafl›lacakt›r.

TARIM S‹GORTACILI⁄ININ MEVCUT DURUMUÜlkemizde çiftçilerimizin tar›mdaki do¤al risk-

ler karfl›s›nda u¤rayaca¤› zararlar› telafi etmekve çiftçilerimize yard›mc› olmak üzere, devletinçeflitli çal›flmalar›n›n Atatürk döneminde (1934)bafllam›fl oldu¤u bilinmektedir. Günümüze ka-dar gelen bu çal›flmalar, daha çok devletindo¤al afet yard›m› fleklinde olmufl ve "tar›m si-gortalar›" konusuna yeterli önem verilmemifltir.

1948 y›l›nda, 5254 say›l› Muhtaç Çiftçilere

Ödünç Tohumluk Verilmesi Hakk›nda Kanun"ve 1977 y›l›nda 2090 say›l› Tabii Afetlerden ZararGören Çiftçilere Yap›lacak Yard›mlar Hakk›ndaKanun yürürlü¤e konulmufl ancak, yetersiz do-¤al afet yard›mlar› sorunu çözemedi¤i gibiafetler sonucu ertelenen çiftçi borçlar› her y›lDevlet’e büyük görev zararlar› halinde geridönmüfltür.

Ülkemizde tar›m sigortas› uygulamalar› ise1957 y›l›nda bafllam›flt›r. Türk Ticaret Kanunun1316’nc› maddesinde tar›msal ürünlerin her ne-vi tehlikelere karfl› sigorta edilebilece¤i belirtil-mifl olmas›na ra¤men, tar›m ürünlerinin dolu ris-kinin d›fl›nda kalan, sel, kurakl›k, f›rt›na, hastal›k,haflere ve benzeri risklere karfl› sigorta flirketleritaraf›ndan yayg›n olarak teminat alt›na al›n-mas› bugüne kadar mümkün olamam›flt›r.

Mevcut uygulamada sadece 13 sigorta flir-keti tar›m sigortalar› branfl›nda prim üretim fa-aliyet göstermektedir. Tar›m sigortalar› uygula-malar›nda; bitkisel ürünler sadece dolu ve yan-g›n riskine karfl› sigorta edilirken sera ve içinde-ki ürünler dolu ve yang›n›n yan› s›ra f›rt›na ve selriskine karfl› da sigorta edilebilmektedir. ÇiftlikHayvanlar› Sigortas› ad› alt›nda büyükbafl, kü-çükbafl, kümes hayvanlar› ve su ürünlerine dehayat sigortas› teminat› verilmektedir.

EK‹L‹ ALANLARIN YÜZDE 1.8’‹ S‹GORTALANMAKTAÇal›flan nüfusumuzun yüzde 45’i tar›m sektö-

ründe istihdam edilmekte iken bu sektörün

KAPAK KONUSU

26

gayri safi milli has›la içindeki pay› yaklafl›k yüz-de 14’lerdedir. Bu rakamlar da göstermektedirki, çiftçilerin milli gelirden ald›klar› pay di¤ersektörlerden göre daha az olup, kifli baz›ndasa¤lanan gelirler ancak yaflamsal giderlerinikarfl›lamaktad›r. Bu sebeple, çiftçilerin riskleriniteminat alt›na alacak primleri ödemek için ye-terli mali imkanlara sahip olmamalar›, tar›m si-gortalar›n›n arzu edilen düzeye ulaflamama-s›ndaki en önemli etkenlerden birisi olmufltur.Ayr›ca, özellikle don ve kurakl›k gibi risklerin ta-fl›d›¤› katastrofik boyut ve reasürans teminat›bulunmas›nda yaflanan zorluklar gibi sebepler,tar›m sigortalar› uygulamalar›n›n sadece belirliürün gruplar›na ve dolu riskine yönelik olmas›-na neden olmufltur.

Sonuç olarak, çiftçilerin gelir düzeyinin h›zladüflmesi, tar›m sigortalar› için uzun y›llar birdevlet politikas›n›n oluflmam›fl olmas›, tar›m vesigorta sektörlerindeki bilgi ve ilgi eksikli¤i, tar›msigortalar›n›n geliflmesini önlemifltir.

Bugün, ekili alanlar›n sadece yüzde 1.8’i si-gortalanmaktad›r. Mevcut hayvan varl›¤›m›z›nise sadece yüzde 0,3’ünün sigortal› oldu¤u bi-linmektedir. Tar›m sigortalar›n›n toplam primüretimi içindeki pay› ise yaln›zca binde 5 civa-r›ndad›r. 2004 y›l› tar›m sigortalar›na iliflkin so-

nuçlar afla¤›daki tabloda yer almaktad›r. 2005 y›l›n›n ilk 6 ayl›k dönemi içerisinde ise,

geçen y›l›n ayn› dönemine göre yüzde 75 ora-n›nda bir art›flla, toplam 29.966 milyon YTL primüretimi gerçeklefltirilmifltir. Sektörün hayat d›fl›branfllardaki prim art›fl oran›n›n yüzde 18 düze-yinde oldu¤unu dikkate ald›¤›m›zda, daha he-nüz kanun yürürlü¤e girmeden, bu branfltaciddi bir hareketlilik ve aktivite yaflanmayabafllanm›fl olmas› dikkat çekicidir.

B‹TK‹SEL ÜRÜN S‹GORTASIÜlkemiz topraklar›n›n 60 milyon hektarl›k bö-

lümü tar›m alan› olarak kabul edilmesine kar-fl›n, bunun yüzde 42 sini ormanl›k arazi, yüzde40.7’sini ise ekilebilir araziler oluflturmaktad›r.Di¤er bir ifade ile toplam ekilebilen alan›m›z›n24.4 milyon hektard›r.

Ekili tar›m alanlar›n›n yüzde 98’inin dolu riskialt›nda oldu¤u ve dolu ya¤›fllar›n›n yar›s›n›n et-kili bir hasara sebep oldu¤u göz önüne al›nd›-¤›nda, tar›m sigortalar› aç›s›ndan büyük bir po-tansiyelin var oldu¤u görülmektedir. Karadenizbölgesindeki tar›m arazileri seylap, Akdenizbölgesindekiler don ve dolu, Orta ve Do¤uAnadolu bölgesindeki tar›m arazileri ise doluriskine maruz kalmaktad›r.

Tar›m sigortalar› üretim-hasar de¤erlendirmesi (2004)

Poliçe Prim Ödenen Hasar/Prim)Say›s› Üretim Tazminat Oran›(Adet) (Bin YTL) (Bin YTL) (%)

Bitkisel Ürün Sigortalar›Dolu 108.767 14.196 6.909 48,67Sera 6.879 2.339 351 15,02Don (Pilot projesi-Üzüm) 2.090 962 4.637 482,02TOPLAM 117.736 17.497 11.897 68,00

Çiftlik Hayvanlar› Sigortas›Büyükbafl-Küçükbafl 23.918 6.978 3.805 54,53Kümes 375 707 664 93,92Di¤erleri 20 2.320 186 8,02TOPLAM 24.313 10.005 4.655 46,53GENEL TOPLAM 142.049 27.503 16.552 60,19

Kaynak: Tar›m Sigortalar› Vakf›

Kanunda öngörülen "Bitkisel Ürün Sigortas›"yeni bir sigorta faaliyeti de¤ildir; Avrupa’da özelsigorta flirketleri 100 y›ldan daha uzunca bir sü-redir dolu veya yang›n gibi tek tehlikeye karfl› te-minatlar sunmaktad›r. Bugün, en büyük ürün si-gortas› programlar› birden fazla tehlikeyi kapsa-yan ürün sigortas›n› (Multi Peril Crop Insurance -MPCI) sunmaktad›rlar. Bu sigorta ürünlerinin(MPCI) tipik özelli¤i, oldukça yüksek muafiyet ile,genellikle sigorta primlerine ve masraflara katk›ve/veya reasürans yoluyla devlet deste¤ininbulunmas›d›r.

Bitkisel ürün sigortas›nda dolu sigortas› Avru-pa’da uzun zaman egemen olmufl, ilk dolu si-gortas› Almanya’da 1791 y›l›nda yap›lm›flt›r. Sony›llarda birden fazla tehlikeyi kapsayan ürün si-gortas›n›n (MPCI) ABD, Kanada, ‹spanya, Porte-kiz, Meksika, ‹srail, Brezilya ve Güney Afrika’dah›zla geliflti¤i görülmektedir. Bu geliflmede; dev-letin, primlere, sigorta masraflar›na ve/veya re-asüransa yapt›¤› deste¤in büyük rolü olmufltur.Birden fazla tehlikeyi kapsayan ürün si-gortas› (MPCI) programlar›n›n ço¤u,ödenmesi gereken y›ll›k primin yüzde 50-70’i kadar devlet deste¤inden yararlan-maktad›r. Devletin deste¤i olmadan bir-den fazla tehlikeyi kapsayan ürün sigor-tas›n›n (MPCI) sürdürülmesi pek mümkünde¤ildir. Bankalar da verdikleri üretim kre-dileri garanti alt›na almak için çiftçilerdenbirden fazla tehlikeyi kapsayan ürün si-gortas› (MPCI) yapt›rmas›n› istemektedir.

Di¤er sigorta branfllar›n-dan farkl› olarak, ürün si-gortas›nda hasarlar›n ya-p›s› çok karmafl›k olup,ayn› hasar bölgesindehasar› büyüklü¤ü ve s›kl›-¤›, hasarl› alanlar, ürünle-rin çeflitleri, toprak ve iklimkoflullar›na ba¤l› olarakçok büyük farkl›l›klar gös-terebilmektedir. Bu ne-denle, hasar olaylar› takipedilerek prim de¤erleri-nin, bölge, ürün ve risk

baz›nda sürekli ayarlanmas› gerekmektedir. Risklerin olas›l›¤› (kötü sonuç olas›l›¤›) konusun-

da sigortal› ve sigortac› hemen hemen ayn› bil-giye sahip olmal›, aksi takdirde "ahlaki tehlike"ve "olumsuz risk seçimi" (moral hazard and ad-verse selection) sorunlar› ortaya ç›kmaktad›r."Olumsuz risk seçimi"ni önlemek için, ABD’de,m›s›rlar›n ekiminden en geç 6 hafta önce, çoksenelik bitkilerin örne¤in elman›n hasat öncesisonbaharda sigortalanma zorunlulu¤u vard›r.Böylece, olas› hasar ihtimalinin ve miktar›n›n nor-malden yüksek oldu¤u bu tarihlerde, üreticilerinsigorta yapt›rmas› önlenmektedir.

HAYVAN HAYAT S‹GORTASIMevcut hayvan hayat sigortas›, çiftlik ve be-

si hayvanlar›n›n, her türlü adi ve bulafl›c› hasta-l›k veya kaza nedeniyle ölümlerinden dolay›u¤ran›lan ekonomik kay›plar› temin etmekte-dir.

Prim üretimi, Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤›ncadesteklenen kooperatif hayvanc›l›k projelerikapsam›nda teslim edilen hayvanlar›n sigorta-

27



KAPAK KONUSU

28

lanmas›ndan dolay›, 2003 y›l›ndan itibaren ar-tarak devam etmifltir.

Hayvan hayat hasarlar›nda; sa¤l›ks›z nakliyekoflullar›, yetifltirici hatalar›, hayvanlar›n yenikoflullara adaptasyon sorunlar›n›n önemli roloynad›¤› görülmektedir.

Ülkemiz hayvanc›¤›nda büyük ekonomik ka-y›plara yol açan salg›n hayvan hastal›klar›,3285 Say›l› Hayvan Sa¤l›¤› ve Zab›tas› Kanunuçerçevesinde ihbar› zorunlu olup, bu hastal›k-lar nedeniyle meydana gelen hayvan ölümle-

ri ve zorunlu öldürmeleri sonucunda yüzde100’e varan tazminat ödemesi öngörülmekte-dir. Ancak, söz konusu Kanun ile öngörülen buödemelerin her zaman gerekti¤i gibi yap›la-mamas› nedeniyle hayvan sahipleri ma¤durolabilmektedir. Bu nedenle hem hayvan sa-hiplerinin bu ma¤duriyetini gidermek ve hemde Devlet üzerindeki yükün bir k›sm›n›n sigortakapsam›na al›narak, bu risklerin hayvan sahip-leri ve sigorta flirketleri aras›nda paylafl›lmas›sa¤lamak en ak›lc› çözüm olacakt›r.

Tar›m Sigortalar› Kanunu’nun getirdikleriKanunun yürürlü¤e girmesi ile birlikte, Tar›m Sigortac›l›¤› alan›nda yepyeni bir döneme girilmektedir. Bu ye-

ni dönemdeki f›rsatlar›n iyi ve do¤ru de¤erlendirilmesi durumunda, önümüzdeki orta ve uzun vadeli süreçte,Tar›m Sigortalar›n›n hem sektörümüz içerisinde çok daha ciddi bir rol oynayaca¤› hem de ekonomik ve sos-yal aç›lardan ülkemize ciddi katk›lar yapaca¤›n› rahatl›kla söylemek mümkündür.

Kanun ile birlikte oluflacak olan bu yeni ortam›n temel farkl›l›klar› ve özellikleri flunlar olacakt›r:a. Kanun kapsam›na al›nan riskler ile ilgili olarak düzenlenecek olan poliçelerin yüzde 100 güvencesini sa¤-

lamak üzere bir Havuz kurulacakt›r,b. Bir ölçüde sanal olarak var olacak olan Havuza iliflkin tüm ifllemler, bu havuza kat›lan flirketlerin eflit his-

selerle ortak olacaklar› bir anonim flirket taraf›ndan yönetilecektir, c. fiirketler poliçelerini kendi adlar›na düzenleyecekler, ama Havuza yüzde 100 oran›nda zorunlu olarak

devredecekler, ihtiyari olarak da Havuzda oluflan riskten retrosesyon yoluyla pay alabileceklerdir,d. Devlet, her y›l için ürün, risk, bölge ve iflletme ölçekleri itibariyle, Bakanlar Kurulu karar›yla belirlenecek

olan prim deste¤ini sa¤layacakt›r.Bu özet bilgilere ilave olarak, 5363 say›l› Tar›m Sigortalar› Kanunu’nda yer alan maddelere iliflkin hükümler

daha detayl› olarak afla¤›da incelenmifltir.

29

HAVUZ UYGULAMASI Tar›m Sigortalar› Kanunun 4. maddesi uyar›n-

ca, � Bir sigorta flirketinin tek bafl›na üstlenemeye-

ce¤i kurakl›k ve don gibi katastrofik risklerin temi-nat kapsam›na al›nabilmesi,

� Reasürans kat›l›m›n›n teflvik edilerek reasü-rans kapasitesi ve kapsam›n›n geniflletilmesi,

� Sigorta flirketlerinin bilgi, personel ve malikaynaklar›n›n ortak olarak daha verimli bir flekil-de kullan›lmas›,

� Devletin prim ve reasürans deste¤inin etkinbir flekilde kullan›lmas›,

� Fiyatlarda haks›z rekabetin önlenmesi � Sigortaya kat›l›m›n art›r›lmas›n› sa¤lamak üzere, sigorta ve reasürans flirketle-

rinin kat›l›m› ile "Tar›m Sigortas› Havuzu" oluflturul-

mas› amaçlanm›flt›r. Kanunda, sigorta flirketlerine a¤›rl›kl› olarak

pazarlama fonksiyonu verilmifl ve sat›fl kanallar›olarak düflünülmüfltür. Havuz ise, kapsama al›-nan riskler için sigorta, reasürans ve retrosesyonyapmaya yetkili olacakt›r.

Sigorta flirketleri, bu kanun kapsam›nda tar›msigortalar› alan›nda elde ettikleri primin tamam›-n› havuza devretmekle yükümlüdür. Bir baflkaifadeyle, flirketler kendi adlar›yla poliçelerini dü-zenleyecekler ve riskin yüzde 100’ünü havuzadevredeceklerdir.

Bu hükümden, kanun kapsam›ndaki riskler içinhavuza kat›l›m›n mecburi oldu¤u sonucu ç›k-maktad›r. Ancak, bu yönde kanunda aç›k birifade olmamas› ve kanunun 6-f maddesindeki"bu kanun kapsam›nda tar›m sigortalar› alan›n-

Tar›m Sigortalar› Kanununda, sigorta flirketlerine

a¤›rl›kl› olarak pazarlama fonksiyonu verilmifl ve sat›fl

kanallar› olarak düflünülmüfltür. Tar›m Sigortalar›

Havuzu ise, kapsama al›nan riskler için sigorta,

reasürans ve retrosesyon yapmaya yetkili olacakt›r.

KAPAK KONUSU

30

da faaliyet göstermek isteyen sigorta flirketleri ilesözleflme yapmak" ifadesi, havuza kat›l›m›n flir-ketlerin iste¤ine ba¤l› oldu¤u fleklinde yorumla-ra sebep olabilmektedir.

Kanun kapsam›na al›nmayan riskler için ise,flirketlerimizin mevcut uygulamada oldu¤u gibi,riski kendileri tafl›mak suretiyle, poliçelerini dü-zenlemeye devam edecekleri anlafl›lmaktad›r.Bafllang›ç aflamas›nda kapsama al›nmayanriskler bulunmakla birlikte, zaman içerisinde Ha-vuz kapsam›na girecek risklerin artt›r›lmas› ile be-raber, pratik olarak tar›m sigortalar› alan›nda fa-aliyet gösterecek tüm flirketlerimizin Havuza ka-t›l›m›n›n flart olaca¤› söylenebilir.

Kanun hükümleri uyar›nca, sigorta flirketlerininhavuzdan retrosesyon alarak, riskin de bir bölü-münü devralmas› mümkündür. fiirketlerin ilgili y›-l›n Kas›m ay›na kadar, bir sonraki y›la iliflkin retro-sesyon talep oranlar›n› belirlemeleri gerekmek-tedir. Böylece, elde edilecek teknik sonuçlaragöre, flirketlerin havuzda oluflacak risklerdenalacaklar› paylar› da y›ll›k bazda revize etmele-rine imkan sa¤lanm›flt›r.

Havuza yeterli retrosesyon talebi bulunama-mas› durumunda, 16’nc› madde hükmüne gö-re, kalan k›sma devlet taraf›ndan ifltirak edile-cektir. Ayr›ca, havuz taraf›ndan üstlenilmifl olanrisklerin reasürans anlaflmalar› yoluyla korumaalt›na al›nmas› da mümkündür. Piyasadan ye-terli koruman›n sa¤lanamamas› olas›l›¤› gözönüne al›narak, Bakanlar Kurulunca belirlene-cek k›sm›n Devlet taraf›ndan taahhüt edilece¤iKanunda belirtilmektedir. Havuzun gelirleri, poli-çe primleri, devlet taraf›ndan sa¤lanan primdeste¤i, toplanan kaynaklar›n yat›r›m gelirleri,al›nan krediler, genel bütçeden al›nacak katk›-lar ve di¤er gelirler olacakt›r. Ayr›ca, havuzungelirleri her türlü vergi, resim ve harçtan muafolacakt›r.

Havuzun kaynaklar›n›n kullan›m yerleri ve gi-derleri ise, hasar tespit ifllemlerine iliflkin masraf-lar, tazminat ödemeleri, havuzun yönetimi ve ifl-leyifli için gerekli olan masraflar, reasürans koru-mas›na iliflkin ödemeler, sigorta flirketlerine öde-necek komisyonlar, bilgilendirme ve tan›t›mkampanyalar›na iliflkin ödemeler, al›nan kredile-rin anapara ve faiz geri ödemeleri ve havuz iflle-ticisi flirkete ödenecek iflletme bedeli olacakt›r.

Tar›m Sigortas›Havuzu’nun yönetimi

Havuz, Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤› veHazine Müsteflarl›¤›ndan ikifler, TürkiyeSigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i veZiraat Odalar› Birli¤i ve yeni kurulacakhavuz iflletici flirketten birer üyedenoluflacak 7 kiflilik bir Yönetim Kuruluncayönetilecektir. Bakanl›k temsilcilerindenbiri Kurulun tabii baflkan olacakt›r.

Kurulun görevleri flunlard›r:a) Havuzun iflleyifline iliflkin uygulama

esaslar›n› belirlemek. b) Bu Kanun kapsam›nda tar›m

sigortalar› için verilecek, Devlet primdeste¤i toplam tutar›n› aflmamakkayd›yla ürün, risk ve bölge baz›ndaprim deste¤i oran›n› belirlemek üzereçal›flmalar yapmak ve Bakanl›¤a sunmak.

c) Uygulamada karfl›lafl›lan sorunlar›tespit etmek, bunlar›n çözümüneyönelik çal›flmalar yapmak, yapt›rmak.

d) Hizmet al›nmas›na karar vermek.e) Hasar tespit ifllemlerine iliflkin esas

ve usûlleri belirlemek. f) Bu Kanun kapsam›nda tar›m

sigortalar› alan›nda faaliyet göstermek isteyen sigorta flirketleri ilesözleflme yapmak.

g) Havuz iflleticisi flirketle çal›flma usûlve esaslar›n› belirleyen sözleflme yapmak.

Havuzun ve flirketin sigortac›l›kyönüyle denetimi HazineMüsteflarl›¤›nca, di¤er tüm ifllemlerindenetimi Tar›m ve KöyiflleriBakanl›¤›nca yap›lacakt›r.

31

HAVUZ ‹fiLET‹C‹S‹ fi‹RKETHavuzun iflletilmesine iliflkin ifl ve ifllemler, Ha-

vuza kat›lan sigorta flirketlerinin eflit oranda paysahibi olaca¤› anonim flirket statüsünde kurula-cak fiirket taraf›ndan yürütülecektir.

Kanun hükümleri uyar›nca, bu flirketin kanu-nun yürürlülük tarihinden itibaren 3 ay içerisindekurulmas› öngörülmektedir. Bu sebeple, T.Sigor-

ta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i koordinasyonun-da yürütülen çal›flmalar ve gerçeklefltirilen top-lant›lar neticesinde, flirket kurulufluna iliflkin ifl-lemler h›zla yerine getirilmektedir.

Mevcut durum itibariyle, bu branflta ruhsatsahibi olan afla¤›daki 15 sigorta flirketi, havuzuiflletecek olan anonim flirketin kurucu orta¤›olacaklard›r.

Tar›m sigortalar›nda alann›nda ruhsat sahibi olan

15 sigorta flirketi, havuzu iflletecek olan anonim

flirketin kurucu orta¤› olacaklar.

KAPAK KONUSU

32

Ak Sigorta A.fi.

Anadolu Ano. T. Sig. fi.

Ankara Ano. T. Sig. fi.

Axa Oyak Sigorta A.fi.

Baflak Sigorta A.fi.

Garanti Sigorta A.fi.

Günefl Sigorta A.fi.

Güven Sigorta T.A.fi.

‹hlas Sigorta A.fi.

‹sviçre Sigorta A.fi.

Koç Allianz Sigorta A.fi.

Ray Sigorta A.fi.

fieker Sigorta A.fi.

T.Genel Sigorta A.fi.

Yap› Kredi Sigorta A.fi.

Havuz Yönetim Kurulu taraf›ndan belirlene-cek usûl ve esaslar çerçevesinde söz konusufiirketin yürütece¤i görevler flunlar olacakt›r:

a) Tazminat ödemelerine esas teflkil edecekhasar tespit ifllemlerine iliflkin her türlü çal›flmave organizasyonlar› yapmak suretiyle, tazmi-nat ödemelerinin en k›sa sürede yap›lmas›n›sa¤lamak.

Bitkisel ürün sigortalar›n›n hasar tespitleri zira-at mühendisi, ziraat teknikeri ve ziraat teknis-yenleri; çiftlik hayvanlar› sigortalar›n›n risk ince-leme ifllemleri veteriner hekimler ve zooteknistziraat mühendisleri, hasar tespitleri ise veteri-ner hekimler taraf›ndan yap›lacakt›r.

Hasar tespit ifllemlerinde öncelikle ziraat mü-hendisleri ve veteriner hekimlerden yararlan›-lacakt›r.

b) Risk paylafl›m› ve transferi ile reasüransplân›n›n uygulanmas›na iliflkin iflleri yürütmek,risk paylafl›m› ve reasürans program›n› Kurulunonay›na sunmak.

c) Kurulca al›nan kararlar›n uygulanmas› veKurulun görevlerine iliflkin sekretarya hizmetleri-ni yürütmek.

d) Primlerin tahsili, tazminat ödemelerininyap›lmas› ve benzeri iflleri yürütmek.

e) Üreticileri tar›m sigortalar› hakk›nda bilgi-

lendirmek, halkla iliflkiler ve tan›t›m kampanya-lar›n› yürütmek.

f) Genel hükümler çerçevesinde tar›m sigor-talar›na iliflkin istatistik üretmek, bu konuda Ku-rula rapor haz›rlamak.

g) Havuz kaynaklar›n›, belirlenen ilke ve ku-rallar çerçevesinde yat›r›ma yönlendirmek.

h) Havuz ifllerinin sa¤l›kl› yürütülmesi bak›m›n-dan, gerekli gördü¤ü hususlarda Havuz Yöne-tim Kuruluna öneride bulunmak.

›) Havuzun iflletilmesiyle ilgili di¤er her türlü iflve ifllemleri yapmak.

Görüldü¤ü üzere, sistemin sa¤l›kl› bir yap›daifllemesi ve havuza iliflkin operasyonlar›n yürü-tülmesi aç›s›ndan, iflletici anonim flirkete büyükgörevler düflmektedir. Bu sebeple, en k›sa süre-de flirketin kurulufl ifllemlerinin ve idari yap›lan-mas›n›n tamamlanmas› gerekmektedir.

DEVLET DESTE⁄‹Devletin deste¤i primlerin sübvansiyonu ve

reasürans deste¤i fleklinde olacakt›r.� Çiftçi Primlerinin Sübvansiyonu: Tar›m

ürünleri sigortas›nda Devlet deste¤ini gereklik›lan en önemli nedenlerden birisi, risklerin veberaberinde prim fiyatlar›n›n genellikle yük-sek olmas› ve özellikle küçük çiftçilerin ödemegüçlü¤ü içinde olmas›d›r.

O nedenle, konuya hem tar›msal üretimde

ABD’nde Tar›m

Sigortalar› prim tutar›;

3 milyar dolard›r. Bu

primin, 1.2 milyar

dolar›n› çiftçi ödemekte

ve 1.8 milyar dolar› ise,

devlet taraf›ndan

karfl›lanmakta, yani

devlet, primin yüzde

60’›n› sübvanse

etmektedir.

33

istikrar›n sa¤lanmas› ve hem de çiftçilerin sos-yal yönden desteklenmesi aç›s›ndan bak›ld›-¤›nda, çiftçi taraf›ndan karfl›lanmas› gerekentoplam prim miktar›na yap›lacak Devlet des-te¤inin önemi ortaya ç›kmaktad›r.

Sistemin rasyonelli¤inin sa¤lanmas› aç›s›n-dan, Devletin do¤rudan hasar› sübvanse et-mesi yerine sigorta primini ve reasürans› des-teklemesinin esas al›nm›fl olmas› çok önemlibir geliflmedir. Bu sayede, Devlet zarar sonra-s›nda ortaya ç›k›p, bütçeden yard›m da¤›t-mak yerine, çiftçileri sigorta sistemine teflviketmekte, kendisi de bu sisteme hem prim kat-k›s› hem de teminat güvencesi sa¤lamaktad›r.

Bu deste¤in miktar›, flekli ve uygulama kri-terleri, ürünler, riskler, bölgeler ve iflletme öl-çekleri dikkate al›narak, her y›l Tar›m ve Köyifl-leri Bakanl›¤›n›n teklifi üzerine Bakanlar Kurulutaraf›ndan belirlenecektir. Yine 13ncü mad-deye göre prim deste¤ine iliflkin ödenek, hery›l bütçe kanunu ile Bakanl›k bütçesinde yeralacakt›r. Bakanl›k, sigorta flirketleri taraf›ndanHavuza aktar›lacak prim miktarlar›n› çiftçi ka-y›tlar› ile karfl›laflt›rarak prim deste¤ini hesapla-yacak ve gecikmeksizin Havuza aktaracakt›r.

Primlere yap›lacak deste¤in esaslar› belirle-nirken, yüksek riskli bölgelerde hasar potansi-yeli çok yüksek ürünlerin yetifltirilmesi teflvikedilmemesine dikkat edilmelidir.

Sübvansiyonlar, prim miktar›n›n bir yüzdesiolarak belirlenmesi halinde hem hasar potan-siyeli yüksek ürünlerin yüksek riskli bölgelerdeüretimi teflvik edilmifl olmakta ve hem de bü-yük çiftçilere miktar olarak çok daha fazlayard›m yap›lm›fl olmaktad›r. Böyle olunca,devletin üzerindeki mali yük daha da artmak-tad›r.

ABD’nde Tar›m Sigortalar› prim tutar›; 3 mil-yar dolard›r. Bu primin, 1.2 milyar dolar›n› çiftçiödemekte ve 1.8 milyar dolar› ise, devlet tara-f›ndan karfl›lanmakta, yani devlet, primin yüz-de 60’›n› sübvanse etmektedir. AB ve di¤ergeliflmifl ülkelere örnek gösterilen ‹spanya uy-gulamas›’nda da Devlet, çiftçinin ürün sigor-tas› primini yüzde 50-55 oran›nda destekle-mektedir

� Reasürans Deste¤i: Üstlenilen riskin reasü-rans yoluyla dünya piyasas›na da¤›t›lmas›; ta-

r›m sigortas›n› hem daha ucuz hale getirmesihem de havuza kat›lan sigorta flirketlerini bü-yük zararlara karfl› himayesini sa¤lamas› aç›-s›ndan önemli bir etmendir.

fiirket, Havuz taraf›ndan üstlenmifl olunanrisklerin transferi amac›yla ulusal ve uluslarara-s› sigorta, reasürans, sermaye ve benzeri piya-salardan sigortac›l›k tekni¤inin gerektirdi¤i fle-kilde ve yeterli düzeyde koruma temin etmekamac›yla yerli ve yabanc› flirket veya kurulufl-larla Havuz ad›na reasürans anlaflmalar› ya-pabilecektir.

Sa¤lanacak reasürans korumas›n›n teknikayr›nt›lar› Havuz ‹flletici ve Reasürans fiirketiaras›nda belirlenecek ve Havuz Yönetim Ku-ruluna sunulacakt›r. Reasürans deste¤inin ye-terli bulunmamas› halinde Bakanlar Kuruluncabelirlenecek k›s›m devlet taraf›ndan taahhütedilecektir.

� Do¤al Afet Yard›m› Yap›lmamas›: Do¤alafet hasarlar›nda, zarar görecek çiftçilere ke-sin olarak yard›m edilmeyece¤i kanunun17nci maddesinde taahhüt edilmifl ve "Bu Ka-nun kapsam›nda, uygulama y›l›nda yer alanriskler için tar›m sigortas› yapt›rmayan üretici-ler, 20.6.1977 tarihli ve 2090 say›l› Kanundanyararlanamaz" ifadesi konmufltur.

S‹GORTA ÜRÜNLER‹Kanun kapsam›na al›nacak bitkiler, bitkisel

ürünler ve seralar, tar›msal yap›lar, tar›m aletve makineleri ile çiftlik hayvanlar› için kurakl›k,dolu, don, sel, taban suyu bask›n›, f›rt›na, hor-tum, deprem, heyelan, yang›n, kaza ve zarar-l›lar ile hayvan hastal›klar›n›n neden olaca¤›zararlar ve/veya tar›m sektörü bak›m›ndanönemli görülecek di¤er risklere iliflkin teminat-lar Kurulun teklifi üzerine Bakanlar Kuruluncabelirlenecektir.

Özellikle Havuz sisteminin sa¤l›kl› bir yap›dakurulabilmesi ve iflleyiflin sa¤lanabilmesi aç›-s›ndan, bafllang›ç aflamas›nda, sektörümüztaraf›ndan mevcut uygulamada teminat alt›-na al›nmakta olan ürün gruplar› ve risklerin ka-nun kapsam›na al›nmas› yerinde olacakt›r.

Zaman içerisinde, sistemin yerleflmesi vegerekli reasürans deste¤inin sa¤lanmas›n› ta-kiben, don ve kurakl›k gibi risklerin kapsama

KAPAK KONUSU

34

al›nmas› yararl› olacakt›r. Ayr›ca, tar›msal üretimde kullan›lan traktör,

biçerdöver gibi mallar da tar›m sigortas›n›nkapsam›na al›nm›flt›r.

MUHTEMEL SORUNLAR, BEKLENT‹LER VE YAPILMASI GEREKENLERKanunun uygulamas›nda, ilgili kurumlar›n

koordinasyonu ve tar›m sigortalar›n›n uzun y›l-lar sürdürülebilirli¤i son derece önemlidir.Devletin prime ne kadar destek verece¤i, ha-sar fazlas›n›n ne kadar›na kat›laca¤› ve ge-rekti¤inde ne kadar reasürans kapasitesi sa¤-layaca¤› "sürdürülebilirlik" için en önemli fak-törlerdir.

Kanunun uygulamaya konulabilmesi içinyap›lmas› gereken ciddi çal›flmalar mevcut-tur. Bu haz›rl›k sürecindeki çal›flmalar›n h›zl›,sa¤l›kl› ve planl› bir flekilde yürütülmesi, Kanu-nun etkin ve do¤ru bir flekilde uygulanmas› vebu sayede hedeflenen yararlar›n sa¤lanmas›aç›s›ndan çok önemlidir.

Öncelikle Havuzu yönetecek olan anonimflirketin kuruluflunun ve idari yap›lanmas›n›nh›zl› bir flekilde tamamlanmas› gerekmektedir.Bu flirketin çal›flma alan› içerisinde, poliçetanzimi, risk kabul kriterlerinin oluflturulmas›, fi-yat tarifelerinin haz›rlanmas›, reasürans plas-manlar›n›n yap›lmas›, hasar operasyonlar›n›nyürütülmesi gibi teknik ifllemlerin yan› s›ra,

35

primlerin tahsilat›, komisyon ödemeleri, fonla-r›n yönetilmesi, tan›t›m, e¤itim faaliyetlerininyap›lmas› gibi mali ve idari ifllemler de bulun-maktad›r.

Dolay›s›yla, sat›fl ve pazarlama aktiviteleriharicinde, bir sigorta flirketi gibi çal›flacak biryap› kurulmas› gerekmektedir. Bu sebeple, sis-temin sa¤l›kl› bir yap›da ifllemesi aç›s›ndan,özellikle kurulacak olan bilgi ifllem alt yap›s›,gerekli yaz›l›m ve donan›m›n oluflturulmas›aflamalar› büyük önem tafl›maktad›r.

Ayr›ca, Havuz Yönetim kurulu’nda yer ala-cak adaylar›n belirlenmesi ve Kurulun olufltu-rulmas› gerekmektedir.

Ek olarak, Kanunun 18.maddesi uyar›nca,Havuzun çal›flma usûl ve esaslar›n› düzenleyenyönetmeli¤in, Hazine Müsteflarl›¤›n›n görüflü al›-narak Bakanl›k taraf›ndan, sigorta sözleflmeleri-nin tabi olaca¤› esaslar› düzenleyen yönetme-li¤in ise Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan, Kanu-nun yürürlü¤e girdi¤i tarihten itibaren iki ay için-de ç›kar›lmas› hükme ba¤lanm›flt›r.

Ancak, Kanunun 4.maddesinde, Havuzun,Bakanl›k ve Hazine Müsteflarl›¤›nca müfltere-ken ç›kar›lacak yönetmelikle belirlenecekesaslar çerçevesinde yönetilece¤inin belirtil-mesi bir çeliflki olarak görülmektedir.

Bafllang›ç aflamas›nda, düzenlenecek olanstandard poliçelerin özellikle tarife ve talimat-lar›n›n belirlenmesi büyük önem tafl›maktad›r.Anti seleksiyonu önleyecek, sa¤l›kl› risk harita-lar›n› ve kabul politikalar›n› bulunduran, do¤ruaktüeryal analizlere dayal› tarife yap›s›n› içe-ren bir çal›flman›n yap›lmas› gereklidir.

Bir di¤er önemli çal›flma da, devlet primdeste¤ine esas teflkil edecek olan Tar›m veKöyiflleri Bakanl›¤› çiftçi kay›tlar›n›n eksik vehatalar›n›n giderilmesi ve sa¤l›kl› bir kay›t siste-mine kavuflulmas› olacakt›r.

Tüm bunlara ek olarak, Havuza kat›lacak si-gorta flirketlerinin pazarlama a¤›n› genifllete-cek ve arzu edilen prim düzeylerine ulafl›lma-s›n› sa¤layacak projeleri bir an önce olufltur-malar› ve uygulamaya koymalar› gerekmek-tedir.

Devlet tar›m deste¤ini verirken, popülistyaklafl›mlardan s›yr›larak, sigorta sistemine ge-reken deste¤i vermelidir. Bu sayede, hem sü-

reklili¤i ve geçerlili¤i olan hem de ülke ekono-misi aç›s›ndan istikrar› sa¤lamaya yönelik kal›-c› bir çözüme kavuflulmufl olacakt›r.

Bu ba¤lamda, di¤er ülke uygulamalar› in-celendi¤inde, ilk y›llarda karfl›lafl›lmas› muhte-mel sorun ve problemler olarak flu hususlar önplana ç›kmaktad›r.

� Politik Bask›lar: Gerekli teknik kriterler gözönünde bulundurulmadan teminat verilmesive yetersiz primlerin önemli teknik dengesizlik-lere neden olmas›, sonuç olarak sistemde gü-ven kayb›na yol aç›lmas›,

� Belirli Risklerde Yo¤unlaflma: Sigorta uy-gulamalar›nda belirli risklerde ve belirli ürün-lerde (örne¤in, tah›llarda kurakl›k riski) yo¤un-laflman›n tüm sistemde teknik dengesizliklereyol açmas›,

� Underwriting: Bafllang›ç aflamas›nda ye-tersiz ve teknik kriterlere dayal› olmayan un-derwriting yap›lmas›, pazarlama örgütündekibilgi eksikli¤inin sahtekârl›klara ve sigorta hiz-metlerinde kalitesizli¤e yol açmas›.

Dünya nüfusundaki art›fl nedeniyle sürekliartan tüketim, tar›m alanlar›n›n daralmas› vebozulan iklim flartlar› nedeniyle sürekli azalanüretim, bu sektörün gelecekte de stratejik biröneme sahip olaca¤›n› göstermektedir. Dola-y›s›yla bu sektörün ciddi politikalarla yönlendi-rilmesi gerekmektedir.

Türk sigorta sektörünün y›llard›r ihmal etti¤itar›m sigortalar› için, sürdürülebilir bir Tar›m Si-gortas› Sisteminin oluflturulabilmesi sürecindetüm ilgili kifli, kurum ve kurulufllar›n tar›m sigor-talar› ile ilgili konular› daha ayr›nt›l› irdeleyerekülke yarar›na en uygun çözümün bulunabil-mesi için gerekli katk›larda bulunaca¤› düflü-nülmektedir. �

Kaynaklar:

1- Dr. Erih Kasten, "Growing Opportunities in Agriculture Insurance",Risktransfer, A¤ustos 2003

2- ‹brahim Serdar Koyuncu, "Türkiye’de Zorunlu Sigortalar ve Tar›m Ürün-lerinin Do¤al Afet Zararlar›na Karfl› Himayesinde Zorunlu Sigortan›nUygulanabilirli¤i", Reasürör, Milli Reasürans T.A.fi, 2003, Say› 49

3- Jerry R. Skees, "Agricultural Insurance Programmes: Challanges andLessons Learned", International Workshop on Insurance forAgrobusiness, 10-11 Aral›k 1999

4- Birlik’ten Dergisi Arflivi5- Tar›m Sigortalar› Vakf› – Tanfer Dinler, "Tar›m Sigortalar› Uygulamalar› ve

Tar›m Sigortalar› Kanun Tasar›s›na ‹liflkin Bilgi Notu"

lkemizde sigorta ve reasüransfaaliyetine iliflkin ilk düzenleme-ler 1927 y›l›nda yürürlü¤e konul-mufltur. Daha sonra 1.1.1957 ta-rihinde yürürlü¤e giren Türk Ti-caret Kanunu’nun Beflinci Kita-b› ile sigorta sözleflmelerine ilifl-kin düzenlemelere gidilmifltir.1959 y›l›nda ise özel sigortac›l›-

¤›n kamu taraf›ndan denetlenmesine yönelikolarak 7397 say›l› Sigorta Murakabe Kanunu ka-bul edilmifltir.

21.12.1987 tarih ve 303 say›l› "Sigorta fiirketleriHizmetlerinin Baflbakanl›¤a Devri Hakk›nda Ka-nun Hükmünde Kararname" ile daha önce Ti-caret Bakanl›¤› ‹ç Ticaret Genel Müdürlü¤ünezdinde yürütülen sigortac›l›k ifllemleri Hazineve D›fl Ticaret Müsteflarl›¤›’na devredilmifltir. Birsüre an›lan Müsteflarl›¤›n Banka ve KambiyoGenel Müdürlü¤ünde bir daire nezdinde yürü-tülen sigortac›l›k, Hazine Müsteflarl›¤› ile D›fl Tica-ret Müsteflarl›¤› Teflkilat ve Görevleri Hakk›nda1994 tarih ve 4059 say›l› Kanun ile Hazine Müste-flarl›¤› bünyesinde Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤üad› alt›nda ayr› bir genel müdürlük fleklinde tefl-kilatlanm›flt›r.

Hazine Müsteflarl›¤› ile D›fl Ticaret Müsteflarl›¤›Teflkilat ve Görevleri Hakk›nda 1994 tarih ve 4059say›l› Kanun ile Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ününgörevleri; Sigorta Murakabe Kanunu, MükerrerSigorta ‹nhisar› Hakk›nda Kanunu, Türk TicaretKanunu, Karayollar› Trafik Kanunu ile Sivil Hava-c›l›k Kanununun sigortac›l›kla ilgili bölümleri ile di-¤er kanunlar›n sigortac›l›kla ilgili hükümlerinin,bunlar›n ek ve de¤iflikliklerinin verdi¤i görevleriyürütmek, sigortac›l›kla ilgili konularda mevzuat›haz›rlamak, uygulamak, ilgililer taraf›ndan uygu-

lanmas›n› izlemek, yönlendirmek ve bu mevzu-at›n Avrupa Birli¤i ile uyumland›r›lmas› çal›flmala-r›n› yürütmek, ülke sigortac›l›¤›n›n geliflmesi ve si-gortal›lar›n korunmas› için tedbirler almak, butedbirleri bizzat uygulamak veya ilgili kurulufllar-da uygulanmas›n› izlemek olarak belirlenmifltir.

Mevcut yap›s›yla Sigortac›l›k Genel Müdürlü-¤ü, bir Genel Müdür, bir Genel Müdür Yard›m-c›l›¤›, yedi Daire Baflkanl›¤› ve ba¤l› fiube Mü-dürlükleri ile dört sekreter kadrosundan olufl-maktad›r.

Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ü Daire görev veteflkilatlanmalar› afla¤›daki gibidir.

1. Sa¤l›k Sigortas› ve E¤itim Dairesi: Sa¤l›k Si-gortas› ve E¤itim Dairesi; Sa¤l›k Sigortalar› fiube-si, Sigorta Araflt›rma ve E¤itim fiubesi ile Sa¤l›k Si-gortalar› Gelifltirme fiubesi olmak üzere toplamüç flubeden oluflmaktad›r.

Dairenin bafll›ca görevleri aras›nda; özel flart-lar›n sigortac›l›k mevzuat›na iliflkin incelemelerinyap›lmas›, konservasyon tablolar›n›n onaylan-mas›, sa¤l›k reklamlar›n›n de¤erlendirilmesi, si-gortal›lar›n flikayetlerinin incelenip sonuçland›r›l-mas›, sa¤l›k branfl›na ait portföylerin devredil-mesi ifllemleri, sa¤l›k branfl›nda faaliyet göster-mek isteyen bir flirketin ruhsat, hisse devri baflvu-rular›n›n incelenip de¤erlendirilmesi, mevzuat

HAZ‹NE MÜSTEfiARLI⁄I S‹GORTACILIK GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü

36

Ü

Sigortac›l›k GenelMüdürlü¤ü’nün

görev ve fonksiyonlar›

37

çerçevesinde sa¤l›k sigortalar›na iliflkin kanun veyönetmelikler ile di¤er kanuni düzenlemelerdeyer alan hususlar› günümüz flartlar›na göre dü-zenlenmesi ve uyumlaflt›r›lmas›, sa¤l›k sigortac›l›-¤›na iliflkin yurtd›fl› düzenlemelerin incelenip ülke-miz sa¤l›k sigortac›l›¤›n› gelifltirme hususunda ge-rekli düzenlemelerin yap›lmas› yer almaktad›r.Tamamlay›c› sa¤l›k sigortalar› konusu da bu Da-irenin görev alan›nda bulunmaktad›r.

Di¤er taraftan, sigortac›l›k konular›nda yap›la-cak yurtiçi ve yurtd›fl› e¤itim faaliyetleri, yurtd›fl›e¤itime gidenlerin ihtiyaç duydu¤u ifllemlerin yü-rütülmesi, uzman yard›mc›lar›n›n hizmet içi vestajyerlerin e¤itim faaliyetlerinin yürütülmesi dean›lan Daire taraf›ndan yürütülmektedir.

2. Sigorta Eksperleri ve Arac›lar› Dairesi: Si-gorta Eksperleri ve Arac›lar› Dairesi; Acentelerfiubesi, Brokerler fiubesi ile Sigorta Eksperler fiu-besi olmak üzere toplam üç flubeden oluflmak-tad›r. Dairede, sigorta arac›lar› ve eksperlerle ilgi-li olarak; acenteler hakk›nda yap›lan flikayetlerinincelenerek sonuçland›r›lmas›, istatistiki bilgilerinoluflturulmas› ve de¤erlendirilmesi, Sigorta De-netleme Kurulunca bu konularda düzenlenenraporlar›n de¤erlendirilerek sonuçland›r›lmas›,eksperlik ve brokerlik yapacak olanlar›n baflvu-rular›n›n de¤erlendirilip ruhsat veya belge veril-mesi ifllemleri yürütülmektedir. Ayr›ca, eksperlikkurslar› ile ilgili çal›flmalar TSRfiB ile koordineli ola-rak yürütülmekte, eksperler sicili tutulmaktad›r.

3. Özel Emeklilik Dairesi: Özel Emeklilik Daire-si; Emeklilik fiirketleri Faaliyetleri fiubesi, Mali ‹zle-me, Aktüerya ve Hayat Sigortalar› fiubesi, Ulusla-raras› ‹liflkiler ve ARGE fiubesi ile Mevzuat› Gelifltir-me fiubesi olmak üzere toplam dört flubedenoluflmaktad›r.

Dairenin bafll›ca görevleri aras›nda, özelemeklilik mevzuat›n›n haz›rlanmas›, bu konudadi¤er kurumlara görüfl verilmesi, emeklilik flirketle-rinin kurulufl, faaliyet ruhsat›, portföy devri, birlefl-me ve hisse devri ile ilgili ifllemlerinin yan› s›ra, bi-reysel emeklilik arac›lar›na, emeklilik planlar›na,Emeklilik Gözetim Merkezi arac›l›¤›yla emeklilikflirketlerinin günlük gözetim ve denetimine veemeklilik flirketleri hakk›nda gönderilen flikayetle-re iliflkin ifllemlerin gerçeklefltirilmesi, mali bünye-

lerine iliflkin ifl ve ifllemlerinin mali izlemeden so-rumlu daire ile koordineli olarak gerçeklefltirilme-si bulunmaktad›r. Bununla birlikte, emeklilik flirke-tinin hayat ve ferdi kaza branfllar›nda faaliyettebulunmas› halinde bu branfllara iliflkin tüm ifl veifllemlerin yürütülmesi de söz konusu dairenin gö-revleri aras›ndad›r.

Di¤er taraftan, AB, OECD, IOPS, Dünya Ban-kas› ve IMF gibi uluslararas› kurulufllar taraf›ndanözel emeklilik ile ilgili olarak haz›rlanan bilgi vebelgelerin toplanarak de¤erlendirilmesi ve bun-lara görüfl oluflturulmas›, Bireysel Emeklilik Dan›fl-ma Kurulunun sekreterya hizmetlerinin yürütül-mesi konular›nda görev yapmaktad›r.

4. Hayat D›fl› Sigortalar ve Mevzuat Dairesi:Hayat D›fl› Sigortalar ve Mevzuat Dairesi; HayatD›fl› Sigorta fiirketleri ‹fl ve ‹fllemleri fiubesi, Mevzu-at fiubesi, Sorumluluk Sigortalar› fiubesi ile Denet-leme fiubesi olmak üzere toplam dört flubedenoluflmaktad›r.

Dairenin bafll›ca görevleri aras›nda, genel an-lamda sigortac›l›k mevzuat›n›n oluflturulmas›, si-gortac›l›k mevzuat›n›n Avrupa Birli¤i mevzuat› ileuyumland›r›lmas› çal›flmalar›n›n yürütülmesi, ulus-lararas› uygulamalar›n ve yeni geliflmelerin takipedilerek gerekli görülmesi halinde bu geliflmele-rin yasal çerçeveye dayand›r›larak hayata geçi-rilmesi, genel flartlar›n günün koflullar›na göregözden geçirilmesi ve yeni sigorta branfllar›nailiflkin genel flartlar›n haz›rlanmas›, sigortac›l›k üze-rinde do¤rudan veya dolayl› etkisi olan veyaolabilecek mevzuat›n takip edilmesi ile gerekkamu, gerekse özel sektörden gelen sigortac›l›-¤a iliflkin teknik sorulara iliflkin hukuki mütalaa ve-rilmesidir.

Di¤er taraftan, hayat d›fl› dallarda çal›flmaküzere yap›lan sigorta flirketlerinin kurulufl ön izintaleplerinin sonuçland›r›lmas›, yabanc› sigortaflirketlerinin flube açma taleplerinin de¤erlendiril-mesi, yeni kurulan sigorta flirketleri ile mevcut flir-ketlerin sigorta dallar› baz›nda faaliyet ruhsat› ta-lepleri ile flirketlerin ruhsat iptallerinin de¤erlendi-rilmesi, sigorta flirketlerinin hisse devri taleplerininsonuçland›r›lmas›, sigorta flirketlerinin birleflme,devir, potföy devri taleplerinin incelemesi, sigor-ta flirketlerinin anasözleflme de¤iflikli¤i ve serma-ye artt›r›m› talepleri ile ilan ve reklamlar›n›n mev-

HAZ‹NE MÜSTEfiARLI⁄I S‹GORTACILIK GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü

38

zuat aç›s›ndan de¤erlendirilerek onaylanmas›da Dairenin görevleri aras›nda yer almaktad›r.Dairenin bir baflka görevi de sorumluluk sigorta-lar›na iliflkin çal›flmalar›n yürütülmesidir. Mevzuatraporlar›n›n de¤erlendirilmesi de Dairenin gö-revleri aras›ndad›r.

5. Hayat Sigortalar› Dairesi: Hayat Sigortalar›Dairesi; Hayat Sigortalar› Faaliyetleri fiubesi, Ak-tüerya ve Araflt›rma fiubesi ile Hayat Sigortal›lar›fiikayetleri fiubesi olmak üzere toplam üç flube-den oluflmaktad›r.

Dairenin bafll›ca görevleri aras›nda; mevzu-at›n oluflturulmas›, hayat sigorta flirketlerinin kuru-lufl, faaliyet ruhsat›, portföy devri, birleflme vehisse devri ile ilgili ifllemlerinin yap›lmas›, hayat si-gorta flirketlerine iliflkin tüm ifl ve ifllemlerin yürü-tülmesi, hayat sigorta sigortac›l›¤› mevzuat›n›nAvrupa Birli¤i mevzuat› ile uyumland›r›lmas› çal›fl-malar›n›n yürütülmesi, uluslararas› uygulamalar›nve yeni geliflmelerin takip edilmesi, hayat sigor-ta flirketlerinin ifl ve ifllemlerine yönelik SigortaDenetleme Kurulu taraf›ndan haz›rlanan rapor-lar›n de¤erlendirilmesi, hayat branfl›nda faaliyetgösteren flirketlerce istihdam edilmesi zorunluolan aktüerlere iliflkin Aktüerler Sicili ifllemlerininyap›lmas› ve ilgili vergi düzenlemelerin takipedilmesi yer almaktad›r.

Di¤er taraftan, artan ihtiyaçlar ile geliflen vegiderek kompleks hale gelen piyasalardaki ge-liflmelere paralel olarak karapara aklama veterörizmin finansman›yla mücadele kapsam›n-da Genel Müdürlük ad›na Maliye Bakanl›¤›’ncayürütülen çal›flmalara kat›l›m sa¤lanmas› ve ge-rekli görüfllerin bildirilmesi ile Sermaye Piyasas›Kurumu bünyesinde sürdürülen ipotekli konut fi-nansman› sistemine (birincil piyasada sigortac›l›kuygulamalar›) iliflkin çal›flmalar da an›lan Dairekatk› sa¤lamaktad›r.

6. Mali ‹zleme ve De¤erlendirme Dairesi:Mali ‹zleme ve De¤erlendirme Dairesi; Mali ‹zle-me ve ‹statistik fiubesi, Uluslararas› Kurulufllar fiu-besi, Teminatlar fiubesi ile Tasfiye ‹fl ve ‹fllemlerifiubesi olmak üzere toplam dört flubeden olufl-maktad›r. Dairenin bafll›ca görevleri aras›nda, si-gorta ve reasürans flirketlerinin mali bünyeleri,sermaye yeterlili¤i, teknik karfl›l›klar, finansal ra-

porlar›n sunumu, iç denetim ile ba¤›ms›z deneti-me iliflkin olarak gerekli yasal düzenlemelerin ya-p›lmas›, sigortac›l›k hesap plan›n›n oluflturulmas›ve bilanço ve kar zarar tablolar›n›n ile iliflkinelektronik ortamda alt yap›n›n haz›rlanmas› vebuna iliflkin veri taban›n›n oluflturulmas›, uluslara-ras› finansal raporlama standartlar›na uyumsa¤lanmas› için gerekli düzenlemelerin yap›lma-s›n›n yan›s›ra sigortac›l›k gözetim sisteminin olufl-turulmas›, sigorta ve reasürans flirketleri hakk›ndadüzenlenen mali bünye denetim raporlar›n›n in-celenip, sonuca ba¤lanmas›, üç ayl›k ve ayl›kbilanço ve kar zarar tablolar› üzerinden flirketle-rin mali durumlar›n›n de¤erlendirilmesi ve flirket-ler hakk›nda gerekli tedbirlerin al›nmas›, ba¤›m-s›z denetim raporlar›n›n incelenip sonuca ba¤-lanmas›, ba¤›ms›z denetim flirketlerinin yetkilen-dirilmesi, üç ayl›k gelen veriler üzerinden sektö-re iliflkin bültenin ve "Türk Sigortac›l›k SektörününTemel Göstergeleri" isimli yay›n›n haz›rlanmas›yer almaktad›r. Uluslararas› kurulufllarla olan iliflki-ler ve çal›flmalar da bu Daire taraf›ndan koordi-ne edilmektedir. Haklar›nda iflas karar› verilmiflolan veya tasfiye aflamas›nda olan sigorta vereasürans flirketlerine iliflkin olarak; 7397 say›l› Si-gorta Murakabe Kanunu hükümleri çerçevesin-de Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i,Karayolu Trafik Garanti Sigortas› Hesab›, flirket, if-las müdürlükleri ve tasfiye memurluklar› ile Müs-teflarl›¤›m›z aras›nda koordinasyonun sa¤lan-mas›; söz konusu flirketlerin sigorta sözleflmelerin-den do¤an borçlar›n›n tasfiye edilmesine iliflkinifllemlerin yap›lmas›, yarg› mercilerine intikal et-mifl davalar ile ilgili ifllemler, iflas ve icra müdür-lükleri nezdindeki konular›n takibi, flikayetlerin ta-kibi ve sonuçland›r›lmas›, gerekli hallerde, tasfiyesürecinin h›zland›r›lmas›na yönelik düzenlemeleryap›lmas› yine an›lan Dairenin görevlerinde yeralmaktad›r. Ayr›ca, 7397 say›l› Kanun çerçeve-sinde tesis edilen teminatlara ilgili ifllemler buDaire taraf›ndan yürütülmektedir.

7. Do¤al Afet Riskleri Sigortalar› Dairesi: Do-¤al Afet Sigortalar› Dairesinin görevleri aras›nda;Trafik Sigortalar› Bilgi Merkezi’ne (TRAMER) iliflkinmevzuat›n haz›rlanmas›, Merkeze teknik desteksa¤lanmas›, Karayollar› Trafik Garanti Sigortas›Hesab› mevzuat›n›n haz›rlanmas›, Hesab›n per-

39

formans›n›n izlenmesi, Zorunlu Deprem Sigortas›sisteminin ve Do¤al Afet Sigortalar› Kurumu(DASK)’›n performans›n›n izlenmesi, Kuruma tek-nik destek sa¤lanmas›, deprem sigortas› ile ilgiliTEFER, MEER ve benzeri uluslararas› projelerin yü-rütülmesi; 5363 say›l› Tar›m Sigortalar› Kanunundabelirtilen çal›flmalar›n yürütülmesi, sivil havaaraçlar›na sa¤lanan Devlet garantisine iliflkin4911 say›l› Kanunda belirtilen görevlerin yürütül-mesi, 2920 say›l› Türk Sivil Havac›l›k Kanunu uya-r›nca yapt›r›lmas› mecburi olan sigortalara iliflkinmevzuat›n haz›rlanmas›, Kredili Konut Finansma-n› (mortgage sistemi) kapsam›nda ipotek sigor-tas› (mortgage insurance) ve tapu sigortas›na(title insurance) çal›flmalar, kara yoluyla Irak’amal tafl›yan nakliyecilerin sigortalanmas›na yö-nelik sorunlar›n giderilmesine iliflkin tedbirlerinal›nmas›, 5312 say›l› Deniz Çevresinin Petrol ve Di-¤er Zararl› Maddelerle Kirlenmesine Acil Durum-larda Müdahale ve Zararlar›n Tazmini Esaslar›naDair Kanun, Çevre Kanunununda De¤ifliklik Ya-p›lmas›na Dair Kanun Tasar›s›, 5300 say›l› Tar›mÜrünleri Lisansl› Depoculuk Kanunu, Yap› Deneti-mi Hakk›nda Kanun Tasar›s› Tasla¤› ve içinde si-gortaya iliflkin hükümler bulunan di¤er kanun vekanun tasar›lar›n›n sigortac›l›kla ilgili hükümleriyleilgili çal›flmalar›n yürütülmesi, NATO Sivil Havac›l›k

Sigorta Anlaflmas›, NATO Denizde Savafl RiskleriSigorta Anklaflmas›, ICAO Küresel Plan AnlaflmaTasla¤›, Montreal Anlaflmas›, Roma Anlaflmas›,Petrol Kirlili¤inden Do¤an Zararlar›n Sigortas› An-laflmas› gibi Türkiyenin taraf olaca¤›/oldu¤u ulus-lararas› anlaflmalar›n sigortac›l›kla ilgili hükümleri-ne iliflkin çal›flmalar›n yürütülmesi, Ekonomik ‹flbir-li¤i Kalk›nma Teflkilat›, Karadeniz Ekonomik ‹flbirli-¤i Teflkilat›, ‹slam Kalk›nma Bankas› gibi uluslararas› kurulufllar nezdinde, ilgili konularda ülkemi-zin temsili ve Avrasya Ülkelerinde Sigortac›l›¤›nGelifltirilmesi Projesinin yürütülmesi, motorlu araç-lara iliflkin sigortalara, deprem sigortalar›na, yan-g›n sigortas›na, nakliyat ve makina-montaj sigor-talar›na, Tehlikeli Maddeler ve Tüpgaz ZorunluMali Sorumluluk Sigortas›na, Özel Güvenlik MaliSorumluluk Sigortas›na ve Kredi Sigortas›na iliflkinmevzuat›n haz›rlanmas›, sigorta flirketlerine iliflkinifl ve ifllemlerin yürütülmesi, sigorta flirketleri ya daba¤l› di¤er kurulufllar hakk›nda vatandaflflikayetlerinin de¤erlendirilmesi; imtiyazl› alacak-l›lar›n teminat›n› teflkil eden veya üzerinde hacizveya rehin hakk› bulunan mal›n zayi olmas› ris-kine karfl› yapt›r›lan ve krediyi veren banka veyafinans kurumunun poliçede dain-i mürtehins›fat›n› haiz oldu¤u sigorta sözleflmeleriyle ilgiliflikayetlerin sonuçland›r›lmas› bulunmaktad›r. �

Ahmet Genç önderli¤inde Hazine Müsteflarl›¤›Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ü çal›flanlar›.

MEVZUAT - SORUNLAR - YARGI KARARLARI

40

Zihni METEZADETSRfiB Yönetim Kurulu Müflaviri

igorta ettiren/sigortal› ile sigorta-c›lar aras›nda özellikle rizikonunmeydana geldi¤i hallerde öde-necek tazminatlar konusundauyuflmazl›klar önemsenmeyecekkadar çoktur. Bu uyuflmazl›klar,primin ödenmesi ile bafllamakta,riziko vukuunda, bu husustaki ih-

bardan itibaren, al›nmas› gereken önlemler,ibraz› zaruri belgeler, hasar›n tespiti, miktar›n›nsaptanmas›, ödenmesi veya rizikonun teminatkapsam›nda olup olmamas›, sahte hasarlar,ekspertiz raporu ve ilgili ifllemler gibi sigortasözleflmesinin uygulanmas›ndan ve verilen hiz-metlerden do¤maktad›r.

Uyuflmazl›klar›n uzun süre çözüm bulunma-dan devam etmesi, yarg› yoluna baflvurulmagere¤i duyulmas›, sigortac›lar, sigorta ettirenveya sigortadan faydalananlar için güvenkayb›na neden olmakta ve sigortay› amac›n-dan uzaklaflt›rmaktad›r.

Sigortac›l›¤›n geliflmifl oldu¤u ülkelerde, bafl-l›ca çözüm yolu, bu ülkelerde hakemlik mües-sesinin kurulmas› olarak görülmüfltür. Sigortauygulamas›nda hakemlik, baz› genel flartlardahakem-bilirkifliler vas›tas›yla yürütülmektedir.

HAKEM-B‹L‹RK‹fi‹LERSigorta sözleflmesiyle sigorta edilen fleylerde

meydana gelen zarar miktar›n›n taraflar ara-s›nda yap›lacak anlaflmayla tespit edilmesias›ld›r. Ancak anlaflma sa¤lanamad›¤› takdir-de, taraflar isterlerse hakem-bilirkiflilere gidil-

mesini kararlaflt›rabilirler. Hakem-bilirkiflilerin za-rar miktar› konusunda verecekleri kararlar ke-sindir ve taraflar› ba¤lar. Bu kararlara, tespitedilen zarar miktar›n›n gerçek durumdanönemli bir flekilde fark bulunmas› halinde, itirazedilebilir. Bu takdirde, karar›n iptali için karar›ntebli¤ tarihinden itibaren yedi gün içinde rizi-konun gerçekleflti¤i yerdeki ticaret davalar›nabakmaya yetkili mahkemeye baflvurulur.

Uygulamada bu yol, sigortal›larca pek bilin-medi¤i için kullan›lmamakta ve ihtilaflar›n çö-zümü için yarg› yoluna gidilme zorunlulu¤undakal›nmaktad›r. Yarg› yolu hem uzun hem de so-nuç al›n›ncaya kadar mali bak›mdan a¤›r biryük olmaktad›r.

Çözümün kesin ve çabuk olmas› esast›r. Za-rar ma¤durlar›, sigortadan en k›sa bir süre için-de zararlar›n ödenmesini isteyebilmeli ve bunusa¤layabilmelidirler. Sigortan›n amac› ve bek-lenen hizmet, zarardan do¤an kayb›n müm-künse hemen karfl›lanmas›d›r. Özellikle mal si-gortalar›nda bu ihtiyaç daha da belirgenlefl-mektedir.

TAHK‹M VEYA OMBUDSMANSigortada ikinci yol, Tahkim veya Ombuds-

man müessesidir. Sigorta sözleflmesine tarafolanlar aras›ndaki belli miktarlara kadar uyufl-mazl›k bu kurulufl taraf›ndan giderilmektedir. ‹s-veç, orijinli ombudsman kelimesi "idare ve adlifonksiyonlar› kontrolle yükümlü milletvekili" anla-m›na gelmekte ise de bu politik tan›m, ekono-mi ve hukukta günlük uygulamaya da girmifltir.Sigorta’da ombudsman, sigortac›lar›n, sigortal›-lar›n ve sigorta sözleflmesinin uygulanmas›ndado¤rudan do¤ruya ilgili olan üçüncü kiflilerinyaz›l› ve basit baflvurular› üzerine uyuflmazl›klar›n

Tahkim...Sigortada

ihtilaflar›n çözümü

S

41

tarafs›z ve objektif bir flekilde incelenmesidir. Birbaflka ifade ile Ombudsman flah›s olarak uyufl-mazl›klar›n çözümünde arac› olan kifli, kurumolarak ise arac›l›k hizmetidir.

Ombudsman müessesi Avrupa ülkelerindeçeflitli kurulufllar içerisinde faaliyet göstermek-tedir.

Avusturya’da "fiikayetler Bürosu" ad› alt›ndaSigorta fiirketleri Birli¤i nezdinde hizmet bölüm-lerinden biri olarak çal›flmakta, ücrete tabi ol-madan yap›lan bu hizmet flikayetçi ile sigortaflirketi aras›nda arac›l›k ve tavsiyede bulunmakfleklinde belirlenmektedir.

Almanya’da; Ombudsman hizmeti AlmanSigortac›lar Birli¤i taraf›ndan yürütülmektedir.Hükmi flahsiyeti haiz bu Birli¤e herkes baflvura-bilmekte, genellikle yaz›l› flekilde yap›lan bafl-vurular› müteakip, flikayet edilen sigortac›durumu aç›klamak üzere Birli¤e davetedilerek, yap›lan inceleme sonucundaihtilaf›n çok kere taraflar›n anlaflmas› ileçözümü sa¤lanmaktad›r. Birli¤in bu hu-sustaki çözüm yolu, taraflar için zorlay›-c› nitelik tafl›mayan görüfl veya tavsiyefleklinde olmaktad›r.

DÜNYA UYGULAMALARIFransa’da ise; flikayetlerin çözüm-

lenmesinde çok say›daki Om-budsman kifliler arac› olarak fa-aliyet göstermekte; sigortaflirketleri ya bu arac›la-r› kendileri belirle-mekte veya FransaSigorta fiirketleri Fe-derasyonunun belir-ledi¤i arac›y› kabul et-mektedirler. Ancakarac›n›n devreye gire-bilmesi için daha önceflikayet konusunun flika-yet edilen flirket nezdindeçözüm yollar›n›n araflt›r›l-mas›, ondan sonra arac›yabaflvurulmas› gerekmektedir.Arac›l›k hizmeti ücrete tabi ol-may›p, arac›n›n üç ay içinde vere-ce¤i karar taraflar› zorlay›c› nitelik-

te de¤ildir.‹ngiltere’de; Hayat d›fl› sigortalarda çal›flan

Sigorta Ombudsman Bürosu, sigorta flirketleri-nin üyesi oldu¤u bir kurulufl olarak çal›flmakta-d›r. Ombudsman Arac›s› ba¤›ms›z olarak çal›fl-makta ve Sigortac›lar ve Tüketiciler Konseyi ta-raf›ndan atanmaktad›r. Arac›l›k ücrete tabi ol-may›p arac›l›k fonksiyonu sonunda 100.000 Po-und’a kadar olan kararlar sigortac› için zorlay›-c› nitelik tafl›makta, ancak sigorta ettirenleriba¤lamamaktad›r.

Ayr›ca hayat sigortalar›na iliflkin bir di¤erarac› teflekkül ile hakemlik hizmeti gören birbaflka kurulufl mevcut bulunmaktad›r.

Finlandiya, ‹spanya, Danimarka, ‹rlanda gibiülkelerde Tüketici Dan›flma Komitesi, TüketiciEnstitüsü veya di¤er tüketici kurulufllar› ile Sigor-

ta fiirketleri Birli¤i aras›nda yap›lan ifl-birli¤i sonucunda ombudsman hiz-meti verilmektedir.

Belçika’da; Ombudsman Kuru-mu, 1987’den itibaren BelçikaSigorta fiirketleri Birli¤i nezdin-de oluflmufltur ve Ombudsmangörevi bu Birlik taraf›ndan yürü-

tülmektedir.Belçika Ombudsman›n

görevi, Birlik üyesi sigortaflirketi ile sigortal›lar, sigor-ta ettirenler ve di¤er ilgi-li flah›slar aras›nda sigor-ta sözleflmesinden do-

¤an ihtilaflar› yaz›l›baflvuru üzerine ta-rafs›z ve objektif birflekilde incelemek-tir.

Ombudsman’ayap›lan müracaatlaren k›sa zamanda si-

gorta flirketlerine inti-kal ettirilir. Baflvuruda, fli-kayet konusu ile ilgili bel-gelerin belirtilmesi ge-reklidir.‹ddialar›n hakl› görülmesi

halinde müflteki için olumlu birsonuç sa¤lanm›fl olunur. Si-

MEVZUAT - SORUNLAR - YARGI KARARLARI

42

gorta flirketinin görüflünün, baflvuruyu yapantaraf›ndan anlafl›labilmesi için, gerekli belgeve bilgiler ayr›ca flikayetçiye gönderilir.

OMBUDSMAN, S‹GORTA fi‹RKET‹ ‹L‹fiK‹S‹Ombudsman›n bu çal›flmas›nda sigortac›l›k

uygulamas› bilgisine önem verilmektedir.Ombudsman fonksiyonunun ifas› için sigor-

ta flirketleri nezdindeki, muhatab›n da belir-lenmesi laz›md›r. Bunu teminen, Sigorta fiirket-leri Birli¤i, her sigorta flirketi genel müdürün-den, sigorta flirketinin üst derecedeki bir yö-neticisini, Ombudsmana karfl› yetkili muhatapolarak belirlemesini ister.

1987 y›l›ndan beri yürütülen bu uygulama-da, flirketler hemen hemen en yüksek dere-cedeki yöneticilerini bu hususta yetkili k›lmak-ta ve bazen genel müdürler bu görevi yüklen-mektedir. Bu yap›, bir yandan incelemenindaha çabuk olmas›n› ve etkinli¤ini, di¤er yan-dan sigorta flirketinin, ihtilafl› kuruluflla ilgili so-runlar›n›n en yetkili yöneticileri taraf›ndan da-ha iyi bilinmesini sa¤lamaktad›r.

fiikayetle ilgili baflvuru al›nd›¤›nda, bu konu-da müfltekiye baflvurunun al›nd›¤› bildirilirken,

baflvurunun bir fotokopisi de ilgili flirkete gön-derilir. Ombudsman, sigorta flirketinin görüflü-ne kat›ld›¤› takdirde bunu müfltekiye iletir, gö-rüflü destekleyecek flekilde bilgi vererek ce-vab›n daha iyi olmas›n› sa¤lar veya muhata-b›n›n, ki bu sigorta flirketi de olabilir, görüflünbir kere daha de¤erlendirmesini isteyebilir.Nadiren, Ombudsman ile sigorta flirketi aras›n-da mutabakat olmayabilir. Bu takdirde, Om-budsman, flirket görüflünü baflvuru sahibinebildirir ve Sigorta Denetim Kurulu veya mah-kemeler gibi sorunlar› çözebilecek di¤er mer-cilere baflvurabilece¤ini müfltekiye tavsiyeeder.

Bir flikayetin hakl›l›¤›, sigorta sözleflmesininiçeri¤i ve uygulamas›na, yasalar›n ve kazai iç-tihatlar›n hükümlerine, kanuni sürelerle olanuyumlara göre çözülece¤inden, Ombuds-man’dan Noel Baba rolü oynamas› beklen-mez.

Ombudsman ile Sigorta Denetleme Kurulu-nun fiikayetleri ‹nceleme Servisi aras›nda ya-p›lan yaz›l› bir anlaflma ile ayn› flikayetin her ikiyere de yap›lm›fl olmas› halinde konu yaln›zDenetim Kurulunca incelenir.

Ombudsmana intikal eden flikayetlerin içeri¤i, sonucuna bir örnek

Ombudsmana intikal eden flikayetlerin içeri¤i ve sonuçlar› hakk›nda bir fikir edinmek üzere flu örnekleri verebiliriz: Bir sigortal›, sigorta primini vadesinde ödememesi nedeniyle sigorta flirketinin sözleflmeyi ask›yaald›¤›n› ve tazminat› ödemedi¤ini flikayet konusu etmifltir. Sigorta flirketi, primin 14 günlük sürede ödenmemesihalinde teminat›n duraca¤›n› taahhütlü mektupla bildirdi¤ini ve prim ödemesinin bu süreden sonra yap›ld›¤›n› ilerisürmüfltür. Yap›lan incelemede, flirket yetkilisinin ödemenin yap›ld›¤›na iliflkin banka mektubunun tarihini dikkateald›¤›; oysa, ödemenin bu tarihten befl gün önce yap›ld›¤› anlafl›lm›fl ve sigorta teminat›n›n devam etti¤ine kararverilmifltir. Yang›na karfl› sigortas› bulunan bir sigorta ettiren, flöminesinden yay›lan yar› yanm›fl kömürparçalar›n›n çat›s›na zarar verdi¤ini, arac› ve sigorta flirketi nezdinde yapt›¤› baflvurular›n sonuçsuz kald›¤›n› vetalebinin kabul edilmemesinin nedenini de bilemedi¤ini bildirmifltir. Durumu inceleyen Ombudsman, yang›n ç›karmaks›z›n sigortal› fleylerin u¤rad›klar› zararlar›n teminat d›fl› kald›¤› yolunda müfltekiye cevap vermifltir.

Bir bahçenin çimenlerinin makine ile biçilmesi s›ras›nda f›rlayan tafl›n evin pencere cam›n› k›rmas› üzerine,malsahibi, çim kesme müteahhidinin sorumluluk sigortas›ndan zarar›n›n tazminini talep etmifl; ancak sorumluluksigortas›n› yüklenen sigortac›, sigortal›s›n›n olayda bir kusurunun bulunmad›¤› ve beklenmedik bir hal oldu¤ugerekçesi ile talebi redetmifltir. Durumun flikayet edilmesi üzerine, Ombudsman, sigorta ile ayn› görüflüpaylaflarak, flikayetçinin bu konuda kendi sigortac›s›na baflvurmas› gerekti¤ini bildirmifltir.

Bir sigorta flirketi, kar›s›n›n, mücevherleri kasaya koymas› iste¤ine ra¤men, bunu yapmayan kocan›n "iyi biraile babas›" gibi tedbirli hareket etmemesi nedeni ile çal›nan mücevherlerden dolay› tazminat talebini redetmifltir. Durumu inceleyen Ombudsman sigorta sözleflmesinde flirketin ileri sürdü¤ü flekilde tedbire iliflkin herhangi bir hüküm olmad›¤›n› ve flirketten kazanç sa¤lamak amac›yla hareket edildi¤ine iliflkin bir delil debulunmad›¤›n› dikkate alarak sigorta flirketinin görüflünü kabul etmemifltir.

43

Belçika’da ombudsman hizmetleri ücretetabi de¤ildir ve ombudsman›n fonksiyonu, ih-tilaflar›n çözümünde arac›l›k etmek; gerekti-¤inde sektöre fikirlerini ve tavsiyelerini duyur-maktad›r.

TÜRK‹YE’DEK‹ DURUMTAHK‹M KURUMUNA ‹HT‹YAÇSigorta flirketleri ile sigortal›lar aras›ndaki ilifl-

kiler, taraflar›n hak ve yükümlülüklerini göste-ren sigorta sözleflmesine dayanmakta ve do-lay›s›yla, sözleflmenin uygulanmas›ndan dola-y› taraflar aras›nda uyuflmazl›k ç›kmas›, bu söz-leflmenin do¤al sonucu olmaktad›r. Uyuflmaz-l›klar›n türüne göre bunun çözüm yollar› de¤i-flik olmakla beraber, çözüme yard›mc› olacakveya çözümü sa¤layacak, ülkemizde iki Kuru-lufl mevcuttur.

Bunlardan biri sigorta ifllemleri üzerinde gö-zetim ve denetim yetkisini haiz Hazine Müste-flarl›¤› ve bu Müsteflarl›¤›n Sigorta DenetlemeKurulu, di¤eri de adli mercilerdir. Ancak, adlimercie baflvurunun zaman almas›, masrafl› ol-mas› ve sigorta konusunda ihtisas mahkeme-lerinin kurulmam›fl bulunmas› gibi nedenler, za-rar›n›n k›sa zamanda tazminini isteyen sigorta-l› müfltekiyi bu yola baflvurmaktan çok kereal›koymakta ve sigorta flirketi ile olan uyufl-mazl›¤›n› uzlaflma ile flirketle halletme yolunutercih etmesine neden olmaktad›r.

Sigortan›n ve sigorta bilincinin yeteri kadargeliflmemifl oldu¤u ülkemizde, sigortal›lar, Ha-zine Müsteflarl›¤›n› ve Sigorta Denetleme Kuru-lu’nu ve görevlerini çok kere bilemediklerin-den bu flikayetlerini bizzat sigorta flirketine du-yurmaktad›rlar. Son on sene içinde Türkiye Si-gorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤ine de gittik-çe artan flikayetler gelmekte ve Birlik üyesi si-gorta flirketlerinin tutumlar›ndan yak›n›lmakta-d›r. Müfltekilerin bu baflvurular›ndan Birli¤i,üyelerinin tasarruflar›na hakim bir kurulufl ola-rak gördükleri anlafl›lmakta ve uyuflmazl›klar›nçözümünde yard›mc› olmas› istenmektedir.

TÜRK S‹GORTA HUKUKU MEVZUATITürk Sigorta Hukuku mevzuat›nda, yukar›-

da belirtti¤imiz flekilde bir Tahkim Kurumuoluflmam›flt›r.

Hazine Müsteflarl›¤›nca son olarak haz›rla-nan Sigortac›l›k Kanunu Tasar›s› Tasla¤›n›n25inci maddesi ile sigorta ettiren veya sigortasözleflmesinden menfaat sa¤layan kifliler ileriski üstlenen taraf aras›nda sigorta sözleflme-sinden do¤an uyuflmazl›klar›n çözümü ama-c›yla Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Bir-li¤i nezdinde Merkezi Ankara’da olan Sigorta-c›l›k Tahkim Komisyonunun oluflturulmas› ön-görülmüfltür. Sigorta tahkim usulundan, buusulu kabul etti¤ini Birli¤e bildirmifl, sigortac›l›kyapan kurulufllar yararlanacakt›r.

Tahkim sistemi gönüllülük esas› üzerine kuru-lacakt›r. Uyuflmazl›¤a düflen taraflar aksinesözleflme yap›lmam›fl ise hakemin verdi¤i yirmimilyar liraya kadar kararlar her iki taraf için ke-sindir.

Tahkim Komisyonuna gidilebilmesi için bafl-vuru sahibinin sigorta flirketiyle uyuflmazl›¤akonu teflkil eden olayla ilgili olarak gerekli bafl-vurular› yapm›fl ve talebinin k›smen ya da ta-mamen olumsuz sonuçland›¤›n› belgelemifl ol-mas› gereklidir. Sigorta flirketinin baflvuru tari-hinden itibaren bir ay içinde yaz›l› olarak ce-vap vermemesi Tahkim Komisyonuna baflvuruiçin yeterlidir. Her bir baflvuru için uyuflmazl›kkonusu miktar›n yüzde biri tutar›nda baflvuruücreti al›nacakt›r. Hazine Müsteflarl›¤› bu oran›de¤ifltirmeye yetkili k›l›nm›flt›r.

Mahkemeye intikal etmifl olan uyuflmazl›klarile ilgili olarak Komisyona baflvuru yap›lama-yacakt›r.

Sigortal›lar›n ve di¤er hak sahiplerinin sigor-ta flirketleri ile sigorta sözleflmesinden do¤anihtilaflar›n›n çözümünde arac›l›k edecek, ge-rekti¤inde sektöre görüfllerini ve tavsiyeleriniduyuracak bir kurulufla ihtiyaç büyüktür. Si-gorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i nezdindeoluflturulacak Tahkim Komisyonu, bu husustaçok etkin olabilecek; ayr›ca alaca¤› kararlatoplumun sigortaya olan güvenini art›racak-t›r. Bu nedenle, 7397 say›l› Sigorta MurakabeKanununun yerini almak üzere haz›rlanan Si-gortac›l›k Kanunu Tasar›s›nda öngörülen Tah-kim Müessesinin yasallaflmas›n›n, ülkemiz si-gortac›l›¤›nda ç›¤›r açan bir geliflme olaca¤›-n› ve çok önemli bir bofllu¤u kapataca¤›n›düflünüyoruz. �

E⁄‹T‹M

44

Levent A⁄DAfiTSRfiB E¤itm, Yay›n ve Projeler Uzman›

ktüerya Bilimleri ad›yla, 2000y›l›nda kurulan Bölüm, 2002-2003 ö¤retim y›l›nda 42 ö¤ren-ci ile lisans ö¤retimine bafllad›.

Ö¤renci seçme s›navlar›n-da say›sal puan›yla ö¤rencialan Bölüm; edindi¤i bilgilerikullanabilecek ça¤dafl, yara-

t›c› ve sorunlar› ba¤›ms›z olarak çözebilecek, in-sanl›¤›n sorunlar›na duyarl›, birlikte çal›flmay› vedüflünmeyi ö¤renmifl aktüerler yetifltirmeyi, ulu-sal ve uluslararas› ortamlarda verece¤i e¤itimve üretece¤i bilgi ile ulusal ve evrensel kalk›n-maya katk›da bulunan bir bölüm olmay› kendi-ne görev edinmifl.

Dört y›l boyunca, yabanc› dil (‹ngilizce) des-tekli Türkçe derslerin yer ald›¤› Bölümde, bir y›lda zorunlu yabanc› dil haz›rl›¤› bulunmaktad›r.Dört y›ll›k e¤itimin ilk iki y›l›nda matematik ve is-tatistik a¤›rl›kl› derslerin bulundu¤u Bölümde,son iki y›lda ise, Risk Analizi, Aktüerya Matemati-¤i, Bileflik Faiz Matemati¤i, Aktüeryal Yaz›l›mlar,Sigortac›l›¤›n Temelleri, Demografi, Elementerve Hayat Sigortas› alanlar›nda teknik ve uzman-l›k dersleri verilmektedir. Bölümde, bu derslerinyan› s›ra, ekonomi, bilgisayar ve finans ile ilgilidersler de yer almaktad›r.

Buna göre, Bölüm ö¤rencileri, programdan

mezun olabilmek için, ortak zorunlu dersler d›-fl›nda 97’ si mesle¤e yönelik, 12’ si ingilizce der-si olmak üzere, 109 kredilik zorunlu ve 24 kredilikseçmeli dersi alarak 133 krediyi tamamlamakzorundad›r.

2005 y›l› sonu itibariyle 123 ö¤rencisi bulunan

Hacettepe’nin yükselen de¤eri

Aktüerya Bilimleri

Dünyada, gelece¤in

meslekleri aras›nda

ön plana ç›kan aktüerlik

mesle¤ine yönelik

nitelikli eleman

yetifltirmeyi

amaçlayan lisans

programlar›ndan

biri de Hacettepe

Üniversitesi Fen

Fakültesi bünyesinde

bulunuyor.

A

45

Bölüm, Hacettepe Üniversitesi d›fl›nda; ODTÜ Uy-gulamal› Matematik Enstitüsü, A.Ü. ‹statistik Bölü-mü, Marmara Üniversitesi Bankac›l›k ve Sigorta-c›l›k Yüksekokulu. TOBB, ETU, Hazine Müsteflarl›¤›Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ü, Türkiye Sigorta veReasürans fiirketleri Birli¤i, Bireysel Emeklilik Siste-mi Platformu, Aktüerler Derne¤i, sigorta flirketle-ri, Sosyal Sigortalar Kurumu, Türkiye ‹fl Kurumu gi-bi kurumlarla iflbirli¤i de yapmaktad›r. Bölüm,yurt d›fl›nda ise Hollanda - Katholic University, Le-uven ile iflbirli¤i içerisindedir.

2005-2006 DÖNEM‹ SONUNDA ‹LK MEZUNLARINI VER‹YOR...Ça¤dafl e¤itim ve ö¤retim düzeyini sürdür-

mek için, e¤itim ve ö¤retim programlar›n›n kali-tesini ve itibar›n› artt›rmay› hedef-leyen Bölüm,bunu baflarabilmek için, 5 y›ll›k dönemde Avru-pa Birli¤i, ABD ve Kanada Üniversiteleri ile Aktü-erya Enstitülerinin prog-ramlar›nda oluflacak de-¤ifliklik ve geliflmeleri izleyerek, programlar›nayans›tmay› planlamaktad›r. Ayr›ca, yine ayn›amaç u¤runa, ders sunum tekniklerinin iyilefltiri-lerek, derslerin elektronik ortamda ulafl›l›r hale

getirilmesi de Bölümün bir baflka projesidir.

BÖLÜM, YURTDIfiINA Ö⁄RENC‹ GÖNDER‹YOR2005-2006 e¤itim-ö¤retim dönemi sonunda ilk

mezunlar›n› verecek olan Aktüerya Bilimleri Bölü-mü, ‹statistik, Matematik, ‹ktisat ve ‹flletme Bölüm-leriyle Ana Dal/Yan Dal uygulamas›na olanak ta-n›maktad›r. Ayr›ca, Socrates ve Erasmus prog-ramlar› çerçevesinde, yurt d›fl›na her y›l iki lisansö¤rencisi gönderilmesini de amaçlayan Bölüm;bu amaçla, Avrupa’daki üniversitelerle ikili anlafl-malar yapmay› da gündeminde bulundurmak-tad›r. Aktüerya Bilimleri Bölümü, mezunlar›n›n istih-dam edilmesi bak›m›ndan da zengin seçeneklersunmaktad›r. Bu kapsamda, Bölüm mezunlar›, si-gorta sektöründe, sosyal güvenlik kurumlar›ndave finans sektörünün çeflitli alanlar›nda; gerekkamu, gerekse özel sektörde üst düzey yöneticiolarak çal›flabilme imkan›na sahiptirler. �

Aktüerya Bilimleri

ad›yla, 2000 y›l›nda

kurulan bölüm, 2002-2003

ö¤retim y›l›nda 42 ö¤renci ile

lisans ö¤retimine bafllad›.

Aktüerya Bilimleri

ad›yla, 2000 y›l›nda

kurulan bölüm, 2002-2003

ö¤retim y›l›nda 42 ö¤renci ile

lisans ö¤retimine bafllad›.

H.Ü. Fen Fakültesi Aktüerya Bilimleri BölümüBölüm Baflkan›: Prof. Dr. Ömer Esensoy

Tel: ( 0312 ) 297 61 60 Faks: ( 0312 ) 297 79 98E-posta: [email protected]

E⁄‹T‹M

46

akarya Üniversitesi’ne ba¤l›olarak 1995 y›l›nda kurulanSapanca Meslek Yükseko-kulu, ayn› y›l e¤itim-ö¤reti-me bafllad›. Sapanca Mes-lek Yüksekokulu, Sapan-ca’da teknik programlar veK›rkp›nar Beldesi’nde sosyal

programlar olmak üzere, iki ayr› binada e¤i-tim-ö¤retimi sürdürmektedir.

Üçü ö¤retim üyesi olmak üzere, 17 kiflilikakademik kadroya sahip olan SapancaMeslek Yüksekokulu'nda, e¤itim-ö¤retim ve-ren 13 programdan biri Sigortac›l›k. Yüksekmesleki de¤erler do¤rultusunda, sigorta sek-törüne nitelikli eleman yetifltirmeyi kendineamaç edinen Sigortac›l›k Program›, bu ama-c›na ulaflmak için ö¤rencilerine farkl›l›klarsunmaktad›r. Söz konusu farkl›l›klardan biriokul idarecilerinin, ö¤rencilerin ifl dünyas›n›nnosyonunu edinebilmeleri ve sigortac›l›¤auygulama penceresinden bakabilmelerinisa¤lamak için, sigorta sektöründe görev ya-pan üst düzey yöneticilerden oluflan bir ö¤-retim kadrosu oluflturmalar›d›r.

Sigortac›l›k Program›’nda yarat›lan birbaflka farkl›l›k ise, ö¤rencilerin dersler d›fl›ndada kendilerini gelifltirebilmelerini sa¤lamakamac›yla düzenlen seminer ve toplant›lard›r.

Bu çerçevede, sektörün düzenleyici vedenetleyici kurumlar› ve sigorta flirketleri ileokul idaresi aras›nda yap›lan iflbirli¤i çerçe-vesinde, sektörde tart›fl›lan güncel konularlailgili, ö¤rencilere bilgi aktar›m›n›n yap›ld›¤›

birçok aktivite gerçeklefltirilmifltir. Bu aktivite-lerden birinde, Birli¤imiz de Sapanca MeslekYüksekokulu ile iflbirli¤i yapm›fl, sigortac›l›kürünlerini ve Birli¤i tan›tan bir seminerin dü-zenlenmesine imkan tan›m›flt››r.

Di¤er taraftan, Sapanca Meslek Yükseko-kulu, tüm programlar›nda ö¤rencilere yöne-

Sapanca Meslek Yüksekokulu

Sigortac›l›k e¤itimi veriyor

STSRfiB, Sapanca

Meslek Yüksekokulu ile

iflbirli¤i yaparak,

sigortac›l›k ürünlerini

ve Birli¤i tan›tan bir

seminer düzenledi.

47

lik sosyal aktiviteler düzenle-yerek, ö¤rencilerinin baflar›-s›n›n yükselmesine de katk›-da bulunmaktad›r.

Sapanca Meslek Yükse-kokulu, Sapanca Gölü’neyak›nl›¤› ile de ö¤rencileri-nin keyifli bir e¤itim hayat›geçirmelerine olanak tan›-maktad›r.

Meslek Yüksekokulu, Sigortac›l›k Progra-m›’n›n da bulundu¤u Sapanca merkezin-deki binas›nda, ö¤rencilerine 10 adetderslik, bilgisayar laboratuar› ve yemekha-ne gibi hizmetler sunarken, Sapanca Gö-lü’ne yak›nl›¤› ile de ö¤rencilerinin keyiflibir e¤itim hayat› geçirmelerine olanak ta-n›maktad›r.

Matematik, istatistik, genel hukuk, genelmuhasebe, iktisada girifl gibi temel dersle-rin yan› s›ra, sigortac›l›¤a girifl, sigorta mu-hasebesi, sigorta iflletmecili¤i, sigorta hu-kuku gibi branfl derslerinin yer ald›¤› Sigor-tac›l›k Program›’nda, 2004-2005 e¤itim ö¤-retim döneminde 37 k›z, 23 erkek ö¤rencibulunmaktad›r.

Program mezunlar›, sigorta ve reasüransflirketlerinin çeflitli departmanlar›nda vesosyal güvenlik kurulufllar›nda istihdamolana¤› bulabildikleri gibi, acentelerde vedi¤er arac› kurulufllarda da görev alabil-mektedirler. Genellikle iflletmelerin pazar-lama ve direkt sat›fl departmanlar›nda gö-rev alan Sigortac›l›k Program› mezunlar›n-dan bir yabanc› dili olanlar ve seyahat en-geli bulunmayanlar, di¤er mezunlara göredaha avantajl› olmaktad›r.

Yüksekokul, yeniliklere aç›k idaresi veça¤dafl yurtd›fl› sigortac›l›k tekniklerini ta-kip eden ö¤retim kadrosu ile nitelikli vegenç beyinlerin sigortac›l›k sektörüne ka-zan-d›r›lmas›nda önemli ifllevler üstlen-mektedir. �

Sapanca Meslek YüksekokuluSigortac›l›k Program›Sapanca / Sakarya

Tel: ( 0264 ) 592 61 45 Faks: ( 0264 ) 592 61 47E-posta: [email protected]

‹NCELEME - ARAfiTIRMA

48

OKAN UTKUER‹TSRfiB Genel Sekreter Yard›mc›s›

lk bölümde a¤›rl›kl› olarak flirketlerimi-zin 2004 y›l› sonu teknik sonuçlar›n›içeren bir de¤erlendirme yap›lm›fl veflirketlerin 2000 ve 2004 y›llar› aras›n-daki son 5 y›ll›k döneme iliflkin konsoli-de sonuçlar› analiz edilmifltir.

Bu bölümde ise, mali sonuçlar önplana al›narak, mali gelir, giderler, bilançokar› ve özkaynak büyüklü¤ü aç›s›ndan ayn› 5

y›ll›k döneme ait sonuçlar incelenecektir.

MAL‹ GEL‹RLER -G‹DERLERBu bafll›k alt›nda gerçekleflen sonuçlar,

Hayat ve Hayat D›fl› branfllar olarak iki farkl›aç›dan incelenmifl ve afla¤›daki tablolar el-de edilmifltir.

Mali gelir ve giderlerin bu dönem içerisin-de birbirleriyle ve al›nan primler karfl›s›ndanas›l bir de¤iflim gösterdi¤i analiz edilmifltir.

Tablo 1’de görüldü¤ü gibi, Hayat Branfl›n-da, Gelir / Al›nan Prim oran› aç›s›ndan 2001y›l›ndan itibaren bir düflüfl yafland›¤› gözlem-lenmektedir. Bir baflka ifade ile, hayat flirket-lerimizin mali gelirleri, prim art›fllar›na paralel

Sigorta flirketlerininkonsolide sonuçlar›

‹

Not: Bu tablolardaki hesaplamalarda, afla¤›daki formüller kullan›lm›flt›r.Giderler = Personel Giderleri + Genel ‹dare Giderleri + Faiz Giderleri + Sat›fl Zararlar› + Vergi ve Di¤er Yükümlülükler +Kambiyo Zararlar› + Amortisman Giderleri + Karfl›l›k Giderleri + Zrn. Deprem Sig Kom. Giderleri + Di¤er GiderlerMali Gelirler = Faiz Gelirleri + Kâr Pay› Gelirleri + Sat›fl Kâr lar› + Kira Gelirleri + Zrn. Deprem Sig. Kom. Gelirleri +Kambiyo Kârlar›

bir büyüme gösterememifltir. Bu sonucun enönemli sebebi, faiz oranlar›nda yaflanan dü-flüfltür.

Mali Gider / Al›nan Prim oran›na bak›ld›-¤›nda ise, 2001 y›l›nda sigorta flirketlerininmali giderlerinin, al›nan primlerin % 39,92’ likk›sm›na karfl›l›k geldi¤i görülmekte olup, buoran daha sonraki y›llarda düflüfle geçerek,% 29’a kadar gerilemifltir.

Hayat d›fl› bölümde, flirketlerin mali gelirle-rinin al›nan primlere oran›na bak›ld›¤›nda,hayat branfl›na benzer bir trend izlendi¤i ve2001 y›l›ndan itibaren bir düflüfl yafland›¤›saptanmaktad›r.

Giderler / Al›nan Prim oran› aç›s›ndan ise,çok ciddi bir iyileflmenin sa¤land›¤› ve oran›n% 28’den % 13’e kadar geriledi¤i görülmek-

tedir. Bu sonuçlar, flirketlerimizin prim rakam-lar›n› artt›r›rken, harcamalar aç›s›ndan dik-katli davrand›klar›n› ve gider rasyolar›n› yar›yar›ya azaltt›klar›n› göstermektedir.

fiirketlerimizin Mali Gelir - Gider fark›nabak›ld›¤›nda da, her iki taraf için de benzerbir tablonun olufltu¤u görülmektedir. Son 5y›ll›k süreçte tek pozitif sonuç 2001 y›l›nda el-de edilmifl ve en negatif sonuç ta 2004 y›l›n-da ortaya ç›km›flt›r. Son 2 y›l içerisinde, artanbir trendle aradaki fark aç›lmaya bafllam›flt›r.Genel gider rasyolar› aç›s›ndan son y›llardakisektörümüzün olumlu geliflimine ra¤men buflekilde bir tablonun ortaya ç›kmas› ayr›cadüflündürücüdür.

Bu tablodan, art›k flirketlerimizin mali gelir-lerinin genel giderlerini karfl›lama aç›s›ndan

49


50

son derece yetersiz kald›¤› sonucu ç›kmaktave flirketlerimiz aç›s›ndan teknik kar›n önemidaha net olarak anlafl›lmaktad›r.

KÂRLILIK ORANLARIAktif Kârl›l›¤›: Afla¤›da yer alan

Tablo 4, sigorta flirketlerinin kar ve ak-tif büyüklük rakamlar› ile birlikte, aktifvarl›klar›n›n yüzde kaç› kadar kârsa¤lad›klar›n› göstermektedir. Veriler-den de görüldü¤ü üzere, aktif verim-lilikte ciddi bir azalma e¤ilimi mev-cuttur.

2001 y›l›nda yüzde 7.5 düzeyindeolan aktif karl›l›¤› rakam›n›n 2004 y›-

›l›nda yüzde 3.75 oran›na kadar düfltü¤ügörrülmektedir. 2004 y›l›nda bu düflüfl trendi-nin sona erdi¤i ve az da olsa bir yükselmeyafland›¤› gözlenmektedir. Önümüzdeki y›l-

Tablo 4: Y›llar ‹tibariyle Dönem Kâr› /Toplam Aktifler

Dönem Kâr› Toplam Aktifler Dönem Kâr›/Toplam

Y›llar (Milyar TL) (Milyar TL) Aktifler

2000 168.451 2.679.090 6.29%

2001 303.471 4.053.027 7.49%

2002 286.531 5.434.366 5.27%

2003 271.106 7.583.511 3.57%

2004 366.661 9.766.400 3.75%

50.000

0

-50.000

-100.000

-150.000

-200.000

“Mali gelirler ile giderler aras›ndaki fark, son iki y›l

içerisinde artan bir trend ile aç›lmaya bafllam›flt›r.

Genel gider rasyolar› aç›s›ndan sektörümüzün

olumlu geliflimine ra¤men bu flekilde bir tablonun

ortaya ç›kmas› düflündürücüdür.

Art›k mali gelirlerin genel gideri karfl›lamas›

aç›s›ndan son derece yetersiz kald›¤› ve teknik kâr›n

öneminin art›¤› daha net olarak görülmektedir.”

51

lardaki sonuçlar, bize bu düflüfl trendinin sonaerip ermedi¤i daha net olarak gösterecektir.

Ancak son befl y›ll›k dönem içerisinde sek-törümüzün aktif büyüklü¤ündeki art›fla para-lel bir karl›l›k gösteremedi¤i ve aktif karl›l›¤›aç›s›ndan çok ciddi bir gerileme yafland›¤›aç›k olarak görülmektedir.

Ayr›ca, dönem kar›/toplam brüt prim ora-n›n›n ayn› befl y›ll›k dönem içerisindeki geliflimiincelendi¤inde, oran aç›s›ndan elde edilensonuçlar ve izlenen trendin, aktif karl›l›¤› veri-

leri ile büyük benzerlik gösterdi¤i görülmekte-dir. Bu verilerden, flirketlerimizin prim üretimart›fllar›ndaki büyümeyi karl›l›¤a yans›tama-d›klar› sonucu ç›kmaktad›r.

Özkaynak Kârl›l›¤›: Sigorta flirketlerinin y›llaritibariyle elde ettikleri karlar›n özkaynaklaraoran›n› gösteren tablo ve grafik afla¤›da yeralmaktad›r. Özkaynak karl›l›¤› aç›s›ndan dabenzer bir trendin izlendi¤i gözlenmektedir.2000 y›l›ndan 2003 y›l›na kadar bir düflüfl ya-flanm›fl, ard›ndan 2004 y›l›nda küçük bir yük-

Tablo 5: Y›llar ‹tibariyle Dönem Kâr› / Toplam Prim

Y›llar Dönem Kâr› Toplam Prim Dönem Kâr› /(Milyar TL) (Milyar TL) Toplam Prim

2000 168.451 1.790.739 9.41%

2001 303.471 2.504.861 12.12%

2002 286.531 3.718.520 7.71%

2003 271.106 5.088.125 5.33%

2004 366.661 6.785.793 5.40%

Y›llar ‹tibariyle Dönem Kâr› / Özkaynaklar

Mily

ar T

L

Y›llar

50.00%

40.00%

30.00%

20.00%

10.00%

0.00%

2.000.000

1.500.000

1.000.000

500.000

02000 2001 2002 2003 2004

Dönem Kâr›

Özkaynaklar

Üretim Kâr› / Özkaynaklar

168.451

462.841

36,40% 41,49% 24,55% 16,58% 19,49%

731.376

303.471 286.531

1.166.897 1.635.278

271.106 366.661

1.880.904

selifl gerçekleflmifltir. Ancak 2004 y›l›nda % 19 olarak gerçekle-

flen sigorta flirketlerinin özkaynak karl›l›¤› ora-n›n›n, 2000 y›l›ndaki % 36 oran›n›n oldukça al-t›nda olmas› dikkat çekicidir.

SONUÇ Her iki bölümde de ele al›nan verilerin,

2000 – 2004 y›llar› aras›ndaki son 5 y›ll›k dö-nemdeki geliflimi afla¤›daki Tablo 6’da gös-terilmifltir. Bu verilere göre gerçekleflen art›floranlar› ise, Tablo 7’de yer almaktad›r.

Bu tablolardaki verilerden, prim art›fl›, aktifbüyüklü¤ü ve özkaynak geliflimi aç›s›ndanbenzer bir trendin yafland›¤› görülmektedir.Ancak teknik kar ve bilanço kar› aç›s›ndanbu büyüme trendine paralel bir geliflme sa¤-lanamad›¤› gözlenmektedir.

Son 2000 ve 2004 y›l› verilerini karfl›laflt›rma-l› olarak gösteren Tablo 8’de ise, son 5 y›ll›kdönem içerisinde izlenen trend daha netolarak ortaya ç›kmaktad›r. Bu tablodan,prim, aktifler ve özkaynaklar aç›s›ndan %270 - % 300 civar›nda bir art›fl sa¤land›¤›,ancak teknik kar ve bilanço kar› aç›s›ndansadece % 120 - % 130 düzeylerinde bir bü-

yüme gerçeklefltirildi¤i görülmektedir.Mali gelirler aç›s›ndan da, özellikle faiz

oranlar›nda yaflanan düflüfl ile birlikte, primart›fl›na paralel bir trend izlenemedi¤i görül-mektedir. Özellikle son üç y›ll›k dönemdemali gelirlerde yaflanan art›fl›n prim üretimi-nin çok gerisinde kald›¤› ve son befl y›ll›k dö-nemde mali gelirlerin sadece %122 oran›ndaartt›¤› gözlenmektedir.

Olumlu bir geliflme olarak ise, gider ra-kamlar›ndaki art›fl›n da prim büyümesininçok alt›nda gerçekleflmifl olmas› belirtilebilir.Özellikle 2003 ve 2004 y›llar›nda genel giderart›fl oranlar›n›n prim üretiminin çok alt›ndaoldu¤u görülmektedir. Buna ra¤men, yuka-r›da da bahsedildi¤i gibi mali gelirler ile gi-derler aras›ndaki fark artarak büyümekte ve2004 y›l›nda sektör toplam›nda 285.411 trily-on TL olarak gerçekleflmifl bulunmaktad›r.

Sektörümüzün son befl y›ll›k dönemine aittüm bu sonuçlar analiz edildi¤inde afla¤›da-ki tespitler ön plana ç›kmaktad›r.

� Sektörümüz enflasyon karfl›s›nda ve do-lar baz›nda reel anlamda prim art›fl› sa¤la-ma konusunda baflar› göstermektedir.

� Ancak prim üretiminde teknik kriterlere


52

Tablo 6: Y›llar ‹tibariyle Rakamlar

2000 2001 2002 2003 2004

Prim 1.790.739 2.504.861 3.718.521 5.088.124 6.785.793

Teknik Kâr 280.605 288.225 443.859 391.961 659.783

Mali Gelir 376.565 767.012 750.557 858.499 839.012

Giderler 488.134 751.767 907.884 976.996 1.124.423

Aktifler 2.679.090 4.053.027 5.434.366 7.583.511 9.766.400

Özkaynaklar 462.841 731.376 1.166.897 1.635.278 1.880.904

Bilânço Kâr› 168.451 303.471 286.531 271.106 366.661

"fiirketlerimizin prim üretimi, aktif büyüklü¤ü ve

özkaynak geliflimi aç›s›ndan benzer bir trend

yafland›¤›, ancak bu büyümenin, karl›l›¤a

yans›t›lamad›¤› sonucu ç›kmaktad›r."

gereken önem ve hassasiyetin gösterilmedi-¤i, sonuç olarak teknik karl›l›k rakamlar›n›n ar-zu edilen seviyenin uza¤›nda oldu¤u görül-mektedir.

� Genel giderlerin kontrol alt›nda tutuldu-¤u, prim üretimi içerisindeki genel gider pay›-n›n ciddi oranda düfltü¤ü görülmektedir.

� Faiz oranlar›ndaki düflüflle beraber sek-törrümüzün mali kar rakamlar›n›n azalmakta

oldu¤u ve mali gelirler ile genel giderler ara-s›ndaki fark›n aç›lmakta oldu¤u izlenmekte-dir.

� Sektörümüzün öz kaynaklar›n› prim üreti-mindeki art›fl›n üzerinde bir büyüme göster-mektedir.

� Bilanço karl›l›¤› aç›s›ndan ise sektörümü-zün baflar›l› bir geliflim gösterdi¤ini söylemekmümkün de¤ildir. �

53

Tablo 8: 2000-2004 Karfl›laflt›rmas›

2000 2004 Art›fl

Prim 1.790.739 6.785.793 278,94%

Teknik Kâr 280.605 659.783 135,13%

Mali Gelir 376.565 839.012 122,81%

Giderler 488.134 1.124.423 130,35%

Aktifler 2.679.090 9.766.400 264,54%

Özkaynaklar 462.841 1.880.904 306,38%

Bilânço Kâr› 168.451 366.661 117,67%


54

osyal güvenlik reformunun birparças› olan ve kamu emekliliksistemini tamamlamas› amaç-lanan Bireysel Emeklilik Tasarrufve Yat›r›m Sistemi Kanunu,TBMM taraf›ndan 28 Mart 2001tarihinde kabul edilerek, 7 Ni-san 2001 tarih ve 24366 say›l›

Resmi Gazete’de yay›mland›. Kanunun yürür-lü¤e girdi¤i 7 Ekim 2001 tarihinden sonra ta-mamlay›c› mevzuat çal›flmalar› devam etti. Busürede Hazine Müsteflarl›¤›nca 10 Emeklilik fiir-ketine hayat sigorta flirketinden Emeklilik fiirke-tine dönüflüm ve 1 flirkete Emeklilik fiirketi kuru-lufl izni ile 11 flirkete emeklilik branfl› faaliyet ruh-sat› verildi. ‹lk emeklilik planlar›n›n tasdiklenme-siyle, 27 Ekim 2003 tarihinde bireysel emekliliksistemi fiilen bafllad›.

Önümüzdeki y›llarda h›zl› büyümesi hedef-lenen bireysel emeklilik sistemi, kiflilerin aktifçal›flma yaflamlar› süresince birikimlerini uzunvadeli yat›r›ma yönlendirerek emeklilik dö-nemlerinde, yaflam standartlar›n› koruyabi-lecekleri bir gelir elde etmelerini sa¤layanözel bir emeklilik sistemidir. Kifliler bu sistemegönüllü kat›larak, sosyal güvenlik sisteminin

Böyle giderse

BES’te hedefler erken

gerçekleflecekBireysel emeklilik

sistemi, 2004 y›l› içinde

gerek kat›l›mc› say›s›

gerekse katk› pay› ve fon

büyüklükleri aç›s›ndan

beklentilerin oldukça

üzerinde bir performans

göstermifltir. 27 Ekim

2003 tarihinde bafllayan

sistem, 2004 y›l›n›

hedeflerin %9 üzerine

ç›karak 314.257 kat›l›mc›,

334.557 sözleflme ve 276

milyon YTL yat›r›ma

yönlenmifl katk› pay›

tutar› ile kapatm›flt›r.

S

55

sa¤lad›¤› emeklilik gelirine ek bir gelir sa¤la-yabilmektedir.

S‹STEM‹N GENEL ÖZELL‹KLER‹Bireysel emeklilik sisteminin genel özellikleri

flunlard›r:� Emeklilik haklar›, belirlenmifl katk› esas›na

göre, baflka bir ifadeyle yat›r›lan katk› paylar›ile katk› paylar›n›n yat›r›m gelirlerinin toplam›nagöre belirlenmektedir.

� Birikimler bireysel hesaplarda takip edil-mekte ve Sermaye Piyasas› Kurulu (SPK) tara-f›ndan uygun görülen bir saklama kuruluflunca(Takasbank) saklanmaktad›r.

� Emeklilik yat›r›m fonlar›, Sermaye Piyasas›Kanununa tabi portföy yönetim flirketleri tara-f›ndan uzman ekiplerce yönetilmektedir.

� Kat›l›mc›lar›n sürekli bilgilendirilmesi ve flef-fafl›¤›n sa¤lanmas› için mevzuatta yer alan dü-zenlemelere paralel, Emeklilik fiirketlerince ge-

rekli önlemler al›nm›fl durumdad›r.� Hazine Müsteflarl›¤›, SPK, Emeklilik Gözetim

Merkezi (EGM), Takasbank, ba¤›ms›z denetimflirketleri ve iç denetim organlar› arac›l›¤›yla et-kin bir gözetim ve denetim altyap›s› oluflmufldurumdad›r.

� Sistemin her aflamas›nda kat›l›mc›lara çe-flitli seçenekler sunularak, yat›r›mlar›n yönlendi-rilmesinde tercih yapabilmelerine olanak sa¤-lanmaktad›r.

� Katk› pay› ödeme, birikim ve emeklili¤ehak kazan›m aflamalar›nda vergi teflvikleri sa¤-lanmaktad›r.

S‹STEM‹N GÜVENL‹K UNSURU: fiEFFAFLIK� Kat›l›mc›lar›n ve kamuoyunun bilgilendiril-

mesi� Ürünün tan›t›m, pazarlama ve sat›fl›ndan

bafllayan do¤ru bilgilendirme


56

� Hesaplara kolay ulafl›m ve sürekli bilgilen-dirme

� Uzmanlaflm›fl ve mali bünyesi güçlü emek-lilik flirketleri

� Bireysel emeklilik sistemine yönelik tasar-lanm›fl emeklilik yat›r›m fonlar›

� Profesyonel portföy yönetimi� Kat›l›mc›n›n yat›r›m karar›na ifltiraki� Fon varl›¤›n›n emeklilik flirketi varl›¤›ndan

ayr› saklanmas›� Detayl› mevzuat düzenlemesi� Günlük gözetim ve denetimGelecek nesillerin yaflam koflullar›n›n iyileflti-

rilmesine olanak sa¤layacak olan bireyselemeklilik sisteminin, ekonomik kalk›nmaya sa¤-layaca¤› katk›lar flunlard›r:

� ‹kinci bir emeklilik geliri ile bireylerin emek-lilikte refah seviyelerinin artmas›,

� Uzun vadeli yat›r›mlara kaynak oluflturarakyeni istihdam olanaklar› yaratmas›,

� Uzun vadeli fonlar›n artmas›, böylece malisektörün daha sa¤l›kl› ifllemesi,

� Enflasyonla mücadele ve istikrarl› büyü-meye olumlu katk› sa¤lamas›,

� Sermaye piyasas›n›n derinleflmesine ola-nak sa¤lamas›.

� Bireysel emeklilik sistemi kat›l›mc›lara da flufaydalar› sa¤lamaktad›r:

� Bireylerin yafll›l›klar›nda kullanmalar› ama-c›yla, güvenli bir flekilde tasarruf yapmalar›n›ve bu tasarruflar sonucu bireyin emekli ayl›¤›almas›n› sa¤lamas›,

� Çeflitli avantajlarla bu tasarruflar› teflvik et-mesi, yat›r›ma yönlendirmesi.

VERG‹ TEfiV‹⁄‹� Biriktirme süreci: Ödenen katk›lar (iflçi ve-

ya iflveren) brüt ücretin veya beyan edilen ge-lirin %10’una kadar gelir vergisi matrah›ndanindirilebilmektedir.

‹flverenlerin çal›flanlar› ad›na ödeyeceklerikatk›lar brüt ücretin %10’una kadar iflvereninkurumlar vergisi matrah›ndan indirilebilmekte-dir.

� Yat›r›m süreci: Emeklilik yat›r›m fonlar›n›nde¤er art›fllar›ndan vergi al›nmamaktad›r.

� Geri ödeme süreci: Bireysel emeklilik söz-leflmesi kapsam›nda, 10 y›l süreyle katk› pay›

ödemeden ayr›lanlara yap›lan ödemelerden% 15, 10 y›l süreyle katk› pay› ödemifl olmaklabirlikte, bireysel emeklilik sisteminden emeklilikhakk› kazanmadan ayr›lanlara yap›lan öde-melerden % 10, Emeklilik hakk› kazananlar ilebu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibizorunlu nedenlerle ayr›lanlara yap›lan ödeme-lerin %25’i vergiden muaft›r. Kalan %75 üzerin-den ise %5 oran›nda gelir vergisi tevkifat› yap›l-maktad›r.

Ayr›ca, tek primli y›ll›k gelir sigortalar› vergi-den muaft›r. Bakanlar Kurulunun miktar veoranlar› iki kat›na kadar art›rma yetkisi bulun-maktad›r.

EMEKL‹L‹K GÖZET‹M MERKEZ‹ (EGM) Emeklilik Gözetim Merkezi, Bireysel Emeklilik

Tasarruf ve Yat›r›m Sistemi Kanunu ve ilgili mev-zuat uyar›nca Hazine Müsteflarl›¤›n›n ba¤l› ol-du¤u Bakan›n görev ve yetkilendirmesi çerçe-vesinde merkezi ‹stanbul’da olmak üzere 10

Bireysel emeklilik

sisteminin

bafllang›c›ndan bu yana

sistemin gösterdi¤i

geliflim trendi ile bu y›l

gerçeklefltirilmesi

öngörülen çal›flmalar

birlikte

de¤erlendirildi¤inde,

2005 y›l›n›n bireysel

emeklilik sektörü ve

hayat sigortac›l›¤›

faaliyetleri aç›s›ndan

h›zl› bir geliflim ve

at›l›m y›l› olaca¤›

anlafl›lmaktad›r.

57

Temmuz 2003 tarihinde kurulmufltur.Bireysel emeklilik sisteminin güvenli, fleffaf ve

etkin bir flekilde iflletilmesini sa¤lamak, kat›l›m-c›lar›n hak ve menfaatlerini korumak, hem de-netleyici kamu otoritelerinin (Hazine Müsteflarl›-¤› ve SPK) karar almas›na yard›mc› olacak ve-rileri, hem de kamuoyuna sa¤l›kl› bilgi aktar›m›için gerekli verileri sa¤lamak için görevlendiri-len EGM’nin hissedarlar›, A grubu hisse ile Hazi-ne Müsteflarl›¤› ve eflit oranda B grubu hisselerile sistemde faaliyet gösterme izni alan 11Emeklilik fiirketidir.

Kamu ve özel kesimin bir arada oldu¤u esa-sen bir e-yönetiflim mekanizmas› olan EGM’ninkurulufl sermayesi 2.475.225 YTL’dir ve YönetimKurulu, Emeklilik fiirketi Genel Müdürleri, HazineMüsteflarl›¤› Temsilcisi ve EGM Genel Müdürün-

den oluflmaktad›r. Kurum bünyesinde "SistemGelifltirme ve Bilgi Teknolojileri", "‹statistik, Aktu-arya ve Veri Yönetimi", "‹ç Hizmetler" ve "D›fl ‹lifl-kiler ve Bilgilendirme" olmak üzere dört birimmevcuttur.

EGM, Emeklilik fiirketlerinin faaliyetleriningünlük olarak elektronik ortamda gözetimi veyetkili kamu otoritelerine raporlanmas›, Emekli-lik fiirketlerince yap›lacak ifllemlerin sonucundaoluflan bilgilerin konsolidasyonu, kat›l›mc›laraait bilgilerin saklanmas› ve korunmas›, kamu-oyunun ve kat›l›mc›lar›n bilgilendirilmesi, kat›-l›mc› flikayetlerinin tarafs›z bir flekilde incelen-mesi ve yönlendirilmesi, özel nüfus katman› is-tatistikleri üretilmesi, sistem iflleyifl analizleri ya-p›lmas›, bireysel emeklilik arac›lar› s›nav›n›n ya-p›lmas› ve bireysel emeklilik arac›lar› sicilinin ta-

Dan›flma KuruluHazine Müsteflarl›¤›

Sermaye Piyasas› KuruluÇal. ve Sos. Güv. Bakanl›¤›

Maliye Bakanl›¤›

TavsiyeKararlar›

Düzenleme&

Denetleme

Hazine Müsteflarl›¤›

Gözetim Verilerinin Sunumu

Günlük Gözetim

KamoyuBilgilendirme

BireyselHesaplar

Fon ‹fllemleri veBilgi Ak›fl›

PortföyYönetimfiirketi

Saklay›c›l›kSözleflmesi

Bireysel EmeklilikSözleflmesi

PortföyYönetim

Sözleflmesi

Emeklilik Yat›r›mFonu Düzenlemeve Denetlemesi

TavsiyeKararlar›

EMEKL‹L‹Kfi‹RKET‹

Düzenleme&

Denetleme

Bilgive

BelgeSunumu

SermayePiyasas›Kurulu

TakasbankBilgi Al›flverifli

KATILIMCILAR


58

kibi, ortak tan›t›m, e¤itim programlar›,yaz›l›m ve benzeri konulardaki taleple-rin karfl›lanmas›, sistemin güven içindeifllemesi ve olas› sorunlara kamu otoritelerininsistemdeki elektronik gözü olarak zaman›ndamüdahalede bulunulmas›na olanak sa¤laya-cak veri oluflturulmas› ve bireysel emeklilik sis-teminin analitik olarak incelenmesi faaliyetle-rinde bulunmaktad›r.

EGM FAAL‹YETLER‹N‹N S‹STEME TEMEL FAYDALARIKamunun gözetim ve denetimde etkinli¤i-

nin artmas›,Tarafs›z bilgiye her türlü iletiflim kanal›yla ula-

flabilen bilinçli kat›l›mc› ve kamuoyu,Mesleki yeterlilik ile bilgi ve becerileri s›nan-

m›fl bilinçli bireysel emeklilik arac›lar›,fiikayet, itiraz ve sorunlar›n minimum seviye-

lerde oldu¤u, güvenli, etkin ve fleffaf bir sistem,H›zl› ve etkin karar alma süreci,Eksiklikleri ve aksakl›klar› en k›sa sürede tespit

edebilme, müdahalede bulunabilme,Etkinli¤i art›rmak üzere al›nacak kararlar ve

oluflturulacak yeni stratejiler için gerekli projek-siyonlar üretebilme,

Sistemde yer alan flirketlerin e¤itim, tan›t›m,yaz›l›m vb. konularda maliyetlerinin azalt›lmas›.

Söz konusu faaliyetlerini yerine getirebilmekiçin gerekli bilgi teknoloji altyap›s›na sahip olanEGM’de, temel donan›m d›fl›nda bilgi sistemleriyaz›l›mlar›, iletiflim ve güvenlik altyap›lar›, elekt-ronik bireysel emeklilik arac›lar› s›nav sistemi (e-BEAS) ve kurumsal bilgi sistemi oluflturulmufltur.Veri transfer yönetimi, gözetim yap›s›, istatistikve analiz oluflturmaya yönelik yap›lar, ça¤r› yö-netim sistemi, kat›l›mc› iliflkileri yönetimi, web

portal› ve mali ifller yönetimi altyap›n›n baz› bile-flenlerindendir. EGM, bilgilendirme unsuru ola-rak internet teknolojisi tabanl› ve sesli otomatikyan›tlama teknolojileri kullanmaktad›r.

e-BEASEmeklilik ürününün tan›t›m, pazarlama ve

sat›fl›n› yapan bireysel emeklilik arac›lar›n›nmesleki bilgi ve becerilerini ölçen e-BEAS elekt-ronik ortamda gerçeklefltirilmektedir. Temmuz2004’ten itibaren ‹stanbul’da Kadir Has Üniver-sitesi ve Bahçeflehir Üniversitesi, Ankara’da An-kara Üniversitesi ve ‹zmir’de Ege Üniversite-si’nde yap›lan s›navlarda, her arac› aday› içinakademik olarak do¤rulanm›fl soru havuzun-dan dinamik ve rassal atama ile farkl› soru setioluflturulmaktad›r. Her adaya yöneltilen sorularve yan›tlar› merkezi veritaban›nda saklanarak,soru ve aday baz›nda istatistik üretimi gerçek-lefltirilmektedir. EGM web sayfas›ndan; s›navöncesinde s›nav yeri ve tarihi, s›navdan sonraise s›nav sonuçlar›, T.C. Kimlik Numaras› ile sor-gulama yapmak suretiyle ö¤renilebilmektedir.

EMEKL‹L‹K fi‹RKETLER‹N‹N GÖZET‹M‹Emeklilik fiirketlerinin gözetimi, standartlaflt›-

r›lm›fl bilgi transfer kümesi kay›tlar› fleklindegönderilen veri setleri ile yap›lmaktad›r. Emek-lilik fiirketleri, bir önceki güne ait veri setleriniiçeren dosyalar› her gün EGM’ye göndermek-tedir. Sözleflme, kat›l›mc›, emeklilik yat›r›m fon-lar›, arac›lar, emeklilik planlar› bilgilerini içerenveri setleri do¤rulama kurallar› ile kontrol edile-rek, flirketlere geri bildirimler yap›lmaktad›r.

Kat›l›mc› Say›s› ve Yat›r›ma Yönlenen Fon Geliflimi

Birinci 6 Ay

97.319 38.136.101

248.942

174.921.725 436.627

160.553.816

‹kinci 6 Ay Üçüncü 6 Ay

Kat›l›mc› Say›s› YY Fon (YTL)

18 21 24 27 30 33 36 39 42 45 48 51 54 57 60 63 66 69 72 75 78 81 87

Kat›l›mc› Yafllar›

Kat›l›mc›lar›n Yafllara Göre Da¤›l›m› (Adet)

25.000

20.000

15.000

10.000

5.000

0

59

EGM’N‹N ULUSLARARASI KURULUfiLARLA ‹fiB‹RL‹⁄‹Ayr›ca, EGM’nin uluslararas› kurulufllarla ve

çeflitli ülkelerle özel emeklilik sisteminin gözetimikonusunda iflbirli¤i sa¤lanmas›, bilgi al›flveriflin-de bulunulmas›, sistemi gelifltirecek uluslararas›projelerde yer al›nmas›na yönelik çal›flmalar›da bulunmaktad›r.

‹stihdam›n art›r›lmas›n› amaçlayan ve Avru-pa Komisyonu taraf›ndan desteklenen Aktif ‹fl-gücü Programlar› Projesine (A‹PP) teklif vermeaflamas›nda çeflitli kurulufllara EGM taraf›ndandan›flmanl›k hizmeti verilmifltir. Ayr›ca, EGMekonomik reform program›n›n ve özellefltirmehedeflerinin baflar›yla tamamlanmas›na yar-d›mc› olmay› amaçlayan Dünya Bankas› des-tekli ‹fiKUR koordinasyonlu¤unda yürütülenÖzellefltirme Sosyal Destek Projesine (ÖSDP)teklif verme aflamas›nda emeklilik flirketlerineteknik destek de sa¤lam›flt›r. 2004 ve 2005 y›lla-r›nda bafllayan projeler halen devam etmek-tedir.

EGM, üyesi oldu¤u Uluslararas› Özel EmeklilikDüzenleyici ve Denetleyici Kurulufllar› A¤›’n›n(International Network of Pensions Regulatorsand Supervisors - INPRS) Temmuz 2004’de Ulus-lararas› Özel Emeklilik Düzenleyici ve Denetleyi-ci Kurulufllar› Teflkilat› (International Organisati-on of Pension Supervisors –IOPS) ad›yla resmive kendi tüzel kiflili¤i olan bir kurulufla dönüfl-mesi ile fiubat 2005 itibar›yla IOPS’un yöneticistatüsünde üyesi olmufltur.

GENEL DE⁄ERLEND‹RMEBireysel emeklilik sistemi, 2004 y›l› için-

de gerek kat›l›mc› say›s› gerekse katk›pay› ve fon büyüklükleri aç›s›ndan bek-lentilerin oldukça üzerinde bir perfor-mans göstermifltir.

27 Ekim 2003 tarihinde bafllayansistem, 2004 y›l›n› hedeflerin %9 üze-rine ç›karak 314.257 kat›l›mc›,334.557 sözleflme ve276 milyon YTL yat›r›mayönlenmifl katk› pay› tu-tar› ile kapatm›flt›r. Busözleflmelere, ödemesikredi kart›ndan tahsil

edildi¤i için 31 Aral›k 2004 tarihi itibar› ile proviz-yon beklemekte olan henüz yürürlü¤e girme-mifl ancak 2004 y›l› sat›fl› olarak de¤erlendirile-bilecek 19.334 sözleflme de eklenirse 353.891adet sözleflme say›s›na ulafl›lmaktad›r.

13 Haziran 2005 itibar› ile sistemde 481.499kat›l›mc›, 506.262 sözleflme, 576 milyon YTL top-lam katk› pay› bulunmaktad›r. Yat›r›ma yönle-nen fon büyüklü¤ü 2004 y›lsonuna göre %100artarak 555 milyon YTL’ye ulaflm›fl durumdad›r.

Sistemin bafllang›c›ndan itibaren alt› ayl›kdönemler itibar›yla kat›l›mc› say›s› ve yat›r›mayönlenen fon büyüklü¤ünü gösteren afla¤›dakigrafikte görüldü¤ü üzere, sistemin en önemliözelliklerinden biri de yap›s› gere¤i yat›r›mayönlenen fon büyüklü¤ünün katlanarak büyü-yor olmas›d›r.

%76’s› 25–44 yafl aral›¤›nda yer alan kat›l›m-c›lar›n a¤›rl›kl› olarak Türk Liras› (%80) ve ayl›ködemeyi (%92) tercih etti¤i görülmektedir. 13Haziran 2005 itibar›yla, kat›l›mc›lar›n katk› pay›-n› Türk Liras› ve ayl›k olarak ödeme tercihleri2004 y›lsonundaki gibi yüksek oranlarda de-vam etmektedir.

Grup sözleflmeadedi ilk y›l tüm söz-leflmelerin %19’u ora-n›nda gerçekleflmifltir.Di¤er taraftan, önü-


60

müzdeki aylarda yap›lacak mevzuat düzenle-meleri ile daha h›zl› artmas› beklenen grup söz-leflme adedi 13 Haziran 2005 itibar› ile %22.4’eyükselmifltir. 2005 May›s sonu itibar› ile emeklilikflirketlerinin 61 adet bireysel, 81 adet grupemeklilik plan› ve 84 adet emeklilik yat›r›m fo-nu bulunmaktad›r.

12 A¤ustos 2004 tarihinde yürürlü¤e giren"Emeklilik fiirketlerindeki Birikimli Hayat Sigorta-lar›ndan Bireysel Emeklilik Sistemine Aktar›mla-ra ‹liflkin Tebli¤"in ard›ndan bafllayan birikimlihayat sigortalar›ndan bireysel emeklilik siste-mine aktar›mlar halen devam etmektedir. 7Ekim 2006 tarihine kadar kullan›labilecek buhak ile 26.824 kat›l›mc› 13 Haziran 2005 itibar›ile 24.538 adet yeni sözleflmeye, 2.286 adetmevcut emeklilik sözleflmesine aktar›m yap-m›flt›r. Toplam aktar›lan katk› pay› ise 100,8 mil-yon YTL tutar›ndad›r. Bu tutar yat›r›ma yönle-nen toplam tutar›n (554,6 milyon YTL) %18’inedenk gelmektedir. 2004 y›l› sonu itibar› ile13.660 adet yeni sözleflmeye, 1.132 adetmevcut emeklilik sözleflmesine aktar›m yap›l-m›fl ve aktar›lan toplam katk› pay› 51,8 milyonYTL olmufltu.

Sistemde bir y›l›n› dolduran kat›l›mc›lar, biri-kimlerini di¤er emeklilik flirketlerine aktarmaya2004 y›lsonuna do¤ru bafllam›flt›r. Aktar›mlarsonucunda, 13 Haziran 2005 itibar› ile 1.113 ka-t›l›mc› flirket de¤ifltirmifl ve 2,5 milyon YTL tuta-r›ndaki fon flirketler aras›nda transfer olmufltur.Ayn› tarih itibar›yla aktar›m hakk›na sahip olantoplam kat›l›mc› say›s›n›n 481.499 oldu¤u gözönünde bulundurulursa, kat›l›mc›lar›n yaln›zca%0,2’sinin bu hakk› kulland›¤› görülmektedir.Buna ba¤l› olarak kat›l›mc›lar›n bireysel emek-

lilik sözleflmesi imzalad›klar› flirketleri de¤ifltirip,birikimlerini baflka flirketlere transfer etme yö-nünde ciddi bir e¤ilim tafl›mad›klar› ve önü-müzdeki dönemlerde aktar›mlar›n flirketlerinhizmet kalitelerine, özellikle fon performanslar›-na göre flekil kazanaca¤› ortaya ç›kmaktad›r.

B‹REYSEL EMEKL‹L‹K ARACILARIBireysel emeklilik ürününün tan›t›m, pazarla-

ma ve sat›fl›n› yapan bireysel emeklilik arac›la-r›n›n mesleki bilgi ve becerilerini ölçmek ama-c›yla EGM taraf›ndan 2004 y›l›n›n ikinci yar›s›düzenlenmeye bafllanan e-BEAS (elektronik Bi-reysel Emeklilik Arac›lar› S›nav›) sisteme olangüvenin pekiflmesi aç›s›ndan önemli geliflme-lerden biri olmufltur. 13 Haziran 2005 itibar› ile8.035’i ‹stanbul’da, 4.004’ü Ankara’da ve2.243’ü ‹zmir’de olmak üzere toplam 14.282arac› s›nava tabi tutulmufltur. Baflar›l› olarak li-sans belgesi almaya hak kazanan 10.118 ara-c›n›n 9.496’s› ilgili tarih itibar› ile arac›l›k faaliye-tinde bulunmaktad›r.

Lisans belgesi alan arac›lara 28 fiubat 2005itibar› ile tan›t›m kart› verilmeye bafllanm›flt›r. Butarihle birlikte emeklilik flirketlerinin arac›lar›na

Sözleflmelerin Para Birimine Göre Da¤›l›m› (Adet)

USD; 80.341;%15,9

YTL

EURO

USD

EURO;19.824;% 3,9

YIL; 406.097;% 80,2

Sözleflmelerin Bireysel-Grup Da¤›l›m›

Grup

Bireysel

Grup; 113.326;% 22,4

Bireysel; 392.936;% 77,6

Lisanslama Sürecinde Arac›lar (Adet)

14.282

10.118 9.49615.000

0

5.000

S›nava Giren Arac› Lisans Arac› Lisansl› ve Aktif Arac›

10.000

61

verdikleri geçici tan›t›m kartlar› geçerlili¤inikaybetmifl bulunmaktad›r. Bireysel emeklilikarac›lar›n›n arac›l›k faaliyeti yaparken EGM ta-raf›ndan verilen tan›t›m kart›n› ibraz etmeleri vekat›l›mc›larla flirket ad›na veya hesab›na yapt›-¤› her türlü ifllemde ve Hazine Müsteflarl›¤› tara-f›ndan gerekli görülen her türlü bilgi ve belge-de tan›t›m kart›n› ve sicil numaras›n› kullanmas›zorunlu hale gelmifltir.

14 Mart 2005 tarihi ile Bireysel Emeklilik Arac›-lar› Hakk›nda Yönetmelik’in Geçici 1’inci mad-desi kapsam›nda geçici sicil numaras› alm›fl ve28 fiubat 2005 tarihine kadar e-BEAS’a girme-mifl lise mezunu adaylar›n s›nava baflvurmahaklar› sona ermifltir.

Söz konusu adaylardan 28 fiubat 2005 tari-hine kadar s›nava girmifl ancak baflar›l› ola-mam›fl kifliler ile s›nav baflvurusu 14 Mart 2005günü mesai bitimine kadar EGM’ye ulaflm›flve s›nav baflvurusu kabul edilmifl kifliler için s›-nava girme süresi ise 28 fiubat 2006 tarihinekadar uzat›lm›flt›r.

Bu y›l içerisinde bireysel emeklilik sisteminekurumsal ve grup bazl› kat›l›mlar›n art›r›labilme-sini teminen; Sosyal Sigortalar Kanunu’nun Ge-çici 20. maddesine tabi olanlar d›fl›nda kalanve üyelerine emeklilik hizmeti sa¤layan vak›f vesand›k üyelerinin, emekliliklerine yönelik olarakkazan›lan süre vb. gibi kazanm›fl olduklar› hak-lar ile birlikte bireysel emeklilik sistemine gönül-lülük esas›na dayal› olarak geçebilmelerine im-kan sa¤lanmas› ile ilgili taraflardan görüfl al›na-rak uygulaman›n hayata geçirilmesi amac›ylamevzuat çal›flmalar› sürdürülmektedir.

Sistemden emekli olmaya hak kazan›lmayabafllanmas›yla birlikte, y›ll›k gelir sigortas›naolan talebin h›zla artmas› beklenmektedir. 4632say›l› Kanunun 6’nc› maddesinde tan›m› yap›l-m›fl bulunan y›ll›k gelir sigortas›na iliflkin usul veesaslar›n ayr›nt›l› olarak belirlenmesi hususun-daki mevzuat çal›flmalar› geçti¤imiz y›l baflla-m›fl olup, y›l içerisinde hayat sigortac›l›¤› faali-yetinde bulunan flirketlerin de görüflü al›narakson aflamaya getirilmesi için çal›flmalar devametmektedir. 2006 y›l› içerisinde hayat sigortac›-l›¤› ürününün tan›t›m, pazarlama ve sat›fl›n›yapan kiflilerin de elektronik ortamda s›navaal›narak sicil takiplerinin yap›lmas› ve bireysel

emeklilik sisteminin ülkemizde daha genifl ke-simlerce tan›nmas› ve kamuoyunun detayl› birflekilde bilgilendirilebilmesi amac›na yönelikkapsaml› tan›t›m aktiviteleri gerçeklefltirilmesiplanlanmaktad›r.

Bireysel emeklilik sisteminin bafllang›c›ndanbu yana sistemin gösterdi¤i geliflim trendi ile buy›l gerçeklefltirilmesi öngörülen çal›flmalar birlik-te de¤erlendirildi¤inde, 2005 y›l›n›n bireyselemeklilik sektörü ve hayat sigortac›l›¤› faaliyet-leri aç›s›ndan h›zl› bir geliflim ve at›l›m y›l› olaca-¤› anlafl›lmaktad›r. Tüm bu geliflmeler, on y›liçinde ulafl›lmas› öngörülen GSY‹H’nin %5 ila%10’u aras›ndaki bir fon büyüklü¤üne eriflilmesihedefinin daha erken gerçeklefltirilme olas›l›¤›-n›n oldu¤unu da göstermektedir. �

Bu yaz› Emeklilik Gözetim Merkezi taraf›ndan haz›rlanm›flt›r.

Sözleflmelerin Kurulufl Tiplerine Göre Da¤›l›m› (Adet)

Birikimli Hayat Sigortalar›ndanBES’e Aktar›m;26.824; %5,3

Sisteme Yeni Kat›l›m;479.438; % 94,7

Toplam Katk› Pay›n›n, Sözleflmelerin Sisteme

Kat›l›m Türlerine Göre Da¤›l›m› (YTL)

Birikimli HayatSigortalar›ndanBES’e Aktar›m;

100.842.836; % 17,5

Sisteme Yeni Kat›l›m;475.188.568;% 82,5

Birikimli HayatSigortalar›ndanBES’e Aktar›m

Sisteme YeniKat›l›m

Birikimli HayatSigortalar›ndan BES’eAktar›m

Sisteme Yeni Kat›l›m

GARANT‹ S‹GORTA HESABI’NDAN

62

A. Kadir KÜÇÜKGaranti Sigorta Hesab› Müdürü

igorta flirketleri, Karayollar› Trafik Ka-nunu’nun 91. maddesi gere¤i zo-runlu olan mali sorumluluk sigortas›-n› tanzim etmekle yükümlüdürler.Zorunlu mali sorumluluk sigortas›nailiflkin teminat tutarlar› ile tarife vetalimatlar› Hazine Müsteflarl›¤›’n›nba¤l› oldu¤u Bakanl›kça tespit edi-

lir ve Resmi Gazete’de yay›mlanmak suretiyle uy-gulan›r.

Sigorta flirketleri, belirlenen bu teminat tutarlar›ile s›n›rl› olarak sorumludurlar. Ancak bu uygula-man›n tek istisnas›, Karayollar› Trafik Kanunu’nun8’inci maddesi gere¤i yap›lan ödemelerdir. Zirabu maddede zorunlu mali sorumluluk sigortala-r›nda geçerli olan teminat ne olursa olsun, teda-vi harcamalar›n›n tamam›n›n sigorta flirketlerin-den tahsil edilece¤i hükme ba¤lanm›flt›r. Sigortaflirketlerinin zorunlu mali sorumluluk sigortas› ge-çerli teminat› limitleri ve flartlar› dahilinde öde-mekle yükümlü bulunduklar› tutar› aflan k›sm› içinKarayolu Trafik Garanti Sigortas› Hesab›’na bafl-vurmas› ve kanunun öngördü¤ü hususlar dahilin-de tahsil etmesi gerekmektedir.

KANUNUN ÖNGÖRDÜ⁄Ü HUSUSLARKaununun öngördü¤ü hususlar nelerdir? Hangi

flartlarda tedavi giderlerinin tamam› ödenir? Bü-tün bu hususlar› aç›klamak için K.T.K.’nun 8’incimaddesini aç›klamak gerekir.

Karayollar› Trafik Kanunu’nun 8 inci maddesin-de trafik kazalar›nda acil müdahaleler ele al›nm›flve konu maddenin (b) bendinin ikinci paragra-

f›nda flu flekilde aç›klanm›flt›r: "Üniversitelere ba¤-l› hastaneler ve di¤er bütün resmi ve özel sa¤l›kkurum ve kurulufllar›, acil olarak kendilerine getiri-len trafik kazas› geçirmifl kiflilere, Sa¤l›k Bakanl›¤›tarifesini uygulamak suretiyle, vermifl olduklar› hiz-metlerin bedelinin tamam›n› yükümlü sigorta flir-ketlerinden tahsil ederler."

Kanunda, Üniversitelere ba¤l› hastaneler ve di-¤er bütün resmi ve özel sa¤l›k kurum ve kuruluflla-r›n›n trafik kazas› geçiren, kendilerine acil olarakgetirilen kiflilere verecekleri tedavi masraflar›n›ntamam›n› sigorta flirketlerinden tahsil edecekleriaç›klanm›flt›r.

Burada amaç, trafik kazas› geçirmifl ve acilolarak hastanelere getirilen kiflilere yap›lacak t›b-bi müdahale sonucu meydana gelecek masraf-lar›n zorunlu mali sorumluluk sigortas› teminat›n›afl›p, aflmayaca¤› veya kazazedelerden tahsiledilip edilemeyece¤ini düflünmeden müdahale-nin bir an önce yap›lmas›n› sa¤lamak ve müda-hale sonras› kazazedeleri maddi aç›dan zor du-rumda b›rakmamakt›r.

Müdahale sonras› ç›kacak masraflar›n, sigortateminat limitlerine bak›lmaks›z›n tamam›n›n ön-celikle sigorta flirketlerinden, teminat limit fazlas›-n›n Garanti Sigortas› Hesab›’ndan tahsil edilmesi,sa¤l›k kurulufllar›na tahsilat aç›s›ndan, kaza geçi-renlere tedavi aç›s›ndan güvence sa¤layacakt›r.

S‹GORTA fi‹RKETLER‹ NE YAPACAK?8’inci maddenin (b) bendinin dördüncü pa-

ragraf›nda da; "Sigorta flirketleri, zorunlu mali so-rumluluk sigortas› geçerli teminat limitleri ve flart-lar› dahilinde ödemekle yükümlü bulunduklar›aflan k›sm› için Karayolu Trafik Garanti Sigortas›Hesab›’na baflvurur" aç›klamas› mevcuttur. Buaç›klama ile sigorta flirketlerinin, yükümlülü¤ündebulunmad›¤› halde zorunlu olarak ödemifl olduk-

Limiti aflan tedavi masraflar›n›n tahsili

S

63

lar› ve geçerli teminat limitini aflan k›sm› için Ga-ranti Sigortas› Hesab›’na baflvurmalar› ve bura-dan tahsilat› yapmalar› öngörülmüfltür.

Sa¤l›k kurulufllar›n›n sigorta flirketlerin-den, sigorta flirketlerinin de GarantiSigortas› Hesab›’ndan bu tahsilat› ya-pabilmesi için maddenin ikinci pa-ragraf›nda aç›klanan üç önemli hu-sus vard›r.

Birinci husus, tedavi hizmeti verecek-leri kiflilerin trafik kazas›nda yaralanm›fl ol-mas›, ikinci husus trafik kazas›nda ya-ralanan bu kiflilerin sa¤l›k kurulufl-lar›na acil olarak getirilmifl olmas›üçüncü husus ise verilecek olantedavi giderlerinin Sa¤l›k Bakan-l›¤› tarifesine uygun olmas›d›r.

Olayda say›lan üç husus gerçeklefl-mifl ise, bu durumda bu hizmeti veren bütün res-mi veya özel sa¤l›k kurum ve kurulufllar› verdiklerihizmet bedelinin tamam›n› sigorta flirketlerindentahsil edeceklerdir.

SA⁄LIK BAKANLI⁄I’NIN KONUMUSa¤l›k Bakanl›¤› verilen hizmetler karfl›l›¤› yap›-

lacak tahsilat›n fleklini yine 8. maddenin (b) ben-dinin üçüncü paragraf›nda flu flekilde belirlemifltir."Sa¤l›k Bakanl›¤› bu görevlerin yerine getirilmesiile ilgili olarak, verilen hizmetlerin bedellerini yü-kümlü sigorta flirketlerinden tahsil etmek için Ma-liye Bakanl›¤›’n›n görüflünü alarak döner serma-ye saymanl›¤› kurar. Bu amaçla döner sermayesaymanl›¤› taraf›ndan tahsil edilen gelirin tamam›bu Kanun ile, Sa¤l›k Bakanl›¤›’na verilen görevle-rin yerine getirilmesinde kullan›l›r.

Sa¤l›k Bakanl›¤› taraf›ndan yap›lan harcama-lar›n tamam› Sa¤l›k Bakanl›¤› Döner Sermaye ‹fl-letmesine 8 iflgünü içinde yükümlü sigorta flirketle-rince ödenir."

Sa¤l›k Bakanl›¤›, 02.10.1999 tarih ve 23834 say›-l› Resmi Gazetede yay›mlanan Yönetmelik ile Tra-fik Hizmetleri Döner Sermaye ‹flletmesini yürürlü¤ekoymufltur.

Döner Sermaye ‹flletmesinin görev alan›n›n da-ha iyi belirlenmesi için de Sa¤l›k Bakanl›¤› TedaviHizmetleri Genel Müdürlü¤ü 27.02.2004 tarih,3274 say›l› yaz›lar›yla 2004/27 say›l› Genelge’yi ya-y›mlam›flt›r.

GENELGE NE D‹YOR?Genelge’de; Kanun hükmünün fiilen uygulan-

mas›n› teminen, Üniversitelere ba¤l› hastaneler ileresmi veya özel di¤er sa¤l›k kurum ve kurulufl-lar›n›n, t›bbi müdahale ve tedavi amac›yla acilolarak kendilerine getirilen trafik kazas› geçirmiflkiflilere vermifl olduklar› sa¤l›k hizmetlerinin bedel-lerini, müracaat tarihinde yürürlükte bulunan veMaliye Bakanl›¤›’nca her y›l yay›mlanan BütçeUygulama Talimat›’nda belirlenmifl olanmuayene-tetkik-tahlil-ameliyat ve tedavilere aitfiyat tarifeleri üzerinden ücretlendirilmeleri veyine Bütçe Uygulama Talimat›nda düzenlenmiflbulunan faturaland›rma ifllemleri ve faturalar›nödenmesine iliflkin usul ve esaslara uygun olarakyükümlü sigorta flirketlerine tahakkuk ettirmeksuretiyle tahsil edilmesi gerekti¤i belirtilmifltir.

Sigorta flirketleri, Kanunun 8-b maddesi gere¤iyukar›da belirtilen usul ve esaslara uygun olarakkendilerine tahakkuk ettirilmifl olan tedavi gider-lerine ait fatura tutar›n›n tamam›n›n öngörülensüre içerisinde ilgili sa¤l›k kurum ve kuruluflunungösterece¤i bankadaki özel hesaba ödemekleyükümlüdürler. Garanti Sigortas› Hesab›’n›n bura-da sorumlulu¤u, sigorta flirketleri taraf›ndantamam› ödenmifl, ancak teminat limitini aflan k›s-m› için yap›lan baflvurular›, Kanun’un 8’ inci mad-desi kapsam›nda incelemek ve maddede aç›k-lanan hususlara uygunlu¤unun saptanmas› halin-de ödemeyi yapmakt›r. �

TRAMER’DEN

64

Mehmet ÜSTTRAMER Müdürü

rafik Sigortas› Bilgi Merkezi-TRAMER veri taban›na sigortaflirketleri taraf›ndan transferedilen poliçe bilgilerine ba¤l›olarak, Sektör genelinde,2005 y›l› Ocak-May›sdöneminde 3.733.868 adetpoliçenin tanzim edilmifl ve

karfl›l›¤›nda 487.413 bin YTL prim geliri eldeedilmifltir.

Geçen y›l›n ayn› döneminde ise 3.140.937adet poliçenin tanzim edilerek, 321.993 binYTL prim geliri elde edilmifl olup, geçen y›lagöre poliçe adedinde yüzde 18.88 oran›n-da, prim üretiminde ise yüzde 51.37 oran›n-da art›fl sa¤land›¤› belirlenmifltir.

Hasar tazminat rakamlar›na iliflkin istatistik-ler ise henüz sonuçland›r›lamad›¤›ndan önü-müzdeki say›da yay›nlanacakt›r.

2005 y›l› Ocak-May›s döneminde tanzimedilen 3.733.868 adet poliçenin yüzde 12’si-nin sürprimli basamaktan (1-2-3. basamak),yüzde 43’ü normal tarifeden (4. basamak)

ve yüzde 45’i indirimli basamaktan (5-6-7.basamak) tanzim edildi¤i gözlemlenmifltir.

2004 y›l› Ocak-May›s döneminde toplam

2005 y›l› Ocak-May›s döneminde 3.733.868 adet poliçenintanzim edildi, 487.413 bin YTL prim geliri elde edildi.

Geçen y›la göre…

Poliçe adedinde % 18.88, üretimde

% 51.37 art›flTablo 1: 2005 Y›l› Ocak- May›s

Dönemi - Tarife Basamak Kodu Baz›nda Poliçe Adedi ve

Prim Üretimi Da¤›l›m› (bin YTL)

Tablo 4: Yeni Araç

146 .516 178 .023 324 .539 3 .140 .937 321 .993

T

Yerli Yabanc› Toplam Adet Prim

Araç Sat›fl› - 2004 Poliçe Üretimi - 2004

TarifeBasamak Kodu Poliçe Adedi Prim Üretimi

1 279,735 44,8072 87,871 15,0193 122,400 19,0904 1,599,917 210,1585 320,995 40,9836 146,381 19,3517 1,176,569 138,004Sektör Toplam› 3,733,868 487,413

65

324.539 adet araç sat›fl› gerçeklefltirilirken,2005 y›l›n›n ayn› döneminde araç sat›fl›ndayüzde 17.26 oran›nda bir azal›fl olmufl ve268.536 adet araç sat›fl› gerçekleflmifltir. An-cak; 2005 y›l›nda bir önceki y›la k›yasla592.931 adet ek poliçe üretimi gerçeklefltiril-mifl olup, araç sat›fl›n›n poliçe üretimine etkisiç›kar›ld›¤›nda sisteme net 324.395 adet poli-çe girdisi sa¤lanm›fl, buna karfl›l›k ise 42.171bin YTL prim üretimi elde edilmifltir.

2004 y›l›n›n Ocak-Mart döneminde ise top-lam 156.402 adet araç sat›fl› gerçeklefltirilir-ken, 2005 y›l›n›n ayn› döneminde 130.184

adet araç sat›fl› gerçeklefltirilmifltir. Araç sat›fl›nda yüzde 16.76 oran›nda azal›fl

ile birlikte tüketici tafl›t kredi kullan›m oran›n-da da yüzde 30 oran›nda azal›fl gerçeklefl-mifltir.

TRAMER’DEN GEL‹fiMELER� 1 A¤ustos 2005 Tarihinden ‹tibaren Tüm

Poliçeler için Hasar Durum Belgesi’nin OnLine Olarak Al›nmas› Zorunlu Oluyor.

� Nüfus ve Vatandafll›k ‹flleri Gn. Md. KimlikPaylafl›m Sistemi Projesi (KPS) ile Poliçe Bil-gilerinin Entegrasyonuna Yönelik Çal›flmalarTamamland›.

� Emniyet Genel Müdürlü¤ü’ nden AraçTescil Bilgilerinin TRAMER Bünyesine Al›nmas›ile ilgili anlaflma sa¤land›.

� TRAPORT Bilgi Portal› www.traport.org 1Temuz 2005 de Hizmete Giriyor. �

Tablo 2: 2004-2005 Y›l› Ocak-May›s Dönemi Poliçe Adedi ve Prim Üretimi Karfl›laflt›rmas› (bin YTL)

Tarife2004 2005 Fark

Basamak Poliçe Prim Poliçe Prim Poliçe PrimKodu Adedi Üretimi Adedi Üretimi Adedi Üretimi

1 3,892 712 279,735 44,807 275,843 44,0952 4,580 946 87,871 15,019 83,291 14,0743 7,036 1,337 122,400 19,090 115,364 17,7534 963,555 89,605 1,599,917 210,158 636,362 120,5545 196,467 23,090 320,995 40,983 124,528 17,8936 123,559 10,474 146,381 19,351 22,822 5,1777 1,841,848 192,130 1,176,569 138,004 -665,279 -54,126Sektör Toplam› 3,140,937 321,993 3,733,868 487,413 592,931 165,420

Sat›fl› ve Poliçe Üretimi Karfl›laflt›rmas›-Bin YTL (Ocak-May›s Kümülatif-2004/2005)

Yeni YeniPoliçe PoliçeAdedi Prim. Ürt

124 .993 143 .543 268 .536 3 .733 .866 487 .413 -56 .003 -17 .26 592 .931 165 .420 324 .395 42 .171

Tablo 3: Tafl›t Kredi Kullan›m Oran› (2005 Y›l›)

Ocak-Mart 2005 Ocak-Mart 2004Milyon YTL dönemine dönemine Ekim-Aral›k

göre göre 2004

Tafl›t 1.526 -30 -20

Kaynak: Türkiye Bankalar Birli¤i, Tüketici Krediler Raporu Mart 2005

Araç Poliçe Prim Yerli Yabanc› Toplam Adet Prim Sat›fl› Art›fl% Adedi Üretimi

Araç Sat›fl› - 2005 Poliçe Üretimi - 2005 Fark

Tarife Basamak Kodu Baz›nda PoliçeAdedi Üretimi Da¤›l›m› (2005 y›l› Ocak-May›s)

7. Basamak% 32

6. Basamak% 4 5. Basamak

% 94. Basamak

% 43

3. Basamak% 3

1. Basamak% 7 2. Basamak

% 2

DASK’TAN

66

Ferhan ÖZAYDASK Koordinatörü

ASK projesi, ulusal bir meseleyiele alan, Türkiye’nin toplummühendisli¤i konusunda gereksosyal, gerekse ekonomik aç›-dan son 20 y›lda içine girmifl ol-du¤u transformasyon hareketi-nin en önemli unsurlar›ndan bi-risidir. Bu çerçevede öncelikli ifl

ve iletiflim hedefimiz DASK’›n sahibinin "devlet"de¤il "toplum" oldu¤u anlay›fl›n› yayg›nlaflt›r-mak olacakt›r.

Toplumsal sorumluluk bilinci ile ele ald›¤›m›zDASK projesinin yayg›nlaflt›r›lmas› ve toplumuntüm kesimleri taraf›ndan sahiplenilmesini sa¤la-mak, ancak genifl kapsaml› ve sürekli iletiflim ça-l›flmalar› ile mümkün k›l›nabilir. Tüm sosyal pay-dafllar nezdinde DASK’›n bilinirli¤ini art›rman›nyan›s›ra, "harekete geçme" olgusunu yaratmakgerekmektedir. 2002 y›l›ndan bu yana geneldedepremden korunma kültürünü, özelde ise zo-runlu deprem sigortas› bilincini oluflturmaya yö-nelik, çok say›da sosyal paydafl› içeren tan›t›mve bilgilendirme faaliyetleri gerçeklefltirilmifltir. Bufaaliyetler öncelikle, özellikle 1. ve 2. deprembölgelerinde yer alan illeri hedef almak üzere,50’ye yak›n ilde DASK yetkilileri, Prof. Dr. AhmetMete Ifl›kara ve DASK’›n Tan›t›m Ajans›’n›n men-suplar›ndan oluflan bir ekiple yürütülmüfltür.

BUGÜNE KADAR YÜRÜTÜLEN PROJELERBu projeler, belediye baflkanlar› ile görüfle-

rek su abonelik ifllemleri çerçevesinde do¤ru-

dan kitlelere ulaflmaktan, Prof Dr Ahmet MeteIfl›kara ile gerçeklefltirilen e¤itim faaliyetlerinekadar genifl bir hedef kitleye yönelik olarak yü-rütülmüfltür. ‹lerin ilçe kaymakamlar›, Milli E¤i-tim Müdürü, ö¤retmenleri, sivil savunma yetki-lileri, müftüler ve di¤er kamu görevlilerine su-numlar yap›larak, toplant›lara kat›lanlara CD,broflür vb. gibi e¤itsel dokümanlar da¤›t›lm›flve ö¤retmenlere orada ald›klar› bilgileri ö¤ren-cilerine aktarmalar› telkin edilmifl, böylece bil-ginin önce ö¤retmenlere, sonra da onlar vas›-tas›yla ö¤rencilere ve velilerine ulaflt›r›lmas›amaçlanm›flt›r.

Ayr›ca yap›lan yerel tan›t›m çal›flmas›n›n birdi¤er halkas› olarak illerdeki yerel televiz-yon/radyo kanallar›nda canl› yay›na ç›k›l›p ko-nut sahiplerine do¤rudan hitap edilerek DASK

DASK’›n sahibi toplumdur

Prof Dr Ahmet Mete Ifl›kara ile 50’ye yak›n ildetan›t›m faaliyetleri yürütüldü…

D

ve Zorunlu Deprem Sigortas› hakk›nda bilgilen-me olana¤› sa¤lanm›flt›r.

ÇALIfiMALAR BUNDAN SONRA DA DEVAM EDECEKTüm bu tan›t›m ve bilgilendirme faaliyetleri,

sigorta kültürünün çok yerleflmemifl oldu¤u ül-kemizde, uzun vadeli ve sürekli olmas› esasolan bilinçlendirme çal›flmalar›n›n ilk aflamala-r›n› oluflturmufltur. DASK projesinin Kurum Yöne-ticisi s›fat›yla, önümüzdeki dönemde bu çal›fl-malara h›z kazand›rmay› daha da gelifltirmeyive sosyal paydafll›k çerçevesinde ele alarakmaksimum fayda sa¤lamay› en temel görevle-rimizden biri olarak görüyoruz.

Ülkemizin genel anlamda bir deprem kufla¤›içerisinde bulunmas› ve ‹stanbul’un bilimsel ta-rihlere göre de önümüzdeki 25-30 y›l içerisindeciddi bir deprem tehlikesi ile karfl›laflma ihtima-li bulunmas›, DASK projesine ve gerek kurumyöneticisi olarak bizlere, gerekse zorunlu dep-rem sigortas› düzenleyen tüm sigorta flirketleri-ne ciddi sorumluluklar yüklemektedir. Tüm de-

¤erli ifl ortaklar›m›z›n da ticari de¤il, toplumsalsorumluluk bilinci ile ele ald›¤›na yürekten inan-d›¤›m›z DASK projesinde, "DASK’›n sahibi kim-dir?" sorusunun cevab›n›, uzun soluklu ve sürek-lilik içeren çal›flmalar›m›zla "DASK’›n sahibi top-lumdur" flekline dönüfltürmeyi hedefliyoruz. �

67

‹llerde ö¤retmenlerle yürütülen tan›t›m çal›flmalar›sayesinde bilginin önce ö¤retmenlere, sonra da

onlar vas›tas›yla ö¤rencilere ve velilerine ulaflt›r›lmas› amaçland›.

DIfi BASINDAN

68

BD, tarihinin en büyük tayfunuKatrina’n›n etkileriyle bo¤u-flurken, sigorta flirketleri deüzerlerine düflen maliyetin he-sab›n› flimdiden yapmayabafllad›lar. Felaketin ‹lk günle-rinde 20-25 milyar dolar ola-rak tahmin edilen hasar mik-

tar›n›n, felaketin boyutlar›n›n anlafl›lmas› ve ha-sar›n devam eden yang›n ve flu taflk›nlar› nede-niyle hergün artmaya devam etmesi sebebiyle40 milyar dolara ulaflabilece¤i ifade ediliyor.Öngörülen toplam ekonomik kayba iliflkin yap›-lan tahminlerde ise, 100 milyar dolara yaklaflan

rakamlar telaffuz ediliyor.Sigorta flirketleri, mevcut durumda henüz

New Orleans bölgesine girilememesi, elektrikle-rin olmamas› ve telefon hatlar›n›n çal›flmamas›gibi nedenlerle kesin kay›plar›n› henüz belirleye-memifl durumdalar.

Geçti¤imiz y›l yine Meksika Körfezi’ni vuran 4tayfun, toplam 23 milyar dolarl›k bir kayba ne-den olmufltu. 1992 y›l›nda meydana gelen vebugüne kadar tespit edilmifl en büyük hasarayol açan Andrew Tayfunu’nun 20 milyar dolaramal oldu¤u göz önüne al›nd›¤›nda, Katrina Tay-funu’nun ABD tarihindeki en büyük do¤al afetolmas› bekleniyor. �

A

Katrina y›kt›

geçti

Katrina y›kt›

geçti

69

‹ngiltere’de meydana gelen bombal› sal-d›r›lar, hem ulafl›m sisteminde hem de çevre-deki mallarda ciddi hasara neden oldu.Uzun süre terörizmle mücadele eden ülke-de, 1993 y›l›nda terör sald›r›lar›ndan kaynak-lanan hasarlar› karfl›lamak üzere, hükümettaraf›ndan Pool Re isimli bir reasürans flirketikurulmufltu. Pool Re’nin olas› bir hasar duru-munda kaynaklar›n›n yetersiz kalmas› duru-munda, bu k›s›m için ‹ngiliz Hazinesinin dev-reye girmesi öngörülmekteydi.

Sadece patlama ve yang›n› kapsayan vebafllang›çta IRA taraf›ndan gerçeklefltirilenbombal› sald›r›lardan kaynaklanan hasarlar›karfl›lamak için oluflturulan bu havuz sistemi,11 Eylül sald›r›lar›ndan sonra hükümet tara-f›ndan tüm riskleri kapsayacak flekilde genifl-letildi. ‹lgililer uzun y›llardan beri Londra’daherhangi bir terörist sald›r›s› olmad›¤›n› vefonda 3.5 milyar dolar civar›nda bir paran›nbirikmifl olabilece¤ini tahmin ediyor. ‹ngilte-re’de faliyet gösteren sigorta flirketlerinin ço-¤u hali haz›rda Pool Re ile terör reasürans›anlaflmas› yapm›fl durumdalar. �

Pool ReLondra’dakiterör hasarlar›n›karfl›l›yor

Alman Maliye Bakanl›¤›’ndan yap›lan aç›klamaya göre, Almanya’n›nterör riskleri sigortac›s› Extremus’a devletinverdi¤i ve 2005 y›l›n›n sonuna kadarsürdürülmesi planlanan deste¤in iki y›ldaha devam etmesi yönünde kararal›nd›. Bu kararda yak›n zaman önceLondra’da meydana gelen terörsald›r›lar›n›n da etkili oldu¤u belirtiliyor.Maliye Bakanl›¤›’ndan yap›lan aç›klamaya göre bu sigortan›nkapsam›n›n büyük riskleri de kapsayacakflekilde geniflletilmesi de planlan›yor.

2002 y›l›n›n Kas›m ay›nda kurulan vebugüne kadar 1070 poliçe düzenleyenExtramus, sigorta pazar›ndaki sigortac›lardan terör riski için sigorta teminedemeyen Alman flirketlerine terör riskinekarfl› sigorta yapt›rma imkan› veriyor. 16sigorta ve reasürans flirketinin oluflturdu¤ubir havuz sistemine sahip olanExtramus’daki en büyük hissedarlar ise,%16’l›k paylar›yla Allianz ve Munich Re. �

Almanya’danterör risklerinekarfl› sigortayadestek

70

DIfi BASINDAN

Swiss Re taraf›ndan yap›lan aç›klamaya göre Orta ve Güney Avrupa’y›etkileyen sel sonucunda ortaya ç›kmas› muhtemel zarar taleplerinin 100milyon ‹sviçre Frang›’n› (65 milyon Euro) bulmas› bekleniyor.

Bununla beraber sel sonucunda ortaya ç›kacak altyap› zarar›n›n 1 milyar ‹sviçre Frang›’n› bulabilece¤i öngörülüyor. Alman Allianz fiirketi’ninyapt›¤› ilk de¤erlendirmelere göre selin, Güney Almanya’da yol aç›ca¤›zarar›n çift haneli milyon eurolar› bulabilece¤i belirtildi ve 1999 y›l›ndaPentecost’da gerçekleflen Allianz’a 16 milyon Euroya mal olan sel ilemukayese edildi. Munich Re tarf›ndan yap›lan aç›klamalarda da 1999 y›l›ndaki felaketin Munich Re’ye 20 milyon euro’ya mal oldu¤u vekarfl›lafl›lan felaketin ayn› bölgeyi etkiledi¤i göz önüne al›nd›¤›nda1999’daki ile mukayese edilebilece¤i belirtildi.

Swiss Re taraf›ndan yap›lan aç›klamaya göre Orta ve Güney Avrupa’y›etkileyen sel sonucunda ortaya ç›kmas› muhtemel zarar taleplerinin 100milyon ‹sviçre Frang›’n› (65 milyon Euro) bulmas› bekleniyor.

Bununla beraber sel sonucunda ortaya ç›kacak altyap› zarar›n›n 1 milyar ‹sviçre Frang›’n› bulabilece¤i öngörülüyor. Alman Allianz fiirketi’ninyapt›¤› ilk de¤erlendirmelere göre selin, Güney Almanya’da yol aç›ca¤›zarar›n çift haneli milyon eurolar› bulabilece¤i belirtildi ve 1999 y›l›ndaPentecost’da gerçekleflen Allianz’a 16 milyon Euroya mal olan sel ilemukayese edildi. Munich Re tarf›ndan yap›lan aç›klamalarda da 1999 y›l›ndaki felaketin Munich Re’ye 20 milyon euro’ya mal oldu¤u vekarfl›lafl›lan felaketin ayn› bölgeyi etkiledi¤i göz önüne al›nd›¤›nda1999’daki ile mukayese edilebilece¤i belirtildi.

Swiss Re’denAvrupa’daki selfelaketine iliflkinde¤erlendirme

Swiss Re’denAvrupa’daki selfelaketine iliflkinde¤erlendirme

71

Orta ve GüneyAvrupa’y› etkisi

alt›na alan sel sonucunda ortaya

ç›kmas› öngörülenzarara iliflkin yap›lan

tahminlerde 65 milyon Euro’ya

ulaflan rakamlar telaffuz ediliyor.

Orta ve GüneyAvrupa’y› etkisi

alt›na alan sel sonucunda ortaya

ç›kmas› öngörülenzarara iliflkin yap›lan

tahminlerde 65 milyon Euro’ya

ulaflan rakamlar telaffuz ediliyor.

DIfi BASINDAN

72

Allianz Cornhill yetkilileri, dünyada meydana gelen veön görülmesi gitgide zorlaflan iklim de¤ifliklerinin sigortaflirketlerine risk analizlerini zorlaflt›¤›n› belirttiler. Yetkililer, si-gorta flirketlerinin iklim de¤iflikli¤inin etkilerini yok saymakgibi bir lüksleri olmad›¤›n› da söyle-yerek Amerika, Avust-ralya, Çin ve Hindistan’›n temiz enerji teknolojilerine yö-nelmelerinin ve ‹ngiltere baflbakan› Tony Blair’›n G-8 top-lant›s›nda iklim de¤iflikli¤i konusunu gündemin bafl s›ras›-na koymas›n›n, konunun öneminin aç›k bir göstergesi ol-du¤unu ifade ettiler.

Yetkililer taraf›ndan, hava olaylar›n›n giderek öngörüle-meyen bir hal almas›n›n, sigortac›lar›n gelecekte havaolaylar›ndan kaynaklanan hasarlar› do¤ru tahmin edebil-melerini daha da zorlaflt›raca¤› ifade edilirken, sigortac›la-r›n para kazanmak için iklim de¤iflikliklerinden fayda sa¤-lad›klar› konusunda suçland›klar›n›, ancak sigortac›lar›n buolaylar› f›rsattan çok bir tehdit olarak gördükleri belirtildi.

Aç›klamada, meteoroloji uzmanlar›n›n prim yükseliflineneden olan ola¤anüstü iklim de¤iflikliklerinin devam etme-sini bekledikleri dile getirilirken, iklim de¤iflikliklerinin etkileri-ni azaltman›n sigorta sektörü için giderek önem tafl›mayabafllad›¤› ve bu nedenle daha sofistike risk de¤erlemearaçlar› oluflturulmas› gerekti¤i de ifade edildi.

Allianz Cornhill sigorta flirketlerini uyard›

Her y›l 26 milyar dolar’a mal oluyor‹ngiliz Sigortac›lar Birli¤i

taraf›ndan haz›rlanan “‹klimDe¤iflikli¤inin Mali Riskleri” adl›rapor, hükümetlerin flimdidenharekete geçmesi durumundadünyadaki y›ll›k maliyetleri 26 mil-yar dolara ulaflm›fl durumda olanve her y›l artma e¤ilimi gösterenf›rt›nalar sonucunda oluflanmaliyetlerin azalt›labilece¤iniortaya koyuyor. Bu çerçevede,hükümetler taraf›ndan al›nacakönlemlerin bafl›nda, karbon gaz›emisyonunun azalt›lmas›, k›y›lar›nve su taflk›n› önleyici alanlar›ndaha iyi korunmas›, çevre dostubinalar yap›lmas›na yönelikolarak düzenlemeler gerçeklefltir-ilmesi gibi önlemler yer al›yor.

Söz konusu raporda öngörülenrakamlar incelendi¤inde, kas›rgadöneminde ABD’de sigortal›hasarlar›n maliyetinin 145 milyar dolara, Japonya’da ise 33milyar dolara ç›kmas›ndanendifle edildi¤i görülüyor.

‹KL‹M DE⁄‹fi‹KL‹⁄‹...

73

Aon’unaç›klamas›na göre,kazaya kar›flan uçaklar›n toplam sigorta de¤eri 180milyon dolar› bulurken,en fazla kay›p AirFrance’a ait uça¤›nToronto Uluslararas›Havaliman›’ndayapt›¤› ve flans eseri

bütün mürettebat ve yolcular›n sa¤ olarak kurtuldu¤u kaza sonucunda olufltu. A¤ustos ay›içinde gerçekleflen di¤er büyük hasarl› kazalar aras›nda Helios Havayollar› ve WestCaribbean havayollar›na ait uçaklar›n yapt›klar› kazalar geliyor. Helios Havayollar›na aituçak Yunanistan’da da¤a çak›lm›fl, West Caribbean havayollar›na ait uçak ise Sicilyayak›nlar›nda Akdeniz’e düflmüfltü.

Uçak kazalar›n›n maliyeti180 milyon dolara ulaflt›

Çin, sigortac›lar›nyurtd›fl›nda yat›r›myapmalar›n›n önünü aç›yor

‹ngiltere’dediflçiler içinzorunlu mesleksigortas› gündemdei‹ngiltere Sa¤l›k Bakan› RosieWinterton k›sa bir süre içindebütün diflçilerin faaliyete bafllamakiçin mesleki sorumluluk sigortas›yapt›rmaya mecbur tutulacaklar›n›belirtti. Winterton BBC’ye yapt›¤›aç›klamada, diflçiler içinöngörülen mesleki sorumluluk sigortas› zorunlulu¤unun sa¤l›k sektöründeki bütün çal›flanlar içinuygulanmas›n›n planlad›¤› yolunda da bilgi verdi.

Çin, ülkesindeki sigortac›lar›n baflka ülkelerdeki borsalarda yat›r›m yapabilmesininönünü açan yeni düzenlemeler getirdi.Çin Sigorta Düzenleme Kurulu taraf›ndan yap›lanaç›klamada, sigorta flirketlerinin, ellerindeki dövizleriyabanc› borsalara yat›rabilecekleri belirtildi. Bunagöre flirketler bafllang›çta sadece yabanc› borsalarda ifllem gören Çin flirketlerine yat›r›m yapabilecek. Ancak zamanla bu serbestinin kapsam›n›n geniflletilmesi planlan›yor.Uzmanlar,bunun ticaret önündeki engellerin kald›r›lmas› yol-unda önemli bir karar oldu¤unu ancak k›sa vadedeetkilerinin k›s›tl› olmas›n›n beklendi¤ini belirtiyorlar.

AVRUPA B‹RL‹⁄‹’NDEN HABERLER

74

Yay›nlanan Yeflil Kitap, yeni yasalar öner-mek yerine, öncelikle Mali Hizmetler EylemPlan› çerçevesinde kabul edilen mevcut ku-rallar›n uygulanmas›na ve iflbirli¤ine odaklan›-yor. Nihai mali hizmetler politikas› program›n›nKas›m 2005 tarihinde ilan edilmesi bekleniyor.

‹ç pazardan sorumlu Komiser CharlieMcCreevy yapt›¤› aç›klamada, ikinci bir MaliHizmetler Eylem Plan› olmayaca¤›n› ve he-deflerinin önümüzdeki 5 y›ll›k süreçte Avrupafinans piyasas›n›n entegrasyonunu sa¤lam-laflt›rmak oldu¤unu ifade etti. McCreevy buentegrasyonun Avrupa vatandafllar› için so-mut faydalar sa¤lamas›n›n hedeflendi¤ini vebireylerin finansal ihtiyaçlar› için maliyetlerindüfltü¤ünü görmesinin ve daha ucuz ve gü-venli perakende finansal ürünler elde etme-lerinin sa¤lanmas›n›n gerekti¤ini sözlerine ek-ledi. CEA’dan yap›lan yaz›l› aç›klamada, Ko-

misyon'un de¤erlendirilmelerinin desteklendi-¤i ve Komisyon taraf›ndan gösterilen mevcutmevzuat›n sa¤lamlaflt›r›lmas›na yönelik e¤ili-min memnuniyetle karfl›land›¤› belirtildi.

Mali Hizmetler Politikas›na‹liflkin “Yeflil Kitap” yay›mland›

Avrupa Komisyonu

taraf›ndan 3 May›s 2005

tarihinde, 2005-2010

y›llar›ndaki finansal

hizmetler politikas›na

iliflkin yay›nlanan

Yeflil Kitap, AB mali

piyasalar›nda daha fazla

bütünleflme öngörüyor.

2004 y›l› sigorta büyüklükleri belli oldu2004 y›l›nda, Avrupa sigorta sektöründe toplam primlerde % 5.5 art›flla 927 milyar Euro büyük-lü¤e ulafl›larak tekrar sa¤l›kl› büyüme sürecine girildi. Bu rakam›n 875 milyar Euro’luk k›sm› ABüyesi ülkeler kaynakl› olarak gerçekleflti. Hayat sigorta primlerindeki art›fl % 6.8 olarak gerçek-leflti ve 4 y›ll›k aradan sonra büyümede hayat-d›fl› branfllar› geride b›rakt›. Hayat sigortas›AB’de 530 milyar Euro, CEA üyesi 32 Avrupa üyesindeyse 559 milyar Euro olarak gerçekleflti.Hayat d›fl› sigortalarda ise, AB’de % 3.5 art›flla 346 milyar Euro, tüm CEA üyelerinde ise % 3.7art›flla 368 milyar Euro prim büyüklü¤üne ulafl›ld›. 2004 y›l›nda toplam prim büyüklükleri, reelbazda ‹ngiltere’de % 3.6 art›flla 230 milyar Euro, Fransa’da % 8.2 art›flla 156 milyar Euro,Almanya’da % 1.2 art›flla 150 milyar Euro olarak gerçekleflti. 2004 y›l›nda, % 81’i hayat sigortas›yat›r›mlar›ndan kaynaklanmak üzere, Avrupal› sigortac›lar›n toplam yat›r›mlar› 5.855 milyarEuro’ya ulaflt›. ‹ngiltere, Almanya ve Fransa toplam yat›r›mlar›n % 66’s›n› gerçeklefltirmifl durum-da. 1992–2002 y›llar› aras›nda sabit kalan sigorta flirketi say›s›, 2003 y›l›ndaki % 0.8’lik azalman›nard›ndan, 2004 y›l›nda da % 1.6’l›k düflüfl gösterdi. Avrupa sigorta sektörde çal›flan say›s› da2003 y›l›nda gerçekleflen % 0.1’lik düflüflün ard›ndan, 2004 y›l›nda da % 1.3 azald›.

75

Finans sektöründekien büyük s›n›rötesi anlaflmagerçekleflti

‹talyan UniCredito AlmanHVB Grubu’yla 15.4 milyarEuro’yla (18.7$ milyar)Avrupa’n›n en büyük s›n›r ötesianlaflmas›n› yapmak üzereuzlaflt›. Anlaflmaya göreUniCredito HVB’yi tümhisseleriyle beraber alacak.Anlaflma sonucundabankalar›n 28 milyondan fazlamüflterisi, 7000’den fazla branfl›ve h›zla büyüyen Orta ve Do¤uAvrupa’da banka sektörünehakim bir mevkisinin olmas›bekleniyor.

Anlaflma sonucundaUniCredito’nun aktif-lerbaz›nda ‹talya’n›n en büyükbankas› olacak ve hisseleriFrankfurt ve Varflovaborsalar›nda ifllem görmeyebafllayacak, oluflum 733 milyarEuro’luk aktifle Avrupa’n›n sekizinci en büyük finans kuru-luflunu do¤uracak.

Anlaflman›n, toplam 1.35milyar Euro yenidenyap›lanma harcamas›do¤urmas› ve karfl›l›¤›nda 2008 y›l›ndan itibaren,maliyetlerde y›ll›k 985 milyonEuro tasarruf sa¤lamas› bekleniyor. Müzakere sürecinekat›lanlar, toplam 9200civar›nda kiflinin iflini kaybedece¤ini ifade ettiler.

Reasürans Direktifinin 2007’den itibaren üye ülkelerde yürür-lü¤e girmesi bekleniyor. Uluslararas› Underwriting Birli¤i AB’dekis›n›r ötesi reasürans›n direktifle getirilen önlemler sayesinde k›s›t-lamalar olmadan yap›laca¤›n› belirtti. Birli¤in hükümet iflleri yet-kilisi Nick Lowe flöyle konufltu: “Reasürans Direktifi, haks›z reka-betçi düzenlemelerin ortadan kald›r›lmas›yla Avrupa’n›n heryerinde ayn› minimum standartlar› gerektirmektedir. Lisansl› flir-ketler sadece kendi ülkelerinin denetçilerine rapor verecekler,ancak Avrupa’n›n her yerinde çal›flmalar›na imkan verecekdüzenleyici bir pasaport sahibi olacaklard›r. Bu da AB flirketleri-ne di¤er AB ülkelerinde ofis açmalar›n› sa¤layacakt›r. Ayr›caAvrupa’da yetkili bir flube açan Avrupal› olmayan flirketlerAB’nin tamam›na eriflim elde edeceklerdir.”

Direktifin di¤er avantajlar› aras›nda ise masraflar› azaltmas›,piyasalar› uluslararas› rekabet ortam›na haz›rlamas›, Fransa, ‹s-panya ve Portekiz’deki depozi-to gereksinimlerinin ortadankald›r›lmas› oldu¤u belirtiliyor.

Avrupa Parlamentosu’nun 7 Haziran’da onaylad›¤› Reasü-rans Direktifi’nin yürürlü¤e girmesiyle s›n›r ötesi reasürans ifllem-lerinin ve Avrupal› reasürörlerin rekabet gücünün artaca¤›n› vebafl›ndan itibaren destekledikleri bu giriflimin son dereceönemli oldu¤unu ifade eden CEA yetkilileri, üye ülke bakanla-r›na, direktifi bir sonraki ola¤an Avrupa Birli¤i konseyi toplant›s›n-da kabul etmeleri ça¤r›s›nda bulundu.

AvrupaParlamentosu’ndanReasürans Direktifi’ne onay

YAfiAM

76

Uçan Gökkufla¤›

PAPA⁄ANLARYaz› ve Foto¤raflar:

Dr. Serhan OKSAY

77

Kufl imparatorlu¤u üyelerinin aras›ndaki enhararetli tart›flma hangi türün tüylerinin dahaparlak, renkli, çarp›c› ve güzel k›sacas› kimin enegzotik oldu¤udur. Tavus ve Sülün aileleri bu ko-nuda en iddal› olanlardand›r. En çal›ml› ve egzo-tik olan benim der Tavus, muhteflem kuyru¤unukoca bir yelpaze gibi aç›p sallarken. Benim gibialt›n renkli tüyleri yoktur hiçbirinizin der kas›larakSülün. Papa¤anlar hepsini sessizce dinler, söz s›ra-s› kendilerine geldi¤inde konduklar› daldan kal-kar, uçmaya bafllarlar, kanatlar›n›n alt› baflka üs-tü baflka renklerdedir, arka arkaya uçan papa-¤anlar gökyüzünde bir yar›m daire olufltururlar.Di¤er kufllar hemen bu yar›m dairenin gökkufla¤›-na benzedi¤ini anlarlar. Yaln›zca Tanr›n›n yapabi-lece¤ine inand›klar› bu mucizeyi Papa¤anlar ya-ratm›flt›r. Papa¤anlar›n mucizesi gökkufla¤›n›nrenklerini tafl›malar›yla s›n›rl› kalmamakta ayn› za-manda insanlar gibi konuflabilmektedirler de. Dil-lerinden di¤erlerinin yan›tlayamayaca¤› flu söz-

cükler dökülür: ‘Kufllar aleminin kral›y›z biz!’. Papa¤anlar, Psittaciformes tak›m›ndan ga-

galar›n›n alt parças› k›sa ve küt, üst parças› uzunve afla¤›ya do¤ru k›vr›k olan kufllard›r. T›rmanmaesnas›nda gagalar›n›, üçüncü bir ayak gibi kulla-narak neredeyse bir kedi çevikli¤inde a¤açlarüzerinde uçmaks›z›n h›zla yer de¤ifltirebilirler. Kufl-lar içinde beyin organizasyonu bak›m›ndan engeliflmifl olanlar›d›r. Bu nedenle, taklit yetenekleriiyi geliflmifltir. Ö¤renme yan›nda, dillerinin kal›nve etli yap›s› sayesinde, konuflma yetenekleri deyüksektir. Papa¤anlar ço¤unlukla Güney Ameri-ka’n›n tropikal ormanlar›nda ve Amazon bölge-sinde, Avustralya, Zelanda, Papua Yeni Gine En-donezya gibi tropik pasifik fleridinde, Hindistanve Afrika’da yaflarlar.Türkiye’de do¤al ortamdaiki tür papa¤an yaflamaktad›r. Bu iki türden birisiolan Yeflil Papa¤anlar art›k yayg›n biçimde ‹s-tanbul’un tüm a¤açl›k ve koruluk bölgelerindegözlenebilmektedir.

“Kufllar aleminin kral›y›z biz!”

YAfiAM

78

Bafltan aya¤a yeflil tüylerle kapl› olan bucinsin sadece boyun bölgesinde siyah-k›rm›z›bir flerit halinde, kolye görünümünde olan birhat bulunur. Bu yüzden kimileri bu kuflu kolye-li yeflil papa¤an olarak da isimlendirir. Yeflil

Papa¤an› ‹stanbul’da Çaml›ca’da, Emir-gan’da, Gülhane’de, Ankara’da Atatürk Or-man Çiftli¤inde v.d. di¤er bölge-lerinde s›ka¤açl› korular›n bulundu¤u alanlarda gör-mek mümkündür.

79

YAfiAM

80

Ülkemizde sadece ‹s-tanbul’da, özellikle deGülhane Park› ve Top-kap› Saray›n›n bahçele-rinde gözlenebilecekbir baflka papa¤an da-ha vard›r. Bu ender gö-rülen ikinci tür, yeflil pa-pa¤anlara göre dahairi yap›l›, gagas› dahakal›n, yeflil tüylü ancakkanat üzerinde, omuzbafllar›nda k›rm›z› tüyleribulunan ve kuyruk alt›sar›ms› olan ‹skenderiyePapa¤an›’d›r . Bu kufluyeflil papa¤andan ay›-ran niteliklerden biri kol-yesinin bulunmamas›d›r. Anayurtlar› Hindistanolan ‹skenderiye Papa¤an-lar›n›n görüldü¤üen bat› nokta yak›n zamana kadar Basra Kör-feziydi. Ancak Türkiye’ye kaçak olarak getiri-len papa¤anlar kafeslerden kaç›nca ‹stan-bul’un ikinci papa¤an türü olmufltur. Bugün ‹s-

tanbul’da görülen ‹skenderiye Papa¤anlar›büyük olas›l›kla bu kaçaklardan flehrin iklimineadapte olmay› baflaranlard›r. Papa¤anlar Tür-kiye’ye yerleflmekle kalmam›fl, üremeyi de (Buy›l iskenderiye papa¤anlar› yavrular›yla foto¤-raflanm›flt›r.) baflarm›fllard›r.

Documents

BAﬁKAN’dan±2.pdfMay›s 2005 tarihinde Birli¤i ziyaret etti. Yönetim kurulu ve genel sekreterlik yetkilileri ile görüﬂen Say›n Lester Dünya Bankas›’n›n sigorta