baøi môû ñaàu Khaùi nieäm veà ngheà phay

Vò trí, ñaëc ñieåm cuûa ngheà phay caùc vieäc phay cô baûn caùc phöông phaùp phay chính

maùy phay caùc loaïi maùy phay caáu taïo cô baûn cô caáu thao taùc baûo döôõng maùy

dao phay Vaät lieäu laøm dao vaø caùc loaïi dao phay

khaùi nieäm veà caét goït kim loaïi caùc chuyeån ñoäng laøm vieäc vaø truïc toïa ñoä cheá ñoä caét nhieät caét vaø dung dòch laøm nguoäi

thöôøng thöùc veà atlñ vaø vscn kyõ thuaät an toaøn trong coâng vieäc phay thöôøng thöùc veà veä sinh coâng nghieäp

Vò trí, ñaëc ñieåm cuûa ngheà phay Phay laø moät phöông phaùp gia coâng caét goït coù naêng

xuaát cao, chieám treân10% trong toång khoái löôïng coâng vieäc CGKL

Trong vieäc gia coâng maët phaúng coù khaû naêng thay theá hoaøn toaøn cho coâng vieäc baøo.

Dao phay thuoäc loaïi dung cuï caét daïng truï. coù nhieàu raêng (raêng ôû maët truï hoaëc maët ñaàu). Moãi raêng laø 1 con dao tieän.

Do nhieàu raêng neân laâu cuøn, coù theå aùp duïng toác ñoä caét cao, löôïng chaïy dao lôùn, caét phoi daày, caét khoâng töôùi.

Caét phoi ñöùt ñoaïn, an toaøn cho ngöôøi thôï. Nhöôïc ñieåm:

löôõi caét thöôøng xuyeân va ñaäp vaøo beà maët phoâi, deã söùt meû

Löïc caét vaø coâng suaát tieâu thuï thay ñoåi töøng luùc laøm aûnh höôûng xaáu ñeàn maùy

Dao tì tröôït treân beà maët gia coâng roài môùi caét thaønh phoi laøm bieán cöùng beà maët gia coâng gaây khoù khaên cho caùc raêng sau

Maùy vaø dao coù caáu taïo phöùc taïp, giaù thaønh cao laøm phí toån saûn xuaát cao

Caùc vieäc phay cô baûn

Caùc phöông phaùp phay chính

Phay ñöôøng troøn

Phay phaúng

Caùc phöông phaùp phay chính

Phay xoaén oác Phay

laên

Phay ñònh hình thaúng

Phay ñònh hình troøn

Phay ñònh hình baát kyø

Caùc loaïi maùy phay

Maùy phay ngang

Maùy phay ñöùng

Caùc loaïi maùy phay

Maùy phay toïa ñoä

Maùy phay giöôøng

Maùy phaycaáu taïo cô baûn Thaân

ngang

Ñaàu phay ñöùng

Baøn maùy doïc

Vít naâng baøn maùy

Ñeá maùy chöùa nöôùc laøm nguoäi

Beä coâng-xoân

Thaân maùy

Maùy phaycô caáu thao taùc

Tay quay baøndoïc (phöông X)

Tay quay baønngang (phöông Y)

Tay quay baønñöùng phöông Z)

Hoäp toác ñoä chaïy baøn ñöùng (ñieän töû)Hoäp toác ñoä chaïy baøn ngang (ñieän töû)

Giaù treo

Thaân ngang

Giaù ñôõ truïc chính

Ñoäng cô chaïy baøn doïc

Hoäp toác ñoä chaïy baøn doïc (cô khí)

Hoäp ñieän ñieàu khieån

Tay gaït ñoåi toác ñoä truïc chính

Baûo döôõng maùy• Caùc quy taéc baûo döôõng maùy

Tröôùc khi laøm vieäc, phaûi kieåm tra maùy caån thaän. Thao taùc caùc cô caáu ñieàu khieån ñuùng quy taéc. Söû duïng cheá ñoä caét hôïp lyù, khoâng quaù coâng

suaát maùy. Gaù phoâi baûo ñaûm vöõng chaéc. Laép truïc dao vaø dao baûo ñaûm chính xaùc vaø chaët. Daàu môõ boâi trôn phaûi ñaày ñuû vaø ñuùng loaïi. Söû duïng dung dòch töôùi trôn baûo ñaûm chaát löôïng. Sau ca thöïc taäp phaûi lau chuøi maùy caån thaän. Thaáy hieän töôïng khaùc thöôøng phaûi kòp thôøi

ngöøng maùy, tìm nguyeân nhaân. Baùo caùo vôùi thaày höôùng daãn ñeán xem xeùt, khoâng töï tieän thaùo môû caùc boä phaän maùy.

Thí duïmoät baûng höôùng daãn boâi trôn daàu môõ

VAÄT LIEÄU LAØM DAO

• Theùp gioù (HSS) – coøn goïi laø theùp caét nhanh, ñöôïc duøng phoå bieán hieän nay.– coù ñoä cöùng HRC = 62 - 65, chòu nhieät tôùi 6000 C

VAÄT LIEÄU LAØM DAOHôïp kim cöùng (HM)

– laø loaïi hôïp kim ñöôïc cheá taïo baèng caùch nung eùp (theâu keát) boät caùc-buya vonfram, caùc-buya titan vôùi chaát keát dính laø coâ-ban..

– coù ñoä cöùng cao (HRC = 71 - 75), chòu nhieät ñeán 11000 C, chòu maøi moøn toát nhöng gioøn.

– ñöôïc cheá taïo thaønh caùc thoûi nhoû (coù nhieàu daïng vaø kích thöôùc khaùc nhau) vaø ñöôïc keïp hoaëc baét vít vaøo thaân dao.

Khi moøn xoay maët khaùc, khoâng maøi laïi.

VAÄT LIEÄU LAØM DAO

• Hôïp kim goám:– thaønh phaàn chuû yeáu laø nhoâm oâxít Al2O3 (99 %),

magieâ-oâxít MgO (0,1 - 1 %) ñöôïc nghieàn thaønh boät mòn roài eùp nung ôû nhieät ñoä cao.

– Coù ñoä cöùng cao (HRC = 73 -78), chòu nhieät ñeán 12000 C, nhöng raát gioøn neân thöôøng duøng ñeå gia coâng tinh.

Dao phay

Dao phay truï

Dao phay ñaàuï

Dao phay

Dao phay raõnhï

Dao phay dóaï

Dao phay

Dao phay goùc ñônï

Dao phay goùc keùpï

Dao phay

Dao phay baùn nguyeät loài vaø loõmï

Dao phay

Dao phay loã thoâng

Dao phay loã daøiï

Dao phay

Dao phay raõnh T

Dao phay khuoân maãu

Dao phay

Dao phay caét Dao phay modul

Dao phay

Dao phay laên raêng

Ñaàu dao

Caùc chuyeån ñoäng laøm vieäc

a

bc

a

b

c

Truïc toaï ñoä

Truïc toaï ñoä treân maùy phay ñöùng

Truïc toaï ñoä

Cheá ñoä caéttoác ñoä caét

Toác ñoä caét khi phay laø khoaûng ñöôøng maø moät ñieåm treân löôõi caét ôû xa taâm dao nhaát di chuyeån ñöôïc trong thôøi gian 1 phuùt. Nhö vaäy:

Töø coâng thöùc treân, coù theå tìm soá voøng quay khi bieát trò soá toác ñoä caét

)ph/m(1000

n.d.v

)ph/vg(d.v.1000

n

Thí duï 1 : Duøng dao phay ñöôøng kính 63 mm, quay 100 voøng/ph. Toác ñoä caét khi phay laø :

Thí duï 2 : Bieát toác ñoä caét ñaõ choïn laø 25 m/ph vaø ñöôøng kính dao laø 100 mm. Caàn cho truïc maùy quay vôùi soá voøng laø:

ph/m201000

100.63.14,31000

n.d.v

ph/vg80100.14,325.1000

d.v.1000

n

Cheá ñoä caétlöôïng chaïy dao

Treân maùy khi phay, löôïng chaïy dao S laø khoaûng ñöôøng maø baøn maùy di chuyeån ñöôïc trong thôøi gian 1 phuùt. Ñôn vò tính laø mm/ph.

Nhöng chuû yeáu laø löôïng chaïy dao raêng Sr laø khoaûng ñöôøng maø baøn maùy di chuyeån ñöôïc trong khi dao quay ñöôïc 1 raêng.

Quan heä giöõa 2 daïng chaïy dao noùi treân nhö sau:

S = Sr . Z . N (mm/ph)

Thí duï : Dao phay coù 8 raêng quay 75 vg/ph vôùi löôïng chaïy dao Sr = 0,1

S = 0,1 mm . 8 . 75 = 60 mm/ph

Toác ñoä caét cuõng nhö löôïng chaïy dao ñaõ ñöôïc thöïc nghieäm vaø laäp thaønh baûng vôùi caùc trò soá ñöôïc xaùc ñònh vôùi caùc ñieàu kieän caét goït töông ñoái thuaän lôïi, Sau ñaây laø 1 baûng cheá ñoä caét duøng cho coâng vieäc phay

Baûng cheá ñoä caét

Toác ñoä caét V = m/ min

Dao phaytru

B <150 mmï

Dao phayñaàu

B < 100mm

Dao phaydóa

B < 32 mm

Dao phaycoù chuoâi< 63 mm

Vaät lieäuchi tieát

Chieàu saâucaét

t = mm

Löôïngchaïy daoSr = mm

HSS HM HSS HM HSS HM HSS HM

0,05...0,1 32 200 30 200 20 150 30 2000,1...0,2 30 180 28 180 16 120 25 1600,2...0,3 26 150 25 150 12 100 22 130

Theùpkhoâng

hôïp kim

0,5...11...22...44...8 0,3...0,4 24 120 20 120 10 80 20 100

0,05...1 25 100 20 100 16 80 20 1600,1...0,2 18 80 16 80 12 65 16 1300,2...0,3 14 65 13 65 10 50 14 100

Theùp hôïpkim

0,5...11...22...44...8 0,3...0,4 10 50 10 50 8 40 12 80

0,05...0,1 25 120 22 120 16 120 22 1400,1...0,2 22 100 20 100 12 90 18 1200,2...0,3 19 80 15 80 10 75 16 100

Gang

0,5...11...22...44...8 0,3...0,4 16 60 12 60 8 60 14 80

0,05...0,1 60 120 70 180 50 160 60 1200,1...0,2 50 100 50 150 40 120 50 1000,2...0,3 40 80 50 110 32 100 45 80

Ñoàngthau

0,5...11...22...44...8 0,3...0,4 32 60 49 80 25 80 40 60

0,05...0,1 180 320 160 320 160 250 200 3200,1...0,2 150 250 120 250 120 200 160 2500,2...0,3 120 200 90 200 90 180 120 200

Nhoâm

0,5...11...22...44...8 0,3...0,4 80 140 60 140 60 160 80 140

Ghi chuù: B : Chieàu roäng phay. HSS : Theùp gioù. MH : Hôïp kim cöùng.

Nhieät caét vaø dung dòch laøm nguoäi

• Trong khi phay nhieät caét phaùt sinh do dao ma saùt vôùi chi tieát, coù theå laøm dao mau moøn, giaûm ñoä cöùng hoaëc “chaùy”. Do ñoù phaûi töôùi dung dòch laøm nguoäi vaøo khu vöïc caét goït.

• Dung dòch laøm nguoäi coù taùc duïng :

• -Laøm giaûm nhieät caét, laøm maùt dao giuùp dao laâu moøn.

• -Laøm giaûm ma saùt, naâng cao ñoä nhaün beà maét gia coâng

• -Ngoaøi ra coøn coù taùc duïng cuoán phoi troâi saïch ñi khoâng caûn trôû caét goït.

• Dung dòch laøm nguoäi coù theå laø daàu khoaùng vaät, daàu ñoäng vaät, daàu thöïc vaät hoaëc laø hoãn hôïp cuûa chuùng, song phaûi coù caùc yeâu caàu cô baûn sau:

• -Coù khaû naêng taûn nhieät toát

• -Coù khaû naêng boâi trôn toát

• -Khoâng gaây han gæ vaø aên moøn kim loaïi

• -Beàn vöõng veà hoùa hoïc (laâu bieán chaát)

• -Khoâng gaây nhieåm ñoäc cho ngöôøi thôï

Kyõ thuaät an toaøn lao ñoäng

Tai naïn Phoøng ngöøa-Ñöùt ngoùn tay -Khoâng thoø tay vaøo khu vöïc ñang laøm vieäc

-Khoâng duøng gieû ñeå gioû nöôùc laøm nguoäi dao

-Tay aùo goïn gaøng, khoâng ñeo ñoàng hoà, voøng

xuyeán khi laøm vieäc

-Khoâng ño kieåm luùc dao ñang quay

-Vöôùng toùc, quaàn aùo vaøo

caùc boä phaän ñang chuyeån

ñoäng

-Toùc phaûi goïn gaøng trong muõ baûo hoä lao ñoäng

-Caùc boä phaän truyeàn ñoäng phaûi coù naép che kín

-Phoi baén vaøo maét, vaøo maët

muõi chaân tay

-Khi phay vaät lieäu gioøn hoaëc phay cao toác phaûi

ñeo kính baûo hoä hoaëc laép treân maùy taám chaén

phoi

Kyõ thuaät an toaøn lao ñoängTai naïn Phoøng ngöøa

-Ñieän giaät -Thöôøng xuyeân kieåm tra daây ñieän xem voû caùch

ñieän coù bò hôû hoaëc gioøn nöùt khoâng, ñeå kòp thôøi

thay.

-Khoâng ñeå ñoäng cô vaø caùc thieát bò ñieän khaùc

bò aåm öôùt.

-Maùy phaûi coù daây noái ñaát caån thaän.

-Chaùy -Tuaân theo noäi quy khoâng huùt thuoác trong xöôûng

-Gieû lau öôùt daàu khoâng ñöôïc vöùt böøa baõi, phaûi

taäp trung vaøo thuøng toân coù naép che.

-Khi thaáy ñoäng cô noùng khaùc thöôøng vaø coù muøi

kheùt, phaûi kòp thôøi taét ñieän vaø goïi thôï ñieän ñeán

xem xeùt.

-Phaûi trang bò bình chöõa chaùy ñaày ñuû, vaø

thöôøng xuyeân kieåm tra khoâng ñeå quaù haïn söû

duïng.

Thöôøng thöùc veà veä sinh coâng nghieäp

• Nôi laøm vieäc :

– Caàn thoaùng maùt, saùng suûa, luoân ñöôïc giöõ saïch seõ, ngaên naép vaø thuaän tieän cho thao taùc.

– Caàn ñöôïc thoâng gioù toát, vaø coù aùnh saùng ñaày ñuû, toát nhaát laø aùnh saùng thieân nhieân.

• Thaân theå vaø quaàn aùo :

– Quaàn aùo phaûi goïn gaøng, vöøa côõ ngöôøi vaø luoân giöõ saïch seõ, khoâ raùo.

– Thaân theå, tay chaân phaûi luoân giöõ cho saïch seõ, khoâ raùo. Heát ca laøm vieäc phaûi röûa tay baèng xaø phoøng caån thaän, taém röûa kyõ.

– Trong giôø giaûi lao, giöõa ca laøm vieäc, neân vaän ñoäng thaân theå ôû choã thoaùng khí.

– Ngoaøi giôø laøm vieäc caàn nghæ ngôi ñaày ñuû vaø hoaït ñoäng ñeå phuïc hoài söùc khoûe. Caàn coá gaéng giöõ möùc aên uoáng ñieàu hoøa vaø ñuû chaát caàn thieát cho cô theå.