Tuesday, No, 04که‌رکوک‌‌‌دهۆک‌‌‌سلێمانی‌‌‌هه‌ولێر‌‌‌که‌ش‌و‌هه‌واFirst Year, Oct 2, 2012

www.bayanpress.net ژماره )4(، سێشەممە 2012/10/2، ساڵی یەکەم

لە ڕێکەوتنى ستراتیژییەوە بۆ ناکۆکیی

ستراتیژیى ل. بیروڕا

کورد دوژمنى زۆرەدکتۆر عەدنان دلێمى بۆ )بەیان( ل. گفتوگۆ

گۆڕان و پارتی له هه ولێر كۆده بنه وه

ئۆپۆزسیۆن متمانەى به كۆبوونه وه ی پێنج قۆڵی نییه

به یان. تایبه ت

له ئێستادا هه وڵێك له ئارادایه بۆ ئه وه ی كۆبوونه وه ی پێنج قوڵی گۆڕان، پارتی، )یه كێتی، نێوان له ئه نجام یه كگرتوو(دا و كۆمه ڵ له و مه به سته ئه و بۆ بدرێت، ئه رسه الن راب��ردوودا رۆژی چه ند ب��ای��ز س���ه ردان���ی ه��ه ری��ه ك له یه كگرتووی و ئیسالمی كۆمه ڵی ئه مڕۆ بڕیاریشه ك��رد، ئیسالمی پارتی و گۆڕان بزووتنه وه ی 10/2

دیموكرات له هه ولێر كۆببنه وه .دك��ت��ۆر ئ��ه رس��ه الن ب��ای��ز له ئیسالمییدا ك��ۆم��ه ڵ��ی دی����داری وه ك ئ����ه وان رای��گ��ه ی��ان��دب��وو

هه یه ئاماده ییان كوردستان په رله مانی بۆ له خۆگرتنی كۆبوونه وه یه ك له نێوان مه به ستی به سیاسییه كاندا، الیه نه ئه و ل��ه س��ه ر رێكه وتنێك گه یشتنه

باسانه ی جێی ناكۆكین.ع��ه ب��دوڵ��ا، ن���ازم خ��ۆی��ه وه الی كۆمه ڵی سیاسیی مه كته بی ئه ندامی س��ه ردان��ه ك��ه ی ل��ه ب��اره ی ئیسالمی )به یان( به په رله مانه وه س��ه رۆك��ی

كرد ئ��ه وه ی »پێشنیازی راگه یاند ی سه باره ت كۆببنه وه الیه نه كه پێنج ب��ه و پ���رۆژە ی��اس��ای��ان��ه ی ره ه��ه ن��دی ده ره وه ی ل��ه ه��ه ی��ه ، نیشتیامنییان له سه ر الیه نه كانی ته وافوقی په رله مان په رله مان، بهێرنێنه وه دواتر و بكرێت ئێمه ش پێامن راگه یاندوون وه ك كۆمه ڵ

ئۆپۆزسیۆن الیه نی هه رسێ پاشان و وه اڵمتان و ده كه ین له س�ه ر قسه ی

ده ده ینه وه«.م��ح��ه م��ه د ت��ۆف��ی��ق ره ح��ی��م له ب���زووت���ن���ه وه ی گ����ۆڕان، ل��ه ب���اره ی گ��ۆڕان��ه وه و پارتی كۆبوونه وه كه ی پشتڕاست )ب��ه ی��ان( بۆ هه واڵه كه ی كۆبوونه وه یه »ئه و وتیشی و كرده وه له باره ی گفتوگۆكردنه له سه ر مه سه له ی ده ستوور«، له باره ی ئه و زانیارییانه شی هه یه مه ترسی پارتی ده وت��رێ��ت كه ناوبراو ده ستوور، گه ڕانه وه ی له سه ر وتی »ئه وه سبه ینێ )10/2( ده زانرێت«.

ئه ندامی هه ڵه دنی، ئه بوبه كر مه كته بی سیاسیی یه كگرتووی ئیسالمیی كوردستان، ئاماژە ی به وه دا »ئه مینداری

داوای رابردوودا ماوه ی له گشتی كه سی ئاستی له سه ر كرد ئه وه ی یه كه می پێنج حزبه كه ی كوردستان ك��ۆب��وون��ه وه ئ��ه ن��ج��ام ب��درێ��ت، ب��ه اڵم ه��ۆك��ارێ��ك، چه ند ل��ه ب��ه ر كۆبووه نه وی بۆ گه ڕانه وه نه ك پێی بڕوامان ئێمه كه قۆڵی، پێنج

نیی��ه «.لێدوانی دا هه وڵی )به یان( الی���ه ن���ی پ���ارت���ی دی��م��وك��رات��ی ك��وردس��ت��ان��ی��ش وه رب��گ��رێ��ت، س��ادق پشتیوان ل��ه وب��اره ی��ه وه بابه ته كه ل��ه خ��ۆی بێئاگایی دیكه ش هه وڵه كانی و ده رب��ڕی پارتی به رپرسانی ده ستخستنی بۆ

ئه نجامیان نه بوو.

کۆبوونەوەى پێنج قۆڵى ئۆپۆزیسیۆن و دەسەاڵت لە پەرلەماىن کوردستان. فۆتۆگراف: وەرگیراوە

رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە

هه اڵتنی زیندانیان، هاوپه یمانیه تی

گه نده ڵی و تیرۆر

فیراس‌غه‌زبان

4

بواسیش گەڕایەوە ڕیزى گەورەکان

وەرزش

8

چارەسەر بۆ کەمکردنەوەى کێشەکانى دەسگیراندارى

کۆمەاڵیەتى

11

خه ڵكانی دیكه ده خرێنه شوێنی دامه زراوه نوێكان

سه ید نامی

هاتووه ته وه ناویان ئه وانه ی ماوه ی له ئه گه ر دام��ه زران��دن بۆ به نه كه ن په یوه ندیی رۆژدا 10دیكه خه ڵكی شوێنه كانیانه وه ،

ده خرێته شوێنه كانیان.ج���ه ب���ار ح��ه م��ه ئ��ه ح��م��ه د، پ��ه روه رده ی گشتیی به ڕێوه به ری )به یان( بۆ لێدوانێكدا له سلێامنی، وت���ی »ئ���ه و ك��ه س��ان��ه ی ن��اوی��ان هاتووه ته وه بۆ دامه زراندن، پێویسته له ماوه ی ده رۆژدا په یوه ندیی بكه ن پێچه وانه وه به شوێنه كانیانه وه ، به له جێی و ده سڕێته وه ناوه كانیان

ئه وان كه سانی دیكه داده مه زرێن«.

سوننه كانی عێراق له كوردستان خۆیان

ڕێكده خه نه وه

به یان. تایبه تبه پێی ئه و زانیارییانه ی ده ست سوننه كانی ك��ه وت��وون، )ب��ه ی��ان( واڵتێكی چه ند پشتیوانیی به عێراق هه رێمیی له هه وڵی خۆڕێكخستنه وه ئه نجومه نێكی دروس��ت��ك��ردن��ی و كه عێراقدا، له سوننه ن سه رتاسه ریی له هه ر حزب و ڕێكخراوێك گه وره تر له به نیازن مه به سته ش ئه و بۆ بێت، كۆنگره یه ك داهاتوودا مانگی چه ند و ببه سنت كوردستان هه رێمی له كۆبوونه وه یه كی توركیا له پێشرتیش

راوێژكارییان سازكردووه .كه سایه تی دلێمی، ع��ه دن��ان سوننه ی عێراق به )به یان(ی راگه یاند كوردی كه سایه تی كۆنگره یه »ئ��ه و تێدایه كه سه ر به الیه نی سیاسیین و

گرنگن له هه رێمی كوردستان«.

بڕوانه الپه ڕەی عێراق.

حكومه تی هه رێم خوێندنی ئایینی په راوێز ده خات

به یان. سلێامنیدواب����ه دوای ئ��ه و ن��اڕە زای��ی��ه ی خوێندنگه ده رچ��ووان��ی الی��ه ن له ئیسالمییه كانەوە دروست بووه له سه ر پشتگوێخستنیان، و دانه مه زراندن و پ����ه روه رده لیژنه ی ئه ندامێكی رایگه یاند، په رله مان بااڵی خوێندنی ئه نقه سته به پشتگوێخستنه ئ��ه و ده ڵێت نه قشبه ندییش مه ریوان و »واده زان������م الوازی����ی وه زاره ت����ی بچووكرتین تا وه زی��ره وه له ئه وقافه ب��ه رپ��رس«، ه��اوك��ات ئ��ام��اژە ب��ه وه ده ك��ات كه دام��ه زراوان��ی وه زاره ت��ی به رپرسانی نزیكی كه سانی ئه وقاف

وه زاره ته كه ن.

بڕوانه الپه ڕە ی هه واڵ و راپۆرت

5/شەممە4/شەممە٣/شەممە5/شەممە4/شەممە٣/شەممە5/شەممە4/شەممە٣/شەممە5/شەممە4/شەممە٣/شەممە 363139 40363141 40352840 39181425 20161322 20181319 16

بایی )750( دینارە

به یان. سلێامنی

ژووری له چاودێریى كامێرایه كی فرۆشگایه كی ل��ه ژن��ان��دا خۆگۆڕینی جلوبه رگ له ناو شوقه كانی )كوردسیتی(

قائیمقامیه تی لیژنه كانی الی��ه ن ل��ه سلێامنییه وه ده ستی به سه ردا ده گیرێت، خاوه نی فرۆشگاكه ش له الیه ن هێزه كانی

به پێی ده كرێت، ده ستگیر ئاسایشه وه جۆره ئه و عێراقییش سزادانی یاسای سزای و ئ��اب��ڕووب��ه رن ت��اوان��ی ك��اران��ه

زیندانیكردنی بۆ دانراوه .سه ردار ساڵح، ئه ندامی هه میشه یی قائیمقامیه تی هاوبه شه كانی لیژنه )ب��ه ی��ان( ب��ۆ ه��ه واڵ��ه ك��ه ی سلێامنی، رۆژی رایگه یاند و ك��رده وه پشتڕاست

لیژنه كانه وه الیه ن له 10/1 دووشه ممه ده ست به سه ر ئه و كامێرایه و چه ندین سه رپێچی دیكه له و فرۆشگایه دا گیراوه .

ئێستا تا كرده وه روونیشی سه ردار به كامێرایه ئه و كه یه كالنه بووه ته وه به كار خامنان وێنه گرتنی مه به ستی زانیارییه كانی به پێی نا. یان هاتووه )ب��ه ی��ان( ئ��ه و ك��ام��ێ��را ی��ه ل��ه ج��ۆری

ده توانرێت ئاسانی به و وایه رلێسه بكرێت، ش��وێ��ن��ه ك��ه ی ب��ه ئ��اڵ��وگ��ۆڕ كامێراكه ش ئاشكراكردنی دواب���ه دوای هێزه كانی الیه ن له فرۆشگاكه خاوه نی ئه و به اڵم كراوه ، ده ستگیر ئاسایشه وه له خۆی بێئاگایی لیژنه كان ئه ندامه ی فرۆشگاكه خ��اوه ن��ی ده ستگیركردنی

نیشان دا.

كامێرایه كی چاودێری له ژووری خۆگۆڕینی ئافره تاندا ده ستی به سه ردا دە گیرێت

www.bayanpress.netژماره )4(، سێشه ممه 2012/10/2، ساڵی یەکەم

3

سه ید نامی

به هۆی په رله مانتاران وت��ه ی به له حزبه كانه وه لێكنزیكبوونه وه ی برایانه هه وایه كی و ك��ه ش ئێستادا ب��ووه ، دروس���ت په رله ماندا ن��او ل��ه كوردستانیش لیستی ئه ندامێكی خوله ی ئ��ه م س��ه ره ت��ای ل��ه پێیوایه تێگه یشتنی زۆرینه لیستی په رله ماندا قسه كانی و ه��ه ڵ��چ��وون ب��ۆ ن��ه ب��وو جار زۆر وایكردبوو ئه مه ئۆپۆزسیۆن، و ده سه اڵت نێوان له كه وتن به ریه ك

ئۆپۆزسیۆندا دروست ببێت.عه بدوڵاڵی مه النوری، په رله مانتاری رای باره یه وه له و گۆڕان بزووتنه وه ی هه ست »سه ره تایه ك ده ڵێت وای��ه و پێكردنه ش هه ست ئه م پێده كرێت، په رله مانتاران كه ده گه ڕێته وه ئه وه بۆ چوار ئ��ه وه كه تێگه یشتوون ل��ه وه سێهه می خولی ئه م بوو، ت��ه واو ساڵ ده چێت، كۆتایی ب��ه ره و په رله مانه كارێكی پێكه وه نه توانراوه له كاتێكدا خه ڵك به خزمه ت كه بكرێت جدی كێشه كانی زۆری به شێكی ب��ك��ات، ه��ه ڵ��وارساوی به ه��ه ر هه رێمه ئ��ه م په رله مانتاران له وانه یه واته ماوه ته وه، پێویسته كه كردبێت ب��ه وه دركیان چاره سه رێك بۆ ئه م كێشانه بدۆزنه وه« . ئه وه یه تریش »خاڵێكی دەشڵێت

له جۆرێك حزبه كاندا نێوان له ره نگه بێگومان هه بووبێت، نزیكبوونه وه ك��اری��گ��ه ری��ی ه��ه ی��ه ل��ه س��ه ر ئ��ه دای

لێكنزیكبوونه وه «. په رله مان و په رله مانتاره كه ی بزوتنه وه ی گۆڕان ره نگه خه ڵكیش فشاری كه راشیوابوو ته باییه ی ئه و »به اڵم رۆڵی هه بووبێت، له سه ره تادایه، هێشتا باسده كرێت ئایا ن��ه ب��ووه، ل��ه دای��ك ل��ێ هیچی ده ستور ده توانین بكه ین چ��اوه ڕێ تاقیكردنه وه یه ، ئه مه بگه ڕێنینه وه ، له به رده م په رله مانتاران و په رله مان ئه وه یه ته بایی تاقیكردنه وه دان، ئه م ب��ت��وان��ی��ن پ��رۆژە ی��اس��ای ده س��ت��وور یاسایانه ی ئه و بتوانین بگه ڕێنینه وه ،

هه یه نیشتیامنییان ره ه���ه ن���دی بتوانین و بكرێن په سه ند به باشی كارا چاودێرییه وه ل��ه رووی په رله مان ده رئه نجام چ�����اوه ڕێی و بكه ین

بكه ی���������ن«.لیستی په رله مانتاری ئازاد، گۆران وابوو رای باره یه وه له و كوردستانی، ئۆپۆزسیۆن ك��اره ك��ان س��ه ره ت��ای »ل��ه په رله مان، له نه بوو كاری ئه زموونی لێكدوركه وتنه وه ش و لێكنزیكبوونه وه چونكه م��ن، ب��ه ڕای ئاساییه شتێكی بۆچوونی ئایدۆلۆژیاو هه ركه سێك خۆی جیاوازه له په رله مان، هه ركه سه و به پێی به رنامه یه كی كاری سیاسی خۆی له په رله مان كار ده كات، به اڵم هه ندێك

ته فسیر نائاسایی به بابه تانه ئه م جار جیاوازی جار هه ندێك بۆیه ده كرێن، به خه ڵك وای��ك��ردووه بۆچوونه كان ئه مه بكات، بۆ لێكدانه وه ی نائاسایی له دووه م، خه له لی یه كه مه ، خه له لی به پێی ئۆپۆزسیۆن كاره كان سه ره تای ئ���ه وه ی ئ��ه زم��وون��ی ك��اری ن��ه ب��وو له په له و به زۆر كوردستان په رله مانی و كورتی نه فه س و هه ڵه شه به زۆر یاساو گفتوگۆی ته شه نوجات به زۆر ده ك��رد، كۆبوونه وه كانی ب��ه ش��داری كه زۆری��ن��ه ش گرفتی له به رامبه ردا له ئۆپۆزسیۆنی په رله مان له تائێستا بۆ نه بوو تێگه یشتنی نه بوو، به رامبه ر له ئۆپۆزسیۆن قسه كانی و هه ڵچوون

دوو ئه م په رله ماندا، دانیشتنه كانی زۆرجار وایكرد سه ره تاییه ناتێگه یشتنه نێوانیاندا له داب��ڕان و به ریه ككه وتن تێپه ڕبوونی به به اڵم ببێت، دروست له هه ردووالیانه وه وای��ك��ردووه كات ئێستا لێكبدرێته وه ، دیكه به شێوه یه كی

ئه م نزیكبوونه وه یه هه یه «.»ل��ه ده ره وه وتیشی ئ��ازاد گ��ۆران له نێوان هه بێت نزیكبوونه وه چه ند الیه نه كاندا به هه مان شێوه له ناوه وه ش

لێكنزیكبوونه وه هه یه «. ئه و په رله مانتاری قه ره داغی سه رگوڵ رای ئیسالمییش كۆمه ڵی فراكسیۆنی لێكنزیكبوونه وه »فراكسیۆنه كان وابوو حوكمی ب��ه ن��ێ��وان��ی��ان��دا، ل��ه ه��ه ی��ه ئۆپۆزسیۆن بوونی ه��ه م كه ئ��ه وه ی له الیه ن و ب��ووه ت��ازه ده ركه وتنێكی توانراوه كه مرت ده سه اڵته وه لیسته كانی پ��رۆژان��ه ی ئ��ه و و بكه ن ئیستیعابی ده وه ستانه وه، دژی ده كرد پێشكه شی هه وڵیان ئۆپۆزسیۆن لیسته كانی هه م ده سه اڵتدا لیسته كانی له گه ڵ نه داوه دوای ب��ه اڵم بكه ن، پێشكه ش پ��رۆژە ده بینین س���اڵ س��ێ ت��ێ��پ��ه ڕب��وون��ی من ب��ه رای بووه دروس��ت ئه زموونێك به ره و له سه ر ده بێت كاریگه ری ئه مه دروس��ت و كاره كانیان پێشچوونی پێشكه شكردنی بۆ هه ماهه نگی بوونی

پرۆژە كان«.

پێچه وانه ی په رله مانتاره كانی دیكه ، سه رگوڵ قه ره داغی به دووری ده زانێت كه حزبه كان هۆكاری لێكنزیكبوونه وه ی »من وتی و بن په رله مان ئه ندامانی الیه نه ن��زی��ك��ب��وون��ه وه ی پێموانییه هه بووبێت، كاریگه ری سیاسییه كان ئێمه كۆمه ڵ، فراكسیۆنی به تایبه تی نه كردووین ئاڕاسته ی حزبه كه مان له گه ڵ بكه ین هه ڵسوكه وت چۆن كه به ڵكو دی��ك��ه دا، فراكسیۆنه كانی خۆمان موماره سه ركردنی له ئه نجامی نزكبوونه وه مان و په رله مان له ناو له گه ڵ په رله مانتاره كانی تردا وایكردووه كه پرۆژە ی هاوبه ش و لێكنزیكبوونه وه به پ��ه ی��وه ن��دی م��ن ب��ه ڕای پێویسته

نییه «. الیه نه كانه وه ق������ەرەداغ������ى پ��ێ��ی��وان��ی��ی��ه په رله مانتاران لێكنزیكبوونه وه ی پرۆژە یاسایانه ی ئه و وابكات له یه كرتی به هه یه نیشتیامنییان ره ه��ه ن��دی سیاسه تی »به ڵكو تێپه ڕنرێن، ته وافوق كاریگه ری په رله مان سه رۆكایه تی ده ب��ێ��ت، س��ه رۆك��ای��ه ت��ی پ��ه رل��ه م��ان بۆ داڕش��ت��ووه به رنامه یه كیان ئێستا الیه نه س��ه رج��ه م س��ه ردان��ی��ك��ردن��ی ئه وانیش رای ئه وه ی بۆ سیاسییه كان، به نیازن ئه وان ئه وه له به ر وه ربگرن، نیشتیامنییان ره هه ندی یاسایانه ی ئه و

هه یه بهێننه وه بۆ په رله مان«.

په‌رله‌مانتاران‌برایه‌تی‌ده‌كه‌ن‌یان‌تازه‌‌له‌‌وه‌زعه‌كه‌‌تێگه‌یشتوون»تێنه گه یشتنی لیستی زۆرینه بۆ قسه كانی ئۆپۆزسیۆن هۆكاری به ریه ككه وتنه كان بووه «

گۆڕان‌و‌كۆمه‌ڵ‌بانگهێشتی‌كۆنگره‌كه‌ی‌دادوگه‌شه‌پێدانی‌توركیا‌نه‌كران

رۆژی یه كشه ممه 2012/9/30 پارتی

دادوگه شه پێدانی توركیا به به شداری هه ردوو پارتی ده سه اڵتداری

هه رێم )یه كێتی و پارتی( و یه كگرتووی ئیسالمی،

چواره مین كۆنگره ی خۆی له ئه نقه ره ی پایته خت گرێدا، هیچ كام له ئه ندامانی بااڵ و كه سی یه كه می بزووتنه وه ی

گۆڕان و كۆمه ڵی ئیسالمييش له الیه ن دادوگه شه وه

بانگهێشت نه كران.

رێبوار ئه حمه د

به ئاگادار سه رچاوه یه كی چه ند رێگه ی له كۆمه ڵ راگه یاند )به یان(یان له گله ییان كه سایه تییه كه وه چه ند سه ر له ك��ردووه دادوگه شه به رپرسانی كۆنگره كه ، ب��ۆ بانگهێشتنه كردنیان له بیرچوون بۆ هۆكاره كه یان ئه وانیش محه مه د ل��ه وب��اره وه گ��ه ڕان��دووه ت��ه وه ، حه كیم وتی »به ڵێ پێیان وتین هۆكاره كه

له بیرچوون بووه «.توركیا، دادوگه شه پێدانی پارتی ده س���ه اڵت���داری ئیسالمیی پارتێكی هه ریه كه كۆنگره كه یدا له توركیایه ، پارتی سه رۆكی ب��ارزان��ی، مه سعود له به رهه م دكتۆر و كوردستان دیموكراتی ئه حمه د ساڵح، جێگری سكرتێری یه كێتی نیشتیامنی و محه مه د فه ره ج، ئه مینداری كوردستاىن ئیسالمی یه كگرتووی گشتیی

محه مه د حه كیم، ئه ندامی مه كته بی )به یان(ی به ئیسالمی كۆمه ڵی سیاسیی بانگهێشتنامه یه كی هیچ ئه وان راگه یاند توركیاوه دادوگه شه پێدانی له فه رمییان پێنه گه شتووه ، هه ر بۆیه به شدار نه بوون، ئه ندامه ی مه كته بی سیاسیی كۆمه ڵ ئه و ئاماژە ی به وه كرد كه په یوه ندییان له گه ڵ جارێك چه ند و ئاساییه دادوگه شه پێدان نێوانیاندا له س���ه ردان و دانیشنت

هه بووه .به رپرسی ره حیم، تۆفیق محه مه د بزووتنه وه ی ده ره وه ی په یوه ندییه كانی »ئێمه راگه یاند )ب��ه ی��ان(ی به گ��ۆڕان بانگێشتیش ئه گه ر نه كراوین، بانگێشت بكراینایه ، نه ده چووین، چونكه به شداریی ته نانه ت ناكه ین، حزبێك هیچ كۆنگره ی

ناوخۆش بێت«.

له هه رێمی كوردستانه وه بانگهێشت كرد.چ��اودێ��ران��ی س��ی��اس��ی��ی ه��ه رێ��م ئه میری باپیر، عه لی بانگهێشتنه كردنی ده گێڕنه وه ، هۆكارێك چه ند بۆ كۆمه ڵ له حزبه ئ��ه و چه كداربوونی ل��ه وان��ه كۆمه ڵ به هێزی په یوه ندیی و رابردوودا هۆی به ئێستادا له كه ئێران، له گه ڵ ئاڵۆزییه كانی سووریاوه جۆرێك له ناكۆكی

له نێوان نه نقه ره و تاراندا دروستبووه .كه سایه تییه كی وه ك باپیر عه لی و كوردستان هه رێمی دیاری ئیسالمیی له یه كچوونی به هۆی كۆمه ڵ، ئه میری ئایدۆلۆژیای حزبه كه ی له گه ڵ دادوگه شه ی له پشتگیریكردنه ی ئ��ه و و توركیا راگه یاندنه كانی ئه و حزبه وه بۆ دادوگه شه بانگهێشتی ده ك��را چ��اوه ڕوان هه یه تی، پێده چێت بكرێت، ب��ه اڵم كۆنگره كه

بانگهێشتنه كردنه كه سه ره كی هۆكاری عه لی به شداریكردنی به په یوه ندیی چه ند له كوردییه وه جلوبه رگی به باپیر له شاره كه بێت، كۆنفرانسێك و كۆنگره له سه ر به سرتان، توركیا كوردییه كانی جلوبه رگی به باپیر عه لی كورد، كێشه ی رایگه یاندبوو وتارێكیدا له كوردییه وه گه لی كورد مافی ره وای خۆیه تی ده وڵه تی هه بێت، ئه وه ش له الیه ن زۆرێك له حزبه عه ملانییه كوردییه كانی توركیاوه پێشوازی سیاسیی مه كته بی ئه ندامه كه ی لێكرا. سه ر له زان��ی دووری به حزبه ش ئه و بانگهێشت ئێران له گه ڵ په یوه ندییان نه كرابن و ئاماژە ی به وه دا رێی تێده چێت ئه میری هه ڵوێسته كانی ه��ۆی ب��ه

حزبه كه یانه وه بانگهێشت نه كرابن.به زۆر توركیا سیاسییه كانی پارته

كورد وشه ی له گه ڵ مامه ڵه وریاییه وه بوونی به به رانبه ر هه ڵوێسته كانیان و كیانێكی كوردی ده كه ن، كه عه ملانییه كان ل��ه م واڵت���ه ئ���ه و ئیسالمییه كانی و

هه ڵوێسته دا كۆكن.ه��ه ر ل��ه و ب����اره وه ل��ه ك��ات��ی به ناوی ئه ردۆغان سه ركرده كاندا خێرهاتنی هه رێمدا سه رۆكی له گه ڵ كوردستانی به كارنه هێنا، ته نها وتی »سه رۆكی هه رێم بۆ ئاماژە یه كه ئه مه ش كه عێراق« له مامه ڵه كانی توركیا له گه ڵ كیانێكی كوردی

له ناوچه كه .ك��ۆن��گ��ره ی چ���واره م���ی پ��ارت��ی )ساڵی ناونیشانی له ژێر دادوگه شه پێدان مه زنه كه مان میلله ته ئامانجی 2023یاریگای ل��ه مه زنه كه یه تی( هێزه و ناونیشانه یان ئه م سازكرا، ئه رێنا ئه نقه ره

ساڵ 11 كه ه��ه ڵ��ب��ژاردووه مانایه ب��ه و دووه م��ی ترشینی 3ی له و له مه وبه ر گرته واڵتیان ده سه اڵتی كاتێك 2002دا له دارای��ی هه ڵئاوسانی ڕیژە ی ده ست، ساڵی له به اڵم ،%65 گه شتبوویه توركیادا و بووه وه كه م %4.9 بۆ ڕێژە كه 2010دا داهاتوودا، ساڵی 11 له به نیازه توركیا هه ڵئاوسانی ڕێژە ی 2023 ساڵی تا واته دارایی بكات به 0% و تا ساڵی 2023 بڕی به بكات جیهان واڵتانی بۆ هه نارده ی

500 ملیار دۆالر.حكومه ته كه ی كاتێكدایه له ئه مه كێشه ی نه یتوانیوه ئێستا تا ئه ردۆغان چاره سه ر كوردستان باكووری كورده كانی كه سه ره كییه هۆكارێكی ئه مه ش بكات، له واڵته ئه و به ئه ندامبوونی بۆ رێگرییه

یه كێتی ئه وروپا.

www.bayanpress.net ژماره )4(، سێشه ممه 2012/10/2، ساڵی یەکەم

یەکێک لە خوولەکاىن قورئانخوێندىن وەزارەىت ئەوقاف لە مزگەوتەکان. فۆتۆگراف: ماڵپەڕى وەزارەىت ئەوقاف

2

راپۆرت: محه مه د جه مال

خوێندنه خ��وێ��ن��دك��اران��ی ئ��ی��س��ام��ی��ی��ه ك��ان، ح��ك��وم��ه ت به به رانبه ر له ده زان��ن كه مته رخه م ئه ندامێكی و مافه كانیان پێنه دانی پێیوایه كوردستانیش په رله مانی ئه نقه سته به پشتگوێخستنه ئه و ده ڵێت نه قشبه ندییش مه ریوان و »واده زانم الوازی سیستمی وه زاره تی بچووكرتین تا وه زیره وه له ئه وقافه

به رپرس«.خوێندكارانه ی ئه و نوێنه رێكی بۆ ده رن��ه چ��ووه ن��اوی��ان ئه مساڵ حكومه تی له ره خنه دامه زراندن، هه رێم ده گرێت و ده ڵێت حكومه ت ئاینییه كان قوتابخانه ب��ۆچ��ی ماف هیچ كاتێكدا له دان��اخ��ات؟ ئه و ئێمه نییه ، ئیمتازێكامن و بۆچی ده خوێنین، ساڵه هه موو ده درێ��ت، فیڕۆ به ماندووبوومنان هاوكات ده ڵێت »جگه له و كه سانه ی له كوردستان خوێندوومانه ، چه ندین ك��ه س��ی دی��ك��ه ه��ه ن ب��ڕوان��ام��ه ی به كالۆریۆسیان هێناوه له زانكۆكانی و نه كراوه بۆ هیچیان به اڵم به غدا،

ده ستی ده ستییان پێده كرێت«.له نه قشبه ندییش م��ه ری��وان خوێنداكارانه وه ئه و گله یی باره ی له جێی »گله ییه كه یان ده ڵ��ێ��ت وه زاره ت��ی له ره خنه ش خۆیه تی«، ئه وقاف ده گرێت و ده ڵێت »پانێكی ئه و دام��ه زران��دن��ی ب��ۆ نییه وای ژماره ی ئێستا ده رده چن، كه سانه ی ئه وقاف وه زاره ت���ی فه رمانبه رانی زیاتر له 15 هه زار فه رمانبه ره ، به اڵم سه یر له وه دایه له جیاتی ده رچووانی ك��ۆل��ێ��ژی ش��ه ری��ع��ه و م��ه دره س��ه دامب��ه زرێ��ن��ێ��ت، ئیسامییه كان كه سی ه��ه زاری هه شت له زیاتر خوێنده وارییان كه دام��ه زران��دووه خزمه تگوزاری ناونیشانی به نییه ئێستا ره نگه كاتێكدا له مزگه وت، زیاتر له هه زار مزگه وت بێ ئیامم و خه تیب بن«. له باره ی ئه و رێژە یه ش ئاماژە داده مه زرێن وه زاره ت له كه

نابه سرتێت به وه »پشت ده ك��ات به وه ته ماشای كه بكرێته وه ، پڕ چۆڵ شوێنی دامه زراوان ده كه یت به شێكی زۆری كوڕ و كچ و خزم و كه سی به رپرسانی وه زاره تن، كه هیچ پێویستیان به دامه زراندن نییه «.

تاقیكردنه وه ی له باس نه قشبه ندی ده ك���ات، ئیسامییه كان قوتابخانه ئیامم ده رچ���ووی ئ��ه وان��ه ی به تایبه ت و بوون دیكه قوتابخانه كانی و ئه عزه م نه بوو، ئه وقاف وه زاره تی له بڕوانامه یان و فه رمیی وته بێژی »ئه وكاته ده ڵێت بووم، وه زاره ت راگه یاندنی به ڕێوه به ری هه نگاوێكی ئه مه كه گ��رت ره خ��ن��ه م بڕوانامه ی كه سێك بێیت تۆ هه ڵه یه ، شه شی تاقیكردنه وه ی هه یه ، دكتۆرای

ئاماده یی ئیسامیی پێبكه یت«.كه سه ی 600�500 ئ��ه و ل��ه ب��اره ی كردووه تاقیكردنه وه یان راب��ردوودا له له وه باس كرا، قبوڵ بڕوانامه كه یان و به ڵكو نه بوون، ئه وه نده »هه ر ده كات مابوو، دیكه مان قوتابی 1500 له زیاتر خۆی به ڵێنی وه زاره ت پێویسته ئێستا واز نییه مه عقول چونكه س��ه ر، بباته ئه ندامه ئه وقاف وه زیری بێنێت، له وانه حكومه تی وه زی��ران��ی ئه نجومه نی له ل��ه گ��ه ڵ خۆی ب��ڕی��اره ك��ان��ی ه��ه رێ��م، وه زی��ران ئه نجومه نی له و هه ڵگرێت وه زیره و حكومه ت سه رۆكی پێشكه شی قبوڵیان ئه گه ر بكات، په یوه ندیداره كانی نه كرد با بێته سه ر ته له فزیۆن، بڵێت فاڵن

كابینه كه ی كاتێكدا له ناهێڵێت، به رپرس ساڵی دوو ده ب��ێ��ت، ت���ه واو خه ریكه ساڵێكی هات، كۆتایی پێشوو كابینه ی م��ه ری��وان رۆی��ش��ت«، نوێش كابینه ی وه زاره تی له توند ره خنه ی نه قشبه ندی »به ڕاستی ده ڵێت و ده گرێت ئه قاف چییه ؟ كاری ئه وقاف وه زاره ت��ی نازانم نه توانێت دامبه زرێنێ ، كه س نه توانێت شه هاده یان كه بكات ئه وانه ئیستیعابی له ده ره وه وه رگرتووه ، نه توانێت یاساكانی خۆی كه وه زیر سوێندی له سه ر خواردووه جێبه جێ بكات، ئیرت بۆ ئه و پرۆژە یه ی من له جێی خۆی نه بوو كه ده ڵێم با وه زاره تی ناتوانین باشرته ، هه ڵوه شێته وه ئه وقاف خزمه تی مزگه وته كان بكه ین و بودجه یان

به رمیلێك ناتوانین بكه ین، دابین بۆ كه نیسه یه ك و مزگه وتێك بۆ ن��ه وت ئه وقاف وه زاره ت���ی نازانم من بكڕین، الوازی واده زان���م چییه ؟ ئیستیفاده ی سیستمی وه زاره تی ئه وقافه له وه زیره وه

تا بچووكرتین به رپرس«.ئه ندامی به رزنجی، سه باح دكتۆر په رله مانی كوردستان، ده ڵێت »به داخه وه ه��ه س��ت ده ك��ه ی��ن ك��ه م��ت��ه رخ��ه م��ی و هه یه ، ئه نقه ست به پشتگوێخستنێكی وه زاره ته كان بودجه ی ته ماشای كاتێك ناكرێت، بۆ حسابی ئه وقاف ده كه یت، ده ك��ه ی��ن، م��ی��اك��ات س��ه ی��ری كاتێك په یامنگا و شه ریعه كۆلێژی ده رچووانی شه رعییه كان حسابیان بۆ ناكرێ ، ئه مه له

هیچ عورفێكی یاساییدا قبوڵ ناكرێت پێچه وانه ی و غه در له جۆرێكه و و یاسا ئه و و دادگ��ه ری ت��ه رازووی دانی دونیا هه موو له كه رێسایانه

پێدا ده نرێت«.به رزنجی پێیوایه به رپرسیارێتیی هه موو سه ر ده كه وێته ك��اره ئه و الیه ك »به بێ هه اڵواردن« و ده شڵێت ته رشیعی الیه نێكی په رله مان »وه ك ئه و نوێنه رایه تی چ��اودێ��ری��ن، و خه ڵكه ده كه ین و داكۆكی له مافیان ده كه ین، یاسا له داكۆكی ده كه ین، بوونێكی په یامنگا و كۆلێژ بوونی ده رچووانیان دامه زراندنی یاساییه ،

مافێكی یاساییه «.

ئه ندامێكی په رله مان: پشتگوێخستنه كه به ئه نقه سته

حكومه‌تی‌هه‌رێم‌خوێندنی‌ئایینی‌په‌راوێز‌ده‌خات

به یان. تایبه ت

گفتوگۆیه كی باڵوكردنه وه ی دوای ف��ه رد، قانعی عیرفان له گه ڵ تایبه ت له ك���ورد، لێكۆڵه ری و م��ێ��ژوون��ووس سلێامنی له ناوبراو )به یان(، رۆژنامه ی دیكه واڵتێكی ب���ه ره و و ده رده چ��ێ��ت ده ڕوات و گله ییش له یه كێتی ده كات كه

له به ر پارتی وا ره فتاریان له گه ڵ كردووه .به تایبه ت ف��ه رد قانعی عیرفان

به یان. سلێامنی

حكومه ت پاره ی ئاوی خواردنه وه ی هاوواڵتیانی هه رێمی كوردستان له 500 سه ر به ره و و هه زار پێنج بۆ دیناره وه

زیاد ده كات.جێگری ع��وس��امن، س��ه رب��ه س��ت

یه كێتی مامۆستایان ئابوونه ی ئه ندامانی بۆ چوار ئه وه نده زیاد ده كات

عیرفان‌قانعی‌فه‌رد‌له‌‌سلێمانی‌ده‌رده‌كرێت

پاره ی ئاوی مااڵن ده هێنده زیاد ده كات

به یان. تایبه ت

ئێستا هه تا رایده یگه یه نێت كوردستان مامۆستایانی یه كێتی سه رۆكی كه راشیده گه یه نێ�ت و هه یه ئه ندامی چه ند رێكخراوه كه یان نییه دیار یه كێ�تی له بوون ئه ندام ئابوونه ی مامۆستایان یه كێتی 12ی كۆنگره ی پاش

مامۆستایان له 750 دیناره وه بۆ سێ هه زار زیادی كردووه .له كوردستان مامۆستایانی یه كێتی سه رۆكی زراری، كه مال مامۆستا دروستامن ئامارێكی و نییه دیار ئێستا هه تا وتی: )به یان( بۆ لێدوانێكیدا

له به رده ستدا نییه سه باره ت به ژماره ی ئه ندامامنان.مامۆستا ئه حمه د كه ركووكی سه رۆكی لیژنه ی به رگری له مافی مامۆستایان له یه كێتی مامۆستایانی كوردستان، به )به یان(ی راگه یاند »وه رگرتنی ئه و سێ كراوه «، زیاد پاره كانیان كه بابه تانه یه ئه و هه موو به رامبه ر له دیناره هه زار له باره ی بابه ته كانیشه وه وتی »خۆی له نه شته رگه رییه كانی )ریخۆڵه كوێره ، گرێ، زراو، قاچ، ئاو، شكانی ده ست، له وزه تێن و گوێچكه ، كیسی فتق، مایه سیری، )بڕینه وه ی هه روه ها پشت(، بڕبڕەی چاو، ره حم، البردنی گه وره ، قه یسه ری قاچ، بڕینه وه ی ده ست، جومگه و ئه ژنۆ، پرۆستات، گه ده و كۆڵۆن و دوازده گرێ، گوێچكه ، هه وكردنی ره حم، گرێی ئیفلیجی، سێ، و دوو و یه ك پله شكانی و باڵۆن دڵ، قه سته ره ی هاوسه رگیری، گورچیله ، چاندنی مێشك، شێرپه نجه ،

شه به كه ی دڵ، مردن، پاراستنی خانه نشینی و منداڵبوون(دا ده بینێته وه «.

به خێرهاتنه وه ی بۆ »هاتم وتی )به یان( ب��ه اڵم بیبینم، به شكو ك��ه ج��ه الل م��ام له كرد مه حروم منیان ده روب��ه ره ك��ان��ی له باره ی ن��اوب��راو پ��ی��اوه «، ئ��ه و دیتنی به م باسه كه ی سلێامنی له رۆیشتنی بڕیبوو باسكرد »بلیتم )به یان( بۆ شێوه یه فڕۆكه خانه ی له مانگ 24ی رۆژی كه 21ی ب��ه اڵم بكه م، سه فه ر سلێامنییه وه ده زگای له نزیكه گوایه كه پیاوێك مانگ لێكردم، زۆری خه رسه و دكتۆر و زانیاری

باره ی له سلێامنی، ئاوی به ڕێوه به ری )ب��ه ی��ان(ی ب��ه ئ���اوه وه نوێی نرخی دووجایه ك مه تر هه ر »بۆ راگه یاند بۆ دیناره ، 50 هاوواڵتی خانووی بۆ زه ڕبی قاته چه ند گشتییه كان شوێنه ئه وه نده و ده كرێت ق��ات ئ��ه وه ن��ده بۆ لێوه رده گیرێت، دی��ن��اری په نجا

و بڕۆی ده بێ كه وتوویه تی پارتی وتی حه قی مانه وه ت نییه له سلێامنی، سبه ینێ له نامانه وێ و لێده كات گله ییامن پارتی فڕۆكه خانه ی سلێامنییه وه بڕۆی، له كاتێكدا سلێامنی فڕۆكه خانه ی له مانگ 18ی من كوێ؟، بۆ نه یوت كه س و دابه زیبووم به اڵم ئه مه یان بۆ رازیكردنی پارتی كرد، كه حه قی من نه بوو به بێحورمه تی نیوه شه و ره خنه شی بكه ن«. هه روه ك ده رم شار له له یه كێتی گرت و وتی »ده یانوت یه كێتی

ده و مه تره دووس��ه د بینایه ك منوونه دووجا مه تر ه��ه زار دوو پ��اره ی قاته ، »ئه و وتیشی لێوه رده گیرێت«، ئاوی ئاو گشتی به ڕێوه به رایه تی له نرخانه هاتووه ، بۆمان هه ولێره وه ئاوه ڕۆی و پێشرت نرخه ئ��ه م داماننه ناوه ، ئێمه بۆ ب��وو دینار ه��ه زار مانگ دوو به

به وه فایه ، به اڵم كه س وه فای بۆ من نه بوو، داخ��ه وه به كه كه مال، دكتۆر له جگه یارمه تی كه س ك��ه وت، نه خۆش ئه ویش له ئ��ه وه م چ��اوه ڕوان��ی به راستی ن��ه دام،

یه كێتی نه ده كرد«.ع��ی��رف��ان ق��ان��ع��ی ف���ه رد ده ڵ��ێ��ت داوای پارتی گوتیان ئێران له »پێشرتیش بخه نه من كه كردووه ئێران ئیتاعاتی له منیان و وه رگرته وه پاره شیان و سجنه وه

خسته سجنه وه «.

خانووه كه پێشرت هاوواڵتی، خانووی هه رچه ند بوایه مانگی 500 دینارمان له ئێستا بۆ به اڵم وه رده گرت، هاوواڵتیان پێنج بێت مه تر 100 خانوویه ك ئه گه ر ئه گه ر و لێوه رده گرین دیناری هه زار 200 مه تر بێت، ده بێت 10 هه زار دینار

بدات«.

www.bayanpress.netژماره )4(، سێشه ممه 2012/10/2، ساڵی یەکەم

5

گفتوگۆ: عه بدوڵاڵ حه وێز

به یان: با له و پرسیاره گشتییه وه ده ست گۆڕانكاریه كانی دوایین چۆن پێبكه ین،

گۆڕە پانی سیاسی كوردستان ده بینیت؟پارتی له با سه ره تا، رۆب��ن: مایكڵ پێبكه ین، ده ست كوردستانه وه دیموكراتی دام��ه زران��دن��ی م���ه رسوور ب��ارزان��ی وه ك كوردستان ئاسایشی ئه نجومه نی سه رۆكی له الیه ن مه سعود بارزانی باوكییه وه ، كۆتایی به هه موو ئه م چیرۆكه خه یاڵیيانه دێنێت كه باس له وه ده كه ن بارزانی جددیه له باره ی دیموكراسییه وه ، سیستمێكی دامه زراندنی بارزانیش، و بنه ماڵه ییه حزبێكی پارتی بزنسی به شێكی وه ك هه رێم حكومه تی

بنه ماڵه كه یان ده بینێت.م��ه رسوور ب��ه پۆسته ئ��ه م پێدانی ناوخۆی له ناكۆكیشه ده رخ��ه ری بارزانی بنه ماڵه ، ئه م پۆسته نوێیه ی مه رسوور ته نیا په یوه ندی به ئه نجومه نی ئاسایشه وه نییه ، بنه ماڵه ریزبه ندی له ئه وه یه بۆ به ڵكو وه زیرانی سه رۆك بارزانی نێچیرڤان پێش كوردستان و كوڕی برای بارزانی بكه وێته وه

و ببێته كه سی دووه می بنه ماڵه .ل��ه الی��ه ك��ی دی��ك��ه وه داڕووخ��ان��ی ب��ه ره��ه م دك��ت��ۆر ب���ه رده وام���ه ، یه كێتی ساڵحیش ده زانێت كه له ده ره وه ی یه كێتی له ناو ت��ا هه یه زی��ات��ری جه ماوه رێكی یه كێتی. ئینجا هێرۆ خان زۆر رقی له دكتۆر ره سوڵ ك��ۆرسه ت له والیشه وه به رهه مه ، له ناو پێشمه رگه جه ماوه رێكی زۆری هه یه . ئێستا له ناو یه كێتی هه موو شتێك په یوه سته به وه ی كه یه كێتی دوای مردنی مام جه الل له م به رهه م دكتۆر دێت. به سه ر لێ چی پارتی به رامبه ر نه رم هه ڵویستی ماوه یه دا ده نوێنێت، له دوا سه ردانیشیدا بۆ ئه مریكا، سپی كۆشكی له هه ریه ك له نێو پاڵپشتی ئه وه ی بۆ ك��ۆده ك��رده وه ئه ی ئای سی و پۆستی بۆ ج��ه الل مام جێگره وه ی ببێته پۆستی ب��ه م��ه ش ك��ۆم��ار، سه رۆكایه تی كورددا له ده ست عێراق كۆماری سه رۆك

ده مێنێته وه ، هه روه ها له وه ش گرنگرت به الی دوورخستنه وه ی بارزانییه وه ، مه سعود

دكتۆر به رهه مه بۆ ده ره وه ی كوردستان.گۆڕانیش له مالوه بێگومان كێبه ركێكاره باسی گ��ۆڕان كه باشه زۆر به هێزه كه یه ، گۆڕان به اڵم ده كات، له هه رێم گۆڕانكاری له ته نیا كه بسه ملێنێت ئ��ه وه پێویسته جه ماوه ری توڕە ی یه كێتی پێكنه هاتووه، كه دواجار بیانه وێت به شێكی گه وره ی كێكه كه به بزووتنه وه یه ئ��ه م ب��ه رن، خۆیان بۆ جددی به دوای چه كسازییه وه یه له هه رێم، بتوانێت هیوادارین كه نه وشیروان مسته فا

جێبه جێی بكات.ب���ه ی���ان: ئ��ێ��س��ت��ا س���ێ ج��وم��گ��ه س��ه ره ك��ی��ی��ه ك��ه ی ده س����ه اڵت ل��ه الی��ه ن كۆنرتۆڵ بارزانییه وه بنه ماڵه ی كه سانی باسی زۆر كوردستان له له كاتێكدا كراون، له گه ڵ ئه مه ئایا ده كرێت، دیموكراسی

ستاندارده كانی دیموكراسی یه كانگیره ؟كۆنرتۆڵكردنی نه خێر، رۆبن: مایكڵ له ده س��ه اڵت سه ره كییه كه ی پۆسته سێ بازرانییه وه بنه ماڵه ی الیه ن له كوردستان به ڵگه ی ئه وه یه كه مه سعود بارزانی جددی نییه له باره ی به دیموكراسی كردىن كوردستان و هه رگیزیش جددی نه بووه ، به مه بارزانی سه رۆكی له گه وره تر شتێك وه ك خۆی خێڵێك ده رده خات، له مێژووی كورددا ئه و له خیانه تی كه ده نارسێت كه سێك وه ك و دیموكراسی بۆ كرد كورد گه لی خه باتی ته نانه ت بۆ وه ده ستخستنی سه ربه خۆییش.

چه ندین ل��ه ب��ه ڕێ��زت��ان ب��ه ی��ان: دامه زراوه ی گه وره ی ئه كادیمی له پایته ختی باشتان په یوه ندی و ده كه ن كار ئه مریكا له گه ڵ بڕیاربه ده ستانی كۆشكی سپی هه یه ، سیاسیی ره وشی له ئاگادارن كه ئه وانه ی

هه رێم، چۆن لێی ده ڕوانن؟مایكڵ رۆبن: له واشننت خه ڵك ئه وه نده باسی كوردستان ناكات، زۆربه ی دیموكرات وێنایه كی كۆماريیه كانیش ته نانه ت و خراپیان بۆ جه نگی عێراق هه یه و خوازیارن عێراق له ئه مریكا سوپای بكه ن، له بیری چیرت عێراقیش هه واڵه كانی كشاوه ته وه ، خه ڵكه كه بۆیه نین، رۆژنامه كان مانشێتی

ئه وه نده گوێ به ره وشی عێراق ناده ن.كرد گ��ه وره ی هه ڵه یه كی مه سعود نه ك سپی كۆشكی بۆ دواسه ردانیدا له كه ته نیا كوڕە كه ی، مه رسوور، به ڵكو نێچیرڤانی كاته دا له و كه برد، خۆی له گه ڵ برازاشی ئه مه ن��ه ب��وو، حكومیی پۆستێكی هیچ سپی كۆشكی له ئه وانی خراپی وێنایه كی چه ند له شۆڕش له كاتێكدا به جێهێشت، واڵتی عه ره بی سه ریهه ڵدا له دژی حوكمی كه سێكی وه ك خۆی بارزانی بنه ماڵه یی، س��ه ددام و قه زافی معه مه ر هاوشێوه ی

حوسێن و به شار ئه سه د نیشاندا.واشننت، له قسه یه جێگای نه وتیش و دیموكرات خانه نشینی كه سی هه ندێك له چاویان نه وته وه به هۆی كۆمارییه كان ده سكه وتی بۆ ته نیا ئه مه ش كوردستانه ، چه ند ئێمه هه ربۆیه خۆیان، شه خسی وه ك ده بینین خانه نیشینكراو به رپرسی باڵوێز زاڵامی خه لیل زاد و جیرناڵ جه یمس هه یه كۆمپانیا چه ندین له پشكیان جۆنز، كه له كوردستان كار ده كه ن. ئه وه ی جێگای كاتێك به رپرسانه ئه م كه ئه وه یه سه رنجه پاڵپشتییه ئه م داوای به ده سته ده سه اڵتیان بكرێت، كوردستان به پێویسته كه ناكه ن خانه نیشین كه ئه وه ی دوای ته نیا به ڵكو ده كرێن و ده سه اڵتیان نامێنێت ئه م قسانه

ده كه ن.ب��ه ی��ان: ب��ه م دوای��ی��ه ه��ه ری��ه ك له جۆزێف لیبه رمان و جۆن ماككین سه ردانی حكومه تی په سنی و ك��رد كوردستانیان ئه م پێچه وانه ی كرد، بارزانییان و هه رێم هێرش هه میشه كه به ڕێزتان قسانه ی ده كه نه سه ر حكومه تی هه رێم، ئه مه چۆن

لێكده ده یته وه ؟په سنكردنه وه ی ئه م رۆب��ن: مایكڵ ده بینێته وه . هۆكاردا دوو له خۆی ئه وان هیچ پرۆتۆكۆڵن، ته نیا قسانه ئه م یه كه م: كه سێك ناچێت بۆ واڵتێكی بیانی و هه ندێك دووه م: نه كات. دیموكراسی هه ڵسوكه وتی به شێكی له گه ڵ باشم په یوه ندی منیش زۆر له ستافی كاركردنی لیبه رمان و ماككین هه یه كه پێشرت له گه ڵ من له دامه زراوه ی كارمان به یه كه وه ئینته رپرایز ئه مریكان

ئه و من، زانیارییه كانی به پێی ك��ردووه ، قسانه ی كه ئه م دوو سیناتۆره به بارزانییان ته واو داخراوه كاندا، كۆبوونه وه له وتووه ده وترێت، ئاشكرا به كه له وه ی جیاوازه ده درێته راگه یه نراوانه ی ئه و هه میشه له ل��ه وه ی ج��ی��اوازه زۆر راگه یاندنه كان

كۆبوونه وه داخراوه كاندا ده وترێت.به یان: په یوه ندییه كانی نێوان هه رێم و

به غدا چۆن ده بینی؟زۆر په یوه ندییه كان رۆب��ن: مایكڵ ئه و وای��زان��ی ب��ارزان��ی مه سعود الوازن، نوری بتوانێت كه هه یه پاڵپشتی ئه وه نده پۆسته كه ی له وه زی��ران س��ه رۆك مالیكی، دوور بخاته وه ، به اڵم ئه و هه ڵه بوو. ئێستا ته نیا نه ك ده رده ك��ه وێ��ت، الواز بارزانی سه رۆك هه ولێریش، له به ڵكو واشننت، له وه زیران نوری مالیكیش ده ریخست له كاتی به ڵكو تاران، پاڵپشتی ته نیا نه ك ته نگانه دا

پاڵپشتی واشنتنیشی هه یه .رێی له ساڵێك چه ند پێش تۆ به یان: رۆژنامه ی هاواڵتییه وه سه روه ت و سامانی ئه و كرد، ئاشكرا تاڵه بانیشت و بارزانی داتایانه ت له كوێ ده ست كه وتبوو؟ ئێستا ب��اره ی له هه یه نوێت داتایه كی هیچ

سه ره وت و سامانی بارزانی و تاڵه بانیه وه ؟داتایه كم هیچ ئێستا رۆب��ن: مایكڵ له جگه چونكه نییه ، له به رده ستتدا ئێستا من ئه مریكا، سوپای بۆ وانه وتنه وه ئه م ناكه م. ئه مریكا حكومه تی له گه ڵ كار داتای هێنابوون، به كارم من كه ژمارانه ی ئه و له گه ڵ ب��وون ئه مریكا حكومه تی داتایانه ی كه له الیه ن چه ند هاوڕێیه كمه وه ده ستم كه وتبوو كه له گه ڵ كۆمه ڵێك بانك و كۆمپانیای جیهانيی نه وت كار ده كه ن. ئه م داتایانه ئێستا كۆن بوون، له گه ڵ ئه م هه موو ئه م مۆركراون، ئێستا نه وتیيانه ی بۆنده سه روت و سامانه ی كه بنه ماڵه ی بارزانی و تاڵه بانی هه یانه ، بێگومان ئێستا چه ند قات

بووه ته وه .ب��ه ی��ان: داه���ات���ووی س��ی��اس��ه ت له داهاتوو ساڵی ده بینی؟ چۆن كوردستان ئه نجام كوردستان له هه ڵبژاردن بڕیاره بدرێت، هیچ هیوایه ك هه یه كه ئۆپۆزسیۆن

ئه م هه ڵبژاردنه بباته وه ؟ساڵی هه ڵبژاردنه كانی رۆبن: مایكڵ داهاتوو گرنگ ده بێت، به اڵم هه رگیز باوه ڕ ناكه م كه بارزانی رازی ببێت له پۆسته كه ی بێته خواره وه و رێگه بدات هه ڵبژاردنێكی ئه نجام هه رێم سه رۆكایه تی بۆ بێگه رد نێوان له جیاوازیيه ك هیچ ئه و بدرێت، حكومه تی هی و خۆی تایبه تی سامانی نایه وێت ئ��ه و ن��اك��ات، پارتی و هه رێم سه ری ره ش جێبهێڵێت و بێت له ناو خه ڵك نایانه وێت بارزان خه ڵكی له زۆرێك بژی،

بگه ڕێته وه بۆ ئه م ناوچه یه .كێرڤی به رزبوونه وه ی له گه ڵ به یان: ناوچه كه ، له ئیسالمییه كان ج��ه م��اوه ری جه ماوه ریان كوردستانیش له پێتوایه

له زیادبووندا بێت؟من ه��ه روه ك به ڵێ، رۆب��ن: مایكڵ نیگه رانم له وه ، ئه و كاته ی لێكۆڵینه وه یه كی كه نووسی 2008 ساڵی له ئه كادیمیم واشننت و هه ولێر له باشی ده نگدانه وه ی ئه وه بوو له سه ر لێكۆڵینه وه كه م هه بوو، كۆنرتۆڵی هه رێم حكومه تی ئه گه ر كه گه نده ڵی نه كات، ئه وا ئه و كاته ئیسالمیه كان بۆ ئه مه ش كه ده ست ده گرنه ده س��ه اڵت نابێت، باش ئه مریكا به رژە وه ندییه كانی ئیسالمیيه كان به الی كه مه وه كه مرت گه نده ڵن، هه روه ك ئه مه ش حه قیقه ته كه یه كگرتووی شه فافی كۆنگره یه كی كوردستان ئیسالمیی پۆستی له سه رۆكه كه یشی و ئه نجامدا ئه مه ش خ���واره وه ، هاته حزب سه رۆكی الی زۆرێك له گه نجان ئه و وێنایه دروست ده كات كه ئیسالمیيه كان له پارته كانی دیكه

دیموكراسیرتن.له گه ڵ بارزانی پوه ندییه كانی به یان: ده بێت، به هێزتر رۆژ دوای له رۆژ توركیا ئه م په یوه ندیيه كانی له گۆڕانكاریيه ئه م دوو الیه نه چۆن ده بینی كه له پێشوودا دوو

دوژمنی سه رسه خت بوون؟وه به رهێنان و پ��اره رۆب��ن: مایكڵ باشه ن، په یوه ندیه ئه م سه ره كی فاكته ری ره نگڕێژی پ��اره ب��ارزان��ی مه سعود ب��ۆ نه ته وه گه رایه تيیه ، له كاتێكدا كه وه به رهێنان توركیا كه ئه گه ری هه یه كه مرت بێت، باش

كوردستان، هه رێمی سه ر بكاته هێرش ئه مه له كاتێكدا ئه م ئه گه ره له چه ند ساڵی په یوه نديیه ئه م به اڵم بوو، زیاتر پێشوودا دووقوڵیيانه به هیچ شێوه یه ك هه تاهه تایی دراوسێ واڵتانی له گه ڵ په یوه ندی نین. داكشاندایه ، و هه ڵكشان له هه میشه ئه نكه ره ، تاران، به غدا و دیمه شق، كوردستان وه ك كارتێكی گه وره ده بینن كه ده توانن له

ناكۆییه كانی نێوانیاندا به كاری بهێنن.ئێستادا له سووریا كوردانی به یان: خه بات بۆ فیدراڵیزم ده كه ن وه ك كوردستانی دی، بێته خه ونه یان ئه م پێتوایه عێراق، ئه م چاودێران له زۆرێك له كاتێكدا ئه مه به ده بینن، قورس به كورده كان خه ونه ی عێراق كوردستانی حاڵه تی جیاوازیی هۆی

و سووریا؟مایكڵ رۆبن: من پێموایه كه ده توانن فیدراڵیزم به ده ستبهێنن، ئه م توندووتیژییه ی نییه ، له خۆوه هه ر رووده دات سووریا له به ڵكو به هۆی ئه م شه ڕە مه زهه بییه كه ئه م واڵته ی ته واو دابه ش كردووه . ئه مه ش مانای وایه هه ر كاتێك ره وشه كه له سووریا هێور ده بێت جیاواز ت��ه واو ره وشه كه ب��ووه وه ، له و كاته ی پێش ئه وه ی شۆڕش روو بدات. سووریا ده بێته واڵتێك كه چه ندین هه رێمی مه زهه بی و نه ته وه یی تێدا دروست ده بێت، شتێكی سووریا له فیدراڵیزم هه ربۆیه بتوانن چه ند كورده كان ده بێت، رسوشتی یه كگرتوو بن و كۆنرتۆڵی خۆیان له ئێستادا به سه ر ناوچه كانی باكووری رۆژەه اڵتی ئه م بۆ ده بێت ئاسانرت ئه وه بسه پێنن، واڵته دا ئه وه ی بتوانن به رده وام بن له كۆنرتۆڵكردنی

ناوچه كه له داهاتوودا.به یان: پێتوایه به هاری عه ره بی ئیجابی له ناوچه كه ؟ له ك��ورد ره وش��ی بۆ ب��ووه داهاتووی گۆڕانكاریيانه وه ئه م سۆنگه ی

كورد له ناوچه كه چۆن ده بینی؟هه رگیز ك��ورده ك��ان رۆب��ن: مایكڵ فرسه تێكی وه ك ئێستایان نه بووه ، نه ك ته نیا توركیاش، له به ڵكو سووریا، و عێراق له به اڵم ئایا سه ركرده كانیان ده توانن ئه م هه له نه ته وه كه یان به رژە وه ندی بۆ و بقۆزنه وه

به كاری بهێنن؟ ئه وه قسه یه كی دیكه یه .

دکتۆر مایكڵ رۆبن بۆ )بەیان(:

ئێستا‌بارزانی‌له‌‌واشنتۆن‌‌و‌هه‌ولێریش‌الواز‌ده‌رده‌كه‌وێتدكتۆر مایكڵ رۆبن، رۆژنامه نووس

و لێكۆڵه ری ئه مریكی، له دیمانه یه كی تایبه تی )به یان(دا

تیشك ده خاته سه ر چه ند الیه نێكی ده سه اڵت و گۆڕانكارییه كان له

هه رێمی كوردستان، هاوكات باس له په یوه ندییه كانی هه رێم و ئه مریكا و ئایینده ی كورد ده كات.

دكتۆر مایكڵ رۆبن

� لێكۆڵه ره له دامه زراوه ی )ئه مریكان

ئینته رپرایس ئینستتیوت(.

� وانه بێژه له باره ی په یوه ندی مه ده نی �

عه سكه ری له سكۆڵی ناڤاڵ بۆ خوێندنی بااڵ.

� ئیدیتۆری پێشكه وتووه له جۆرنالی

به ناوبانگی ئه مریكی میدڵ ئێست كوارته رلی.

� پێشرت له چه ند زانكۆیه كی هه رێمی

كوردستان بۆ ماوه یه ك وانه بێژ بووه .

به وه ی دراوه ئاماژە تیایدا كه ببینێت، دروست ئه نجومه نێك كۆنگره یه دا له و التنسيقي )املجلس ناوی به ده كرێت هل السنة (، ئه م ئه نجومه نه ش هه موو لاَو كورد به ده گرێت له خۆ سوننه كان نابێته ب��ه اڵم توركامنه وه ، و ع��ه ره ب مه رجه عی هاوشێوه ی مه رجه عێك ئه نجومه نه ئ��ه م به ڵكو شیعه كان، ده بێت، ئابووری و سیاسی ره هه ندی حزب هیچ به دیلی ناشبێته ه��ه روه ك زانایانی و سیاسی ڕێكخراوێكی و هیچ چه تری ژێر له و سوننی ئاینیی كۆنابێته وه . لیه نێكیشدا و ده سته ئه مه و )به یان( زانیویشیه تی كۆبوونه وه ژێر له ئه سته مبوڵ راوێژكارییه كه ی ڕاسپارده كانی و وه سیه تنامه ڕۆشنایی زانای كۆچكردوو، شێخ تاهیر به رزنجيدا بووه ، كه ناوبراو زانایه كی دیاری كورد و نیشته جێی به غدا بووه و به ر له كۆچی سه باره ت وه سيه تنامه یه كی دوای��ی،

له به نیازن مه به سته ش ئه و بۆ عێراقدا، له كۆنگره یه ك داهاتوودا مانگی چه ند

هه رێمی كوردستان ببه سنت.كه زانیویه تی )به یان( ڕۆژنامه ی به تایبه تیش مانگێكه ، چه ند م��اوه ی قوواڵنه ی سیاسییه ته نگژە ئه و دوای سوننه كانی ب��وون، دروس��ت عێراق له واڵتێكی چه ند پشتیوانیی به واڵته ئه م خۆڕێكخستنه وه هه وڵی له هه رێمیی، و دروستكردنی به ره یه كدان كه له هه ر بۆ بێت، گه وره تر ڕێكخراوێك و حزب له لیژنه یه ك ئێستا مه به سته ش ئه و ئاماده كارییدایه بۆ به ستنی كۆنگره یه كی س��ه رت��اس��ه ری��ی. ه��ه ر ب��ه پ��ێ��ی ئ��ه و له شاری 2012/5/25 زانیارییانه ، رۆژی كۆبوونه وه یه كی توركیا، له ئه سته مبوڵ چه ند تیایدا كه سازكراوه ، راوێژكاریی

ئاماده بوون. كه سایه تییه كی كوردیش ڕۆژنامه ی )به یان( توانی به رنامه ی كۆنگره كه ئامانجه كانی و ته وه ر و كار

به یان. تایبه ت

ده ست زانیارییانه ی ئه و پێی به )به یان( كه وتوون، سوننه كانی عێراق له هه وڵی خۆڕێكخستنه وه و دروستكردنی له سوننه ن سه رتاسه ریی ئه نجومه نێكی

هه اڵتنی زیندانیان،

هاوپه یامنیه تی

گه نده ڵی و تیرۆر

دوایین هه واڵه كان باس له

هه اڵتنی سه دان زیندانی ده كه ن

له گرتووخانه ی تكریت و

جه حت له وه ده كه نه وه كه ئه مه

رێكه وتنێكی گوماناویی كه سانی

گه نده ڵه له نێوان وه زاره تی ناوخۆ

و سه ركرده ی تیرۆرستان، ئه مه ش

دوایین رێكه وتن نییه و ئاماژە یه

بۆ شكستی ئه منیی مه ترسیدار و

گه نده ڵی هه ندێك له به رپرسان.

هه اڵتنی زیندانیان ئه نجامی

خراپی لێده كه وێته وه و په یوه ندیی

به هێزی له گه ڵ گه نده ڵی هه یه

و كاریگه ریی خراپی ده روونیی

له سه ر هاوواڵتیان و نیشتیامنییش

ده بێت، ده بێته هۆكارێكیش

بۆ ئه وه ی سه رجه م لیه نه كانی

عێراق بڕوا به وه بكه ن كه

ئاسایش له واڵتدا به رقه رار نییه

و تیرۆریش كۆتایی نه هاتووه ،

مادام به رپرسی ئه منیی شه ره فی

پیشه یی و نیشتیامنیی خۆی

به دۆلر ده فرۆشێ و رێكه وتن

له گه ڵ تاوانبار و تیرۆرستان

ده كات، هه موو جارێكیش ئه م

رووداوانه دووباره ده بنه وه و

هیچ لێپێچینه وه و ته نانه ت

سه رزه نشتێكیش ناكرێن، ئه وه ش

واده كات هاوواڵتیان متامنه یان به

داهاتوو نه بێت.

ئه م داڕمانه ده روونییه كاریگه ریی

له سه ر هه ستی ئه و كه سه

پاكانه ش هه یه كه له وه زاره تی

به رگریی و ناوخۆ كار ده كه ن و

هه ست به په راوێزخسنت ده كه ن،

پرسیاریان ل دروست ده بێت

له سه ر جدییه تی كرده كانی

راوه دوونان و پاكسازیی

تیرۆرستان و ده ستگیركردنیان،

هه اڵتنی تۆمه تباران له كاته كانی

لێكۆڵینه وه دا، ته نانه ت دوای

دادگاییكردن، گه وره ترین

مه هزه له یه كه له هیچ واڵتێكی

دیكه به و شێوه یه نییه .

ئه وه ی باسامن كرد ئاماژە یه

بۆ ئه وه ی تا ئێستاش گه نده ڵی

هاوپه یامنی تیرۆره له سه ر حسابی

ئاسایشی واڵت و كه رامه تی

حكومه ت، له گه ڵ ئه وه شدا

هه موو ئه مانه نه بوونه ته هۆی

بزواندنی سمێڵی وه زیر و ئه ندام

په رله مانه كان، كه به ئۆتۆمبێلی

حكومه ت ئه و كه سانه ئازاد

ده كرێن.

ئه م بێده نگییه و سزانه دانی

تاوانباران، ئه م فه زیحانه ی

لێكه وتووه ته وه دژی مافی

مرۆڤه كان، گه وره ترین تاوانیش

بێده نگی گه لی عێراقه ، كه

نایه نه سه ر شه قامه كان و داوای

دادگایی به رپرسه ئه منییه

شكستخواردووه كان ناكه ن، كه

ئه گه ر ئه و به رپرسانه یه ك تۆز

شه ره ف و ویژدانیان هه بوایه

ده ستیان له كار ده كێشایه وه ، یان

به لی كه مه وه داوای لێبوردنیان

ده كرد.

و. له عه ره بییه وه : محه مه د جه مال

سوننه‌كانی‌عێراق‌له‌‌كوردستان‌خۆیان‌ڕێكده‌خه‌نه‌وه‌عێراق له سوننه كان ب��ارودۆخ��ی به

نووسیوه .عه دنان دك��ت��ۆر خ��ۆش��ی��ه وه لی سوننه ی دی���اری كه سایه تی دلێمی له گه ڵ گفتوگۆیه كیدا میانه ی له عێراق كۆنگره یه »ئ��ه و رایگه یاند )ب��ه ی��ان(، رێكخستنی ئه نجومه نی ناوده نرێت هل لاَ التنسيقي )املجلس سوننه ئه هلی سوننه كان یه كخستنی بۆ كار السنة(.. ده كات، ڕیزدا یه ك له له خۆگرتنیان و مافه كانیاندا«. به ده ستهێنانی پێناو له ئه و ب���ه وه ی دا ئ��ام��اژە ش��ی ن��اوب��راو تێدایه ك��وردی »كه سایه تی كۆنگره یه گرنگن و سیاسیین لیه نی به سه ر كه نازانم ب��ه اڵم كوردستان، هه رێمی له هه یه حزبه كانیان ره زامه ندیی ئایا وایه هیوامان وتیشی دلێمی نا؟«. یان حكومه تی لی��ه ن له كۆنگره یه ئ��ه م ریعایه ت و ه��اوك��اری��ی ه��ه رێ��م��ه وه له وباره یه شه وه »له وانه یه بكرێت،

قسه یان له گه ڵ بكه م«.دكتۆر عه دنان دلێمی سه باره ت به كات و شوێنی به ستنی ئه و كۆنگره یه ش حاڵه ته كاندا زۆرب��ه ی »له رایگه یاند موحه ڕره می مانگی ل��ه پێده چێت

داهاتوودا له هه ولێر ببه سرتێت«.

ئه و كۆنگره یه كه سایه تی كوردی

تێدایه كه سه ر به الیه نی سیاسیین

ئه م ئه نجومه نه ش نابێته مه رجه عێك هاوشێوه ی مه رجه عی

شیعه كان

www.bayanpress.net ژماره )4(، سێشه ممه 2012/10/2، ساڵی یەکەم

4

فیراس غه زبان حه مدانی

عێراق ژێرخانی پرۆژەیاسای به یان: له چی پێكهاتووه و بڕی پاره ی ته رخانكراو

بۆی چه نده ؟له پرۆژە كه ره شید: حاجی ئه حمه د لیه ن لیستی عێراقییه وه پێشكه ش كراوه ، ئابووری ژێرخانی له باس بنه ڕە تدا له بووژانه وه ی، مه به ستی به ده كات عێراق كراوه ته رخان بۆی پاره یه ی و گوژم ئه و

نزیكه ی 36 ملیار و 500 ملیۆن دۆلره .ب��ه ی��ان: ئ��ه و پ��اره ی��ه چ��ۆن داب��ه ش

كراوه ؟ئه حمه د حاجی ره شید: دابه ش كراوه له وانه خانوو كۆمه ڵێك سێكته ردا، به سه ر پێنجسه د و ملیارێك نزیكه ی بۆ هه ژاران سێكته ری دان���راوه ، بۆ دۆلری ه��ه زار پێنج نزیكه ی كه پ��ه روه رده كشتوكاڵی، ملیاری بۆ دانراوه ، سێكته ری رێگاوبان كه

10 ملیاری بۆ دانراوه .پرۆژە كه ئیجابییه كانی خاڵه به یان:

چین؟هه موو ره ش��ی��د: حاجی ئه حمه د بووژانه وه یه ك و نۆژە نكردنه وه و بونیاد منوونه بۆ هه یه ، پالنێك به پێویستی جیهانيی جه نگی دوای له ئه وروپا له كرا پێشكه ش مارشاڵ پالنی دووه م��ه وه بۆ بووژانه وه ی ئه ڵامنیا كه قه رزێكی زۆر گه یشته ئه ڵامنیا ئه نجامدا له وه رگیرا، واڵته هه شت له یه كێكه كه ئه مڕۆی،

پیشه سازییه كه ی جیهان.

%30 داتا هه ندێك له دووه م: خاڵی خه ڵكی عێراق له ژێر هێڵی هه ژارییه وه ن، رێژە ی بێكارییش 18%یه ، بۆیه ئه م پرۆژە یه چاره سه ر كێشه یه دوو ئه م واده ك��ات له وه باس هه شتیشدا م��ادده ی له بن، ده بێت دێن كۆمپانیایانه ی ئه و ده كات خۆماڵیی كاری ده ستی زۆریان به شێكی بێت، به مه ش هه لی كاری تێدایه بۆ 750 ببێته بێكاریی رێژە ی واده ك��ات و كه س نیوه ی رێژە ی ئێستای، هه روه ها واده كات گه شه سه ندن ب��ه ره و عێراق ئابووريی

بڕوات.به یان: ئه ی خاڵه سلبییه كانی چین؟

موازه نه ی ره شید: حاجی ئه حمه د قه رزێكی ب��ه ژێ��ر ده ك��رێ��ت ع��ێ��راق��ی ژێری له ئه سته مه كه كه ڵه كه بووه وه سه رمایه یه ك هه موو چونكه ده ربچێت، ئه وه ی بۆ پرۆژە یه كه وه ، ده خرێته كه سوودێكی بكات، ق��ازان��ج كۆمپانیاكه پاره ی بڕێك ده كات وا كه سه ر، ده خاته زۆر ببێته قه رز له سه ر عێراق، قه رزێكیش تا ئێستا عێراق مابێتی و پێیه وه ده ناڵێنێ ، كه كوه یته جه نگی ق��ه ره ب��ووی ق��ه رزی ده بات، عێراقی موازه نه ی 5%ی سااڵنه قه ره بووی ئه وه یه چاوه ڕێی ئێرانیش جه نگی عێراق � ئێران وه ربگرێت، كه واته قه رزێك، ژێر ده ڕوات��ه وه دووباره عێراق كه ڵه كه له سه ر ق��ه رزی واڵتێكیش هه ر بێت، دووچاری دوو كێشه ده بێت، یه كه م:

كێشه كه ی. ئه سڵی ق��ه رزی دان���ه وه ی سووده كه ی. دان��ه وه ی كێشه ی دووه م:

ئه م 36 ملیار و 500 ملیۆنه سوودی چه ند عێراق ده بێت، زۆر ئه وه نده ساڵه كه ی توانای دانه وه ی نابێت، ئه و كاته ش بڕشتی پاره كه ی دێته خواره وه و گه شه ی ئابووری

ده وه ستێت.دونیا ئابووریناسه كانی سه رجه م ده ره ك��ی ق���ه رزی كۆكن ئ��ه وه ل��ه س��ه ر )س��ه رچ��اوه ی به ئ��اب��ووری زاراوه ی به نه خوازراو( داده نرێت، هه موو قه رزێكیش یه كه م: هه یه ، لێكه وته ی دوو دونیا له مالییه ، واته پاشكۆیه تی ئابووری بۆ واڵتێك دروست ده بێت. دووه م: له هه مان كاتدا ده بێت دروست بۆ سیاسیشت پاشكۆیی عێراق له و حاڵه تانه سیاده ی واڵته كه ی له ده ست ده دات، به مه ش گه وره ترین كێشه

رووبه ڕووی ده بێته وه .به عێراقییش دراوی به ستنه وه ی دیكه یه خاڵێكی ئه مریكییه وه دراوی هه میشه واده كات سلبییانه ی خاڵه له و دراوی نزمبوونه وه ی و به رزبوونه وه له عێراق سه رمایه ی به یاریی ئه مریكی،

بكرێت.سلبییانه لیه نه ئه م ب��ه اڵم به یان: ئیجابییه كان لیه نه كاریگه رن ئه وه نده

بسڕنه وه ؟لیه نه ئه م ره شید: حاجی ئه حمه د له زیاتره كاریگه رییان زۆر ئیجابییانه

هه یه گرفت كۆمه ڵێك به اڵم سلبییه كان، كه مارشاڵ پالنی ئیجابییه كان، لیه نه بۆ كاتێك جێبه جێ كراوه ، دۆخی ئه ڵامنیا له و ئاسایی ئه وروپا سیاسیی و ئابووری زۆر زۆر عێراق ب����ه اڵم ب��ووه ، جێگیر

خراپه .و ئیجابی لیه نه له و جگه به یان: بۆ رێگرییه ك چ باستكرد، سلبییانه ی

یاساكه دێته ئاراوه ؟ئ���ه ح���م���ه د ح���اج���ی ره ش���ی���د: مه سه له ی سیاسی، و ئه منی مه سه له ی یه كێكه عێراق، موازانه ی تاكسه رچاوه یی له و گرفتانه ، چونكه ئێستا 89%ی موازه نه ی كه نه وته ، تاكسه رچاوه ی له عێراقی به دیل دروست تاقه ی ئه گه ر رێگرییه كه ، ساڵی له ئه وه ی وه ك كارگه كان یان بوو، 2008 رووی دا، نرخی یه ك به رمیل نه وت 147 دۆلره وه گه یشته 34 دۆلر، ئه و كاته عێراق توانای دانه وه ی قه رزه كه ی نابێت، ده بێت، كێشه گه وره ترین تووشی بۆیه بۆ ئیجابییه كانیشامن خاڵه سه رجه م

ده كه نه خاڵی بێسوود.وه ك ئ��ێ��وه هه ڵوێستی ب��ه ی��ان: له سه ر سلێامنی پارێزگای ئه نجومه نی

ئه سڵی پرۆژە كه چییه ؟دوای ره ش��ی��د: ح��اج��ی ئ��ه ح��م��ه د زۆرینه ی پرۆژە كه ، ئه سڵی دیراسه كردنی ئه نجومه نی پارێزگای سلێامنی كه ئاماده ی بوو باش پێیان بوون، كۆبوونه وه یه ئه و

ئه م پرۆژە یه له ئێستادا جێبه جێ نه كرێت.به یان: كه واته جێگره وه ی چییه ؟

له ئێمه ره شید: حاجی ئه حمه د بڕوامان سلێامنی پارێزگای ئه نجومه نی چ��اره س��ه ره ، باشرتین ته قه شوف وای��ه كه م گشتییه كان خه رجییه ئێستادا له سه ر بخه ینه كه مكردنه وه كه بكرێنه وه ، قه رز له ئه وكاته وه به رهێنان، بودجه ی 2012ی بودجه ی كه ده بێت، رزگارمان بۆ ملیاری 69 نزیكه ی بووه ، ملیار 100دیكه ی ئه وی بووه ، ته شغیلی بودجه ی عێراق ب���ووه ، وه ب��ه ره��ێ��ن��ان ب��ودج��ه ی ئێمه بۆ منوونه بكات، نه یتوانیوه سه رفی لیه پارێزگاكامنان جێبه جێكردنی رێژە ی جیهازی كه واته ب��ووه ، %6 تیایدایه كه ئ��ی��داری��ی ن��ات��وان��ن ئ��ه م ب��ڕە پ��اره ی��ه ی بكه ن، جێبه جێ خۆیان وه به رهێنانی ئه مانه ، ته كمیله ی كه دیكه خاڵێكی بریتییه له هه مواركردنی كۆمه ڵێك یاسا و

رێسای كه پێشرت ده رچوون.سیاسیيه چاكسازیی ت��ر: خاڵێىك و تاكالیه نه ب���ه ره و ع��ێ��راق ئێستا ك��ه خاڵیش: دوايني ده ڕوات. دیكتاتۆریه ت ئه و ك��ه ع��ێ��راق��ی ن��ه ق��دی��ی سیستمی خه ڵكدایه ده ستی له به ر ئێستا پاره یه ی عێراق چونكه نییه ، ئه وتۆی متامنه یه كی رۆژ به رۆژ پاره ی زیاتر ده خاته بازاڕە وه ، نه ختینه یی ب��ه ه��ای واده ك����ات ك��ه

دابه زێت.

36 ملیار و 500 ملیۆن دۆالر بۆ ژێرخانی عێراق

ته رخان ده كرێت، پرۆژه یاساكه چه ندین

خاڵی ئیجابی و سلبی هه یه ، ئه نجومه نی پارێزگای

سلێمانی هه ڵوێستی خۆیانی له سه ر ده خه نه روو و داوای جێگره وه ده كه ن بۆی، ئه حمه د

حاجی ره شید، ئه ندامی ئه نجومه نی پارێزگای

سلێمانی له وبارانه وه وه اڵمی پرسیاره كانی )به یان(

ده داته وه .

دیدار: محه مه د جه مال

پارێزگا‌هه‌یهته‌نیا‌6%ی‌

بودجه‌ی‌سه‌رف‌كردووه‌

ئه حمه د حاجی ره شید، ئه ندامی ئه نجومه نی

پارێزگای سلێامنی، له سه ر ژێرخانی عێراق ده دوێت

www.bayanpress.net ژماره )4(، سێشه ممه 2012/10/2، ساڵی یەکەم

6

قه‌ڵه‌مه‌كانی‌كه‌ركووك‌یه‌كتر‌ده‌شكێنن»لقی كه ركووكی نووسه ران ته كه توالت و دوو به ره كی حزبی و به رژە وه ندی تێكه وتووه «

ل��ه ت��ی��ف ف��ات��ی��ح ف���ه ره ج���ى »ب��ه داخ��ه وه ده ڵێت ڕۆژن��ام��ه ن��ووس ئه هلی نووسه ر و نێوان له ئه وگرفته ی له نه ك هه یه ، كه ركووكدا له قه ڵه م جێگایه كی هیچ له به ڵكو كوردستان، ناگونجێن، به یه كه وه نییه ، دنیایه ئه م له یه ك ده خۆێنن، به بێ هیچ هۆیه ك كاتێكدا له ده نووسن، یه كرتی سه ر له وه ك شه سته كاندا له كه ركووكه ئه م خوێندومانه ته وه، جێگای جه ده ل بووه ، ئێستاكه كه چی بووه ، گفتوگۆ جێگای هیچیان كورده كاندا، ناو له به تایبه تی

دانی خێر به یه كدا نانێن«.ك��ێ��ش��ه و ش��ه ڕە ق��س��ه ی ن��ێ��وان نووسه رانی كورد له شاری كه ركووك به ته واوی ده نگی داوه ته وه ، ئه م كێشه یه یه كێتی ك��ه رك��ووك��ی لقی ل��ه ڕووی ئه و به پێی كردووه ، كورد نووسه رانی كه وتوون، به یان ده ست زانیارییانه ی ناكوڵێت یه كه وه به دانوویان ئه وان یه ك له سه ر توندی به زۆر به ڵكو و لق ئه ندامانی له یه كێك ده خوێنن. ڕوونی به بهێنین، ناوی نه یوست كه پاره بۆ كێشه كه ی و كرد ئه وه ی باسی حزبایه تی ش��ه ڕە و م��اددی ب��واری و كوردستان حوكمڕانه كه ی حزبه دوو

له ئێستادا وه ك دیارده یه ك، نووسه ر و ڕۆژنامه نووسانی كورد له شاری كه ركووك، له

ڕێگای سایت و فه یسبووك و ڕۆژنامه كانه وه، له سه ر

یه كدی ده نووسن و یه كتری بچووك ده كه نه وه ،

ئیدی به كوردییه كه ی شه ڕی ده سته ویه خه ی

قه ڵه مه .

ناو ئاخنیوه ته ده ستی كه گێڕایه وه ، ماڵی نووسه رانیشه وه .

جێگری ب��ه پ��ه ی��وه ن��دی ب��ه ی��ان حه مه سه عید كه ركووك، لقی سه رۆكی بیانووه ی به و ناوبراو كرد، زه نگه نه وه واڵت��ه، ده ره وه ی ل��ه ل��ق س��ه رۆك��ی

ئاماده ی لێدوان نه بوو.عه بدولستار نووسه ر، له وباره یه وه به عس »ح��زب��ی ده ڵ��ێ��ت ج��ه ب��اری سه ر له كرد دروست زۆری كاریگه ری تاكی كوردی له كه ركووك، بۆیه تا ئێستا ڕێگای له مه خابن دی��اره ، پێامنه وه دیارده یه كی فه یسبووكه وه و ڕۆژنامه ده ك��ه ن«. ی��ه ك به به رانبه ر ناشیاو ناو گه وره كانی كێشه بوونی ناوبراو ن��ووس��ه ران ب��ۆ ئ��ام��اده گ��ی ح��زب له ده ڵێت ئ��ه و ده گێڕێته وه . لقدا ن��او نین چ��االك زۆر نووسه ران »یه كێتی شاره كانی ل��ه ت��ر، لقه كانی ل��ه چ��او نه وعی چاالكيی ده یان به كوردستان گه له ريی و فیستیڤاڵ ده یان ده كه ن، ئه و وای��ه پێشم ده ك��ه ن��ه وه ، گ��ه وره نین، شیاو زۆربه یان له وێن كه سانه ی دان��راون حزبی ته وافوقی به چونكه چاالكییه كانیان سه ر له كاریگه ری و

دروستكردوه وه«.

فه ره ج، فاتیح له تیف ب��ڕوای به ناو خستووته ناشیاوی خه ڵكی حزب نووسه ر من بڕوای »به نووسه رانه وه . ئه گه ر سه رقاڵی خوێندنه وه و نووسین بێ شتی به خۆی بێت، لێكۆڵینه وه و له وه ش جگه ناكات، سه رقاڵ ماناوه خستووه ته ناپسپۆڕی كه سانی حزب ئه وانیش و دیاریكراوه ده زگایه كی و پۆست ش��ه ڕی لێنازانن، هیچی وه رگرتنی بۆ ئێمه ش ده سه اڵتیانه «. به په یوه ندییامن ن��ووس��ه ران ڕای نووسه ر، دانا عه سكه ره وه كرد، جگه له پشتڕاستكردنه وه ی كێشه و ناته باییه كه ، وتی نه بوو، لێدوان ئاماده ی ناوبراو ڕە خنه یان نووسه ران یه كێتی چونكه قسه ی نامه وێت منیش و ناخۆشه پێ

له سه ر بكه م.

عه بدولستار جه باری ده ڵێت »لقی نییه ، به رهه مێكیان هیچ كه ركووك ده زگایه كی به بووه بڵێین ده توانین ته نیا ئه وه ی له به ر كتێب، چاپه مه نی له ده ربكه ن، گزنگ گۆڤاری و كتێب كاتێكدا ئیمكانیه تێكی باشی مادییان له به رده سته و له گه ڵ ئه وه ش ته كه توالت به رژه وه ندی و حزبی به ره كی دوو و تێكه وتووه و له سه ر یه كرتی ده نووسن، پێشوه ختیان پێشنیازی هه ڵبژاردنی من به ره و ده سته كه چونكه ده ك��ه م، بۆ گه نجی كۆمه ڵێك ده ڕوات، شكست ت��اوه ك��و پ��ێ��ش��ه وه بهێرنێته چ���االك نووسه ره ئه و هه ر بكه ن«. خزمه ت به یان، بۆ قسه كانییدا درێ��ژه ی له له ده ك��ه م، لێ »پرسیارێكیان ده ڵێت ده كه ن، چاالكی كام باسی كۆنفراسیان

شانازی به چییه وه ده كه ن؟ ئه مه به س له به شێك قسه ی نییه ، من قسه ی

ده سته ی كارگێڕی ئه و یه كێتییه یه «. فاتیح له تیف ڕۆژن��ام��ه ن��ووس فه ره ج، ده ڵێت »با واز له شتی الوه كی گه وره ترین بێده نگییه كه یان بهێنن، دژی بۆ ته نیا قه ڵه مه كه یان كاره ساته ، یه كێتی ئه وه یه ؟ كاتی كه ی یه كرتییه ، هه یه ملمالنێیان ئه گه ر ن��ووس��ه ران هه ڵبژاردندا كاتی له ئه ندامه كانی با چونكه ن���ه ب���ژێ���رن���ه وه ، ه��ه ڵ��ی��ان و سه ریان له تاپۆنه كراوه كورسییه كه حیزبيیه . ناكۆكی هه ر هۆكاره كه شیان چاره سه ربكرێت، كێشه كانیان هیوادارم له و نیم ئ��ه ن��دام م��ن ه��ه رچ��ه ن��ده چاره سه ركردنی به اڵم هه وڵی یه كێتییه ،

كێشه كه یانم زۆر داوه «.

به داخه وه ئه وگرفته ی له نێوان نووسه ر و ئه هلی قه ڵه م له كه ركووكدا هه یه ، نه ك له كوردستان،

به ڵكو له هیچ جێگایه كی ئه م دنیایه نییه

مامۆستایەک لە کاىت وتنەوەى وانەدا. فۆتۆگراف: دلێر عەبدولڕەحامن

په یجور: شڤان جه باری

»سیستمی نوێی په روه رده ڕێزی مامۆستای نه پاراست«

په یجور: سه ید نامی � گۆران عوسامن

زۆربوونی پ��ه روه رده وه زاره رت��ی ق��وت��اب��ی و م��ام��ۆس��ت��ا ب��ه ه��ۆك��اری پ��ه روه رده كێشه كانی سه رهه ڵدانی مامۆستایانیش یه كێتی ده زان��ێ��ت، ه��ۆك��اری س��ه ره��ه ڵ��دان��ی دی���ارده ی و قوتابی ن��ێ��وان ل��ه توندووتیژیی په روه رده مامۆستا، بۆ خودی سیستمی پ��ه روه رده ش وه زاره ت��ی و ده گێڕێته وه لیژنه ی س��ه رۆك��ی ڕە ت��ی��ده ك��ات��ه وه ، مافی له داكۆكیكردن و پ���ه روه رده چ��اره س��ه ری بۆ ده ڵێت مامۆستایان گه اڵڵه كردنی خه ریكی كێشه یه ئه و

پرۆژه یاسایه كین.كه ركووكی، ئه حمه د مامۆستا س���ه رۆك���ی ل��ی��ژن��ه ی پ������ه روه رده و بۆ مامۆستایان مافی له داكۆكیكردن سیستمه ئه م دوای »له وتی )به یان( نوێیه وه ئه م بێڕێزییه ده ستی پێكردووه ، كه زۆر مه جالی داوه به قوتابی، ده ستی قوتابی گه ر چونكه تێدایه ، ده ره كیشی بێت ب��ه رده م��ی��دا له ڕێگر هه ندێك

خه‌ریكه‌‌مامۆستایان‌ده‌بنه‌‌كۆیله‌ی‌خوێندكاران

www.bayanpress.netژماره )4(، سێشه ممه 2012/10/2، ساڵی یەکەم

5

گفتوگۆ: عه بدوڵاڵ حه وێز

به یان: با له و پرسیاره گشتییه وه ده ست گۆڕانكاریه كانی دوایین چۆن پێبكه ین،

گۆڕە پانی سیاسی كوردستان ده بینیت؟پارتی له با سه ره تا، رۆب��ن: مایكڵ پێبكه ین، ده ست كوردستانه وه دیموكراتی دام��ه زران��دن��ی م���ه رسوور ب��ارزان��ی وه ك كوردستان ئاسایشی ئه نجومه نی سه رۆكی له الیه ن مه سعود بارزانی باوكییه وه ، كۆتایی به هه موو ئه م چیرۆكه خه یاڵیيانه دێنێت كه باس له وه ده كه ن بارزانی جددیه له باره ی دیموكراسییه وه ، سیستمێكی دامه زراندنی بارزانیش، و بنه ماڵه ییه حزبێكی پارتی بزنسی به شێكی وه ك هه رێم حكومه تی

بنه ماڵه كه یان ده بینێت.م��ه رسوور ب��ه پۆسته ئ��ه م پێدانی ناوخۆی له ناكۆكیشه ده رخ��ه ری بارزانی بنه ماڵه ، ئه م پۆسته نوێیه ی مه رسوور ته نیا په یوه ندی به ئه نجومه نی ئاسایشه وه نییه ، بنه ماڵه ریزبه ندی له ئه وه یه بۆ به ڵكو وه زیرانی سه رۆك بارزانی نێچیرڤان پێش كوردستان و كوڕی برای بارزانی بكه وێته وه

و ببێته كه سی دووه می بنه ماڵه .ل��ه الی��ه ك��ی دی��ك��ه وه داڕووخ��ان��ی ب��ه ره��ه م دك��ت��ۆر ب���ه رده وام���ه ، یه كێتی ساڵحیش ده زانێت كه له ده ره وه ی یه كێتی له ناو ت��ا هه یه زی��ات��ری جه ماوه رێكی یه كێتی. ئینجا هێرۆ خان زۆر رقی له دكتۆر ره سوڵ ك��ۆرسه ت له والیشه وه به رهه مه ، له ناو پێشمه رگه جه ماوه رێكی زۆری هه یه . ئێستا له ناو یه كێتی هه موو شتێك په یوه سته به وه ی كه یه كێتی دوای مردنی مام جه الل له م به رهه م دكتۆر دێت. به سه ر لێ چی پارتی به رامبه ر نه رم هه ڵویستی ماوه یه دا ده نوێنێت، له دوا سه ردانیشیدا بۆ ئه مریكا، سپی كۆشكی له هه ریه ك له نێو پاڵپشتی ئه وه ی بۆ ك��ۆده ك��رده وه ئه ی ئای سی و پۆستی بۆ ج��ه الل مام جێگره وه ی ببێته پۆستی ب��ه م��ه ش ك��ۆم��ار، سه رۆكایه تی كورددا له ده ست عێراق كۆماری سه رۆك

ده مێنێته وه ، هه روه ها له وه ش گرنگرت به الی دوورخستنه وه ی بارزانییه وه ، مه سعود

دكتۆر به رهه مه بۆ ده ره وه ی كوردستان.گۆڕانیش له مالوه بێگومان كێبه ركێكاره باسی گ��ۆڕان كه باشه زۆر به هێزه كه یه ، گۆڕان به اڵم ده كات، له هه رێم گۆڕانكاری له ته نیا كه بسه ملێنێت ئ��ه وه پێویسته جه ماوه ری توڕە ی یه كێتی پێكنه هاتووه، كه دواجار بیانه وێت به شێكی گه وره ی كێكه كه به بزووتنه وه یه ئ��ه م ب��ه رن، خۆیان بۆ جددی به دوای چه كسازییه وه یه له هه رێم، بتوانێت هیوادارین كه نه وشیروان مسته فا

جێبه جێی بكات.ب���ه ی���ان: ئ��ێ��س��ت��ا س���ێ ج��وم��گ��ه س��ه ره ك��ی��ی��ه ك��ه ی ده س����ه اڵت ل��ه الی��ه ن كۆنرتۆڵ بارزانییه وه بنه ماڵه ی كه سانی باسی زۆر كوردستان له له كاتێكدا كراون، له گه ڵ ئه مه ئایا ده كرێت، دیموكراسی

ستاندارده كانی دیموكراسی یه كانگیره ؟كۆنرتۆڵكردنی نه خێر، رۆبن: مایكڵ له ده س��ه اڵت سه ره كییه كه ی پۆسته سێ بازرانییه وه بنه ماڵه ی الیه ن له كوردستان به ڵگه ی ئه وه یه كه مه سعود بارزانی جددی نییه له باره ی به دیموكراسی كردىن كوردستان و هه رگیزیش جددی نه بووه ، به مه بارزانی سه رۆكی له گه وره تر شتێك وه ك خۆی خێڵێك ده رده خات، له مێژووی كورددا ئه و له خیانه تی كه ده نارسێت كه سێك وه ك و دیموكراسی بۆ كرد كورد گه لی خه باتی ته نانه ت بۆ وه ده ستخستنی سه ربه خۆییش.

چه ندین ل��ه ب��ه ڕێ��زت��ان ب��ه ی��ان: دامه زراوه ی گه وره ی ئه كادیمی له پایته ختی باشتان په یوه ندی و ده كه ن كار ئه مریكا له گه ڵ بڕیاربه ده ستانی كۆشكی سپی هه یه ، سیاسیی ره وشی له ئاگادارن كه ئه وانه ی

هه رێم، چۆن لێی ده ڕوانن؟مایكڵ رۆبن: له واشننت خه ڵك ئه وه نده باسی كوردستان ناكات، زۆربه ی دیموكرات وێنایه كی كۆماريیه كانیش ته نانه ت و خراپیان بۆ جه نگی عێراق هه یه و خوازیارن عێراق له ئه مریكا سوپای بكه ن، له بیری چیرت عێراقیش هه واڵه كانی كشاوه ته وه ، خه ڵكه كه بۆیه نین، رۆژنامه كان مانشێتی

ئه وه نده گوێ به ره وشی عێراق ناده ن.كرد گ��ه وره ی هه ڵه یه كی مه سعود نه ك سپی كۆشكی بۆ دواسه ردانیدا له كه ته نیا كوڕە كه ی، مه رسوور، به ڵكو نێچیرڤانی كاته دا له و كه برد، خۆی له گه ڵ برازاشی ئه مه ن��ه ب��وو، حكومیی پۆستێكی هیچ سپی كۆشكی له ئه وانی خراپی وێنایه كی چه ند له شۆڕش له كاتێكدا به جێهێشت، واڵتی عه ره بی سه ریهه ڵدا له دژی حوكمی كه سێكی وه ك خۆی بارزانی بنه ماڵه یی، س��ه ددام و قه زافی معه مه ر هاوشێوه ی

حوسێن و به شار ئه سه د نیشاندا.واشننت، له قسه یه جێگای نه وتیش و دیموكرات خانه نشینی كه سی هه ندێك له چاویان نه وته وه به هۆی كۆمارییه كان ده سكه وتی بۆ ته نیا ئه مه ش كوردستانه ، چه ند ئێمه هه ربۆیه خۆیان، شه خسی وه ك ده بینین خانه نیشینكراو به رپرسی باڵوێز زاڵامی خه لیل زاد و جیرناڵ جه یمس هه یه كۆمپانیا چه ندین له پشكیان جۆنز، كه له كوردستان كار ده كه ن. ئه وه ی جێگای كاتێك به رپرسانه ئه م كه ئه وه یه سه رنجه پاڵپشتییه ئه م داوای به ده سته ده سه اڵتیان بكرێت، كوردستان به پێویسته كه ناكه ن خانه نیشین كه ئه وه ی دوای ته نیا به ڵكو ده كرێن و ده سه اڵتیان نامێنێت ئه م قسانه

ده كه ن.ب��ه ی��ان: ب��ه م دوای��ی��ه ه��ه ری��ه ك له جۆزێف لیبه رمان و جۆن ماككین سه ردانی حكومه تی په سنی و ك��رد كوردستانیان ئه م پێچه وانه ی كرد، بارزانییان و هه رێم هێرش هه میشه كه به ڕێزتان قسانه ی ده كه نه سه ر حكومه تی هه رێم، ئه مه چۆن

لێكده ده یته وه ؟په سنكردنه وه ی ئه م رۆب��ن: مایكڵ ده بینێته وه . هۆكاردا دوو له خۆی ئه وان هیچ پرۆتۆكۆڵن، ته نیا قسانه ئه م یه كه م: كه سێك ناچێت بۆ واڵتێكی بیانی و هه ندێك دووه م: نه كات. دیموكراسی هه ڵسوكه وتی به شێكی له گه ڵ باشم په یوه ندی منیش زۆر له ستافی كاركردنی لیبه رمان و ماككین هه یه كه پێشرت له گه ڵ من له دامه زراوه ی كارمان به یه كه وه ئینته رپرایز ئه مریكان

ئه و من، زانیارییه كانی به پێی ك��ردووه ، قسانه ی كه ئه م دوو سیناتۆره به بارزانییان ته واو داخراوه كاندا، كۆبوونه وه له وتووه ده وترێت، ئاشكرا به كه له وه ی جیاوازه ده درێته راگه یه نراوانه ی ئه و هه میشه له ل��ه وه ی ج��ی��اوازه زۆر راگه یاندنه كان

كۆبوونه وه داخراوه كاندا ده وترێت.به یان: په یوه ندییه كانی نێوان هه رێم و

به غدا چۆن ده بینی؟زۆر په یوه ندییه كان رۆب��ن: مایكڵ ئه و وای��زان��ی ب��ارزان��ی مه سعود الوازن، نوری بتوانێت كه هه یه پاڵپشتی ئه وه نده پۆسته كه ی له وه زی��ران س��ه رۆك مالیكی، دوور بخاته وه ، به اڵم ئه و هه ڵه بوو. ئێستا ته نیا نه ك ده رده ك��ه وێ��ت، الواز بارزانی سه رۆك هه ولێریش، له به ڵكو واشننت، له وه زیران نوری مالیكیش ده ریخست له كاتی به ڵكو تاران، پاڵپشتی ته نیا نه ك ته نگانه دا

پاڵپشتی واشنتنیشی هه یه .رێی له ساڵێك چه ند پێش تۆ به یان: رۆژنامه ی هاواڵتییه وه سه روه ت و سامانی ئه و كرد، ئاشكرا تاڵه بانیشت و بارزانی داتایانه ت له كوێ ده ست كه وتبوو؟ ئێستا ب��اره ی له هه یه نوێت داتایه كی هیچ

سه ره وت و سامانی بارزانی و تاڵه بانیه وه ؟داتایه كم هیچ ئێستا رۆب��ن: مایكڵ له جگه چونكه نییه ، له به رده ستتدا ئێستا من ئه مریكا، سوپای بۆ وانه وتنه وه ئه م ناكه م. ئه مریكا حكومه تی له گه ڵ كار داتای هێنابوون، به كارم من كه ژمارانه ی ئه و له گه ڵ ب��وون ئه مریكا حكومه تی داتایانه ی كه له الیه ن چه ند هاوڕێیه كمه وه ده ستم كه وتبوو كه له گه ڵ كۆمه ڵێك بانك و كۆمپانیای جیهانيی نه وت كار ده كه ن. ئه م داتایانه ئێستا كۆن بوون، له گه ڵ ئه م هه موو ئه م مۆركراون، ئێستا نه وتیيانه ی بۆنده سه روت و سامانه ی كه بنه ماڵه ی بارزانی و تاڵه بانی هه یانه ، بێگومان ئێستا چه ند قات

بووه ته وه .ب��ه ی��ان: داه���ات���ووی س��ی��اس��ه ت له داهاتوو ساڵی ده بینی؟ چۆن كوردستان ئه نجام كوردستان له هه ڵبژاردن بڕیاره بدرێت، هیچ هیوایه ك هه یه كه ئۆپۆزسیۆن

ئه م هه ڵبژاردنه بباته وه ؟ساڵی هه ڵبژاردنه كانی رۆبن: مایكڵ داهاتوو گرنگ ده بێت، به اڵم هه رگیز باوه ڕ ناكه م كه بارزانی رازی ببێت له پۆسته كه ی بێته خواره وه و رێگه بدات هه ڵبژاردنێكی ئه نجام هه رێم سه رۆكایه تی بۆ بێگه رد نێوان له جیاوازیيه ك هیچ ئه و بدرێت، حكومه تی هی و خۆی تایبه تی سامانی نایه وێت ئ��ه و ن��اك��ات، پارتی و هه رێم سه ری ره ش جێبهێڵێت و بێت له ناو خه ڵك نایانه وێت بارزان خه ڵكی له زۆرێك بژی،

بگه ڕێته وه بۆ ئه م ناوچه یه .كێرڤی به رزبوونه وه ی له گه ڵ به یان: ناوچه كه ، له ئیسالمییه كان ج��ه م��اوه ری جه ماوه ریان كوردستانیش له پێتوایه

له زیادبووندا بێت؟من ه��ه روه ك به ڵێ، رۆب��ن: مایكڵ نیگه رانم له وه ، ئه و كاته ی لێكۆڵینه وه یه كی كه نووسی 2008 ساڵی له ئه كادیمیم واشننت و هه ولێر له باشی ده نگدانه وه ی ئه وه بوو له سه ر لێكۆڵینه وه كه م هه بوو، كۆنرتۆڵی هه رێم حكومه تی ئه گه ر كه گه نده ڵی نه كات، ئه وا ئه و كاته ئیسالمیه كان بۆ ئه مه ش كه ده ست ده گرنه ده س��ه اڵت نابێت، باش ئه مریكا به رژە وه ندییه كانی ئیسالمیيه كان به الی كه مه وه كه مرت گه نده ڵن، هه روه ك ئه مه ش حه قیقه ته كه یه كگرتووی شه فافی كۆنگره یه كی كوردستان ئیسالمیی پۆستی له سه رۆكه كه یشی و ئه نجامدا ئه مه ش خ���واره وه ، هاته حزب سه رۆكی الی زۆرێك له گه نجان ئه و وێنایه دروست ده كات كه ئیسالمیيه كان له پارته كانی دیكه

دیموكراسیرتن.له گه ڵ بارزانی پوه ندییه كانی به یان: ده بێت، به هێزتر رۆژ دوای له رۆژ توركیا ئه م په یوه ندیيه كانی له گۆڕانكاریيه ئه م دوو الیه نه چۆن ده بینی كه له پێشوودا دوو

دوژمنی سه رسه خت بوون؟وه به رهێنان و پ��اره رۆب��ن: مایكڵ باشه ن، په یوه ندیه ئه م سه ره كی فاكته ری ره نگڕێژی پ��اره ب��ارزان��ی مه سعود ب��ۆ نه ته وه گه رایه تيیه ، له كاتێكدا كه وه به رهێنان توركیا كه ئه گه ری هه یه كه مرت بێت، باش

كوردستان، هه رێمی سه ر بكاته هێرش ئه مه له كاتێكدا ئه م ئه گه ره له چه ند ساڵی په یوه نديیه ئه م به اڵم بوو، زیاتر پێشوودا دووقوڵیيانه به هیچ شێوه یه ك هه تاهه تایی دراوسێ واڵتانی له گه ڵ په یوه ندی نین. داكشاندایه ، و هه ڵكشان له هه میشه ئه نكه ره ، تاران، به غدا و دیمه شق، كوردستان وه ك كارتێكی گه وره ده بینن كه ده توانن له

ناكۆییه كانی نێوانیاندا به كاری بهێنن.ئێستادا له سووریا كوردانی به یان: خه بات بۆ فیدراڵیزم ده كه ن وه ك كوردستانی دی، بێته خه ونه یان ئه م پێتوایه عێراق، ئه م چاودێران له زۆرێك له كاتێكدا ئه مه به ده بینن، قورس به كورده كان خه ونه ی عێراق كوردستانی حاڵه تی جیاوازیی هۆی

و سووریا؟مایكڵ رۆبن: من پێموایه كه ده توانن فیدراڵیزم به ده ستبهێنن، ئه م توندووتیژییه ی نییه ، له خۆوه هه ر رووده دات سووریا له به ڵكو به هۆی ئه م شه ڕە مه زهه بییه كه ئه م واڵته ی ته واو دابه ش كردووه . ئه مه ش مانای وایه هه ر كاتێك ره وشه كه له سووریا هێور ده بێت جیاواز ت��ه واو ره وشه كه ب��ووه وه ، له و كاته ی پێش ئه وه ی شۆڕش روو بدات. سووریا ده بێته واڵتێك كه چه ندین هه رێمی مه زهه بی و نه ته وه یی تێدا دروست ده بێت، شتێكی سووریا له فیدراڵیزم هه ربۆیه بتوانن چه ند كورده كان ده بێت، رسوشتی یه كگرتوو بن و كۆنرتۆڵی خۆیان له ئێستادا به سه ر ناوچه كانی باكووری رۆژەه اڵتی ئه م بۆ ده بێت ئاسانرت ئه وه بسه پێنن، واڵته دا ئه وه ی بتوانن به رده وام بن له كۆنرتۆڵكردنی

ناوچه كه له داهاتوودا.به یان: پێتوایه به هاری عه ره بی ئیجابی له ناوچه كه ؟ له ك��ورد ره وش��ی بۆ ب��ووه داهاتووی گۆڕانكاریيانه وه ئه م سۆنگه ی

كورد له ناوچه كه چۆن ده بینی؟هه رگیز ك��ورده ك��ان رۆب��ن: مایكڵ فرسه تێكی وه ك ئێستایان نه بووه ، نه ك ته نیا توركیاش، له به ڵكو سووریا، و عێراق له به اڵم ئایا سه ركرده كانیان ده توانن ئه م هه له نه ته وه كه یان به رژە وه ندی بۆ و بقۆزنه وه

به كاری بهێنن؟ ئه وه قسه یه كی دیكه یه .

دکتۆر مایكڵ رۆبن بۆ )بەیان(:

ئێستا‌بارزانی‌له‌‌واشنتۆن‌‌و‌هه‌ولێریش‌الواز‌ده‌رده‌كه‌وێتدكتۆر مایكڵ رۆبن، رۆژنامه نووس

و لێكۆڵه ری ئه مریكی، له دیمانه یه كی تایبه تی )به یان(دا

تیشك ده خاته سه ر چه ند الیه نێكی ده سه اڵت و گۆڕانكارییه كان له

هه رێمی كوردستان، هاوكات باس له په یوه ندییه كانی هه رێم و ئه مریكا و ئایینده ی كورد ده كات.

دكتۆر مایكڵ رۆبن

� لێكۆڵه ره له دامه زراوه ی )ئه مریكان

ئینته رپرایس ئینستتیوت(.

� وانه بێژه له باره ی په یوه ندی مه ده نی �

عه سكه ری له سكۆڵی ناڤاڵ بۆ خوێندنی بااڵ.

� ئیدیتۆری پێشكه وتووه له جۆرنالی

به ناوبانگی ئه مریكی میدڵ ئێست كوارته رلی.

� پێشرت له چه ند زانكۆیه كی هه رێمی

كوردستان بۆ ماوه یه ك وانه بێژ بووه .

بواس، سه رشانی خستیه تۆتنهام كه بتوانێت ن��ه ده ك��را پێشبینی چونكه بۆ رێدناپ كه بكات ئه وه یش نیوه ی یانه له نده نییه كه ی كردووه ، هه رچه نده باره وه له و ئه وه ی بۆ زووه ئێستایش تۆتنهام ئ��ه وه ی ب��ه اڵم بده ین، حكوم له م یونایتد مانچسته ر به رامبه ر كردی ئینگلیزیدا، خولی شه شه مه ی هه فته ی ئه و هانده رانی بۆ خۆشه مژده یه كی راهێنه ره به خۆشبێت دڵیان كه یانه ئه نجامی ئ���ه وه ی ب��ۆ نوێیه كه یان، كه م النی و به ده ستبهێنێت بۆ باشیان

له تۆتنهام یانه ی ئ��ه وه ی دوای له ده ستی راب��ردوودا وه رزی كۆتایی به تواناكه ی راهێنه ره رێدناپی هاری دانرا گه وره هه ڵه یه كی به هه لگرت، ئینگلیزییه وه زشی چاودێرانی له الیه ن دانێل ڕووبەڕووی توند ره خنه یه كی و له ك��رای��ه وه ، یانه كه سه رۆكی لیفی كرده بواسی ڤیاس تۆتنهام به رامبه ردا وه رزی راهێنه ره ئ��ه م كه راهێنه ر، ئه ركه كه ی له وه رزدا نیوه ی له پێشوو ده ركرا، كاتێك راهێنه ری یانه ی چێڵسی بوو ق��ورس ئه ركێكی ئه وه یش ب��وو،

كه مرت تیپه كه ی ئاستی رێ��دن��اپ له نه بێت، سه ره ڕانی ئه وه ی لۆكا مۆدریچ له م بوو تیپه كه یاریزانی باشرتین كه وه رزه ی���ا ف���رۆرشاوه ب��ه ی��ان��ه ی ری��اڵ

مه دریدی ئیسپانی.له گه ڵ راب���ردوو وه رزی ب��واس سه ركه وتوو نه یتوانی چێڵسی یانه ی بێت، سه ره ڕای ئه وه ی وه رزی پێشووتر گ��ه وره ی ن��ازن��اوی سێ پۆرتۆ له گه ڵ له هه ڵه كه ب��ه اڵم به ده ستهێنابوو، وه رزی سه ره تای كه نه بوو بواسه وه نه بوو، ئه نجامی چێڵسی راب���ردوو

ئه ركه كه ی راهێنه ره ئه م كاتێك به ڵكو بۆ گرفتی سه ره تاوه له هه ر وه رگرت، درووست بوو له گه ڵ یاریزانه كانیدا، كه و بوون خۆیدا ته مه نی له هه ندێكیان هه بوو زۆری��ان ته مه نێكی زۆرینه یان و نه ده كرد سه یریان راهێنه رێك وه ك كێشه به رده وامیش نه ده گرت، ڕێزیان

هه بوو له ژووری خۆگۆڕیندا.مانچسته ر ل��ه ب���ردن���ه وه ی ب��ه یونایتد، تۆتنهام دوای یانزه ساڵ یه كه م سه ركه وتنی به سه ر ئه و یانه دا تۆماركرد، كه زیاتر له 20 ساڵیش بوو له یاریگای

دارا حسێن

پێدا میالن یانه ی ئێستا ئ��ه وه ی ئاسایی حاڵێكی ته نها تێده په ڕێت، رووب��ه ڕووی یانه یه ك پێشرت كه نییه چه ند یاخود مانگێك چه ند بۆ بۆته وه سه ر بێته وه چوو پاشان و وه رزێ��ك ڕێره وی خۆی، به ڵكو گرفتی میالن زۆر سێ دوو كڕینی به له وه ی گه وره تره و بكرێت ئه ستێره چاره سه ر و یاریزان

بگه ڕێته وه بۆ میالن.ئێستادا له میالن سی ئه ی یانه ی گیرۆده ی سه رۆكێكی قه رزار و گه نده ڵ ئابوورییه كانی ته نگژە كه بۆته وه چاره سه ر ئه ستێره كانی فرۆشتنی به یاریزانه كان و راهێنه ر كه ده ك��ات، ئه و كه ده ده ن هه ڵه یه ئ��ه و باجی س��ه رۆك��ه پ��ی��ره خ��ه اڵف��اوه ده ی��ك��ات

نزیكبوونه وه ی تۆپی پێ و سیاسه ت!»تۆپی پێ مه سه له ی مه رگ و ژیان نییه ، زۆر له وه گرنگرته »!) بیل شانكلی( به رپرسی پێشووی یانه ی تۆپی پێی لیڤه رپۆڵ

به خۆوه جیهانی شوناسێكی مۆدێرن، وه رزشێكی وه ك )فووتباڵ( پێ تۆپی بۆ گرنگه هۆكارێكی پێ تۆپی نابێ، قه تیس واڵتێكدا هیچ سنووری له و گرتووه په یوه ندی نێوان گرووپه كۆمه اڵیه تی و حكوومه ت و ته نانه ت شارستانییه ته كانیش، هه ڵبه ت ده توانێ رۆڵی نه رێنی و پێچه وانه ش بگێرێ، ئه گه ر بۆ ناكۆكی و لێكرتازانی

گرووپ و كۆمه ڵگاكان كه ڵكی لێوه بگیردرێت. ره نگاوڕه نگی جلی یاریزانه كان هێامی جیاوازی ره نگ و كه لتووری گه النه و هه ركه س به هه ر بیر و بۆچوونێك بۆی هه یه له گۆڕە پانی تۆپی پێدا ئاماده بێ، به بێ ئه وه بیرێكی به سه ردا زاڵ بكرێ، تا ئیستا داوا له هیچ یانه یه ك نه كراوه كه پێش ده ستپێكی یارییه كه یان بۆچوون و باوه ڕی خۆی بگۆڕێت، بۆیه تۆپی پێ ده توانێ كایه یه كی جوان بێ و مرۆڤه كان له یه ك نزیك بكاته وه، ئه گه ر له الیان حكوومه ت و گرووپه مافیاییه كان بۆ ئامانجیرت به كار نه برێ و سیاسه تی به سه ردا فه رز نه كرێ، به اڵم وه ك وه رزشێكی جه ماوه ری و گشتگیر، خه ریكه رابردوو و ئامانجی خۆی له بیر ده كات، هه نووكه پرسێكی سیاسییه بۆ واڵت و الیه نه كان، ئه گه رچی هێشتا زۆرن

ئه وانه ی پێیانوایه هیچ په یوه ندییه ك نییه له نێوان تۆپی پێ و سیاسه تدا.هه ر له ناو و ناوچه ییه كان و جیهانی پێشربكێ هێامی به بووه پێ تۆپی هانده ره كانی و تایبه تن یانه ی خاوه ن خۆیان بۆ ئه یاله ته كان و شار واڵتێكیشدا شانازییان پێوه ده كه ن، زۆر جار یانه كانی تۆپی پێ شوناس به كۆمه ڵگاو الیه نگره كان ده به خشن، بۆ منوونه بۆ واڵتی ئاڵامن و بریتانیا گۆره پانی تۆپی پێ ته نیا گۆڕە پانێكی به اڵم پێهاتووه ، كۆتایی جیهانی جه نگی ساڵه چەندین ئه گه رچی نییه وه رزشی پێشربكێی نێوان ئه م دوو واڵته ناكۆكی و شه ڕی سیاسی چه رخی بیسته می پێوه دیاره .

هه روه ها تۆپی پێ ره نگدانه وه ی ناكۆكییه سیاسییه كانی پێوه دیاره ، بۆ منوونه و مێژوویی سه رچاوه ی كه ئیسپانیا مه دریدییه كانی و كه ته لۆنیی نێوان ناكۆكی سیاسیی هه یه دوو جه مسه ری به رشه لۆنه و ریاڵ مه دریدی لێكه وتووه ، واتا كه ته لۆنی و مه دریدییه كان شه ڕی ناوخۆیی رابردوویان هێناوه ته ناو ستادیۆمه وه رزشییه كانی ئه و واڵته ، تۆپی پێی نێوان ئێران و عه ره بستانی سعودیە له زانكۆكانی ئێران له نێوان

خوێندكاره سونه و شیعه مه زهه به كان زۆر جار ئاڵۆزی لێده كه وێته وه .یه كێك له و هۆكارانه ی تۆپی پێی له وه رزشه كانیرت

و ه��ان��ده ران ژم���اره ی زیادبوونی جیاكردووه بێ به وه رزش��ه ئ��ه و و پێیه تۆپی الیه نگرانی هانده ر بێ مانایه ، بۆیه ده توانین بڵێن تۆپی پێ

زیاترین هانده ر و ئه و وه رزشه سیاسییه یه كه الیه نگری له ناو كۆمه اڵنی خه ڵكدا هه یه .

شەتاو پێنجوێنى

یانه كه . به رامبه ر یانه ی سه رۆكی برلسكۆنی سلڤیۆ یانه ی سه رۆكی ب��ووه كاتێك میالن گه یانده یانه یه ی ئ��ه و رۆس��ۆن��ێ��ری، به رنابیۆی سه نتیاگۆ دوای و لوتكه سه رۆكی مێژوویی یانه ی ریاڵ مه درید داده نرێت، س��ه رۆك گه وره ترین به ئه وه ی گه یانده یانه كه ی ئه وه ی دوای یانه خولی ح��ه وت خ��اوه ن��ی ببێته پاڵه وانه كانی ئه ورپا و چه ندین نازناوی بۆ ده ره كه ی و ناوخۆیی تری گه وره ی ئه وەوه به هۆی به ده ستهێناوه ، یانه كه وه ك كه سێك و سه رۆكێكی سه ركه وتوو یانه كه به هه نگاوی لوتكه ب��ه ره و مێژوویی ئه ستێره ی چه ندین و هه ڵنا هێنایه و كرد درووس��ت یانه دا له م

ریزه كانیه وه .ل��ه گ��ه ڵ ه��ه م��وو ئ��ه و چ��اك��ی و یانه كه وه به سه ر برلسكۆنی باشییانه ی

پێوسته سه رۆكه ئه م به اڵم هه یه تی، و بكرێته وه ك��ۆڵ ل��ه ئێستادا ل��ه مبرێندرێت، تا ئه و مێژووه ی هه شیه تی هانده رانی ئیرت چونكه نه یسڕێته وه ، به ڵكو ن��اب��ن، رازی ك��ه م ب��ه میالن سێ ڕی��زی ل��ه یه كێك ده ی��ان��ه وێ��ت یانه كه ی پێشه وه ی ئه ورپابن، هه روه ك پێشوو، به اڵم ئه وه ی ئێسیتا میالن پێیدا گاڵته جاڕییه ، لوتكه ی تێده په ڕێت، كه ن��ه ك��راوه قبوڵ سه رشۆڕییه كی

ناكرێت له وه زیاتر درێژە بكێشێت.وه ك كه سه رۆكه ی ئه و پێویسته و ده ك��ات مامه ڵه هه رزه كار الوێكی خۆیه تی، ئاره زوه كانی الی بیری ته نها تێكدانی به نه كات ره ش ده ستی چیرت به و بفرۆشێت یانه كه به ڵكو یانه كه ، كڕینی به خه ون گه ورانه ی كۆمپانیا باشرتین وه ك ئه وه ده بینن، میالنه وه

چاره سه ر.

له تر هه لێكی له مه یش جگه له م ت��ا م��اوه برلسكۆنیدا ب���ه رده م گرنگ بۆندێكی چ��ه ن��د زس��ت��ان��ه دا یانه كه ئه مجاره یش و بدات ئه نجام كاتێك رابردوو، رۆژانی بۆ بگێڕێته وه بوون، سه روه ریی و پێشه نگ خاوه نی هه رچه نده ئه مه زۆر دووره روو بدات ئه وه یش ناوه شێته وه ، برلسكۆنی له و كه منه رای پێچه وانه ی چ��اره س��ه ری گرفته كان

، ت بكائه گه ر چونكه

هه ر یاریزانێك بكڕێت و بتوانێت دوای بكات پێشكه ب��ه رز ئاسێكی وه ك تر وه رزی دوو یاخود وه رزێ��ك ئیرباهیمۆڤیچی و سێلڤا تیاگۆ و كاكا

به سه ر دێت.

www.bayanpress.net ژماره )3(، سێشه ممه 2012/9/25، ساڵی یەکەم

8

ئەى سى میالن پێش یاریزان پێویستی به سه رۆکە

بواسیش گه ڕایەوە ڕیزی گه وره كان

به رشه لۆنه ی یانه ی و چیللیی یاریزانی سانشێزی ئه لێكسس ئه و به هۆی ده ك��ات، چاوه ڕێی ن��اڕوون چاره نوسێكی ئیسپانی، ئاسته الوازه ی له گه ڵ به رشه لۆنه پێشكه شی ده كات، دوای ئه وه ی ڤیا شوێنی سه ره كی له پێكهاته كه ی ڤیالنۆڤادا پێ لێژكردووه ، دوای 30 و ئیسپان خولی خوله كی 278 وه رزه دا له م سانشێز ئه وه ی تۆمار به اڵم هیچ گۆڵێكی یاریی كردووه ، یانه پاڵه وانه كان خوله كی نه كردووه ، له كاتێكدا ڤیا 127 خوله كی خولی ئیسپانی یاریی كردووه و توانیویه تی سێ گۆڵ تۆمار بكات، سه ره ڕای ئه وه ی ڤیا له پێكان

گه ڕاوه ته وه و هێشتا ئاستی جێگیر نه بووه .

داوه ره ئینگلیزه كان جیاوازیی ده كه ن

سیتی مانچسته ر یانه ی و ئه رجه نتنی هێرشبه ری ئه گوێرۆی سێرجیۆ داوه ره كانی خولی ئینگلیزیی تۆمه تبار ده كات بەوەى كه به یه كسانی مامه ڵه

ناكه ن له گه ڵ یاریزانه كاندا.ئاشكرای ده كات و ده ڵێت »داوه ره كانی ئه گوێرۆ بۆ رۆژنامه ی ده یلی ئه نجام ناوخۆییه كاندا یاریزانه له گه ڵ تایبه ت ئینگلیزی مامه ڵه یه كی خولی مامه ڵه یه كی بیانییه كان یاریزانه به رامبه ردا له ده وێن، خۆشیان و ده ده ن پێی تۆپی له خراپه دیارده یه كی ئه مه یش ده كرێت، له گه ڵ توندیان ئینگلیزیدا«. ئه م ره خنه ی ئه گوێرۆ یه كه م ڕەخنەى له و جۆره نییە كه ده درێته

پاڵ ئینگلیزییه كان و ئه گه ری مشتومڕی زیاتری هه یه .

میالن له دڵیایه تی

زالتان ئیرباهیمۆڤیچی سویدی و هێرشبه ری یانه ی پاریس سان جێرمان ئاشكرای ده كات كه رۆیشتنی له رۆسۆنێری ڕێگری لێ ناكات له وه ی سه یری یاریی یانه كه ی نه كات و ده ڵێت: »هه میشه چاودێری یارییه كانی ده كه م و میالن به رده وام ئه و یانه یەیە له دڵمدایه ، دوو ساڵی جوانم له وێ به سه ر

برد«.زالتان زیاتر وتی »من به خته وه ریم له به رشه لۆنه له ده ستدا بوو، به اڵم میالن رزگاری كردم و پێكه نین و متامنه ی پێ به خشیم، هه وڵمدا به جوانی وه اڵمی میالن بده مه وه ، هه ر به و جۆره یش بوو زۆرم پێشكه شكرد به یانه كه

له ماوه ی دوو وه رزدا«.

ڤیا شوێن به سانشێز له ق ده كات

سه ركه وتنی مانچسته ردا جۆره به و نه كردبوو، تۆمار بواس سه ملاندی كه ئه ویش له

و گه وره كاندایه راهێنه ره ڕیزی داهاتوویه كی پێشبینی

گ�����ه ش�����ی ل��ێ به ده ك���رێ���ت، ڕێ��ك��ه وت��ی��ش ل������ه گ������ه ڵ پ���ۆرت���ۆ ئ��ه و

گه ورانه ی ئه نجامه به ده ست نه هێنابوو.

www.bayanpress.netژماره )4(، سێشه ممه 2012/10/2، ساڵی یەکەم

7

»پڕۆژە‌كه‌‌ئیفتیتاح‌ناكرێت،‌سیروان‌وشك‌ده‌كات«

مامۆستایەک لە کاىت وتنەوەى وانەدا. فۆتۆگراف: دلێر عەبدولڕەحامن

له شاره زوور پڕۆژە یه كی ئاوی خواردنه وه دروستده كرێت

به گوێره ی هه واڵێك كه له پێگه ی وه زاره تی شاره وانی و گه شتوگوزار باڵوكراوه ته وه ، به بڕی زیاتر له 200 ملیۆن دۆالر گرێبه ستی پرۆژە ی گه یاندنی ئاو بۆ هه ڵه بجه و سیروان و سه یدسادق و به شێك له تۆڕی ئاوی سلێمانی ئیمزا كراوه .

له ه��ه واڵ��ه ك��ه دا ه��ات��ووه كه دڵشاد ئ��ه ن��دازی��ار له »ه��ه ری��ه ك و ش��اره وان��ی وه زی���ری � شه هاب � سیونگ كیم و گ��ه ش��ت��وگ��وزار سانگ كۆمپانیای ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری ی��ون��گ��ی ك���ۆری���ای ب���اش���وور له به ڕۆژنامه نووسیدا كۆنگره یه كی سه هه ند ئه ندازیار ئاماده بوونی گشتی ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری � س��ی��روان له سه ر ئیمزایان ئ���اوه ڕۆ و ئ��او پرۆژە ی جێبه جێكردنی گرێبه ستی بۆ ئاو گه یاندنی و به ره وپێشربدن و سیروان و هه ڵه بجه شاره كانی تۆڕی له به شێك و سه یدسادق زیاتر كه كرد، ئاوی شاری سلێامنی له 200 ملیۆن دۆالری ئه مریكی بۆ

ته رخانكراوه«.به دڵخۆشیییه وه زۆر وه زاره ت به اڵم ده ك��ات، پڕۆژە كه ی له باس و بێهیوایی به زۆر هاوواڵتییان پڕۆژە كه ، ده ڕوان��ن��ه دوودڵییه وه ده ڵێت هه ڵه بجه یی حه سه ن فاتیح ده ست ناكاتدا كاتی له »حكومه ت پاشان ده ك���ات، پ��ڕۆژە ك��ان��ی ب��ه ده چێت، وشكبوون به ره و سیروان ت���ازه پ����ڕۆژە ی ل��ه س��ه ر دروس��ت تالیب ڕۆژن��ام��ه ن��ووس ده ك���ه ن«. سه یدسادق دانیشتوی ده رب���از، »بۆدابینكردنی وت��ی ب��ه ی��ان ب��ۆ پ�����ڕۆژە خ��زم��ه ت��گ��وزاری��ی��ه ك��ان پ��ێ��وی��س��ت��ه ه��ه م��ی��ش��ه ه��ان��ا بۆ كه به رین، خۆماڵییه كان سه رچاوه دابڕین ترسی و نزیكن لێامنه وه نه ك كه مرته ، كه مبوونه وه یان و ده مێكه زۆر ده ره وه ، ئ��ه وان��ه ی به ته مای ئه وه ی � ده ڵێن پێشینان

سه ر بێشێو بێت، دراوس���ێ ك��اس��ه ی ده نێته وه � بۆیه ئه م كاره له وانه یه زۆر چونكه ببێته وه ، پووچه ڵ و نه خایه نێت

وه كو جاران باران نابارێت«. عومه ری ئه ندازیار باره یه وه له و دیزاینه ر هه ڵه بجه یی، عینایه ت حاجی � زه ڵ��م ئ��اوی پ��ڕۆژە ی جێبه جێكاری و هه ڵه بجه ، بۆ به یان ده ڵێت »من پڕۆژە كه ب��ه اڵم ده بینم، ب��اش پ��ڕۆژە ی��ه ك��ی ب��ه ته حه فوزم هه یه له سه ری، له به ر ئه وه ی ئاوی به نیازه ئێستا ئێران حكومه تی دوو له بكات، وشك سیروان ڕووب��اری شوێن كاری بۆ ئه مه كردووه ، له ناوچه ی 40 درێژی به لێداوه قه ناتێكی )دواو(

كلیۆمه تر، بۆئه وه ی ئاوی سیروان ته حویل گوندی له زه ه���او، ده شتی بۆ بكات و )نۆدشه نێوان ده كه وێته كه )هۆڕە ( دروستكردووه سه دێكی له وێدا پاوه (وه، یه كه مشت )وه ڕە (، س��ه دی ب��ه ن��اوی ئاوه كه به سه ده كه قه تع ده بێت، ئه وه شی خ��واره وه، بێته سه ده كه له و زیادبێت ئه و ته حویلی ده كات بۆ ده شتی زه هاو، كه واته ئاوی ده ریاچه ی ده ربه ندیخان كه له سه دا شه ست، تا سه دا حه فتا پشت به ئاوی سیروان ده به ستێت، له خه ته ردایه «.

ه��ه روه ه��ا ن��اوب��راو ج��ه خ��ت له مه ترسی سه ركه وتنی پڕۆژە كه ده كاته وه و ئاو وه رگرتنی شوێنه ی »ئ��ه و ده ڵێت

چمێنتێكیان كه هانه ژاڵه گوندی له )شوێنی ئاو وه رگرتن( بۆ داناوه ، سیروان شوێنه ئه و سه یدسادق، و هه ڵه بجه و مه نسووبه كه ی داده به زێ ، له وانه یه هه ر ئاوی تێدا نه مێنێت، بۆیه ناتوانرێت پشت هه یه ترسم من ببه سرتێت، شوێنه به و

ئاوه كه وشك بكات«.عومه ر شێخ عه لی، كه هاوواڵتییه كی سه یدسادقییه، ده ڵێت »بۆیه له پڕۆژە كه نییه ، خۆش پێی دڵ��امن و گومانین به چونكه ئێران ئاوی سیروان وشك ده كات، ناكرێت ئیفتیتاح پ��ڕۆژە ك��ه ك��ه وات��ه ده ری��اچ��ه ی س��ی��روان وش��ك ده ك��ات و ئه وكاته ش پڕۆژە یه كی زه به الحی دووسه د

ده كرێته وه ، ئاو بوونی به بێ ملیۆنی زۆر هه ڵه بجه و سه یدسادق پاشان یه كه شیان هه ر و یه كه وه له دوورن هه یه ، خۆماڵییان سه رچاوه ی بۆخۆیان له سه یدسادق ڕیشێن و سه راو و چه قان و زه ڵم هه ڵه بجه ش له هه ن، حه سار و باوه كۆچه ك و شوێنی تر هه ن كه خه ڵكی پڕۆژە كان ئه گه ر ش��اره زان، باشرت ئه وێ

جیابوونایه سه ركه وتووتر ده بوون«. شه هاب دڵشاد شاره وانی وه زیری پڕۆژە كه »سه رچاوه ی ڕایگه یاند ئه وه ی له مه ودواش بۆ سیروانه ڕووب��اری ئاوی سیاسه تی حكومه تی هه رێمی كوردستانه ، سوود له ئاوی سه رزه وی وه ربگیرێ له بری

ئاوی ژێر زه وی، كه ئێستا زۆرێك له بیره كانی ئاو ڕوو له وشكبوونن«.

حاجی ع��وم��ه ری ئ��ه ن��دازی��ار ع��ی��ن��ای��ه ت ده ڵ��ێ��ت »چ��اره ك��ه ی له دروستبكرێت به نداوێك ئه وه یه و بێت پرد س��ه ره وه ی ت��ووه ق��وت، هه ڵه بجه ی ده ربه ندیخان، ناوچه ی به ببه ستێته وه م��ی��ره دێ و ت��ازه هه ڵه بجه وه ، و ش��اره زوور ده شتی ئ���ه و ئ����اوه ش ك��ه ل��ه زه ڵ��م��ه وه خۆماڵییه ، ئاوێكی كه ده رده چێت، و گه وره حه وزێكی ببێته ئاوه ئه و سوودی داهاتوودا له و كۆببێته وه نه ك پێمباشه من لێوه ربگیرێت، ئاوییه سه رچاوه به و پشت ته نها ناوخۆییانه ببه سرتێت، به ڵكو ده بێت باراناوه كه ی ئ��اوی بكرێت كارێك سه رچاوه كۆبكرێته وه ، خۆشامن ئاوییه كانی خۆمان به ته نها چاره سه ر ئاوی كۆكردنه وه ی چاره تاكه نییه ، وایه پێی ئه و هه روه ها بارانه وه ». له م حاڵه ته ی ئێستا كێشه ی كه مئاوی هه یه . تری ڕێگه چاره ی هه ڵه بجه ته نیا كه زه ڵم ئاوی پڕۆژە ی گه ر «له و بۆرییه گۆڕینی به پێویستی ئینجی )16( بۆ ئینجییه وه )10(هه ڵه بجه ئ��اوی )%80( كێشه ی گه ر نایكه ن؟ بۆ ده كات، چاره سه ر ئێمه خۆ كشتوكاڵه ، بیانووه كه یان كوشتوكاڵییش باشی به رهه مێكی

نابینین«.ب��ه پ��ێ��ی ئ���ه و ه���ه وااڵن���ه ی ده یبیستین كه ئێران ڕووباری سیروان بین چاوه ڕێ ده بێت ده كات، وشك حكومه تی هه رێم پڕۆژە یه كی )200( ملیۆن دۆالری ئه نجام بدات و له گه ڵ له وانه یه پڕۆژە كه شدا ته واوبوونی پڕۆژە كه خۆی له تینوواندا بخنكێت گه وره كه ی ده ریاچه كاته ئه و و به بووبێت شاره زووریش ده ڤه ری

بیابان.

په یجوور: سه اڵح ساالر � گۆران عوسامن

دەریاچەى سیروان

توێژه ری كۆمه اڵیه تی له قوتابخانه كاندا هه بێ ، چونكه ئه و كێشانه ی ڕوو ده ده ن هه رزه كارییه كاندایه ، قۆناغه له زۆرتر ته نانه ت شێوازی سیستم و كه موكورتی منره دانان وه ك هۆكاره ، سیستمه كه ش وتیشی ن��اوب��راو مه نهه جه كه ش«. و مامۆستایان داواكانی پشتگیری »ئێمه

ده كه ین«.م��ام��ۆس��ت��ا ج����ه الل ح��ه م��زه ، سه رپه رشتیكردنی گشتی به ڕێوه به ری پ��ه روه رده ، وه زاره ت��ی له په روه رده یی پ��ه روه رده سیستمی ڕە تیده كاته وه بێڕێزيبێت سه رهه ڵدانی ه��ۆك��اری وتی و مامۆستایان ب��ه ب��ه ران��ب��ه ر نه گۆڕابوو سیستم ك��ه »پێشرتیش ئێستا مامۆستا، ب��ه ك���راوه بێڕێزی قوتابی ه���ه زار 600 و ملیۆنێك له ه��ه ی��ه مامۆستا ه���ه زار 199 و ناوچه له جگه كوردستاندا، هه رێمی هه مووه له م ده كرێت دابڕێرناوه كان، گوناهی و ده ربكه وێت نامۆش كه سی بێت، تێدا مامۆستاكانیشی خ��ودی هه روه ك ك��ه م«، ڕێژه یه كی به به اڵم و ده زانێت كه مته رخه م به خه ڵكیش

ناتوانێ كاری وا بكات«.ئ����ه ح����م����ه د ك����ه رك����ووك����ی یه كێتی وه ك ئه وان ڕاشیده گه یه نێت و پ���ه روه رده وه زاره ت���ی مامۆستایان ئاگادار بێڕێزییانه له و په رله مانیان له سه ر »ه��ه ر وت��ی و ك��ردووه ت��ه وه داوای پ��ه رل��ه م��ان ئێمه شه داوای چونكه ك���ردووه ، پڕۆژه یاسایه كیان لێدان وه ك مامۆستا به بێڕێزیيانه ئه و و من��ره كێشه ی به هۆی ه��ه ڕە ش��ه و تێكه ڵبوونی هه روه ها ده رن��ه چ��وون، پێامنوایه ك��وڕی��ش، و ك��چ قوتابی ه��ۆك��اره ك��ه ی ن��ه ب��وون��ی س��زای��ه ك��ه كێشه ی و نه ترسێت قوتابی واده كات پێویسته سزایه یه كی توند لێبكه وێته وه ،

بۆ ئه و كه سانه دابرنێت«.هۆكاره كانی كه ركووكی، ئه حمه د نێوان توندوتیژییه كانی سه رهه ڵدانی ڕوو، ده خاته مامۆستایان و قوتابی بۆ ده گ��ه ڕێ��ت��ه وه »به شێكی ده ڵێت به په یوه ندیی به شێكی پ���ه روه رده ، و قوتابخانه ژینگه ی هه یه ، یاساوه دیكه ن، هۆكاری مامۆستاش ئسلووبی ئه وه یه گرنگه كان خاڵه له یه كێكیش

ده گرێت ڕاگه یاندنه كان له ڕە خنه ش پێویست وه ك��و نه یانتوانیوه ك��ه پیرۆزی مامۆستا و قوتابخانه كان له ناو داواكاریش بكه نه وه ، باڵو خه ڵكیدا خه ڵك مزگه وت مامۆستایانی بوو وه زاره تی چونكه بكه نه وه ، هۆشیار وه زاره ته كه ته نیا موڵكی پ��ه روه رده

نییه و موڵكی هه موو خه ڵكه .زراری، سه رۆكی كه مال مامۆستا وتی كوردستان مامۆستایانی یه كێتی وه ك ئێمه ب��ووه ڕووداوێ���ك »ه��ه ر بووین، به شدار مامۆستایان یه كێتی ڕوویدا، سلێامنی له ڕووداوه ی ئه و له و ك��رد دروس���ت كه مپینێكامن ده ركردووه به یاننامه مان هه مانكاتدا ك��ردووه ، بۆ به داواچوونیشامن و ئه وه ی تاوانبار بووه فشارمان كردووه یه كێتی سه رۆكی دادگا«، به بدرێت مامۆستایان ئاماژه بۆ ئه وه ش ده كات له نییه ب��ه ده ر یه كێتییه كه یان كه پێشكه شی پ��ڕۆژه ی��ان و كێشه كان یاسایه ك بۆ ئه وه ی په رله مان كردووه به سووكایه تی چیرت تا ده رب��ك��ه ن

مامۆستا نه كرێت.

كچێك:‌حه‌ز‌ده‌كه‌م‌كه‌‌شووم‌كرد‌پێنج‌كوڕم‌هه‌بێت

ته‌نیا‌كوڕان‌میراتگری‌خێزانه‌كانن!

ئاره‌زووی‌منداڵبوون‌كۆنترۆڵی‌خێزانی‌له‌ناوبردووه‌‌پیره‌مێردێك:‌ئه‌وه‌نده‌‌له‌‌بیری‌منداڵخستنه‌وه‌دا‌بووین،‌ئه‌وه‌نده‌‌داهاتوومان‌له‌به‌رچاو‌نه‌بوو

ش��اه��ی��ن‌ح��س��ێ��ن‌م��ام��ۆس��ت��ا‌له‌‌مه‌سه‌له‌یه‌‌ ئه‌م‌ كه‌‌ وایه‌‌ پێی‌ پێنجوێن،‌له‌كاتی‌ پیاوان‌ كه‌‌ ب��ه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌سته‌‌گۆشه‌گیرییاندا‌ و‌ ب��ه‌س��ااڵچ��وون‌بۆ‌ هه‌یه‌،‌ یارمه‌تیده‌رێك‌ به‌‌ پێویستیان‌خزمه‌تیان‌ و‌ خۆ‌ بیانگرێته‌‌ كه‌‌ ئه‌وه‌ی‌ببه‌سنت‌ پێ‌‌ پشتی‌ كه‌سێكیش‌ ته‌نیا‌ بكا،‌پ��ڕۆس��ه‌ی‌ دوای‌ ك��چ��ان‌ ك��وڕه‌ك��ان��ن،‌و‌ ده‌رده‌چ��ن‌ ماڵه‌وه‌‌ له‌‌ ‌ هاوسه‌رگیری‌به‌اڵم‌ ده‌ب��ن،‌ خۆیان‌ ژیانی‌ خه‌ریكی‌كوڕان‌بۆ‌به‌رپرسیارێتیه‌كی‌دواتر‌ئاماده‌‌

راپۆرت:‌‌ڕە‌زا‌هه‌ورامی

ئه‌و‌ به‌سنت،‌ یان‌ خێزانی،‌ كۆنرتۆڵی‌له‌‌ پێشكه‌وتوو‌ واڵتانی‌ كه‌‌ نوێیه‌‌ شێوازه‌‌ئێستادا‌گرتوویانه‌ته‌‌به‌ر‌بۆ‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ئ��اره‌زووی‌ ب��ه‌اڵم‌ ب��وون،‌ منداڵ‌ رێ��ژە‌ی‌منداڵبوون‌الی‌ئێمه‌‌و‌نه‌بوونی‌هۆشیاری‌و‌ دانیشتوان‌ زۆرب��وون��ی‌ كێشه‌ی‌ ب��ه‌‌كۆمه‌ڵگا،‌ ئاینده‌ی‌ و‌ منداڵ‌ چاره‌نووسی‌له‌ناوبردووه‌،‌ ئێمه‌‌ الی‌ خێزانی‌ كۆنرتۆڵی‌له‌سه‌ر‌ خ��راپ��ی‌ ك��اری��گ��ه‌ری‌ ئ��ه‌م��ه‌ش‌گوزه‌رانی‌ خراپيی‌ و‌ دانیشتوان‌ زۆربوونی‌

خه‌ڵك‌داناوه‌.سایه‌‌ئه‌حمه‌دى‌ته‌مه‌ن‌‌26ساڵ،‌كه‌‌خاوه‌نی‌‌3منداڵه‌،‌پێی‌وابوو‌كه‌‌ئاره‌زووی‌مناڵی‌زۆر‌‌الی‌هاوسه‌ره‌كه‌ی‌و‌خزمانی،‌

وای‌كرد‌كه‌‌منداڵی‌زۆری‌بیریان‌ هیچ‌ و‌ ببێ‌‌

ل���ه‌‌داه���ات���ووی‌مندااڵنه‌‌ ئ��ه‌م‌

ده‌كرێن،‌شاهین‌ئه‌وه‌شی‌ڕوون‌كرده‌وه‌‌كه‌‌لێره‌‌ناتوانرێ‌باوك،‌یان‌كه‌سی‌نزیك‌بربێته‌‌خانه‌ی‌به‌سااڵچووان‌‌و‌به‌‌نه‌نگی‌به‌‌ بایه‌خ‌ ده‌بێت‌ بۆیه‌‌ ده‌كرێ‌،‌ هه‌ژمار‌

بوونی‌كوڕ‌بدرێت‌.هاوواڵتیيه‌كی‌ عه‌بدوڵاڵ‌ م��ژده‌‌مناڵی‌ چ��وار‌ خ��اوه‌ن��ی‌ و‌ خورماڵییه‌‌ده‌كرد‌ حه‌زم‌ »من‌ وت:‌ ئه‌مه‌ی‌ و‌ كچه‌‌ب��ه‌اڵم‌ هه‌بێت،‌ مناڵامن‌ دوو‌ ته‌نیا‌پێی‌ میراتگرێك‌ وه‌ك‌ ه��اوس��ه‌ره‌ك��ه‌م‌دووه‌مم‌ ژنی‌ هه‌ڕه‌شه‌ی‌ ڕاگه‌یاندووم‌لێده‌كات‌ئه‌گه‌ر‌بێت‌و‌كوڕمان‌نه‌بێت«.‌هه‌روه‌ها‌وتیشی‌»مێرده‌كه‌م‌پێی‌وتووم‌ڕه‌نجی‌ و‌ م��ان��دووك��ردن‌ خۆ‌ هه‌موو‌دونیام‌بێ‌‌بوونی‌كوڕ،‌به‌‌زایه‌‌ده‌چێ‌«.

ده‌رخست‌ ئه‌وه‌شی‌ سایه‌‌ نه‌كردووته‌وه‌.‌هه‌ر‌ كردووه‌،‌ هاوسه‌رگیری‌ له‌وه‌ته‌ی‌ كه‌‌په‌شیامنه‌‌ به‌خێوكردنی‌منداڵه‌‌و‌ خه‌ریكی‌داهاتوویه‌كی‌ كه‌‌ زۆر،‌ منداڵی‌ بوونی‌ له‌‌

مه‌ترسیداریان‌ده‌بێت.خه‌دیجه‌‌عه‌باس‌كه‌‌‌53ساڵی‌ته‌مه‌نه‌‌وتی‌ له‌وباره‌یه‌وه‌‌ منداڵه،‌ ‌11 خاوه‌نی‌ و‌»ئێمه‌‌ئه‌وسا‌نه‌مانده‌زانی‌ئه‌وه‌نده‌‌منداڵ‌خستنه‌وه‌‌خراپه‌‌و‌ده‌یانوت‌هه‌تا‌منداڵی‌ه��اوك��اری‌ حكومه‌ت‌ هه‌بێ‌‌ زۆرت��رت��ان‌خزمه‌تی‌ بۆ‌ بوو‌ دیار‌ ده‌ك��ات،‌ زیاترتان‌ئه‌مه‌ی‌ واڵت‌و‌مه‌سه‌له‌ی‌سه‌ربازی‌ڕژێم‌هوشیاری‌ ئێستا‌ وتیشی‌ ئه‌و‌ ده‌ویست«.‌هه‌ر‌ به‌اڵم‌ تێگه‌یشتووه‌،‌ خه‌ڵك‌ و‌ هه‌یه‌‌

وه‌ك‌پێویست‌نییه‌.

هاوواڵتييه‌كی‌ محه‌مه‌د‌ ب��ه‌ی��ان‌هێشتا‌ و‌ ش��ه‌ه��ی��ده‌‌ ه��ه‌ڵ��ه‌ب��ج��ه‌ی‌هاوسه‌رگیرییه‌وه‌،‌ پڕۆسه‌ی‌ نه‌چووه‌ته‌‌نه‌بوونی‌ »به‌هۆی‌ ده‌ڵێت‌ مباره‌یه‌وه‌‌ له‌‌برا‌له‌‌خێزانه‌كه‌ماندا‌هه‌میشه‌‌به‌‌چاوی‌دایكیشم‌ و‌ ڕوان��راوه‌‌ لێامن‌ به‌زه‌ییه‌وه‌‌باوكم‌ كه‌‌ بووه‌،‌ ئه‌مه‌‌ هه‌میشه‌‌قوربانی‌بۆڵه‌بۆڵی‌به‌سه‌ردا‌ده‌كرد‌و‌وه‌ك‌چه‌كێك‌پێی‌ له‌دژی،‌ ده‌هێنا‌ به‌كاری‌ هه‌میشه‌‌كه‌‌ كه‌سیت،‌ فاڵنه‌‌ ژن��ی‌ »ب��ۆ‌ ده‌وت‌هه‌موو‌ڕۆژێك‌كوڕێكت‌خستبێته‌وه‌؟«.

خوازراوی‌ ناوی‌ عوسامن‌ فه‌ریحه‌‌ژنێكه‌‌كه‌‌له‌‌هاوسه‌ره‌كه‌ی‌جیابووه‌ته‌وه‌‌ڕایگه‌یاند‌‌ دوومه‌وه‌،‌ ژنهێنانی‌ هۆی‌ به‌‌و‌ پشت‌ من‌ ب��راوه‌‌ نه‌بوونی‌ »به‌هۆی‌

ف��رم��ێ��س��ك‌ئ��ه‌ح��م��ه‌د،‌ت��وێ��ژە‌ری‌كۆنرتۆڵی‌ نه‌بوونی‌ هۆكاری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی،‌هاندانی‌ و‌ نه‌ریت‌ بۆ‌ كۆندا،‌ له‌‌ خێزانی‌له‌‌ كه‌‌ خستنه‌وه‌‌ منداڵ‌ بۆ‌ حكومه‌ت‌مه‌سه‌له‌ی‌سه‌ربازی‌و‌كاری‌هه‌ره‌وه‌زییدا‌منداڵیان‌ بوو‌ باش‌ پێیان‌ خۆیان‌ خه‌ڵك‌كۆمه‌ڵگاش‌ كه‌‌ پێبه‌سنت،‌ پشت‌ بۆ‌ هه‌بێ‌‌به‌اڵم‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌،‌ ‌ ده‌ویست‌ ئ��ه‌وه‌ی‌به‌سه‌ردا‌ گۆڕانی‌ ئێستا‌ ڕاده‌یه‌ك‌ تا‌ ئه‌مه‌‌ئه‌و‌ شوێنی‌ خێزانی‌ هوشیاری‌ و‌ هاتووه‌‌كه‌‌ ئێستاش‌ گرتووه‌ته‌وه‌،‌ كۆنی‌ هاندانه‌ی‌ژیانه،‌‌ ئاڵۆزبوونی‌ به‌م‌ هوشیاره‌‌ خه‌ڵك‌به‌‌ باشرت‌ منداڵبوون‌ كۆنرتۆڵی‌ پێویسته‌‌

ئه‌نجام‌بگات.ت��ه‌م��ه‌ن‌‌23س��اڵ،‌ س��ۆم��ا‌ج��ه‌م��اىل‌ك���ه‌‌ه��ێ��ش��ت��ا‌ن���ه‌چ���ووه‌ت���ه‌‌پ��ڕۆس��ه‌ی‌

هاوسه‌رگیرییه‌وه‌،‌هۆی‌ئه‌مه‌ی‌بۆ‌نه‌ریت‌پیاو‌ پیاوه‌تی‌ واب��وو‌ پێیان‌ كه‌‌ گێڕایه‌وه‌‌بخاته‌وه‌،‌ زۆر‌ منداڵی‌ كه‌‌ ئه‌وه‌بوو‌ جاران‌له‌‌ كه‌‌ ده‌دا‌ بۆ‌ قوربانی‌ ژن‌ ته‌نیا‌ ئه‌مه‌ش‌ماڵه‌‌وه‌‌ژیانی‌له‌‌پێناو‌به‌خێوكردنی‌منداڵی‌هه‌ندێ‌‌ ئه‌مه‌‌ ئێستا‌ ده‌ك���وژرا،‌ زۆردا‌ئه‌گه‌ر‌ به‌اڵم‌ هاتووه‌،‌ به‌سه‌ردا‌ گۆڕانی‌و‌ كێشه‌یه‌‌ هه‌ر‌ ‌ نه‌بێ‌‌ منداڵیشی‌ ژنێك‌

داوای‌جیابوونه‌وه‌ی‌لێده‌كه‌ن.ساڵ‌ ‌79 ته‌مه‌ن‌ محه‌مه‌دی‌ حاجی‌قوربانی‌ ژن‌ ته‌نیا‌ ‌« وتی‌ له‌وباره‌یه‌وه‌‌مناڵی‌زۆری‌نه‌بوو‌له‌وسادا،‌به‌ڵكو‌پیاویش‌داهاتوویه‌كی‌ و‌ خه‌رجی‌ هه‌موو‌ ده‌بوو‌له‌‌ و‌ بكات‌ دابین‌ منداڵه‌كانی‌ بۆ‌ باش‌ده‌مانزانی‌ ته‌نیا‌ ئێمه‌‌ بێت،‌ خه‌میاندا‌وابوو،‌ كۆمه‌ڵگاكه‌‌ بخه‌ینه‌وه‌،‌ مناڵ‌ هه‌ر‌

ئیرت‌ ده‌دات،‌ مناڵ‌ ڕزقی‌ خودا‌ ده‌یانوت‌منداڵه‌‌ ئه‌و‌ داه��ات��ووی‌ ب��اره‌ی‌ له‌‌ هیچ‌

زۆرانه‌وه‌‌لێك‌نه‌ده‌درایه‌وه«.د.ح��ه‌م��ی��د‌م��ح��ه‌م��ه‌د‌پ��ێ��ی‌وای��ه‌‌زان��س��ت‌و‌زۆرب��وون��ی‌ گ��ه‌ش��ه‌ك��ردن��ی‌ده‌رمانی‌ و‌ به‌سنت‌ یارمه‌تیدانی‌ هۆیه‌كانی‌هۆی‌ مناڵبوون،‌ ل��ه‌‌ ڕێگرتن‌ ب��ۆ‌ ن��ۆێ‌‌كه‌‌ كرداره‌یه،‌‌ ئه‌م‌ گه‌شه‌كردنی‌ سه‌ره‌كی‌هه‌یه‌‌ توانایدا‌ له‌‌ ئه‌مڕۆ‌ خێزانێك‌ هه‌موو‌و‌ منداڵبوون‌ كاتی‌ خۆی‌ ویستی‌ به‌‌ كه‌‌ژماره‌ی‌ئه‌ندامانی‌خۆی‌ڕێكبخات،‌ئه‌گه‌ر‌دژە‌‌ و‌ هه‌بێت‌ ڕێكی‌ زانستی‌ پالنێكی‌پێشی‌ هه‌روه‌ها‌ بهێنێت.‌ به‌كار‌ سكپڕی‌ته‌ندروستی‌ هۆشیاری‌ الوازی‌ كه‌‌ وای��ه‌‌منداڵبوونی‌ كۆنرتۆڵی‌ خێزان‌ هه‌ندێ‌‌ الی‌

دواخستووه‌.ئه‌م‌كرداره‌‌خه‌ریكه‌‌ ئێستا‌ب���ای���ه‌خ���ی‌پ��ێ��ده‌درێ��ت.

پێویسته‌‌ به‌اڵم‌زیاتر‌بكرێ‌.

په‌نام‌نه‌بوو‌و‌ماڵی‌باوكیشم‌هیچیان‌بۆ‌هه‌بوایه‌‌ په‌نام‌ و‌ پشت‌ ئه‌گه‌ر‌ نه‌كردم،‌ده‌متوانی‌به‌رانبه‌ر‌هاوسه‌ره‌كه‌م‌دایبنێم‌سته‌می‌ لێبكه‌م،‌ خۆمی‌ مافی‌ داوای‌ و‌هیچ‌‌ و‌ ك���راوه‌‌ له‌به‌رانبه‌ر‌ زۆری��ش��م‌به‌هۆی‌ په‌نایه‌كم‌ و‌ پشت‌ و‌ كاردانه‌وه‌‌

نه‌بوونی‌براوه‌‌نه‌بووه«.‌له‌به‌ر‌ وای��ه‌‌ پێی‌ عه‌زیز‌ په‌یامن‌ئه‌وه‌ی‌كوڕ‌كاربه‌ده‌ست‌و‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌خێزانه‌كاندا،‌ ل��ه‌‌ ده‌ره‌وه‌ی����ه‌‌ ئیشی‌یه‌كه‌مه‌‌ میراتگری‌ ئه‌وه‌شه‌وه‌‌ به‌هۆی‌به‌دابینكه‌ری‌ و‌ خۆی‌ بنه‌ماڵه‌كه‌ی‌ له‌‌ئایینی‌ له‌‌ ده‌زان��رێ‌،‌ خێزانیش‌ داهاتی‌به‌اڵم‌ هاوسه‌نگن،‌ مافه‌كان‌ ئیسالمیشدا‌دادپه‌روه‌رانه‌‌ شێوه‌یه‌كی‌ به‌‌ ئێمه‌‌ الی‌

جاریش‌ هه‌ندێ‌‌ یان‌ ‌ نادرێ‌،‌ كچ‌ مافی‌زه‌وت‌ئه‌كرێ‌.‌

س���ی���روان‌ح���ه‌م���ه،‌‌ت���وێ���ژە‌ری‌كۆمه‌اڵیه‌تی،‌‌پێی‌وایه‌‌ئه‌مه‌‌زیادبوونی‌مه‌ترسی‌ كه‌‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌،‌ دانیشتوانی‌و‌ خێزانی‌ كۆنرتۆڵی‌ س��ه‌ر‌ بۆ‌ هه‌یه‌‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌‌ دواكه‌وتنی‌ هۆی‌ به‌‌كچ‌ و‌ كوڕ‌ كراوین،‌ نه‌ریته‌‌ به‌م‌ ناچار‌جیاوازییه‌‌ ئه‌وه‌ی‌ نییه‌،‌ جیاوازی‌ هیچ‌

كۆمه‌ڵگایه‌. تێڕوانینی‌وای‌ نه‌ریته‌‌ ئه‌م‌ بڵێین:‌ ده‌بێت‌قوربانی،‌ بكرێنه‌‌ زۆر‌ مناڵی‌ كه‌‌ كردووه‌‌زۆرجار‌ كه‌‌ نه‌بوون،‌ كوڕ‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌به‌ر‌ل���ه‌دایك‌ زی��اده‌‌ مناڵی‌ پێنج‌ بۆ‌ سێ‌‌

بوون‌.

‌‌‌كۆمه‌ڵناسی‌‌‌‌‌‌خۆمانە

درۆ‌وه‌ك‌

بیناكردنی‌

كۆمه‌اڵیه‌تی!

هاتنه‌ناوه‌ی‌درۆ‌بۆ‌ناو‌ژیانی‌مرۆڤ‌و‌بایه‌خ‌په‌یداكردنی،‌له‌وه‌وه‌‌

هاتووه‌‌كه‌‌تاكه‌كان‌هه‌میشه‌‌پێویستیان‌به‌‌بیناكردن‌و‌دروستكردنی‌وێنه‌یه‌ك‌

هه‌بووه‌،‌كه‌‌له‌‌ژیانی‌ڕۆژانه‌دا‌ناتوانن‌گوزارشتی‌لێبكه‌ن،‌به‌مه‌ش‌ده‌یانه‌وێ‌‌

له‌‌ڕێگه‌ی‌ئه‌و‌وێنه‌‌ساخته‌یه‌وه‌‌ئه‌وه‌ی‌مه‌به‌ستیانه‌‌ده‌ریبخه‌ن.

‌خودی‌درۆ‌هیچ‌نییه‌،‌جگه‌‌له‌‌ساخته‌كردنی‌شته‌كان‌و‌پێدانی‌ئه‌و‌

وێنه‌‌ته‌ڵخه‌‌له‌به‌رچاوی‌كۆمه‌ڵگا.‌ئه‌مه‌ش‌یان‌بۆ‌كۆمه‌ڵگا‌په‌سه‌ندییه‌،‌

یانی‌تاك‌له‌به‌ر‌چاوی‌كۆمه‌ڵگا‌نایه‌وێ‌دوابكه‌وێ‌‌و‌خواسته‌كانی‌دوابخات،‌

یان‌ئه‌وه‌یه‌‌بۆ‌شاردنه‌وه‌ی‌وێنه‌‌خراپه‌كه‌یه‌،‌كه‌‌ئه‌گه‌ر‌وه‌ك‌خۆی‌نیشان‌بدرێ‌‌له‌الیه‌ن‌تاكه‌كانه‌وه‌،‌كێشه‌یان‌بۆ‌

دروست‌ده‌كات.‌درۆ‌ئه‌مڕۆ‌پێویستییه‌كی‌

سه‌ره‌كی‌ژیانكردنی‌ئێمه‌یه‌،‌به‌‌جۆرێك‌خه‌ریكه‌‌لێامن‌نابێته‌وه‌‌و‌ناتوانین‌له‌‌

مامه‌ڵه‌ی‌ڕۆژانه‌دا‌پشتی‌پێ‌‌نه‌به‌ستین.‌ئاسته‌‌گشتی‌و‌فراوانه‌كه‌ی‌درۆمان‌

ڕوونكردنه‌وه‌،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌دڵامن‌به‌وه‌‌خۆش‌بكه‌ین‌كه‌‌ته‌نیا‌الی‌ئێمه‌‌درۆ‌

ڕه‌ونه‌ق‌و‌بایه‌خی‌نییه‌،‌به‌ڵكو‌جیهان‌هه‌نووكه‌‌شایه‌تی‌درۆ‌گه‌وره‌كانه‌،‌له‌‌

مژده‌كانی‌مۆدێرنه‌‌و‌چه‌رخی‌زانسته‌وه‌‌بۆ‌پێشخسنت‌و‌خۆشكردنی‌ژیانی‌مرۆڤ،‌تا‌درۆ‌سیاسییه‌‌گه‌وره‌‌بێ‌‌

بنه‌ماكان.‌به‌اڵم‌له‌‌ئاسته‌‌تایبه‌تییه‌كه‌دا‌وه‌ك‌كۆمه‌ڵگای‌خۆمان،‌ده‌بێت‌بڵێین‌

درۆ‌ئێستا‌به‌شێكی‌بنچینه‌ییه‌‌له‌‌ژیانی‌سیاسی‌و‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‌ڕۆژانه‌ماندا،‌كه‌‌به‌شێوه‌یه‌كی‌ترسناك‌له‌‌بونیادی‌

كۆمه‌اڵیه‌تییدا‌جێی‌خۆی‌كردووه‌ته‌وه‌.‌ئه‌گه‌ر‌بپرسین‌هێزی‌درۆ‌و‌ده‌سه‌اڵتی‌

درۆ‌بۆچی‌ئه‌وه‌نده‌‌گه‌وره‌‌بوون؟‌بێگۆمان‌پێویسته‌‌له‌سه‌ر‌كۆمه‌ڵگا‌پرسیار‌دابنێین،‌كه‌‌گوزارشتكردنی‌تاك‌له‌‌ژیانی‌تایبه‌تی‌و‌خواست‌و‌مه‌یله‌كانی‌هێنده‌‌فه‌رامۆشكراو‌و‌

پشتگوێخراون،‌كه‌‌ناچار‌به‌‌پێدانی‌وێنه‌‌درۆزنه‌كه‌‌بووه‌‌بۆ‌كۆمه‌ڵگا،‌ئه‌مه‌ش‌

نائاكاری‌گه‌وره‌ی‌لێكه‌وتووه‌ته‌وه‌،‌كه‌‌ده‌بینین‌ئه‌م‌وێنه‌‌ساخته‌‌و‌ده‌مامكداره‌‌

هه‌موو‌كایه‌كانی‌ژیانی‌ئێمه‌ی‌داگیر‌كردووه‌‌و‌مه‌یل‌بۆ‌ڕواڵه‌ت،‌الی‌ئێمه‌‌

شوێنی‌ماهیه‌تی‌گرتۆته‌وه‌.كه‌واته‌‌درۆ‌ترسێكی‌گه‌وره‌یه‌‌كه‌‌به‌ره‌و‌داڕووخانی‌ئاكارییامن‌ده‌بات،‌زیاد‌له‌‌هه‌موو‌شتێك‌ئه‌مڕۆ‌درۆ‌له‌‌

كۆمه‌ڵگای‌ئێمه‌دا‌بایه‌خی‌هه‌یه‌،‌ئه‌م‌بایه‌خ‌په‌یداكردنه‌ش‌مانای‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌ئێمه‌‌له‌‌نامتامنه‌ییه‌كی‌گه‌وره‌‌به‌رانبه‌ر‌به‌‌خۆمان‌و‌ده‌وروبه‌ر‌

و‌جیهان‌ده‌ژین،‌له‌‌نیگه‌رانییه‌ك‌كه‌‌له‌‌ئه‌مڕۆیه‌كی‌دژواره‌وه‌‌بۆ‌

سبه‌ینێیه‌كی‌تاریكرت‌ده‌مانبات،‌ده‌بێ‌‌سرتاكتۆری‌ئێمه‌‌به‌هۆی‌درۆوه‌‌له‌‌چ‌

سه‌رگه‌ردانییه‌كدا‌بژی؟

www.bayanpress.net ژماره‌‌)4(،‌سێشه‌ممه‌‌2012/10/2،‌ساڵی‌یەکەم

10

تسێ

ووەین

‌دامن

وس‌ع

انڕای

بایه خی ڕه گه زی نێرینه له كۆمه ڵگای كوردی، له مێژه وه ك په دیده یه ك به رۆكی خێزانی كوردی گرتووه و

تا ئێستاش بوونی هه یه . ئه مه ش لێكدانه وه ی جیاوازی

بۆ ده كرێ . هه ندێك بۆ پاڵشتی نه وه و خێزان و

هه ندێكی تر وه ك نه ریت و كۆمه ڵگا و نادیده گرتنی كچانی ده یبینن، داواكاری

كوڕبوونیش چه ندین مناڵی تری به دوای خۆی هێناوه .

ڕاپۆرت:‌ئاراس‌ڕە‌فیق‌

باخه بینای رۆژئ���اوای به شی له ن��ارساوە هه یه تر بینایه كی نارنجه كه ژێر رێی له و امللوك( )زینت ماڵی به نارنجه كه باخه بینای له گه ڵ زه وییه وه به یه كه وه لكێرناون. ده روازه ی رۆیشتنه جوانی به شێكی خۆی بۆ باخه كه ناو ده روازه ك��ه س��ه ره وه ی له و باخه كه یه به مه ڕمه ڕ ب��ه ردی له به رده نووسێك

پڕۆفیسۆر سه رپه رشتی به ئاسیایی ئێرانناسێكی كه پ��ووپ، ئیپهام ئارتۆر رێكخراوه كه ی كاروباره كانی بوو نارساو تێدا ئه نجام ده دا، دواتر به شی باكووری كه لووپه له ئه و و مۆزه خانه یه ك به كرا تێدا ش��وێ��ن��ه واری��ی��ه ی و ك��ه ل��ت��ووری ده پارێزرێ كه پرۆفیسۆر ئارتۆر پێشكه ش

به و ناوه نده ی كردن.

هۆڵی گه وره ی شووشه كاری و كۆڵه كه ی شوێنی و شانشین ت��ه الری و مه ڕمه ڕ به خێرهاتنی میوانی له خۆ گرتووه ، كه به هونه ری گه چبڕی و شووشه و ئاوێنه كاری

و نه خش و نیگار رازێرناون.1345ك.م ساڵی له بینایه ئ��ه م له و ك��را ش��ی��راز زان��ك��ۆی پێشكه شی رێكخراوی 1358ك.م بۆ 1348 سااڵنی

شاری به ئێران شیرازی ش��اری شیعر و باخ و حافز نارساوه . جوانرتین ئه گه ر شاره دان، له و ئێران باخه كانی باخه كانی جوانرتین بیه وێ كه سێك ئێران ببینێ، ده بێ سه ردانی ئه و شاره

بكات.به هه شتی به باخه كانی و شیراز گه وره ی نارنجی باخه نارساون. ئێران نارساوه ، )قه وام( باخی به كه شیراز له ساڵه كانی 1257 بۆ 1267ی كۆچی حكومه تی له گه ڵ هاوكات مانگی، فه رمانی به و قاجاڕ شای نارسه ددین عه لی موحه مه دخانی نارساو به )قوام موحه مه د ك��وڕی دووه م امل��ل��ك(ی له سێیه م امللك(ی )ق��وام ڕه زاخ��ان

شاری شیراز، دروست كراوه .بینایه ك نارنجه باخه ئه و ناو له هه یه كه له ڕووبه ری )3500( مه تری بیناكه و دروس��ت��ك��راوه چوارگۆشه چه ند و چوارگۆشه یه مه تری )940(قاجاڕ سه رده می نارساوی بیناسازێكی دروستیان كردووه . ئه و بینایه چه ندین

ره نگی سوور دروستكراوه ، كه له سه ری چه ند ئایه تێك له قورئانی پیرۆز و چه ند دوو نه خشی و فارسی دێڕه شیعری سه رده می به ده ستی تفه نگ سه ربازی

قاجاڕە كان هه ڵكه نراوه .كه ده روازه دااڵن��ی پشته وه ی له ڕووبه ڕووی حه وشی باخه كه یه ، نه خشی سێ خزمه تكاری گواڵو و شه راب به ده ست

دروستیان كاشیكاری به كه هه یه تر بینای چه ند هه ڵبه ت ك��ردووه . له م باخه نارنجه دا هه ن كه دیمه نی زه ندییه یان سه رده می خزمه تكارانی له سه ر هه ڵكه نراوه و میوه و جامی له گه ڵ به ده سته وه یه ، شه رابیان چیرۆكه كانی وه ك نه خشی چه ندین و رۆس���ه م و سڵێامن ح��ه زره ت��ی له جیا ڕاوك��ردن. دیمه نی و زۆراب ڕێگای و چه ندین ئاو و حه وزه بینا تری شوێنه كانی ت��ه واوی به ردچن، نارنج و داری به داری ناوچه یه ئه م میوه ده وره دراون و له كاتی خۆیدا پێشكه ش دیاری وه ك خان ئیرباهیم به نه وه كه ی كردووه كه ناوی شه هرام بووه و دواتر شه هرامیش پێشكه شی

ناوه ندی ئاس�یایی كردووه .نارنجه باخه ئ��ه و هه نووكه شوێنه وارێكی پارێزراوی شاری شیرازه كه چه ندین بینای سه رده می قاجاڕ و زه ندییه ی له خۆ گرتووه و رۆژانه به به و ده كه ن سه ردانی كه س ده یان

بینینی ش���������اد ده بن.

ژماره )4(، سێشه ممه 2012/10/2، ساڵی یەکەم

9www.bayanpress.net

سەردار سڵێامن

ئا: وریا عەىل

و. ئیامن ناصح

ئا: شه تاو پێنجوێنی

هێرۆ هەڵەبجەیى

پاشایه كی زێڕین

واڵتی پاشای به لقیه ( )حه سه ن ده وڵه مه نده كانی له یه كێكه برۆناییه ، جیهان و زۆر حه زی له به كارهێنانی زێڕو زیوه و له منداڵیشدا نانی له كه لوپه لی زێڕین و به كه وچكی زێڕین خواردووه ، زێڕوزیو جلوبه رگه كانیشیدا له هه موو

به كارهاتووه .كۆشكه كه ی یه كێكه له گه وره ترین ئه م جیهان. شوێنه كانی لۆكسرتین و له به موبێالت خانووه 1788 ژووره و زێڕوزیو ڕازێرناوه ته وه ، ئه م كۆشكه 257

به شی ته ندروستی و حه مامی تێدایه .بیه وێت سه ردانی كه سێك ئه گه ر ئه م خانووه بكات و له هه ر ژوورێكدا بینینی بۆ بچێت، پێ چركه ی 30ی سه عاتی 24 ژووره ك�����ان ه��ه م��وو

پێده چێت.گه وره ی پاركینگێكی هه روه ها تێدایه كه جێی 110 ئۆتۆمبیل ده بێته وه ، ئۆتۆمبیله كانی پاشا زۆرن و له و ژماره یه زیاتره . پاشا حه سه ن، 130ی ئۆتۆمبیلی المبورگینی 20 و رویسی رولز جۆری 1930 له زیاتر برۆنای پاشای هه یه . له و زۆرب��ه ی��ان كه هه یه ئۆتۆمبیلی ئۆتۆمبیالنه ن كه وێنه یان كه مه و هی

كۆمپانیا گه وره كانی ئۆتۆمبیلسازین.یه كێكه پاشا تایبه ته كه ی فڕۆكه فڕۆكه كانی ڕازاوه ترین و جوانرتین له 474 ب��ه پاشا )ب��وی��ن��گ(ی جیهان، ل��ه ن��اوه وه ی ك���ڕدراوه . دۆالر ملیۆن ته واوى خانوویه كی فڕۆكه یه دا ئه م پێداویستییه كانیه وه ه��ه م��وو ب��ه كراوه ته وه دیزاین دووب��اره و تێدایه 102 به نزیكه ی تێچوونه كه شی و كه ده كرێت، مه زه نده دۆالر ملیۆن دروست خاوێن زێڕی له حه مامه كه ی

كراوه .نێوان ده كه وێته برۆنای واڵتی ئه نده نوسیا و مالیزیا واڵتی هه ردوو رووبه ره كه ی و ئاسیا رۆژهه اڵتی له

5.766كم2.

کاتێکدا لە بەرهەم، دێنە قژ کردنەوەی کە بەکارهێنانی ئەو بەرهەم و کەرەستانە گەر ب��دەن، قژەکە لە زەرەر دەکرێت ئەو لەبەکارهێنانی واز کە ناشتوانی النیکەم هەفتەی ئەوا بهێنی، کەرەستانە

یەک جار بەکاریان بهێنە.

زوو زوو ڕەنگکردنی قژمارکەکانی و بەرهەم لە زۆرێ��ک بۆیە هەمیشە ئەوە دەڵێن کە بۆ زیاتری لە بهێنن، بەکاری زوو زوو تەندروستی بۆیەکان مارکەی تەواوی کاتدا هەمان پێش م��اوەی لە کە ئ��ەدەن ئەوە هانی بکرێتەوە، ت��ازە دووب���ارە هەفتەدا 6هەڵگری بۆیەکان زۆرب��ەی کاتێکدا لە چەوریی ڕێژەی کە ئەمۆنیان م��اددەی رسوشتی قژەکە کەم دەکاتەوە، هەربۆیە زیانێکی زۆر دەگەیەنێت، کەوایە هانتان و بەکارهێناوە دووب��ارە پێش دەدەی��ن ڕەنگکردنەوەی قژتان، 6 هەفتە چاوەڕێ

بکەن. خامنی بەڕێز؛ گەر دەتەوێت ببیت کەوایە تەندروست، قژێکی خاوەنی بە

باسامن کردن.سەرچاوە: سایتی هامنلەر.

دەگەیەنێ، بەاڵم گەر کەسێکیت حەز بە وەرزشکردن ناکەیت، ئەوا هەموو ڕۆژێک ئەو چونکە ناکات، شنت بە پێویست ڕۆنەی کە قژەکە خۆی دروستی دەکات، ئەبێتە هۆکار بۆ بریقەدارکردنێکی زیاتر و ڕووبەڕووی وەرین و الوازبوون دەبێتەوە.

وشککردنەوە بە بەکارهێنانی

ئامێرە وشککەرەوەکانلە ڕۆژانی وەرزی زستاندا ڕەنگە ئەمە و وشککردنەوە بۆ بێت هۆکارێک تەنها ئاگاداربن بەاڵم لە نەخۆشی، خۆپارێزیی ئەمە تردا ڕۆژانی لە شێوەیەک هیچ بە پێویست نییە و لە هەمان کاتدا زۆر زیان دەتەوێت گەر دەگەیەنێت، قژەکەت بە سەرتاڵەکانی قژت تووشی داخوران نەبن، ئەوا لێیان بگەڕێ با خۆیان وشک ببنەوە.

بەکارهێنانی بەرهەمە

درێژکەرەوەکانهەرکەس دەیەوێت کە قژی درێژتر دەربکەوێت، هەر لەبەر ئەمە چەندەها بە مەبەستی درێژ جۆری شامپۆ و کرێم

بۆ بەکارهێناوە هێلکەتان ئایا داوە هەوڵتان ئێستا تا یاخود قژتان، شامپۆیەی ئەو گەر بکەنەوە؟ تاقی کەم قژت چەوری دەهێنیت بەکاری دەکاتەوە، کەوایە بۆ چەوریی رسوشتی

بۆ بریقەدارکردن بەکار ناهێنیت؟خ��امن��ی ئ��ازی��ز؛ ک��ەوای��ە گ��ەر قژێکی خ��اوەن بە ببیت دەتەوێت ئەو تەواوی ئێستا هەر تەندروست، هۆی بوونەتە کە الببەن لیستانە هیالکی ب��ەردەوام و سەرقاڵکردنتان با قژتان، بۆ بکەن چی کە ک��ردوون پێکەوە چاوێک بخشێنین بەو شتانەی دەبێت و بیکەن ناکات پێویست کە خۆتانی لێ بەدوور بگرن، بەم شێوەیە

ئاسانرت دەتوانین تێبگەین.

شتنی ڕۆژانەئەوا بکەیت، مەلە ڕۆژان��ە گەر لەجێی شنت ئەمە سوودی زۆر بە قژت

ن���گ���وودی���ن 1955 س���اڵ���ی له ڤێتنام س��ه رۆك��وه زی��ران��ی دای���م وه ك خۆی ساخته دا هه ڵبژاردنێكی ناساند باشوور ڤێتنامی سه رۆككۆماری كه حكومه ت ده زگاكانی وسه رجه م كه وتنه ب���وون، م��ه زه��ه ب ب��وودای��ی كه وتنه و كاسۆلیكه كان ده س���ت

چه وساندنه وه ی بووداییه كان. 1963 حوزه یرانی 11ی رۆژی له ناوی به بوودایی ساڵه ی 63 راهبێكی ده ربڕینی وه ك دووك كوانگ تیش له شاری دیكتاتۆریه ت، دژی ناڕه زایی باشوور ڤێتنامی پایته ختی سایگوونی

)هوشی مین ویل( خۆی سووتاند.ناو له كاتێكدا له راهبه ئه م سه ر له بێده نگ ده س��ووت��ا ئاگردا هاوارێكیشی هیچ دانیشتبوو زه وی وێنه كه ی بۆیه نه ده بووه وه ، لێبه رز گرته وه . جیهانی سه رانسه ری خێرا له خۆسووتانه ئه و دوای مانگ پێنج ترشینی دووه می ساڵی 1963 سوپای ڤێتنامی حكومه تی دژی ڤێتنام باشوور كوده تایان كرد و حكومه تیان نگوودین كۆمار سه رۆك و رووخاند نوێوه حكومه تی الی��ه ن ل��ه دی��م

تیرباران كرا.

دەتەوێت ببیت بە خاوەن قژێکی تەندروست؟

خۆسووتانی راهبێكی بوودایی

حكومه تێكی دیكتاتۆریی ڕووخاند

)به‌یان(‌گه‌وره‌ترین‌باخه‌‌نارنجی‌شیراز‌به‌سه‌ر‌ده‌كاته‌وه‌

و بکە س��ەرەوە خااڵنەی ئەو ڕەچ��اوی کە شتانەی ل��ەو بگرە دوور بە خ��ۆت

ئەو وێنانەى جیهانیان گۆڕى

ئه وه ی له دوای ڕاپه رینه وه له هه ولێر ڕووداوه كانی دوای تایبه ت به ژیابێت، دۆخه ی ئه و ده زانێت ،1996 ئابی 31ی چه ند مانگێكه له هه ولێر خوڵقێرناوه ، كه بریتییه له رفاندنی هاوواڵتیان، یان ئه وه ی به )گرتن ده ڵێت پێی هه ولێر ئاسایشی فه رمانی دادوه ر(، به نیسبه ت ئه و شاره وه ساڵی له چوار نییه ، هه ولێر نوێ شتێكی ڕابردوودا به خه ستی دووچاری ئه و شێوازه ئه وانه ی نه بوون كه م بووه وه ، مامه ڵه یه و مانگ چه ندین دوای و ده گیران كه ساڵ ئینجا خانه واده كانیان سه ره داویان بۆ

ده رده كه وت كه كوڕە كانیان له كوێیه .

ده‌سه‌اڵت‌چی‌له‌‌هه‌ولێر‌ده‌وێت؟!

هیتله ر »ئه گه ر به ته نیا جووله كه له جیهاندا هه بوایه ، له زه لكاوی تاریكیدا

نقوم ده بوو«و عه ره بی به هاری ڕووداوه ك��ان��ی رۆژهه اڵتی ناوچه ییه كانی گۆڕانكارییه كۆمه ڵه ئه فریقا، باكووری و ناوه ڕاست گۆڕانهێنه ر و ك��اری��گ��ه ر ڕووداوێ���ك���ی سیسته مه گۆڕینی به س��ه ب��اره ت ب��وون له بزانین ئه گه ر به تایبه ت سیاسییه كان، سیسته مانه ، ئه م رووخاندنی و گۆڕین یان ته وافوقی، دیموكراسی سیسته می پێكه وه ژیانی ئاشتيیانه و له هه ندێ واڵتدا ته وافوقی ئیسالمی و عه ملانی، یان شیوعی

و ئیسالمی هاتنه كایه وه .له سیاسی سیسته می گ��ۆڕان��ی

یان تاكڕە وانه ، فه رمانڕە وایی واڵتێكی فره الیه نی فه رمانڕە وایی بۆ دیكتاتۆرانه ته وافوقیی ی��ان دیموكراسی، سیاسیی هێنایه ئه رێنی گۆڕانێكی دیموكراسییانه ، كایه وه بۆ گه ل و هاوواڵتیانی ئه م واڵتانه ، به اڵم بۆ هه ندێ واڵتی دیكه زیانی گه وره بوو، به تایبه تی قه واره ی ئیرسائیل، كه هیچ سوودێكیان له م گۆڕانكارییانه وه رنه گرتووه ، گیرفانی بچێته ئاسانی به ناشیانه وێت وه كو جووله كه بۆیه دیكه وه ، واڵتانی هه ژموونی جیهانی سیاسیی هێزێكی به رژه وه ندیی له چه سپاندووه ، خ��ۆی ئه ودا نه بوو ئه م فه رمانڕە وایانه بگۆڕدرێن، جووله كه ج��ۆره ، له م هۆكارێكی له به ر بێ ناتوانێت هه میشه یی پیشه ی وه كو ئه م ئاست له بێت بێده نگ و كاردانه وه له ده ستدانی رووی له ده یانكات زیانانه ی نیشتیامنی ل��ه هاوپه یامنه كانیانه وه

عه ره بیدا.نائه كادیمی فیلمێكی باڵوكردنه وه ی ژیانی ل��ه س��ه ر مێژوویی بێبه ڵگه ی و پێغه مبه ری ئیسالم )دروودی خوای له سه ر پیالنه كانی جووله كه له بوو یه كێك بێت(، له تایبه تیش به ئه مریكا، توندڕە وه كانی

له هه میشه ترساندن سیاسه تی دوای تا پارتی نه یاره كانی دژی هه ولێر خه ستی به ئه مریكا، و عێراق جه نگی ئه و شوێنه واری ڕە نگه ده ك��را، په یڕە و خه ڵكی به سه ر ئێستا تاكو سیاسه ته ش ئه و نه بوون كه م مابێته وه . شاره وه ئه و نهێنییه كانه وه زیندانه له كه چیرۆكانه ی و چایخانه و شه قام سه ر ده گوازرانه وه له باسیان كه دانیشتنه كۆمه اڵیه تییه كان، كورد كه ده كرد زیندانانه ئه و ترسناكیی به ڕێوه یان ده بات! به اڵم ئه وه ی دۆخه كه ی به ڕادده یه ك به ره و هێوریی برد له دوای 2003، پێكهاتنی یه كێتی و پارتی و هاتنی دروستبوونی و هاوپه یامنان سوپای به رژه وه ندیی كه سی و حیزبی و چه ندین ئه و دوای ئه گه رچی بوون، تر هۆكاری به اڵم هه بووه ، رفاندن حاڵه تی مێژووه ش

به ڕێژه یه كی زۆر كه مبووه وه .ئێستادا مانگه ی چه ند له م ئه وه ی به ر بۆ گه ڕانه وه یه دووب��اره ده بیرنێت، لێره دا ئێمه پێویسته هه ولێر، له 2003ی هه رگیز ئێمه بكه ینه وه ، ڕوون شتێك هێزی ئه ركی پیرۆزیی له سه ر قسه مان

ل���ه گ���ه ڵ ئ������ه وه ی ئ��ی��س��الم��ی��ی��ه رووی له كوردستان خوێنده واره كانی هۆشیاری و رۆشنبیریی گشتی و پابه ندێتیی و فیكری بنه مای هه ندێ و ئه خالقی ڕادده یه كی تا ئاستێكی له بیروباوه ڕه وه باشدان، له ئاستی سیاسی و خوێندنه وه ی واقعی له دوانه كه وتوون زۆر واقعیشدا ل��ه رووی ده وروب���ه ری���ان، ه��ه رچ��ه ن��ده و كات هه ڵبژاردنی و بڕیاردان و تاكتیك

هه ڵوێستگرتندا الوازییان پێوه دیاره .الواز خاڵێكی من بۆچوونی به به اڵم رۆشنبیره و نووسه ر الی ده ك��رێ ب��ه دی ئیسالمییه كان و ئه و كه سانه ی له رابردوودا و ئیسالمی ك��اری چاودێری و خه مخۆر بزاڤی فیكریی ئه م ره وته بوون، كه كه مرت بۆ ئاوڕی لێ دراوه ته وه و خه می جیددی قووڵبوونه وه له بریتییه ئه ویش خوراوه ، و فیكری بابه ته له ت��ه واو پسپۆڕیی و نییه، ناڵێم جۆراوجۆره كاندا، عه قیده ییه به اڵم كه م و ده گمه نه و له ئاستی پێویستدا

ئیسالمییه كانی

كوردستان و

كه لێنێكی دیار

یادكردنه وه ی رووداوی 11ی كات و ساتی رووشاندنی و بۆ ورووژاندن سێبته مبه ردا، هه ست و نه ستی موسڵامنان له جیهاندا و كه هێزانه ی ئه و سه دای و ده نگ لێدانی میانڕە وانه و ئیسالمی نه هجێكی له سه ر هه ركه سێك ده س���ه اڵت. گه یشتوونه ته پێغه مبه ری مێژووی و ژی��ان له كه مێك ئه م ده زان��ێ��ت خوێندبێته وه ، ئیسالمی توێژینه وه ، ج��ۆره هیچ به پشتی فیلمه نه به ستووه ، مێژوویی سه رچاوه یه كی یان هه ر ده رهێنانی و باڵوكردنه وه چونكه ده بێت فیلم، یان ڤیدیۆیی به رهه مێكی له و ببه ستێت زانستی به ڵگه ی به پشت فیلمه ئه م به اڵم هه بێت، بوونی مێژوودا

هیچ جۆره راستییه كی تێدا به دی ناكرێت.ته نیا ئه نجامه ی ئه و لێره وه ده گه ینه راِستییه كان تێكدانی فیلمه له م مه به ست كه پێغه مبه ره ی به و سووكایه تیكردنه و خۆیانی رابه ری و پێشه وا به موسڵامنان بۆ شایه تی پیرۆزیش قورئانی و ده زان��ن ڕە وشتبه رزیی ده دات. له به ر ئه م هۆكارانه ، له و هۆكارانه ی بووه یه كێك نه ژادپه رستی جووه كاندا لۆبیی به سه ر زاڵكردووه خۆی و ئه م فیلمه یان وه كو سوویكایه تیكردن به

پاراستنی كه نییه ، پۆلیس و ئاسایش ئه منیه ت و ئاسایشی هاوواڵتیانه ، بێگومان ڕووه وه ل��ه و ب��ه رچ��او ڕادده ی��ه ك��ی ب��ه خه ڵك گه یاندووه ، به جێ خۆیان ئه ركی یان ده ره وه ، دێنه ماڵ له دڵنیاییه وه به هه ولێر بازاڕە كانی شه و دره نگانی تا ڕووه وه له و ئێمه قسه ی دێت، جمه یان ڕووه ئه و دڵنیاییه وه به چونكه نییه ، جێی پێزانینه ، ئه وه ی ئێمه قسه ی له سه ر دوای كه رفاندنه ، حاڵه ته كانی ده كه ین ئه وانه ی بێسه روشوێنكردنی له ماوه یه ك ده ڵێت ساردییه وه به ئاسایش ده گیرێن، الی ئێمه یه ، گله ییش له میدیا ده كات كه

ده ڵێن خه ڵك ڕفێرناوه !له جگه ته فسیرێك چ نازانم من ناكاو له كه هه یه حاڵه تێك بۆ ڕفاندن هێزێك بێ هیچ قسه و گفتوگۆ و ناساندێك كه سێك قۆڵبه ست ده كه ن و ماوه یه ك ونی ده كه ن؟ ئایه ناكرێ له گه ڵ ده ستگیركرانی، ورده كاری و هۆكاری گیران و شوێنه كه ی هه ر ئه وه پێموایه من بكرێته وه ؟! ڕوون كه ترساندن سیاسه تی له جۆرێكه خۆی بكرێت، ده ستگیر شێوه یه به و خه ڵك

نییه .بابه تی زۆر له كه سانه ی ئه و فره ن سه ركێاڵنه و ده ك��ه ن قسه ج��ۆراوج��ۆردا گشتییان رۆشنبیرییه كی و ده ك��ه ن كار له كه سێك تاكه ده بینین زۆرج��ار هه یه ، بابه ته سیاسیی و رۆشنبیری و ده عه وی و هه ندێ بابه تی فیكریشدا قسه ده كات، یان ده نووسێت، یاخود به شداری چاوپێكه وتنی ده بێت، ئێزگه یی وتووێژی و ته له فزیۆنی به اڵم ئه گه ر وردی بكه یته وه ، له هیچیاندا ده سته وسان بكه یت شپرزی نییه ، قووڵ زۆرن عمومیاته وه . ده كه وێته و ده ب��ێ ئه وانه ی حه ز ده كه ن له زۆر بواردا بنووسن بێكه سییش جار هه ندێ ده شنووسن، و ك��ردوون، خۆهه ڵقورتاندنه ی به و ناچار و ساده یی بكه یته وه ، وردی گه ر ب��ه اڵم دیاره ، پێوه ڕوونی به زۆر ئینشائیبوونی كه ب��ه ده رده ك��ه وێ زیاتر كاتێك ئه مه ش ق��ووڵ و پسپۆڕ كه سانی رووب����ه ڕووی و جیددی گه وره گومانی یاخود ده بنه وه ،

نه ستی موسڵامنان ده ركردووه .نه ته وه رێ��ك��خ��راوه ی ه��ه رچ��ه ن��ده جاڕنامه ی بنه ماكانی یه كگرتووه كان راگه یاندووه مرۆڤی مافه كانی بۆ جیهانی كه سێك هیچ »نابێت هاتووه تیایدا و یان نه ته وه كه ی، یان ئایینه كه ی، له سه ر بكرێ�ت«، پێ سووكایه تی ره گ��ه زه ك��ه ی ره چاوكردنی به بێ جووله كه لۆبی به اڵم له بۆ موسڵامنان نه ستێك و هیچ هه ست پێغه مبه ره كه یان به سووكایه تی جیهاندا، له خ��راپ��ه وه وێنه یه كی ب��ه و ده ك���ه ن

فیلمێكدا په خشی ده كه ن.لێدانی و ئه مدواییه ڕووداوه ك��ان��ی لیبیا له ئه مریكا به رژه وه ندیییه كانی چه ند و ت��ون��س و س���ودان و میرس و ورد به رنامه رێژییه كی دیكه ، واڵتێكی یان دیموكرات سۆزی راكێشانی بۆ بووه كۆمارییه كانی ئه و واڵته ، چونكه له ئێستادا سه رۆكایه تی هه ڵبژاردنه كانی هه ڵمه تی ئه مریكا له و واڵته به ڕێوه ده چێت، تاوه كو هه ریه كه له و پارتانه ی ئه مریكا پاڵپشتی بۆ داخوازی و داواكارییه كانی لۆبی جووله كه

له و واڵته ده رببڕن.تاكڕە وێكی و دیكتاتۆر كه هیتله ر

كه ناكه م خه ڵكه له و به رگری من دیاره گیراون، تیرۆر یاسای به ده ڵێت ئاسایش له سه ر من قسه ی بن، تۆمه تبار ڕە نگه ڕێگای له هه ولێر له ده س��ه اڵت ئه وه یه ئه و شێوازه گرتنه وه ده یه وێت چ په یامێك بدات به گوێی ئێمه ی هه ولێرییدا؟ چونكه ئه و یاساییانه تر شێوه یه كی به ده كرێت دوای كاتێك به تایبه ت بگرێت، خه ڵكه له هه ولێر له حاڵه ت، جگه 14 ڕوودانی له و شتی تر شارۆچكه یه كی و شار هیچ

شێوه یه تۆمارنه كراوه .كه ده خوێنمه وه لێی ئ��ه وه ی من په یام دوو ڕێگه یه وه ل��ه و ده س���ه اڵت یه كه میان ده ك���ات. ئێمه ئ��اڕاس��ت��ه ی هێشتا ك��ه بڵێت پ��ێ��امن ده ی��ه وێ��ت هه ڕە شه ی تیرۆر هه یه و من ده تانپارێزم، خه ڵكدا ناو له ترس جۆرێك ئه وه ش بۆ گرنگی ل��ه وه ش��ه وه ده ب��ێ��ت، دروس���ت له ده ربخات، هه ولێر له خۆی بوونی الیه ن خه ڵكیشه وه چاوپۆشی بكرێت له و و سیاسییه و ئیداری گه نده ڵییه هه موو كۆنرتۆڵكردنی بازاڕ و ئابووریی ئه و شاره ، ئه ویش له پێناو ئه وه ی ئه منیه تی شاره كه

هه ر ده ورووژێ��رنێ��ت، به رامبه ریاندا له دروست شپرزه یی جار هه ندێ ئه مه شه هه ندێ ورووژان��دن��ی ئاقار له ده ك��ات

بابه تی فیكری و گومانی جۆراوجۆردا.گشتی ش��ێ��وه ی��ه ك��ی ب��ه راس��ت��ه هه ڵگری ك��وردس��ت��ان ئیسالمییه كانی بیروباوه ڕێكی و مه زهه بی پرۆژه یه كی ویستووه نه یان و نین خۆیان به تایبه ت و بكه ن بوارانه دا له و ئیجتیهاد و ئیبداع زیاتر له و چوارچێوه یه دا خۆیان ده بیننه وه كه به ئه هلی سوننه و جه ماعه ده نارسێت، چڕیی كاره كانیان له بواری تردا بووه ، به اڵم و گفتوگۆ بۆ پێویسته زۆر ده بینم وه ها ملمالنێ فیكرییه كانی هاوچه رخ و هه ندێ له سه ر كاریگه ر مێژوویی بیروباوه ڕی هه نووكه ، كاری جیددی بكه ن، ناكرێت به و بخه ن، ئه م الیه نه پشتگوێ ترسناكه شێوه ئێستا زۆر بیروباوه ڕی كۆن له به رگی نوێدا راگه یاندن هۆكاره كانی روو، ده خرێنه وه وه هایان بیروباوه ڕی و فیكر گه یاندن و

سه رده می له ئه ڵامنیا، واڵتی له بوو نازی دژای��ه ت��ی زۆر خ��ۆی��دا ف��ه رم��ان��ڕە وای��ی لێ زۆری و ك����ردووه ج��وول��ه ك��ه ك��ان��ی ده وڵه تی ئێستاش ته نانه ت له ناوبردوون، ئه ڵامنیا قه ره بوووی جووله كه كان ده كاته وه ل��ه س��ه ر ده ستی ئ��ه و زی��ان��ان��ه ی ل��ه پ��ای كتێبی له هیتله ر كردوویانه . هیتله ردا سیفه تی خراپرتین ده ڵێت مندا( )شه ڕی جووله كه سوود )ربا( وه رگرتن و چاوچنۆكی كه سه رمایه دارێتی، و سامانداری بۆ بووه ئه وان ئه وه ی هۆی بووه خه سڵه ته ئه م دیكه نه ته وه كانی خوێنی زالوویه ك وه ك ماركسیزمیش ب��ه رن، له ناویان و مب��ژن به م چونكه جووله كه یه ، بیری به رهه می شێوه یه ته واوی نه ژاده كانی بااڵ و باشرت و نه ژادپه رست تێكه ڵ به یه كدی ده بن و له ناو نه ژادپه رست هیتله ر بۆچوونی به ده چن. سوود له نه ژادی بااڵ وه رده گرێت و درێژه به ژیانی ده دات و ده ڵێت »ئه گه ر به ته نیا جووله كه له جیهاندا هه بوایه، له زه لكاویی نه ته وه ی كه ده ب���وو«. نقوم تاریكیدا خۆیاندا ه��زری له هه میشه جووله كه خۆیان به نه ته وه ی بااڵ له قه ڵه م ده ده ن و خۆیان به سه ر نه ته وه كانی تردا زاڵ ده كه ن.

له مه ترسیدایه .ده زانین هه موو دووه م په یامی تایبه ت به و كۆتایی ساڵه ی چه ند له و تووڕە بوونی شوبات، 17 ڕووداوه ك��ان��ی هاوواڵتیان ڕە خنه ی زۆربوونی و خه ڵك و ئ���ازادی له جۆرێك دروستبوونی و م��ه ده ن��ی، كۆمه ڵگه ی گ��ه ش��ه ك��ردن��ی ژماره یه كی پێشه وه ی هاتنه هاوكات كاركردن و هه ولێر له گه نجان به رچاوی له سه ر قسه كردن و مه ده نی شێوازی به ترسی تر، بابه تی چه ندین و گه نده ڵی ئاستێك بگاته كردووه دروست ئه وه یان ئه و شاره له كۆنرتۆڵی ده سه اڵتدارانی كه ترساندن سیاسه تی بۆیه ده ره وه ، بچێته ده بێته خۆیان لێكدانه وه ی گوێره ی به به وپێیه ی دۆخه ، ئه و پاشه كشه ی مایه ی ده توانێ بیه وێ هه ركاتێك ده س��ه اڵت

خه ڵك بڕفێنێت.به بڕوای من هه موو ئه وانه به شێكن به ب��ه اڵم دۆخ���ه ، ئ��ه و خوڵقاندنی ل��ه دڵنیاییه وه ده بێت ده سه اڵت له وه تێبگات به ناوچه كه له ترساندن سیاسه تی كه

ته واوی شكستی خواردووه .

بوونه ته خه ڵكێك و واقیع كردووه ته هاتووه بیردا به كه مجار هه ڵگری، ببنه خه ڵكێك و ئاراوه بێته وه ها شتی

هه ڵگری.ئ���ه م���ڕۆ زۆری����ن����ه ی ف��ی��ك��ر و جیهانییان ره هه ندێكی بیروباوه ڕه كان مامه ڵه یان ئاسته دا له و ئه گه ر هه یه ، بێبڕشت و الواز ن��ه ك��رێ، ل��ه گ��ه ڵ ئیسالمییه كانیش ده رده ك�������ه ون، به وپێیه ی ره هه ندێكی گرنگی كاریان له شارستانێتیدایه ، ملمالنێی چوارچێوه ی لێره وه ئه ركی ئاماده سازیی ئه و گفتوگۆ و ئه وانه گرنگی كارێكی ملمالنێیانه و دیار كاری نوخبه دا ئاستی له پێویسته ئه و جاریش زۆر بكه ن، بۆ به پێزی و چوارچێوه له و ناوخۆییه ئاماده سازییه خۆی گرنگی ئه وه ش ئیسالمییه كه دایه ، و ده وڵ��ه م��ه ن��دك��ردن رووی له هه یه وه اڵمی جیددی بۆ پرس و بۆچوونه كانی

ئه وی دی بایه خی تایبه تی هه یه .

له ڕێكه وتنی سرتاتیژییه وه بۆ ناكۆكیی سرتاتیژیی

ساڵی 2007 ڕێكه وتنی سرتاتیژیی نێوان )ی. ن. ك( و )پ. د. ك( مۆر كرا،

كه )8( مادده ئاشكراكه و )4( مادده نهێنییه كه ی ده خوێنیته وه ، ده بینی ئه وه ڕێكه وتنی سرتاتیژیی نییه ، به ڵكو زیاتر

ڕێكه وتنی )ماركیز(یه له به یه كگه یشتنی دوو به رژە وه ندیی له دژی سێیه م.

له وەش مه ترسیدارتر ڕێكه وتنه له سه ر سیسته می )ته وافوقی( كه له هه موو

جیهاندا به ناسه ركه وتوو وه سف كراوه ، له هه ردووكیشیانه وه گه وره ترین فێڵی

یاسایی و سیاسی له و حزبانه كراوه كه به وه زیر به شدارییان له حكومه تدا كردووه .

فێڵه كه ئاڵۆزه ، ئه ویش ئه وه یه سیسته می حكومه ته كه مان ته وافوقییه ،

كه چی ئه و حزبه ی به شداریی ده كات، به سیسته می ئیئتیالفیی به شداریی پێكراوه

و به زۆرترین زه ره ر لێی ده رچووە، تا ئێستاش هۆكاره ڕاسته قینه كه یان هه ست

پێ نه كردووه كه سیسته می ئیئتیالفی و سیسته می ته وافوقی زۆر لێك جیان!

ئه و فێڵه ئێستا گه یشتۆته نێو خۆشیان و )ی. ن. ك( داوای هه مواركردنی ده كات.

كه واته ده رفه ته بۆ حزبه كانی تر )به تایبه تیش ئۆپۆزسیۆن( كه داوا بكه ن ئه و ڕێكه وتنه مبێنی، به اڵم نه بێته )وه سیقه ی حوكم( و به دیلی ده ستوور، وه ك بووه .

ئینجا ئێستا ڕێكه وتنه سرتاتیژییه كه بووه ته ناكۆكیی سرتاتیژیی له زۆربه ی ڕوانگه كان

و له سه ر ئاستی ناوخۆیی و ئیقلیمی و جیهانییش پێگه ی كوردیشی زۆر الواز

كردووه ، واشی كردووه بۆ یه كه مجار )ی. ن. ك( به ره و الی ئۆپۆزسیۆن بێت و ڕازی

بێت سیسته می حوكم له كوردستان له سه رۆكایه تییه وه بۆ په رله مانی بگۆڕدرێت،

ده ستوور بگه ڕێته وه و هه موار بكرێت. واشی له ئۆپۆزسیۆن كردووه بڵێت ئه و هه موو دانیشتنه له گه ڵ سه رۆكی )پ. د. ك( یه ك سوودی نه بووه ، كه چی ئه و

دانیشتنه له گه ڵ سه رۆكی )ی. ن. ك(، ئه و ده سكه وته گه وره یه ی هه بوو )ئه گه ر ئه و

سه رۆكه لێی په شیامن نه بێته وه (.هه موو ئه وانه گۆڕانكاریی گه وره بۆ كوردستان ده هێنن و له سیسته می

ته وافوقییه وه ده یگۆڕن به ره و ئیئتیالفی، كه تیایدا هه ریه كه له )پ. د. ك( و

)ی. ن. ك( كه مایه تین، ئێستا حكومه ت له ده ست )پ د ك(دایە ، كه چی خاوه نی

ته نها )30( كورسییه ، ئه گه ر بكرێته په رله مانساالریی، گه مه ی دیموكراسیی ڕاسته قینه ده ست پێده كات، ڕە نگه له

قه یرانێكدا ده نگی )ی. ن. ك( بچێته پاڵ ئۆپۆزسیۆن و متامنه له حكومه تی كاك نێچیروان وه ربگیرێته وه ، ئه وكات

سه رۆكی هه رێم دووه م كوتله ی گه وره )چ له ده سه اڵت، چ له ئۆپۆزسیۆن(

ڕادەسپێرێت بۆ پێكهێنانی حكومه ت، ئه وكاتیش )پ. د. ك( ده بێته ئۆپۆزسیۆن و خۆی ئاماده ده كات بۆ هه ڵبژاردنێكی

تر . به وشێوه یه هه م دیموكراسیی ڕاسته قینه ده ست پێده كات، هه م كۆتایی

به و گه نده ڵی و بێسه روبه رییه دێت. هه شه پێیوایه ئه وه ده بێته وه به شه ڕی براكوژی. نه خێر، چونكه عه قڵی كوردیی

گۆڕاوه و ناوچه كه ش به خێرایی له گۆڕاندایه ، ئه گه ر نه شگۆڕابێ ، ئه وا عێراق

)به كوردستانیشه وه ( به ڕێكه وتننامه یه كی )29( مادده یی به سرتاوه ته وه به

ئه مریكاوه و بواری دیكتاتۆرییه ت به كه س نادا، چونكه ئه ساسی داگیركردنی

عێراق بۆ كۆتاییهاتنی دیكتاتۆرییه ت بووه .هه موو ئه وانه پێامن ده ڵێن وا

گۆڕانكاریی گه وره له كوردستان سه ری هه ڵدا به ره و ئیجابیەت و دیموكراسی و

حوكمی موئه سسه سات.

birura_bayan@yahoo.com ژماره )4(، سێشه ممه 2012/10/2، ساڵی یەکەم

12

فه رمان ره شاد/ هه ولێر

نزار ته یب هه ورامی

سووكایه‌تیكردن‌به‌‌پیرۆزییه‌كان

مه سعود عه بدولخالق

فاتیح سه نگاوی

هه ندێ چاره سه ر بۆ كه مكردنه وه ی كێشه كانی ده زگیرانداری

و.‌له‌‌فارسییه‌وه‌:‌سه‌الر‌هه‌ورامی‌

ئه‌و‌كێشانه‌ی‌كه‌‌له‌‌په‌یوه‌ندی‌نێوان‌ده‌زگیراندارییدا‌ قۆناغی‌ له‌‌ كه‌س‌ دوو‌سرتێس،‌یان‌نیگه‌رانی‌دروست‌ده‌كه‌ن،‌به‌‌هه‌ندێ‌‌ ‌ نه‌بوونی‌ به‌‌ په‌یوه‌ندییان‌ زۆری‌نه‌توانایی‌ وه‌ك‌ هه‌یه‌،‌ دروسته‌وه‌‌ بنه‌مای‌یه‌كرت‌ له‌سه‌ر‌ كاریگه‌ری‌ دروستكردنی‌ له‌‌و‌نه‌بوونی‌پاڵپشتی‌هاوسه‌ر‌و‌الوازی‌له‌‌كات،‌ كه‌مبوونی‌ و‌ كێشه‌كان‌ چاره‌سه‌ری‌ئه‌زموونی‌چێژبه‌خش‌ نه‌بوونی‌ هه‌روه‌ها‌

و‌پۆزه‌تیڤ‌له‌گه‌ڵ‌یه‌كرت‌دا.له‌‌ زۆرجار‌ ئه‌مه‌‌ په‌یوه‌ندی:‌ الوازی‌زۆربه‌ی‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌تریشدا‌ده‌بیرنێ‌.‌

كه‌‌ئه‌مانه‌‌ده‌گرێته‌وه‌.بۆ‌ دان��ان‌ مه‌رج‌ له‌‌ دووركه‌وتنه‌وه‌‌كه‌‌ بوون‌ دێته‌‌ كاتێك‌ ئه‌مه‌‌ په‌یوه‌ندی:‌الیه‌نێك‌له‌په‌یوه‌ندییه‌كه‌‌بیروڕای‌تایبه‌تی‌به‌رانبه‌ره‌كه‌شی‌ و‌ ده‌سه‌پێنێ‌‌ خ��ۆی‌دوور‌ په‌یوه‌ندییه‌كه‌‌ ل��ه‌وه‌اڵم��دان��ه‌وه‌ی‌

ده‌خاته‌وه‌.

هه‌سته‌‌نێگه‌تیڤه‌كان‌و‌به‌سه‌ردابڕان:‌كه‌‌ ده‌ب��ێ��ت‌ دروس���ت‌ كاتێك‌ ئ��ه‌م��ه‌ش‌وه‌ك‌ خراپه‌كانی‌ هه‌سته‌‌ له‌‌ سوود‌ تاك‌بۆ‌ ڕوشێنه‌ر‌ وشه‌ی‌ تووڕه‌یی،‌ بێزاری،‌وه‌رده‌گرێت‌ سوود‌ به‌رانبه‌ر،‌ ناوهێنانی‌هه‌ر‌ یان‌ )ده‌به‌نگ(‌ یان‌ )ته‌مه‌ڵ(‌ وه‌ك‌

وشه‌یه‌كی‌تری‌هاوشێوه‌.كێشه‌كان:‌ چ��اره‌س��ه‌ی‌ له‌‌ الوازی‌

ئه‌مه‌ش‌ئه‌م‌الیه‌نانه‌‌ده‌گرێته‌وه‌.نه‌توانایی‌له‌‌ده‌ستنیشانكردنی‌كێشه‌‌‌وا‌ كات‌ هه‌ندێ‌ پێده‌چێت‌ ‌ بنه‌ڕتییه‌كان:‌بیربكه‌ینه‌وه‌‌كه‌‌هاوسه‌ره‌كه‌مان‌مه‌یلێكی‌وه‌های‌بۆ‌ئێمه‌‌نییه‌،‌یان‌خۆشی‌ناوێین،‌كه‌‌ بێت‌ ئ��ه‌وه‌وه‌‌ به‌هۆی‌ ڕە‌نگه‌‌ ئه‌مه‌‌ماندوو‌بێت،‌یان‌كاتی‌پێویستامن‌پێكه‌وه‌‌

هۆی‌ ڕە‌نگه‌‌ ئه‌مانه‌‌ نه‌بردبێ‌.‌ به‌سه‌ر‌ده‌بێت‌ كه‌‌ بن‌ په‌یوه‌ندییه‌‌ ئه‌م‌ الوازی‌

هه‌وڵ‌بۆ‌كه‌مكردنه‌وه‌یان‌بدرێ‌.له‌گه‌ڵ‌ ڕاوێ��ژن��ه‌ك��ردن‌ و‌ گفتوگۆ‌جار‌ هه‌ندێ‌‌ هه‌ڵبژاردن.‌ بۆ‌ هاوسه‌ردا‌به‌رانبه‌ره‌كه‌مان‌ ل��ه‌گ��ه‌ڵ‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ب��ێ‌‌ڕاوێ���ژ‌ب��ك��ه‌ی��ن،‌ه��ه‌وڵ��ی‌چ��اره‌س��ه‌ری‌ده‌رف��ه‌ت��ه‌‌ ئ��ه‌م‌ و‌ ده‌ده‌ی���ن‌ كێشه‌كان‌پڕۆسه‌یه‌دا‌ له‌و‌ كه‌‌ وه‌رده‌گرینه‌وه‌‌ له‌و‌كه‌‌ جاریش‌ هه‌ندێ‌‌ هه‌بێت،‌ به‌شداريی‌جیاتی‌ له‌‌ پێشه‌وه‌،‌ ناچنه‌‌ باش‌ ئیشه‌كان‌شتێك‌ چاره‌سه‌ركردنی‌ بۆ‌ پێكه‌وه‌‌ ئه‌وه‌ی‌بۆ‌ ده‌كه‌ین،‌ تاوانبار‌ یه‌كرت‌ كۆبینه‌وه‌،‌و‌ گه‌ش‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ به‌رده‌وامبوونی‌تێبگه‌ن‌ وا‌ هه‌ردووالیه‌ن‌ پێویسته‌‌ باش،‌

كه‌‌له‌الیه‌ن‌ئه‌وی‌تره‌وه‌‌پاڵپشتی‌ده‌كرێن‌پڕكردنه‌وه‌ی‌ پێده‌درێت.‌ گرنگییان‌ و‌سه‌رجه‌م‌خواسته‌كانیش‌كه‌شێكی‌باش‌بۆ‌به‌هێزكردنی‌په‌یوه‌ندییه‌كه‌‌ده‌خوڵقێنێت،‌گرنگی‌ هه‌ستی‌ ڕە‌گه‌زه‌كه‌‌ ه��ه‌ردوو‌ كه‌‌بۆ‌ ت��ه‌واوی‌ به‌‌ به‌رانبه‌ره‌وه‌‌ له‌‌ پێدانیان‌كاتی‌ له‌‌ كه‌‌ گرنگه‌‌ زۆر‌ ده‌رده‌ك���ه‌وێ‌،‌له‌گه‌ڵ‌ پێویستییه‌كانتاندا،‌ دیاریكردنی‌ڕە‌گه‌زی‌به‌رانبه‌ردا‌‌كه‌مێك‌واقیعگه‌رابن.‌یان‌ هاوسه‌ر،‌ كه‌‌ بزانن‌ ئه‌وه‌‌ پێویسته‌‌ده‌زگیرانه‌كه‌ی‌ئێوه‌‌‌وه‌ك‌خۆتان‌مرۆڤێكه‌‌و‌‌ ده‌ب��ێ‌‌ ماندوو‌ ‌ ده‌ك���ات،‌ هه‌ڵه‌ش‌ و‌

خواستی‌خۆشی‌هه‌یه‌.كردنی‌ دروس���ت‌ ل��ه‌‌ ن��ه‌ت��وان��ای��ی‌بۆ‌ كێشه‌‌ چ��اره‌س��ه‌ری‌ و‌ پ��ه‌ی��وه‌ن��دی‌

پڕكردنه‌وه‌ی‌سه‌رجه‌م‌پێویستیيه‌كان،‌كات‌یه‌كرتدا،‌ له‌په‌نا‌ چێژبه‌خش‌ ئه‌زموونی‌ و‌له‌په‌یوه‌ندییه‌كاندا‌ زۆر‌ له‌‌ كه‌‌ كێشه‌یه‌كه‌‌ب��ه‌رچ��او‌ده‌ك���ه‌وێ‌،‌ل��ه‌پ��اڵ‌ه��اوس��ه‌ری‌و‌ ژیان‌ باشكردنی‌ بۆ‌ خۆتاندا‌ ئاینده‌ی‌ته‌واو‌ هه‌وڵی‌ كێشه‌كاندا‌ چ��اره‌س��ه‌ری‌

بده‌ن.له‌گه‌ڵ‌ پ��ه‌ی��وه‌ن��دی‌ به‌هێزكردنی‌هاوسه‌ری‌داهاتوو:‌كارگه‌لێكی‌زۆر‌هه‌ن‌له‌‌ باش‌ ده‌سپێكێكی‌ بۆ‌ ‌ ده‌ت��وان��ن‌ كه‌‌په‌یوه‌ندی‌له‌گه‌ڵ‌هاوسه‌ری‌داهاتوو،‌یان‌كاتێك‌ بگرن،‌ به‌كاریان‌ ده‌زگیرانه‌كه‌تان‌ده‌زانن‌له‌‌گفتوگۆی‌شتێك‌بێزار‌ده‌بن،‌لێی‌خۆتان‌ ده‌زگیرانه‌كه‌ی‌ بكه‌ونه‌وه‌.‌ دوور‌به‌سه‌ردا‌ خراپی‌ شتی‌ و‌ مه‌كه‌ن‌ تاوانبار‌به‌شێوه‌یه‌ك‌ ب��ده‌ن‌ ه��ه‌وڵ‌ دام��ه‌ب��ڕن،‌ڕاستگۆیی،‌ له‌گه‌ڵ‌ هاوكات‌ ‌ قسه‌بكه‌ن‌ئه‌نگێزه‌ی‌ به‌هێزكردنی‌ ه��ۆی‌ ببێته‌‌دڵی‌ بێزاركردنی‌ له‌بری‌ و‌ به‌رانبه‌ره‌كه‌تان‌

بداته‌وه‌.پێشنیازه‌‌ كێشه‌كان،‌ چ��اره‌س��ه‌ری‌

چه‌ند‌ بۆ‌ گه‌وره‌كان‌ كێشه‌‌ كاریگه‌ره‌كان:‌و‌ ده‌ب��ن‌ داب���ه‌ش‌ ب��چ��ووك‌ كێشه‌یه‌كی‌بكه‌ن،‌ چ��اره‌س��ه‌ر‌ یه‌كێكیان‌ ه��ه‌رك��ات‌چاره‌سه‌ر‌ ڕواڵ��ه‌ت‌ به‌‌ له‌وانه‌‌ هه‌ندێ‌‌ده‌وێ‌‌ زۆری��ان‌ كاتی‌ چونكه‌‌ ن��ه‌ك��راون،‌له‌په‌نا‌ چ��اره‌س��ه‌رك��ردن،‌ بۆ‌ قورسن‌ و‌ه��اوس��ه‌ری‌خ��ۆت��ان��دا‌ب��ۆ‌چ��اره‌س��ه‌ری‌ئه‌مه‌ش‌ ب��ۆ‌ ب���ده‌ن،‌ ه��ه‌وڵ‌ گرفته‌كان‌بگه‌نه‌‌ تا‌ پێكبێن‌ ه���ه‌ردووال‌ پێویسته‌‌به‌‌ ه��ه‌س��ت��ك��ردن‌ ب��ۆ‌ هاوسه‌نگییه‌ك‌پۆزه‌تیڤتان‌ تێڕوانینی‌ به‌رپرسیارێتی،‌ڕووداوێك‌ له‌‌هه‌ر‌ بده‌ن‌ و‌هه‌وڵ‌ هه‌بێ‌‌توانای‌ له‌كوێدا‌ بزانن‌ وه‌ربگرن،‌ سوود‌الیه‌نی‌ كام‌ هه‌یه‌،‌ پێشه‌وه‌تان‌ چوونه‌‌ب��ووه‌؟‌ سه‌ركه‌وتوو‌ په‌یوه‌ندییه‌كه‌تان‌گفتوگۆ‌ چاوه‌ڕوانییه‌كانیشه‌وه‌‌ له‌باره‌ی‌به‌رانبه‌ره‌كه‌تان‌ كه‌‌ بێت‌ بیرتان‌ بكه‌ن،‌له‌وه‌‌ تایبه‌ته‌وه‌‌ به‌هۆی‌ و‌ نییه‌‌ كامڵ‌كه‌موكورتی‌ و‌ هه‌ڵه‌‌ ت��ووش��ی‌ ده‌چ��ێ‌‌لێی‌ لێبورده‌ییه‌وه‌‌ به‌‌ ئێوه‌ش‌ ببێته‌وه‌،‌

بڕوانن.چاوه‌:‌ندای‌مشاور.

www.bayanpress.netژماره‌‌)4(،‌سێشه‌ممه‌‌2012/10/2،‌ساڵی‌یەکەم

11

بیرتان بێت كه به رانبه ره كه تان كامڵ نییه و به هۆی تایبه ته وه له وه ده چێ تووشی هه ڵه و كه موكورتی ببێته وه

ته‌حه‌ڕووش‌چییه‌؟حه‌مه‌ی‌ئه‌حمه‌د‌ڕە‌سوڵ

هه‌موو‌ كه‌‌ دی��ارده‌ی��ه‌ك‌ تاقه‌‌كۆكن‌ ج��ی��ه��ان‌ ك��ۆم��ه‌ڵ��گ��ه‌ك��ان��ی‌له‌‌ بریتییه‌‌ هاوشێوه‌ن،‌ له‌سه‌ری‌‌و‌ده‌ستدرێژیكردنه‌‌سه‌ر‌ڕە‌گه‌زی‌مێ‌،‌شێوه‌ی‌ جۆر‌‌و‌ ده‌ستدرێژییه‌كه‌ش‌تایبه‌مته‌ندی‌هه‌یه‌،‌هه‌ر‌له‌‌جیاوازی‌تا‌ بگره‌‌ جێنده‌رییه‌وه‌‌ ڕە‌گ��ه‌زی‌‌و‌توندووتیژيی‌ به‌كارهێنانی‌ ده‌گاته‌‌ده‌روونی‌‌و‌جه‌سته‌یی‌‌و‌فیزيكی‌‌و‌ده‌ستدرێژی‌سێكسی‌‌و‌القه‌كاری‌به‌‌ژن‌ سووتاندنی‌ كوشنت‌‌و‌ تۆپزی‌‌و‌یاساییه‌وه‌‌ ڕووی‌ له‌‌ به‌اڵم‌ به‌گشتی.‌پێشێلكردنی‌ ده‌ستدرێژییانه‌‌ ئه‌م‌تاوان‌ به‌‌ ده‌گه‌یه‌نن‌‌و‌ مرۆڤ‌ مافی‌چاوه‌ڕێیانه‌،‌ سزا‌ ده‌كرێن‌‌و‌ ناوزه‌د‌یاسا‌ دونیادا‌ واڵته‌كانی‌ زۆربه‌ی‌ له‌‌به‌‌ جیاوازی‌‌و‌ به‌بێ‌‌ س��ه‌روه‌ره‌‌‌و‌گ��ه‌دادا‌ پادشا‌و‌ به‌سه‌ر‌ یه‌كسانی‌ده‌ستدرێژكار‌ ده‌كرێت‌‌و‌ جێبه‌جێ‌

به‌‌سزای‌ڕە‌وای‌خۆی‌ده‌گات!ب����ه‌اڵم‌ه��ه‌ن��دێ��ك‌ش��ێ��وازی‌ئارادان‌ له‌‌ بۆ‌سه‌ر‌ژن‌ ده‌ستدرێژی‌ش��اردراوه‌ن،‌ نین‌‌و‌ ئاشكرا‌ زۆر‌ كه‌‌كولتووری‌ ‌و‌ دابونه‌ریت‌ به‌پێی‌مامه‌ڵه‌ی‌ ك��ۆم��ه‌ڵ��گ��ه‌ی��ه‌ك‌ ه��ه‌ر‌ڕێژە‌یه‌كی‌ ‌و‌ ده‌ك��رێ��ت‌ له‌گه‌ڵدا‌

به‌رزه‌كی‌ وه‌كو‌ ده‌ستدرێژكاران‌ له‌‌ زۆر‌دیارده‌یه‌‌ ئ��ه‌م‌ ده‌رده‌چ���ن،‌ ب��ۆی‌ بانان‌الیه‌كه‌وه‌‌ له‌‌ ده‌كات‌ فه‌راهه‌م‌ حاڵه‌تێك‌له‌‌ ده‌بن‌ ب��ه‌رده‌وام‌ كه‌تنكار‌ تاوانبار‌‌و‌تره‌وه‌‌ الیه‌كی‌ له‌‌ ژە‌هری‌خۆیان،‌ ڕشتنی‌سه‌ركراو(‌ بۆ‌ )ده‌ستدرێژی‌ مێ‌‌ ڕە‌گه‌زی‌كۆیله‌‌ ببنه‌‌ ده‌بن‌ فێر‌ قوربانی‌‌و‌ ده‌بنه‌‌ڕازی‌‌و‌ بێده‌نگ‌‌و‌ وه‌رگر‌‌و‌ كه‌سێكی‌ ‌و‌ده‌سته‌مۆ..‌فێر‌ده‌بن‌ڕاستی‌بشارنه‌وه‌‌‌و‌به‌‌دزییه‌وه‌‌خیانه‌ت‌بكه‌ن،‌به‌اڵم‌بابزانین‌ئه‌م‌حاڵه‌ته‌‌چۆن‌وه‌ها‌هه‌ڵده‌سووڕێ‌‌‌و‌ده‌كه‌نه‌‌ ده‌ستدرێژی‌ كه‌‌ ئه‌وانه‌ی‌ كێن‌

سه‌ر‌ژن؟ته‌حه‌ڕووش،‌ مه‌به‌سته‌،‌ كه‌‌ ئه‌وه‌ی‌سه‌ر‌ بۆ‌ سێكسییه‌‌ ده‌س��ت��درێ��ژی‌ ی��ان‌ئه‌وڕۆماندا.‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ له‌‌ كورد‌‌و‌ ژنی‌‌و‌ ته‌عدا‌ جێگه‌‌ زۆر‌ له‌‌ ڕاستییدا‌ له‌‌ده‌ستدرێژی‌‌و‌هه‌وڵی‌القه‌كاری‌ده‌كرێته‌‌زۆربه‌شیان‌ ك��ورد‌‌و‌ كچی‌ ژن‌‌و‌ س��ه‌ر‌چه‌ند‌ ‌و‌ نابن‌ ئاشكرا‌ ‌و‌ ده‌ده‌ن‌ ڕوو‌بریسكه‌ی‌ تاوانكار‌ ده‌بنه‌وه‌،‌ ج��اره‌ش‌خێزاندا،‌ له‌نێو‌ كورد‌ ژنی‌ دێت!‌ سمێڵی‌هیچ‌ ونن‌‌و‌ )داتاكان‌ كه‌‌ ڕێژە‌یه‌ك‌ به‌‌یان‌ ب��اوك،‌ له‌الیه‌ن‌ له‌به‌رده‌ستدانین(‌له‌وێ‌‌ لێره‌‌و‌ كه‌م‌ ڕێژە‌یه‌كی‌ به‌‌ ب��راوه‌‌ده‌ستدرێژی‌ده‌كرێته‌‌سه‌ر،‌به‌اڵم‌له‌الیه‌ن‌مێردی‌دایكه‌وه‌‌)باوه‌‌پیاره‌(‌به‌‌ڕێژە‌یه‌كی‌كچی‌ یان‌ ژن،‌ القه‌كردنی‌ هه‌وڵی‌ زۆرتر‌

خاڵۆزا‌ ئامۆزا‌‌و‌ له‌الیه‌ن‌ ده‌درێت،‌ كورد‌ده‌بێته‌وه‌،‌ به‌رزتر‌ ڕێژە‌كه‌‌ پورزا‌شه‌وه‌‌ ‌و‌ه��ه‌روه‌ه��ا‌ل��ه‌الی��ه‌ن‌ده‌رودراوس����ێ‌‌‌و‌كورد‌ كچی‌ ژن‌‌و‌ به‌گشتی‌ كه‌سوكاره‌وه‌‌هه‌ر‌ س��ه‌ر،‌ ده‌كرێته‌‌ ده‌ستدرێژییان‌كوشنده‌ی‌ گ��ورزی‌ كه‌‌ مێیه‌‌ ڕە‌گ���ه‌زی‌لێی‌ ده‌ستدرێژیكار‌ ‌و‌ به‌رده‌كه‌وێته‌وه‌‌

قوتار‌ده‌بێت.دیسانه‌وه‌،‌ داموده‌زگاكانیشدا‌ له‌نێو‌به‌رپرسی‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ر‌‌و‌ ل��ه‌‌ زۆرێ���ك‌ده‌ستگای‌حكومی‌‌و‌حیزبی‌ده‌توانن‌به‌‌ژنان‌‌و‌ سه‌ر‌ بكه‌نه‌‌ ده‌ستدرێژی‌ ئاسانی‌له‌به‌ر‌شه‌رم‌‌و‌ناوزڕاندن‌‌و‌به‌رژە‌وه‌ندی‌لێده‌كرێت‌ په‌رده‌پۆشی‌ ژنه‌كه‌،‌ الیه‌نی‌له‌‌ شه‌قام‌‌و‌ له‌سه‌ر‌ ناكرێت،‌ ئاشكرا‌ ‌و‌دیسانه‌وه‌‌ كۆاڵنه‌كانیشدا‌ له‌‌ ب��ازاڕدا‌‌و‌ده‌ستدرێژی‌ لێده‌گیرێت‌‌و‌ نقورچی‌ ژن‌سه‌ر،‌ ده‌كرێته‌‌ ده‌روون��ی‌ جه‌سته‌یی‌‌و‌نێچیر‌‌و‌ حسابی‌ پیاوه‌وه‌‌ دیدی‌ له‌‌ ژن‌ده‌كرێت،‌ بۆ‌ سێكسی‌ دام��رك��ه‌ره‌وه‌ی‌خۆراكێك‌ نه‌رمونیان‌‌و‌ جه‌سته‌یه‌كی‌ به‌‌الواز‌‌و‌ كه‌سێتییه‌كی‌ له‌‌ كه‌‌ داده‌نرێت‌بێهێز‌‌و‌شه‌رمن‌‌و‌بێده‌نگ‌حه‌شار‌دراوه‌،‌شه‌رعییه‌ت‌‌و‌ڕە‌وایه‌تی‌ده‌ست‌بۆ‌بردن‌‌و‌په‌الماردانیشی‌الی‌پیاوه‌وه‌‌فه‌رمانی‌بۆ‌

ده‌درێت!ب��وار‌ دی��ك��ه‌،‌ ج��ێ��گ��ه‌ی‌ دوو‌ ل��ه‌‌سه‌ر‌ ده‌ستدرێژیكردنه‌‌ بۆ‌ ده‌ڕە‌خسێت‌

دوكانی‌ تاكسی‌‌و‌ نێو‌ ئه‌وانیشی‌ كه‌‌ ژن،‌به‌اڵم‌ ژنانه‌یه‌.‌ ماكیاژفرۆشی‌ جلوبه‌رگ‌‌و‌عه‌یاده‌ی‌ له‌‌ كلینیك‌‌و‌ له‌‌ زانكۆ‌‌و‌ له‌‌ب��وار‌ خه‌سته‌خانه‌دا‌ ل��ه‌‌ ‌و‌ پزیشكی‌بڕە‌خسێت‌بۆ‌په‌المار‌‌و‌ده‌ست‌بۆ‌بردن‌‌و‌ده‌ستدرێژیكردنی‌سێكسی‌بۆ‌سه‌ر‌ژنان،‌جێگه‌ی‌داخ‌‌و‌خه‌فه‌ته‌.‌ئه‌و‌سێ‌‌جێگایه‌‌پێویستی‌ ناچاری‌‌و‌ شوێنی‌ مینبه‌ر‌‌و‌مرۆڤایه‌تی‌ كه‌‌ شوێنن‌ سێ‌‌ پیرۆزن،‌ ‌و‌كۆششی‌ خه‌بات‌‌و‌ مێژوو‌ درێژایی‌ به‌‌به‌رپاكردوون،‌ بۆ‌ به‌رده‌وامی‌ نه‌پساوه‌‌‌و‌

كه‌‌له‌‌خزمه‌ت‌‌و‌هاوكاری‌مرۆڤدان.‌كار‌ شوێنه‌دا‌ سێ‌‌ ل��ه‌م‌ ئ��ه‌وان��ه‌ی‌ڤۆڵتێر‌ گاندی‌‌و‌ وه‌كو‌ ده‌بێت‌ ده‌كه‌ن،‌له‌‌ مه‌سیح‌ عیسای‌ تێرێزا‌‌و‌ م��ادام‌ ‌و‌مرۆڤ‌‌و‌ به‌های‌ ڕاگرتنی‌ به‌رز‌ خزمه‌ت‌ژیانی‌ ‌و‌ ته‌ندروستی‌ ئاسووده‌تركردنی‌و‌ كار‌ بێهه‌دادان‌ ب��ه‌رده‌وام‌‌و‌ مرۆڤدا،‌ڕە‌فتار‌ فریشته‌‌ وه‌كو‌ بكه‌ن‌‌و‌ كۆشش‌له‌و‌ پێچه‌وانه‌وه‌‌ به‌‌ زۆر‌ به‌اڵم‌ بنوێنن.‌ئاشكرا‌ نیوه‌‌ ‌و‌ نهێنی‌ به‌‌ جێگایانه‌دا‌ده‌ستدرێژی‌ ده‌درێ���ت،‌ ژن‌ پ��ه‌الم��اری‌به‌های‌‌ ن��ام��ووس‌‌و‌ س��ه‌ر‌ ده‌ك��رێ��ت��ه‌‌ژن‌ بێگوناهی‌ جوان‌‌و‌ ڕە‌گه‌زی‌ به‌رزی‌كاڵفام‌ بۆ‌ دكتۆره‌وه‌‌ له‌‌ بكه‌ره‌كانیش‌ ‌و‌ڕۆژگ��اره‌‌ ئ�����ه‌م‌ زۆره‌كانی‌ مالۆسه‌‌ ‌و‌شوومه‌،‌‌بێخه‌م‌و‌بێوه‌ی‌و‌بێتاوان‌بۆی‌

ده‌رده‌چن!

له وان جگه تائیفه ، نه ك نه ته وه یه و نه ته وه له رێز ده بێت ئه وانه تائیفه ن، له هه روه ها بگرن، ئیسالم ئوممه تی و بۆ قووڵه وه مێژوویی گۆشه نیگایه كی له ئیسالم توانیویانه كه بڕوانن، سوننه زۆربه ی ناوچه كانی جیهان باڵوبكه نه وه و به ڕووی ئه و هێرشانه دا بووه ستنه وه كه یه ك له دوای یه ك له الیه ن خاچپه رست ئوممه تی سه ر ده كرانه ته ته ره كانه وه و

ئیسالمیی.ب��ه رووی ئ���ه وان���ه ی ب���وون ك��ێ خ��اچ��پ��ه رس��ت��ه ك��ان��دا و ت��ه ت��ه ره ك��ان وه س��ت��ان��ه وه ؟ ك��ورد و ع��ه ره ب ب��وون، به هه ر كوردیی ئه یوبیی سه اڵحه ددینی یه كێك له ڕە مزه كانی ئیسالم ده مێنێته وه ، داواشم له خوای گه وره ئه وه یه كه ئێستا، كه سێك كورددا ناو له داهاتوودا له یان مسوڵامنان پێشه وایه تی كه هه ڵبكه وێت بكات له دژی هه موو ئه وانه ی به ڕووی به تایبه تیش ده وه ستنه وه ، مسوڵامناندا

به رامبه ر تائیفییه كان و قینله دڵه كان.رۆڵی له چۆن ئێوه كه وابێ به یان: عێراقدا؟ ناوخۆی له ده ڕوان���ن ئێران یان هه یه ، ئیجابی رۆڵی ئێران پێتانوایه

سلبی؟هێرشی پێشرتیش ئێران دلێمی: داگیر به غدای عێراق و سه ر كردۆته كردووه ، ئه وكات هه ردوو مزگه وتی ئه بو گه یالنيیان و شێخ عه بدولقادری حه نیفه له ئه وان ئه سپه كانیان، ته ویله ی كرده نه هاتوونه ته سوپاكانیانه وه به ئێستادا عێراقه وه ، به ڵكو به سیاسه ت و پاره كانیان مه رجه عه ئینتامی ب��ه ه��ه روه ه��ا و هاتوونه ته بۆیان، شیعه سیاسییه كانی و كردووه داگیر واڵته یان ئه م عێراقه وه ،

داواشامن كردووه ، به سه ردا كۆنرتۆڵیان و كورد به كه ئه وه یه گه وره خوای له دڕندانه یه ئه م هێرشه بتوانین عه ره به وه عێراقدا به سه ر ده ستی كه تێكبشكێنین،

گرتووه .ب��ه ی��ان: س��ه ب��اره ت ب��ه ع��ێ��راق و ناوچه كه ش، ئێستا واقیعی سیاسی به سه ر دوو به ره دا دابه ش بووه ، به ره و میحوه ری

ل��ه دوای راس��ت��ی��دا ل��ه دل��ێ��م��ی: كه وتنه سوننه ع��ێ��راق، داگیركردنی ئه و داگیركه ر، دژی له كردن موقاوه مه ناوچه له هه ڵدا، سه ری موقاوه مه یه ی له به اڵم هه ڵدا، سه ری سوننه نشینه كان الیه كی تره وه سوننه بۆ دوو به ره دابه ش به شداریی الیه نگریی به شێكیان بوون، به شدارییكردنی وه ك ده كرد، سیاسییان

به یان: سه ره تا به خێرهاتنتان ده كه ین بۆ به تایبه تیش و كوردستان بۆ هه رێمی ئێوه هه ڵسه نگاندنی سلێامنی. شاری ئایا عێراق؟ ئێستای بارودۆخی بۆ چۆنه له م ئیجابی به ره وپێشچوونێكی هیچ

واڵته دا هه ست پێده كه ن؟بارودۆخی وایه بڕوام من دلێمی: عێراق له خراپه وه به ره و خراپرت ده چێت، تێكچوونی باری سیاسی و ئه منی و كێشه گرتۆته وه ، عێراقیان هه موو گرفته كان و دارایی و ئیداریی گه نده ڵيی هه روه ها هه موو وه زاره ته كانی گرتۆته وه ، هه ربۆیه له م كه ده كه م عێراق خه ڵكانی له داوا حاڵه ته ئاگادار بن، به كورد و عه ره به وه ، مسوڵامنه وه ، غه یره و مسوڵامن به و گه نده ڵكاران ڕووی به ڕیز یه ك به سته مكاراندا بووه ستنه وه ، كه ده یانه وێت

عێراق وێران بكه ن.ده ستگیركردن، هه ڵمه ته كانی رۆڵه كانی ده ستگیركردنی به تایبه ت پارێزگاكان هه موو له سوننه ئه هلی به ڕێوه ده چن، به تایبه تیش له ده وروبه ری نه هێشتنی مه به ستی به به غدا، شاری به سه ر سوننه كۆنرتۆڵی و ده س��ه اڵت ناوچه ی له به تایبه تیش ناوچانه دا، ئه و تیایدا ده ستگیركردنه كان كه ئه بوغرێب، سه رهه ڵدانی ترسی ل��ه ب��ه رده وام��ن

ژیانه وه یه كی سوننییانه .هه موو ل��ه م ك��ێ ئ��ێ��وه ب��ه ی��ان: و ع��ێ��راق ب���ارودۆخ���ی تێكچوونه ی دژی هه ڵمه ته كانی و گه نده ڵییه كان

ئه هلی سوننه به به رپرسیار ده زانن؟مه رجه عه و حكومه ت دلێمی: هه روه ها به رپرسن، شیعه سیاسییه كانی بۆ ه���ه وڵ ك��ه تائیفییه كان ك��ه س��ه ده ده ن پته و سیاسه تێكی رێكخستنی شكاندنی و سوننه ل��ه ن��اوب��ردن��ی ب��ۆ ئه وانه خوا به پشت كه هه یمه نه تیان، هه موو هه وڵی به ده هێنن شكست

برایانی كورد و عه ره ب.ده تانه وێت به ڕێزتان كه واته به یان: بڵێن بارودۆخی عێراق له رووی ملمالنێی تائیفییه وه به به رارود به سااڵنی رابردوو الی به تایبه تیش چ��ووه ؟ خراپرت ب��ه ره و ئه ژمار تائیفی كه سێكی به كه به ڕێزتان مه سه له بۆ ته نزیر هه رده م و ده كرێن

تائیفییه كان ده كه ن؟سوننه نییه ، تائیفه سوننه دلێمی: سوننه ئیسالم، ن��ه ت��ه وه ی له بریتین پاراستووه ، سوننه ئیسالمیان كه ئه وانه ن ئیسالم له به رگرییان له وانه ی بریتین ئوممه ت سوننه هه ربۆیه ك���ردووه ،

سوننی میحوه ری له گه ڵ شیعی، ئێرانی ئێوه بڕوای به كه نداو. واڵتانی و توركی به رژە وه ندیی له میحوه ره دوو له م كام ئه وه شدا له گه ڵ ده ك��ات؟ كار عێراق ك��وردی��ش داب���ه ش ب��وون ب��ه س��ه ر ئه م كورد به سه باره ت ئه ی به ره یه دا، دوو به رژە وه ندییه كامنان و پێشرتن له كامیان

مسۆگه ر ده كه ن؟ته نها عێراقییه كان كێشه ی دلێمی: چاره سه ری ده توانن خۆیان عێراقییه كان بكه ن، ئه ویش به یه كگرتنیان و به رنه دانی ئێمه هه وڵه كانیان، به و یه كرت پشتی الیه نگری كه ئاڕاسته یه داین ئه و له گه ڵ بن توركه كان ئه گه ر ئیرت ده كات، سوننه یان واڵتانی كه نداو، یان واڵتانی عه ره بی، یان واڵتانی تری ئیسالمیی بن، هه روه ها نه له خشاوانه و خۆڕاگر به زۆر ئێمه تازه یه دا ئێرانییه هێرشه ئه و ڕووی به ده ست ده ی��ه وێ��ت كه ده وه ستینه وه ، به سه ر عێراق و تواناكانی عێراقدا بگرێت و ببێته هه ڕە شه بۆ سه ر واڵتانی عه ره بی شیعییه وه ، مانگی ناوی به ئیسالمیی و ئه و و سوننه هه ڵوێستی له گه ڵ ئێمه كه سه داین كه الیه نگریی سوننه ده كات،

جا له هه ر الیه نێكه وه بێت.له ب���اس���ت���ان ئ���ێ���وه ب����ه ی����ان: له كرد سوننه خه ڵكانی چه وساندنه وه ی ئێوه شیعه وه . به ره ی الیه ن له عێراقدا به رپرسن خۆیان سوننه وانییه پێتان ناهه موارییانه ی ئه و دروستبوونی له دوای له به تایبه ت كه دێن، به سه ریاندا رووخانی رژێم و ده ستپێكردنی پرۆسه ی له شتێكیان هه موو واڵته ، له م سیاسی ره ت سیاسی به شداریی و هه ڵبژاردن

كرده وه و توندڕە وییان هه ڵبژارد؟

له به شدارییكردن و هه ڵبژاردنه كان ئه وه ی تریشیان به شه كه ی حوكمدا، نه ده ویست، ئێمه له ریزی ئه و كه سانه دا په رله مان به شداریی له گه ڵ كه بووین بۆ هه وڵیشامن بووین، حكومه تدا و عێراقی(مان )ته وافوقی ب��ه ره ی و دا به شداریی به ره یه ئه م كه دامه زراند، سه ركه وتنی و ك��رد هه ڵبژاردنه كانی هه روه ها هێنا، به ده ست گ��ه وره ش��ی له تریشامن جه نگێكی ئه وكات هه ر نه یان كه كرد، به رپا توندڕە وه كان دژی به شداریی سوننه رۆڵه كانی ده ویست ئێستا ب��ه اڵم بكه ن، سیاسی پ��رۆس��ه ی ئه وانه له ناوچوون و هه موو سوننه داوای سیاسییدا پرۆسه ی له به شدارییكردن به خوای گه وره ده كه ن، هه ربۆیه پشت ده یكه ین بێت له ده ست هه رچیامن ئه هلی رۆڵه كانی كۆكردنه وه ی له پێناو راسته ، بۆچوونه ئه م ده وری له سوننه و ئابووری و سیاسی به رژە وه ندییه كه كۆمه اڵیه تییه كانیانی پێ مسۆگه ر ده بێت

و زه مانه ته بۆیان.ساڵه )3( له زیاتر به ڕێزتان به یان: ئه مه ونن، عێراق سیاسیی گۆڕە پانی له

بۆچی؟دلێمی: له راستیدا من ون و نائاماده نیم، به اڵم ئه وه راسته كه له راگه یاندندا راگه یاندنه كان له به رئه وه ی ده رناكه وم، پێشم ناكه ن، هاوكاریم و تێناكه ن رووم خۆشه ئه وه تان پێبڵێم كه من ماوه ی )3( شه و به اڵم نیشته جێم، عه مامن له ساڵه سوننه ئه هلی یه كخستنی بۆ كار ڕۆژ و و كۆكردنه وه یان ده كه م، له پێناو به رگرتن تێیكه وتوون، ناهه مواره ی بارودۆخه له و بۆ كارداین له تواناشامنه وه به وپه ڕی زۆرب��ه ی له كه كۆنگره یه ك، سازدانی هه ولێر ل��ه پێده چێت حاڵه ته كاندا له سوننه كان ده كه ین ببه سرتێت، داواش

كه خۆیان یه كخه ن.عه مه لی سیاسیی گۆڕە پانی له من

راگه یاندندا ل��ه ئه گه رچی نیم، ون تێناكه ن، روومان میدیاكان ده رنه كه وم، په یوه ندیی كه نااڵنه شی ئه و ته نانه ت توندوتۆڵامن له گه ڵیان هه یه ، به منوونه ی كه ناڵی ئاسامنیی )به غداد(، وه ك بڵێی له حكومه ت له به رئه وه ی ده ترسن، خۆیان من سه یری دوژمنكارانه وه چاوێكی به كوڕە كه م ساڵه )5( ماوه ی بۆ ده ك��ات، له گه ڵم ئ��ه وان��ه ی و پاسه وانه كه م و وا ك���راون، ده ستگیر ده ك���رد، ك��اری��ان ده ترسن راگه یاندنه كان ده كه م هه ست نه بادا بكه ن، پێوه په یوه ندیم ل��ه وه ی دابنێت له سه ر ره شیان خاڵی حكومه ت

و هاوكارییان نه كات.كرد كۆنگره یه به و ئاماژە تان به یان: بكه ن، س��ازی هه ولێر له نیازن به كه له باره یه وه زیاترمان زانیاریی ده كرێت

بده نێ ؟گ��ه وره خ��وای ب��ه پشت دلێمی: ئه نجومه نی ده نرێت ناو كۆنگره یه ئه و )املجلس سوننه ئه هلی رێكخستنی ه��ه روه ه��ا ال��س��ن��ة(، أله��ل التنسيقي توركامن له كورد و عه ره ب و سوننه كان یه كخستنی بۆ ك��ار و ده گرێت له خۆ یه ك ل��ه له خۆگرتنیان و سوننه كان به ده ستهێنانی پێناو له ده ك��ات، ڕی��زدا و ت��ورك��امن و ك��ورد به مافه كانیاندا

عه ره به وه .به یان: ئه و الیه نانه كامانه ن كه ئه م

كۆنگره یه رێك ده خه ن؟دل��ێ��م��ی: زۆرێ���ك الی��ه ن��ن، ب��ه اڵم له تۆ چونكه كێن، بڵێم پێت نامه وێت هه موو به اڵم ده كه یت، باسی راگه یاندن به ده گرێت، خۆ له سوننه كان ده سته ته نانه ت ناسیاسییه كانیانه وه ، و سیاسی زانایان كه سوننه ن، به شداریی كۆمه ڵه ی ئه هلی ره مزه كانی هه روه ها ده ك��ه ن، سوننییه تائیفه و نه ته وه له سوننه ئه م ده ك���ه ن. به شداریی جیاجیاكان له ده كه ین، بۆ بانگه شه ی كۆنگره یه ی

سوننییدا ده سته یه كی هیچ چه تری ژێر كار ناكات.

ك��وردی��ی پارتێكی هیچ ب��ه ی��ان: به شداریی تێدا ده كات؟

به سه ر كه تێدایه كوردی دلێمی: هه رێمی له گرنگن و سیاسیین الیه نی ره زامه ندیی ئایا نازانم به اڵم كوردستان، هیواشامن نا؟ یان هه یه حزبه كانیان حكومه تی له الیه ن كۆنگره یه ئه م وایه هه رێمه وه هاوكاریی و ریعایه ت بكرێت.له گه ڵ قسه تان له وباره یه وه به یان:

حكومه تی هه رێم كردووه ؟دلێمی: من قسه م له گه ڵ نه كردوون، قسه یان له وباره یه وه له وانه یه ب��ه اڵم

له گه ڵ بكه م.به یان: ئه م سه ردانه ت بۆ كوردستان هیچ په یوه ندییه كی به و بابه ته وه هه یه ؟

دل��ێ��م��ی: ن��ه خ��ێ��ر، ل��ه راس��ت��ی��دا له ب��وو دڵنیابوون بۆ س��ه ردان��ه م ئ��ه م مام س��ه رۆك فه خامه تی ته ندروستی جه الل، ئه گه ر پێی گه یشتم، پشت به خوا

باسی ئه م كۆنگره یه ی بۆ ده كه م.به یان: ئه ی كه ی ده به سرتێت؟

حاڵه ته كاندا زۆرب��ه ی له دلێمی: داه��ات��وودا م��وح��ه ڕره م��ی مانگی ل��ه

ده به سرتێت.ئێوه كه له الیه زانیارییامن به یان: داه��ات��ووی هه ڵبژاردنی بۆ نیازن به په رله مانی عێراق خۆتان كاندید بكه نه وه ئاڕاسته ی نامه تان مه به سته ش ئه و بۆ و سیاسییه كانی كه سایه تییه له زۆرێ��ك

عێراق كردووه . ئه مه راسته ؟له ئه مه شم راسته ، به ڵی دلێمی: باڵوكرده وه ، الیوم( )العرب ڕۆژنامه ی به خوا ده ده م، پشت ئه مه بۆ هه وڵیش له و ده بێت، سه ركه وتوو كاره كه شامن رووه وه له الیه ن كه سایه تییه سیاسییه كان به ده مه وه هاتنێكی سوننه وه ئه هلی و هیواشامن پێگه یشتۆته وه ، زۆرم���ان هه ڵبژاردنه ی له م سوننه ئه هلی وایه

ئێمه وا سه یری كورد ده كه ین كه نه ته وه یه كی ئیسالمیی به هێزن

birura_bayan@yahoo.com ژماره )4(، سێشه ممه 2012/10/2، ساڵی یەکەم

14

لە کاىت تاووتوێى پرسیارەکاندا. فۆتۆگراف: گۆران عوسامن

نه ته وه و ئاین مه ڵبه ندی پێكنه هاتنه ، و دژواری��ی واڵتی عێراق ناكۆكییه كانیشه . هه موو النه ی و شوێن جیاجیایه ، مه زهه بی و ئه ویش كۆكن، هه قیقه ت یه ك له سه ر ته نها عێراق الیه نه كانی ناهەمواریی بارودۆخی ئێستای واڵته كه یانه . )به یان( به پێویستی زانی سه باره ت به بارودۆخی هه ستیار و پڕ له مشتومڕی عێراق، یه كێك ڕووبه ڕوو واڵته ئه م مشتومڕه كانی جێ و هه ستیار كه سایه تییه له بدوێنێت، كه ئه ویش دكتۆر عدنان دلێمی یه ك له هێما دیاره كانی سوننه ی عێراق و سه رۆكی پێشووی دیوانی وه قفی سوننی و سه رۆكی

به ره ی ته وافوقی سوننه كانه له خولی پێشووی په رله مانی عێراق.

گفتوگۆ: هاوژین عومه ر

گفتوگۆ

حكومه‌ت‌و‌مه‌رجه‌عه‌‌سیاسییه‌كانی‌شیعه‌‌له‌‌تێكچوونی‌بارودۆخی‌عێراق‌به‌رپرسن دكتۆر عەدنان دلێمی كه سایه تی دیاری سوننه ی عێراق بۆ به یان

birura_bayan@yahoo.comژماره )4(، سێشه ممه 2012/10/2، ساڵی یەکەم

13

پێشه كیتر، بابه ته كانی سه رجه م ه��ه روه ك وه ك بیریارێكی له الی مێژووییش ڕە خنه ی ئینب خه لدون مانا و مه غزای تایبه تی خۆی هه یه . به جۆرێكی وا كه تیایدا به داهێنه ر داده نرێ، مه نهه جییه تێكی ڕە خنه یی به رزی كۆمه اڵیه تی وه ك بواره كانی سه رجه م له و لێكدانه وه بۆ ئاینی و كه لتووری و ڕاڤه ی هه ندێ چیرۆكی قورئان و پاشان بۆ مێژووش داناوه )1(. ئه وه ی كه ئێمه لێره دا ئینب الی مێژوویی ڕە خنه ی مه به ستامنه ، خه لدونه ، ئیرت له بواری مێژووه كه خۆی بێت،

یان له بواری مێژوونووسیدا بێت. ل��ه س��ه ره ت��ای ئینب خ��ه ل��دون ه��ه ر بۆ ئاماژە )املقدمه (، به ناوی كتێبه كه یه وه زۆر ئێجگار هه ڵه یه كی كه ده كات ئه وه ده كه ون به رچاو مێژووییه كاندا كتێبه له زۆرێك كه هه اڵنه ی ئه و ده دۆزرێنه وه ، و وه ك خۆشی تێكه وتوون مێژوونووسانی له مێژوونووسانه ئه و چونكه وه ریانگرتووه . بنه مایه كیشیان و پێوه ر و بوون كه مبین پێ مێژووییانه ی ڕووداوه ئه و كه نه زانیوه بپێون، بۆیه هونه ری مێژوو وای لێهاتووه كه

زیاتر گشت خه ڵك پێوه ی خه ریك بن.)2(دوو م��ێ��ژوو خ��ه ل��دون ئ��ی��نب الی دی��وی ه��ه ی��ه ، دی��وی دی��ار )ظ��اه��ري( و له بریتییه دیار الیه نی )الباطني(، نادیار له باره ی ده نگوباس و ه��ه واڵ��دان زیاتر شاراوه به اڵم ده وڵه ته كانه وه ، و ڕۆژە ك��ان و شیكردنه وه و ت��ێ��ڕام��ان ل��ه بریتییه و بوونه وه ره كان ته واوی هه ڵسه نگاندنی چۆنیه تی له باره ی زانیاریش بنه ماكانیان، هه ر هۆكاره كانیان)3(، و ڕووداوه ك���ان خه لدون ئینب كه چوونه شه وه یه بۆ له م هه مووی خۆی پێش مێژووی دان��اوه وای الیه نی )ظاهري( گرتووه و باسه كانیان ته نها هه واڵدانه له باره ی ڕۆژە كان و واڵته كانه وه ، ڕووداوه ك��ه هۆكاره كانی له تێڕامان به بێ كه هۆكارانه شه ئه م له به ر بارودۆخیان. و له ده قه مێژوویی و مێژوونووسانی ڕە خنه كردووه به سێ به شه وه ، به م سێ به شه ش ئه م بواره ڕوون ده كاته وه ، ئه م دابه شكردنه هه مان دابه شكردنی ئێمه ش ده بێت بۆ ئه م

باسه مان، كه بریتین له :و منوونه یه ك چه ند له باس یه كه م:

شیكاری ڕە خنه ی مێژوویی بۆی.كه وتنی ه��ۆك��اره ك��ان��ی دووه م: و خه یااڵت و هه ڵه ناو بۆ مێژوونووس

خورافات و شتی بێامنا و درۆكردن.بۆ پێڕستێك و یاسا چه ند سێیه م:

ئه وه ی مێژوونووس نه كه وێته هه ڵه وه )4(.ئینب كه ئ��ه وه ی سه رباری ئه مانه ش مێژوونووسانی ته واوی له ڕە خنه خه لدون له زۆریان كه به وه ی ده گرێ ، خۆی پێش مێژووه كانیاندا باس له شتی خورافات و شتی پڕوپووچ و بێامنا و درۆی واده كه ن كه له گه ڵ ڕاستیدا هیچ هاوپێچی و گونجاندنێكی نییه و چۆن بیستوویانه هه رواش ده ینووسنه وه، یان تێڕامانێك هیچ ك��ه ئ���ه وه ی به بێ به دیاره بده ن)5(، ئه نجام تێدا شیكارێكی ده گه ڕێته وه ئه مه خه لدون ئینب تێڕوانینی تایبه تی دیارده یه كی و هۆكار چه ند بۆ

گرته وه ، ئه وكات مێژوونووس بۆ خۆی قبوڵی كه وتنه ناو هه ڵه ده كات)9(.

2� هه وڵدانی هه ندێ له مێژوونووسان و ده س��ه اڵت��داران له خۆنزیككردنه وه بۆ و دانانیان به پاڵه وان و بۆكردنیان مه رایی به یت و بالۆره هه ڵدان به سه ریاندا، ئه مه ش مێژوونووسه ئه و كه ئه وه ی هۆی ده بێته له ڕاستی دوور بكه وێته وه و له به ر مه رایی چه واشه له ال ڕاستییه كانی پیاهه ڵدان و

ببێت)10(.3� گوێنه دان به شیكاركاری لێنه كۆڵینه وه ده ست سه رچاوانه ی له و وردنه بوونه وه و مێژوونووس ده كه ون، به هۆی متامنه بوونی ته واوی مێژوونووسه وه یه به و سه رچاوانه ی بۆیه وه رگ��رت��ووه ، لێ زانیاریيه كانی كه خۆی ه��ه روه ك بینیوه ، و بیستووه چۆنی

نوسیویه تیه وه )11(.یاسا سنووری له به رچاونه گرتنی -4به رامبه ریان بێئاگایی و رسوشتییه كان له الیه ن مێژوونووسه وه ، وه ك ئینب خه لدون العمرانيه (، االحوال بطابع )الجهل ده ڵێ : ل��ه م��ێ��ژوون��ووس ده ك��ات ئ��ه م��ه ش وا ڕوودانیان كه بگوازێته وه وا هه وااڵنێكی له ڕاستیدا مه حاڵ بێت به به راوردكاری له گه ڵ یاسا رسوشتییه كان و كاری عه قڵكاری، لێره دا ئینب خه لدون هه وڵ ده دات كه منوونه یه كی مه سعودی بێنێته وه بۆ ده رخستنی ڕاستێتی له وه باس كه ب��واره دا، له و بۆچوونه كه ی سندوقێكی له ناو غطس( )أسكندر ده كات بووه ، ده ری��ادا قوواڵیی له ناو شووشه یيدا درۆ به هه واڵه ئه م خه لدون ئینب لێره دا كه سێك )ناگونجێ ده ڵ��ێ : و ده خ��ات��ه وه هه بێ له ناو قوواڵیی ده ریا و له ناو سندوقی سندوقه نه چونكه دابرنێت، شووشه دا ده گرێ ، ده ریا شه پۆلی به رگه ی شووشه كه نه ئه و مرۆڤه ش توانای هه ناسه دانی ده بێت و غه رق ده بێ و ده مرێ ، ئه مه ش جۆرێكه یاسا رسوشتی له گه ڵ كه منوونانه ی له و

كه ونیيه كاندا ناگونجێن()12(.یاسا له م��ێ��ژوون��ووس بێئاگایی �5تری هۆكارێكی مرۆییه كان و كۆمه اڵیه تی گرنگه به بۆچوونی ئینب خه لدون، كه وا له درۆی و هه ڵه بكه وێته بكات مێژوونووس حوكمدانیدا له بكات هه ڵه و گ��ه وره وه به سه ر ه��ه روه ك ڕووداوه ك��ان��دا، به سه ر له هات دی مێژوونووسانی و مه سعودی به نی له شكری ده رب��اره ی گێڕانه وه یاندا ئیرسائیل، كه ئه و ژماره زۆره یان بۆدانابوون.

به م جۆره ئینب خه لدون هه وڵ ده دات هۆكاره كانی هه ڵه و نه زانی و درۆكردن الی مێژوونووسانی پێش خۆی و سه رده می خۆی دیاری بكات و شیكار و لێكۆڵینه وه كانیان تیا ئه نجام ده دات، كه به ڕاستی بۆ ئه و كات و باسكردن له شتێكی له و باره یه وه زۆر گه وره و نوێ بوو، ئه مه سه رباری ئه وه ی كه هه ر سه رده می له كه هۆكارانه یه ئه و هه مان ئه مڕۆشامندا، سه رده می بگره و دوات��ر بوونی خۆی هه یه و پێی مێژوونووسانی پێ

هه ڵده خلیسكێ.باسی سێیه م: یاسا و بنه ماكانی ڕە خنه گرتن له سه رچاوه ى مێژوویی و مێژوونووسان الی

ئینب خه لدون:ئینب داه��ێ��رناوه ك��ان��ی گرنگرتین له یاسا ئه و ڕە خنه ییدا، ب��واری له خه لدون به كردوونی و دایهێناون كه ڕێسایانه یه و هه واڵه به و ڕازیبوون و وه رگرتن مه رجی مێژووییانه ی ده بیسرتێن و ده بیرنێن. له گه ڵ له و ئینب خه لدوندا هه ندێ له پێش ئه وه ی باس كراون، یان یاسایانه هه بوون مه رج و پێشه نگیی و گرنگی ب��واره دا له م ب��ه اڵم یه كه م بۆ ئینب خه لدون ده گه ڕێته وه ، چونكه هه وڵی و دایڕشتنه وه و كۆیكردنه وه ئه و له هه رچه نده داون، جێبه جێكردنیشی چوارچێوه یه كی دیاریكراویشدا بووبێ)13(.

پێودانگانه ی و یاسا ئه و گرنگرتین

الی خااڵنه ی له م ده توانین دایڕشتوون، خواره وه دا كۆیان بكه ینه وه :

كاتێك م��ێ��ژوون��ووس پێویسته �1به به رده ستی، دێته مێژوویی هه واڵێكی و كۆمه اڵیه تییه كان دابونه ریته پێوه ری و مرۆیی و رسوشتی و سیاسی و یاسایی خێرا و هه ڵبسه نگێنێ عیمران رسوشتی سه رچاوه كه یه وه له مێژووییه كان هه واڵه و ڕاستێتی له نه بێت دڵنیا تا وه رنه گرێ

بوونی هه واڵه كه و به كه ڵكبوونی.به مێژووییه كان هه واڵه پێواندنی �2

هاوشێوه كانیان له رسوشت و بووندا.به م��ێ��ژوون��ووس ئ��اگ��ادارب��وون��ی �3ه��ۆك��اره ك��ان��ی درۆك����ردن ل��ه س��ه رچ��اوه و نزیكبوونه وه وه ك مێژووییه كاندا، ده ستكه وتن و به پڕوپووچكردنی هه واڵه كان ناوبانگ و پله وپایه ده ستكه وتنی بۆ ده ركردن و الیه نگریكردنیش له بۆچوون و

مه زهه بێكی دیاریكراو.یاساكانی له باره ی هه بێ زانیاری �4

دانان و گۆڕینه وه )الجرح والتعدیل(.له ب��ه ئ��اگ��ان��ه ب��وون و زان��ی��اری �5مه به سته كان له گرنگرتین ئه و هه اڵنه ن كه

مێژوونووس تێیان ده كه وێت. سه ره كی مه رجی سۆنگانه شه وه له م الی ئینب خه لدون بۆ مێژوونووس، بریتییه له گه ردوون ڕێساكانی به فراوان زانیارییه كی بیرناوه كان شته رسوشتی و سیاسه ت و جیاوازیی و ناكۆكی و ئاماده بووه كان و قووڵبوونه وه ی و ته پۆڵكه و گه الن نێوان له زانینی ژیاننامه و ئه خالق و دابونه ریت و الیه نی ته واوی بواره كان، پاش ئه وه ی كه هونه ری بۆ گه ڕاندنه وه یه تی زانی، ئه مه ی هاوشێوه كانیان، به هه واڵه كان پێوانكاریی یه كه م پله ی به هه مووی ئه مكاره ش كه و دان��ان هونه ری بۆ دێ پێشه كییه ك و

گۆڕین)14(.ه���ه روه ه���ا ئ���ه و چ��ی��رۆك��ان��ه ش��ی درۆن كه هه یه لێیان گومانی مێژوونووس پێویسته نابێته وه ، جێگه یان بیریدا له و بگه ڕێته وه سه ر ئه سڵه كه یان و به یاساكان ئه و هه موو به باوه ڕیش بپێورێن)15(، و ده ك��ه ون ده ستی كه نه كات هه وااڵنه و یاسا به و بكات تێڕامان هه واڵه كان له به وجۆره ش و بپێوێت ڕاسته كانی قانونه به باشرتین شێوه شته كانی بۆ ده رده كه وێ ، خواوه ندیش ڕێگانیشانده ره بۆ ڕاستی)16(، یاساكانی خه لدون ئینب شێوه یه ش به م و ده دات ه���ه وڵ و داده ڕێ����ژێ خ��ۆی له الیه ن جێبه جێكردنی له سه ر سووریشه بێت وه ها جۆرێكی به مێژوونووسانه وه ، ده قه و ه��ه واڵ بتوانێ مێژوونووس كه نابابه تییه كان و نادروست له ڕاسته كان

جیابكاته وه )17(.پێیوایه خه لدون ئینب كۆتاییشدا له خۆی ته ركیزی ته نها نابێ مێژوونووس به ڵكو كه مبایه خ، تێبینییه كی سه ر بخاته ڕووداوی به ده ستهێنانی بۆ به پێچه وانه وه پێویسته دروس���ت و ڕاس���ت و ت���ه واو به هه وڵی له و پێبكات ده ست به به ڵگه مێژووییه كاندا ڕووداوه یه كه وه به ستنی وه ك مێژوو هونه ری لێره شه وه هه ر بێت،

زانستێكی ڕاست ده رده كه وێت.ئه وه مان بواری مێژوو له ڕە خنه گرتن بۆ تێڕامان دووب���اره ك��ه ده ك��ات��ه وه ب��ۆ مێژوو گرنگیی بكه ینه وه ، ڕووداوه ك���ان ڕابردوو ڕووداوه كانی گێڕانه وه ی به ته نها ڕووداوان��ه ش ئه و ئه گه ر هه تا نایه ته دی، ڕاست بن، به ڵكو به شیكاریی ڕووداوه كان الیه نی ده رخستنی و پێكه وه به ستنیان و شاراوه تیایاندا، ده رده كه وێت)18(، هه ر ئه م بۆچوونانه شه به كرۆكی بابه تی فه لسه فه ی مێژوو داده نرێن له م سه رده مه دا، كه ڤۆڵتێر بۆ یه كه مجار به فه لس����ه فه ی مێژوو ناوی

بردووه . بۆ ل 15

پێش جا مێژوونووسانه وه ، ئه و له الیه ن ئه وه ی باس له و هۆكارانه بكات، دێت چه ند خۆی شیكاریی و ده هێنێته وه منوونه یه ك مێژوونووسان الی تا ده كات، له باره یانه وه

ڕوونرت و ئاشكراتر بێت.ده قێكی و منوونه چه ند یه كه م: باسی مێژوویی ڕە خنه ی و شیكار و مێژوویی

بۆیان، له الیه ن ئینب خه لدونه وه : ڕە خنه گرتنی ئینب خه لدون له گێڕانه وه و باسكردنی منوونه كانیدا، جۆره ڕە خنه یه كه رسوشت و لۆژیك بواره كانی سه رجه م له الیه نه و ئامار و ئابووری و جوگرافیا و ده بینێته وه ، خ��ۆی كۆمه اڵیه تییه كاندا ڕە خنه گرتنێكی وا كه به و به ڵگانه ی سه ره وه لۆژیكی، به الیه نی چ پشتئه ستووره ، جوگرافی، چ به الیه نه كانی دیكه .. هتد، به م شێوه یه ش یاسایه كی نوێ بۆ ڕە خنه گرتن له ده قی مێژووییدا داده ڕێژێ كه له پێش خۆیدا و نه زانیوه یاسایانه ی ئه و به وجۆره كه س به كاریشی نه هێناوه ، هه روه ك چۆن له پاش و ڕە خنه گران ئیدی باوێك به بوو خۆشی ده دا، په یڕە وكردنیان هه وڵی مێژوونووسان

جا چ له ڕۆژهه اڵت بێت یا له ڕۆژئاوا.ب��واره ئ��ه و ش��اره زاب��وون��ی زیاتر بۆ چه ند ده ده ی��ن هه وڵ خه لدون، ئینب الی به م جۆره ی الی له منوونه كانی منوونه یه ك

خواره وه وه ربگرین.ئ���ه و ده ق��ه ی��ا ئ���ه و من��وون��ه وه ك مێژوونووسان له زۆرێ��ك مێژووییانه ی )مه سعودی( نێوانیشیاندا له ده یهێننه وه ،

له ڕە خنه كانیدا له الی ئینب خه لدون یه كه ڕە خنه لێگرتنی، بۆ هه یه تایبه تی جێگای كه باسه یه ی��ان ده ق��ه ئ��ه و منوونه كه ش تایبه ته به سوپا و هێزی )به نی ئیرسائیل(، كه وای بۆده چن ژماره یان شه شسه د هه زار كه س بووه ، ئه مه ش به الی ئینب خه لدونه وه بۆ بۆیه ب��ووه ، زۆر یه كجار ژماره یه كی پاڵپشت ڕە خنه كه ی تیایدا ڕە خنه گرتن لۆجیكی به ڵگه یه كی چه ند به ده ك��ات و ئه سنۆلۆجی و جوگرافی و )عه قاڵنی( و داده ڕێژێت پێیان خۆی لێكدانه وه كانی ده ڵێ: ))گونجاو و ڕە ها نییه كه ژماره یه كی ئاوا زۆر له ناوچه یه كی ته سك و كه می وه ك ناوچه كانی شام و میرسدا كۆبووبێته وه ، خۆ و بواری جوڵه ئه وه بووبێ وا ئه گه ر شتی جێگۆڕكێكردنیان هه ر نه بووه ((. ئه مه وه ك ب��ه رده وام پاشان جوگرافی. به ڵگه یه كی كه ده دات هه وڵ ئه مجاره یان و ده بێت ڕە خنه كانی واقعی و لۆجیكی به ڵگه ی به به ڵگه ی به و بكات پشتئه ستوور خۆی له وكاته دا ده ڵێ بیسه ملێنێ ، به راوردكاری و به هێزترین كه فارسی مه مله كه تی گه وره ترین مه مله كه ت بوو، چه نده ها جار به هێزتر ئیرسائیلییه كان به نی سوپای له له ئه وه سوپاكه یان بووه ، كه چی سه رباری ڕووی ژماره وه نه گه یشتۆته ئه و ڕێژە زۆره ، به و ئیرسائیلییه كان به نی سوپای ئ��ه دی

الوازییه وه چۆن گه یشتۆته ئه و ڕێژە یه )6(.و منوونه ت��ری بوارێكی له پاشان مێژووییه كاندا، ده ق��ه ل��ه ڕە خنه كانی خۆشه ویستیی چیرۆكی منوونه ی دێ��ت ڕە شید هارونه خوشكی عه باسه ی نێوان یه حیای ك��وڕی به رمه كی جه عفه ری و ئینب بۆچوونی به كه دێنێته وه ، به رمه كی خه لدون زۆر شتی خه یاڵی و دوور له ڕاستی هۆكاری كه وا به جۆرێكی ك��راوه ، تێكه ڵ له الیه ن به رمه كییه كان لێدانی و نه گبه تی ده گێڕێته وه ، ئه وه بۆ ڕە شیده وه هارونه بۆ پاڵپشتیی ئه م ڕە خنه یه ش ئینب خه لدون مه نتقی و لۆژیكی به ڵگه یه كی كۆمه ڵه خۆی پێش مێژوونووسانی ده هێنێته وه ، هاتوون له باسی چیرۆكه كه دا ده ڵێن هارونه له سه ر الیه نه وه له م هه مووكات ڕە شید دوو شت سوور بووه ، ئه وانیش ماره كردنی جه عفه ری له خۆی خوشكی عه باسه ی

به رمه كی هه ر به ناو بێت و جه عفه ر نه چێته الی، دووه میشیان ئاماده بوونی هه ردووكیانه له كۆڕە وێژە یی و ئه ده بییه كاندا، به اڵم پاش ماوه یه ك جه عفه ر زۆر بۆ عه باسه ده هێنێت و بێهۆشی ده كات و سكی پڕ ده بێت، له پاش منداڵبوونی، هارونه ڕە شید پێده زانێ و زۆر توڕە ده بێت و ده كه وێته كوشتار و لێدانی

به رمه كییه كان.له م ڕە خنه گرتن بۆ خه لدون ئینب ده ڵ��ێ : به درۆخستنه وه ی و منوونه یه ڕازی عه باسه كه نه بووه و نییه ))گونجاو یاخود جه عفه ر، به بكات شوو و بێت كچی عه باسه چونكه ببێت، لێ منداڵی خه لیفه ی عه باسی بووه و خوشكی گه وره ی هارونه ڕە شید بووه ، ئه مه سه رباری ئه وه ی

لۆژیكیانه تر و تر به ڵگه ی به ر ده باته په نا ده ڕوانێته شته كان و ده ڵێت: ))باشه ئه گه ر هارونه ڕە شید هه موو كات سوور بووبێت له ئاماده بوونی و عه باسه بینینی له سه ر چۆن ئه ی شیعرخوێندنه وه كانیدا، كۆڕی تا پڕە نه كرد كه سكی به عه باسه هه ستی

ئه وكاته ی منداڵی بوو(()7(.هه ڵه كردن هۆكاره كانی دووه م: باسی شتی و خ���وراف���ات گ���ێ���ڕان���ه وه ی و له الیه ن درۆ و پ��ڕوپ��ووچ و خ��ه ی��ااڵوی

مێژوونووس�������ه وه :ته نها ڕە خنه كانیدا له خه لدون ئینب هه ر به وه وه ناوه ستێ ڕە خنه كانی ئاڕاسته ی ڕاستیان به ڵگه وه به و بكات ده قه كان بكاته وه ، به ڵكو دێت ئه و هۆكارانه ش دیاری

كه شانازی به بنه ماڵه چێتی عه ره بی ڕە سه نی ئیرت ك��ردووه ، خۆیه وه شه ره فمه ندێتی و مه والیه كی به عه باسه ده گونجێ چۆن ببێت((. لێی خۆی ڕازی بێت و منداڵیشی و ده هێنێته وه دی واقعیی به ڵگه یه كی ده ڵێ : ))له ناوچوون و لێدانی به رمه كییه كان تری هۆكاری ڕە شیده وه هارونه له الیه ن ده ستبه سه رداگرتنی ئه ویش هه یه ، خۆی دارای��ی و ده س���ه اڵت و سامان ت���ه واوی به رمه كییه كانه وه ، له الیه ن بوو ده وڵ��ه ت تاوای لێهاتبوو به كه یف و ئاره زووی خۆیان پاره یان خه رج ده كرد، ئه گه ر هارونه ڕە شید نه یانده دایه بكردایه ، زیاده ی پاره ی داوای و به رگرییان لێ ده كرد، بۆیه هارونه ڕە شید له ناوی و لێدانیان كه وته بوو توڕە لێیان

بردن((.پاشان ئینب خه لدون هه ر بۆ سه ملاندنی ڕە خنه كانی، به هێزكردنی و بۆ چوونه كانی

ده كات و شی ده كاته وه و ڕە خنه ی پێده گرێ پێ مێژوونووسی ئه وه ی هۆی ده بێته كه بكه وێته ئه و هه اڵنه وه و ده ڵێ پێویسته به چاوێكی حه زه ره وه بڕوانینه مێژوو، چونكه هۆكاره وه كۆمه ڵێ به هۆی مێژوونووسان

زۆرجار كه وتوونه ته هه ڵه وه )8(.هۆكاره كانیش له م چه ند خااڵنه دا ڕێك

ده خات:بۆ مێژوونووس نه بوونی بێالیه ن �1ئه مه ش ده ك��ات، باسیان هه وااڵنه ی ئه و مێژوونووسه وه یه شوێنكه وتوویی به هۆی بۆ بۆچوون و ئاین و مه زهه بێكی دیاریكراو، چونكه ئه گه ر به بێ الیه نی تێڕوانین هه بوو بۆ سه رچاوه مێژوویی و بابه ته كان، ئه وه ئه و كاته ڕووداوه كان وه ك خۆیان ده نوورسێنه وه و هه وڵ ده درێ كه ڕاستییه كان ده ربخرێن.. به اڵم به پێچه وانه شه وه ئه گه ر شوێنكه وته یی و الیه نگری شوێنی چاوی عه قڵ و بێالیه نیی

ڕە‌خنه‌ی‌مێژوویی‌الی‌ئیبن‌خه‌لدوون»وه ك به شێكی گرنگ له لێكدانه وه ی فه لسه فییانه ی ئینب خه لدوون بۆ مێژوو«

زریان حاجی*

www.bayanpress.netwww.facebook.com/bayanpres

www.twitter/bayan2press

Tuesday, No, 04First Year, Oct 2, 2012

political general Newspaper

چاكسازی،‌یاخود‌زیادكردنی‌وه‌زیر!پێش‌ كابینه‌كانی‌ ئاریشه‌كانی‌ و‌ كێشه‌‌ له‌‌ نه‌یتوانی‌خۆی‌ كابینه‌ی‌حه‌وته‌م‌خۆی‌به‌دوور‌بگرێت،‌به‌ڵكو‌به‌‌پێچه‌وانه‌وه‌‌هه‌ندێك‌پێیان‌وایه‌‌په‌تا‌و‌ده‌رد‌و‌

گرفته‌كانی‌پێش‌خۆی،‌زیاتر‌له‌‌كار‌و‌به‌رنامه‌یدا‌ڕە‌نگیان‌داوه‌ته‌وه‌.رازییكردن‌ مه‌حسوبیه‌ت،‌ ده‌ردی‌ هه‌رێمدا‌ حكومه‌تی‌ تری‌ كابینه‌كانی‌ له‌‌له‌سه‌ر‌حسابی‌كوالیتی‌و‌كه‌فائه‌ت،‌گه‌نده‌ڵی‌به‌‌واتا‌گشتییه‌كه‌ی،‌سیامی‌دیار‌دیارده‌‌و‌كێشانه‌‌چاره‌سه‌ر‌ ئه‌م‌ نه‌یتوانی‌ كابینه‌یه‌‌ ئه‌م‌ بوون،‌ به‌رجه‌سته‌كراو‌ و‌بكات،‌نه‌‌هه‌نگاوی‌جددی‌و‌به‌رنامه‌‌بۆ‌داڕێژراویشی‌هه‌یه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌هه‌مان‌

وه‌سفی‌پێشرت‌نه‌كرێت‌به‌‌بااڵیدا.دوو‌ زیادكردنی‌ ده‌كرێت،‌ باس‌ راگه‌یاندنه‌وه‌‌ ده‌زگاكانی‌ له‌‌ كه‌‌ دواهه‌واڵ‌وه‌زیره‌‌بۆ‌ئه‌م‌كابینه‌یه‌،‌له‌‌راستیدا‌ته‌مه‌نی‌كابینه‌ی‌حه‌وته‌م‌ئه‌وه‌نده‌ی‌نه‌ماوه‌‌پێكهێنانه‌كه‌ی‌ ماوه‌ی‌ كابینه‌یه‌‌ ئه‌م‌ بۆی،‌ بكرێت‌ وه‌زیر‌ زیادكردنی‌ له‌‌ باس‌ تا‌نه‌كرابێته‌وه‌‌ له‌وه‌‌ بیر‌ مانگدا‌ پێنج‌ له‌‌ ده‌بێت‌ بۆ‌ خایاند،‌ زیاتری‌ مانگ‌ پێنج‌كابینه‌كه‌،‌ ته‌مه‌نی‌ له‌‌ مانگ‌ پاش‌شه‌ش‌ و‌ تازه‌‌ تر‌زه‌رووره‌تن،‌ كه‌‌دوو‌وه‌زیری‌پێشنیازانه‌‌ جۆره‌‌ ئه‌م‌ كه‌‌ نییه‌‌ له‌وه‌‌ گومانم‌ من‌ بكرێت.‌ وه‌زیر‌ دوو‌ پێشنیازی‌ده‌كه‌ویته‌‌ كه‌لێن‌ نه‌كرێن‌ جێبه‌جێ‌ ئه‌گه‌ر‌ كه‌‌ ژیانیین،‌ وا‌ پێویستییه‌كی‌ نه‌‌بۆ‌ بوترێت‌ تا‌ هاتوون‌ لێكۆڵینه‌وه‌شه‌وه‌‌ و‌ دیراسه‌‌ ئه‌نجامی‌ له‌‌ نه‌‌ كابینه‌كه‌وه‌،‌پێش‌له‌‌پێشنیازی‌جوان‌و‌زانستی‌ده‌گیرێت،‌ئه‌م‌پێشنیازه‌‌ئه‌گه‌ر‌راست‌بێت‌و‌یه‌كێكیان،‌ یاخود‌هی‌ پێكه‌وه‌،‌ یه‌كێتیدا‌بێت‌ پارتی‌و‌ به‌رنامه‌ی‌ له‌‌چوارچێوه‌ی‌و‌ گرووپ‌ یاخود‌ كه‌سێك،‌ بۆ‌ دۆزینه‌وه‌یه‌‌ شوێن‌ و‌ رازییكردن‌ دڵ‌ بۆ‌ ته‌نها‌

تائیفه‌یه‌ك.ئه‌م‌ماوه‌یه‌ی‌كه‌‌ماوه‌‌له‌‌ته‌مه‌نی‌حكومه‌تی‌هه‌رێم،‌هی‌ئه‌وه‌بوو‌چاكسازی‌چه‌ند‌ كاری‌ ده‌كرێت‌ وه‌زیر،‌ زیادكردنی‌ نه‌وه‌ك‌ بدرێت‌ ئه‌نجام‌ تێدا‌ هه‌قیقی‌وه‌زیرێك‌له‌‌كابینه‌ی‌وه‌زاره‌تێكدا‌كۆبكرێنه‌وه‌‌و‌كاره‌كانیشیان‌به‌‌ئاسایی‌بڕوات‌ئه‌گه‌ر‌ هه‌ڵناگرێت‌ گومان‌ خۆ‌ به‌اڵم‌ نه‌كرێت،‌ به‌دی‌ كه‌موكورتییه‌كیش‌ هیچ‌ و‌زیاتر‌ ناڕە‌زایی‌ بوونی‌ و‌ كه‌موكورتییه‌كان‌ زۆریی‌ واتای‌ نه‌كرێت،‌ چاكسازی‌بۆ‌ دروشمی‌ جوانرتین‌ و‌ زه‌قرتین‌ تا‌ نییه‌‌ دروشم‌ چاكسازییش‌ دێنێت،‌ به‌رهه‌م‌بڕازێرنێته‌وه‌،‌به‌ڵكو‌كرداره‌،‌به‌اڵم‌)كردار‌شه‌رته‌(كه‌ی‌پێشرت‌نا،‌به‌ڵكو‌كردارێكی‌

ده‌وێت‌كه‌‌هاوواڵتی‌هه‌ستی‌پێبكات‌و‌شه‌قامیشی‌پێ‌خامۆش‌ببێت!!

عه‌بدولكه‌ریم‌ئه‌حمه‌د

Reklam

باڵو و پ��ه رت و بن یه كڕیز داه��ات��وودا نه بن.

بۆ ف��اك��ت��ه ره ك��ان��ت��ان ب���ه ی���ان: ب��ه ش��داری��ی��ك��ردن ل��ه م ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ه ی

داهاتوودا چین؟بریتییه سه ره كییم فاكته ری دلێمی: و سوننه ئه هلی ل��ه دیفاعكردن ل��ه هه روه ها یه كخستنیان، و پاراستنیان یه كخستنی سه رجه م عێراقییه كان، له گه ڵ بنه مای له سه ر عێراق هه ستانه وه ی

دادگه ریی و راستی و یه كسانی.له و ساڵێك چه ند له به ر به یان: ئه وه م پرسیاری ترماندا دیامنه یه كی )75( گه شتۆته ته مه نت تۆ كه لێكردن له ب��ه رده وام��ی��ت ه��ه ر هێشتا و س��اڵ له ته مه نت كه ئێستاش سیاسیی.. كاری )80( ساڵیی نزیكبۆته وه ، ئه و پرسیاره تان به س سیاسی ك��اری ئایا لێده كه مه وه ، گه شتۆته ته مه نتان وانییه پێتان نییه ؟

ئه وه ی واز له كاری سیاسیی بهێنن؟)د.خ( خ��وا پێغه مبه ری دلێمی: هه موو ئێمه یه ، پێشه نگی و پێشه وا و لێبكه ینه وه بیری ده مانه وێت ئه وه ی كاری پێ بكه ین، له وه وه وه ری ده گرین، ده فه رموێت: )د.خ( پێغه مبه ره ئ��ه و )ئه گه ر قیامه ت هه ستا و یه كێك له ئێوه بیچێنێت(. با بوو، به ده ستوه نه مامێكی مرۆڤ ده بێت كار بكات و جددی بێت، خۆی خ��وای به پشت و بێت چ��االك

یان نه كات، مردن چاوه ڕێی و ببه ستێت پێویسته ته مبه ڵ و ده سته وستان نه بێت، ته مه نیاندا چڵه پۆپه ی له ئێمه زانایانی ئیسالم بۆ كاریان هه ر كه چی ب��وون، پ��ه روه ردگ��ار خ��وای به پشت ك��ردووه ، بۆ كاركردن له ده بم ب��ه رده وام منیش هه ر له مسوڵامنم برایانی خزمه تی

شوێنێك بم.به یان: به ڕێزتان چۆن بۆ كه یسه كه ی له حوكمی و هاشمی ت��اری��ق ب��ه ڕێ��ز

سێداره دانه كه ی ده ڕوانن؟دلێمی: مه سه له كه ی تاریق هاشمی سته مێكه سته مه . سته مه ، سته مه ، گرتۆته وه ، عێراقییه كانی سه رتاپای كه كه سه ئه و ڕی��زی له هاشمیش تاریق به رییه كه سێكی ئه و سته ملێكراوانه دایه ، بۆی و دروستكراوه بۆی تۆمه ته ی له و به زۆر دانپێدانانه كانیش هه ڵبه سرتاوه ، وه رگیراون، هه روه كو چۆن به سته م و به زۆر و تۆقاندن دانپێدانان له پاسه وانه كه م

و مناڵه كانم و خۆشم وه رده گیرێن.قه یرانی ه��ه ن��ووك��ه ش ت��ا ب��ه ی��ان: هه رچه ند ب��ه رده وام��ه ، ه��ه ر س��ووري��ا به شار رژێمه كه ی رووخانی پێشبینی ئێستا تا رژێمه ئه و به اڵم ده كرا، ئه سه د و چین و رووسیا و ئێران هاوكاریی به ئێوه راگرتووه ... خۆی تر واڵتێكی چه ند بۆ واقیعی سووريا؟ خوێندنه وه تان چییه ئه سه د رژێمه كه ی ده ك��ه ن پێشبینی

به مزوانه بڕووخێت؟ فشه ڵه ، سووريا رژێمی دلێمی: و چین رووسیا و ئێران واڵتی هه رچه ند و چه ند واڵتێكی تریش پشتیوانیی بكه ن، سوورياش خه ڵكی ده ڕووخێت، بێگومان ئه وكاته ی ت��ا ده ده ن زۆر قوربانیی هه ر بێگومان ده ڕووخێت، رژێمه ئه م نه ڕووخێت، سبه ی ئه گه ر ده ڕووخێت، سبه ی دوو ده ڕووخ��ێ��ت، سبه ی دوو

نه ڕووخێت، سێ سبه ی ده ڕووخێت.به یان: به بڕوای ئێوه ده رهاویشته و له سه ر رژێمه ئه و رووخانی كاریگه ریی رووی له به تایبه ت ده بێت؟ چی عێراق جه نگی ئایا تائیفییه وه ؟ و سیاسیی

ناوخۆیی و تائیفیی دروست ده بێت؟سووريا رژێمی رووخانی دلێمی: هه موو بارودۆخی له سه ر كاریگه ریی ناوچه كه ده بێت، به تایبه تیش كاریگه ریی له سه ر بارودۆخی ئێران و عێراق و لوبنان ناوخۆیی دروست ده بێت. به اڵم جه نگی نابێت، نه له عێراق و نه له لوبنان و نه رووخانی چونكه سوورياش، خودی له له سوننه ب��ارودۆخ��ی سووريا رژێمی و ب��اش عێراقیش ده ره وه ی و عێراق به هێز ده كات، هاوكات حاڵی الیه نه كانی ده كات، میلیشیا شیعه كان الواز و شیعه له ئێرانیش رۆڵ���ی چ��ۆن ه����ه روه ك

ناوچه كه دا الواز ده كات.رووخانی رژێمی سووريا ره نگدانه وه

له سه ر ده بێت ئیجابی ده رهاویشته ی و ئه و پێشموایه ع��ێ��راق، ب��ارودۆخ��ی كه لێبووه گوێ جه برت به یان لێدوانه ی ده ڵێت »ئه گه ر به شار ئه سه د له سووريا به رده رگای ده گاته شه ڕە كه ئه وا رووخا، و بێپاساو ترسێكی ئه مه ش ب��ه غ��دا«، بارودۆخی چونكه ئ��ه وان��ه ، بێبنه مای له سه ر ئیجابیی ره نگدانه وه ی سووريا بارودۆخی عێراق ده بێت و به شێوه یه كی بارودۆخی له سه ر كاریگه ریی ئیجابی ئاماژە یه كیش هاوكات ده بێت، عێراق وه ستانیان كه شیعه كان به ده دات له سته مكردنیان و سوننه دا رووی به به رژە وه ندیی كات هیچ سوننه ، خه ڵكی

شیعه كانی تێدا نییه .چۆن عێراق ئاینده ی ئێوه به یان: ده بینن له سایه ی ئه و بارودۆخه ی ئێستا

تێیكه وتووه ؟وه ك بارودۆخه كه ئه گه ر دلێمی: ئێستا مایه وه ، ئه وا ئاینده ی عێراق تاریكه و روو له داڕووخان ده كات، له وانه شه ئه م ته نگژە یه ی ئێستا ببێته مایه ی په رتبوونی ته نگژە ی گه وره تر عێراق و دروستبوونی ته نگژە ی ئیرت ناوچه كه دا، هه موو له راستی بێت، یان دروستكراو، به تایبه تیش

له عێراقدا.قسه یه ك پێمخۆشه ل��ێ��ره ش��ه وه به تایبه تی بكه م، كورد برایانی ئاراسته ی یه كڕیزییان داوای سیاسییه كانیان، بوون جیاجیا ئه گه ر چونكه لێده كه م، چونكه خ��راپ��ه وه ، بارێكی ده ك��ه ون��ه پێویسته هه ربۆیه زۆره ، دوژمنیان بخه ن، یه ك ریزه كانیان كه له سه ریان كه ده كه ین ك��ورد سه یری وا ئێمه ش هه ر و به هێزن ئیسالمیی نه ته وه یه كی كردووه ، ئیسالم له دیفاعی زووه وه له موته ئه خیرینیشامن زانایانی زۆرینه ی زه هاوی، ئه مجه د شێخ وه كو چ كوردن، یان شێخ عه بدولكه ریمی بیاره ، یان شێخ موحه مه د قزڵجه یی و زۆرێكی تریش، كه ئیسالمییه كانیان زانیارییه و زانست به

عێراقیان رۆشن كرده وه .

www.bayanpress.netژماره )4(، سێشه ممه 2012/10/2، ساڵی یەکەم

15

خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر: هاوژین عومەر کەریم

hawzheenk@yahoo.com07701543488

ڕەخنەى مێژوویى.. پاشاموە

تێبینییه كی گرنگ: هه موو ئه و سه رباری بكه ین، تێبینی ده بێ كۆتاییدا له و لێره دا ئه وه ی الیه نه به رز و به نرخ و گه ورانه ی كه ئینب خه لدون له )مقدمه (دا باسی كردوون، سه رباری ئه و هه موو ڕە خنه گرنگ و به پێزانه ی بۆ مێژوو، داڕشتنی ئه و یاساجوان و ڕە خنه ییانه ی بۆ مێژوو و مێژوونووسان و ڕە خنه یان له سه رچاوه مێژووییه كان، و ڕێچكه هه مان به مێژووه كه یدا نووسینه وه ی له كاتی خه لدون ئینب كه چی ڕێڕە وی مێژوونووسانی پێش خۆی ڕۆیشتۆته وه و یاسا و ڕە خنه كانی به سه ر كتێبه توێژە ران كه لێهاتووه وای ته نانه ت نه كردووه ، جێبه جێ خۆیدا مێژووییه كه ی كه بكه ن، دۆڵ ئه و و دۆڵ ئه م به مێژووه كه ی و )مقدمه ( نێوان جیاوازیی

هه ریه كێكیان له دۆڵێكدا ن. ئه مه سه رباری ئه وه ی كه كاتێ مێژوونووسان له دواكه وته یی ده سه اڵتداران و پله وپایه یان ئاگادار ده كاته وه كه نابێ دوای خاوه ن پله وپایه و ده سه اڵتداران پیایاندا و كه وتووه ده سه اڵت دوای بۆخۆی كه چی پیایاندا هه ڵبده ن، و بكه ون وه ك خزمه تكردنیان و میرس سوڵتانه كانی بۆ به دواكه وتنی وه ك داوه ، هه ڵی و توێژە ر له زۆرێك الی لێره وه بۆیه 1399ز(. – 1380 برقوس )ظاهر سوڵتان ئه و خۆی خه لدون ئینب ئاخۆ كه پێشه وه ده بێته ئه وه پرسیاری مێژووناسان مێژووه كه شیدا پێش له و نووسیویه تی خۆی ئه گه ر نووسیوه ؟ پێشه كيیه ی بڵێی تۆ ئاخۆ نه كردووه ؟ به سه ر خۆیدا جێبه جێ یاساكانی بۆچی نووسیویه تی، وه گه ر ناگونجێت، و نابێ ئه مه شیان كه نووسیبێتی )تأریخ(ه كه یه وه دوای له دكتۆر بۆچوونه كه ی لێره شدا ڕە نگه )مقدمه (، ناونه نایه كتێبه ی ئه و ده بوایه نا عه لی وه ردی زانای گه وره ی كۆمه ڵناسی، بۆ وه اڵمی ئه م پرسیاسانه كافی بێت، كه ده ڵێ : )نووسینه وه ی )مقدمه ( الی ئینب خه لدون له ژێر كاریگه رییه ىك شاراوه كه

له توانای خۆی به ده ر بووه، نوسیویه تی، كه له پڕێكدا به سه ریدا هاتووه ()19(. به اڵم ڕاستی هه رچۆنێ بێ ده بێ ئێمه دان به وه دا بنێین كه ئینب خه لدون له ڕێگای )مقدمه (وه توانی خزمه تێكی گه وره ی هزر و فیكری فه لسه فی)20( له سه رجه م بواره كاندا بكات به مرۆڤایه تی، چ له سه رده می خۆی، چ بۆ ڕۆژگاری

دواتر و ته نانه ت له سه رده مانی ئه مڕۆشامندا.

* مامۆستا له به شی مێژوو / زانكۆی سلێامنی.

په راوێزه كان: )1( د.عبدالعليم عبدالرحمن خرض: املسلمون وكتابة التاريخ يف تأصيل االسالمي لعلم التاريخ،

ط 1، 1414ه -1993م، ل117، هه روه ها بۆ زیاتر شاره زا بوون له الیه نی ڕە خنه ی كۆمه اڵیه تی بڕوانه :

إحسان محمد حسن: رواد الفكر االجتامعي دراسة تحليلية يف تاريخ الذكر االجتامعي، دار الحكمة

للطباعة والنرش، 1993، ل65 – 73.

ونقدا وتدوينا نشأة التاريخ علم يف املؤرخني ومناهج التاريخ علم عبدالحميد: صائب )2(

وفلسفة ومناهج كبار مؤرخي االسالم، العبري – بريوت –لبنان، ط 1،2001م -1421ه، ل0، د.عبدالقادر

جغلول: إشكاليات التاريخية عند إبن خلدون، ت.د.فيصل عباس، دار الحداثة، بريوت – لبنان، ط2،

امللكية إنتشارات وشخصيته، حضارته ضو ء يف خلدون إبن من الوردي: د.عيل ،31 – 1985،ل30

الحيدرية، 1997م، ط1، مطبعة أمري – قم، ل157.

)3( إبن خلدون: املقدمة، دار القلم، بريوت، 1984، ط5، ل40، محمد جلوب فرحان: الفيلسوف

صائب ل37، موصل.ب.س، – عراق / سام مكتبه للتاریخ، الفلسفي التأويل من مناذج والتاريخ

عبدالحمید: س.پ، ل249؛ د.سفتیالنا باتسیینا: العمران البرشی فی املقدمه إبن خلدون، ترجمه عن

الروسیه ، رضوان إبراهیم، ل138 ؛ ره حیم سابیر: فه لسه فه ی مێژوو، چ1، سلێامنی 2001.

)4( صائب عبدالحمید: س.پ، ل70 ؛ عبدالقادر جغلول: س.پ، ل30 – 31.

)5( إبن خلدون: س.پ، ل4 ؛ د.ئه لبێرت عیسا: تیره گه ری و ده وڵه ت له بیری ئینب خه لدوندا،

بیر ئینب خه لدونی خاوه ن د.محسن محمد حسین: ؛ سلێامنی، 2002، ل59 ڕۆشنبیری، وه زاره تی

املالح یحیی د.هاشم ؛ ل99 ،1985 ئه یلولی ژ107، نوێ ، ط.ڕۆشنبیری مێژوونوسيیه وه ، له ڕووی

وآخرون: دراسات يف فلسفة التاريخ، دار الكتب للطباعة والنرش، 1988م -1408ه، ل176 ؛ د.سفتیالنا

باتسیینا: س.پ، ل136.

د.محسن محمد عبدالحمید، س.پ، ل250، ؛ صائب 11 – املقدمه ، ل10 إبن خلدون: )6(

حسین: س.پ، ل100 ؛ د.سفتیالنا باتسیینا: س.پ، ل136.

)7( إبن خلدون: مقدمه ، ل15 -16؛ صائب عبدالحمید: س.پ، ل250 – 251 ؛ د.عبدالعلیم

عبدالرحمن خرض: س.پ، ل118 – 135.

،1 ط – والنرش للثقافة املدي دار الحديث، االجتامع وعلم خلدون إبن البعيل: فؤاد )8(

1997، ل31.

)9( إبن خلدون: س.پ، ل35.

)10( ه.س.

)1 ( ه.س.

)12( إبن خلدون: س.پ، ل36 – 37.

)13( صائب عبدالحمید: س.پ، ل253 ؛ ڕە حیم سابیر، س.پ، ل81.

؛ صائب 39- 37- 35 – 32 – 31 – 30 – 29- 28 – 13- مقدمه ، ل9 إبن خلدون: )14(

عبدالحمید: س.پ، ل253،254 ؛ محمد جلوب فرحان، س.پ، ل37 ؛ د.علی وردی: س.پ، ل157،

ڕە حیم سابیر، س.پ، ل85.

)15( إبن خلدون: س.پ، ل10 ؛ ڕە حیم سابیر: س.پ، ل85.

)16( إبن خلدون: س.پ، ل13، 14.

)17( د.هاشم یحیی وآخرون: س.پ، ل178.

)18( د.عبدالقادر جغلول: س.پ، ل30،31 ؛ د.سفتیالنا باتسیینا: س.پ، ل130.

)19( د.علی الوردی: س.پ، ل161.

)20( د.محسن محمد حسین: س.پ، ل103 ؛ د.علی الوردی: س.پ، ل161.

بەڕێوەبەرى هونەرى:ڕەوشت محەمەد

rawshtmail@yahoo.com07501112083

ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت:www.bayanpress.net

E.mail: bayanpress@yahoo.comwww.facebook.com/bayanpres

ناونیشان: سلێامىن - شەقامى ئیرباهیم پاشا - تەالرى بنار

نهۆمى پێنجەم - شوقەى ژمارە 3تەلەفۆن: 07480605181

رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە

له وانه یه ئه م ته نگژه یه ی ئێستا ببێته

مایه ی په رتبوون و داڕووخانی عێراق

گفتوگۆ

حكومه‌ت‌و‌مه‌رجه‌عه‌‌سیاسییه‌كانی‌شیعه‌‌له‌‌تێكچوونی‌بارودۆخی‌عێراق‌به‌رپرسن دكتۆر عەدنان دلێمی كه سایه تی دیاری سوننه ی عێراق بۆ به یان