Ang Bayan Kong Pilipinas

Ako ay isinilang sa bayang tinatawag na Pilipinas. Isang malayang estado sa timog–silangang Asya sa bandang kanluran ng Karagatang Pasipiko. Matatagpuan ito sa pagitan ng longhitud na 116° 40' at 126° 34' Silangan, at latitud na 4° 40' at 21° 10' Hilaga. Pinapalibutan ito ng Dagat ng Pilipinas sa silangan, Dagat ng Kanlurang Pilipinas sa bandang kanluran, at ng Dagat ng Celebes sa bandang timog. Matatagpuan rin ang bansang Indonesia sa katimugang bahagi ng bansa habang matatagpuan ang bansang Malaysia sa timog-kanluran. Sa bandang silangan matatagpuan ang bansang Palau at kapuluan ng Guam. Sa bandang hilaga din matatagpuan ang bansang Taiwan. Ang buong Pilipinas ay binubuo ng pitong libo, isang daan at pitong kapuloan, kung saan ang labing-isa nito ay sumakop ng halos siyamnapung bahagdan ng populasyon. Ang mga ito ay kinabibilangan ng malalaking kapuluan ng Luzon, Mindanao, Palawan, Panay, Negros, Samar, Mindoro, Leyte, Cebu, Bohol, at Masbate. Sa pangkalahatan ito ay may kabuuang sukat ng lupa, kasama ang mga nakapaloob na bahagi ng tubig, ay tinatayang nasa tatlong daang libong kilometro kwadrado. Ang baybayin nitong may sukat na mahigit tatluput-anim na libong kilometro, na siyang nagbigay sa bansa upang maging ika-limang bansa na may pinakamalawak na baybayin sa buong daigdig.

Noong unang panahon halos lahat ng mga bulubunduking kapuluan ay nababalot ng mga kagubatang tropical. Ang pinakamataas na bundok ay Mt. Apo na matatagpuan sa pulo ng Mindanao. Isa sa mga bantog na bundok ay ang hagdan-hagdang Palayan ng Banawe na nagawa ng mga ninunong Ifugao upang mataniman ang matarik na bulubunduking rehiyon ng Hilagang Pilipinas. Maraming rin aktibong bulkan ang bansa tulad ng Bulkang Mayon, Bulkang Hibukhibuk at Bulkang Pinatubo at nakararanas ng maraming lindol dahil napapaloob ito sa tinatawag na Ring of Fire na isa sa pinaka-aktibong fault areas sa buong mundo. Ang bansa rin ay nasa tinatawag na "typhoon belt" ng Kanlurang Pasipiko at dahil dito ito ay tinatamaan ng mga labing-siyam na bagyo bawat taon. Ang klima ay mainit, maalinsangan, at tropical. Sa pangkalahatan, may tatlong panahon ang bansa, tag-init o tag-araw Marso hanggang Mayo, tag-ulan mula Hunyo hanggang Nobyembre, at ang taglamig mula Disyembre hanggang Pebrero.

Ang Pilipinas ay may maraming likas na yaman tulad ng depsoito ng copper, ginto, pilak, lead, chromium, zinc, cobalt at manganese. May reserba din ng langis and natural gas at kagubatan na unting-unting nasira dahil sa walang humpay na logging. Mayaman rin ito sa yamang dagat tulad ng tuna na iniluwas sa ibang bansa.

Laganap din ang Pilipinas sa likas at magagandang tanawin tulad ng Chocolate Hilss sa Bohol, Borakay Island ng Panay, Rice Terraces ng ifugao, Bulkang Pinatubo ng Zambales, Mayon Volcano ng Albay, Taal Volcano ng Batangas, at marami pang iba.

Ang aking bayan ay may makulay na kasaysayan na siyang nababakas mula dalawangput-apat libong taong nakararaan ayon sa nahukay na pangtaong labi ng tinatawag na “Tabon Man” sa

Palawan. Ayon sa mga mananalaysay, unang nanirahan rito ay ang Negritos, Malayo at sinundan ng mangangalakal na Instsik at ibat-ibang dayuhan sa Asya. Nakakaimpluwensiya rin ang pananakop ng tatlong-daang taon ng mga Katsila, tatlong taon ng mga Hapones at limangpung taon ng mga Amerikano sa bansa. Ambag ng mga Intsik ay ang kasanayan sa pangangalakal, paniniwalang Katoliko naman sa mga Katsila, at demokrasya at sistemang edukasyon sa mga Amerikano. Sa aming bansa namatay si Fernando Magallanes, ang dakilang explorer at navigator, kapitan ng ekspedisyong nakaikot sa buong mundo at dito din nangyari ang People Power Movement ng EDSA noong taon 1986, na siyang nagpatalsik sa kapanyarihang ng dictator na si Ferdinand E. Marcos. Ang apat na araw na kilos protesta ay nakaimpluensiya sa ibat-ibang panig ng mundo para sa matahimik na pag-aalsa.

Ang Pilipinas ay isang bansang may pinakamataas na pagtubo populasyon sa buong mundo na tinatayang halos aabot dalawang bahagdan. Ayon sa pinakahuling 2010 census, ito ay may higit siyamnaputlimang milyong populasyon kung saan halos apatnapung bahagdan ay nakararanas ng kahirapan.

.

Microsoft ® Encarta ® 2008. © 1993-2007 Microsoft Corporation. All rights reserved.

The people of the Philippines are called Filipinos. Most Filipinos are of Malay descent. Filipinos of mixed descent (through various combinations of Malay, Chinese, and Spanish intermarriage) have traditionally formed the country’s elite in business and politics. Nearly 83 million people live in the Philippines. The republic has one of the highest population-growth rates in the world. About 40 percent of the population lives in poverty while a wealthy minority holds most political power. The official languages are English and Filipino (formerly spelled Pilipino), which is based on the indigenous Tagalog language. More than 80 other indigenous languages and dialects are also spoken, and the people of the Philippines are divided into regional ethnolinguistic groups. The Philippines is the only predominantly Christian country in Asia, a result of its colonization by the Spanish Empire in the 16th century. Muslims, often called Moros, live predominantly in the southern islands and form a small but significant religious minority.Microsoft ® Encarta ® 2008. © 1993-2007 Microsoft Corporation. All rights reserved.

Malaking impluwensiya sa wika at kultura ng Pilipinas ang naidulot ng pagsakop ng mga bansang Espanya (mula 1565 hanggang 1898) at Estados Unidos(mula 1898 hanggang 1946). Ang relihiyong Katoliko o Katolisismo ang pinakamalaking impluwensiyang naibahagi ng mga Kastila sa kulturang Pilipino.Tanyag ang Bansang Pilipinas sa mga kalakal at yaring pang-export at sa kanyang mga OFW o Overseas Filipino Workers. Kasalukuyang nakararanas ng pag-unlad ang bansa sa mga remittances na ipinapadala pauwi ng mga OFW. Isa sa mga pinakaumuunlad na sektor ang teknolohiyang pang-

impormasyon sa ekonomiya ng Pilipinas. Marami ring mga dayuhan ang namumuhunan sa bansa dahil sa mataas na palitan ng dolyar at piso. Kasalukuyan ding umaangat ang sektor ng serbisyo na dulot ng mga call centers na naglipana sa bansa.

Philippine History

Early History -The Negritos are believed to have migrated to the Philippines some 30,000 years ago from Borneo, Sumatra, and Malaya. The Malayans followed in successive waves. These people belonged to a primitive epoch of Malayan culture, which has apparently survived to this day among certain groups such as the Igorots. The Malayan tribes that came later had more highly developed material cultures.

In the 14th cent. Arab traders from Malay and Borneo introduced Islam into the southern islands and extended their influence as far north as Luzon. The first Europeans to visit (1521) the Philippines were those in the Spanish expedition around the world led by the Portuguese explorer Ferdinand Magellan. Other Spanish expeditions followed, including one from New Spain (Mexico) under López de Villalobos, who in 1542 named the islands for the infante Philip, later Philip II.

Spanish Control - The conquest of the Filipinos by Spain did not begin in earnest until 1564, when another expedition from New Spain, commanded by Miguel López de Legaspi, arrived. Spanish leadership was soon established over many small independent communities that previously had known no central rule. By 1571, when López de Legaspi established the Spanish city of Manila on the site of a Moro town he had conquered the year before, the Spanish foothold in the Philippines was secure, despite the opposition of the Portuguese, who were eager to maintain their monopoly on the trade of East Asia.

Manila repulsed the attack of the Chinese pirate Limahong in 1574. For centuries before the Spanish arrived the Chinese had traded with the Filipinos, but evidently none had settled permanently in the islands until after the conquest. Chinese trade and labor were of great importance in the early development of the Spanish colony, but the Chinese came to be feared and hated because of their

increasing numbers, and in 1603 the Spanish murdered thousands of them (later, there were lesser massacres of the Chinese).

The Spanish governor, made a viceroy in 1589, ruled with the advice of the powerful royal audiencia. There were frequent uprisings by the Filipinos, who resented the encomienda system. By the end of the 16th cent. Manila had become a leading commercial center of East Asia, carrying on a flourishing trade with China, India, and the East Indies. The Philippines supplied some wealth (including gold) to Spain, and the richly laden galleons plying between the islands and New Spain were often attacked by English freebooters. There was also trouble from other quarters, and the period from 1600 to 1663 was marked by continual wars with the Dutch, who were laying the foundations of their rich empire in the East Indies, and with Moro pirates. One of the most difficult problems the Spanish faced was the subjugation of the Moros. Intermittent campaigns were conducted against them but without conclusive results until the middle of the 19th cent. As the power of the Spanish Empire waned, the Jesuit orders became more influential in the Philippines and acquired great amounts of property.

Revolution, War, and U.S. Control - It was the opposition to the power of the clergy that in large measure brought about the rising sentiment for independence. Spanish injustices, bigotry, and

economic oppressions fed the movement, which was greatly inspired by the brilliant writings of José Rizal. In 1896 revolution began in the province of Cavite, and after the execution of Rizal that December, it spread throughout the major islands. The Filipino leader, Emilio Aguinaldo, achieved considerable success before a peace was patched up with Spain. The peace was short-

lived, however, for neither side honored its agreements, and a new revolution was brewing when the Spanish-American War broke out in 1898.

After the U.S. naval victory in Manila Bay on May 1, 1898, Commodore George Dewey supplied Aguinaldo with arms and urged him to rally the Filipinos against the Spanish. By the time U.S. land forces had arrived, the Filipinos had taken the entire island of Luzon, except for the old walled city of Manila, which they were besieging. The Filipinos had also declared their independence and established a republic under the first democratic constitution ever known in Asia. Their dreams of independence were crushed when the Philippines were transferred from Spain to the United States in the Treaty of Paris (1898), which closed the Spanish-American War.

In Feb., 1899, Aguinaldo led a new revolt, this time against U.S. rule. Defeated on the battlefield, the Filipinos turned to guerrilla warfare, and their subjugation became a mammoth project for the United States—one that cost far more money and took far more lives than the Spanish-American War. The insurrection was effectively ended with the capture (1901) of Aguinaldo by Gen. Frederick Funston, but the question of Philippine independence remained a burning issue in the politics of both the United States and the islands. The matter was complicated by the growing economic ties between the two countries. Although comparatively little American capital was invested in island industries, U.S. trade bulked larger and larger until the Philippines became almost entirely dependent upon the American market. Free trade, established by an act of 1909, was expanded in 1913.

When the Democrats came into power in 1913, measures were taken to effect a smooth transition to self-rule. The Philippine assembly already had a popularly elected lower house, and the Jones Act, passed by the U.S. Congress in 1916, provided for a popularly elected upper house as well, with power to approve all appointments made by the governor-general. It also gave the islands their first definite pledge of independence, although no specific date was set.

When the Republicans regained power in 1921, the trend toward bringing Filipinos into the government was reversed. Gen. Leonard Wood, who was appointed governor-general, largely supplanted Filipino activities with a semimilitary rule. However, the advent of the Great Depression in the United States in the 1930s and the first aggressive moves by Japan in Asia (1931) shifted U.S. sentiment sharply toward the granting of immediate independence to the Philippines.

The Commonwealth - The Hare-Hawes Cutting Act, passed by Congress in 1932, provided for complete independence of the islands in 1945 after 10 years of self-government under U.S. supervision. The bill had been drawn up with the aid of a commission from the Philippines, but Manuel L. Quezon, the leader of the dominant Nationalist party, opposed it, partially because of its threat of American tariffs against Philippine products but principally because of the provisions leaving naval bases in U.S. hands. Under his influence, the Philippine legislature rejected the bill. The Tydings-McDuffie Independence Act (1934) closely resembled the Hare-Hawes Cutting Act, but struck the provisions for American bases and carried a promise of further study to correct “imperfections or inequalities.”

The Philippine legislature ratified the bill; a constitution, approved by President Roosevelt (Mar., 1935) was accepted by the Philippine people in a plebiscite (May); and Quezon was elected the first president (Sept.). When Quezon was inaugurated on Nov. 15, 1935, the Commonwealth of the Philippines was formally established. Quezon was reelected in Nov., 1941. To develop defensive forces against possible aggression, Gen. Douglas MacArthur was brought to the islands as military adviser in 1935, and the following year he became field marshal of the Commonwealth army.

World War II - War came suddenly to the Philippines on Dec. 8 (Dec. 7, U.S. time), 1941, when Japan attacked without warning. Japanese troops invaded the islands in many places and launched a pincer drive on Manila. MacArthur’s scattered defending forces (about 80,000 troops, four fifths of them Filipinos) were forced to withdraw to Bataan Peninsula and Corregidor Island, where they entrenched and tried to hold until the arrival of reinforcements, meanwhile guarding the entrance to Manila Bay and denying that important harbor to the Japanese. But no reinforcements were forthcoming. The Japanese occupied Manila on Jan. 2, 1942. MacArthur was ordered out by President Roosevelt and left for Australia on Mar. 11; Lt. Gen. Jonathan Wainwright assumed command.

The besieged U.S.-Filipino army on Bataan finally crumbled on Apr. 9, 1942. Wainwright fought on from Corregidor with a garrison of about 11,000 men; he was overwhelmed on May 6, 1942. After his capitulation, the Japanese forced the surrender of all remaining defending units in the islands by threatening to use the captured Bataan and Corregidor troops as hostages. Many individual soldiers refused to surrender, however, and guerrilla resistance, organized and coordinated by U.S. and Philippine army officers, continued throughout the Japanese occupation.

Japan’s efforts to win Filipino loyalty found expression in the establishment (Oct. 14, 1943) of a “Philippine Republic,” with José P. Laurel, former supreme court justice, as president. But the people suffered greatly from Japanese brutality, and the puppet government gained little support. Meanwhile, President Quezon, who had escaped with other high officials before the country fell, set up a government-in-exile in Washington. When he died (Aug., 1944), Vice President Sergio Osmeña became president. Osmeña returned to the Philippines with the first liberation forces, which surprised the Japanese by landing (Oct. 20, 1944) at Leyte, in the heart of the islands, after months of U.S. air strikes against Mindanao. The Philippine government was established at Tacloban, Leyte, on Oct. 23.

The landing was followed (Oct. 23–26) by the greatest naval engagement in history, called variously the battle of Leyte Gulf and the second battle of the Philippine Sea. A great U.S. victory, it effectively destroyed the Japanese fleet and opened the way for the recovery of all the islands. Luzon was invaded (Jan., 1945), and Manila was taken in February. On July 5, 1945, MacArthur announced “All the Philippines are now liberated.” The Japanese had suffered over 425,000 dead in the Philippines.

The Philippine congress met on June 9, 1945, for the first time since its election in 1941. It faced enormous problems. The land was devastated by war, the economy destroyed, the country torn by political warfare and guerrilla violence. Osmeña’s leadership was challenged (Jan., 1946) when one wing (now the Liberal party) of the Nationalist party nominated for president Manuel Roxas, who defeated Osmeña in April.

The Republic of the Philippines - Manuel Roxas became the first president of the Republic of the Philippines when independence was granted, as scheduled, on July 4, 1946. In Mar., 1947, the Philippines and the United States signed a military assistance pact (since renewed) and the Philippines gave the United States a 99-year lease on designated military, naval, and air bases (a later agreement reduced the period to 25 years beginning 1967). The sudden death of President Roxas in Apr., 1948, elevated the vice president, Elpidio Quirino, to the presidency, and in a bitterly contested election in Nov., 1949, Quirino defeated José Laurel to win a four-year term of his own.

The enormous task of reconstructing the war-torn country was complicated by the activities in central Luzon of the Communist-dominated Hukbalahap guerrillas (Huks), who resorted to terror and violence in their efforts to achieve land reform and gain political power. They were finally brought under control (1954) after a vigorous attack launched by the minister of national defense, Ramón Magsaysay. By that time Magsaysay was president of the country, having defeated Quirino in Nov., 1953. He had promised sweeping economic changes, and he did make progress in land reform, opening new settlements outside crowded Luzon island. His death in an airplane crash in Mar., 1957, was a serious blow to national morale. Vice President Carlos P. García succeeded him and won a full term as president in the elections of Nov., 1957.

In foreign affairs, the Philippines maintained a firm anti-Communist policy and joined the Southeast Asia Treaty Organization in 1954. There were difficulties with the United States over American military installations in the islands, and, despite formal recognition (1956) of full Philippine sovereignty over these bases, tensions increased until some of the bases were dismantled (1959) and

the 99-year lease period was reduced. The United States rejected Philippine financial claims and proposed trade revisions.

Philippine opposition to García on issues of government corruption and anti-Americanism led, in June, 1959, to the union of the Liberal and Progressive parties, led by Vice President Diosdado Macapagal, the Liberal party leader, who succeeded García as president in the 1961 elections. Macapagal’s administration was marked by efforts to combat the mounting inflation that had plagued the republic since its birth; by attempted alliances with neighboring countries; and by a territorial dispute with Britain over North Borneo (later Sabah), which Macapagal claimed had been leased and not sold to the British North Borneo Company in 1878.

Marcos and After - Ferdinand E. Marcos, who succeeded to the presidency after defeating Macapagal in the 1965 elections, inherited the territorial dispute over Sabah; in 1968 he approved a congressional bill annexing Sabah to the Philippines. Malaysia suspended diplomatic relations (Sabah had joined the Federation of Malaysia in 1963), and the matter was referred to the United Nations. (The Philippines dropped its claim to Sabah in 1978.) The Philippines became one of the founding countries of the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) in 1967. The continuing need for land reform fostered a new Huk uprising in central Luzon, accompanied by mounting assassinations and acts of terror, and in 1969, Marcos began a major military campaign to subdue them. Civil war also threatened on Mindanao, where groups of Moros opposed Christian settlement. In Nov., 1969, Marcos won an unprecedented reelection, easily defeating Sergio Osmeña, Jr., but the election was accompanied by violence and charges of fraud, and Marcos’s second term began with increasing civil disorder.

In Jan., 1970, some 2,000 demonstrators tried to storm Malacañang Palace, the presidential residence; riots erupted against the U.S. embassy. When Pope Paul VI visited Manila in Nov., 1970, an attempt was made on his life. In 1971, at a Liberal party rally, hand grenades were thrown at the speakers’

platform, and several people were killed. President Marcos declared martial law in Sept., 1972, charging that a Communist rebellion threatened. The 1935 constitution was replaced (1973) by a new one that provided the president with direct powers. A plebiscite (July, 1973) gave Marcos the right to remain in office beyond the expiration (Dec., 1973) of his term. Meanwhile the fighting on Mindanao had spread to the Sulu Archipelago. By 1973 some 3,000 people had been killed and hundreds of villages burned. Throughout the 1970s poverty and

governmental corruption increased, and Imelda Marcos, Ferdinand’s wife, became more influential.

Martial law remained in force until 1981, when Marcos was reelected, amid accusations of electoral fraud. On Aug. 21, 1983, opposition leader Benigno Aquino was assassinated at Manila airport, which incited a new, more powerful wave of anti-Marcos dissent. After the Feb., 1986, presidential election, both Marcos and his opponent, Corazon Aquino (the widow of Benigno), declared themselves the winner, and charges of massive fraud and violence were leveled against the Marcos faction. Marcos’s domestic and international support eroded, and he fled the country on Feb. 25, 1986, eventually obtaining asylum in the United States.

Aquino’s government faced mounting problems, including coup attempts, significant economic difficulties, and pressure to rid the Philippines of the U.S. military presence (the last U.S. bases were evacuated in 1992). In 1990, in response to the demands of the Moros, a partially autonomous Muslim region was created in the far south. In 1992, Aquino declined to run for reelection and was succeeded by her former army chief of staff Fidel Ramos. He immediately launched an economic revitalization plan premised on three policies: government deregulation, increased private investment, and political solutions to the continuing insurgencies within the country. His political program was somewhat successful, opening dialogues with the Marxist and Muslim guerillas. However, Muslim discontent with partial rule persisted, and unrest and violence continued throughout the 1990s. In 1999, Marxist rebels and Muslim separatists formed an alliance to fight the government.

Several natural disasters, including the 1991 eruption of Mt. Pinatubo on Luzon and a succession of severe typhoons, slowed the country’s economic progress. However, the Philippines escaped much of the economic turmoil seen in other East Asian nations in 1997 and 1998, in part by following a slower pace of development imposed by the International Monetary Fund. Joseph Marcelo Estrada, a former movie actor, was elected president in 1998, pledging to help the poor and develop the country’s agricultural sector. In 1999 he announced plans to amend the constitution in order to remove protectionist provisions and attract more foreign investment.

Late in 2000, Estrada’s presidency was buffeted by charges that he accepted millions of dollars in payoffs from illegal gambling operations. Although his support among the poor Filipino majority remained strong, many political, business, and church leaders called for him to resign. In Nov., 2000, Estrada was impeached by the house of representatives on charges of graft, but the senate, controlled by Estrada’s allies, provoked a crisis (Jan., 2001) when it rejected examining the president’s bank records. As demonstrations against Estrada mounted and members of his cabinet resigned, the supreme court stripped him of the presidency, and Vice President Gloria Macapagal-Arroyo was sworn in as Estrada’s successor.

Macapagal-Arroyo was elected president in her own right in May, 2004, but the balloting was marred by violence and irregularities as well as a tedious vote-counting process that was completed six weeks after the election.

Source: The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition.     2001-05.

Ang Pilipinas (opisyal: Republika ng Pilipinas), (Ingles: Republic of the Philippines), o sa (Kastila: República de Filipinas). Binubuo ang bansa ng higit-kumulang na pitong libo, isang daan at pitong (7,107) mga pulo. Matatagpuan ito sa rehiyong tropikal ng daigdig sa may kanluran ng Karagatang Pasipiko. Kabilang sa lupalop o kontinente ng Asya ang bansang Pilipinas.

Matatagpuan sa pagitan ng 116° 40' at 126° 34' S. longhitud, at 4° 40' at 21° 10' H. latitud ang Pilipinas. Pinapalibutan ito ng Dagat ng Pilipinas sa silangan, ng Dagat Luzón sa kanluran, at ng Dagat ng Celebes sa timog. Matatagpuan ang bansang Indonesia sa katimugang bahagi ng bansa habang matatagpuan ang bansang Malaysia sa timog-kanluran. Sa silangan matatagpuan ang bansang Palau at sa hilaga matatagpuan ang bansang Taiwan.

Malaking impluwensiya sa wika at kultura ng Pilipinas ang naidulot ng pagsakop ng mga bansang Espanya (mula 1565 hanggang 1898) at Estados Unidos(mula 1898 hanggang 1946). Ang relihiyong Katoliko o Katolisismo ang pinakamalaking impluwensiyang naibahagi ng mga Kastila sa kulturang Pilipino.

Tanyag ang Bansang Pilipinas sa mga kalakal at yaring pang-export at sa kanyang mga OFW o Overseas Filipino Workers. Kasalukuyang nakararanas ng pag-unlad ang bansa sa mga remittances na ipinapadala pauwi ng mga OFW. Isa sa mga pinakaumuunlad na sektor ang teknolohiyang pang-impormasyon sa ekonomiya ng Pilipinas. Marami ring mga dayuhan ang namumuhunan sa bansa dahil sa mataas na palitan ng dolyar at piso. Kasalukuyan ding umaangat ang sektor ng serbisyo na dulot ng mga call centers na naglipana sa bansa.

Katiwalian sa pamahalaan, polusyon, basura, kawalan ng trabaho, sobrang populasyon at extra-judicial killings o pagpatay sa mga taong bumabatikos o kumakalaban sa pamahalaan ang mga pangunahing problema ng Pilipinas. Nagdudulot din ng problema sa bansa ang mga pangkat na Moro Islamic Liberation Front (MILF) sa katimugang Mindanao at Bagong Hukbong Bayan.

yon sa mga naitalang fossils ng tao sa bansa, maaaring dinayo na ng mga tao ang Pilipinas, ilang libong taon na ang nakalipas. Tumawid sa mga sinaunang tulay na lupa ang mga Negrito o Ita, ang tinatayang kauna-unahang mga nanirahan sa Pilipinas. Sa kalaunan, dumayo sila sa kagubatan ng mga isla. Sa kasalukuyan nang sumapit ang ikalawang milenyo, nanirahan din sa Pilipinas ang iba pang mga migrante mula sa Peninsula ng Malay, kapuluan ng Indonesia, mga taga Indotsina at Taiwan.

Nanirahan sa bansa noong ika-walong siglo ang mga mangangalakal na Tsino. Ang paglaganap ng mga bansang(kaharian) Budismo sa rehiyon ng Asya ang nagpasimuno ng kalakalan sa pagitan ng mga bansa sa Indonesia, India, Hapon, at Timog-Silangang Asya. Subalit, humina ang mga kaharian sa Timog-Silangang Asya dahil sa mahigpit na kompetisyon at hindi pagkakasundo. Samantala, ang paglaganap ng Islam sa pamamaraan ng komersyo at proselitismo, tulad ng Kristiyanismo, ang nagdala sa mga mangangalakal at misyonero sa rehiyon; ang mga Arabe ay dumating sa Mindanao noong ika-14 na siglo. Sa pagdating ng mga unang Europeo, sa pangunguna ni Fernando Magallanes (Ferdinand Magellan) noong 1521, mayroon nang mga rajah hanggang sa hilaga ng Maynila, na naging mga karugtungang-sangay ng mga kaharian ng Timog-silangang Asya. Subalit, pawang mga nagsasarili ang mga isla ng Pilipinas noon.

Sinakop at inangkin ng mga Kastila ang mga pulo noong ika-16 na siglo at pinangalanan itong "Islas Filipinas" na isinunod kay Haring Felipe II. Kaagad na ipinakilala at pinalaganap ang Katolisismo sa pamamagitan ng mga misyonero, at pati na rin ang mga Batas ng Indias (Laws of the Indies) at iba pang alituntuning pampatupad. Matigas na pagsuway ang itinugon ng mga grupong katutubo sa kabundukan pati na rin ng mga mapanlabang Moro na nagpapatuloy hanggang sa ngayon. Kabi-kabilang mga himagsikan at karahasan ang lumaganap sa mga baybayin sa kabuuan ng tatlong siglong pananakop, bunga na rin ng pag-aabuso at kakulangan ng reporma. Pinamahalaan mula sa

Nueva España (Bagong Espanya sa ngayon ay Mehiko) ang bagong teritoryo at nagsimula ang kalakalan sa Galeon ng Maynila sa pagitan ng Acapulco at Maynila noong ika-18 siglo o dantaon.

Itinatag ni Gobernador José Basco y Vargas noong 1781 ang Sociedad Económica de los Amigos del País (Economic Society of Friends of the Country, "Samahang Pang-ekonomiya ng mga Kaibigan ng Bayan") at ginawang hiwalay ang bansa mula sa Nueva España.

Nagbukas ang ekonomiya ng bansa sa mundo noong ika-19 siglo. Ang pag-angat ng mga masigasig at makabayang burgis, binubuo ng mga edukadong katutubong Pilipino, mga Kastila at creole na ipinanganak sa Pilipinas, mga mestisong Espanyol at Tsino, silang mga ilustrado ang nagpahiwatig ng pagtatapos ng kolonyalismong Kastila sa kapuluan. Naliwanagan sa Kilusang Propaganda na nagsiwalat sa kawalang-katarungan ng pamahalaang kolonyal, sama-samang sila sumigaw para sa kalayaan. Inaresto, nilitis, binigyang-sala, hinatulan ng kamatayan at binaril si José Rizal, ang pinakasikat na propagandista, noong 1896 sa Bagumbayan [na ngayo'y Luneta] dahil sa mga akto umano ng pagpapabagsak ng pamahalaan. Naglaon at pumutok ang Himagsikang Pilipino na pinangunahan ng Katipunan, isang lihim na rebolusyonaryong lipunan na itinatag ni Andrés Bonifacio at napamunuan din ni Emilio Aguinaldo. Halos tagumpay na napatalsik ng rebolusyon ang mga Kastila noong 1898.

Noong taong ding yon, magkadawit ang Espanya at Estados Unidos sa Digmaang Kastila-Amerikano. Natalo ang Espanya at ipinasiya nilang ipasa ang kanilang mga kolonyang Pilipinas, Guam, Kuba, at Puerto Rico sa Estados Unidos. Binayaran naman ng Estados Unidos ang Espanya ng 20 milyong dolyar para sa mga ito, gayong nakapag-deklara na ng kalayaan ang Pilipinas.

Ang pagtanggi ng Pilipino sa panibagong pananakop, ngayon ng Amerikano, ang nagtulak sa Digmaang Pilipino-Amerikano na natapos umano noong 1901 ngunit nagpatuloy hanggang 1913. Sa wakas, ipinagkaloob noong 1946 ang kalayaan pagkatapos ng maikling pananakop ng bansang Hapon noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, pagkatapos ng huling pagkatalo ng bansang Hapon noong 1945. Ang huling pagbabalik ng mga pwersang Pilipino at Amerikano mula sa Pagpapalaya sa Pilipinas mula Oktubre, 1944 hanggang Setyembre, 1945.

Taon ng pagbawi at muling pagbangon pagkatapos ng giyera ang mga sumunod na taon, ng karahasan sa sibilyan dulot ng diktadurang Ferdinand Marcos na napatalsik noong 1986, at ng patuloy na suliraning dulot ng komunista at separatistang Moro.

Pulitika

Pambansang pamahalaan

Ang pamahalaan ng Pilipinas, na hinalintulad sa sistema ng Estados Unidos, ay natatag bilang Republika ng mga Kinatawan. Ang kanyang Pangulo ay may tungkulin bilang pinuno ng estado at pati ng pamahalaan. Siya rin ang namamahala ng Hukbong Sandatahan. Naluluklok ang Pangulo sa posisyon sa pamamagitan ng isang pangkalahatang halalan at manunungkulan siya sa loob ng anim na taon. Siya ang may katungkulang maghirang ng mga kasapi at mamuno sa Gabinete.

Ang Batasan ng Pilipinas ay nahahati sa dalawang Kapulungan, ang Senado at Kapulungan ng mga Kinatawan. Ang mga miyembro ng dalawang kamarang Kongreso, na binubuo ng Senado at ng Kapulungan ng mga Kinatawan, ay hinahalal sa botong popular.

Binubuo ang Mataas na Kapulungan o Senado ng 24 na Senador na naninilbihan sa loob ng 6 na taon. Tuwing 3 na taon, kalahati ng mga kasapi nito ay napapalitan sa pamamagitan ng pangkalahatang halalan at maaaring manungkulan ang isang Senador nang hanggang 3 sunud-sunod na termino.

Samantala, ang Mababang Kapulungan o Kapulungan ng mga Kinatawan naman ay inihahalal ng mga botante ng isang distrito o sektor at may terminong 3 taon. Maaari ring manilbihan ang isang Kinatawan ng hanggang 3 sunud-sunod na termino. Binubuo ang Mababang Kapulungan ng hindi bababa sa 225 Kinatawan.

Ang sangay Panghukuman ng pamahalaan ay pinamumunuan ng Katataastaasang Hukuman, ang Punong Mahistrado (chief justice) ang lider nito at may 14 na Kasamang Mahistrado(associate justices), lahat hinihirang ng Pangulo at manunungkulan hanggang sa panahon ng kaniyang pagreretiro.

Ang Pangulo, Pangalawang Pangulo at Punong Mahistrado ng Pilipinas ay mapatatalsik lamang sa kaniyang posisyon sa pamamagitan ng isang prosesong pampulitika na kung tawagin ay impeachmentkatulad ng nangyari sa Dating Pangulong Joseph Ejercito Estrada dahil sa pagkakasangkot sa Jueteng Scandal na nabunyag noong 2001. Napatalsik din sa puwesto ang dating Chief Justice na si Chief Justice Renato Corona dahil sa pagiging tuta niya ni dating pangulong Gloria Macapagal-Arroyo. Nagtagumpay ang Impeachment noon sapagkat kusang umalis sa Malacanyang si Estrada at ang pumalit ay ang Bise Presidente nitong si Gloria Macapagal- Arroyo.

Ugnayang panlabas

Ang Pilipinas ay isang prominenteng kasapi at isa sa tagapagtaguyod ng Association of Southeast Asian Nations (ASEAN). Ito rin ay isang aktibong tagalahok sa Kooperasyong Pang-ekonomiya sa Asya-Pasipiko (Asia-Pacific Economic Cooperation), isang kasapi ng Pangkat ng 24 (Group of 24) at isa sa 51 mga bansang nagtatag sa United Nations (UN; Nagkaisang mga Bansa) noong Oktubre 24,1945.

Ang Pilipinas ay kasalukuyang nasa isang pagtatalo sa mga bansang Taiwan, Tsina, Vietnam at Malaysia patungkol sa kung sino ang tunay na may-ari ng Spratly Islands na mayaman sa langis at petrolyo natural. Ito rin ay may di pagkakaunawaan sa bansang Malaysia sa usaping Sabah. Sinasabing binigay ng Sultan ng Brunei ang teritoryo ng Sabah sa Sultan ng Sulu, pagkatapos nitong tumulong sa pagkawasak ng isang rebelyon doon. Iyon ang nagbigay karapatan at poder sa pamahalaan ng Pilipinas na angkinin muli ang kanyang nawalang lupain. Hanggang ngayon, tumatanggap ang Sultan ng Sulu ng pera para sa "renta" sa lupa mula sa pamahalaan ng Malaysia.

Mga rehiyon at lalawigan

Ang Pilipinas ay nahahati sa mga pangkat ng pamahalaang lokal (local government units o LGU). Ang mga lalawigan o probinsya ang prinsipal na pangkat. Hanggang 2002, mayroong 79 na lalawigan sa bansa. Ang mga ito ay nahahati pa sa mga lungsod (lungsod) at bayan (munisipalidad), na binubuo ng mga barangay. Ang barangay ang pinakamaliit na pangkat lokal ng pamahalaan. Ang lahat ng mga probinsya ay nalulupon sa 17 rehiyon para sa kadaliang administratibo. Karamihan sa mga ahensya ng pamahalaan ay nagtatayo ng opisinang rehiyonal para magsilbi sa mga lalawigang saklaw nito. Subalit, ang mga rehiyon sa Pilipinas ay walang bukod na pamahalaang lokal, maliban sa Muslim Mindanao at Cordillera, na autonomous.

Tumungo sa mga artikulo ng mga rehiyon at mga lalawigan para makita ang mas malaking mapa ng mga lokasyon ng mga rehiyon at lalawigan.

Mga Rehiyon

Luzon

Ilocos (Rehiyon I) Lambak ng Cagayan (Rehiyon II)

Gitnang Luzon (Rehiyon III)

CALABARZON (Rehiyon IV-A) ¹

MIMAROPA (Rehiyon IV-B) ¹

Tangway ng Bikol (Rehiyon V)

Cordillera Administrative Region (CAR)

National Capital Region (NCR) (Kalakhang Maynila)

Visayas

Kanlurang Visayas (Rehiyon VI) Gitnang Visayas (Rehiyon VII)

Silangang Visayas (Rehiyon VIII)

Mindanao

Tangway ng Zamboanga (Rehiyon IX) Hilagang Mindanao (Rehiyon X)

Rehiyon ng Davao (Rehiyon XI)

SOCCSKSARGEN (Rehiyon XII) ¹

Caraga (Rehiyon XIII)

Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM)

¹ Ang mga pangalan ay nasa malalaking titik sapagkat ang mga ito ay akronym na naglalaman ng mga pangalan ng sinasakupang lalawigan at/o lungsod. (silipin Akronym ng Pilipinas).hello

Heograpiya

Ang Pilipinas ay isang kapuluan ng 7,107 mga pulo[2] na may kabuuang sukat ng lupa, kasama ang mga nakapaloob na bahagi ng tubig, ay tinatayang nasa 300,000 kilometro kwadrado (120,000 sq mi). Ang baybayin nitong may sukat na 36,289 kilometer (22,549 mi) ang nagbigay sa bansa upang maging ika-5 bansa na may pinakamalawak na baybayin sa buong daigdig.. [2][8] Matatagpuan ito sa pagitan ng 116° 40', and 126° 34' E. longhitud and 4° 40' and 21° 10' N. latitud at naghahanggan sa Dagat ng Pilipinas sa silangan, sa Dagat Kanlurang Pilipinas, at sa Dagat Celebes sa Timog. Ang pulo ng Borneo ay matatagpuan ilang daang kilometro sa timog kanluran at ang Taiwan ay matatagpuan sa direkta sa hilaga.

Karamihan sa mga bulubunduking kapuluan ay nababalot ng mga kagubatang tropikal at mga nagmula sa mga pagsabok ng bulkan. Ang pinakamataas na bundok ay ang Bundok Apo. May sukat itong 2,954 metro (9,692 talampakan) mula sa kapatagan ng dagat at matatagpuan sa pulo ng Mindanao.

Ginamit ng mga Ifugao/Igorot ang Hagdan-hagdang Palayan ng Banawe upang magtanim ng mga pananim sa matarik na bulubunduking rehiyon ng Hilagang Pilipinas.

Ang lokal na klima ay mainit, maalinsangan, at tropikal. Ang kalimitang taunang temperatura ay nasa 26.5° Sentigrado. May tatlong panahon sa Pilipinas na pangkalahatang kinikilala ng mga Pilipino. Ito ay ang Tag-init o Tag-araw (mainit na panahon mula Marso hanggang Mayo), ang Tag-ulan (maulan na panahon mula Hunyo hanggang Nobyembre), at ang Taglamig (malamig na panahon mula Disyembre hanggang Pebrero).

Karamihan sa mga pulong mabundok ay dating natatakpan ng tropikal na kagubatan at itong mga islang ito ay nagmula sa bulkan. Ang pinakamataas na tuktok ay ang Bundok Apo sa Mindanao na may taas na 2,954 m. Maraming aktibong bulkan sa bansa tulad ng Bulkang Pinatubo at Bulkang Mayon. Ang bansa din ay nasa tinatawag na "typhoon belt" ng Kanlurang Pasipiko at ito ay tinatamaan ng mga 19 na bagyo bawat taon.

Ang Pilipinas ay napapaloob rin sa tinatawag na Ring of Fire na isa sa pinaka-aktibong fault areas sa buong mundo.

Ekonomiya

Ika-43 pinakamalaki sa buong daigdig ang pambansang ekonomiya ng Pilipinas, na may tinatayang $224.754 bilyon GDP (nominal) noong 2011.[9] Kinabibilangan ng mga kalakal na iniluluwas ang mga semiconductors at mga kalakal na eletroniko, mga kagamitang pang-transportasyon, damit, mga produkto mula sa tanso, produktong petrolyo, langis ng niyog, at mga prutas.[4] Pangunahing kinakalakal ito sa mga bansang Estados Unidos, Hapon, Tsina, Singapore, Timog Korea, Netherlands, Hong Kong, Alemanya, Taiwan, at Thailand.[4]

Ang Lungsod ng Makati sa Kalakhang Maynila, ang sentrong lungsod pampinansiyal ng bansa.

Bilang isang bagong bansang industriyalisado, nagpapalit na ang ekonomiya ng Pilipinas mula sa pagiging isang bansang nakabatay sa agrikultura patungo sa ekonomiyang nakabatay ng higit sa mga paglilingkod at paggawa. Sa kabuuang bilang ng mga manggagawa sa bansa na nasa 38.1 milyon[4], 32% nito ay naghahanap buhay sa sektor ng agrikultura subalit 13.8% lamang nito ang naiaambag sa GDP. ang sektor ng industriya na nasa 13.7% ng dami ng manggawa ay nakakapag-ambag ng 30% sa GDP. Samantala ang natitirang 46.5% ng mga mga manggawa ay nasa sektor ng paglilingkod na bumubuo sa 56.2% ng GDP.[10][11]

Noong 1998 ang ekonomiya ng Pilipinas — pinaghalong agrikultura, marahan na industriya, at mga serbisyong pansustento — ay nanghina dulot ng krisis pinansyal sa Asya at ng mahinang kondisyon ng lagay ng panahon. Ang pag-angat ay bumaba sa 0.6% noong 1998 mula 5% noong 1997, pero nakabawi hanggang sa 3% noong 1999 at 4% noong 2000. Nangako ang pamahalaan na ipagpapatuloy ang mga reporma sa ekonomiya para makahabol ang bansa sa mga bagong nagsisipag-unlaran at industriyalisadong mga bansa sa Silangang Asya. Ang nagpapabagal sa pagsisikap ng pamahalaan na mapabuti ang ekonomiya ng bansa ay ang mismong utang nito (utang pampubliko na 77% ng GDP). Ang hinihinging badyet para sa pagbabayad ng utang ay higit na mas mataas pa sa badyet ng pinagsamang Kagawaran ng Edukasyon at Militar.

Ang stratehiyang pinaiiral ng pamahalaan ay ang pagpapabuti sa imprastruktura, ang paglilinis sa sistemang tax o buwis para paigtingin ang kita ng pamahalaan, ang deregulasyon at pagsasapribado ng ekonomiya, at ang karagdagang pag-kalakal sa rehiyon o mas integrasyon. Ang pagasa ng ekonomiya sa ngayon ay nakadepende sa kaganapang pang-ekonomiya ng kanyang dalawang pangunahing sosyo sa kalakal, ang Estados Unidos at Hapon, at sa isang mas mabisang administrasyon at mas matibay na patakaran ng pamahalaan.