БД 12-101-05

3

БАРИЛГЫН НОРМАТИВ БАРИМТ БИЧГИЙН ТОГТОЛЦОО

БАРИЛГА УГСРАЛТЫН АЖИЛД МЄРДЄХ ХЄДЄЛМЄРИЙН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР 

THE REGULATION FOR OCCUPATIONAL SAFETY IN CONSTRUCTION 

2005 оны 04 дїгээр сарын 01-ний єдрєєс эхлэн мєрдєнє.

Энэхїї барилгын дїрмийг барилга байгууламжийг шинээр барих, єргєтгєж шинэчлэх, сэргээн засварлах, техникийн шинэчлэлт болон их засвар хийх їйл ажиллагаа эрхлэн гїйцэтгэдэг бїх байгууллага, аж ахуйн нэгжїїд харъяалал, ємчийн хэлбэрийг харгалзахгїйгээр зєвлємжийн чанартайгаар дагаж мєрдєнє.

Хамгаалалтын малгай (каск) нь удирдлага, ИТА болон ажилчдад єнгєєр ялгаатай байна. Тухайлбал: тухайн байгууллага аж ахуй нэгжийн удирдлага нь цагаан, ИТА нь шар ба бусад ажилчид нь улаан гэх мэтээр ялгавал зохино.

1. ГАЗАР ШОРООНЫ АЖИЛ ГЇЙЦЭТГЭХ ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

1.1 Газар шорооны ажлыг барилга байгууламж, замын улаан шугам тавьж, тэг тэнхлэг татаж, тэмдэг тавьсны дараа эхэлнэ.

1.2 Хот, сууринд газар шорооны ажил гїйцэтгэхдээ газар доорхи шугам сїлжээг гэмтээхгїй байх арга хэмжээг урьдчилан авч, шугам сїлжээний ашиглалт хариуцсан байгууллагын зєвшєєрєл авсан байна.

1.3 Хєрсний устай нєхцєлд ажил гїйцэтгэхийн ємнє ус зайлуулах тїр болон байнгын байгууламжуудыг тоноглосон байна.

1.4 Газар шорооны ажлыг аюул, осолгїй гїйцэтгэхийн тулд нуралтаас хамгаалах арга хэмжээг урьдчилан авна.

1.5 Суурийн суваг, хїнхэрийн ханын налуугийн хэмжээг хєрсний геотехникийн шинж чанараас хамааруулж хїснэгтэд заасны дагуу гаргаж гїйцэтгэнэ.

д/д Хєрсний тєрєл Суурийн гїнээс хамаарах эргийн налуу

3 м хїртэл 3-6 м хїртэл 1. Элсэрхэг хайргархаг хєрс 1:1.25 1:1.25 2. Элсэнцэр 1:0.67 1:1 3. Шавранцар 1:0.67 1:0.75 4. Шаварлаг 1:0.5 1:0.67 5. Нунтаг шороо 1:0.5 1:0.75 6. Бутрамтгай хадан хєрс 1:0.1 1:0.25 7. Нягт хадан хєрс 1:0 1:0.1

1.6 Хэрэв ухсан нїхний хана хєрсний усны їйлчлэлээр нурж болохуйц нєхцєлд бэхэлгээ хийнэ.

1.7 Газрыг бэхэлгээгїй хєндийлєн ухах ба элсэрхэг хєрсєнд бэхэлгээгїй 1 метрээс илїї гїн нїх, шуудуу ухахыг хориглоно.

1.8 Элс шавар холимог хєрсєнд 1.25 м, шаварлаг хєрсєнд 1.5 м, нягт хєрсєнд 2 метрээс илїїгїй гїнд эгц босоо хана босгож болно.

1.9 Нїх, шуудуунд орж гарахдаа хоёр талаасаа хашлагатай шатыг хэрэглэнэ.

БД 12-101-05

4

1.10 Газар шорооны ажил нэгэн зэрэг хийж байгаа 2 хїний хоорондын зай нь 3 метрээс доошгїй байх ба нїхнээс гаргаж байгаа шороог ирмэгээс 0.5 метрээс багагїй зайд хаях хэрэгтэй.

1.11 Ухсан шуудууны ханыг налж сууж, амрахыг хориглоно. Мєн ухсан нїх, шуудууны ирмэгээс 1 метрээс дотогш зайд элдэв зїйлс хурааж болохгїй.

1.12 Ухсан шуудуу, нїхний дээгїїр хїмїїс чєлєєтэй зорчих гїїр тавьсан байна.

1.13 Ухсан нїхний ирмэгээс 1 метрээс дотогш зайд хїмїїс зорчих ба машин, механизмыг 2 метрээс дотогш байрлуулахыг хориглоно.

1.14 Газар шорооны ажил дуусаж, бэхэлгээ, банзыг авахдаа бэхэлгээнээс чєлєєлєгдсєн шуудууны хэсгийг булж, дарах замаар гїйцэтгэнэ.

1.15 Ажилчин хїн ажил эхлэхийн ємнє ажлын тусгай хувцас, хамгаалах хэрэгслийг бїрэн хэрэглэх їїрэгтэй.

2. СУУРЬ УХАХ ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

2.1 Суурийн ажлыг газар шорооны ажил бїрэн дууссан, бэхэлгээг хийсний дараа эхэлнэ.

2.2 Суурь угсрах ажилчид нь ажлын тусгай хувцас бие хамгаалах хэрэгслийг бїрэн хэрэглэсэн байх шаардлагатай.

2.3 Барилгын суурийн ажил эхлэхийн ємнє болон угсралт хийх їед ухагдсан суваг, нїхний ханын бэхэлгээний бат бэхийг заавал шалгасан байхаас гадна, ханын налалтын байдлыг сайтар шалгана. Ялангуяа бороотой їед хєрсний бэхэлгээний бат бэхийг шалгаж, тїїнд онцгой анхаарал тавьж ажиллана.

2.4 Нїх шуудуунд чулуу, зуурмаг, бетон зэргийг тусгай бэлтгэсэн ховил, хоолойгоор дамжуулан єгєх, эсхїл машин механизм ашиглан гїйцэтгэвэл зохино.

2.5 Суурийн гулдмайг барилгын гадна талаас угсрахаар ажлын байр нь засагдсан байх шаардлагатай. Гулдмайг зохих байранд нь тохируулан оосорлож, найдвартай бэхэлсний дараа угсрах хэрэгтэй. Суурийн гулдмай, хавтанг єргєгч механизмын тусламжтайгаар угсарна.

2.6 Суурийн бетон гулдмай, гулдмай ба тємєр бетон хийцийг угсрах їед механизмыг нїхний ирмэгээс 2 метрээс багагїй зайд байрлуулна.

2.7 Суурь угсрах їед дохиочинг заавал ажиллуулна.

2.8 Єргєгчєєр ачаа єргєх їед сумны їйлчилгээний хїрээнд хїн, машин механизмыг оруулахыг хориглоно.

2.9 Суурийн бетон гулдмай, гулдмай, тємєр бетон эдэлхїїний сэнжний бат бэхийг урьдчилан шалгасны дараа єргїїлэх хэрэгтэй.

2.10 Суурийн ус тусгаарлах хар тос (битум)-ыг хайлуулж зєєвєрлєхдєє тусгай бэлтгэсэн битїї сав хэрэглэнэ. Уг савны дєрєвний гурваас илїїгїй хэсэгт тосыг хийнэ.

3. ГЇНИЙ ДОРГИУРЫГ АЖИЛД БЭЛТГЭХ ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

3.1 Ажилд хэрэглэхийн ємнє гїний доргиурын техникийн бїрэн бїтэн байдлыг шалгасан байна.

БД 12-101-05

5

3.2 Гїний доргиурыг ажилд оруулахын ємнє доорхи байдлаар шалгаж їзнэ.

• Тїїний найдвартай ажиллагаа, бїх холбоос; • Цахилгаан гїйдлийн хїч ба давтамж тохирч байгаа эсэх; • Бууруулах трансформаторын хїчдэл зєвшєєрєгдєх хэмжээнд

байгаа эсэх; • Гїний доргиурын залгуурыг шалгах; • Доргиурын хєдєлгїїрийн эргэлт зєв эсэх; • Доргиурын их биед хїчдэл дамжиж байгаа эсэх.

3.3 Хэрвээ хєдєлгїїрийн эргэлт буруу байвал зєєлєн гол эргэхгїй, иймд залгуурын 2 утсыг сольж холбох хэрэгтэй.

3.4 Цахилгаан хєдєлгїїрт ирэх хїчдэл доргиур ажиллаж байх їед 36 Вольтоос доош байж болохгїй. Энэ нь утасны хєндлєн огтлолын талбай, урт, трансформатор, хєдєлгїїрийн холбоос зэргээс хамаарна. Їйлдвэрийн зааварт заагдсан 220 Волтын доргиурыг ашиглаж болно.

3.5 Ажлын їед доргиурын доргиулагч хэсгийг зуурмагт далд ортол нь хийж болохгїй.

3.6 Бетон нягтруулж байгаа їед доргиурын нягтруулагч хэсэг ажиллахгїй байвал цахилгаан хєдєлгїїрийг зогсоож шалгана.

• Цахилгаан утасны холбоосыг; • Цахилгаан хєдєлгїїрийн унтраалгыг; • Доргиулагч хэсгийн давтамжийг тус тус шалгах хэрэгтэй.

Техникийн їйлчилгээ:

3.7 Техникийн їйлчилгээ хийх нь доргиурын найдвартай ажиллагааг хангана.

3.8 Ашиглалтын хугацаанд хийгдэх їйлчилгээ:

• Бетонд чигжилт нягтруулалт хийсний дараа цэвэрлэгээг сайн хийж байх;

• 50-60 цаг тасралтгїй ажиллуулсны дараа доргиулагч, холбоос, залгуурын контактыг шалгаж їзэх; ОХУ-аас бусад улсын доргиурыг техникийн паспортанд заагдсан нєхцєлийн дагуу ажиллана.

• 50 цаг ажиллуулсны дараа зєєлєн голыг техникийн паспортад заасан тосоор тослох, зєєлєн уян голыг задлаад, тос, бохирдсон зїйлийг угааж цэвэрлэнэ.

• 200 цаг ажилласны дараа цахилгаан хєдєлгїїрийн болон доргиулагч хэсгийн холхивч, холбоос зэргийг тосолно.

• Доргиурыг ажиллуулж дууссаны дараа заавал цэвэрлэнэ.

3.9 Доргиурыг ажиллуулах їед зєв байрлуулж, уян голыг огцом нугалахгїй байх.

3.10 Доргиур ажиллаж байх їед тэжээлийн утас, уян гол зэргийг татаж чангаах, зуурмагт доргиулагчийн нягтруулагч хэсгийг хэтрїїлж хийх зэргийг хориглоно.

3.11 Гїний доргиураар ажил хийж дуусаад хїчдэлээс салгасны дараа гадна талыг сайн цэвэрлэх хэрэгтэй.

БД 12-101-05

6

3. ЄРГИЙН АЖЛЫГ ГЇЙЦЭТГЭХ ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

4.1 Ажил эхлэх буюу ажлын байр, нєхцєл єєрчлєгдєх бїрд бїх ажилчдад ажлын байрны аюулгїй ажиллагааны зааварчлагаа тогтмол єгч, гарын їсэг зуруулна.

4.2 Тоосго жижиг гулдмайг єргєн тээвэрлэхдээ тоосгыг улавчин дээр стандартын схемээр єрж, 3 ба 4 тал хашлага хэрэглэн нурах аюулгїй болгосон байна.

4.3 Тоосго, тєрєл бїрийн жижиг гулдмайн хийц ба материал эдлэлїїдийг єргєн тээвэрлэхэд зориулагдсан сав, хавчаар, чингэлэгийг єргєлтийн болон шилжїїлэлтийн їед тээвэрлэж буй материалыг унах, тэдгээрийн хаалга єєрєє нээгдэхээс урьдчилан сэргийлэх; тусгай тоноглолгїй ашиглахыг хориглоно.

4.4 Тавиур сав, вандан, тэвш, ул тавиур зэргийг єндрєєс буулгах ажлыг єргєгч механизмаар гїйцэтгэнэ.

4.5 Хоёр давхараас дээш хийгдэх ханын єрлєгийг давхар хоорондын хучилт буюу даацын дам нуруун дээр тавигдсан хашлага хийц бїхий шат, вандан шалавч дээрээс хийнэ. Харин даацын бус туслах хийц дээрээс ханын єрлєг хийхийг хориглоно.

4.6 Ханын зориулалтаас хамааруулан єндрийн хуваалтын (ярус) хэмжээг тооцоогоор тогтоох бєгєєд ажлын байр солигдох бїрд шат, вандан, шалавч буюу шалны тївшин єрлєгийн тївшингээс дээш гарсан байвал зохино. Єрлєгийн ажлыг ханын єрлєг дээрээс гїйцэтгэхийг хориглоно.

4.7 Хучилтын тївшинд болон хємсгийн (карниз) єрлєг зэрэг аюултай байруудад єрлєгийн ажил гїйцэтгэгч ажилчид нь хамгаалалтын бїсээр хангагдсан байхын зэрэгцээ дуулга малгайг дїрмийн дагуу хэрэглэвэл зохино. Дуулга малгайгїйгээр ажил гїйцэтгэхийг хориглоно.

4.8 Хана хооронд тавигдсан вандан шатан дээр олон тєрлийн материал бусад хэрэгслїїдийг нэг ам метр талбайд 200 кг – аас хэтрїїлэхгїйгээр тавих ба 60 см-ээс багагїй єргєнтэй хїн явах зурвас їлдээсэн байвал зохино.

4.9 Дотор, гадна хананд гаргасан хаалга, цонхны нїхийг тїр хугацаанд болон зарим їед хаана. Хучилт тавих тївшинээс дээш гадна ханыг 2 їе тоосго урьдчилан єрєлгїйгээр хучилтын хавтанг угсрахыг хориглоно. Хучилтын хавтангийн нїхийг угсрахаас ємнє бєглєсєн байх ёстой.

4.10 Їе бїрийг єрсний дараа хучилт буюу шат, вандан шалавчин дээрээс єрлєгийн гадна заадсыг гаргаж байх хэрэгтэй. Энэ ажлыг гїйцэтгэж байх їед ажилчид ханан дээр байрлахыг хориглоно.

4.11 Ханын єрлєгийг дотор талын вандан шатан дээрээс гїйцэтгэх їед хаалт, тор татах шаардлагатай тохиолдолд хоорондоо 3м зайтай єрлєгт бэхлэсэн дэгээнїїдийг ашиглан, тогтоогдсон хамгаалалтын саравч барилгын гадна эргэн тойронд хийгдсэн байх ёстой. Гадна талын хамгаалах саравчийг цонхны нїхээр нэвт гарган дам нуруу буюу хананд бэхэлсэн байвал зохино.

4.12 Ханан дээр материал, багаж хэрэгсэл болон бусад зїйлсийг ажлын завсарлагааны їед ил орхихыг хориглоно.

4.13 Єрєгч, угсрагчид ажил дууссаны дараа ажлын байраа цэвэрлэж байх ёстой.

4.14 Шатны дэвсгэр банзыг уулзуулж, їзїїрїїдийн доод талд хєндлєвч бэхэлгээ хийж єгєх ба ажлын тусгай хувцас бие хамгаалах хэрэгслийг бїрэн хэрэглэсэн байх шаардлагатай.

БД 12-101-05

7

5. БЕТОН ЗУУРМАГ ЦУТГАХ АЖЛЫН ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

5.1 Ажилчин бїр ажлын тусгай хувцас, хувийн хамгаалах хэрэгслээ бїрэн хэрэглэсэн байх шаардлагатай. (дуулга, бээлий, хамгаалалтын бїс г.м)

5.2 Єргєгчийн оосор, ган татлага, дэгээ бїрэн эсэх, баталгаат зєвшєєрєлтэй эсэхийг шалгана.

5.3 Бетон зуурмагны тэвшний бункерийн бїрэн бїтэн ажиллагааг шалгасны эцэст хэрэглэнэ.

- Тэвшний сэнжний ачаа єргєх даацын чадварыг шалгах - Тэвшний хаалтын (ажиллагаа) хэвийн эсэх

5.4 Хэв хашмал тїїний бэхэлгээ тулаас ба залгаас, уулзвар бат бєх хийгдсэн эсэхийг шалгана.

5.5 8м-ээс дээш єндєрт хийх багана, балка, ригелийн хэв хашмал зэрэгт тулгуур шатан дээр бэхэлсэн ажлын талбайг бэлтгэж єгнє. Ажлын талбай нь 0.7м-ээс багагїй єргєнтэй, 1 м-ээс багагїй єндєр хайс хамгаалалттай байвал зохино.

5.6 Єндєрт хэв хашмалыг угсрах, єндєрт хийгдсэн хэв хашмалыг буулгах ажлыг гїйцэтгэхдээ хамгаалалттай шат, зєєврийн тэрэг ашиглана.

5.7 Хэв хашмал, шатыг угсарч буулгахдаа (нарийн, тєвєгтэй хийц, хїнд жинтэй тємєр бетон эдлэлийн) технологийн ажлын дэс дарааллыг баримтлавал зохино.

5.8 Арматурыг хэв хашмалд хийж угсрахдаа ойролцоох хїчдэлтэй шугам болон барилга, байгууламжинд хэрэглэж байгаа кабель утасны гэмтлээс ажилчдыг хїчдэлд цохиулахаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авна.

5.9 Цахилгаан нягтруулагчийг бетоны ажилд хэрэглэх їедээ резин бээлий, резинэн ултай гутал хэрэглэнэ.

5.10 Бетон насос хэрэглэх їед цахилгаанаар тасралтгїй жигд хангах нєхцлийг бїрдїїлсэн байвал зохино.

5.11 Євлийн нєхцєлд бетон цутгахдаа ажлын байрны цас, мєсийг цэвэрлэж, элс, їнс, їртэс зэргийг бэлтгэсэн байвал зохино.

5.12 Цутгах хийцийн налуугийн єнцєг 30°-аас илїї байх нєхцєлд ажиллах бетончдод хамгаалах бїс хэрэглїїлнэ.

6. БЕТОН ЗУУРМАГЫГ ЦАХИЛГААНААР ХАЛААХ ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

6.1 Бетон зуурмагыг цахилгаанаар халаахдаа дамжуулах утас, цахилгаан тєхєєрємжинд найдвартай хамгаалалт хийж, тєхєєрємжийн эх биеийг газардуулах ёстой. Цахилгаан тєхєєрємжийг тэжээх хэлхээг холбож угсрах, тїїнчлэн жижїїрийг зєвхєн III зэрэг ба тїїнээс дээш зэрэгтэй цахилгаанчин гїйцэтгэнэ. Цахилгаан халаалт хийж байгаа хэсгийн ойролцоо ажиллагсдад цахилгаан гїйдэл, тїїнээс учрах аюул, ослын талаар тусгайлан заавар зєвлєгєє єгсєн байна.

6.2 Цахилгаан халаагуурын холболтонд кабель, дамжуулах утас хэрэглэвэл зохино. Кабель утсыг шууд газрын хєрс, їртсэн дээгїїр болон амархан шатах материал дээгїїр татахыг хориглоно.

БД 12-101-05

8

6.3 Цахилгаан халаалт ашиглаж байгаа хуваарилах самбар, трансформаторыг єндєр, нам хїчдэлийн талаас нь цахилгаан хєндийрїїлэгчээр тусгаарласан байвал зохино.

6.4 Бетон, тємєр бетон бїтээцийг цахилгаанаар халаахдаа 127 Вольтоос илїї хїчдэл хэрэглэж болохгїй. Арматургїй цул бетон болон ойролцоох ажлын байртайгаа ямар нэгэн тємєрлєг эдлэлээр холбогдоогїй, салангид байгаа тємєр бетон хийцийг халаахдаа 220 Вольтын хїчдэл хэрэглэж болно. Бетоныг гадна талаас нь цахилгаанаар (арматурт битїї холбоо їїсгэх боломжгїй.) халаахдаа 380 Вольтын хїчдэл ашиглах боловч аюулгїй ажиллагааны шаардлагыг бїрэн хангасан байвал зохино.

6.5 Цахилгаан халаагуурт 380 Вольтоос илїї хїчдэл ашиглахыг хориглоно. Халаах хийц, эдлэл халаагуурын зурваст халааж буй хэсэг 3м-ээс багагїй байна. Найдвартай хамгаалалт хийж тавих ба хориглолтын систем, гэрэл дохио, урьдчилан сэргийлэх санамж тэмдэг тавьсан байна. Ажиллах хїмїїст аюулгїй ажиллагааны заавар, зєвлєгєє єгсєн байна.

6.6 Цахилгаан халаагуурын їйлчлэлийн хїрээний шугам хїчдэлтэй байгааг заах дохионы гэрэл тавина. Дохионы чийдэн тавихад шугамын хїчдэл автоматаар тасарч байхаар тохиргоог хийсэн байвал зохино.

6.7 Цахилгаан халаагуурын хэсэг болон цахилгаан халаагуурыг байрлуулах газарт зурагт хуудас /аюулгїй, хїчдэл осолтой гэсэн/ тавих, мєн гїйдэлд нэрвэгдсэн ажиллагсадад эмнэлгийн анхан шатны тусламж їзїїлэх журмыг тавьж байрлуулна.

6.8 Дулааны улиралд хур тундастай їед цахилгаанаар халаах ажлыг ил задгай орчинд хийхийг хориглоно.

6.9 Бетоныг цахилгаанаар халааж байгаа хэсэгт цахилгаанчин єдєр, шєнийн цагт жижїїрлэх, хамгаалах хэрэгсэл бїхий мэргэжлийн албаны хїмїїс дулааны хэмжилт хийхээс бусад тохиолдолд хїн явуулахыг хориглоно.

6.10 60В-оос илїї хїчдэлд ажиллахад цахилгаан тусгаарлагч бээлий, шаахай ємсєж хїчдэлийг салгахгїйгээр, угсралт тохируулгын ажил хийхийг хориглоно.

6.11 Зєвхєн хїчдэлээс салгасны дараа цахилгаанаар халааж буй бетоныг усаар шїршинэ.

6.12 Цахилгаан халаагуур залгасан хэсэгт холбогдсон, бетондоогїй арматурыг заавал газардуулна.

6.13 Хїчдэлд залгахын ємнє болон цахилгаан тєхєєрємжийг нэг байрнаас нєгєєд шилжїїлсний дараа, дамжуулах утасны тусгаарлалт, хамгаалах хэрэгсэл, цахилгаан тєхєєрємжийн хаалт, хамгаалалт, газардуулгын байдлыг байнга шалгаж холбогдох арга хэмжээг хойшлуулалгїй авч байвал зохино.

6.14 Халаалтын трансформатор дээр уг тєхєєрємжийн ажиллах зарчмыг мэддэг, дадлага бїхий ажилчинг ажиллуулна.

6.15 Трансформаторыг хїчдэлтэй самбарт холбох ажилд бэлтгэхийг заавал мэргэжлийн цахилгаанчин гїйцэтгэнэ.

6.16 Халааж буй хийцэд холболт хийхдээ трансформаторыг цахилгаан самбараас салгасан байна.

6.17 Бетон халаагч трансформаторыг газардуулсан байх шаардлагатай.

6.18 Халаалт хийгээгїй їед трансформаторыг цахилгаан самбараас салгасан байна.

БД 12-101-05

9

7. ЗУУРМАГ БЭЛТГЭХ АЖЛЫН ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

7.1 Зуурмагийн хуурай хольц бэлтгэгч ажилчид, ажлын тусгай хувцас, дуулга малгай, хошуувч зэрэг зайлшгїй шаардлагатай зїйлсээр хангагдсан байна.

7.2 Тухайн ажилчны ємссєн хувцас нь биед таарсан байх бєгєєд уранхай цоорхой, унжиж, санжсан илїї оосор бїчгїй байх ёстой.

7.3 Ажлын тусгай хувцас, хамгаалах хэрэгсэлгїй хїнийг ажиллуулахыг хориглоно.

7.4 Зуурмагийн нєєц элс, хайргыг тїрэх, нєєцлєх, технологийн ажиллагааг холбогдох албаны хїмїїс удирдан явуулна.

7.5 Хїрзээр ажиллахдаа єєр хоорондоо 1.5 м-ээс багагїй зайд байрлаж ажиллахаас гадна, хїрзээ хэт єндєрт єргєж цацах, хий хутгахаас болгоомжлох.

7.6 Ажилд гарахын ємнє тухайн ажилчин хїрз ишнийхээ бэхэлгээ, хугаралт їїссэн эсэхийг шалгах.

7.7 Цуглуулагч бункерт ажиллагсад орохыг хориглох. Хэрвээ орох шаардлага гарвал элсний нуралтаас урьдчилан хамгаалалт хийсний дараа талбайн даамал, мастер, ахлагч зєвшєєрсний дагуу орно.

7.8 Зуурагч машин бусад тоног тєхєєрємж, цахилгаан хэрэгслийг оролдохыг хориглоно.

7.9 Шохой тунгаагч ажиллчин нь ажлын хувцсыг шаардлагын дагуу бїрэн хэрэглэнэ. /хошуувч, нїдний шил, бээлий, усны гутал хормогч г.м./

7.10 Шохой тунгаагч машиныг эзэмшин ажиллуулж чадах мэдлэг, дадлага туршлага бїхий хїнийг уг ажилд томилно.

7.11 Шохой тунгаагч машины удирдлагын самбарын бїрэн бїтэн байдлыг тогтмол шалгаж, эвдрэл гарсан тухай бїрийд засаж байхаас гадна ажлыг дуусмагц цахилгааны тэжээлээс бїрэн салгасан байна.

7.12 Шавар зуурагч машины оператор нь ажил эхлэхийн ємнє машины бїрэн бїтэн байдлыг тогтмол шалгаж байх.

7.13 Тэвш /шанага/ татагч булны ган татлагын ороолт, гэмтлийг шалгаж байх.

7.14 Ачаатай шанагыг дээш татах, хоосон шанагыг доош буулгах бїрдээ ажиллагсдад дуут дохио єгч байх.

7.15 Бїрэн бус машинаар ажиллахыг хатуу хориглоно.

7.16 Элс татагч шанага/скрейпер/-аар ажиллагч нь тєхєєрємжийн бїтэц, зохион байгуулалтын хувьд зохих мэдлэг дадлагатай байна.

8. ХАВТАН УГСРАХ ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

8.1 Аюулгїй ажиллагааны заавар авсан, ажлын тусгай хувцас, бие хамгаалах хэрэгсэл бїрэн хэрэглэсэн ажилчдыг ажиллуулна.

8.2 Угсармал тємєр бетон хийцийг угсрахдаа зохих мэргэжлийн сургалтанд суралцсан, мэргэжлийн їнэмлэх гэрчилгээ бїхий ажилчдыг ажиллуулна.

8.3 Угсрагчид нь аюулгїй ажиллагааны дїрмийн їндсэн шаардлагыг бїрэн мэдэж, тэдгээрийг чанд биелїїлэх їїрэгтэй.

БД 12-101-05

10

8.4 Єндєрт ажиллах угсрагчид (ажилчид) нь хамгаалалтын бїсээр хангагдсан, багажаа хийх тусгай хайрцаг, цїнхтэй байна. Урьдчилан бэхлэгдсэн найдвартай бїтээцээс хамгаалалтын бїсээ бэхэлсэн байх шаардлагатай.

8.5 Бетон, тємєр бетон бїтээц єргєх, угсрах їед доор нь машин, техник, хїн байлгахыг хатуу хориглоно.

8.6 Бїх ажил явагдах угсралтын талбайд ажилчдын орох ба гарах гарц хийж, аюултай бїсэд хаалт, хамгаалалт, дохио санамж байрлуулан єдєр, оройн ээлжинд зохих шаардлага хангахуйц гэрэлтїїлэгтэй байвал зохино.

8.7 Ажил эхлэхийн ємнє єргєх механизм болон єргєх ачааны сэнж, дэгээг урьдчилан шалгах хэрэгтэй.

8.8 Єндєрт ажиллах ажилчид аюулгїй ажиллагааны дїрмийн мэдлэгийн шалгалт єгч тэнцсэн, эрїїл мэндийн їзлэгт хамрагдсан байвал зохино.

8.9 Бїтээц, эдлэхїїн єргєж, угсарч байгаа механизмын машинч нь зохих журмаар баталгаажсан мэргэжлийн їнэмлэхтэй байна.

8.10 Механизмын жолооч, машинч нар ажлаас буух, їдийн амралтын їед ачааг єргєсєн байдалд орхихыг хориглоно.

9. ШАВАРДЛАГЫН АЖЛЫН ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

9.1 Дотор талын болон ирмэг, эмжээрийн гоёл чимэглэлийн шавардлагыг шалан дээр буюу хучилтын дам нуруун дээр тавьсан битїї шалавч, тусгайлан хийгдсэн зєєврийн шатан дээрээс гїйцэтгэнэ.

9.2 Гадна талын шавардлагыг угсармал шат, дїїжин болон зєєврийн тєхєєрємжийн цамхагт шатан дээрээс гїйцэтгэнэ.

9.3 Шатгїй їед цонхны гадна талын амалгааг хийхдээ дїїжин шат хэрэглэх буюу цонхоор цухуйлган бэхэлсэн хєндлєвч модон дээр банзан дэвсгэр бїхий хашлага хийж ашиглавал зохино.

9.4 Шатны гишгїїрийг шавардахдаа шатны налууд тохирсон, хайс хашлага бїхий вандан ширээн дээр дэвсгэр хийж гїйцэтгэнэ.

9.5 Єнгє шавардлагад хїний эрїїл мэндэд хортой хїнд металл, хар тугалга, зэсийн хольцтой будаг хэрэглэхийг хориглоно.

9.6 Шавардлагын ажил эхлэхээс ємнє зуурмагийн шахуурга, дамжуулах хоолой, хуваарилагч, цемент буудагч, хошуу зэрэг шавардлагын тоноглолыг урьдчилан шалгасан байхаас гадна, хавхлага, хэмжих багажуудыг нь зохих журмаар шалгаж, баталгаажуулан, лац, ломбо дарсан байна. Зуурмагийн шахуурга, цемент буудагч хошууг техникийн паспортад заасан даралтаас хэтрїїлж болохгїй.

9.7 Зуурмагийн насос, тоноглолыг цэвэрлэх, задлах, засварлах ажиллагааг хїчдэлээс салгасны дараа гїйцэтгэнэ.

9.8 Даралттай хоолойг їлээлгэх ажиллагааг ажилчдыг аюулгїй байранд очсоны дараа гїйцэтгэх ба зуурмаг дамжуулах хоолойг машинтай нь холбон бэхлэхийг хориглоно.

9.9 Хоолойг хурц ирмэгтэй зїйл дээгїїр дамжуулан тавих буюу огцом нугалахыг хориглоно.

9.10 Шавардагчийн ажлын байр, шавардлагын агрегатыг машинчтай гэрлэн болон дуут дохиогоор холбосон байна.

БД 12-101-05

11

9.11 Зуурмагийн агрегат ажиллуулагч, зуурмаг цацах хошуу баригч, гар тэгшилгээ хийж байгаа ажилчид нь хамгаалалтын нїдний шил зїїсэн байна.

9.12 Шавардлагын ажилд хэрэглэж байгаа бага механикжилтын багаж хэрэгсэл нь 36 вольтын тогтмол гїйдлийн зєєврийн гэрэлтїїлгээр ханагдсан байвал зохино.

9.13 Барилгын шавардлагын ажил хийж буй ажлын байрыг ил галаар халаах буюу халаалтад агаартай холилдон шатаж болзошгїй (бензин, дизелийн тїлш, ацетон г.м), шатамхай бодис хэрэглэхийг хориглоно.

9.14 Шавардлагыг задгай галаар халаахыг хориглоно. Механик аргаар хатааж байгаа байранд ажилчдыг 3 цагаас илїї хугацаагаар байлгах буюу ажиллуулж болохгїй.

9.15 Тэсрэмтгий, галд аюултай бодис, шатахуун, тосолгооны материал, мебель хэрэгсэл, шахмал хийтэй баллон, мєн хїнс тэжээлийн зїйлс, хлорын шохойг нэг байранд хадгалахыг хориглоно.

9.16 Шавардлагын шатны єргєн нь 1.5 м-ээс багагїй байх ба шатны 1м 2 талбайд 200 кг-аас илїї ачаалахыг хориглоно. Шатны дэвсгэр банзыг уулзуулж, їзїїрїїдийн доод талд хєндлєвч бэхэлгээ хийж єгєх.

9.17 Ажлын тусгай хувцас бие хамгаалах хэрэгслийг бїрэн хэрэглэж байх шаардлагатай.

10. ШАВАРДЛАГЫН АГРЕГАТ, СТАНЦ ДЭЭР АЖИЛЛАХ ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

10.1 Зуурагч машин ажиллаж байгаа їед засвар, техникийн їйлчилгээ хийхийг хориглоно.

10.2 Зуурах ажиллагаа явагдаж байхад тогоонд гараа оруулахыг хориглоно.

10.3 Зуурагчаас зуурмаг юїлж байгаа їед юїлэлтийг саатуулахыг оролдож болохгїй.

10.4 Зуурагч машины аливаа эд анги эвдэрсэн їед ажиллуулахыг хориглоно.

10.5 Зуурагч машиныг тїр байрлуулахдаа суурь бэхэлгээг сайн хийж хамгаалсан байна.

10.6 Тогооны татлагыг гартаа бээлийгїйгээр барих, тїїнчлэн ажиллаж байгаа тогооны бариулд хїрч болохгїй.

10.7 Ажил дуусмагц цахилгаан гїйдлийг салгаж, аюулгїй ажиллагааг хангах.

10.8 Гадны ямар нэгэн їйлчлэлд хїрч болзошгїй цахилгааны утасны гадна талаар хамгаалалт бїрхїїл ємсгєнє.

10.9 Цахилгаан хєдєлгїїр, тїїний эд ангийг найдвартай газардуулсан байвал зохино.

10.10 Орчин тойрон муу їзэгдэх газар болон орой їдэш, бїрхэг єдєр заавал гэрэлтїїлэгчтэй ажиллах

10.11 Цахилгааны залгуур нь машинчийн ойр байх ёстой.

10.12 Шавардлагын насос, агрегатыг аюулгїй ажиллуулах заавар, дїрэмтэй танилцсан зохих ёсны мэдлэгтэй, эрх бїхий хїнийг шавардлагын агрегат дээр ажиллуулна.

БД 12-101-05

12

Хориглох зїйл:

10.13 Цахилгааны холболтыг буруу хийсэн, цахилгаан тєхєєрємжийн бїдїївчинд заасан нєхцлийг бїрэн хангаагїй байхад тоног тєхєєрємжийг ажиллуулах;

10.14 Цахилгааны мэргэжилгїй хїнээр цахилгаан тєхєєрємжийг засуулах, холболт хийлгэх, засварын хугацаа болоогїй байхад урьдчилан засварлах;

10.15 Аюулгїй ажиллагааны зориулалтаар ашиглах эд зїйлс болон манометр гэмтэлтэй байх їед шахуургыг ажиллуулах;

10.16 Агрегат, шахах насос ажиллаж байхад тїїний аль нэг эд ангид засвар, їзлэг, тосолгоо хийх

10.17 Шавардлагын хошууг ажиллуулж байгаа шаварчны дохиогїйгээр насосыг зогсоох эсвэл шахах;

10.18 Насосны даралтыг бууруулахгїйгээр ажлын камерт ажил їйлчилгээ хийх;

10.19 Манометрийн урьдчилан хамгаалах хэрэгсэлийг салган авах зэргийг хориглоно.

11 БУДГИЙН АЖЛЫН ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

Нэг. Ерєнхий зїйл. Шаардлага.

11.1 Будагчин ажил эхлэхийн ємнє буюу нэг ажлын байрнаас нєгєє ажлын байранд шилжин ажиллахдаа мастер, даамлаас аюулгїй ажиллагааны заавар авч, гарын їсэг зурсан байвал зохино.

11.2 Ажлын байрны ойролцоо багаж хэрэгсэл, материалыг эмх замбараагїй хаяхыг хатуу хориглоно.

11.3 3м-ээс дээш єндєрт материал дамжуулах шаардлагатай їед єргєх механизм ашиглавал зохино. Будагчин ажлаа эхлэхийн ємнє ажлын тусгай хувцас, бие хамгаалах хэрэгслийг бїрэн ємссєн байвал зохино.

Хоёр. Шатан дээрээс ажил гїйцэтгэх їед тавигдах шаардлага.

11.4 Єндєрт гїйцэтгэх ажлыг зєвхєн шатан дээрээс гїйцэтгэвэл зохино. 5м-ээс илїїгїй єндєрт ажил гїйцэтгэх їед шат хэрэглэнэ. Барилгын давхар хоорондын шатны гишгїїрийг зєєврийн шатны тулгуур болгон хэрэглэхийг хориглоно.

11.5 Зєєврийн шатны хєндлєвч гишгїїр, гуя нь ан цав, гэмтэл согоггїй байвал зохино. Шатны гуяны зєєлєн гадаргууд тулах їзїїр шєвх тємєр бетон тєгсгєлтэй, харин хатуу, гулгамтгай гадаргууд тулгаж тавих бол резинэн тєгсгєвчтэй байвал зохино.

11.6 Хїмїїс болон авто хєсгийн хєдєлгєєн ихтэй орчинд зєєврийн шатыг хэрэглэн ажиллахдаа хаалт, хамгаалалт хийсэн байвал зохино.

11.7 Барилгын гадна талын будгийн ажлыг шат буюу дїїжин шатны тусламжтайгаар онц болгоомжтой гїйцэтгэвэл зохино.

11.8 Шатны дэвсгэр банзыг уулзуулж, їзїїрїїдийн доод талд хєндлєвч бэхэлгээ хийж єгсєн байх хэрэгтэй. Шатны гадна талаар 1м єндєр хашлага, доод хэсэгт нь 15 см єндєртэй хаяавч банз хийсэн байвал зохино.

11.9 Шатны 1 м2 талбайд 80 кг ачаа байрлуулахаар бодож материал хураах ба тїїнээс хэтрїїлэн ачаалахыг хориглоно.

БД 12-101-05

13

11.10 Гадна шатны давхар бїр дээр нэгэн зэрэг ажиллахыг хориглох бєгєєд 2-3 давхар алгасан ажиллахыг зєвшєєрнє.

11.11 Шатанд гарсан гэмтлийг мэдмэгцээ тухайн ажилтан єєрийн хїчээр арилгах арга хэмжээг авах ёстой бєгєєд боломжгїй тохиолдолд ажлыг зогсоож хєдєлмєрийн аюулгїй ажиллагааг хангах їїрэг бїхий ажилтанд мэдэгдэх їїрэгтэй. Эвдрэл гэмтлийг арилгахгїйгээр дахин ажиллахыг хориглоно.

11.12 Хїчтэй аадар бороо, салхи шуургатай їед ил задгай газар ажиллахыг хориглоно.

11.13 Дїїжин шатан дээрээс ажил гїйцэтгэж эхлэхийн ємнє ган татлага, бэхэлгээ болон бусад тоноглолыг нэгбїрчлэн заавал шалгаж, гэмтэл согоггїй болохыг тогтоосон байвал зохино.

11.14 Дїїжин шатан дээр ажиллахдаа хамгаалах бїсийг заавал бїслэх ёстой бєгєєд барилгын найдвартай хийц хэсгээс олс буюу найдвартай татлагаар бэхэлсэн байвал зохино. Олс буюу татлагын урт нь дїїжин шатанд 1.5 м-ээс уртгїй байхаар тооцоолсон байвал зохино. Хэрэв дээр заасан хэмжээнээс хэтэрсэн байвал хїчтэй таталт бий болж татлага тасрах буюу ажилтны биед гэмтэл учруулах аюултайг анхаарвал зохино.

11.15 Дїїжин шатыг тогтоосон нормоос хэтрїїлэн ачаалахыг хатуу хориглоно.

11.16 Дїїжин шатан дээр ажиллаж байх їед тїїний эгц доорхи орчныг хамгаалсан байвал зохино.

11.17 Дїїжин шатны ойролцоо цахилгааны шугам байгаа тохиолдолд уг шугамыг хїчдэлээс салгаж аюулгїй болгосон байвал зохино.

11.18 Дээвэр будах їед хамгаалах бїс бїсэлж, шувуу нуруунд бат бэх татлагаар бэхэлсэн байвал зохино. Хэрэв дээврийн налуу 15°-аас илїї байвал бїснээс гадна шувуу нуруунд бэхэлсэн жижиг шат хэрэглэвэл зохино.

11.19 Дээврийг будаж байхдаа будаагїй газраар явах хэрэгтэй. Дээвэр дээр ажиллаж байгаа будагчин гулгамтгай биш зєєлєн ултай гутал ємсєх хэрэгтэй.

11.20 Дамнуурга шатан дээр гарахдаа трап шат хэрэглэвэл зохино.

11.21 Барилга байгууламжийн дотор будгийн ажил гїйцэтгэхдээ дамнуурга шат хэрэглэнэ.

11.22 Дамнуурга шатны дэвсгэр нь завсар зайгїй байхаас гадна 1.1 м-ээс дээш єндєрт ажиллах бол 15 см-ээс багагїй єргєн хашлага банз бїхий дамнуурга шатанд 1 м-ээс багагїй єндєр хашлага хийсэн байвал зохино.

Гурав. Будагтай харьцах їед тавигдах шаардлага.

11.23 Будгийн ажлын їед хар тугалгын найрлага бїхий будаг болон бензин, этильтэй бензинийг уусгагч болгон хэрэглэхийг хориглоно.

11.24 Будгийн хаталтыг тїргэтгэх буюу лак хэрэглэж байгаа їед агаар солилцоонд анхаарах нь чухал. Хэрвээ нитро будаг хэрэглэж байгаа бол єрєє, тасалгааг нэвт салхилуулбал зохино.

11.25 Тосон будаг, нитро будгаар шинэхэн будагдсан єрєє тасалгаанд 4 цагаас дээш хугацаагаар байх буюу ажиллахыг хориглоно.

11.26 Амархан шатагч уусгагчтай ажиллаж байхдаа гал тїймрийн аюулаас урьдчилан сэргийлэх норм дїрмийг чанд сахивал зохино.

11.27 Хийн ажиллагаатай аппарат хэрэгслээр ажил гїйцэтгэх болон тїргэн уурших уусгагч бїхий лак хэрэглэж байгаа їед хошуувч хэрэглэж байх хэрэгтэй.

БД 12-101-05

14

11.28 Усан будгаар будаж байгаа єрєє тасалгааны цахилгааны шугам нь хїчдэлээс салгагдсан байвал зохино.

11.29 Хуучин тосон будгийг паяльникаар тїлэх буюу химийн бодисоор арилгаж болно. Гэхдээ паяльник хэрэглэж байхдаа гоёл чимэглэлийн модон эдлэлийг шатаахаас болгоомжлох хэрэгтэй. Паяльникийн шатахууны савыг дєрєвний гурваас илїїгїй тївшинд дїїргэнэ. Хошуугаар нь шатахуун хийж ажиллуулахыг хориглоно. Химийн бодисоор хуучин тосон будгийг арилгахдаа резинэн бээлий болон уртасгасан иштэй шпатель хэрэглэвэл зохино. Химийн бодисын тусламжтайгаар гадаргуугаас авсан хуучин будгийг тємєр саванд цуглуулан ажлын байрнаас тухай бїрд нь зайлуулах хэрэгтэй.

Дєрєв. Механизмаар гїйцэтгэх ажил:

11.30 Будаг хольж бэлтгэх єрєє тасалгаа агааржуулалт сайтай байвал зохино. Механизмаар будаг бэлтгэж байгаа бол механизмын бїрэн бїтэн байдал болон хєдєлгїїрийн хаалт, хамгаалалт, газардуулгыг шалгаж, элдэв зєрчил, доголдолгїй болохыг тогтоосон байвал зохино.

11.31 Будаг цацах тєхєєрємжєєр ажил гїйцэтгэхийн ємнє техникийн бїрэн бїтэн байдлыг шалгаж аюулгїй байдлыг хангасан байвал зохино.

11.32 Механизм, тїїний хий дамжуулах хоолойг ажил эхлэхийн ємнє байвал зохих хэмжээнээс 1.5 дахин илїї даралтаар шалгасан байвал зохино. Мєн манометрийн заалтыг байнга ажиглаж даралтын хэмжээг зєвшєєрєгдєх дээд хязгаараас хэтрїїлэхгїй байвал зохино.

11.33 Механизмаар ажиллаж байх їед ямар нэг гэмтэл илэрвэл уг гэмтлийг засахгїйгээр цаашид ажил гїйцэтгэхийг хориглоно.

11.34 Будгийн ажилд цахилгаан багаж, тєхєєрємж хэрэглэж байгаа бол заавал газар- дуулга хийсэн байхаас гадна цахилгаан гїйдэл дамжуулсан утасны гадуур резинэн хоолой угласан байвал зохино. Цахилгаан дамжуулагч кабель утсыг залгуурын тусламжтайгаар салгах ба їзїїрийг хооронд нь мушгиж холбохыг хатуу хориглоно. Цахилгаан багаж, хэрэгслээр ажил гїйцэтгэхдээ резин бээлий, галош ємссєн байна. Ажлын завсарлага буюу нэг ажлын байрнаас нєгєє ажлын байранд шилжих їедээ багажаа цахилгаан хэлхээнээс салгасан байвал зохино.

11.35 Зєєврийн компрессор ажиллуулахдаа техникийн бїрэн бїтэн байдлыг заавал шалгаж байвал зохино.

11.36 Компрессорыг ажиллуулж байх їедээ дор дурдсан зїйлст анхаарах. Їїнд:

- Компрессорын даралт 2 атм-аас ихгїй байх. - Тосны тївшинг байнга шалгах ­  Компрессорын хєргєлт хэт халалт, заводын паспортад заасан ­  хэмжээнээс хэтэрч їл болно. ­  Хий дамжуулах хоолойд онцгой анхаарал тавьж, хоолойг огцом ­  нугарахаас болгоомжлох

Тав. Ажлын дараа будагчны хийвэл зохих ажил

11.37 Цахилгаан багаж хэрэгслийг гїйдлээс салгаж, залгуурыг найдвартай саванд хийж тїгжин хадгалах хэрэгтэй.

11.38 Багаж хэрэгслээ будагнаас цэвэрлэж усаар сайтар угааж хадгалвал зохино.

11.39 Ажлын байраа цэвэрлэж, їлдэгдэл материалаа хураана.

11.40 Ажлын хувцсаа тайлж шїїгээ саванд хадгалан хурааж, нїїр гараа бїлээн усаар савандан угаах хэрэгтэй.

БД 12-101-05

15

12. МУЖААН ЦЕХЭД АЖИЛ ГЇЙЦЭТГЭХ ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

12.1 Мужааны ажил гїйцэтгэдэг бїх тєрлийн машин, тєхєєрємж, цахилгаан тоноглол дээр ажиллагчид нь тэдгээрийн бїтэц, зохион байгуулалт, аюулгїй ажиллагааны дїрэмтэй танилцсан байх, мєн тодорхой хэмжээний дадлага туршлага эзэмшсэн байх шаардлагатай.

12.2 Тухайн тоног тєхєєрємж дээр ажиллагч нь ажил эхлэхийн ємнє уг техникийн бїрэн бїтэн байдал, газардуулга зэргийг шалгаж, ачаалалгїй сул ажиллуулж туршина.

12.3 Суурь машины ойр орчмыг ажил явуулахад саад болохгїйгээр эмх цэгцтэй байлгахаас гадна гэрэлтїїлэг бїрэн хийгдсэн байна.

12.4 Суурь машины орчинд модны зоргодос, їртэс хуримтлуулагдахаас хамгаалж, хаягдлыг зайлуулагч сорогч сэнс байрлуулсан байна.

12.5 Цахилгаан дамжуулагч утасны тусгаарлалт, удирдах самбарын ажиллагаанд байнгын хяналт тавьж ажиллана.

12.6 Тоног тєхєєрємжинд эвдрэл гэмтэл гарах тохиолдолд ажлаа зогсоож, энэ тухай мэргэжлийн засварчин, механик, мастерт мэдэгдэж гэмтлийг арилгах засвар хийлгэнэ.

12.7 Засвар хийхдээ уг тєхєєрємжийг цахилгааны тэжээлээс бїрмєсєн салгасан байна.

12.8 Мод боловсруулах машиныг хаалт, хамгаалалтгїйгээр ажиллуулахыг хориглоно.

12.9 Цахилгаан хєрєє, харуул болон бусад цахилгаан хэрэгслээр ажил хийж эхлэхдээ бїрэн хїчээ авсан їед нь хєрєєдєх, харуулдах болон бусад їйлдлийг гїйцэтгэнэ.

12.10 Тоног тєхєєрємжийг ажиллаж байгаа їед нь засвар, техникийн їйлчилгээ хийхийг хориглоно.

12.11 Тоног тєхєєрємжид засвар техникийн їйлчилгээ хийхдээ бїрэн зогссоны дараа гїйцэтгэнэ.

12.12 Ажлын їед хєндлєнгийн тєхєєрємжийн ажлын бїсэд байхыг хориглоно.

12.13 Тухайн тоног тєхєєрємж дээр ажиллагч нь машинаа ажиллаж байхад нь тїр хугацаагаар ч болов хараа хяналтгїй орхиж холдохыг хориглоно.

12.14 Тоног тєхєєрємж дээр хєндлєнгийн хїн ажиллуулахыг бїрэн хориглоно.

12.15 Цахилгаан хєрєє, харуул, єрєм болон бусад тєхєєрємж дээр элдэв зїйл тавих ба байрлуулахыг хориглоно.

12.16 Хєрєє, харуул, єрмєнд хадаастай болон бусад хєндлєнгийн зїйл хадагдаж, наалдсан модон эдлэл оруулахыг хориглоно.

12.17 Хєрєє, харуул бусад цахилгаан хэрэгслийг хєндлєнгийн зїйлсээр гацаах маягаар зогсоохыг хатуу хориглоно.

12.18 Мужааны тоноглол тєхєєрємж, цахилгаан хэрэгсэл дээр ажиллагч нь ажлын тусгай хувцас, бие хамгаалах хэрэгслийг шаардлагын дагуу бїрэн хэрэглэх шаардлагатай.

12.19 Уранхай, цоорхой, унжиж санжсан оосор бїчтэй бїрэн бус ажлын хувцас хэрэглэхийг хориглоно.

БД 12-101-05

16

12.20 Нїдний шил, дуу намдаагч, хошуувч бусад хамгаалах хэрэгслийг заавал хэрэглэсэн байх.

12.21 Гар харуул, хєрєє, алх мэт гар багажаар аюулгїй ажиллах арга ажиллагааг эзэмшсэн байх.

12.22 Банз материалыг хураах зєєвєрлєхдєє болгоомжтой ажиллах, ялангуяа хєлдїї банз гулсаж нурахаас болгоомжлох.

13.МУЖААНЫ АЖЛЫГ ГЇЙЦЭТГЭХ ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

13.1 Ажил эхлэхээс ємнє аюулгїй ажиллагааны зааварчилгаа авч, ажлын тусгай хувцас, бие хамгаалах хэрэгслэлийг бїрэн хэрэглэсэн байна Гар багажны иш нь 12%-иас илїїгїй чийглэгтэй хатуу тєрлийн хус, царс зэрэг модоор хийгдсэн, гадна тал нь сайтар засагдсан, багажиндаа бат бэх бэхлэгдсэн байх шаардлагатай.

13.2 Цахилгаанаар сэргээгддэг гар багаж, хасуур, цоолтуур, цїїц зэргийг ажилд хэрэглэхыг дараах ед хориглоно. Їїнд:

- ажлын хэсгийн ир їзїїр нь гэмтэлтэй байх - гараар барьдаг бариулын хажуу тал нь шамарч шалбарсан байх - ирмэг хэсэг нь шалбарсан - багажны бариулын урт нь 150 мм-ээс бага байх - багаж нь улайсч уярсан байх. - Боолтны тїлхїїрийг тїїний хэмжээнд тохируулан сонгож авах, багажныхаа ирийг хуйнд нь хийж хамгаалсан байвал зохино.

13.3 Механикжсан багаж, тєхєєрємж ажиллуулахад анхаарах зїйлїїд: ­  Багажийг шалган гэмтэл илэрвэл засаж, хэвийн ажиллагаанд оруулах; ­  Ажлын багажны засвар, тохируулгыг хїчдлээс найдвартай салгасны

дараа гїйцэтгэх; 

­  Ямар нэгэн хийцэд налуулан тавьсан шатан дээрээс механикжсан багажаар ажиллахыг хориглоно. 

­  Завсарлагааны їед буюу механикжсан багажийг нэг ажлын байрнаас нєгєєд шилжїїлэхдээ хїчдлээс салгасан байвал зохино. 

­  Механикжсан багажаар ажиллах їед ажилчид хамгаалалтын нїдний шилийг заавал зїїсэн байх; 

­  Багаж ажиллаж байх їед цахилгааны утсыг нугалах, мушгих, дээр нь хїнд зїйл тавихыг хатуу хориглоно. 

­  Механикжсан багажинд хаалт, хамгаалалт бїрэн хийгдсэн байх шаардлагатай. Эдгээр шаардлага хангагдсан їед ажлыг эхэлнэ.

14.ХЇЙТНИЙ УЛИРАЛД АЖИЛ ГЇЙЦЭТГЭХ ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

14.1 Хїйтний улиралд їйлдвэрлэл явуулах ажлын байр нь зохих журмын дагуу дулаалагдсан, байрны дулааныг гадагш алдахгїй байх шаардлагатай. Угсралтын ажил явагдаж байгаа барилгын талбай, хучилт, шал, шатанд тогтсон цас мєсийг їргэлж цэвэрлэж ямар нэгэн хальтиргаа, гулгаа їїсэхээс болгоомжилж їнс, элс цацаж єгєх хэрэгтэй.

БД 12-101-05

17

14.2 Хїйтний улиралд гадаа ажиллаж байгаа ажилтан нь 2 цаг тутамд 5-10 минутын завсарлагатайгаар дулаацаж ажлаа явуулах шаардлагатай. Ажиллагсад нь хїйтний улирлын хувцсаа бїрэн ємссєн байвал зохино. Цастай, чийгтэй нєхцєлд гадаа ил задгай орчинд цахилгаан гагнуурын ажил гїйцэтгэхийг хориглоно.

14.3 Хїйтний улиралд бэхэлсэн ба бэхлээгїй суваг, шуудуу, гїнзгий нїхийг дулаан болсны дараа юм уу, гэсгээсний дараа заавал дахин бэхэлж ажиллах хэрэгтэй. Євлийн улиралд хєрсийг хєлдєлтийн гїн хїртэл бэхэлгээгїйгээр ухаж болох боловч тїїнээс доош гїнзгийлж ухахдаа бэхэлгээ хийсэн байвал зохино. Ухаасны байдалд хєдєлмєрийн аюулгїй ажиллагааг хангах їїрэг бїхий ажилтан тогтмол хяналт тавьж байх шаардлагатай.

14.4 Дээврийн ажлыг хальтиргаатай мєстсєн, манантай їед болон 6 м/сек-ээс дээш хїчтэй салхи, ширїїн бороо, цас орж байгаа їед гїйцэтгэхийг хориглоно. Мєн бороо цастай, 9-12 м/сек салхитай їед гадна угсралтын ажил гїйцэтгэхийг хориглоно.

14.5 Материал эдлэхїїнийг тэгшилж нягтруулсан талбайд хураах бєгєєд євлийн цагт цас мєсийг цэвэрлэх шаардлагатай.

14.6 Шороо цастай газарт наалдаж хєлдсєн материал, хийц, эдэлхїїнийг єргєгчєєр єргєхийг хориглоно. Хэрэв єргєх шаардлагатай бол наалдсан цас мєсийг урьдчилан арилгасан байвал зохино. Аюулгїй ажиллагааны дїрмийн шаардлагыг ширхэгчлэн биелїїлснээр, хїйтний улирлын барилга угсралтын ажлыг явуулна.

15.ДЭЭВРИЙН АЖЛЫН ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

15.1 Дээврийн ажилд 18 нас хїрсэн, мэргэжлийн їнэмлэхтэй хїмїїсийг ажиллуулна.

15.2 Ажилчдад дээврийн ажил гїйцэтгэхийн ємнє хєдєлмєрийн аюулгїй ажиллагаа, эрїїл ахуйн зааварчилга єгч, хичээл зааж шалгалт авч, гарын їсэг зуруулсан байвал зохино.

15.3 Дээвэр дээр байнгын хашлага байхгїй бол ажлын бїсэд тїр зуурын найдвартай хаалт, хашлага хийж бэхэлсэн байвал зохино.

15.4 Цас, бороо, манантай болон 6 м/сек-ээс дээш салхитай їед хуйлмал дээврийн ажил хийхийг хориглоно.

15.5 Дээврийн ажлыг гїйцэтгэгч хувийн хамгаалах хэрэгсэл /нїдний шил, брезентэн бээлий, ажлын гутал, хамгаалалтын бїс/-ээ бїрэн ємссєн байна.

15.6 Хуйлмал материал наах халуун тїрхлэгийг талбай дээр бэлтгэхэд, болзошгїй ослын їед хэрэглэх эмийн санг бэлтгэсэн байна.

15.7 Дээврийн хар тос хайлуулах тогоог галын аюул гарч болзошгїй газраас 50- иас доошгїй метрийн зайд тусгайд нь байрлуулна.

15.8 Хар тос хайлуулах тогоо нь элдэв хоггїй, хєдєлгєєнгїй сайн бэхлэгдсэн, шатдаггїй материалаар хийсэн битїї тагтай байна. Хар тос, тїлшийг тогооноос 5м-ээс холгїй зайд байрлуулна.

15.9 Хар тос хайлуулахад тогооны багтаамжийн дєрєвний гурваас илїї тївшинд дїїргэхийг хориглоно.

15.10 Хар тос, тогооны дэргэд тэвштэй элс, хїрз, хувин, галын хор зэрэг галын аюулаас хамгаалах хэрэгслийг шаардлагын дагуу заавал байрлуулна.

БД 12-101-05

18

15.11 Халуун тїрхлэг хийж байхад ажилчид салхины чиглэлийн дээд талд байрлаж нїдний шил болон бусад хамгаалах бїх хэрэгслийг заавал хэрэглэсэн байна.

15.12 Дээврийн ажилд хэрэглэгдэх шингэн тїлш, халуун битїї тїрхлэгийн хажууд гал тїлэх, тамхи татахыг хатуу хориглоно.

Дээврийн ажил хийх їеийн хєдєлмєр хамгаалал, аюулгїй ажиллагааХїснэгт 1

Д/д Ослууд Гарах шалтгаан Ослоос сэргийлэх арга

1. Халуун, шингэн материалтай ажиллаж байх їед гарч болох аваар осол

1

Битумлэг бодисыг халааж байхад гал авалцах

Учирч болох аюул хохирол: ­  хорт хий бїрэлдэх ­  шингэн, халуун тос

їсэрсэнээс тїлэгдэх 

­  тогоонд тїїхий эдээ сайтар буталж, жижиглэж хийгээгїйгээс, нимгэн тємєр саванд хайлуулс- наас 

­  Гадна агаарын хэм хэт єндєр байх 

­  Халааж буй материалын хуримтлагдсан хийг гаргаагїй- гээс, хий хураагдаж тэсэрсэнээс 

­  Хар тосны тогоотой ажиллах журмыг зєрчсєнєєс 

­  Хувь хїний бие хамгаалах хэрэгсэл хангатгїй байснаас 

­  Учирч болох аюулын талаар мэдэхгїй байснаас, ажлын арга туршлагагїйгээс

Уг ажлыг гїйцэтгэж буй байгууллага нь: 

­  Тос чанах тогоотой ажиллах зааврыг мєрдєж ажиллах 

­  Ажиллагсдад аюулгїй ажиллагааны зааварчлага єгєх 

­  Хїн бїр хамгаалах хэрэгсэл, хувцас ємсєж ажиллах

2

Халуун тїрхлэг, чигжигч тосыг бэлтгэх, хайлуулах болон савалж дїїргэх

Учирч болох аюул хохирол ­  тїлэгдэх ­  хийнд хордох 

­  Бодисыг саванд (тогоонд) хэт дїїргэж хийснээс буюу савнаас халисанаас 

­  Хэт буцалгаж халиаснаас ­  Хайлуулж буй халуун тос руу

хайлуулах хатуу биетийг огцом хийж тос їсэргэснээс 

­  Хайлмаг тосыг ус, шингэн зїйлтэй хольсноос 

­  Хєдєлмєр хамгааллын арга хэмжээг дутуу анхаарсан, хайхрамжгїй байдал 

­  Учирч болох аюулыг дутуу їнэлснээс 

­  Гал тїлж халаах явцад тосны тогоонд шатамхай хий бїрэлдсэнээс

Уг ажлыг гїйцэтгэж буй байгууллага нь: 

­  Ажиллагсдад халуун тостой болон тос хайлуу-лах савтай ажиллахад учирч болох аюулын тал-аар зааварчлага єгєх 

­  Тос хайлуулах савыг тїлэгдэхгїй гадаргуу дээр тавьж байрлуулна. 

­  Зэргэлдээх барилга байшин болон шатамхай зїйлээс аюулгїйн зай хэмжээг барих 

­  Тос хайлуулах савыг ус орохоос сэргийлж хучиж битїїлж байх 

­  Галаас їлдсэн цогийг унтрааж їнсийг зайлуулсны дараа тос хайлуулах савыг орхиж болно.

3

Краны єргєсєн ачаанд мєргїїлснээс болж тос хайлуулах савыг унагах

Учирч болох аюул хохирол ­  Гал гарах ­  Эд материалын хохирол 

­  Тухайн талбайд сул зайгїй, шахуу давчуу байснаас 

­  Хайхрамжгїй хандсанаас эсвэл краны жолоочийн харах орчин хязгаарлагдмал байснаас 

­  Зориулалтын бус, онцын шаардлагагїй ачааг хїлээн авснаас 

­  Цаг агаарын тохиромжтой бус їйлчлэлээс (салхи гэх мэт)

Уг ажлыг гїйцэтгэж буй байгууллага нь: 

­  Хєдєлмєр хамгааллын журам, зааврын дагуу ажиллахыг анхааруулж зааварчилга єгєх

4

Онгорхой цоорхойгоор буюу хашлаган дээгїїр давж доош унаж ойчих 

­  Цаг агаарын таагїй байдлаас болж тэнцвэр алдаж хальтирч унаснаас (ус, чийг, газар нойтон, салхинаас) 

­  Барилгын удирдлагаас талбай дээр хєдєлмєр хамгааллын арга

Уг ажлыг гїйцэтгэж буй байгууллага нь: 

­  Хєдєлмєр хамгааллын журам зааврыг сахиулж байх ажилчинг ажиллуулж ажиллах, онгорхой цоорхойг

БД 12-101-05

19

Учирч болох аюул, хохирол ­  хїнд гэмтэл авах, амь

насаа алдаж болох талтай

хэмжээг хангалтгїй авснаас ­  Ажлын талбай дээр їзэгдэх

орчин хангалтгїй, гэрэлтїїлэггїйгээс

битїїлж аюулгїй болгох урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авах 

­  Ажлын байрны гэрэлтїїлгийг тогтмол шалгах

5

Налуу дээвэр дээрээс гулсаж ойчих

Учирч болох аюул, хохирол - хїнд гэмтэл авах, амь насаараа хохирох 

­  уналтаас сэргийлэх хамгаалалт хэрэглээгїй тохиодолд (хашлага, татуурга) 

­  шат, татуурга, бїс хэрэглээгїй ­  цаг агаарын таагїй нєхцєлд

ажилласан (нойтон, хїчтэй салхитай їед)

Уг ажлыг гїйцэтгэж буй байгууллага нь: - хїн хальтрах, унахаас сэргийлж хамгаалалтын арга хэмжээнїїдийг авах

6

Дээврийн хуучин вааран хавтанцарыг ховхолж байх їед шувуу нурууны хєндлєвч мод хугарах

Учирч болох аюул, хохирол ­  уналтаас гэмтэл бэртэл

авах 

­  унаж ойчихоос сэргийлсэн арга хэмжээ аваагїй (бїс, тор, хашлага г.м) 

­  хуучирч муудсан хєндлєвч модыг суудал болгон ашигласнаас 

­  аюултай байдалд ажилласан, хайхрамжгїй байдал

Уг ажлыг гїйцэтгэж буй байгууллага нь: ­  барилгын талбайг журам

зааврын дагуу бэлтгэж тоноглох 

­  аюулгїй байдлын хуульчил- сан шаардагуудыг хангаж ажиллах

7

Ажлын байр руу явах їед хэв хашлага, єрлєгєн дээгїїр гарахдаа унаж, ойчих

Учирч болох аюул хохирол: - гэмтэл авах 

­  ажлын байранд очих найдвартай зам, шатыг ашиглаагїйгээс 

­  цаг агаарын таагїй їед биеийн тэнцвэр алдсанаас 

­  унаж ойчихоос сэргийлсэн хамгаалалтын бїс хэрэглээгїй 

­  хєнгємсєг, хэнэггїй байдал, залхуурснаас

Уг ажлыг гїйцэтгэж буй байгууллага нь ­  ажлын байранд очих зам шатыг

найдвартай хийх ­  ажилчдад хєдєлмєр

хамгааллын зааварчилгаа єгч, мєрдїїлж, хэвшїїлэх

2. Унах, ойчих їед гарч болох аваар ослууд

1

Давхар дундын хучилт болон даацын бус дээвэр дээрээс унах

Дээврийн илїї гарсан хємсєг дээрээс унах 

­  хїн явах боломжгїй газарт шат, гїїр, хашлагыг заавар журмын дагуу хийгээгїйгээс 

­  даацын бус хийц дээр хїн явах гарцыг хєдєлгєєнгїй, сайтар бэхэлгээгїйгээс 

­  нам єндєртэй хийц дээр зогсож ажиллах хїний чєлєєтэй хєдлєх боломжийг хангаагїйгээс 

­  гэрэлтїїлэг хангалтгїй, харанхуй байснаас 

­  хамгаалах хэрэгслийг хангалтгїй ашигласнаас унах /тор, бїс г.м/

Тєлєвлєхдєє: ­  Дээвэр ба давхар хоорондын

хучилтын завсар тоног тєхєєрємж угсраад тїїнийг байнгы шалгаж, засварлаж байх заавар журам гаргаж мєрдєх 

­  Дээвэрт гарах гарцуудад анхааруулгын тэмдэг тавих

Уг ажлыг гїйцэтгэж буй байгууллага нь: 

­  ажлын талбайд шатыг даацтай, бат бєх, єргєн хийх

БД 12-101-05

20

Учирч болох аюул хохирол: - унсан хїн хїндээр гэмтэх 

­  хялбар хугарч тасрах материалыг буруу хадгалж, тээвэрлэснээс хэнэггїй, хайхрамжгїй байдал, 

­  хєнгємсєг байдал, аливаа зїйлийг їл тоомсорлосоор хэвийн зїйл мэт хэвшсэн байдал

хїн унахаас сэргийлж дээврээс доогуур хамгаалалтын тор татах сэрэмжлїїлэх тэмдэг байрлуулах

гэрэлтїїлэг муу, хамгаалах хэрэгслийг ашиглааїй, материалын буруу хадгалалт зэргээс гарч болох ослоос сэргийлэх

2

Дээврийн нэг хэсэг газрын борооноос хамгаалж хїчих арга хэмжээ авч байгаад унах

Учирч болох аюул, хохирол: -унаж ойчсоноос гэмтэл авах 

­  цаг агаарын таагїй байдлаас болж хальтарч ойчих, тэнцвэр алдаж унах / мєстєлт, ус, чийг цас салхи болон ажиллах газар давчуу зэрэг таагїй байдлын нєлєєгєєр/ 

­  аюултай орчинд ажиллаж байхдаа сэргийлэх арга хэмжээ аваагїйгээс 

­  учирч болох аюулыг дутуу тооцоолсноос

Уг ажлыг гїйцэтгэж буй байгууллага нь: ­  хамгаалах хэрэгслийг ашиглах

/хамгаалалтын тортой шат, хашлага хийх, олс буслэх/ 

­  ажилчдад зааварчлагаа єгєх

3

Хучилт, дээвэр дээрх монтажийн нїх цоорхойг даацын бус материалаар хариуцлагаагїй хучиж бїтээснээс гарч болох осол

Учирч болох аюул, хохирол: -унаж ойчсоноос гэмтэл авах 

­  Нїх цоорхойг даацын бус материалаар хучсанаас /шилэн болон эрдэс хєвєн, хєєсєнцєр г.м./ 

­  Хучсан материалын гулсах боломжийг хязгаарлах арга хэмжээ аваагїй 

­  Нїх цоорхойг дээврийн хар цаас, тусгаарлагч материалаар бїтээж, цавуудаж нааснаас 

­  Нїх цоорхойн эргэн тойронд хамгаалалтын хашлага хийж тавиагїйгээс 

­  Аюултай газар, орчинд анхааруулгын тэмдэг тавиагїйгээс 

­  Хэнэггїй байдал, аюулыг дутуу їнэлсэн, ажил хэрэгч бус байдал зэргээс

Уг ажлыг гїйцэтгэж буй байгууллага нь: ­  Заавар журмын дагуу хучих

бїтээх, нїх цоорхойг хамгаалж, хашлага хийц тавих 

­  Учирч болох аюулын талаар анхааруулж зааварчилгаа єгєх 

­  Анхааруулгын таних тэмдгийг тавих

4

Тос хайлуулах савыг халаахад хэрэглэдэг хийн баллоныг машин тэргээр дайрч унасгаснаас тэсрэх аюул гарах

Учирч болох аюул хохирол: -хийн баллон тэсрэх 

­  Барилгын талбай шахуу, давчуу байснаас, машин тэргэнд давхарлаж ачсанаас 

­  Хийн баллоныг тос хайлуулах савтай хэт ойр байрлуулснаас 

­  Хийн баллоныг унагахаас сэргийлэх арга хэмжээг авч чадаагїйггэс 

­  Баллоны даралтын тохируулагчийг гэмтээснээс хий алдалд явагдах

Хийн баллон тээвэрлэгчээс: - хийцийг бат бєх, тэсвэртэй

материалаар боох, баллоныг унаж ойчиход эд ангиуд нь хялбар эвдэрч гэмтэхгїй байх

Уг ажлыг гїйцэтгэж буй байгууллага нь: ­  Хийн баллоны хоорондын болон

шатамхай зїйлээс барих зай хэмжээг баримталж мєрдєх 

­  Ажлын талбайг зааглаж орчин тойронд нь хязгаарлалт хийх 

­  Хийн баллоныг унахаас сэргийлсэн арга хэмжээг авах

5

Барилгын дээвэр дээр тос хайлуулах савыг буруу байрлуулах, тїїнийг хяналтгїй орхисноос їїдэх аюул

Учирч болох аюул хохирол: - эд материалын хохирол 

­  Цогийг унтрааж, їнсийг зайлуулах арга хэмжээг зєв зохистой хийгээгїйгээс 

­  Хяналтгїй орхисноос хар тосыг савнаас нь халиаж асгах 

­  Анхаарал дутмаг, хєнгєн хийсвэр, хайхрамжгїй байдал

Уг ажлыг гїйцэтгэж буй байгууллага нь: ­  Цогийг унтрааж, їнсийг

зайлуулсны эцэст орхин явна. ­  Тос хайлуулах савыг тусгай

зурвас газар байрлуулна. Ж нь: 30 см зузаантай элсэн дээр г.м./ 

­  Тос хайлуулах тогоотой ажиллах журмыг ажиллагсдад сайтар зааварчилах

БД 12-101-05

21

6

Битїї єрєє тасалгаанд єєрєє наалдагч хар цаасыг дэвсэж байх їед гарч болох осол

Учирч болох аюул, хохирол: ­хордлого авах ­ гал гарах 

­  хар цаасыг хайлуулах буюу халааснаас болж гэнэт хий, утаа ялгаруулж улмаар хїн єрєє тасалгаанаас гарах гарцаа олохгїй болох 

­  ажилчны ажлын туршлагагїйгээс ­  зэргэлдээ єрєєнд шалны эсвэл

будгийн ажлыг явуулснаас /шатамхай шингэн бодис, цавуу зэрэг/ 

­  гагнуурын ажлын їед очноос гал авалцсанаас

Уг ажлыг гїйцэтгэж буй байгууллага нь: ­  Єрєє тасалгааг салхивчтай

болгох, хорт хий утаа, уур ялгаруулахаас сэрэмжлэх арга хэмжээ авах 

­  зэргэлдээ єрєє тасалгаанд хориглосон ажлыг хийхгїй байх 

­  ажиллагсдад аюугїй ажиллагаанны зааварчилгаа єгєх

7

Хар тос буцалгаж байх їед тогоог єргєж єєр байрлалд тавихад халуун тос хальж асгарах

Учирч болох аюул хохирол: - тїлэгдэж гэмтэх болон эд материалын хохирол 

­  Дїїрэн халуун хар тостой тогоог єргєж тээвэрлэснээс 

­  Халуун тос савнаасаа хальж асгарснаас /дэгээдэх трос, хїндийн тєвийг зєв тооцоолох/ 

­  Ажиллагсдын анхаарал болгоомжгїйгээс 

­  Сэрэмжлїїлэх арга хэмжээ урьдчилан аваагїйгээс 

­  Хэнэггїй байдал, хялбарчлах гэсэн оролдлого, аюулыг дутуу їнэлснээс

Уг ажлыг гїйцэтгэж буй байгууллага нь: ­  Зааврын дагуу хоосон сав

гадуур нь ємсгєж байх ­  єргєх їед ачааг савчуулахгїй

байх, хїндийн тєвийг зєв олж дэгээдэх 

­  савлаж буй ачаан дор хїн байлгахгїй байх 

­  Хєдєлмєр хамгааллын зааварчилгаа єгєх

8

Торхтой материал єргєж байх їед гарах зєрчлїїд

Учирч болох аюул хохирол: - торх баглаа боодлоосоо мултарч унах 

­  зєвшєєрєгдсєн хэмжээнээс хэтрїїлж олноор багцалж єргєснєєс 

­  туршлага дутмагаас ­  учирч болох аюулыг дутуу їнэлснээс

Уг ажлыг гїйцэтгэж буй байгууллага нь: ­  сав, торхны хэлбэр, жин

хэмжээнд тохирсон єргєх хэрэгслийг зєв ашиглах 

­  гадуур хамгаалалтын зїйл ємсгєх, єргєх їеийн боодол, багцлалтыг анхаарч арга хэмжээ авах

16.КОМПРЕССОРООР АЖИЛЛАХ ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

16.1 Зєєврийн компрессорыг 10-20 м/ц-ийн хурдтай чирнэ.

16.2 Компрессорыг машинд чирж їед тэгш газраар болгоомжтой чирж зєєврлєнє.

16.3 Компрессорыг чирэх їед шалгах зїйлїїд:

• чирэх холбоосууд • явах анги • дугуйн гайка • дугуйн даралт • урьд тэнхлэгийн эргэх механизм зэргийг шалгана.

16.4 Компрессорыг тэгш газар байрлуулж, дугуйнд нь єнхрєлтєєс хамгаалах ивээс хийнэ.

16.5 Компрессорыг 15 0 -аас дээш налууд байрлуулахыг хориглоно.

БД 12-101-05

22

16.6 Компрессорыг ажиллуулж байгаа їед даралтын шланги хоолойн холбоосыг шалгаж техникийн бїрэн бїтэн байдлыг хангасан байна.

17. АЧИЖ БУУЛГАХ, ТЭЭВЭРЛЭХ АЖЛЫН ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

17.1 Ачаа ачиж, буулгах талбай тэгш байвал зохино. Талбайн налуу 5% –иас ихгїй байх ба зохих байрлалд орох, гарах, эргэх гэсэн тэмдэг байрлуулсан байна.

17.2 Эмх цэгцгїй талбайд ажил гїйцэтгэхийг хориглоно. Євлийн улиралд ачих буулгах талбайн цас, мєсийг тогтмол цэвэрлэж, мєстсєн талбай дээр халтирахаас сэргийлж элс, їнс асгасан байна.

17.3 Ачих, буулгах ажлыг аюулгїй ажиллагааны дїрмийн дагуу єргїїр, ачигч механизмаар гїйцэтгэнэ.

17.4 Ачиж, буулгахад 36 кг-аас дээш жинтэй ачааг 3 м-ээс єндєрт єргєх тохиолдолд механизмаар гїйцэтгэнэ.

17.5 Ачаа тээвэрлэхэд анхаарах зїйлїїд:

А. Ачааг гараар зєєх Баллоныг зєвхєн тусгай дамнуургаар, бусад хортой зїйлийг тусгай

бэлтгэсэн сав чингэлгээр зєєнє. Материалыг дамнуургаар хэвтээ чиглэлд 50 м-ээс хэтрэхгїй зайд зєєж болно. Хэвтээ чиглэлийн тэгш гадаргууд гараар ачаа зєєх, нэг хїний норм доорх хэмжээнээс хэтрэхгїй байна. 

­  10 кг хїртэл ачааг 16-18 насны эмэгтэй ­  16 кг хїртэл ачааг 16-18 насны эрэгтэй ­  20 кг хїртэл ачааг 18 наснаас дээш эмэгтэй ­  36 кг хїртэл ачааг 18 наснаас дээш эрэгтэй хїмїїс тус тус єргєнє.

Б. Ачааг автомашинд ачиж буулгахдаа: Єєрєє буулгах машины тэвшийг єргєлттэй байх їед тулгуурыг заавал

ашиглана. Єєрєє буулгагч машины тэвш, чиргїїл дээр хїн тээвэрлэхийг хориглоно. Ер нь хїн тээвэрт зориулан тоноглоогїй авто машинаар хїмїїс зєєхийг хориглоно.

17.6 Барилга байгууламжийн болон хашаан дотор автомашины хурд 10 км/ц-аас хэтрэхгїй.

17.7 Урт ачаа тээвэрлэх зориулалтын чиргїїлд эргэлтийн хїрдэн тєхєєрємж тавьсан байх шаардлагатай.

18. АЧАА ООСОРЛОГЧИЙН АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

18.1 Ачаа єргєх краны оосорлогч, дохиочноор зохих хєтєлбєрийн дагуу сургалт хийж, мэргэжлийн комиссоос эрхийн їнэмлэх олгосон, эмнэлгийн їзлэгт тэнцэж магадлагаа авсан 18 насанд хїрсэн хїмїїсийг аж ахуй, нэгжийн дарга, захирлын тушаалаар томилон ажиллуулна.

18.2 Оосорлогчийн мэргэжил мэдлэгийн шалгалтыг їйлдвэр, аж ахуйн комисс нь доор заасан нєхцєлд авна.

18.3 Ээлжит шалгалтыг 12 сард нэгээс доошгїй удаа

o Нэг їйлдвэрээс нєгєє їйлдвэрт шилжиж ирэхэд o Ачаа єргєх машинд хяналт тавих инженер техникийн ажилтан ба

улсын байцаагчийн шаардлагаар

БД 12-101-05

23

Мєн инженер-техникийн ажилтан мэргэжлийн хяналтын улсын болон бусад эрх мэдэл бїхий ажилтнууд шалгалт авна. Эрїїл мэндийн давтан їзлэгийг хоёр жилд нэгээс доошгїй явуулна.

18.4 Ачаа єргєх машины ажиллаж байгаа орчин нь машинчийн бїхээгээс бїрэн харагдах боломжгїй ба машинч оосорлогчийн хооронд харилцах радио ба телефон холбоогїй тохиолдолд дохиочинг томилон ажиллуулна.

18.5 Зєвхєн шалгалт єгч тэнцсэн оосорлогчоор дохиочин хийлгэнэ. Оосорлогчдыг байгууллагын даргын тушаалаар ажилд томилно. Тушаалд ажиллуулах кран механизмын марк, зориулалтыг тодорхой заасан байна. Єргєн тээвэрлэх механизмын машинч уг тушаалтай танилцсан байвал зохино.

18.6 Гэрэлтїїлэг хангалтгїй, оосорлогчоос єгч байгаа дохио краны машинчид харагдахгїй, ширїїн бороо, цас, хїчтэй салхитай їед ажлыг зогсооно.

18.7 Сумт єргєгчєєр цахилгааны шугамын ойролцоо ачих буулгах ажил гїйцэтгэх їед холбогдох байгууллагын захиргаанаас албан бичгээр зєвшєєрсєн нярад заавал авсан байна. Цахилгааны шугамын доор, тїїний дэргэд ачих, буулгах ажил хийхийг хориглоно.

18.8 Ачааг єргєж шилжїїлэх, ажлыг зєвхєн оосорлогч тодорхой тогтоогдсон дохиогоор гїйцэтгэнэ.

18.9 Дохиог краны машинчид сайн харагдах газраас єгєх бєгєєд харин тэгэхдээ єргєж байгаа буюу буулгаж байгаа ачааны ойролцоо зогсохгїйгээр аюулгїй бїсэд заавал байвал зохино.

18.10 Оосорлогч, цамхагт єргєгчийн цахилгаан тэжээлд холбох тєв залгуурын байршлыг заавал мэддэг байхын дээр єргєгч зам тємєрт ямар нэгэн гэмтэл гарсныг мэдвэл машинч болон удирдлагадаа заавал хэлж мэдэгдэнэ.

18.11 Энэхїї зааврыг оосорлогч хэрхэн биелїїлж байгаад байгууллагын удирдлага, инженер-техникийн ажилтан холбогдох бусад ажилтан хяналт тавина.

Оосорлогчийн їїрэг

18.12 Єргєгчийг жинхэнэ машинч удирдаж байгаа эсэхийг шалгана. Їїнд:

- Дохиог бїрэн мэдэж байгаа эсэх - Кран дээр ажиллах зєвшєєрєлтэй эсэх зэргийг шалгаж зєрчилтэй зїйл

илэрвэл удирдлагад мэдэгдэж шийдвэрийг гартал ажил эхлэхийг хориглоно.

18.13 Ажил эхлэхийн ємнє оосорлогч-дохиочин нь:

o Ачаа оосорлох хэрэгслийг /ган татлага, дэгээ тэнжээ/ нэг бїрчлэн шалгаж аюулгїй ажиллагааны шаардлага хангахгїй болсон зїйлийг ажилд хэрэглэхийг хориглоно.

o Ажил эхлэх цагийг машинчтай тохирно.

18.14 Ачааг єргєж буулгах, шилжїїлэх, хураах ажиллагааны їед єргєгчийн машинч оосорлогчдод шууд захирагдана.

18.15 Ачааг єргєж, шилжїїлэх їед унахгїйгээр найдвартай баглаж оосорлосон байхын зэрэгцээ ачааг жигд тэнцїїлэн баглаж оосорлох хэрэгтэй.

18.16 Ган татлага гинж нь зангилаа, илїї гогцоо мушгиагїй байвал зохино.

18.17 Хоёр салаа дэгээнд ачааг тэнцїїлэх байдлаар оосорлон єргєх механизмын дэгээг єргєх ачааныхаа эгц дээр байрлуулбал зохино.

БД 12-101-05

24

18.18 Сул задгай буюу унахаар ачаа байвал тэдгээрийг засаж аюулгїй ажиллагааг хангахуйц нєхцлийг бїрдїїлнэ.

18.19 Єєрийн биеийн жингээр тэнцїїлж болохгїй. Ачааны доор хїн байгаа їед ачааг єргєн, шилжїїлж зєєвєрлєхийг хориглоно.

18.20 Оосорлогч нь єєрєє явагч сумт єргєгчийн даацанд тохирсон жинтэй ачааг єргїїлэхийн ємнє краны бїх бэхэлгээ тулгуурыг машинчаас шаардах їїрэгтэй.

18.21 Тусгай сав чингэлэг, боодол баглаатай ачааг ачиж буулгах, тээвэрлэх їед нурж унахааргїй байх нєхцлийг бїрдїїлсний дараа уг ажлыг гїйцэтгэнэ.

18.22 Барааг єрж хураахдаа, хураалттай барааны хооронд технологийн заавар ёсоор явах зай їлдээсэн байвал зохино.

18.23 Ачааг єргєж буулгахын ємнє хураалттай материалын ойролцоо хїн байгаа эсэхийг шалгахын хамт оосорлогч єєрєє энэ бїсээс гарсан байвал зохино. 

­  Оосорлосон ачаа, газартай наалдсан, татагдаж бэхлэгдсэн зїйл байгаа эсэх 

­  Ажлын байрны аюулгїй ажиллагаа хангагдсан эсэх ­  Єргєгчийн дэргэд болон їйлчлэх бїсэд хїн байгаа эсэх ­  Оосорлогч єєрєє аюулгїй зайд гарч єргєгчийн машинчид сайн

харагдах газраас дохио єгєх боломжтой эсэх

18.24 Ачааг 30-40 см єргїїлж, ачаа бат найдвартай баглагдан оосорлогдсон, оосорлох хэрэгсэл жигд чангарсан, ачаа унаж задрах эсэхийг шалгаж їзнэ. Ачааны оосорлогоог засах шаардлага гарвал тэр дор нь буулгах дохио єгнє.

Хориглох зїйл

18.25 Орчин муу їзэгдэж байгаа їед оосорлогчоос єєр хїнээр дохио єгїїлэх. Ачааг єргєхєд оосорлох хэрэгслийг гулгаж мултарч байвал засах гэж оролдох. Хэрэв ийм байдал ажиглагдвал тэр дор буулгах дохио єгч буулгасны дараа оосорлогоог засах хэрэгтэй. Ажил засварлах їед ачааг єргєсєн чигээр нь орхиж болохгїй, ачааг заавал буулгасан байх ёстой.

19. ЄНДЄРТ АЖИЛ ГЇЙЦЭТГЭХ ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

19.1 Барилга, объектийн єндєрт ажиллагчид нь ажлын тусгай хувцас, хамгаалах хэрэгсэл, бїс, дуулга малгайг бїрэн хэрэглэсэн байна.

19.2 Хоёроос дээш давхарт тємєр бетон хийцийн угсралтыг зориулалтын шат буюу хийцэд тавигдсан хашлагатай шалавч дээр гїйцэтгэх ба барилгын даацын бус, туслах хийц дээрээс ажил гїйцэтгэхийг хориглоно.

19.3 Хашлагагїй захын хийц дээрээс хамгаалах бїсгїйгээр ажил гїйцэтгэхийг хориглоно.

19.4 Байнгын їйлчлэл бїхий їйлдвэрлэлийн аюултай хїчин зїйлийн хїрээнд болон їйлдвэрлэлийн аюултай хїчин зїйлїїд тохиолдож болзошгїй бїсэд єндрийн ажлыг гїйцэтгэхдээ хамгаалалтын бїс заавал хэрэглэнэ.

19.5 Хана, хучилтад гаргасан нїхийг заавал хаасан байвал зохино.

19.6 Єндєрт механизмаар ажил гїйцэтгэхдээ зєвхєн мэргэжлийн оосорлогч, дохиочны тусламжтай гїйцэтгэнэ.

19.7 Єндєрт гїйцэтгэх ажлыг зєвхєн ажил гїйцэтгэх зєвшєєрлийн їндсэн дээр гїйцэтгэнэ.

БД 12-101-05

25

19.8 Євлийн цагт шатан дээрх цас мєсийг шалгаж, цэвэрлэсний дараа шат, дамжуургад гарна.

19.9 Шєнийн ээлжинд єндєрт ажиллагчдын зам, гарц, гэрэлтїїлгийг талбайн даамал, хэсгийн инженер, ажлын хэсгийн ахлагч шалгаж зєвшєєрєл єгнє.

19.10 10.7 м-ээс дээш єндєрт 12 м/с-ээс дээш хурдтай, хїчтэй салхитай їед ажлыг зогсооно.

20. ДЇЇЖИН ШАТ /ЛЮЛЬК/-ААР АЖИЛЛАХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

20.1 Дїїжин шатыг ажилд оруулахын ємнє аюулгїй ажиллах нєхцлийг бїрдїїлж, ажлын ээлж бїрт шалган найдвартай ажиллагааг хангах зїйлїїд:

• ган татлагын бїх бэхэлгээ холбоосыг • ган татлага ороох дамар, редуктор, аваарын тормозны системийг • цахилгаан удирдлагын систем, цахилгаан хєдєлгїїр, кабель

утасны гэмтлийн байдлыг 20.2 Барилгын дээвэр дээр байрлах дїїжин шатыг зааврын дагуу байрлуулах;

20.3 Дїїжин шатаар гїйцэтгэх ажил эхлэхийн ємнє эд анги механизм, цахилгааны болон ган татлага зэрэгт ямар нэгэн гэмтэл илэрвэл ажиллагааг даруй зогсоож, гэмтлийг арилгуулна.

20.4 Дїїжин шатны ачаа, ажиллуулагч хїнтэйгээ нийлээд 800 кг-аас илїї байхыг хориглоно.

20.5 Дїїжин шат ажиллуулагчид нь аюулгїй ажиллагааны дїрмийг заавал мэдэж байх шаардлагатай бєгєєд зааварчлагыг холбогдох албан тушаалтнаас тогтмол авч байна.

21. ТЄМРИЙН ЦЕХЭД АЖИЛЛАГЧДАД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

21.1 Цехийн хашаанд тємєр буулгаж, хураах ажилд дохиочны эрх бїхий ачиж буулгах ачааг зєв оосорлох дадлага чадвартай хїнийг хуваарилж ажиллуулна.

21.2 Арматур, бусад тємєрлєг эдлэлийг гараар зєєвєрлєхдєє эрэгтэй хїний єргєж болох хэмжээнээс хэтрїїлж зєєхийг хориглохоос гадна хоёр буюу тїїнээс дээш хїн эдлэл, хийцийг зєєвєрлєх їед хэн нэг нь удирдан ажиллуулна.

21.3 Шинээр хийсэн тємєр бетон эдлэлийг хэвнээс гаргах, хураахдаа тїїний єргєх гогцооны бат бэх, бетоны бэхжилтийг шалгаж болгоомжтой ажиллах.

21.4 Арматур, хомут матах тєхєєрємж дээр ажиллагчид нь хийцээ матагчид тээглїїлж эргїїлэхдээ сул їзїїрийг харвах мултрахаас болгоомжлон анхааралтай ажиллах.

21.5 Арматур сунгагчаар ажиллахдаа сунгаж буй арматурын їзїїрийг сунгагчийн дэгээнд сайтар бэхлэхээс гадна техникийн бїрэн бїтэн байдлыг тогтмол шалгаж, сунгагчийн ажлын бїсэд гадны хїн байлгахыг хориглоно.

21.6 Халуун тємєр дарханы ажилд мэргэжил дадлага бїхий энэ ажлын технологийг мэддэг хїнийг тавьж ажиллуулна.

21.7 Дарханы ажил хийгч нь шаардлагатай бїх хамгаалах хэрэгслийг хэрэглэсэн байна.

БД 12-101-05

26

21.8 Сунган таслагч машин дээр тїїний ажиллах зарчим, аюулгїй ажиллагааны дїрмийг мэдэж, дадлагажсан хїнийг ажиллуулна.

21.9 Сунган таслагчид, газардуулга хийсэн, хугацааны реле нь зєв тохируулагдсан байх шаардлагатай.

21.10 Сунган таслагч нь цехийн бусад хэсгээс тусгаарлагдсан байхаас гадна эргэн тойрон нь 1м-ээс багагїй, явах зам гарцтай байна.

21.11 Сунган таслагчийг ажиллаж байх їед засвар їйлчилгээ, тохируулга, тосолгоо хийхийг хориглоно.

21.12 Дарагч хайч дээр ажиллагч нь аюулгїй ажиллагааны дїрмийг бїрэн судалсан байх.

21.13 Паспортад заагдаагїй хєндлєн огтлол бїхий эдлэл огтлохыг хатуу хориглоно.

21.14 Ажлын їед засвар їйлчилгээ хийх, эвдрэлтэй їед ажиллуулах, богино тайрдас огтлох їед дарагч хайчны ар талд зогсох зэргийг хориглоно.

21.15 Газардуулга, гэрэлтїїлэг шаардлагын дагуу хийгдсэн байвал зохино.

21.16 Цахилгаан, гар єрмийг 380 Вольтын хїчдэл, бууруулагч трансформаторгїйгээр залгахыг хориглоно.

21.17 Єрмийн машин дээр аюулгїй ажиллагааны мэдлэг, чадвар, туршлагатай хїнийг ажиллуулна.

21.18 Цахилгаан єрмєєр ажиллагч нь техникийн бїрэн бїтэн байдал, тэжээлийн утасны гэмтэлтэй эсэх, газардуулга зэргийг байнга шалгаж, цахилгаан тусгаарлагч бээлий, хормогч, нїдний шил хэрэглэнэ.

21.19 Єрємдєх материалыг сайтар бэхэлсэн байна.

21.20 Ажлын їед зоргодос цэвэрлэх, цав суусан єрєм хэрэглэхийг хориглоно.

22. ТЄМЄР ЯНДАН УГСРАХ ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

А. Єргїїрийн машинчийн зайлшгїй мэдэж байвал зохих зїйлс:

22.1 Єргїїлийн механизм, тэдгээрийн эд анги, хэсгийн бїтэц, зохион байгуулалт, цахилгаан тоноглолын ажиллагаа, ажиллах зарчим;

22.2 Єргїїрийг тэгш талбай дээр байрлуулж, домкратыг найдвартай байрлуулах;

22.3 Бїх тєрлийн ган татлага, дамар, редуктор, сум, тормоз зэргийн техникийн бїрэн бїтэн байдлыг шалгасан байвал зохино.

22.4 Машинч ажиллаж байх їедээ анхаарлаа єєр зїйлд хандуулахыг хатуу хориглоно.

22.5 Жолоодох бариулыг огцом хєдєлгєлгїй, бага жингээр эсэргїїцлийн нэг шатнаас нєгєєд аажим шилжїїлж зарчмаар ажиллуулна.

22.6 Механизмыг тормозлон зогсоох зорилгоор сєрєг їйлдэл хийхийг хатуу хориглоно.

22.7 Тормозлох ажиллагааг зєвхєн осол гэмтэл гарахаас урьдчилан сэргийлэх їед хэрэглэнэ.

22.8 Єргїїлийн тэжээл гэнэт тасрах, хїчдэл буурах їед тохируулгыг тэг (0) байрлалд байрлуулан яаралтай зогсооно.

Б. Оосорлогч дохиочин, угсрагчдын мэдвэл зохих зїйлс:

БД 12-101-05

27

22.9 Яндан єргєх бїх бэлтгэлийг хангасан байвал зохино.

22.10 Татуургыг бїрэн гагнаж янданг єргєхєд саадгїй болгоно.

22.11 Яндан єргєх їед яндангийн сууринд эсрэг ачааг сайтар бэхэлсэн байх хэрэгтэй.

22.12 Єргїїрээр єргєж байгаа ачааг ган татлагаар бат бэх бэхлэх ба хїрэлцэхїйц хэмжээний урттай байх.

22.13 Ачааг залгаас, мушгиралдаагїй ган татлагаар єргєх шаардлагатай.

22.14 Бэхэлгээ нь ачааг гулсаж гїйхгїйгээр хийгдсэн байх шаардлагатай.

22.15 Янданг єргєх суурин дээр байрлуулж, боож бэхлэхдээ анхаарал болгоомжтой байх шаардлагатай ба энэ їед зєвхєн дохиочны дохиогоор ажиллавал зохино.

22.16 Янданг бїрэн боож дуусаад татуургууд гїйцэд татагдаж бэхлэгдсэн їед єргєгчийг яндангаас салгах хэрэгтэй. Аюулгїй ажиллагааны зааварчлагыг уг ажлыг хийж гїйцэтгэх ажилчдад бїрэн єгсєн байх ба уг ажлыг гїйцэтгэх ажилчид ажлын технологийг бїрэн судалж, мэдсэн байвал зохино. Тєрєл бїрийн тємєр янданг угсрахад дугуйт болон сумт єргїїрийг хэрэглэж болно.

23. ХАЛААЛТЫН АГРЕГАТ АЖИЛЛУУЛАХ ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

23.1 Халаалтын агрегатыг дїрэм, заавар, техникийн нєхцлийн дагуу ашиглавал зохино.

23.2 Халаалтын агрегатыг ажиллуулахдаа техникийн нєхцлийн дагуу галын аюулгїй байдлыг бїрэн хангасан байна.

23.3 Халаалтын агрегатад засвар, техникийн їйлчилгээ хийгчид нь тїїний бїтэц, зохион байгуулалт, ажиллах зарчим, галын аюулгїй ажиллагааны дїрэм зааврыг бїрэн судалсан байвал зохино.

23.4 Галын аюулаас урьдчилан сэргийлэх гал унтраах багаж хэрэгслїїдийг бэлэн байлгаж, болзошгїй ослын їед гал унтраах хїмїїсийг урьдчилан томилсон байна.

23.5 Халаалтын агрегатын тїлшний саванд хаалт, хамгаалалт, газардуулга хийсэн байна.

Ашиглалтын їед хориглох зїйл: • Ямар нэг эд ангийн тохируулга алдагдсан, жигд биш ажиллагаатай

халаалтын агрегатыг ажиллуулах; • Цацруулагч хошууг тохируулаагїйгээс шаталт дутуут явагдаж

байгаа; • Зориулалтын бус тїлш хэрэглэхийг; • Удирдлагын залгуурын гэмтлийг шалгаж їзэлгїй ажиллуулахыг тус

тус хориглоно.

24. ХАЛААЛТЫН ТРАНСФОРМАТОР АЖИЛЛУУЛАХ ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

24.1 Халаалтын трансформатор дээр уг тєхєєрємжийн ажиллах зарчмыг мэддэг дадлага бїхий хїн ажиллуулна.

24.2 Трансформаторыг цахилгаан самбарт мэргэжлийн цахилгаанчин холбоно.

24.3 Халааж буй хийцэд холболт хийхдээ трансформаторыг цахилгаан самбараас салгасан байна.

24.4 Трансформаторыг тосгїйгээр ажиллуулахыг хориглоно.

БД 12-101-05

28

24.5 Трансформатор /сав/-т газардуулга хийсэн байна.

24.6 Халаалт хийгээгїй їед трансформаторыг цахилгаан самбараас салгасан байна.

25. ЦАХИЛГААН ГАГНУУРЧИНД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

Їйлдвэр цех, барилга объектыг хариуцан гїйцэтгэгч албан тушаалтан єєрийн ажлын онцлогт тохируулан энэ зааврыг баяжуулж, тухайн байгууллагын ерєнхий инженер (менежер)-ээр хянуулан батлуулж мєрдєнє.

25.1 Гагнуурчин ажил эхлэхийн ємнє хэрэглэх багаж, тєхєєрємжийг иж бїрдїїлж, аюулгїй ажиллах арга барилыг бїрэн мэдсэн байх шаардлагатай.

25.2 Гагнуурчин эмнэлгийн їзлэгт жил бїр тогтмол орж байх шаардлагатай.

25.3 Гагнуурын ажлыг заагдсан газраас єєр бусад газарт хийх шаардлага гарвал зєвхєн байгууллагын захиргааны зєвшєєрлєєр гїйцэтгэнэ.

25.4 Гагнуурын аппаратыг цахилгааны самбарт залгахдаа техникийн паспортанд заагдсан утсаар холбож ажиллуулна.

25.5 Гагнуурын аппаратыг салгах, засварлах ажлыг гагнуурчин єєрєє хийхийг хориглоно. Зєвхєн мэргэжлийн цахилгаанчин засварчидаар гїйцэтгїїлбэл зохино.

25.6 Онц аюултай ажил гїйцэтгэх їед зохих хамгаалалт заавал хийгдсэн байх ба электрод солих, тїр амрах зэрэгт цахилгаан гїйдлийг автоматаар салгаж байх ёстой.

25.7 Гагнуурын аппаратын их биеийн газардуулгагїй, тэжээлийн утас шалбарч гэмтсэн, техникийн паспортад заагдсан шаардлагыг хангаагїй тохиолдолд ажиллахгїй байх.

25.8 Гагнагдаж байгаа бїтээгдэхїїнийг хураахдаа зам талбайг таглах, ажлын байрыг хэт давчуу болгох зэрэг зєрчилгїй байлгах

25.9 Нойтон, чийгтэй, хальтиргаатай газарт хамгаалалтын хэрэглэл, тоноглолгїйгээр ажиллахыг хориглоно.

Ажил эхлэхийн ємнє гагнуурчны хийж гїйцэтгэх ажил:

25.10 Цахилгаан гагнуурын хурц туяанаас орчныг хамгаалахын тулд зєєврийн самбар хийх, тїїнчлэн ажлын байрыг тойруулан хамгаалалт хийсэн байх.

25.11 Гагнуурын ажлыг орох, гарах хаалга, замын дэргэд хийхээр байгаа бол гагнуур хийж байгаа тухай тэмдэг тал бїрт нь тавьж, хаалт хашлага хийсэн байна.

25.12 Ажлын тусгай хувцас бие хамгаалах хэрэгсэл нь бїрэн бїтэн байх.

25.13 Гагнуурын аппаратын ажиллагааг шалгаж, гэмтэл илэрвэл удирдах хїмїїст мэдэгдэж, гэмтлийг зассаны дараагаар ажлыг эхлїїлнэ.

25.14 Ажлын байрны зохион байгуулалтыг сайн хийж, гагнуурын аппарат тїїнийг гагнасан цахилгааны самбарын хоорондын зайг 100 метрээс холгїй байлгасан байх ёстой.

25.15 Гїйдэл дамжуулж байгаа хамгаалах бїрээстэй утсыг гэмтэхээс хамгаалж байх, гэмтэлтэй утсаар ажиллуулахыг хориглоно.

25.16 Ажилд орохын ємнє баг, бээлий, электрод баригчийн бїрхїїл гїйцэд тусгаарлагдсан, дэвсгэр, дэр мод зэрэг нь бїрэн бїтэн байгаа эсэхийг шалгана.

БД 12-101-05

29

25.17 Хєнгєн эвтэйхэн электрод тогтоогчийг сонгож авах нєхцлийг бїрдїїлэх;

25.18 Цахилгаан гэрэлтїїлэг нь гагнуурчны нїдэнд шууд тусч гялбуулахгїй, бїрхїїлтэй байх, байгалийн болон зохиомол гэрэлтїїлгээр сайтар гэрэлтїїлэгдсэн байх;

25.19 Гагнуурын ажил эхлэхийн ємнє орчны хїмїїст анхааруулах;

25.20 Гагнуурын хортой хийг зайлуулахын тулд агааржуулагчийг ажиллуулах;

Гагнуурчны биелїїлэх їїрэг:

25.21 Цахилгаан гагнуурыг зориулалтын заагдсан талбайд хийнэ. (цахилгаан гануурын цех, талбай г.м)

25.22 Ажлын тусгай хувцас, бие хамгаалах хэрэгсэл (брезентэн ємд, цамц, дуулга малгай бээлий, ажлын хувцас), таазны гагнуур хийх їед асбестан ханцуйвч ємсєх, єнгєт металл, тугалга гагнах їед хорт утаа цэвэрлэх хошуувчтай ажиллана.

25.23 Гагнуурын ажлыг тэсрэх, дэлбэрэх, хялбар шатах материалтай газарт хийхийг хориглоно.

25.24 Гагнуурын ажлыг цас, бороо орж байх їед хийхийг хориглоно.

25.25 Гагнуурын ажлыг тїр тїшїїлсэн болон дїїжин шатан дээрээс хийж болохгїй. Хэрэв єндєрт гагнуур хийх бол зориуд бэлтгэсэн 1 м єргєн, 1.2 м єндєр хашлага бїхий тавцан дээрээс хийж болно. Техникийн нєхцєл шаардлагаар онцгой анхаарал шаардах аюултай орчинд хамгаалах бїсийг заавал хэрэглэнэ. Бїс нь даацын сорилт, шалгалтанд хамрагдаж баталгаажсан байвал зохино.

25.26 Олон гагнуурчин нэг шугаман дээр янз бїрийн єндєрт ажиллах нєхцєлд халуун хайлмаг металлын уналт, бутралт ойчиж болохуйц зїйлээс хамгаалсан хаалт, хамгаалалт тавьж ажиллуулна. Ийм хамгаалалтгїй бол ажил хийхээс татгалзаж болно.

25.27 Нэг байранд 2 гагнуурчин зэрэг ажиллавал хооронд нь гэрэл тусгаарлагч самбар тавьж ажиллуулна. Хэрэв гагнуурыг урьдчилсан хаалт хийж гагнах технологитой бол нэг дор 2 гагнуурчин ажиллуулахыг хориглоно. Харин нэг эдлэлийг 2 гагнуурчин нэгэн зэрэг нэг талбай дээр гагнаж болно.

25.28 Нефтийн гаралтай бїтээгдэхїїн агуулж байсан сав тоноглол гагнахдаа тэсрэх аюултайг анхаарч, урьдчилан сайн цэвэрлэх, ингэхдээ эхлээд халуун усаар, дараа нь халуун уураар 2-3 цаг їлээлгэж, каустик содоор угаах ба їїний дараа бїх хаалга, тагийг нээлттэй байдлаар гагнаж болно.

25.29 Эргэлдэх хєдєлгєєн бїхий шат, тавцан дээрээс гагнуурын аппарат бїрхїїлгїй, цахилгааны тэжээлийг зориулалтын бусаар залгасан їед гагнуур хийхийг хориглоно.

25.30 Гагнуурчин гагнаж байгаа зїйл, гагнуурын аппаратын газардуулгыг ажлын дундуур шалгаж байх.

25.31 Технологийн тоног тєхєєрємж, ус тїгээгїїрийн шугам, дулаан, бохир усны шугамыг газардуулагчийн зориулалтаар хэрэглэж болохгїй.

25.32 Хамгаалах баггїй ажиллахыг хориглоно. Баг нь хайлсан металлын їсрэлт, хурц, хортой туяанаас хамгаалдаг.

25.33 Гагнуурын ажлын зориулалтгїй нарны хамгаалалтын шилийг багны оронд хэрэглэж болохгїй. Гагнуурын хар шилийг металлын очны їсрэлтээс хамгаалж, єнгєгїй цагаан шилийг хар шилний ємнїїр хийж хэрэглэнэ.

БД 12-101-05

30

25.34 Гагнуурыг цахилгаан гїйдлийн хэмжээнээс хамааруулан 10 амперийн гїйдэлд ЗМ-300, 300 хїртэл амперийн гїйдэлд ЭС-500 буюу тїїнтэй адилтгах ижил маркийн бусад шилийг хэрэглэнэ.

25.35 Гагнуурын баг цуурч, хэлтэрч хагарсан, шатаж тїлэгдсэн байвал солих шаардлагатай.

25.36 Цэгийн гагнуур хийх болон гагнуурын оёдлыг цэвэрлэхдээ єнгєгїй тунгалаг хамгаалалтын шил заавал хэрэглэнэ.

25.37 Гагнуурчныг дагалдан ажиллаж байгаа засварчин, дагалдан суралцагчид нь гагнуурын баг, хамгаалах хэрэгсэлтэй ажиллах хэрэгтэй. Гагнуурын ажлыг хийж байх їед баг, хамгаалах хэрэгслийг авч болохгїй. Гагнуурын хэт ягаан туяа нь нїїрний арьс, нїдэнд тїлэгдэл їїсгэн гэмтээдэг. Нїд гагнуурын хэт ягаан туяанд шарагдвал тэр дороо євдєхгїй боловч, хэдэн цагийн дараа хїчтэй євдєж эхэлдэг тул нэн даруй эмчид їзїїлэх хэрэгтэй.

25.38 Гагнуурын ажлыг боломжийн хэрээр сууж хийх хэрэгтэй. Зогсох їед хагас бєхийсєн байхыг хичээх хэрэгтэй.

25.39 Гагнуурыг євдєг, тохой дээрээ тулж хийх, хэвтээ байрлалаас гагнавал євдгєвч, тохойвч, элгэвч хэрэглэх бєгєєд тэдгээр нь галд тэсвэртэй материалаар хийгдсэн байх шаардлагатай байхаас гадна цахилгаан гїйдэл тусгаарлах чадвартай байвал зохино.

25.40 Аюулгїй байдлыг хангасны дараа битїї металл сав дотор орж гагнуур хийхдээ резинэн дэвсгэр, модон гишгїїр тавьж ажиллавал зохино.

25.41 Агааржуулалт, салхижуулалтгїй битїї газар гагнуурын ажил гїйцэтгэхдээ резин хоолойгоор холбосон хорт хийний баг ємсєн ажиллах шаардлагатай.

25.42 Битїї сав, тоноглол дотор гагнуур хийхдээ гагнуурчинд шаардлагатай їед нь тусламж їзїїлж чадах зааварчлага авсан хїн гагнуур хийж байгаа байрны гадна байх шаардлагатай. Битїї сав тоноглол нь даралттай байвал гагнуурын ажил хийхийг хориглоно.

25.43 Гагнуур хийж байхдаа гагнуурын аппаратын ажиллагаанд хяналт тавьж байх.

25.44 Гагнуур хийхдээ цахилгаан нум їїсгэгч трансформатор, генератор, шулуутгагчийг ашиглана. Бїх тєрлийн гагнуурын аппаратыг цахилгаан шугаманд залгахдаа 500 В-оос дээш хїчдэлд залгахыг хориглоно.

25.45 Гагнуурчин хїн ажлын тїр амралт хийх, ажлын байраа цэвэрлэх, гагнуурын аппаратын гэмтлийг илрїїлэх, цэвэрлэх їедээ цахилгаан гїйдлийг заавал салгаж байх хэрэгтэй.

25.46 Гагнуурчин нэг байрлалаас нєгєєд шилжихдээ цахилгаан гїйдлийг заавал салгах ёстой.

25.47 Гагнуурын аппаратыг нэг газраас нєгєєд шилжїїлэхдээ цахилгаан тэжээлээс салгаж зєєх шаардлагатай.

25.48 Гагнуурын ажлыг битїї, гэрэл гэгээ муу їзэгдэх орчинд хийвэл гагнуурын ажлын байрны гадна талаас гэрэл тусгах, эсвэл зєєврийн 12В-ын гэрэлтїїлэг хэрэглэнэ. Тэгэхдээ зєєврийн гэрлийн трансформаторыг битїї савны гадна байрлуулж, газардуулгыг найдвартай сайн хийсэн байвал зохино. Хїчдэл багасгах авто трансформатор хэрэглэхийг хориглоно.

25.49 Байнгын суурин гэрэлтїїлэг хэрэглэх тохиолдолд 36 В-оос ихгїй байх ёстой.

25.50 Гагнуур хийхдээ єєр зїйлд анхаарлаа хандуулах, багаа авах, бусадтай ярилцах зэргийг хориглоно.

БД 12-101-05

31

25.51 Гагнуур хийж байх їедээ галын аюулгїй байдлыг чанд сахин, галын хэрэгсэл, хаалт хамгаалалтыг таглах, элдэв зїйлс хурааж овоолохыг хориглоно.

25.52 Гагнуурчин нь гал унтраагч хор хэрэглэж чаддаг, мэргэжил, мэдлэгийн шалгалт єгсєн байвал зохино.

25.53 Гагнуурын оёдлын шаваасыг цэвэрлэхдээ тусгай зориулалтын алх хэрэглэх ба халсан эд ангийг гараар барьж болохгїй.

25.54 Цахилгаан гагнуурын утсыг хїчилтєрєгчийн болон ацетилений шлангитай орооцолдуулах, тэдгээрийн дэргэд гагнуурын ажил хийхийг хориглоно. Гагнуурын утсыг хїчилтєрєгч, ацетилений шугамаас 1м-ээс багагїй зайд байлгах хэрэгтэй.

25.55 Электродын їлдэгдлийг тусгай саванд хийж байвал зохино.

25.56 Гагнуур хийхдээ салхивчийг ажиллуулж байх ба харин хаалга цонхыг онгойлгон нэвт салхилуулахыг хориглоно.

Ажил дууссаны дараа гагнуурчны гїйцэтгэх їїрэг:

25.57 Ажлын цаг дуусах їед: • Гагнуурын аппаратыг цахилгаан хїчдэлээс салгах; • Тоног тєхєєрємж, багаж хэрэгсэл, ажлын байрыг цэвэрлэж

цэгцлэх; • Хариуцсан даамал, мастер, ахлагчид ажил дууссаныг мэдэгдэн,

дараагийн ээлжийн ажилчинд ажлын байрыг хїлээлгэж єгєх; • Ажлын їед илэрсэн гэмтэл зєрчлийг даамал, мастер, ахлагчид

мэдэгдэх; • Ажлын дараа халуун усанд орж, цэвэр хувцасаа сольж ємсєнє.

26. ЦАХИЛГААН ШАТ /ЛИФТ/ УГСРАХ ЇЕД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

26.1 Хонгилын янз бїрийн тївшинд бэлтгэл ажил гїйцэтгэхдээ тухайн тївшинд ажиллах тїр тавцанг найдвартай угсарч, зєвхєн тавцан дээрээс ажил гїйцэтгэнэ.

26.2 Тавцанг угсарч буулгахдаа хамгаалах бїс хэрэглэн бат бэх хийцээс найдвартай бэхэлсэн байх ба тавцан дээрээс юм унахаас болгоомжлох.

26.3 Ажлын явцад хонгилын хаалга, цонх бїрд анхааруулах санамж хуудас єлгєсєн байх.

26.4 Лифтийг уналтаас хамгаалсан хамгаалалт, тулгуур хийсэн нєхцєлд тїїний доор угсралтын ажил хийхийг зєвшєєрнє.

26.5 Механикжсан багаж хэрэгслээр ажиллахдаа техникийн паспорт, ашиглалтын зааврын дагуу тэдгээрт дурьдсан шаардлагыг хангаж ажиллана.

26.6 Ажилд орохдоо ажлын тусгай хувцас, бие хамгаалах хэрэгсэл /дуулга, бїс г.м./-ийг бїрэн ємсєж хонгилыг бїрэн гэрэлтїїлж ажлаа эхлэх.

БД 12-101-05

32

27.МОЗАЙКАН ЦЕХИЙН АЖИЛЧДАД ЄГЄХ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

27.1 Ажилчин бїр ажлын тусгай хувцас, бие хамгаалах хэрэгслийг шаардлагын дагуу тогтмол хэрэглэж хэвшсэн байна.

27.2 Ажлын онцлогоос хамаарч хамгаалах хэрэгслийг зориулалтаар нь хэрэглэж байх.

27.3 Хїрз, нийвий, лоом, жоотуу мэт гар багажаар аюулгїй ажиллах.

27.4 Бэлэн бїтээгдэхїїнийг гараар зєєж хураах, ачиж буулгахдаа тїїний бэхжилт, сэнж, гогцооны бат бэхийг шалгаж, болгоомжтой ажиллах.

27.5 Задгай цемент, гєлтгєнє болон бусад нунтаг материал дээр ажиллахдаа хошуувч, нїдний шил зэргийг заавал хэрэглэх.

27.6 Шил зїсэх аюулгїй ажиллагааг эзэмшиж ажиллах.

27.7 Шохой шїршигч гар насосоор ажиллахдаа аюулгїй ажиллагааны зааврыг мєрдєж ажиллах. Шїрших орчинд хїн байвал холдуулах, хїн рїї шїршихийг хориглоно.

27.8 Бага оврын цахилгаан компрессороор ажиллагч нь уг тєхєєрємжийн ажиллах зарчмыг мэддэг дадлагажсан хїн байх шаардлагатай.

27.9 Ажил эхлэхийн ємнє компрессорын бїрэн бїтэн байдал, газардуулга зэргийг шалгана.

27.10 Мозайк єнгєлгєєний машин дээр дадлага туршлагатай хїнийг ажиллуулна.

27.11 Ажил эхлэхийн ємнє єнгєлгєєний машины бїрэн бїтэн байдлыг шалгасан байна.

27.12 Єнгєлгєєний машинаар ажиллахдаа:

• Цахилгаан тусгаарлагч бээлий, резинэн гутал хэрэглэнэ. • Хамгаалалтын бїрхїїлгїй ажиллахыг хориглоно. • Ажлын явцад машинд засвар їйлчилгээ хийх, хазайлгахыг

хориглоно. • Засвар, їйлчилгээ хийхдээ цахилгаан тэжээлээс салгасан байна. • Машиныг ажиллаж байгаа хэвээр нь орхихыг хориглоно. • Єнгєлгєєний машинаар ажиллахдаа тэжээлийн утасны бїрэн

бїтэн байдлыг тогтмол шалгаж байхаас гадна тэжээлийн утас мушгирч нугларах, дугуй дор орж зангилагдахаас болгоомжлох.

28. ЦАХИЛГААН БАЙГУУЛАМЖИЙН АШИГЛАЛТЫН ТАЛААР БАРИЛГЫН ТАЛБАЙН ДААМАЛ, ЦЕХИЙН АХЛАГЧ НАРЫН МЄРДЄХ ЗААВАР

Засгийн газрын 1990 оны 182-р тогтоолоор “Єндєр, нам хїчдэлийн цахилгаан шугам, сїлжээг хамгаалах дїрэм” баталж осол аюулаас урьдчилан сэргийлэх ажлыг хуульчлан баталсан.

Єндєр хїчдэлийн кабель шугамын гэмтэл нь материаллаг хохирол оруулаад зогсохгїй ажиллаж байгаа хїний амь насанд ч аюултай.

Цахилгаан шугам сїлжээ, тоног тєхєєрємжийн ашиглалттай холбогдсон ноцтой осол, хїний амь хохироосон буюу бїлэг осол гарсан тохиолдолд шуурхай арга хэмжээ авч Улсын мэргэжлийн хяналтын газар болон бусад холбогдох байгууллагад тухай бїр мэдэгдэнэ.

БД 12-101-05

33

28.1 Шинээр эхлэх барилгын суурь, инженерийн байгууламжийн шугам сїлжээ, бїх тєрлийн газар шорооны ажлыг гїйцэтгэхэд:

• ЦШСГазар • ДШСГазар • Ус суваг ашиглалтын удирдах газар • Телефон ашиглалтын газар зэрэг холбогдох байгууллагуудын

албан ёсны зєвшєєрлийн бичиг бїрдсэн нєхцєлд газар шорооны ажлыг эхлїїлэх.

28.2 Ажлын явцад зураг схемд тусгагдаагїй кабель шугам байгаа нь мэдэгдвэл ажлаа даруй зогсоож хот орон нутгийн мэргэшлийн алба, газарт мэдэгдэж осол, зєрчлєєс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авах.

28.3 Цахилгаан дамжуулах єндєр хїчдэлийн шугамаас хамгаалалтын зурвасыг захын утаснаас хоёр тийш дор дурьдсан хэмжээгээр тогтооно.

• Агаарын шугамд 20 кВ хїртэл хїчдэлтэй 2м 35 кВ 4м 110 кВ 5м 220 кВ 6м

• Кабель шугамд газар ухагч машинаар 1м ойрхон зайд ажиллах, тэрчлэн хэвийн хэмжээний гїнд татсан кабель шугаманд 0.3 м-ээс доош зайд хийн алхаар хєрс сийрэгжїїлэх ажил хийхийг зєвшєєрєхгїй.

• Цохих, нягтруулах, доргиох механизмыг кабелийн шугамд 5м-ээс дээш зайд ажиллуулахыг зєвшєєрнє.

28.4 Єндєр хїчдлийн цахилгаан дамжуулах шугамын хамгаалалтын зурвасын дотор дор дурдсан ажлыг ЦШСГазрын албан ёсны зєвшєєрєлгїйгээр гїйцэтгэхийг хориглоно. Їїнд:

• кабель шугаман дээр газар шорооны ажил гїйцэтгэх • агаарын шугамын доор 3м-ээс илїї єндєртэй механизмаар ажил

гїйцэтгэх; • барилга барих; • цахилгаан, холбооны шугам угсрах; • єрємдлєг, тэсэлгээний ажил хийх • мод суулгах • айл буух, хашаа барих; • гал тїлэх; • буу буудах; • эд бараа, тємєр эдлэл агуулж хадгалах; • ачих, буулгах, тээвэрлэх ажиллагаа гїйцэтгэх; • геологи хайгуул, шинжилгээний ажил хийх.

28.5 Машины гарц байхаар урьдчилсан тооцоолоогїй газраар 3 метрээс дээш єндєртэй машинаар шугамын доогуур явах

28.6 Цахилгаан дамжуулах агаарын шугамын хєндийрїїлэгч лонхыг хагалах утсанд тємєр ачаа давуулан тохох, машин механизмаар дайрах, таслахаас урьдчилан сэргийлж сурталчлах, цахилгаан тоноглол /трансформаторын/ дэд станц, хуваарилах байгууламжийн цоож, тїгжээний бїрэн бїтэн байдалд хяналт тавьж, цахилгааны байгууламжид мэргэжлийн бус хїмїїс нэвтрїїлэхийг хатуу хориглоно.

28.7 Талбай дээр цахилгааны ерєнхий самбарыг тусгай хамгаалалтын саравчинд хийх, цоож тїлхїїрийг сахиулд єгєх.

БД 12-101-05

34

28.8 Тїр байранд цахилгааны угсралт хийлгэх, цахилгаан тоног тєхєєрємж, багаж хэрэгслэлийг залгаж, салгах їед мэргэжлийн цахилгаанчнаар гїйцэтгїїлэх.

28.9 Цахилгаан багаж хэрэгслэлийг ажиллуулахаасаа ємнє тїїний бїрэн бїтэн байдал, цахилгаан хэлхээний хэвийн ажиллагаа, газардуулга, залгаж, салгах механизмын иж бїрдэл зэргийг шалгасны дараа тоног тєхєєрємжийг ажиллуулах.

28.10 Зєєврийн гэрэлтїїлэгт 36 вольтын хїчдэл хэрэглэх. 28.11 Газар гэсгээх, бетон халаах ажил гїйцэтгэх їед хамгаалалтын зурвас

байгуулж дохио санамж тавьж байрлуулах. 28.12 Цахилгаан шугам,тоног тєхєєрємжинд гарсан гэмтлийг засварлахдаа

хїчдэлийг бїрэн салгаж, “Бїї залга хїн ажиллаж байна” гэсэн анхааруулах хуудас зїїж байрлуулна.

28.13 Талбайн дээрх цахилгаан тоног тєхєєрємжийн хадгалалт, хамгаалалтанд байнга хяналт тавьж байх.

29. БАРИЛГЫН ТАЛБАЙ ДАХЬ ЦАХИЛГААНЫ АЮУЛГЇЙ АЖИЛЛАГААНЫ ТАЛААР ЄГЄХ ЇЛГЭРЧИЛСЭН ЗААВАР

Барилгын талбайд тїр буюу суурин байрлуулах цахилгаан тєхєєрємж, цахилгааны шугамыг угсрах, засварлах, ашиглахад ажиллаж байгаа ажилтан нь цахилгаан гїйдэлд нэрвэгдсэн хїмїїсийг цахилгаан шугамаас салгах болон анхны тусламж їзїїлэх, авран хамгаалах арга ажиллагаанд суралцсан байх ёстой.

Гал хамгаалагч залгуур, салгуур, дамжуулагч зэрэг цахилгаан дамжуулагч тєхєєрємжийн тусгаарлагдаагїй хэсгийг барилгын талбайд ил байрлуулахдаа хїн хїрэхгїй єндєрт эсвэл гадуураа хайслагдсан байранд тавьж байвал зохино. Цахилгаан хєдєлгїїр, тєхєєрємж, гэрэлтїїлгийн болон бусад зориулалтын шугам зэрэгт засвар хийсний эцэст тэжээлийн болон дамжуулагч утасны їзїїрийг тусгаарлан хєндийрїїлэхгїйгээр орхихыг хориглоно.

Цахилгаанаар ажиллах машин механизм, багаж хэрэгслїїд нь нэг залгууртай байж болохгїйн дээр тэдгээрийг нэг дор зэрэгцїїлэн байрлуулж болохгїй.

Машин механизм асаах хэрэгслэлийг далд газар байрлуулсан байвал зохино. Цоож бїхий битїї хайрцагт залгуурыг тавьсан байх ёстой. Залгуурыг тємєр хайрцагт байрлуулах їед хайрцгийг газардуулсан байвал зохино. Цахилгаанаар ажиллуулагч машин механизм, багаж хэрэгслэлїїд нь нэг залгууртай байж болохгїйн дээр тэдгээрийн залгууруудыг нэг дор зэрэгцїїлэн байрлуулж їл болно. Залгуур бусад багажууд нь гїйдлээс салгагдаж, хамгаалагдсан байвал зохино. Цахилгаан гїйдэл тасарсан їед залгуурыг салгана.

Цахилгаан гїйдэл дамжуулдаг суурин хэсгийн таг, бїрхїїл, хаалга зэргийг тусгайлан багаж хэрэгсэл буюу тїлхїїрийн тусламжтай онгойлгодог байх шаардлагатай. Цахилгаанаар ажилладаг машин механизм бусад тоног тєхєєрємж, бууруулах трансформатор, асаах хэрэгслэлийн их бие залгуурын хайрцаг зэргийг ажилтай эсэхийг нь харгалзахгїйгээр газардуулсан байна. Газардуулсан хэсгийн гэмтлийг тухай бїрийд нь засварлана. Харин газардуулагч хэрэгсэл гэмтсэний улмаас зарим хэсгийг солих їед газардуулгын сїлжээний хэвийн ажиллагааг хангах арга хэмжээ авсан байх ёстой. Зєєврийн цахилгаан гэрлээс бусад зєєврийн цахилгаан хэрэгслэлийн унтраалга нь тєхєєрємжийнхєє их бие дээр суурилагдсан байна.

Барилгын талбай дээр цахилгааны шугам тїр тавихдаа найдвартай тулгуур хийж, тусгаарлалтай утсаар хийх ба тїїний дээд цэг нь ажлын байрны дээр 2,5м,

БД 12-101-05

35

гарц дээр 3,5м, машин зам дээр 6м-ээс багагїй єндєрт байрлах ёстой. Шал буюу газраас дээш 2.5м-ээс бага єндєрт байрлах цахилгаан дамжуулах шугамын утсыг тємєр яндан хоолойд хийж хамгаалах ёстой.

Гэрэлтїїлгийн 127-220В хїчдэлийн чийдэнг шал буюу газрын тївшнээс 2.5м-ээс багагїй єндєрт тавина. Їїнээс бага єндєрт байрлуулахдаа 36В-аас илїїгїй хїчдэл хэрэглэдэг гэрэлтїїлэгч ашиглах хэрэгтэй. Барилгын талбайн цахилгаан дамжуулах шугамыг барилга, ажлын талбайн нэг бїрээр тасалж, унтрааж болохуйц залгууртай байлгах хэрэгтэй. Цахилгаан шугам, тєхєєрємж дээр эсвэл тїїний ойролцоо угсралт, засварын ажил болон цахилгаан утсыг салгах, залгах ажлыг гїйцэтгэхдээ хїчдэлийг салгаж аюулгїй ажиллагааны дїрмийн шаардлагын дагуу хийх хэрэгтэй. Угсралт, засвар хийх їед осол гарсан цахилгаан дамжуулах агаарын шугамын шон дээрээс дамжуулагчийг залгах, салгах ажил гїйцэтгэж болохгїй. Харин тусгайлан шалгагдсан хєдєлгєєнт механизмын тусламжтайгаар хэмжилтийн болон залгах, салгах ажлыг гїйцэтгэнэ. Гал хамгаалагчийг солих ажиллагааг хїчдэлгїй болгосон нєхцєлд гїйцэтгэх ёстой. Харин хїчдэлгїй болгох нєхцєлгїй бол гал хамгаалагчийг солихдоо ачааллыг заавал салгасны дараа тусгаарлагч резин дэвсгэр дээрээс буюу хамгаалагч шаахай ємсєж, хамгаалах шил, тусгаарлагч бээлий, хамгаалалттай багаж ашиглан 2-оос доошгїй цахилгаанчин гїйцэтгэнэ.

Хїчдэлтэй байхад чийдэнг солихыг хориглоно. Хїчдэлийг салгах нєхцєлгїй їед чийдэн солих ажлыг хамгаалах шил, тусгаарлагч бээлий хэрэглэн мэргэжлийн цахилгаанчин гїйцэтгэвэл зохино. Зєєврийн гэрэлтїїлэг нь зориулалтын байхаас гадна цахилгаанд залгах нєхцєлєєр бїрэн хангагдсан байх ёстой. Зєєврийн гэрэлтїїлгийн чийдэн нь торон хамгаалалттай, єлгєх дэгээтэй, цахилгаан утас нь резинэн бїрхїїлтэй байна. Барилгын талбайн ердийн байранд 36В-оос илїїгїй хїчдэлийн чийдэн мєн суваг, шуудуу, худаг, тогоо, битїї тємєр сав зэрэг аюултай байруудад 12В-оос илїїгїй хїчдэлийн чийдэнг тус тус ашиглавал зохино. Суурин гэрэлтїїлгийн чийдэнг /220В/ зєєврийн гэрэлтїїлгийн оронд хэрэглэж болохгїй. 12-36В-ын хїчдэлийн залгуурыг єндєр хїчдэлийн залгуураас ялгахын тулд єєр єнгийн будгаар будна. Зєєврийн гэрэл залгах цэгїїдэд тэмдэг тавих ёстой. 12 В- оос илїї хїчдэлтэй шугамаас зєєврийн шугамыг салаалуулан авахдаа резинэн бїрээстэй утас ашиглана. Гэхдээ 500В-оос илїїгїй хїчдэл хэрэглэх їед зэс утастай дамжуулагчийг ашиглах хэрэгтэй. Хєдєлгєєнт машин механизмын дамжуулагч утас нь найдвартай хамгаалагдсан байхын дээр чєлєєтэй шилжих боломжтой байна. Цахилгааны багаж хэрэгсэл, зєєврийн гэрэл, бууруулах трансформаторын гїйдлийн їелзлийн хувьсагчийн газардуулга, тэжээлийн утас зэргийг сар тутам шалгаж байх ёстой. Мєн зєєврийн трансформаторын єндєр, нам хїчдэлийн ороомгууд нь богино холбоо їїсгэж болзошгїй байдгийг анхаарвал зохино. Трансформаторыг цахилгаан шугамд залгахдаа дамжуулагч утас болон гїйдэл хїлээн авагч зєєврийн хэрэгслийн тусгаарлалтын эсэргїїцлийг мегометрийн тусламжтайгаар гїйдэл єгєхийн ємнє шалгаж тусгай дэвтэрт тэмдэглэсэн байх ёстой. Хэмжиж байх їедээ багаж болон мегометрт холбосон утсанд санамсаргїй хїрч хїчдэлд цохиулахаас урьдчилан сэргийлсэн арга хэмжээ авсан байх ёстой.

Газардуулсан хэсгийн гэмтлийг тухай бїр засварлана.

36В –оос бага хїчдлээр ажилладаг зєєврийн цахилгаан багаж хэрэгслийн тэжээлийг бууруулагч трансформатораас авна. Гэхдээ трансформаторын эх бие нам хїчдэлийн ороомгийг нь газардуулсан байна. Харин хїчдэлийг бууруулахдаа авто трансформатор тохируулагч ашиглахыг хориглоно. Трансформатор болон їелзлэл хувьсгагчийн бїрэн бїтэн байдлыг шалгахгїйгээр шугамд залгах, цахилгаан хїчдэлтэй байхад нь їзлэг їйлчилгээ хийхийг хориглоно.

БД 12-101-05

36

ХАВСРАЛТ 1 Энэхїї норм ба дїрэмд ишлэл авсан норматив

баримт бичгїїдийн жагсаалт

1. Хїний эрхийн тїгээмэл тунхаглал. 2. Монгол улсын Хєдєлмєрийн тухай хууль 3. Монгол улсын Ариун цэврийн тухай хууль 4. Монгол улсын Захиргааны хариуцлагын тухай хууль 5. Монгол улсын Эрїїгийн тухай хууль 6. Монгол улсын Иргэний хууль 7. Монгол улсын Стандартчилал, тохирлын їнэлгээний тухай хууль 8. Монгол улсын галын аюулгїй байдлын тухай хууль 9. Барилгачдын ажлын хувцас хамгаалах хэрэгслийн жагсаалт /126

мэргэжлээр/ (ХЦХУХ, МЇЭ-ийн тєв зєвлєлийн 1980 оны 6-р сарын 12-ны 150/97 дугаар тогтоол)

10. Ажилтныг эрїїл мэндийн урьдчилсан ба хугацаат їзлэгт оруулах тухай. (Эрїїл мэнд, нийгмийн хамгааллын сайдын 1999 оны А/243 тоот тушаал)

11. Эрчим хїчний тоног тєхєєрємж, байгууламжийн техник ашиглалтын дїрэм (ДБСайдын 2003.06.06-ны 125 дугаар тушаал)

12. Цахилгаан байгууламжийн ашиглалтын їед мєрдєх аюулгїй ажиллагааны дїрэм. (ДБСайдын 2003.12.24-ны єдрийн 257 дугаар тушаалын нэгдїгээр хавсралт)

13. Єндєр, нам хїчдэлийн цахилгаан шугам, сїлжээг хамгаалах дїрэм (Засгийн газрын 1990 оны 182-р тогтоол)

14. Монгол улсын Замын хєдєлгєєний аюулгїй байдлын тухай хууль. (1996 он. 1998.11.12-ны єдрийн хуулиар нэмэлт єєрчлєлт оруулсан)

15. Автотээврийн хэрэгслийн техникийн улсын їзлэг, тооллого явуулах журам. (ДБХС, ХЗС, Сангийн сайд, Байгаль орчны сайдын хавтарсан 1999.04.22-ны єдрийн 100, 78, 54, 53 дугаар тушаалын II хавсралт)

16. “Хїнд жинтэй”, “Овор ихтэй” ачааг тээвэрлэх, буулгах журам. (Улсын материал, техникийн хангамжийн хорооны дарга, Тээврийн яамны сайдын хамтарсан тушаал)

17. Ачаа єргєх краныг тєхєєрємжлєх, аюулгїй ашиглах дїрэм (ДБХСайдын 1998.03.30-ны єдрийн 88-р тушаал)

18. Ачаа єргєх краны оосорлогч дохиочны аюулгїй ажиллагааны заавар (ДБХСайдын 1998.03.30-ны єдрийн 88-р тушаал)

19. Гїїрэн тєрлийн краны машинчийн аюулгїй ажиллагааны заавар (Улсын хянан байцаах газрын гишїїдийн хурлын 1992.04.20-ны єдрийн 04 тоот тогтоол)

20. Кранаар ачаа шилжїїлж ажил гїйцэтгэх їеийн аюулгїй ажиллагаа хариуцагчийн ажлын заавар (Барилга-архитехтур, техник хяналтын улсын хорооны 1985.03.15-ны єдрийн 13-р тогтоол)

21. Оосорлогч, дохиочны аюулгїй ажиллагааны заавар (Улсын хянан байцаах газрын гишїїдийн хурлын 1992.04.20-ны єдрийн 04 тоот тогтоол)

22. Эмэгтэй хїн ажиллуулахыг хориглосон ажлын жагсаалт (Монгол улсын Эрїїл мэнд, нийгмийн хамгааллын сайдын 1999.08.13-ны А/204 тушаал)

23. Насанд хїрээгїй хїн ажиллуулахыг хориглосон ажлын жагсаалт (Монгол улсын Эрїїл мэнд, нийгмийн хамгааллын сайдын 1999.08.13-ны А/204 тушаал)

24. Тэтгэврийг хєнгєлєлттэй тогтоох, газрын дор болон хєдєлмєрийн хортой, халуун, хїнд нєхцєлд хамаарах ажил мэргэжлийн жагсаалт. (Хїн амын бодлого, хєдєлмєрийн сайдын 1995 оны 78-р тушаал)

25. Ажлын цагийг нэгтгэн бодох журам (Засгийн газрын 1999 оны 122-р тогтоолын 1-р хавсралт)

БД 12-101-05

37

26. Уур, халуун усны шугам хоолойг тєхєєрємжлєх, аюулгїй ашиглах дїрэм (ДБХСайдын 1999.06.22-ны єдрийн 164 дїгээр тушаал)

27. “Даралтат савыг тєхєєрємжлєх, аюулгїй ашиглах дїрэм” (ЭХГУУурхайн сайдын 1995.12.05-ны єдрийн 330 дугаар тушаал)

28. “Уурын ба усан халаалтын зуухыг тєхєєрємжлєх, аюулгїй ашиглах дїрэм” ЭХГУУурхайн сайдын 1994.04.12-ны єдрийн 72 дугаар тушаал)

29. Химийн хорт бодистой харьцан ажилладаг ажилтанд олгох хор саармагжуулах хїнсний бїтээгдэхїїний жагсаалт (ЭМНХСайдын 2000.06.19-ний 171 дїгээр тушаал)

30. БНбД 12-03-04. Барилгын їйлдвэрлэлд дагаж мєрдєх хєдєлмєр хамгаалал, аюулгїй ажиллагааны дїрэм. I хэсэг. Ерєнхий шаардлага

31. БНбД 10-01-99 Барилгын норматив баримт бичгийн тогтолцоо. Їндсэн журам. (ДБХС-ын 1999.05.12-ны єдрийн 125 тоот тушаал)

32. БНбД 2.09.12-87 Їйлдвэрийн барилга, байгууламжийн тєлєвлєлтийн эрїїл ахуйн норм (УБХ-ны 1987 оны 64 тоот тогтоол)

33. БНбД 13-04-03 Барилга, байгууламж, инженерийн шугам сїлжээний засвар, ашиглалтын хугацааны жишиг норм. (ДБСайдын 2003.06.04-ний єдрийн 130 дугаар тушаал)

34. БНбД 12-01-03. Барилгын їйлдвэрлэлийн зохион байгуулалт. (ДБСайдын 2003.12.18-ны єдрийн 252 дугаар тушаалын нэгдїгээр хавсралтын 1-д)

35. БНбД 31-04-03 Захиргаа ба аж ахуйн барилга (ДБСайдын 2003 оны 252 дугаар тушаалын нэгдїгээр хавсралтын 4-д)

36. БД 43-101-03 “Цахилгаан байгууламжийн дїрэм”  (ДБСайдын 2003 оны 252 дугаар тушаалын нэгдїгээр хавсралтын 7-д)

37. MNS4643-1998. Хєдєлмєр хамгаалал. Аюулгїй ажиллагааны тэмдэг ба дохионы єнгє.

38. MNS 4967:2000. Хєдєлмєрийн аюулгїй ажиллагаа. Эрїїл ахуй. Нэр томъёо, тодорхойлолт.

39. MNS 4969:2000. Хєдєлмєрийн аюулгїй ажиллагаа. Эрїїл ахуй. Сургалтын зохион байгуулалт. Їндсэн дїрэм.

40. MNS4978:2000. Аюултай ачаа. Ангилал. Техникийн ерєнхий шаардлага. 41. MNS 0012-1-008:1985. Хєдєлмєр хамгаалал стандартын систем. Шуугиан.

Аюулгїй ажиллагааны ерєнхий шаардлага. 42. MNS 4990:2000. Хєдєлмєрийн аюулгїй ажиллагаа. Эрїїл ахуй. Ажлын

байрны орчин, эрїїл ахуйн шаардлага. 43. MNS 4994:2000. Хєдєлмєрийн аюулгїй ажиллагаа. Эрїїл ахуй. Доргионы

норм, аюулгїй ажиллагааны ерєнхий шаардлага. 44. MNS 4996:2000. Хєдєлмєрийн аюулгїй ажиллагаа. Эрїїл ахуй. Ажлын

байрны гэрэлтїїлэгийн норм, хэмжих аргад тавигдах ерєнхий шаардлага. 45. MNS 5002:2000. Хєдєлмєрийн аюулгїй ажиллагаа. Эрїїл ахуй. Шуугианы

норм, аюулгїй ажиллагааны ерєнхий шаардлага. 46. MNS ISO 13688:2000. Хєдєлмєрийн аюулгїй ажиллагаа, эрїїл ахуй. Ажлын

тусгай хувцас. Ерєнхий шаардлага. 47. MNS ISO 8194:2001. Цацрагаас хамгаалах –радио идэвхт бохирдлоос

хамгаалах хувцас – Загвар сонголт, сорилт ба хэрэглээ. 48. MNS 5027:2001. Хєдєлмєрийн аюулгїй ажиллагаа, эрїїл ахуй. Дэлгэц

бїхий тоног тєхєєрємжтэй ажиллах эрїїл ахуй. Эргономикийн ерєнхий шаардлага.

49. MNS 5028:2001. Хєдєлмєрийн аюулгїй ажиллагаа, эрїїл ахуй. Ажлын байрны агаар дахь хорт бодисыг индикаторын гуурсаар тодорхойлоход тавигдах ерєнхий шаардлага.

50. MNS 5029:2001. Хєдєлмєрийн аюулгїй ажиллагаа, эрїїл ахуй. Химийн хорт бодисын шошго, тэмдэглэгээ.

БД 12-101-05

38

51. MNS 5079:2001. Хєдєлмєрийн аюулгїй байдал, їйлдвэрлэлийн эрїїл ахуй. Ачих, буулгах ажлын аюулгїй ажиллагааны ерєнхий шаардлага.

52. MNS 5080:2001. Хєдєлмєрийн аюулгїй байдал, їйлдвэрлэлийн эрїїл ахуй. Хєдєлмєрийн нєхцєл, тїїний ангилал, хїчин зїйл, хєдєлмєрийн нєхцлийн їнэлгээ.

53. MNS 5105:2001. Хєдєлмєрийн аюулгїй байдал, їйлдвэрлэлийн эрїїл ахуй. Эрїїл ахуйн хамгаалалтын бїсний хэмжээ, ерєнхий шаардлага.

54. MNS 5106:2001. Хєдєлмєрийн аюулгїй байдал, їйлдвэрлэлийн эрїїл ахуй. Мэдрэл сэтгэхїйн ачааллыг їнэлэх їзїїлэлтийн норм, тодорхойлох арга

55. MNS 5107:2001. Хєдєлмєрийн аюулгїй байдал, їйлдвэрлэлийн эрїїл ахуй. Биеийн хїчний ажлын ачааллыг їнэлэх їзїїлэлтийн норм, тодорхойлох арга

56. MNS5145:2002. Хєдєлмєрийн аюулгїй байдал, їйлдвэрлэлийн эрїїл ахуй. Цахилгааны аюулгїй ажиллагаа. Хїрэх хїчдэл ба гїйдлийн зєвшєєрєх дээд тївшин.

57. MNS5146:2002. Хєдєлмєрийн аюулгїй байдал, їйлдвэрлэлийн эрїїл ахуй. Цахилгааны аюулгїй ажиллагаа. Хамгаалах газардуулга, тэглэлт.

58. MNS5147:2002. Хєдєлмєрийн аюулгїй байдал, їйлдвэрлэлийн эрїїл ахуй. Цахилгаан статик орон. Ажлын байрны хїчлэгийн зєвшєєрєх тївшин, хяналт тавих шаардлага.

59. MNS5148:2002. Хєдєлмєрийн аюулгїй байдал, їйлдвэрлэлийн эрїїл ахуй. Радиогийн сїлжээний цахилгаан соронзон орон. Ажлын байрны хїчлэгийн зєвшєєрєх тївшин, хяналт тавих шаардлага.

60. MNS5149:2002. Хєдєлмєрийн аюулгїй байдал, їйлдвэрлэлийн эрїїл ахуй. Їйлдвэрлэлийн давтамжтай цахилгаан орон. Ажлын байрны хїчлэгийн зєвшєєрєх тївшин, хяналт тавих шаардлага.

61. MNS5150:2002. Хєдєлмєрийн аюулгїй байдал, їйлдвэрлэлийн эрїїл ахуй. Цахилгааны аюулгїй ажиллагаа. Ерєнхий шаардлага.

62. MNS5151:2002. Хєдєлмєрийн аюулгїй байдал, їйлдвэрлэлийн эрїїл ахуй. Цахилгааны аюулгїй ажиллагаа. Нэр томъёо, тодорхойлолт.

63. MNS5345:2003. Овор ихтэй, урт, хїнд ачааны тээвэрлэлт. Ангилал. Ерєнхий шаардлага.

64. MNS 5346:2003. Тээврийн хэрэгслээр ачаа тээвэрлэх ба тээвэрлэхэд зуучлах їйлчилгээ.

65. MNS ILO-OSH:2003. Хєдєлмєрийн аюулгїй ажиллагаа, эрїїл ахуйн удирдлагын тогтолцооны талаарх удирдамж.

ХАВСРАЛТ 2 НЭР ТОМЪЁО БА ТЇЇНИЙ ТОДОРХОЙЛОЛТ

Нэр томъёо Тодорхойлолт Тодорхойлолтыг

єгєхдєє їндэслэсэн баримт бичгийн нэр

1 2 3

Барилга байгуулалт

Їр дїн нь барилгын бїтээгдэхїїн буюу барилгын материал болон эдлэхїїн болох їйлдвэрлэлийн їйл ажиллагааны тєрєл

БНбД 10-01-ийг харгалзан энэхїї баримт бичгээр тодорхойлогдоно.

Барилгын їйлдвэрлэл

Уур амьсгалын ямарч нєхцєлд бїх тєрлийн барилга ба байгууламжийг барих, их засвар хийх, техникээр Адил

БД 12-101-05

39

шинэчлэн тоноглох, сэргээн засварлах їед хийгдэх бэлтгэл ба їндсэн барилга угсралтын болон тусгай барилгын ажлын цогцолборын гїйцэтгэл

Барилгын їйлдвэр

Барилга, байгууламжийн барилгын бїтээц, хийцээр хэрэглэхэд зориулан эдлэхїїнийг їйлдвэрийн нєхцєлд бэлтгэх

Адил

Барилгын материалын їйлдвэр

Барилгын эдлэхїїнийг бэлтгэх болон ба-рилга, байгууламжийн барилгын бїтээцийг бїрдїїлэхэд зориулан материал (їїний дотор ширхэгийн)-ыг їйлдвэрийн аргаар хийх

Адил

Їйлдвэрлэлийн їйл ажиллагаа

Байгалийн баялгийг бэлэн бїтээгдэхїїн болгоход шаардлагатай хєдєлмєрийн зэвсгийг хэрэглэн єєртєє бїх тєрлийн тїїхий эдийн боловсруулалт, їйлдвэрлэл, тєрєл бїрийн їйлчилгээ їзїїлэх ба барилга, байгуулалтыг агуулсан хїмїїсийн їйлдлийн цогц 

Согласно  Федеральному закону  РФ  «Об  основах охраны  труда  в  Россий­ ской  Федерации»  от  17 июля 1999г. № 181­ФЗ 

Їйлдвэрлэлийн дэвс-гэр нутаг

Баригдсан ба баригдах барилга, бай-гууламжууд байрлах, барилгын буюу їйлд-вэрлэлийн їйл ажиллагаа явуулахад зориулан олгогдсон газар нутаг

Энэ нормоор.

Барилгын талбай

Барилгын байгууламж, тїїнчлэн машин, материал, бїтээц, їйлдвэрлэлийн болон ахуйн їйлчилгээний байр, сууцийг байрлуу-лахад зориулан, зохих журмын дагуу тусгайлан олгосон їйлдвэрлэлийн талбай

Адил

Хєдєлмєрийн аюулгїй нєхцєл

Ажиллагчдад їйлчлэх їйлдвэрлэлийн хортой буюу аюултай хїчин зїйлс байхгїй, эсхїл тогтоосон норматив хэмжээнээс хэтрээгїй байх хєдєлмєрийн нєхцєл 

Согласно  Федеральному закону  РФ  «Об  основах охраны  труда  в  Россий­ ской  Федерации»  от  17 июля 1999г. № 181­ФЗ 

Хєдєлмє-рийн аюулгїй ажиллагааны шаардлага

Хєдєлмєрлєх явцад ажиллагчдын биеэ авч явах, учирч болох аюулаас урьдчилан сэргийлэх нєхцєл бололцоог хангах їїднээс хууль тогтоомжийн акт, норматив техникийн баримт бичиг, дїрэм, заавраар тогтоосон хэм хэмжээ

MNS 4967: 2000- аар.

Хєдєлмєрийн аюулгїй ажиллагаа, эрїїл ахуй (хєдєлмєр хамгаалал)

Хєдєлмєрийн процесст хїний ажлын чад-вар, эрїїл мэндийг хэвээр хадгалж аюулгїй ажиллагааг хангаж чадах нєхцлийг бий бол-гоход чиглэсэн хууль тогтоомж, нийгэм, эдийн засаг, зохион байгуулалт, техник, ариун цэвэр-эрїїл ахуйн арга хэмжээний систем

MNS 3108-81, MNS 12.0.002-87 стандартуудаар

Хєдєлмєрийн нєхцєл

Хєдєлмєрлєх явцад ажилтны хєдєлмєрийн чадвар, эрїїл мэндэд дагнасан буюу хамссан байдлаар нєлєєлєх їйлдвэрлэ-лийн орчны хїчин зїйлийн нийлбэр

MNS 4967: 2000- аар.

Їйлдвэрлэлийн аюултай хїчин зїйл

Тодорхой нєхцєлд ажиллагчдын эрїїл мэн-дэд нєлєєлж гэмтээх буюу тїїний эрїїл мэндэд нєлєєлєх їйлдвэрлэлийн хїчин зїйл

MNS 4967: 2000- аар.

Їйлдвэрлэлийн хортой хїчин зїйл

Ажиллагчдын эрїїл мэндэд нєлєєлж євчлїїлэх буюу ажиллах чадварыг бууруулах, зарим тохиолдолд тэдний їр удамд нєлєєлєх уршиг бїхий їйлдвэрлэ-лийн хїчин зїйл

MNS 4967: 2000- аар.

Аюултай бїс Їйлдвэрлэлийн аюултай ба хортой хїчин зїйлс хїнд нєлєєлж болзошгїй орон зай По ГОСТ 12.0.002

Єндєрт угсрах ажил

Газрын гадаргуу, хучилтаас, эсхїл дээр нь угсрах буюу засварлах бїтээц, тоног тєхєє-рємжтэй шууд харьцах ажлыг гїйцэтгэж байгаа газрын гадаргуугаас 5 м-ээс илїї єн-дєрт хийгдэх ажил. Энэ ажлыг гїйцэтгэхэд ажиллагчдыг унахаас урьдчилан хамгаалах їндсэн хэрэгсэл нь хамгаалалтын бїс юм.

Энэ баримт бичгээр.

БД 12-101-05

40

Ажлын байр

Ажиллагчид хєдєлмєрийн гэрээний дагуу гїйцэтгэх ажил їїрэгтэйгээ холбоотой байнга ба тїр хугацаагаар оршин байх буюу шилжин явах, ажил олгогчийн шууд ба шууд бус хяналтад байх газар

MNS 4967: 2000- аар

Байгууллага (хуулийн этгээд)

Ємчлєх ба захиран зарцуулах хэлбэрээс хамаарахгїй їйлдвэр, албан байгууллага буюу бусад хуулийн этгээд. (Ємчлєлдєє буюу эзэмших, ашиглах, захиран зарцуулах эрхдээ тусгайлсан хєрєнгєтэй, єєрийн нэрээр эрх олж, їїрэг хїлээдэг, їйл ажиллагаанаас бий болох їр дагаварыг эд хєрєнгєєрєє хариуцдаг, нэхэмжлэгч, хариуцагч байж чадах, тодорхой зорилго бїхий, тогтвортой їйл ажиллагаа эрхэлдэг зохион байгуулалтын нэгдэл) 

В  соответствии  с Граждан­ским  кодексом РФ. 1­я часть. 

Монгол улсын Иргэний хууль. I хэсэг. 25-р зїйл.

Ажил олгогч Хєдєлмєрийн гэрээний їндсэн дээр ажилтан авч ажиллуулж байгаа этгээд

Монгол улсын Хєдєлмєрийн тухай хууль.

Ажилтан Ажил олгогчтой хєдєлмєрийн гэрээ байгуулан ажиллаж байгаа иргэн.

Монгол улсын Хєдєлмє- рийн тухай хууль.

Хєдєлгєєнт машин

Нэг ажлын байрнаас нєгєє ажлын байр луу єєрийн явалтаар зєєвєрлєх боломжтой буюу тээврийн хэрэгсэл дээр тоноглогдсон машин

Энэ баримт бичгээр.

Суурин машин Угсралтын ажил хийгдэж байгаа ажлын бай-ран дээр суурилуулах шаардлагатай буюу єєрийн явалтаар зєєвєрлєх боломжгїй машин.

Энэ баримт бичгээр.

Тохирлын гэрчилгээ

Зохих журмын дагуу баталгаажуулалтад тэнцсэн гадаадын болон дотоодын аж ахуйн нэгж, байгууллагын бїтээгдэхїїнд баталгаа-жуулалтын байгууллагаас олгох баримт бичиг.

Монгол улсын Стандартчилал, тохирлын їнэлгээний тухай хууль.

Агаарын бохирдол

Эрїїл мэндэд хортой буюу зарим талаар аюултай, биет байдлаасаа хамаарахгїй бодисоор бохирсон агаарын дурын бохирдол

148-р конвенц. “Ажлын байран дахь агаарын бохирдол, дуу шуугиан ба доргионоос болж їїсэх мэргэжлийн эрсдлээс хєдєлмєрч- дийг хамгаалах тухай”

Шуугиан Эрїїл мэндэд хортой буюу зарим талаар аюултай, эсхїл сонсголгїй болгож мэдэх бїх тєрлийн дуу чимээ

Адил

Доргион Эрїїл мэндэд хортой буюу зарим талаар аюултай, хїний биед хатуу биетээр дамжин їйлчлэх бїх тєрлийн доргио.

Адил

БД 12-101-05

41

ГАРЧИГ

1. Газар шорооны ажил гїйцэтгэх їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар …………………………………………………………… 3

2. Суурь ухах їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар ……………………….. 4 3. Гїний доргиурыг ажилд бэлтгэх їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар ………………………………………………………………………………….. 4 4. Єргийн ажлыг гїйцэтгэх їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар ……… 6 5. Бетон зуурмаг цутгах ажлын їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар …. 7 6. Бетон зуурмагыг цахилгаанаар халаах їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар ………………………………………………………………………………….. 7 7. Зуурмаг бэлтгэх ажлын їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар …………9 8. Хавтан угсрах їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар …………………… 9 9. Шавардлагын ажлын їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар …………… 10 10. Шавардлагын агрегат, станц дээр ажиллах їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар …………………………………………………………………11 11. Будгийн ажлын їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар ………………….. 12 12. Мужааны цехэд ажил гїйцэтгэх їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар …………………………………………………………………………….……..15 13. Мужааны ажлыг гїйцэтгэх ажилтанд єгєх аюулгїй ажиллагааны

їлгэрчилсэн заавар ………………………………………………………………………………16 14. Хїйтний улиралд ажил гїйцэтгэх їед єгєх аюулгїй ажиллагааны

їлгэрчилсэн заавар ……………………………………………………………………………… 16 15. Дээврийн ажлын їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар ………………… 17 16. Компрессороор ажиллах їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар ……… 21 17. Ачиж буулгах, тээвэрлэх ажлын їед єгєх аюулгїй ажиллагааны

їлгэрчилсэн заавар ………………………………………………………………………………22 18. Ачаа оосорлогчийн аюулгїй ажиллагааны заавар ………………………………………… 22 19. Єндєрт ажил гїйцэтгэх їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар ………… 24 20. Дїїжин шатаар ажил гїйцэтгэх їед єгєх аюулгїй ажиллагааны

їлгэрчилсэн заавар ……………………………………………………………………………… 25 21. Тємрийн цехэд ажиллагчдад єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар ……… 25 22. Тємєр яндан угсрах їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар …………… 26 23. Халаалтын агрегат ажиллуулах їед єгєх аюулгїй ажиллагааны

їлгэрчилсэн заавар ………………………………………………………………………………27 24. Халаалтын трансформаторажиллуулах їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар ………………………………………………………………………………….. 27 25. Цахилгаан гагнуурчинд єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар ………………28 26. Цахилгаан шат угсрах їед єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар ………… 31 27. Мозайкан цехийн ажиллагчдад єгєх аюулгїй ажиллагааны їлгэрчилсэн заавар …… 32 28. Цахилгаан байгууламжийн ашиглалтын талаар барилгын талбайн

даамал, цехийн ахлагч нарын мєрдєх їлгэрчилсэн заавар ……………………………… 32 29. Барилгын талбай дахь цахилгааны аюулгїй ажиллагааны талаар

єгєх їлгэрчилсэн заавар …………………………………………………………………………34 Хавсралт1. Ишлэл авсан норматив баримт бичгїїдийн жагсаалт ..................................... 36 Хавсралт2. Нэр томъёо ба тїїний тодорхойлолт ................................................................ 38