Embed Size (px)
Citation preview
Elektrik Piyasasında Lisanssız
Elektrik Üretim Faaliyetleri Lisanssız elektrik üretimi; Tüketicilerin elektrik ihtiyaçlarının tüketim
noktasına en yakın üretim tesislerinden karşılanması, arz güvenliğinin
sağlanmasında küçük ölçekli üretim tesislerinin ülke ekonomisine kazandırılması
ve etkin kullanımının sağlanması, elektrik şebekesinde meydana gelen kayıp
miktarlarının düşürülmesi amacıyla lisans alma ile şirket kurma yükümlülüğü
olmaksızın, elektrik enerjisi üretebilecek gerçek veya tüzel kişilere 1000 KWh’a
kadar kendi ihtiyaçları karşılayarak ihtiyaç fazlasını dağıtım şebekelerine satmak
olarak gerçekleştirilen bir çalışmadır.
BOĞAZİÇİ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş.
ELEKTRİK PİYASASINDA LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİM SUNUMU
İSTANBUL AVRUPA YAKASI (BEDAŞ) TÜRKİYE
3.573,1 km² 814.578 km²
8.571.374 kişi 72.561.312 kişi
4.326.314 abone * 32.457.811 abone
23.952.543 MWh 186.099.551 MWh
8.225 MVA 61.365 MVA
Alan 0,44 %
Nüfus 11,81 %
Müşteri sayısı 12,94 %
Enerji tüketimi 12,35 %
Toplam kurulu güç olarak 13,40 %
ŞİRKETİN TÜRKİYE BAZINDAKİ ORANLARI
• Elektrik Üretim
A.Ş.(EÜAŞ)
• Türkiye Elektrik
Ticaret ve
Taahhüt A.Ş.
(TETAŞ) Yİ,
YİD, İHD
• Serbest Üretim
Şirketleri
• Türkiye Elektrik
İletim A.Ş.
(TEİAŞ)
• Özel Dağıtım
Şirketleri
(21 adet EDAŞ)
• Organize Sanayi
Bölgeleri (OSB)
• Özel Perakende
Şirketleri
( Bunlardan biri
Boğaziçi EPSAŞ)
• Toptan Satış
Lisansına Sahip
Şirketler
Üretim İletim Dağıtım Perakende Satış
Türkiye Elektrik Sektörünün Yapısı
ELEKTRİK DAĞITIM BÖLGELERİ / ELECTRICITY DISTRIBUTION REGIONS
.
TokatÇanakkale
İstanbul
Anadolu Y.
Kırklareli
Tekirdağ
Edirne
Balıkesir
Bursa
Manisa
Kütahya
Bilecik
Kocaeli
Yalova
Sakarya
Düzce
Zonguldak
Bartın Sinop
Çorum
Çankırı
Karabük
Bolu
EskişehirAnkara
KonyaAksaray
Niğde
KaramanAntalya
Burdur
Muğla
DenizliAydın
İzmir
Kırşehir
Kırıkkale
YozgatSivas
Kayseri
Amasya
Samsun
Kastamonu
Adana
Mersin
Hatay
Kilis
Gaziantep Şanlıurfa
Mardin
Diyarbakır
BatmanSiirt
Şırnak
VanBitlis
Hakkari
Muş
Ağrı
Bingöl
Erzurum
Kars
Iğdır
Osmaniye
Tunceli
Erzincan
Malatya
K.Maraş
Elazığ
Adıyaman
Bayburt
Rize
Artvin
TrabzonGiresunOrdu
Gümüşhane
NevşehirUşak
Afyon
Isparta
Ardahan
İstanbul
Avrupa Y.
1
3
2
4
5
6
78
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
1. Dicle E. Dağıtım A.Ş. / Dicle Elec. Distr. Co. (Diyarbakır, Mardin, Siirt, Şanlıurfa, Batman, Şırnak)
2. Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. / Vangölü Electricity Distribution Co. (Bitlis, Hakkari, Muş, Van)
3. Aras E. Dağıtım A.Ş. / Aras E. Distr. Co. (Ağrı, Erzincan, Erzurum, Kars, Bayburt, Ardahan, Iğdır)
4. Çoruh Elektrik Dağıtım A.Ş. / Çoruh E. Distribution Co. (Artvin, Giresun, Gümüşhane, Rize, Trabzon)
5. Fırat Elektrik Dağıtım A.Ş. / Fırat Electricity Distribution Co. (Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli)
6. Çamlıbel Elektrik Dağıtım A.Ş. / Çamlıbel Electricity Distribution Co. (Sivas, Tokat, Yozgat)
7. Toroslar E. Dağıtım A.Ş. / Toroslar E. Distr. Co. (Adana, Gaziantep, Hatay, Mersin, Kilis, Osmaniye)
8. Meram E. Dağıtım A.Ş. / Meram E. Distr. Co. (Kırşehir, Konya, Nevşehir, Niğde, Aksaray, Karaman)
9. Başkent E.D.A.Ş. / Başkent E.D.Co. (Ankara,Çankırı,Kastamonu,Zonguldak,Kırıkkale,Bartın,Karabük)
10. Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş. / Akdeniz Electricity Distribution Co. (Antalya, Burdur, Isparta)
11. Gediz Elektrik Dağıtım A.Ş. / Gediz Electricity Distribution Co. (İzmir, Manisa)
12. Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş. / Uludağ Electricity Distribution Co. (Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Yalova)
13. Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş. / Trakya Electricity Distribution Co. (Edirne, Kırklareli, Tekirdağ)
14. İstanbul Anad.Y. E.Dağ. A.Ş. / İstanbul Anatolian Side E.D.Co. (İstanbul ili Anad.Yakası / İstanbul Anatolian Side)
15. Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş. / Sakarya Electricity Distribution Co. (Bolu, Kocaeli, Sakarya, Düzce)
16. Osmangazi Elektrik Dağıtım A.Ş. / Osmangazi E. Distr. Co. (Afyonkarahisar, Bilecik, Eskişehir, Kütahya, Uşak)
17. Boğaziçi Elektrik Dağ. A.Ş. / Boğaziçi Elec. Distribution Co. (İstanbul ili Avrupa Yakası / İstanbul European Side)
18. Kayseri ve Civarı Elektrik T.A.Ş. / Kayseri and Its Vicinity Electricity Turkish Inc. Co. (Kayseri)
19. Aydem Elektrik Dağıtım A.Ş. / Aydem Electricity Distribution Co. (Aydın, Denizli, Muğla)
20. Akedaş Elektrik Dağıtım A.Ş. / Akedaş Electricity Distribution Co. (Adıyaman, Kahramanmaraş)
21. Yeşilırmak Elektrik Dağıtım A.Ş. / Yeşilırmak Electricity Distribution Co. (Amasya, Çorum, Ordu, Samsun, Sinop)
ELEKTRİK DAĞITIM BÖLGELERİ / ELECTRICITY DISTRIBUTION REGIONS
.
TokatÇanakkale
İstanbul
Anadolu Y.
Kırklareli
Tekirdağ
Edirne
Balıkesir
Bursa
Manisa
Kütahya
Bilecik
Kocaeli
Yalova
Sakarya
Düzce
Zonguldak
Bartın Sinop
Çorum
Çankırı
Karabük
Bolu
EskişehirAnkara
KonyaAksaray
Niğde
KaramanAntalya
Burdur
Muğla
DenizliAydın
İzmir
Kırşehir
Kırıkkale
YozgatSivas
Kayseri
Amasya
Samsun
Kastamonu
Adana
Mersin
Hatay
Kilis
Gaziantep Şanlıurfa
Mardin
Diyarbakır
BatmanSiirt
Şırnak
VanBitlis
Hakkari
Muş
Ağrı
Bingöl
Erzurum
Kars
Iğdır
Osmaniye
Tunceli
Erzincan
Malatya
K.Maraş
Elazığ
Adıyaman
Bayburt
Rize
Artvin
TrabzonGiresunOrdu
Gümüşhane
NevşehirUşak
Afyon
Isparta
Ardahan
İstanbul
Avrupa Y.
1
3
2
4
5
6
78
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
1. Dicle E. Dağıtım A.Ş. / Dicle Elec. Distr. Co. (Diyarbakır, Mardin, Siirt, Şanlıurfa, Batman, Şırnak)
2. Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. / Vangölü Electricity Distribution Co. (Bitlis, Hakkari, Muş, Van)
3. Aras E. Dağıtım A.Ş. / Aras E. Distr. Co. (Ağrı, Erzincan, Erzurum, Kars, Bayburt, Ardahan, Iğdır)
4. Çoruh Elektrik Dağıtım A.Ş. / Çoruh E. Distribution Co. (Artvin, Giresun, Gümüşhane, Rize, Trabzon)
5. Fırat Elektrik Dağıtım A.Ş. / Fırat Electricity Distribution Co. (Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli)
6. Çamlıbel Elektrik Dağıtım A.Ş. / Çamlıbel Electricity Distribution Co. (Sivas, Tokat, Yozgat)
7. Toroslar E. Dağıtım A.Ş. / Toroslar E. Distr. Co. (Adana, Gaziantep, Hatay, Mersin, Kilis, Osmaniye)
8. Meram E. Dağıtım A.Ş. / Meram E. Distr. Co. (Kırşehir, Konya, Nevşehir, Niğde, Aksaray, Karaman)
9. Başkent E.D.A.Ş. / Başkent E.D.Co. (Ankara,Çankırı,Kastamonu,Zonguldak,Kırıkkale,Bartın,Karabük)
10. Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş. / Akdeniz Electricity Distribution Co. (Antalya, Burdur, Isparta)
11. Gediz Elektrik Dağıtım A.Ş. / Gediz Electricity Distribution Co. (İzmir, Manisa)
12. Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş. / Uludağ Electricity Distribution Co. (Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Yalova)
13. Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş. / Trakya Electricity Distribution Co. (Edirne, Kırklareli, Tekirdağ)
14. İstanbul Anad.Y. E.Dağ. A.Ş. / İstanbul Anatolian Side E.D.Co. (İstanbul ili Anad.Yakası / İstanbul Anatolian Side)
15. Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş. / Sakarya Electricity Distribution Co. (Bolu, Kocaeli, Sakarya, Düzce)
16. Osmangazi Elektrik Dağıtım A.Ş. / Osmangazi E. Distr. Co. (Afyonkarahisar, Bilecik, Eskişehir, Kütahya, Uşak)
17. Boğaziçi Elektrik Dağ. A.Ş. / Boğaziçi Elec. Distribution Co. (İstanbul ili Avrupa Yakası / İstanbul European Side)
18. Kayseri ve Civarı Elektrik T.A.Ş. / Kayseri and Its Vicinity Electricity Turkish Inc. Co. (Kayseri)
19. Aydem Elektrik Dağıtım A.Ş. / Aydem Electricity Distribution Co. (Aydın, Denizli, Muğla)
20. Akedaş Elektrik Dağıtım A.Ş. / Akedaş Electricity Distribution Co. (Adıyaman, Kahramanmaraş)
21. Yeşilırmak Elektrik Dağıtım A.Ş. / Yeşilırmak Electricity Distribution Co. (Amasya, Çorum, Ordu, Samsun, Sinop)
Dağıtım Şirketleri
Lisans Çeşitleri
1) Üretim lisansı,
2) OSB Üretim Lisansı,
3) İletim Lisansı,
4) Piyasa İşletim Lisansı,
5) Dağıtım Lisansı,
6) OSB Dağıtım Lisansı,
7) Tedarik Lisansı, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile bu hale gelmiştir.
Lisanssız Elektrik Üretimi (Mevzuat)
Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik (Yönetmelik)
ve
Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin
Uygulanmasına Dair Tebliğ (Tebliğ)
(02.10.2013 tarihli ve 28783 sayılı Resmi Gazete yayınlanmıştır. )
6446
Elektrik Piyasası Kanunu
5346
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı
Kullanımına İlişkin Kanun (Teşvik)
5627
Enerji Verimliliği Kanunu
LİSANSSIZ MEVZUAT
• 3/3/2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu
• 21/07/2011 tarihli Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik(1)
• 30/03/2013 tarihli ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu
• 02/10/2013 tarihli Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik (2)
• 02/10/2013 tarihli Lisanssız Tebliğ
• 23/03/2016 tarihli Yönetmelik ve Tebliğ ve Bağ. Y.
Türkiyede Lisanssız RES/GES Genel Bilgiler
Tahsis Edilen RES+GES Kapasitesi Tahsis Edilebilir Maksimum RES+GES Kapasitesi
7737 MW 8463 MW
Projesi Onaylanan RES Sayısı Projesi Onaylanan RES Kapasitesi (MW)
126 96
Kabulü Tamamlanan RES Sayısı Kabulü Tamamlanan RES Kapasitesi (MW)
14 7,9
Projesi Onaylanan GES Sayısı Projesi Onaylanan GES Kapasitesi (MW)
3050 2596,8
Geçici Kabulü Yapılan GES Sayısı Kabulü Tamamlanan GES Kapasitesi (MW)
473 342,6
Her ay başında www.bedas.com.tr internet sitesinde yayınlanmaktadır.
BOĞAZİÇİ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş.
Lisanssız Elektrik Üretim Başvuruları 30.04.2016 tarihi itibariyle
Kaynak Türü
Faal Başvuru Sayısı (Geçici Kabul Yapılan)
(A)
Olumlu Başvuru Sayısı (B)
Olumsuz Başvuru Sayısı (C)
İnceleme Aşamasında Olanlar
(D)
Toplam Başvuru Sayısı (E = A+B+C+D)
Bağlantı Anlaşma Sayısı
Adet Toplam Güç (MW) Adet Toplam Güç
(MW) Adet
Toplam Güç (MW)
Adet Toplam Güç
(MW) Adet
Toplam Güç (MW)
Adet Toplam Güç
(MW)
RÜZGAR 2 1,4 11 10,71 75 74,255 1 0,5 89 86,865 6 4,2
GÜNEŞ 7 0,284 51 2,077 42 6,937 14 0,168 114 9,466 52 0,951
HİDROLİK 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
JEOTERMAL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
BİYOKÜTLE 0 0 0 0 2 19,388 0 0 2 19,388 0 0
DALGA 0 0 0 0 1 0,4 0 0 1 0,4 0 0
DENİZ AKINTISI 0 0 0 0 1 0,5 0 0 1 0,5 0 0
KOJENERASYON 2 6,022 6 9,4 11 14,623 0 0 19 30,045 6 14,422
MİKRO-
KOJENERASYON 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
TOPLAM 11 7,706 68 22,187 132 116,103 15 0,668 226 146,664 64 19,573
BOĞAZİÇİ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş.
Lisanssız Elektrik Üretim Başvuruları
Bölge Md.lüğü
İşletme Müdürlüğü RES GES HES DENİZ İÇİ
DALGA DENİZ
AKINTISI BİYOGAZ
KOJENERASYON
MİKRO KOJENERASYON
TOPLAM BAŞVURU SAYISI / TOPLAM GÜÇ
(kW)
BAŞVURU DURUMU
TEKNİK DEĞERLENDİRME
YE ALINAN
DEVREYE ALINAN
DEVAM EDEN
(OLUMLU) İPTAL OLAN
1
Avcılar Adet 15 40 1 5 61 30 28 2 1
kW 8720 3854 9694 11200 33468 7856 25347 100 165
Kumburgaz Adet 57 13 70 10 56 4
kW 43850 3230 47080 8144 38416 520
2
Sefaköy Adet 1 43 2 46 20 13 12 1
kW 150 1301 1960 3411 574 2685 68 84
Bakırköy Adet 1 2 1 3 7 2 4 1
kW 5 4 9694 8200 17903 203 13700 4000
Güngören Adet 0
kW 0
3
Bayrampaşa Adet 1 1 2 1 1
kW 10 510 520 10 510
Beyazıt Adet 0
kW 0
Gaziosmanpaşa Adet 7 6 1 14 11 1 2
kW 27530 389 400 28319 27804 500 15
4
Çağlayan Adet 4 1 5 5
kW 150 401 551 551
Beyoğlu Adet 3 8 11 2 8 1
kW 18 8284 8302 2400 3880 2022
Sarıyer Adet 7 2 1 10 3 6 1
kW 6600 10 500 7110 3000 3210 900
Genel Toplam Adet 89 114 0 1 1 2 19 0 226 68 132 15 11
kW 86865 9466 0 500 400 19388 30045 0 146664 22187 116103 668 7706
Lisanssız Elektrik
Üretim Başvurusu
mu?
Üretim Talep Değerlendirme Süreci
HAYIR EVET
Yönetmelik ve Tebliğ gereği
başvuru evrakları tam mı?
Saha ekiplerince inceleme
ve belge toplanarak dosya
doğruluğu tespit edilerek
bağlantı noktası tespit edilir. Saha ekiplerince inceleme ve
belge toplanarak dosya
doğruluğu tespit edilerek
bağlantı noktası tespit edilir.
İlgili İşletme Müdürlüğü ile
yazışma yapılır ve görüş alınır.
Bağlantı görüşü verilir. (Başvuru
Sahibine, EPDK ve TEİAŞ yazı
ile bildirilir.
Lisanslı Üretim Başvurusu Değerlendirme
Lisans verme yetkisi EPDK
kurumuna ait olup başvuru
dosyası için Dağıtım
Şirketinden Bağlantı görüşü
için başvuru yapılır.
NOT: 50 MW altı Bağlantı
Anlaşması ve Sistem Kullanım
Anlaşması EPİD birimi
tarafından yapılır.
Lisanssız Üretim Başvurusu Değerlendirme
Üretim Lisansı olup
olmadığına bakılır.
Bağlantı görüşlerinde TEİAŞ
TM kapasiteleri, bu TM bağlı
diğer santral bilgileri ile daha
önce onay alan ve devreye
girmemiş tüm santral bilgileri
yazılır.
Not: Lisans Yönetmeliği gereği
Şirketimizden EPDK veya
TEİAŞ tarafından istenen
gerekli evraklar için başvurulur.
-Mevcut Santral bilgileri.
-Daha önceden verilen onaylar
-Bağlantı Noktası Kapasiteleri
-Bölgedeki yatırımlar göz
önüne alınarak bağlantı görüşü
yazılır.
Lisanssız Elektrik Üretim
komisyonu tarafından
incelenir ve karar alınır.
Dağıtım Şirketinin İnternet
Sayfasında duyuru yapılır.
Bağlantı görüşü ve Çağrı
Mektubu verilir.
Çağrı Mektubu süresi 270 günü geçmiş ve bu sürede Bağlantı anlaşması yapmayanların Çağrı Mektubu iptal olmaktadır.
Başvuru Bedeli yatırılması istenir.
EPDK internet sitesinde belirtilen ücretler istenir.
Eksik olan dosya iade
edilir.
Komisyon Üyeleri;
TEİAŞ (Komisyon Başkanı),
TEDAŞ ve BEDAŞ olmak üze re 3
kişiden oluşur.
Her ay ilgili kurumlara bilgi
verilir.
-EPDK ve Yenilenebilir Enerji
Genel Müdürlüğü
Santral üretim tipine göre
gerekli izinlerin alınıp
alınmadığı bakılır ve gerekli
yazışmalar yapılır.
LÜY DEĞİŞİKLİKLER-1
Bağlanabilirlik oranı kaldırılmış olup Kuş uçuşu ve projelendirmeye esas mesafe getirilmiştir.
Üretim tesisinin bağlanacağı mevcut şebekeye olan uzaklığı;
a) Kurulu gücü azami 0,499 MW olan tesisler için kuş uçuşu mesafesi beş kilometreden, projelendirmeye esas mesafesi ise altı kilometreden,
b) Kurulu gücü 0,5 MW’dan 1 MW’a kadar olan tesisler için kuş uçuşu mesafesi on kilometreden, projelendirmeye esas mesafesi on iki kilometreden, fazla olamaz.
TEİAŞ’tan görüş sorulması kaldırılmış olup
İlave kapasite durumunda (TEİAŞ İlan-3 Ay) İnternet sitesinde açıklayacaktır.
Bu Yönetmelik kapsamında kurulacak üretim tesisleri için trafo merkezlerine doğrudan bağlantı ve fider tahsisi yapılmaz.
LÜY DEĞİŞİKLİKLER-2 Trafo Merkezi bazında 1 MW kapasite sınırı getirildi, her TM bazında
başvuru sahiplerinin ortaklık yapısına göre 1 MW sınırı getirildi. Böylece aynı firma birden fazla başvuru yapamayacaktır.
Kooperatiflere üye sayısına göre kapasite
Sözleşme gücünün 30 katı sınırı getirilmiştir. (Üretim başvuru gücü sözleşme gücünün 30 katından fazla olamaz. Örnek 6 kW mesken 180 kW üzerinde üretim yapamaz.)
Başvuru evraklarında düzenleme yapıldı.
LÜY DEĞİŞİKLİKLER-3 Her bir trafo merkezinde;
Kurulu gücü 10 kW’a kadar olan tesisler,
Sulama Birlikleri Kanunu kapsamındaki birlikler,
Avrupa Birliği katılım öncesi kapsamında kurulacak tesisler
Köy İdareleri,
Belediyeler,
İl Özel İdareleri,
Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri,
Mahallî İdare Birlikleri Kanunu
Tarım Kredi Kooperatifleri,
için toplam 5 MW kapasite tahsis edildi.
LÜY DEĞİŞİKLİKLER-4 Kurulu gücü 10 kW kadar olan tesisler için belirlenecek usul ve esaslar kapsamında
olumlu bağlantı görüşü verileceği düzenlendi.
Süreçlere ilişkin internet sayfasında yapılacak duyurular belirlendi. (YEGM, TEDAŞ, TEİAŞ ve Dağıtım Şirketleri)
Başvuruya esas şartların ortadan kalkması, yanıltıcı beyanda bulunulmasının tespiti halinde başvurunun aşamasına göre iade ya da iptal edileceği hükmü getirildi. (Md.28/6)
Pay devirlerinin geçici kabul sonrası yapılabileceğine ilişkin hüküm getirildi.
Dağıtım ve görevli tedarik şirketi ortaklarının, birinci derece akrabalarının 50 kW üzeri tesislerde lisanssız üretim faaliyeti gösteremeyeceği hükmü getirildi. (Md.31/21)
TEBLİĞ DEĞİŞİKLİKLER-1
Asgari 2 yıl süreli kira kontratı (Üretim kurulacak yere minimum 2 yıl kira sözleşme olması zorunluluğu getirildi.)
Aslı ve «Aslı Görülmüştür» (Başvuru sahiplerinin Noter masrafları sebebiyle şikâyetçi üzerine Dağıtım Şirketleri asıllarını görmek şartıyla, aslı görülmüştür yaparak başvuruyu alacaktır.)
Komisyonun yapısında değişim. (TEİAŞ üyesi komisyon başkanı, TEDAŞ ve Dağıtım Şirketi olmak üzere üç üyeden oluşmaktadır.)
Reddedilme halinde yazılı bildirim, ret gerekçelerine ve teknik değerlendirmelere yer verilmesi
TEBLİĞ DEĞİŞİKLİKLER-2 Başvuruda ve teknik değerlendirmede %10’dan fazla farklılık
olamayacak. (Başvuru yapılan Üretim Bağlantı gücünde %10’dan fazla değişime izin verilmeyecektir. Örnek 900 kW RES başvurusunu yapılmış ve Teknik Değerlendirme aşamasında 750 kW düşürmesi durumunda başvuru iade edilecektir.)
Tüketim birleştirme OSB-EDAŞ olamayacağı. (BEDAŞ da üretim yapan kişi OSB de tüketim tesisi ile mahsuplaşma yapamaz.)
Farklı Dağıtım Şirketlerine başvuru yapılamayacaktır. (Kapasite dolu olması sebebiyle firmalar tarafından başka Dağıtım Şirketlerine başvurulması yasaklanmıştır.
1- İmdat grupları ve iletim ya da dağıtım sistemiyle bağlantı tesis etmeyen üretim tesisi
2- Kurulu gücü azami 1 MW’lık yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi
3- Belediyelerin katı atık tesisleri ile arıtma tesisi çamurlarının bertarafında kullanılmak üzere kurulan elektrik üretim tesisi
4- Mikrokojenerasyon tesisleri ile Bakanlıkça belirlenecek verimlilik değerini sağlayan kojenerasyon tesisleri
5- Ürettiği enerjinin tamamını iletim veya dağıtım sistemine vermeden kullanan, üretimi ve tüketimi aynı ölçüm noktasında olan, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi
6- Sermayesinin yarısından fazlası belediyeye ait olan tüzel kişilerce, belediyeler tarafından işletilen su isale hatları ile atık su isale hatları üzerinde kurulacak üretim tesisleri
Hangi Tesisler Kurulabilir?
Hangi Tesisler Kurulabilir?
• Lisans alma yok,
• Şirket kurma yok,
• Gerçek/Tüzel kişi başvuru yapabilir,
• Kurulu güç kısıtı yok,
• Sisteme enerji veremez.
• Kaçan enerji için bedel ödenmez.
1-Kojenerasyon Santralleri
•Lisans alma yok,
•Şirket kurma yok,
•Gerçek/Tüzel kişi başvuru yapabilir,
•Tüzel kişi ihtiyaç fazlasını satabilir, gerçek kişi satamaz,
•Kurulu güç en fazla 100 kW olabilir.
•Tüzel kişi ihtiyaç fazlası enerji için YEK Cetvel 1’deki en düşük fiyat.
2-Mikrokojenerasyon Santralleri
• Lisans alma yok,
• Şirket kurma yok,
• Gerçek/Tüzel kişi başvuru yapabilir,
• Gerçek/Tüzel kişi ihtiyaç fazlasını satabilir,
• Kurulu güç en fazla 1000 kW olabilir.
• Kaynak bazında YEK Cetvel 1
3-Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Dayalı Santraller
Kurulacak üretim tesisi bir tüketim tesisi ile ilişkilendirilmiştir.
Üretim ve tüketim tesislerinin aynı dağıtım bölgesi içinde olması
gereklidir.
Başvurular hidrolik tesisler için il özel idaresine, diğerleri için dağıtım
şirketi veya OSB’lere yapılacaktır.
Lisanssız üreticiler PMUM ve YEKDEM mekanizması ile doğrudan
muhatap değildir.
Rüzgar enerjisine dayalı başvurularda YEGM’nin teknik değerlendirme
raporu olumlu ise bağlantı anlaşması çağrı mektubu verilebilir.
Genel Esaslar
LİSANSSIZ ÜRETİM KAPSAMINA GİREN TESİSLER İÇİN ÖZET TABLO
Üretim Tesisi Tipi Kurulu Güç
Sınırı
Üretim Tesisinin
Bağlantısı İhtiyaç Fazlası Enerjinin Değerlendirilmesi
1 İmdat grupları ve iletim ya da dağıtım sistemiyle bağlantı tesis etmeden
izole çalışan üretim tesisleri Yok İzole -
2 Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri 1 MW Dağıtım
5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel ilgili kaynak fiyatlarından
görevli tedarik şirketi aracılığıyla YEKDEM kapsamında
değerlendirilir.
3 Mikro Kojenerasyon tesisi 100 kW Dağıtım 5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel en düşük fiyattan görevli
tedarik şirketi tarafından satın alınır.
4 Bakanlıkça belirlenecek verimlilik değerini sağlayan kategorideki
Kojenerasyon tesisleri Yok İletim veya dağıtım
Sisteme enerji vermemesi esastır. Verilmesi halinde herhangi
bir bedel ödenmeksizin YEKDEM kapsamında değerlendirilir.
5
Belediyelerin katı atık tesisleri ile arıtma tesisi çamurlarının bertarafında
kullanılmak üzere kurulan tesislerinden yenilenebilir kaynaklara dayalı
üretim yapan tesisler
Yok Dağıtım
5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel ilgili kaynak fiyatlarından
görevli tedarik şirketi aracılığıyla YEKDEM kapsamında
değerlendirilir.
6
Belediyelerin katı atık tesisleri ile arıtma tesisi çamurlarının bertarafında
kullanılmak üzere kurulan tesislerinden yenilenebilir kaynaklar dışında
kaynaklara dayalı üretim yapan tesisler
Yok Dağıtım 5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel en düşük fiyattan görevli
tedarik şirketi tarafından satın alınır.
7
Ürettiği enerjinin tamamını iletim veya dağıtım sistemine vermeden
kullanan, üretimi ve tüketimi aynı ölçüm noktasında olan, yenilenebilir
enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri
Yok İletim veya dağıtım
Sisteme enerji verilmemesi esastır. Verilmesi halinde,
enerjiye herhangi bir bedel ödenmeksizin YEKDEM
kapsamında değerlendirilir.
8
Sermayesinin yarısından fazlası doğrudan veya dolaylı olarak belediyeye
ait olan tüzel kişilerce, belediyeler tarafından işletilen su isale hatları ile
atık su isale hatları üzerinde teknik imkânın olması ve DSİ tarafından
uygun bulunması hâlinde kurulan üretim tesisi
Yok Dağıtım
5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel ilgili kaynak fiyatlarından
görevli tedarik şirketi aracılığıyla YEKDEM kapsamında
değerlendirilir.
Başvuruda Talep Edilen Temel Belgeler
Başvuru Formu
Tapu belgesi, kira sözleşmesi veya yerin kamuya ait olması halinde ilgili kamu kurumu tarafından yerin
talep edildiğinin ve bir başka kişiye tahsis edilmediğini gösterir yazı
Tek Hat Şeması
Kojenerasyon tesisleri için verimlilik değerini gösterir belge
Başvuru bedelinin ödendiğine ilişkin dekont veya makbuz
Güneş enerjisine dayalı tesisleri için kurulacak yere ilişkin uygunluk belgesi
Tüketim tesisi ya da tesisleri mevcut ise elektrik abone numarası, yoksa inşaat ruhsatı veya yerine geçen
belgeler
ÇED belgesi
GES Başvuruda Talep Edilen Temel Belgeler GÜNEŞ ENERJİSİNE DAYALI LİSANSSIZ ÜRETİM BAŞVURULARINDA SUNULMASI GEREKEN
BİLGİ VE BELGELER LİSTESİ 1. Lisanssız Üretim Bağlantı Başvuru Formu (Ek-1),
2. Tüzel kişiyi temsil ve ilzama yetkili şahıs/şahısların ‘Yetki Belgeleri’,
3. Üretim tesisinin kurulacağı yere ait; tapu ya da asgari iki yıl süreli ekinde imza sirküleri yer alan kira sözleşmesi,
(Üretim tesisinin kamu veya hazine arazisi veya orman sayılan alanlar üzerine kurulmak istenmesi halinde, kullanım hakkının
edinildiğine dair belge)
4. Çatı uygulaması dışındaki başvurular için;
Mutlak tarım arazileri,
Özel ürün arazileri,
Dikili tarım arazileri,
Sulu tarım arazileri,
Çevre arazilerde tarımsal kullanım bütünlüğünü bozan alanları
kapsamadığına ilişkin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı veya söz konusu Bakanlığın il müdürlüklerinden alınacak belge,
5. Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin onikinci fıkrası kapsamındaki şartı sağlayan abone numarası veya numaraları,
6. Çatı uygulamaları hariç olmak üzere eşik değerlerin üzerinde olan projeler için Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği
kapsamındaki belge,
7. Başvuru ücretinin İlgili Şebeke İşletmecisinin hesabına yatırıldığına dair makbuz veya dekont,
8. Kurulacak tesisin teknik özelliklerini de gösteren Tek Hat Şeması,
9. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan formatta Teknik Değerlendirme
Formu,
10. Koordinatlı aplikasyon krokisi,
11. Başvuruda bulunan tüzel kişinin, tüzel kişilikte doğrudan veya dolaylı pay sahibi olan gerçek veya tüzel kişilerin ortaklık yapısını ve
varlığı halinde kontrol ilişkisini ortaya koyan bilgi ve belgeler,
12. Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin onuncu fıkrası kapsamında sunulacak beyan (Ek-3),
13. Yönetmeliğin 31 inci maddesinin yirmi birinci fıkrası kapsamında sunulacak beyan (Ek- 4),
RÜZGAR ENERJİSİNE DAYALI LİSANSSIZ ÜRETİM BAŞVURULARINDA SUNULMASI GEREKEN BİLGİ
VE BELGELER LİSTESİ
1. Lisanssız Üretim Bağlantı Başvuru Formu (Ek-1),
2. Tüzel kişiyi temsil ve ilzama yetkili şahıs/şahısların ‘Yetki Belgeleri’,
3. Üretim tesisinin kurulacağı yere ait; tapu ya da asgari iki yıl süreli ekinde imza sirküleri yer alan kira sözleşmesi,
(Üretim tesisinin kamu veya hazine arazisi veya orman sayılan alanlar üzerine kurulmak istenmesi halinde, kullanım hakkının
edinildiğine dair belge)
4. Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin onikinci fıkrası kapsamındaki şartı sağlayan abone numarası veya numaraları,
5. Başvuru ücretinin İlgili Şebeke İşletmecisinin hesabına yatırıldığına dair makbuz veya dekont,
6. Kurulacak tesisin teknik özelliklerini de gösteren Tek Hat Şeması,
7. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan formatta Teknik Değerlendirme
Formu,
8. Koordinatlı aplikasyon krokisi,
9. Başvuruda bulunan tüzel kişinin, tüzel kişilikte doğrudan veya dolaylı pay sahibi olan gerçek veya tüzel kişilerin ortaklık
yapısını ve varlığı halinde kontrol ilişkisini ortaya koyan bilgi ve belgeler,
10. Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin onuncu fıkrası kapsamında sunulacak beyan (Ek-3),
11. Yönetmeliğin 31 inci maddesinin yirmibirinci fıkrası kapsamında sunulacak beyan (Ek-4),
RES Başvuruda Talep Edilen Temel Belgeler
KURULU GÜÇ SINIRINA İLİŞKİN BEYAN
Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğinin 6 ncı maddesinin onuncu fıkrası kapsamında başvuru yaptığım ….............. Trafo Merkezi (TM)’nde;
Başvuru aşamasında,
Bağlantı Anlaşmasına Çağrı Mektubu almaya hak kazandığı İlgili Şebeke
İşletmecisinin internet sayfasında ilan edilmiş olan,
Bağlantı Anlaşmasına Çağrı Mektubu almış,
Bağlantı Anlaşması İmzalamış,
Sistem Kullanım Anlaşması İmzalamış,
İşletmede olan,
azami 1 MW güç tahsis edilmiş veya edilmekte olan gerçek ve/veya tüzel kişilerle doğrudan veya dolaylı ortaklık ya da kontrol ilişkim veya ilişkimizin bulunmadığını beyan ederim.
İş bu beyanımın gerçek dışı olduğunun tespiti hâlinde Yönetmeliğin 28 inci maddesinin altıncı fıkrası kapsamında işlem tesis edileceğini kabul ve taahhüt ederim.
_ _/_ _/_ _ _ _
Ad SOYAD
Unvan (Kaşe)
İmza
FAALİYET YASAĞINA İLİŞKİN BEYAN
Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin 31 inci maddesinin yirmibirinci fıkrası kapsamında dağıtım ve görevli tedarik şirketleri ile;
Doğrudan veya dolaylı ortaklığım veya ortaklığımızın ve bu kapsama giren gerçek
kişiler ile birinci derece akrabalık ilişkimin veya ilişkimizin bulunmadığını,
Bu tüzel kişilerin doğrudan ve dolaylı ortaklarında istihdam edilmediğimi,
Bu tüzel kişilerin doğrudan ve dolaylı ortaklarında istihdam edilen kişilerle birinci
derece akrabalık ilişkim veya ilişkimizin olmadığını,
Bu şirketlerin doğrudan ve dolaylı ortakları ile bu kapsama girenlerde istihdam
edilenler ve bu kapsama giren kişilerin birinci derece akrabalarının kontrolünde olan tüzel kişilerle ilgim olmadığını, beyan ederim.
İşbu beyanımın gerçek dışı olduğunun tespiti hâlinde Yönetmeliğin 28 inci maddesinin altıncı fıkrası kapsamında işlem tesis edileceğini kabul ve taahhüt ederim.
_ _/_ _/_ _ _ _
Ad SOYAD
Unvan (Kaşe) İmza
Uygunluk belgesi
Çatı uygulaması haricindeki güneş enerjisine dayalı başvurular için;
-Mutlak tarım arazileri,
-Özel ürün arazileri,
-Dikili tarım arazileri,
-Sulu tarım arazileri,
-Çevre arazilerde tarımsal kullanım bütünlüğünü bozan alanları,
kapsamadığına ilişkin belgenin başvuru aşamasında ibraz edilmesi
gerekmektedir.
Tüketim Birleştirme
Bir kişi tüm tüketimlerini birleştirip tek bir tesis kurabilmektedir. Aboneliklerinin
aynı grupta olması şartı aranmaz.
Birden çok gerçek ya da tüzel kişi aynı abone grubunda olmak kaydıyla
tüketimlerini birleştirip tek bir üretim tesisi kurabilirler. Bu durumda birleşen
tüketimlere karşılık üretim yetkilerinin birleşmesi ve 1 MW’dan yüksek kurulu güce
ulaşılması mümkün değildir.
Tüketim birleştirme halinde hem kojenerasyon hem de yenilenebilir enerji
kaynaklarına dayalı üretim tesisi kurulması mümkün değildir.
Üretimin birleştirilmesi söz konusu değildir. Kaç kişi tüketim birleştirirse birleştirsin
üretim 1 MW’ı geçemez.
Tüketim birleştirenlerin daha yüksek kurulu güçte tesis kurma hakkı/yetkisi yoktur.
NOT:Mahsuplaşma KW bazında olmayıp TL bazındadır.
Tesislerin İşletmeye Alınması
Bağlantı anlaşması tarihinden itibaren;
YG’den bağlanacak hidrolik tesislerin : 3 yıl
YG’den bağlanacak diğer tesislerin : 2 yıl
AG’den bağlanacak tesislerin : 1 yıl
içinde inşaatlarının tamamlanması gerekmektedir.
İhtiyaç Fazlası Enerji
İhtiyaç fazlası enerji;
Yenilenebilir kaynaklara dayalı ihtiyaç fazlası enerji, YEK Kanunu eki I sayılı Cetvel
fiyatından kaynak bazında, görevli tedarik şirketi vasıtasıyla geçici kabul tarihinden
itibaren on yıl süreyle YEKDEM kapsamında değerlendirilir.
Mikrokojenerasyon tesislerinde, gerçek ve tüzel kişi ayrımı olmaksızın, sisteme verilen
enerji ,
Belediyelerin katı atık tesisleri için kurulan tesislerde yenilenebilir dışındaki
kaynaklara dayalı tesislerden sisteme verilen enerji,
YEK Kanunu eki I sayılı cetvel en düşük fiyatından görevli tedarik şirketi tarafından
geçici kabul tarihinden itibaren on yıl süreyle satın alınır.
Üretim tesisleri için Kurumumuzca kamulaştırma yapılmamaktadır.
İlgili kurum ve kuruluşlardan izin alınmak kaydıyla kamu ve Hazine arazisi üzerinde de üretim tesisi kurulabilir.
Yenilenebilir kaynaklara dayalı üretim tesislerinde üretilen ve üretim tesisi ile aynı yerde bulunan tüketim tesislerince kullanılmayan enerji, aynı kişiye ait üretim tesisi ile farklı yerlerde bulunan tesislerde kullanılabilir.
Bu durumda üretim tesisi ile aynı yerde olmayan tüketim tesislerince tüketilen enerji dağıtım sistem kullanım bedeli ödenir.
Yönetmelik ve Tebliğ kapsamında kurulan tesislerde üretilen enerji serbest piyasada satılamaz.
İlgili fatura dönemi için yapılacak toplam ödeme; Dağıtım Şirketince okunur, Görevli Perkande Şirketi tarafından YEK kanunu gereği ödeme yapılır.
Diğer düzenlemeler
Yönetmelik Belirlenen Alınacak Bedeller
Başvuru bedeli,
Kurulacak üretim tesislerinin sisteme bağlantısı için bir defaya mahsus dağıtım
bağlantı bedeli, bağlantı anlaşmasının yapılması esnasında tahsil edilir ve iade edilmez.
Aynı yerde olan veya aynı yerde olmayan tüketim tesisi için dağıtım bağlantı bedeli
ödenmiş olması, üretim tesisi için bu bedelin alınmasına engel teşkil etmez.
Mevcut üretim tesisinde kurulu güç tadili yapılması için dağıtım şirketine yapılan
başvuru, dağıtım şirketi tarafından yeni başvuru olarak değerlendirilir.
Yönetmelik ve Tebliğ kapsamında dağıtım şirketlerinin fiilen üretim yapan tesisler için yürüttükleri iş ve işlemler karşılığında tahsil edebileceği yıllık işletim ücreti, her yıl için önceki yılın 31 Aralık tarihine kadar Kurul kararıyla belirlenir.
Üretim tesislerinin ilgili mevzuat gereği ödemekle yükümlü oldukları bedeller saklıdır.
Genel Değerlendirme Esasları
1)Üretim tesisi kurabilmek için tüketim tesisi sahibi olmak gerekiyor.
2)Üretim tesisi yalnızca dağıtım sistemine bağlantısı yapılmalı ve aynı dağıtım bölgesi içinde olması gerekiyor
(üretim ve tüketim tesisi aynı veya ayrı yerde olabilir ancak aynı dağıtım bölgesi içinde olmalıdır).
3)Kojenerasyon tesisleri için 27 Ekim 2011 tarihli ve 28097 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Enerji
Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelikte belirlenen değerin
üzerinde olması.(Toplam Verim %85 üzerinde olduğu belgelenmelidir.)
4)Her bir tüketim noktası için bir mikrokojenerayon (<100 kW) veya Toplam 1000 kW’ı aşmamak üzere YEK
tesisi kurabilir.
5)Rüzgar ve Güneş santralleri için TEİAŞ’ın her bir transformatör merkezine yönlendirilen toplam güç miktarı 2
MW’a ulaşıncaya kadar dağıtım şirketince ilgili esas ve usullere göre bağlantı kapasitesi tahsisi yapılabilir.
6)Kurulu gücü 5 kW’a eşit veya daha düşük olan üretim tesisi şebekeye AG seviyesinden tek fazlı olarak
bağlanabilir. Kurulu gücü 5 kW’ın üzerindeki üretim tesisleri ise şebekeye ancak üç fazlı olarak bağlanır.
7) AG seviyesinden bağlantılarda mevcut dağıtım trafosunun %30’u kadar , bir Üreticiye %10’a kadar
bağlantıya izin verilmiştir.
8) 11 kW ve altı AG seviyesinden, 11 kW üstü AG veya YG seviyesinden dağıtım sistemine bağlanır.
9) Dağıtım şirketine yapılan başvurular aylık olarak biriktirilmesi ve takip eden ay içinde toplu olarak
değerlendirilmesi öngörülmüştür.
10) Yapılacak toplu değerlendirmede sırası ile dikkate alınacak öncelikler;
a) Yenilenebilirler,
b) Kojenerasyon tesisi olması,
c) Üretim-tüketim tesisi aynı yerde olan projeler,
d) Daha önce tesis kurmamış/kurması uygun bulunmamış kişiler,
e) Son bir yıl içindeki tüketim miktarının diğer başvurulardan yüksek olması,
f) Başvuru sırası,
11) Kullanılan malzemeler; ilgili standartlara göre imal edilmiş, garanti kapsamında üretimi olmalıdır.
Genel Değerlendirme Esasları
12)Satış izni olmayan tesislerin sisteme enerji kaçırmayacak şekilde tasarlanması
gerekiyor.
13)Teşvik’ten faydalanmak için, kullanıcının üretim tesisinde kullanılan makine ve/veya
elektro-mekanik aksam için Bakanlıkça çıkarılan ve 19/6/2011 tarihli ve 27969 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanan Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Enerjisi Üreten
Tesislerde Kullanılan Aksamın Yurt İçinde İmalatı Hakkında Yönetmeliğe göre
belirlenecek destek fiyatına ilişkin belgeyi bölgesinde faaliyet göstereceği dağıtım
şirketine sunması gerekir.
14)Başvurular ortak irtibat merkezlerine göre sınıflandırılır. Bu sınıflandırmada YG
seviyesinden bağlanacak tesisler için iletim trafo merkezindeki dağıtım fideri, AG
seviyesinden bağlanacak tesisler için dağıtım trafosu kıstasları kullanılır. Alternatif olarak
başka bir TEİAŞ trafo merkezi ile dağıtım fiderine açık ring şebekede, şebekenin normal
çalışma koşullarına göre bağlı olduğu dağıtım fideri esas alınır.
Genel Değerlendirme Esasları
Başvuru Adımları
Projelerin Onaylanması (TEDAŞ Genel Müdürlüğü)
Değerlendirme
(İlgili Dağıtım Şirketi)
Başvuru Yapılması
Bağlantı Anlaşmaların İmzalanması
(İlgili Dağıtım Şirketi)
Tesisin Yapımı
(Üretici tarafından yapılır)
Geçici Kabul İşlemleri
(TEDAŞ Genel Müdürlüğü)
Sistem Kullanım Anlaşması
(İlgili Dağıtım Şirketi)
Faturalama ve Ödeme
Başvuru Adımları
Bağlantı Noktası Türleri
154 kV
Müşteriler
380 kV
1
5 4 3
2
(34,5-15,8-10,5-6,3 kV)
0,4 kV
Sisteme Bağlantı Noktaları:
1- AG’den bağlantı
2- Gerilim düşümü ve güç kaybı
hesaplarına göre hattın kapasitesine
bağlı olarak OG dağıtım şebekesine
gömülü olarak bağlanan santraller,
3- Genelde kurulu gücü 10 MW ile 50
MW arasında olan üretim tesisleri,
müstakil hat ve fiderle TM’lere direk
bağlı santraller,
4- Rüzgar çiftliği, güneş tarlaları gibi
büyük ölçekli santrallerin 154 /OG TM
üzerinden iletime bağlı santraller)
5- Kurulu gücü 50 MW’nın üzerinde
olan üretim tesisleri, 154 kV gerilim
seviyesinden direk olarak bağlanır. Dağıtık Enerji
Santrali (DES) Büyük Santraller
OG Bağlantı Tahsisleri
3/0AWG (Pigeon)
TEİAŞ 380 kV
veya 154 kV
Şebeke TEİAŞ TM
154/31,5 KV
25+25 MVA
RES 500 kW
PV 500 kW
Fider 1
Fider 2
Fider 3
Yük
Rüzgar&Güneş > 2MW
Fider n
TEİAŞ Görüşü Alınacak!
OG İrtibat Merkezi
Üretim tesisinin bağlanacağı mevcut şebekeye olan uzaklığı; a) Kurulu gücü azami 0,499 MW olan tesisler için kuş uçuşu
mesafesi beş kilometreden, projelendirmeye esas mesafesi ise altı kilometreden,
b) Kurulu gücü 0,5 MW’dan 1 MW’a kadar olan tesisler için kuş uçuşu mesafesi on kilometreden, projelendirmeye esas mesafesi oniki kilometreden,
fazla olamaz.
OG Teknik Değerlendirme
Genel olarak üretim santralının dağıtım sistemine bağlantısında;
1)Başvurular irtibat merkezine göre sınıflandırılacak; TM bazında değerlendirilecek.
2)E.P. Şebeke Yönetmeliğinin 5. maddesinde yer alan 50 MW kısıtının aşılmaması,
3)Sistem kısa devre arıza akım limiti olan 16 kA’in aşılmaması (TEİAŞ tarafından
hesaplanmakta),
4)Rüzgar santralleri için; bağlanacak toplam RES kapasitesinin, bağlantı noktasının
minimum kısa devre gücünün en çok yüzde beşi (%5)’i kadar olması ve bu gücü
aşmaması,
5)Yönetmelik ve Tebliğ de belirtilen bağlantı şartlarını karşılaması,
şartlarının sağlanması halinde uygun bağlantı görüşü verilmektedir.
OG’den Bağlantı Esasları
TR
50 MVA 34,5 kV
Mevcut DM
veya KÖK
154 kV
3x3/0
AWG
11,3 km
630
kVA
3x3/0
AWG
SM’de Müşteri
Üretim Hücresi
OTOP
TEİAŞ
OTOP
FİDERİ
RES
500 kW
0,69 kV 34,5 kV Sistemde enerji yokken
Üretim tesisi enerji üretmiyor ise
OTOP Fider Kriterleri aranmaz.
Örnek: OG’den PV Santral Bağlantısı
TRAFOLU BETON
KÖŞK BİNASI
DAĞITIM ŞEBEKESİNE
BAĞLANTI HATTI
GES SANTRAL
Mevcut Tesisinde Üretici Olmak
154/34,5 kV
TR-B
50 MVA
154/34,5 kV
TR-A
50 MVA
154 kV E.İ.H
Bara-A
34,5 kV
Bara-B
34,5 kV 477 MCM - 7,8 km
DN : 34
34,5 kV 477 MCM – 12,6 km
G
DM
Müşteri DM
… .kV/34,5 kV
AG Pano
Fabrika
34,5/0,4 kV
1600 KVA
ö
Sistemde enerji yokken
Üretim tesisi enerji üretmiyor ise
OTOP Fider Kriterleri aranmaz.
Güç Akışı
3/0AWG (Pigeon)
TEİAŞ 380 kV
veya 154 kV
Şebeke TEİAŞ TM
154/31,5 KV
25+25 MVA
Kojenerasyon
3 MW RES (Üretim) 3,3 MW Yük
4,54 MW
P
PV (Üretim)
1 MW
Avantajlar
Dağıtım ve iletim kayıplarını azaltırlar,
Genelde yenilenebilir kaynaklara dayalı, sera gazı
emisyonu yaratmamaları ve çevre ile uyumlu
olmaları,
İnşaat sürelerinin kısa oluşu ve kolay
geliştirilmeleri,
İşletme bakım giderlerinin düşük olması.
Dezavantajlar
Kısa devre gücünün artması ve çift yönlü yük akışı
için koruma ve işletme sorunları,
Güç kalitesi parametrelerini etkilemesi,
Enerji üretimi, meteorolojik ve mevsimsel
koşullara bağlıdır,
Bağlı bulunduğu güç trafoları arasında yük
aktarılması yapılamamakta.
AG’den Bağlantı Kapasitesi
Trafo Gücü S
(kVA)
Bağlanabilir
Toplam Kapasite
Pt (kW)
Bir kişiye bir
yıl içerisinde
tahsis
edilebilecek
kapasite (kW)
t.g. < 100
Trafo Gücü (S) x 0,3
7,5
100 ≤ t.g. ≤ 1000
t.g. x 0,1
t.g. >1000
100 kW
AG Trafo Güç ve Kapasiteleri
Trafo Gücü (kVA) Bağlanabilir Toplam
Kapasite (kW))
Bir kişiye bir yıl içerisinde tahsis
edilebilecek kapasite (kW)
50 15 7,5
100 30 10
160 48 16
250 75 25
400 120 40
630 189 63
800 240 80
1000 300 100
1250 375 100
1600 480 100
2000 600 100
2500 750 100
AG Teknik Değerlendirme
Trafo
OG Şebeke 33 kV
AG Hattı
Mesken
Mesken
Mesken Uygulamaları (1-10 kW)
DC, AC, Şebeke Bağlantı Kesme
DC Şebeke Bağlantı Kesmek için önce Yük devreden çıkarılır, sonra İnverterin AC çıkış
sigortaları kesildikten sonra müdahale edilebilir.
Koruma
Tablo–1: AG seviyesinden bağlanan üretim tesisleri için koruma ayarı sınır değerleri;
Parametre En Uzun Temizleme Süresi a Açma Ayarı
Aşırı Gerilim (ANSI 59) 0,2 s 230 V + %15
Düşük Gerilim – Kademe 1 (ANSI 27) 1,5 s 230 V – (%15…%20) b
Düşük Gerilim – Kademe 2 (ANSI 27) 0,2 s 230 V – ( %50…%75) b
Aşırı Frekans (ANSI 81/O) 0,5 s 51 Hz
Düşük Frekans (ANSI 81/U) 0,5 s 47 Hz
Vektör Kayması c 0,2 s (6o…9o) b
ROCOF (df/dt) (ANSI 81R) c 0,2 s (1…2,5) b Hz/s
a) Arızayı tespit ve kesici açma süresi dâhildir. b) Verilen aralıkta uygun değer dağıtım şirketi tarafından istenebilir ve ayarlanabilir. c) Jeneratör, adalanma durumunda çalışmaya elverişli teknik özellikte ise ilave olarak bu koruma rölelerinden en az biri
kullanılmalıdır.
Not: Gerilim değerleri etkin (r.m.s) değerlerdir ve faz-nötr gerilimi olarak verilmiştir.
Koruma
Parametre Temizleme Süresi Açma Ayarıa
Aşırı Gerilim (ANSI 59) –Kademe 1 0,2 s V≥ 120
Aşırı Gerilim (ANSI 59) – Kademe 2 1,0 s 110 < V < 120
Düşük Gerilim – Kademe 1 (ANSI 27) 2,0 s 50 ≤ V < 88
Düşük Gerilim – Kademe 2 (ANSI 27) 0,2 s V< 50
Aşırı Frekans (ANSI 81/O) 0,2 s 51 Hz
Düşük Frekans (ANSI 81/U) 0,2 s 47 Hz
Düşük Frekans (ANSI 81/U) Dağıtım şirketi görüşüne uygun olarak 0,2–
300 sn aralığında ayarlanabilir.
Dağıtım şirketi görüşüne uygun olarak 47–
49,5 Hz aralığında ayarlanabilir.
Vektör Kayması c 0,2 s (6o…9o) b
Frekans değişim Oranı (ROCOF) (df/dt) (ANSI
81R) c 0,2 s (0,5…2,5) b Hz/s
Artık Gerilim (ANSI 59N) d d d
a) Gerilim ayarları anma gerilimin yüzdesi olarak verilmiştir
b) Verilen aralıkta uygun değer dağıtım şirketi tarafından ayarlanabilecektir.
c) Dağıtım şirketinin yapacağı etüt çalışmasına göre dağıtım şirketince gerek görülmesi halinde bu korumalardan birisi istenilebilir.
d) Topraklama sistemine bağlı olarak gerektiği durumda dağıtım şirketi tarafından istenebilir. Statik jeneratörler için uygulanabilir değildir. Bu koruma talep
edildiğine temizleme süresi ve açma ayar değerleri dağıtım şirketi tarafından belirlenir.
Tablo–2: YG seviyesinden bağlanan üretim tesisleri için koruma ayarı sınır değerleri;
Güç Kalitesi
Tasarım
Kurulum
İşletme
Harmonikler
Toplam Talep Bozulması < %5
Fliker Şiddeti (YG):
Pst ≤ 1.0 Plt ≤ 0.8
Fliker Şiddeti (AG):
Pst ≤ 1.0 Plt ≤ 0.65
Gerilim Dalgalanmaları (YG-AG):
Devreye Girerken/Çıkarken: %3,3
Enjekte Edilen Doğru Akım < %0,5
Kısa Devre Gücü Artışı
Aktif Güç Kontrolü
Reaktif Güç Kontrolü
Topraklama
Santral Kurulu Gücü Standart Adı
< 11 kW TS EN 50438
> 11 kW ve AG’den Bağlı CLC/FprTS 50549-1:2011
> 11 kW ve YG’den Bağlı CLC/FprTS 50549-2:2011
Ölçme Sistemi
1) AG seviyesinden bağlantısı öngörülen üretim tesisinin tüketim tesisi ile
aynı yerde bulunması halinde, iki ölçme sistemi tesis edilir.
2) Biri tesis ile dağıtım sistemi arasındaki enerji alış-verişini ölçecek biçimde
çift yönlü ölçüm yapabilen, diğeri ise üretim tesisinde üretilen enerjiyi
ölçecek biçimde tesis edilir.
3) AG seviyesinden bağlantısı öngörülen üretim tesisinin tüketim tesisiyle
aynı yerde olmaması halinde ölçme sistemi, üretim tesisi ile dağıtım
sistemi arasındaki enerji alış-verişini ölçecek biçimde tesis edilir.
4) YG seviyesinden bağlantısı öngörülen üretim tesislerinde ilgili mevzuat
uyarınca işlem tesis edilir.
5) Tesis edilen sayaçlar, ölçme ve haberleşme izleme sisteminin bir parçası
olabilir. (OSOS, SCADA, DMS vb.)
6) Üretim tesisinin kabulü aşamasında, ölçü sistemi dağıtım şirketinin
yetkilisi tarafından kontrol edilerek mühürlenir ve kayıt altına alınır.
İşletme
1) Üretim tesisinin koruma, bağlantı ve diğer kısımları işletmeci tarafından periyodik (teçhizatın
özelliğine göre aylık, üç aylık, altı aylık veya yıllık) olarak kontrol edilecek ve tutanak altına
alınacaktır.
2) Üretim tesisi, can ve mal emniyetinin sağlanması için, kısa devre arızası veya dağıtım sisteminin
enerjisiz kalması durumunda dağıtım sisteminden izole hale gelmelidir.
3) Dağıtım şebekesinin bir bölümünü içerecek şekilde adalanmaya müsaade edilmez. Bu durumda
üretim tesisi, bağlantı noktasının kullanıcı taraftaki bölümlerini besleyebilir.
4) Üretim tesisi sahibi şebeke işletmeciliği açısından zorunlu hallerde üretim tesisinin bağlantısını
şebekeden ayırmakla yükümlüdür.
5) Üretim tesisi anlaşma gücünün üzerinde çalıştırılamaz.
6) Üretim tesisinde kurulu güç artışı, tenzili, koruma düzeneği değişimi, kompanzasyon değişikliği
veya başka değişiklikler yapılacaksa dağıtım şirketinden Yönetmelik Tebliğ’de öngörülen usullere
göre izin alınır.
7) Kurulu güç artışı yapılması halinde bağlantı anlaşması tadil edilir yeni bağlantı bedeli tahsil edilir.
Sayaç ve Ölçme Sistemi
B
A
A: Bağlantı ve ölçme sistemi B: Üretim tesisi
Not 1: Yapılan gruplandırma, yerleşimi göstermek için düşünülmemiştir. Sadece ana kısımları belirtmektedir.
Not 2: Ölçme sistemleri mühürlenebilir ve erişilebilir özellikte olmalıdır.
Not 3: Bu şemada özellikle, ölçme sisteminin yapısı ve ölçüm noktalarının gösterimi amaçlandığından, diğer amaçlar ve
kurallar kapsamında bulunması gerekli bütün teçhizat gösterilmemiştir.
~400/230 V
KKS
Faturalamaya
esas çift yönlü
sayaç
Bağlantı Hattı
kWh
* Ayırma Düzeni için açıklama:
Dağıtım şirketi tarafından dağıtım şirketi personelinin ihtiyaç duyduğu anda kolayca ulaşabileceği, dağıtım şirketince bağlantı noktasında kilitlenebilir, kontaklarının pozisyonu gözle görülebilir (üretim tesisinin dağıtım sisteminden ayrıldığının görülebildiği), ayırma düzeni.
Bu ayırma düzeni kullanıcının ihtiyacına ve isteğine bağlı olarak gösterilen noktalardan sadece birine tesis edilmelidir.
Alçak Gerilim Dağıtım Şebekesi
Koruma ve kontrol sisteminin (KKS) fonksiyonları:
Aşırı Gerilim Koruma
Düşük Gerilim Koruma
Aşırı Frekans Koruma
Düşük Frekans Koruma
Kısa devre koruma
Aşırı yük koruma
Vektör Kayması**
ROCOF (df/dt) (ANSI 81R)**
** Generatör, adalanma durumunda çalışmaya elverişli teknik özellikte ise ilave olarak bu koruma rölelerinden en az biri kullanılmalıdır.
Not: Eğer gerilim ve frekans kontrollü ve şebeke empedans ölçümlü otomatik ayrılma ile koruma düzeneği de varsa yeterli olabilir.
Ayırma
düzeni*
Ayırma
düzeni*
Generatör (veya Evirici)
G
~
˜
Generatör (veya Evirici)
B
C
A
A: Bağlantı ve ölçme sistemi B: Üretim tesisi
C: Tüketim Tesisi
Not 1: Yapılan gruplandırma, yerleşimi göstermek için düşünülmemiştir. Sadece ana kısımları belirtmektedir. Not 2: Ölçme sistemleri mühürlenebilir ve erişilebilir özellikte olmalıdır.
Not 3: Bu şemada özellikle, ölçme sisteminin yapısı ve ölçüm noktalarının gösterimi amaçlandığından, diğer amaçlar ve
kurallar kapsamında bulunması gerekli bütün teçhizat gösterilmemiştir.
~400/230 V
KKS
~400/230 V
Yapı Bağlantı Hattı
Yapı Bağlantı
Kutusu
kWh
* Ayırma Düzeni için açıklama:
Dağıtım şirketi tarafından dağıtım şirketi personelinin ihtiyaç duyduğu anda kolayca ulaşabileceği, dağıtım şirketince bağlantı noktasında kilitlenebilir, kontaklarının pozisyonu gözle görülebilir (üretim tesisinin dağıtım sisteminden ayrıldığının görülebildiği), ayırma düzeni.
Bu ayırma düzeni kullanıcının ihtiyacına ve isteğine bağlı olarak gösterilen noktalardan sadece birine tesis edilmelidir.
Alçak Gerilim Dağıtım Şebekesi
kWh
Tüketim tesisi yükleri
Koruma ve kontrol sisteminin (KKS) fonksiyonları:
Aşırı Gerilim Koruma
Düşük Gerilim Koruma
Aşırı Frekans Koruma
Düşük Frekans Koruma
Kısa devre koruma
Aşırı yük koruma
Vektör Kayması**
ROCOF (df/dt) (ANSI 81R)**
** Generatör, adalanma durumunda çalışmaya elverişli teknik özellikte ise ilave olarak bu koruma rölelerinden en az biri kullanılmalıdır.
Not: Eğer gerilim ve frekans kontrollü ve şebeke empedans ölçümlü otomatik ayrılma ile koruma düzeneği de varsa yeterli olabilir.
Ayırma
düzeni*
Tek yönlü
Sayaç
(2 nolu
Sayaç)
G
˜
˜
Faturalamaya
esas çift yönlü
sayaç
(1 nolu Sayaç)
Rüzgar Enerjisinin Avantajları
1. Atmosferde bol ve serbest olarak bulunur.
2. Atmosferi kirletici etkiye sahip gazlar salmazlar.
3. Yenilenebilir ve temiz bir enerji kaynağıdır,
çevre dostudur.
4. Kaynağı güvenilirdir, tükenme ve zamanla
fiyatının artma riski yoktur. (güneş, dünya ve
atmosfer olduğu sürece),
5. Rüzgar tesislerinin kurulumu ve işletilmesinin
diğer tesislere göre daha kolaydır.
6. Hammaddesi tamamıyla yerlidir, dışa bağımlılık
yaratmaz.
7. İşletmeye alınması 3 ay gibi kısa bir sürede
gerçekleşebilir
8. Enerji üretim maliyetleri diğer üretim
santrallerine göre daha düşüktür.
9. Bölgesel olması ve dolayısıyla kişilerin kendi
elektriğini üretebilmesi.
10. Güvenilirliğinin artması,
11. İstihdam yaratması.
1.Enerji üretimi rüzgara bağlı olduğundan rüzgar
kesilmesi veya azalması ile enerji kaybı oluşur.
2.Türbin maliyetleri yüksektir. Ancak gittikçe azalan bir
maliyet durumu söz konusudur.
3.Büyük dönel bir makine olması nedeniyle kuş
ölümlerine neden olabilmektedir.
4.Rüzgar türbinlerinin meydana getirdiği ses şiddeti
çevreye gürültü olarak yansıyabilir.
5.Türbinler elektromanyetik dalgayı etkileyebilir.
Ülkemizin Fosil enerji kaynakları bakımından
yeterli düzeyde olmaması, enerji kaynakları
bakımından dış ülkelere bağımlı olmamız, her yıl enerji
artış talebimizin çok fazla olması nedeniyle, enerji
kaynaklarımızı çeşitlendirmemiz, yerli, yenilenebilir ve
yeni enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretimini
desteklememiz gerekmektedir.
Deniz GÜRBÜZ Enerji Talep Değerlendirme Mühendisi BOĞAZİÇİ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. MÜŞTERİ HİZMETLERİ DİREKTÖRLÜĞÜ Enerji Talepleri Değerlendirme Yönetmenliği
Tel: 0212-311 81 73
Cep: 0533-6657888
Cep: 0507-1880393
İş mail: [email protected]
E-mail: [email protected] Abdulhakhamit Cad. No:21 34437 Taksim-Beyoğlu/İSTANBUL
