Güneş enerjisine dayalı lisanssız elektrik üretimi (Mevzuat ve uygulama)

Dr. Mustafa GÖZENEnerji Piyasası Düzenleme Kurumu(Elektrik Piyasası Dairesi Başkanlığı)

Solarex İstanbul 2014

İstanbul – 11 Nisan 2014 1

Sunum planı

2

• Farklı üretim faaliyetleri ve şartlarıElektrik üretim faaliyeti

• Lisanssız elektrik üretimine ilişkin kanun, yönetmelik ve tebliğ

Birincil ve ikincil mevzuat

• Kanunun 14 üncü maddesi ve getirdiği yeni düzenlemeler

6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun getirdiği düzenlemeler

• Genel esaslar, başvuru, getirilen yenilikler, sonuçlanmamış başvurular, ihtiyaç fazlası enerjinin değerlendirilmesi, diğer hususlar

Lisanssız elektrik üretimine ilişkin düzenlemeler

Üretim faaliyeti

3

Lisans kapsamında üretim faaliyeti

AR-GE kapsamında izin alınarak yapılan üretim faaliyeti

Mevcut sözleşme kapsamında üretim faaliyeti

Lisanssız üretim

•Önlisans•Üretim lisansı•OSB üretim lisansı

• Şebekeyi olumsuz etkilememesi• Elektriğin ticarete konu olmaması• Kurulu güç ≤ 10 MW

• 6446 sayılı Kanun çerçevesinde üretim lisansı alınması öngörülmüştür.

• Lisans alma ve şirket kurma şartı yok

Birincil ve ikincil mevzuat

4

Birincil mevzuat• 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu

• (14 üncü madde) - lisanssız yürütülebilecek faaliyetler düzenlenmiştir.• (30 Mart 2013 tarihli ve 28603 sayılı Resmi Gazete)

• 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun

• (Madde 6/A) Muafiyetli üretim• (18 Mayıs 2005 tarihli ve 25819 sayılı Resmi Gazete)

İkincil mevzuat• Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik

• (2 Ekim 2013 tarihli ve 28783 sayılı Resmi Gazete)• Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi Ve Desteklenmesine

İlişkin Yönetmelik• (1 Ekim 2013 tarihli ve 28782 sayılı Resmi Gazete)

• Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ

• (2 Ekim 2013 tarihli ve 28783 sayılı Resmi Gazete)

6446 sayılı Kanunun

getirdiği düzenlemeler

5

Lisanssız yapılabilecek faaliyetlerin kapsamı artırılmıştır.

YEK’e dayalı 0,5 MW kurulu güç üst sınırı 1 MW’a artırılmıştır.

Bakanlar Kurulu bu üst sınırı kaynak bazında 5 katına kadar artırabilecektir.

YEK’e dayalı lisanssız faaliyette ihtiyaç fazlası elektrik 5346 sayılı Kanun çerçevesinde 1 sayılı cetvelden satın alınacaktır.

Lisanssız kapsamındaki bağlantı, denetim ve satışa ilişkin düzenlemeler EPDK tarafından çıkarılacak yönetmeliğe bırakılmıştır.

Lisanssız yürütülebilecek faaliyetler

(Madde 14 – 1 inci ve 5 inci fıkralar)

6

1 •İmdat grupları •İzole üretim tesisleri

2 •Kurulu gücü azami 1 MW’lık YEK’e dayalı üretim tesisi

3 •Belediyelerin katı atık tesisleri ile arıtma tesisi çamurlarının bertarafında kullanılmak üzere kurulan elektrik üretim tesisi

4 •Mikrokojenerasyon tesisleri - kurulu güç ≤ 100 kW •Kojenerasyon tesisleri - toplam tesis verimliliği %80

5•Ürettiği enerjinin tamamını iletim veya dağıtım sistemine vermeden kullanan,

üretimi ve tüketimi aynı ölçüm noktasında olan, YEK’e dayalı üretim tesisi

6•Sermayesinin yarısından fazlası belediyeye ait olan tüzel kişilerce, belediyeler

tarafından işletilen su isale hatları ile atık su isale hatları üzerinde kurulan üretim tesisi

Genel esaslar

7

Üretim tesisi bir tüketim tesisi ile ilişkilendirilir.

Üretim ve tüketim tesisleri aynı dağıtım bölgesi içinde yer alır.

Hidrolik tesisler için il özel idaresine, diğerleri için dağıtım şirketine başvuru yapılır.

Lisanssız üreticiler piyasa işletmecisi ve YEKDEM mekanizması ile doğrudan muhatap değildir.

Rüzgara dayalı başvurularda Bakanlık YEGM’in teknik değerlendirme raporu olumlu ise Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu gönderilir.

Lisanssız üretim kapsamına giren üretim tesisleri için özet tablo

  Üretim Tesisi Tipi Kurulu Güç Sınırı

Üretim Tesisinin Bağlantısı

İhtiyaç Fazlası Enerjinin Değerlendirilmesi

1 İmdat grupları ve iletim ya da dağıtım sistemiyle bağlantı tesis etmeden izole çalışan üretim tesisleri Yok İzole -

2 Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri ≤ 1 MW Dağıtım

5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel ilgili kaynak fiyatlarından görevli tedarik şirketi aracılığıyla YEKDEM kapsamında değerlendirilir.

3 Mikrokojenerasyon tesisi ≤ 100 kW Dağıtım5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel en düşük fiyattan görevli tedarik şirketi tarafından satın alınır.

4 Bakanlıkça belirlenecek verimlilik değerini sağlayan kategorideki kojenerasyon tesisleri Yok İletim veya dağıtım

Sisteme enerji vermemesi esastır. Verilmesi halinde herhangi bir bedel ödenmeksizin YEKDEM kapsamında değerlendirilir.

5Belediyelerin katı atık tesisleri ile arıtma tesisi çamurlarının bertarafında kullanılmak üzere kurulan üretim tesisleri

Yok Dağıtım5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel ilgili kaynak fiyatlarından görevli tedarik şirketi aracılığıyla YEKDEM kapsamında değerlendirilir.

6Ürettiği enerjinin tamamını iletim veya dağıtım sistemine vermeden kullanan, üretimi ve tüketimi aynı ölçüm noktasında olan, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri

Yok İletim veya dağıtımSisteme enerji vermemesi esastır. Verilmesi halinde herhangi bir bedel ödenmeksizin YEKDEM kapsamında değerlendirilir.

7

Sermayesinin yarısından fazlası doğrudan veya dolaylı olarak belediyeye ait olan tüzel kişilerce, belediyeler tarafından işletilen su isale hatları ile atık su isale hatları üzerinde teknik imkânın olması ve DSİ tarafından uygun bulunması hâlinde kurulan üretim tesisi

Yok Dağıtım

5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel ilgili kaynak fiyatlarından görevli tedarik şirketi aracılığıyla YEKDEM kapsamında değerlendirilir.

8

5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun

(Yenilenebilir enerji kaynakları tanımı)

9

Yenilenebilir enerji kaynakları:  Hidrolik, rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle, biyokütleden elde edilen gaz (çöp gazı dâhil), dalga, akıntı enerjisi ve gel-git gibi fosil olmayan enerji kaynakları

5346 sayılı kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynakları: Rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle, biyokütleden elde edilen gaz (çöp gazı dâhil), dalga, akıntı enerjisi ve gel-git ile kanal veya nehir tipi veya rezervuar alanı onbeş kilometrekarenin altında olan hidroelektrik üretim tesisi kurulmasına uygun elektrik enerjisi üretim kaynakları

Başvuruda talep edilen

temel belgeler

10

İstenen bazı bilgi ve belgeler1 Başvuru Formu

2Üretim tesisinin kurulacağı yere ait tapu kaydı veya kira sözleşmesi veya kullanım hakkını gösterir belge (yerin kamuya ait olması halinde ilgili kamu kurumu tarafından yerin talep edildiğinin ve bir başka kişiye tahsis edilmediğini gösterir yazı)

3 Tek hat şeması4 Kojenerasyon tesisleri için verimlilik değerini gösterir belge5 Başvuru bedelinin ödendiğine ilişkin dekont veya makbuz

6 Tüketim tesisi ya da tesisleri mevcut ise elektrik abone numarası, yoksa inşaat ruhsatı veya yerine geçen belgeler

7 ÇED Belgesi

Dağıtım şirketine başvuru

Dağıtım şirketi (Bağlantı görüşü)

RES için Bakanlık YEGM raporu

RES için Teknik Etkileşim İzni

(TÜBİTAK)

Dağıtım şirketi (Bağlantı anlaşması)

Üretim tesisinin 1-2 yılda tamamlanması

Hidrolik dışı kaynaklara dayalı başvurularda

süreç

11

İl Özel İdaresine başvuru

DSİ taşra teşkilatı (Su rejimi açısından görüş)

Dağıtım şirketi (Bağlantı görüşü)

İl Özel İdaresi (Su kullanım hakkı izin

belgesi)

Dağıtım şirketi (Bağlantı anlaşması)

Üretim tesisinin tamamlanması (3 yıl)

Hidrolik kaynağa dayalı

başvurularda süreç

12

13

Çatı uygulaması dışında güneşe dayalı başvuruda talep edilen

ek belge

Gıda, Tarım ve Hayvancılık

Bakanlığı veya söz konusu Bakanlığın

il veya ilçe müdürlüklerin alınacak belge

Mutlak tarım arazileri

Özel ürün arazileri

Dikili tarım arazileri

Sulu tarım arazileri

Çevre arazilerde traımsal

bütünlüğü bozan alanlar

Talep edilen diğer belgeler

14

• Proje onayı (TEDAŞ)• Teknik Etkileşim İzni

(Rüzgar-TÜBİTAK)

Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu (180+90 gün)

• Tip test raporlarıGeçici kabul

aşaması

Birden fazla başvuru olması halinde

şebekeye bağlantıda öncelik sıralaması

15

Yenilenebilir Enerji Kaynağı

Kojenerasyon

Tüketim miktarı

Üretim ve tüketimin aynı yerde olması

Tüketim birleştirme

Önceden olumlu bağlantı görüşünün olmaması

Başvuru sıra numarası7

6

5

4

3

2

1

Kurulu Güç Artışı - 1

Başvuruda bulunan gerçek veya tüzel kişilerin, başvuruda bulunduğu ay içerisinde ilgili üretim tesisine ilişkin yazılı olarak kurulu güç değişikliği talebinde bulunması halinde,

a) Kurulu güç değişikliğine ilişkin talep tarihi başvuru tarihi olarak kabul edilir.

b) Yeni kurulu güce göre sunulması gereken belgeler başvuru ekinde sunulur.

16

Kurulu Güç Artışı - 2

Hidrolik kaynağa dayalı üretim tesisleri bakımından su kullanım hakkı izin belgesi verilen, diğer kaynaklar bakımından İlgili Şebeke İşletmecisi tarafından kendisi için Bağlantı Anlaşmasına Çağrı Mektubu düzenlenen gerçek veya tüzel kişiler tarafından, İlgili Şebeke İşletmecisi ile bağlantı anlaşması imzalanana kadar kurulu güç değişikliği talebinde bulunulamaz.

Bağlantı anlaşması imzalanan üretim tesislerinde kurulu güç artışı talebinde bulunulması halinde, ilgili talep söz konusu talebin yapıldığı ayda yapılan diğer tüm başvurular ile birlikte değerlendirilir.

17

Getirilen•Üretim tesisi devri

•Finansman sağlayan kurum / kuruluşların talebi ile üretim tesisinin başka kişilere devredilebilmesi

Bazı•Tüketim birleştirmede tüketim biriminin üretim tesisi ile eş

zamanlı olarak kurulabilmesi

•Lisansa konu bir faaliyetten lisanssız faaliyete geçiş imkanı

Yenilikler•Tüketim birleştirme kapsamında yenilenebilir enerjiye

dayalı kooperatifçilik için yeni düzenlemeler

•Kurulu güç artışına olanak tanınması (başvuru aşaması ve bağlantı anlaşması imzalandıktan sonra)

Getirilen Bazı Yenilikler

18

İhtiyaç fazlası enerjinin

değerlendirilmesi

19

G1

Piyasa İşletmecisi (TEİAŞ )Toplam Destekleme Bedeli (TL) = (G1xP1)+

(G2xP2) … (Gn x Pn) + A

Tedarik1 Tedarik2 Tedarik21

Lisanssız

ÜretimLisanssız Üretim Lisanssız Üretim

G2 Gn

A = Muafiyetli üretim toplam destekleme bedeli

……………….

…….

S1

S2

Sn

….

Elektrik için ABD$ / kWh bazında sabit fiyat desteği

Kaynak türüSabit fiyat

(ABD cent / kWh) 

Hidroelektrik 7,3 Rüzgar 7,3 Jeotermal 10,5 Biyokütle (çöp gazı dahil) 13,3 Güneş 13,3 

20

Yerli ekipman için destekleme fiyatı

21

Tesislerin İşletmeye Alınması

Bağlantı anlaşması tarihinden itibaren; YG’den bağlanacak hidrolik tesislerin : 3 yıl YG’den bağlanacak diğer tesislerin : 2 yıl AG’den bağlanacak tesislerin : 1 yıl

içinde inşaatlarının tamamlanması gerekmektedir.

22

Alınacak Bedeller - 1

Başvuru bedeli

Kurulacak üretim tesislerinin sisteme bağlantısı için bir defaya mahsus dağıtım bağlantı bedeli, bağlantı anlaşmasının yapılması esnasında tahsil edilir ve iade edilmez.

Aynı yerde olan veya aynı yerde olmayan tüketim tesisi için dağıtım bağlantı bedeli ödenmiş olması, üretim tesisi için bu bedelin alınmasına engel teşkil etmez.

Mevcut üretim tesisinde kurulu güç tadili yapılması için dağıtım şirketine yapılan başvuru, dağıtım şirketi tarafından yeni başvuru olarak değerlendirilir.

23

Alınacak Bedeller - 2

Yönetmelik ve Tebliğ kapsamında görevli tedarik şirketlerinin fiilen üretim yapan tesisler için yürüttükleri iş ve işlemler karşılığında tahsil edebileceği yıllık işletim ücreti

Üretim tesislerinin ilgili mevzuat gereği ödemekle yükümlü oldukları bedeller saklıdır.

24

Alınacak Bedeller - 3

Başvuru bedeli ve yıllık işletim bedeli (TL)

2011 2012 2013 2014Başvuru bedeli 250 250 273 294,50Yıllık işletim bedeli 0 0 0

25

Başvuru bedeli, ilgili şebeke işletmecisine başvuruda ödenir.Yıllık işletim bedeli, ilgili görevli tedarik şirketine ödenir.

Proje onay ve geçici kabul işlemleri

Proje onayı ve geçici kabul işlemleri TEDAŞ Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.

TEDAŞ, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından görevlendirilmiştir.

11 kW’a kadar olan güneşe dayalı lisanssız üretim tesislerinin proje onayı ve geçici kabul işlemleri TEDAŞ’ın taşra teşkilatı tarafından yapılmaktadır.

26

Aynı gerçek / tüzel kişi içintüketim birleştirme

Ticarethane

Sanayi

Tüketim birleştirme - 1

Mesken

Diğerleri

Yetkilendirilen Kişi

Mesken

Mesken

Mesken

Mesken

Farklı gerçek / tüzel kişiler içintüketim birleştirme

1- Aynı bağlantı noktası ve/veyatek bir ortak sayaç

2- Yetkilendirilen kişi dışında kalan kişilerin aynı abone grubunda olması

27

Birden fazla gerçek kişi /tüzel kişi uhdelerindeki tesislerde tüketilen elektrik enerjisi için tüketimlerini birleştirerek bu yönetmelik kapsamında üretim tesisi/tesisleri kurabilirler. Bu amaçla;

Aralarından birini vekalet akdiyle tam ve sınırsız yetkilendirecektir, Tüketim birleştiren gerçek ve tüzel kişilerin tüketimleri

yetkilendirilecek kişinin tüketimi kabul edilir, Kurulacak üretim tesisindeki üretim yetkilendirilecek kişinin üretimi

kabul edilir, Bu Yönetmelik uyarınca yapılacak iş ve işlemler yetkilendirilecek kişi

nam ve hesabına yapılır, Dağıtım şirketi iş ve işlemlerinde yetkilendirilecek kişiyi muhatap alır, Tüketim birleştiren kişiler anlaşmazlıklarını kendi aralarında çözerler.

Tüketim birleştirme - 2

28

Hazine taşınmazları üzerinde lisanssız üretim tesisi kurulması

29

Başvuru – görüş ile birlikte Maliye Bakanlığı (Milli Emlak Genel Müdürlüğü)’na gönderilir.

Başvuru değerlendirme yöntemi – ihale yöntemi

İhale, Devlet İhale Kanunu madde 17’de belirtilen ilanlar yapılmak suretiyle ve pazarlık usulüyle yapılır.

Milli Emlak Genel Tebliği - 7/2/2014 - 28906 RG

İrtifak hakları tesisi ve kullanma izni verilmesi

Başvuru - illerde defterdarlığa (millî emlak dairesi başkanlığı veya millî emlak müdürlüğü) - ilçelerde millî emlak müdürlüğüne, yoksa mal müdürlüğüne

30

İhale sonucu ilgiliye ön izin verilir.

Yükümlülüklerini yerine getiren ilgili ile İrtifak Hakkı Sözleşmesi veya Kullanma İzni Sözleşmesi imzalanır.

Süre sonunda tüm yapı ve tesisler, üretim verimliliği %80’in altında olmayacak şekilde, sağlam ve işler durumda, bedelsiz olarak Hazine’ye devredilir.

Hazine taşınmazları üzerinde lisanssız üretim tesisi kurulması

Diğer hususlar

31

Kamulaştırma yok.

İlgili kurum ve kuruluşlardan izin almak kaydıyla kamu / Hazine arazisi üzerinde üretim tesisi kurulabilir.

Üretim tesisleri DUY kapsamında dengeleme birimi olamaz, uygulamalara katılamazlar.

Anlaşmazlıkların çözümü amacıyla Kuruma başvuru yapılabilir.

İşletmeye geçtikten itibaren 5 yıl süreyle yerli aksam desteğinden yararlanmak mümkündür.

Kullanılacak ekipmanın en fazla 5 önceki takvim yılında üretilmiş olması zorunludur.

Lisanssız üretim sayfası

32

• EPDK internet sitesinde;http://www.epdk.org.tr/index.php/elektrik-piyasasi/lisanssiz-uretimlinkinde lisanssız elektrik üretimine ilişkin bilgiler yer almaktadır.

Mevzuat

YönetmelikTebliğBildirim Formu (İlgili Şebeke İşletmecileri için)Bildirim Formu (TEDAŞ için)Başvuru Bedeli ve Yıllık İşletim ÜcretiLisanssız Elektrik Üreticileri için DSBA ve DSKA Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.Lisanssız Elektrik Üreticileri için DS Bağlantı AnlaşmasıLisanssız Elektrik Üreticileri İçin DS Kullanım AnlaşmasıLisanssız Elektrik Üretim Tesisleri için Kapasite Tahsisi Milli Emlak Genel Tebliği Sıra No.362

Duyurular

Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin DuyuruLisanssız Üretim İşlemleri Yol HaritasıLisanssız Üretimle İlgili Sıkça Sorulan SorularLisanssız Elektrik Üretimi Örnek UygulamalarıLisanssız Elektrik Üretim Tesisleri için Proje Onay ve Kabul İşlemleri Yetkisi Konusunda DüzenlemeLisanssız Elektrik Üretimi - Güneş Enerjisi Projeleri için Proje Onay İşlemi Gerekli Evraklar

Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimi

Son Söz

33

Lisanssız üretim; Tüketicilerin de üretim faaliyeti

yapmasını sağlayan bir faaliyet türüdür.

Bu bakımdan, ülkemiz ve elektrik piyasası açısından önemli bir yeniliktir.

34

İlgi ve sabrınız için çok teşekkürler… Dr. Mustafa GÖZEN

Enerji Piyasası Düzenleme KurumuElektrik Piyasası Dairesi Başkanlığı

Muhsin Yazıcıoğlu Cad. No.51/C06530 Yüzüncüyıl Ankara

Tel.: (312) 201 4193e-posta: mgozen@epdk.org.tr

34