Beginselen van het arbeids- en sociaal zekerheidsrecht · en sociaal zekerheidsrecht ©Claeys & Engels 2013. 2 OVERZICHT ... arbeidsreglement sociale doc. – voltijds loon – strafsancties

Advocaten Claeys & Engels

Daan De Backer

[email protected]

Sint-Lambrechts-Woluwe, 23 november 2013

Beginselen van het arbeids-en sociaal zekerheidsrecht

© Claeys & Engels 2013

2

OVERZICHT

AANWERVEN• Soorten arbeidsovereenkomsten (onbepaalde duur, bepaalde duur)

• Bijzondere clausules: – Proefbeding

– concurrentiebeding

TEWERKSTELLEN• Arbeidsreglement

• Loonbegrip in de zin van de RSZ-wet

ONTSLAAN• Opzegging van de arbeidsovereenkomst

• Verbreking van de arbeidsovereenkomst

• Ontslag om dringende reden

3

AANWERVEN

Afsluiten van arbeidsovereenkomst

Soorten arbeidsovereenkomsten • Voor onbepaalde duur

• Voor bepaalde duur

Bijzondere clausules: • Proefbeding

• Concurrentiebeding

4

Afsluiten van arbeidsovereenkomsten

Structuur:

- Geldigheidsvereisten:

– toestemming

– bekwaamheid

– bepaald voorwerp en

– geldige oorzaak

- Vormvereisten

- Nietige bedingen

5

• Vormvereisten

– Neen ⇒ mag mondeling

– Als bewijs is geschrift aangewezen

– Soms is geschrift verplicht:

� Deeltijdse arbeid

� Vervangingsovereenkomst

� Proefbeding

� Studentenarbeid

� Concurrentiebeding

� Overeenkomst voor bepaalde tijd

� Overeenkomst voor een duidelijk omschreven werk

– Opgelet voor taalverplichtingen

6

• Nietige bedingen

– Bepalingen die de rechten van werknemers beperken of verplichtingen verzwaren: art. 6 AOW

– Bepaling waarbij de werkgever zich het recht voorbehoudt de voorwaarden van de overeenkomst eenzijdig te wijzigen: art. 25 AOW

7

AANWERVEN

Soorten arbeidsovereenkomsten

- Aard van de arbeid

- Duur van de tewerkstelling

- Omvang van de prestaties

8

• Indeling volgens de aard van de arbeidN.B. Arrest Grondwettelijk Hof 7 juli 2011: harmonisatie moet worden gerealiseerd – op weg naar een eenheidsstatuut!

Werklieden Hoofdzakelijk handarbeid

Bedienden Hoofdzakelijk hoofdarbeid

Benaming niet determinerend

Bewijs: alle middelen van recht

Conventioneel bediendenstatuut

9

• Indeling volgens de duur van de tewerkstelling

– Voor onbepaalde tijd

– Voor bepaalde tijd

– Voor een duidelijk omschreven werk

– Vervangingsovereenkomst

• Indeling volgens de omvang van tewerkstelling

– Voltijds

– Deeltijds

10

èè arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd

− geen vormvereisten

− verbod van levenslange binding

è arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd

a) begrip :

− aanduiding bepaalde dag/ bepaalde gebeurtenis− voordoet op bekende datum

− waarna partijen v. wederzijdse verbintenissen

− zijn ontslagen

11

b) voorwaarden :

� afzonderlijk

� schriftelijk

� vóór indiensttreding

sanctie : AO voor onbepaalde tijd

c) beëindiging :

− verstrijken duur

− daarvóór : vergoeding

Uitz.: proefbeding

12

d) Opeenvolgende AO voor bepaalde duur

� Principe: AO voor onbepaalde duur

� Uitgezonderd:

– gerechtvaardigd door aard van werk of andere wettige reden

vb. economische situatie

– wel mogelijk indien :

� maximum 4 overeenkomsten voor bepaalde tijd

� met elk een duur van minstens 3 maanden

� maximale duur van totaliteit = 2 jaar

– Ook mogelijk indien :

� naleving van voorafgaande procedure

� met minimumduur van 6 maanden

� maximale duur van totaliteit 3 jaar

13

- Indeling volgens de omvang van tewerkstelling

è Voltijds

è Deeltijds

14

Arbeidsovereenkomst voor voltijdse arbeidArbeidsovereenkomst voor voltijdse arbeid

èè principe

è normale arbeidsduur die geldt in de onderneming

15

a) begrip :

– kortere arbeidsduur

b) minimumgrenzen :

– per week: min. 1/3 voltijdsUitz.: bij K.B. of bedrijfstakSanctie: loon o.b.v. min. grenzen

– per werkperiode: min. 3 uurUitz.: bij K.B. of CAOSanctie: strafsanctie

Arbeidsovereenkomst voor deeltijdse arbeidArbeidsovereenkomst voor deeltijdse arbeid

16

c) vormvereisten: – afzonderlijk– schriftelijk– vóór indiensttreding

d) Inhoud overeenkomst : – deeltijdse arbeidsregeling– werkrooster

è sanctie bij c) en d) :

– keuzerecht werknemer: meest gunstige

arbeidsreglement sociale doc.

– voltijds loon

– strafsancties

17

AANWERVEN

Bijzondere bedingen

Enkele voorbeelden:

- Proefbeding

- Concurrentiebeding

- Afwijkend concurrentiebeding

- Concurrentiebeding voor handelsvertegenwoordigers

- Confidentialiteitsbeding

- Scholingsbeding

- Beëindigingsbedingen

18

Proefbeding

• Ernstige testperiode

• In alle arbeidsovereenkomsten

• Niet verlengbaar

• Principe éénmalig

– Vormvereisten:

� Afzonderlijk

� Schriftelijk (niet inzake duur)

� Vóór indiensttreding (≠ aanwerving)

– Duur:

� ≠ werklieden en bedienden

� Niets bepaald → wettelijke minimum duur

� Overschrijden maximum duur → wettelijke minimum duur

19

• Arbeidsovereenkomst voor werklieden:

� Minimum 7 dagen / maximum 14 dagen

� Schorsing arbeidsovereenkomst → verlenging maximum 7 dagen

� Beëindigen arbeidsovereenkomst

» Tijdens min. duur: niet mogelijk

uitz. Dringende reden

» Na min. duur: geen vergoeding / termijn

20

• Arbeidsovereenkomst voor bedienden:

� Minimum 1 maand

� Maximum 6 maanden / 12 maanden naargelang jaarloon

2013 : 38.665 EUR

� Schorsing arbeidsovereenkomst → verlenging zelfde periode

� Beëindigen arbeidsovereenkomst

» Tijdens min. Duur: niet mogelijk

uitz. Dringende reden

» Na min. duur: 7 dagen OT

» Vóór aanvang arbeidsovereenkomst

» Arbeidsongeschiktheid > 7 dagen: onmiddellijk

21

Concurrentiebeding

• Begrip

• Bestaansvoorwaarde in functie van loonsniveau (2013)

– < 32.254 EUR

– 32.254 EUR– 64.508 EUR

– > 64.508 EUR

• Geldigheidvoorwaarden

– Geschrift

– Soortgelijke activiteiten (bij concurrent)

– Beperking in de ruimte (voor België)

– Beperking in de tijd (een jaar)

– Forfaitaire vergoeding

⇒ Sanctie: relatieve nietigheid

22

• Uitwerkingsvoorwaarden

Beding speelt niet:

– Tijdens proefperiode

– Beëindiging door werkgever zonder dringende reden

– Beëindiging door werknemer wegens dringende reden

– Afstand

• Sanctie in geval van miskenning

23

Afwijkend concurrentiebeding voor bedienden

• Begrip

• Afwijkend inzake:

– Tijd

– Ruimte (economisch hinterland)

– Uitwerking

Concurrentiebeding voor handelsvertegenwoordigers

• Bestaansvoorwaarde: 32.254 EUR (2013)

• Geldigheidvoorwaarden:

– Geschrift

– Soortgelijke activiteit (bij concurrent)

– Beperking in de ruimte

– Beperking in de tijd

– Geen vergoeding

⇒ Vermoeden aanbreng cliënteel

24

• Uitwerkingsvoorwaarden

Beding speelt niet:

– Tijdens proefperiode

– Beëindiging door werkgever zonder dringende reden

– Beëindiging door werknemers wegens dringende reden

– Afstand

• Sanctie: 3 maanden loon

Confidentialiteitsbeding

• Uitgangspunt: artikel 17 A.O.W.

• Evaluatie

– Nuttig voor welbepaalde functies

25

TEWERKSTELLEN

Arbeidsreglement

• Verplichte vermeldingen

• Aangewezen vermeldingen

• Procedure tot wijziging

Loonbegrip RSZ

26

VERPLICHTE VERMELDINGEN IN HET ARBEIDSREGLEMENT

– Arbeidsduur

� Aanvang en einde arbeidsdag

� Tijdstip en datum rusttijden

� Dagen van onderbreking van de arbeid

� Deeltijdse werknemers

� “Kleine flexibiliteit”

27

– Loon

� Meting en controle op de arbeid

� Wijze, tijdstip, plaats betaling

– Beëindiging arbeidsovereenkomst

� Opzeggingstermijn

� Dringende redenen

28

– Rechten en plichten toezichthoudend personeel

– Tekortkomingen

– Straffen

– Bedrag en bestemming geldboeten

– Beroep inzake opgelegde straffen

29

– Pesten op het werk

� vaststelling van preventiemaatregelen

� Procedures

� naam preventieadviseur

� naam vertrouwenspersoon

� eventueel : sancties

� Verplichte fase: intentieverklaring� Facultatieve fase: meer uitgewerkt beleid

– Preventief alchohol- en drugsbeleid (cao nr. 100)

30

– Verantwoordelijke EHBO

– Plaats verbandkist

– Namen leden ondernemingsraad, pre-

– ventiecomité, syndicale delegatie

– Namen geneesheren

– Adressen inspectiediensten

31

– Jaarlijkse vakantie

� Duur

� Toekenningsregels

� Data collectieve vakantie

� Naam Vakantiefonds

32

– Feestdagen

� Data

� Bericht vervangingsdagen

� Toepassingsregels inhaalrust in geval van arbeid op feestdag

33

– CAO’s en collectieve akkoorden gesloten in de onderneming

– Tekst CAO nr. 25 (gelijke beloning)

– Maatregelen ter bescherming tegen ongewenst seksueel gedrag

(OSGW), pesterijen en/of gewerld op het werk

34

AANGEWEZEN VERMELDINGEN

– Flexibele uurroosters (art. 20 bis Arbeidswet)

– E-mail en internet (CAO nr. 81)

– Verplichtingen werknemer in geval van arbeidsongeschiktheid

– Overuren, toepassingsgebied Arbeidswet omschrijven

– Aansprakelijkheid werknemer

– Firmawagen

– Gebruik arbeidsmateriaal

– Beroepsgeheim

– Verbodsbepalingen

– Sancties (vb. Misbruik materiaal, GSM, wagen)

35

LOONBEGRIP IN DE ZIN VAN DE RSZ-WET

� Artikel 2 van de Wet van 12 april 1965

• Artikel 2, eerste lid

• Artikel 2, tweede lid

• Artikel 2, derde lid

Uitbreiding of inperking bij KB

36

Artikel 2, eerste lid LBW

Bestanddelen

• Geld of in geld waardeerbaar voordeel

• Waarop de werknemer recht heeft

• Ingevolge zijn dienstbetrekking

• Ten laste van de werkgever

Geld of in geld waardeerbaar voordeel

Ingevolge zijn dienstbetrekking

37

Recht van de werknemer

• Tegenprestatie

• Wet, CAO, AO, AR, eenzijdige verbintenis en / of gebruik

• Jubileumpremie, geboortepremie, huwelijkspremie

Ten laste van de werkgever

• Financieel ten laste van de werkgever

• Arrest Colruyt: werkgever – aandeelhouder

38

Artikel 2, tweede lid

� Uitbreiding bij KB (KB 28 november 1969)

39

Artikel 2, derde lid

Geen loon:

• Vakantiegeld

• Aanvullingen arbeidsongeval / beroepsziekte

• Aanvulling RSZ

Werknemersparticipatie (Wet van 22 mei 2001, B.S. 9 juni 2001)

40

Verruimingen door RSZ-wetgeving (KB 28 november 1968)

� Enkel vakantiegeld (Art. 19 §1 al. 1 KB)

� Dubbel vakantiegeld: blijft uitgesloten

� Aanvullend vakantiegeld (art. 19 §1 al. 4 KB)

41

(Belangrijkste) uitsluitingen door de RSZ-wetgeving

(Art. 19 §2 KB 28 november 1969)

Beëindigingsvergoedingen

� Sluitingsvergoeding

� Schadevergoeding:

⇒ Maar: uitzonderingen op de uitzondering (dus wél RSZ)

1. opzeggingsvergoeding

2. beschermingsvergoeding

3. beëindiging in onderling akkoord

� Uitwinningsvergoeding

42

Kostenvergoedingen

Algemeen: kosten eigen aan de werkgever

Specifieke uitsluitingen:

• Verplaatsingskosten

• Maaltijden in bedrijfsrestaurant en maaltijdcheques (art. 19bis KB)

Beloning trouw werknemer

� Aandelenopties

43

Privé-voordelen

� Geschenken

PC-privé

Prijsverminderingen (‘tariefvoordelen’):

Artikel 19, §2, 19° KB

Niet recurrente resulaatsgebonden bonussen

Maaltijdcheques, ecocheques en sport en culturucheques

44

ONTSLAAN

Opzegging van de arbeidsovereenkomst

Verbreking van de arbeidsovereenkomst

Ontslag om dringende reden

45

OPZEGGING

Algemene voorwaarden

Ingang van de opzeggingstermijnen

Opzeggingstermijnen• Huidige regels

• Nieuwe regels

46

Opzegging - algemene voorwaarden

• Geschrift

• Inhoud– Begin opzeggingstermijn

– Duur opzeggingstermijn

– Datum en handtekening

– Geen motivering (opgelet arbeider: willekeurig ontslag + ‘beschermde’werknemers)

• Taalvoorschriften– Exploitatiezetel Nederlandstalig landsgedeelte: Nederlands

– Exploitatiezetel Franstalig landsgedeelte: Frans

– Brussel-hoofdstad: moedertaal van de werknemer

– Faciliteitengemeenten: taal van het gebied van de exploitatiezetel

• Sanctie

47

� Kennisgeving van de opzegbrief

Door de werkgever (2 mogelijkheden):

» Aangetekend: uitwerking 3de werkdag (zaterdag inbegrepen) na verzending

» Gerechtsdeurwaardersexploot: onmiddellijke uitwerking (doch extra kost)

Door werknemer (3 mogelijkheden):

» Aangetekend

» Gerechtsdeurwaardersexploot

» Overhandiging in de hand (opgelet: bewijs)

� Sanctie: nietigheid (absoluut / relatief)

Absolute nietigheid: wijze van kennisgeving door werkgever:

Relatieve nietigheid: inhoud + wijze van kennisgeving door werknemer:

» Enkel door beschermde partij

» Dekking

48

• Ingang opzeggingstermijn – werklieden

Principe : maandag volgend op week waarin opzegging uitwerking heeft

(uitz.: sectorieel / WN < 6 M anciënniteit)

V.b.: opzegging door WG bij aangetekende brief op dinsdag 15 april 2008

MA DI WO DO VR ZA ZO MA DI WO DO VR ZA ZO

14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27

verzending uitwerking ingang

aangetekend aangetekend opzeggingstermijn

schrijven schrijven

49

� Ingang opzeggingstermijn bedienden

» Principe: 1ste dag van de maand volgend op de kennisgeving

(opgelet aangetekend schrijven: 3de werkdag na de kennisgeving))

» Ongeacht zaterdag, zondag, feestdag

� Uitzonderingen :→ Onmiddellijk na kennisgeving in geval van:

» Proefperiode

» Tegenopzeg (opgelet aangetekend schrijven)

→ Uitstel in geval van schorsing AO (ziekte, vakantie)

! opgelet enkel opzeg door werkgever !

50

Voorbeeld i.v.m. aanvang van opzegtermijn voor bediendenHypothese: opzegbrief betekend op donderdag 26 juli 2013

Nv Callens De heer René Desmet

[adres] [adres]

AANGETEKEND

26 juli 2013

Geachte heer Desmet,

Bij huidig schrijven, zien wij ons tot onze spijt genoodzaakt om een einde te stellen aan uw arbeidsovereenkomst.

De opzeggingstermijn bedraagt 8 maanden en gaat in op 1 augustus 2013.

Met de meeste hoogachting

Voor de nv Callens

De heer Callens

51

⇒ Kennisgeving:

VR ZA ZO MA DI WO

27 28 29 30 31 juli 1 augustus 2013

WD WD / WD WD WD

laatste dag aangetekend laatste dag

schrijven deurwaarders-

exploot

OPZEGGINGSTERMIJNEN

HUIDIGE REGELS

• Arbeiders (werklieden)

• Bedienden

NIEUWE ONTSLAGREGELS

• Voor overeenkomsten gesloten vanaf 1 januari 2012

• HARMONISTATIE ARBEIDERS - BEDIENDEN

52

OPZEGGINGSTERMIJNEN

HUIDIGE REGELS

• Arbeiders (werklieden)

– Duur van de opzeggingstermijnen

– Aanvang van de opzeggingstermijn

• Bedienden

– Duur van de opzeggingstermijnen

� Lagere bedienden

� Hogere bedienden

� Hoogste bedienden

– Aanvang van de opzeggingstermijn

53

54

Opzegging van ao voor werklieden

� Duur opzeggingstermijn

» Opzegging door werknemer (art. 59 W.A.O.)

» Opzegging door werkgever

» Algemene regeling: cao nr. 75

» Opgelet: sectoriële regelingen (check!)

Anciënniteit Opzeggingstermijn

< 20 jaar≥ 20 jaar

14 kalenderdagen28 kalenderdagen

Anciënniteit Opzeggingstermijn

6 mnd – 5 jaar5 jaar – 10 jaar10 jaar – 15 jaar15 jaar – 20 jaar≥ 20 jaar

35 kalenderdagen42 kalenderdagen56 kalenderdagen84 kalenderdagen112 kalenderdagen

55

� Twee specifieke hypotheses (werklieden)

» Opzeggingstermijn tijdens proefperiode

(art. 48 WAO)

- Onmogelijk tijdens eerste 7 kalenderdagen

- Erna opzegging mogelijk door beide partijen zonder opzeggingstermijn (of opzeggingsvergoeding)

» Opzegging door werkman < 6 maanden anciënniteit

(art. 60 WAO)

- Verkorte opzeggingstermijn

- WG: 7 kalenderdagen

- WN: maximum helft van termijn werkgever

- In arbeidsovereenkomst / arbeidsreglement

56

Opzegging van de ao voor bedienden

• Duur opzeggingstermijn

� Onderscheid volgens jaarloon (< of > 32.254 EUR bruto/j in 2013)

� Lagere bedienden (< 32.254 EUR bruto/j in 2013)

» Wettelijk minimum volstaat

» Opzeg WG: 3 maanden / begonnen 5 jaar

» Opzeg WN: < 5 j. anciënniteit → 1,5 maand

> 5 j. anciënniteit → 3 maand

Anciënniteit 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

3 maanden 6 maanden 9 maanden

57

� Hogere bedienden (≥ 32.254 EUR bruto/j in 2013)

a) Uitgaande van de werkgever

» Principe (art. 82 § 3 WAO)

- bij overeenkomst of

-door de rechter

» Overeenkomst tussen partijen

-ten vroegste na betekening opzegging

-geen vormvereisten

(opgelet: bewijs)

» Rechter

-criteria: - vinden gelijkwaardige dienstbetrekking

- (1) anciënniteit, (2) loon, (3) functie,

(4) leeftijd en (5) elementen eigen aan de zaak

-In de praktijk: via formules - Claeys, Major, Walckiers, enz.

(belangrijke indicatie, doch niet bindend!)

58

Formule Claeys: 3 variabelen (anc., leeftijd + loon)

www.formuleclaeys.be ofwel www.claeysengels.be

• De formule Claeys 2011 voor lonen tot 120.000 euro bruto:

– (0,87 x anciënniteit) + (0,055 x leeftijd) + (0,038 x loon*/1000) – 1,95

• De formule Claeys 2011 voor lonen vanaf 120.000 euro bruto:

– (0,87 x anciënniteit) + (0,055 x leeftijd) - (0,0029 x loon*/1000) + 2,96

N.B.: De formule 2011 geeft wiskundig weer dat de rechters de toepassing van de Claeys-formule op een bepaald loonniveau plafonneren of zelfs licht negatief corrigeren.

* brutojaarloon moet aangepast worden aan volgende index:

117,2 (=consumptie-index april 2011) / index maand van ontslag

Hogere bedienden (≥ 32.254 EUR bruto/j in 2013)

b) Uitgaande van de werknemer

» Vaststelling

- bij overeenkomst of

-door de rechter (art. 82 § 3 WAO)

» Maximum 4,5 maanden

59

60

� Hoogste bedienden (≥ 64.508 EUR bruto / j in 2013)

a) Uitgaande van de werkgever

» Mogelijkheid tot overeenkomst vóór indiensttreding

Voorwaarden:- individuele overeenkomst

- MINIMUM: wettelijke opzeggingstermijn

(art. 82 §2 WAO)

- uiterlijk ogenblik indiensttreding

» Anders

Idem hogere bedienden (art. 82 §3 WAO)

b) Uitgaande van de werknemer

» Geen mogelijkheid tot overeenkomst vóór indiensttreding (↔WG)

» Dus: idem regels hogere bedienden

+ MAXIMUM 6 maanden

61

Stelsel AnciënniteitDuur

Opzegt.WG

DuurOpzegt.

WNAanvang

< 30.535 EUR / JAAR

< 5 jaar

5 j. – 10 j.10 j. – 15 j.

15 j. – 20 j.

…

3 maanden

6 maanden9 maanden

12 maanden

+ 3 maanden

1,5 maanden

3 maanden3 maanden

3 maanden

3 maanden

1e dag volg. ma

1e dag volg. ma1e dag volg. ma

1e dag volg. ma

1e dag volg. ma

≥≥≥≥ 30.535 EUR / JAAR

OK / RR

Min. Wett. min.

OK / RR

4,5 mnd max.1e dag volg. ma

≥≥≥≥ 61.071 EUR / JAAR

OK / RRMin. Wett. min.

OK / RR6 mnd max.

1e dag volg. ma

Opzeg bedienden : Samenvattend overzicht (‘oude’ ontslagregels)

OPZEGGINGSTERMIJNEN

NIEUWE ONTSLAGREGELS

• IPA-wet: nieuwe regels voor arbeidsovereenkomsten gesloten vanaf 01.01.2012

• Verdere harmonisatie arbeiders – bedienden: eenheidsstatuut (ontslagen vanaf 01.01.2014)

62

Context: Discriminatie tussen arbeiders en bedienden

Arbitragehof 8 juli 1993:

• de kloof tussen arbeiders en bedienden moet geleidelijk gedicht worden

Toch geen enkele concrete vordering in die richting

22 april 2010: prejudiciële vraag van de Arbeidsrechtbank Brussel (“Bellerose”)

• verschil in opzeggingstermijnen tussen arbeiders en bedienden = ongeoorloofde discriminatie?

Arrest Grondwettelijk Hof was te verwachten vóór zomervakantie 2011… = impliciete ‘deadline’ voor de sociale partners?

63

Van IPA naar wet: nieuwe ontslagregels voor contracten vanaf 1 januari 2012

18 januari 2011: ontwerp van IPA door “Groep van Tien”

Daarna ‘teruggefloten’ door achterban van ABVV en ACLVB

Wet van 12 april 2011 tot uitvoering van het IPA

• Gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 28 april 2011

64

Arrest Grondwettelijk Hof van 7 juli 2011

Grondwettelijk Hof, arrest van 7 juli 2011 (“Bellerose”)

→ wet van 12 april 2011: “too little, too late”

→ Huidige opzeggingstermijnen:

discriminatie + ongrondwettelijk!

→ wetgever moet dringend ingrijpen en harmonisatie arbeiders-bedienden “voltooien”

→ deadline: uiterlijk 8 juli 2013

65

Nieuwe regels voor contracten vanaf 01.01.2012: vergelijking oude regeling – nieuwe regeling (samengevat)

Arbeidsovereenkomst aangevangen voor 1/1/2012:

• Arbeiders : Arbeidsovereenkomstenwet, CAO 75 en sector-CAO’s

• Bedienden :

– ‘lagere’ bedienden : wettelijk minimum

– ‘hogere’ bedienden : overeen te komen tussen partijen (richtsnoer : Formule Claeys)

Arbeidsovereenkomst aangevangen vanaf 1/1/2012:

• Arbeiders : opzeggingstermijnen verhoogd met 1.15

• Bedienden :

– ‘lagere’ bedienden : wettelijk minimum

– ‘hogere’ bedienden : vaste termijnen (30 dagen per jaar anc. met minstens wettelijk minimum)

66

Nieuwe regels voor contracten vanaf 01.01.2012

Arbeidsovereenkomsten die aanvangen vanaf 1 januari 2012

Datum ondertekening overeenkomst speelt geen rol

Voorafgaande arbeidsovereenkomst bij “dezelfde werkgever”?

→ onderbreking van maximaal 7 dagen

→ arbeider � bediende / nieuwe functie na 1 januari 2012?

→ transfer binnen de vennootschapsgroep na 1 januari 2012?

67

Nieuwe regels voor contracten vanaf 01.01.2012:

Geen allesomvattende regeling

Bestaande regeling blijft behalve indien afwijking in nieuwe regeling

Dus:

• Behoud verbod willekeurig ontslag voor arbeiders (art. 63 AOW);

• Behoud formaliteiten voor opzegging met termijn;

• Behoud aanvangstijdstip opzeggingstermijnen arbeiders en bedienden;

• Behoud regels m.b.t. opzegging tegen of na de pensioenleeftijd;

• Behoud mogelijkheid vervangende opzeggingsvergoeding;

• Behoud regels inzake tegenopzegging;

• Behoud regels inzake proeftermijn;

• …68


Berekening anciënniteit

Ononderbroken in dienst bij “dezelfde werkgever”

NIEUW: bijkomende anciënniteit als uitzendkracht bij de gebruiker die vervolgens werkgever geworden is:

• enkel in geval van opzegging door de werkgever (= “ex-gebruiker”)

• onderbreking van maximaal 7 dagen tussen uitzendarbeid en indiensttreding bij de gebruiker

• aanwerving in zelfde functie als uitzendkracht

• enkel ononderbroken periode van uitzendarbeid of met onderbreking van maximaal 7 dagen

• maximaal 1 jaar bijkomende anciënniteit

69

Nieuwe regels voor contracten vanaf 01.01.2012: regeling voor de arbeiders

Pro memorie: huidige regeling arbeiders

• Wettelijke opzeggingstermijnen (art. 59-60 AOW)

• C.A.O. nr. 75 (opzegging door de werkgever - suppletief):

70

• Sectorale afwijkingen

• Artikel 61, §1 AOW → opzeggingstermijnen bij K.B.

• Artikel 3, 2de lid C.A.O. nr. 75 → C.A.O.’s of collectieve akkoorden

anciënniteit van de arbeider opzeggingstermijn

≥ 6 maanden en < 5 jaar 35 dagen

≥ 5 jaar en < 10 jaar 42 dagen



≥ 20 jaar 112 dagen

Nieuwe regels voor contracten vanaf 01.01.2012: regeling voor de arbeiders

Nieuwe regeling: opzeggingstermijnen arbeiders

• Verlenging met convergentiecoëfficiënt × 1.15

• Opzegging door de werkgever:

Opzegging door de arbeider: 14 dagen

28 dagen (≥ 20 jaar anciënniteit)

anciënniteit van de arbeider opzeggingstermijn

< 6 maanden 28 dagen

≥ 6 maanden en < 5 jaar 40 dagen




≥ 20 jaar 129 dagen

71


Nieuwe regeling: opzeggingstermijnen arbeiders

• Behoud afwijkingsmogelijkheid ≤ 6 maanden anciënniteit

(minimum 7 dagen voor werkgever en helft voor arbeider)

Voorlopig behoud van de afwijkende opzeggingstermijnen op sectorniveau (K.B. overeenkomstig art. 61 AOW of C.A.O. / collectief

akkoord):

o Sectorale onderhandelingen vóór 1 januari 2013

o Behoud? Aanpassing met coëfficiënt 1.15?

o Indien geen voorstel tot behoud of aanpassing:

ontslagen vanaf 1 januari 2013:

verhoging coëfficiënt 1.15 indien lager dan nieuwe wettelijke termijnen (plafond = nieuwe wettelijke opzeggingstermijnen)

72

Nieuwe regels voor contracten vanaf 01.01.2012: regeling voor de bedienden

Pro memorie: huidige regeling bedienden

• ‘lagere’ bedienden (≤ 32.254 EUR – bedrag 2013):

“wettelijk minimum”: 3 ma. per begonnen periode van 5 jaar anc.

• ‘hogere’ bedienden (> 32.254 EUR – bedrag 2013):

o overeenkomst (ten vroegste op ogenblik van de opzegging)

o geen overeenkomst?: rechter bepaalt!

o Formule Claeys als belangrijke ‘richtsnoer’

o Nieuwe Formule Claeys 2011 op basis van rechtspraak 2010

• ‘hoogste’ bedienden (> 64.508 EUR– bedrag 2013): mogelijkheid van overeenkomst m.b.t. opzeggingstermijnen vóór indiensttreding (niet onder “wettelijk minimum”)

73

Nieuwe regels voor contracten vanaf 01.01.2012: regeling voor de bedienden

Nieuwe regeling: opzeggingstermijnen bedienden

• Geen wijziging voor de ‘lagere’ bedienden: “wettelijk minimum”

• Geen wijziging voor de ‘hoogste’ bedienden (Art. 86/2, §3 AOW):

afwijkingsmogelijkheid via overeenkomst vóór indiensttreding

• ‘hogere’ bedienden (Artikel 86/2, §1 AOW):

� vaststaande opzeggingstermijnen in dagen

� uitgangspunt: 1 maand per begonnen jaar anciënniteit

� vermindering met convergentiecoëfficient × 0.97 (97 %)

= 30 dagen per begonnen jaar anciënniteit

� maar nooit korter dan “wettelijk minimum”74

Nieuwe opzeggingstermijnen voor bedienden


• ‘hogere’ bedienden (Artikel 86/2, §1 AOW):

• in geval van opzegging door de werkgever:

75

Nieuwe opzeggingstermijnen voor bedienden


• Behoud mogelijkheid vervangende opzeggingsvergoeding

• wettelijke formule voor de berekening van het “dagloon” uitgaande van een maandloon: dagloon = maandloon × 3/91

• behoud principes inzake vaststelling van het basisjaarloon:

“lopend loon” + “voordelen verworven krachtens de overeenkomst”

• variabel loon: “gemiddelde van de 12 voorafgaande maanden”

76

Conclusie en openstaande vragen na IPA-wet

Geen einde aan onderscheid arbeiders – bedienden

Slechts eerste stap in harmonisering van statuten

Duidelijk onderscheid tussen bestaande en nieuwe regeling

(geen overgangsregeling)

77

Nieuwe regels voor ontslagen vanaf 01.01.2014:

voorontwerp van wet inzake eenheidsstatuut (arbeiders/ bedienden)

78

• Met ingang van 1 januari 2014 (ook voor ‘oude contracten’)

• Opzegging door de werkgever:

– Geleidelijke opbouw gedurende eerste vijf jaren

– Vanaf het 5e jaar: 3 weken per begonnen anciënniteitsjaar

– Op 20 jaar anciënniteit wordt de opbouw vertraagd (‘scharnierjaar’)

79

Opzegging door de werkgever

80

anciënniteit opzeggingstermijn

< 3 maanden 2 weken

tussen 3 maanden en < 6 maanden 4 weken







tussen 2 jaar en < 3 jaar 12 weken



vanaf 5 jaar 3 weken per begonnen jaar anciënniteit

tussen 20 jaar en < 21 jaar 2 weken per begonnen jaar anciënniteit

vanaf 21 jaar 1 week per begonnen jaar anciënniteit

81

Anciënniteit Opzeg Anciënniteit Opzeg Anciënniteit Opzeg Anciënniteit Opzeg

00--3 mnd3 mnd 2w 5j 18w 16j 51w 27j 69w

33--6 mnd6 mnd 4w 6j 21w 17j 54w 28j 70w

66--9 mnd9 mnd 6w 7j 24w 18j 57w 29j 71w

99--12 mnd12 mnd 7w 8j 27w 19j 60w 30j 72w

1212--15 mnd15 mnd 8w 9j 30w 20j 62w 31j 73w

1515--18 mnd18 mnd 9w 10j 33w 21j

(+ 1w/j)

63w 32j 74w

1818--21 mnd21 mnd 10w 11j 36w 22j 64w 33j 75w

2121--24 mnd24 mnd 11w 12j 39w 23j 65w 34j 76w

Vanaf 2jVanaf 2j 12w 13j 42w 24j 66w ............ ...

3j3j 13w 14j 45w 25j 67w

4j 4j (+3w/j)(+3w/j) 15w 15j 48w 26 j 68w

½ opzegtermijn van de werkgever

- afgerond op de laagste eenheid

- maximum 13 weken

- uitz.: ‘wedertewerkstellingsprogramma’ (max. 7 dagen)

82

Opzegging door de werknemer

83


< 3 maanden 1 week






tussen 4 jaar < 5 jaar 7 weken




vanaf 8 jaar 13 weken

Dezelfde termijnen als voor de opzegging door de WN (maar: plafond max. 4 weken)

84


< 3 maanden 1 week


tussen 6 maanden en < 1 jaar 3 weken

vanaf 1 jaar 4 weken

Tegenopzegging door de werknemer

Behoud van vormvereisten en verplichte vermeldingen in de opzeggingsbrief

Aanvang opzeggingstermijn: maandag volgend op de week waarin de opzeggingstermijn betekend werd

(dus: te verzenden ten laatste op woensdag (of dinsdag indien er een

feestdag volgt))

Aanvang tegenopzegging door WN: idem

85

Aanvang opzeggingstermijn

(1) Sectorale CAO

• niet toegelaten (ongeacht gunstiger/minder gunstig voor de WN)

(2) Ondernemingsregeling/individuele regeling

• niet uitdrukkelijk verboden (voor zover niet minder gunstig

voor de WN)

86

Afwijkingen?

87

VERBREKING VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMST

Ontslag - algemene principes

• Onmiddellijke beëindiging

• Zonder vormvoorwaarden

• Betaling opzeggingsvergoeding

• Geen schorsing mogelijk

• Absolute ontslagmacht, maar onherroepelijk

88

Voorbeeld

Nv Callens De heer René Desmet[adres] [adres]

AANGETEKEND

12 april 2013

Geachte heer Desmet,

Bij huidig schrijven, zien wij ons genoodzaakt een einde te stellen aan uw arbeidsovereenkomst met onmiddellijke ingang.

Conform de wettelijke bepalingen zal u een opzeggingsvergoeding gelijk aan zes maanden loon worden toegekend.

De sociale en fiscale documenten, waarover u dient te beschikken m.b.t. de beëindiging van uw arbeidsovereenkomst, zullen u worden toegezonden.

Met de meeste hoogachting

Voor de nv CallensDe heer Callens

89

Voorbeeld

Onderscheid opzeggingstermijn – opzeggingsvergoeding

Hypothese: beëindiging arbeidsovereenkomst bediende op 11

mei 2013

• Opzeggingstermijn van 3 maanden:

beëindiging op termijn via presteren opzeggingstermijn juni – juli –augustus (bediende presteert 3 maanden – einde arbeidsovereenkomst 31 augustus 2013)

• Opzeggingsvergoeding (3 maanden loon):

onmiddellijke beëindiging mits betaling opzeggingsvergoeding 11 mei – juni – 10 juli : bediende krijgt 3 maanden loon – einde arbeidsovereenkomst 11 mei 2013

90

Berekening opzeggingsvergoeding

• Duur opzeggingstermijn

• Basisloon (opgelet: lopend loon + voordelen)

Voorbeeld

• Maandloon: 3.000 EUR x 12 36.000

• 13e maand 3.000

• Dubbel vakantiegeld: 3.000 EUR x 92 % 2.760

• Bonus 7.000

• Privé-gebruik firmawagen (Mercedes):

371,84 – 123,95 (pers. Bijdrage) = 247,89 EUR x 12 2.974,68

• Maaltijdcheques 4,91 EUR x 22 x 11 1.188,22

• WG-bijdrage groepsverzekering: 450 EUR x 12 5.400

• Enkel en dubbel vakantiegeld op bonus:

7.000 EUR x 15,67 % 1.096,9

Basisjaarloon 56.419,8

91

⇒ Bruto opzeggingsvergoeding

Basisjaarloon x maanden opzegtermijn

12

Voorbeeld: termijn = 10 maanden

60.000 EUR x 10 = 50.000 EUR bruto opzegvergoeding

12

92

⇒ Netto opzeggingsvergoeding

Bruto opzeggingsvergoeding

min sociale bijdragen werknemer (13,07 %)

= belastbaar inkomsten

min bedrijfsvoorheffing

= Netto opzeggingsvergoeding

Voorbeeld

50.000,00 EUR bruto opzeggingsvergoeding

- 6.535,00 EUR sociale bijdragen werknemer (13,07 %)

43.465,00 EUR

- 18.655,17 EUR bedrijfsvoorheffing (42,92 %) (2013)

24.809,82 EUR Netto opzeggingsvergoeding

93

⇒ Kost werkgever

Bruto opzeggingsvergoeding WG

+ sociale bijdragen WG (± 35 %)

Voorbeeld

50.000,00 EUR bruto opzeggingsvergoeding

+ 17.500,00 EUR sociale bijdragen werkgever (± 35 %)

67.500,00 EUR

Kost werkgever ± 67.500 EUR

Bruto werknemer 50.000 EUR

Netto werknemer 24.809,82 EUR

94

ONTSLAG OM DRINGENDE REDEN

�Begrip en grondslag

• Artikel 35 WAO: definitie van ‘dringende reden’

– Ernstige tekortkoming

– Verdere professionele samenwerking onmogelijk

– Onmiddellijk en definitief

Opgelet! Steeds beoordeling in concreto + restrictieve interpretatie t.v.v. WN

95

Procedurevereisten

• Twee maal 3 (werk)dagentermijn– Doorvoering ontslag

� Binnen drie werkdagen na kennisname feiten

(opgelet: verhoor WN)

� Geen vormvoorwaarden (tip: aangetekend)

– Kennisgeving dringende reden(en)� Binnen drie werkdagen na ontslag

� Strikte vormvereisten

• Twee mogelijkheden: 1 brief of 2 brieven– 1 Brief

� Ontslag + kennisgeving binnen 3 werkdagen na kennisname v.d. feiten

– 2 Afzonderlijke brieven� Ontslag binnen drie werkdagen na kennisname v.d. feiten

� Kennisgeving binnen de drie werkdagen na ontslag

96

Voorbeeld

Diefstal op ma. 11 juni 2013 - kennisname op di. 12 juni 2013

1 BRIEF

MA DI WO DO VR ZA

11 12 13 14 15 16 juni

termijn ontslag

(+ kennisgeving)

Diefstal Kennisname Laatste dag

diefstal ontslag (+ kennisgeving)

X X X

97

2 BRIEVEN

MA DI WO DO VR ZA ZO MA DI

11 12 13 14 15 16 17 18 19

termijn ontslag termijn kennisgeving

Diefstal Kennisname Laatste dag Laatste dag

diefstal ontslag kennisgeving

X X X X

DANK U VOOR UW AANDACHT!

Daan De Backer, Advocaat- Senior Associate [email protected]

www.claeysengels.be

Claeys & Engels Kortrijk 056 260 860

98

Documents

Beginselen van het arbeids- en sociaal zekerheidsrecht · en sociaal zekerheidsrecht ©Claeys & Engels 2013. 2 OVERZICHT ... arbeidsreglement sociale doc. – voltijds loon – strafsancties