1

2

3

Piotr DMOCHOWSKI

KORESPONDENCJA POMIDZY

ZDZISAWEM BEKSISKIM

A PIOTREM DMOCHOWSKIM

TOM PIERWSZY

LATA 1983 - 1995

APD

4

Redakcja Piotr Dmochowski Projekt okadki Piotr Dmochowski

Wydrukowane w Polsce Wydanie pierwsze 2005 Ilo egzemplarzy 200

Copyright Piotr Dmochowski

ISBN 83-922434-0-4

5

WSTP Ci, ktrzy czytali Zmagania o Beksiskiego znaj moj wersj naszej dwudziesto dwu letniej wsppracy i znajomoci. Czytajc teraz niniejsz korespondencj bd oni mogli wyrobi sobie o niej bardziej obiektywne zdanie. Pierwszy tom obejmuje lata 1983 do 1995, to znaczy od momentu naszego poznania si, do momentu zerwania naszych ukadw handlowych oraz znajomoci w wyniku narastajcych midzy nami konfliktw. Poczym, po upywie okoo czterech lat, w maju 1999 roku, Zdzisaw napisa do mnie list z propozycj wypalenia fajki pokoju. Od tego czasu korespondowalimy na nowo, z okoo roczn przerw, wymieniajc e-maile a do momentu jego mierci, 21 lutego 2005 roku. Okres od 1999 roku do 2005 roku stanowi tre drugiego i trzeciego tomu.. Zdzisaw nie yczy sobie bym wydawa nasz korespondencj za jego ycia.

6

Co do jej publikacji po jego mierci (o ile ja bym go przey) nie mia sprzeciww. Jedyny jego wymg dotyczy obszaru tekstu do opublikowania. Ja proponowaem porobi liczne cicia, bo wielokrotnie tematy poruszane przez nas nie wydaway mi si interesowa szerszej publicznoci. On natomiast nalega by, jeli ju publikowa, to wszystko. Tote zaproponowaem mu wyjcie polubowne polegajce na tym, e partie tekstw mogce zainteresowa wielu czytelnikw zostan wydrukowane zwykym drukiem, za te, ktre mgby zainteresowa (w moim mniemaniu) tylko ich nieliczn garstk, zostan wydrukowane drobn czcionk. Na co si zgodzi. Sygnalizuj jeszcze kilka innych informacji: - dla uatwienia lektury, listy Zdzisawa bd drukowane jednym charakterem czcionki, za moje drugim. Teksty cytowane przez niego lub przeze mnie oraz teksty osb trzecich bd pisane kursyw. - nie zawsze listy zazbiaj si i nie zawsze odpowiadaj jedne na kwestie poruszone w drugich. Std, zwaszcza w pierwszym tomie pewne wraenie chaosu. Wynika to z tego, e midzy kad ich wymian wielokrotnie rozmawialimy przez telefon rozstrzygajc sprawy w nich poruszone lub poruszajc nowe. Na dodatek, w owych czasach korespondencje pomidzy Paryem a Warszaw podroway niekiedy nawet i trzy tygodnie. W midzyczasie wiele spraw tracio wic aktualno tak, i nie powracalimy ju do nich w nastpnych listach, natomiast powracalimy do tych, ktre w midzyczasie wynikay z rozmw telefonicznych. - nasze listy, pisane w latach 83-95 na maszynie, nie nadawaly si do zeskanowania poniewa pene byy rcznych dopiskw i skrele. Tote w celu przygotowania ich do druku musiay by uprzednio przepisane przez maszynistk na czysto. Co spowodowao e wszystkie znaki przystankowe oraz bdy maszynowe lub ortograficzne poczynione przez nas obu zostaly przez ni niepotrzebie poprawione. Natomiast w dwch nastpnych tomach, ktre zoone s z listw pniejszych, drukowanych z komputera po ich korekcie na ekranie lub z

7

e maili te przez nas samych poprawionych przed ich wysaniem nie zostao zmienione w niniejszej ksice nic wcznie z bdami przystankowymi, ortograficznymi i maszynowymi jakie ewentualnie moglimy poczyni. Tego sobie yczy Zdzisaw. Jedynie liternictwo w moich listach pisanych na klawiaturze bez znakw polskich zostao poprawione tak by uatwi lektur polskiemu czytelnikowi (a zmienione na , e zmienione na , l zmienione na et c) - co do moich e maili to po napisaniu ich natychmiast je drukowaem w celach archiwalnych, poczym zdarzao mi si niekiedy poprawi na ekranie jakie sowo czy zdanie i dopiero wtedy e mail wysyaem. Poczym dokonanych na ekranie poprawek ju nie nanosiem na zachowane przeze mnie wydruki. Tote poniej publikowane moje listy drukowane dzi ze skanw czasami rni si w minimalnych detalach od tych ktre rzeczywicie otrzyma ode mnie Zdzisaw i ktre znajduj si na twardym dysku jego komputera. - nieszczliwa manipulacja poczyniona pewnego dnia przez mojego technika spowodowaa i caa korespondencja e mailowa z lat 2000-2003 zostaa wymazana z mego komputera. Na szczcie zawsze nie tylko moje przed wysaniem ale i wszystkie e maile Zdzisawa po ich otrzymaniu natychmiast drukowaem. Tak i mogem potem skanujc owe wydruki bez trudu odtworzy cao naszej korespondencji z owego okresu, z wyjtkiem zacznikw (zdjcia) ktre w wikszoci przepady. Tylko cz z nich udao mi si odtworzy. - poniewa nieustannie przewijajcym si tematem w naszej korespondencji z lat 83-95 (ale i pniej) jest spr o interpretacj umowy, ktr zawarlimy, uznaem za stosowne zamieci na kocu pierwszego tomu, w formie aneksu, jej tre. Ci z czytelnikw, ktrzy chcieliby wyrobi sobie zdanie o zasadnoci wzajemnych zarzutw bd w ten sposb mogli odwoa si do ich rda. - niniejsza ksika jest wydana moim wasnym nakadem w dwustu egzemplarzach, z ktrych poowa jest przeznaczona do rozdania w krgu najbliszego grona znajomych i mionikw Beksiskiego. Pozostaych sto zostanie udostpnionych szerszej publicznoci.

8

9

Pary 25 maja 1983 r. Wielce Szanowny Panie Podczas mej ostatniej bytnoci w Warszawie pozwoliem sobie, tu przed jej opuszczeniem zadzwoni do Pana. Wspomniaem Panu wwczas, i od lat jestem wielkim admiratorem Jego talentu i e po pierwsze dla mej wasnej kolekcji a po wtre dla projektowanej przez m maonk maej galerii sztuki polskiej w Paryu bybym wielce wdziczny za umoliwienie mi zobaczenia najnowszych obrazw Pana i zakupienia czci z nich. Co si tyczy wizyty w Paskiej pracowni odrzek mi Pan wwczas, i jest ona utrudniona z uwagi na prace remontowe, lecz e bya by moliwa w przyszoci. Co si tyczy kupna Pana obrazw napomkn Pan, i o ile panie Wahl posiadaj ekskluzywne prawa do ich sprzeday w Polsce, o tyle nie widzi Pan przeszkd bym wszed z Nimi w bezporedni kontakt z chwil, gdy chodzi o wywz za granic. Niniejszy list ma na celu po pierwsze przypomnie si askawej pamici Pana. Nastpnie chciabym zapyta czy i kiedy mgby mnie Pan przyj. Wiem bowiem e wymogi Jego pracy narzucaj Mu konieczno unikania wizyt osb, ktre przeszkadzaj w skupieniu. Osobicie najwygodniejsza byaby dla mnie druga poowa lipca. Jeli jednak cz obecnej kolekcji miaaby by w midzyczasie sprzedana, lub z innych przyczyn proponowaby Pan inne daty ze wszech miar postaram si do nich dostosowa. Z wyrazami gbokiego szacunku pozostaj Piotr Dmochowski

10

11

12

*** Warszawa 7.6.83. Szanowny Panie Doktorze! Prosz wybaczy, e pisz na maszynie, ale moje pismo jest tak nieczytelne, i miabym sam trudnoci z odczytaniem tego, co napisaem. Prosz te o wybaczenie, e nie mogem Pana przyj wtedy, gdy Pan telefonowa - miaem naprawd mieszkanie obrcone do gry nogami, a moje mieszkanie jest bardzo, bardzo mae i strasznie zagracone - jakikolwiek najmniejszy remont stanowi problem na miar wypicia piwa bez otwierania puszki. Tak wic w lipcu na pewno bdziemy mie lepsze warunki do spotkania si i porozmawiania ni w maju, gdy Pan telefonowa. Nie mam jednak w domu a tak wielkiej iloci obrazw, by okrelenie "obecna kolekcja", ktrego Pan uy, mogo mie w peni pokrycie. Po pierwsze nie mam ich z braku miejsca by je mie, po drugie stale co sprzedaj, a poniewa nienawidz wrcz wasnych wystaw, to ich prawie nie robi, co powoduje, e moje prace rozchodz si w sposb wolny, lecz rwnomierny, [co pewien czas jedna lub dwie], a nie etapami od wystawy do wystawy. Poniewa z drugiej strony rzecz nawietlajc, maluj bardzo powoli i dugo, to mimo nieustannej, systematycznej pracy [inaczej nie potrafi] przyrost ilociowy nowych prac jest rwnie powolny i rwnomierny. Najoglniej, jeeli idzie o kwesti cen to zaskakujcy dla Pana fakt, z ktrym zetkn si Pan w Galerii jest uzgodniony ze mn, o czym nie chciaem Panu mwi przez telefon, gdy nie wiedziaem, z kim rozmawiam, a w Polsce prawie wszystko jest nielegalne lub niedozwolone, a oprcz tego wszystkiego to jeszcze sporo ponadto te jest nielegalne i niedozwolone, moe ten gszcz przepisw, w ktrym gubi si nawet urzdnicy nie stanowi nieprzebytej dungli dla doktora praw, ale ja jestem tylko malarzem i dlatego naduywajc prawa [a nie ma sposobu by go nie naduy] wol porusza si wytyczonym i wyprbowanym szlakiem. Midzy innymi kadego potencjalnego klienta, ktry dzwoni do domu, odsyam z kwitkiem. Ot te rnice cen tak zaskakujce dla Pana wynikay z tego, i malujc stale i z jednakowym przyspieszeniem, maluj jednak wedug wasnej opinii raz lepiej raz

13

gorzej i s obrazy, ktrych nigdy nikomu nie sprzedam, obrazy, ktre sprzedam tylko klientom, ktrzy skonni byliby przekroczy grn granic, z ktr si Pan spotka, oraz obrazy normalne, ktre sprzedaj przez galeri po cenie, z ktr te si Pan spotka. Te ostatnie te w zasadzie sprzedawane s z pewn domieszk walutowej ekwilibrystyki na linii galeria - twrca, z czym pt. klient ju si w zasadzie nie styka. Wynika to z tego, e w Polsce zrealizowalimy, [czego by moe Pan nie zauway] marzenia mistykw komunistycznych z przeszoci - mianowicie zlikwidowalimy pienidz. Oczywicie cud nie uda si w peni, bo rwnoczenie zlikwidowalimy towar, ale nawet poowa cudu jest ju cudem. Nie mona by malkontentem. Tym niemniej brak towaru i rozrastanie si sieci sklepw walutowych Pewex powoduje to, e sprzedanie w zasadzie jednego obrazu rocznie zaatwia cakowicie potrzebny zapas zotwek. Reszta oczywicie nie jest milczeniem, ale zostawiam j Paskiej domylnoci. Natomiast, jeli idzie o obrazy tych trzech wymienionych wyej kategorii to oczywicie nie rni si one zewntrznie i w sposb cile materialny niczym: Maj ten sam format, podobn tematyk, ten sam wkad pracy et c. et c. Sam nie potrafibym wyjani, dlaczego niektre obrazy uwaam za swoje osignicia, inne za standard, a na cz wrcz nie mog patrze i je po namalowaniu wyrzucam. To byoby tyle wstpnych informacji, ktre w zasadzie niezrcznie byo mi przekazywa przez telefon w czasie naszej rozmowy. Nisko si kaniam i serdecznie pozdrawiam. Beksiski

14

15

16

***

Szanowny Panie! Warszawa 15.7.83 Na Boga, troch za duo jak dla mnie. Odpowiadam "telegraficznie": Obrazw z kalendarza VARIMEX, [ktry drukowano trzy lata] ju nie ma. Cztery z nich ma moja ona, ale ona ich nie sprzeda. Czy mam inne obrazy w tym typie i czy je robi, tego nie wiem, oraz nawet nie chc na taki temat rozmyla, bo jest to wpltywanie si w ukad zalenoci. Przed laty miaem klienta, ktry stale pyta czy mam jeszcze jaki obraz erotyczny, w typie takim jak co tam, co mu raz sprzedaem - wreszcie znienawidziem i jego przy okazji znienawidziem erotyzm w malarstwie od tej pory przestaem malowa obrazy o treci erotycznej - czuem jakby mi kto na sandwicz pooy ab... adnych zobowiza, adnych informacji: co jest jakie i kiedy bdzie takie jak byo, a czy moe jest ju jedno takie i tak dalej! Maluj stale w sposb kilkuwtkowy oraz cz obrazw akrylem, a cz olejem, co samo z siebie wpywa ju na kolor (a i na to, co jest namalowane), ale tego oczywicie nie da si wyjani komu, kto sam nie maluje. W kadym razie ja musz czu caym sob, e nikt niczego po mnie nie oczekuje, bo inaczej zaczynam czu na karku kierat!!! Tak wic lepiej pozostamy przy ukadzie jaki by czyli porednictwie galerii. Mona by niby zorganizowa trway most fotograficzny na linii Warszawa - Marly Le Roi, aby sobie Pan na bieco wybiera co Pan chce z tego, co namaluj, ale przecie to musiaby kto dla Pana zrobi! Ja nie bd za adne pienidze! O wanie - pienidze: Musiaby Pan poza tym wiedzie czy ceny Pana urzdzaj, a one nie bd nisze ni w galerii. Nie wiem zreszt, co poczciwa Alicja Wahl tam wymyla, bo jej nie kontroluj, a ona nie wszystkie obrazy ma ode mnie, lecz sprzedaje czasem mj obraz, ktry kto zbywa za jej porednictwem, czasem za kupuje ode mnie obraz i jako swoj wasno moe sprzeda za ile chce i ile wytarguje - te w kadym razie, ktre s u niej "w komisie", s podzielone na trzy grupy cenowe, podobnie jak wszystko, co sprzedaj bez jej porednictwa, co sprzedaj (sprzedawaem - bo na razie zawiesiem z nimi swj kontakt) przez ARS POLONA za granic. Musi

17

wic Pan by przygotowany, e s trzy ceny: 500 dolarw, 1000 dolarw i 2000 dolarw. Ta pierwsza jest cen za obrazy, na ktrych mi najmniej zaley, ta druga to cena typu "standard", ta trzecia jest to cena za nieliczne najlepsze w mym odczuciu obrazy i taniej ich nie sprzedam. W zasadzie moe gupio robi, e w ogle je od czasu do czasu sprzedaj. Cena zotwkowa to fikcja w tej chwili. W czasach Gierka wynosia ona mniej wicej rwnowarto 300 dolarw, ale w czasach Gierka za zotwki mona byo co dosta i za zotwkow rwnowarto 300 dolarw mogem naby na pewno wicej ni za 1000 dolarw na Zachodzie. W tej chwili nie mog nie sprzeda za zotwki pewnej iloci obrazw w Galerii, bo inaczej zainteresuj si mn Wadze Finansowe (kontakt z ARS POLONA - jak pisaem - zerwany). Mj roczny dochd jest niestety obserwowany, a ja naprawd nie jestem paranoikiem tego typu, z jakim styka Pana zapewne praktyka sdowa. Polska jest to kraj Neonw, ktre reklamuj nieistniejce towary, zarobkw, ktre s zasona dymn, et c et c taka wie Potiomkina na du skal. To ju lepiej wycenzurowa, bo jak jestem lekko zy to zaraz pisz za wiele - zreszt nie jestem zy na Pana, lecz na sytuacj i fakt, e ja bardzo trudno wyjani komu zza granicy - jeszcze Panu tysic razy atwiej ni np. Anglikowi. No, wic tak si sprawy przedstawiaj. Jak ju pisaam mogaby istnie ewentualno zorganizowania "mostu fotograficznego", ale to wtedy gdyby Pan by na duszy okres zainteresowany. No i to kto musiaby organizowa - nie ja, ja nie mam czasu, nawet w warunkach francuskich, gdzie wszystko da si zaatwi albo w sklepie, albo na telefon, a benzyna jest w kadej stacji i w kadej iloci. Nie mwi jeszcze o wysyce, ktra te nie jest prosta tak, jeeli idzie o formalnoci, jak jeeli idzie o stron techniczn, a to klkanie i mody stolarza by raczy wykona skrzynk, a to podobne mody poczone z tacem brzucha najmodszej crki, aby takswkarz raczy przyjecha furgonetk: s to kapitalne przyczyny, e wszystko zaatwia mi galeria, a ja nie mam nawet ochoty patrze im na palce, czy przypadkiem nie sprzedaj obrazw taszych jako drosze et c. No to by byo tyle. Piknie pozdrawiam i reasumujc: oczywicie lepiej jest by Pan w ciemno do Warszawy nie jecha - dla mnie to te byoby krpujce - wiele osb, ktre zebray kolekcje moich obrazw tego typu [wierz], jakie im odpowiaday, robiy to przez kilka lat, wybierajc sukcesywnie z tego, co malowaem. Maluj 20-30 obrazw rocznie i oprawiam je w kilku [3 - 4] etapach. Zazwyczaj wtedy, gdy powstaje nadmierny tok poopieranych o ciany obrazw. W tym okresie obrazy s do ogldania

18

[przedtem nie], ewentualnie dostarczane s po jednym czy dwa do galerii et c. Ostatecznie mgby je kto dla Pana w tym okresie fotografowa, a ja wstrzymywabym si na 3 tygodnie [termin wielokrotnie sprawdzony i realny] do momentu paskiego telefonu i potem uwaabym obraz za kupiony przez Pana i odkadabym "za szaf" na moment paskiego przyjazdu lub te dla porednika zajmujcego si kupnem i wysyk na paski adres. Ale to wymagaoby doszlifowania i to tylko w tym wypadku jeli rzeczywicie ma Pan na to ochot w wietle istniejcych ukadw. Tym razem definitywnie ju kocz i serdecznie pozdrawiam Beksiski

*** Pierre DMOCHOWSKI Avocat la Cour Docteur dEtat en Droit Enseignant la Facult de Droit de lUniversit Paris II 253 av. Daumesnil Tl : 346 75 68 Pour contacter rapidement Palais de Justice 4, Bd du Palais Paris Ier - E 268 Tl : 958 32 47 (Domicile) Pary 24 lipca 1983 Szanowny Panie, Przed chwila otrzymaem list Pana. Dowcipny, zoliwy (nie pod moim adresem), precyzyjny i jasny. Doskonale rozumiem Pana stanowisko. Tote cakowicie poddaj si Jego warunkom. Nie stawiam adnych pyta, co do typu, kolorw czy rozmiaru obrazw. Pana ceny nie bd z adnym wypadku dyskutowane. W zamian oczywicie nie podejmuj sam

19

adnych zobowiza. Czy w takich warunkach gotw byby Pan przyj mnie i pokaza mi swoje obrazy w drugiej poowie sierpnia? Jeeliby data nie odpowiadaaby Panu prosz zaproponowa inn, a dostosuj si Na koniec i na marginesie dodam, i nie mog odaowa, e gdy lat temu 8 - 9 zobaczyem po raz pierwszy Pana obrazy (a przecie natychmiast doceniem ich wag) byem jeszcze biednym studentem i nie mogem wykupi ich jak najwikszej iloci, cho cena ich bya o ile przystpniejsza a moje ycie o tyle mniej skomplikowane. Kto w Warszawie, kto twierdzi, i z daleka zna Pana wspomnia mi, i jest Pan amatorem pyt. By odkupi si za przeduajc korespondencj, (ktra przecie odrywa Pana od pracy a nic w zamian nie przynosi na razie) z wielka radoci dooybym ma cegiek do na pewno ju bogatej kolekcji. Jak? Pozdrawiam Szanownego Pana najserdeczniej i skadam Mu wyrazy gbokiego podziwu Piotr Dmochowski

***

Szanowny Panie! Warszawa 14.8.83 Paski list datowany z dnia 24 ubiegego miesica otrzymaem wczoraj wieczorem. Nie byem nigdzie na urlopie i nie przelea si w skrzynce. Po prostu tak go dorczono, co nie jest specjalnie dziwne gdy chyba poprzednie Paskie listy te nie przybyway zbyt szybko, tyle, e nie sprawdzaem tego. Tak wic o ile umwimy si jak Pan proponuje w drugiej poowie sierpnia to zapewne bdzie do tego celu trzeba cofn czas, gdy nie sdz by mj list, ktry wyl jutro, dotar do Parya przed pocztkiem wrzenia. Chyba, e w tamt stron idzie szybciej. W kadym razie ja jestem w Warszawie zarwno przez cay sierpie jak i przez cay

20

wrzesie - by moe w kocu wrzenia wyjad na dwa dni do Sanoka i Dynowa by przywie moj mam i teciow z wakacji. Nie wykluczam te wyjazdw losowych, ktrych nie mona przewidzie, dlatego te proponowabym by Pan uprzedzi telefonicznie na numer 47-05-87. Nie wiem czy proponowaem Panu w licie poprzednim [czy tylko mylaem na ten temat] co w rodzaju "mostu fotograficznego". Tzn. by kto dla Pana wykonywa kolorowe zdjcia z wszystkiego, co spywa z tamy produkcyjnej, a Pan rezerwowaby sobie w oparciu o zdjcia te obrazy, ktre Pan kupuje. Transakcj finalizowa mona by raz w roku bez tracenia czasu i kopotw zwizanych z przyjazdem do Warszawy. Dawaoby to Panu mono wybrania tego, co Panu najbardziej odpowiada, za dla mnie nie byoby kopotliwe pod warunkiem, e fotograf nie zawracaby mi gowy co miesic, tylko powiedzmy trzy razy do roku gdy oprawiam, podpisuj grup obrazw. Robi to zawsze hurtem gdy zajmuje mniej czasu, a przed tym obrazy trzymam umocowane w takich uchwytach dookoa pracowni, ktra jest ciasna jak kabina kosmiczna. Gdy miejsca na uchwytach zabraknie oprawiam wszystko, co zrobiem, poczym dopiero niektre przekazuje galerii. Ale oczywicie jak Pan zechce. Bdzie mi mio pozna Pana osobicie - miabym jednak wyrzutu gdyby jecha Pan na darmo, std propozycja "mostu fotograficznego". Piknie pozdrawiam i czekam na telefon. Beksiski. PS. Piknie dzikuj za mi propozycj kupienia jakiej pyty, ale mam chyba wszystko, co mie chciaem, a ostatnio pyty doprowadzaj mnie na skutek swej podatnoci na uszkodzenia i zabrudzenia, jak te coraz gorszej jakoci toczenia do takich stresw [jestem ich uytkownikiem a nie kolekcjonerem], e jednym wyjciem wydaje si wyrzucenie wszystkiego i przejcie na compact-disc. Z tym, e nie wiem, jaka jest aktualnie poda tytuw na rynku, chyba jeszcze niewielka. No i oczywicie wymaga to kupna nowej aparatury: od gramofonu poczwszy, na boxach skoczywszy...

***

21

Marly- le- Roi le 14 septembre 1983 Szanowny, Drogi Panie Dzikuje serdecznie za list z 14go sierpnia 1983 roku. Propozycja "mostu fotograficznego" wydaje mi si wyborna, chciabym j na przyszo zaadoptowa. Tymczasem bd sam w Polsce (z przyczyn rodzinnych) okoo 24go listopada. Mam nadziej, e przyjmie mnie Pan i e mc bd kupi od Pana to, co obecnie znajduje si wrd jego prac. Wyrazi Pan jeszcze niesprecyzowane yczenie compact disc. Poniewa przyjad samochodem z przyjemnoci przywizbym Panu cay zestaw tzn. "platine" (sam aparat, do ktrego wkada si pyty), amplikator i goniki, (ktre s klasyczne i jeli ma Pan najwyszej jakoci takowe nie warto kupowa nowych. Natomiast, jeli te, ktre Pan posiada nie s teje jakoci trzeba kupi nowe i najlepsze, bo czysto dwiku, jak zapewnia compact disc wychodzi dopiero przy znakomitym amplifikatorze i wysokiej klasy gonikach). W tej chwili jest na rynku okoo 350 tytuw pyt najrniejszego rodzaju (w tym wikszo muzyki powanej). Co miesic ukazuje si okoo 50 nowych tytuw Jakakolwiek byaby muzyka ktra Pana interesuje na pewno znalazbym wrd tych 50, 4 -5 tytuw, ktre by Pana zainteresoway i z najwysz przyjemnoci przesyabym je Panu regularnie. Pozdrawiam Pana najserdeczniej i nisko si kaniam Piotr Dmochowski

*** Drogi Panie! Warszawa 5.10.83 Bardzo dzikuj za mi propozycj zakupu gramofonu laserowego, wzmacniacza i boxw i zwiezienie tego do Warszawy. Niestety nie jestem

22

jeszcze zdecydowany tak, co do modelu jak te i do tego czy w ogle na razie jest sens si w to pakowa. Tak wic na razie prosz nic nie kupowa, myl, e nasz znajomo i Paskie pobyty w Polsce nie skocz si w tym roku, a wic bd jeszcze nastpne okazje. Moja obecna wiedza na temat CD jest wiksza ni przed miesicem, gdy pisaem do Pana, ale nadal nie jest oszaamiajca. Dostaem z Niemiec czasopismo czy te katalog AUDIO SPEZIAL "ALLES UBER CD" powicony problemowi CD, wic wiem ju mniej wicej jak wyglda i ile kosztuje sprzt dostpny obecnie na rynku, znam te przybliony spis dostpnych aktualnie na Zachodzie pyt, ktry niestety jak na razie jest mao imponujcy i jest to przyczyna numer 1, e w tej chwili si jeszcze powanie waham. Moje urzdzenia do grania nie s imponujce, a w wielkiej swej czci solidnie przestarzae i potwornie wyeksploatowane (gram przy pracy zazwyczaj 10 - 14 godzin dziennie), tym niemniej mj zestaw na 1500 pyt jest wyborem (w 85 %) tego, co najbardziej lubi, a wic gwnie muzyki drugiej poowy XIX wieku i muzyki najnowszej. Bdzie trzeba jeszcze bardzo dugo czeka, by na pytach CD znalazo si 2/3 tego, co posiadam - obecnie jest 1/50. Problem bowiem polega na tym, e dla mnie muzyka zaczyna si od Schuberta, ju Beethovena sucham w niewielkich fragmentach, a za Bacha czy Haendla nieomal nie sigam. Zreszt nieomal tego nie posiadam, czasem kupuj, prbuj si przyzwyczai i po roku daj to komu, kto to lubi. Tymczasem gros tego, co si ukazuje tak na pytach Winylowych jak na CD, to Barok. W tym ukadzie dugo jeszcze bd musia czeka. Jeeli idzie o muzyk POP, ktrej te czsto sucham, to posiadam bardzo duy zestaw tam nagranych mi, a raczej nagrywanych dla mnie przez cae lata przez mego syna, ktry kolekcjonuje pyty od wielu lat. To wszystko zaczo si, gdy jeszcze magnetofony kasetowe byy niewiele warte - dzi trudno to robi powtrnie, gdy kosztowaoby to ze dwa lata pracy, tak wic gin pod tamami szpulowymi i pytami winylowymi, dodawa do tego jeszcze CD dla kilkunastu tytuw nie warto, bo u mnie w pracowni niestety liczy si kady decymetr szecienny. Mieszkamy w potwornej ciasnocie gdy sprowadzajc si w 1977 roku do Warszawy i kupujc sobie meldunek (prawo do zameldowania si uzyskiwao si kupujc w LOCUM mieszkanie za dolary), kupiem dwa mieszkania jedno dla nas dwojga (4 pokoje), drugie dla syna. Na skutek licznych zgonw w rodzinie doszy teraz do nas dwie babcie: moja matka i teciowa, ktrymi trzeba si opiekowa i zajy dwa pokoje. Wraz z on gniedzimy si wic na 10

23

metrach, a najwikszy pokj zagracony tak, e wyglda na kabin kosmiczn, zajmuje moja pracownia. W tej chwili nie ma co marzy o jaki zmianach, gdy musiabym kupowa setki rzeczy, ktrych w kryzysie polskim po prostu nie ma, a wic trzeba by przej przez pieko "zaatwie" i handlw wymiennych. Nie mam na to czasu i zdrowia. Pisz o tym midzy innymi po to by uprzedzi Pana, i ogldanie obrazw u mnie w domu nie bdzie naleao do czynnoci prostych i relaksujcych. Wszystko, co mam, wisi albo w mojej pracowni albo w korytarzu, (bo hall na skutek zabudowania zamieni si w korytarz), albo w pokoiku, w ktrym pimy. Owietlenie jest nienadzwyczajne i nie ma si za bardzo gdzie oddali - oczywicie mona kady obraz przenie na sztalugi i owietli, ale ustawienie dwch obok siebie i porwnanie to ju problem, ktrego sam nie umiem dla siebie rozwiza!!! To wszystko nie znaczy, e zamierzam Pana spawi lub te nie chc Panu pokaza, co mam na skadzie. Bardzo prosz i bdzie mi naprawd przyjemnie, chc tylko uprzedzi jak to jest, gdy nie dalej jak tydzie temu wyposzyem jak szwajcarsk klientk, ktra przez cay czas pobytu mylaa, e ukrywam przed ni mieszkanie i najlepsze obrazy, bo zapewne mylaa, e jej jeszcze nie wpuciem do rodka... No to by byo tyle. Pikni pozdrawiam i czekam w listopadzie Beksiski PS. Jednym z zasadniczych problemw z kupnem czego na Zachodzie jest to, e kupowa to trzeba z Polski jak dziak na ksiycu, ktr si poogldao przez teleskop i prbuje si w oparciu o to wnioskowa jak moe wyglda zachd soca w cieniu wybranego wulkanu. Po prostu moe wej do sklepu lub salonu reklamowego i zada zademonstrowania okrelonego sprztu. Ja musz wczytywa si w prospekty reklamowe i wyobrazi sobie, czym rni si w suchaniu system 14 - bit od systemu 16 - bit i to w sytuacji, gdy o rachunku binarnym mam zaledwie zgrubne wyobraenie. Nikt nie odpowie mi na liczne wtpliwoci takie jak np: czy dioda laserowa si zuywa, a jeli si zuywa to czy potrafi j sam wymieni (wreszcie uywam tego 14 godzin na dob) czy te to trzeba robi w warsztacie, ktrego przecie w Polsce nie ma et c et c. BEX

24

*** Drogi Panie! Warszawa 14. 11. 83. Zapewne nie spodziewa si Pan tak szybkiej reakcji na swoj uprzejm propozycj zaatwienia czasem jakiego drobiazgu w Paryu. Ow tak si akurat skada, e mam taki drobiazg od dwch dni na swojej licie "spraw do zaatwienia", nie kosztuje on wiele, a poza tym umwilimy si, e gdyby po wpacie Frankw na moje konta zostaa jaka kocwka, to Pan j wyrwna. Ow wpacaem te 400 Frankw dopiero dzi, bo w pitek by za pno, w sobot bya wolna sobot, a wic wczeniej nie mogem i oni przeliczyli to na 471, 44 dolara, czyli mam u Pana cae 28,56 i BARDZO prosibym o kupno za t sum (tak, aby i porto si w tym zamkno) kilku kaset magnetofonowych firmy SANYO przeznaczonych do urzdzenia Telephone Answering System tej firmy. W instrukcji powiadaj, e nadaj si do tego celu wycznie tamy produkcji SANYO o nazwie ENDLESS TAPE model - 20. S to kasety z zamknitym obiegiem tamy o dugoci cyklu 20 sekund i suce do zapowiedzi. Kaset takich za Boga nie ma w Pewexie, natomiast znajomy, ktry mi nadesa to urzdzenie z Tokyo zaczy tylko jedna kaset. W instrukcji jest powiedziane, e wystarczy ona na ca 2000 razy, poczym naley j wymieni. W moim wypadku jest to ca 2 miesice, bo urzdzenie suy gwnie memu systemowi, a mnie o tyle, e zwalnia od nieustannego podnoszenia suchawki i odpowiadania, e Tomka nie ma lub notowania jaki obkanych informacji z zakresu ycia polskich dyskotek, diskdokejw, pyt, tam, tytuw "kawakw" w jzyku angielskim et c et c. Jak si Pan domyla on nie ma telefonu i korzysta z mojego. Tak wic teraz w gorce dni wczam toto na okrgo przez cay czas i mam z gowy problem notowania co pi minut, z uprzednim wytarciem rk z farby, ciszeniem wzmacniacza i przerwaniem sobie w najlepszym miejscu finau z symfonii 2 Mahlera. Tym niemniej Endless tape si zuyje i znowu bd mia problemy. Sdz, e to bdzie po jakie 5 dolarw. Tylko nie moe by innej firmy ni SANYO! OK? Nie jest to sprawa nader pilna i w ogle bardzo przepraszam za kopot. Piknie si kaniam i serdecznie pozdrawiam.

25

Beksiski

*** PIOTR DMOCHOWSKI AVOCAT A LA COUR DAPPEL DE PARIS Docteur dEtat en Droit 253 av. Daumesnil Paris XII Tl. 958 32 47 E 268 adres domowy 5 sq. des Montferrants 78160 Marly le Roi Marly le Roi le 19 novembre 1983 Szanowny Drogi Panie Mam nadziej, i ptno, ktre poyczy mi Pan do opakowania obrazu dotaro do Niego z powrotem. W rozmowach z wieloma ludmi w trakcie ktrych pokazuj Paskie obrazy i kalendarz coraz bardziej upewniam si, i na pewno by si w Francji "przyjy". W zwizku z tym mj pocztkowy projekt zakupu ich wikszej iloci w celach sprzeday tutaj byby do zrealizowania. Spostrzegam jednak, i w niezmienny sposb Francuzi preferuj obrazy z kalendarza od oryginaw, ktre im pokazuj podkrelajc a) ostro, jasno i wyrazisto barw b) gbi przestrzeni i perspektywy

26

Wiem, i by Pan raczej niezadowolony z owych zdj i z rozjaniania kolorw, jakie nada im fotograf, a co do przestrzeni wyjani mi Pan, i byo na obrazach z kalendarza zupenie przypadkowa. Na dodatek ju raz da mi Pan do zrozumienia w jednym z listw, i nie znosi Pan adnego "kieratu", w tym rwnie narzucania Mu jakichkolwiek wymogw dotyczcych Jego obrazw. Mimo tych dwch ostrzee pozwalam sobie jeszcze raz zapyta czy na moje zamwienie, (bo przecie wszyscy malarze rwnie najwiksi, zawsze akceptowali zamwienia a tym samym jakie tam wymogi tematyczne, rozmiarowe czy nawet formalne ze strony swych klientw) i dla wyprbowania gustw francuskich zgodzi si Pan namalowa, cho kilka obrazw w barwach rwnie ostrych jak owe z kalendarza i z rwnie gbok, kosmiczn przestrzeni jak w nich? Zamwienia te poparbym oczywicie zadatkiem, jaki by Pan sobie yczy. O ile moja propozycja nie odpowiada Panu bardzo prosz mi to powiedzie a wicej do tego tematu nie bd ju wraca ograniczajc si do kolekcjonowania Pana obrazw do mego wasnego zbioru w sposb, jaki mi Pan sugerowa w jednym z listw to znaczy bardzo stopniowo i za pomoc "mostu zdjciowego". Przypominam Panu, i z przyjemnoci bdzie dla mnie mc Mu w czym uatwi nieproste w Polsce ycie przesyajc lub przywoc co, czego tam dosta nie mona. Pozdrawiam Pana najserdeczniej i skadam Mu wyrazy gbokiego szacunku. Piotr Dmochowski

***

27

M. Z. Beksiski Warszawa ul. Sonaty 6 m 31 02 - 744 W - wa Marly, le 7 decembre 1983 Szanowny, Drogi Panie Adres firmy Sanyo, ktry poda mi Pan jest ju nieaktualny od czterech lat i list mj mi odesano. Odnalazem ich jednak i podaj na wszelki wypadek adres: F. Labo 3 of 4 impasse d Anny 75011 Paris tel. 379 - 06 - 79. Tama kosztuje 120 Fr hors taxes. W sumie wic do 140 Fr (okoo $17). No to jednak by j zamwi trzeba im poda typ aparatu jaki Pan posiada TR 9918? Czy TAF 3000? Czy te inny. Prosibym o sprecyzowanie tego. Mgbym wprawdzie ryzykowa gdy przypuszczam po rozmowie ze sprzedawc, i ma Pan prawdopodobnie TAF 3000, lecz boj si pomyki gdy nie jest pewnym, i mona byoby zwrci tam gdyby okazaa si niewaciwa. Pozdrawiam Pana serdecznie Piotr Dmochowski

*** adres domowy 5 sq des Mantferrants 78160 Marly le Roi Marly le Roi, le 2 janvier 1984 Drogi, Szanowny Panie

28

1) Natychmiast po powrocie do Parya zwrciem si do sprzedawcy tam. Twierdzi on e tamy, ktre mi da s mimo wszystko dobre. a) co do dugoci anonsu i sygnau dwikowego wyzwalajcego nagrywanie: cho tama ktr przywiozam przewidziana jest na maximum 45 sekund (zamiast maximum 20 sekund) nic nie przeszkadza nagra anons nawet picio sekundowy i nacisn na guzik "answer". Sygna dwikowy wystpowa bdzie wtedy nie po 45 sekundach, lecz po czasie, jaki upyn midzy pocztkiem anonsu a momentem, w jakim nacisn Pan guzik "answer", tym samym korespondent Pana nie bdzie musia czeka 45 sekund by powiedzie to, co ma do powiedzenia. b) co do zbkw to pono rwnie nie ma to adnego znaczenia bo nie one cign tam lecz (o ile zrozumiaem) kauczukowy krek. Poza tym owe zbki nie przeszkadzaj w zaoeniu tamy do aparatu. 2) Wyjcie z sytuacji jest nastpujce: a) albo yczy Pan sobie bym w takim razie z powrotem odesa Panu zakupione dla Niego tamy i by jednak sprbowa Pan je zainstalowa. b) Jeli woli Pan nie prbowa bd musia poczeka 3 - 4 miesice zanim mj sprzedawca (jedyny we Francji) bdzie nareszcie mia tamy 20 sekundowe, takie dokadnie jakie Pan obecnie posiada i bd mg dokona wymiany. c) Jeli ani jedno ani drugie wyjcie Panu nie odpowiada bd musia wyrzuci posiadane tamy bo w sprzedawca gotw mi jest je nawet na co rwnowartociowego wymieni, ale poniewa on wycznie sprzedaje Sanyo a ja nie mam nic tej firmy nic od niego wzi nie mog. Oczywicie nie zwolni mnie to z dugu kocwki, ktry ureguluje przy okazji. 3) Ciesz si bardzo, i jestem posiadaczem Paskiego nowego dziea (myl o akcie, jaki zgodzi si Pan telefonicznie mi sprzeda). Poniewa nie mogem ju przed wyjazdem zaatwi pozwolenia na wywz (pienidze nawet znalazem natychmiast), pozwol sobie przysa do Pana m przyjacik pani Ann Szczycisk, (ktra

29

bya u Pana ze mn) lub pana Michaa Rymsz mego warszawskiego przyjaciela. Wrcz oni Panu umwion kwot (1000) i sami zajm si uzyskaniem pozwolenia i przesaniem mi tego obrazu. Bdzie to prawdopodobnie w kocu stycznia - poowie lutego. 4) Jak Pan organizuje sobie wysyanie obrazw za granic i czy mgbym skorzysta z Paskiego systemu, bo za kadym razem to dla mnie prawdziwy problem? Pozdrawiam Pana najserdeczniej Piotr Dmochowski

*** Drogi Panie! Warszawa 23. 01. 84. Paski list w sprawie tam doszed dopiero dzi (trzy dni po telefonie) i wyjem go ze skrzynki po powrocie ze szpitala, w ktrym na oddziale medycyny nuklearnej wpompowano mi do y tyle izotopw promieniotwrczych, e pisze ten list wiecc sobie oczami, bez uycia arwki. Pomimo bardzo skomplikowanej operacji kamieni ciowych rozsianych po caej wtrobie, ktr odbyem w kwietniu roku 1982 i po ktrej jak wszystkie badania wykazay jestem oczyszczony w sposb cakowity - ataki blw (sterowane gwnie zmianami pogody, ale te niewielkimi naduyciami gastronomicznymi) pozostay, a nawet bywaj bardziej bolesne. Chirurg jest przekonany, e co tam jednak musiao zosta i dlatego poddaje mnie coraz wymylniejszym diagnozom, a to tomografia komputerowa, a to ultradwiki, a to izotopy. Ogromnie mi przykro, e facet do tam nie chce od Pana przyj z powrotem towaru i ja jestem tego przyczyn. Drogi Panie: zrbmy to tak: Niech mi Pan jednak zatrzyma te chyba dwie 45 minutowe tamy i przywiezie je przy okazji Wielkiej nocy. Niezalenie od tego prosz te o: EL-20. Jestem przekonany, e

30

przydadz si wprawdzie nie do tego, do czego potrzebuj typu EL - 20, ale tzw. "Messages, co te musz wykona od czasu do czasu. To znaczy wychodzc z domu, a liczc si z telefonem od np. Pana, wkadam zamiast normalnej tamy 20 sekundowej tam Message i mwi: Wiadomo automatyczna dla Pana Piotra D: namalowaem obraz z przestrzeni i ruchem w kadrze, w kolorach jaskrawych, obraz przedstawia Jana Pawa drugiego na motocyklu, jak te liczne psy, konie i sztandar z Was, obok Jaruzelski wyrywa resztki wosw z rozpaczy, e doy tej chwili, na horyzoncie wschodzi jutrzenka swobody, ktr obserwuje starzec - pielgrzym wsparty na kiju, a obok Matka Polka ukazuje niewinnemu pacholciu szpital swego imienia, mamy tam jeszcze ojczyzn zrywajc kajdany oraz kmieci wspartych na pugach, robotnikw na koach zbatych i inynierw na cyrklach i ekierkach, cao 132 / 97,5 cena normalna, czy Pan rezerwuje czy te mam dzwoni do Glempa? Po sygnale prosz nagra swoje uwagi "piiiiiii"... Czego takiego potrzebuj od czasu do czasu i 45 sekund byoby czasem akurat na ten cel chyba wystarczajcym, mimo, i jak wiem w podobnej lub tej samej cenie s tamy 60 sekundowe i nawet 120 sekundowe. Niestety sprzedawca nie ma racji z tym, e magnetofon uruchamia si na dwik "piiip". Ja tak te mylaem i by moe s takie, co si tak uruchamiaj, ale podejrzewam, e mj jest najtaszy, kosztowa zaledwie rwnowarto 145 dolarw w Tokio i nie ja go wybieraem, lecz po prostu prosiem koleg by mi kupi co takiego w granicach 250 dolarw - poniewa on to wysa poczt, a Jeny mu si skoczyy, wic wybra jak twierdzi najlejszy, bo cargo podobno sporo kosztowao. Mj wic uruchamia si wycznie na kocu tamy 20 sekundowej gdzie jest wklejony kawaek folii metalizowanej. Robiem prby, dlatego te moja informacja, e "mwi dopiero po sygnale" poprzedzona jest chwil ciszy, a sygna nagraem na uamek sekundy przed kocwk, na ktrej jest owa folia. Takie jest ycie. A propos: Jeli we Francji znajdzie Pan prospekty takich urzdze, ale droszych i lepszych, bybym zobowizany za ich przesanie przy okazji. Szczeglnie szukabym takiego automatu, ktry ma wbudowany zegar kwarcowy z datownikiem i przy nagraniu koduje take na tamie czas i dat nagrania i potem przy odczycie wywietla na monitorze ten czas i dat - nie wiem oczywicie czy co takiego si produkuje, ale nie wykluczam, e tak. Nasze Pewexy tego w ogle nie prowadz, a ja nie miaem dostpu do prospektw - gdy kolega wyjeda do Japonii poprosiem by kupi mi co takiego, co "gono mwi" bym zawsze wiedzia czy mam podnie suchawk czy te raczej uda, e mnie w domu nie ma... No to tyle.

31

Obraz dla Pana jest zarezerwowany i prosz si nie denerwowa; nie sprzedam go nikomu pod tym wzgldem jestem zawsze sowny i nieprzekupny. Zapewne do poowy kwietnia bd mie na skadzie co wicej, ale na razie nie wiem co, bo robota bardzo mi si rwie ze wzgldu na dolegliwoci z wtrob. Wczoraj np. cay dzie miaem na straty z powodu ataku - dzi do pnego popoudnia byem w szpitalu, a poza tym boli mnie dzi gowa na skutek cisej diety przez dwa dni poczonej ze rodkami rozkurczajcymi, jutro dla odmiany musz pj w poudnie po wyniki, co te rozbije dzie i tak czas wycieka mi midzy palcami... Piknie pozdrawiam. Beksiski PS. Wyjem jeszcze list z koperty by dopisa. A wic co do moich metod wysyki to ju mwiem przez telefon, e nie mam adnych od momentu gdy mieszkamy tak ciasno, e nie mam gdzie wykona aktu pakowania do skrzyni. Co do pacenia to by moe, (o czym nie mwilimy) pacenie we frankach byoby dla Pana korzystniejsze? Jedyna trudno polega na tym, e wpacajc na moje konto "A" (ktre jest prowadzone w dolarach amerykaskich) musi Pan wpaci nieco wicej ni by to wynikao z biecego kursu. Po prostu (jak to jest zapewne i na Zachodzie kada waluta ma trzy kursy: sprzeday, nabycie i redni. Pierwszy jest najkorzystniejszy rzecz jasna, chocia nie jest to warto staa, lecz rna dla rnych walut. Przy operacji wpacania we Frankach, a ksigowania w dolarach bank traktuje to jako "kupno frankw" oraz "sprzeda dolarw", stosujc doln granic dla frankw, za grn dla dolarw. Tym niemniej o ile byoby to dla Pana korzystniejsze, to moe Pan zawsze dokona w Polsce takiej wpaty na moje konto, z tym, e naleaoby najpierw spyta "ile mam wpaci frankw by zaksigowano 1000 dolarw". No i raczej nie chciabym dostawa forsy zza granicy lub, jeli nawet tak, to wolabym by bya na ten temat jaka prawdopodobna legenda, gdy mnie nie wolno sprzedawa obrazw za granic inaczej jak za porednictwem BHZ Ars Polona - za Ars Polona dzieli kad sum na p: poow ksiguje w bonach na koncie, z ktrego mog podj tylko bony i ktre na dodatek nie jest ani oprocentowane ani rewaloryzowane i liczone jest w zotych dewizowych, aby byo dziwniej - kadej wic dewaluacji zotego dewizowego odpowiada topnienie mego konta, drug

32

za poow wypacaj w zotwkach po kursie podstawowym. Tak to wyglda niestety. Ju byo tak, e gdy mi wpyna z zagranicy forsa na konto "A" musiaam skada zeznanie czy to nie za obraz...

*** Marly, le 7 marca 1984 Szanowny, Drogi Panie Mam nadziej, i nadszed ju do Pana "aerostyl" i ryza papieru maszynowego, ktr pozwoliem sobie przesa Panu po spustoszeniach, jakie poczyniem kolejnymi redakcjami na paskim papierze naszych umw. Korzystam ze sposobnoci by zarezerwowa sobie (ostateczn decyzje podejm podczas mej bytnoci w Warszawie w lecie). 1) nietoperza (za tysic) 2) murzyna w podkoszulku (za tysic) 3) wiszcy na krzyu korpus (o ile byby Pan askaw poprawi uszkodzenie. Prcz tego omielam si zaproponowa - o ile takie rzeczy w ogle si robi - by troch go Pan oywi. Na slajdzie kolory s ywe, lecz pamitam, i w rzeczywistoci jest utrzymany w barwach, ktre w cudzysowie zaznaem "nieprzystpnymi". Naturalnie gdyby takich rzeczy si nie robio i tak jestem tym obrazem zainteresowany za cen, ktr bymy ustalili) 4) gwk z wyrastajcym z niej krzewem (za cen, jak Pan zada) 5) gow zawieszon nad morzem (za cen, jaka pan zada) 6) Krzy (za dwa tysice). O tym nie rozmawialimy tak, i cakowicie decyzja zaley od Pana. Prcz tego ureguluj przy okazji zakupion ju "par w ucisku".

33

Mam sta nadziej, i obraz z lejc si lawa poprzez "bunkry, do ktrego jak Pan powiedzia "nie ma (Pan) w tym momencie stosunku" uda mi si od Pana odkupi. Jeli przy sposobnoci Paski stosunek do postaci nioscej znicz ulegby zmianie lub maonka Pana ulega memu jak najbardziej uroczemu umiechowi i daa si skusi na sprzedanie mi krajobrazu z kolumnami i morzem po rodku bybym najszczliwszym z ludzi. Pozdrawiam Pastwa najserdeczniej Piotr Dmochowski (Ten list zosta wysany przeze mnie, lecz w midzyczasie poprosiem Beksiskiego przez telefon by mi go zwrci nieotwieranym. Zosta mi odesany z adnotacj odnoszc si do rozmazanego stpla pocztowego: Ta piecztka taka przysza. Nie znaczy to ze list by otwierany nad par! A na odwrocie ze strzak wskazujc miejsce zaklejenia A moe to nasze ory od kontroli korespondencji? Bo s jakby lady otwierania.)

*** Marly le Roi le 10 marca 1984 Szanowny Drogi Panie Po ilu tam wersjach naszych rozmw i ich spisu poczyniem spustoszenia w paskich zapasach papieru. Pozwalam sobie przesa Panu dwie ryzy. Jednoczenie wysyam "aerostyl", drc czy aby dobry po nieudanych prbach zakupienia waciwych tam Sanyo. Przy sposobnoci pozwalam sobie na kilka ucile potwierdzajcych nasz rozmow telefoniczn z 2 ego marca 1984 roku.

34

1) oczywist jest rzecz, i nie moe Pan pracowa pod adn presj czy kagacem dotyczcym liczby czy techniki prac. Jak powiedziaem ilo ktr okrelilimy jest przybliona i ma na celu suy za zasad interpretacyjn. Co do techniki jest Pan jedyn osob kompetentn i ani myl narzuca Panu czegokolwiek. Jedyn rzecz do ustalenia pozostanie wwczas sprawa, ktra oczywicie nie przedstawi wikszych trudnoci. Wiele naszych uzgodnie pozostawionych jest rozstrzygniciu w przyszoci, wic i to na pewno nie stanie si adn przeszkod. 2) Co do obecnego roku proponuj Panu odkupienie wikszej iloci obrazw ni ta do ktrej si zobowizaem. Chodzi mi bowiem o stworzenie kapitau prac ktrymi mgbym swobodnie operowa by zainteresowa ludzi. W licie, ktry nadejdzie do Pana prawdopodobnie za kilka dni poczt, okreliem obrazy, ktre mnie interesuj. Nie jest to jednak liczba ostateczna i bdc w lecie w Polsce dokadniej to okrel funduszujc spraw jednoczenie. 3) W owym licie pozwoliem sobie rwnie na prob o oywienie obrazu korpusu wiszcego na krzyu a ktrego Pan niezbyt lubi. Tego rodzaju proby i uwagi mog Pana mczy. Prosz wic nie przywizywa do nich wikszej uwagi i jeli rzecz jest sprzeczna z Pana przyzwyczajeniami (ktrych niektre ju znam lecz nie wyczuwam jeszcze granicy ktrej nie naley przekracza) po prostu nie reagowa. 4) Co do dawnych Pana obrazw, ktre s mi ogromnie bliskie gdy na co dzie widz je na wiszcym u mnie kalendarzu bd prawdopodobnie od czasu do czasu testowa czy aby nie zmienili Pastwo zdania. Rwnie prosz zbytnio nie bra do serca ewentualnej odmowy z Pastwa strony jak i ja jej bra nie bd. (Co nie przeszkadza e po jakim tam czasie znw wypuszcz prbny balon). Pozdrawiam Pana najserdeczniej i rce Maonki Pana cauj.

35

Piotr Dmochowski

*** Drogi Panie! Warszawa 20. 03. 84 Piknie dzikuj za tyle wspaniaych gatunkw piwa i w imieniu ony za herbaty. Dziki Panu chodz zalany ju od trzech dni, ale na skutek tego wzrosa moja wiedza w zakresie smakw piw grnej fermentacji, ktre jak widz nale do Paskich ulubionych, a moe po prostu "specyfika rynku"? Musz si pochwali, e dwa spord gatunkw przesanych przez Pana, a wic PILSEN URQUELL oraz HEINEKEN w puszkach znam: pierwsza bywa u mego chirurga, ktry obcina lub przyszywa nog jakiemu czeskiemu piwowarowi i std doywotnio chyba dostaje kartony tego piwa z bratniej republiki, drugie dosy czsto jest do nabycia w Pewexie. S to zreszt jedyne (oprcz nieznanego mi do tej pory LOHRER BIER z Bawarii) gatunki dolnofermentacyjne. Z wszystkich pozostaych najbardziej smakoway mi zapewne nie te, ktre s najznakomitsze (sdzc po sposobie butelkowania). A wic dwa pierwsze miejsca maj wg mnie: MARTINS PALE, ale oraz CLUB STELLE ARTOIS, ale to moe dlatego, e ja w ogle za bardzo przywykem do piwa ciemnego. ona wolaa ciemne piwo, ale jej zdanie o piwie jest o tyle miarodajne, co moje o herbacie. Z najwytworniej butelkowanym piwem, czyli KRIEK LAMBIC ST LOUIS miaem najwicej kopotu jeli idzie o znalezienie przyjemnoci w jego piciu i wraz z KULMBACHEREM EKU 28 zaliczybym je do dwch najmniej mi odpowiadajcych, chocia sdzc po opakowaniu s chyba najwytworniejsze. Ja jestem radziecki czowiek: kiszka z gazety i piwo z musztardwki, brak mi wyrafinowania gastronomicznego i wymaga. Podobne kopoty miaem z degustacj francuskich serw, ktre partiami przywozi z Parya nasz przyjaciel i mieszkajcy tam Amerykanin, wreszcie za trzecim czy czwartym razem po przegryzieniu 40 gatunkw zdecydowaem, e nie ma to jak "tylycki - klasa trzecia". Jest to jednak oczywicie kwestia rozsmakowania si i potem, gdy czowiek przywyknie to nieszczcie gotowe, bo ju musi si wtedy sprowadza ser z Parya...

36

Prosz Pana: nie da rady podpisywa obrazw po stronie prawej! Sowo daj nie da rady!!! Duej trwa podpisywanie i zamalowywanie podpisu ni malowanie obrazu. Mnie to RAZI, a w kadym razie razi na moich obrazach i w moim wykonaniu. Po pierwsze pisz jak kura pazurem. Po drugie mam trudnoci z utrzymaniem ksztatu i poziomu podpisu. Po trzecie podpis musi mie jaki walor, kolor i wielko i jest to jakby nie byo dodatkowy element obrazu, a ja jak si okazuje nie umiem tego znie!! Od czasu Paskiego wyjazdu namalowaem dwa obrazy plus trzeci, ktry by na ukoczeniu na sztalugach w trakcie paskiej bytnoci i zrobiem dwa podpisy z przodu, a dzi po caym przedpoudniu walki z podpisem na trzecim, wanie ukoczonym obrazie, zamalowaem o godzinie 15,00 oba poprzednie podpisy oraz to, nad czym biedziem si od rana i powiedziaem sobie: PODPISY BD TAM GDZIE BYY. CZYLI Z TYU! TOCZKA! Inaczej zwariuj od tego. Mnie podpis razi gdy staje si elementem obrazu. Staraem si go skrci do BEK, BEX, ZB, B, ale nic z tego. Nie umiem tego zrobi tak, aby byo adnie. Ani dobra koloru, ani waloru, ani ksztatu liter ani wreszcie jakiej takiej rwnolegoci do ram. Nie umiem! Nie bd! Koniec! Aha: (pozornie bez cigu logicznego, ale zapomniaem poprzednio). Z ciemnych piw tylko CHIMAY nie budzi mego wyranego sprzeciwu i nawet mi smakuje, a pisze o tym w tej chwili, gdy otworzyem druga butelk, aby napi si po trudach wyjanienia sprawy podpisw. Wszystkie poprzednie butelki wypiem robic notatki przy kadej i tylko przy CHIMAY byo napisane, e "toto mog polubi" i w tej chwili mi si to potwierdza. Prcz oczywicie MARTINS PALE, ale i CLUB STELLA ARTOIS, ktre stawiam na pierwszym miejscu. Teraz Alicja Wahl: Ow jak na razie udao si wej "po stycznej" bez krzykw i protestw. Daem do galerii dwa obrazy (wyznaczone przez Pana) z prob by tak ustalili cen, by to nie poszo szybciej ni do czerwca, bo mam nadwyki na koncie, a jeszcze nie wiadomo jak bdzie z pienidzmi, gdy Gos Ameryki donosi, i byy ju strajki wkniarek w odzi i dyrekcje zakadw ugiy si i day podwyki 17% - no, wic jak tak dalej pjdzie to nastpny skok inflacyjny mamy dosownie za pasem. By to argument zrozumiay dla urka (z Alicj nie rozmawiaem), bo wreszcie wszyscy staramy si nie zarabia ani jednej zotwki wicej ni jest to konieczne na bieco. Powiedziaem take w sposb ogldny o naszych ukadach, twierdzc, e ma Pan "ius primae noctis", bo kupuje Pan "bardzo wiele" obrazw i e niczego teraz nie dam do Galerii bez uprzedniego zademonstrowania

37

Panu. Zostao to przyjte w sposb, ktry inaczej ocenia moja ona, a inaczej ja - ona twierdzia, e strona informowana zwyczajnie ocipiaa i komputer w mzgu pracowa a trzeszczao, ja natomiast nic takiego nie zauwayem, ale sdz, e urkowi wydaa si bardzo prawdopodobna wersja przedstawiona przeze mnie i nawet sadzi, e mam aktualnie spory dopyw gotwki, bo akurat, (ale z innych przyczyn, mianowicie obkanych decyzji GIEGE, ktre zmniejszyy normy na samochody maolitraowe do trzech tankowa na miesic po 8 litrw) pytaem go o opini o samochodach z silnikiem DIESLA, aby co takiego kupi. Mymy zamykali si do tej pory w oparciu o dwa mae FIATY, teraz trzeba kupi albo trzeciego maego FIATA, (co troch mnie peszy, gdy i tak caa rodzina i znajomi maj mnie za co w rodzaju zupenego idioty wydajcego pienidze bez sensu) albo samochd na rop, ktra nie jest na razie limitowana. Ja nie uwaam si za idiot, ale za logicznie mylcego czowieka w konkretnych warunkach, (ktre s z filmu braci MARX) - nie zaley mi na "szpanowaniu" jak to si u nas mwi, lecz na tym by mi deszcz na gow nie pada, gdy musz jecha do miasta, wic w skrajnym wypadku nawet 10 maych FIATW jest logiczniejszym rozwizaniem w naszych warunkach ni jeden FORD SIERRA za t sam cen. (Czy ja pisze jeszcze gramatycznie? Od pocztku tego listu wypiem ju trzy piwa, w tej chwili pij PELFORTH BRUNE - czy to jest to paskie ulubione? Bo zapomniaem. Dla mnie jest ono zbyt agodne w smaku, aczkolwiek nie jest niedobre tak jak KRIEK LAMBIC i ECU 28 - genialne s te butelki po 0,25 dla mnie 0,33 to ju za duo) w kadym razie z Alicj Wahl na razie wszystko jest OK, z Nyczkiem te; gorzej z banda przygodnych znajomych lub z przyjacimi, ktrzy ju dostali od Pana listy i teraz pytaj mnie: "co jest grane", wic musz z mniejszym lub wikszym wspczynnikiem bujdy (ale tym niemniej z racjonalnym jdrem pod idealistyczn skorup jak pisa Jzef Wissarionowicz o zalenoci Marxa od -a moe od Hegla ?- Feuerbacha) wprowadza ich w zagadnienie. Piknie pozdrawiam. Beksiski Powinienem ten list podpisa jak Witkacy: CLUB STELLA ARTOIS razy 2 + CHIMAY + PELFORTH + LEFFE RADIEVSE razy 2 +

38

MARTINS PALE, ale + CALRISBERA + LOHRER BIER (jestem zalany!) PS : Kopii na kasecie jeszcze nie zrobiem, ale zanim Pan przyjedzie zrobi to.

*** Drogi Panie! Warszawa 27. 03. 84. Przed paroma minutami dzwonia paska znajoma z Warszawy, e ma dla mnie "aerostyle" od Pana i papier maszynowy i e Pan prosi bym nie przejmowa si tym, co napisa Pan w ostatnim licie. Listu adnego nie dostaem do tej pory, bo listy z Parya id przez trzy tygodnie i duej, wic ustalilimy, e podr go od razu przed przeczytaniem, co uczyni naprawd, a nie na niby i jeli tym licie, byy jakie inne istotne informacje to prosz to przekaza po raz wtry! W kadym razie, jeli to z paskiej strony bya kokieteria, to ja nie kokietuj, bo jak Pan wie nie cierpi czyta opinii na temat jak mam malowa, a tam podobno takie opinie o kolorach byy. Jak na razie ukady z Panem dziaaj na mnie w sposb bogosawiony o tyle, e mam psychologiczny argument pozwalajcy mi na odcicie si od opinii mych przyjaci, krewnych i wasnego syna i maluj "na skad" nareszcie od kilku lat po raz pierwszy na jakim takim psychicznym luzie, nie zamierzam wic psu sobie tego luzu strumieniem opinii od tamtej strony elaznej kurtyny. Dowcip polega po prostu na tym, e ja do tej pory nie umiaem odmwi, gdy kto chcia kupowa i stale obrazy wyciekay mi spod rki - teraz ju zauwaam ogoszenia w gazecie, e obrazy Beksikiego kupi, co moe (chyba) oznacza, e proces podcinienia si rozpocz nie tyle, jeli idzie o galeri Wahl (bo im jak ju pisaem chyba, daem dwa wyznaczone do tego celu przez Pana obrazy z prob by podnieli cen tak by nie poszy przed czerwcem, bo mam za duo forsy) co jeli idzie o "galerie nielegalne", a zawsze entuzjastw podejrzewaem o to, e handluj towarem dalej. Czy niejaki Nizioek, ktry ogasza si ju po raz drugi w "yciu Warszawy" to moe jest jedn z macek kapitalisty

39

Dmochowskiego? Bardzo przepraszam, ale bywam paranoikiem - oczywicie moe Pan sobie dziaa na ten nasz pseudorynek jak Pan chce, nie sadze jednak by wrd ludu ukryte byy jakie pereki, ktre uda si Panu w ten sposb wyuska. Co do pytania ktre przed chwil usyszaem przez telefon od paskiej znajomej, to nigdy nie malowaem na ptnie, prcz nielicznych prb, ktre zreszt spaliem opuszczajc Sanok. By moe s ze trzy, cztery obrazy u ludzi, ktre mog sprawia (na zej reprodukcji) wraenie, e s na ptnie, bo po prostu zrobiem na pycie pilniowej przed przystpieniem do malowania pseudoptno czyli faktur w ten sposb, e grunt kadem dwukrotnie i grubo: raz cignc linie od pdzla diagonalnie, a raz wertykalnie. Moe ma Pan taka reprodukcj przed oczami? Potem z tego zrezygnowaem, bo taki grunt robi trzeba byo z olejem, a grunty olejne nie s dobre i te dawne obrazy bardzo szybko zmatowiay i trzeba je teraz jeden w jeden werniksowa - niektre zreszt, gdy byy trzymane w zych warunkach w wilgoci w ogle pociemniay, z czym spotykam si od czasu do czasu z racji tego, e ludzie si rozwodz, a obrazy trafiaj do galerii, gdzie je mog obejrze. Teraz wanie ktremu z klientw (krajowiec dewizowy) odbio na punkcie wicemiss Polonii i zamieszka z ni w Victorii, podczas gdy lubna maonka szybko wynosi z willi i upynnia obrazy (przytaczam na odpowiedzialno Alicji Wahl) po raz wic trzeci od kilku lat ogldam ten sam obraz, ktry kto chyba zawsze trzyma w piwnicy lub w sadzawce ogrodowej przez okres od jego nabycia do rozwodu i jak tak dalej pjdzie to go sam odkupi, wysusz, wyprostuj, powerniksuj, bo mi go po prostu szkoda... Czy ja pisaem o piwie? Bo gdy pisaem to byem akurat nim zalany i teraz nie prosz o podarcie listu, ale o wyrozumiao przy jego lekturze. Piwa byy znakomite w odwrotnej kolejnoci do ich domniemanej klasy (sdzc po embalau, bo ceny Pan pooddziera). Niektre chtnie bym przy okazji Paskiego przyjazdu samochodem sobie poprbowa w wikszej iloci, ale wolabym zna ich ceny, bym wiedzia czy mnie na nie sta?? Przytaczam list wg zalet smakowych, (co wykpi mj znajomy dokej, ktry bywa w Belgii i Francji) - na pocztku s najlepsze na kocu absolutnie niedajce si wypi: 1) MARTINS PALE ALE CLUB DE STELLA ARTOIS CHIMAY - PERES TRAPPISTES (mgbym polubi ciemne piwo gdyby zawsze byo takie dobre) - 3 najlepsze

40

2) LEFFRE RADIEUSE - 10 LOHRER BIER PELFORTH - klasa rednia 3) PILSEN URQUELL KULMBACHER EKU - 28 KRIEK LAMBIC ST. LOUIS - nie do picia (dla mnie!) Heineken jak pisaem jest bardzo czsto w Pewexie. Pilsen jest taki sam zy jak u nas, (gdy jest, bo jest bardzo rzadko) std plotki o tym, e na Zachd wysya si lepszy towar s tylko plotkami. Nasze demoludowe piwa maj bardzo silny "wspczynnik mokrego psa, czyli rodzaj posmaku, ktry w mojej opinii jest wad podstawow kadego piwa. Np. krajowe piwo Warka ma taki smak jakby przez cay dzie kpay si w nim tabuny kundli wszelkiego rodzaju. Im niszy wspczynnik mokrego psa, tym lepsze piwo. Co do Kulmbachera eku - 28, to w moim odczuciu smakuje tak jak filianka NESCA przyporzdzona z omiu kopiastych yeczek koncentratu i omiu yeczek cukru. Moe jakby go rozrzedza wod sodow...? Lambic (jak mi wyjani dokej z brzuchem) serwuje si go w koszykach na leco, ale c z tego, gdy ma w moim odczuciu smak jak domowy podpiwek z sokiem malinowym - Pamita Pan t anegdot o jakim amerykaskim admirale, ktry wsawi si depesz "co jest do cholery z tym zepsutym demem: gdy po zwycistwie stalingradzkim helikoptery dostarczyy na wszystkie amerykaskie jednostki pywajce kawior rosyjski? Ja jestem takim admiraem, jeli idzie o subtelno podniebienia. A propos, chocia nie a propos: Mia Pan racj: benzyn w Polsce mona obecnie kupi po prostu za dolary bez adnych paszportowo numerowych ogranicze, po 70 centw. I tym samym rozwizaem problem samochodu. To, co ponad przydzia, po prostu dokupi. Nie miaem pojcia!!! Dawniej byo tylko na jakie okrge numery... Piknie pozdrawiam. Beksiski PS : Aby unikn wtpliwoci z Pana strony nie podr listu lecz zwrc Panu nie rozpiecztowany. OK?

41

*** Drogi Panie! Warszawa 28 na 29 marzec 1984. Bardzo przepraszam za poprzedni list, ktry by moe wywoa panik. Po prostu, poniewa bolaa mnie dzi gowa (ocieplenie) odoyem malowanie i zabraem si za szlifowanie iglicy. Odciem zagite trzy milimetry, zrobiem z deseczek urzdzenie do uchwycenia podoyem gumk i stosujc kolejno papiery szlifierskie a do jednego mikrona wykonaem rzecz tak, e chyba fabryczna nie jest lepsza. Po prostu przypomniaem sobie, e przed laty, (gdy budowaem sobie w Sanoku studio dwikowe i samemu wykonywaem niektre gowice magnetofonowe) sprowadziem z Anglii przy pomocy mego wuja ca kup papierw i past szlifierskich i e to gdzie przecie ley. Znalazem gdzie i zabraem si za robot i jak sdz w tej chwili problem jest "z gowy". Gdyby taka iglica za jakie tanie pienidze bya dostpna, to prosz j przy okazji kupi, to porwnam czy jest lepsza od mojej produkcji - gdyby bya droga to prosz to skreli. Podobnie prosz skreli dysz. Dysza jest OK. Nic jej nie brakuje. Tak wic po strachu, a ja moe niepotrzebnie narobiem paniki, ale baem si, e jak bd duej czeka to Pan moe pomyli, e sam przy pracy uszkodziem urzdzenie, a na sklep KREMLIN zwalam. Teraz jest ju pnoc i do tej pory malowaem przy pomocy aerografu tak gow - nie jest to rzecz, ktra mi si bez reszty podoba (aerograf), bo efekty s takie zbyt mgawicowe, dobrze byoby to poczy z inna technik, np. najpierw namgli aerografem, a potem doda rysunek nieco innym kolorem, potem jeszcze domgli na kocu tu i tam - na razie i tak to musz odoy ad acta, bo mam na tapecie obrazy olejne. Piknie pozdrawiam i przepraszam za zrobienie paniki. Nie pamitam czy podzikowaem za pikny papier kancelaryjny. Nie bd go jednak uywa do pisania listw, bo ten lepszy uywam do szkicowania, gdy mona na nim maza gumk. Papiery, ktre s dostpne w kraju w ogle nie nadaj si do gumki. No to ju kocz, Ukony. Beksiski.

42

*** Wielmony Pan Zdzisaw Beksiski ul. Sonaty 6 m. 314 Warszawa Marly le Roi le 7 avril 1984 Szanowny, Drogi Panie 1) Przed chwil otrzymaem trzy listy od Pana: ten z 20 III, ten z 27 III i wreszcie kopert z moim wasnym listem, o ktrego nie czytanie prosiem a ktry nieczytany, (w co nie wtpi) zosta mi w ten sposb zwrcony. Dzikuj serdecznie. 2) Dzi jeszcze zakupi wiksz ilo wskazanych mi przez Pana rodzajw piw i przel. Poniewa widz, e woli Pan piwo jasne i gorzkie docz kilka prbnych butelek innych rodzajw tego typu. 3) Wspomnia Pan o samochodzie. Oczywicie, jeli yczy Pan sobie, gotw jestem Panu kupi taki jak Pan wskae. Rozliczymy si w obrazach. 4) "Nizioek" to jedna z "macek kapitalisty Dmochowskiego". Okazuje si jednak, i ludek posiada obrazy Zdzisawa Beksiskiego, cho zna ich obecne ceny i za takie tylko gotw je sprzeda. Czego "Nizioek" nie myli kontestowa. 5) Sprawa podpisu na obrazach nie wikszego znaczenia. Zdecydowalimy zreszt, o ile mnie pami nie myli, i bdzie je Pan tylko numerowa. 6) Ciesz si, i jak pisze Pan, pracuje Pan "na luzie psychicznym". Powtarzam to, co ju powiedziaem podczas jednej z naszych rozmw telefonicznych: jedyna reakcja, na jak bd sobie od czasu do czasu pozwala (przynajmniej wprost) moe by tylko zachwyt nad tym czy innym obrazem. W licie, ktrego nastpnie prosiem nie czyta istotnie poczyniem pewne sugestie

43

dotyczce kolorw po entuzjastycznych reakcjach, jakie niezmiennie wywoyway barwy obrazw z kalendarza u posiadaczy galerii i konserwatorw muzew, ktrych w ostatnich dwch miesicach poznaem w pokanej iloci. Dodaj (to si nazywa przewrotno), i rozmwcy moi ciesz si i gratuluj, i obecnie maluje Pan wiksze formaty. Ale to nie ja... 7) W tym licie z 4 kwietnia prosiem Pana o zduplikowanie mi negatyww zdj wszystkich paskich prac; o paski yciorys lub przynajmniej jak najliczniejsze jego elementy; o negatyw jakiego dobrego paskiego portretu; o polecenie p. Glinickiego dyrektorowi muzeum w Sanoku by udostpni mu wszystkie paskie obrazy do sfotografowania; i wreszcie o sprawdzenie przed odesaniem slajdw przez p. Glinickiego do mnie czy s one zawsze wierne kolorystycznie. Wszystkie te proby ponawiam. 8) Pokrtce chciabym zda Panu spraw z konkluzji, jakie nasuwaj si po rozlicznych rozmowach, jakie odbyem ze spor iloci ludzi a ktre poparte byy projekcj przeroczy i zdj, ktre kazaem z nich porobi. a) Istnieje moliwo wstawienia Pana obrazw na aukcj lub do dobrych galerii. Wynik finansowy bdzie prawdopodobnie saby. O ile wszyscy uznaj wielk jako paskiego malarstwa o tyle we Francji kupno obrazu jest przede wszystkim operacja lokaty kapitau. Kupno obrazu odbywa si wic nie w zalenoci od jakoci malarstwa lecz renomy nazwiska. Te oczywista prawdy wypadao sprawdzi. Wynik potwierdzi paskie przypuszczenia. b) W zwizku z tym naley rozpowszechni paskie nazwisko przez wystawy w muzeach i w galeriach, ktre wynajmuj swj lokal za ustalony ryczat. Na wystaw w muzeach jeszcze mam nadziej, cho spotkaem si z odmow w kilku miejscach, na ktre bardzo liczyem. Co do galerii wynajmujcych lokal znalazem chyba najlepsz "Bernheim le Jeune" na rogu Fg Ste Honore i avenue Matignon. Na to by jednak wystawa wypalia trzeba w ni woy sumy bardzo powane. Oczywicie o sprzeday za ceny, jakich godne jest paskie malarstwo nie byoby jeszcze mowy. W

44

zwizku z tym, by nie "zama cen" zaczynajc zbyt nisko nie byoby sprzeday lub, jeli bym w ogle proponowa sprzeda za ceny tak wysokie, i nikt przy pierwszej wystawie nie kupiby. Trzeba wic byoby po tej wystawie dalszych wystaw bez dochodowych do czasu a nazwisko Pana zostanie tutaj sawne. Takie te rozwizanie dugofalowe naley chyba zaadoptowa. c) W midzyczasie, zanim po trzech, czterech latach obrazy Pana, stale wystawiane w podobnych warunkach (a wic na wystawach urzdzanych na mj koszt) zaczy by si sprzedawa za ceny jakich s naprawd warte, na to by dotrzyma mego zobowizania zapewnienia Panu poziomu dochodw jaki osign Pan ostatnimi laty, sam bd od Pana odkupywa przynajmniej dwanacie obrazw rocznie. Tak to zreszt Pan przewidzia i znw wydaje mi si, e mia Pan racj. d) Okres wystawiania obrazw Pana zanim stanie si Pana nazwisko znane tutaj mona by chyba skrci gdybym mg dysponowa pewnymi obrazami ktre nazwabym "samograjami" gdy jednomylnie wzbudzaj entuzjazm mych rozmwcw i zapewniyby jeli nie natychmiastowy to przynajmniej szybki sukces. Poniewa te obrazy nie znajduj si ju w paskim posiadaniu, czy istnieje ewentualno porobienia ich replik w duych rozmiarach? Byaby to znakomita karta wizytowa, ktra ogromnie uatwiaby mi zadanie. Podkrelam, i jeli nie jest w paskich zwyczajach robienie replik czy wariantw w adnym wypadku nie bd forsowa tego rozwizania. Prosz w takim razie po prostu zapomnie o mej sugestii. W wypadku przeciwnym okrelam natychmiast obrazy, ktre jednomylnie wzbudzaj zachwyt: posta siedzca wrd fal, morze z wyrzuconymi na brzeg rupieciami, postacie siedzce na ogniskach na stoczkowatych skaach, may czowieczek w budce na wysepce (wszystkie te obrazy s w posiadaniu syna Pana), budowl z balkonikami operowymi, twarz skomponowana z

45

ogromnego poncego gmachu, niebo z odwalon tablic w zotej szacie z wieloma rkami, posta w zotej szacie odwrcona tyem idca w wietrze i trzymajca ponce dziecko za rk, i kilka innych. e) Co do daty pierwszej wielkiej wystawy wydaje mi si, i nie naleao by jej robi zanim nie miabym 45 "samograjw" tak by spowodowa podany efekt. To rozwizanie daoby mi poza tym pewno, i nawet w wypadku gdyby jaka zmiana przepisw pooya kres naszej wsppracy lub zawiesiaby j na duszy czas, moje wysiki i koszta nie poszyby na marne gdy posiada bd na wasno tyle Pana obrazw "samograjw, i dalsze propagowanie paskiego talentu nie tylko Jemu, ale i mnie (jako najwikszemu kolekcjonerowi Jego obrazw) i tak bdzie profitowao. Sdz, e powysze wyjanienia mojej "polityki, (do jakiej doszedem po dwch miesicach rozmw w Paryu) nie zrazi Pana, lecz umocni nasze wizi. W kadym razie jest ona zgodna z naszymi umowami gdy w adnym wypadku nie podwaa staego i z gry okrelonego paskiego dochodu przez najblisze trzy - cztery lata, a jednoczenie stwarza nam obu szans najlepszego starty do szerszych perspektyw, po tym przygotowawczym okresie. Poza tym polityka ta zgodna jest z wielk wartoci paskich obrazw, ktrych bdem byo by sprzedawanie za byle jakie pienidze byle tylko najszybciej. Z gbokim szacunkiem i sympati pozostaj. Piotr Dmochowski

*** Drogi Panie! Warszawa 13. 04. 84.

46

Niestety ani moja ona ani sownik (najwikszy, jaki mam) jzyka francuskiego nie mog mi wyjani ostatecznie pewnych kwestii. Ow naprawd chciabym Pana zadowoli i podpisywa si od frontu, ale nie mog nad podpisem siedzie duej ni nad obrazem, a poniewa robiem ostatnio na wypoyczonym od szwagra magnetofonie kopie tam naszych rozmw i suchaem fragmentw w trakcie tej roboty, to usyszaem, e zadowalaby Pana monogram lub jaki znak, wic pomylaam, e moe bdzie to dla mnie atwiejsze do wykonania, gdy gwny problem polega na dugoci mego nazwiska i dwukrotnym powtarzaniu si tak litery "S" jak i "K" - to moe wyglda miesznie, co pisz, ale dla mnie adne pisanie by zawsze problem, po pierwsze utrzymania poziomu (by nie leciao w d lub w gr) - poza tym jestem chyba nadwraliwy, ale gdy pisz szybko i podpisuj si na odwrocie kopert na listy, zawsze wydaje mi si, e sposb w jaki pisz w danym momencie brzuszki przy "B" straszliwie mnie dekonspiruje w sensie psychografologicznym, caa moja persona i zarozumiao pod mask skromnoci, inne cechy wstydliwe, oraz to, co chciabym w danym dniu lub w ogle ukry przed ludmi i przed adresatem wyskakuje jak pryszcz na nosie w tych brzuszkach od "B"!! Wiec podpisujc obraz, musz pisa powoli, a wic wszelka szansa na spontaniczny ruch pdzla odpada, gdy utrzymanie maski na twarzy, jest dla mnie sprawa podstawow w yciu. Czyli sprawa prawie nie do rozwizania, bo wtedy podpis jest wrcz okropny, wymczony i psuje mi cay obraz. Tak wic pomylaem by podpisywa si znakiem np. RYB (bo jest to mj znak zodiaku) lub pokrewnym mu znakiem lub jeszcze inaczej, a wic monogramem ZB lub literami BEX, ktre czytaj si po polsku jako pocztek mego nazwiska (trzy litery dam chyba rad napisa tak by mnie to nadmiernie nie razio). Mylaem te nad pewna kaligraficzn deformacj owych trzech liter, ktra by mnie jako uwolnia od tego paskudnego "B" i przeksztacia jako w co, co wygldaoby jak 13, od liczby 13 jako czowiek biegy w semiotyce ezoterycznej doszedem od razu do astrologicznego symbolu Saturna i te go wyprbowaem, jak te hebrajskiej litery "mem" i wreszcie wielkiego "M", ktre jest symbolem mierci, a potem pomylaem o poczciwych abojadach na jakiej licytacji i daem spokj i przeszedem na trzy litery BEK jako na pocztek mego nazwiska z pen wiernoci ortograficzn. Ale tu zaczyna si paska rola. Nie precyzujc ostatecznie i nie podpisujc jeszcze tego, co zrobiem ani przez BEX ani przez BEK ani

47

przez stylizowane BEK, chciabym najpierw dowiedzie si, (bo sownik nie rozwia moich wtpliwoci) czy przypadkiem BEX lub BEK nie znaczy po francusku czego dosy okrelonego, a np. wulgarnego lub miesznego np. gwno po ludowemu, czy damskie narzdy pciowe w stylu "proletariackim", czy kretyn w gwarze szkolnej, lub sopel zwieszajcy si z nosa w narzeczu z Prowansji. Bardzo Pana prosz o ewentualny komentarz zanim zaczn podpisywa! Tak samo chciabym (bo nie zamierzam zmienia nazwiska i od tyu nadal i niezmiennie bd podpisywa tak jak to robiem do tej pory, czyli ogromnymi kulfonami i penym nazwiskiem) wiedzie czy sowo BEK lub BEX bdzie si po francusku czytao fonetycznie tak jak pocztek nazwiska Beksiski? Ktre z tych trjliterowych pseudonazwisk brzmi Pana zdaniem lepiej? (Z myl oczywicie, e nie jest to pseudonim ani nowe nazwisko tylko po prostu skrt do podpisywania). To tyle. Zaczam wycinek z gazet gdzie zakreliem najcenniejsze myli. Oczywicie nie musi to oznacza najgorszego, ale u nas nie czyta si nigdy gazety wprost tylko w sposb talmudyczny. Wykadnia moe wic brzmie, e oto przed zdezorientowan zgraja szamanw i czarownikw do jakich si zaliczam, miosierna Wadza zawiesza marchewk, ale nie za bardzo wierzy w atrakcyjno jej wygldu i zapachu, wic na wszelki wypadek przygotuje sobie take moliwo uycia bata. Siedem kaset skopiowanych ciurkiem jak leci (na stykach dublowaem zawsze kilka sekund, tak, aby niczego nie brakowao) czeka albo na Pana albo na osob, ktra to dla Pana zabierze. Nie zmieci si tylko koniec naszej rozmowy, wtedy, gdy przyszed ju Nyczek -, ale zawsze mog Panu dokopiowa do koca, o ile uwaa Pan, e byo tam co istotnego. Przekopiowujc suchaem tylko fragmentw, bo bym od tego zwariowa! Potem dla kontroli przesuchaem pierwsza kaset i myl, e mona zrozumie wszystko, chocia rzecz jasna nie jest to HIFI. Gdyby w innych kasetach byy jakie usterki lub bdy, to oczywicie nagram raz jeszcze. Piknie si kaniam i ycz Wesoych wit. Aha aha. Poniewa listy id trzy tygodnie tam, trzy tygodnie z powrotem, to na wszelki wypadek wolabym wiedzie czy Glinicki ma ju dobre filmy??? Bo gdy bd chcia za jaki miesic czy ptorej przystpi do oprawiania tych kilku obrazw, ktre ju s, to wolabym wtedy nie czeka, oraz mie pewno, e reprodukcje bd na dobrym poziomie. Na razie nie dzwoni do niego, bo obawiam si, e on powie mi, e wszystko

48

jest OK, a tymczasem potem okae si, e nie i nie bdzie ju moliwoci wyjcia obrazu z ramy tzn. bdzie, bo zawsze jest, ale mnie si ju tego robi nie bdzie chciao - oprawianie to dla mnie katorga. Piknie pozdrawiam Beksiski

*** Drogi Panie! Warszawa 5. 04. 84. Wanie uszczliwiono mnie nowym cennikiem na sztuk w oparciu o Rozporzdzenie Rady Ministrw z ub. roku i za obraz sztalugowy naley si od 7.200 z do 72.000 z - nie wiem tylko czy rzd wielkoci bdzie brany pod uwag przy ewentualnych cach wywozowych? nie byoby to a tak ze! Jest take cena za "projekt wstpny" obrazu sztalugowego (zapewne do zatwierdzenia przez PT Mecenasa - ach jake by to by Panu odpowiadao Panie Mecenasie takie zatwierdzenie projektw wstpnych, hi) i wynosi ona od 900 do 3.600 z. Za czasw Wielkiego Sternika chudonik dostawa na powielaczu wybr tematw na nastpn OWP i byo tych tematw rednio ponad 500. Chodzio o to by nie krepowa wyobrani twrczej. Chudonik wybiera temat np. "Wodzimierz Lenin rozmnaa cudownie wino na weselu w Dubnej pod Moskw" robi to, co teraz nazywa si projektem wstpnym, po czym szed na Komisj. Komisja akceptowaa projekt lub nie, (ale pacia za) postulowaa swoje zmiany, obliczaa ilo postaci stojcych, siedzcych i lecych, kompozycj, to et c (za wszystko liczyo si w rachunku by np. "dodatek za kompozycj"). Wypacaa zaliczk i dawaa bumag do sklepu z farbami aby chudonik mg pobra przeklte, kapitalistyczne farby (za zaliczk kupowa natomiast wdk) i w ten sposb roso Dzieo Sztuki na miar Wielkich Czasw. Jak wida idea ta nie umara w gowach Urzdnikw i wszystko zaczyna mi wyglda na to, e "wraca Nowe" jak mwi starzy ludzie. Wczoraj wieczorem odwiedzi nas Palczewski z dug opowieci o sprzeday jakiego wyremontowanego Sirocco, ktre odpali mu syn w zamian za jego wkad w urzdzenie mieszkania tego

49

syna (najzabawniejsze byo, e znaem "wnioski mowy" zanim si ona zacza, bo bywam czasami inteligentny gdy nie pij piwa) w kadym razie po upynnieniu Sirocco na giedzie ma mu wpa nieco forsy o on chciaby wej (tu byy te inne wnioski") w posiadanie jakiego mojego obrazu lub lepiej dwch obrazw - musiaem go wic ostronie i czciowo wtajemniczy w nasze ukady poczym okazao si, e nie tylko zna dokadnie Pana po nazwisku, ale rozpracowa ju poprzednio owego Nizioka ktry ogasza si w "yciu" i jakiego pana R. ktry stoi za nim" i oczywicie jak mi wyzna w sekrecie niejakiego pana D. ktry stoi "za panem" R. Nie wiem czy ten pomys z Pana strony by najlepszy, gdy znam kilku takich Palczewskich i oni wszyscy jak po nitce przyjd do mnie, bo jedno co bezbdnie umiej robi (gdy robi to nieustannie) to liczy fors i zarabia nawet na tym na czym powinno si straci jak np. delegacje subowe. Gdy wic oni do mnie przyjd to bd jednak musieli uzyska jakie wytumaczenie faktu, e nie mog im sprzeda obrazu lub obrazw, a wic podobnie jak Palczewski jak pprawd, tym niemniej jak gwki zaczn pracowa, a elementy mozaiki ukada si w sensowny wzr, to nasze wsplne chci ukrycia tego przed niektrymi Galeriami i ich wacicielkami stan si wycznie pobonym yczeniem. Ten wiatek w Warszawie jest niewielki, a ja w nim tkwi jako producent faszywych pienidzy, ktre jak na razie nie dewaluuj si w stosunku do zotwki. Oczywicie obmurowaem si w swym Krysztaowym Paacu i ewentualny atak poczciwej Alicji z krainy czarw odepr (gdyby takowy nastpi), ale wolabym (jak ta glizda) nie stawa na polu z otwarta przybic o czym esmy sobie zreszt rozmawiali i co wydawao si Panu zrozumiae. Tak wic jak mi si wydaje to Nizioek troch namiesza w zupie czarownic lub te dorzuci jednego zdechego szczura do smaku, w kadym razie jej zapach zaczyna si rozchodzi!! Oczywicie to Paski interes nie mj, bo mnie to tylko "napdza koniunktur", z ktrej nie korzystam, ale rosn we wasnych oczach i w oczach moich blinich. A propos "napdzania koniunktury" o czym mwiem ju przez telefon w trakcie naszej rozmowy, ale nie wiem czy wyraaem si wtedy do jasno: Chodzi o to, e w punkcie 10 zrobilimy waciwie (z wyjtkiem moe ostatniego zdania) niedo mnie satysfakcjonujce sformowanie. Szczeglnie gdy idzie o punkty 25 i 33. Ja nie jestem prawnikiem i dobre pomysy zawsze przychodz mi po fakcie, ale tutaj chodzio mi o

50

zrobienie jakiego aneksu czy suplementu gdy w czerwcu bdzie Pan w Warszawie (a teraz byoby dobrze gdyby Pan to jako wymyli, ma Pan dwa miesice czasu). Po prostu jak wiadomo koniunktura napdzana jest na Zachodzie midzy innymi sta, kontrolowan inflacj kadej waluty, ktra posiada jakby zmniejszajc si w funkcji lat, z roku na rok, zdolno nabywcz. Oczywicie dodatkowo nastpuj wahania giedowe, windujce jedne waluty wzgldem drugich i to, co w jednym kraju traci zdolno nabywcz w innym moe okresowo zyskiwa, dlatego jest to trudne do ujcia i dlatego ma Pan te dwa miesice, by to jako wymyle jak to uj. Faktem jest bowiem, e suma minimalna za obraz, ktra dzi wydaje mi si przyzwoita, moe sta si za par lat mieszna, choby nawet wzajemne relacje walut wzgldem siebie nie ulegy wikszym wahaniom. Mnie nie przychodz lepsze pomysy do gowy jak to, by pod koniec kadego roku kalendarzowego ustala wsplne realia na rok nastpny o ile by te realia ulegy zmianie. Jest to trudne, bo nie bardzo jak mi si wydaje jest si czego trzyma. Jeeli bowiem np. ESCORT w tamtym roku (strzelam cenami "na niby") kosztowa 6000, a obecnie kosztuje 6500 to zawsze firma powie, e nie jest to ten sam ESCORT, bo wprowadzono nowe zawieszenie i poprawiono ekonomi zuycia paliwa - w obecnym wiecie nie wiele jest rzeczy staych tak jak to byo drzewiej, a rzeczy stae (kawa, herbata) miewaj niezalena od oglnego spadku wartoci pienidza wahania spowodowane pogod, polityk plantatorw et c. By moe, e istniej w tej materii jakie mniej lub wicej obiektywne dane i e te dane s publikowane. Nawet co mi si wydaje, e przed rokiem co takiego w jakim przedruku z Zachodu czytaem w pimie FORUM (przedruki z prasy kapitalistycznej). Moe si Pan w tym zorientuje? Nasze perspektywy s na wierwiecze i wahania bd bez znaczenia o ile udaoby si wystrzeli ponad ceny minimalne, ale o ile si nie da, to lepszy wrbel w garci ni kanarek na dachu i idzie w tym wypadki o to by ten wrbel nie by z roku na rok cora cieszy! Inne dziury w caym nie przyszy mi na myl mimo, i od dwch miesicy (no, nie mamy jeszcze dwch) myl o tym nieustannie. Ciekaw jestem take czy paskie projekty rozwijaj si w przewidywanym kierunku czy te nastpiy jakie mielizny? W razie czego prosz si ni krepowa, tylko pisa od razu, e "z bliska perspektywy wygldaj niezachcajco" et c gdy nie jest jeszcze za pno, nic kompletnego nikomu, a szczeglnie pani Alicji nie mwiem, wic zawsze mona si jeszcze cofn. Ale sdzc po szalejcym Nizioku wszystko idzie OK.

51

Piknie pozdrawiam. Beksiski

*** W. Pan Zdzisaw Beksiski Warszawa ul. Sonaty 6 m 314 Polska Marly le Roi, le 20 avril 1984 Szanowny, Drogi Panie Odpisuj na list Pana z 5-go IV 1984 podejmujc problemy w kolejnoci odwrotnej do tej, w ktrej s w nim poruszane: A) W przedostatnim zdaniu Pana listu otwiera mi Pan furtk do odwrotu na wszelki wypadek gdyby moje wysiki napotkay na "mielizny". "W razie czego - pisze Pan - prosz si nie krpowa... gdy nie jest jeszcze za pno wic mona si jeszcze cofn." Oczywicie s i bd "mielizny" co nie przeszkadza i: 1) wiem, i prdzej czy pniej wypyniemy na szerokie wody. Ta pewno nie ulega adnym wahaniom. Tylko czas, ktry nas od tego dzieli i gboko wd moe si waha. Pewno ta opiera si na trzewej wiadomoci niezwykej klasy Paskiego malarstwa i na dowiadczeniu, ktre uczy mnie, i na Zachodzie prdzej czy pniej to, co jest rzetelnie dobre zostaje uznane. 2) zaangaowalimy si obaj sawem i wielokrotnie podkrelilimy w naszej umowie, i jest nieodwracalna z wyjtkiem sytuacji stworzonej przez si wysz. Moemy "poluzowa" nasze wzajemne zobowizania to tu czy tam np. przez pierwsze lata

52

zaspokajajc mniej "samograjowymi" obrazami polskich nabywcw tak by nie komplikowali Panu ycia nagabywaniem i dociekaniem. Inne "poluzowania" s rwnie moliwe i za obopln zgod moemy do atwo do nich doj. Natomiast do kontraktu odstpi ju nam nie wolno bez konsekwencji, jakie przewidzielimy. B) Niepokoi Pana sprawa deprecjacji monetarnej i konieczno uwzgldnienia jej w umowie. Nic prostrzego. Po prostu wystarczy doda, i cena kadego obrazu o ktry chodzi liczona bdzie w monecie o wartoci staej. Znaczy to konkretnie, i co roku do ceny wyjciowej dorzucana bdzie pewna kwota, ktra odpowiada bdzie procentowi dewaluacji monety w stosunku do towarw, a ktra to dewaluacja jest oficjalnie ogaszana co roku i obecnie wynosi okoo 3 do 4 procent w skali rocznej. Jeli ten procent inflacji interesujcej nas monety utrzyma si w 1985 roku bd Panu paci okoo 1040 za obraz, w roku 1986 okoo 1090 itd. Jeli ta formua nie wydaje si Panu najlepsza zapewniam Pana, i znajdziemy inn i e w poszukiwaniu jej bd jak najbardziej gitkim negocjatorem. C) Sprawa Nizioka - akt drugi. W prologu (tzn. jednym z poprzednich listw) wyjaniem Panu naczelna myl much na pozr nieuzasadnionych poczyna. Myl ta polega na maksymalnym zabezpieczeniu si przed sytuacja, w ktrej, z powodu zmiany przepisw, Pana choroby czy zoliwoci wadz nasza umowa zostaa by zawieszona na czas duszy lub, co gorsza wziaby w eb. Zabezpieczenie to polegaoby na jak najszybszym stworzeniu kolekcji 45 obrazw "samograjw" (tak nazwaem w jednym z poprzednich listw do Pana te jego obrazy, ktre wywouj jednogony zachwyt), kolekcji, ktra gwarantowaaby mi, i moje wysiki i wydatki nawet w przypadku zerwania umowy lub jej zawieszenia i mnie bd profitoway jako najwikszemu kolekcjonerowi Pana obrazw. Std moje prby odkupienia od Pana jego dawnych "samograjw", odkupienia ich od Pana syna, od polskich i zagranicznych kolekcjonerw i wreszcie od anonimowych posiadaczy kty, jak to sprawdziem, istniej.

53

Std rwnie zapytanie, ktre Panu zadaem w ostatnim licie czy nie mgby Pan zrobi dla mnie kilku replik dawnych "samograjw" ktre wyszczeglniem w poprzednim licie. Sdz, i w licie z odpowiedzi na mj poprzedni odpowie mi Pan na te propozycje tak, i obecnie nie powracam do niej ograniczajc si tylko do wyjanienia jej wewntrznej logiki. D) Kilka drobiazgw: 1) czy pan Glinicki robi takie slajdy ktre zadowalaj Pana? Uprzedziem go, i nie zaakceptuj innych. Przyznam si, i troch nim jestem zawiedziony a sprawa ley mi na sercu gdy dowiadczenie tych niezliczonych krokw jakie czyni od ponad dwch miesicy by dotrze do waciwych ludzi nauczyo mnie, i nie rusz naprawd dopki nie bd mia dobrego katalogu. Poniewa chciabym zrobi od razu katalog kompletny pozwalam sobie molestowa Margonariego, Baaele, Banacha i innych o pozwolenie mi sfotografowania posiadanych przez nich obrazw, (co pozwoli na reprodukcje kolorowe) a Pana samego o udostpnienie mi slajdw czarno - biaych. W tej ostatniej sprawie pisaem do Pana w ostatnim licie tote nie powracam do niej bliej. 2) czy mgby Pan poda mi dane dotyczce fotografa ktry zrobi zdjcia do kalendarza? Chciabym odkupi od niego slajdy, ktre mu z pewnoci zostay. 3) czy promienie soca jakie przez pewn cz dnia padaj na wiszce u mnie przepikne Paskie obrazy, po duszym czasie nie spowoduj spowienia kolorw? Czy naley wic stara si protegowa obrazy w porach dnia gdy specjalnie operuje soce? Pozdrawiam Pana najserdeczniej i rce Szanownej Maonki Pana cauj.

54

Piotr Dmochowski

*** Drogi Panie! Warszawa 28.4.84 Pisz do Pana ze strachem, bo znowu reklamacja i obawiam si, e uzna mnie Pan za obkanego maniaka, ktry z niczego nie jest zadowolony - zreszt mam z tym trudnoci nawet, gdy sam co w sklepie kupi i w domu okae si, e nie dziaa jak powinno - trac zaraz na wadze i wolabym unikn podejrze, e sam co uszkodziem na skutek wrodzonego idiotyzmu i cikiej rki. Ale rk mam naprawd lekk i nigdy niczego nie uruchamiam nie obejrzawszy najpierw tysic razy delikatnie dookoa i nie przestudiowawszy instrukcji. Rzecz w tym, e w tym aerografie zgita jest iglica - zawr na samym szpicu, co zobaczy mona dopiero przez bardzo siln lup. Oczywicie on dziaa i nawet ju nim troch malowaem, by zobaczy na ile umiem, ale dokadno kocwki iglicy jest niesychanie wana, gdy idzie o cieniutkie linie kadzione cakiem z bliska, strumie farby ukada si wtedy wzdu iglicy i gdy jej wierzchoek jest zgity, to strumie ten jest mniej dokadny, bardziej rozpylony po brzegach i w ogle nieco szerszy ni mgby by, gdyby iglica bya dobra. Gdy przed dwoma laty w Warszawie w INTRACO byo przedstawicielstwo KREMLINA, ogldaem ich potny katalog i widziaem, e byo w nim setki czci wymiennych, zawleczek, podkadek, sprynek etc. S wic na pewno take zapasowe iglice-zawory do tego typu aerografu, ktry Pan naby, bo rzecz jest zbyt droga w moim odczuciu, by nie robiono do niej zapasowych czci. Przecie taka iglica moe uszkodzi si w trakcie czyszczenia! Nie wiem jak doszo do uszkodzenia, ale podejrzewam, e kto w sklepie demonstrowa jak si tym pracuje i nacisn i potem puci zbyt gwatownie cyngiel, (o czym napisane jest w instrukcji, aby tego nie robi) i doszo do uszkodzenia (endommager le pointeau), co Pan przetumaczy jako mechanizm /?/ wytryskujcy farb. Pointeau to na pewno szpic tej igy, ktry jest uszkodzony. Tego si nie da ani naprawi, ani zrobi u mechanika precyzyjnego, bo kosztowaoby wicej ni cay mechanizm, gdy jest to tysic razy ostrzejsze od igy i ma szpic mierzony na pewno w tysicznych czciach milimetra. To na pewno robi jaka zautomatyzowana

55

maszyna. Nie wiem jak nazywa si ta cz, ale wyglda jak dugi na ca 13 cm drut o rednicy ca 1mm zakoczony od jednej strony ostro tak jak iga (na oko), natomiast wykonany w rzeczywistoci o wiele ostrzej od najostrzejszej igy. O ile cz zamienna opakowane jest fabryczni w co zabezpieczajcego j przed uszkodzeniem i o ile jest fabrycznie zaplombowana, to mona j kupi bez ogldania. O ile czci takie s luzem, naley obejrze szpic przed kupnem na biaym tle (!) pod 10-krotn lup (obracajc drut dookoa w palcach) czy szpic nie jest zagity. Bardzo bym prosi o kupno 4 takich wymiennych czci, gdy po pierwsze obawiam si, e przegapi Pan jednak ze dwie z bdami, a ze dwie chc mie na wypadek gdyby mi kiedy samemu si to uszkodzio - chciabym to mie na lat par, bo dla mnie jest to dosy drogie. Zaraz w sklepie (o ile to jest luzem) naley to naklei na sztywn, grub tektur lub plastik przy pomocy paskw adhezyjnych, tak jak na szkicu, bo inaczej uszkodzi si, gdy Pan to tylko woy do portfela. To jest delikatne jak patek ry! Poza tym wszystko inne jest OK i ju jak pisaem prbowaem tym malowa przy pomocy chiskiego tuszu i zabawa jest bardzo fajna - myl, e jak bd mia dobr iglic, to uzyskam lepsze wyniki, jeli idzie o cienkie linie. Zasada jej dziaania polega na tym, e ten zaostrzony szpic zamyka otwr - dysz wytryskujc farb i pod wpywem nacinicia cyngla cofa si do tyu, a farba wytryskujc przez otwr formuje si w strumie wok wystajcej z otworu kocwki iglicy, czyli pointeau. Jest to zreszt zasada generalna kadego pistoletu malarskiego, nawet takiego, ktrym lakieruje si pot, tyle, e nigdzie nie jest wymagana a taka precyzja jak w aerografie. Niej szkice wyjaniajce, Przepraszam za kopot, ale ostrzegaem, e trzeba patrze na to, co si kupuje! Pozdrowienia i ukony, wczoraj wysaem dwa listy, bo po napisaniu i zapiecztowaniu listu nadszed ten list od Pana, ktrego zgodnie z zaleceniem pani Szczyciskiej (o ile zrozumiaem dobrze nazwisko przez telefon) miaem nie czyta tylko podrze i wyrzuci. Odesaem wic by Pana uspokoi, e nie czytaem. Ukony. Beksiski

(Rysunek) P.S. Rozpiecztowaem jeszcze raz list, by dopisa:

56

Po pierwsze zapomniaem zwrci Panu uwag (a moe to by istotne), e aerograf, mimo, i firmowany jest na pudeku przez KREMLIN, wykonany jest w Niemczech Zachodnich przez firm EFSE HANNOVER jak wiadcz napisy na obudowie. Poniewa nie wykluczam, e dla KREMLINA robi to nie tylko ta jedna niemiecka firma subwykonawcza, to nie jest take wykluczone, e mog by drobne rnice wykonanie czci zamiennych i np. iglica od niemieckiego aerografu nie pasuje do woskiego i przeciwnie. Naley wic zwrci na to uwag sprzedawcy. To jedno. Druga to sprawa dyszy. Nie wykluczam, e uszkodzona iglica uszkodzia lub moga uszkodzi dysz, czyli mwic prociej otworek 0,3mm, ktry jest przez ni zatykany. Poniewa pamitam na pewno z katalogu, e dysze zamienne mona byo bez trudu zamwi i kupi, to prosibym take o jedn dysz wymienn na wszelki wypadek. Bdzie to rzecz mniejsza od iglicy z gwintem po jednej stronie i uchwytem dla klucza odkrcajcego z drugiej. Myl, e nie powinna chyba kosztowa majtku. Oczywicie ja za wszystko zwrc, bo mam wyrzuty sumienia, e Pana goni po sklepach - jest Pan typem czowieka, ktremu nie naley powierza nabywania aparatu fotograficznego, mikrofonu, komputera etc., o tym si ju przekonaem - w praktyce jak wiem od lat nawet na zgniym Zachodzie gdzie rzekomo wszystko jest na najwyszym poziomie, w sklepach trzeba uwaa, by nie wcisnli kitu. Najczciej zreszt sprzedawca sam nie wie, e wciska kit, bo sam si na tym nie za bardzo zna lub nie posiada wymaga. Ja z kolei jestem pedantem, co zreszt wida na obrazach, najpierw przed kupnem przez rok si waham, poczym chciabym mie narzdzie idealne, a zwykle mam co, co jest albo uszkodzone, albo nie cakiem takie jak by powinno. Piknie pozdrawiam i ju wicej nie zawracam gowy - prosz jednak po nabyciu nie wysya tego poczt, bo znowu dojdzie tylko szmelc. Ja wol poczeka, a mie rzecz cakiem OK! Beksiski

***

57

Monsieur Zdzisaw Beksiski Warszawa ul. Sonaty 6 m 314 Marly le Roi, le 4 avril 1984 Szanowny, Drogi Panie! 1) Oba listy z dnia 29 i 30 marca dotyczce aerostyl dostaem. Ciesz si, e dziki Paskim zachodom udao si nam unikn dalszych poszukiwa iglicy. Nie otrzymaem natomiast jeszcze potwierdzenia dojcia paczki z drobiazgami (piwem) i wskazwek, ktre piwo Panu odpowiada i czy mgbym Panu przesa ich wiksze iloci. Jest rwnie wietne piwo bezalkoholowe, ktre sam pij ku radoci mej maonki. 2) Proces rozpowszechniania Pana twrczoci jest tu klasyczny: wszyscy przyznaj warto i nikt nie zrobi pierwszego kroku. Ze slajdw zrobiem (do marne technicznie, lecz dajce dokadna wizj) due odbitki. Niezbdny jest jednak katalog. 18 go bm. bd mia wreszcie przerocza 10 x 12 obrazw, ktre sam posiadam (12 sztuk). Prosiem rwnie Margonariego i Bade by mi pozwolili podesa im mego fotografa by fotografowa to, co oni maj. Mam nadziej, i odpowiedz w tych dniach pozytywnie. W Polsce pan Glinicki otrzyma ju bony, ktre mu wysaem. Bdzie wiec robi przerocza 6 x 6 (niestety) w najbliszych dniach. Zapewni mnie o tym dzi telefonicznie. W zwizku z jego prac

58

a) bardzo prosz poleci go do muzeum w Sanoku by udostpnili mu obrazy i pozwolili je sfotografowa b) bardzo prosz sprawdzi czy jako tym razem zrobionych przeroczy przez pana Glinickiego jest kolorystycznie poprawna. Uprzedziem go, i dotd ma robi a Pan uzna, e kolor jest dobry. Dopiero wtedy ma mi przysa (w pocztkach maja przez mych przyjaci przyjedajcych do Parya) wszystkie paskie, syna Pana i sanockie zdjcia. 3) Niezalenie od jego pracy: a) bagam niech mi Pan zrobi duplikaty negatyww wszystkich Paskich prac. Jest mi potrzebna pena dokumentacja wszystkich paskich obrazw z data stworzenia, rozmiarami, materi i reprodukcj choby czarno - bia. A te posiada tylko Pan. Wiem jak niebezpieczna jest operacja duplikowania negatyww, lecz przecie po to one s by suyy powielaniu. I moim wanie zadaniem jest powielenie ich w katalogach i albumach. Powielenie, do ktrego potrzebne mi s negatywy. Podkrelam - nie prosz o negatywy Paskie, lecz duplikaty. Koszta oczywicie pokrywam od A do Z. Jeli s Panu potrzebne jakie filmy do tego prosz napisa a natychmiast przyl. b) czy mgby mi Pan przysa paski yciorys, ktry po przetumaczeniu mgbym umieci w katalogu? Jeli nie chce go Pan redagowa, prosz tylko o podanie mi precyzyjnie jak najwikszej iloci danych o Panu (szczeglnie dotyczcych twrczoci, w tym rwnie incydent spalenia czci modzieczych prac) a sam zredaguj i podam Panu do aprobacji. Potrzebny mi rwnie paski portret fotograficzny (negatyw) do katalogu. 4) Fala szkieletw onierzy nadpywajca w kotlinie wisi nad moim biurkiem i mimo niepowodze, na jakie na razie napotykam utwierdza mnie w przekonaniu, i jest Pan niezwykym malarzem Pozdrawiam Pana najserdeczniej Piotr Dmochowski

59

*** Drogi Panie! Warszawa 2.5.84 Listy dochodz jak chc tak w jednym jak i w drugim kierunku. W tej chwili otrzymaem list z 4 kwietnia, podczas gdy przedwczoraj wysaem odpowied na list z 7 kwietnia. Z Paskich potwierdze widz, e to samo jest w tamt stron. Oczywicie pisaem zaraz po otrzymaniu pierwszej paczki z piwem list dzikczynny informujc, co mi najlepiej smakowao (dosza ta paczka jeszcze 15 marca, gdy mam notatki na temat, ktre lepsze" w swym terminarzu). Teraz przed kilkoma dnia dostaem dwie paki z piwem i ju pisaem przedwczoraj i dzikowaem za nie nawet ju rozpiem wszystkie gatunki, aby wiedzie, co jest najlepsze - to wszystko zreszt jest bardzo fajne, a problem, ktre najlepsze zaley od ok