Do novoji knyky vidomoho ukrajinkoho pymennykauvijlo try povisti.

Povis-legenda Labirynt Minotavra rozpovidaje proprekrasne i tragine yttia Hipatiji inky-venoho, orygi-nanoho myslytelia, matematyka, astronoma IV stolittia. Vid-znaena I premijeju na Respublikankomu konkursi nakrau naukovo-chudoniu knyku.

V centri druhoji povisti Na vohni sviatomu spalymo roz-luku yttia j pryhody praslovjankoho chlopcia Zoreslava,o ukaje yvu vodu, tretia povis Chto zvaysia voh-nianym nareesia znajomy ytaa z junymy smi-lyvciamy, jaki letia do dalekych svitiv.

://kompas.co.ua ukrajinomovna pryhodnyka literatura

Recenzent kandydat filologinych nauk V. P. MORENEChudonyk Dmytro Zaruba

Zavdy ternovyj vinebude kraym, ni carka korona,zavdy velynia puna Holhofu, ni chid trimfanyj;tak z predvika buloi tak vono bude doviku,poky ytymu liudyi poky rostymu terny.Kryk Prometeja lunajebezli vikiv skri po sviti,vin zahluaje sobojupotuni hromy olimpijki.Tysiai troniv upaloi liudkych, i boych,ale tytanova krua stoji,nae vina tverdyniaducha toho, o, nemov urahan, bez upynuiskorku, vchoplenu z neba,v mohutnij voho rozdymaje.

LESIA UKRAJINKA

Vetchi stiny Alexandriji zarosly burjanamy. Tut tak bahato tajemnych zakapelkiv, schovanok mona hratysia doschou. Hipatija tiahne svoho tovarya Isidora dali j dali, v chai ortopolo-chu, v zelenu imlu parkych zarostej, v plutanynu lin, olyv ta ternovykiv.

Pa! nino klye jiji Isidor. Dali ne treba. Tam mona zustrity haddia e valy!Divynka rvuko zupyniajesia, v jiji nebesnych oach merechtia iskry zuchvalosti j smichu. Si! Ty bojisia hadiv? A jak e podvyhy, pro jaki ty mrije? A jak e mojry?! Chiba ne

zitkaly vony tvoju nytku pry narodenni? y ty maje v zapasi inu? Choe obduryty suvorychbohy?..

Chlopyk soromlyvo opuskaje pohliad do zemli, a tym asom Hipatija chovajesia vhuavyni i hukaje zdaleku:

Ahov! Znajdy mene!Isidor staranno obnyporiuje vsi zakutky, zahliadaje v nimotni bijnyci muriv, toloy burjany.

Nijak ne moe znajty podruhy! Jak vona tak umije chovatysia?uty vdovolenyj, aslyvyj smich. Hipatija de poru, ale de? Spitnilyj Isidor rozarovano

zupyniajesia na vydnoti, rozvody rukamy. Pa! blahaje vin. Ja ne mou rozukaty tebe!Divynka vyskakuje z burjaniv, nae z-pid zemli, tanciuje dovkola tovarya tane peremohy,

vysoko pidstrybujuy. Aha! Prohrav! Prohrav! Ty niby maje apku Ajida, vypravdovujesia Isidor. om ja tebe nikoly ne zna-

chodu? Dyvysia ne v toj bik, serjozno zauvauje divynka i, ne davy jomu ocinyty svoju vidpo-

vi, my dali, do mikych vorit. Isidor pospiaje za neju, a kuriava stelesia nad pokruenymysteynamy.

Prokydajusia vid dytiaoho kryku linyvi storoi bilia vorit, artoma svariasia na Hipatiju. To znovu ty, pustunko! kae odyn, odkaliujuy. Anu, ky dodomu! My do moria! dzvinko kryy divynka. More sumuje za namy! Ne puu! triase bojovym spysom borodatyj vojin i vytriaje velyki orni oi na Hipa-

tiju.Vona smijesia, vychorom prolitaje povz vartovych, tiahnuy za soboju Isidora. Storo span-

telyeno i turbotlyvo hukaje: Obereno, durneka! e ne dovedy, dole, v ruky rozbijnykiv potrapyte! Ne doenu! aslyvo ozyvajesia Hipatija, a vytanciovujuy na bihu.Morkyj viter ochopliuje jiji hnuke zasmahle tilo nezrymymy obijmamy, hrajesia blakyt-

nym chitonykom, nae stiahom. Pryhlueno umy zapinena chvylia, lye ysti cnotlyvi pisky,niby obmyvaje pered Hipatijeju neskinennu dorohu do dalekoho obriju. Skiky bihty po nij? ydaleko?

Chvylia zabuttia i extazu spovyvaje svidomis. Nema vtomy, nema viduttia asu. Za spynojunezrymi kryla, vony tuavo j syno vymachuju, nesu u nezbahnennu dalei. Zemlia, more, ajkyu nebi, tepli pisky, viter z pusteli to lye majevo chymernych obraziv uzdov kazkovoji steky.

Isidor ne vidstaje vid podruhy, ale j ne moe nazdohnaty jiji. Vona niby marevo, niby

chmarynka. Zjavliajusia na mokromu pisku maleki slidy letiuoji divynky. Zjavliajusia i zny-kaju, nae zolota ti. Ach, jak choesia nazdohnaty jiji, torknutysia zasmahloho plea, hlianuty vzatumaneni vid aslyvoho bihu oi!

Pa! Zupyny! Doeny! Doeny! Pa! Ja ne mou! Ty nevlovyma!Vona spoviniuje polit. I ezaje bezdonne nebo dovkola, staje neskinennym sklepinniam

nad nymy, i tepli pisky pestlyvo ciluju bosi dytiai nohy. Ty ne dohnav mene, z alem kae Hipatija. Ty jak ptach, vypravdovujesia Isidor. Ja due chou dohnaty, ale ty nae la Arte-

midy! Sta Heraklom i doeny! Stanu, obiciaje chlopyk, serjozno zazyrajuy v tajemnyi oi Hipatiji.I taka vpevnenis hory u zoriano-ornych oach Isidora, taka yris i syla hraje na chude-

komu preharnomu lyku, o divynka zaspokojujesia. Vona zryvaje z sebe chitonyk, kydaje napisok i biy u vodu. Zelenavo-prozora chvylia nakryvaje jiji zapinenoju doloneju. Chlopyk pry-luajesia do neji, i vony aslyvo hojdajusia v ninij kolysci moria, movby pradavni dity Nereja1.Zavmyraju na hrudiach vod, zavoroeni laskoju neosianych stychij soncia, povitria, chvy.

Si! epoe divynka. Ja chou staty ryboju. ob plavaty v mori, v okeani. ob hra-tysia vino z nerejidamy, ob sluchaty neskinennyj epit moria

I ja, lunoju vidhukujesia Isidor. ob plyvty za toboju. A potim ja chou staty ajkoju, vaviaje Hipatija, ob pokynuty more i polynuty

do soncia, jak munij Ikar Te pid sylu tiky boham, namahajesia zapereyty chlopyk. Todi ja chou buty bohyneju, smilyvo odkazuje divynka.Isidor z ostrachom dyvysia na neji: y ne smijesia?Ni! Oi ve ne prozori, a synio-temni, vusta micno stuleni, pohliad u neskinennosti. Chto

vona, o ne bojisia kazaty taki slova? Chiba ne znaje, o bohy uju vse?..Divynka otiamyla vid zadumy, plyve do bereha. Vony sidaju na hariaomu pisku, i

chlopyk poynaje nasypaty dovkola sebe vysoki mury. Vin prokopuje hlyboki rovy dovkruh ve ipalaciv, prychorouje pokrivli ta majdanyky barvystymy erepakamy. Hipatija z cikavistiu steyza nym, zachopleno pidbadioriuje schvanymy vyhukamy.

A chto ytyme u tvojemu palaci? zapytuje vona. Ty, kae Isidor, hostynno prohortajuy doriku pered vorimy. O velyka i nepovtorna

doko Helisa, o caryce moriv i volodarko kazkovych zeme, prou laskavo do moho nebuvalohocarstva. Vono tvoje!

Ja pryjdu, serjozno kyvaje Hipatija. Ja odvidaju tvij palac, Si Moe, cho tak my budemo razom, radije chlopyk, bo tebe ne nazdohnaty. A v

mojemu palaci ty ytyme doviku Ne doviku, zaperelyvo chytaje holivkoju Hipatija. Meni stane sumno i v najhar-

niomu palaci. Ja zachou na voliu i znovu pobiu ponad berehom moria A ja dohaniatymu tebe, sumuje Isidor, i ne zmou dohnaty.Divynka movy, nioho ne kae. I vony porynaju v nedytiau zadumu, sluchaju odvini

rytmy nevtomnoho moria neskinennu hru vsemohutnioho Kronosa.

Mynaju lita.Vychor podij kotysia nad svitom, nad Afrykoju. Potriasaje imperiji, carstva. Zmitaje liudej,

naroduje inych. Zhasaje, vtyujesia, ob znovu vybuchnuty pochodamy, povstanniamy, zra-damy.

1 Morke boestvo u hrekij mitologiji.

Lye more nezminno koty hrizni y laskavi chvyli u nevymirnis. Lye vitry prahnu u da-lei, pereslidujuy nezrymu metu, sonce nevtomno sije yvliui zerna na hrudy Geji-materi ta zorimerechtia na ninomu nebi, nae vichy ne projdenoho nikym liachu.

Ta e nezminno vybihaju na bereh moria dity Hipatija j Isidor. Do nych zvykly vartovibilia vorit, ebraky na vukych pokruenych vulykach Alexandriji, ajky na berezi. Zdajesia, odvoje nerozlunych ditej taka postijna oznaka svitu, jak ranok, jak kliui lelek, o prolitajuu nebi z dalekoji pivnoi, jak rozkvitannia bujnosadiv navesni.

Ta ni! o miniajesia v nych.Nalyvajusia snahoju mjazy Isidora, nad huboju zjavliajesia ornyj puok, a v holosi nyki,

voliovi obertony.Oi Hipatiji, mov krynyci, viddzerkaliuju nebo, chmary, sonce cilyj svit. Nalyvajusia

buntivlyvymy sokamy nohy, ruky, i zolotavyj vodospad kis ohortaje hordovytu holovu sonianymoreolom.

I nijak ne doene chlope divyny odnoho razu. Ne torknesia v polioti ruky, ne vidujebuntivlyvoho pusu krovi. A baannia dohnaty jiji vse hunie stukaje v serce, a chvyli solodkojiznemohy vse ninie spovyvaju duu. Bia vony, a mi nymy nezrymyj barjer. Ne zrujnuvatyjoho, ne perestupyty!

Ve soromysia Hipatija rozdiahatysia pered Isidorom. Chovajesia za skeleju, nahynci biyu vodu, a ve todi klye tovarya. Vin plyve do neji, ta ve osterihajesia dyvytysia na roevu yju,na divoi persa, na peliustky polumjanych hub.

Splyvaje de. Nakydaje veir tajemnyyj serpanok na bereh, na more, na imlysti mury j veiAlexandriji. Pora dodomu, bo napevno chvyliujusia davno baky, ta ne pospiaju chlope idivyna, jduy berehom do mista.

Na tli temnoho neba spalachuje majak udo svitu. Jaskravo-ovti polysky padaju na mor-ku yroi, niby prokladaju dorohu korabliam u daleki kraji.

Hipatija sidaje na teplyj kami, zaarovano dyvysia na siajvo majaka, mylujesia hroju voh-niu.

Zirka, epoe vona. Jaka zirka? ne rozumije Isidor. Zirka, stvorena liumy, ob ukazuvaty dorohu. Jak ce preharno, Si! arivno, Pa! zhodujesia chlope, tamujuy chvyliuvannia. Moe, j zirky v nebi to majaky bohiv? Majaky? vraeno perepytuje Isidor. Ato! Dlia nebesnych korabliv. Musia e bohy maty svoji okeany, moria. Je u nych i ko-

rabli dlia poukiv novych zeme ta skarbiv. A inake necikavo yty! U Hesida skazano, o zori to oi stookoho Argusa, obzyvajesia chlope. A na

sadivnyk, chrystyjanyn, kae, o zori to svitynyky, postavleni bohom na krytalevij, neporunijsferi

omu vony todi inkoly padaju z neba? nedovirlyvo zapytuje divynka. Chto jichzbyvaje z krytalevoji sfery?

Sadivnyk kae, o to oznaka padinnia dui. Vidpadaje vid boha dua, zhasaje i nebesnyjsvitynyk!..

Ne do sercia meni taki slova, epoe divyna. Ne viriu v te. Ja bau neskinennemore nad namy i na niomu vohni majakiv. Tam buvaju buri, hynu korabli, majaky a iskry vidnych inkoly dosiahaju zemli

Isidor movy, dumaje nad slovamy Pa. Chotila b ja staty majakom, znov ozyvajesia Hipatija. Jakym majakom? dyvujesia chlope. Kamjanym? Otakym, jak ocej? Ta ni Jak ty ne zbahne Takym, jak Platon, jak Sokrat, jak Eschil ob doviku siajaty

liudiam, ob ne blukaly vony sered noi Ty taka, zhodujesia chlope. Ty syna A ja A ty, z nadijeju vidhukujesia divyna. A ja vino ochoroniatymu tvij voho ob vin ne pohas ob korabli, vertajuy z

dalekoho plavannia, bayly na obriji zemnu zirkuHipatija, vdiano usmichnuvy, torkajesia ninymy paciamy ruky Isidora, i vin zliakano

vidstoroniujesia. Pora dodomu Pora, z alem povtoriuje vona i vstaje z kamenia.

Kotysia koleso asu. I nevblahanno nastupaje tryvona my torestva najdrevnioho boha Erosa. Dzveny lukavyj neutnyj smich, myhoty u prostori zolotysta strila! Ne schovajesia vidneji, ne zachystysia

Staje mohutnim vojinom Isidor: munia posta, suvore oblyia z ninymy ornymy oyma,bujni temni brovy, o zroslysia na perenissi. Ve vyruaje vin z kohortoju baka v pochid suprotypustenych rozbijnykiv, o terzaju provinciji Alexandriji. I todi vtraaje spokij istnadciatylitniaHipatija, ne moe sydity vdoma, ne moe hraty na arfi abo ytaty pergamenty pro slavetni podvyhyargonavtiv.

Ta o povertajesia vin zapylenyj, zmunilyj, z smutkom i trochy orstkym vidblyskom voach, i radije divyna, smijesia aslyvo i tamuje ninis u nevyerpnij hlybyni blakytnohopohliadu.

Baa teje stari. Vsi baa. I bako Isidora slavetnyj strateg Sokrates, i bako Hipatiji vidomyj vsij imperiji matematyk Teon. Perehliadajusia, mova. Ta j o hovoryty? Chiba j tak nejasno, o orlycia naley orlu, o ryba prahne do prozoroji hlybyny, o kvitka vmyraje bez sonciaj dou.

Nezvyajnymy zdibnostiamy obdaruvaly bohy ditej Teona i Sokratesa. Ve vony spe-reajusia z bakamy. Ve vony mandruju dumkamy poza mityni mei, zmurovani drevnimy mu-dreciamy. Ve chytajusia pid udaramy jichnioho rozumu dogmatyni stiny chrystyjanstva i tver-dyni olimpijciv. I vyriuje Teon poslaty Hipatiju do Afin. Chaj vypje z peroderela mudrosti, chajviduje podych legendarnoho Orfeja, chaj prysluchajesia do boestvennoji kifary Apollona. Bosunesia zvidusiud navala neukiv-chrystyjan, dykych, orstokych fanatykiv, i zhasaju vohni el-linkych mudreciv sered temnoji buri, zarodenoji v palestynkij pusteli. Treba zapaliuvaty novivohnya, jaki perevera syloju j potunistiu adni bahattia novoji viry.

Sokrates zhodujesia chaj Isidor jide razom z divynoju. Alexandriji potribni osvieni voj-iny, a Hipatiji bude nadijnyj zachyst u dalekych Afinach

Ne uju zakochani tych mirkuva. Jim bajdue de buty, o dijaty. Aby razom. Aby utypodych odne odnoho, aby bayty minlyve siajvo jedynych oej.

Hipatija torkaje paciamy struny arfy: niby Eol, hrajuy, probihaje v prostori i nese arujuizvuky z budynku Teona do drimotnoho moria. Divyna zapliuuje oi, prysluchajesia do u-tlyvoji melodiji, improvizuje slova tajemnyoji pisni, jaka narodujesia v hlybyni jiji sercia, movhuk vino nezrymoji, vino kochanoji materi-Geji.

Ne buntuj, moje serce!Zupynysia u vinim bihu!VidpoyZupyniusia z toboju i jaNina Eos v roevim serpankuciluje svitankovu sy,I zhasaje zirok teijaNovyj de. Novi liudy j pisniLye ja ne miniaju povik!Vse ukaju poatku j kinciaI nese mene, niby kifaru Orfeja,bezalisnyj asu potik,I dovkola na chvyliach sercia!..Zaklynaju i klyu: Ce ja! Zupyny, ne ezaj vdalyni!Daj umerty v tobi

A meni tvoji oi dovinopalaju i siaju odniV neskinennij jurbi

Isidor tamuje podych, ob ne zliakaty arivnoji myti. Prosy, blahaje, vymahaje: ne vmyraj,ne propadaj, zupynysia! A holos tychaje, zlyvajesia z epotom litnioji noi, rozyniajesia v lehotimoria, a struny nino suprovoduju ostannie zitchannia pisni:

A menimov u snily odniosiajniTvoji oi v sumnij dalyni

Zadumala Hipatija, schylyvy lyko do arfy, ti zadumy na ystomu oli. Vona niby ekajeoho. I junak viduvaje te ekannia i bojisia propustyty blahoslovennu my. Bo moe buty pizno,jako daty jij promajnuty. Blyskavycia ne dlia zapliuenych oej. Choe pobayty jiji, viduty ne drimaj! I vin zvaujesia

Pa Ja uju, Si Ty pro koho spivala? Pro oi, drue Pro yji oi, Pa? Pro jedyni oi Ti, krim jakych nio ne vtiy u cilomu sviti Pa! suvoro kae Isidor. Ja chou, ob to buly moji oi dlia tebeStan divyny tremty, mov oeretyna pid vitrom, temni viji liahaju na blidi oky. Tak vono i je, Si, epoe vona. Ty znaje, mij drue, davno pro ce A ja moji oi

dlia tebe?.. To vome j ostannie udo svitu, zavmyrajuy vid tryvonoji radosti, promovliaje ju-

nak. Tvoji oi dlia mene nebesnyj majak. Ne vvijde mij korabe do adanoji havani bez tohovohniu Rozibjesia, zhyne na skeliach Tak i znaj, kochana

Ruka Isidora nesmilyvo torkajesia jiji kosy, paci bia do plea, zupyniajusia, obpeeni ja-rym vohnem. Divyna rvuko vstala, vidkynula arfu, alibno skryknuly struny. Vona prostiahlaruky vhoru, z podyvom rozhliadala jich pry siajvi zirok, benteno epotila:

O vono jak?! Bolisno j harno! Vohnenno j dyvno! Neve ty kochaje mene? Nad yttia! om e ci ruky ne miniajusia, liubyj mij? Ja ne zbahnu, moja Pa?! z podyvom ozyvajesia junak. om voho ne spaly mene? omu kryla ne vyrosly v mene za pleyma? om ja stoju na

zemli? Treba letity, letity, mij liubyj, abo plyvty v okeani, abo rozvijaty popelom za vitrom, abostaty zvukamy pisni!

Vona vladno tupnula i zakryala v rozpuci: omu nioho ne zminylosia, bohy? omu ne vidkrylosia nebo?Isidor vraeno movav, strachajuy dyvnoho poryvannia Hipatiji. Vona opustyla ruky, a

jomu zdalosia, niby vpaly zlamani vity molodekoho dereva. Poulosia rydannia, i divyna prytu-lylasia lykom do junakych hrudej. Chlope poklav hariau doloniu na holovu Hipatiji, i vonazaspokojila, zatychla.

Ja zboevolila, proburmotila divyna. Proba, mij liubyj Zi mnoju o stalosia Ty prosto vtomylasia Ni, ni Ne te Ja vidula tajemnyyj voho Kochannia Ce boestvenne polumja I

vono musy roztopyty tilo, pidniaty nas u nebuvali svity I ja zliakalasia, o cioho ne stalosia Ale cioho ni z kym ne stajesia Tym hire tym hire! skryknula Hipatija, vidstoroniujuy i tryvono dyvliay na ju-

naka. Neve treba hority, ob lye zijtysia i porodyty malekych kryklyvych istot?! Navio

todi poezija, kazky i tajemnyi legendy? Navio? Ale , Pa, i ty bula dytiam?! To simja boestvennoho Erosa! Skiky radoiv dity daju

bakam!.. Znaju, znaju! beztiamno burmotila divyna, zaperelyvo chytajuy holovoju, i v jiji ko-

sach poblyskuvaly zoloti strily. Ale te roblia i zviriata, i ptachy, i ryby Tak prosto, tak zvynoA navio liudyni more vohniu, vid jakoho mona zadychnutysia? Navio, navio?!

Isidor ne znav, o skazaty kochanij. Jiji vybuch buv dlia nioho dyvom i nespodivankoju. Vini ne pidozriuvav, o v tenditnomu tili Pa prychovanyj vulkan pouttia! O vin vybuchnuv u ne-spodivanomu misci, i hodi zupynyty abo vtyyty toj vohnystyj vybuch!..

Si Kay, moja kochana Ty liuby mene dlia mene? Lye dlia tebe, Pa Ale ja ja ne zmou bez tebe Neve ce pohano? Ce preharno, liubyj, kri sliozy usmichnulasia divyna. Ale ja o dyvne vidula

jakyj potunyj poklyk I ve ne zmou toho zabuty Muu rozhadaty, kone rozhadaty tajemny-ciu toho vohniu Inake ne yty! y pide i ty zi mnoju?

Pidu, moja bohyne! Vsiudy? Zavdy? Doviku! I tut, i v krajini Ajida, i na ostrovach blaenstva V mojich oach nikoly ne zha-

snu tvoji oi Ly pro odne prou Ne biy tak vydko, kochana Daj nazdohnaty tebe

Z pusteli dychaje paliuyj viter. Na korabli poryvasto tripoe male vitrylo, prahne do po-liotu. Ta e ne pora! Micni kanaty trymaju torhovenu monoremu bilia pryalu. Po mistkach bi-haju siudy j tudy raby, po zahorilych tilach teu patioky brudnoho potu do triumiv plyve potikmikiv z jehypetkoju penyceju, zolote zerno ekaju u dalekij Elladi, v slavetnych Afinach.Nahliadai suvori kilikijci okrykamy pidhaniaju rabiv, inkoly piddajuy jim ochoty udaramyhnukych, zamanych paly.

Hipatija z Isidorom pomi rodyiv ta znajomych. Najblye baky. Teon schvyliovano pry-hladuje kueriavu borodu, zahliadaje tryvono u prozori oi doky. A vona de daleko, daleko.Vona ne bay nikoho dovkola. Chiba lye orni aryny oej Isidora. A ponad tym legendarnikraji mitynoji Attiky, nebuvali zustrii, chramy pradavnich bohiv, tajemnyi posviaty uboestvenni misteriji. Serce bjesia syno j nerivno, vono niby choe vypurchnuty z divoych hru-dej i poletity ponad morem, ponad korabliamy, do adanoji mety.

Bojisia, doniu? Ni krapeky, tatusiu. Vse movby son. Marennia. Ja ne znaju, o zi mnoju, ale meni zda-

jesia, o maje statysia o nezvyajne Dobre y zle? obereno zapytuje Teon. o pidkazuje dua? Ne znaju, ne vidaju Znaju lye, o cilkom nove. Moe, navi strane Bo j son chymer-

nyj snyvsia nyni Skay meni, prochaje bako, to vemy valyvo. Bohy asto vidkryvaju prychovanyj

plyn podij u snach Snylo meni, poynaje opovi Hipatija, i do jiji sliv uvano prysluchajesia Isidor,

niby ja pidnimajusia na vysoku horu. I ta hora taka vysoka, taka kruta, o v ytti takoji ja nikolyne bayla. Schyly jiji priamovysni, slyki, na nych nema ni steok, ni dorih. Lye de-ne-de ovtijukosti liudej. Ja znaju, o to heroji, jaki prahnuly do veryny, ale ne zmohly podolaty krutyzny.Liano meni prote ja jdu, driapajusia po tych skeliach

Sama? obereno zapytuje Isidor, z nadijeju zazyrajuy v jiji lyko. Sama, sumno vidpovidaje divyna, yro dyvliay v kochani oi. Nepravdyvyj son. Mara, burmoe Isidor, i hnivna zmorka prorizuje joho olo.

Zady. Vysluchaj dali. Ve ne znaju, jakym udom, ale mynula ja bahato erepiv ta kistok.Vako bulo, due vako. Vbrannia moje potruchlo, ziterlysia na skeliach sandaliji, tilo stalo chu-dym i zmuenym Ta pamjataju, o ja vybralasia due vysoko. Ve bayla velykyj okean vdalyni,ve z neba siajaly jaki dyvni zori ne taki, jak my zvykly bayty. Ve vhori bilila pryvablyvaveryna, do jakoji ja prahnula, a dovkola bagrianily kvity dyvnoho kolioru Inkoly zdavalosia,o to buly krapli krovi Ja ruyla dali I tut naletila zhraja ornych ptachiv, my jich bayly, tatu-siu, v horach Ty jich nazyvav trupojidamy Vony nakynulysia na mene, poaly kliuvaty. Javidbyvalasia, kydala na nych kaminnia Z-za skeli zjavyvsia olovik

Chto vin? u vidaji zapytav Isidor. Chto vin buv? Ty, zitchnula Hipatija i omu tulyvo usmichnulasia. Ty kynuvsia do mene i poav

vidhaniaty ptachiv. Ty klykav mene do prirvy i kazav, o tam je mistook, po jakomu my vteemovid trupojidiv. Ja ne bayla mistoka a, okrim toho, meni kone treba bulo distatysia veryny vona vladno zaklykala mene, to bulo ponad usi prynady yttia. Ptachy rozdilyly nas I ja vidulasynyj udar po holovi Ja vidula, o vmyraju

o ty movy? bolisno zapytav Teon. Tak ce son, tatusiu, zaspokojila joho doka. Sluchaj dali. Ja bayla, jak vpalo moje

tilo ja bula niby zboku A ptachy nakynulysia i poaly terzaty plo, i hlytaly jiji, i radisno kryaly.A ja smijalasia, bo vony mene ne bayly, ne znaly toho, o v mene vyrosly blakytni kryla i ja mouletity, a ne povzaty po schylach hory

A ja de buv ja? blahav Isidor. Ty vpav u prirvu, tycho movyla divyna. o zatumanylosia v meni, ve dali ne pa-

mjataju pro ptachiv, pro moje tilo Znaju lye, o ja zletila v prostir i polynula do veryny Tamekav mene chto ridnyj i blykyj. I ve ne bulo perepon dlia poliotu

Chto tam buv? dopytuvavsia junak.Hipatija promovala, lye zahadkovo hlianula na Isidora. Teon vyter doloneju spitnile ob-

lyia, oi v nioho buly tryvoni. Tiakyj son, doniu. Ja ne v syli rozhadaty joho. Moe, v Afinach diznajesia pro su toho

vydinnia. Vono vemy valyve. Zvernesia do Plutarcha, vin povede tebe do orakula Ne viriu ja v toj son, vperto skazav Isidor i koso hlianuv na divynu. Ne moe buty,

ob jaki ptachy rozjednaly nas. Ce nemolyvo. A chiba ja kau ce, mij drue? lahidno usmichnulasia divyna. Ja lye rozpovila te,

o bayla Sny nini marennia, rozvalyvo obizvavsia Sokrates, bako Isidora. Poynajesia

de, kypy yttia. Son dlia noi, liubov dlia dnia. Pora, dity moji. y vse zapamjatav, Isidore? Vse, mij baku Hipatija pid tvojim zachystom. Pamjataj Znaju pro te. Pylynka vpade na jiji holovu nema tvojeji holovy. Nu, ce ty ve zanadto, proburmotiv nevdovoleno Teon. Navio liakaty chlopcia? Ja pravdu skazav, tverdo movyv Sokrates. Ne pryvedy dole, o stanesia z

divynoju chaj ne vertajesia dodomu Ne vernusia, tverdo skazav Isidor, obnimajuy baka.O ve raby zajmaju svoji miscia bilia bortiv. Zavoruylysia vesla, pidnialysia nad vodoju.

Zavereala jurba ditlachiv, jaki provodaly z portu koen korabe, ebrajuy v mandrivnykiv takupciv dribni monety. Hipatija, probihajuy po mistoku, kynula edroju rukoju u vodu mekuellinkych oboliv. Ditlachy, niby zhraja definiv, ubovsnuly u more, nyporyly na dni, radisnovyrynaly, chvalylysia zdobyiu. Jurba na berezi smijalasia, potialasia.

Vdaryly ob vodu vesla, napjalosia vitrylo na ohli. Korabe ruyv z havani. Bereh vydkoviddaliavsia. Ve ne vydno oej Teona i Sokratesa, ve lye majoria ruky nad jurboju, ve ezajev marevi synij himatij staroho matematyka.

Hupaje v dnye korablia chvylia, radije more, syple chmary bryzok v oblyia man-drivnykam, jaki stoja bilia bortu. Krapli poblyskuju dimantamy na okach Hipatiji. y, moe,sliozy?

Pa, tycho promovliaje Isidor. o z toboju? Neve vse vid toho snu? Ja chou pomovaty, drue, vidhukujesia divyna, zahortajuy v pla. Postojimo

tychoPoza nymy metuylysia raby, moriaky, hospodar sudna kryav na koho, chodyv pomi ria-

damy hrebciv, svaryvsia z najmanciamy, a Hipatija ne ula nioho. Zavmerla, zasnula, ezla dliazovninioho. Vpere v korotkomu ytti vidula nebuvalu storonu svitu. I korabe ne prosto kora-be, i chmary ne taki, jak zavdy, i ajky v nebi legendarni, i chvylia yva, utlyva, i vlasnetilo niby zapona jakoho uda. Hen tam za sto liktiv vid korablia hrajesia zhrajka definiv.Vony vystrybuju z vody, dyvliasia mudrymy usmichnenymy oyma na Hipatiju, zaklykaju dosebe, do vinoji stychiji. Nao viddajesia na potalu uych stychij, Hipatije? om ne jde donas, do vinoji voli? My pokaemo tobi taki dyva pradavnioho Okeana-baka, pro jaki vy, liudy,navi ne zdohadujete! Pryjdy, pryjdy, arivna Hipatije!

o ce, o ce z neju? Vvyajesia, ujesia y naspravdi?Rytmino cokaju kopyta sonianych konej ob tver krytalevoho neba, i ujesia vladne

irannia, i kovani vohnem kolesa vizka Helisa pidstrybuju na vikovomu liachu, natykajuy nasuzirja. I laskavi oi polumjanoho tytana pronyklyvo zazyraju u serce divyny, zbuduju oridne, davno zabute, tryvone. Narodujesia melodija, choe vyrvatysia z hrudej. Torknuvsia duiboestvennyj genij, zaspivav.

Prynesy meni kifaru, drue Z toboju o dyvne, Pa Ty vsia niby osiajana vohnem Pisnia zvuy u hrudiach. Prynesy kifaruIsidor vykonuje baannia divyny, i vona nino pryhortaje do hrudej darunok Apollona, i

urlyvi akordy zitchanniam lehotu plynu nad morem. Zatychaje homin mi riadamy hrebciv, zby-rajesia dovkola Hipatiji jurba moriakiv, sam hospodar, mandrivni chrystyjany, kika divat.

Vona nikoho ne bay, ne uje. Poru neji teper lye muza Poligimnija, kazkova doka Mne-moziny, ta sonianyj kifared Apollon. Vony radiju, vony vtieni, o serce zemnoji divynyvidhukujesia na tonki, nebesni zvuannia. Zvuky pisni sami soboju narodujusia u vraenij dui,niby vidlunnia harmoniji svitu, niby prochannia e nebuvaloho, neuvanoho yttia, jake zrije vhlybyni konoji tvorosti.

Oko neba, Helise!Oko svitu, Helise!Zupyny na chvyku konej, zupyny!Ty pryjmy moje vitanniaTy pouj moje blahanniaIz nebesnoji jasnoji dalyny!..

Oko neba, Helise!Oko svitu, Helise!U arivnuju pohodu, u lychu Vse lety, nenae ptycia,Svitozarna kolisnyciaPo stranomu, po nebesnomu liachu

Oko neba, Helise!Oko svitu, Helise!Ja blahaju, yttiedajnyj, ja moliu Promi ky u serce june,Podaruj vohniane runo,Spopely moji vahannia bez aliu!..

Oko neba, Helise!Oko svitu, Helise!Ne adaju ja nioho u yttiA umru vimy do sebe,

U kazkove dyvo-nebo,U prostory neskinenni, zoloti

Zatychaje kifara. Zmovkaje holos Hipatiji. Mova zavoroeni liudy. Lye de pozadu jurbyhlucho bubony jakyj asket, zahornutyj z nih do holovy u brudnyj korynevyj himatij:

Boha treba proslavliaty Jedynoho i nevydymoho, tvorcia neba i zemli, a ne jazyekohoHelisa oho zibralysia, dity kniazia my, dovkola cijeji spokusnyci? Navio hnivyte myloserd-noho hospoda, vtiajuy bohoprotyvnymy pisniamy?

Movy, durniu! harknuv jakyj moriak. Choe molytysia svojemu bohovi molymovky, v pusteli. Ne dratuj nas svojimy durnymy reamy! y ne hrije ty svoji kosti na soneku,y ne radije ty, jak i vse yve, tomu svitlovi, jake daje nam blahoslovennyj Helis?

Slavno, slavno skazav! reve zachoplena jurba. Tak joho! Chaj zatkne smerdiuupau, a to kynemo joho na char rybam! Cha-cha-cha! Spivaj, spivaj! Poti nas, boestvennadivyno!

A Hipatiji ve ne choesia hraty j spivaty. Dyvo-my ezla, rozvijalasia. Dovkola ve nemakazky. Kolyesia chvylia zazdrisnych, hnivnych, brudnych y zachoplenych obly. Serce pry-nyklo, muza poletila v nebo.

Skau yro, vidkaliavy, movyv hospodar sudna, litnij suvoryj kilikije, o ne uvtakoho holosu nide, cho mandruvav ymaleko po svitu. I schidni tyrany ta despoty ne majutakoho skarbu v svojich palacach. Pivcarstva mona viddaty za takyj talant dyvovynyj

Desia carstv, vidhuknuvsia velete-moriak, o stojav poru hospodaria. Desia!V joho ornych oach majnuv zlovisnyj voho, huby peresmyknula hrymasa. Hipatija

provela po tomu dykomu vladnomu lyci pohliadom, zdryhnulasia. Zahornuvy u pla, vona bla-hano zvernulasia do Isidora:

Meni cholodno ja vtomylasia Pisni, pisni! kryaly liudy. Choemo sluchaty! Hospodynia vtomylasia, zapereyv hospodar sudna. Prou do kajuty, vona davno

ekaje vas. Hej, raby, veselie! A vy, ledari, azijki sobaky, oho zibralysia siudy? Pidniaty holovnivitryla!

Isidor poviv divynu do triumu, vony usamitnylysia v malekij zatynij kajuti. Hipatija po-klala kifaru na stolyk, pryliahla na vuzekomu liku. Vtomleno hlianula na junaka.

omu vony taki? Chto, kochana? Liudy Ja ne zbahnu jich ojno sluchaly moju pisniu, jak dity I ve mona poviryty,

o vony pidu za mnoju, kudy ja zachou o krasa ne vypusty jich z svoho ninoho polonuA zamovkaje pisnia, i vony znovu zviri Lajusia, hnivajusia, nenavydia odyn odnoho, hotovivbyty za dribnyci omu tak, Isidore?

To odvina tajemnycia liudkoho rodu, Hipatije My plyvemo do Afin, ob rozkryty jiji,ob znaty, jak dijaty, de ukaty liachiv

Ce pravda, pravda, Isidore Vse bude harno Vse bude liubo. Zasny, moja krasune I chaj tobi prysniasia laskavi sny A ja oberihatymu tebe Zasny,

moja Pa

Mynaje dva dni j dvi noi. Ve de nedaleko Krit. A tam i do Afin rukoju podaty.Ta prymchlyvi vitry, nesluchniani. Hnivajesia j Posejdon, zburiuje, chvyliuje neosianu

poverchniu vod. Natuujusia vitryla, tria, i hospodar sudna vely spustyty jich, a synie na-liahty na vesla. Raby proklynaju norovystych bohiv, a chrystyjany nykom moliasia svojemu ho-spodovi, ob poslav jim dobru pohodu. Ne sluchajusia bohy ni blaha, ni proklia: buria navisnije,smeri chodia nad morem, niby kazkovi drakony hrajusia mi soboju na zachmarenych prosto-rach.

Nasuvajesia ni. Strana, tryvona ni. Chvyli, jak hory, kotiasia na korabe, zahroujupohlynuty mizernu posudynku. A vona zmahajesia, ne dajesia, vperto priamuje vpered, u pimu.

Kudlati chmary aleno ma nad morem, jich bezalisno mahaje urahan, rve, matuje na

astky, i vony inkoly rozstupajusia. Todi na rozliuene more kydaje sribni promeni Selena, zabar-vliuje korabe u mistyni tony. Zcipliuju zuby raby-hrebci, praciuju ue ne za strach, a za sovis,bo znaju riatunok v jichnich rukach. I hospodar ne lajesia, ne bjesia, a ponuro j suvoro stojibilia kermanya pochmuroho veletnia. Chvylia zalyvaje jich z nih do holovy darma! Trebamicno trymaty pravylo, ob ne schybyv korabe z virnoho liachu. Znaje kilikije-velet, kudy jdesudno, znaje, navi zapliuyvy oi, za jakymy lye jomu odnomu vidomymy oznakamy.

Isidor z Hipatijeju v kajuti. alibno stohne dnye korablia, i divyna tryvono pohliadaje najunaka. Vin zovni spokijnyj, najmenoho ostrachu ne prohliane v ornych oach, ale Hipatija znaje jiji tovary tamuje stranu tryvohu. U vikoneku orno-sribna imla, rozliueni okeanidy pliu-jusia otrujnoju pinoju, spivaju uroystyj himn peremohy. Hipatija prysluchajesia, dyvujesia:jaka mohutnis, jaka stychijnis! o liudyna suproty takoji potuhy!? Navio vona?

De nad holovoju ujusia liuti kryky, stohin. y to, moe, zdajesia? Moe, to huk buri?Rvuko vidyniajusia dveri. Na porozi v svitli smoloskypiv zjavliajusia orni postati. Mo-

riaky vako dychaju, ne vydno jichnich oej, lye zlovisni tini pid brovamy. oho vam? hrizno zapytuje Isidor. Hospodar klye. Bida! chrypko promovliaje moriak. o stalosia? Vin skae. Jdi obojeIsidor bere divynu za ruku, prytrymuje jiji za plei, vede po vukych schidciach na palubu.

Ledve vin vstyhaje vyjty nahoru, jak na nych nakydajesia zhraja liudej. Isidor liuto zakryav, vy-chopyv z-pid plaa korotkoho bojovoho mea. Zhraja rozskoylasia. Poulasia brudna lajka. Isi-dor zachystyv divynu yrokymy pleyma, prytulyvy jiji do bortu, storoko ozyravsia, sudoronovdychajuy volohe, solone povitria. o stalosia? Chto na nych napadaje?

Z-za ohly vyjov velet-kilikije, yroko rozkariayvy nohy, zupynyvsia pered junakom.Chyo blysnuly zuby, oblyia moriaka bulo strane v promeniach Seleny.

Hej, chlopyku! kryknuv vin, pokryvajuy svyst buri. Odijdy vbik. Nam ty ne potrib-nyj!

oho vy choete? jaro huknuv Isidor. De hospodar? Nema hospodaria! zarehotav kilikije, i zhraja rozbijnykiv pidchopyla toj smich. Je

pada! O hlia!Vin turchnuv nohoju o temne pid ohloju, i junak z achom pobayv, o to zakryvavle-

nyj trup hospodaria sudna. O bohy! Ci rozbijnyky zachopyly korabe. Teper ce piratka mono-rema! o dijaty?

My vidpustymo tebe, dytyno! nasmikuvato provadyv velet. Ji sobi v Afiny, y vSpartu, y v Damask! Ji cho v sami tartary! A choe stane piratom, slavnym chlopcem! Nipana, ni raba! Huliaj, rubaj! Vsi bahatstva svitu nai! Nam potribna divyna!

Tiky erez mij trup! hrizno zaryav Isidor, vystavliajuy pered soboju mea. Tak vono j bude, zasmijavsia velet. Ta tiky a meni tebe, mih by j poyty! A bohyni

tvojij nioho ne stanesia, jij olimpijci sudyly preharnu doliu! Hej, divyno! oho vam? dzvinko j jasno huknula Hipatija. omu vy zarady mene zdijsnyly take

kryvave dilo? Navio ja tobi, zlyj olovie? Oce ina ri! zradiv kilikije. Sama Afrodita ozvalasia. Z inkamy spravu maty pry-

jemnie! Posluchaj, bohyne! Ty sama vynna zvoruyla serce moje takym spivom, o pered nym,moe, j spiv Apollona nioho ne vartyj! I ja podumav navio meni, bidnomu moriakovi, plavatyu volodinniach Posejdona doviku?! Navio? Koly azijki despoty dadu meni za tebe horu zolota!uje? Ja j moji chlopjata budu aslyvi na vse yttia, i ty stane caryceju! Cha-cha-cha! Chibanepravda?

Ce strana svavolia! Prefekt Alexandriji diznajesia pro vae piratstvo Cha-cha-cha! a zalyvajesia velet. Ne smiy, divynko! Chaj i sam imperator znaje-

o meni do toho! Pliuvaty ja chotiv na nych! Ja sam sobi imperator, i chaj navi Zevs odijde z mojejidorohy, koly ja chou, o vynyty!..

Cioho ne bude, zlyj olovie! tverdo skazala Hipatija. Ja ne bojusia vmerty! A navio vmyraty? zdyvuvavsia velet. Hej, chlopjata moji! oho stojite?! Vziaty

jiji! Ne pidcho! kynuvsia Isidor. Ubju!Dva moriaky metnulysia do junaka. Briaznuly mei. Isidor byvsia liuto j strano. Vin za kika

chvylyn vybyv mea z ruk odnoho napasnyka i rozachnuv druhoho. Velet zakryav, pidbadioriu-juy inych do napadu. Piraty, jak akaly, zhrajeju napaly na junaka, a tym asom kilikije pidkrav-sia zboku, vchopyv Hipatiju za pla i potiahnuv za ohlu.

Isidore! Kochanyj! kryala vona, kusajuy i bjuy veleta po oblyiu. Riatuj mene!Vin rubavsia za pjatioch, namahavsia probratysia do divyny. Na oli joho ve kryvavylasia

bagriana smuha, hariaa krov zalyvala oi. Pa! Trymajsia, chrypiv Isidor. Pa, ja ne dam tebe v ui ruky! O bohy! Za o taka

naruha?!Isidora vidtysnuly na kormu, vin nasylu vidbyvavsia. Chto pidkravsia zzadu, udaryv paly-

ceju po holovi. Me junaka poletiv za bort, ma kovtnula joho. Vin chytnuvsia, potoyvsia. ornabezodnia moria rozverzlasia; ne vtrymatysia, ne zupynyty padinnia.

Hipa-a-a-atiProstir prokovtnuv kryk Isidora. Vin zmachnuv yroko rozprostertymy rukamy, niby krymy,

i vpav u more.Hipatija zakryala, mov zranena ajka, i vpala na palubu, do nih pirata, nima j cholodna

Vse bulo take znajome i liube. Hipatija bihla ponad morem, a nad neju kryaly ajky, a nadpusteleju vstavalo blakytne marevo dalekych oaz, i viter voruyv ovto-bili pisky, i chvylia spivalapro vinis.

Ne bulo nioho dorosloho, obtialyvoho tilo stalo blaenno-lehke, vono kupalosia v potociprunoho, ninoho povitria, i chitonyk majoriv na vitri, nae kryciata, i zolota dyvo-kosa vychry-lasia dovkru holovy, nae mut sonianych strun z kifary Apollona.

A za neju bih Isidor vinyj suputnyk jiji aslyvoji hry. Bih i ne mih dohnaty kochanoji. Jijtak chotilosia, ob vin dohnav jiji, zupynyv. To bulo b najvyym astiam dlia chlopjaty! Aleomu , om vona ne mohla zupynytysia? Jaka syla nesla jiji dali j dali, nazustri imlystomu obriju?

O skeli, napivzrujnovani ihrakovi palacy z pisku ta erepaok tvorinnia Isidora. Jichnieuliublene misce, de vony hrajusia j kupajusia. Divynka zupyniajesia, skydaje chitonyk i po-staje pered chlopcem u vsij cnoti i jasnosti divoo-dytiaoji krasy. Sonce radisno hrajesia znedoverenymy formamy, pestlyvo ciluje bronzovu posta i domaliovuje promenystymy penzliamyvine udo materi-Geji i Zorianoho Urana.

Jaka ty harna, Pa! I ty prekrasnyj, mij Si! Nema nioho kraoho v sviti za tebe! A more? A sonce? A ptachy u nebi? A kvity? Kvity prekrasni, Pa, ale nema arivnioji kvitky za tvoji oi. Sonce nepovtorne, ale z toboju

meni siaje sto son u blakytnomu nebi! Jak ty harno hovory om e ty tak ne hovoryv ranie? Koly, Pa? Todi v dalekomu ytti? Ne pamjataju, sumno promovliaje chlopyk, supliay brovy. Meni zdajesia, o ni-

jakoho mynuloho ne bulo. Lye ja, ty i vinis. A vse ine son Moe, j pravda, zhodujesia Hipatija. Todi ja ne chou jty u ti daleki, vaki sny.

Davaj budemo tut naviky, u carstvi naoji liubovi! Davaj!Hipatija tanciuje na hariaomu pisku i biy do vody. Tam jiji klyu druzi-definy, tam

pryvitno machaju rukamy podruhy-okeanidy.

Hipa-a-a-aStranyj kryk Isidora skolychnuv serce divynky nevymovnym bolem. Vona sachnula, vda-

rylasia ob skeliu. Bryznula krov, potemnilo v oach. Hostryj bi pronyzav tilo i prohnav u nebuttiabarvysti vydinnia. Dovkola plyvlo more pimy

Hipatija zastohnala, povoruylasia.Svidomis vertalasia povino, vako, neochoe. U hlybyni jestva e vidluniuvav achlyvyj

kryk Isidora, e ulysia divyni pachoi moria i um chvyli, a ve reanis vladno kuvala jiji vnezrymi kajdany, vela u polon.

De vona, o z neju?Pokotyvsia obval pamjati, naletiv, zvychryv svidomis, poav toptaty mozok kopytamy

spohadiv, nae tabun dykych konej. Korabe u portu bako pisnia Isidor strana ni zlo-visne siajvo Seleny orni zakryvavleni liudy i zlovisnyj rehit A potim padinnia Isidora Padin-nia v temne provallia moria

Hipatija zbahnula vona samotnia!Mojra obirvala nytku Isidora. omu? Za o? Navio?Vona rvuko pidvelasia, pomacala dovkola sebe v pimi, vidula paciamy mjakyj kylym.

Skoyla na nohy, ohlianulasia: vysoko nad neju vydno bulo v priamokutnyku vikna spokijni velykizori. Tya, movannia.

Divyna kynulasia do stiny, poala obmacuvaty jiji, dobralasia do dverej, udaryla v nychkulakamy. Dveri odrazu vidynylysia, v imlystomu kvadrati svitla zjavylasia nyzeka posta hor-batoji baby. Vona trymala v ruci smoloskyp i znyzu vhoru zapytlyvo-uleslyvo dyvylasia na Hipatiju.Zavoruylysia bezkrovni vuki vusta, v oach-buravykach blysnuly iskry.

oho baaje volodarka? zapytala baba pokruenoju hrekoju movoju.Hipatija, peresyliujuy ohydu vid skrypuoho holosu, zapytala: De ja? omu ja tut? Ach, moja povelyteko, posmichnulasia baba, chiba tobi ne odnakovo, de ty? Vsia

ojkumena tvoja, ty carycia svitu, a chiba volodari zapytuju, de vony? De car tam pup svitu.Vvaaj, o ty v svojemu palaci, my tvoji sluhy

Ty smijesia, lycha inko? hnivno skryknula Hipatija, i hrymasa boliu zatumanyla jijilyko. omu ne skae pravdy? Ja plyvla do Afin, zi mnoju buv druh Potim napad, bij, ne-prytomnis i ja otiamyla tut De ja, o zi mnoju?

Marennia, marennia, volodarko, burmotila baba, i jiji hakuvatyj nis voruyvsia, nibychvist zmiji. Malo oho nam snysia vnoi yttia to ni, moja krasune, a protiahom noibahato nasnysia vsiakoji vsiayny. Moja tobi porada: zabu daleki sny, yvy v novomu carstvi

V jakomu carstvi! o ty verze?! Ja chou dodomu, ja chou povernutysia do baka! Do jakoho baka? zdyvuvalasia baba. Ja ne znaju pro tvoho baka! Ja Hipatija, doka Teona Alexandrijkoho, schvyliovano movyla divyna, prytulyvy

doloni do hrudej. Prou tebe, daj meni napysaty bakovi, vin nahorody tebe, jako ty vidpu-sty y ty, y chto inyj, do koho ja potrapyla Vse, o vin maje, tvoje! My zalyymosiaebrakamy, a ty matyme na budynok, zoloto i cinnosti

Cha-cha-cha! smijalasia baba, i toj zlovisnyj smich kryanyv duu Hipatiji. Vin na-horody mene? Mene, jaka trymaje v ocych rukach duu j yttia sotni liudej?! Cha-cha-cha! Ta tyznaje, krasune, o za tebe ja matymu taku horu zolota, o Teonovi za sto yttiv jiji ne zarobyty,ne dobuty?!

o ty choe vdijaty zi mnoju? achnulasia divyna. Komu viddaty? Ta ve ne dlia prysluuvannia, povelyteko, nasmikuvato odkazala baba. Taka

kvitka povynna maty j dobroho sadivnyka. Pryjdy do tiamy, hotujsia do novoho liachu. Zabudavnie. Vono vmerlo. Moe staty synoju i vladnoju. To ne durij! Ja vse skazala.

O prokliata gorgono! nesamovyto kryknula Hipatija i kynulasia do baby, ob schopytyjiji za horlianku. Ale ta sachnulasia nazad, z pimy vystupyly dvi gigantki postati efipiv. Vonymjako vzialy Hipatiju za ruky, tovchnuly v kimnatu. Dveri bezhuno zaynylysia, z-poza nych do-luniuvav vdovolenyj smich.

Divyna vpala na kylym, prytulylasia znemoeno do stiny. Spokijno, spokijno! Treba zosere-dytysia. Ne daty, ob chvylia vidaju zrujnuvala rozum.

Stalosia! Stalosia te, do oho vona ne hotuvalasia. Udar, jakyj zapereuje vse, o bulo, oekalosia dosi. Isidora nema. Mriji ne zbulysia. Bohy nasmijalysia nad neju, nad jiji prahnenniamy.Todi navio yty? oho ekaty?

Piraty prodaly jiji. Cia baba pereprodaje jakomu tyranovi. Vona stane liakoju, vtichoju roz-nienoho, prymchlyvoho despota. Spohany tilo j duu, povstane suproty vlasnoho sumlinnia.

Prymyryty, prykynuty, o zabula mynule, i ekaty vypadku dlia zvinennia? A potim o?Vernutysia do Alexandriji bez Isidora? I karatysia vinoju mukoju? I chodyty na bereh moria, deve nikoly, nikoly ne zjavysia joho slid?

O ni, ni! Vse vyrieno, vse jasno. Jij vidnyni ne yty tut, u ciomu sviti, de bohy y demonynasmichajusia nad prahnenniamy liudej. Vona pide tudy, u sny, de prozori vody, i bilyj pisok, ivina radisna hra

Bolisne marennia. Vono nadto zatiahlosia.Jak vyjty z nioho? ym perervaty nytku yttia?Spokijno, spokijno! Taka molyvis bude. Kochanyj Isidore! Trochy zady mene, ja pryjduVona pidvelasia znovu, prytulylasia olom do cholodnoho kameniu. Usmichnulasia. Bohy!

Vona e moe usmichatysia! A omu b i ni? Chiba ne smino? Cha-cha! Chiba ne smine ce yt-tia? Chiba ne smini bohy, jaki tvoryly cej chymernyj svit? Navio, dlia oho? Chiba o dlia hry?Cha-cha! Nebesna komedija! Neve j bohy komedinty? Neve j tam svoji Sofokly ta Eschily,jaki pyu grandizni dramy sobi dlia vtichy? Moe, ce dlia nych vpav u more kochanyj Isidor, avony dyvylysia z svoho olimpijkoho kolizeju, i smakuvaly nai stradannia, i vitaly tvorcia za vdalutragediju. I nyni hotujesia nastupnyj akt dramy, de neasnu liaku Hipatiju prodadu inij or-stokij liaci, i bohy, zatamuvavy podych, dyvytymusia, jak vona dijatyme osviena, zamrijanaliaka, jaka vvaala sebe vinoju i nezalenoju, jak vona dijatyme v rabstvi? Cha-cha-cha! Dotepnoprydumano!

A moe, nema nema nijakych bohiv A lye chaos, peremiuvannia stychij, atomiv, jakpysav Demokrit I slipa vypadkovis Nikemni oskolky yttia, porodenoho slipoju pryrodoju

O bohy! Tak omu taki prekrasni sny? Zvidky? Jak vony vynykaju? Liubov, extaz i le-gendy? Ni, ni, ni! Ne vypadkovis! Ne bajdua j slipa hra!

Tajemnycia, nejmovirna tajemnycia!O Afino! Pryjdy, pryjdy! Daj mudrosti! Pora, jak meni buty! o ja zmou slabka

divynka bez kochanoho, bez ridnych, bez druziv, u bajduomu, cholodnomu sviti?Tya. Movannia. Roevije nebo. Tanu u vysokosti zirky.Hipatija zavmerla, zakliakla. Bula nima, neporuna, lye duch jiji metavsia v labirynti chaosu,

ukav vychodu, jak pradavnij heroj Tesej z pastky Minotavra.Do kimnaty zajly. Vona ne voruchnulasia. Bajdue hlianula na horbatu babu, na jiji suputny

dvoch harnekych efipok z kupoju vbrannia u rukach. Radij, volodarko! proskrypila baba. Tvoja dolia nablyajesia. Prokysia zi snu my-

nuloho, ja tobi ve skazala. Hej vy, rabyni, vedi jiji do basejnu, odiahni, jak caryciu..Efipky povely Hipatiju do vychodu.

Jiji myly, natyraly aromatnoju olijeju. Odiahaly v rozkini aty. Efipky prycmokuvaly, za-zdrisno dyvliay na roevo-prozori persa Hipatiji, strunki nohy, na stan, podibnyj do vysoko-horloji starovynnoji amfory.

Divyna bula movazna, zakliakla, bajdua. Duch zasnuv, zhasly baannia, rozum zanimiv,obtiaenyj nespromonistiu vyriyty zahadku doli.

Jiji pryvely u yroku rozkinu zalu, posadyly na vysoku kanapu, vstelenu persydkymy kyly-

mamy. De zhory lylosia soniane svitlo, rajduno vyhrajuy v bahatobarvnych viknach. Stiny mi-nylysia dyvovynymy mozajinymy kartynamy, vykonanymy v chymernomu fantastynomu styli,e ne baenomu Hipatijeju. Prote divyna ne cikavylasia niym. Sila movky na poduky, dyvy-lasia pered soboju, prysluchalasia do pustky, jaka rozachnula jiji duu navpil i posijala v nij bez-nadiju.

Zjavylasia horbata baba, prynesla kifaru. Pochodyla dovkola, pryjazno usmichajuy, po-pravyla na Hipatiji skladky nino-lilovoho serpanku. Podala jij kifaru. Divyna ne voruchnulasia,ne hlianula na babu.

Vimy, vladno movyla baba. Zaraz pryjde tvij povelyte majbutnij povelyte Vinmaje kupyty tebe, uje? Spodobajsia jomu, zagraj, zaspivaj! Toj, chto pryviz tebe, opoviv, o tyspivaje, jak bohynia Chou uty teje Nu, krasune, otiamsia, sta inkoju, a ne marmurovojubohyneju!

Hipatija hlianula na babu, i z jiji oej dychnula taka tuha, taka beznadija, o horbata potvorazamovkla. Vona poklala kifaru poru divyny, vyjla he. V zali zalyylysia lye dva ochoronci napivholi efipy z opuenymy donyzu yrokolezymy meamy.

Nezabarom pouvsia um. Storoi zavoruylysia, schylylysia v nykomu pokloni. Prolunavvysokyj rizkyj holos, vin o zapytuvav neznajomoju movoju, u vidpovi ulysia uleslyvi slovahorbatoji baby.

Chto mjako pidijov do Hipatiji. Vona pidvela vaki poviky, uzdrila molodoho vysokohoolovika v haptovanomu sriblom plai, yrokych taniach i temno-malynovych obotiach.Oblyia pryecia bulo bronzove, vrodlyve, nad prypuchloju huboju ornily nevelyki vusa, harnivolohi oi dyvylysia na divynu adibno j zacikavleno. V nebaenomu vbranni, z bilym tiurbanom,vin zdavavsia Hipatiji kazkovoju istotoju, i o v nij probudylosia, nastoroylosia. Vona vakozitchnula.

Pryele ozvavsia do neji. Hipatija ne zrozumila, pochytala holovoju. Horbata baba, bezupynu schyliajuy v poklonach, o skazala. Vin zadovoleno kyvnuv, a potim zvernuvsia dodivyny ystoju ellinkoju movoju:

Ja, volodar Pamiry, vitaju nebaenu kvitku nebaHipatija dyvylasia na nioho z nadijeju. Volodar Pamiry?! Tak o kudy jiji pryvezly? Ce ne

due daleko vid bakivyny. Moe, cej volodar osvienyj i liubjaznyj? Todi vin zbahne tragedijusamotnioji divyny i dopomoe distatysia dodomu?!

omu ty tut? provadyv dali junyj tyran. Chiba dlia tebe oci hrubi liudy, ocia zla iadibna karlycia? Baba aslyvo zasmijalasia na ti obrazlyvi slova, a suputnyky volodaria zberi-haly na lyciach masky zapobihlyvosti j pokory. Ja vimu tebe do sebe. Ty bude okrasoju mohoharemu, ty bude najjasnioju zirkoju na mojemu nebi. Radij, prekrasna ellinko! Vai olimpijkibohy ne maju takoji rozkoi, jaku matyme ty u mojich volodinniach! Zagraj meni jaku pisniu,bohyne! Chou pouty tvij holos!..

Spivaty? Pro o spivaty? Jak vona zmoe?A duu spovyvaje tuha, a dua rvesia na astky i bryny bolisnymy akordamy. Posluchaj,

posluchaj, schidnyj volodariu, pla i smutok polonenoho serciaHipatija tuly kifaru do hrudej, torkajesia strun, i tryvono kotysia luna po zakutkach zaly,

i zavmerly v ekanni suputnyky tyrana, i prymruylysia zamrijano hariai oi junoho volodaria.Zaspivala, zaholosyla Hipatija

U hlybokomu mori,Na yrokim prostoriudo-ryba yve udo-ryba plyveBez turboty i horiaudo-ryba yvePovstaje ornokrylaBuria zla i stosylaudo-rybu spitkala nedolia-bida.Zakrutyla u chvyli,Na pisok vykyda

A dovkola i kvity,Synie nebo pryvitneTa u rozkoi tij udo-ryba vmyraJij u mori radityNe pora ne pora

Sliozy pokotylysia po okach Hipatiji, vona z nadijeju dyvylasia v oi tyrana. y zbahne, yzrozumije?

Vin kyvnuv pryjazno, schvano hlianuv na horbatu babu. Pravdu skazala, doko demoniv. Neuvane udo distala ty. Vona moja. Matyme za neji

vse, o zadumala. Hej, soniana divyno! Posluchaj, o tobi skae volodar Pamiry! udo-rybavmyraje na berezi, ta nadijde kazkovyj rybalka, i poalije rybu, i kyne jiji v more. Ta tiky ne v temore, zvidky vykynula jiji buria. A vkyne vin jiji u te more, de vin i vitramy volodije. I ve nichto,prekrasna ellinko, ne posmije skryvdyty udo-rybu. Lye sam hospodar moria pryjde u hosti doneji, ob nasolodytysia jiji barvamy i arivnymy spivamy. y zbahnula moju movu?

Zbahnula, pryjemnyj volodariu, tremtiaym holosom skazala Hipatija. Ale j te e jachotila skazaty, o u udo-ryby buv druh nerozlunyj, i ridni ryby, i najliubii jiji serciu kraji. Druhzahynuv, baky daleko, i ridni kraji ranoju jatria serce, ne dadu yty. Ne zmoe hratysia udo-ryba u zatynomu laskavomu mori

Vsi ti slova rankova rosa, kyvnuv lahidno volodar i osmichnuvsia. Zijde sonce ivysuy rosu. Taki oi, jak tvoji, takyj holos, jak tvij, ne dlia smerti, bohyne! Neve ty hadaje,o bohy tvoria udo lye dlia toho, ob kynuty joho odrazu v nebuttia?! Ach, jak ce bulo b nero-zumno!

Horbata baba i suputnyky volodaria, prykladajuy doloni do hrudej, na vsi lady vychvalialymudris i rozum tyrana, a Hipatija viduvala, o jiji slova ve ni do oho: jaka pruna, lypka,nezdolanna petlia ohortala jiji zvidusiud, tysla, hornula z takoju syloju, o hodi bulo opyratysia.

Hej, raby! zveliv tyran. Klyte nosijiv dlia caryci! Nad Pamiroju schody nebaenesonce

Dni. Noi. Tomlinnia i nesterpne ekannia. o dijaty, o robyty?Dovkola jevnuchy, slunyci. Dyvliasia, stea, ne daju zrobyty odnoho zajvoho kroku.

Umerty b, kynutysia vnyz z vysokoji vei, de jiji znajty, jak na neji vyjty? Dovkola rozkinizaly, pokrueni perechody, vsiudy pyna storoa.

odnia obmyvannia, natyrannia. Jiji hotuju dlia schidnoho tyrana, jak zamorku chardlia bahatoho lasuna. o jomu prahnennia Hipatiji, jiji vtraena liubov, jiji tuha za vityznoju?adoba volodinnia zatumanyla jomu rozum, pouttia, vin ne zdatnyj vynyty te, oho b tak baa-losia divyni. Ach, bodaj e chvylynoku voli! Zyrnuty krajem oka na ridnyj bereh, vyjty na zna-jomu skeliu i kynutysia v more. I staty nerejidoju, i polynuty na chvyli za vitrom daleko-daleko. Izabutysia, zabutysia naviky

Spokijno, spokijno, epoe o v hlybokij schovanci sercia. Doky yve ne vsevtraeno. dy, terpy, nadijsia.

Ach, moje serce! oho spodivatysia? Novoji liubovi? Chaj navi vyzvolennia nadijde jijue ne znaty ni astia, ni nasolody yttia, bo nikoly ne zasiaju niyji oi takoju laskoju, jak tijedyni, nepovtorni oi!

Vse mynaje, i vse zalyajesia, plyve nastyrlyva dumka. Chto ce promovliaje? Chto?Tya dovkola. Blyskui chytri oi z imly zakutkiv buravlia, stea, ne daju zoseredyty,

vidpoyty.Prychody maty tyrana sucha, vysoka inka, zakutana v orne. Hostro dyvysia na rabyniu,

movky ociniuje. Vsta, vsta pered soncem Pamiry! krya jevnuchy.

Hipatija ne voruysia, bajdue dyvysia na tovstych pryslunykiv. Navio jij vstavaty? Pe-red kym? Rady oho? Strach? V neji nema strachu, bo vona choe vmerty! Chaj hnivno chmurysiacia zlovisna inka ellinka ne bojisia jiji!

Maty tyrana neterpliae roby znak rukoju, vely rabam zamovknuty. Movky jde he. Iznovu movannia. Nesterpne ekannia. Jij prynosia jisty, terpliae du, poky Hipatija neochoeprokovtne jakyj plid, zapje sokom hranata y cytrusa, a potim vidnosia posud.

Toskno, nae v mohyli. Rozki dratuje, hnity.Mi figurnymy kolonamy zori. Jaki velyki, volochati, tremtlyvi. Dychaje zapachom kvitiv

parke povitria. Zdaleka lyne ledve utna melodija ua, nezbahnenna, tiahua.uyna, uyna, uynaHipatija prostiahaje ruku do kifary, pryhortaje jiji do sercia, jak kochanu dytynu. Lye vona

odna lyylasia vid ridnoho kraju. A vse ine propalo, navi zapach vlasnoho tila ve uyj, nepry-jemnyj, solodko-prianyj.

Struny rokou, plau. Plae dua. Plae serce v zemnij temnyci. Dorikaje. Komu?Narodujusia i zhasaju slova, akordy, jak zirnyci pered hrozoju na obriji.

More, more kochane,Podaruj erepaku kazkovuJa vteu na svitanniNa prostory pryvini, udovi

Dyvne slovo ja znajuJ erepaku arivnu otujuV uynekomu krajiV korablia zaakluju

Chmary, chmary krylati,Podarujte doi nebuvali,ob uynci prokliatiI ne uly j ne znaly,

Jak po rici hrozovijMij korablyk poplyne do moria Na prostory udovi,De nemaje ni astia, ni horia

Lliesia, lliesia melodijnyj pla, bo inake ne vytrymaje serce. Trisne vid rozpuky.ezaju raptovo jevnuchy, nenae tini pered schodom soncia. V zali tryvoha. Rozhortajusia

pyni zapony, v sutinkach noi vyribliujesia posta tyrana.Vin ide povino, nevblahanno, jak dolia.Hipatija rozumije nadijov vyrianyj as. Rozum zahostryvsia, serce styslosia v kulak.Smoloskypy popid stinamy zalu kydaju ovtavi polysky dovkola, v tomu siajvi oblyia ty-

rana nepryjemne, strane. Ne vydno oej lye jamy pid brovamy. adibno hraju pid napnutojukiroju elepy, zdryhajusia vid chiti huby.

Spivaj, spivaj, volodarko moho sercia, epoe tyran, kruliajuy dovkola ertvy. Vin nechoe zjisty zdoby odrazu, vin e choe pohratysia. Ty zapaliuje voho u meni, jasnooka el-linko! e nikoho ja ne baav tak, jak tebe! Spivaj, spivaj!..

Hipatija prytulylasia zviriatkom bilia kolony, prypala do poduok, dyvysia na nioho, nibykozeniatko na stranoho udava. o jij skazaty? o? Ve vse vyrieno v dui cioho samovdovole-noho despota, jakyj nikoly ni v omu ne vidmovliav sobi.

Tiniamy promajnuly slunyci, postavyly bilia nih Hipatiji nyzekyj stolyk, na niomu sribni jzoloti taci z vysokohorlymy pliakamy, sulijamy, z horamy vynohradu, jabluk ta hranativ.

Volodariu, zirvalasia na nohy Hipatija, potim vpala na kolina. Volodariu, posluchajmene, neasnu divynu

Vin lih bilia neji, adibno smyknuv za ruku. Ja ja vpadu pered toboju, epotiv tyran, alenijuy vid prystrasti j ahy. Ty volo-

darka nakazuj, karaj mene karaj mene liubovju svojeju, ninistiu, suvoristiu Volodariu, zadychalasia vid tuhy j bezvychodi Hipatija, ja ne mou liubyty tebe Ja

poliubyla naviky Naviky V mojemu serci ne vmistysia inyj Moja liubov vina Mene toj,jedynyj, ne kupyv, a znajov u cilij bezmenosti, v neosianij ojkumeni A teper vtratyv I ja piduza nym

Kudy? Kudy? chrypiv tyran. Kudy ty pide? Boevina! yttia my, kypinnia,vychor. oho ty didesia? Teper ty kvitka, a zavtra tvoji peliustky obletia i ty leatyme u brudi,pid nohamy

Dlia nioho ja vino cvistymu, jak i vin dlia mene, plakala Hipatija. Odpusty meneJa pidu u svit, ja chou vmerty tam, de my z nym zustrilysia

Takoju ja liubliu tebe e bie, znemahav tyran. Pociluj mene Za tebe ja oddavpivskarbnyci, a mih by oddaty vse carstvo, aby ly ty poliubyla mene yro, jak toho nevido-moho

Nizao! skryknula Hipatija j schopylasia na rivni nohy. Krae pomru!V jiji oach zahorilysia aleni vohni. Hipatija vidula, jak zlobna i dyka syla nevidomo zvidky

spovniuje jiji, jak kamjaniju jiji mjazy i vtikaje zdorovyj hluzd. Vona vdaryla nohoju tyrana vhrudy. Vin vpav navznak, vdaryvsia skroneju ob suliju. Bryznula krov, pouvsia alibnyj stohin.

Hipatija ostovpila. Boevina chvylia pokotylasia dali, u bezvis. Zalyylasia lye bezporadnadivyna, poronia zala i neporuna posta tyrana v kaliui krovi.

Z-za zapony vychopylysia dva ornokiri ochoronci. Tryvono prolunav hong. Zala spovny-lasia tiniamy. Palac zalementuvav, zahuv.

Hipatija ne ula nioho. Ohluchla, onimila. Vona bayla pered soboju lye ornu ohydnupliamu, jaka rozplyvalasia na barvystomu mozajinomu pokrytti pidlohy, zapovniuvala svit.

Strani oi materi tyrana zjavylysia z pimy, hlianuly v jiji duu hostro j liuto. Mov z bezodniprolunav holos:

Mij neasnyj synu! Ja ne chotila, ob ty brav ciu doku demona! O, prokliatyj toj de,koly ty pobayv jiji! Hej, raby! Vimi jiji i ne spuskajte z neji oej! Zavtra vona pryvseliudno umre!uje, ty, zmijuko? Ne zachotila staty caryceju stane padalliu!

Jiji kynuly v maleseku kamjanyciu. Tam ne mona bulo ni sisty, ni liahty lye stojaty.Bronzovi, kuti dveri prytysly divynu do stiny, maje ne davaly dychaty.

Hipatija bula spokijna, tycha. Vse tak prosto stalosia. Ne treba dumaty, jak vyrvatysia znevoli. Kat zroby svoje dilo, i vona polyne nazustri kochanomu.

Nema nijakych skladnostej muk i uka. To vse vyhadky buntujuoho mozku. Vin ezaje,i ezaju problemy. Prosto rozbyvajesia chymerne sviado, jake vidulo sebe svidomistiu. Netreba nadto dovho zahliadaty v nioho, pryvjazuvatysia do vlasnoho vidbytku. ym vyde vin pro-pade tym lehe, tym krae.

Mynala dovha, dovelezna ni. Nimily nohy, tilo pronyzuvav bi, ale vin buv niby zboku, pozaneju.

Svitankova procholoda sudomyla kosti, na oblyia sidaly krapeky rosy. Inkoly u vikonekozazyraly vartovi, dyvylysia na neji voroym okom.

De daleko ulosia holosinnia, to lementuvaly vsiu ni najniati plakanyci. Hipatija usmicha-lasia sama sobi: jaki vony smini! Duch tyrana zvinyvsia z nikemnoji zemnoji klitky, a vonyplau. Navio? y ne krae radity?

Za vikonekom zamerechtily problysky soncia. Stalo teplie. Zahurkotiv zasuv, dveri vidy-nylysia. Jiji povely perechodamy.

Na mikomu majdani vyruvala jurba, napyrala do pomostu. Lava vojiniv yrokolezymy

meamy vidhaniala cikavych. Vukym prochodom, mi stinoju spysiv Hipatiju pidvely do misciastraty. Na doanomu pomosti stojala gigantka metaleva klitka, a v nij liuto metalysia dvi holodnirozliueni pantery ce vydno bulo po jichnich zapalych yvotach, vohnenno-zlobnych oach isudomnych ryvkach.

Ellinka achnulasia i pomertvila: neve jiji viddadu na zjiu chyakam? O bohy! Jaka or-stoka kara!

Vona zupynylasia na pomosti, hlianula dovkola. Doleko! Vse ui, nevidomi lycia. Tutnichto ne zaplae za neju. Dlia liudej jiji smer lye cikave, chvyliujue vydovye. Liudiam po-tribni rozvahy!

Nedaleko vid pomostu palankin z atrom, otoenyj vartoju. Z-za barvystoji zapony vyzy-raje stara pravyteka Pamiry, neterpliae ekaje poatku. O vona dala znak. Dva katy v ornomuschopyly Hipatiju za ruky i tovchnuly do klitky. Vona ne opyralasia, tycho vvijla do chyakiv,niby do znajomoji kimnaty. Zapliuyla oi, ekala napadu.

Jurba nimuvala. Plyvla nebuvala tya.Hipatija rozpliuyla oi. Pantery sydily navproty neji, dyvylysia na divynu kruhlymy

ovtymy oyma, skalyly velyki hostri ikla i nevdovoleno ryaly. Odna z nych machnula chvostom,stupyla mjakymy lapamy blye, niuchnula nohy ellinky i odijla. V jurbi pouvsia smich, potimrehit. Pokotylosia slovo, nabralo syly:

Sviata! Sviata! Deva, deva!Pravyteka o hnivno kryala, za umom ne utno bulo. Vid atra bihly sluhy, varta rozha-

niala jurbu. Hipatiju vysmyknuly z klitky, pantery nakynulysia na storoiv, ledve ne vchopyly od-noho z nych za nohu.

Nevynna, nevynna! revla jurba. Vidpustyty! Znak boha! Znak boha!Katy schopyly Hipatiju i pidvely do kraju pomostu. Tam ve bula pryhotovlena derevjana

koloda, velyka hostra sokyra. Nu o ce ve krae! Odna my, i drama zakinysia. Boest-venni hliadai rozijdusia z amfiteatru

Hipatija ohlianulasia na klitku, vdiano usmichnulasia panteram. Nioho, nioho! Ne trebaproklynaty svitu. Chaj vin yve, chaj vin radije, jako v nim je chyaky, o aliju zasudenych

Jiji postavyly na kolina, zvjazaly ruky zzadu. Rozkine zolote volossia zavjazaly vuzlom naholovi. Kat obereno nachylyv jiji yju na vidpolirovanu kolodu, nino popravyv. Pevno, jomu ene dovodylosia odru-buvaty takoji arivnoji holivky. Cikavo, o vin viduvatyme, rubajuy takyjvytvir pryrody?! y alityme, jak poalily jiji pantery?

Hlucho umy jurba. y to hurkit moria? y dzvenia struny kifary? Moe, to Apollon soncesiajnyj boh pryjov provesty jiji v ostanniu pu? V hlybyni sercia prolunaly slova, vidkou-valysia u bezvis:

Chmary, chmary krylati,Podarujte doi nebuvali,ob uynci prokliatiI ne uly j ne znaly,

Jak po rici hrozovijMij korablyk poplyne do moria Na prostory udovi,De nemaje ni astia, ni horia

vyde, vyde, kate! Vyzvoly mene z ostohydloho polonu, daj vohnysti kryla svojim uda-rom!

Povino, a nadto povino zdijmajesia hostra sokyra, niby cholodnyj serp Seleny v zoria-nomu nebi. Hostro i zlobno blysnula nevmolyma krycia na sonci

Je taki myti v ytti, koly vse, o vidbuvajesia, zdajesia nereanym, nespravnim, prymar-nym. I rozum choe prokynuty, strusyty z sebe strane y tiake vydinnia i ne moe cioho zrobyty.Liudyna v takyj as niby povysaje nad bezodneju bahatioch svitiv i ne vidaje, do jakoho svitu vonanaley?

Tak bulo z Isidorom. Rana bula ne smertena, i vin otiamyvsia u morkij vodi, zachlynajuyvid solonoji ridyny, o zapovniuvala leheni, rozryvajuy jich stranym bolem.

Sudomnym zusylliam chlope vyplyv na poverchniu moria, chvylia kynula joho na verchivjazapinenoho hrebenia, z tijeji vysoty vin pobayv orne pryvyddia korablia, o povoli tanulo v zlo-visno-sribnij imli. Zvidty ulysia kryky, vony zatychaly, viddalialysia. Isidora potiahlo v provalliavod, znovu pidnialo.

Posejdone! kryav Isidor nesamovyto, i kryk joho propadav u revyi chvy, nae pyskpustenoho tukanyka. Posejdone, volodariu! Zupyny prokliatych pirativ, rozvij maru, objed-naj mene znovu z kochanoju! Posejdone! Chaj vse, o ja bau, stane snom! Moje yttia naleatymetobi, volodariu velykych vod! Tiky pomoy, pryjdy do mene!

Buria alenila. Nichto ne prychodyv do Isidora z bezvydnoho moroku, z predkovinohochaosu. Lye nina Selena dyvylasia na muky samotnioji liudyny z-pomi rozkolanych chmar,usmichalasia cholodno i bajdue.

Junak buv udovym plavcem i trymavsia na vodi, nae ptach u povitri. Tomu strachu za yttiane bulo, vin mih plysty kika dib pidriad. Ta vse, o stalosia, poselylo v serci Isidora taku rozpuku,o vin viduv ohydu do yttia. aleno byv kulakamy po chvyli, kovtav solonu vodu, vypliovuvavjiji razom z prokliattiamy.

O, prokliatyj toj de, koly ja narodyvsia! Navio ja pobayv svit soncia, navio bohydobuly mene z chaosu u cej nepravednyj, bajduyj svit? O, ezny, maro, ezny i zabery menerazom z soboju u nebuttia, u carstvo tyi! Ja ne chou yty bez neji! Ja ne chou, ty uje, Zevse!Ja ne mou

Vsesvit movav. More hralosia z Isidorom bezalisno j laskavo. I vin vyriyv utonuty, pry-pynyty beznadijne borsannia. Perestav hrebty, povoli zanuryvsia v orno-imlystu hlybi. Hrymo-tinnia buri zatychalo, vidkouvalosia u bezvis, u svidomosti prodzvenila arivna struna, zalosko-tala duu, klykala do sebe spokojem i astiam. U hrudiach bolilo, de v hlybyni jestva o kryalo,kvylylo i prosylo: ne treba, zupyny! Treba yty, treba e dyvytysia na sonce, na nebo, na ne-skinenni prostory lisiv i nyv! Isidor vladno vidachnuv ti holosy vid dui, zanuriuvavsia u mulsmerti, u bahato-cvitnu tkanynu nebuvaloho viduttia zhasannia. Na temno-filetovomu tli spa-lachnuly zori nejmovirni, kazkovi, hrajlyvi. Vony splitalysia u mozajini grupy, tkaly dyvniuzory, klykaly junaka u ninyj polon. Vin piddavavsia tomu poklykovi, plyv nazustri jomu vid-dano j radisno.

Ta znenaka mi tymy zoriamy zjavylosia oblyia Nablyzylo jasnialo Chto ce?Chto? Zazyrnuly v serce oi dva blakytni noi. Jiji oi!

Riatuj mene, kochanyj! Riatuj!O bohy! Ce Hipatija! Vona klye! Vona v bidi!Kryvavyj spalach vmyrannia rozbudyv zhasajuu plo, zmusyv rvonuty uhoru vid spokoju

nebuttia do muky j boliu yttia. Jak vin mih zabuty, o vona lyajesia tut, v rukach pirativ?! Dokyvona muysia i klye druha chiba moe vin prahnuty zabuttia? Ni, ni! Moja kochana, jedyna!

Ja proplyvu cilyj svit za toboju, ja znajdu tebe i vyzvoliu z nevoli! My znovu budemo razom!Buria ne vuchala. Ni plyvla ponad morem, bezkinena, jak hore. Tilo Isidora poterplo,

zanimilo, ale vin ne dumav pro te, ne chotiv dumaty. Ponad chvyliamy, ponad svitom, ponad sa-mym yttiam zvuav, zaklykav, lunav jedynyj u vinosti holos. Vin oberihav junaka u neasti, vinviv joho do nevidomych berehiv. Na lycho y na radis? Chto mih skazaty pro ce?

Na svitanku more vykynulo joho na skeli. Zmuenyj, zakryvavlenyj, vin vypovz podali vidvody, vpav na kupu mokrych vodorostej i porynuv u vakyj son.

Pryjov do tiamy Isidor vid hariaoho promenia soncia. Pidvivy holovu, pobayv sebe naskeliastomu berezi. Dovkola yrialy ajky ta burevisnyky, z krykom sidaly na vodorosti, vybyraly znych tripotlyvych sribnych rybok, vykynutych bureju z moria.

Teplyj viter vysuyv lachmittia junaka. Vin pohlianuv na ruky, na nohy: vse tilo bulo v orno-bagrovych ranach, pevno, chvylia dovho byla joho ob kaminnia.

Isidor zvivsia na nohy, skryknuv vid nesterpnoho boliu. Propovz na kolinach trochy, rozukavsered vykynutoho plavu palyciu. Pidpyrajuy, ruyv ponad berehom.

Sonce poalo chylytysia do obriju, koly vin nablyzyvsia do jakoho selya. Joho pobaylyvid krajnioji chatynky, o zakryala stara inka, z dverej vyjov syvoborodyj olovik i pospiyvna pomi. Svit chytavsia pered Isidorom, mlos zastylala oi, ale vin diakuvav doli za riatunok: znav,o zmoe yty, nadijaty i ukaty tu, bez jakoji cilyj svit zdavavsia nepotribnoju prymaroju

Try dni vidpoyvav Isidor u hostynnych rybalok, nabyravsia syly, prychodyv do tiamy. Hos-podar skazav jomu, o buria prybyla joho do malekoho ostrivcia, jakyj nazyvavsia Latmos.Zovsim poru proliahaly morki liachy do Attiky, Italiji i Aziji. Na zachodi leav slavetnyj ostrivKrit, u jasnu pohodu vin bovvaniv na obriji.

Junak opoviv rybalci ta joho druyni pro svoje hore, pro vtratu kochanoji, pro bunt moriakivna kilikijkomu korabli. Did sluchav Isidora, pochmuro chytav holovoju.

Ce ne vpere, ne vpere, burmotiv vin. Siohodni plyve myrna kupeka trijera, a zavtra ce ve lychovisnyj pirat. Jich bahato v Ehejkomu mori, u Velykomu Ponti, tut bezli dribnychostrivciv, je de zachovaty. Nema komu prybraty jich do ruk Ehe, nema komu Koly buly voji vidvani, bezstrani A teper hryzusia kesari mi soboju, jak akaly stepovi, matuju imperijuna astky, boevoliju vid adoby vlady A rozbijnyky ta piraty j sobi, dyvliay na teje bezzakon-nia, uryvaju zdoby, de mona Ne zneviriujsia, junyj uynciu, moe, bohy zbereu tvoju ko-chanu sered lychych liudej. ym zmou dopomou tobi

etvertoho dnia did vyruyv do Kritu, majuy namir pobuvaty v portu: prodaty vjalenu rybui rozpytaty pro piratku monoremu. Povernuvsia vin za otyry dni. Isidor dyvyvsia na nioho bla-hano j poadlyvo y diznavsia o-nebu? y siaje cho jakyj prominyk sered imly nevido-mosti? Did usmichavsia e zdaleku, vydno bulo, o jizdyv vin nedarma

V portu diznavsia staryj rybalka, o kupeka monorema zupynyla tut na pivdnia. Z nejinichto ne schodyv, krim pochmuroho veleta-kilikijcia ta ozbrojenoho do zubiv pominyka. Bralyvony v portu lye prisnu vodu, perepravlialy ovnom na korabe. Poplyvla monorema na schid.

Ne inake jak v Antichiju abo Tars poplyv rozbijnyk, skazav did. Tam velykinevinyki rynky tam vony j chou prodaty tvoju divynu

Isidor ledve strymuvav nevymovnu muku i adobu pomsty. Ale komu, komu mstyty? De u-katy slidiv Hipatiji ta jiji kryvdnykiv?

Pislia dovhych rozdumiv staryj rybalka poradyv, jak dijaty. Vin odviz Isidora do portu, dopo-mih vlatuvaty matrosom na velyku tryremu, o priamuvala z vantaem tkanyn ta olyvkovoji olijido Tiru. Z bolem i vdianistiu proavsia junak z hostynnym didom, nazyvav joho bakom i dobrymmorkym bohom. Rybalka movav, nino dyvyvsia na zmuene oblyia junaka, i oi joho pidsyvymy kuykamy briv blyaly vid neprochanoji sliozy.

Za tyde Isidor buv ue v Tiri. Ne vziav nijakoji platy vid hospodaria tryremy, bo mav dey-ciu drachm, zaytych u tunici. Rozpytuvav u portu pro monoremu, opysuvav jiji vyhliad, kolir vi-tryl, oznaky pirata-kilikijcia. Nichto ne bayv u Tiri takoho korablia. I todi chlope ruyv do An-tichiji. Usiliakymy pravdamy j nepravdamy probyravsia vin pryberenymy liachamy, to prysta-vav do nevelykych grup chrystyjan, jaki nesly vid selya do selya, vid mista do mista blahu vispro nastannia carstva nebesnoho na zemli, to znovu jov samotnij. Natchnenni propovidnyky

bayly hlybokyj sum v oach vrodlyvoho junaka i namahalysia torknutysia joho dui slovamy vti-chy i zaspokojennia.

Vin sluchav jichni povannia vtomleno j pokirno, potim zapytuvav hostro j vidverto: Jake carstvo nebesne? De vono? Ne ukaj javnych oznak carstva, usmichavsia laskavo propovidnyk. Vono v serci,

vono v nas. De my tam i vono. Chto zdobuv u dui dorohocinnyj nebesnyj adamant dlia tohone isnuje horia, neastia, nestatkiv, bo vin maje najbie u sviti bahatstvo

I o to za skarb? Istyna. Istyna, jaka zviniaje nas vid sujetnosti j marnosti cioho svitu. Istyna, proholoena

j skriplena Chrystom, jakyj vziav na sebe nai hrichy, nai muky. Chto poviry v nioho, chto pideza nym toj naviky zviniajesia vid zakonu cioho svitu, toj odbyrajesia z seredovya hrichov-noho liudstva dlia novoji zemli j novoho neba

Vin uziav vai hrichy? dyvuvavsia Isidor. Jak-to mona vziaty ui hrichy? Adehrich to potvornis duchovna y morana! y mona vid horbatoho zabraty joho horb? Ni. ymona vid hijeny zabraty jiji smerdiavu? Ni. Tak i hrich liudyny ne mona zabraty vid neji. Lyesama liudyna povynna velykym zusylliam pozbavyty vid hricha

Te, o nemolyve dlia liudyny, mjako povav propovidnyk, te molyve dlia jedy-noho i vsemohutnioho boha otcia Isusa Chrysta. Nai sercia visk dlia boha. Zachoe vonyobernusia v kami. Zachoe roztopy na prozoru sliozu molytvy

Todi carstvo boe ne zaley vid liudej, pochmuro zapereyv Isidor, a lye vid prym-chy booji. Do oho vaa vira? Navio propovi, koly vin moe jedynym velinniam zrobyty svitlaskavym i dobrym

My povynni adaty palko adaty, jak adaje dytia materynkoji hrudi I, pouvy tojpla dytiaty, prychody boh i roby udo v naomu serci

Ach, jak syno treba plakaty, z bolem odviav Isidor. Skiky sliz i krovi, skiky muki zloyniv dijesia v sviti, a boh movy, movy, jak mova i ti ellinki bohy! Ne kai meni problahostynu bohiv, bo ja zvidav lye dobro sercia liudkoho. Posejdon ne pryjov meni na pomi,koly ja vmyrav nad morkoju bezodneju. Mene vyriatuvaly vid smerti bidni liudy, jaki maju yvei nine serce, spovnene boliu

Ty pravdu skazav, junyj drue, terpliae movyv chrystyjanyn, sumno pochytujuy ho-lovoju. Posejdon y navi Zevs ne moe dopomohty liudyni. To idoly jazyeki, to satanynkihrymasy kniazia svitu cioho temnoho archangela. A na boh yve v serci liudyny. Tiky erezserce vin dije, dopomahaje. Tiky v serci i murujesia tverdynia booho carstva. Tam spokij, vtichai radis

Och, ne mu mene, olovie! Jak ja mou buty radisnyj, koly v nevoli moja kochana, kolyde znemahaju u muci j rabstvi ini liudy, koly dovkola nas stiky plau j smutku? Ta moje carstvoboe povynne opovytysia vohnem spivstradannia, i ne stane joho, vono zvuhlije na aryi boliu!

Obly boli cioho svitu, hotujsia do objednannia z synom boym. Vin hotuje dlia nas novenebo, pid jakym ezaje stradannia

Ne mou zalyyty! skryknuv Isidor. Ne mou radity! Doky chto stohne cho v od-nomu sviti, ne moe radity ni liudyna, ni boh! Prokliata radis, zdobuta cho krapleju horia! Ta jskay chiba ne zarady neasnych prychodyv u cej svit va boh? Neve lye rady obranych?

Propovidnyk zamovk, bo nioho ne mih vidpovisty na ti yri slova. A Isidor pokydav hurtchrystyjan i znovu jov paliuymy dorohamy schodu samotnio j zadumlyvo.

Tak distavsia vin Antichiji, kika dniv chodyv po nevinykomu rynku, ohliadav jurby ra-by, spodivajuy pobayty Hipatiju. Nareti junak natrapyv na slid. Odyn z torhovciv rabamy po-vidomyv jomu, o prekrasna blakytnooka ellinka bula prodana kilikijciamy horbatij sirijkij pere-kupci Salini, a vid neji jiji zabrav tyran Pamiry za nezliennu sylu zolotych.

Teper prokliata demonycia moe zalyyty svoje remeslo, zlovisno usmichavsiatorhove. Otake astia pryvalylo do ruk. Cho by komu putniomu, a to potvori. A chto vonatobi, stavnyj junae? omu ukaje tu ellinku?!

Diznavy, o ellinka kochana Isidora, torhove skeptyno prymruyv oi. Darma starajesia! Z ruk tyrana jiji ne vyrve. o ty maje? Jasni oi? Paru ruk? Hariae

serce? Che-che! Te vse mara v pusteli. Palac tyrana otoenyj tysianoju storoeju, tudy j muchane prolety. Povertajsia, junae, dodomu, diakuj boham za riatunok, ukaj sobi inoji kochanoji.Chiba malo harnych divat na sviti, chiba malo prekrasnych oej? Vony zjavliajusia i ezaju, jakpina na chvyli. To lye hra stychij, mij harnyj chlope! Povir meni, ja znaju yttia. Bau, jak plau,prolyvaju sliozy preharni rabyni. A piznie vspokojujusia bo ne mona vino plakaty i vespivaju, radiju i tia svojich volodariv ninymy laskamy, jak niyly de u ridnim kraju kochanychchlopciv!.. Cha-cha! Takyj zakon bohiv i liudej! Ne hnivajsia, a podumaj dobre! Ja pravdu kau!

Ohydnoju bula ta pravda dlia Isidora. Vin podiakuvav torhovcevi za vis i ruyv do Pamiryhirkymy pustenymy stekamy.

Misto zustrilo joho veleliuddiam i schvyliovano-uro-ystym hamom. Na majdani tovpylasiajurma, poseredyni vysoiv pomist z klitkamy, a v nych alenily orni pantery. Voji odhanialy liudejvid pomostu, neadno byly jich derakamy spysiv, a tlumye nasidalo, alenilo vid adoby vy-dovya, i kryk kotyvsia nad pradavnimy veamy, nae hrim rozliuenoho moria.

O vono carstvo boe, z bolem dumav Isidor. De tut zberehty spokij i radis? Jakposijaty dumku dobra u ci zvychreni, adibni dui? Vony chou lye vtichy j nasolody!

Na pomist vyvely pryreenu, i junak spolotniv vid achu. Vin upiznav Hipatiju. Vona ne opy-ralasia, jla spokijno i tycho, niby vvi sni. Isidor rvonuvsia do neji, o zakryav, ale joho kryktonuv u revyi tlumu. Vin bayv, jak kochana zajla do klitky, jak pidijly do neji pantery i netorknulysia jiji. Blyskavycia nadiji pronyzala svidomis i znovu pohasla. Divynu vzialy z klitky ipidvely do kraju pomostu, de kat hotuvavsia vidtiaty jij holovu.

Za o? Za o? kryav nesamovyto Isidor i poryvavsia vpered, niby chotiv poletity nadjurboju do neji, ob vriatuvaty jiji vid nemynuosti.

Vona vbyvcia tyrana! kryknuv chto bilia vucha. Chiba ne uv? Ale hlia chyakyne zajnialy jiji! Bohy daju znak, o vona ne vynna! Zvinyty! Zvinyty!

Isidor kryav razom z usima, tysnuvsia do pomostu, pjaniv vid muky i bezsyllia. Hipatija stalana kolina, i junak bayv, jak kativka sokyra pidnialasia nad neju. Vin zapliuyv oi. Bohy! Nedajte meni bayty cijeji ostannioji myti! Zaberi mene z prokliatoho svitu!

Drevko spysa vdarylo joho v hrudy, pohasylo svidomis. Tysiaonoha jurba nakotylasia,zimjala pid sebe, pohlynula u kryvave, bezalisne revo

Bezvydne more kolye vsesvit. Nema kincia-kraju tomu ostohydlomu kolychanniu. Bezhluzdu, bez mety, bez docinosti, bez liubovi. Kudy, navio, omu?

Isidor rozproster ruky u vinis, choe zupynytysia, zatrymatysia, zbahnuty. Nao vin je,zvidky pryjov u svidomis, u svity viduttia i boliu? Bezvydna, pruna substancija nese joho, mne,terzaje i ne daje spoynku. Dua choe smerti j ne moe osiahnuty jiji. Chiba je muka bia?

Vin rozpliuyv oiNad nym merechtily cholodni zirky, plavno pochytuvalysia u temno-syniomu nebi. ulysia

mirni udary, tyche elestinnia. o ce? De vin?Isidor sprobuvav povoruchnuty, zastohnav vid nesterpnoho boliu: vse tilo horilo, jak sucina

rana. Strila pamjati kliunula v mozok, rozkolola zaponu zabuttia. Nevmolymo blysnuv pered nymvidblysk na kativkij sokyri, zagrymilo jurbye. Zihnuta bezzachysna posta na pomosti, i nad neju bezalisne vistria doli. O nebo! Ce stalosia?! I ne zachytavsia svit, ne rozkololysia hrudy materi-Geji, ne zatremtily osnovy Olimpu? Nao , nao vin znovu yve, chto vytiahnuv joho z ornojiprirvy dlia muky i bezplidnych terza?

Vin nasylu pidniav ruku, torknuvsia oho yvoho i teploho. Hladeka kira, vkryta erstiu,dali yroki remeni, pletyvo z hruboji lozy. Vin ley skulenyj v hlybokij korzyni, pidvienij do spynyverbliuda. Na tli neba vydno speredu e kika veletiv pusteli, jaki povano j spokijno priamujupid zorianym dachom.

Chto schylyvsia nad Isidorom, junak pobayv ovtu pliamu oblyia, obliamovanu ornoju

borodoju i hustoju hryvoju volossia. Nasunulysia temni provallia oej, pouvsia mjakyj melodijnyjholos:

yvyj? De ja? slabkym holosom ozvavsia Isidor. Pid nebom, dyvno vidpoviv neznajomyj. Kudy my priamujemo? Do vinostio za dyvni slova? Chto ci liudy? Vy chrystyjany? Vy vriatuvaly mene? Jak bahato zapyta dlia takoho chvoroho tila, tycheko zasmijavsia neznajomyj. Ni,

my ne chrystyjany, tak sebe nazyvaju ti, jaki nikoly ne zbahnu suti Chrysta. A vriatuvav tebevypadok, dolia tvoja, a ne my. Na karavan prochodyv majdanom mista tam koho strauvalyJurba ve rozijlasia, bulo bahato zaduenych My ohlianuly trupy, ty e dychav. My vzialy tebez soboju

Tam ubyly moju kochanu, proepotiv Isidor. Ja ukav jiji po vsiomu svitu. Znajov ivtratyv

Te, o je, ne mona vtratyty, spokijno skazav nevidomyj. Ty vtratyv te, oho nebulo

Jak ne bulo? skryknuv Isidor, i znovu pekenyj bi pyhnuv jomu v spynu. Ja znavjiji zmalku. My razom rosly, kochalysia. Razom jichaly do Afin, ob dobuty osvitu j mudris Apotim piraty, rabstvo jiji smer O bohy! Navio taka naruha?

Kryy holosnie, nasmikuvato skazav nevidomyj. Moe, pouju tebe bohy! Moe,vidhuknusia

Ty tak bajdue sluchaje moji slova? z dokorom ozvavsia Isidor. Ty bez sercia Mudre serce ne bude pektysia tym bolem, jakoho nema. Ty vtratyv maru, svij son. Ty snyv

kochanu, domivku, knyhy, majbutnie. Ty pliv dovkola sebe barvystyj vizerunok iliuzij. Vypadoky dolia rozbudyly tebe, i nema oho plakaty za tym, o narodylosia v pini buttia

Jak dyvno ty mysly Chto ty? My syny gnozysu Gnozys? Znannia? o ce oznaaje? My piznajemo su cioho svitu, joho poatok, pochodennia, joho doliu i prahnemo do vta-

jemnyenoho korenia spravnioho buttia, do Velykoho Gnozysa Chto cej Gnozys? Boh? Syn boyj? y bahato bohiv? Ni te, ni ine. Ce velyka povnota, duchovna Pleroma, de panuje velyka jednis. Tudy

vernesia lye toj, chto vidsachnesia svitu, stvorenoho despotynym tvorcem, bohom zla Boh zla? Chiba ne dobri bohy stvoryly cej svit, sonce, more, zemliu, liudej?Neznajomyj z alem pochytav holovoju, orni provallia oej hlianuly na Isidora dopytlyvo i

dokirlyvo. Ty hadaje, o boh dobra mih stvoryty pirativ, ubyv i tyraniv? Ty dumaje, o bohu

liubovi treba buduvaty svity, de stradaju istoty liudy i tvaryny, de lliesia krov i panuje smer,de kyplia vijny i kuriava zamitaje navi najvyi sporudy, de siohodninij de ne vidaje pro za-vtranij

Mudreci kau, o vse hore vid hrichiv liudkych. o spoatku buv zolotyj vik, a vepotim

Dytiai bajky, usmichnuvsia neznajomyj. Nikemne myslennia, jake bojisiaobrazyty bohiv svojeju dopytlyvistiu. Ty mirkuje, jak dykun abo varvar. Neve u vsemohutniohoboha ne bulo snahy y vminnia daty svitovi povnotu astia j liubovi, ne tvoryty chyakiv tabloy, hadiv y krokodyliv?

Chto todi joho stvoryv? Ja ve skazav boh zla. Nehidnyj syn sviatoji Sofiji, drevnij drakon. Zvidky vin zjavyvsia? vraeno zapytav Isidor. Vpere uju take. Sluchaj uvano, suvoro movyv nevidomyj. Moe, ty nedarma potrapyv do nas

hore, jake ty zvidav, vidkryje tvoju duchovnu su, probudy do istynnoho yttia i rozuminnia. Ni

dovha, pustelia nima, nad namy zori, same as rozmovliaty pro sviaennyj gnozys. Bulo tak,junae uynciu Z praviku isnuje, je, ne prypyniajesia j ne vynykaje Jedyne Nerozdine yttia,Vseosiana Povnota. Vona obnimaje vsi sfery, vsi vyjavy, vsi molyvosti. I je v tij Povnoti bahatosutnostej, i kona z nych vina. Jichnie jednannia svobidne, nezalene, liubovne. I je pravo vtych sutnostej nevidjemne boestvenne pravo buty abo ne buty v tij jednosti

Ale tak mona znyyty povnotu! zdyvuvavsia Isidor. O ni. Povnota ne ezaje, jako navi odna z sutnostej vychody z neji. Povnota vidtvoriu-

jesia inymy sutnostiamy, bo vony bezmeni. Same tak stalosia, koly z Pleromy vidijla sviataSofija, mudra sutnis Materynstva

omu vona odijla? Vona ne vdovoniala povnotoju, danoju od viku, a zachotila vlasnoho porodennia, ditej

vinoho vyjavu, jiji baannia stalo dijeju, i stina Pleromy zamknulasia za neju. Vona opynylasiasamotnia sered chaosu. I porodyla toho, jakyj stav jiji perym synom i muem. Joho volia, vyjavlenav slovi, zbuduvala svit. I achnulasia Sofija, pobayvy cej svit, bo zbahnula svoju pomylku: svit,narodenyj nepovnotoju, ne moe staty harmonijnym. ob isnuvaty, vin povynen buv yvytysiavlasnymy sokamy, samopojidatysia. Tak narodylasia syla-sylenna svitiv, istot, liudej, jaki nesu vsuti svojij porok nepovnoty i prahnennia do Pleromy. Vina adoba osiahnuty zaverennia i bez-syllia zdijsnyty ce zavdannia. I zaplakala Sofija horiuymy slimy, zbahnuvy svoje padinnia, i zver-nulasia do Povnoty, ob vidkrylasia brama liubovi, ob pryjniala jiji nazad. Ale movala Pleroma,bo mist jednosti bulo perervano vinoju voleju Sofiji. Zalyajuy v novostvorenomu sviti astkysvoho duchu j tvorosti, ne mohla Velyka Maty vernutysia do Spinoty. Todi vona poprosyla tvor-cia svoho mua i syna, ob vin zupynyv koleso svitu. Tvore hnivno vidkynuv mudru poraduSofiji, zajavyvy, o lye v niomu vsia povnota buttia i nema inych bohiv, okrim nioho. Tak pero-narodenyj syn Sofiji povstav suproty Jednosti, utverdyvy porone buttia, jak dovinyj vyjav svo-jeji verchovnoji voli. Tak vin zamknuv cej svit u nevymirnu vjaznyciu, z jakoji vidtodi ne mohlavriatuvatysia odna dua

Jaka strana legenda, proepotiv Isidor. Ce istyna, zapereyv nevidomyj. Ja tobi rozpoviv pradavnij zapovit mudreciv, jaki

nesu estafetu gnozysu u majbutnie, ob koly Ostannij Syn Sofiji, jakyj pryjde v syli j slavi, zbah-nuv svoje poklykannia i pouv zapovit Vityzny Svobody

Ty kae pro Chrysta? Tak. Ale ne pro toho, jakomu pokloniajusia chrystyjany, ne pro toho, jakyj zobraenyj

rozipjatym na derevi. Ja movliu pro jedynokrovnoho syna Sofiji, jakoho vona porodyla iz sebe, obpodaruvaty zmuenomu svitovi nadiju na povernennia do Povnoty. I Syn pryjov u svit, proklavymist vid carstva boha zla do siajuoji Pleromy. Koen moe staty na nioho i ruyty do krajiny Voli,ale ne prosto projty nad bezodneju treba zrektysia vsioho zemnoho, vsioho iliuzornoho. Synmudroji Sofiji jde po svitu, vin muysia z namy, stradaje z namy, rozipjatyj u nas, v naomu serci.My syny Gnozysa nesemo vis pro rozterzanoho ducha, jakyj prahne do bakivkoho domu,zaklykaje vsich zriaych pokynuty morok i lynuty do vinoho svitla y zbahnuv mene cho tro-chy? y hory tvoja dua adoboju voli?

Isidor pomovav, zitchnuv, dyvliay na daleki zirky. V ninij imli plyvly temni barchany,tycho elestiv pisok pid nohamy verbliudiv. Tini, tini Spravdi, bajdue, cholodne porodenniaChiba mona osiahnuty v ciomu sviti radis i povnotu, koly odyn udar kata zupyniaje vse ukan-nia, liubov i nadiju?

Posluchaj ne znaju, jak klykaty tebe Nazyvaj bratom my braty po nevoli radyj budu, jako stanemo bratamy svobody Posluchaj, brate A jak e tvore, boh? Vin povstav proty Sofiji, svojeji materi i ony. Tomu joho sokrovenno nazvaly Satanoju.

Ale malo chto znaje pro ce. erci boha zla, navpaky, nazyvaju Satanoju vsich duchiv dobra iliubovi.

Chto ci erci? A vsi, chto pokloniajesia obrazu boha y bohiv. Vsi, chto vvaaje, o cej svit porodeno

dobrym bohom. Vsi, chto vvaaje, o mona vriatuvatysia zi svitu zla, poviryvy v boestvennis

Isusa, ale ne stavy takym, jak vin. I pohanki bohy, i chrystyjanke buzuvirstvo, i jevrejkyj Jehova,i dykunki idoly to lye strani tini pervisnoho drakona. Vin ne choe daty liudiam svobody, vintrymaje dui v poloni

Navio? A o vin robytyme bez polonenych du? Bez molytov, bez chramiv, bez pokloniv, bez

prorokiv? Litaty v nevymirnomu chaosi? Zlytysia z Povnotoju vin ne moe, bo vidkynuv jiji. A za-lyytysia samotnim te ne moe, bo samotnis ce nebuttia. My je lye todi, koly viddajemo sebeinym

Ce pravda! Oj, jaka ce pravda! prostohnav Isidor. Doky ja mih viddavaty sebe jij, jabuv aslyvyj, a teper

Durnyj chlope, dokirlyvo skazav nevidomyj. Teper lye ty moe vybyraty stekudo spravnioho yttia. Tam ty znajde, vidtvory use, o vtratyv tut, u moroci nyoho svitu

I jiji? skryknuv junak. A jiji najpere! mjako epnuv nevidomyj. Bo povnota to liubov. Za hranniu tajny

pera zustri zustri kochanych. Derzaj, brate! V mojim serci bi i nadija. Nae aryna zahorilasia. Ty opovisy meni vse, staryj brate.

Ja chou znaty istynu My vidkryjemo tobi tajinu buttia. Tvoji kryla vidrostu. Ty syn ducha, jako tak vydko

viduv viter istyny Ja zalyajusia. Inoho liachu nema. Vybyraju najvayj. Moe, na niomu vidukaju te, o

vtratyv na mynulych stekach

Oj, jak dovho tiahnesia ekannia! omu ne opuskajesia sokyra? y ostannia my roz-tiahnulasia na viky?

Dyvnyj homin jurby. Schvyliovani kryky.Bilia atra pravyteky metunia. Vona daje znak zaekaty, i kat vidchody. Vydovya! Vydovya! hrymy nevdovolena jurba, pjanijuy vid extazu ekannia.Do atra pravyteky nablyzyvsia bahatyj mandrivnyj his rozkinyj indukyj maharada.

Ne schodiay z konia, pryvitav tyranku, pryklavy ruku do sercia. Vona skupo kyvnula, hnivnozsunuvy brovy: oho treba pryecevi?

Sluha maharadi schylyvsia pered pravytekoju v pokloni, promovyv skupo j strymano: Velykyj volodar Arivarty maharada Chara-deva proponuje vykup za inku, zasudenu

do straty. Vona vynyla zloyn i povynna vmerty, rizko movyla pravyteka. Maharada kae, smyrenno vidkazav sluha, znovu klaniajuy, o vona dlia vas

ezaje i tak i tak. y vime jiji zemlia, y daleka Indija jasni oi volodarky nikoly ne pobaa tu,jaka vynyla zloyn.

Pravyteka movy, kusaje bezkrovni vusta, zapytlyvo dyvysia na radnyka. Toj pohladujedovhu syvu borodu, smyrenno opuskaje oi dolu.

Velykoho pravytelia ne poverne z neba na zemliu, tycho proepotiv radnyk. Naaskarbnycia ne poronia. Chaj volodarka ne bojisia nazvaty sumu, dostojnu slavetnoho rodu

Pravyteka pochmuro kyvnula, kri zuby procidyla vidpovi. Sluha povernuvsia do maha-radi, i toj, vysluchavy poslancia, le pomitno vsmichnuvsia, schylyvy holovu na znak zhody.

Boji povely Hipatiju z pomostu do maharadi. Na jiji misce potiahly inych zasudenych; ja-roju blyskavyceju majnula v povitri sokyra. Jurba pobayla krov, zachopleno zakryala, poala ty-snutysia do pomostu.

Hipatija ohluchla vid kryku, nioho ne rozumila i tupo dyvylasia na vrodlyve oblyia maha-radi, jakyj z cikavistiu rozhliadav blide j zamuene stvorinnia z veletenkymy blakytnymy oyma kazkovymy viknamy u netutenij svit, Vin o zapytav jiji divyna movala, lye zuby jiji

dribno cokotily, niby vid cholodu. Po znaku maharadi sluha nakynuv jij na plei teplyj pla, za-kutav, pidsadyv u zakrytyj palankin, ukriplenyj na spyni verbliuda. Vona znemoeno opustylasiana mjaki poduky, jaka stareka inka laskavo poklala jiji holovu na zrune pidvyennia. Vid-chylylasia zaviska, blyskui orni oi maharadi znajly Hipatiju, hortannyj lahidnyj holos pro-movyv dosy ystoju hrekoju movoju:

Zaspokojsia, divyno. Boh smerti Jama poaliv tebe. Vin odijov i ne skoro vernesia. Tyvina i pojide zi mnoju do prekrasnoji Indiji, v moju Arivartu

Sliozy pokotylysia z oej Hipatiji, rydannia striasaly jiji zmuene tilo. Stara inka pryhortalajiji holovu do vyschlych hrudej, alislyvo epotila:

Popla, popla, bidneka! V sliozach vyllie hore i strach. Vse myne Vse myne Jakmynaje yttia jak prochodia doi nad Arivartoju, ob daty dorohu stranym suchovijam Po-pla, popla, jasnooka uynko Pryhotuj duu svoju do velykoji radosti

Pochmuryj Sinaj.Bezvodna pustelia, nepryvitni hory. Paliui dni, procholodni noi.Tut aleno prokoujusia smeri nad mertvymy piskamy, niby slidy neestyvych ihry liu-

tych demoniv. Tut chovajusia v krutych uelynach rozbijnyky i znedoleni, zberihajuy svojunudennu voliu vid dovhych, ruk tyraniv, pravyteliv ta prefektiv provincij. Tut ukaju liachu doboha tysiai chrystyjankych asketiv, pochovavy sebe naviky vid svitu ta joho prynad v hlybokychvidliudnych peerach. Jich prynaduju siudy slavetni miscia, de pradavnij suvoryj prorok hartu-vav Izrajilia do vyrianoji bytvy za zemliu zapovitnu, de mjav i lipyv z dykoho i chaotynohoplemja boych vojovnykiv, zdatnych pronesty erez tysiaolittia hriznu voliu nevmolymoho Je-hovy. Jim e j dosi vvyajesia hrozova posta volodaria svitu, jakyj sered blyskavy ta hromu opu-skajesia na horu Sinaj, ob stverdyty Mojseevi svoju prychynis a y hniv. I koly ponad horamyaleniju hromovyci, samitnyky radisno prysluchajusia do uroystoho vidlunnia, i molytvy jichnitodi staju badioriymy, i pered jichnim vtomlenym zorom postaju vydinnia angeliv ta pradavnichsviatych, vtiajuy jich ta obiciajuy nezemne blaenstvo za muky, o dovodysia terpity na zemli.

V cij pusteli znajly sobi prytulok i syny Gnozysa, suprotyvnyky vetchozavitnoho boha. Siudyprybuv i ellin Isidor, vriatovanyj gnostykom Kolinom, poslidovnykom slavetnoho Valentyna, vi-domoho duchovnoho uytelia.

Kika dniv ta noej Isidor spoyvav, dumav, blukav pomi nepryvitnych ske, namahavsiavidnajty sam v sobi rivnovahu dlia toho, ob yty, myslyty, viduvaty. Bo yty to oznaaje matyjaku metu i priamuvaty do neji. Dlia Isidora vse pozadu bulo zrujnovano, obezcineno, vtraeno,ote duch vymahav novoho rozuminnia i liachu. Peri rozmovy, o jich viv ellin z Kolinom vdorozi, zaronyly zerno nadiji v serce, ale treba bulo zmicnyty ti nesmilyvi parosti, viduty jichniuyttievis, nadijnis, docinis.

Sinajka pustelia, obrana samitnykamy dlia duchovnych podvyhiv, vemy vidpovidala tomu,zarady oho tysiai zmuenych ukaiv istyny prahnuly siudy. Vona zalyala liudynu na samoti znebom, vona vidrubuvala jiji vid prynad chaotynoho svitu i v sumnych dovkolynich krajevydachpokazuvala marnis zemnoho buttia. Nagromadennia ske, bidni ahari, maje povna vidsutnisyttia, jako ne liyty pustenych zmij y samotnich orliv u dalekomu nebi, vse ce hovorylopodvynykovi, o vin perebuvaje ne v ridnomu kraju, a mandruje dalekymy liachamy