BESMELE TEFSİRİ

Hamiye DURAN

ÖZET

Besmele okumanın faziletlerinin anlatıldığı Besmele Tefsiri’nde Hz. Peygamber’in miraçta

yaşadığı ruhanî hayattan bölümler vardır. İşlediği konular gereği konuşmalar, Hz. Peygamber ile Tanrı

arasında geçmektedir. Allah’ın lütfu, ihsanı, bağışlayıcılığı, cömertliği gibi konuların işlendiği bu eser,

insanlar arasındaki ilişkileri de aynı temalar üzerine oturtmaktadır. Söz konusu fikir ve diğerleri

Hasan-ı Basri, Cüneydi, Seri Sakati, Kafal Şaşi, Tâi gibi tarikat ulularının yaşam ve sözleriyle daha

müşahhas hâle getirilmiştir.

Hâcı Bektâş Veli’ye atfedilen ve “Kitâb-ı Tefsîr-i Besmele Ma‘a Makâlât-ı Hâcı Bektâş” adı ile

Manisa kütüphanesinde 3536 numara ile kayıtlı olan bu eser, 827-1423 tarihinde Cafer bin Hasan

tarafından istinsah edilmiş 30 varaklık tek nüshadır. Eser, ilmî usullere uygun olarak yeni yazıya

çevrilmiştir.

ABSTRACT

There are parts from spiritual life of prophet in Miracle of Muhammed (Mucize) in the

commentary of Besmele which tells the benefits of reading Besmele. It is between God and prophet

because of its subjects. In ths work, God is benefical, benevolant. He is told and relationship among

people is one of the themes, as well. These ideas were dealt with Hasan-ı Basri, Cüneydi, Seri Skati,

Kafal Şaşi, Tai.

This book is in Library of Manisa (3536). Also, it is saral that this book belongs to Hacı

Bektash. It includes 30 pages. ( dated 1427)

Anahtar Kelimeler: Besmele, Acıma, Bağışlama, Rahmân, Rahîm.

Key Words: Besmele, Compassion, Forgive, God.

Besmele, kâinatı yaratan ve idare eden yüce varlığın adının ve en çok kullanılan doksan dokuz

isim dizisinde başta söylenen Rahman ve Rahim sıfatlarının yer aldığı bir âyettir. Esirgeyen,

bağışlayan, lütuf, merhamet ve ihsanını eksiltmeyen anlamındaki Rahmân ve Rahîm sıfatları İlâhi

rahmet ve koruyuculuğun bütün âlemi kucakladığını ifade etmektedir.

Türkçede “besmele çekmek, bismillâh demek” deyimleri Bismillâhirrahmânirrahîm’i okumak

demektir. “Euzü besmele” ise kovulmuş şeytanın şerrinden Allah’a sığınırım anlamındaki “Euzü

billahimineşşeytanirracim” cümlesiyle besmelenin ortak adıdır. (İA: 530). Neml suresindeki besmele

ayeti (27/30) nazil olduktan sonra son şeklini almış, Hz. Muhammed hayatının sonuna kadar hep bu

ibareyi kullanmış, besmelenin yazıldığı ilk satıra da başka hiçbir şeyin yazılmamasını emretmiştir.

İslamiyet’te gerek dünya gerek ahiretle ilgili olsun her önemli ve meşru işe besmele ile

başlamak tavsiye edilmiştir. Hz. Peygamber’in (Acluni II. 174) “Besmeleyle başlamayan her iş

bereketsiz ve güdüktür.” hadisiyle onun bir çok iş münasebetiyle besmele çekmesi ve besmele

çekmeyi ve yazmayı tavsiye etmesi besmelenin hem inanç hem ibadet hem de Müslümanların günlük

hayatlarında önemli bir yer tutmasına sebep olmuştur(Gözübüyük, 1977: 31). Ayrıca her işe besmele

ile başlamak, uluhiyyet ve ubudiyyet arasında sevgiye dayalı bir münasebetin sembolü hâline

gelmiştir.

Besmelenin başındaki “ba” edatı Arapça’da yapışma, sığınma, yardım isteme, bir şeyi araç ve

sebep edinme anlamlarını vermektedir. Dolayısıyla besmele “Allâh’ın adına yapışarak O’ndan yardım

dileyerek, O’na sığınarak, O’nu araç kılarak işe başlıyorum.” demektir(Öztürk, 1996: 30). Bu bilinçle

mümin, her işin başında besmeleyi okur. Besmele Allah’ın insanlara en büyük ihsanıdır. Çünkü

besmelede Allah adıyla birlikte O’nun acımak, esirgemek, bağışlamak, korumak merhamet etmek

anlamlarına gelen Rahmân ve Rahîm sıfatları yer almaktadır. Kur’an’da 113 kere tekrarlanan bu âyet

(114 sûreden Beraat sûresi hariç), Allâh’ın merhamet ve bağışlamayı esas alan bir kudret olduğuna

dikkat çekmektedir. Bu görüş Kur’an’da tanıtılan insan, evren ve hayat anlayışının merhamet, hoşgörü

ve bağışlama üzerine oturduğunu da göstermektedir.

Ayrıca hem Fatiha sûresinin ilk âyeti olması, hem de “Bütün ilimler besmelenin ‘bâ’sında derc

olunmuştur” fikriyle Hz.Ali’den rivayet edilen “Eğer yazmak isteseydim besmelenin ‘bâ’sı hakkında

deve yükü kitap yazardım” sözüyle besmelenin ihtiva ettiği kutsal ve mühim mânâ, Türk-İslâm toplum

hayatında önemli bir yer tutmasını sağlamıştır(Ramazanoğlu, 1984: 17).

Özellikle süsleme sanatında en fazla yazılan âyetlerin başında gelir. Besmelenin yazımına özen

gösterilmesiyle ilgili Hz. Enes’ten gelen bir rivayette “Bismillahirrahmanirrahim’i özenerek güzel yazan

kişiyi Allah affeder.” buyurulması ve Hz. Ali’nin “Besmeleyi güzel yazan kişi affedilmiştir.” sözü

hattatların bu konuda gereken itinayı göstermelerinin başlıca sebebi olduğu gibi besmelenin çokça

yazılmasının da esas amili olmuştur(İA, s. 534).

En güzel örneklerini Osmanlı hattatları elinde bulan besmele, çeşitli süslü hatlarla Kur’an

dışında bazen tek başına levha olarak, bazen de hilye levhalarının üst kısmına yazılmıştır. Oklu

besmele en güzel örneklerinden biridir.

Besmeleyle oluşan çeşitli tabir ve deyimler ve “Bismillahirrahmanirrahim”, çeşitli mimarî

eserler ve hat sanatından başka, edebiyatta ve folklorda önemli bir malzeme olarak kullanılmıştır. Eski

Türk edebiyatında, her eserin besmeleyle başlaması kaidesine uyulduktan başka, çeşitli tür ve

beyitlerde; halk edebiyatında türkü, ninni, destan gibi eserlerde; az olmakla birlikte yeni Türk

edebiyatında; çeşme alınlıkları, mezar taşları, dükkalardaki levhalar gibi folklor ürünlerinde çokça

kullanılmıştı(Duran, 2003).

Besmele yalnızca tefsir, kıraat, fıkıh kitaplarının mukaddimelerinde değil, müstakil eserlerde

de özenle ele alınmış, şerhedilmiştir. Fatiha sûresinin ilk âyeti olması hasebiyle bütün Fatiha

tefsirlerinde ele alınmıştır. Müstakil olarak ele alındığı eserlerin başında “Besmele Tefsirleri” yer

almaktadır. Hemen hemen bütün mutasavvıflar Besmele’yi şerh etme yoluna gitmişler ve çeşitli

eserler vücuda getirmişlerdir. Bu eserlerden birisi de Hâcı Bektâş Velî’ye atf edilen Besmele Tefsiri’dir.

Besmele okumanın faziletlerinin anlatıldığı Besmele Tefsiri’nde Hz. Peygamber’in miraçta

yaşadığı ruhanî hayattan bölümler vardır. İşlediği konular gereği konuşmalar, Hz. Peygamber ile

Tanrı arasında geçmektedir. Allâh’ın lütfu, ihsanı, bağışlayıcılığı, cömertliği gibi konuların işlendiği

bu eser, insanlar arasındaki ilişkileri de aynı temalar üzerine oturtmaktadır. Rıza ve teslimiyet

içinde olanlara Allâh’ın rahmetinin ulaşacağı fikri ile çeşitli tasavvufî makam ve tevbe, nefis,

vesvese, kulluk etme, tevazu, zikir gibi tasavvufî ıstılahlar da işlenmiştir. Söz konusu fikir ve

diğerleri Hasan-ı Basri, Cüneydi, Seri Sakati, Kafal Şaşi, Tâi gibi tarikat ulularının yaşam ve sözleriyle

daha müşahhas hâle getirilmiştir. Bu dünyada ve öbür dünyada mutlu olmanın yolları anlatılan

eserde 22 âyet ile de cennet nimetleri müjdelenmektedir.

Kitâb-ı Tefsîr-i Besmele Ma‘a Makâlât-ı Hâcı Bektâş adı ile Manisa kütüphanesinde 3536

numara ile kayıtlı olan bu eser, 827- 1423 tarihinde Cafer bin Hasan tarafından istinsah edilmiş 30

varaklık tek nüshadır.

Eser, Rüştü Şardağ tarafından 1985 yılında tercüme edilmek suretiyle yayımlanmıştır. Ancak

okumada yapılan yanlışlıklar ve atlamanın çok olması; tam bir çeviri değil tercümeye dayanması

sebebiyle eserden faydalanmak mümkün görünmemektedir. Bu sebepten, söz konusu risaleyi ilmî

usullere uygun olarak günümüz Türkçesine çevirme gereği duyduk.

Eser, tarafımızdan transkripsiyon sistemine uygun bir şekilde yeni yazıya çevrilerek, ilgililerin

faydalanabileceği bir eser olarak yayına hazırlanmıştır.

Besmele Tefsiri metnini kurmada sahamızda kullanılan transkripsiyon sisteminden

faydalandık. Türkçe kelimelerin imlasında istinsah tarihini göz önünde bulundurarak XV. yüzyıl

Anadolu metinlerinin neşrinde bağlı kalınan usul takip edilmiştir. Nüshadaki sayfaların sona erdiğini

göstenmek üzere sayfa numaralarından önce ( // ) işareti konulmuştur. Metin içinde geçen kelam-ı

kibar, hadis ve âyetlerle ilgili açıklamalar dipnotlarda verilmiştir. Yine çeviri tekniği içinde özel adlar

hariç büyük harflerle noktalama işaretleri kullanılmamıştır.

KitÀb-ı Tefsìr-i Besmele Maèa MaúÀlÀt-ı ÓÀcı BektÀş Raómetu’llÀh

BismillÀhi’r- raómÀni’r-raóìm ve bihi nestaèìn sipÀs u ñamd u öıyÀs ol pÀdişÀhlar

pÀdişÀhınuð ñażretine anı bilmeklik içinde èÀöillerùð

èaölı ve ñakìmlerùð ñikmeti ñayrÀndur ve fikr

ıssılarınuð fikri anuð èaóametin aðlamaklıġ içinde ser-gerdÀndur ve dùrūd ve tañiyyat ve Àferìn ve

salavÀt ol mùrseller mih-teri peyġamberler serveri seyyid-i bÀ-vefÀ Muñammedù‟l-Muã÷afÀ èaleyhi‟s-selÀm kim yazuölular şefÀ

èatcısıdur ve ba

ède ben ża

èìf kim bu kitÀbı öıldum ve ol şerì

èat

ñùkùmlerinùð sırlarından bir şemèa beyÀn ve ÷aörìr öıldum Àhiret ve din yolın başarmaġa yardım oldı

vÀcib gôrdùm BismillÀói’r-rahmÀni’r-raóìm // (2a) tefsìrin Tùrkçe açıö èibÀret birle rūşen öılam

mùtÀlaèÀ öılıcılar her dem dùrlù dùrlù fÀideler bulup ben ża

èìfi òayr birle aðalar İnşa‟allÀhu Ta

èÀlÀ

MièrÀc gicesi Muñammed Muã÷afÀya òi÷Àb öıldı kim eger dilerseð her bir işde yardımum senùð ile

ola ism-i aèóamum daòı keremùm daòı lu÷fum bildùren adum her ñÀlde dilùðde olsun andan Rasūl

eyitti İlÀhì ism-i aèóamuð öanöıdur lu÷fuð bildùren adun öanöıdur bu öulına bildùr kim bir dem andan

ġÀ‟ib olmayayın Taðrı TaèÀlÀ eydùr yÀ Muñammed ism-i a

èóamum AllÀhdur keremùm bildùren

adum RañmÀndur lu÷fum bildùren adum Rañìmdùr eger her bir ñÀlde Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-

raóìm dirseð õÀtum ile keremùm ile lu÷fum ile senùð bekcið olam. Rasūl // (2b) eydùr İlÀhì bu

nuvÀziş ve bu kerem yaluðuz baða mıdur yoksa èÀãìlere daòı bu òūndan nevÀle var mıdur Taðrı

TaèÀlÀ eydùr iy cômerd peyġamber ne öadar ùmmetùði sen severiseð bið sence ben severven anuðçùn

kim tevñìd eydùrken ilk benùm adum eydùrler andan senùð aduð eydùrler nitekim eydùrler LÀ ilÀhe

illa’llÀh Muóammedun Rasūllu’llÀh her bir ÷Àèatda ilk farìżaya başlarlar andan senùð sùnnetùð

öılarlar senùð ùmmetùðise benùm öullarumdur sen bunlara şefÀèat öılursað ben

èinÀyet öılam imdi

benùm èizzetùm

èaóametùm ñaööıçùn eger bular Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm dirlerise her bir

işde ben bular kendùden yaöın olam AllÀhluġumıla dùnyÀda èaybların ôrtem Er-rañmÀnluġumıla

Àòiretde òalÀyıölar arasında rùsvÀy öılmayam Er-rañìmluġumıla işledùkleri yaóuöların mùzde

dekşùrem nitekim // (3a) Taðrı TaèÀlÀ KelÀm-ı Mecìd içinde buyurur”feulâike yubeddilullâhu

seyyiâtihim hasenâtin la÷ìfe Taðrı Ta

èÀlÀ eydùr iy mù‟minler kÀfirler ma

èbūdına el-lÀt dirler

buðalduġı vaötın el-lÀt diyù öıġırurlar fÀ‟ide bulmazlar senùð maèbūduð AllÀhdur sen daòı

buðalduġuð vaötın AllÀh deyù öıġırursað eger sen daòı fÀ‟ide bulmazısað AllÀh diyen ilÀ el-lÀt

deyen arasında ne farö ola kÀfirler el-lÀt dir sen AllÀh digil AllÀh didùgùð sÀèat ben lebbeyk

diyeyin dùnyÀda Àòiretde ne ñÀcetùð varısa revÀ öılayın kÀfirler mañrūm sen maġfūr olġıl uòrÀ

Taðrı TaèÀlÀ eydùr yÀ Muñammed benùm ism-i a

èóamum AllÀhdur anuðçùn kim AllÀhdan ayruö

ne kim adum varısa dùkeli ãıfÀtdur nitekim ÒÀlıö diyicek yaradıcılıġum belùrùr RañmÀn diyicek

rañmetùm çoölıġı belùrùr//(3b) Rañìm deyicek şefaöatum çoklıġı belùrùr mù‟minler ñaööında AllÀh

deyicek Taðrılıġum bilinùr RañmÀn desùnler ùmmetùði ÷amudan öurtarayın Rañìm desùnler uçmaġı

bunlara maöÀm vireyin AllÀh desùnler perdeyi gôtùreyin dìõÀrum gôstereyin uòrÀ iy öoröucılar

RañmÀn dið kim öoröduġuðuzdan imìn öılayın iy umıcılar Rañìm dið kim umduġuðuz irersiz iy èÀşıölar AllÀh dið kim aġyÀr zañmetinden dostı dosta öavışsun uòrÀ AllÀh dið iy sÀbıölar RañmÀn

dið iy muöteãidlar er-Rañìm dið iy óÀlimler sÀbıö Muñammed ùmmetinden şol öullardur kim ne

dùnyÀya naóar öıldılar ne uçmaġa iètibÀr öıldılar

èÀlì himmetler ile hìç nesneye öalmadılar ÷À

èatdan

maösūdları ñaöö buyruġın yerine getùrmek idi hemìn bunlar AllÀh adınuð heybetin // (4a) kestùrùr

kim AllÀhdan bir ġanì pÀdişÀh aðlanur kim mùsebbiñlerùð tesbìñlerin mu÷ìèlerùð ÷À

èatı

èÀbidlerùð

èibÀdeti anuð

èaóÀmeti öatında iken ñaöìr iken öadersùzdùr bu ñÀllere giricek tevÀżu

è maöÀmına

girù dônerler Mùfdìlikden oy virùrler gôrgil ol Rasūllar serveri bu maöÀmdan neder eydùr “

Sübhâneke mâ‟abadnâke Hakk „ibâdetike ve mâ „arifnâke hakka ma‟rifetike “ Bu sôzùð maènìsi oldur

kim iy mu÷ìèlerùð ÷À

èatından mùstaġni Taðrı ve iy

èÀbidlerùð

èibÀdetinden mùnezzeh Taðrı bizùm

bilùmùzùð ya bizùm öullıġımuzuð ne öadri var senùð ñażretùðde Eyyūb peyġamber èaleyhi‟s-selÀm

ãabur maöÀmına çıömışken gôrdi kim ãaburlaruð ãabrı anuð celÀleti öatında hìç öadri yok ol daòı

şikÀyet odın ãabur bìşesine // (4b) ãalıvirdi ãabur evin yıödı mùflisliö maöÀmına geldi. “İnni

messeniye‟d-durru ve ente erhamü„-r-râhimîn” deyùp mùflisliö el vurdı pes sÀbıölara AllÀh adın

kestùrmek èilÀcı aldanublar

èucb maöÀmından kim ol maöÀm muöarrebler sùprecegi yirdùr

tevÀøuèlıö maöÀmı ìmìn ve feraġatlık yeridùr AllÀh öavışdurur Muöteãid Muñammed

ùmmetlerinden bir öavùmdùr kim bular èômùrlerið óarÀfetin olmayası ve yaðlış işlerde geçùrdiler

gôzlerinùð nūrı òelÀk getùrdùgi vaötın öara saöal aġarduġı vaötın Óaöö dergÀhına gelùrler ferişteler

eydùrler iy utanmas maòlūölar içinde geçmes alduðuz Óaöö dergÀhına geldùðùz TaðrıTaèÀlÀ eydùr

iy feriştelerùm meger kim benùm “RañmÀn adum işitmedùðùz mi kim bu öullaruma bôyle dirsiz

Taðrı TaèÀlÀ // (5a) eydùr iy öullarum maòlūö sizi öovdı ise ben da

èvet öılurven bunlar arturdıyısa

ben öabūl öılurven bular sizden yùz dôndùrdiyise ben size rañmet öılurven daòı eydùr çùn

ôlùmùnùzden ilerù geldùðùz òïş geldùðùz el-ñikÀyetù HÀrūnu‟r- Reşìd zamÀnında bir bedevì èArab

varıdı hergiz òıyÀr bitdigin gôrdùgi yoġıdı bir yirde bir öaç dane òıyÀr toòmın buldı anı bir aradalıga

öodı öuyu suyıla bisledi bir öaç acı òıyÀr oldı èÀöilleri dirdi ÷anışdı eyittiler bu bir gôrùlmedùk

yemişdùr bunı òalìfeye ilet dediler kim bunuð bahÀsın ol yetùrùr dediler èArab miskìn zamÀnıla ol

òıyÀrı òalìfeye getùrdi geldi öapuda zincir depretdi çıödılar ol èArabı òalìfeye getùrdiler// (5b)

òalìfenùð yùzin gôricek ol buruşmış acı òıyÀrlar òalìfenùð dizi ùzerine öodı òalìfe òıyÀra baödı andan

heybetile òaãÀkilerine bakdı anuð heybetinden dùkeli dipdiðsùz durdılar yirlù yirinde òalìfe ol èAraba

eydùr zihì ġarìb yemiş getùrdùð bize dedi bunuð şùkrÀnesi bir kizden yetùrmeyevùz meger bir öaç

kez gelesin alasın yùz bið aöçe virdi ol dôrt acı òıyÀrıçùn ol èArab gitdi vezirlerine eydùr benùm işùm

daðladuðuz ola eyitdiler evet ÷aðladuö dediler òalìfe eydùr ol miskìn èArab öır içinde

èômri geçmiş idi

òıyÀr gôrmedùk idi gôricek ãandı kim kendù gibi biz daòı gôrdùgùmùz yoö ãandı ol èazìz nesneyi bize

lÀyıö gôrdi anuðçùn getùrdi size heybetile baöduġum oldı kim //(6a) olmasun ki kimesne anı utandura

biz kendù bilùmùzden durduö anuð bilùsiyile bir olduö İnşaallÀhu kim murÀdlar defterinde mañrÿm

olmayavuz ol pÀdişÀh-ı bì-çūn ol RañmÀn ñażretinde èÀsì ñikÀyeti ol

èArab ñikÀyetine beðzer

èômùrleri her nede geçùrdiler aðsuzda bir gùn tevbe òıyÀrınuð toòmı eline girùr anı peşìmÀnlıö

yerinde eker gôz yaşıyıla ãuvarurısa utanmadın ol yaramas tevbesin iken raġbetlù matÀè ãanub ol bì-

çūn ñażretine eledùr Taðrı TaèÀlÀ feriştelere eydùr egerçi kim ma

èãūm tesbìñ teñlìl būstÀnlarınuð

bizùm èizz ù ceberūtumuðuz öatında öadri yoö

èÀãìnùð bunca ñırã arasında çıöar acı òıyÀruð öadri ne

ola illÀ olmasun kim anları utandurasız ÷Àèat öıymetsizliġin bildùresiz kim benùm //(6b) adum

RañmÀndur ol miskìn èÀsì anı bizùm ñażretùmùze lÀyıö ãanub getùrdi kendù bilùmùzi öoyalum anuð

dilegiyile bir olam RañmÀnlıġumızula anı rañmetsùz öadañıla öanduralum ki èÀlemler bile kim biz

RañmÀn Taðrıvuz óÀlim Muñammed ùmmetinùð bir öavùmdùr kim kùlli èômùrlerin her nede

medyÀnda geçùrdiler ôlùm geldi bunları şol ñÀlde buldı boş elleriyile ñażrete varurlar Taðrı TeèÀlÀ

eydùr iy kùstÀòlar neðùze inanub bu kùstÀòlıġ öılduðuz eyidiler İlÀhìnÀ ve seyyidinÀ kitÀbumuz èunvÀnı bizi aldadı virdùgùð kitÀbuð ilkinde rañmetùð çoölıġın bildùrdùð biz daöı ol kerem ol rañmet

aldanduö bu kùstÀòlıöları öılduö Taðrı TaèÀlÀ eydùr öamular bir sebeb ile rañmet öılurven seni

sebepsùz rañmet öılayın Rañìmliġùm bilinsùn el-ñikÀyet // (7a) Sul÷Àn Mañmūd bir gùn baġçesinde

oturmışıdı açuö gôðùl birle gôðliyile òÀãakılarına altun incù ùlùşdùrùrdi bir uġrı yoldan geçeriken

baġçe öapusı yaruġundan baödı Sul÷Ànuð açuö gôðlin cômerd elin gôrdi ve keremin gôrdi gôðlinden

geçdi eyitti eger ben uş bunuð gibi cômerd pÀdişÀhuð mÀlın uġrularısam ÷uyarısa óÀhir oldur kim

nesne demeye bir gùn furãat buldı Sul÷Àn atınuð boynından tavuöın uġrıladı otuz bið öızıllıö Sul÷Àn

öaöıdı òışım ÷onına girdi cellÀdlara buyurdı öolcılar ÷utdılar ãaf ãaf yolları baġladılar uġrıyı fi‟l-ñÀl

bildiler dutdılar baġladılar sùriyù Sul÷Àn ñażretine getùrdiler bì-çÀre uġrı ol òışım ol siyÀseti gôricek

aġladı aġlayıcaö Sul÷Àn baġçe öapusından* eydùr soruð ol bed-bÀòta niçùn // (7/b) aġlar ãordılar uġrı

eydùr fulÀn gùn baġçe öapusından baödum Sul÷Ànuð keremin gùlecligin gôrdùm şuða aldandum eger

Sul÷Ànuð işbunuð gibi òışım-vÀrın bilseyidùm ol ÷avġuð yôresinden geçmeyedùm Sul÷Àn buyurdı ol

uġrınuð elin şeşdiler ñamama ilettiler buyurdı Sul÷Àn ÷onlarından bir boġ ÷on getùrdiler bu uġrıya

geydùrdiler ol ÷Àzisin ÷avöıyıla aða baġışladı daöı buyurdı kim şehrde gezdùrùð öıġırduð kim bu ol

kişidùr kim Sul÷Ànuð keremin inanub kùstÀòlıö öıldı ol pÀdişÀhlar pÀdişÀhı kitÀb èunvÀnında

èÀãìlere naóar öıldı bir kôye bir öaç rek‟at namÀzından ôtùrù rañmet öılur bir kôye bir

kez ”lâilâhe illallâh ” dedùginden ôtùrù seksen yıllıö kùfrin baġışlar utandurmas daòı bir kôye dôrt yùz

big Taðrılıö daèvÀ // (8a) öılduġından soðra aða yalavac viribir (gôndùr) ve öatı sôylemeð ol benùm

dùşmÀnuma yumışaö sôyleð ol öullıġın unutsa ben Taðrılıġum unutmasven eyitdi yitesi öulmaşlıö

kılduö biz senùð ñaööuðda inèÀm öılduö imdi uş öocalduö ôlùmùð yaöìn geldi bir kez öulven dimek

senden dôrt yùz yıl èômùr içinde geçùrdùgùn kùfri yùzùðe getùrmemek benden çùn bu keremi gôrdi ne

öadar edepsùzlik öıldumısa bu keremden kim gôrdùm rañmetden artuö ne ola öaçan öıyÀmet gùni

olduödan Taðrı TaèÀlÀnuð öahr-ı tecellileri bì-çÀre

èÀãì

èurbÀn zebÀniler ùşùb ÷amudın yaða

sùriyeler bì-çÀre èÀãì feryÀd öıla aġlaya Taðrı Ta

èÀlÀ eyide ãoruð bu

èÀãìlere niçùn aġlarlar feryÀd

öılurlar yÀòūd ol edepsùzlikleri nesine inanub öıldılar andan èÀãìlere //(8b) ãorıcaö eydùrler kitÀbı

èunvÀnında RañmÀni‟r-rañìm gôrdùk dùşmÀnlar ñaööında in

èÀm iñsÀn gôrdùk eger bilse idùk kim

bunuð gibi òışım-vÀr ve bunuð gibi siyÀsete uġrayasumuz èacabÀ yÀvuz işùk geçmeyeyidùk İlÀhì

keremùð lu÷fuða aldanduö Taðrı TeèÀlÀ eyide iy

èazab ferişteleri öulumdan ıraö oluð iy rañmet

ferişteleri öuluma geydùrùð yetmiş öat ñùlle ÷onın è

Araãat içinde gezdùrùð öıġırduð bu oldur kim

rañmet aldanmış RañmÀnlıġum inanmış kùstÀòlıö öılmışlar “yâ rahmânü‟d-dünyâ ve‟l-leyli veyâ

rahîmü‟l-ilâhi?“ yaèni iy dùnyÀda RañmÀn Taðrı hem mù‟min ve hem kÀfire ve hem cÀnlu

canavara erişirdùr bu dùrlù inèÀmlaruð ve iñsÀnlaruð kÀfir dùnin gùnin kùfr eyidùr Óaöö sùbhÀnehu

ve TeèÀlÀ //(9a) ana rızö virùr saġlıö virùr andan uyöu virùr anı uyudur kendù uyumas aðları bekler

ammÀ öıyÀmet gùni olduötan bir ñÀle gele kim ol nihÀyetsùz rañmet deðizlerin mù‟minlere mañãūã

öıla kÀfirlere ñarÀm öıla Rasūl èaleyhi‟s-selÀm buyurur Mi„rÀc gicesi altı yùz bið yıllıö yol dùnyÀ

ñisÀbınca èarşdan yuöaru çıödum bið kez bið deðiz gôrdùm eyitdùm İlÀhì bu ne deðizlerdùr Taðrı

Ta„ÀlÀ eyitti yÀ Muñammed ol deðizler benùm rañmetùm deðizlerùdùr degme bir deðizùð ululıġı

yetmiş bið kez bu dùnyÀcadur maşrıödan maġribe degin bu deðizlerden viribidùm dùnyÀya bir

mevcin nicesi òïşluö ve eylùk ve gùl ve reyñÀn nicesi nièmet ve rÀñatlıö kÀfirde ve mùslimÀnda

dùkeli ol bir mevcindendùr yarın öıyÀmet gùni olduödan işbu gôrdùgùð deðizleri bir kezden // ( 9b)

senùð ùmmetùð ùzerine sacu öılam kim dùkeli mù‟minler bir kezden rañmete ġarö olalar uòrÀ ervÀñ

elest èÀleminde Óaöödan òaãakılık dilediler Óaöö Ta

èÀlÀ ol cÀnlara buyurdı uş ben sizi

yurduðuzdan ayırurven sizi ġariblıġa viribirven ol ġariblıöda eger gôðùl virmeyùb yurduðuzı

unutmazsaðuz benim nūrum sevgùsin bekleyùb ùstùme dùnyÀyı iòtiyÀr öılmazsaðuz nice kim

rañmetùm çÀşnısından ÷atdurdum soðra daòı Rañìmliġùm Óalìmliġùm ñūnından ÷oyuram ne öadar

öatı suçuðuz daòı varısa geçùrem çùn benùm ùstùme ayruö nesne iòtiyÀr öılmayasız her kim bizùm

ñażretùmùzde òaãakılık dilerse dùnyÀdan yùz dôndùrsùn Àòirete yùz getùrsùn kendùden gūne

öullıġın artursın biz daöı anı òaãakı edùnelùm dùrlù dùrlù òilèatler // (10a )aða geydùrelùm perdeyi

gôtùrelùm aða cemÀlùmùzi gôsterelùm her dem baöduġınca ol bizi gôrsùn biz anı gôrelùm la÷ìfe

Óasan-ı Baãrì rañmetu‟llÀhi èaleyhi hemìşe minber ùstinde eyùdùridi kim ey mù‟minler

sevdùgùnùzden ayrılub ġaribliġe dùşùb durursız dÀ‟imÀ firÀö ñasretinden aġlað dÀ‟imÀ yurduðuz

aðub gôz yaşın aöıduð ola kim ol kerem ıssı pÀdişÀh kerem öıla girù öavşura firÀö belÀsından

öurtılasız viãÀl lu÷fına erişesiz bir gùn ol din ulusına ãordılar kim iy ulular ulusı hergiz dùnyÀda

gôðlùð òïş olduġı var mıdur eyitdi seksen yaşumdaven dùkeli èômrùm içinde bir kez òÀtırum òïş oldı

bir gùn ãavmıèam ùstinde dururıdum ılduzlar ñÀline i

ètibÀr öılurıdum öulaġuma bir ince ùn geldi

diðledùm bir èavrat erile savaşur // (10b) eydùr eger dôgdùð yùz dôndùrmedùm ne belÀ kim eyledùðse

gôtùrdùm anuð içùn kim benùm ùstùme bir daöı iòtiyÀr öılmayasın çùn kim benùm ùstùme bir daöı

iòtiyÀr eylerseð ben seni niderin dir.Bu sôzùð naóìrin istedùm Tanrı TaèÀlÀ kelÀmından saññ bu

Àyeti buldum kim öavlehu TaèÀlÀ “innallâhe lâ yağfirune yuşrake bihi ve yağfiru mâdûne zâlike ”6

maènìsi budur kim Taðrı Ta

èÀlÀ eydùr iy öulum edebsùzlik öılursað

èavf öılduö ÷À

èat taöãìrliġin

öılursað ôrtem soð ucın gùnÀhlaruð ÷Àèata deðşùrem ben dùkelin şol vaötın öılam ki benùm ùstùme

artuö nesne iòtiyÀr öılmayasız kendùzùmi aradum gôðlùmde tevñìdi berkimiş buldum şundan gôðlùm

òïş oldı ol RañmÀn ol Rañìm kendi arıluġın birligin ÷anuölıö vireni nitesi òïş dutasın kendù bilùr daòı

anuð yalavacı bilùr uòrÀ kafirler MūsÀ ñaööında eyitdiler kim yavuz iglidùr ola // (11a) neylùdùr bir

gùn ñażrete muñtÀc oldı kim ġusul eylemek ÷onın çıöardı bir ÷aş ùstine öodı ãuya girdi ġusul eyledi

çıödı ÷aş öatına geldi kim ÷onın geye ol ÷aş ÷onın aldı öaçdı ol ÷aş öaçar MūsÀ öovar MūsÀ ÷aşa

yitemedi tÀ şol öavmuð arasına gelince kim MūsÀ ñaööında ol herze sôyleyenler gôreler ol öavum

baödılar MūsÀnuð gôvdesin gôrdiler dùkelinùð gôzleri öamışdı MūsÀ ol öavùmden utandı èasasın

÷artıdı ol ÷aşı urmaġa ñamle öıldı Taðrı TaèÀlÀ MūsÀya òitÀb öıldı kim yÀ MūsÀ ol ÷aş senùð

ñaööuðda arılıġuna ÷anuölıö verdi ol ÷aşı bir öaç gùn kendùzùðde gôtùrgil kim ol ÷aşları illÀ bunlara

belÀ öıluram ÷amuya // (11b )dutruö öılam ammÀ ol ÷aş kim senùð arılıġuna ÷anuölıö virdi anı

÷amuya gôyindùrmeyem daòı ol ÷aşlar kim mù‟minler tekbìr getùrùb ñÀc gùnlerinde atarlar daòı ol

÷aşlar kim mescìdler yaparlar daöı ol ÷aş kim MūsÀ öavmine ãu virdi daòı şol ÷aşlar kim Muã÷afÀ

elinde tesbìñ öıldılar daòı şol ÷aşdur kim Rasūl ùstine divÀrdan çıödı öalöan aldı MūsÀ ol ÷aşı ùç gùn

kendùzinde gôtùrdi Óaöö TaèÀlÀ MūsÀ ñùcceti bereketinden ol ÷aşı ÷amudan ÀzÀd öıldı el-

ñikÀyetù bir gùn Yūsuf èaleyhi‟s-selÀm sal÷anat taòtında otururdı bir kùlòancı öaböara olmış

öapudan içerù girdi Yūsuf aða baöıcaö ùşendi buyurdı aða bir öaç altun virùð dedi sarÀydan çıösun

şoluö sÀèat CebrÀ‟il

èaleyhi‟s-selÀm //(12a) geldi eydùr kim yÀ Yūsuf Taðrı saða selÀm öılur kim ol

kùlòancı kimdùr bilùr misin Yūsuf eydùr bilmesven CebrÀ‟il eydùr ol şol beşikdeki genc oġlandur

kim ZelìòÀ seni òalvet bulıcaö sen suçsuzlıduġuða arıluġıða ÷anuölıö virdi imdi anı vezìr idingil saġ

yanuða geçùrgil bir ÷aş bir maòlūö arılıġına ÷anuölıö virdi ÷amudan ÀzÀd oldı bir oġlan daòı bir

maòlūö arılıġuna ÷anuölıö virdi vezìrlik buldı mù‟min kim dùnin gùnin AllÀh dir er-RañmÀn dir er-

Rañìm dir kÀfirleri yalan öılur ÒÀlikuð birligine varlıġına ÷anuölıö virùrler eger öuãūr ġılmÀn

vildÀn dìõÀr bulasına hìç şekk yoö uòrÀ Taðrı TaèÀlÀ Muã÷afÀya eydùr yÀ Muñammed ùç kez

İsrÀfìl ãūr ùresidùr bir ùrdùgine Nefòa-i ãaèìöa //(12b) dirler nitekim Úur‟Àn içinde buyurur “ve

nufiha fi‟s-sûri fesâ‟ika men fi‟s-semavâti ve men fi‟l-„ardi illâ menşâ‟allâhu“ 7yaèni ol ãa

èìöa çalışın

çalıcaö gôklerde hìç ferişteler öalmaya yirde maòlūö öalmaya dùkeli cÀnsuz olalar illÀ kimi

kim (Muñammed) Taðrı dirlerse ol ãūrdan beliðlemeye ilk çalışına nefòa -i ferè dirler nitekim Taðrı

TaèÀlÀ Úur‟Ànda buyurur “ve nufiha ve fi‟s-sûri fesâ‟ika men fi‟s-semavâti “8 ya

èni İsrÀfìl ilk ãūr

çalıcaö tamÀmet yaradılmışlar yiryùzinde yùzin öoyu dùşeler öoröudan illÀ Taðrı TaèÀlÀ diledùgi

öullar yùzin öoyu dùşmeyeler ùçùnci kez çalduġı öıyÀm çalışıdur nitekim Taðrı TaèÀlÀ Úur‟Àn

içinde buyurur “sümme nufiha fîhi uhrâ feizâhüm kıyâmun yanzurûne.“ 9 yaèni çevkùn ?ãūrı ùricek

dùkeli yaradılmışlar ayaġın dirùp baöalar ılduzlar nicesi //(13a) pÀre pÀre olur baöalar ÷aġlar nicesi

pan panbuö gibi atılur baöalar ÷amular nicesi öızġurur baöalar zebÀnìler kÀfirlere èÀãìlere nicesi

ùşerler baöalar terÀzi nicesi öurarlar baöalar èameller bitisin nicesi baöalar ata ana oġuldan öızdan

nicesi yùz dôndùrùrler baöalar od kÀfirlere yazuölular nicesi öarşu gelir baöalar gôkler nicesi çatlaşur

pÀre pÀre olur baöalar kÀfirleri dìvleri bir zincìre nitesi baġlarlar Rasūl èaleyhi‟s-selÀm bu heybeti

işiticek eyitdi iy diriġa bì-çÀre ùmmetùm èÀãìlerùð ñÀli nitesi ola Muã÷afÀ eydùr İlÀhì baða FÀ÷ıma

ġuããası yoö Óasan Óùseyin ġuããası yoö baða ùmmetùm èÀãìlerin gerek Rasūl zarılıġıla aġladuġın

muöarrab ferişteler gôrdiler esirgediler Rasūl muvÀfaöat öılub bile //(13b) aġlaşdılar Óaöö TaèÀlÀ

èinÀyet Rasūla eyitdi yÀ Muñammed muştılıö olsun saða ve ùmmetùðe “Bismi’llÀhir-raómÀni’r-

raóìm” rūzi öıldum AllÀh adum şùkrÀnesi ol olsun kim aölað ãūrdan beliðlemeyeler Er-rañmÀn

adum şùkrÀnesi ol olsun kim alıcı ãūrdan muöarrepler cÀnsuz olduġı vaötın bular nūr kùrsisinde

oturub benùm arşum gôlgesi altında benùm nūrum gôrmek õevöinde olalar Er-rañìm adum şùkrÀnesi

ol olsun kim dùkeli maòlūö ayaġın durduöları vaötın bulara eyidem iy èÀşıölar iy ãÀdıölar iy TÀhÀ

ve YÀsin ehli yetesi dùnyÀya ayaġın durduðuz imdi girùð uçmaölara öanöı öapudan dilerseðùz ben

sizùð siz benùm uòrÀ Taðrı TaèÀlÀ eydùr Mi

èrÀc // (14a) gicesi Rasūl òaber virùr eydùr yÀ

Muñammed eyit di ùmmetùðe ılduzlar gibi olsunlar benùm öullıġum öılmaö içinde eger ılduzlar gibi

olmazlarısa ay gibi olsunlar eger ay gibi olmazlarsa gùneş gibi olsunlar eger gùneş gibi olmazlarısa

hem ay gibi hem gùneş gibi hem ılduzlar gibi olsunlar Rasūl eyitdi ÌlÀhì bu sırrı meger baða aðladasın

ne demek olur bilem Taðrı TaèÀlÀ eydùr yÀ Muñammed ùmmetùðe eyit di nice kim ılduzlar

aòşamdan ÷oġar irteye degin uyaömaz bunlar daöı aòşamdan irteye degin ÷Àèat meşġūl olsunlar eger

anı öılmazlarısa ay gibi dùnùð bir baòşın ÷Àèatıla geçùrsùnler eger anı daòı öılmazlarısa gùneş gibi

dùn dulıb rÀñat içinde olsunlar // (14 b) gùndùzin ÷Àèatda olsunlar eger anı daòı (eger anı daöı)

işlemezlerise ben Kerìmven ben Raūfven ben áafūrven AllÀh RañmÀn Rañìmven eyit di ùmmetùðe

“Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm” desùnler AllÀh dedùkleri vaötın andan ôtùrù ne öadar èômùr

geçùrdilerse dùkelin ÷Àèatıla geçùrmiş gibi dutam Er-rañmÀn dedùklerinden ôtùrù dùnùð bir nicesin

÷Àèat öılanlar mùzdin verem Er-rañìm dedùklerinden ôtùrù gùn uzun oruç dutmış ve ġÀziliö öılmış

åevÀbın verem Rasūl eyitdi İlÀhì diðlendùm rÀñat buldum gôzlerùm aydıð oldı uòrÀ Taðrı TaèÀlÀ

eydùr yÀ Muñammed mùèminùn öıyÀmet gùninde ùç ulu öoröusı vardur evvel sinden baş gôtùricek iy

nice Àdem ãūretinde olalar baş öaldurduöları vaötın //(15a) ayruösı ãūretile baş öalduralar kimi it

ãūretinde kimi ÷oðuz ãuretinde öopalar ikinci öoröu oldur kim bitiler ine kimùð ardından kimùð

solından kimùð saġından ol ñÀlde çıöarlar öoröudan ãolula ùçùnci öoröuları oldur kim ayaöların

ãırÀ÷a basıcaö yir öaġrına degin durmayalar bir nice kişi ıldurum şaöduġı gibi geçeler murÀdına irişe

Taðrı TaèÀlÀ eydùr AllÀh demek mù‟minlerden sinden baş öaldurduöları vaötin yùzleri aydan nÿrlu

ola gùneşden yaötulu ola Er-rañmÀn demek mù‟minlerden bitilerin saġ ellerine virmek benden Er-

rañìm demek mù‟minlerden ãırÀ÷ı bulara geðez gôsterùb tiz geçùrmek benden Bismi’llÀhi’r-

raómÀni’r-raóìm dimek mù‟minlerden ùç dùrlù öoröudan imìn öılmaö benden uòrÀ Taðrı TaèÀlÀ

Rasūl (a) òi÷Àb //(15 b) öıldı eyitdi yÀ Añmed dôrt kitÀb kim gôkden indi ne varısa dùkelin dirdùm

FÀtiñÀda öodum ne kim FÀtiñÀda varısa dùkelin Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm içinde öodum her

kim senùð ùmmetùðden bir kez Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm oöurısa doġru iètiöÀd birle Tevrìti

Ìncìli Zebūrı Úur‟Ànı oöumışca åevÀb virem daòı bunlaruðıla ÷Àèat öılmışca åevÀb virem zihi lu÷f

zihi kerem bir öaç öa÷re murdÀr ãu ñaööında işbu dùkeli fażlıları iñsÀnları mùsÀmaña öılurven

÷obraö ol başa olsun kim benùm gibi pÀdişÀhuð dergÀhın gôre duruken degme bir èÀciz dergÀhına

vara kitÀbum dergÀhını rañmetùmile şefaöatùmile èinÀyetùmile bezedùm elbette

èa÷Àlarum

dergÀhuma lÀyıö olısar el-ñikÀyetù bir èazìz dervìş ÷aġlarda delim zamÀn riyÀzat çekeridi // (16a)

açlıö yavlaö teöÀżÀ eyledi durdı ÷aġdan şehre indi gôrdi bir ulu dergÀh fuãūãkÀrılıġıla gôk sırça ile

bezenmiş perdeler aãılmış dervìş dergÀh èaóametin gôrdi öapuda durdı şey‟enli‟llÀh urdı bir

zamÀndan ãoðra sarÀy ıssı eydùr yÀ mùbÀrek Ùurfaya eyit di Ùurfa æÀbite eyitsùn æÀbit Muöbile

eyitsùn Muöbil dervìşe eyitsùn Taðrı vire desùn çùn dervìş bu sôzi işidicek yônin Taðrıya öıldı eyitdi

İlÀhì İsrÀfil MikÀ‟ile buyursun MikÀ‟il CebrÀ‟ile eyitsùn CebrÀ‟il èAzrÀ‟ile eyitsùn

èAzrÀ‟il

èazÀb

feriştelerine buyursun bu laèìnùð cÀnın alsunlar Ùamuya iletsùnler sarÀy ıssı çùn bu sôzi işitdise

yarım arpa etmegin virdiler dervìş etmegi aldı bir demùrci öatına geldi ve didi bir ulu kùlùng eyledi

geldi sarÀyı yıömaġa başladı // (16b) sarÀy ıssı yapışdı öomaz dervìş eydùr yÀ èa÷Àðı dergÀhuða

lÀyıö öıl yÀ dergÀhuðı èa÷Àða lÀyıö öıl çùn Taðrı Ta

èÀlÀ kitÀbı

èunvÀnında RañmÀnıla Rañìmile

dùzdi elbette èa÷Àsı

èÀãìlere dergÀhına lÀyıö olısar Úur‟Àndur KitÀbuð

èunvÀnı Rañmatıla

bezenmişdùr Añmed Mùrseldùr ammÀ anun balçıġı rañmetile yoġrılmışdur ÒÀlikuð benven

Rañmetùm deðizleri mevc urur Úur‟Àn nūrı bir yaðadan Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm nūrı daöı

bir yaðadan benùm nūrum daòı bir yaðadan işbunca nūr arasında bir avuc gùnÀhlu èÀãìlerùð öara

yùzleri nūr olub ñasenÀta deðşùrilse hìç gùmÀn yoö zihi fÀêıl zihi kerem la÷ìfe İñöÀö-ı tefsìr içinde

SÀcì naöil eyler ÚafÀl ŞÀşì daòı kendù tefsìrinde naöil eyler kim Rasūl èaleyhi‟s-selÀm Mi

èrÀc

gicesi Taðrı TaèÀlÀ aða ùç // (17a) deðiz gôsterdi evvelinùð adı Bañrù‟l -

èa÷Àyıdı ikincisinùð adı

Bañrù‟l-cūd idi ùçùncisinùð adı Bañrù‟s-SamÀña idi andan Rasūl buyurdı ol deðùzlerùð ululıġına

baödı degme bir deðizùð ululıġın yetmiş bið bu dùnyÀca gôrdi andan Taðrı TaèÀlÀ eyitdi yÀ

Muñammed saða bir daòı ÷aðsuö gôstereyin aðı gôricek ÷aðlayasın Rasūl eyitdi èaleyhi‟s-selÀm

gôsterùriseð yùz bið cÀnıla gôreyin dedi andan Taðrı TaèÀlÀ eyitdi iy benùm ñabìbùm ol deðizler

öatına var daòı dur bir kez eyit Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm di Rasūl èaleyhi‟s-selÀm ol deðizler

öatına vardı daöı eyitdi Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm dedi AllÀh dedùgi sÀèat Rasūl aġzından bir

yaşıl öuş çıödı ol èA÷À deðizinden yaða yôneldi // (17b) ol deðize varınca ol öuş ululıġı bir dùnyÀca

oldı ol deðize ÷aldı çoö ãu gôtùrdi çıödı èarş altına vardı silkindi bið kez bið öatre nūr anuð

öanadından ÷amdı degme bir öatre kim ÷amdı bir ferişte yarattı ol feriştelere buyurdı kim siz varuð

baða Bismi‟llÀhi deyenùð öullıöcıları aluð varuð uçmaöda anuðçùn kimiðùz kôşkler yapuð kimiðùz

baġlar baġçeler dikùð kimiðùz ırmaölar dùzivirùð andan ol ferişteler daòı ol işe meşġūl olurlar tÀ

öıyÀmete degin Er-rañmÀn didùgi sÀèat bir aö öuş Rasūl aġzından çıödı ol Cūd deðizinden yaða

yôneldi ol deðize varınca ol daòı bir dùnyÀca oldı ol deðize ÷aldı çıödı èarş altına // (18a) vardı

silkindi anuð daöı öanatlarından dôrt yùz bið öa÷re ãu ÷amdı degme bir öa÷resinden bir ferişte yaratdı

anlara daòı şôyle buyurdı ol mùnezzeh pÀdişÀh Er-rañìm didùgi vaötin bir gôk kuş Rasūl aġzından

çıödı SamÀñat deðizinden yaða yôneldi ol deðize varınca bùyùdi bir dùnyÀca oldı ol deðize ÷aldı èarş

altında silkindi yetmiş bið öa÷re ãu ÷amdı her bir öa÷resinden Taðrı TaèÀlÀ bir ferişte yaratdı bunlara

daòı buyurdı kim öıyÀmete degin tesbìñ öılalar Rasūl bu èAtÀyı bu Cūdı bu SamÀñatı gôricek sevindi

şÀd oldı eyitdi İlÀhì bu inèÀmı ve bu iñsÀnı ben öuluða yaluðuz mıdur yoösa kimsenùð daòı

ortaöluöı var mıdur Taðrı TaèÀlÀ eyitdi yÀ Muñammed Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm ùmmetùðe

// (18b) armaġan etgil şol èA÷À şol SamÀñat kim gôrdùð dùkeli Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm

deyenlerùðdùr imÀnıla iètiöÀdıla Rasūluð gôðli şÀd oldı mù‟minlerùð öulaöların dutub muştıladı

Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìmi armaġan getùrdi hem faølın gôrdùginleyin dùkelin eydi verdi uòrÀ

Rasūl èaleyhi‟s-selÀm MièrÀc gicesi varı yùrùriken uçmaġa baömadı girù dôndùginden Taðrı Ta

èÀlÀ

eyitdi yÀ Añmed uçmaö bir mùştÀö öuldur aða daòı naóar öıl senùð naóaruð bereketinden anuð daòı

ñùsni ve lu÷fı artursın Rasūl Óaöö TaèÀlÀ destūrıla uçmaölar serveri Firdevsdùr Firdevs içinde

yùrùriken bir yaşıl öubbeye uġradı ol yaşıl öubbe içinden dôrt ırmaö çıöarıdı // (19a) birisi baldan

birisi sùdden birisi ãudan birisi şarÀben ÷ahūrdan nice kim öubbeyi yôrendi içine girmege yol

bulımadı İlÀhì bu öubbenùð kilidi dili öandadur didi Taðrı TaèÀlÀ eyitdi yÀ Muñammed ol öubbenùð

kilidi dili senùð öatuðdadur didi Rasūl eyitdi İlÀhì ol nedùr dedi Taðrı TaèÀlÀ eyitdi yÀ Muñammed

ol öapunuð kilidi dili Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìmdür Rasūl Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm

dedùgi sÀèat ol öubbenùð öapusı açıldı Rasūl ol öubbeden içerù girdi gôrdi kim nūrdan yazılmış

Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm bismi miminden bir ırmaö aöar AllÀh hesinden bir ırmaö aöar Er-

rañmÀn miminden bir ırmaö aöar er-rañìm miminden bir ırmaö aöar Taðrı TaèÀlÀ eydùr yÀ

Muñammed muştılıö // (19b) olsun saða daòı senùð ùmmetùðe her kim ãıdöı birle iètiöÀd

birle Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm dedise bu dôrt ırmaö ãuyından anı öandurmayınca anuð cÀnın

almayam uòrÀ Taðrı TaèÀlÀ eydùr her kim baða öullıö öılursa ùç yirde aġırlayam bir dururiken ikinc

otururken ùçùnci yaturiken èibÀdet öılurlar AllÀh dið kim ôrù dururken öılduġuðuz ÷À

èatda nÀ-taöãìr

olurısa èafv kılayın Er-rañmÀn dið otururken öılduàunuz ÷À

èatda nÀ-taöãìrliö öılursaðuz

èafv öılayın

Er-rañìm dið kim secdede yaturiken olan taöãìrliài èafv öılayın Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm dið

kim dùkeli èômrùðùz içinde nÀ-taösìrliö öılduðuzsa dùkelin

èafv öılayın Rasūl

èaleyhi‟s-selÀm

buyurur her kim benùm ùmmetùmden bir mù‟min // (20a) Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm derise

Taðrı TaèÀlÀ eydùr iy öulum daòı benùm nem gôrdùðùz kim RañmÀnluàumıla ÷anuölıö virùrsiz bir

ãabur öılàıl seni ol èÀleme iledeyin yurduðı bellù öılayın andan bilesin RañmÀnlıàum ve Rañìmlıàum

uòrÀ Taðrı TaèÀlÀ eydùr dùnyÀda

èÀdetdùr kim bireginùð öatı dùşmeni olsa andan aða gùç yetmese

ol daòı varur bir ulu kişinùð etegin dutar kim dùşmeninden yig ola kendùzin anuð öatında òaãakı öılur

ol dùşmeni öahr öılur imdi iy mù‟minler bir àÀ‟ib dùşmenùðùz vardur adı ŞeyñÀni‟r-Racìmdùr daöı

bir àÀlib dostuðuz var adı Er-rañmÀni‟r-rañìmdùr oöuàıl Er-rañmÀni‟r-rañìm öovsun öahr eylesùn

Şey÷Àni‟r-Racìm el-ñikÀyet bir żaèìf öocacuàuð sul÷Àn // (20b) öonşılıàında bir alacuàı varımış bir

gùn ol alacuàa od dùşer miskìn öoca eydùr eger bu odı sôyindùrmek meşàÿl olurısam başarmayaven

degdùrùrisem gôzùm gôre dururken yurdum yanar nideyim çÀrem oldurur kim sul÷Àna çaàıram ola

kim esirgeye yardım eyleye dùn içinde öocacuk çaàırmaàa başladı eydùr iy pÀdişÀh alacuàuma od

dùşdi revÀ dutmaàıl kim senùð mùbÀrek öonşılıàuðda alacuàum oda yana şoloö sÀèat pÀdişÀh

öullarına buyurdısır ki illÀ odı sôyùndùrdiler Sul÷Àn buyurdı öocaya òilèat geydùrdiler kim sul÷Ànuð

atına bindùrdiler ôðince ardınca öıàurdurlar kim bu ol kişidùr kim buðalıcaö sul÷Àna öıàırdı yÀrdım //

(21a) istedi pÀdişÀhlar pÀdişÀhınuð ñażretinde mù‟minùð nefsi alacuàına Şey÷Ànuð vesvesesi odı

dùşer eger mù‟min anuð defèine başlarsa başarımaz degdùrùrise Şey÷Àn anı gôyindùrùr helÀk öılur

çÀresi oldur kim Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm diye ol bì-çÿn pÀdişÀh öıàıra Óaöö TaèÀlÀ kendù

keremiyile Şey÷Ànı kôr öıla mù‟minden ıraö eyleye andan öıyÀmet gùninde yetmiş öat ñulle egnine

geydùre BurÀöa bindùre tÀç başına ura buyura kim ôðince ardınca ferişteler öıàıra eyide bu ol öuldur

kim buðalduàı vaötin Taðrı aðdı Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm dedi uòrÀ Ádem uçmaödan

dùnyÀya gelicek şol öadar aàladı kim gôzlerinden // (21b) yaş ırmaö gibi revÀn oldı gôk ferişteleri

Ádeme muvÀfaöat idùp bile aàlaşdılar Taðrı TaèÀlÀ òi÷Àb öıldı yÀ Ádem niçùn aàlarsın Ádem

eyitdi ÌlÀhì firÀö belÀsından Taðrı TaèÀlÀ eydùr yÀ Ádem bizùm cemÀlimùz mùştÀöları bizùm

adumuzıla ùns dutarlar gerek kim perdeyi gôtùrem bulara cemÀlùm gôsterem Nÿñ aleyhi‟s-selÀm

kÀfirler elinden buðaldı Taðrı TaèÀlÀ Nÿña òi÷Àb öıldı eyitdi yÀ Nÿñ niçùn iðlersin Nÿñ eydùr

İlÀhì èÀlemi kùfùr dutub durur mÿnis bulamazın Taðrı Ta

èÀlÀ eyitdi yÀ Nÿñ dilùðile adumızı iş

gôðlùðile sevgùmizi iş eyle tenùðile ÷Àèatumuzı iş eyle çùn sen bu resme olasın biz saða iş yetùrevùz

tÀ öıyÀmede degin mù‟min eydùr yÀ mù‟min // (22a) dilùðde AllÀh adumuz RañmÀn Rañìm

adumuz var gôðlùðde sevgùmùz var tenùðde ÷Àèatumuz var hemìn kim baş ôlùm yastuàına öoyasın

rañmet feriştelerin bir kezden öarşu viribiyem geleler eyideler iy mù‟minler öorömað àuããa yimeð kim

uçmaöda yurduðuz ñùrù öuãÿrdur daòı mezìd benùm dìõÀrumdur size èatÀ virem uòra ZelìòÀnuð bir

bùti varıdı dôrt yùz yıl ol bùtùð ôðinde secde öılurıdı delim dùrlù cevÀhir birle muraããaè öılmışıdı

hergiz ol dôrt yùz yıl içinde ol bùtden ñÀcet dilemiş degùl idi Yÿsuf èışöından öarıdı malı dùkeli

gitdiyidi ayruö çÀre bulımadı bir gece bùt öatına geldi zÀr u zÀr iðledi eyitdi iy benùm maèbÿdum

dôrt yùz yıldur senùð // (22b) ônùðde baş yire öorın öademùðde öurbÀnlar öılurın bir kez senden dilek

diledùgùm yoödur bu kez dilerven Yÿsufuð gôðlin benden yaða yumşadasın anı baða mu÷ìè öılasın

dùn yarusın geçince yalvardı gôrdi kim bùtden çÀre yoö dùn yarusından girù bùti depti yùzin öoyu

buraödı ardın aða dôndùrdi eyitdi yÀ AllÀh yÀ RañmÀn yÀ Rañìm dedi şoloö sÀèat Taðrı Ta

èÀlÀ

eyitdi lebbeyk yÀ ZelìòÀ lebbeyk yÀ ZelìòÀ dedi eydùr dilerven kim Yÿsufı baða mu÷ìè öılıveresin

daòı beni yigit öılasın Taðrı TaèÀla eydùr yÀ CebrÀ‟il tiz eriş ZelìòÀya öanaduðıla bir kez sıàa daöı

aða eyitdi Yÿsufı key ùşendùrmeyince rÀżı olmaàıl dedi CebrÀ‟il geldi öanadıyıla ZelìòÀyı sıàadı on

dôrt // (23a) yaşar öız oàlan oldı andan soðra yetmiş yaş dùnyÀda yaşadı Yÿsuf ne etmege baödı ne

ãuya Yÿsuf Taðrı fermÀnı birle yalın ayaö öarÀrsuz ZelìòÀnuð öapusına geldi ZelìòÀ öapu açmadı

tÀ ki Taðrı TaèÀlÀ aralarına ãulñ bıraömayınca ferişteler dùkeli bu sırrı ÷aðladılar eyitdiler İlÀhì

ZelìòÀ dôrt yùz yıl kùfùr sôyledi senùð nièmetùð yedi bùt ÷apdı anuð bir kez AllÀh dedùgine Lebbeyk

cevÀb geldi ñikmet nedùr bilimedùk Taðrı TaèÀlÀ eydùr iy benùm feriştelerùm ZelìòÀ dùn yarısına

degin ãaneme yalvardı dermÀn bulumadı dùn yarusından girù äamede yalvardı äamedden daòı

dermÀn bulmasa ãanem ile äamed arasında ne farö olayıdı bu ñikÀyetde beşÀretler vardur

Muñammed ùmmetine dôrt yùz // (23b) yıllıö kùfri bir kez AllÀh er-RañmÀn er-Rañìm dirise aða

cevÀb gelùr mù‟min kim yetmiş seksen yıl Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm dir eger anuð èaypların

ôrtùb ñùrù öusÿr àılmÀn vildÀn dìõÀr rÿzì öılasına hìç gùmÀn yoö uòrÀ Cùyendi rañmetu‟llÀhi èaleyhi eydùr Sırrı Saöa÷ì rañmetu‟llÀhi

èaleyh dùnyÀdan getdùginde gôðlùm meşàÿl oldı gice

dùşùmde gôrùrven yetmiş öat ñulle geymiş tÀc başında Buraöa binmiş degme bir baàçelere girdùgince

ferişteler öıàırurlar eydùrler şÀd geldùðùz iy TÀhÀ ve YÀsìn ehli ben ilerù vardum eyitdùm iy TÀì

Taðrı senùðile ne öıldı eyitdi kim dùnyÀda hemìn kim gôzùm yumdum Taðrım baða eyitdi yÀ Sırrı

SaöÀ÷ì dùnyÀda aàzuðda Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm // (24a) idi gôðlùðde sevgùmùz idi

tenùðde öullıàumuz idi dilùðde şemÀet gôrdùk Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm gôrdùk gôðlùðe

baöduàumuzca sevgùmùz gôrdùk tenùðe baöduàumuzca ÷Àèat gôrdùk bugùn sen daòı yÀ Sırrı SaöÀ÷ì

saàuða baö ñÿrler gôr soluna baö kôşkler gôr aşaàa baö ırmaölar gôr yuöaru baö RañmÀn gôr la÷ìfe

Taðrı TaèÀlÀ Rasÿle eydùr YÀ Muñammed eger mù‟minler beni evlerine oöurlarısa aàırlarlarısa ben

daòı buları aàırlayaven bular baða gôðùl gôzùgùsin gôsterùrlerise ben perdeyi gôtùrem cemÀlim

gôsterem Rasÿl eydùr İlÀhì sen yemekden içmekden mùnezzehsin kimsene seni nicesi aàırlaya Taðrı

TaèÀlÀ eydùr iy benùm ñabìbùm eyit mù‟minlere gôðli evin tevÀżu

èlıö aşaklıö // (24b) sùpùrgesiyile

sùpùrsùn òırãın ve buòlin ve àıllin ve òıyÀnetliài ve ñasÿdlıàın ve çôrin çôpin çıöarsun andan yÀvuz

işine pìşmÀn olsun pìşmÀnlıö ãuyıla ãulasun andan deðiz öalısın bıraösun muñabbet nehÀlisin

dôşesùn èışöı başdan ursun ve rıżÀ ve teslìm ve òavf ve recÀ manóarların tevekkùl ve ma

èrifet deðizi

ve ãabÿr baàçesindin yaða açsun Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm daòı LÀ ilÀhe illa’llÀh gôðùl

oöçısına atsun daòı benùm ñażretùme viribisùn ben daòı bu daèveti öabÿl öılayın bir gùnile bir dùnde

ùç yùz altmış kez vireyin aðun gôðline gireyin öonuölıàına öabÿl öılayın andan ben daòı Firdevs

uçmaàın aða sarÀy dùzi vireyin yetmiş // (25a) bið öat dôşek dôşeyin nitekim Úur‟Àn içinde ñaber

virùr Kavlehu TaèÀlÀ “ve nemâriku masfûfetun ve zerabiyyu mebsûsetun”10

andan

èizzet neòÀlisin

dôşeyin èaóamet buştusın eger kim tañtı ùstine öoyayın nitekim Úur‟Àn içinde ñaber virùr “alâ ururin

mevzûnetin müttekîne „aleyhâ mütekâbilîne” 11 daòı bir Àyetde buyurur “‟aleyhim sibâbü sündüsin

hudrun ve istabrekün” 12 andan micmere öoyam èôd ve

èanber öoöusı mù‟minùð meşÀminine gelù

dura nitekim Úur‟Àn içinde buyurur” feravhun ve cenneti Na‟îmin”13 eyidùk kim uçmaöda èôd

èanber

dùtsù ola didùk dùtsù bir vaöti ola kim anda od ola uçmaöda od yoödur nitesi dùtsù ola cevÀb

şôyledùr kim yuöarudan èarş nÿrı ola aşaàadan ferş nÿrı ola // (25b) aralıàında

èôd

èanber duta hìç oda

ñÀcet olmaya nitekim mù‟minùð çok yazuöları var aşaàadan mèarifet nÿrı yuöarudan Óaöö Tecellisi

nÿrı ola maèrifet ile tecelli nÿrı aralıàında mù‟minùð dùkeli yazuöları mañv ola kim hìç od ñÀcet

olmaya daòı ñÿrileri öulluöçılar dùzivireyin kim bunlaruð yùzi nÿrı öatında gùn nÿrı ay nÿrı öaraðulıö

gibi gôzùke eger bunlaruð birisi yedi deðiz ãuyına degùrse yedi cùmlesi şekerden daòı ÷atlu olayıdı

nitekim Úur‟Àn içinde buyurur öavlehu TaèÀlÀ “ hurun maksûrâtun fi‟l-hıyâmi ” 14 daòı ni

èmetler

òvÀnlar ñaóırlayayın kim degme bir òÿn içinde yetmiş bið dùrlù yemiş ola her birisinùð rengi birbirine

beðzetmeye yetmiş dùrlù çeşnisi ola ol çeşni kimsenùð //(26a) aàzına girmedùk ola nitekim Úur‟Àn

içinde buyurur “yutâfu „aleyhim bi sihâfin min zehebin ve ekvâbin ve fîhâ mâ teştetîhi‟l-enfüsü ”15

daòı size şarÀb ñaóırlayayın daòı esrùkligi maòmÿrlıàı yoö nitekim Úur‟Àn içinde yÀd öılur “.ve

sekâhüm rabbühüm şarâben tahûran.”16 daòı bir Àyetde yÀd öılur “..lâ lağvun ve lâ te‟sîmun”17

daòı bunlara karşu ferişteler ve bùtler ve ñulleler ve tÀclar ve şerbetler viribiyeyin mù‟minlere geyùre

şarÀblar içùrsùnler BurÀölar bindùrsùnler ol şerbeti içicek kùlli öıyÀmet öoröusı gôðùllerinden gide

nitekim Úur‟Àn içinde buyurur “.ve tetelekkâhümü‟l- melâiketü hâzâ yevmikumu‟llezi küntüm

tû‟adûn”18 daòı bir Àyetde eydùr “.yevme nahşuru‟l-muttekîne ile‟r-rahmâni vefden”19 öaraðulıö var

degme // (26b) bir mù‟minùð ôðinde bir nÿr yaradam kim ãırÀ÷dan èarşa degin dikile anuð nÿrı

ayduðlıàından altı yùz bið èÀãì bile giçe nitekim Úur‟Àn içinde buyurur “.yevme tera‟l-mü‟minîne

ve‟l-mü‟minâti yes‟a nûruhum beyne eydîhim ve bi eymânihim”20 daòı uçmaöda yaöìn gelicek yetmiş

bið ñùrù uçmaö öapıcısıyıla öarşu viribiyeyin nÿr öılsunlar nitekim Úur‟Àn içinde yÀd öılur buyurur

yaèni .”hattâ izâèâuhâ ve futihat ebvâbuhâ ve kâlelehum hazanatuhâ selâmun „aleyküm tıbtüm

fadhulûhâ hâlidîn”21daòı kendù yurtlarına girdùkleri vaötin bunlara kendù öudret elùmile hem

yedùrem hem içùrem nitekim Úur‟Àn içinde buyurur “.ve sekâhüm rabbühüm şerâben tahûran” 22

ãoð

ucı uçmaàı öuãÿrıla àılmÀnıla vildÀnıla aða virem nitekim Úur‟Àn içinde // (27a) buyurur “..tilke‟d-

dâru‟l-âhiratu neè‟aluhâ lillezine lâ yurîdûne „uluvven.”23 andan eyidem bu dùkeli in

èÀm iñsÀn şùkr

vireler kim size her dem benùm cemÀlùm gôre durasız kôşklerùðùz derecesin açduàuðuzca gùle gùle

size selÀm vireyin nitekim Úur‟Àn içinde òaber virùr “..ve yulekkavne fîhâ tahiyyaten ve selâmen” 24

ãordılar Rasÿle kim öulı Óaöö TaèÀlÀ ñażretine öanöı ad öanàı

èamel yaöìn öılur buyurdı kim

adlardan Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm èamellerde namÀz didi Rasÿl eyitdi Taðrınuð yetmiş bið

adı var MièrÀc gicesi dùkelin ôgretti eyitdùm İlÀhì bu adları ùmmetlerùme daöı ôgredivir didùm Taðrı

TaèÀlÀ eyitdi ùmmetùð işùð geðez öılıvirdùm dedi şol yetmiş bið adı eyitdùgùðde ne bulduðısa bir

mù‟min bir kez Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm deyicek şol öadar mezìd anuð // (27b) dìvÀnına

yazam la÷ìfe SùleymÀn èaleyhi‟s-selÀm Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm yazdı ôlicek iletdi Belöıs

oöıdı şehÀdet buldı ôlicek tÀc ve kerÀmet buldı viribiyen viãÀl ve muvÀneset buldı

dùkeli Bismi‟llÀhi bereketinden öaçan nevbet mù‟minlere degicek viribiyen Taðrı getùren CebrÀ‟ile

degùren Muñammed èaleyhi‟s-selÀm oöıyan mù‟minler eger mù‟min ñùrù öuãÿr àılmÀn vildÀn ıssı

olırısa daòı dìõÀr ve hilèat mezìd olırısa

èaceb degùldùr el-ñikÀyetù İblìs eyitdi ilÀhì var mù‟minlerùð

gôðline dùnyÀ teşvìşi öoyam gôðùllerinde dùnyÀ teşvìşi olıcaö dillerinde daòı dùnyÀ kelecisi ola

andan girù ne dilleri senùð sôzùne lÀyıö ola Taðrı TaèÀlÀ eyitdi iy la

èìn kendù ñileðe // (28a) endìşe

öılursın hìç bizùm lu÷fumuz bularuð ñaööında vardur anı endìşe öılmaz mısın benùm èizzetùm

ñaööıçùn bularuð dillerin dùnyÀ kelecisine meşàÿl olursa buðlara eèÿzü bi’llÀhi mine’ş-şeytÀni’r-

racìm bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm kelimelerin veribidùm eèÿzù desùnler dilleri arınsun

Bismi‟llÀh oöısunlar gôðùlleri arınsun kim benùm aduma dilleri sevgùme gôðùlleri lÀyıö olsun bu

sôz bièaynihi Yÿsuf ñikÀyetine beðzer ol vaktin kim Yÿsuf ZelìòÀ ile bir yere girdiler öapuyı

baàladılar Yÿsuf gôðli bizden ZelìòÀdın yaða meyl eyledi gibi oldı İblìs èaleyhi‟l-la

ène kendùzin

taòtından aşaàa bıraödı sevinmeginden oàlanları çeriler yôresine derildiler // (28b) ãordılar kim saða ne

geldi kim bôyle sevindùð gôkden yire biz seni bôyle şÀd olduàuð gôrmedùk andan İblìs eyitdi baða

bundan ulu devlet öanda oldı kim Yÿsuf ile ZelìòÀnuð ñÀllerine baöarın gôkçekliklerin yigitliklerin

gôrùrven maöÀm-ı ñalvetliàin buldılar birbirine yaöìn olısarlar daòı Óaöö Óażretinden Yÿsuf

bencileyin sùziliser benùmile ÷amuya bile giriser bir kişi kim Mùrsel Peyàamber olısarıdı bencileyin

laènet olısar bana andan ulu ne devlet gerek bu sôzi ol la

èìn deyicek ùn geldi kim Yÿsufun gôkçekligin

gôrklùligin yigitligin gôrdùð maöÀm-ı ñalvet olub buluşduàın gôrdùð bizùm èinÀyetùmizi fażlumuzı

anuð ñaööında nite // (29a) aðşurmaduð yÀ laèìn Yÿsuf ne var oàlanısa atasınuð dedesinùð yùzi ãuyı

bereketinde anı zìnÀdan öurtaram girù Mùrsel peygamber öılam seni òïr ÷amuya öoyam anı şÀd

uçmaàa viribiyem şôyledùr kim ol laèìn

èÀãìlerde yazuö çoàın sevinùr sevinmekden yatur yuvarlanur

öavùmleri danışurlar eydùrler saða ne geldi kim bôyle sevinùrsin eydùr bundan ulu devlet baða ne ola

kim èÀãìler ñÀllerine baöarven gùnÀh çoöluàını bunlarda àaflet bularda dùnyÀ hevesi bularda yazuö

òïr gôrmek bularda tevbe unıtmaö bularda bir öavùm kim Firdevùs uçmaàı bulara maöÀm olısardı

benùmile ÷amuda bile olurlar andan ulu ne devlet gerek baða ol laèìn bu sôzi deyicek // (29b)

èizzet-i

òi÷Àb geldi kim èÀãìlerùð dùkeli

èaybıð gôrdùð bizùm „inÀyetùmùz anlaruð ñaööında varduàın anı

nitesi aðşurmaduð yÀ laèìn egerçi kim

èÀãìlerdùr bunlaruð peyàamberleri Muñammed el-Muã÷afÀdur

Muã÷afÀnuð şol öadar yùzi ãuyı vardur kim andan ben Taðrı utanam èÀãìlere

èazÀb öılmaàa anuð

şefÀèati bereketinden dùkeli

èÀãìlere rañmet öılam anları Rasÿlıla şÀd uçmaàa viribiyem seni òïr

÷amuya öoyam sen zañmetde olasın anlar rañatda olalar dilersem ùç yùz ÷abaö BaàdÀdì

öaàıdıla Bismi’llÀhi’r-raómÀni’r-raóìm tefsìrin yazarven illÀ işbu kadar yeter ÷ab olsun temmet

va‟llÀhu Àèlemu bi‟å-åevÀb.

DİPNOTLAR

G.Ü. G.E.F. Öğretim Üyesi.

El-Furkân, 70. âyetin bir bôlùmù. “ Allâh onların kötülüklerini iyiliklere çevirir.”

2 Kelâm-ı Kibâr: Ey Allâh‟ım biz sana lâyık olduğun şekilde ibadet edemedik, nasıl

bilinmen gerektiği şekliyle bilemedik, seni tesbih ederiz.

El-Enbiyâ, 83. âyetin son kısmı. Eyyùb‟ù de (an) Hani Rabbine “Başıma bu dert geldi

sen merhametlilerin en merhametlisisin.”diye niyaz etmişti.

* “Bağçe kapusından” yazısının ùstù çizilmiştir.

« Allâh‟tan başka tapacak yoktur.” Lâ ilâhe illa‟llâhu”, Kelime-i Tevhid‟in birinci

bôlùmùdùr. .Tamamı “Lâ ilâhe illa‟llâh Muhammedun Rasûlullâh”.

Dua nidâsı.

6 En-Nisâ, 48. âyet ve 116. âyetin bir kısmı. “Allâh kendisine ortak koşulmasını asla

bağışlamaz, bundan başkasını (günahları) dilediği kimse için bağışlar.”.

7 Ez- Zùmer, 68. âyet. “Sur‟a üflenince Allâh‟ın diledikleri müstesna olmak üzere

göklerde ve yerde ne varsa hepsi ölecektir.”

8 Ez- Zùmer, 68. âyet. Yukarıda verildi.

9 Ez- Zùmer, 68. âyetin sonu. “Sonra ona bir daha üflenince, bir de ne göresin, onlar

ayağa kalkmış bakıyorlar”.

10 El-Gâşiye, 15-16. âyetler. “Orada (Cennette) sıra sıra dizilmiş yastıklar halılar

vardır.”

11 El-Vâkı‟a, 15-16. âyetler. “Cevherlerle işlenmiş tahtlar üzerindedir, karşılıklı

olarak oturup yaslanırlar.”

12 El- İnsân 21. âyetin ilk kısmı. “Üzerinde yeşil ipekten ince ve kalın elbiseler

vardır.”

13 El-Vâkı‟a, 89. âyet. “Ona rahatlık , güzel rızk ve Naîm cenneti vardır.”

14 Er-Rahmân, 72. âyet. “Otağlar içinde sahiplerine tahsis edilmiş huriler vardır.”

15 Ez-Zuhruf. 71. âyet.“Onlara altın tepsiler ve kadehler dolaştırılır. Orada canlıların

istediği gözlerinin hoşlandığı her şey vardır.”

16 El- İnsân, 21. âyetin son kısmı. “Rableri onlara tertemiz bir içki içirir.”

17 Et-Tør, 23. âyet. “Orada karşılıklı kadeh tokuştururlar,ama burada (içki yüzünden)

ne saçmalama vardır ne de günaha girme.”

18 El-Enbiyâ, 103. âyetin son kısmı. “Gönüllerinin dilediği nimetler içinde ebedî

kalırlar. ”

19 El-Meryem, 85. âyet. “Takva sahiplerini heyet hâlinde çok merhametli

Allâh‟ın huzurunda toplarız.”

20 El-Hadîd, 12. âyetin baş kısmı. “Mü‟min erkeklerle mü‟min kadınları, önlerinden

ve sağlarından (amellerinin) nurları aydınlatıp giderken gördüğün günde (onlara), -bugün

müjdeniz zemininden ırmaklar akan ve içlerinde ebedî kalacağınız cennetlerdir- denilir. İşte

büyük kurtuluş budur.”

21 Ez-Zùmer, 73. âyetin son kısmı “... oraya varıpta kapılar açıldığında bekçileri

onlara: Selâm size! Tertemiz geldiniz. Artık ebedi kalmak üzere girin buraya derler.”

22 El-İnsân, 21. âyetin son kısmı “Rableri onlara tertemiz bir içki içirir.”

23 El-Kasas, 83. âyetin başı .“İşte ahiret yurdu! Biz onu yeryüzünde böbürlenmeyi ve

bozgunculuğu arzulamayan kimselere veririz.”

24 El-Furkân, 75. âyetin son kısmı. “İşte onlara sabretmelerine karşılık cennetin en

yüksek makamı verilecek.Orada hürmet ve selâmla karşılanacaklardır.”

Metinde noktalama işaretleri ve özel isimler hariç büyük harfler kullanılmamıştır.

KAYNAKLAR

1. DURAN, Hamiye, “Hâcı Bektaş Veli’nin Besmele Şerhi Üzerine Bir İnceleme”, Türk

Kültüründe Alevilik –Bektaşilik Sempozyumu, Çorum, 2003.

2. Gözübüyük-zade İbrahim Efendi, Risaletün fi Hakk-il Besmele (Besmele Risalesi), Ankara,

1977.

3. İslâm Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı, C.V.

4. Kitâb-ı Tefsîr-i Besmele Ma’a Makâlât-ı Hâcı Bektâş Veli, Manisa Kütübhanesi, No:3536

5. ÖZTÜRK, Yaşar Nuri, Fatiha Suresi Tefsiri, İst., 1996.

6. Ramazanoğlu Mahmud Sami, Fatiha Suresi Tefsiri, İstanbul, 1984.

7. ŞARDAG, Rüştü, Her Yönü ile Hacı Bektâş-ı Veli ve En Yeni eseri Şerh-i Besmele, İzmir, 1985.