Beyindeki hangi süreçler bilinç ile ilişkili olabilir? · Birlikte kafa yorduklarım Beyin, Bilinç, Kuantum Selim Saskia Peter Robert Ulaş

Beyindekihangisüreçlerbilinçileilişkiliolabilir?

Bilincinnöralkorelatları(BNK)

Beyin,Bilinç,Kuantum

AlperAçı[email protected]

Birliktekafayorduklarım


Selim

Saskia

Peter

UlaşRobert

TDK‐bilinç

1.İnsanınkendisiniveçevresinitanımayeteneği,şuur.2.Birtoplumdakiruhsaletkinliklerinveyaruhsaldurumlarınbütünü.3.Dimağ.4.mecazTemelbilgi,temelgörüş.5.ruhbilimiAlgıvebilgilerinzihindeduruveaydınlıkolarakizlenmesüreci,şuur:"Davranışlarınıbiranöncebilincinindene5mindenkurtarmakiçinkadehleribirerdikişteboşaltmayamıbaşladı?"‐F.R.Atay.

TDK‐düşünce

1.Uzayvezamanınötesinde,öznenindışında,kendiliğindenvarolan,duyularladeğil,yalnızcaruhenalgılanabilenasılgerçeklik,mütalaa,fikir,ide,idea:"Budüşünceonaepeyceazapverdi."‐A.Midhat.2.Dışdünyanıninsanzihnineyansıması.3.Niyet,tasarı.4.mecazTasa,kaygı,sıkınT:"BenimdemidüşüncelerimolacakA/BendemiböyleuykusuzkalacakAm?"‐O.V.Kanık.5.felsefeİlke,yöneWcisav.

Bilinçderken?

•  Busoruyuolabildiğinceerteliyoruz– Savaşları,savaşsözcüğüyletamnedemekistendiğinitarTşarakkazanamazsınız(Crick,1994)

•  ŞimdilikbununlayeWnelim:„Bilinçdeneyimlediğimizherşeydir.Onu,hergecerüyasızbiruykuyadaldığımızdabizibırakıpgiden,veertesisabahuyandığımızdabizegerigelenherşeyolarakdüşünebiliriz.“(Tononi,2004)


Beyinderken?

anterior

ventral

dorsal

posterior rostral

caudal

lateral

medial

lateral


Ertelenmişbirproblem

•  Davranışçılık

•  Bilişseldevrim

•  Metodolojikyetersizlik


Crick&Koch,1990


Aklımızdanevar?


Dışdünya Beyniniçi Bilinçlialgılanan

NCC=Bilincinnöralkorelatları(neuralcorrelatesofconsciousness)

Koch,2004(TheQuestforConsciousness)

Korelat

•  Webstersözlüğü:Birfenomeneeşlikedendiğerbirfenomen,kibirincifenomenegeneldeparaleldir,vebirşekildeonunlailişkilidir.

•  Websterörneği:Bilinçlidüşüncenininsanbeynindekihassaselektrikselkorelatları(!!!)


Korelasyonnedensellikberlirtmez!


ABD‘yeMeksika‘danithaledilenlimonmiktarı(ton)

ABD

‘de10

0.00

araçbaşınadüsen

ölüm

Korelasyonnedensellikberlirtmez!


Ortalamasıcaklık

Denizlerdekikorsansayısı

İkiilke

•  Ortadabilimselolarakaçıklanmasıgerekenbirşeyvar

•  Bilincinbütünfarklıyönlerinin(acıolsun,görselfarkındalıkolsun)hepaynımekanizmayadaaynıkısıtlısayıdakimekanizmalaryatar


Oyununkuralları

•  1)Tanımagerekyok•  2)İşlevedairsorularagerekyok•  3)Hayvanlarladaçalışılabilir•  3.1)Dilegerekyok•  4)Kendilik,iradehissi,gayelilikşimdilikkonudışı

•  5)Hepsibirandaolmaz,parçaparça

•  6)Kualyagibikişiyeözelyönlerkonudışı


Bilincinikisorunu‐1•  Bilincinderecesi?– Birsistemne„derece“biliçlidir?Azmı,çokmu?

– Beyindekihangisüreçlerbilinçderecesinibelirler?


Laureys,TrendsinCogniWveSciences,2005

Bilincinikisorunu‐1


Koch,2004(TheQuestforConsciousness)

Laureys,TrendsinCogniWveSciences,2005

Bilincinikisorunu–2(konumuz)

•  Yada:Sisteminbilincindenevar?–  İçeriksorusu

•  Kırmızımıgörüyorsarımı?Duyuyormu,görüyormu?– Modalite(duyma,görmev.b.)

– Alt‐modalite(görmederenk,şekil,hareket)– Boyut(renktekırmızı,maviv.b.)


İçerik

•  Beyindekitümsüreçlerzatenbilinçlisüreçlerlealakalıdeğilmi?


Değil

•  İhmalsendromu

•  Bölünmüşbeyin


DENEY

•  Kelimeyi„arakelime“iletamamlayın!


Kelimeyok:20%Bilinçsiz:40%Bilinçli:97%Arakelime


DENEY

•  Kelimeyi„arakelime“iletamamlamayın!

Kelimeyok:22%Bilinçsiz:26%Bilinçli:8%Arakelime

Metodadair–uyaran

•  1.Tür:Biruyaranındeneyselmanipülasyonla(zaman)bilincesokveyasokma(biröncekiörnek)

•  2.Tür:UyaranınfizikselözelliklerinideğişWrmemesinerağmen,algılanandeğişsin


Muğlakfigürler


Muğlakfigürler


Muğlakfigürler

•  Uyaranaynı•  Algıiseçishalli–yaniöznelfarkındalıktabirdeğişiklik!

•  „Karışık“algıyok•  Amabundandaiyisivar...


Binoküler(çisgöz)görüş

•  Öİkigözedüşengörüntüaynıdeğil– Binokülerfark

•  3boyutlugörüş


Binokülerrekabet

•  İkigözefarklıuyaran=değişenalgı


Nasıl?


OpWmaluyaran

•  Dışuzamdakiikinesnenin,gözlemciyesırailegözükmesi

•  İkiuyaran,algıdaüstünlükiçinrekabetediyor,vebirigörünürkendiğerigörünmezoluyor.


Nerede?

•  Beyninneresinde?•  Hiyerarşidearamak....


Hiyerarşi


Felleman&VanEssen,CerebralCortex,1991

LogotheWsdeneyleri

•  Maymunanegördüğünübildirmeyiöğret


LogotheWs,Phil.Trans.R.Soc.Lond.B,1998

LogotheWsdeneyleri

•  Ardındanbinokülerrekabetdeneyiyap

•  Vefarklıbölgelerdenkaydet

Beyin,Bilinç,KuantumLogotheWs,Phil.Trans.R.Soc.Lond.B,1998

Bulgular

Beyin,Bilinç,KuantumLogotheWs,Phil.Trans.R.Soc.Lond.B,1998

Bulgular


Leopold&LogotheWs,TrendsinCogniWveSciences,1999

LogotheWsdeneyleri‐Sonuç

•  Görselkortekshiyerarşisindeyukarıgiwkçe,uyaranınfizikselözelliklerideğil,algıdakideğişiklikleriyansıtanhücresayısıartmakta.


Destekleyicibulgular


Tongetal.,Neuron,1998

Destekleyicibulgular


Tongetal.,Neuron,1998

Pekiyaseçmesüreci?

•  RekabeW,uyaranlarıdeğişWrmekilekarşılaşTr– Rekabet:Frontalveparietal– Uyarandeğişimi:Erkengörmebölegeleri


Rekabet DeğişimBilinçterekabetileilgilibölgeler

Lumeretal.,Science,1998

Reesetal.,NatureReviewsNeuroscience,2002

Miktarkodlarınıgeridebırakmak

•  Miktarkodu:Birimzamandaeylempotansiyeli

•  Soru:Miktarkodudeğişmedenişlenen/gönderilenbilgideğişebilirmi?


Senkronizasyon

•  Bağlamaproblemi:– Kırmızıveyatay

– BütünselbilinçlialgıXdağınıknöralakWviteleri


Frankfurthikayesi...


C.Gray W.Singer

A.EngelP.König

Sorun

Çözümönerisi

•  Aynınesnenöronlarısenkronize


Kros‐korelasyon10100000100000100011101000001010000001000010100001

00100001100000010001100100000101000001000001100011

00100001100000010001100100000101000001000001100011

Δt [ms]

0

00100001100000010001100100000101000001000001100011

00100001100000010001100100000101000001000001100011

C(Δt) = Σt(A1(t)*A2(t+Δt))

Gestaltprensipleri

Beyin,Bilinç,KuantumGrayetal.,Nature,1989

Bütünkorteks


•  Bütünkortekste•  Yakınbölgelerdedahagüçlü•  Uzakbölgeler/yavaşWtreşimler

Engeletal.ConsciousnessandCogniWon,1999

Binokülerrekabet


•  BumekanizmauyaranrekabeWsırasındaetkilimi?

•  HangikorWkalbölgelerde?•  Metot:•  Şaşıkediler(birgözdominant)

•  OptokineWknistagmus(OKN)•  Binokülerrekabet

Metotlar


Hareketsağa

Hareketsola

Bulgular


Seçilengöznöronları,rekabe|esenkroniyiar}rıyor.

Buseçicilikmiktarkodundagözükmüyor.

Engeletal.ConsciousnessandCogniWon,1999

Sonuç

•  Bölgelerarasısenkronizasyon(40Hzcivarı)•  Globaluyaranözellikleri•  Bağlama

•  Algılananileilişkili•  Ödeviledeğişiyor•  EEG‘deölçülensinyalileilişkisi


Neçıkarabilirizbundan?

•  Sinyallerinuyumu•  Fourieranalizininönemi

•  Fazilişkileri


1 5 10

EEGfrequencybands‐delta

•  Delta:0.1‐3Hz.•  YeWşkinyavaşdalgauykusu•  YeWşkinlerdefrontal,çocuklardaposterior•  Yüksekgenlik

EEGfrequencybands‐theta

•  4‐7Hz•  Uykusersemliğinde

EEGfrequencybands‐alpha

•  8‐12Hz•  ‚Posteriortemelritm‘

•  Gölerinikapaverahatla•  AkWfleşinceazalıyor

EEGfrequencybands‐beta

•  12‐30Hz•  AkWfkonsantrsaon•  Gözleraçık

EEGfrequencybands‐gamma

•  26‐100Hz•  Birçokdurumda

•  Bağlanma,nesnetemsilleri

İnsanlarveosilasyonlar


Tallon‐Baudry,TrendsinCogniWveSciences,1999

İnsanlarveosilasyonlar


Metot

•  Bilincinfonksiyonuolarakgammaaralığındakiamplitütvefaz.


Bulgular


Bulgular

•  Görmeninetkisi:Hemhemisfer‐içihemhemisferler‐arasıuyumarTyor


Kısabirözet

•  KorWkalgörmehiyerarşisindeyukarıçıkTkçanöralakWviteuyaranınfizikselözelliklerindenziyade,algıyıyansıtmayabaşlıyor

•  Bilinçlialgıyageçiştefrontalveparietalalanlarınbirkontrolişlevimevcut

•  Hembölgeiçihembölgelerarasısenkronizasyon,yaniuyum,bilinçlialgıilearTyor


Globalçalışmaalanıteorisi

•  StanislasDehaene•  HerşeyibirleşWrmek

•  Bence,enkapsamlıvebütünleşWriciteorişuanda


Potayagirenler...

•  Beyninmodüleritesi– Yüzbölgesi,mekanbölgesi,v.b.

•  Ama:Sadecemodülerçözüm=>bilinçdışı

•  ModülarasıesnekileWşim=>bilinç


Globalçalışmaalanı...

•  Farklımodüllerinuygulamalarıbuglobalalandageçici,dinamikolarakortayakonursasüreçbilinciniçeriğinegirer.

•  Algı,hareket,uzunvadeliha�za,değerkatmavedikkat


Bilincingerekleri

1.  NöralakWvasyon2.  Asgaribirsüreveyoğunluk=>parietalve

frontalgenişleme

3.  DikkatileuyumluakWvasyon


Öngörüler


BilinçalTuygulamalar Bilinçüstüuygulamalar

Erkengörmea. Yüksekgörmea.Prefrontal

Maskegücü

DelCuletal.,PlosBiology,2007

Deneyvedavranış


Bulgular


İnsankafatasınagirmek

•  Epilepsihastaları


Gaillard,PlosBiology,2009

DeneyWpiaynı


Bulgular–Zaman‐frekanstemsili


Bulgular–Fazuyumu


Bulgular–Grangernedenselliği


Bulgular–Grangernedenselliği


Toplarsak

•  BilinçlialgıençokikiWpuyaranlaçalışılıyor– Muğlakfigürler

– Maskeleme

•  Hiyerarşikuzmanlaşma– Erkenalan:Fizikselözellikler– Yüksekalan:Algıiçeriği

•  Senkronizasyonenazmiktarkadarönemli

•  GlobalileWşimveetkileşimlerçokönemli


Şimdilikbukadar...


Documents

Beyindeki hangi süreçler bilinç ile ilişkili olabilir? · Birlikte kafa yorduklarım Beyin, Bilinç, Kuantum Selim Saskia Peter Robert Ulaş