14

Bµi 2: Mét sè hiÓu biÕt vÒ khuyÕn n«ng vµ ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng cã sù tham gia cña n«ng d©n

1. KhuyÕn n«ng lµ g×?

§Ó tæ chøc ®−îc c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, ng−êi n«ng d©n cÇn cã ®ñ 3 ®iÒu kiÖn sau:

♦ §iÒu kiÖn tù nhiªn

♦ §iÒu kiÖn vËt chÊt

♦ §iÒu kiÖn tri thøc.

§iÒu kiÖn vËt chÊt vµ ®iÒu kiÖn tri thøc lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ ng−êi n«ng d©n kh«ng bao giê cã s½n vµ ®Çy ®ñ, hä lu«n ph¶i t×m kiÕm, thu nhËn thªm tõ bªn ngoµi, tõ phÝa Nhµ n−íc vµ x· héi. Do vËy cã thÓ nãi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cÇn cã 2 lo¹i trî gióp c¬ b¶n, ®ã lµ:

♣ Trî gióp vÒ ®iÒu kiÖn vËt chÊt nh−: ®Êt ®ai, t− liÖu s¶n xuÊt, søc lao ®éng, vèn vµ m«i tr−êng thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ®êi sèng nh−: chÝnh s¸ch, gi¸ c¶, tÝn dông, b¶o hé hµng ho¸ n«ng s¶n phÈm, chÝnh s¸ch thuÕ..v.v. Lo¹i trî gióp nµy xÐt vÒ nguån gèc cã 2 nguån gèc chÝnh:

- Lo¹i trî gióp kh«ng mÊt tiÒn tõ phÝa Nhµ n−íc nh− c¸c kho¶n trî cÊp: vËt t−, tiÒn vèn −u ®·i ®−îc h−ëng th«ng qua chÝnh s¸ch ®Êt ®ai, thuÕ, tÝn dông gi¸ c¶...

- Lo¹i n«ng d©n tù mua b¸n tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ cña Nhµ n−íc còng nh− c¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c nh−: m¸y mãc, c«ng cô, vËt t−, nguyªn liÖu tõ c¸c tæ chøc kinh doanh n«ng nghiÖp, vay vèn tõ c¸c ng©n hµng vµ tæ chøc tÝn dông, tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh qua c¸c tæ chøc kinh doanh...

C¸c ho¹t ®éng cung cÊp hoÆc tiªu thô nh− trªn gäi chung lµ c¸c “DÞch vô kinh doanh n«ng nghiÖp”

15

♣ Trî gióp vÒ tri thøc

Sù trî gióp vÒ kiÕn thøc kü n¨ng ®Õn víi n«ng d©n tõ 2 nguån chñ yÕu:

- Tù tÝch luü b»ng c¸ch tù häc tõ thùc tiÔn s¶n xuÊt vµ häc qua s¸ch vë

- TiÕp nhËn tõ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n th«ng qua truyÒn b¸ th«ng tin, gi¸o dôc huÊn luyÖn...

Nh− vËy b¶n chÊt cña khuyÕn n«ng lµ:

+ Mét qu¸ tr×nh gi¸o dôc, huÊn luyÖn n«ng d©n + Cung cÊp cho n«ng d©n nh÷ng kiÕn thøc vµ kü n¨ng cÇn thiÕt + Gióp n«ng d©n tù quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò cña chÝnh hä.

Tãm l¹i, th«ng qua viÖc ph©n tÝch b¶n chÊt khuyÕn n«ng chóng ta cã thÓ ®−a ra ®Þnh nghÜa vÒ khuyÕn n«ng nh− sau:

KhuyÕn n«ng lµ g×?

"KhuyÕn n«ng lµ mét qu¸ tr×nh chuyÓn giao kiÕn thøc, ®µo t¹o kü n¨ng vµ trî gióp nh÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt cÇn thiÕt cho n«ng d©n ®Ó hä cã ®ñ kh¶ n¨ng tù gi¶i quyÕt ®−îc nh÷ng c«ng viÖc cña chÝnh m×nh nh»m n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho gia ®×nh vµ céng ®ång".

16

2. KhuyÕn n«ng lµm nh÷ng c«ng viÖc g×? (Chøc n¨ng khuyÕn n«ng)

Thóc ®Èy n«ng d©n:

-KÝch thÝch n«ng d©n hµnh ®éng theo quyÕt ®Þnh cña chÝnh hä

- Tæ chøc c¸c h×nh thøc hîp t¸c, liªn kÕt n«ng d©n nh−: nhãm së thÝch, c©u l¹c bé khuyÕn n«ng....

ChuyÓn giao kü thuËt míi cho n«ng d©n th«ng qua c¸c ho¹t ®éng: - X©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn - Héi th¶o ®Çu bê - TËp huÊn kü thuËt - Tham quan,trao ®æi kinh

nghiÖm - §Õn th¨m hái tõng hé n«ng d©n - Th«ng tin qua ®µi b¸o, ti vi, ph¸t

tê r¬i tê b−ím, qu¶ng c¸o ¸p phÝch...

Ph¸t triÓn c¸c chñ ®Ò khuyÕn n«ng: - N«ng d©n ®ang gÆp khã kh¨n g×? khã kh¨n ®ã lµ tõ ®©u? kü thuËt nµo, dÞch vô nµo gióp n«ng d©n v−ît qua khã kh¨n ®ã?...

H−íng dÉn, kiÓm tra gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ c¸c chñ ®Ò khuyÕn n«ng vµ cïng n«ng d©n tiÕp tôc x©y dùng chñ ®Ò khuyÕn n«ng cho thêi gian tíi

17

C¨n cø vµo møc ®é liªn quan ®Õn b¶n chÊt khuyÕn n«ng, cã thÓ chia chøc n¨ng cña khuyÕn n«ng thµnh 2 lo¹i chÝnh:

♦ Nhãm chøc n¨ng chÝnh:

Lµ nh÷ng chøc n¨ng phï hîp víi b¶n chÊt cña khuyÕn n«ng, ®ã lµ:

• Thóc ®Èy n«ng d©n: biÓu hiÖn b»ng sù kÝch thÝch c− d©n n«ng th«n hµnh ®éng theo s¸ng kiÕn cña chÝnh hä, ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc hîp t¸c liªn kÕt cña n«ng d©n nh»m môc tiªu ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n.

• Cung cÊp vµ truyÒn b¸ th«ng tin: bao gåm viÖc thu thËp xö lý, lùa chän nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt phï hîp tõ nh÷ng nguån kh¸c nhau ®Ó truyÒn b¸, phæ biÕn cho n«ng d©n.

• Gi¸o dôc, huÊn luyÖn n«ng d©n bao gåm: tæ chøc c¸c h×nh thøc huÊn luyÖn, ®µo t¹o, gi¶ng d¹y, x©y dùng m« h×nh, tham quan, héi th¶o cho n«ng d©n.

• Gióp n«ng d©n gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh: ph¸t hiÖn, nhËn biÕt vµ ph©n tÝch ®−îc c¸c vÊn ®Ò x¶y ra trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng vµ cïng hä gi¶i quyÕt.

• Ph¸t triÓn c¸c chñ ®Ò vµ ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng: trªn c¬ së nghiªn cøu thùc tr¹ng céng ®ång ®Þa ph−¬ng, khuyÕn n«ng ®Ò x−íng nh÷ng chñ ®Ò khuyÕn n«ng phï hîp vµ x©y dùng ®−îc nh÷ng ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng cô thÓ ®Ó thùc hiÖn c¸c chñ ®Ò khuyÕn n«ng.

• §¸nh gi¸ ho¹t ®éng khuyÕn n«ng: bao gåm viÖc kiÓm tra, theo dâi c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng, tæ chøc ®¸nh gi¸ c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng theo tõng chñ ®Ò vµ thêi gian nhÊt ®Þnh.

18

♦ Nhãm chøc n¨ng phô:

Tæ chøc thö nghiÖm nghiªn cøu trªn ®ång ruéng t¹i ®Þa ph−¬ng nh»m kiÓm tra sù phï hîp cña c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc t¹i ®Þa ph−¬ng lµm c¬ së cho viÖc më réng vµ phæ biÕn nh÷ng kÕt qu¶ ®ã

T×m kiÕm c¸c yÕu tè s¶n xuÊt cho n«ng d©n nh− t− liÖu lao ®éng ®Ó thùc hiÖn c¸c néi dung khuyÕn n«ng

Trî gióp n«ng d©n b¶o qu¶n chÕ biÕn vµ tiªu thô n«ng s¶n phÈm

Trî gióp n«ng d©n vÒ th«ng tin gi¸ c¶, thÞ tr−êng tiªu thô s¶n phÈm.

3. Vai trß cña khuyÕn n«ng

♦ Trong ph¸t triÓn n«ng th«n

Ph¸t triÓn n«ng th«n lµ c¸i ®Ých cña nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c nhau t¸c ®éng vµo nh÷ng khÝa c¹nh kh¸c nhau cña n«ng th«n, trong ®ã khuyÕn n«ng lµ mét t¸c nh©n nh»m thóc ®Èy ph¸t triÓn n«ng th«n. Hay nãi mét c¸ch kh¸c, khuyÕn n«ng lµ mét yÕu tè, mét bé phËn hîp thµnh cña toµn bé ho¹t ®éng ph¸t triÓn n«ng th«n.

19

♦ Trong qu¸ tr×nh tõ nghiªn cøu ®Õn ph¸t triÓn n«ng th«n Nh÷ng tiÕn bé kü thuËt míi th−êng ®−îc n¶y sinh ra tõ c¸c tæ chøc

nghiªn cøu khoa häc ( ViÖn, tr−êng, tr¹m, tr¹i..) vµ nh÷ng tiÕn bé kü thuËt nµy ph¶i ®−îc sö dông vµo trong thùc tiÔn s¶n xuÊt cña ng−êi n«ng d©n. Nh− vËy gi÷a nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn n«ng th«n cã mèi quan hÖ chÆt chÏ rµng buéc nhau nh− s¶n xuÊt - tiªu dïng, gi÷a ng−êi mua- ng−êi b¸n. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó kiÕn thøc ®ã ®−a vµo ®−îc thùc tiÔn vµ ng−êi n«ng d©n lµm thÕ nµo ®Ó sö dông ®−îc chóng? NghÜa lµ gi÷a nghiªn cøu vµ n«ng d©n cÇn cã mét trung gian lµm nhiÖm vô l−u th«ng kiÕn thøc vµ khuyÕn n«ng trong qu¸ tr×nh ®ã lµ chiÕc cÇu nèi gi÷a khoa häc víi n«ng d©n, n«ng th«n.

♦KhuyÕn n«ng ®èi víi Nhµ n−íc - Lµ tæ chøc gióp Nhµ n−íc thùc hiÖn nh÷ng chÝnh s¸ch, chiÕn

l−îc vÒ n«ng d©n, n«ng nghiÖp, n«ng th«n - VËn ®éng n«ng d©n tiÕp thu vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch n«ng

nghiÖp - Trùc tiÕp cung cÊp th«ng tin vÒ nh÷ng nhu cÇu, nguyÖn väng

cña n«ng d©n cho Nhµ n−íc, trªn c¬ së ®ã Nhµ n−íc ho¹ch ®Þnh nh÷ng chÝnh s¸ch phï hîp.

ChÝnh s¸ch

N«ng th«n

KhuyÕn n«ng

Tµi chÝnh

Gi¸o dôc C«ng nghÖ

Y tÕ ThÞ tr−êng

§iÖn tö

20

4. KhuyÕn n«ng lµm nh− thÕ nµo?

Th«ng qua tiÕp xóc c¸ nh©n:

- KhuyÕn n«ng viªn ®Õn th¨m n«ng d©n

- N«ng d©n ®Õn c¬ quan khuyÕn n«ng

- N«ng d©n ®Õn th¨m n«ng d©n

Th«ng qua tiÕp xóc nhãm n«ng d©n: - Häp d©n - TËp huÊn - X©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn - Héi th¶o ®Çu bê - Th¨m quan häc tËp kinh

nghiÖm - Héi thi nhµ n«ng ®ua tµi

Th«ng qua truyÒn th«ng ®¹i chóng:

- Ph¸t thanh truyÒn h×nh

- Qu¶ng c¸o ¸p phÝch

- Tê b−ím

- S¸ch máng

21

C¸c ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng ®−îc chia lµm 3 nhãm, dùa vµo ph−¬ng thøc t¸c ®éng gi÷a khuyÕn n«ng viªn víi n«ng d©n, ®ã lµ:

♦ Ph−¬ng ph¸p truyÒn th«ng ®¹i chóng

♦ Ph−¬ng ph¸p tiÕp xóc c¸ nh©n

♦ Ph−¬ng ph¸p tiÕp xóc nhãm.

4.1. Ph−¬ng ph¸p th«ng tin ®¹i chóng: lµ ph−¬ng ph¸p sö dông c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh−: ®µi, ti vi, b¸o, tê gÊp, lÞch, ¸p phÝch.. ®Ó cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho n«ng d©n t¹i cïng mét thêi ®iÓm.

• ¦u ®iÓm:

+ Cïng mét thêi ®iÓm cã thÓ phôc vô cho ®«ng ®¶o n«ng d©n nh÷ng th«ng tin quan träng, kÞp thêi

+ Chi phÝ thÊp.

• Nh−îc ®iÓm:

+ Kh«ng thÓ thay thÕ ®−îc c«ng viÖc cña mét khuyÕn n«ng viªn

+ Kh«ng d¹y ®−îc kü n¨ng thùc hµnh vµ kh«ng tr¶ lêi ®−îc nh÷ng c©u hái mµ n«ng d©n yªu cÇu ngay.

V× vËy chØ nªn sö dông ph−¬ng ph¸p th«ng tin ®¹i chóng trong nh÷ng tr−êng hîp sau:

+ Cung cÊp cho n«ng d©n nh÷ng nhËn thøc míi vµ t¹o sù chó ý quan t©m cña hä vÒ mét tiÕn bé kü thuËt míi nµo ®ã

+ Th«ng b¸o kÞp thêi vÒ mét lo¹i bÖnh dÞch vµ cung cÊp nh÷ng biÖn ph¸p phßng ngõa

+ Chia sÎ nh÷ng kinh nghiÖm cña nh÷ng n«ng d©n lµm ¨n giái víi nh÷ng n«ng d©n kh¸c trong céng ®ång.

4.2. Ph−¬ng ph¸p tiÕp xóc c¸ nh©n: Lµ ph−¬ng ph¸p mµ KhuyÕn n«ng viªn tiÕp xóc trùc tiÕp víi tõng c¸ nh©n, hé n«ng d©n nh»m t×m hiÓu, gi¶i ®¸p vµ t− vÊn cho hä gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh.

22

Ph−¬ng ph¸p tiÕp xóc c¸ nh©n ®−îc sö dông réng r·i nhÊt trong khuyÕn n«ng d−íi c¸c h×nh thøc nh−:

• §Õn th¨m hé n«ng d©n

• N«ng d©n ®Õn th¨m c¬ quan khuyÕn n«ng

• Göi th− riªng

• Gäi ®iÖn tho¹i.

Trong ®iÒu kiÖn n−íc ta th× viÖc gäi ®iÖn tho¹i hoÆc göi th− riªng ®ang cßn h¹n chÕ, chñ yÕu vÉn lµ KhuyÕn n«ng viªn ®Õn th¨m hé n«ng d©n hoÆc ng−îc l¹i.

• ¦u ®iÓm:

+ Nh÷ng cuéc gÆp gì gi÷a KhuyÕn n«ng viªn víi hé n«ng d©n th−êng rÊt tho¶i m¸i. Nã biÓu lé sù quan t©m cña KhuyÕn n«ng viªn ®èi víi tõng ng−êi d©n nªn nã lµ yÕu tè bËc nhÊt ®Ó cñng cè lßng tin vµ t×nh c¶m gi÷a ng−êi d©n vµ KhuyÕn n«ng viªn

+ Do trùc tiÕp víi tõng hé n«ng d©n nªn KhuyÕn n«ng viªn cã thÓ ®−a ra nh÷ng lêi khuyªn cÇn thiÕt s¸t víi thùc tÕ cña ng−êi n«ng d©n h¬n.

• Nh−îc ®iÓm:

+ Tèn nhiÒu thêi gian, ®ßi hái ph¶i cÇn nhiÒu KhuyÕn n«ng viªn

+ Qu¸ tr×nh phæ biÕn th«ng tin chËm.

4.3. Ph−¬ng ph¸p tiÕp xóc nhãm: Lµ ph−¬ng ph¸p tËp hîp vµ tæ chøc nhiÒu n«ng d©n l¹i thµnh nhãm ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng

Ph−¬ng ph¸p tiÕp xóc theo nhãm ®−îc phæ biÕn réng r·i nhÊt trong c«ng t¸c khuyÕn n«ng vµ nã thÓ hiÖn d−íi nh÷ng h×nh thøc sau:

23

+ Häp nhãm

+ TËp huÊn

+ Tr×nh diÔn

+ Héi th¶o ®Çu bê

+ Tham quan

+ Cuéc thi nhµ n«ng ®ua tµi...

• ¦u ®iÓm:

+ Do cïng mét lóc tiÕp xóc ®−îc víi nhiÒu hé n«ng d©n cho nªn ph−¬ng ph¸p mang l¹i hiÖu qu¶ cao

+ T¹o ra m«i tr−êng häc tËp sinh ®éng cã t¸c dông ®éng viªn vµ cñng cè lßng tin cña n«ng d©n

+ Mang tÝnh céng ®ång cao, mäi ng−êi trong nhãm cïng nhau lµm mét viÖc mµ tõng c¸ nh©n kh«ng thÓ lµm næi

+ Tiªu tèn Ýt thêi gian h¬n ph−¬ng ph¸p tiÕp xóc c¸ nh©n.

• Nh−îc ®iÓm:

+ ChÝ phÝ cao

+ ChØ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò chung cña nhãm, ch−a ®i s©u vµo nh÷ng vÊn ®Ò cña tõng c¸ nh©n.

Xin l−u ý víi KhuyÕn n«ng viªn r»ng: kh«ng cã mét ph−¬ng ph¸p ®¬n ®éc nµo l¹i cã hiÖu qu¶ h¬n lµ viÖc nªn phèi hîp c¸c ph−¬ng ph¸p ®Ó cã thÓ bæ trî lÉn nhau.

Trong ph¹m vi cña tµi liÖu nµy chóng ta sÏ ®i s©u nghiªn cøu mét sè ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng theo nhãm mµ KhuyÕn n«ng viªn sÏ ph¶i th−êng xuyªn sö dông trong c«ng t¸c cña m×nh.

24

♠ X©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn

Môc ®Ých: §Ó chøng minh tÝnh h¬n h¼n cña kü thuËt míi so víi c¸i cò, qua ®ã thuyÕt phôc n«ng d©n lµm theo

Nguyªn t¾c:

- M« h×nh ®−îc ®Æt t¹i ruéng v−ên cña n«ng d©n vµ do n«ng d©n thùc hiÖn, KhuyÕn n«ng viªn chØ lµ ng−êi h−íng dÉn

- Kü thuËt ®−îc tr×nh diÔn ph¶i ®¬n gi¶n phï hîp víi kh¶ n¨ng ¸p dông cña ®¹i ®a sè n«ng d©n trong vïng

- Ph¶i ®−îc chuÈn bÞ chu ®¸o tõ tr−íc.

25

C¸c b−íc thùc hiÖn

B−íc 1: ChuÈn bÞ

♦ C¨n cø vµo kÕ ho¹ch khuyÕn n«ng cña x· vµ tõng th«n do ng−êi d©n x©y dùng, KhuyÕn n«ng viªn bµn b¹c cô thÓ víi x· vµ tr−ëng th«n ®Ó cïng nhau x©y dùng kÕ ho¹ch chi tiÕt

♦ Lùa chän hé n«ng d©n tham gia vµ ®Õn tËn hé ®Ó thèng nhÊt nh÷ng néi dung, c¸ch lµm, thêi gian vµ tho¶ thuËn hîp ®ång víi hé n«ng d©n

♦ LËp kÕ ho¹ch chi tiÕt b»ng c¸ch tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:

• Tr×nh diÔn c¸i g×? ( chñ ®Ò tr×nh diÔn)

• Tr×nh diÔn ®Ó lµm g×? nã sÏ ®em l¹i lîi Ých g×?

• Khi nµo sÏ thùc hiÖn?

• M« h×nh sÏ tr×nh diÔn ë ®©u? nh÷ng hé nµo tham gia?

• LiÖt kª thø tù tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc, nh÷ng vËt t− ph−¬ng tiÖn vµ kinh phÝ cÇn thiÕt lµ g×? sè l−îng bao nhiªu? khi nµo lµm? ai sÏ chuÈn bÞ chÝnh? ai sÏ trî gióp?....

♦ ThiÕt kÕ m« h×nh vµ x©y dùng quy tr×nh kü thuËt thùc hiÖn m« h×nh

♦ TËp huÊn quy tr×nh kü thuËt vµ ph¸t tµi liÖu cho hé n«ng d©n tham gia m« h×nh.

26

B−íc 2: Thùc hiÖn m« h×nh ♦Nh÷ng ngµy ®Çu triÓn khai m« h×nh, KhuyÕn n«ng viªn ph¶i cã mÆt t¹i hiÖn tr−êng ®Ó hç trî vµ gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn quy tr×nh ®· thèng nhÊt víi hé

♦Th−êng xuyªn tíi th¨m vµ cïng víi hé theo dâi, ®o ®Õm vµ ghi chÐp c¸c sè liÖu cÇn thiÕt trong m« h×nh

♦NÕu thÊy m« h×nh triÓn väng cã thÓ tæ chøc mét cuéc héi th¶o ®Çu bê vµ mêi nh÷ng n«ng d©n trong vïng ®Õn ®Ó th¨m vµ trao ®æi

♦§¸nh gi¸ s¬ bé thu thËp thªm sè liÖu ®Ó chuÈn bÞ cho tæng kÕt nh©n réng.

B−íc 3: Tæng kÕt ®¸nh gi¸ vµ nh©n réng ♦ GÇn tíi ngµy thu ho¹ch, bµn víi chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng tæ chøc ®¸nh gi¸ tæng kÕt ®Ó nh©n ra diÖn réng

• Thèng nhÊt ngµy th¸ng tæng kÕt m« h×nh

• Thèng nhÊt thµnh phÇn tham gia: UBND x·, c¸c c¸n bé ®Çu ngµnh, c¸c tr−ëng th«n vµ bµ con x· viªn quan t©m tíi m« h×nh ®ã

♦ ChuÈn bÞ mét b¸o c¸o tiÕn tr×nh thùc hiÖn m« h×nh, kÕt qu¶ ®¹t ®−îc vµ ph©n c«ng c¸c hé tham gia m« h×nh b¸o c¸o

♦ Tæ chøc tæng kÕt ®¸nh gi¸ vµ kÕ ho¹ch nh©n réng trong thêi gian tíi.

27

♠ Héi th¶o ®Çu bê

Nguyªn t¾c:

• Ph¶i tæ chøc ngay t¹i ®iÓm tr×nh diÔn: ruéng, v−ên, chuång tr¹i.. cña n«ng d©n

• Ph¶i do chÝnh ng−êi n«ng d©n ®ã b¸o c¸o giíi thiÖu qu¸ tr×nh tiÕn hµnh lµm

• KhuyÕn n«ng viªn trong héi th¶o ®Çu bê ®ãng vai trß lµ ng−êi hç trî chñ nh©n giíi thiÖu kÕt qu¶ tr×nh diÔn, h−íng dÉn ®Ó cuéc héi th¶o kh«ng ®i chÖch môc tiªu vµ s½n sµng tr¶ lêi c¸c c©u hái cña nh÷ng ng−êi tham gia

Môc ®Ých:

• §Ó phæ biÕn mét c¸ch lµm ¨n míi hoÆc kÕt qu¶ cña mét m« h×nh tr×nh diÔn cho nhiÒu n«ng d©n biÕt

• §Ó thuyÕt phôc n«ng d©n øng dông cµng nhiÒu cµng tèt

28

C¸c b−íc thùc hiÖn:

B−íc 1: ChuÈn bÞ

♦ C¨n cø vµo kÕt qña cña m« h×nh tr×nh diÔn, KhuyÕn n«ng viªn bµn b¹c cô thÓ víi x· vµ tr¹m khuyÕn n«ng huyÖn ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch chi tiÕt ♦ Th¶o luËn chi tiÕt víi hé n«ng d©n cã m« h×nh dù ®Þnh ®Õn th¨m vÒ:

Néi dung cuéc héi th¶o ®Çu bê, thêi gian dù ®Þnh ®Õn th¨m, sè l−îng ng−êi ®Õn th¨m... Nh÷ng th«ng tin, nh÷ng sè liÖu cÇn trao ®æi víi ®oµn C¸ch tiÕn hµnh vµ nhËn xÐt vÒ kÕt qu¶ ®· ®¹t ®−îc qua m« h×nh Nh÷ng ph−¬ng tiÖn cÇn thiÕt trî gióp cho chñ nhµ dÔ dµng trong viÖc giíi thiÖu vµ tiÕp ®ãn ®oµn ChuÈn bÞ kinh phÝ nÕu cÇn.

♦ LËp kÕ ho¹ch chi tiÕt b»ng c¸ch tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: Môc ®Ých cña cuéc héi th¶o ®Çu bê lµ g×? Hé n«ng d©n nµo sÏ tham gia héi th¶o ®Çu bê? sè l−îng lµ bao

nhiªu ng−êi ?(tèi thiÓu lµ 20 ng−êi) §Õn th¨m m« h×nh tr×nh diÔn vÒ c¸i g×? t¹i hé nµo? Thêi gian tiÕn hµnh vµo lóc nµo lµ thÝch hîp nhÊt? Kinh phÝ, ph−¬ng tiÖn trî gióp ( loa cÇm tay, tranh ¶nh, tê gÊp,

tµi liÖu ph¸t....) vµ ng−êi trî gióp cho cuéc héi th¶o ®Çu bê....? LiÖt kª thø tù tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc. ♦ Th«ng b¸o môc ®Ých, néi dung, thêi gian vµ ®Þa ®iÓm cho c¸c thµnh viªn ®−îc mêi tham gia tr−íc mét tuÇn.

29

B−íc 2: Thùc hiÖn

♦Toµn bé ®oµn vµ chñ hé gÆp nhau t¹i ®Þa ®iÓm cã m« h×nh

♦ KhuyÕn n«ng viªn giíi thiÖu môc ®Ých néi dung vµ ch−¬ng tr×nh lµm viÖc

♦ §Çu tiªn chñ hé cã m« h×nh giíi thiÖu toµn bé néi dung, c¸ch thøc tiÕn hµnh vµ nhËn xÐt vÒ c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®−îc. Sau ®ã yªu cÇu mäi ng−êi dµnh thêi gian quan s¸t trùc tiÕp m« h×nh vµ chuÈn bÞ nh÷ng c©u hái, nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt cña m×nh cho thêi gian th¶o luËn tiÕp theo

♦ Dµnh thêi gian cÇn thiÕt cho c¸c thµnh viªn trong ®oµn vµ chñ m« h×nh trao ®æi, tranh luËn vµ ph¸t biÓu nhËn xÐt, c¶m t−ëng cña m×nh (chñ hé lµ ng−êi ®iÒu hµnh cuéc trao ®æi, KhuyÕn n«ng viªn chØ trî gióp vµ tr¶ lêi c©u hái khi thÊy cÇn)

♦Rót ra kÕt luËn vµ thèng nhÊt quan ®iÓm.

30

B−íc 3: Tæng kÕt ®¸nh gi¸

♦ Cã thÓ tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cuéc héi th¶o ®Çu bê ngay t¹i m« h×nh

• Cã bao nhiªu hé sÏ ¸p dông kÕt qu¶ cña m« h×nh nµy?

• Nh÷ng khã kh¨n g× khi ¸p dông? vµ nh÷ng yªu cÇu trî gióp g× tõ phÝa khuyÕn n«ng vµ x·?

♦ KÕ ho¹ch triÓn khai nh©n réng cho c¸c hé muèn ¸p dông

♦ KhuyÕn n«ng viªn x· viÕt b¸o c¸o kÕt qu¶ cuéc héi th¶o ®Çu bê göi UBND x· vµ tr¹m khuyÕn n«ng huyÖn.

31

♠ Tæ chøc chuyÕn tham quan

Môc ®Ých:

T¹o ®iÒu kiÖn cho n«ng d©n so s¸nh c¸ch lµm ¨n cña m×nh víi ng−êi kh¸c vµ trao ®æi kinh nghiÖm víi nhau, qua ®ã thuyÕt phôc n«ng d©n lµm theo c¸i míi mµ ®Þa ph−¬ng m×nh ch−a cã

Nguyªn t¾c:

♦ Chän n¬i ®Õn tham quan cã nh÷ng ®iÒu kiÖn canh t¸c t−¬ng tù víi ®Þa ph−¬ng ng−êi ®i tham quan

♦ Ph¶i chuÈn bÞ chu ®¸o ®Ó ®¶m b¶o an toµn vµ hiÖu qu¶ cña chuyÕn ®i.

32

C¸c b−íc tiÕn hµnh:

B−íc 1: B−íc chuÈn bÞ

♦Thèng nhÊt víi x· vµ c¸c th«n cã ng−êi tham gia vÒ kÕ ho¹ch chuyÕn tham quan

♦ LËp kÕ ho¹ch chi tiÕt chuyÕn tham quan b»ng c¸ch tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:

• §i tham quan c¸i g×?

• T¹i sao ph¶i tham quan?

• Ai ®i tham quan vµ bao nhiªu ng−êi?

• Tham quan ë ®©u?

• Tham quan vµo thêi gian nµo, bao nhiªu ngµy?

• Néi dung sÏ tham quan vµ lÞch tr×nh chuyÕn ®i

• C¸c ph−¬ng tiÖn trî gióp: « t«, micro, tµi liÖu,...

• Ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm cho tõng thµnh viªn.

♦ Cö ng−êi ®i tiÒn tr¹m: liªn hÖ víi n¬i tham quan ®Ó n¾m b¾t t×nh h×nh ®Þa ph−¬ng, ®−êng s¸ ®i l¹i, n¬i ¨n chèn nghØ vµ thêi gian ®oµn cã thÓ ®Õn ®−îc.

♦ Th«ng b¸o cho thµnh viªn trong ®oµn tr−íc 1 tuÇn.

B−íc 2: Thùc hiÖn chuyÕn tham quan

♦ TËp trung t¹i n¬i xuÊt ph¸t: phæ biÕn lÞch tr×nh cña chuyÕn ®i, phong tôc tËp qu¸n cña n¬i ®Õn vµ nh÷ng néi dung ®Õn tham quan trao ®æi kinh nghiÖm.

♦ GÆp mÆt chñ hé n¬i ®Õn tham quan vµ khuyÕn n«ng viªn giíi thiÖu c¸c thµnh viªn trong ®oµn víi chñ hé.

♦ Nghe chñ hé giíi thiÖu tãm t¾t vÒ kinh nghiÖm c¸ch lµm kinh tÕ cña gia ®×nh.

33

♦ Cïng víi chñ hé ®i tham quan t¹i hiÖn tr−êng: v−ên, ao chuång tr¹i, võa quan s¸t võa trao ®æi víi chñ hé ®Ó lµm râ nh÷ng th«ng tin.

♦KÕt thóc chuyÕn tham quan, c¸m ¬n chñ hé vµ gia ®×nh.

B−íc 3: §¸nh gi¸ viÕt b¸o c¸o

KÕt qu¶ ®¹t ®−îc qua chuyÕn tham quan

Kh¶ n¨ng tiÕp thu vµ më réng kü thuËt míi

Nh÷ng ®ãng gãp nh»m rót kinh nghiÖm cho nh÷ng chuyÕn tham quan sau

34

♠ Tæ chøc tËp huÊn cho n«ng d©n

Môc ®Ých:

Cung cÊp kiÕn thøc vµ kü n¨ng vÒ mét chñ ®Ò nµo ®ã cho n«ng d©n

Nguyªn t¾c:

• Chñ ®Ò tËp huÊn ®· ®−îc kh¼ng ®Þnh

• Khi cã nhiÒu n«ng d©n trong vïng muèn ¸p dông

• §èi t−îng tham gia lµ nh÷ng n«ng d©n quan t©m vµ tù nguyÖn. §Æc biÖt quan t©m tíi tØ lÖ gi÷a nam vµ n÷

• Ng−êi h−íng dÉn ph¶i n¾m v÷ng ®−îc chñ ®Ò tËp huÊn

35

C¸c b−íc tiÕn hµnh

B−íc 1: ChuÈn bÞ

♦ B¸o c¸o víi x· vµ bµn víi c¸c th«n cã n«ng d©n tham dù vÒ kÕ ho¹ch tËp huÊn

♦ LËp kÕ ho¹ch tËp huÊn: b»ng c¸ch tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:

• Chñ ®Ò tËp huÊn lµ g×?

• T¹i sao ph¶i tËp huÊn?

•Ai tham gia vµ bao nhiªu ng−êi?

• Néi dung chi tiÕt cÇn tËp huÊn lµ g×?

• Ai lµ ng−êi h−íng dÉn chÝnh, ai lµ ng−êi trî gióp cho buæi tËp huÊn?

• TËp huÊn ë ®©u?

• Thêi gian nµo vµ bao nhiªu ngµy?

• Nh÷ng dông cô, mÉu vËt trî gióp cho tËp huÊn lµ nh÷ng g×? ai chuÈn bÞ?

• Cã cÇn kinh phÝ kh«ng? lµ bao nhiªu?

♦ Th«ng b¸o tíi c¸c thµnh phÇn tham dù tr−íc mét tuÇn

♦ChuÈn bÞ ®Þa ®iÓm, ¸nh s¸ng, bµn ghÕ, b¶ng vµ c¶ hiÖn tr−êng thùc hµnh tr−íc mét ngµy.

néi dung?

t¹i sao?

chñ ®Ò?

ë ®©u?

mÊy ngµy?

36

B−íc 2: TiÕn hµnh buæi tËp huÊn

♦ §iÒu khiÓn buæi häc ®óng giê

Tr−íc tiªn chµo mõng nh÷ng ng−êi tham dù, giíi thiÖu kh¸ch mêi. Nãi râ môc ®Ých, néi dung vµ ch−¬ng tr×nh buæi häc

♦ NÕu n«ng d©n tõ c¸c th«n ®Õn häc yªu cÇu hä tù giíi thiÖu vÒ m×nh

♦ Tr×nh bµy theo tr×nh tù ®· chuÈn bÞ tr−íc, kÕt hîp thuyÕt tr×nh víi tranh ¶nh minh ho¹.Víi mét ©m l−îng ®ñ nghe, râ rµng vµ lu«n lu«n ®Æt ra nh÷ng c©u hái ®Ó thu hót sù chó ý cña bµ con nh−: B¸c lµm nh− thÕ nµo? t¹i sao?...Sau mçi mét ý kiÕn cña bµ con nªn c¸m ¬n vµ ®−a ra lêi khen hîp lý.

B−íc 3: Tæng kÕt ®¸nh gi¸

♦ Bµ con ®ãng gãp ý kiÕn vÒ buæi tËp huÊn: néi dung cã phï hîp kh«ng? vÒ nhµ cã thÓ tù lµm ®−îc ch−a? cÇn bæ sung chç nµo?....

37

♠ Tæ chøc mét cuéc häp d©n

Môc ®Ých:

Lµ ®Ó KhuyÕn n«ng viªn truyÒn ®¹t cho n«ng d©n nh÷ng chñ tr−¬ng ®−êng lèi cña §¶ng vÒ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n hoÆc lµ phæ biÕn nh÷ng c¸ch lµm ¨n míi, nh÷ng biÖnph¸p kü thuËt míi, hoÆc lµ ®Ó n«ng d©n th¶o luËn c«ng khai vÒ mét vÊn ®Ò cô thÓ nµo ®ã cña hä vµ ®−a ra nh÷ng ®Ò xuÊt míi....

Nguyªn t¾c:

- Trong mäi tr−êng hîp chØ nªn mêi häp khi thÊy thËt sù cÇn thiÕt vµ cã t¸c dông nÕu kh«ng hä sÏ tõ chèi trong nh÷ng cuéc häp tiÕp theo

- Kh«ng nªn kÐo dµi cuéc häp, tèi ®a lµ kh«ng qu¸ 2 tiÕng

38

C¸c b−íc tiÕn hµnh

B−íc 1: ChuÈn bÞ •Bµn víi x·, tr−ëng th«n vµ nhãm tr−ëng c¸c nhãm së thÝch vÒ tÝnh cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh cuéc häp • LËp kÕ ho¹ch cho mét cuéc häp: - T¹i sao ph¶i häp? ( Môc ®Ých

cuéc häp) - Häp vÒ vÊn ®Ò g×? ( Néi dung

cuéc häp) - §Þa ®iÓm häp ë ®©u? - Thêi gian häp vµo lóc nµo lµ

tèt nhÊt? - Dù ®Þnh chñ to¹ vµ th− ký ghi

biªn b¶n cuéc häp •Th«ng b¸o cho d©n biÕt tr−íc 2 ngµy

Buíc 2: TiÕn hµnh cuéc häp • NÕu lµ häp th«n th× tr−ëng th«n sÏ lµ ng−êi ®iÒu khiÓn cuéc häp, nÕu lµ häp nhãm th× nhãm tr−ëng, nÕu häp d©n cña liªn th«n th× c¸n bé x· lµ ng−êi ®iÒu hµnh cuéc häp • Cuéc häp ®−îc b¾t ®Çu ®óng giê vµ chµo mõng bµ con ®Õn dù, giíi thiÖu ®¹i biÓu, sau ®ã nh−êng cho chñ to¹ ®iÒu khiÓn cuéc häp víi sù hç trî cña KhuyÕn n«ng viªn • Chñ to¹ ph¶i tr×nh bµy râ môc ®Ých, néi dung cuéc häp bµn vÒ vÊn ®Ò g×? •Ng−êi ®iÒu hµnh nªu tõng vÊn ®Ò vµ cho mäi ng−êi suy nghÜ, ®Æt c©u hái vµ khuyÕn khÝch bµ con ph¸t biÓu ®ãng gãp ý kiÕn • Sau mçi vÊn ®Ò th¶o luËn chñ to¹ ph¶i tãm t¾t l¹i nh÷ng ®iÓm chÝnh vµ ghi l¹i nh÷ng quyÕt ®Þnh quan träng cña mäi ng−êi • Khi cuéc häp kÕt thóc h·y c¸m ¬n bµ con ®· ®Õn dù

®Ó lµm g×?

khi nµo?

c¸i g× ?

ë ®©u ?

vËt t−ph−¬ng tiÖn ?

39

B−íc 3: Héi ý cuèi buæi häp gi÷a KhuyÕn n«ng viªn vµ chñ täa, th− ký ®Ó:

•Thèng nhÊt nh÷ng néi dung chÝnh ®· th¶o luËn vµ c¸c quyÕt ®Þnh mµ cuéc häp ®· nªu ra

• §−a ra kÕ ho¹ch hµnh ®éng tiÕp theo thùc hiÖn quyÕt ®Þnh cña cuéc häp.