Tцrk Hava Yollarыnыn uчaklarы “Tцркел”i“Tцркел”i dцnyanыn hеr yerinе улаштырыйор!

turkelyeniturkelyeni@@yahoo.comyahoo.com№ 03 (59) MARТ 2011. № 03 (59) MARТ 2011.

Сайфа 3

"Kыr

gыz

ista

n'd

a O

tori

ter

Sis

te-

me

Ger

i D

юn

цш

Olm

ayac

ak.

Par

lam

ente

r R

ejim

ve

Dem

ok-

rasi

Gen

чler

imiz

e E

man

et!"

www.ватанpress.comwww.ватанpress.comwww.ahiskapress.comwww.ahiskapress.comwww.туркелпресс.comwww.туркелпресс.com

AZERBAYCAN'ЫNKЫRGЫZИSTAN

BЦYЦKELЧИLИЬИNDENEVRUZ KUTLAMASЫ

Kыrgыzistan'ыn baшkenti Biшkek'tekiAzerbaycan Bцyцkelчiliьi'nde NevruzBayramы kutlandы. Nevruz Bayramыdolayыsыyla Biшkek'teki AzerbaycanBцyцkelчiliьi'nde bir program dцzen-lendi. Azerbaycan'ыn KыrgыzistanBцyцkelчisi Aриф Agayev milletvekil-leri, Kыrgыzistan hцkцmet temsilcilerive diьer davetlileri kapыda karшыladы.

Kыrgыzistan'da gюrev yapan diьerцlkelerin bцyцkelчileri ve elчilik per-sonellerinin de davet edildiьi kutlamaprogramыna Biшkek Belediye BaшkanыИsa Юmцrkulov de katыldы. Иsa Юmцrkulov, "Nevruz, herkesinsabыrsыzlыkla beklediьi bayramdыr.Иlkbahara denk gelen bu bayramdaчevremiz canlanыp чiчek aчыyor,dolayыsыyla iyi bayramlar dilerim"dedi.

Bцyцkelчilikteki etkinlikte шarkыlarsюylendi, konuklara чeшitli ikramlaryapыldы.

Ïîñîëüñòâî Àçåðáàé-äæàíà â Áèøêåêå îðãà-íèçîâàëî òîðæåñòâî,

ïîñâÿùåííîå Íîâðóçó

ÏîñîëüñòâîÀçåðáàéäæàíàâ Êûðãûçñòàíåîðãàíèçîâàëî âáèøêåêñêîìäâîðöå "Äðóæ-áà" òîðæåñòâî,ïîñâÿùåííîåÍîâðóçó. Âïðàçäíèêå ïðè-íÿëè ó÷àñòèåðóêîâîäñòâîïàðëàìåíòàÊûðãûçñòàíà,äåïóòàòû, ñî-òðóäíèêè Ìèíè-ñòåðñòâà èíîñò-ðàííûõ äåë,÷ëåíû àçåðáàé-äæàíñêîé äèàñ-ïîðû, ïðåäñòà-

âèòåëè ìåæäóíàðîäíûõ îðãàíèçàöèé, æóð-íàëèñòû.

Ïîñîë Àçåðáàéäæàíà â ÊûðãûçñòàíåÀðèô Àãàåâ ïîçäðàâèë ãîñòåé ñ Íîâðóçáàéðàìîì, ïîäðîáíî ïðîèíôîðìèðîâàë îåãî èñòîðèè, ñîîáùèë, ÷òî â íàøåé ñòðà-íå ýòî îäèí èç íàèáîëåå ïî÷èòàåìûõïðàçäíèêîâ. Ïîñîë îòìåòèë, ÷òî â ïðî-øëîì ãîäó Ãåíåðàëüíàÿ Àññàìáëåÿ ÎÎÍíà îñíîâàíèè îáðàùåíèÿ Àçåðáàéäæàíàïðèíÿëà ðåçîëþöèþ î ïðàçäíîâàíèè 21ìàðòà Ìåæäóíàðîäíîãî äíÿ Íîâðóçà. Ñî-àâòîðàìè ïðîåêòà ñòàëè òàêæå Àôãàíèñ-òàí, Èðàí, Òóðöèÿ, Èíäèÿ, Êàçàõñòàí,Êûðãûçñòàí, Òàäæèêèñòàí, Òóðêìåíèñòàíè Ìàêåäîíèÿ.

À.Àãàåâ îòìåòèë, ÷òî íà ýòîò ïðàçäíèêñòîëû óêðàøàþò øàêåðáóðà, ïàõëàâà, ãî-ãàë, ñåìåíè.

Ìýð Áèøêåêà Èñà Îìóðêóëîâ, à òàêæåïîñëû Òóðöèè, Êàçàõñòàíà, Òàäæèêèñòàíàïîçäðàâèëè àçåðáàéäæàíñêèé íàðîä ñ Íî-âðóçîì, êîòîðûé ïðàçäíóåòñÿ è â èõ ñòðà-íàõ.

Ïðàçäíèê çàâåðøèëñÿ êîíöåðòîì àí-ñàìáëÿ àçåðáàéäæàíñêèõ íàðîäíûõ èí-ñòðóìåíòîâ.

Ãóëó Êåíãåðëè, ñîáêîð ÀçåðÒÀäæ, Áèøêåê.

www.turkelpress.com

Т.Ж. Бишкек Бцйцкелчиси Неъат АКЧАЛ веAzerbaycan'ыn Kыrgыzistan Bцyцkelчisi Aриф Agayev

Каз

акис

тан

’да

Азе

рбай

жан

Кад

ынла

р Д

ерн

еьи

Ку

рулд

у.

Мещ

риб

ан Й

АД

УЛ

ЛА

КЫЗ

ЫБ

ашка

н С

ечилд

и.

Сайфа 6

Biшkek'teNevruz ШenliьiOrta Asya'da yцz yыllardыr

bцyцk coшkuyla kutlanan NevruzBayramы'nda bu yыl da renkligюrцntцler yaшanыyor.

Kыrgыzistan'ыn baшkenti Biшkek'tedцzenlenen etkinliьe binlerce kiшikatыldы. Sabahыn erken saatlerindemeydana toplanan Kыrgыz halkы,doyasыya eьlendi.

Tюren alanыnda toplanan halk,milli folklor ekiplerinin gюsterisineeшlik etti. Dans eden Kыrgыzlar,daha sonra tцtsц otunu yakarakdua etti. Kutlama alanыnda nevruzgцnц iчin hazыrlanan milli tatlыSцmюlюk ikram edildi.

Cihan Haber Ajansы'na (Cihan)konuшan Kыrgыzlarыn kahramankadыnы (Umay Ene) kыlыьыndakiKaliчe Seydaliyeva, her yыldцzenlenen bu etkinliьe Kыrgыzmilli kыyafeti ile katыldыьыnы tцtsцsцotunu yaktыьыnы sюyledi.

Seydaliyeva шюyle dua ettiьinisюyledi:"Rabbim, halkыmыza merhamet ver. Parlak gцneш ver. Gцlцmseyen bebekler ver.Rengarenk чiчekler ver.Bцlbцlцn sesini ver. Arslan'ыn yцreьini ver."

Bu arada Biшkek'te dцzenlenenNevruz etkinliьine, Rusya'nыnBiшkek Bцyцkelчisi Valeri Vlasovve Orta Asya ve Biшkek metropolitiPapaz Vladimir de katыldы.

Toplanan halka konuшma yapan

Vladimir, "Biz bu dцnyada birlik-te yaшыyoruz. Birlikte yaшыyorsakbarыш iчinde hayat sцrelim" dedi.

Havanыn gцneшli olmasы nedeniile meydana toplanan halk, etkin-liklere bцyцk ilgi gюsterdi.

Kutlamalar чerчevesinde Kыrgыzdans ve folklor gruplarы gюsteriyaparken, farklы milletlerin de millikыyafetleri kutlamaya renk kattы. Kыrgыz чadыrы Boz Цy'lerin karшыsы-na geчen genчler, burada millisporlarыnы sergiledi. Gцn dolayы-sыyla Ak Kula hipodromunda isegeleneksel Kюk-Bюrц (Oьlak kap-maca) oyunu dцzenlendi. Atasporu at oyunlarыnыn en heyecan-lыsы olan Kюk Bюrц iчin цlkegenelinden 8 takыm at цstцndeoьlak kapmaca ile birincilik iчinyarышtы. En gцчlц atlы takыmlarfinalde karшыlaшarak шampiyonlukiчin ter dюktц.

Diьer yandan CumhurbaшkanыRoza Otunbayeva ve bazы kabineцyeleri Nevruz bayramыnыgeчtiьimiz yыl etnik чatышmanыnyaшandыьы Oш bюlgesinde kutladы.

CИHAN.

Сайфа 6К

АТ

ИАД

Tц

rk И

шad

amla

rы-

na

Билэ

илен

дир

ме

То

пла

нты

сы Д

цзе

нле

ди

2 № 59 МАРТ 2011

УЛУ НЕВРУЗ БАЙРАМЫНЫЗКУТЛУ ОЛСУН!

Milletleri millet yapan onlarыnmanevi deьerleri, adet an'analeri,merasimleri ve diьer kцltцr unsur-larыdыr. Bir milleti ayakta tutan, onuyaшatan ve devamыnы mцmkцnkыlan bu tцr kцltцr юьeleridir. Gц-nцmцzde bu tцr kцltцr юьeleri mil-letler iчin temel gцч unsurlarы olan;ekonomik gцч, askeri gцч ve on-dan kuvvet alarak oluшturulan si-yasi gцч kadar temel ve stratejikюneme hаizdir. Bu sebepledir ki,Tцrk dцnyasыnыn en temel kцltцrюьelerinden birisi olan Nevruz/Yeni yыl bayramы bir чok doьuhalklarы tarafыndan kendilerine maledilmeye чalышыlmakta ve hattabazы etnik gruplar tarafыndan siyasihedefler doьrultusunda kullanыl-mak istenmektedir.

Kadim Tцrk yurdu Doьu Tцr-kistan'da ortaya чыkan ve Tцrk-lerle beraber Anadoluya ve bцtцnTцrk coьrafyasыna yayыlarak bin-lerce yыldыr ananevi tюrenlerle kut-lanan Nevruz-Yeni yыl bayramыTцrk topluluklarыnda Nevruz, No-ruz, Navrыz, Newroz, Naurus, Er-genekon ve Bozkurt gibi adlarlaanыlmakta ve bцtцn Tцrk boylarыn-da kutlanmaktadыr.

Kыrgыzlar yeni yыlыn ilk gцnцneNooruz adыnы vermekte ve bu gц-ne Nooruz Kюcю denilen юzel biryemek yemektedirler. Uygur Tцrk-leri bugцnц bahar bayramы olarakkabul etmekte ve bu gцne Novruzdemektedirler. Mart ayыna Navrыzadы veren Kazaklarda bu gцn ana-nevi bir шekilde kutlanmakta vebugцnde Kazaklar da Kыrgыzlar gibiNooruz Kюcю denilen юzel biryemek piшirmektedirler.

Nevruzu en tenteneli (шaшalы)шekilde kutlayan AzerbaycanTцrkleri bugцne Noruz/Yeni Yыlyada Ergenekon demektedirler.Kыrыm Tatar tцrklerinde de Nevruzgeleneьi bцtцn canlыlыьы ile yaшa-maktadыr. Kыrыm Tatar tцrkleri bukutlu gцne Navrez adы vermekte-dirler. Batы Trakya TцrklerininMevris, Чuvaш Tцrklerinin de Nau-rus dedikleri bu gцn OsmanlыTцrklerinde de kuylanmaktaydы.Osmanlы coьrafyasыnda sayыlы gцn-lerden birisi olarak kutlanan bugцnde gцneшin koч burcuna girdiьianda Nevruziyye adы verilen birmacun/tatlы yemek gelenek halinegelmiшtir.

Nevruz Bayramы; her zamankardeшliьin, neшenin, hoшgюrцnцnkaynaьы olmuшtur. Ne var ki, mil-letimizin birliьini ve beraberliьinisimgeleyen Nevruz Bayramы, za-man zaman Emperyalist цlkelerinihanet шebekeleri iшbirlikcileri tara-fыndan kasыtlы bir шekilde yorumlan-mыш ve ihanet gюsterilerine aletedilmek istenerek Bцyцk TцrkMilletinin Birliьine ve Dirliьine kastedilmek istenmiшtir. Bu ihanet ha-reketlerine karшыn Tцrk Milleti Bir-liьine, Dirliьine ve Kardeшliьinedaha bir fazla sahip чыkarak ihanetшebekelerinin planlarыnы boшa чы-kartmышtыr.

Bizim en buyuk dilegimiz, mil-letimizin birlik ve dirliginin daim vekardeшliьin hakim olmasыdыr.

Bu duygu ve dцшцncelerle Bц-yцk Tцrk Milletinin Nevruz Bayra-mыnы kutluyor, kutlu vatanыmыzыnher kюшesindeki aziz vatandaшlarы-mыzыn birlik ve beraberlik iчindetam baьыmsыz bir шekilde, sonsuzakadar var olmayы Cenab-ы Allah’tanniyaz ediyoruz!

\Tаsisжi ве сащиби: “TЦРКЕЛ” - Иctimai TешkilatыБашкан, baш Едитюр йардымжысы - Hюkцmе ЩалиловаЭенел Йайын Йюнетмени - Ramiz MешеdihаsаnlыBaш Щукукжу - Умуд МИЩМАНДАРЛЫ (Тцркийе)MУЩАБИРЛЕР - Айфер Аксу, Талип ЮЗ (Тцркийе), MiraJeniшbayeva, др.Афэан Велийев (Истанбул).Menecerlяr - Rahib Mешеdiyev, Seymur ЩалиловBilgisayar-dizayn - Р. Аббасоьлу, А.Терешкина,С.Карабейли

Эазете Кыrэыz Жумщурийети Адалет Баканлыьында кайtdan keчibКайыt: No1062 ГР 001979

Адрес: Кырэызиstan 720051 Biшkek, Будйонов Жад. 181aTelefon: Бишкек: (+996312) 36 76 22, (+996772) 27 77 88,(+996555) 66 52 52; Бакц: (+99450) 7998710, 6492688(Ращиб); Истамбул:+(90543) 4738644 (А.Каплан);Алматы:(+7701) 344 27 71, 344 27 72; Ташкент:(+99897)33115 51 (Ю.Салман).Москова:+(7926) 511 48 97

(Н.Новрузов). E-mail: turkelyeni@yahoo.com

BAШ EДИТЮР'ЦНКЮШЕСИ

Ó÷ðåäèòåëü: ÎÔ “ТЦРКЕЛ”Ïðåçèäåíò è çàì.ãëàâ.ðåäàêòîða - Õîêóìà ÕàëèëîâàÃëàâíûé ðåäàêòîð - Ðàìèç ÌåøåäèãàñàíëûÞðèñò-êîíñóëüòàíò - Áàéðàìàëû ÀõìåäîâÏðåäñòàâèòåëè: - Ò. Îç (Òóðöèÿ), Ì. Æåíèøáàåâà (ÖÀ)Ìåíåäæåðû - Ñåéìóð Õàëèëîâ, Ðàãèá ÌåøàäèåâÊîìïüþòåðíàÿ âåðñòêà - Ð.Àááàñîãëó, À. Òåðåøêèíà.

Ãàçåòà ðàñïðîñòðàíÿåòñÿ â Êàçàõñòàíå,Êûðãûçñòàíå, Óçáåêèñòàíå, Öåíòðàëüíîé Àçèè,

Òóðöèè, Àçåðáàéäæàíå, Ðîññèè, íà Ñåâåðíîì Òóðåöêîì Êèïðå è â äðóãèõ ñòðàíàõ.

Çàðåãèñòðèðîâàíà â ÌÞ ÊÐ Ðåãèñòðàöèîííûé ¹1062 ÃÐ 001979

Àäðåñ: 720051, Êûðãûçñêàÿ Ðåñïóáëèêà, ã. Áèøêåê, óë.Áóäåííîãî 181à

Òåë: +(996 312) 36-76-22, +(996 772) 27-77-88, 0555 66-52-52.Òåë.êîð.ïóíêòîâ; Áàêó: +(99455)2095555; Àíêàðà: (Ñ.Àëòàéëû);Ñòàìáóë: +(90543) 4738644 (À.Êàïëàí); Àëìàòû: +(7701)3442771, 3442772; Òàøêåíò:+(99897)3311551 (Î.Ñàëìàíîâ),Ìîñêâà: +(7926) 511 48 97 (Í.Íîâðóçîâ)

E-mail: rahibturkel1@rambler.ru, htovuzlu@box.azÎòïå÷àòàíî â òèïîãðàôèè ôîíäà “Öåíòð ïîääåðæêè ÑÌÈ”

Çàêàç - ¹ 771

Рауф ДЕНКТАШ - Кузей Кыбрыс Тцрк Жумщурийети

Ðàóô ÄÅÍÊÒÀØ -(Ñåâåðíàÿ Òóðåöêàÿ Ðåñïóáëèêà Êèïð)

Prof. Dr. SulaymanKАЙЫПОВ - КТМЦ ректюрц

((Kыrgыzistan)Ñóëàéìàí ÊÀÉÛÏÎÂ -äîêòîð, ïðîôåññîð, ðåêòîð

ÊÒÌÓ((Êûðãûçñòàí)Êûðãûçñòàí)

Олъас СУЛЕЙМЕНОВKазакистан

Îëæàñ ÑÓËÅÉÌÅÍÎÂ (Êàçàõñòàí)

Еднан КАРАБАЙЕВ -Кырэызистан

Професор Др.

Ýäíàí Êàðàáàåâ - äîêòîð, ïðîôåññîð

(Êûðãûçñòàí)

Ращман Алшанов - Проф.др. Туран Цниверситеси

ректюрц (Казакистан)

Ðàõìàí Àëøàíîâ - äîêòîð, ïðîôåññîð, ðåêòîð

óí-òà “Òóðàí” (Êàçàõñòàí)

Щайдарбек БОБОБЕКОВ -Юзбекистан Мащпират ад. Орта

Асйа Щалклары Тарыщы Инст.мцдцрц, Тарищ бил. пр. док. “Ту-

рон тарищи” дерэ.ЕдитюрцÕàéäàðáåê Áîáîáåêîâ -

äèðåêòîð Èíñò. èñòîðèè íà-ðîäîâ Öåíòð.Àçèè èì. Ìàõïè-ðàòà, ä-ð,ïðîô., ãëàâ.ðåä. æóð-íàëà “Òóðîí òàðèõè” è “Èñòî-ðèÿ Òóðàíà” (Óçáåêèñòàí)

Др. Зийаеддин Исмищаноьлу -(Казакистан)

Дцнйа Ащыска Тцрклери Бирлиьи БашканыÄ-ð Çèÿòäèí

Èñìèõàíîãëû - ïðåçèäåíò Âñåìèðíîé

àññîöèàöèè òóðîê-àõûñêà(Êàçàõñòàí)

Абiлфаs МЦСЛЦМОЬЛУ -Казакистан “Азербайжанлылары

ассосиасийа’сы” Бирлиьи башкакы

Àáèëôàñ Õàìåäîâ -ïðåçèäåíò ÐÎÎ

“Àññîöèàöèÿ àçåðáàé-äæàíöåâ” (Êàçàõñòàí)

Др.Юмер САЛМАН -Юзбекистан Ащыска Тцрклери

Дернеьи Башканы “Щалк Бирлиьи”щарекети Ешбашканы

Ä-ð Óìàð Ñàëìàíîâ -ïðåäñåäàòåëü ÒÍÖÊ Óçáåêè-

ñòàíà “Àõûñêà”,ñîïðåäñåäàòåëü ÖÑ

äâèæåíèÿ “ Õàëã Áèðëèãè”

“ТЦРКЕЛ”пресс, АзярТАж, Кабар,ТРЕНД, ЕФРАСЙАП, Казинформ, Кщабар, Уза.уз, АПА, АА, Акипресс, РИА, “Media forum”ун материалларындан истифадя олунуб.

Низами ЖАФАРОВ - Проф.др.Азербайжан Милли

Билимлер Академиси, АтатцркМеркези Башканы, Миллет Векили

Íèçàìè Äæàôàðîâ -äîêòîð, ïðîôåññîð,

äåéñòâèòåëüíûé ÷ëåí ÀÍÀçåðáàéäæàíà, ïðåçèäåíòöåíòðà Àòàòþðêà â Áàêó,äåïóòàò Àç.ïàðëàìåíòà

Ò.2 Ò.20

Сейфетдин АЛТАЙЛЫ - Тцркийе’нин сеси Радйосу,

АнкараÑåéôåòäèí Àëòàéëû -Ðàäèî “Ãîëîñ Òóðöèè”

(Àíêàðà)

Аллащйар ЙОЛЧИЙЕВ - Професор-доктор, Азербайжан

Àëëàõÿð Éîë÷èåâ -äîêòî, ïðîôåññîð(Àçåðáàéäæàí)

Шяnlikdя Qыrьыzыstan parlamenti - JoqorkuKeneшin rяhbяrliyi, deputatlar, Xarici ИшlяrNazirliyinin яmяkdaшlarы, Biшkekdяki xarici юlkяsяfirliklяrinin vя beynяlxalq tяшkilatlarыnnцmayяndяlяri, Azяrbaycan diasporununцzvlяri, jurnalistlяr iшtirak etmiшlяr.

Azяrbaycanыn Qыrьыzыstandakы sяfiri ArifAьayev qonaqlarы Novruz bayramы mцnasi-bяtilя tяbrik etmiш, bu яlamяtdar gцn haqqыndaяtraflы mяlumat vermiшdir. Diplomat Novruzunюlkяmizdя яn яziz bayramlardan biri olduьunudiqqяtя чatdыrmышdыr. Bildirmiшdir ki, юtяn ilBMT-nin Baш Mяclisi Azяrbaycanыn mцraciяtiяsasыnda hяr il martыn 21-nin "BeynяlxalqNovruz Gцnц" kimi qeyd olunmasы ilя baьlыqяtnamя qяbul etmiшdir. Яfqanыstan, Иran,Qazaxыstan, Qыrьыzыstan, Tacikistan,Tцrkmяnistan, Tцrkiyя, Hindistan vяMakedoniya bu layihяnin hяmmцяlliflяriolmuшlar.

A.Aьayev qeyd etmiшdir ki, Novruz bayra-mыnda sцfrяlяrя шяkяrbura, paxlava, qoьal,yeddi rяngя boyanmыш yumurta, sяmяnidцzцlцr, Azяrbaycan plovu hazыrlanыr.

Biшkek шяhяrinin meri Иsa Omurkulov,Tцrkiyя, Qazaxыstan vя TacikistanыnQыrьыzыstandakы sяfirlяri Nеъat Akcal, BeybitИsabayev, Яsяmuddin Sяidov, Юzbяkistanыn

mцvяqqяti iшlяr vяkili Rяhmяtulla NяzяrovAzяrbaycan xalqыnы Novruz bayramы mцnasi-bяtilя tяbrik etmiшlяr. Onlar Novruzun hяm dяюz юlkяlяrindя sevilяn bir bayram olduьunudiqqяtя чatdыrmышlar.

Шяnlik Azяrbaycan xalq чalьы alяtlяri ansam-

blыnыn ifasыnda konsert proqramы ilя davametdirilmiшdir.

Qulu Kяngяrli, AzяrTAc-ыn xцsusi mцxbiri, Biшkek.

ФОТО: ТуркелПресс.

3№ 59 МАРТ 2011

Кендилерини елештиребилен инсанлар доьруйу ве эцзели булмак конусунда даща шанслыдырлар...

Cumhurbaшkani Otunbayeva: "Kыrgыzistan'da Otoriter Sisteme Geri

Dюnцш Olmayacak. Parlamenter Rejim ve Demokrasi

Genчlerimize Emanet!"

Cumhurbaшkanы Roza Otunbayeva,Kыrgыzistan'da otoriter yюnetim sisteminegeri dюnцш olmayacaьыnы, parlamenterrejim ve demokrasinin genчlere emanetolduьunu sюyledi.

Kыrgыzistan ve Tцrkiye MeclisBaшkanlarыnыn himayelerinde, KыrgыzistanTцrkiye Manas Цniversitesi (KTMЦ)Cengiz Aytmatov Kampцsц'nde dцzenle-nen "Parlamenter Demokrasi: Fыrsatlar,Riskler ve Deneyim" adlы sempozyum,Cumhurbaшkanы Otunbayeva'nыn aчыlышkonuшmasыyla baшladы.

Cumhurbaшkanы Otunbayeva konuш-masыnda Kыrgыzistan'da demokrasiningeliшmesi iчin her tцrlц чabanыn sarfedil-diьini belirterek, otoriter yюnetim sisteminegeriш dюnцш olmayacaьыnы sюyledi.

Yeni anayasadaki юzelliklerini anlatanOtunbayeva, hцkцmet ve meclisteki tartыш-malarыn demokrasinin gюstergesi oldu-ьunu, юnemli olanыn, bu tartышmalarыn mey-danlarda deьil meclis iчinde geчmesiolduьunu vurguladы.

Kыrgыzistan'daki geliшmeleri, bir sцreччerчevesinde siyasi iliшkilerin ve siyasikцltцrцnцn temelinin atыldыьы bir dюnemebenzeten Otunbayeva, "Kыrgыzistan kri-zlere ve kцskцnlere aldыrmadan ileri git-mek mecburiyetindedir" diyerek, sem-pozyumun цlkedeki parlamenter kцltцrekatkыsыnыn чok olacaьыnы ifade etti.

Kыrgыzistan Meclis Baшkan YardыmcыsыAsыlbek Ceenbekov da konuшmasыndaTцrkiye'nin demokrasi ve parlamenteryюnetim sistemindeki tecrцbelerindenKыrgыzistan'ыn almasы gereken чok шeylerolduьunu belirtti. Siyasi arenada ciddideьiшim rцzgarlarыn estiьi Kыrgыzistan'ыnyeniliklere aчыk bir цlke olduьunu sюyleyenCeenbekov, sempozyumunun чok yararlыolacaьыnы ifade etti.

Konuшmasыna Manas Destanы'ndan biralыntыyla baшlayan TBMM BaшkanvekiliSadыk Yakut ise Tцrkiye'nin Kыrgыzistan'ы birkardeш цlke olarak gюrdцьцnц ifade etti.Yakut, eskiden beri Orta Asya coьrafya-sыnda sadece mallarыn taшыnmadыьы, bilimve hikmetin taшыndыьыna dikkat чekerek,"ortak tarihimizin ve atalarыmыzыn dцnyakцltцrцne ve sanatыna verdiьi katkыlar-dan dolayы gurur duyuyoruz" dedi.

Yakut "mцшterek tarihten ve birbirim-izden aldыьыmыz gцчle, gцчlц birAvrasya ve gцчlц bir Tцrk Birliьi'ni inшaetmek bir hayal deьildir" diye konuшtu.

Kыrgыzistan'ы parlamenter yюnetim sistem-ine geчiшinde gюsterdiьi kararlыktan dolayыtebrik eden Yakut, demokrasi yolundabцtцn sыkыntыlar aшыlarak kurulan koalisyonhцkцmetini de tebrik etti.

Yakut, Orta Asya'da en gцzel шekliyledemokrasinin yaшandыьы kardeш ve dostKыrgыzistan'ыn ышыьыyla aydыnlanacak olanTцrk devletlerin sayыsы ne kadar artarsa,Tцrk Dцnyasыnыn geleceьinin de o kadarda parlak olacaьыnы dile getirdi. Tцrkiye'ninKыrgыzistan ile her tцrlц becerisini vetecrцbesini paylaшacaьыnы sюyleyen Yakut,Tцrkiye'deki parlamentonun tarihi, seчimyasalarы, yюnetimde parlamentonun rolц,yцrцtmede Cumhurbaшkanыnыn rolц,Baшbakanыn sorumluluklarы ile yetkileri veparti iчi disiplin konularыnda bilgi verdi. Dышiшleri Bakanы Ahmet Davutoьlu'nunKыrgыzistan'a son bir yыl iчinde iki kezgeldiьi hatыrlatarak, Tцrkiye'ninKыrgыzistan'a asla yardыmыnы ve desteьiniesirgemediьini belirten Tцrkiye'nin BiшkekBцyцkelчisi Nejat Akчal, Tцrkiye'ninKыrgыzistan'a son aylarda toplam 35 milyondolar yardыmda bulunduьunu ve bulun-maya devam ettiьini sюyledi.

Parlamenter sis-temin dцnyadabaшarыsыnы ispat etmiшbir sistem olduьunukaydeden BцyцkelчiAkчal, bu sisteminvatandaшlarыn huzuruve gцvenliьi yanыsыramilli ekonomininkalkыnmasы iчin de enuygun sistem olduьu-nun altыnы чizdi.

Akчal Kыrgыzistan'ыnbu sistemi baшarыlы birшekilde gюtцreceьineinancыnыn tamolduьunu vurguladы. Kыrgыzistan BaшbakanYardыmcыsы Prof. Dr.Иbrahim Cunusov,Кыrgыzlarыn siyasi tari-hinde daima seчmehakkы, юzgцrlцk veifade юzgцrlцьц iчinmцcadele verdiьinihatыrlatarak,komцnist, sosyalist,totaliter, otoriter sis-temleri yaшayanKыrgыzistan'ыn seчtiьiparlamenter yюnetimsisteminin geliшmesiiчin Tцrkiye'nintecrцbelerindenyararlanmak istediьi-ni kaydetti.

KTMЦ RektюrцProf. Dr. SцleymanKayыpov da ManasЦniversitesi'nin ikikardeш цlkeyi vehalkы birleшtiren altыnkюprц vazifesigюrdцьцne iшaret etti.

Kayыpov, Arap цlkelerindeki yaшanangeliшmelerin Kыrgыzistan'daki olaylara benz-er olduьunu belirterek, "Gцn gelecekkomшu цlkelerimiz Kыrgыzistan'ыn tecrц-belerinden yararlanacak" dedi.

KTMЦ Rektюr Vekili Prof. Dr. SabahattinBalcы, Kыrgыzistan Cumhurbaшkanы'nыn veTBMM Baшkanvekili'nin katыlыmыyla sem-pozyumunun Manas цniversitesinde yapыl-masыndan dolayы gurur duyduklarыnы dilegetirdi.

Cumhurbaшkanlыьыna baьlы YюnetimAkademisi Rektюrц Prof. Dr. AlmazbekAkmataliyev Kыrgыzistan'da aile ve klanlыkyюnetim sisteminden ayrыlarak parlamenteryюnetim sistemine geчiшin hiч de kolayolmadыьыnы anыmsattы.

Sempozyumun panel kыsmыnda konuшanKыrgыzistan Ata Meken Sosyalist Partisi li-deri ve milletvekili Юmцrbek Tekebayev,Arap цlkelerindeki olaylarыn aynыsыnыKыrgыzistan'ыn artыk geride bыraktыьыnы ifadeetti.

Tekebayev, "Libya'da yaшanыlanlarabakыldыьыnda ise Kыrgыzistan'da devriklideri Kurmanbek Bakiyev'in цlkeyi terketmesine izin verilmemesi durumundaKыrgыzistan'da da bюlgesel savaшыnyaшanmasы kaчыnыlmaz olacaktы.Bakiyev, Biшkek'teki olaylar sыrasыndamemleketine kaчmышtы. Orada yabancыbasыn yayыn organlarыna, 'Banadokunulursa цlkeyi kana bulayacaьыm'demiшti. Geчici yюnetiminin lideriOtunbayeva, bюlgesel bir kargaшanыnчыkmasыnы engellemek iчin Bakiyev veailesinin цlkeden ayrыlmasыna izin verdi.Geчici hцkцmette bulunan yetkililer veben de Bakiyev'in gitmesine karшычыktыk. Ancak, Otunbayeva'ya 'siz baш-tasыnыz siz karar veriniz' dedik. Шimdianlыyoruz, Otunbayeva цlkenin varlыьыiчin юyle bir karar aldы. Yapmasaydы,Libya'da yaшananlar bizde yaшanыrdы.Bugцn Arap цlkelerinde belirsizlik

sцrцyor. Hiч kimse olaylarыn nasыl bite-ceьini ve geliшeceьini tahmin bileedemiyor" dedi.

Kыrgыzistan'ыn geчici yюnetiminin,Mayevka kюyцndeki ve цlkenin gцneyinde-ki etnik gerilimleri engelleyemediьi iчinbцyцk acы hissettiьini sюyleyen Tekebayev,"O zaman gцчsцzdцk, engelleyemedik.Elbette bunlar чok kюtц olaylardы. Butцr olaylarыn bir kez daha yaшanmamasыiчin hцkцmette юnlemlerin alыndыьыnыbiliyorum" dedi.

Baшbakanlыk Basыn Yayыn veEnformasyon Genel Mцdцrlцьц BasыnYayыn Dairesi Baшkanы Bahattin Akyюn de,demokratik sistem ve medya adlыsunumunda, demokrasilerde basыngцcцnцn artmasыyla birlikte hцkцmetlerinsorumluluklarыn arttыьыna dikkat чekerek,demokrasi kavramыnыn sadece seчimlerdekullanыlmamasы gerektiьini ve basыn юzgцr-lцьцnцn юnцndeki tцm engellerin kaldыrыl-masы gerektiьini ifade etti.

Tцrk Ишbirliьi ve Kalkыnma ИdaresiBaшkanlыьы (TИKA), Ankara Цniversitesi,Kыrgыzistan Tцrkiye Manas Цniversitesi,Kыrgыzistan Cumhurbaшkanlыьы'na baьlыYюnetim Akademisi tarafыndan dцzenlenensempozyum iki gцn sцrдц.

Sempozyuma Tцrkiye Bцyцk MilletMeclisi (TBMM) Baшkanvekili Sadыk Yakut,Tцrkiye Kыrgыzistan Parlamento DostlukGrubu Baшkanы ve AK parti Иzmir milletve-kili Prof. Dr. Иbrahim Hasgцr, AlmanyaParlamentosu milletvekili Prof. Dr. EduardLыntner, Tцrk ve Kыrgыz milletvekillerininyanыsыra, Kыrgыzistan Meclis BaшkanYardыmcыsы Asыlbek Ceenbekov, BaшbakanYardыmcыsы Иbragim Cunusov, Tцrkiye'ninBiшkek Bцyцkelчisi Nejat Akчal, TИKA'nыnBiшkek'teki geчici koordinatюrц NurчinYыldыz, siyasi ve sivil toplum hareketlerinliderleri, чeшitli цniversitelerin юьretimgюrevlileri ile юьrenciler katыlыyor.

Жищан - www.turkelpress.com

ÂÇÀÈÌÎÑÎÒÐÓÄÍÈ×ÅÑÒÂΠïîñîëüñòâå Ðåñïóáëèêè Òóðöèÿ â Êûð-

ãûçñòàíå ñîñòîÿëàñü âñòðå÷à ìèíèñòðà ñî-öèàëüíîé çàùèòû Êûðãûçñêîé ÐåñïóáëèêèÀéãóëü Ðûñêóëîâîé ñ ×ðåçâû÷àéíûì è Ïîë-íîìî÷íûì Ïîñîëîì Ðåñïóáëèêè Òóðöèÿ ã-íîì Íåæàò Àê÷àëîì ïî âîïðîñàì ñîòðóäíè-÷åñòâà â ñîöèàëüíîé ñôåðå ñòðàíû.

Èíèöèàòîðîì äàííîé âñòðå÷è âûñòóïèëîÌèíèñòåðñòâî ñîöèàëüíîé çàùèòû ñ ïðåä-ëîæåíèÿìè âçàèìîñîòðóäíè÷åñòâà ïî èòî-ãàì äîãîâîðåííîñòåé ãëàâ ïðàâèòåëüñòâÊûðãûçñòàíà è Òóðöèè âî âðåìÿ ïðîøåäøå-ãî â íà÷àëå ôåâðàëÿ òåêóùåãî ãîäà â Áèø-êåêå âèçèòà ïðåìüåð-ìèíèñòðà Òóðöèè ã-íàÐåäæåï Òàéèï Ýðäîãàíà.

 õîäå âñòðå÷è ñòîðîíû îáñóäèëè âîïðî-ñû êîìïëåêñíîãî îêàçàíèÿ ïîääåðæêè óÿçâè-ìûì ñëîÿì íàñåëåíèÿ è ëþäÿì ñ îãðàíè-÷åííûìè âîçìîæíîñòÿìè ñ öåëüþ èõ ïîä-äåðæêè è ñîäåéñòâèÿ â ðåàëèçàöèè èõ ïîë-íîöåííûõ ãðàæäàíñêèõ ïðàâ è ñâîáîä.

Àéãóëü Ðûñêóëîâà îòìåòèëà, ÷òî ñåãîäíÿïî ñòðàíå áîëåå 80 òûñÿ÷ ëþäåé ñ îãðàíè-÷åííûìè âîçìîæíîñòÿìè ïîëó÷àþò ïîìîùüâ âèäå ïîñîáèé è ïåíñèé, êîãäà äëÿ óëó÷øå-íèÿ èõ ïîëîæåíèÿ íåîáõîäèì êîìïëåêñíûéïîäõîä â ðåøåíèè äàííîé ïðîáëåìû. Îñîáîìèíèñòð âûäåëèëà ðàáîòó è ïîáëàãîäàðèëàçà îêàçàííóþ ïîìîùü ïîñòðàäàâøèì â èþíå2010 ãîäà îðãàíèçàöèþ Òóðåöêîãî ÊðàñíîãîÏîëóìåñÿöà.

Îòìå÷åíî, ÷òî â 2005 ãîäó áûëî ïîäïèñà-íî ìåæâåäîìñòâåííîå Ñîãëàøåíèå â îáëàñ-òè òðóäà è ñîöèàëüíîé çàùèòû, ñîòðóäíè÷å-ñòâî â ðàìêàõ êîòîðîãî áûëî íåäîñòàòî÷-íûì. Ñòîðîíû âíåñëè êîððåêòèâû â ñòðàòå-ãèþ ñîòðóäíè÷åñòâà êàê ïåðåõîäà îò ðàçî-âîé è òî÷å÷íîé ïîìîùè ê êîìïëåêñíûì ìå-ðîïðèÿòèÿì ïî ñîçäàíèþ ñèñòåìû îêàçàíèÿñîöèàëüíûõ óñëóã ãîñóäàðñòâîì.

 ïëàíàõ áûëè âûäåëåíî ïðèîðèòåòíûìîêàçàíèå ïîìîùè ëþäÿì ñ îãðàíè÷åííûìèâîçìîæíîñòÿìè. Êàê îòìåòèë ã-í Íåæàò Àê-÷àë, òóðåöêàÿ ñòîðîíà ãîòîâà ïîäåëèòüñÿîïûòîì è ñîäåéñòâîâàòü ðàáîòå ïî ðàçâè-òèþ ñîöèàëüíîé ïîëèòèêè ïî ïîääåðæêåäàííîé êàòåãîðèè ãðàæäàí.

Âñòðå÷à ïðîøëà â äðóæåñòâåííîé àòìî-ñôåðå, ñòîðîíû âûðàçèëè ãîòîâíîñòü âåñòèñîòðóäíè÷åñòâî â êîíñòðóêòèâíîì êëþ÷å âîáëàãî äâóõ áðàòñêèõ íàðîäîâ.

ÎÁÑÓÄÈËÈ ÏÅÐÑÏÅÊÒÈÂÛÑÎÒÐÓÄÍÈ×ÅÑÒÂÀ

 ðàìêàõ îôèöèàëüíîãî âèçèòà â ÐÔ ñî-ñòîÿëàñü âñòðå÷à òîðàãà Æîãîðêó ÊåíåøàÊûðãûçñêîé Ðåñïóáëèêè Àõìàòáåêà Êåëäè-áåêîâà ñ ïðåäñåäàòåëåì Ãîñóäàðñòâåííîéäóìû Ôåäåðàëüíîãî ñîáðàíèÿ ÐîññèéñêîéÔåäåðàöèè Áîðèñîì Ãðûçëîâûì.

Ïðåäñåäàòåëü Ãîñäóìû Á.Ãðûçëîâ ïî-ïðèâåòñòâîâàë À.Êåëäèáåêîâà è ïîçäðà-âèë åãî ñ íàçíà÷åíèåì íà äîëæíîñòüïðåäñåäàòåëÿ ïàðëàìåíòà Êûðãûçñòàíà.Äàííûé îôèöèàëüíûé âèçèò À.Êåëäèáåêî-âà ÿâëÿëñÿ ïåðâûì ïîñëå ïðîâåäåíèÿïàðëàìåíòñêèõ âûáîðîâ è èçìåíåíèÿôîðìû ïðàâëåíèÿ â Êûðãûçñêîé Ðåñïóá-ëèêå, îòìåòèë îí, êîíñòàòèðóÿ òîò ôàêò,÷òî Êûðãûçñòàí ÿâëÿåòñÿ ïåðâîé ñòðàíîéíà ïðîñòðàíñòâå ÑÍÃ, èçáðàâøåé ïàðëà-ìåíòñêóþ ôîðìó ïðàâëåíèÿ.

Òîðàãà Æîãîðêó Êåíåøà À.Êåëäèáåêîââûðàçèë ãîòîâíîñòü ðåàëèçîâàòü ìåðû,íàïðàâëåííûå íà ðàñøèðåíèå è óãëóáëå-íèå ìåæïàðëàìåíòñêîãî ñîòðóäíè÷åñòâà èâçàèìîîòíîøåíèé ìåæäó Êûðãûçñòàíîì èÐîññèåé.

Íà âñòðå÷å áûëè îáñóæäåíû âîïðîñûñîòðóäíè÷åñòâà â îáëàñòè îáðàçîâàíèÿ, â÷àñòíîñòè ïðåäîñòàâëåíèå îáðàçîâàòåëü-íûõ êâîò ðîññèéñêîé ñòîðîíîé äëÿ ãðàæ-äàí Êûðãûçñòàíà. Êûðãûçñêàÿ ñòîðîíà âû-ñêàçàëà ïîæåëàíèå óâåëè÷èòü êâîòó äëÿêûðãûçñêèõ ãðàæäàí. Ïðåäñåäàòåëü Ãîñäó-ìû Á.Ãðûçëîâ îòìåòèë, ÷òî äàííûé âî-ïðîñ áóäåò ðàññìîòðåí.

 õîäå áåñåäû ñòîðîíû îòìåòèëè àêòó-àëüíîñòü àêòèâèçàöèè ðàáîòû â îáëàñòèáîðüáû ñ òåððîðèçìîì è íàðêîòðàôèêîì,îáñóäèëè ïðîáëåìû ìèãðàöèè, âîïðîñûèçó÷åíèÿ ðóññêîãî ÿçûêà â Êûðãûçñòàíå,ïðèâëå÷åíèÿ èíâåñòèöèé â ýêîíîìèêóÊûðãûçñòàíà, ñôåðó îáðàçîâàíèÿ. Ïðåä-ñåäàòåëü Ãîñäóìû Á.Ãðûçëîâ ïîä÷åðêíóë,÷òî äëÿ ðîññèéñêîé ñòîðîíû Êûðãûçñòàíïðåäñòàâëÿåò èíâåñòèöèîííûé èíòåðåñ,íî ïðè ýòîì äëÿ ðåàëèçàöèè ïðîåêòîâ íå-îáõîäèìà ñòàáèëüíàÿ ñèòóàöèÿ â Êûðãûç-ñòàíå.  îòâåò òîðàãà ïîä÷åðêíóë, ÷òî îä-íîé èç ãëàâíûõ çàäà÷, ñòîÿùèõ ïåðåä ðó-êîâîäñòâîì ñòðàíû, ÿâëÿåòñÿ ñîõðàíåíèåñòàáèëüíîñòè, ðåøåíèå ðÿäà ñîöèàëüíûõè ýêîíîìè÷åñêèõ âîïðîñîâ.

4 № 59 МАРТ 2011

ИЙИ ИНСАНЛАР ОЛДУЬУ ЭИБИ ЭЮРЦНЦР, ЭЮРЦНДЦЬЦ ЭИБИ ОЛУР...ИЙИ ИНСАНЛАР ОЛДУЬУ ЭИБИ ЭЮРЦНЦР, ЭЮРЦНДЦЬЦ ЭИБИ ОЛУР...

Erdoьan Kazan'da bu-lunuшunu "Bir hasretinsona ermesi" olaraktanыmladы

Baшbakanы Recep Tayyip Er-doьan, Rusya ziyareti чerчe-vesinde Tataristan'ыn baшkentiKazan kentini ilk kez ziyaretetti. Rusya'nыn Sesi Radyosu'nagюre; anlaшыlыr nedenler dolayыsыile Ankara'nыn Kazan hususun-da юzel yaklaшыmы var ve RecepTayyip Erdoьan'ыn Tataristan'agюsterdiьi ilginin pragmatiknedenleri de var. Haberde юze-tle шюyle deniliyor; BugцnTataristan pekчok sanayi dalыn-da, bu arada uчak yapыmыnda,petrokimya alanыnda ve diьerekonomi branшlarыnda baшarы ilefaaliyet yцrцtцyor. Tataristan-da yabancы yatыrыm iчin elveriшlikoшullar saьlandы. Tцrkiye,Tataristan'ыn dыш ticaretteki part-nerleri arasыnda юnde geliyor.Kazan ile Ankara arasыndakimal mцbadelesi 3 milyar dolarыaшtы. Bugцn Tataristan Tцrki-ye'ye petrol mamulleri, sentetikkauчuk, plastik maddelerdenmamuller, polimer, tahta ma-muller, madenler ve madenmamulleri, deьiшik donatыm vetaшыt araчlarы ihraч ediyor veTцrkiye'den makine ve elektrikdonatыmы, kцrk, deri, cam, mo-bilya ve ilaч alыyor. RecepTayyip Erdoьan Tцrkiye baш-bakanы gюrevini yaptыьы dюn-emde Ankara ile Kazan arasыn-daki iliшkiler bilhassa canlыkarakter kazandы. Rusyalы poli-tolog Stanislav Tarasov bubaьlamda шunlarы sюyledi:

Tataristan devlet baшkanыRustam Minnihanov Kazan'daTцrkiye baшbakanыnы kabulederken Tцrk iш adamlarыnыnRusya'da ve Tataristan'da aktif

чalышmalarыnda шahsen RecepTayyip Erdoьan'ыn yararlыklarыolduьuna iшaret etti. Daha юnceKazan'da Rus-Tцrk hцkц-metlerarasы karma ekonomikkomisyonunun toplantыsы ya-pыldы. Tцrk tarafыnы Enerji vetabii kaynaklar bakanы Taner

Yыldыz ve 7 diьer bakan temsiletti. Tataristan devlet baшkanыRustam Minnihanov toplantыyыaчarken Rus-Tцrk iliшkilerininsaьlamlaшmasы, birчok bakыm-dan Rusya'nыn bюlgeleri tarafыn-dan Tцrk vilayetleri ile iliшkilerigeniшletmede gюsterilecek akti-fliьe baьlы olacaktыr, dedi.

Tataristan'daki uluslararasыortak iшletmelerin цчte biri Tцrksermayesinin katыlыmы ile kurul-du. Юrneьin "Alabuga" юzelekonomik bюlgesinde "Шiшe-cam" ve "Kastamonu Иntegri"Tцrk firmalarыnыn bцyцk projelerihayata geчiriliyor. Bu bюlgedemodern altyapы meydana getiril-di ve yabancы yatыrыm iчin чokelveriшli koшullar saьlandы, dedi.

Erdoьan Kazan Devlet Цni-versitesi'ni ziyaret ederekTataristan eьitim ve bilimbakanы Albert Gilmutdinov,цniversite rektюrц Иlшat Gafurovve Tцrkiye'den юьrenci vearaшtыrmacыlar ile biraraya geldi.Erdoьan ve beraberindekilerKul Шerif camii ile Anonsasyonkilisesini ziyaret ettiler.

Erdoьan TatarcaШiir Okudu

Yusuf Akчura ve SadriMaksudi Arsal gibi Tatar aydыn-larыnыn Tцrk kцltцrц цzerindeetkileri olduьuna deьinenErdoьan, 19 ve 20'nci yцzyыllar-da Osmanlы topraklarыna gючeden Tatar aydыnlarыnыn, Tцrki-ye'de cumhuriyet fikrinin yer-leшmesinde ve Tцrk Tarih Kuru-mu ile Tцrk Dil Kurumu gibiюnemli mцesseselerin kurul-masыnda da emekleri geчtiьinisюyledi.

Kazan Federal Цniversitesi'niziyaret eden Baшbakan, Lenin

ve Tolstoy'un eьitim gюrdцьцsыnыfы da gezdi. Ardыndan юьren-cilerle biraraya gelen BaшbakanErdoьan, Tцrkiye - Tataristaniliшkilerini anlattы. Bцyцk TatarШairi Abdullah Tukay'ыn dize-lerinden юrnek veren BaшbakanErdoьan, Tukay'ыn bir шiirini de

Tatarca okudu ve salondanbцyцk alkыш aldы.

Baшbakan Erdoьan'ыn юьren-cilere mesajы ise barыш oldu.Erdoьan шюyle konuшtu:

"Tцrkiye'nin merkezindebulunduьu coьrafya iчindebarышtan, demokrasiden ve

hukuktan baшka hiчbir gayesiyoktur. Nцfuz mцcadelesiiчinde deьiliz Farklы niyetlerinfarklы gayelerin iчinde deьi-liz."

Tцrk firmalarы ve mцteahhit-lerinin Kazan'daki чalышmalarыnadeьinen Baшbakan, ЦniversiteYaz Oyunlarы'nыn 2013'te Ka-zan'da dцzenleneceьini hatыr-latarak, Tцrkiye'nin ErzurumKыш Цniversite Olimpiyatlarыtecrцbesini paylaшmaya hazыrolduklarыnы sюyledi. Tataristan'laticari iliшkilerin 1,5 milyar dolaraulaшtыьыna deьinen Erdoьan, burakamыn чok daha yukarыlarataшыnabileceьine deьindi.

Kul Шerif Camisi ve BlagoveшenskiyKatedralini ziyaretЦniversiteden sonra, Kul

Шerif Camii'ni ziyaret Erdoьanve beraberindeki heyet camiideюьle namazыnы kыldы. Camininimamы Ramil Hazrat, Baшba-kan'a цzerinde Kul ШerifCammi'nim resmi olan bir tabakarmaьan etti.

Kazan Kremlin'i gezenErdoьan, bюlgede bulunan tari-hi kiliseyi de gezdi. Burada daPapaz Anastasi, Erdoьan'a elyapыmы gцmцш bir kutu hediyeetti. АА.

Rusya'nыn En Popцler Radyo Kanalы'avtoradio' Tцrkiye ile Rusya ArasыndaVizelerin Kaldыrыldыьы Mцjdesini Tarkan'ыn'шыmarыk' Шarkыsыnыn Rusчa VersiyonuylaDuyurdu.

Rusya'nыn en popцler radyo kanalы'AvtoRadio' Tцrkiye ile Rusya arasыndavizelerin kaldыrыldыьы mцjdesini Tarkan'ыn'Шыmarыk' шarkыsыnыn Rusчa versiyonuyladuyurdu. Canlы yayыnda Rusya ile Tцrkiyearasыnda vizelerin kalkmasыnы konu edenAvtoRadyo'nun Murzilki Иnternational grububu юnemli geliшmeyi шarkы ile kutlamak iste-diklerini belirtti. "Bildiьimiz kadarыylaTцrkiye'nin en tanыnan шarkыcыsы Tarkan.O zaman onun parчalarыnы temel alalыmve size bir шarkы armaьan edelim" diyensunucular parчayы sюylemeye baшladы.

Шarkыda Kremlin'de gюrцшmelerin ardыn-dan liderlerin vizelerin kaldыrыlmasы kararыnыaldыklarы belirtilerek hayal edilenin gerчek-leшtirildiьi ifade edildi. Yazыn yaklaшtыьыnы vedaha чok Rus turistin Tцrkiye'yi ziyaret ede-ceьinin vurgulandыьы шarkыda, "Uчuшlarbelki pahalы olacak, ama gideceьiz veher Tцrkц muck muck" шeklinde nakaratyer aldы.

Parчada ayrыca Tцrkчe kelimeleri de kul-lanan sunucular "Gцnaydыn! Nasыlsыn?Чok iyiyim!" шeklinde sюzleri de dile getirdi.

Bu grup, цnlц sanatчыlarыn mцzikleriyleyapmыш oluklarы komik шarkыlarы sayesindeRusya'da popцlerlik kazandы. Grup iчin шarkыsюzlerini yazan Oleg Lomovoy, toplam 600aшkыn esere imza attы. AvtoRadio radyo ista-syonunda "Murzilkki Live" programыyla цnkazanan grup Rusya'da birчok юdцle layыkgюrцldц.

Dцnyanыn yedinci bцyцk uluslararasы tur-izm fuarы olarak kabul edilen 2011 MITTMoskova Fuarы'nda Tцrkiye'nin tanыtыmstandы 'En Иyi Stand' seчildi. Moskova'dabulunan Expocenter fuar alanыnda bu yыl18.'si dцzenlenen Moskova UluslararasыSeyahat ve Turizm Fuarы (MITT 2011) kap-samыnda Tцrkiye, '2011 MITT Fuarы En ИyiStand юdцlц'nц almaya hak kazandы.

Fuarda en iyi standa sahip цlkeseчilmesinin yanы sыra; Rusya'nыn en чoktakip edilen turizm portalы Zvezda Travel.rutarafыndan yapыlan kapsamlы anket sonucun-da Tцrkiye, 'En Иyi Turizm Destinasyonu', 'EnИyi Aile ve Чocuk Destinasyonu' ve 'En ИyiPlaj Oteli' dalыnda цч ayrы юdцle daha layыkgюrцldц.

Zvezda Travel.ru turizm internet portalыtarafыndan dцnyanыn farklы destinasyonlarыnыndeьerlendirilmesi amacыyla dцzenlenenankette; '2010 Yыlы Doьu Akdeniz'in En ИyiTurizm Destinasyonu' Kemer, '2010 Yыlы EnИyi Aile ve Чocuk Destinasyonu' Alanya ve'2010 Yыlы Tцrkiye'nin En Иyi Plaj Oteli(BeachOtel)', Amara Dolce Vite (Kemer) seчildi.

5№ 59 МАРТ 2011

BUGЦN BANA ИSE YARЫN SANA...BUGЦN BANA ИSE YARЫN SANA...

Ïðåçèäåíò Àçåðáàéäæàíà Èëüõàì Àëèåâ èåãî ñóïðóãà Ìåõðèáàí Àëèåâà ïðèíÿëè ó÷àñòèåâ öåðåìîíèè, îðãàíèçîâàííîé ïåðåä Äåâè÷üåéÁàøíåé â Áàêó ïî ñëó÷àþ ñàìîãî ñâåòëîãîïðàçäíèêà íàøåãî íàðîäà - Íîâðóç áàéðàìû.

Ïðåçèäåíò Èëüõàì Àëèåâ è åãî ñóïðóãà Ìåõ-ðèáàí Àëèåâà ïðèáûëè íà ïëîùàäü äëÿ ó÷àñ-òèÿ â ïðàçäíåñòâàõ, ïîñâÿùåííûõ Íîâðóç áàé-ðàìû. Ñîáðàâøèåñÿ çäåñü òûñÿ÷è æèòåëåé ãî-ðîäà, ãîñòè ñòîëèöû ðàäóøíî âñòðåòèëè ãëàâóãîñóäàðñòâà è åãî ñóïðóãó.

Ïðåçèäåíò Èëüõàì Àëèåâ çàæåã íîâðóçñêèéêîñòåð.

Ãëàâà ãîñóäàðñòâà âûñòóïèë íà ïðàçäíåñòâåñ ðå÷üþ. Ïðåçèäåíò Èëüõàì Àëèåâ ñêàçàë:

"Äîðîãèå äðóçüÿ, óâàæàåìûå äàìû è ãîñïîäà! ß ñåðäå÷íî ïîçäðàâëÿþ âàñ è âåñü àçåðáàé-

äæàíñêèé íàðîä ñ Íîâðóç áàéðàìû, â ýòè ïðàçä-íè÷íûå äíè æåëàþ êàæäîìó ãðàæäàíèíó Àçåð-áàéäæàíà ñ÷àñòüÿ è çäîðîâüÿ.

Íîâðóç – íàø ëþáèìûé ïðàçäíèê. Àçåðáàé-äæàíñêèé íàðîä íà ïðîòÿæåíèè âåêîâ îòìå÷àëýòîò ïðàçäíèê, õðàíèë åãî â ñâîåì ñåðäöå. Óæå20 ëåò ìû îòìå÷àåì ýòîò ïðàçäíèê êàê ãîñóäàð-ñòâåííûé. Ïîñëå âîññòàíîâëåíèÿ íåçàâèñèìîñ-òè Àçåðáàéäæàí îòìå÷àåò Íîâðóç áàéðàìûî÷åíü øèðîêî – êàê îôèöèàëüíûé ãîñóäàð-ñòâåííûé ïðàçäíèê.  ïîñëåäíèå ãîäû ìû îòìå-÷àåì ïðàçäíèê Íîâðóç íåñêîëüêî äíåé. À â ýòîìãîäó áóäåò 9 äíåé îòäûõà. ß óâåðåí, ÷òî êàæäàÿàçåðáàéäæàíñêàÿ ñåìüÿ ðàöèîíàëüíî èñïîëü-çóåò ýòè äíè, êàæäàÿ ñåìüÿ áóäåò âìåñòå ïðàçä-íîâàòü ýòîò çàìå÷àòåëüíûé ïðàçäíèê.

Àçåðáàéäæàíñêèé íàðîä ïðèâåðæåí íàöèî-íàëüíûì öåííîñòÿì, íàöèîíàëüíûì òðàäèöè-ÿì. Àçåðáàéäæàíñêîå ãîñóäàðñòâî ïîñòðîåíîñåãîäíÿ íà ýòèõ öåííîñòÿõ. Ïîñëå îáðåòåíèÿíåçàâèñèìîñòè, çà èñêëþ÷åíèåì ïåðâûõ äâóõëåò, ìû ïðîøëè óñïåøíûé ïóòü ðàçâèòèÿ. Ïåð-âûå ãîäû íàøåé íåçàâèñèìîñòè áûëè î÷åíü òÿ-æåëûìè äëÿ íàøåé ñòðàíû è íàðîäà. Òå ãîäûîñòàëèñü â ïàìÿòè êàê ãîäû õàîñà, êðèçèñà,àíàðõèè.  òå ãîäû äàëüíåéøåå ðàçâèòèå Àçåð-áàéäæàíà è ñóùåñòâîâàíèå åãî êàê íåçàâèñè-ìîé ñòðàíû â öåëîì íàõîäèëèñü ïîä âîïðîñîì.Òîëüêî ïîñëå âîçâðàùåíèÿ â 1993 ãîäó ïî òðå-áîâàíèþ íàðîäà âåëèêîãî ëèäåðà Ãåéäàðà Àëè-åâà ê ïîëèòè÷åñêîé âëàñòè ïîëîæåíèå â ñòðàíåñòàáèëèçèðîâàëîñü, áûë ïîëîæåí êîíåö ãðàæ-äàíñêîé âîéíå, íà÷àëñÿ ïóòü ðàçâèòèÿ è ïðî-ãðåññà.

Ñåãîäíÿ ìû ïðèâåðæåíû ýòîìó ïóòè. ÑåãîäíÿÀçåðáàéäæàí, â ïîäëèííîì ñìûñëå ñëîâà, ïå-ðåæèâàåò ïåðèîä ñâîåãî ðàçâèòèÿ, íàøà ñòðàíàñòðåìèòåëüíî èäåò âïåðåä. Íå ñîìíåâàþñü, ÷òîè â ïîñëåäóþùèå ãîäû âñå ïîçèòèâíûå òåíäåí-öèè â Àçåðáàéäæàíå åùå áîëåå óñèëÿòñÿ.

 ýòîì ãîäó ìû îòìå÷àåì 20-ëåòíèé þáèëåéâîññòàíîâëåíèÿ íàøåé íåçàâèñèìîñòè. 20 ëåò -êîðîòêèé ïåðèîä ñ èñòîðè÷åñêîé òî÷êè çðåíèÿ,â òî æå âðåìÿ çà 20 ëåò ìíîãîå ìîæíî ñäåëàòü.Îáðàòèâøèñü ê ñåãîäíÿøíèì ðåàëèÿì Àçåð-áàéäæàíà, ìîæíî óâèäåòü, ÷òî Àçåðáàéäæàí, âïîäëèííîì ñìûñëå ñëîâà, ñìîã çàíÿòü ñâîå ìå-ñòî íà êàðòå ìèðà êàê íåçàâèñèìîå ãîñóäàð-ñòâî.

Ìû ïðèíèìàåì àêòèâíîå ó÷àñòèå âî âñåõ ðå-ãèîíàëüíûõ âîïðîñàõ. Àçåðáàéäæàí ñòàë ôàê-òîðîì ðåãèîíàëüíîé ñòàáèëüíîñòè è ðàçâèòèÿ.Íàøè èíèöèàòèâû óñèëèâàþò íàøó ñòðàíó, àòàêæå îêàçûâàþò î÷åíü ïîçèòèâíîå âëèÿíèå íàïðîèñõîäÿùèå â ðåãèîíå ïðîöåññû.

Ìû ñòðîèì ñîâðåìåííîå ãîñóäàðñòâî. Ïî ñó-ùåñòâó ãîñóäàðñòâåííîå ñòðîèòåëüñòâî â Àçåð-áàéäæàíå íà÷àëîñü ïîñëå 1993 ãîäà. Áûëè çà-ëîæåíû îñíîâû ãîñóäàðñòâåííîñòè, ïðåäïðèíÿ-òû î÷åíü âàæíûå øàãè ïî ñîçäàíèþ ïðàâîâîãîãîñóäàðñòâà â Àçåðáàéäæàíå, ïðîâåäåíû ðå-ôîðìû. Ñåãîäíÿ ýòè ðåôîðìû ïðîäîëæàþòñÿ.Ïðîäîëæåíèå ðåôîðì êàê â ïîëèòè÷åñêîé, òàêè â ýêîíîìè÷åñêîé ñôåðàõ - ýòî ïóòü ê ðàçâè-òèþ äëÿ ëþáîãî îáùåñòâà. Ïðîäîëæàÿ ðåôîð-ìû, Àçåðáàéäæàíñêîå ãîñóäàðñòâî äåìîíñòðè-ðóåò ñâîþ ïðèâåðæåííîñòü ñîâðåìåííîñòè,ðàçâèòèþ.

Ìû äîëæíû ñäåëàòü òàê, ÷òîáû âñå çàäà÷è,ñòîÿùèå ïåðåä ñòðàíîé, íàøëè ñâîå ðåøåíèå,ëþäè æèëè åùå ëó÷øå, ÷òîáû â íàøåé ñòðàíåïîëíîñòüþ óòâåðäèëîñü âåðõîâåíñòâî çàêîíà. Àçåðáàéäæàíå âåäåòñÿ î÷åíü ñåðüåçíàÿáîðüáà ñ íåïðèãëÿäíûìè ÿâëåíèÿìè, è ìû âè-äèì ïðåêðàñíûå ðåçóëüòàòû ýòîé áîðüáû. Ïðè-ìåíåíèå âåðõîâåíñòâà çàêîíà, ïðèíöèïîâ ñî-öèàëüíîé ñïðàâåäëèâîñòè, øèðîêàÿ áîðüáà ñêîððóïöèåé, âçÿòî÷íè÷åñòâîì ïðèíîñÿò ñâîèïëîäû. Ñ ó÷åòîì íàøèõ ïðèðîäíûõ ðåñóðñîâ èî÷åíü ïðîäóìàííîé ýêîíîìè÷åñêîé ïîëèòèêè âñòðàíå Àçåðáàéäæàíñêîå ãîñóäàðñòâî è àçåð-áàéäæàíñêîå îáùåñòâî ìîãóò èäòè òîëüêî èòîëüêî ïî ïóòè ðàçâèòèÿ è ïðîãðåññà.

Ìû íå äîëæíû îãðàíè÷èâàòüñÿ äîñòèãíóòûìèâ íàñòîÿùåå âðåìÿ óñïåõàìè. Ìû âèäèì ýòè óñ-ïåõè êàê â ñòàòèñòè÷åñêèõ äàííûõ, òàê è â íà-øåì õîðîøåþùåì ãîðîäå. Çà ïîñëåäíèå ãîäûÀçåðáàéäæàí ïîèñòèíå ïåðåæèâàåò ïåðèîä âîç-ðîæäåíèÿ. Íåñìîòðÿ íà ýêîíîìè÷åñêèé è ôè-íàíñîâûé êðèçèñ, íàøà ýêîíîìèêà âûðîñëà,óëó÷øèëîñü ñîöèàëüíîå ïîëîæåíèå ëþäåé,ïðîâîäèòñÿ óñïåøíàÿ ñîöèàëüíàÿ ïîëèòèêà.

Îäíàêî äîñòèãíóòûå óñïåõè äîëæíû ñòàòüïðîñòî ñòèìóëîì äëÿ íàøèõ äàëüíåéøèõ øà-ãîâ. Æèçíü íå ñòîèò íà ìåñòå, ïåðåä ñòðàíîéâñòàþò íîâûå çàäà÷è, ìû ñòàëêèâàåìñÿ ñ íîâû-ìè âûçîâàìè è äîëæíû áûòü ãîòîâû. Äëÿ ýòîãîäîëæíû áûòü ñèëüíàÿ ýêîíîìèêà è ñèëüíàÿ ïî-ëèòè÷åñêàÿ ñèñòåìà.

 Àçåðáàéäæàíå óñïåøíî èäåò ïðîöåññ ôîð-ìèðîâàíèÿ ãðàæäàíñêîãî îáùåñòâà, åñòü åäèí-ñòâî ìåæäó íàðîäîì è âëàñòüþ. Âñå íàøè èíè-öèàòèâû ïîääåðæèâàþòñÿ íàðîäîì, èíà÷å ìûíå ñìîãëè áû äîáèòüñÿ ýòîãî ðàçâèòèÿ.

Ìû âèäèì íàøå áóäóùåå î÷åíü îòêðûòî è ÿñ-íî. Êóäà ìû èäåì, ÷òî íàñ æäåò â áóäóùåì?! Òîåñòü äëÿ óñïåøíîãî ðåøåíèÿ âñåõ ýòèõ âîïðî-ñîâ, ñòîÿùèõ ïåðåä ñòðàíîé çàäà÷ ìû, êîíå÷íî,äîëæíû ñòàðàòüñÿ ïðîãíîçèðîâàòü è áóäóùåå.Åùå ðàç õî÷ó îòìåòèòü, ÷òî ðåôîðìû, êîòîðûåïîâîäÿòñÿ è áóäóò ïðîâîäèòüñÿ ñ ýòîé öåëüþ,èìåþò îñîáîå çíà÷åíèå.

Ñåãîäíÿ Àçåðáàéäæàí – âåäóùåå ñ ýêîíîìè-÷åñêîé òî÷êè çðåíèÿ ãîñóäàðñòâî â ðåãèîíå. 75ïðîöåíòîâ ýêîíîìèêè Þæíîãî Êàâêàçà ôîðìè-ðóåòñÿ â Àçåðáàéäæàíå. Øàãè, ïðåäïðèíèìàå-ìûå â Àçåðáàéäæàíå â ýêîíîìè÷åñêîé, ýíåðãå-òè÷åñêîé ñôåðàõ, íå òîëüêî îáóñëîâëèâàþòðàçâèòèå ñòðàíû, íî è îêàçûâàþò î÷åíü ñèëü-íîå âëèÿíèå è íà ðåãèîíàëüíûå ïðîöåññû. Ïî-ñòåïåííî íàøà ðîëü â ðåãèîíå áóäåò âîçðàñ-òàòü. Ðåàëèçóåìûå Àçåðáàéäæàíîì ïðîåêòûóæå äàæå âûøëè èç ðåãèîíàëüíîé ïëîñêîñòè,ýòè ïðîåêòû, èíèöèàòèâû èìåþò áîëüøîå ìåæ-äóíàðîäíîå çíà÷åíèå.

Åùå ðàç õî÷ó ñêàçàòü: ìû ïðè ñòðîèòåëüñòâåñîâðåìåííîãî ãîñóäàðñòâà ïðåæäå âñåãî îïèðà-åìñÿ íà íàøè íàöèîíàëüíûå öåííîñòè. Ýòèöåííîñòè äëÿ íàñ ÿâëÿþòñÿ ñàìûìè âàæíûìè.Ðàçóìååòñÿ, ìû ðàçäåëÿåì îáùå÷åëîâå÷åñêèåöåííîñòè, ñ óâàæåíèåì îòíîñèìñÿ ê åâðîïåé-ñêèì öåííîñòÿì. Íî îñíîâíûìè öåííîñòÿìèäëÿ íàñ ÿâëÿþòñÿ àçåðáàéäæàíñêèå. Ìû äîëæ-íû ñäåëàòü òàê, ÷òîáû ìîëîäîå ïîêîëåíèå ðîñ-ëî, âîñïèòûâàëîñü â íàöèîíàëüíîì äóõå. ×òî-áû ìîëîäîå ïîêîëåíèå áûëî ïàòðèîòè÷íûì,ëþáèëî Ðîäèíó, âåðíî ñëóæèëî åé, áûëî ïðî-ôåññèîíàëüíûì, îáðàçîâàííûì, ãðàìîòíûì.Ïðîâîäèìàÿ ñ ýòîé öåëüþ â íàøåé ñòðàíå ðà-áîòà óæå äàåò ñâîè ðåçóëüòàòû.  áóäóùåì ìûóâèäèì ýòè ðåçóëüòàòû â åùå áîëåå øèðîêîìïëàíå.

Âûïîëíÿþòñÿ ñòîÿùèå ïåðåä ñòðàíîé çàäà-÷è. Åùå ðàç õî÷ó ñêàçàòü, ÷òî ìû ïðîäîëæèìïîëèòè÷åñêèå è ýêîíîìè÷åñêèå ðåôîðìû. Ìûåùå áîëåå óñèëèì íàøó ïîëèòèêó â ñîöèàëüíîéñôåðå è, òàêèì îáðàçîì, áóäåì óñïåøíî èäòèâïåðåä ê ñîçäàíèþ ñîâðåìåííîãî ãîñóäàðñòâà.

Õîðîøåþò è áëàãîóñòðàèâàþòñÿ íàøè ãîðî-äà, ðàáîòà â ðåãèîíàõ èäåò õîðîøî, óñïåøíîðåàëèçóåòñÿ ïðîãðàììà ðåãèîíàëüíîãî ðàçâè-òèÿ. Íåäàâíî ìû îáñóäèëè èòîãè âòîðîãî ãîäàðåàëèçàöèè ïðîãðàììû è âèäèì, ÷òî êàæäàÿ çà-äà÷à íàõîäèò ñâîå ðåøåíèå, êàæäûé ïîñòàâ-ëåííûé âîïðîñ ðåøàåòñÿ.

 áëèæàéøåå âðåìÿ áóäåò ïðèíÿòà Ïðîãðàì-ìà ñîöèàëüíî-ýêîíîìè÷åñêîãî ðàçâèòèÿ Áàêó,ïðèãîðîäíûõ ïîñåëêîâ è ñåë. Íåñêîëüêî äíåéíàçàä ñîñòîÿëîñü ðàñøèðåííîå ñîâåùàíèå ïîäàííîìó âîïðîñó.  ýòîì è ñëåäóþùèõ ãîäàõáóäóò ïðåäóñìîòðåíû äîïîëíèòåëüíûå ñðåä-ñòâà íà ðàçâèòèå ïðèãîðîäíûõ áàêèíñêèõ ïî-ñåëêîâ. Òàêèì îáðàçîì, â áëèæàéøåå âðåìÿ áó-äåò ïðèíÿòà î÷åíü øèðîêàÿ è äåòàëüíàÿ ïðî-ãðàììà ïî ðåøåíèþ ñîöèàëüíî-ýêîíîìè÷åñêèõâîïðîñîâ ñåë.

Òî åñòü êàæäàÿ ñôåðà íàõîäèòñÿ â öåíòðåâíèìàíèÿ.  ñòðàíå íåò òàêîãî âîïðîñà, ãäå íåáûëî áû ïðîãðåññà, ðàçâèòèÿ. Íàðÿäó ñî âñåìèýòèìè ïîçèòèâíûìè òåíäåíöèÿìè åùå ðàç õî÷óñêàçàòü: ïîâñþäó âñå äîëæíîñòíûå ëèöà, âñå÷èíîâíèêè äîëæíû äîñòîéíî ñëóæèòü ãðàæäà-íàì, îêàçûâàòü èì ïîìîùü, æèòü èõ çàáîòàìè.Ìû äîëæíû ñäåëàòü òàê, ÷òîáû êàæäûé âîçíè-êàþùèé â ñòðàíå âîïðîñ ïîñêîðåå ðåøàëñÿ è,òàêèì îáðàçîì, àçåðáàéäæàíñêèé íàðîä æèëåùå ëó÷øå è áëàãîïîëó÷íåå.

Ñàìàÿ ãëàâíàÿ èç ñòîÿùèõ ïåðåä ñòðàíîé çà-äà÷ – ýòî óðåãóëèðîâàíèå àðìÿíî-àçåðáàé-äæàíñêîãî, íàãîðíî-êàðàáàõñêîãî êîíôëèêòà.Êàê âàì èçâåñòíî, Àçåðáàéäæàí ïðîâîäèò ñâîþïîëèòèêó â ñâÿçè ñ ýòèì âîïðîñîì, äåìîíñòðè-ðóåò êîíñòðóêòèâíîñòü â ïðîöåññå ïåðåãîâîðîâ,â òî æå âðåìÿ óñèëåíèå ñòðàíû è ðàñøèðåíèåñôåðû íàøåãî âëèÿíèÿ â ðåãèîíå, êîíå÷íî æå,åùå áîëåå óêðåïëÿþò íàøó ïîçèöèþ. Âñå ìûõîðîøî çíàåì, ÷òî ïîñòàíîâëåíèÿ è ðåçîëþöèèâñåõ ìåæäóíàðîäíûõ îðãàíèçàöèé ïîääåðæèâà-þò ïîçèöèþ Àçåðáàéäæàíà. Ñ ïðàâîâîé òî÷êèçðåíèÿ íàì âñåì ÿñíû ïóòè ðåøåíèÿ äàííîãîâîïðîñà. Ýòîò âîïðîñ ìîæåò áûòü ðåøåí òîëü-êî â ðàìêàõ òåððèòîðèàëüíîé öåëîñòíîñòèÀçåðáàéäæàíà. Äðóãîãî âàðèàíòà ðåøåíèÿ âî-ïðîñà íåò, è ÿ íå ñîìíåâàþñü, ÷òî Àçåðáàéäæàíâîññòàíîâèò ñâîþ òåððèòîðèàëüíóþ öåëîñò-íîñòü. Ìû ñòðåìèìñÿ ñäåëàòü ýòî ìèðíûì ïó-òåì. Íî â òî æå âðåìÿ óäåëÿåì áîëüøîå âíèìà-íèå è ðåôîðìèðîâàíèþ àðìèè. Ïîðîé ýòî áåñ-ïîêîèò íåêîòîðûå çàðóáåæíûå êðóãè.

Ñ÷èòàþ, ÷òî íèêàêèõ îñíîâàíèé äëÿ áåñïî-êîéñòâà íåò. Åñëè âîïðîñ áóäåò ðåøåí ìèðíûìïóòåì, òî, êîíå÷íî æå, î âîåííîì âàðèàíòå íåìîæåò áûòü è ðå÷è. Íî óæå áîëåå 20 ëåò àçåð-áàéäæàíñêèå çåìëè íàõîäÿòñÿ ïîä îêêóïàöèåé.Ãðàæäàíå Àçåðáàéäæàíà ñòðàäàþò îò ýòîé îê-êóïàöèè è ïîëèòèêè ýòíè÷åñêèõ ÷èñòîê. Óñèëè-âàþùèéñÿ ñåãîäíÿ Àçåðáàéäæàí àáñîëþòíîóâåðåí â òîì, ÷òî ýòîò âîïðîñ ìîæåò áûòü ðå-øåí ëþáûì ïóòåì.

Ðàçóìååòñÿ, âíèìàíèå, êîòîðîå ìû óäåëÿåìðàçâèòèþ àðìèè, óâåëè÷åíèå âîåííûõ ðàñõî-äîâ, ïðîèçâîäñòâî â Àçåðáàéäæàíå íîâîé âîåí-íîé òåõíèêè ñîçäàäóò, ÿ ñ÷èòàþ, äîïîëíèòåëü-íûå âîçìîæíîñòè äëÿ ñïðàâåäëèâîãî ðåøåíèÿâîïðîñà. Ñåãîäíÿ â Àçåðáàéäæàíå ïðîèçâîäèò-ñÿ ñàìàÿ ñîâðåìåííàÿ áîåâàÿ òåõíèêà. Íàøèðàñòóùèå ýêîíîìè÷åñêèå âîçìîæíîñòè, äîïîë-íèòåëüíûå äîõîäû, êîòîðûå áóäóò ïîëó÷åíûáëàãîäàðÿ ðåàëèçàöèè ýíåðãåòè÷åñêèõ ïðîåê-òîâ, êîíå÷íî æå, åùå áîëåå óñèëÿò Àçåðáàé-äæàí â ýòîì ïëàíå.

Ìû ïîêà åùå íàäååìñÿ, ÷òî âîïðîñ ìîæåòáûòü ðåøåí ìèðíûì ïóòåì. Äëÿ ýòîãî àðìÿí-ñêàÿ ñòîðîíà ïðîñòî äîëæíà áåçîãîâîðî÷íî âû-ïîëíèòü ðåçîëþöèè ìåæäóíàðîäíûõ îðãàíèçà-

öèé, â òîì ÷èñëå Ñîâåòà Áåçîïàñíîñòè ÎÎÍ,óéòè ñ çàõâà÷åííûõ çåìåëü, ãðàæäàíå Àçåðáàé-äæàíà äîëæíû âîçâðàòèòüñÿ ê ðîäíûì î÷àãàì.Ïîñëå ýòîãî â ðåãèîíå ìîãóò óñòàíîâèòüñÿ ìèðè ñòàáèëüíîñòü.

 íàñòîÿùåå âðåìÿ àðìÿíî-àçåðáàéäæàí-ñêèé, íàãîðíî-êàðàáàõñêèé êîíôëèêò ÿâëÿåòñÿñàìûì áîëüøèì èñòî÷íèêîì óãðîçû äëÿ ðåãèî-íà. Âñå õîðîøî çíàþò, ÷òî íå ìû ñîçäàëè ýòó óã-ðîçó, è áîëüøå âñåãî îò ýòîãî êîíôëèêòà ïî-ñòðàäàëà àçåðáàéäæàíñêàÿ ñòîðîíà. ß íàäå-þñü è óâåðåí â òîì, ÷òî âîïðîñ íàéäåò ñâîå ðå-øåíèå, ìû âîññòàíîâèì òåððèòîðèàëüíóþ öå-ëîñòíîñòü íàøåé ñòðàíû. Äðóãîãî ïóòè ðåøå-íèÿ ýòîãî âîïðîñà íåò è íå ìîæåò áûòü. Àçåð-áàéäæàíñêèé íàðîä è Àçåðáàéäæàíñêîå ãîñó-äàðñòâî íèêîãäà íå ïîçâîëÿò ñîçäàòü íà ñâîèõèñòîðè÷åñêèõ çåìëÿõ âòîðîå àðìÿíñêîå ãîñó-äàðñòâî. Íèêîãäà Íàãîðíîìó Êàðàáàõó íå áóäåòïðåäîñòàâëåíà íåçàâèñèìîñòü. Ëþäè, æèâóùèåâ íàñòîÿùåå âðåìÿ â Íàãîðíîì Êàðàáàõå, èàçåðáàéäæàíöû, êîòîðûå îáÿçàòåëüíî òóäàâåðíóòñÿ, äîëæíû æèòü â óñëîâèÿõ àâòîíîìèè.Ýòî èçâåñòíûé â ìèðîâîé ïðàêòèêå ïîäõîä, èâñå âîïðîñû äîëæíû áûòü ðåøåíû ñî ñòàòóñîìàâòîíîìèè â ïðåäåëàõ åäèíîãî Àçåðáàéäæàí-ñêîãî ãîñóäàðñòâà. Åùå ðàç õî÷ó ñêàçàòü, ÷òîÀçåðáàéäæàí íå îòñòóïèò îò ýòîé ïðèíöèïèàëü-íîé ïîçèöèè.

Êðîìå ýòîé ïðîáëåìû, äðóãèå âîïðîñû, åùåðàç õî÷ó ñêàçàòü, â Àçåðáàéäæàíå óñïåøíî ðå-øàþòñÿ. Ìû ñìîòðèì â áóäóùåå ñ î÷åíü áîëü-øèìè íàäåæäàìè è îïòèìèçìîì. Ìû äîëæíûñäåëàòü òàê, ÷òîáû íàøà ñòðàíà ñòàëà åùåñèëüíåå è ìîãóùåñòâåííåå. Ìû çàùèùàåì èáóäåì çàùèùàòü ñâîþ íåçàâèñèìóþ æèçíü. Äëÿíàñ íåçàâèñèìîñòü – ýòî ñàìîå áîëüøîå äîñòî-ÿíèå, ñàìîå áîëüøîå áîãàòñòâî, ñàìàÿ áîëü-øàÿ öåííîñòü. Âåêàìè àçåðáàéäæàíñêèé íàðîäæèë ìå÷òîé î íåçàâèñèìîñòè. Ñåãîäíÿ ìû, êàêíåçàâèñèìàÿ ñòðàíà, ïðîâîäèì íåçàâèñèìóþïîëèòèêó, è ýòà ïîëèòèêà ïîëíîñòüþ îòâå÷àåòèíòåðåñàì àçåðáàéäæàíñêîãî íàðîäà. Ìûäîëæíû çàùèùàòü íàø íåçàâèñèìûé âûáîð,ñâîé îáðàç æèçíè. Åùå ðàç õî÷ó ñêàçàòü, ÷òîàçåðáàéäæàíñêîå îáùåñòâî ïîñòðîåíî íà ïðî÷-íûõ íàöèîíàëüíî-äóõîâíûõ öåííîñòÿõ.  òî æåâðåìÿ Àçåðáàéäæàíñêîå ãîñóäàðñòâî – ýòî ñî-âðåìåííîå, ñâåòñêîå ãîñóäàðñòâî, è âñå ïðîèñ-õîäÿùèå â ìèðå ïîçèòèâíûå ïðîöåññû îêàçû-âàþò ñâîå ïîëîæèòåëüíîå âëèÿíèå è íà Àçåð-áàéäæàí.

Ìû áóäåì ïðîäîëæàòü ýòó ïîëèòèêó è â áóäó-ùåì. Åùå ðàç õî÷ó ñêàçàòü, ÷òî äëÿ íàñ íåçàâè-ñèìîñòü – ýòî ñàìàÿ áîëüøàÿ öåííîñòü. Ìûäîëæíû äåííî è íîùíî ðàáîòàòü è ðàáîòàåì,÷òîáû óêðåïèòü ýòó íåçàâèñèìîñòü. Ïî ýòîìóâîïðîñó â îáùåñòâå ñóùåñòâóåò ïîëíàÿ ñîëè-äàðíîñòü. Ìû çíàåì, êóäà èäåì, çíàåì, êàêèìáóäåò íàøå áóäóùåå.

Íàøå áóäóùåå – â íàøèõ ðóêàõ. Îò íàñ çàâè-ñèò, êàêèìè ïóòÿìè áóäåò ðàçâèâàòüñÿ Àçåðáàé-äæàí â áóäóùåì.

ß ñ÷èòàþ, ÷òî â ïîñëåäíèå ãîäû, â òå÷åíèåïîñëåäíèõ 17 ëåò, îñíîâû ãîñóäàðñòâåííîñòè âíàøåé ñòðàíå áûëè çàëîæåíû òàê ïðî÷íî, ÷òî âïðåäñòîÿùèå ãîäû ñâåðíóòü ñ ýòîãî ïóòè áóäåòíåâîçìîæíî. Ýòî åäèíñòâåííûé âûáîð, ÷òî åùåðàç ïîäòâåðæäàåò óñïåøíîå ðàçâèòèå Àçåðáàé-äæàíà ñåãîäíÿ. Òî åñòü â 1993 ãîäó ðàçâèòèåíàøåé ñòðàíû ìîãëî ïîéòè ïî ðàçëè÷íûì íà-ïðàâëåíèÿì. Íî ëèøü ýòîò ïóòü - ïóòü ðàçâèòèÿ,ïóòü íåçàâèñèìîñòè, íàøå ñòðåìëåíèå îïè-ðàòüñÿ íà ñîáñòâåííûå ñèëû ñîçäàëî äëÿ íàññåãîäíÿøíèå ðåàëèè.  ïîñëåäíèå ãîäû Àçåð-áàéäæàí ïðîøåë ñàìûé ñòðåìèòåëüíûé ïóòüðàçâèòèÿ â ìèðîâîì ìàñøòàáå. Îá ýòîì ñâèäå-òåëüñòâóþò è âñå ñòàòèñòè÷åñêèå ïîêàçàòåëè.

Àçåðáàéäæàíñêàÿ ýêîíîìèêà è â êðèçèñíûåãîäû ðàñòåò, Àçåðáàéäæàí õîðîøååò, áëàãîóñò-ðàèâàåòñÿ, óêðåïëÿåòñÿ. Ñåãîäíÿ êàæäûé ïðè-åçæàþùèé â Àçåðáàéäæàí èíîñòðàííûé ãðàæ-äàíèí, êàæäûé ãîñòü – åñëè îí íåïðåäâçÿòûé –âèäèò, îäîáðÿåò è îöåíèâàåò ýòè ðåàëèè.

 ýòîò ñâåòëûé äåíü, â êàíóí äîðîãîãî äëÿâñåõ íàñ ïðàçäíèêà Íîâðóç ÿ õî÷ó åùå ðàç ñåð-äå÷íî ïîçäðàâèòü âåñü àçåðáàéäæàíñêèé íà-ðîä, æåëàþ êàæäîìó ãðàæäàíèíó Àçåðáàéäæà-íà çäîðîâüÿ, ñ÷àñòüÿ è íîâûõ óñïåõîâ!

Ñ ïðàçäíèêîì!".

Azerbaycan-Ermenistan cephe hattыnыn,Fuzuli ve Tarter bюlgelerindeki ateшkesihlalinde iki Azeri askerinin юldцьц bildirildi.

Azeri basыnыnda чыkan haberlere gюre, ikifarklы bюlgedeki ateшkes ihlalinde ElnurMemmedov (20) ve Samir Aьayev (25) adlыAzeri askerleri Ermeniler tarafыndanюldцrцldц.

Elnur Memmedov'un Ermeni keskinniшancыsы tarafыnda 21 Martta Tarter bюl-gesinde vurularak юldцrцldцьц, SamirAьayev'in ise Fuzuli bюlgesi AшaьыAbdцrrehmanlы Kюyц yakыnlarыnda чыkanчatышmada юldцьц kaydedildi.

Azerbaycan Savunma Bakanlыьы, cephehattыndaki ateшkes ihlali sonucu iki Azeriaskerinin юldцьц bilgisini doьrularken,Aьayev'in юlцm tarihi konusunda aчыklamayapmadы.

AA.

Ermeni Askerlerinin Юldцrdцьц9 Yaшыndaki Чocuk Berlin’deAnыldы

Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya dev-let baшkanlarыnыn Mart ayыnыn baшыnda yap-tыьы mцzakerelerden kыsa sцre sonra 8 Marttarihinde Ermenistan cephe bюlgesinde Er-meni askerleri tarafыnca юldцrцlen 9 yaшыndakiF.A.B, Almanya'nыn baшkenti Berlin'de anыldы.

Azerbaycan tarafыnыn bildirdiьine gюreAьdam шehrine baьlы Orta Gervend kюyцn-de ikamet eden kцчцk Fариз, dayыsыnыn evi-ne giderken yolda baшыna Ermeni askerleritarafыndan atыlan mermi isabet etti. Hasta-neye kaldыrыlan kцчцk чocuк yolda hayatыnыkaybetti.

Almanya'daki Azerbaycanlыlar Koordinas-yon Merkezi (KAD), Azerbaycan Evi ve di-ьer Azeri sivil kuruluшlar tarafыndan tarihi Bran-denburg Kapыsы'nыn юnцnde dцzenlenen tю-rende Ermenilerin bu saldыrыsы шiddetle kыnandы.

Berlin'deki Azerbaycanlыlarыn kurduьuspor kulцbцnde yюneticilik yapan Jochan-nes Zwick, "Daьlыk Karabaь'da bir чocu-ьun юldцrцldцьцnц duydum. Sadece birшey sюylemek istiyorum: Bu чыlgыnlыьason verilmeli." dedi.

KAD Baшkanы Samira Patzer-Иsmailovaise "Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya-nыn Soчi'de yaptыьы mцzakerelerden 2gцn sonra 10 yaшыndaki Bedelov'un Er-meniler tarafыndan юлдцрцлдцьцнц шid-detle kыnыyo-ruz." dedi. Patzer-Иsmailova,Almanya'daki Azeriler olarak bir beyan-name hazыrladыklarыnы, bu beyannameyiAlman Federal Meclisi'ne, baшbakanlыьa vediьer kuruluшlara gюndereceklerini sюyledi.

Azerbaycan ise Ermenistan yюnetimineцчlц gюrцшmelerde verilen sюze baьlы kal-ma ыaьrыsыnda bulundu.

BERLИN (Cihan Haber Ajansы).

6 № 59 МАРТ 2011

Ирадели инсан давранышлары тутарлы инсандыр...Ирадели инсан давранышлары тутарлы инсандыр...

Иki цlkenin yыlsonuna kadar AN 140-100marka uчaklarыnыn yapыmыna dair mцшterekprojenin vadesini belirlemeleri gerektiьibildirildi. Geчen yыlыn yaz aylarыnda Astаna'daKazakistan ile Ukrayna liderleri Nazarbayevile Yanukoviч'in yaptыьы son gюrцшmedensonar kыsa bir sцre geчmesine raьmen bugюrцшmelerde цzerinde mutabakata varыlanbirkaч projeyi ele alma zamanыnыn geldiьibildirildi.

Mцшterek projelerden biri hakkыnda bilgiveren Ukrayna'nыn Kazakistan BцyцkelчisiOleg Demin, iki цlkenin yыlsonuna kadar AN140-100 marka uчaklarыnыn yapыmыna dairmцшterek projenin vadesini belirlemelerigerektiьini, halihazыrda iki цlke hцkцmetleriarasыnda Kazakistan'da uчaklarыn montajыnыbaшlatma konusunda mцzakerelerin yцrц-tцldцьцnц beyan etti. Bu model uчaklarыnbilindiьi цzere, yakыn ve orta menzilli uчuшyaptыklarыnы, uчuш alanыnыn sadece Kaza-kistan'ы kapsamadыьыnы, bu model uчaklarыniniш yapmadan Astana'dan Moskova ile Kiev'edirekt (nonstop) uчuш gerчekleшtirebilecekleri-ni belirtti.

Halihazыrda, proje fizibilitesinin hazыr oldu-ьunu, AN 140-100 uчaklarыnыn montajыnы ya-pacak olan tesisin Kazakistan'ыn gцneyindeAlmatы eyaletinde kurulmasы юngюrцldцьцnцifade etti.

Halihazыrda, uчak ekipmanlarыnыn цretimi iчintesis oluшturma meselesinin gцndemdeolduьunu, bu tesiste Ukraynalыlardan чokKazaklarыn чalышacaьыnы ifade etti.

Kazakistan'da faaliyet gюsteren Tцrkiшadamlarы Rusya, Beyaz Rusya veKazakistan arasыnda yцrцrlцkte olanGцmrцk Birliьi Anlaшmasы ve bu anlaш-manыn getirdiьi yeni durum konusun-da bilgilendirildi.

Kazakistan Tцrkiye Ишadamlarы Derneьi(KATИAD) tarafыndan Almaata'da dцzenle-nen bilgilendirme toplantыsыna, чok sayыdaiш adamы katыldы. KATИAD Baшkanы ZekiPilge, Tцrkiye'nin Almatы BaшkonsolosuYeшim Kebapчыoьlu, Kazakistan MaliyeBakanlыьы Gцmrцk Denetim KomitesiBaшkan Yardыmcыsы Ten Иgor Viktoroviч,Kazakistan Gцmrцk Birliьi Genel MцdцrцЧuhray Yuriy Aleksandroviч ve чok sayы-da Kazak ve Tцrk iшadamы katыldы.Toplantыya baшkanlыk eden KATИADBaшkanы Zeki Pilge Kazakistan'dafaaliyette bulunan Tцrk iшadamlarыnыndeьiшen gцmrцk mevzuatы ile ilgili olarakyapыlan toplantыnыn son derece faydalыolduьunu belirtti. Zeki Pilge, iшadamlarыnыndaha fazla цretim ve satыш yapabilmeleri

iчin imzalanan Gцmrцk Birliьi konusundadaha fazla bilgi sahibi olmalarы gerektiьiniifade etti.

Toplantыda konuшan Almaata Baшkon-solosu Yeшim Kebapчыoьlu ise Japonya'dayaшanan deprem dolayыsыyla Tцrkiye baшtaolmak цzere bцtцn dцnyanыn Japonhalkыnыn yanыnda olduьunu belirterek,depremde hayatыnы kaybedenler iчinbaшsaьlыьы diledi. KATИAD tarafыndandцzenlenen toplantыnыn imzalananGцmrцk Birliьi anlaшmasы sonrasы Tцrkiшadamlarыnыn bilgilendirilmesi noktasыndason derece юnemli konularыn ele alыndыьыnыifade eden Yeшim Kebapчыoьlu, deьiшenmevzuatlara iшadamlarыnыn hazыrlыklы olmasыgerektiьini sюyledi.

Kebapчыoьlu, Kazakistan'da bulunaniшadamlarыnыn yaшanan deьiшiklikleri yakыn-dan takip etmeleri gerektiьini vurgula-yarak: "Tцrk iшadamlarыnыn baшarыsы,Kazakistan ve Tцrkiye iliшkilerinin gцчkazanmasы demektir." dedi. AlmaataBaшkonsolosluьu olarak her zaman Tцrkiшadamlarыnыn yanыnda olduьunun altыnычizen Yeшim Kebapчыoьlu, iki цlke iliшki-lerinin en цst dцzeyde olduьunu ifade etti.

Toplantыda konuшan Kazakistan GцmrцkBroker Birliьi Genel Mцdцrц Чuhray YuriyAleksandroviч, Gцmrцk Birliьi'nin hede-flerinden birinin, ekonomik geliшmeler,serbest ekonomik etkileшim alanlarы arttыrыl-masы, gцmrцklerdeki engellerin ortadankaldыrыlmasы ve цlkelerin sosyo-ekonomikilerlemesini katkы saьlamak olduьunuifade etti.

Gцmrцk Birliьi kararlarыnыn uygulan-masыndan birkaч ay sonra yapыlan anlaш-manыn olumlu yюnlerini ve Kazakistan'ыndыш ticaret ve gцmrцk birliьi iчinde karшыlыk-lы ticareti etkileyen bazы olumsuz faktюrlerinyaшandыьыnы, ancak zamanla bu olumsu-zluьun ortadan kalktыьыna dikkat чekenЧuhray Yuriy Aleksandroviч, GцmrцkBirliьi Komisyonu'nun ve Kazakistanhцkцmetinin шirketlerin mal bildiriminin

tamamlanmasы iчin revizyon baшlattыklarыnыsюyledi. Toplantыda ayrыca GцmrцkBirliьinin kurulmasыyla, KazakistanCumhuriyeti iчerisinde цretim yapan fir-malarыn, ham madde sahibi olan RusyaFederasyonu'na nazaran rekabet

gцcцnцn dцшtцьц bununla ilgili GцmrцkBirliьi sыnыrlarы iчerisinde KazakistanCumhuriyeti'nin цretici firmalarыnы korumaamaчlы юnlemler de tartышыldы.

Щабер Меркези.

Kazakistan'ыn Юzbekistan BцyцkelчisiBoribay Jeksembin basыna verdiьi demeчte,Cumhurbaшkanы Nursultan Nazarbayev'ininisiyatifi ile 3-4 Mayыs tarihlerinde Kaza-kistan'da ЫV. Astana Ekonomik Forumu'nundцzenleneceьini aчыkladы. Forum'a 3.500'цaшkыn siyasi lider, devlet ve uluslararasыюrgцt yetkilisi ile bilim ve iш чevreleri temsil-cileri, ayrыca, 80 цlkeden medya temsilci-lerinin davet edildiьini, halihazыrda 7 Nobelюdцlц sahibinin, siyasetчilerin ile ikti-satчыlarыn katыlыmlarыnы teyit ettiklerini bildirdi.

Astana Forumu'nun "Kцresel Ekonomive Finans", "Иш ve Yatыrыm" ve "Toplum veИstikrarlы Geliшme" gibi цч ana konuцzerinde odaklandыьыnы, Forum'un sonunda"20 bцyцk цlke" liderlerine gelenekselolarak юneri metninin hazыrlanacaьыnы belirt-ti. Bцyцkelчi Boribay Jeksembin, Forumчerчevesinde dцzenlenecek etkinliklerinDцnya Bankasы, BM, Иslam KalkыnmaBankasы, Asya Kalkыnma Bankasы, AvrupaYatыrыm Bankasы, Dцnya Ekonomik Forumuve Dцnya Иslami Ekonomik Forumu gibisaygыn uluslararasы юrgцtlerin desteьiylegerчekleшtirileceьini belirtti.

 Àëìàòû ïðîøëà ó÷ðåäè-òåëüíàÿ êîíôåðåíöèÿ Îáùå-ñòâà àçåðáàéäæàíñêèõ æåí-ùèí.

Âðà÷ Ìåõðèáàí ßäóëëàãûçûáûëà èçáðàíà ïðåäñåäàòåëåìÎáùåñòâà àçåðáàéäæàíñêèõ æåí-ùèí â Êàçàõñòàíå.

 ãîðîäå Àëìàòû ïðîøëà ó÷ðå-äèòåëüíàÿ êîíôåðåíöèÿ Îáùå-ñòâà àçåðáàéäæàíñêèõ æåíùèí(ÎÀÆ).

 êîíôåðåíöèè ïðèíèìàëè ó÷à-ñòèå ðóêîâîäèòåëè Îáùåñòâåííî-ãî îáúåäèíåíèÿ Àññîöèàöèè êà-çàõñòàíñêèõ àçåðáàéäæàíöåâ(ÎÁÀÊÀ), ÷ëåíû íàøåé äèàñïîðû,æóðíàëèñòû.

Ïðåäñåäàòåëü ÐÎÎ “Àññîöèàöèÿàçåðáàéäæàíöåâ” â Êàçàõñòàíå,÷ëåí Ñîâåòà ÀÍÊ è Êîîðäèíàöè-îííîãî ñîâåòà àçåðáàéäæàíöåâìèðà, êàíäèäàò òåõíè÷åñêèõ íàóêÀáèëôàñ Ìóñëèìîãëó ïîçäðàâèëæåíùèí, ïîä÷åðêíóë íåîáõîäè-ìîñòü ñîçäàíèÿ òàêîé ñòðóêòóðû.Ïî åãî ñëîâàì, îäíà èç æåíùèí-àçåðáàéäæàíîê, â 1937 ãîäó âû-ñëàííûõ â Äæàìáóëüñêóþ îáëàñòüÊàçàõñòàíà, Ñóãðà Àëèåâà ÷åðåç10 ëåò - â 1947 ãîäó áûëà óäîñòîå-

íà çâàíèÿ Ãåðîÿ Ñîöèàëèñòè÷åñ-êîãî Òðóäà.  òîì æå ãîäó èç ýòîéîáëàñòè åùå 8 àçåðáàéäæàíöåâáûëè óäîñòîåíû ýòîãî âûñîêîãî âñîâåòñêèå ãîäû çâàíèÿ, ïåðåäàåòAZE.az ñî ññûëêîé íà ÀçåðÒàäæ.

Íà ìåðîïðèÿòèè áûëî ñîîáùå-íî, ÷òî ïðîæèâàþùèå â Êàçàõñòà-íå àçåðáàéäæàíñêèå æåíùèíûïðèíèìàþò àêòèâíîå ó÷àñòèå âîáùåñòâåííî-ïîëèòè÷åñêîé æèçíèñòðàíû, ðàáîòàþò â ðàçëè÷íûõ îò-ðàñëÿõ ýêîíîìèêè, îáðàçîâàíèÿ,çäðàâîîõðàíåíèÿ, ïðàâîîõðàíè-òåëüíûõ îðãàíàõ.

Íà ó÷ðåäèòåëüíîé êîíôåðåíöèèâðà÷ Ìåõðèáàí ßäóëëàãûçû áûëàèçáðàíà ïðåäñåäàòåëåì ÎÀÆ.

Âûñòóïèâøèå ïîæåëàëè ïðåäñå-äàòåëþ Îáùåñòâà àçåðáàéäæàí-ñêèõ æåíùèí óñïåõîâ â ðàáîòå.

www.vatanpress.com

Astana'da "Kazak eli" meydanыndaKazakistan Cumhurbaшkanы NursultanNazarbayev Kazakistanlыlarыn Nevruzbayramыnы kutladы.

Nazarbayev, baшkent halkыna ve ko-nuklarыna yaptыьы konuшmasыnda, Nev-ruz beш bin yыldan beri kutlanan dцn-yanыn en eski bayramlardan biri oldu-ьunu sюyledi. Yirmi yыl юnce Cumhur-baшkanы Nazarbayev yaptыьы kararnameile atalarыmыzыn eski geleneьini yenidencanlandыrmышtыr.

Cumhurbaшkanы Nursultan Nazarba-yev, "Biz eski kюkenlerimizden gцчalыp, baьыmsыzlыk hayalimizi gerчek-leшtirebildik. Kazakistan baьыmsы-zlыьыnыn 20'ci baharыnы gцчlц, istikrar-lы ve dinamik geliшen bir devlet olarakkarшыlamaktadыr" diye konuшtu.

Tцrkiye'nin AlmatыBaшkonsolosu

Yeшim Kebapчыoьlu

El elden цstцndцr...El elden цstцndцr...

7№ 59 МАРТ 2011

Ïðèâåòñòâåííîå ñëîâî Ïðåçèäåíòà Èñ-ëàìà Êàðèìîâà íà òîðæåñòâàõ, ïîñâÿùåí-íûõ ïðàçäíèêó Íàâðóç

Äîðîãèå ñîîòå÷åñòâåííèêè!Óâàæàåìûå ãîñòè! ýòè ñâåòëûå äíè íà íàøó áëàãîäàòíóþ è

ïðåêðàñíóþ çåìëþ âìåñòå ñ äûõàíèåì âåñ-íû ïðèõîäèò äîëãîæäàííûé Íàâðóç.

Ìíå äîñòàâëÿåò îãðîìíîå óäîâîëüñòâèå îòâñåãî ñåðäöà ïîçäðàâèòü âàñ, äîðîãèå ñîîòå-÷åñòâåííèêè, âåñü íàðîä Óçáåêèñòàíà ñ ýòèìëþáèìûì ïðàçäíèêîì è âûðàçèòü ñâîå ãëó-áîêîå óâàæåíèå è ñàìûå èñêðåííèå ïîæåëà-íèÿ.

Ñðåäè ìíîãèõ ðàäîñòíûõ ïðàçäíèêîâ èçíàìåíàòåëüíûõ äàò, êîòîðûå îòìå÷àåò íàøíàðîä, îñîáîå ìåñòî çàíèìàåò Íàâðóç, îëè-öåòâîðÿþùèé ñîáîé ïðîáóæäåíèå è âîçðîæ-äåíèå ïðèðîäû, ñàìîé æèçíè.

Äëÿ íàøåãî íàðîäà Íàâðóç âñåãäà áûë èîñòàåòñÿ ñàìûì äðåâíèì, ïîèñòèíå íàöèî-íàëüíûì ïðàçäíèêîì, ñâîáîäíûì îò êàêèõ-ëèáî ïîëèòè÷åñêèõ ïîäòåêñòîâ. Îí íàì äîðîãåùå è ïîòîìó, ÷òî âîïëîùàåò â ñåáå òàêèåíàøè âå÷íûå, èìåþùèå îáùå÷åëîâå÷åñêèåêîðíè öåííîñòè, êàê ãóìàíèçì è ìèëîñåðäèå,âçàèìîïîìîùü è âåëèêîäóøèå.

Íàâðóç, ïðèçíàâàåìûé êàê Íîâûé ãîä ïîâîñòî÷íîìó êàëåíäàðþ, ÿâëÿåòñÿ äëÿ âñåõíàñ íåïîâòîðèìûì ñèìâîëîì âå÷íîãî êðóãî-âîðîòà æèçíè, ìîùè è áåçãðàíè÷íîé ùåäðîñ-òè ïðèðîäû, ïðîáóæäàþùåé â ñåðäöàõ ëþ-äåé äîáðûå è ñîçèäàòåëüíûå óñòðåìëåíèÿ,

ïðåóìíîæàþùèé èõ íàäåæäû è âåðó. Ýòîò óäèâèòåëüíûé ïðàçäíèê âñåãäà ñ íå-

òåðïåíèåì æäóò è ñ áîëüøèì âîîäóøåâëåíè-åì îòìå÷àþò âñå íàøè ñîîòå÷åñòâåííèêè –ñòàð è ìëàä, ìóæ÷èíû è æåíùèíû, íåçàâèñè-ìî îò íàöèîíàëüíîñòè, ÿçûêà è âåðîèñïîâå-äàíèÿ.

Ñ äðåâíåéøèõ âðåìåí ñòàëî äîáðîé òðà-äèöèåé âñòðå÷àòü ïðàçäíèê â êàæäîé ñåìüå,â êàæäîé ìàõàëëå ñ îòêðûòûì ñåðäöåì èïðèâåòñòâîâàòü åãî ñëîâàìè: «Äîáðî ïîæà-ëîâàòü íà íàøó áëàãîñëîâåííóþ çåìëþ, Íà-âðóç! Ïóñòü ñ òîáîé ïðèõîäèò â íàøè äîìà,ãîðîäà è ñåëà ìèð è äîñòàòîê!».

Èìåííî ñ òàêèìè áëàãîðîäíûìè è ÷èñòûìèïîìûñëàìè, íàäåæäàìè íà áîãàòûé óðîæàéíàøè òðóäîëþáèâûå äåõêàíå çàêëàäûâàþòñåìåíà â ïðîãðåâàåìóþ âåñåííèì òåïëîìïî÷âó.

È ñåãîäíÿ, â ýòè ëó÷åçàðíûå äíè, ìû îòâñåé äóøè æåëàåì, ÷òîáû íàøèì ñàìîîòâåð-æåííûì äåõêàíàì è ôåðìåðàì, âñåì òðóæå-íèêàì âñåãäà ñîïóòñòâîâàëà óäà÷à, ñáûëèñüâñå èõ ÷àÿíèÿ è áëàãèå íàìåðåíèÿ.

 ýòó ÷óäåñíóþ ïîðó, êîãäà ïîâñþäó îùó-ùàåòñÿ äóíîâåíèå âåñíû, ðàñïóñêàþòñÿ ïî÷-êè è ïðîáèâàþòñÿ ïåðâûå âñõîäû, êàæäûé èçíàñ ãëóáîêî ÷óâñòâóåò åñòåñòâåííóþ ïîòðåá-íîñòü â áëàãîðîäíûõ è ñâåòëûõ ïîñòóïêàõ,æèòü â ãàðìîíèè ñ ïðèðîäîé, ñòàðàåòñÿ óäå-ëÿòü åùå áîëüøå âíèìàíèÿ è çàáîòû ñâîåéñåìüå, ëþäÿì ñòàðøåãî ïîêîëåíèÿ, áëèçêèìè äðóçüÿì, âûðàçèòü èì ñâîþ ëþáîâü è óâà-æåíèå. Èì îòâîäÿòñÿ ïî÷åòíûå ìåñòà íà íà-ðîäíûõ ãóëÿíèÿõ è ïðåäñòàâëåíèÿõ, çàïðàçäíè÷íûì äàñòàðõàíîì, ÷òîáû îòâåäàòüòðàäèöèîííûå âåñåííèå ÿñòâà – ñóìàëÿê èõàëèì.

 äíè Íàâðóçà ïîâñåìåñòíî ìîæíî íàáëþ-äàòü, êàê íàõîäÿò âñå áîëåå øèðîêîå âîïëî-ùåíèå è íàïîëíÿþòñÿ íîâûì ñîäåðæàíèåìòàêèå èçäðåâëå ïðèñóùèå íàøåìó íàðîäóáëàãîðîäíûå êà÷åñòâà è îáû÷àè, êàê ñòðåì-ëåíèå æèòü â ìèðå è ñîãëàñèè, îêàçûâàòüáåñêîðûñòíóþ ïîìîùü íóæäàþùèìñÿ â ïîä-äåðæêå ëþäÿì – èíâàëèäàì, áîëüíûì, îäè-íîêèì, ïîëó÷èòü áëàãîñëîâåíèå ïî÷òåííûõàêñàêàëîâ.

×óâñòâî îãðîìíîãî âîñõèùåíèÿ âûçûâàþòýòè ïîèñòèíå ìóäðûå, óíèêàëüíûå, íàïîë-íåííûå ãëóáîêèì ãóìàíèñòè÷åñêèì ñìûñëîìîáû÷àè, ÿâëÿþùèåñÿ ÿðêèì âûðàæåíèåì íà-øåãî íàöèîíàëüíîãî õàðàêòåðà.

Áåç ñîìíåíèÿ, íàø íàðîä, êîòîðûé íà ïðî-òÿæåíèè âåêîâ ñìîã áåðåæíî ñîõðàíèòü è äî-íåñòè äî íûíåøíèõ ïîêîëåíèé ýòè áåñöåí-íûå òðàäèöèè è ñîçâó÷íûå äóõó è ôèëîñî-ôèè Íàâðóçà öåííîñòè, ïî ïðàâó çàñëóæèâà-åò âñÿ÷åñêîãî óâàæåíèÿ.

Óâàæàåìûå ñîîòå÷åñòâåííèêè!

Ñåãîäíÿ íàñ ðàäóþò è ïðèäàþò íàì íîâûåñèëû, ïîëó÷èâøèå ìèðîâîå ïðèçíàíèå ñòà-áèëüíûå è äèíàìè÷íûå òåìïû ðàçâèòèÿñòðàíû, âûñîêèå äîñòèæåíèÿ â ñòðîèòåëüñò-âå íîâîãî îáùåñòâà è íîâîé æèçíè, ïîâûøå-íèè áëàãîñîñòîÿíèÿ íàðîäà, íàøè óâåðåí-íûå øàãè ïî ïóòè îáðåòåíèÿ äîñòîéíîãî ìå-ñòà â ðÿäó ðàçâèòûõ äåìîêðàòè÷åñêèõ ãîñó-äàðñòâ.

Êîãäà ðå÷ü èäåò î âûñîêèõ ðåçóëüòàòàõ èðóáåæàõ, äîñòèãíóòûõ ïðåæäå âñåãî áëàãîäà-ðÿ ñàìîîòâåðæåííîìó è êðîïîòëèâîìó òðóäóíàøåãî íàðîäà, ïðîäóìàííîìó è ðàöèîíàëü-íîìó èñïîëüçîâàíèþ íàøèõ ñèë è ïîòåíöèà-ëà, õîòåë áû îáðàòèòü âàøå âíèìàíèå íà äâàìîìåíòà.

Âî-ïåðâûõ, äóìàþ, íå áóäåò îøèáêîé ïîä-÷åðêíóòü, ÷òî âñå íàøè óñïåõè â íûíåøíååòðåâîæíîå è íåñïîêîéíîå âðåìÿ, â ïåðèîäïðîäîëæàþùåãîñÿ ìèðîâîãî ôèíàíñîâîãîêðèçèñà ÿâëÿþòñÿ ðåçóëüòàòîì âñå áîëåå óê-ðåïëÿþùèõñÿ â íàøåé ñòðàíå ìèðà è ñïî-êîéñòâèÿ, ìåæíàöèîíàëüíîãî è ãðàæäàíñêîãîñîãëàñèÿ, ðåëèãèîçíîé òîëåðàíòíîñòè, àòìî-ñôåðû äðóæáû è âçàèìíîãî óâàæåíèÿ ìåæäóëþäüìè.

Ñàìî âðåìÿ òðåáóåò, ÷òîáû ìû êàê çåíèöóîêà áåðåãëè ýòî íè ñ ÷åì íå ñðàâíèìîå áî-ãàòñòâî, áûëè âñåãäà áäèòåëüíûìè.

Âî-âòîðûõ, ýòè âûñîêèå ðóáåæè äîñòèãíó-òû âî âçàèìîâûãîäíîì ñîòðóäíè÷åñòâå ñìåæäóíàðîäíûì ñîîáùåñòâîì, ãîñóäàðñòâà-ìè äàëüíåãî è áëèæíåãî çàðóáåæüÿ, ïðåæäåâñåãî ñ ñîñåäÿìè, è ìû ñòîðîííèêè åùåáîëüøåãî óêðåïëåíèÿ òàêîãî ýôôåêòèâíîãîâçàèìîäåéñòâèÿ.

Äóõ Íàâðóçà ïðèçûâàåò âñåõ íàñ æèòüèìåííî ñ òàêèìè áëàãîðîäíûìè óñòðåìëåíè-ÿìè è ïîìûñëàìè.

Ïîëüçóÿñü âîçìîæíîñòüþ, ïîçâîëüòå ìíåñåãîäíÿ ñ ýòîé âûñîêîé òðèáóíû îò ÷èñòîãîñåðäöà âûðàçèòü áëàãîäàðíîñòü óâàæàåìûìïîñëàì çàðóáåæíûõ ãîñóäàðñòâ è ïðåäñòàâè-òåëÿì ìåæäóíàðîäíûõ îðãàíèçàöèé, ïðèíè-ìàþùèì ó÷àñòèå â íàøåì òîðæåñòâå, âñåìíàøèì äðóçüÿì, ðàçäåëÿþùèì íàøè óñïåõèè ðàäîñòè, è èñêðåííå ïîçäðàâèòü èõ ñ ïðàçä-íèêîì Íàâðóç.

Äîðîãèå ñîîòå÷åñòâåííèêè! ýòîò íåçàáûâàåìûé äåíü õî÷ó åùå ðàç îò

âñåé äóøè âûðàçèòü ñâîå óâàæåíèå è ñåð-äå÷íî ïîçäðàâèòü ïî÷òåííûõ ìàòåðåé è îò-öîâ, áðàòüåâ è ñåñòåð, íàøèõ äåòåé, êîòîðûåñåãîäíÿ ñòàíîâÿòñÿ ïîèñòèíå ðåøàþùåé ñè-ëîé íàøåé æèçíè.

Áóäüòå âñåãäà çäîðîâû, ïóñòü ñáûâàþòñÿâñå âàøè ìå÷òû è æåëàíèÿ!

Ïóñòü â êàæäîé ñåìüå, âî âñåé íàøåé ñòðà-íå öàðÿò ìèð è áëàãîïîëó÷èå, äîñòàòîê è èçî-áèëèå!

Ñ ïðàçäíèêîì Íàâðóç, äîðîãèå ìîè äðóçüÿ!

 Óçáåêèñòàíå çàïðåòèëè èñïîëü-çîâàòü òåðìèí "õàëàë" íà ýòèêåò-êàõ ìÿñîìîëî÷íîé ïðîäóêöèè.

Óçáåêñêîå àãåíòñòâî ñòàíäàðòèçàöèè,ìåòðîëîãèè è ñåðòèôèêàöèè çàïðåòèëîïðîèçâîäèòåëÿì ìÿñîìîëî÷íîé ïðîäóê-öèè Óçáåêèñòàíà èñïîëüçîâàòü çíàê"Halal" ("õàëàë") íà ýòèêåòêàõ ìàðêèðî-âîê, ñîîáùèë ÐÈÀ Íîâîñòè ïðåäñòàâè-òåëü àãåíòñòâà.

Òåðìèí "õàëàë" èñïîëüçóåòñÿ â ìóñóëü-ìàíñêîì ìèðå êàê "çíàê êà÷åñòâà", ñîîò-âåòñòâóþùèé êàíîíàì øàðèàòà.  ÷àñò-íîñòè, ìóñóëüìàíå íàçûâàþò "õàëàë" ìÿ-ñî æèâîòíîãî, íå çàïðåùåííîãî Êîðàíîìè óìåðùâëåííîãî ñ èìåíåì Àëëàõà, ïè-øåò ÈÀ Íîâîñòè-Êàçàõñòàí.

 ñâîþ î÷åðåäü àãåíòñòâî àðãóìåíòè-ðîâàëî òàêîå ðåøåíèå òåì, ÷òî Âñåìèð-íîé îðãàíèçàöèåé çäðàâîîõðàíåíèÿ(ÂÎÇ) ïðèíÿò ðÿä ñòàíäàðòîâ, òåõíè÷åñ-êèõ íîðì è ïðàâèë ïîä îáùèì íàçâàíèåì"Êîäåêñ Àëèìåíòàðèóñ", îïðåäåëÿþùèõòðåáîâàíèÿ ê ïèùåâûì ïðîäóêòàì, â òîì÷èñëå è èõ ìàðêèðîâêå.

" ñâÿçè ñ ýòèì ìàðêèðîâàíèå ïðî-äóêöèè äàííûì ëîãîòèïîì áåç íàëè-÷èÿ òðåáîâàíèé è óñëîâèé â íîðìà-òèâíûõ äîêóìåíòàõ íà åå ïðîèçâîä-ñòâî íå äîïóñêàåòñÿ, òàê êàê ÿâëÿ-åòñÿ íå äîñòîâåðíîé, íå ïîäòâåð-æäàþùåéñÿ äîêóìåíòàëüíî, ÷òîïðèâîäèò ê íàðóøåíèþ çàêîíà "Î çà-ùèòå ïðàâ ïîòðåáèòåëåé", - ñêàçàëñîáåñåäíèê àãåíòñòâà.

17. Иzmir Doьaltaш ve TeknolojileriFuarы (MARBLE 2011)'e Muьla'dankatыlan Koчar Mermer, standыndaЮzbek pilavы ikram etti. Юzbekistan'ыSevenler Derneьi Baшkanы GцrbцzDюnmez'le 6 sene юnce baшlattыklarыgeleneьi sцrdцrdцklerini belirtenKoчar Mermer Yюnetim KuruluBaшkanы Abdullah Koчar, "Юzbekpilavы, MARBLE fuarыndaki stan-dыmыzla юzdeшleшti. Mцшterilerimizve diьer firmalar hep bunu bunusoruyor." dedi. Fuarыn ikinci gцnцюьle saatlerinde daьыtыlan pilav, busene yaklaшыk 500 kiшiye nasip oldu.

Yюnetim Kurulu Baшkanы Koчar,fuarыn hareketli ve iyi gittiьini,Чinlilerin gelmesinin de чok olumluolduьunu sюyledi. Dernek BaшkanыDюnmez ise, "Юzbekistanlыlarы ger-чekten sevdiьimizi, kцltцrlerini ta-nыtarak gюsteriyoruz." шeklinde ko-nuшtu. Pilavdan yiyen Иstanbullu birfirmanыn ortaьы Murat Чalышkan da, "Иlkdefa bюyle gцzel bir шey tattыm. Цчtabak yemekten kendimi ala-madыm. Yanыmda gezdirdiьim Чinlimisafirlerim de чok beьendi." dedi.

Щабер Меркези.

Юzbekistan'da Иlk Kez Detaylы NцfusSayыmыnы Yapacak.

Юzbekistan'da ilk kez detaylы nцfussayыmыnы yapacak. Иlki Sovyet Birliьi dюne-minde 1989'de yapыlan detaylы nцfussayыmыnыn ardыndan ilk kez цlke genelindegeniш kapsamlы sayыm yapыlacak. Nцfussayыmы 21 Mart ve 30 Nisan gцnleriarasыnda yapыlacak.

Sayыmla birlikte цlkenin genч-yaшlы,

kadыn-erkek, kent-kюynцfus oranы, nцfusyoьunluьu, nцfusartышы ve ortalama yaшdцzeyi gibi deьiшikoranlara ait rakamlarы-na netlik kazandыrыla-cak.

Sayыm sыrasыnda ailebireylerine Юzbekчeve Rusчa hazыrlanan12 soru sorulacak.Devlet Иstatistik Ko-mitesi'nin idaresindegerчek leш t i r i l eceksayыm чalышmalarыna,юьretmenler, mahallemuhtarlыklarы, mahallereisleri ve emniyet

mensuplarы destek verecek.

1991'de 20 milyon 700 bin olan цlkenцfusu, Ocak 2011 itibariyle 29 milyonugeчmiшti.

Bundan юnce Юzbekistan'ыn nцfusuOcak 2009'da 27 milyon 555 bin ve Ocak2010 ise 28 milyon 700 bin olarakaчыklanmышtы.

TAШKENT (Cihan Haber Ajansы).

Ïðè ïîääåðæêå ïîñîëüñòâà Àçåðáàé-äæàíà â Óçáåêèñòàíå â òàøêåíòñêîì Ãî-ñóäàðñòâåííîì òåàòðå ìóçûêàëüíîé êî-ìåäèè ñîñòîÿëàñü ïðåçåíòàöèÿ îïåðåòòûâûäàþùåãîñÿ àçåðáàéäæàíñêîãî êîìïî-çèòîðà Óçåèðà Ãàäæèáåéëè "Àðøèí ìàëàëàí" íà ðóññêîì ÿçûêå.

Íà ïðåçåíòàöèè ïðèñóòñòâîâàëè ñî-òðóäíèêè ïîñîëüñòâà Àçåðáàéäæàíà, äå-ÿòåëè êóëüòóðû Óçáåêèñòàíà, ïðåäñòàâè-òåëè àçåðáàéäæàíñêîé äèàñïîðû, æóðíà-ëèñòû.

Ïîñòàíîâêó ïîïóëÿðíîãî â Óçáåêèñòàíåñïåêòàêëÿ îñóùåñòâèë õóäîæåñòâåííûéðóêîâîäèòåëü è ãëàâíûé ðåæèññåð òåàò-ðà Ñåðãåé Êàïðèåëîâ.  ãëàâíûõ ðîëÿõçàíÿòû íàðîäíàÿ àðòèñòêà ÓçáåêèñòàíàÇèíàèäà Ñîëîâüåâà, çàñëóæåííûé àð-òèñò Ñóðàò Àðòûêîâ è äðóãèå.

Ñïåêòàêëü ïðîøåë ïðè ïîëíîì àíøëà-ãå.

Íàïîìíèì, ÷òî âïåðâûå ñïåêòàêëü áûëïîêàçàí â Òàøêåíòå â 1919 ãîäó â òåàòðå"Êîëëèçåé".  òîò æå ãîä áàêèíåö ÌèðçàÃàáèá Àõóíäçàäå ñîçäàë â Ñàìàðêàíäåòðóïïó èç ïðîæèâàþùèõ òàì àçåðáàé-äæàíöåâ.  1921 ãîäó ñïåêòàêëü áûë ïî-êàçàí â Áóõàðå.  1922-ì - â Òàøêåíòå, âòåàòðå "Ðàõàò áàõ÷àñû" ýòîò ñïåêòàêëüïîä ðóêîâîäñòâîì Ñèäãè Ðóõóëëû ïðåä-ñòàâèëè àêòåðû èç Àçåðáàéäæàíà.

 ïîñëåäóþùèå ãîäû ñïåêòàêëü íåîä-íîêðàòíî ñòàâèëñÿ íà ñöåíå Òàøêåíòà,Ôåðãàíû, Áóõàðû, Êîêàíäà, Õîðåçìà, Ñà-ìàðêàíäà.

Óæå îêîëî 90 ëåò ýòî áåññìåðòíîå ïðî-èçâåäåíèå ÿâëÿåòñÿ îäíèì èç ïîïóëÿð-íûõ ñïåêòàêëåé â Ñðåäíåé Àçèè.

Ãóëó Êåíãåðëè, ñîáêîð ÀçåðÒÀäæ, Òàøêåíò.

Иstikbal gюklerdedir... Ататцрк. Иstikbal gюklerdedir... Ататцрк.

8 № 59 МАРТ 2011

Tцrkmenistan Devlet BaшkanыGurbanguli Berdimuhamedov'unMayыs ayыnda Юzbekistan'ы ziyaretedeceьi kaydedildi. ЮzbekistanDevlet Baшkanы Иslam Kerimov,Tцrkmen mevkidaшы Berdimuha-medov'a Nevruz Bayramы dolayыsыy-la kutlama mesajы gюnderdi. Keri-mov'un

Tцrkmen basыnыnda yer alanmesajыnda; Mayыs ayыnda Юzbe-kistan'daki gюrцшmemizi sabыrsыzlыk-la bekliyorum. Bu ziyaretin iki цlkearasыndaki komшuluk mцnasebetlerive iшbirliьinin geliшtirilmesine юnem-li katkы saьlayacak denildi.Berdimuhamedov, en son Keri-mov'u 19 Ekim 2010 tarihindeцlkesinde aьыrlamышtы. Иlk юncebaшkent Aшkabat'ta bir araya gelenliderler, daha sonra Tцrkmenis-tan'ыn Юzbekistan sыnыrыna yakыnDaшoьuz vilayetinde Tцkmen-Юzbek Dostluk Festivali etkinlikler-ine katыlmышtы. Tцrkmen lider, Keri-mov'a bu ziyaretinde bir TцrkmenAhal-Teke atы hediye etmiшti.

Щабер Меркези.

Tцrkmenistan'ыn Tek HavayoluTaшыmacыlыk Kurumu Olan TцrkmenHavayollarы, Filosuna Challenger 870Model Uчak Satыn Alacak.

Tцrkmenistan'ыn tek havayolu taшыmacыlыkkurumu olan Tцrkmen Havayollarы, filosunaChallenger 870 model uчak satыn alacak.Baьыmsыzlыktan sonra Boeing uчaklarыnы ter-cih eden Tцrkmenistan, Kanada'nыnBombardier Иnc. шirketinden Challengermodel uчak satыn alma kararы aldы.

Devlet Baшkanы Gurbanguli Berdimu-hamedov, sюz konusu uчaьыn alыmыnailiшkin kararnameyi imzaladы. TцrkmenHavayollarыnыn, yolculara yapыlan hizmetkalitesinin arttыrыlmasы amacыyla yeni uчaksipariш ettiьi kaydedildi. Yeni model uчaьыnyolcu kapasitesinin 70 kiшilik olduьukaydedildi. Uчaьыn maliyeti hakkыnda birrakam aчыklanmadы.

Tцrkmen Havayollarы, uluslararasы taшы-macыlыkta, ABD'nin Boeing havacыlыk шirke-tine юzel sipariш verilerek цretilen Boeing-757, Boeing 737-300 ve Boeing 737-800model uчaklarы kullanыyor. Yurtiчi sefer-lerde Boeing 717 model, yolcu kapasitesidцшцk uчaklar kullanыlыrken, yцk taшы-macыlыьыnda ise Rus yapыmы ИL-76 kargouчaklarы tercih ediliyor.

Tцrkmen Havayollarы, daha юnce yurtdышыresmi ziyaretlerde kullanыlmasы amacыylaKanada'nыn Bombardier Aerospace шirke-tinin цrettiьi, iш uчaьы olarak da bilinenChallenger CL 605 model yeni bir jet uчakalarak filosuna katmышtы.

AШKABAT.

Tцrkmenistan, Birleшmiш MilletlerCenevre ofisinde daimi temsilcilik aчmakararы aldы. Devlet Baшkanы GurbanguliBerdimuhamedov, dцzenlenen BakanlarKurulu toplantыsыnda sюzkonusu karar-nameyi imzaladы. Dышiшleri Bakanы veDevlet Baшkanы Yardыmcыsы Raшit

Meredov, BM Cenevre ofisi nezdindeTцrkmenistan'ыn daimi temsilciliьininaчыlmasыna iliшkin yapыlan чalышma hakkыn-da bilgi verdi. Berdimuhamedov, sюz-konusu temsilciliьin aчыlmasыna iliшkinkararnameyi imzalayarak, bюlgesel vekцresel kalkыnma iчin en uygun чюzцm-

lerin цretilmesinde aktif bir rol alanTцrkmenistan'ыn pozitif uluslararasы ortak-lыklarыn yoьunlaшtыrыlmasыna bцyцk юnemverdiьini kaydetti.

Tцrkmenistan'ыn Иsviчre'de daimi temsil-ciliьinin aчыlmasыnыn tarihi bir юneme sahipolduьunu kaydeden Tцrkmen lider,Cenevre'de Birleшmiш Milletler'e baьlыbirчok kuruluшlarыn ve uluslararasы юrgцt-lerin faaliyet gюsterdiьini belirtti. Temsil-ciliьin, Tцrkmenistan'ыn BM ve diьer ulus-lararasы kuruluшlar ile iшbirliьinin daha dagцчlendirilmesine юnemli katkы saьlaya-caьы kaydedildi.

Gazi Цniversitesi Sosyal Bilim-ler Enstitцsц tarafыndan bu yыlikincisi dцzenlenen sempozyumaKazakistan, Kыrgыzistan, Tцrkme-nistan, Ahыska, Kыrыm, Юzbekis-tan, Bosna, Kosova ve Ыrak'tanakademisyenler katыldы.

Baшkanlыьыnы Prof. Dr. Fatih Kiriшчioь-lu'nun yapacaьы birinci oturumda,"Kazakistan Юzbekistan iliшkilerineYapыsalcы Yaklaшыm", "TцkmenistanCumhuriyetlerinde Kavramsal Deьerlerve Kimlik Sorunu", "TцrkmenistanEnerji Politikasы ve Tarafsыzlыk Иlkesi","Orta Asya Bцtцnleшmesi ve Gцvenlik"baшlыklы konular ele alыnacak.

Yrd. Doч. Dr. Tцmen Somuncuoьlu-nun baшkanlыьыnы yapacaьы ikinci otu-rumda ise "Sovyet DюnemindeTцrklerin Kullandыьы Alfabe Farklыlыklarы","Tцrkmen Romanыnыn Doьuшu","Tцrkistan Hanlыklarыndaki Bayan LiderKurmancan DATKA" ve "TцrkKцltцrцnde At: Kыrgыzistan Юrneьi"baшlыklы sunumlar yer alacak.

Tцrkmenistan'da Иnшaat Ala-nыnda Faaliyet Gюsteren Poli-meks Шirketi, 185 Milyon AvroDeьerinde Otoban Иnшa Etti.

Tцrkmenistan'da inшaat alanыndafaaliyet gюsteren Polimeks шirketi,185 milyon avro deьerinde otobaninшa etti. Baшkent Aшkabat'ыn gцneybюlgesinde inшa edilen Чandыbilyolu, Devlet Baшkanы GurbanguliBerdimuhamedov tarafыndan hiz-mete aчыldы.

Aчыlыш tюrenine, Polimeks'in Yюne-tim Kurulu Baшkanы Erol Tabanca'nыnyanы sыra devlet baшkanы yardыmcыlarы,yabancы misyon шefleri, Tцrkiшadamlarы ve чok sayыda Tцrkmenvatandaшы katыldы. Berdimuha-medov'un aчыlыш alanыna gelmesiylebaшlayan tюrende, halk oyunlarы gюs-terileri izlendi. Ardыndan Berdimu-hamedov aчыlыш kurdelesini keserek,resmi heyetle birlikte yolun yaklaшыkbir kilometresini yцrцdц. Tцrkmen

lider Berdimuhamedov, yцrцrkeninшaattan sorumlu yardыmcыsыDeryageldi Orazov'dan yol inшaatыhakkыnda bilgi aldы. Daha sonraBerdimuhamedov ve resmi heyetyolun geri kalan bюlgesini otobцs ilegeчti.

Tцrk шirketi, 185 milyon avroya malolan proje kapsamыnda otoyolunyanы sыra tцm altyapы sistemleri veчevre dцzenlemesini de ger-чekleшtirdi. Toplam 33 kilometreuzunluьundaki yolun 29 kilometresiyapыldы. Porje kapsamыnda yolunkenarыnda 44 kilometre kanal, 298kilometre granit bordцr, 8 tane yayaalt geчidi, 2808 tane aydыnlatmadireьi, 17 kilometre galeri, 4 kюprц,530 bin metre kara yeшil alan, 2bцyцk fiskiye, 13 adet su rezervuarы,48 klimalы, maьazasы ve tuvaletibulunan otobцs duraьы inшa edildi.Ayrыca, yolun kenarlarыnda 17 binaьaч, 1 milyon 345 bin kцчцk aьaчve 52 bin 500 adet gцl ekildi. Yolun

17 kilometresi 80 metre geniш-liьinde, 5,5 kilometresi 50 metregeniшliьinde, 4 bin 500 kilometresi15 metre geniшliьinde ve 2 kilome-tresi 21 metre geniшliьinde inшa edil-di.

Чok sayыda Tцrk inшaat шirketininkayыtlы bulunduьu Tцrkmenistan'da,bugцne kadar, Tцrk firmalarы toplam20 milyar dolar deьerinde 600'цnцzerinde projeye imza attы.

Tцrk inшaat шirketlerinin en чok iшyaptыьы цlke konumundaki Tцrk-menistan'da, bu yыl iчerisinde 7 mil-yar dolar deьerinde 102 dev projehizmete aчыlacak. Bu baьlamda, 767milyon dolar deьerinde konut, okul,ticaret merkezleri gibi чeшitli sosyalamaчlы tesisler de teslim edilecek.2010 yыlыnda 4.8 milyar dolardeьerinde 120'ye yakыn proje hayatageчirilmiшti.

Щабер Меркези.

БИР МИЛЛЕТИ ТУТСАК ЕТМЕК ИСТЕРСЕНИЗ, ОНУН ДИЛИНИ ВЕ МЦЗИЬИНИ ЙОЗЛАШТЫРЫН...БИР МИЛЛЕТИ ТУТСАК ЕТМЕК ИСТЕРСЕНИЗ, ОНУН ДИЛИНИ ВЕ МЦЗИЬИНИ ЙОЗЛАШТЫРЫН...

№ 59 МАРТ 2011

KKTC Cumhurbaшkanы Derviш Eroьlu ileKыbrыs Rum yюnetimi lideri DimitrisHristofyas'ыn, Kыbrыs mцzakereleri kap-samыnda Lefkoшa ara bюlgedeki gюrцшmesitamamlandы.

BM Barыш Gцcц (UNCYP) SюzcцsцRolando Gomez, gюrцшmenin ardыndanyaptыьы aчыklamada liderlerin bir sonrakibuluшmasыnыn 30 Martta olacaьыnы belirtti.

Gomez, liderlerin temsilcileri KudretЮzersay ile Yorgos Yakovu'nun da 29Martta bir araya geleceьini sюyledi.

BM Genel Sekreteri'nin Kыbrыs ЮzelDanышmanы Alexander Downer'in bir pro-gramы olmasы ve gюrцшme yerinden erkenayrыlmasы nedeniyle gюrцшme sonrasы aчыkla-mayы Gomez yaptы.

EROЬLU: BИZ AYRЫ BИRDEVLETИZ, AYRЫ BИR

YЮNETИMИZKKTC Cumhurbaшkanы Derviш Eroьlu,

Kыbrыs Rum yюnetimi lideri DimitrisHristofyas'ыn, iki tarafыn "eш zamanlыmцшterek nцfus sayыmы yapmasыnы" gцn-deme getirdiьini, bunu kabul etmelerininmцmkцn olmadыьыnы, uluslararasы kriterlerebaьlы olarak kendi nцfus sayыmlarыnы zatenyapacaklarыnы sюyledi.

KKTC Cumhurbaшkanы Eroьlu, Kыbrыsmцzakereleri kapsamыnda Hristofyas'la gю-rцшmesinin ardыndan makamыna dюnцшцndeyaptыьы aчыklamada, bugцn vatandaшlыk ko-nusunun gюrцшцldцьцnц, bu konuda taraf-larыn gюrцшlerinde mesafe olduьunu belirtti.

Vatandaшlыk konusunun gelecek hafta daele alыnacaьыnы ifade eden Eroьlu, bir sonra-ki liderler gюrцшmesinin 30 Mart Чarшambagцnц yapыlacaьыnы kaydetti.

-''NЦFUS SAYЫMЫ BИRИHTИYAЧ''-

Derviш Eroьlu, daha юnce BaшbakanИrsen Kцчцk ile gюrцшmesinden sonra''nцfus sayыmыna ihtiyaч olduьunu, bur nцfussayыmы yapacaklarыnы'' aчыkladыьыnы anыmsattы.Eroьlu, ''Bizim geleceьimiz aчыsыndan pro-gramыmыzы, planыmыzы yapabilme bakыmыndanyeni bir nцfus sayыmыna ihtiyaч var'' dedi.

Rum lider Hristofyas'ыn bugцnkцgюrцшmede, ''iki tarafыn eш zamanlы mцшtereknцfus sayыmы yapmasыndan'' bahsettiьini,bunu kabul etmenin mцmkцn olmadыьыnыifade eden Eroьlu, шюyle devam etti:

''Biz ayrы bir devletiz, ayrы bir yюnetimiz. Bizelbette nцfus sayыmыmыzы yapacaьыz.Uluslararasы kriterlere baьlы olarak ve BMyetkilileriyle de diyalog iчinde nцfussayыmыmыzы yapacaьыz. Ama Gцney ile (Rumtarafыyla) eш zamanlы yapma diye birdцшцncemiz yok. Onlar da kendi nцfussayыmыnы yapacaklar. Иki ayrы yюnetim, ayrыayrы nцfus sayыmы yapabilir. Eш zamanlы yap-manыn bir anlamы yok. Neticede biz zatendaha юnceden buna karar vermiшiz, onunhazыrlыklarыyla ilgili чalышmalar devam ediyor.''

KKTC Cumhurbaшkanы Eroьlu bir soruцzerine, Devlet Planlama Юrgцtц'nцn(DPЮ) nцfus sayыmыyla ilgili gerekli hazыrlыьыyapacaьыnы belirterek, yarыn DPЮ yetk-ilileriyle bu konuyu gюrцшeceьini sюyledi.

Eш zamanlы nцfus sayыmыnыn Hristofyas'ыnkendi gюrцшц olduьunu ifade eden Eroьlu,шunlarы kaydetti:

''Bizim gюrцшцmцz, her iki ayrы yюnetim deayrы ayrы zamanlarda istedikleri zamandanцfus sayыmы yapar. Bizim anlayышыmыz bu,yaklaшыmыmыz da bu. Bugцn, Sayыn Hristof-yas'ыn dцшцncesinin kabul edilemez oldu-ьunu da kendilerine ifade etmiшtik. Maksatnцfus sayыmы ise herkes kendi bюlgesindenцfus sayыmыnы yapar. Mцhim olan burada,uluslararasы kriterlere uygun bir nцfussayыmы yapmak. Biz zaten BM ile de iшbirliьi

iчerisinde olmayы taahhцt etmiшiz. Onun iчinburada bir gцvensizlik ortamыnыn yaratыl-masыna gerek yok.'

KKTC'de bir nцfus sayыmыna ihtiyaчolduьunu daha юnce ifade ettiklerini belirtenKKTC Cumhurbaшkanы, ''Artыk planlы pro-gramlы чalышmak iчin bugцnkц nцfusumuzubilmemiz шart olmuшtur. Emrivaki olarakdeьil, ihtiyaч olduьu iчin bu kararы zatenalmышtыk'' dedi.

Bu arada, Rum Politis gazetesi, KыbrыsRum tarafыnda 1 Ekimde nцfus sayыmыyapыlacaьыna kesin gюzцyle bakыldыьыnыyazdы.

Rum tarafы, Tцrkiye kюkenli KKTC vatan-daшlarыnыn sayыsыnы юьrenmek iчin ulus-lararasы denetim altыnda KKTC'de nцfussayыmы yapыlmasыnы istiyor.

HRИSTOFYAS: NЦFUS SAYЫMЫYAPЫLMASЫ KONUSUNDA NETBИR ЮNERИ SUNDUK

Kыbrыs Rum yюnetimi lideri DimitrisHristofyas, KKTC Cumhurbaшkanы DerviшEroьlu ile Kыbrыs mцzakereleri kapsamыndabugцn yapыlan gюrцшmede, ''her iki toplum-da da BM himayesinde nцfus sayыmы yapыl-masыyla ilgili net bir юneri sunduklarыnы''sюyledi.

Rum radyosunun haberine gюre, gюrцш-menin ardыndan Baшkanlыk Sarayыnadюnцшцnde aчыklama yapan Hristofyas,''Rum tarafыnыn nцfus sayыmыnы, vatandaшlыksorununun, yani 'yerleшikler' (Tцrkiyekюkenli KKTC vatandaшlarы) konusununчюzцlmesi чerчevesinde gerчek bir tartышmayapabilmek iчin istediьini'' ifade etti.

Rum tarafы ile BM'nin bu yюnde her zamanhazыr olduьunu kaydeden Hristofyas, ''KыbrыsTцrk tarafы ile problem bulunduьunu'' юnesцrdц.

Nцfus sayыmы konusunun BM GenelSekreteri'nin Kыbrыs Юzel DanышmanыAlexander Downer ile daha ileri boyuttatartышыlacaьыnы kaydeden Hristofyas, ''nцfussayыmы konusunda Kыbrыs Tцrk tarafыnыn iknaedilmesi iчin чaba gюsterileceьini'' savundu.KKTC Cumhurbaшkanы Eroьlu da gюrцш-menin ardыndan yaptыьы aчыklamada, plan veprogram yapabilmek iчin цlkede bir nцfussayыmыna ihtiyaч olduьunu ve yapыlacaьыnы;ancak Hristofyas'ыn bugцnkц gюrцшmedebahsettiьi ''iki tarafta eш zamanlы nцfussayыmы yapыlmasы'' юnerisini kabul etmeninmцmkцn olmadыьыnы sюylemiшti.

Eroьlu, Devlet Planlama Юrgцtц (DPЮ)yetkilileriyle yarыn nцfus sayыmы konusunugюrцшeceьini, uluslararasы kriterlere baьlы veBM ile iшbirliьi iчinde bir nцfus sayыmыnagidileceьini aчыklayarak, nцfus sayыmыnыn biremrivaki deьil, ihtiyaч olduьunu ve bu ihti-yacы zaten юnceden ifade ettiklerini belirtmiшti.

АА.

Batыlы bazы tarihчilerin 'OsmanlыИmparatorluьu'nun Paylaшыm Savaшы'diye adlandыrdыklarы Birinci DцnyaSavaшы, Temmuz 1914'de baшladы, dюrtyыl sцrdц, Kasыm 1918'de sona erdi.

'Иtilaf Devletleri' denilen saldыrganlarшюyle kцmelendiler: Britanya Иmparator-luьu, Rusya Иmparatorluьu, Fransa,Иtalya, Amerika Birleшik Devletleri,Belчika, Romanya, Portekiz,Yunanistan, Sыrbistan, Karadaь veJaponya.

Karшы cephe, 'Иttifak Devletleri' adыaltыnda шюyle oluшtu: Alman Иmparator-luьu, Avusturya-Macaristan, OsmanlыИmparatorluьu ve Bulgaristan.

Gюrkemli Britanya Иmparatorluьu'nungцчlц hцkцmetinde Bahriye Bakanы olanWinston Churchill, savaш kabinesindeateшli bir konuшma yapыyor, "Savaшыkazanabilmemiz, Rusya'ya yardыmyolunu aчmamыza baьlыdыr' diyor, "Buda ancak Tцrkiye'nin yыkыlmasыylagerчekleшebilir" diye sюzlerini sцrdцrцy-ordu. Tцrkiye'yi yыkыp yolu nasыl aчacaьыnыda шюyle aчыklыyordu: "Юnce Чanakka-le'ye saldыracaьыz, boьazы ele geчire-ceьiz, oradan Иstanbul'a ulaшacaьыz!"

Churchill'in planы 18 Mart 1915 tari-hinde uygulamaya konulur, Иngilizler veFransыzlar gцчlц donanmalarыylaЧanakkale юnlerine gelir, denizpiyadeleri Arы Burnu'na чыkar.Karшыlarыnda, Yarbay Mustafa Kemalkomutasыndaki 19.Tцmeni bulurlar.Sonradan, Winston Churchill шunlarыyazar:

"At the head of the 19th. Divisionthere stood in this strange story, aMan of Destiny, Mustapha KemalBey"

Tцrkчesi:"Bu garip юykцde, 19. Tцmenin

baшыnda, Geleceьi Yazan Adam,Mustafa Kemal Bey bulunuyordu"

Yarbay Mustafa Kemal, юlцmekoшarak giden askerleriyle, 'ЧanakkaleGeчilmez' sюzцnц tarihe kazыtыr.

Aьыr yenilginin faturasы Churchill'eчыkarыlыr.

Artыk o, istenmeyen adamdыr,hцkцmetteki koltuьu altыndan чekilir.

Churchill чok aьыr bir bunalыma girer.1915'in yazыnda, Иngiltere'nin gцney-doьusundaki kenti Surrey'de, 'Hoe Farm'adы verilen aile чiftliьine, bir sцrgцn gibikendisini hapseder. Dышarыya чыkmaz,kimselerle konuшmaz.

O gцnleri, yeьeni John Spenceranlatыyor:

"Onurlu duruшundan hiч юdцn ver-meden, derin bir цzцntц ve sessizlikleevin iчinde hiч konuшmadan dolanыpduruyordu.

Yine bюyle bir gцn, evin iчindedolaшыrken benim suluboya kutumu,fыrчalarыmы, paletimi gюrdц. Hementuvalin юnцne oturdu, akшama kadarresim yapыp durdu. Yaptыьы resimlerhoшuna gitmiшti. Mutluluьu yenidenparыldayan gюzlerinden okunuyordu."

O gцn ilk kez hayatыnda resim yapanChurchill, iшe ciddi olarak sarыlыr, yaьlыboya resim yapmaya baшlar.

Girdiьi aьыr bunalыmdan resim yaparakчыkmayы baшarыr.

Onu aьыr bir bunalыma sokan MustafaKemal, iшte onu iyileшtirecek yolu da bul-durmuшtur.

Sonralarы Churchill'in yaьlыboya tablo-larыnы gюren Picasso'nun yorumu шuolmuшtur: "Eьer bu adam ressamlыьыmeslek edinmiш olsaydы, чok rahat biryaшam geчirmesini saьlayacak parayыkolayca kazanыrdы"

Mustafa Kemal, Чanakkale'de periшanettiьi Winston Churchill'in, Picasso'danюvgц alacak dцzeyde bir ressam olmasы-na olanak yaratmышtы!

19.Tцmenin шehit olan askerlerinintorunlarы, bugцn шanlы Tцrk ordusununsaflarыndadыr. 19.Tцmen KomutanыMustafa Kemal'i kendisine юrnek almышsubaylarыmыz da onlarыn baшlarыnda,nюbette!

Dюrt bin yыldan fazladыr цzerindeyaшadыьыmыz, vatan dediьimiz bu toprak-larы biz, baшka hiч kimseye yаr etmeyiz!

Yыlmaz Dikbaш18 Mart 2011

dikbas@kalinka.com.tr www.kalinka.com.tr

9

Kыsa sцre юnce Forbesdergisi tarafыndan yayыn-lanan dцnya zenginleri lis-tesine beш tane Kazakis-tanlы dolar milyarderi girdi.Kazakistan, Asya'da Чin,Japonya ve Malezya'nыnardыndan listede en чokzengini olan цlke цnvanыnыda elde etmiш oldu. Dцnyazenginleri listesine giren-ler шюyle: Kazakhmыs

Шirketisahibi Kore asыllыVladimir Kim, iшadamыAlican Иbragimov, Kaza-kistan CumhurbaшkanыNursultan Nazarbayev'inortanca kыzы Dinara Kuli-bayeva ve eшi Timur Kuli-bayev ve bankacы NurcanSubhanberdin. Listede233. sыraya yerleшenVladimir Kim 4,7 milyardolar servete sahip, 297.

sыrada olan Alican Иbrahi-mov 3,7 milyar dolar,Nazarbayev'in ortancakыzы Dinara ve Timur ise1,3'er milyar dolar ile 938.sыrada yer aldыklarы belirtil-di. 1 milyar dolar servetiolan bankacы NurcanSubhanberdin ise, 1.140sыrada bulunmakta.

Щабер Меркези.

Бирликтен куввет доьар...

10 № 59 МАРТ 2011

26 ìàðòà 1998 ãîäà Ïðåçèäåíò ÐåñïóáëèêèÀçåðáàéäæàí Ãåéäàð Àëèåâ èçäàë Óêàç, ñî-ãëàñíî êîòîðîìó 31 ìàðòà áûëà ó÷ðåæäåíàïàìÿòíàÿ äàòà - Äåíü ãåíîöèäà àçåðáàé-äæàíöåâ.

Äåíü ãåíîöèäà àçåðáàéäæàíöåâ åæåãîäíîîòìå÷àåòñÿ íà ãîñóäàðñòâåííîì óðîâíå, âïàìÿòü æåðòâ ìàññîâûõ óáèéñòâ è òðàãè÷åñ-êèõ ñîáûòèé, ïðîèñõîäèâøèõ â Àçåðáàéäæà-íå â XIX - XX âåêàõ, è ñëóæèò äëÿ íàïîìèíà-íèÿ âñåì íàðîäàì ìèðà î ìèðíîì ñîñóùåñò-âîâàíèè è ðàçâèòèè áóäóùåãî â ðàìêàõ ìèðàè ñîãëàñèÿ, à òàêæå ïðèâëåêàåò âíèìàíèåìèðîâîãî ñîîáùåñòâà ê èñòîðè÷åñêèì ôàê-òàì øîâèíèçìà è ñåïàðàòèçìà.

 ýòîò äåíü â Àçåðáàéäæàíå è àçåðáàé-äæàíñêîé äèàñïîðîé çà ðóáåæîì ïðîâîäÿòñÿïóáëè÷íûå ìåðîïðèÿòèÿ, ïîñâÿù¸ííûå ïà-ìÿòè æåðòâ ìàðòîâñêèõ ñîáûòèé 1918 ãîäà âÁàêó è Áàêèíñêîé ãóáåðíèè.

Èñòîðè÷åñêèìè ôàêòàìè ïîäòâåðæäàþòñÿðåïðåññèè, èçãíàíèÿ àçåðáàéäæàíöåâ èçðîäíûõ ìåñò, ìàññîâûå æåñòîêèå óáèéñòâà,çâåðñêèå ôèçè÷åñêèå íàñèëèÿ íàä ëþäüìè,êîòîðûå ñîïðîâîæäàëèñü çàõâàòîì çåìåëü,ðàçðóøåíèåì ñîòåí íàñåëåííûõ ïóíêòîâ èÿâëÿþòñÿ ýòàïàìè óìûøëåííî ïðîâîäèìîé èâ ïëàíîâîì ïîðÿäêå îñóùåñòâëÿåìîé àðìÿ-íàìè ïîëèòèêè ãåíîöèäà àçåðáàéäæàíöåâ.

Èäåÿ ñîçäàíèÿ "Âåëèêîé Àðìåíèè" íå èìå-ëî íèêàêèõ ïðåãðàä, è äëÿ äîñòèæåíèÿ ýòîéáðåäîâîé öåëè áûëè ïðåäïðèíÿòû âñåâîç-ìîæíûå äåéñòâèÿ ñî ñòîðîíû àðìÿíñêèõ çà-õâàò÷èêîâ, êîòîðûå îñóùåñòâëÿëè ïðîòèâàçåðáàéäæàíöåâ îòêðûòûå øèðîêîìàñøòàá-íûå êðîâàâûå àêöèè.

Èñòîðèÿ ìàññîâûõ ðåïðåññèé 1918-1920 ãã.

Ïîäïèñàííûå 12 îêòÿáðÿ 1813 ãîäà Ãþëèñ-òàíñêèé è 10 ôåâðàëÿ 1828 ãîäà Òóðêìåí÷àé-ñêèé äîãîâîðû, êîòîðûå áûëè çàêëþ÷åíû êêîíöó âîåííûõ äåéñòâèé ìåæäó Ðîññèåé èÈðàíîì, ïîëîæèëè íà÷àëî ðàçäåëåíèÿ èñòî-ðè÷åñêèõ çåìåëü. Îêêóïàöèÿ çåìåëü äâóìÿãîñóäàðñòâàìè ïîâëèÿëà íà èñòîðè÷åñêóþòðàãåäèþ - ãåíîöèä àçåðáàäæàíñêîãî íàðîäà.

21 ìàðòà 1828 ãîäà èìïåðàòîðîì ÐîññèèÍèêîëàåì I èçäàí Óêàç îá îáðàçîâàíèè àä-ìèíèñòðàòèâíîãî ïîäðàçäåëåíèÿ, íàçûâàå-ìîãî Àðìÿíñêîé îáëàñòüþ, íà òåððèòîðèèÈðåâàíñêîãî è Íàõ÷ûâàíñêîãî õàíñòâ. Ïî èñ-òîðè÷åñêèì äàííûì, íàñåëåíèå ýòîé òåððè-òîðèè íà òîò ïåðèîä ïðåèìóùåñòâåííî ñî-ñòîÿëî èç 7331 àçåðáàéäæàíöà è 2369 àð-ìÿí.

Òóðêìåí÷àéñêèé äîãîâîð ÿâèëñÿ ïðè÷èíîéìàññîâîãî ïåðåñåëåíèå àðìÿí èç Èðàíà âÈðåâàí, Êàðàáàõ è Íàõ÷ûâàí, êîòîðûå ñî-ïðîâîæäàëèñü èçãíàíèåì àçåðáàéäæàíöåâ ñîñâîèõ çåìåëü è èõ ïîãîëîâíûì óíè÷òîæå-íèåì.

Ïîñëå îêîí÷àíèÿ âîéí ñ Òóðöèåé, ñîãëàñíîèñòîðè÷åñêèì äàííûì, â 1829-1830 ãã. íàòåððèòîðèè Êàâêàçà íàñ÷èòûâàëîñü 40òûñÿ÷à àðìÿí-ïåðåñåëåíöåâ èç Èðàíà è 84,6òûñÿ÷è àðìÿí èç Òóðöèè.

Ãåíîöèä àçåðáàéäæàíöåâ è íàöèîíàëèçìïðîäîëæàëñÿ è âî âòîðîé ïîëîâèíå ÕЫÕ âåêà,íà÷àëàñü ïðîïàãàíäà èäåè "Âåëèêîé Àðìå-íèè" è çàõâàò çåìåëü Òóðöèè, Ãðóçèè, Àçåð-áàéäæàíà. Ñîçäàâàëèñü ïàðòèè "Ãí÷àê" (1887 ã.Æåíåâà), "Äàøíàêöóòþí" (1890 ã. Òèôëèñ),îðãàíèçàöèÿ "Ñîþç àðìÿíñêèõ ïàòðèîòîâ"(1895, Íüþ-Éîðê),êîòîðûå îáúåäèíÿëèñü âôîðìèðîâàíèè åäèíîé èäåè - ñîçäàíèå "Âå-ëèêîé Àðìåíèè". Ïî äàííûì ïðîâåäåííîéïåðâîé â Ðîññèéñêîé èìïåðèè ïåðåïèñè íà-ñåëåíèÿ, â 1897 ãîäó â Èðåâàíñêîé ãóáåðíèèæèëè 313 178 àçåðáàéäæàíöåâ.

Ïî èñòîðè÷åñêèì äàííûì è ôàêòàì êíèãÌ.Ñ.Îðäóáàäè "Êðîâàâûå ãîäû", Ì.Ì.Íàââàáà"Àðìÿíî-ìóñóëüìàíñêàÿ âîéíà â 1905-1906ãîäàõ", â íà÷àëå XX âåêà ñèòóàöèÿ íå èçìå-íèëàñü. Òðàãåäèÿ ìíîãîñòðàäàëüíîãî àçåð-áàéäæàíñêîãî íàðîäà ïðîäîëæèëàñü. Ñàìû-ìè óæàñíûìè ñîáûòèÿìè â èñòîðèè çàïîìíè-ëèñü 1905-1907 ãîäû. Íà ïðîòÿæåíèè äâóõëåò àðìÿíå ñîâåðøèëè àêòû íàöèîíàëüíîéðåçíè è íàñèëèÿ.  ãîðîäàõ è ñåëåíèÿõ Àçåð-áàéäæàíà íà÷àëèñü ñòû÷êè, çâåðñêèå óáèé-ñòâà è ìàññîâûå âûñåëåíèÿ àçåðáàéäæàí-öåâ. Ñîòíè íàñåëåííûõ ïóíêòîâ áûëè îõâà-÷åíû ïëàìåíåì è ðàçðóøåíû.  îñíîâíîìïîñòðàäàëè ãóáåðíèè Èðåâàí è Ãÿíäæà, ãäåäâå ñîòíè ñåë áûëè ñðàâíåíû ñ çåìëåé, ðàç-ãðîìëåíû 75 ñåë óåçäîâ Øóøà, Äæàáàðàèë èÇàíãåçóð.

Ãåíîöèä è ìàññîâûå ðåïðåññèè àçåðáàé-äæàíöåâ ñ îñîáîé æåñòîêîñòüþ îñóùåñòâ-ëÿëèñü â Áàêèíñêîì, Øåìàõèíñêîì, Ãóáèí-

ñêîì óåçäàõ, Êàðàáàõå, Çàíãåçóðå, Íàõ÷ûâà-íå, Ëÿíêÿðàíå è â äðóãèõ ðåãèîíàõ Àçåðáàé-äæàíà. Íà ýòèõ òåððèòîðèÿõ ìèðíûå æèòåëèáûëè óáèòû â ìàññîâîì ïîðÿäêå, ñîææåíûñåëåíèÿ, ïàìÿòíèêè íàöèîíàëüíîé êóëüòóðûáûëè ðàçðóøåíû, óíè÷òîæåíû òûñÿ÷è ìèð-íûõ àçåðáàéäæàíöåâ.

30 ìàðòà 1918 ãîäà â Áàêó ïî ïðèêàçó ëè-äåðà ìåñòíûõ äàøíàêîâ Ñòåïàíà Øàóìÿíàíà÷àëàñü ðåçíÿ ìóñóëüìàíñêîãî íàñåëåíèÿ,â êîòîðîé ïðèíèìàëè ó÷àñòèå ãðàæäàíñêîåàðìÿíñêîå íàñåëåíèå Áàêó è âîîðóæåííûåñèëû êîììóíèñòè÷åñêîãî Áàêñîâåòà.

31 ìàðòà àðìÿíàìè áûëî ïîëíîñòüþ óíè÷-òîæåíî íàñåëåíèå êâàðòàëîâ Ïîõëóäåðå èÌàãîìåò-Àëè, áûëè ðàçãðîìëåíû è äðóãèåìóñóëüìàíñêèå êâàðòàëû. Øàóìÿí ðàïîðòî-âàë â Ìîñêâó, îïèñûâàÿ ïðîèñõîäÿùåå êàê"ãðàæäàíñêóþ âîéíó". Êîëè÷åñòâî æåðòâ ïðèýòîì îí óìåíüøèë âî ìíîãî ðàç. Ïîãèáøèåàçåðáàéäæàíöû áûëè ïîõîðîíåíû íà Íàãîð-íîì êëàäáèùå â ìóñóëüìàíñêîì êâàðòàëå×åìáåðåêåíä.

Ïî äàííûì ãàçåòû "Àøõàäàâîð" (Òðóæåí-íèê) ¹231, 2 íîÿáðÿ 1919 ã. â ìàðòå-àïðåëå1918 ãîäà â Áàêó, Øàìàõå, Ãóáå, íà Ìóãàíè, âËÿíêÿðàíå àðìÿíå óáèëè ñâûøå 50 òûñÿ÷àçåðáàéäæàíöåâ, ðàçãðàáèëè èõ äîìà, âû-ãíàëè äåñÿòêè òûñÿ÷ ÷åëîâåê èç ðîäíûõìåñò. Òîëüêî â Áàêó îêîëî 30 òûñÿ÷ àçåðáàé-äæàíöåâ áûëè óáèòû ñ îñîáîé áåñïîùàäíîñ-òüþ, â Øàìàõèíñêîì óåçäå ðàçðóøåíî 58ñåë, óáèòû îêîëî 7 òûñÿ÷ ÷åëîâåê, â òîì ÷èñ-ëå 1653 æåíùèíû è 965 äåòåé. Âàðâàðñêèðàçðóøåíû áîëåå 150 àçåðáàéäæàíñêèõ ñåëâ íàãîðíîé ÷àñòè Êàðàáàõà, 115 ñåë â Çàíãå-çóðñêîì óåçäå, íàä íàñåëåíèåì, áåç ðàçëè-÷èÿ ïîëà è âîçðàñòà, ó÷èíåíà æåñòî÷àéøàÿðàñïðàâà. Áûëè ðàçðóøåíû, ñîææåíû è ðà-çîðåíû 211 àçåðáàéäæàíñêèõ ñåë â Èðåâàí-ñêîé ãóáåðíèè, 92 - â Êàðññêîé îáëàñòè. Âîäíîì èç ìíîãî÷èñëåííûõ îáðàùåíèé èðå-âàíñêèõ àçåðáàéäæàíöåâ óêàçûâàåòñÿ, ÷òî âýòîì èñòîðè÷åñêîì ãîðîäå àçåðáàéäæàíöåâè âîêðóã íåãî â êîðîòêèé ñðîê áûëî ðàçðóøå-íî 88 ñåë, ñîææåíî 1920 äîìîâ, óáèòî131970 ÷åëîâåê.

Òðàãåäèÿ â Ãóáèíñêîì óåçäå

 ðåçóëüòàòå æåñòîêîñòè äàøíàêñêîãî áàí-äèòà Õàìàçàñïà â ïåðâûå ïÿòü ìåñÿöåâ 1918ãîäà â Ãóáèíñêîì óåçäå áûëè óíè÷òîæåíûáîëåå 10 òûñÿ÷ ÷åëîâåê. Âî âðåìÿ äàøíàêñ-êî-áîëüøåâèêñêîé ðåçíè â 1918 ãîäó â Ãóáèí-ñêîì óåçäå áûëî ðàçðóøåíî 162 ñåëà. Èçíèõ 35 äî ñèõ ïîð íå âîññòàíîâëåíû. Ãåíî-öèä àçåðáàéäæàíöåâ ïîä ïðåäâîäèòåëüñòâîìàðìÿíñêîãî ãåíåðàëà Õàìàçàïñà â ã.Ãóáå áûëîñòàíîâëåí òóðåöêèìè ñîëäàòàìè ïîä ðóêî-âîäñòâîì Íóðè ïàøè, ïðèáûâøèìè íà ïî-ìîùü â Àçåðáàéäæàí.  òðåõäíåâíûõ áèò-âàõ, ïðîõîäèâøèõ â ìåñòíîñòè Ãàíëû äåðå,àðìÿíå áûëè ïîëíîñòüþ óíè÷òîæåíû. 10 ìàÿìåñòíîå íàñåëåíèå ñ áîëüøîé ðàäîñòüþâñòðåòèëè â Ãóáå Íóðè ïàøó è åãî àðìèþ. Òó-ðåöêèå ñîëäàòû îáåçîðóæèëè îñòàâøèõñÿ âÃóáå 96 àðìÿí è îñâîáîäèëè 18 ñåìåé, íàõî-äèâøèõñÿ ó âðàãà, íà ãëàçàõ ó âñåõ ðàññòðå-ëÿëè 26 äàøíàêîâ, êîòîðûå õîòåëè îáåçãëà-âèòü ìëàäåíöåâ.

Ãåíîöèä â Ãóáå áûë ðàññëåäîâàí â àïðå-ëå-äåêàáðå 1918 ãîäà ×ðåçâû÷àéíîé ñëåä-ñòâåííîé êîìèññèåé ïðè ÀçåðáàéäæàíñêîéÄåìîêðàòè÷åñêîé Ðåñïóáëèêå.

Äàøíàêè ñîæãëè 26 ìå÷åòåé â Ãóáå, Êóñàðåè Õà÷ìàçå, òåì ñàìûì îñêîðáèâ ðåëèãèîç-íûå ÷óâñòâà ìóñóëüìàí. Ñðàâíÿâ ñ çåìëåéñâÿùåííûå ðåëèãèîçíûå ìåñòà ìóñóëüìàí,äàøíàêè óíè÷òîæèëè òûñÿ÷è óíèêàëüíûõêíèã, ñâÿçàííûõ ñ ðåëèãèåé, èñòîðèåé è ëèòå-ðàòóðîé Âîñòîêà. Àðìÿíå ñîæãëè ìåäðåñåÀáäóððàõìàíà ýôåíäè â öåíòðå Ãóáû è áðî-ñèëè â îãîíü 1300 êíèã, õðàíèâøèõñÿ â ýòîììåäðåñå.

Àçåðáàéäæàíñêàÿ Äåìîêðàòè÷åñêàÿ Ðåñ-ïóáëèêà îáúÿâèëà 31 ìàðòà 1919 è 1920 ãã.òðàóðíûì äíåì. Ýòèì ñàìûì âïåðâûå â èñ-òîðèè ïîïûòàëèñü äàòü ïîëèòè÷åñêóþ îöåíêóïðîöåññó ãåíîöèäà ïðîòèâ àçåðáàéäæàíöåâ.Îäíàêî ïàäåíèèå ÀçåðáàéäæàíñêîéÄåìîêðàòè÷åñêîé Ðåñïóáëèêè íå äàëî âîç-ìîæíîñòè çàâåðøèòü ýòó ðàáîòó.

Èäåÿ ñîçäàíèÿ "Âåëèêîé Àðìåíèè" çà ñ÷åòàçåðáàéäæàíñêèõ è ãðóçèíñêèõ çåìåëü ïðèâå-ëà ê äîëãîé áîðüáå ñ ïðîëèòèåì êðîâè è êòûñÿ÷àì æåðòâ. Ïî äàííûì èçäàíèÿ 3. Êîð-êîäÿí. "Íàñåëåíèå Ñîâåòñêîé Àðìåíèè.1831-1931 ãã., "ïîñëå äàøíàêîâ ê 1920 ãîäó âÑîâåòñêîé Àðìåíèè òþðêñêîå (àçåðáàéäæàí-ñêîå) íàñåëåíèå ñîñòàâëÿëî íåìíîãèì áîëü-øå 10000 ÷åëîâåê.  1922 ã. ïîñëå âîçâðàùå-íèÿ 60000 áåæåíöåâ àçåðáàéäæàíöû ñîñòàâ-ëÿëè çäåñü 72596 ÷åëîâåê."  1918-1920 ãã.âî âðåìÿ ìàññîâûõ èñòðåáëåíèé èç 575000àçåðáàéäæàíöåâ, æèâøèõ íà òåððèòîðèè ñå-ãîäíÿøíåé Àðìåíèè, 565000 áûëî óáèòî è

âûäâîðåíî ñ åå òåððèòîðèè. èòîãå ïîñëå ãðÿçíîé ïîëèòè÷åñêîé áîðü-

áû âñÿêèìè ìåòîäàìè, íàðóøàÿ âñå íîðìûìåæäóíàðîäíîãî ïðàâà, 1 äåêàáðÿ 1920 ãîäàáûëà îãëàøåíà Äåêëàðàöèÿ, ñîãëàñíî êîòî-ðîé òåððèòîðèè Çàíãåçóð è ðÿäà äðóãèõ çå-ìåëü Àçåðáàéäæàíà îáúÿâèëè òåððèòîðèåéÀðìÿíñêîé ÑÑÐ.

Äåïîðòàöèÿ 1948-1953 ãîäîâ

Ãåíîöèä è ìàññîâûå âûñåëåíèÿ àçåðáàé-äæàíöåâ ñ òåððèòîðèè óæå Àðìÿíñêîé ÑÑÐïðîäîëæàëèñü è â 1948-1953 ãîäàõ. Îáùèìèóñèëèÿìè ìåñòíûõ àðìÿí ñ ïîääåðæêîé àð-ìÿíñêèõ äèàñïîð çà ãðàíèöåé áûëè ïðåäïðè-íÿòû êîíêðåòíûå ìåðû ïî ìàññîâîìó ïåðå-ñåëåíèþ â ÑÑÑÐ àðìÿí, æèâóùèõ â Èðàíå,Ñèðèè, Ëèâàíå, Áîëãàðèè, Ðóìûíèè, ÑØÀ,Ãðåöèè è äðóãèõ ñòðàí.

Áûëè çàäåéñòâîâàíû íîâûå ñïîñîáû äå-ïîðòàöèè àçåðáàéäæàíöåâ. Àãðåññèÿ ïî îò-íîøåíèþ ê àçåðáàéäæàíöàì ïðîÿâëÿëàñüóæå â èíîé ôîðìå è òàêòèêå, ÷åìó ÿâíûìïðèìåðîì è äîêàçàòåëüñòâîì ÿâëÿåòñÿ ïðè-íÿòèå ñïåöèàëüíîãî ïîñòàíîâëåíèÿ ÑîâåòàÌèíèñòðîâ ÑÑÐ îò 23 äåêàáðÿ 1947 ãîäà "Îïåðåñåëåíèè êîëõîçíèêîâ è äðóãîãî àçåðáàé-äæàíñêîãî íàñåëåíèÿ èç Àðìÿíñêîé ÑÑÐ âÊóðà-Àðàçñêóþ íèçìåííîñòü Àçåðáàéäæàí-ñêîé ÑÑÐ" è Ïîñòàíîâëåíèå "Î ìåðîïðèÿòè-ÿõ ïî ïåðåñåëåíèþ êîëõîçíèêîâ è äðóãîãîàçåðáàéäæàíñêîãî íàñåëåíèÿ èç ÀðìÿíñêîéÑÑÐ â Êóðà-Àðàêñèíñêóþ íèçìåííîñòü Àçåð-áàéäæàíñêîé ÑÑÐ".  îáùåì, çà 1948 -1952ãîäû áûëî ïåðåñåëåíî áîëåå 100000 ÷åëî-âåê. Ïåðåñåëåíèå àçåðáàéäæàíöåâ èç Àðìå-íèè íå ñòàâèëî öåëüþ íè ðàçìåùåíèå çàðó-áåæíûõ àðìÿí, íè ðàçâèòèå õëîïêîâîä÷åñòâàâ Àçåðáàéäæàíå, à áûëî ýëåìåíòîì ðåàëè-çàöèè ïîëèòèêè ñîçäàíèÿ ìîíîíàöèîíàëüíî-ãî ãîñóäàðñòâà äàøíàêîâ.

Íåñìîòðÿ íà äèñêðèìèíàöèþ, ìíîãèå àçåð-áàéäæàíöû áûëè âûíóæäåíû âåðíóòñÿ íàñâîþ èñòîðè÷åñêóþ ðîäèíó è ïðè ýòîì íà÷à-ëàñü ìàññîâàÿ êîìïàíèÿ àðìÿíñêèõ íàöèî-íàëèñòîâ ïðîòèâ àçåðáàéäæàíöåâ. Ýòî âû-çâàëî íîâóþ âîëíó àðìÿíñêîãî øîâèíèçìà -ìîðàëüíûé òåððîð ïðîòèâ àçåðáàéäæàíöåâ.Ïðàâà àçåðáàéäæàíöåâ ãðóáî íàðóøàëèñüàðìÿíàìè, ñîçäàâàëèñü ïðåïÿòñòâèÿ ïîëó÷å-íèþ îáðàçîâàíèÿ íà ðîäíîì ÿçûêå, îñóùåñò-âëåíèþ ñâîèõ çàêîííûõ ïðàâ .

90-å ãîäû ÕÕ ñòîëåòèÿ íà÷àëå 1988 ãîäà, â ïåðèîä íàçðåâàíèÿ

Íàãîðíî-Êàðàáàõñêîãî êîíôëèêòà ñîòíè òû-ñÿ÷ àçåðáàéäæàíöåâ áûëè èçãíàíû ñî ñâîèõèñòîðè÷åñêèõ çåìåëü. Ïðîöåññ ïåðåñòðîéêèè ãëàñíîñòè â Ñîâåòñêîì Ñîþçå, àíòèàçåð-áàéäæàíñêîå íàñòðîåíèå àðìÿíñêèõ íàöèî-íàëèñòè÷åñêèõ äâèæåíèé äàëè íîâûé òîë÷îêäëÿ íîâûõ ñïîñîáîâ òåððèòîðèàëüíîãî ðàç-äåëåíèÿ è îòòîðæåíèÿ Êàðàáàõà îò Àçåðáàé-äæàíà.  ýòîò ïåðèîä àðìÿíñêèìè âîîðóæåí-íûìè ñèëàìè 20% òåððèòîðèè Àçåðáàéäæà-íà áûëî îêêóïèðîâàíî, îäèí ìèëëèîí ëþäåéñòàëè áåæåíöàìè, ñâûøå 10000 àçåðáàé-äæàíöåâ ïîãèáëè, áûëè èñêàëå÷åíû äåñÿòêèòûñÿ÷ ëþäåé, òûñÿ÷è ãðàæäàí ñòàëè øåõèäà-ìè è ïîëó÷èëè óâå÷üÿ.

Íåëüçÿ çàáûòü è ñîáûòèÿ â Ãóêàðêå, ãäåáûëî óáèòî 70 ÷åëîâåê, èç íèõ 21 æåíùèíà è6 äåòåé, â Âàðäåíèññêîì ðàéîíå, â êîòîðîìáûëî óáèòî îêîëî 40 ÷åëîâåê, è â äðóãèõ 11ãîðîäàõ - Åðåâàíå, Ìàñèñå, Êàëèíèíî, Êà-äæàðàíå, Êàôàíå, Êèðîâîêàíå, Ãîðèñå, Ñè-ñèàíå, Àìàñèè, Àëàâåðäè, îêîëî 250 000àçåðáàéäæàíöåâ ïîêèíóëè ñâîè ðîäíûå ìåñ-òà. Èñòîðèÿ 1905 -1920 ãîäîâ îïÿòü ïîâòîðè-ëàñü - æåíùèíû è äåòè, ïîæèëûå ëþäè ÷åðåçñíåæíûå õðåáòû, çàìåðçàÿ, íåñÿ ÷åëîâå÷åñ-êèå ïîòåðè, èñêàëè ñïàñåíèÿ â Àçåðáàéäæà-íå. Îïÿòü èñòîðèÿ 1948 -1953 ãîäîâ ïîâòîðè-ëàñü - ïî óêàçêå öåíòðàëüíûõ âëàñòåé Ñîþçàáåæåíöû íå áûëè äîïóùåíû ê ðàçìåùåíèþâ Êàðàáàõå è íàøëè óáåæèùå â ïàëàòî÷íûõãîðîäêàõ. Ïîñëå èçãíàíèÿ 8 àâãóñòà 1991 ãî-äà æèòåëåé èç ïîñëåäíåãî àçåðáàéäæàíñêîãîñåëà Íþâåäè, êîòîðîå áûëî ïåðåäàíî â ñî-ñòàâ Àðìåíèè ïî ðåøåíèþ Çàêôåäåðàöèè 18ôåâðàëÿ 1929 ãîäà, Àðìåíèÿ ôàêòè÷åñêèïðåâðàòèëàñü â ìîíîíàöèîíàëüíóþ ðåñïóá-ëèêó è äàøíàêñêàÿ èäåÿ "Àðìåíèÿ áåç àçåð-áàéäæàíöåâ" íàøëà ñâîþ ðåàëèçàöèþ.

Òðàãåäèÿ ÕîäæàëûÑîáûòèÿ â Õîäæàëû â 1992 ãîäó ÿâëÿþòñÿ

êðîâàâîé òðàãåäèåé â ñîâðåìåííîé èñòîðèèàçåðáàéäæàíñêîãî íàðîäà .  íî÷ü ñ 25 íà 26ôåâðàëÿ àðìÿíñêèå ôîðìèðîâàíèÿ âîøëè âãîðîä Õîäæàëû è ñðàâíÿëè åãî ñ çåìëåé. Àð-ìÿíñêèå àãðåññîðû âíîâü îñóùåñòâèëè ãåíî-öèä àçåðáàéäæàíñêîãî íàðîäà, è õîäæàëèí-ñêàÿ òðàãåäèÿ ñòàëà ïðîäîëæåíèåì ìíîãî-ëåòíåé âîéíû . Áûëè çâåðñêè óáèòû íè â ÷åìíåïîâèííîå ìèðíîå íàñåëåíèå, äåòè, æåíùè-íû, ñòàðèêè.  êðîâàâîé áîéíå àðìÿíñêèå

ñåïàðàòèñòû ñ îñîáîé æåñòîêîñòüþ ðàñïðàâ-ëÿëèñü ñ àçåðáàéäæàíöàìè, ïðèìåíÿÿ íå÷å-ëîâå÷åñêèå ïûòêè, ìóêè è îáðåêàÿ íà ñòðà-äàíèÿ íàñåëåíèå Õîäæàëû. Ïîùàäû íå áû-ëî íè ê êîìó, â îáùåé áîéíå ïîãèáëè ñîòíèàçåðáàéäæàíöåâ, òûñÿ÷è ëþäåé ïîëó÷èëèðàíåíèÿ è ìíîãèå èç íèõ áûëè îáðå÷åíû îñ-òàòüñÿ èíâàëèäàìè íà îñòàâøóþñÿ æèçíü.Ìíîãèå îáñòîÿòåëüñòâà òðàãåäèè äîêóìåí-òàëüíî îòðàæåíû, â òîì ÷èñëå ìåæäóíàðîä-íûìè íàáëþäàòåëÿìè - æóðíàëèñòàìè è ïðà-âîçàùèòíèêàìè.

Ýòîò àêò ãåíîöèäà, ñîâåðøåííûé àðìÿí-ñêèìè ïàëà÷àìè, ÿâëÿåòñÿ èñòèííûì èñòîðè-÷åñêèì ôàêòîì âàíäàëèçìà è çëîäåÿíèÿïðîòèâ àçåðáàéäæàíñêîãî íàðîäà,êîòîðûéïðèíåñ àçåðáàéäæàíñêîìó íàðîäó ñòðàäàíèÿè áåäñòâèÿ

Ãåíîöèä àçåðáàéäæàíöåâ 1918 ãîäà íàðÿ-äó ñ êðîâàâîé òðàãåäèåé â Áàêó â ÿíâàðå1990 ãîäà è ãåíîöèäîì â Õîäæàëû â 1992 ãî-äó ïî ñåãîäíÿøíèé äåíü â ïàìÿòè íàðîäàÀçåðáàéäæàíà.

8 ìàÿ 2008 ãîäà ñòàðòîâàëà ìåæäóíàðîä-íàÿ èíôîðìàöèîííàÿ è àãèòàöèîííàÿ êàìïà-íèÿ "Ñïðàâåäëèâîñòü Õîäæàëû" ("Justice forKhodjaly"). Áîëåå ÷åì â 50 ñòðàíàõ áûëèïðîâåäåíû ìåðîïðèÿòèÿ â ðàìêàõ êàìïàíèè"Ñïðàâåäëèâîñòü Õîäæàëû".  âåäóùèõ ñòðà-íàõ ìèðà áûëà ïðåçåíòîâàíà ïåñíÿ, ïîñâÿ-ùåííàÿ õîäæàëèíñêîé òðàãåäèè, â èñïîëíå-íèè àìåðèêàíñêîãî ðýïåðà Òîíè Áëýêìåíà èàçåðáàéäæàíñêîé ãðóïïû "Äåéèðìàí" .

 2010 ãîäó Ïàðëàìåíòñêèé Ñîþç ÎÈÊ, ñî-ñòîÿùèé èç ïðåäñòàâèòåëåé 51 ñòðàíû, íàñîâåùàíèè â Êàìïàëå (Óãàíäà) è ñîâåùàíèåãëàâ Ìèíèñòåðñòâ èíîñòðàííûõ äåë Îðãàíè-çàöèè Èñëàìñêîé Êîíôåðåíöèè ïðèíÿëè ðå-çîëþöèè, ïðèçíàþùèå òðàãåäèþ â Õîäæàëûïðåñòóïëåíèåì ïðîòèâ ÷åëîâå÷åñòâà.

Ñîâðåìåííîå ìûøëåíèå ðàçâèòîãî öèâè-ëèçîâàííîãî îáùåñòâà XXI âåêà îòâåðãàåòëþáûå àêòû âàíäàëèçìà, ñåïàðàòèçìà, íàöè-îíàëèçìà, òåððîðèçìà. Ãåíîöèä àçåðáàé-äæàíñêîãî íàðîäà ñî ñòîðîíû àðìÿíñêèõ ñå-ïàðàòèñòîâ îñóæäàåòñÿ íå òîëüêî íàðîäîìÀçåðáàéäæàíà ,íî è íà óðîâíå ìèðîâîãîìàñøòàáà.

Ïîëèòèêî-ïðàâîâàÿîöåíêà

Ïîëèòè÷åñêàÿ îöåíêà ãåíîöèäà ïðîòèâàçåðáàéäæàíöåâ è ïðîäîëæàþùåéñÿ áîëååâåêà îêêóïàöèè àçåðáàéäæàíñêèõ çåìåëüâïåðâûå îòðàçèëèñü â Ïîñòàíîâëåíèè î ñî-çäàíèè ÷ðåçâû÷àéíîé ñëåäñòâåííîé êîìèñ-ñèè, è ìàðòîâñêèå ñîáûòèÿ 1918 ãîäà îêàçà-ëèñü â öåíòðå âíèìàíèÿ ïîñëå ïðîâîçãëàøå-íèÿ Àçåðáàéäæàíñêîé Äåìîêðàòè÷åñêîé Ðåñ-ïóáëèêè.

Êîìèññèÿ ðàññëåäîâàëà ìàðòîâñêóþ òðàãå-äèþ, èçó÷èâ â ïåðâóþ î÷åðåäü çâåðñòâà àð-ìÿí â Øåìàõå, òÿæêèå ïðåñòóïëåíèÿ, ñîâåð-øåííûå â Èðåâàíñêîé ãóáåðíèè. Áûëà ñîçäà-íà îñîáàÿ ñòðóêòóðà ïðè Ìèíèñòåðñòâå èíîñ-òðàííûõ äåë ñ öåëüþ èíôîðìèðîâàíèÿ ìè-ðîâîé îáùåñòâåííîñòè î ïîäëèííîì òå÷åíèèñîáûòèé. Àçåðáàéäæàíñêàÿ Äåìîêðàòè÷åñêàÿÐåñïóáëèêà îòìåòèëà â 1919 è 1920 ãîäàõ 31ìàðòà êàê îáùåíàöèîíàëüíûé äåíü ñêîðáè.

Ïîñëå ðàñïàäà Ñîâåòñêîãî Ñîþçà íåçàâè-ñèìàÿ Àçåðáàéäæàíñêàÿ Ðåñïóáëèêà âîñïðè-íÿëà íåîáõîäèìîñòü ïîëèòè÷åñêîé îöåíêèñîáûòèé ãåíîöèäà è äîâåäåíèÿ äî ëîãè÷åñ-êîãî êîíöà ðåøåíèé, êîòîðûå íå óäàëîñüîñóùåñòâèòü Àçåðáàéäæàíñêîé Äåìîêðàòè÷å-ñêîé Ðåñïóáëèêå. 26 ìàðòà 1998 ãîäà èçäàíÓêàç Ïðåçèäåíòà Àçåðáàéäæàíà ÃåéäàðàÀëèåâà, ïðèóðî÷åííûé ê 80-é ãîäîâùèíåòðàãè÷åñêèõ ñîáûòèé ìàðòà 1918 ãîäà,êîòîðûé ÿâèëñÿ ïîëèòè÷åñêîé îöåíêîé ãåíî-öèäà àçåðáàéäæàíñêîãî íàðîäà ñî ñòîðîíûàðìÿíñêèõ íàöèîíàëèñòîâ. Ýòîò Óêàç íà ñå-ãîäíÿøíèé äåíü ÿâëÿåòñÿ îäíèì èç ãëàâíûõäîêóìåíòîâ, êîòîðûé óêðåïëÿåò ïàìÿòü î ïî-ãèáøèõ àçåðáàéäæàíöàõ è äëÿ íûíåøíåãîïîêîëåíèÿ îòêðûâàåò èñòèííóþ êàðòèíó èñòî-ðè÷åñêèõ ñîáûòèé ÕÕ ñòîëåòèÿ.

Ïîñëå îáðåòåíèÿ íåçàâèñèìîñòè Ðåñïóá-ëèêîé Àçåðáàéäæàí óñèëèÿìè ïðàâèòåëüñò-âà, ó÷åíûõ è ïîëèòèêîâ è ïî ïàìÿòè î÷åâèä-öåâ èñòîðè÷åñêàÿ êàðòèíà òðàãè÷åñêèõ ñîáû-òèé ãåíîöèäà ïðîòèâ àçåðáàéäæàíñêîãî íà-ðîäà âîññòàíàâëèâàåòñÿ. Ñòàëî âîçìîæíûìïîêàçàòü èñòèííûå ôàêòû ïðîæèòûõ äíåé íà-øåãî âåëèêîãî íàðîäà áåç åäèíîé ôàëüñè-ôèêàöèè è çàïðåòîâ.

Ïî èñòîðè÷åñêèì ìàòåðèàëàì ïîäãîòîâèëÃóëó Êåíãåðëè,

ñîáêîð Àçåðáàéäæàíñêîãî ãîñóäàðñòâåííî-ãî òåëåãðàôíîãî àãåíòñòâà ( ÀçåðÒÀäæ) ïî

Öåíòðàëüíîé Àçèè è Êàçàõñòàíó.

Ïîëèòè÷åñêèå è þðèäè÷åñêèå àñïåêòû òðàãåäèè

Èñòîðèÿ

БИЛЭИ ИНСАНЫ КУШКУЛАРДАН, ИЙИЛИК АЖЫЛАРДАН, КАРАРЛЫЛЫК КОРКУЛАРДАН КУРТАРЫР...БИЛЭИ ИНСАНЫ КУШКУЛАРДАН, ИЙИЛИК АЖЫЛАРДАН, КАРАРЛЫЛЫК КОРКУЛАРДАН КУРТАРЫР...

11№ 59 МАРТ 2011

АСТАНАAstana Шahlan И.Ю.O'nda, Иstiklal

Marшыnыn TBMM Kabulцnцn 90. YыlыDolayыsыyla Иstiklal Marшы ve Yazarы Akif'iAnma Toplantыsы Yapыldы

Toplantыda konuшan T.C.Astana Bц-yцkelчiliьi Eьitim Mцшaviri Dr.Kadir ЧETИNgenчlerin Akif'i, onun dцшцnce dцnyasыnы,eserlerini, hayata bakышыnы ve inanчdцnyasыnы iyi analiz etmeleri gerektiьinisюyledi. Чetin konuшmasыnda devamla;

"Bugцn Иstiklal Marшыmыzыn kabulцnцn 90.Yыlыnы kutlamak ve onun yazarы Akif'i anmakцzere biraraya gelmiш bulunuyoruz.Юncelikle Sayыn Bцyцkelчimiz Lale ЦlkerHanыmefendi, baшka bir programda olduьuiчin programa iшtirak edemediler. Sizlereюzellikle selam ve sevgilerini iletmemi iste-diler. Sizlerle paylaшыyorum.

Anadolu coьrafyasы чok bцyцk mцte-fekkirler, edipler ve шairlerin yetiшtiьi mцmbittopraklardыr. Ишte o topraklarda yetiшen davaadamы M.Akif insanыmыzыn gюnlцnde,kalbinde haklы olarak yerini almыш ve budeьer sonsuza kadar taшыnacaktыr.

Zengin bir kцltцr mirasыnыn цzerinde yaшы-yoruz. Bu kцltцrel miras milletimiz iчinbцyцk bir hazinedir. Bu hazinenin korun-masы ve gelecek nesillere saf olarak,tertemiz ulaшtыrыlmasы hepimizin sorumlu-luьudur. Sorumluluьumuz Akif ve onun gibimilli deьerlerimizi her fыrsatta anmak vegeчmiшle gelecek arasыnda kюprц olarakgюrmektir. Чцnkц geчmiшimizdeki kahra-manlarыmыzы, deьerlerimizi ve onlarыndavasыnы anlayamazsak geleceьimizi inшaedemeyiz.

Bu anlamda milletin her ferdinin gururlasahip чыktыьы bir deьer olan bцyцk шair,eьitimci, bilgin, dцшцnцr ve dava adamыM.Akif Tцrkчe'yi bцyцk bir maharetle kulla-narak, milletimizin duygu ve dцшцnceleriniilmik ilmik kelimelere ve mыsralara iшlemiшtir.

Korkma, sюnmez bu шafaklarda yцzen alsancak,

Sюnmeden yurdumun цstцnde tцten enson ocak, diyerek istiklal ve istikbale nebцyцk bir imanla baьlы olduьunu veciz birifade ile anlatmышtыr.

Шair'in eserlerinin bugцn de milletinduygularыna tercцman olduьu bir gerчektir.

"Zulmц alkышlayamam, zalimi asla seve-mem/

Gelenin keyfi iчin geчmiшe kalkыp sюve-mem/

Biri ecdadыma saldыrdы mы, hatta boьarыm/Boьamazsam hiч olmazsa yanыmdan

kovarыm/Цч buчuk soysuzun ardыndan zaьarlыk

yapamam/Hele hak namыna haksыzlыьa юlsem tapa-

mam/Doьduьumdan beridir, aшыьыm istiklale/Bana hiч tasmalыk etmiш deьil altыn lale/

……….Kanayan bir yara gюrdцm mц yanar ta

ciьerim/

Onu dindirmek iчin kamчы yerim, чifte yerim/Adam aldыrmada geч git, diyemem

aldыrыrыm/Чiьnerim, чiьnenirim, hakkы tutar

kaldыrыrыm/Ишte bu ve buna benzer yцzlerce dizeleri

ile Mehmet Akif Ersoy, insanыmыzыn gюnцl veruh dцnyasыnda anlamlы ve farklы bir yeresahiptir.

M.Akif, kendini milletinin, vatanыnыn istik-bal ve istiklal mцcadelesine adamыш bцyцkbir dava adamы, Kurtuluш Savaшыnыn o sыkыn-tыlы gцnlerinde, bцyцk fedakarlыklarda bulun-muш bir vatanperverdir.

Mehmet Akif Ersoy'un, Batы'dakigeliшmeleri ve Иslam dцnyasыnыn geri kalышsebeplerini derin bir tefekkцrle analiz ettiьi-ni eserlerinden okuya geldik.

Mehmet Akif, yeri geldiьinde yazdыklarы veyaptыklarыyla halkыnыn heyecanыnы tutuшturanbir ateш, yolunu aydыnlatan bir meшale, yerigeldiьinde cami kцrsцsцnden insanыmыzыvatan savunmasыna davet eden bir hatipolmuшtur.

Akif, Kurtuluш Savaшы sыrasыnda bilgisini,heyecanыnы, umudunu milletiyle paylaшmыш,

diriliш hareketinin baшlamasыna, millimцcadele ruhunun alevlenmesine katkыdabulunmuш, bцyцk cesaret ve fedakarlыklarladolu hayatы ile eшsiz bir шairdir.

Akif, birliьin, beraberliьin ve yыkыlmaz birinancыn шairidir.

Akif, hayatы boyunca geri kalmышlыьa,cehalete, adaletsizliьe karшы bayrak aчmышbir шahsiyettir.

Bugцn hangi gюrцшe ve kimliьe mensupolursa olsun milletin her ferdinin Ersoy ileortak bir paydada buluшabildiьi bir vakыadыr.Чцnkц O Anadolu coьrafyasыnыn bцtцndeьerlerine sahip чыkmыш, bu millete eшsizbir Иstiklal Marшы armaьan etmiшtir.

Иstiklal Marшы'nы millete armaьan edenMehmet Akif'in bu armaьanы sonsuza kadarmuhafaza edilecektir. Aslыnda, ИstiklalMarшы'nыn altыnda bцyцk шairin yanы sыrabцtцn milletin imzasы ve mutabakatы vardыr.Иstiklal Marшы milletimizin mutabakat belge-sidir.

Bu cцmleden hareketle evimize git-tiьimizde istiklal marшыmыzыn 10 kыtasыnы sakinbir ortamda okuyarak hangi sыkыntыlarыaшarak bugцnlere geldiьimizi, istiklalimizin,baьыmsыzlыьыmыzыn ne bedeller юdenerekkazanыldыьыnы ve bunun kыymetini bilmemizgerektiьini tekrar tefekkцr edelim.

Ben bu duygularla hepinizi tekrar saygыy-la selamlыyor, bu programы dцzenleyen veemeьi geчen arkadaшlarы tebrik ediyorum.

Ayrыca, Kermes'i organize eden ve oradaemekleri ile Anadolu'nun zengin mutfaьыnыngцzelliklerini buralara taшыyan hanыmkardeшlerimizi kutluyorum.

АЛМАТЫAlmatы'da bulunan Kariyer Цniversitesi

gюsteri salonunda Иstiklal Marшы ve MehmetAkif Ersoy konulu konferans dцzenlendi.Иstiklal Marшы'nыn kabulцnцn 90.yыlы vesile-

siyle dцzenlenen konferansa T.C. AlmatыBaшkonsolosu Yeшim KEBAPЧЫOЬLU,Ticaret Mцшaviri Bilal YEШИLTAШ, SцleymanDemirel Цniversitesi Rektюrц MesutAKGЦL, Yabancы Diller ve Mesleki KariyerЦniversitesi rektюrц Prof. Dr. SabriHИZMETLИ, Tцrkiye Tцrkчesi Eьitim Юьre-tim Merkezi Mцdцrц Muammer ИЬDEШ, чoksayыda davetli ve юьrenci katыldы.

Programda Konuшan T.C. AlmatыBaшkonsolosu Yeшim KEBAPЧЫOЬLU, 12Mart Иstiklal Marшы'nыn kabulц dolayыsыyladцzenlenen Иstiklal Marшы ve Mehmet AkifErsoy konulu konferansa katыlmaktan duy-duьu memnuniyeti dile getirdi. Marшlarыnher цlkenin kцltцrцnц, yaшantыsыnы anlattыьыnыbelirten KEBAPЧЫOЬLU, Иstiklal Marшы'nыnyazarы Mehmet Akif ERSOY'un цlkesi iчinher tцrlц fedakаrlыьы yapan birisi olduьunuve Akif'in Иstiklal Marшы'nы Tцrk Milleti'nehediye ettiьini belirtti.

Yabancы Diller ve Mesleki Kariyer Цniver-sitesi rektюrц Prof.Dr. Sabri HИZMETLИ"Mehmet Akif Milli Mцcadelede" konulukonuшmasыnda Mehmet Akif'in TцrkKurtuluш Savaшы yыllarыndaki mцcadeleci

kiшiliьi цzerinde durdu ve Kurtuluш Savaшыdevam ederken yazdыьы Иstiklal Marшы'nыnherkesi derinden etkilediьini ve MehmetAkif'in Tцrk milletinin sevgisini kazandыьыnыsюyledi.

Yabancы Diller ve Mesleki Kariyer Цniver-sitesi, Tцrk Dili bюlцmц юьrencisi RahilaYESKARAYEVA'nыn Иstiklal Marшы'nы oku-masыnыn ardыndan konuшan T ц r k i y eTцrkчesi Eьitim Юьretim Merkezi MцdцrцMuammer ИЬDEШ, "Mehmet Akif Ersoy'unEьitim anlayышы" konulu konuшmasыndaMehmet Akif'in eьitim anlayышы цzerindedurdu, Mehmet Akif'e gюre ideal genчliьinkendi deьerlerine, vatanыna, milletine sahipчыkmasы halinde, devletin devamlыlыьыnыnsaьlanacaьыnы belirtti.

Almatы Kazak-Tцrk Sosyal TeknikEnstitцsц Tцrkiye Tцrkчesi okutmanы JannaSЦLEYMANOVA "Mehmet Akif'in BayrakSevgisi" Konulu konuшmasыnda MehmetAkif'in milli mцcadele цlkesi iчin gюsterdiьiduyarlыlыktan ve onun milleti iчin yaptыklarыn-dan bahsederek Mцslцman dцnyasыndakiюnemini anlattы.

Yabancы Diller ve Mesleki Kariyer Цniver-sitesi Tцrk Dili bюlцmц юьrencilerindenDinara BAHTИYAROVA "ЧanakkaleШehitlerine" adlы шiiri, Tцrk Dili bюlцmцюьrencilerinden Anel ШEHИDBAYEVA'da"Bцlbцl" adlы шiiri okudu

139.Mektep'te Tцrkчe юьrenimi gюren,6.sыnыf юьrencilerinden oluшan 139. Mektephalk oyunlarы ekibi, Tцrkчe ЮьretmeniMehmet ЮZBAL rehberliьinde "Keklik" ve"Tцrkmen Kыzы" oyunlarыnы oynadыlar. Halkoyunlarы, konuklar tarafыndan alkыш eшliьindeilgiyle izlendi.

Konferans, Yabancы Diller ve MeslekiKariyer Цniversitesi tarafыndan юьrencilereve юьretmenlere чeшitli hediyelerin verilme-siyle son bulmuшtur.

БИШКЕКИstiklаl Marшы'nыn kabulцnцn 90.yыldюnцmц

ve Mehmet Аkif Ersoy'u anma gцnцnedeniyle Tцrkiye Cumhuriyeti KыrgыzistanBцyцkelчiliьi Eьitim Mцшavirliьi ve TЮMERBiшkek'te bulunan Kыrgыzыstan-TцrkiyeManas Цniversitesinde bir Program dцzen-ledi.

Saygы duruшu, Kыrgыzistan ve Tцrkiye Иstik-lal Marшlarыnыn okunmasыyla baшlayan pro-gramda konuшma yapan Eьitim MцшaviriNazmi Bozoьlan'nыn ardыndan katыlыmcыlarы,

Tцrkiye Cumhuriyetinin Biшkek BцyцkelчisiNejat AKЧAL selamladы.

Programa katыlan bilim adamlarы veakademisyenler, Sivil toplum юrgцtц temsil-cileri, vatandaшlar, юьrenciler, misafirlerAkif'in yaшamы, eserleri ve kiшiliьine ышыktutan bildiriler sundular.

Sonra TЮMER Mцdцrц Ebubekir AYDЫN,Gazi Mustafa Kemal Atatцrk'цn, ИstiklalSavaшыnda verdiьi mцcadeleyi ve savaшыnkazanыlmasыndan sonra Mehmet AkifErsoy'un yazmыш olduьu Иstiklal Marшы'nыnюnemini anlattы.

www.turkelpress.com

БИШКЕК

Ебубекир АЙДЫН

DANЫШAN DAЬЫ AШMЫШ, DANЫШMAYAN DЦZ YOLDA ЧAШMЫШ...DANЫШAN DAЬЫ AШMЫШ, DANЫШMAYAN DЦZ YOLDA ЧAШMЫШ...

12 № 59 МАРТ 2011

Nevruz demek yenilik demek, gцn demekMadem ki Nevruz'u цmitle yaшamak gerekTцrk topluluklarыnda bugцnцn kыymetini bilmekDostчa kucaklaшыp, kardeшчe yaшamak gerek.

Nevruz Bayramыnыz kutlu olsun!

Hцseyin MUSLUKITИAD

Yюnetim Kurulu Baшkanы,Кырэызистан, Бишкек.

ÒÒååëë.. ++ 999966332255 112255 11

wwwwww..aayygg

ÑÑ ïïððààççääííèèââààññ,, ääîîððîîããääððóóççüüÿÿ!!

NNeerreeddee bbiirrlliikk,, oorraaddMMuuttlluu oollmmaakk iiччiinn mmaammaakkaamm ssaahhiibbii oollmmaa

EEllddee eettttiiььiimmiizz mmaall kkaaddaarr bbiirrlliikk vvee bbeerraabbююnneemm vveerrmmeelliiyyiizz.. AA

kkaazzaannddыыkkllaarrыыmmыыzzbbiizzii vvee mmuuttlluu eeddeemmeezz.. MM

kkaarrшшыыllыыkkllыы sseevvggii vvee ddbbaaььllыыddыыrr.. BBiirrlliikk oollmmaa

ddiirrlliikk ssaaььllaamm

ННННеееевввврррруууузззз BBBBaaaayyyyrrrraaaammmmыыыыnnnn ыыыы zzzz кккк

ÏÏîîëëèèýýòòèèëëååííîîââûûåå òòððóóááûû

((ää)) == 116600 -- 1166 ìììì

ÁÁèèääîîííûû,, ááààííêêèè,, êêààííèèññòòððûû,, ááîî÷÷êê

((11 -- 110000 ëë

ÏÏîîääââååññííûûåå ïïîîòòîîëëêêèè,, êêààððííèèççûû

ÀÀääððååññ:: ÊÊûûððããûûççññòòààíí,, ãã.. ÁÁèèøøêêååêê,, ïïðð.. ÌÌ..ÃÃàà

ÒÒååëë.. ++ 999966331122 6699 5511 1166

Dцьцn el ile, harman yel ile...Dцьцn el ile, harman yel ile...

13 № 59 МАРТ 2011

331122 1166 8811,,1166 8844..

gguunn..kkgg

èèêêîîììããèèåå

ddaa ddiirrlliikk..aall,, mmццllkk vveekk yyeettmmeezz..vvee mmццllkk

bbeerrlliiььee ddeeAAkkssii hhaallddee

kkuurrttaarrmmaazzMMuuttlluulluukkaannыышшmmaayyaa

aazzssaa,, mmaall,,aazz!!

ккккуууутттт ллллуууу оооо лллл ссссуууунннн!!!!

ìì

êêèè

ëë))

ííääèè,, 222222..

AЬAЧ YAPRAЬЫ ИLE GЦRLER...AЬAЧ YAPRAЬЫ ИLE GЦRLER...

14 № 59 МАРТ 2011

Ýðã¾í ÊÎÆÀíûí "Ò¶ÐÊ ÆÀÍÀ ÊÛÐÃÛÇ

ÒÈËÈÍÄÅÃÈ ÒÓÓÐÀÍÄÛ Ñ´ÇÄ´ÐĶÍ

ÑÀËÛØÒÛÐÌÀÒÈÏÎËÎÃÈßÑÛ:

ò¾ç¾ë¾ø¾, æàñàëûøû, ìàà-íèñè, êîëäîíóëóøó. Áèø-

êåê, 2010, 480 á." àòòóó ìîíîãðàôèÿñûíà

ÏÈÊÈÐ

Ýðã¾í Êîæà 90-æûëäàðäà ýë àðàëûêÑåáàò áèëèì áåð¾¾ ìåêåìåñè òàðà-áûíàí à÷ûëãàí æà»û òèïòåãè ëèöåé-ëåðäå áèð íå÷å æûë ò¾ðê òèëè áîþí-÷à ìóãàëèìäèê êåñèïòè èéãèëèêò¾¾àðêàëàï, Îø Ñåìà ýðêåê ëèöåéè,Áèøêåê Àé÷¾ð¼ê êûçäàð ëèöåéè ¼»-ä¾¾ ëèöåéëåðäèí äåðåêòèðè êàòàðûîêóó-òàðáèÿ æàíà óþøòóðóó èøòåðèí¼ò¼¼ñ¾í¼ ÷ûãàðà àòêàðà áèëãåí æàøàäèñ êàòàðû áåëãèë¾¾ áîëãîí ýëå.Àíäàí ê¼ï ¼òï¼é æàø àäèñòèí óþøòó-ðóó èøèíäå ê¼ðñ¼òê¼í ¼éä¼ê¼ä¼éøûê-æ¼íä¼ì¾ ýñêå àëûíûï, Ñåáàòáèëèì áåð¾¾ ìåêåìåñèíèí áàçàëûêóíèâåðñèòåòè áîëãîí ÝëàðàëûêÀòàò¾ðê-Àëàòîî óíèâåðñèòåòèíäåîêóó-òàðáèÿ æàíà óþøòóðóó èøòåðèíæåòåêò¼¼ ¾÷¾í áàø êàò÷ûëûê êûçìàò-êà äàéûíäàëàò. Ýðã¾í Êîæàíû ìåíäàë îøîë 90-æûëäàðäûí îðòî ÷åíè-íåí áåðè áèëåì. Àíûí æåòåê÷è-óþø-òóðóó÷ó êàòàðû äà, ò¾ðêîëîã-èç-èëä¼¼÷¾ êàòàðû äà, îêóòóó÷ó-ìóãàëèìêàòàðû äà êàëûïòàíûøûí ìåí äàéû-ìà áàéêàï áàãûï êåëåì. "Êûðãûç æà-íà ò¾ðê òèëèíäåãè ýòèø æàñîî÷ó êó-ðàíäûëàð" äåãåí òåìàäà àòêàðãàíìàãèñòðëèê äèññåðòàöèÿñûí ìåíäåíêîðãîäó, ýêè òèëäåãè òóóðàíäû ñ¼ç-ä¼ðä¾í ñàëûøòûðóóãà áàéëàíûøòóóêàíäèäàòòûê èøèí Á.Óñóáàëèåâäèíæåòåê÷èëèãèíäå æàêòàäû. Êûñêàñû,èëèì-áèëèì ìåíåí àëåêòåíèï æ¾ðã¼íê¼ï÷¾ë¾ê Ò¾ðêèÿëûê èçäåí¾¾÷¾ë¼ð-ä¼í àéûðìàëàíûï, Ýðã¾í Êîæà îíæûëäàí àøóóí óáàêòûñûí òåêêå êå-òèðáåé, ñàðàìæàë ïàéäàëàíûï, ìó-ðóíêó Êå»åø áèðëèãè ìåíåí Êûðãûç-ñòàíäà êàëûïòàøêàí èëèìèé-òåîðèÿ-ëûê ìåêòåïòèí òààëèì-òàðáèÿñûíàëûï, æîë-æîáîñóí, ñàëò-íóñêàñûíáîþíà ñè»èðèï, èçèëä¼¼ ûêìàëàðûìåíåí èëèìèé àïïàðàòòû ¼çä¼ø-ò¾ðä¾, áèëèìèí ¼ðê¾íä¼òò¾. Àíûíèëèìèé-÷ûãàðìà÷ûëûê æîëó, òèë÷è-îêóìóøòóó áîëóï êàëûïòàíûøû, òè-ãèë æå áóë ìàñåëåíè ÷å÷¾¾ä¼ àáûãåðòàðòûøû, èëèìèé òàáûëãàëàðãà êîëæåòêèçèï, òèëäèí êûð-ñûðûí à»äàïò¾ø¾í¾¾ä¼í äåì¼¼ð àëûï, äåì áàé-ëàøû, ÷ûãàðìà÷ûëûê ýð㾾㼠á¼ë¾-í¾ø¾, àéòîð, èëèìäèí òàòààë æîëó-íóí ê¾»ã¼é-òåñêåéëåðèí áàøòàí êå-÷èðèøè òîëóê ìåíèí ê¼ç àëäûìäà¼òò¾. Ìåí ò¼ì¼íä¼ àíûí áèð ãàíà ýì-ãåãè æ¼í¾íä¼ ó÷êàé ¼ç ïèêèðèìäèáèëäèðãèì êåëåò. Àë - "Ò¾ðê æàíàêûðãûç òèëèíäåãè òóóðàíäû ñ¼çä¼ð-ä¾í ñàëûøòûðìà òèïîëîãèÿñû:ò¾ç¾ë¾ø¾, æàñàëûøû, ìààíèñè, êîë-äîíóëóøó". Áèøêåê, 2010, 480 á. àò-òóó ýìãåê.

Áóë ýìãåê ò¾ðê òèëäåðèíèí ê¼¼í¼òàáèÿòû ìåíåí òèêåëåé áàéëàíûøàò.Àíòêåíè òèïîëîãèÿëûê æàêòàí ä¾éí¼òèëäåðèíèí è÷èíåí Åâðîàçèÿíûí ó÷óêûéðûñûç êå» ìåéêèíäèãèí áàéûðëà-ãàí æàíà ê¼÷ì¼íä¼ð öèâèëèçàöèÿñûíæàðàòêàí ò¾ðê, ìîíãîë, òóíãóñ-ìàíæóòàéïàëàðûíûí òèëèíäå ãàíà òóóðàíäûñ¼çä¼ð äýýðëèê àðáûí êåçäåøåðèìààëûì. Äåìåê, 60-70 æûëäàðûò¾ðêì¼í, áàøêûð, ÷óâàø, ¼çáåê, êûð-

ãûç, êàçàê, ÿêóò æ.á. òåêòåø òèëäåð-äèí íåãèçèíäå àòàéûí èëèìèé èç-èëä¼¼ë¼ðä¾í æ¾ðã¾ç¾ë¾ø¾ æàíà òèå-øåë¾¾ äèññåðòàöèÿëûê èøòåðäèíêîðãîëóøó ò¾á¾ êåëèï ñ¼çä¾ê êóðà-ìûíäàãû ñ¼çä¼ðä¾í îð÷óíäóó á¼ë¾-ã¾í ò¾çã¼í òóóðàíäû ñ¼çä¼ðä¾í òàáè-ÿòûí à÷ûï áåð¾¾ã¼ áàãûòòàëãàí ìàê-ñàòòàð ìåíåí øàðòòàëàò. Àë ýìè êà-çàê òèëè áîþí÷à 1952-æûëû áàøòàë-ãàí Ø.Ñàðûáàåâ æ.á.ëàðäûí êàíäè-äàòòûê èçèëä¼¼ë¼ð¾í¼í ñî» 80-90æûëäàðû áóë ìàñåëåíèí êàéðàäàíêîçãîëóøó, ʼá¼é Õóñàèíîâäóí "Çâó-êîèçîáðàçèòåëüíàÿ íîìèíàöèÿ" àòòóóôîíîñåìàíòèêà æàíà ôîíîíîìèíàöèÿáàãûòûíäà àòêàðûëãàí äîêòîðëóêäèññåðòàöèÿñûíûí êîðãîëóøó, Ìàðè-ÿì Æóáàíîâàíûí êàçàê-àíãëèñ òèëäå-ðèí ñàëûøòóðóó àðêûëóó àòêàðûëãàí"Ïðîáëåìû ôîíîñåìàíòè÷åñêîé äå-ðèâàöèè" àòòóó êàíäèäàòòûê äèññåð-òàöèÿëàðûíûí æàêòàëûøû áóë ìàñå-ëåíè ôîíîíîìèíàöèÿ, ôîíîñåìàíòè-êà æàíà ôîíîäåðèâàöèÿ ¼»¾ò¾í¼íæà»û÷à èçèë似㼠øàðò ò¾ç¼ò. Îøåí-òèï, Ý.Êîæàíûí èøèíèí ¼ç¼êò¾¾ë¾ã¾¼éä¼ê¾ä¼é ïðîáëåìàëûê æàãäàé ìå-íåí øàðòòàëûï, êûðãûç æàíà ò¾ðê òè-ëèíäåãè òóóðàíäû ñ¼çä¼ð ñàëûøòûð-ìà ïëàíäà á¾ã¾íê¾ã¼ ÷åéèí èçèëäåí-áåãåíäèãè ìåíåí àíûêòàëàò.

Èø áåø áàïòàí, êèðèø¾¾ æàíà êî-ðóòóíäó á¼ë¾ìä¼ð¾í¼í, ïàéäàëàíûë-ãàí àäàáèÿòòàðäûí òèçìåñèíåí òóðàòäà, òèðêåìåäå æûø êîëäîíóëãàí òóó-ðàíäûëàðäûí ñ¼çä¾ã¾ áåðèëåò.

Êèðèø¾¾ä¼ òåìàíûí àêòóàëäóóëóãó,èçèëä¼¼í¾í ìàêñàò-ìèëäåòòåðèàíûêòàëûï, àéðûì òåðìèíîëîãèÿëûêò¾ø¾íä¾ðì¼ë¼ð áåðèëåò.

Èøòèí 1-áàáû (8-89-áåòòåð) ïðîá-ëåìàëûê æàãäàéäû òåðèøòèð¾¾ã¼ àð-íàëàò äà, òóóðàíäû ñ¼çä¼ðä¾í èçèë-äåíèø òàðûõû êàðàëûï, òèåøåë¾¾òåðìèíäåð ÷å÷ìå뼼㼠àëûíàò. Àíäàíñî» êåï îðîëó òóóðàíäû ñ¼çä¼ðä¾íòàáèÿòûí òèëäèí æàðàëûøûíà áàéëà-íûøòóó òåîðèÿëàðäûí êîíòåêñòèíäåêàðîî æàêêà áóðóëàò. Áóë, àëèáåòòå,èøòèí ìà»ûç-ìàçìóíóí äà, ä¼¼ë¼ò-áààëóóëóãóí äà êûéëà àðòòûðàò, àíò-êåíè òóóðàíäû ñ¼çä¾í òûáûøòûê æà-ãû ìåíåí ìààíè æàãûíûí áàéëàíûøûÑîññþðäóí "òèëäèê áåëãèíèí áåë-ãèë¼¼÷¾ æàíà áåëãèëåí¾¾÷¾ æàêòàðû-íûí îðòîñóíäàãû áàéëàíûø áèðè áè-ðè ìåíåí øàðòòàëãàí ýìåñ" äåãåíæîáîñóí æîêêî ÷ûãàðàò. Àíûí ¾ñò¾í¼àçûðêû òèë òåîðèÿñûíäà, ¼çã¼÷¼ êî-ãíèòèâäèê ëèíãâèñòèêàñûíûí ¼í¾ã¾-ø¾íä¼ Ñîññþðäóí 20-êûëûìäûí áà-øòàëûøûíäà ñóíóøòàëãàí óøóë æàíàóøóë ¼»ä¾¾ áèð êàòàð áàøêà æîáîëî-ðó æîêêî ÷ûãàðûëóóäà. Äåìåê, àòàë-ãàí áàïòûí ìàçìóíó òèë òåîðèÿñûíûíñî»êó æåòèøêåíäèêòåðè ìåíåí ¾í-ä¼ø¾ï òóðàò.

Èøòèí 2-áàáûíäà (90-133-áåòòåð),ò¾ðêîëîãèÿäà êàëûïòàøêàí ñàëòòàíàéûðìàëàíûï, òóóðàíäû ñ¼çä¼ð 2ýìåñ, 4 òîïêî á¼ë¾ï áåðèëåò: òàáûøòóóðàíäû ñ¼çä¼ð, ýëåñ òóóðàíäûñ¼çä¼ð, òóþì òóóðàíäû ñ¼çä¼ð æàíàíàðèñòå êåáèíäåãè òóóðàíäû ñ¼çä¼ð.Áóëàðäûí è÷èíåí ýëåñ òóóðàíäûñ¼çä¼ð æàëà» ãàíà ê¼ð¾¾ ñåçèìèíåíåãèçäåëñå, òóþì òóóðàíäû ñ¼çä¼ðæàëà» ãàíà äåíå òóþìóíà íåãèçäåëåò.Îøîíäóêòàí, òóþì òóóðàíäû ñ¼çä¼ð-ä¾í ¼ç¾í÷¼ òîïêî á¼ë¾ï êàðàëûøûàäàì ïñèõîëîãèÿñûíûí ¼çã¼÷¼ë¾ê-ò¼ð¾ ìåíåí ò¾çä¼í ò¾ç áàéëàíûøòûò¾ç¼ò. Îøîë ýëå ìààëäà òàáûø òóó-ðàíäû ñ¼çä¼ð ìààíè æàêòàí 7 òîïêî,ýëåñ òóóðàíäû ñ¼çä¼ð äàãû 2 òîïêîá¼ë¾øò¾ð¾ë¼ò. Àð áèð òîïòîãóñ¼çä¼ðä¾í ìààíèëåðè êûðãûç æàíàò¾ðê òèëäåðèíèí ôàêòûñû àðêûëóó

òàñòûêòàëàò, ýêè òèëäèí ¼çã¼÷¾ë¾ê-ò¼ð¾ îêóðìàíäûí íàçàðûíà ñóíóøòà-ëàò. Áàï áàëäàð òèëèíäåãè òóóðàíäûñ¼çä¼ðä¾í ¼çã¼÷¾ë¾ã¾í òåðèøòèð¾¾æàíà áóë òîïòîãó ñ¼çä¼ðä¾í ò¾ðê÷¼-êûðãûç÷à ñ¼çä¾ã¾í áåð¾¾ ìåíåí àÿê-òàéò.

Òóóðàíäû ñ¼çä¼ðä¾í ìààíèëèê òîï-òîðóí àíûêòîîäî òàáûø òóóðàíäûñ¼çä¼ðä¾í ò¼ì¼íê¾ä¼é ýêè ¼çã¼÷¼ë¾-ã¾í á¼ë¾ï ê¼ðñ¼ò¾ë¼ò:

1) æàíäóó çàòòàðäàí ÷ûêêàí ¾íä¼ð-ä¾ òóþíäóðãàí òóóðàíäû ñ¼çä¼ð,

2) æàíñûç çàòòàðäàí ÷ûêêàí¾íä¼ðä¾ áèëäèðãåí òóóðàíäû ñ¼çä¼ð.

Áèðèí÷è òîïêî àéáàíàòòûí ¾í¾í òó-þíäóðóó÷ó ñ¼çä¼ð (áàê-áàê--áàðê-áàðê, à»ê-à»ê--àïûðìàê, àó-àó--óëó-ìàê æ.á.), êàíàòòóó êóøòàðäûí äà-áûø-¾íä¼ð¾í òóþíäóðóó÷ó ñ¼çä¼ð(êàê-êàê--ãàê-ãàê, ÷ûðê-÷ûðê--÷èê-÷èê, êóðê-êóðê--ãóê-ãóê æ.á.), ÷ûìûí-÷èðêåéëåðäèí, êóðò-êóìóðñêàëàðäûí¾íä¼ð¾í áèëäèðãåí ñ¼çä¼ð (çû»-çû»,áûç-áûç, ûç-ûç, ûç-ûç æ.á.), àäàì-äàðäàí ÷ûêêàí äîáóø-¾íä¼ðä¾ òóóðî-î÷ó ñ¼çä¼ð (ê¾»ê-ìû»ê, õûê ìûê,áîðê-áîðê, ã¾ëä¾ð-ã¾ëä¾ð æ.á.), òàáè-ÿò êóáóëóøòàðûíàí, ¼ñ¾ìä¾êò¼ð-ä¼í÷ûêêàí ¾íä¼ðä¾ òóóðàãàí ñ¼çä¼ð(êàëäûð-ã¾ëä¾ð--ïàëäûð-ê¾ëä¾ð-øó-óäóð--õûøûð õûøûð æ.á.), êàòóó çàò-òàðäûí àð êàíäàé àáàë-¼çã¼ð¾ø¾í¼í÷ûêêàí ¾íä¼ðä¾ áèëäèðãåí ñ¼çä¼ð(òàðñ-òóðñ, òàê-òóê, êàðñ-êóðñ, êàòûð-êóòóð æ.á.), ñóþê çàòòàðäàí ÷ûêêàíäàáûøòû òóóðàï ê¼ðñ¼ò¾¾÷¾ ñ¼çä¼ð(øàëï-øàï, øûëï-øûë, øûëäûð-øûëäûð, øûðûë-øûðûë æ.á.) èç-èë似㼠àëûíûï, êûðãûç æàíà ò¾ðêòèëäåðèíèí ¼ò¼ áàé ôàêòû-ìàòåðèàë-äàðû ñàëûøòûðìà èëèêòåí ¼òê¼ð¾ë¼ò(90-99-áåòòåð).

Ýëåñ òóóðàíäû ñ¼çä¼ð ýêè òîïêîá¼ë¾í¾ï èçèë似㼠àëûíàò:

1) ʼç èðìåìäå áîëóï ¼òê¼í æàðûêêóáóëóøòàðäûí ýëåñèí òóþíäóðãàíñ¼çä¼ð (æàðê--ïàð, ì¼ëò--ïóòóð-ïóòóðê¼ç æàøûíûí àêìàñû, ñîëê--àíèäåíõàðàêåò ýòìåê æ.á.) Èçèëä¼¼÷¾ ìûí-äàé ñ¼çä¼ðä¾í ýíàíòèîñåìèÿëûê æà-íà ïîëèñåìèÿëûê êàñèåòòåðèí àíûê-òîîãî äà àðàêåò æàñàãàíäûãû áàéêà-ëûï òóðàò (101-106-áåòòåð),

2) Çàòòàðäàí êûéìûëäûê ê¼ð¾í¾ø-ò¼ð¾í òóþíäóðãàí ñ¼çä¼ð (êàë÷-êàë÷,ñåðå»-ñåðå», ýðáå»-ýðáå», ñîëê-ñîëê). Áóë á¼ë¾ìä¼ äà ýêè òèëäåãèìàòåðèàëäàð ñàëûøòûðûëûï, àëàð-äûí àð áèðè êîòîðìî æîëó ìåíåíò¾ø¾íä¾ð¾ë¼ò (106-101-áåòòåð).

Òóþì òóóðàíäû ñ¼çä¼ð ê¼ï÷¾ë¾ê èç-èëä¼¼ë¼ðä¼ ¼ç¾í÷¼ òîï êàòàðû êà-ðàëáàãàíäûãû áåëãèëåíèï, áóë òîïêûðãûç òèë èëèìèíäå àëãà÷ èðåò êèð-ãèçèëãåíäèãè æàíà áóë òîïòó ¼ç¾í÷¼á¼ë¾ï êàðîî êåðåê ýêåíäèãè áàñàáåëãèëåíåò. Àòàëãàí òîïòîãó ñ¼çä¼ðêóëàêêà óãóëãàí äàáûøòû, æå ê¼çã¼ê¼ð¾íã¼í ýëåñòè òóóðàï ê¼ðñ¼òï¼ã¼í-ä¾ã¾, àëàð àäàìäûí ñåçèì-òóþìäàðûêàáûëäàãàí ôàêòû-òààñèðëåðäè òóó-ðàï ê¼ðñ¼ò¼ðê¼íä¾ã¾ áàñà áåëãèëå-íåò. Àëàðäûí êóðàìû áîëê-áîëê,ã¾ðï-ã¾ðï, ã¾ì-ã¾ì æ.á. ñ¼çä¼ð àðêû-ëóó àíûêòàëàò (98-99-áåòòåð).

Êèéèíêè á¼ë¾ìä¼ áàëà òèëèíèí êà-ëûïòàíûø ¼çã¼÷¼ë¾ã¾í èçèëä¼¼ã¼ò¾ðêîëîãèÿäà äà ìààíè áåð¾¾ êåðåêýêåíäèãè òóóðà áåëãèëåíåò. Áóë ìà-ñåëåãå îí êûëûì ìóðäà ýëå áàéûðêûáàáàáûç Ìàõìóò Áàðñêàíè-Êàøãàðèìààíè áåðèï, ¼ç¾í¾í ñ¼çä¾ã¾íä¼ áà-ëà òèëèíåí àëûíãàí àéðûì ìèñàë-äàðäû êåëòèðèï êåòêåí ýêåí. Óøóíóí¼ç¾ ýëå ò¾ðêîëîãèÿäà áóë ïðîáëåìà-íûí àçûðêû êåçãå ÷åéèí àòàéûí èçèë-äåíáåãåíäèãèí àéãèíåëåï òóðàò. Ìî-íîãðàôèÿëûê èçèëä¼¼ä¼ àòàëãàíïðîáëåìà òóóðà æàíà ¼ç óáàãûíäà êî-þëóï, òîïòîëãîí ôàêòûëàð ñàëûøòû-ëûï, èøòèí ñî»óíäà ò¾ðê÷¼-êûðãûç÷àáàëà òèëèíèí àòàéûí ñ¼çä¾ã¾ áåðèë-

ãåí. Êûñêà÷à êîðóòóíäóäà ýêè òèëäåãèîêøîøòóêòàð æàíà àéûðìà÷ûëûêòàðà÷ûï ê¼ðñ¼ò¾ëã¼í.

3-áàïòà (134-273-áåòòåð) òóóðàíäûñ¼çä¼ðä¾í ôîíîìîðôîëîãèÿëûê ¼ç-ã¼÷¼ë¾êò¼ð¾ êàðàëàò. Òóóðàíäû ñ¼ç-ä¼ðä¼ã¾ ¾íä¾øò¾êò¾í èøêå àøûøû,¾íä¾¾ë¼ðä¾í ò¾ø¾ï êàëûøû, ¾íñ¾ç-ä¼ðä¾í ñ¼ç áàøû, ñ¼ç îðòîñó æàíàñ¼ç ñî»óíäàãû îðäó, àëàðäûí àð êàí-äàé ¼çã¼ð¾¾ë¼ðã¼ êàáûëûøû æ.á.¼çã¼÷¼ë¾êò¼ðä¾ àíûêòîîíóí áàãûòòà-ðû, îøîíäîé ýëå òóóðàíäû ñ¼çä¼ð-ä¾í ôîíîìîðôîëîãèÿëûê ¼çã¼÷¼ë¾ê-ò¼ð¾ ýêè òèëäèí ôàêòûëàðûí ñàëûø-òûðóó àðêûëóó äóðóñ à÷ûï ê¼ðñ¼ò¾-ë¼ò. Ìàñåëåí, áàñûì ò¾øï¼ã¼í ìóóí-äàãû ¾íä¾¾ë¼ðä¾í ò¾ø¾ï êàëóó êóáó-ëóøó (ðåäóêöèÿëàíûøû) äà èøå-íèìä¾¾ ôàêòûëàð àðêûëóó äàëèëäå-íèï, ¾íä¾¾ òûáûøòàð áîþí÷à ýêè òèë-äåãè àéûðìà÷ûëûêòàð 4 ¼çã¼÷¼ë¾êàðêûëóó ê¼ðñ¼ò¾ë¼ò. Êèéèíêè á¼ë¾ì-ä¼ òóóðàíäû ñ¼çä¼ðä¾í êóðàìûíäà¾íñ¾çä¼ðä¾í êîëäîíóëóø ¼çã¼÷¼ë¾ê-ò¼ð¾ èçèëäåíèï, òóóðàíäû ñ¼çä¼ðä¾íàð áèð òîáóíäàãû ¾íñ¾çä¼ðä¾í ñ¼çáàøûíäà, ñ¼ç îðòîñóíäà æàíà ñ¼ç àÿ-ãûíäà êîëäîíóëóó ïîçèöèÿëàðû, ¾í-ñ¾çä¼ðä¾í ýýð÷èø¾¾ñ¾, ìóóí ¼çã¼÷¼-ë¾êò¼ð¾, ¾íñ¾çä¼ðä¾í ¼çã¼ð¾¾ ì¾ì-ê¾í÷¾ë¾êò¼ð¾ ¼ò¼ áàé ôàêòû-ìàòåðè-àëäàð àðêûëóó äàëèëäåíåò.

Òóóðàíäû ñ¼çä¼ðä¾í ìîðôîëîãèÿ-ëûê ¼çã¼÷¼ë¾êò¼ð¾í òåðèøòèð¾¾ ¾÷¾í¼ç¾í÷¼ á¼ë¾ì ûéãàðûëàò. Æàñàëûøûæàêòàí áàøêû ôîðìà, ýêèí÷è äàðàæà-äàãû ôîðìà æàíà òóóíäó ôîðìàëàðãààæûðàòûëûï, ýêè òèëäåãè òóóðàíäûñ¼çä¼ð ñàëûøòûðûëûï, ¼çã¼-÷¼ë¾êò¼ð¾ àéêûíäàëàò. Òàòààë òóóðàí-äû ñ¼çä¼ðä¾í ¼çã¼÷¼ë¾êò¼ð¾ ¼ç àë-äûí÷à èçèëäåíèï, àëàð ¾÷ òîïêîá¼ë¾øò¾ð¾ë¼ò: ýêè êîìïîíåíòè òå?òîëóê ìààíèãå ýý áîëãîí ñ¼çä¼ð, ýêèêîìïîíåíòòèí áèð¼¼ ìààíè áåðáåãåíñ¼çä¼ð, ýêè êîìïîíåíòè òå» ìààíèáåðáåãåí ñ¼çä¼ð. Êûðãûç æàíà ò¾ðêòèëäåðèíäå òóóðàíäû ñ¼çä¼ðä¾í çàòàòîî÷òîí, ñûí àòîî÷òîí æàñàëûøûíàáàéëàíûøòóó ¼ò¼ êå»èðè ôàêòû ìàòå-ðèàëäàð ñàëûøòûðûëûï, áóë æàãûíàíýêè òèëäå ê¼á¾íåñå îêøîøòóêê¼áð¼¼ê ýêåíäèãèí áåëãèëåíåò.

4-áàïòà (274-304-áåòòåð) òóóðàíäûñ¼çä¼ðä¾í ñ¾éë¼ì è÷èíäå àòêàðãàíýýëèê, áàÿíäîî÷òóê, àíûêòîî÷òóê, òî-ëóêòîî÷òóê, áûøûêòîî÷òóê êûçìàòòà-ðûí èçèëä¼¼ ìàêñàòû ê¼çä¼ë¼ò.

5-áàï (305-354-áåòòåð) òóóðàíäûñ¼çä¼ðä¾í êàëûïòàíûøû ìåíåí ¼í¾-ã¾ø¾í èçèë似㼠àðíàëàò. Áóë ìàê-ñàòòû èøêå àøûðóó ¾÷¾í ÊàøêàðëûêÌàõìóòòóí "Äèâàíûíàí", Æóñóï Áàëà-ñàãûíäûí "Êóòàäãó Áèëèãèíåí" òîï-òîëãîí òóóðàíäû ñ¼çä¼ðä¾í ñåìàíòè-êàëûê æàíà ñòðóêòóðàëûê ¼çã¼-÷¼ë¾êò¼ð¾ èëèêòåíåò.

Êîðóòóíäóäà èøòèí æàëïû æûéûí-òûãû ÷ûãàðûëàò.

Èøòå îðóí àëãàí àéðûì ì¾÷¾ë¼ø-ò¼ð êàòàðû òóóðàíäû ñ¼çä¼ð ìàñåëå-ñèí òåêòåøòèðìå-òàðûõûé, ôîíîñèì-âîëèçì æàíà ôîíîñåìàíòèêà áàãû-òûíäà èçèëäåãåí æàíà 2009-æûëû æà-ðûÿëàíãàí Ê.Õóñàéûíäûí ôóíäàìåí-òàëäóó ýìãåãèíèí ýñêåðèëáåé êàëû-øûí æàíà èøòèí òåêñòèíäå ñòèëäèê,òåõíèêàëûê àéðûì êàëïûñòûêòàðãàæîë áåðèëèøèí àéòóóãà áîëîò.Îøåíòñå äà, áóë ¼»ä¾¾ êàëïðûñòûê-òàð èøòèí æàëïû ìàçìóíà äîî êåòèðåàëáàéò. Èø òåîðèÿëûê æàêòàí ìûêòûäå»ãåëäå àòêàðûëãàí, ìàêñàòûíà òî-ëóê æåòêèðèëãåí æàíà ëîãèêàëûê æàê-òàí á¾òê¼ð¾ëã¼í ýìãåê äåï áààëàíóó-ãà òèéèø.

Æûéûíòûêòàï àéòêàíäà, Ýðã¾í Êî-æàíûí "Ò¾ðê æàíà êûðãûç òèëèíäåãèòóóðàíäû ñ¼çä¼ðä¾í ñàëûøòûðìà òè-ïîëîãèÿñû: ò¾ç¾ë¾ø¾, æàñàëûøû, ìà-àíèñè, êîëäîíóëóøó" äåãåí ýìãåãèñèíõðîíäóê æàíà äèàõðîíäóê ïëàíäà-ãû ¼ò¼ áàé ôàêòû ìàòåðèàëäàðäûííåãèçèíäå æàçûëãàí ìîíîãðàôèÿëûêèçèëä¼¼ áîëóï ýñåïòåëåò. Àíûí íåãè-çèíäå ò¾ðê òèëäåðèíèí ñàëûøòûðìàãðàììàòèêàñû, òàðûõû, ò¾ðêîëîãèÿ,ëåêñèêîëîãèÿ æàíà ôîíîìîðôîëîãèÿáàãûòûíäà æîæäîð ¾÷¾í ëåêöèÿëûêêóðñòàðäû, îêóó-ìåòîäèêàëûê êîë-äîíìîëîðäó ò¾ç¾¾ã¼, àäèñòèê æàíàòàíäîî êóðñòàðäû îêóóãà, ñåìèíàð-äûê ñàáàêòàðäû ¼òê¼ð¾¾ã¼ áîëîò.Îøîíäóêòàí Ýðã¾í Êîæàíûí àòàëãàíìîíîãðàôèÿñû ò¾ðê òèëäåðèíèí òåê-òåøòèðìå-ñàëûøòûðìà òèïîëîãèÿñû-íûí ¼í¾ã¾ø¾í¼ ¼ç ñàëûìûí êîøîòóðãàí ýìãåê äåï èøåíèìä¾¾ àéòóóãàòîëóê íåãèç áàð.

Òàøïîëîò ÑÀÄÛÊÎÂ,ôèëîëîãèÿ èëèìäåðèí

äîêòîðó, ïðîôåññîð.

Ateш dцшtцьц yeri yakar... Ateш dцшtцьц yeri yakar...

№ 59 МАРТ 2011 15

BИР АДАМ КЮПРЦ КУРАР БИН АДАМ ЭЕЧЕР

1999 yыlыnda Gцrcistan'ыnAvrupa Konseyi'ne цyeliьekabul edilirken Azыnlыklarыn,dolayыsыyla da Ahыskalыlarыn hak-larыnыn geri iadesi konusundavermiш olduьu sюzцnц yerinegetirmesinde yavaш davrandы.Yыllardыr sudan bahanelerle veen son Rusya ile savaшыbahane ederek vaadini erte-leyen Gцrcistan Hцkцmeti'ninkarшыsыna Merkezi Ankara'dakurulan Dцnya Ahыska TцrkleriBirliьi (DATЦB) чыktы. Юzellikleson birkaч Avrupa Konseyi top-lantыlarыna katыlan DATЦBheyeti Ahыska Tцrklerinin sо-runlarыnы ыsrarlы bir biчimde enцst dцzey yetkililere kadarulaшtыrarak takip etti. BюyleceGцrcistan yюnetimi цzerindeюnemli oranda uluslar arasыkamuoyu baskыsы oluшturmayыbaшardы. Bu baskыdan bыkanGцrcц delegasyonu biz Ahыska-lыlardan чocukчa kцserek uzakkalmышlardы. Kesinlikle diyalogkurmak istemediler, bununsebebi de bizim Avrupa Kon-seyi'ndeki чalышmalarыmыzыGцrcistan'ы шikаyet ediyoruzolarak algыlamalarыydы. En son2011 Ocak ilk dюnem AvrupaKonseyi toplantыlarыnda ыsrarlыrandevu taleplerimize maalesefolumlu yanыt alamamышtыk.Ancak DATЦB heyeti olarakyaptыьыmыz kulislerde Gцrcц del-egasyonundaki parlamenterler-le gюrцшmelerimiz чerчe-vesinde юzellikle GцrcistanParlamentosu Baшkan BirinciYardыmcыsы Miheil Machavarianiile uzun sayыlabilecek bir gю-rцшme yaptыk. GюrцшmedeDATЦB Genel Baшkanы Ziyat-din Иsmihan-oьlu Kassanov'a"Bizi Avrupa Konseyi'neшikayet ediyorsunuz" deyinceZiyatdin Kassanov'da "Шayetbiz bu konuyu Tiflis'temasaya oturarak чюzebilsekbizim buralarda iшimiz ne?"

diye soru yюneltince Macha-variani bize hak vermektenbaшka чaresi kalmamышtы. ИшteStrazburg’taki gюrцшmemizdeTiflis'te masaya oturmak iчinhцkцmetin biz Ahыskalыlarыnvatana geri dюnцшц konusundaadыm atmasыnы istedik. Onlardagereken adыmlarы atacaklarыsюzцnц vererek, bizleri Tiflis'edavet ettiler. Bu konularыnTiflis'te gюrцшmek istediklerinibize ifade etmiшlerdir. DATЦBheyeti olarak bizde yakыn aralыk-larla Tiflis'e geleceьimiz ve gю-rцшmelerimizi oradan sцrdцre-ceьimizi belirterek Strazburg-tan ayrыldыk.

Bu konuda юn hazыrlыklarыtamamlamasы iчin DATЦB Gцr-cistan Temsilcimiz olarak Эцр-жистан Ahыska Turkleri VatanCemiyeti Baшkanы Иsmail Molid-ze'yi gюrevlendirdik.

Иsmail Molidze Tiflis'e dюnerdюnmez gerekli temaslarыbaшlatmышtыr. Bu чalышmalarыnsonucunda Gцrcistan Parla-mento Baшkan Vekili MiheilMachavariani bize verdiьi sюz-lerini yerine getirerek Hцkцmetnezdinde gerekli giriшimleribaшlatmышtыr.

Bu чalышmalarыn sonucundaGцrcistan yюnetimi, 1 Mart2011 tarihinde "Eski Sov-yetler Birliьi Tarafыndan 20.Yцzyыlыn 40'lы yыllarыnda Gцr-cistan SSC'nden ZorunluOlarak Sцrgцne GюnderilenШahыslarыn Geri Dюnцшц,Kurumlar arasы HцkцmetKonseyi Oluшumunun veYюnetmenliьinin Onaylan-masы Hakkыnda 1 Mart 2011tarihli ve 111 Sayыlы GцrcistanHцkцmeti Kararы" almышtыr. Bukarar Gцrcistan resmi gaze-tesinde yayыmlanarak yцrцrlцьegirmiшtir.

En azыndan geri gючц orga-nize edecek resmi bir konseyinoluшmasы ve bu konuda kimler-

le чalышmamыz gerektiьini buHцkцmet kararы ile юьrenmiшolduk.

Kararы Gцrcistan TemsilcimizИsmail Molidze'ye de iletenMiheil Machavariani karшыlыklыanlayыш ve hoшgюrц iчerisindebu sцreci yюnetmek istediklerinive bu konuda ilk юnemli adыmыnatыldыьыnы sюyledi. Иsmail Molidzeise geч kalыnmыш da olsasonuчta bizim sorunlarыmыzlailgilenecek, geri dюnцш sцrecinive gюч konusunda muhata-plarыmыzыn belirlenmiш olmasыn-dan memnun olduьunu sюyle-yerek birlikte чalышabilecek veen юnemlisi de 66 yыllыk vatanhasretimizi sonlandыracakюnemli bir gюrevi yerine getir-miш olacaьыz dedi.

111 sayыlы Gцrcistan Hцkц-meti kararыnыn Tцrkчesi:

Eski Sovyetler Birliьi Tara-fыn-dan 20. Yцzyыlыn 40'lы yыllarыndaGцrcistan SSC'nden ZorunluOlarak Sцrgцne GюnderilenШahыslarыn Geri Dюnцшц Ku-rumlar arasы Hцkцmet KonseyiOluшumunun ve Yюnetmen-liьinin Onaylanmasы Hakkыnda1 Mart 2011 tarihli ve 111 SayыlыGцrcistan Hцkцmeti Kararы:

1. Madde. GцrcistanHцkцmeti Yapыsы, Yetkileri veFaaliyetleri Hakkыnda Ka-nunun 3. Ve 29. Maddelerigereьi

1. Eski Sovyetler BirliьiTarafыndan 20. Yцzyыlыn 40'lы yыl-larыnda Gцrcistan SSC'ndenZorunlu Olarak SцrgцneGюnderilen Шahыslarыn GeriDюnцшц Kurumlar arasыHцkцmet Konseyi oluшumunun(Ek 1);

2. Eski Sovyetler BirliьiTarafыndan 20. Yцzyыlыn 40'lы yыl-larыnda Gцrcistan SSC'ndenZorunlu Olarak SцrgцneGюnderilen Шahыslarыn Geri

Dюnцшц Kurumlar arasы Hцkц-met Konseyi yюnetmenliьininonaylanmasы konusunda kararalыnmышtыr (Ek 2).

3. Madde. Karar yayыnlandыk-tan sonra yцrцrlцьe girecektir.

Nika GilauriBaшbakan.

1 Mart 2011 tarihli ve 111Sayыlы Gцrcistan HцkцmetiKararыnыn 1. Eki

Eski Sovyetler BirliьiTarafыndan 20. Yцzyыlыn 40'lы yыl-larыnda Gцrcistan SSC'ndenЗorunlu Olarak SцrgцneGюnderilen Шahыslarыn GeriDюnцшц Kurumlar arasы Hц-kцmet Konseyinin Oluшumu

Tamar Martiashvili -Gцrcistan'ыn Ишgal AltыndakiBюlgelerinden Zorla Gюч Etti-rilen Kiшilerin Иskanы veGючmenler Bakanlыьы Mцs-teшarы, Konsey Baшkanы

Jambul Bakuradze -Gцrcistan Bюlgesel Kalkыnmave Altyapы Bakanlыьы Mцsteшarы

Andro Gigauri - GцrcistanAdalet Bakanlыьы Иdaresi Baш-kanы

Ekaterine Zguladze - Gцr-cistan Ичiшleri Bakanlыьы Mцs-teшarы

Sergi Kapanadze - GцrcistanDышiшleri Bakan Yardыmcыsы

1 Mart 2011 tarihli ve 111Sayыlы Gцrcistan HцkцmetiKararыnыn 2. Eki Eski SovyetlerBirliьi Tarafыndan 20. Yцzyыlыn40'lы yыllarыnda GцrcistanSSC'nden Zorunlu OlarakSцrgцne Gюnderilen ШahыslarыnGeri Dюnцшц Kurumlar arasыHцkцmet Konseyinin Yюnet-menliьi

1. Madde: Genel Иlkeler:

a) Eski Sovyetler BirliьiTarafыndan 20. Yцzyыlыn 40'lы yыl-larыnda Gцrcistan SSC'ndenZorunlu Olarak Sцrgцne Gюn-derilen Шahыslarыn Geri DюnцшцKurumlar arasы Hцkцmet Kon-seyi (ileride Konsey) GцrcistanHцkцmeti 2011 yыlыnыn Kararыylakurulmuшtur.

b) Ишbu YюnetmenlikteKonseyin yetkileri ve faaliyetleribelirlenmiшtir.

c) Konsey Gцrcistan Ana-yasasыna, Gцrcistan'ыn uluslararasы anlaшmalar ve sюzleш-melerine, mevzuatlarыna vekararlarыna baьlы kalarak faali-yetlerini yцrцtmektedir.

d) Konseyin oluшumu veyюnetmenliьi Gцrcistan Hц-kцmeti tarafыndan onaylanmak-tadыr.

1. Madde: KonseyinFaaliyetleri ve Amaчlarы:

a) Eski Sovyetler Birliьitarafыndan 20. yцzyыlыn 40'lы yыl-larыnda Gцrcistan SSC'ndenzorunlu olarak sцrgцne gюnder-ilen шahыslarыn geri dюnцшsцrecinde yer alan devletkurum ve kuruluшlarы arasыndaчalышmalar koordinasyonununsaьlanmasы;

b) Eski Sovyetler Birliьitarafыndan 20. yцzyыlыn 40'lы yыl-larыnda Gцrcistan SSC'ndenzorunlu olarak sцrgцne gюnder-ilen шahыslarыn geri dюnцшц ileilgili tavsiyelerin ve tekliflerinhazыrlanmasы;

c) Geri dюnцш sцreci ile il-giliGцrcistan Hцkцmetine bilgiverilmesi.

2. Madde: Konseyin Yet-kileri

a) Gцrcistan'ыn Bakanlыk-larыndan, devlet kurum ve kuru-luшlarыndan Konseyin faaliyetiiчin gerekli bilgi talebindebulunmakta;

b) Eski Sovyetler Birliьitarafыndan 20. yцzyыlыn 40'lы yыl-larыnda Gцrcistan SSC'ndenzorunlu olarak sцrgцne gюnder-ilen шahыslarыn geri dюnцшц ileilgili tavsiyeleri ve tekliflerihazыrlamakta;

c) Konseyin yetkisindeolan konularda чalышma gruplarыkurmak ve uzmanlarы davetetmekte yetkili kыlыnmышtыr.

3. Madde: Konsey Чalыш-masыnыn Organize Edilmesi

a) Konseyin oluшumu Gцr-cistan Hцkцmeti tarafыndanonaylanmaktadыr. KonseydeKonsey Baшkanы ve Konseyцyeleri yer almaktadыrlar.

b) Konsey toplantыsы цye-lerin yarыsыndan fazla katыldыьыtakdirde geчerli sayыlmaktadыr.Toplantы Konsey Baшkanыtarafыndan yцrцtцlmektedir.

c) Konsey gцndemi Baш-kan tarafыndan onaylanmak-tadыr. Konsey her bir цyesi biroy hakkыna sahiptir.

d) Konsey toplantыsыndakarar oy чoьunluьuyla alыnmak-tadыr. Oylar eшit olarak ikiyebюlцndцьц takdirde Baшkanыnoyu aьыrlыklыdыr.

e) Konsey yыlda bir defatoplanmaktadыr. Gerekli olduьutakdirde Konsey Baшkanы veyaцyelerinin 1/3 talebi цzerineolaьanцstц toplantы yapыlacak-tыr.

f) Madde. KonseyinFaaliyetine Son VerilmesiKonseyin faaliyetine son ver-ilmesi ile ilgili karar mevcutmevzuat чerчevesinde Gцrcis-tan Hцkцmeti tarafыndan alыn-maktadыr.

Tamar Kintsurashvili -Gцrcistan Ulusal GцvenlikKonseyi Baшkan Yardыmcыsы

Иrakli Porchkhadze -Reintegrasyon KonularыndaGцrcistan Devlet BakanlыьыMцsteшarы

Иrine Kurdadze - GцrcistanEьitim ve Bilim Bakan Yardыm-cыsы

Konsey чalышmalarыna katыl-malarы rica olunur.

Davit Darchiashvili -Gцrcistan Parlamento Цyesi

Chiora Taktakishvili -Gцrcistan Parlamento ЦyesiGiorgi Tugushi - Ombutsman.

Бурщан ЮЗКОШАР.

1 Mart 2011 tarihinde "Eski Sovyetler BirliьiTarafыndan 20. Yцzyыlыn 40'lы yыllarыnda GцrcistanSSC'nden Zorunlu Olarak Sцrgцne GюnderilenШahыslarыn Geri Dюnцшц, Kurumlar arasы HцkцmetKonseyi Oluшumunun ve YюnetmenliьininOnaylanmasы Hakkыnda 1 Mart 2011 tarihli ve 111Sayыlы Gцrcistan Hцkцmeti Kararы" almышtыr. Bu kararGцrcistan resmi gazetesinde yayыmlanarak yцrцr- lцьe girmiшtir.

16 № 59 МАРТ 2011

Сусмак, инсаны еле вермейен садык бир аркадаштыр...

Ñëåäóåò îòìåòèòü, ÷òî Àçåðáàé-äæàí â óñëîâèÿõ ìèðîâîãî è ýêîíîìè÷å-ñêîãî êðèçèñà îòíîñèòñÿ ê ðÿäó ñòðàí,âûøåäøèõ èç íåãî ñ ìèíèìàëüíûìèóáûòêàìè. Ñîãëàñíî äàííûì, ïî èòî-ãàì ïðîøëîãî ãîäà âàëþòíûé ôîíä ñòðà-íû ñîñòàâèë 29,1 ìëðä. äîëëàðîâÑØÀ.

Öèôðû ãîâîðÿòî ðîñòå

14 ÿíâàðÿ íà ñîâåùàíèè ïðàâèòåëüñò-âà ñòðàíû, ïîñâÿùåííîì èòîãàì 2010ãîäà è ïåðâîñòåïåííûì çàäà÷àì òåêó-ùåãî ãîäà, ïî äàííûì âûñòóïëåíèÿ Ïðå-çèäåíòà Àçåðáàéäæàíà Èëüõàìà Àëèåâàïðîçâó÷àëà èíôîðìàöèÿ î ðîñòå îáùåãîîáúåìà âíóòðåííåãî ïðîäóêòà â 2009 ãî-äó, êîòîðûé ñîñòàâèë 9,3%, ýêîíîìèêàñòðàíû â ïðîøëîì ãîäó âûðîñëà íà 5%.

Ïðè ýòîì íè äëÿ êîãî íå ñåêðåò, ÷òî âïðîøëûå ãîäû ìíîãèå ñòðàíû ìèðà îêà-çàëèñü â êðèçèñíîé ñèòóàöèè è âûøëè ñáîëüøèìè óáûòêàìè.

Ïðåçèäåíò Àçåðáàéäæàíà ÈëüõàìÀëèåâ â ñâî¸ì âûñòóïëåíèè îòìåòèë: "Âóñëîâèÿõ âñåìèðíîãî êðèçèñà â ýòèãîäû ìû ïðîâîäèëè ýêîíîìè÷åñêóþïîëèòèêó, íàïðàâëåííóþ íà äàëü-íåéøóþ ïåðñïåêòèâó. Âñå çàäà÷è,ïîñòàâëåííûå ïåðåä ñòðàíîé, íà-øëè ñâî¸ èñïîëíåíèå".

Ðåçóëüòàòû ñèëüíîé

ñîöèàëüíîé ïîëèòèêè

Ïîâûøåíèå ìèíèìàëüíîé çàðïëàòû èïåíñèé â ïðîøëîì ãîäó â Àçåðáàéäæàíåÿâèëîñü îäíèì èç äîñòèæåíèåé â ñîöè-àëüíîé ñôåðå.

 òî æå âðåìÿ âî ìíîãèõ åâðîïåéñêèõñòðàíàõ ìîæíî íàáëþäàòü îáðàòíîå ïî-ëîæåíèå äåë. Èçâåñòíî, ÷òî â ïðîøëîìãîäó â ìèðîâîì ìàñøòàáå öåíû íàíåôòü óïàëè â 4 ðàçà. Âñåì èçâåñòíî,÷òî íåôòü ÿâëÿåòñÿ îäíîé èç îñíîâíûõèñòî÷íèêîâ ýêîíîìèêè Àçåðáàéäæàíà,íåñìîòðÿ íà ýòî â ñòðàíå ìàêðîýêîíî-ìè÷åñêèå ïîêàçàòåëè îñòàþòñÿ ñòàáèëü-íûìè.

À òàêæå, êàê óòâåðæäàëîñü â äîêëàäå,óðîâåíü èíôëÿöèè ñîñòàâèë 5-7 %, ðå-

àëüíûå äîõîäû íàñåëåíèÿ â ñðåäíåìïîâûñèëèñü íà 12,3 %. Áàçîâàÿ ÷àñòüìèíèìàëüíîé çàðïëàòû è ïåíñèé ïîâû-ñèëàñü îò 75 ìàíàò äî 85 ìàíàò.

 ðàìêàõ ïðîåêòà àäðåñíîé ñîöèàëü-íîé ïîìîùè â ñòðàíå 550 òûñÿ÷ ÷åëîâåêïîëó÷àþò ãîñóäàðñòâåííóþ ñîöèàëüíóþïîìîùü.

Ïî èòîãàì 2010 ãîäà â ñòðàíå ïîðÿä-êîì ñíèæåí óðîâåíü áåäíîñòè, êîòîðûéñîñòàâèë 9,1 % íàñåëåíèÿ. Ñëåäóåò îò-ìåòèòü,÷òî â ïîñëåäíèå ñåìü ëåò âÀçåðáàéäæàíå óðîâåíü áåäíîñòè ïîíè-çèëñÿ â 4-5 ðàç. Ýòî, êîíå÷íî, òîæå ÿâ-ëÿåòñÿ ñâèäåòåëüñòâîì ñòðîãîãî ñîáëþ-äåíèÿ ïðèíöèïîâ ñîöèàëüíîé ñïðàâåä-ëèâîñòè â ðåñïóáëèêå íà âûñîêîì óðîâíå.

Èíâåñòèöèè - ãàðàíò

ýêîíîìè÷åñêîãîðîñòà

 2010 ãîäó â ýêîíîìèêó ñòðàíû ïðè-âëå÷åíû èíâåñòèöèè â ðàçìåðå 15,5ìëðä. äîëëàðîâ ÑØÀ. Ýòî áîëüøèå öè-ôðû. Ïðèìå÷àòåëüíî òî, ÷òî îñíîâíóþ÷àñòü ýòèõ ñðåäñòâ ñîñòàâëÿþò âíóòðåí-íèå èíâåñòèöèè.Ýòî êðóïíàÿ ñóììà â 9,3ìèëëèàðäà äîëëàðîâ ÑØÀ, âëîæåííûåèíâåñòèöèè ñî ñòîðîíû íåôòÿíîãî ñåê-òîðà.  ïîñëåäíèå ãîäû ïðèíèìàåòñÿðÿä ìåð, íàïðàâëåííûõ íà ñíèæåíèå çà-âèñèìîñòè ýêîíîìèêè ãîñóäàðñòâà îòíåôòÿíîãî ñåêòîðà.

Íîâûå ñîîðóæåíèÿ - îáëèê ðîäèíû

 ïðîøëîì ãîäó â ðàçíûõ ãîðîäàõ è ñåëàõñòðàíû âîçäâèãíóòû íîâûå ñîîðóæåíèÿ, æè-ëûå äîìà, êóëüòóðíî-ïðîñâåòèòåëüíûå çäà-íèÿ.  ÷àñòíîñòè, ñâûøå 40 ìåäèöèíñêèõöåíòðîâ, 70 øêîë, ïîñòðîåíî è ñäàíî â ýêñ-ïëóàòàöèþ 5 îëèìïèéñêèõ öåíòðîâ.

 ðàéîíàõ ñòðàíû â ïðîøëîì ãîäó 53òûñÿ÷è ÷åëîâåê òðóäîóñòðîåíî íà ïî-ñòîÿííóþ ðàáîòó. Íà÷èíàÿ ñ 2004 ãîäàýòîò ïîêàçàòåëü ïðåâûñèë 900 òûñÿ÷.Ñëåäóåò îòìåòèòü, ÷òî â ðåçóëüòàòå ñî-çäàíèÿ äîïîëíèòåëüíûõ ðàáî÷èõ ìåñò èáëàãîäàðÿ ââåäåíèþ äîïîëíèòåëüíûõìîùíîñòåé â ñòðàíå óâåëè÷èëàñü ïðî-èçâîäèòåëüíàÿ ñïîñîáíîñòü. Ýòî â ñâîþî÷åðåäü äàåò âîçìîæíîñòü çàìåíèòüèìïîðò ïðîäóêöèè, âìåñòå ñ òåì ýêñïîð-òèðîâàòü ïðîäóêöèþ â äðóãèå ñòðàíû.

Ðàçâèâàåòñÿ íåôòåãàçîâàÿ

ïðîìûøëåííîñòüÎñíîâíûì ñåêòîðîì ýêîíîìèêè Àçåð-

áàéäæàíà ÿâëÿåòñÿ íåôòåãàçîâàÿ ïðî-ìûøëåííîñòü.  ïðîøëîì ãîäó è â ýòîéñôåðå ïðîâåäåí ðÿä ìåðîïðèÿòèé. Çàãîä äîáûòî 51 ìëí. òîíí íåôòè, áîëü-øàÿ ÷àñòü êîòîðîé ýêñïîðòèðîâàíà, àòàêæå 27 ìëðä. êóáîìåòðîâ ãàçà. Ýòîòïîêàçàòåëü íàìíîãî âûøå, ÷åì â ïðåæ-íèå ãîäû.  ïðîøëîì ãîäó Ãîñóäàð-ñòâåííàÿ íåôòÿíàÿ êîìïàíèÿ Àçåðáàé-äæàíà îòêðûëà íîâîå áîëüøîå ãàçîâîåìåñòîðîæäåíèå, ÷òî ñòàëî ðàäîñòíûìñîáûòèåì. Òàêèì îáðàçîì, óñòàíîâëåí-íûå ãîñóäàðñòâåííûå çàïàñû ñîñòàâëÿ-þò 2,2 òðèëëèîíà êóáîìåòðîâ ãàçà. Ðó-êîâîäèòåëü ñòðàíû âûðàçèë íàäåæäó íàóâåëè÷åíèå ýòîãî ïîêàçàòåëÿ â ðåçóëü-òàòå ïðîâîäèìûõ ðàçâåäûâàòåëüíî-ïî-èñêîâûõ ðàáîò.

Íîâûå èíâåñòèöèè â

òðàíñïîðòíîé ñôåðå

Íà ïðîòÿæåíèè ïðîøåäøåãî ãîäà âýòîò ñåêòîð òîæå âëîæåíû áîëüøèå èí-âåñòèöèè.  ýêîíîìèêå ñòðàíû ýòîò ñåê-òîð çàíèìàåò âàæíîå ìåñòî.  ÷àñòíîñ-òè, ïîñòðîåí ðÿä àâòîìîáèëüíûõ äîðîã,

çàêóïëåíû íîâûå ñàìîëåòû.  Àëàòåçàëîæåíû îñíîâû áîëüøîãî ìåæäóíà-ðîäíîãî òîðãîâîãî ïîðòà. Êîíå÷íî, ýòèïðîåêòû òðåáóþò î÷åíü áîëüøèõñðåäñòâ.  áóäóùåì â öåëÿõ ñîçäàíèÿ âñòðàíå ñèëüíûõ òðàíñïîðòíîé êîììóíè-êàöèè è èíôðàñòðóêòóðû áîëüøîå âíè-ìàíèå ìû íàïðàâèì íà âûïîëíåíèåýòèõ öåëåé. Íà áîëüøèõ ìàãèñòðàëÿõìåæäóíàðîäíûõ íàïðàâëåíèé ïðîäîë-æàþòñÿ ðåìîíòíî-ñòðîèòåëüíûå ðàáî-òû. Ïîêóïàþòñÿ íîâûå òàíêåðû è ãðóçî-âûå êîðàáëè äëÿ ðàçâèòèÿ ìîðñêîãîòðàíñïîðòà.  äàëüíåéøåì îæèäàåòñÿ,÷òî ýòè êîðàáëè áóäóò ýêñïîðòèðîâàòü-ñÿ.

Óäà÷íî ôóíêöèîíèðóþò îñíîâíîéíåôòåïðîâîä Áàêó-Òáèëèñè-×åéõàí èãàçîïðîâîä Áàêó-Òáèëèñè-Ýðçóðóì.

 2011 ãîäó áûñòðûìè òåìïàìè áóäåòïðîäîëæàòüñÿ ñòðîèòåëüñòâî æåëåçíîéäîðîãè Áàêó-Òáèëèñè-Ãàðñ.

Áîëüøèå íàäåæäû íà íîâûé ãîä

Íà ñåãîäíÿøíèé äåíü Àçåðáàéäæàíçàíèìàåò ñâîþ òâåðäóþ ïîçèöèþ ñðåäèãîä çà ãîäîì ðàçâèâàþùèõñÿ ñòðàí íåòîëüêî Þæíî-Êàâêàçñêîãî ðåãèîíà, íî èìèðîâîãî ìàñøòàáà. Ýòî ìîæíî óâèäåòüíà ïðèìåðå âûñòóïëåíèé Ïðåçèäåíòà, àòàêæå ïðîñëåäèòü â îïóáëèêîâàííûõôàêòàõ, öèôðàõ è ïîêàçàòåëÿõ.

Ýòè ïîëîæèòåëüíûå ïîêàçàòåëè ïðåæ-äå âñåãî ñâèäåòåëüñòâî òîãî, ÷òî àçåð-áàéäæàíñêèé íàðîä èäåò âåðíîé äîðî-ãîé, ñîçèäàÿ ñâåòëîå áóäóùåå, òðóäèòñÿíåóñòàííî äëÿ åãî ñòðîèòåëüñòâà, ÷òîÿâëÿåòñÿ, íåñîìíåííî, ðåçóëüòàòîìñïðàâåäëèâîé è ìóäðîé ïîëèòèêè ïðà-âèòåëüñòâà ñòðàíû.

Ãóëó Êåíãåðëè,ñîáñòâåííûé êîððåñïîíäåíò

Àçåðáàéäæàíñêîãî òåëåãðàôíîãîàãåíòñòâà (ÀçåðÒÀäæ) ïî Öåíòðàëüíîé Àçèè

è Êàçàõñòàíó.

Íà ñåãîäíÿøíèé äåíü Àçåðáàéäæàí âõîäèò â ðÿäñòðåìèòåëüíî ðàçâèâàþùèõñÿ ñòðàí íå òîëüêî Þæíî-Êàâêàçñêîãî ðåãèîíà, íî è ìèðîâîãî ìàñøòàáà.Äëÿ íà÷àëà íåáîëüøàÿ èíôîðìàöèÿ îá ýòîì ãîñóäàðñòâå:Ïëîùàäü Ðåñïóáëèêè Àçåðáàéäæàíà - 86,6 òûñÿ÷è êâ.ì.Íàñåëåíèå - 9 ìëí. ÷åëîâåê. Ñòîëèöà - ãîðîä Áàêó.

Íàöèîíàëüíàÿ âàëþòà - àçåðáàéäæàíñêèé ìàíàò.

Àçåðáàéäæàí â ïîñëåäíèå ãîäû èìååò áîëüøèå äîñòèæåíèÿ â ðàçëè÷íûõñôåðàõ íàðîäíîãî õîçÿéñòâà è ïðîèçâîäñòâà.  íàñòîÿùåå âðåìÿ ñòðàíà çà-ìåòíî ðàçâèâàåò îòíîøåíèÿ ðàâíîïðàâíîãî ñîòðóäíè÷åñòâà ñî ìíîãèìèñòðàíàìè è ìåæäóíàðîäíûìè îðãàíèçàöèÿìè.  ÷àñòíîñòè, âàæíóþ ðîëü â ýêî-íîìèêå ñòðàíû çàíèìàåò òåñíîå ñîòðóäíè÷åñòâî, óñòàíîâëåííîå ñ òàêèìèêðóïíûìè ìåæäóíàðîäíûìè ôèíàíñîâûìè îðãàíèçàöèÿìè, êàê Åâðîïåéñêèéáàíê ðàçâèòèÿ è ðåêîíñòðóêöèè, Àçèàòñêèé áàíê ðàçâèòèÿ, Âñåìèðíûé áàíê,Ìåæäóíàðîäíûé âàëþòíûé ôîíä, Èñëàìñêèé áàíê ðàçâèòèÿ , ×åðíîìîðñêèéáàíê òîðãîâëè è ðàçâèòèÿ .

Ýêîíîìè÷åñêèå äîñòèæåíèÿ - ôàêòîð ïðîãðåññà

№ 59 МАРТ 2011 17

Алкышы ен сессиз шекилде каршылайан, алкышы щак етмиш демектир...

Dцnya'nыn 9 deьiшik цlkesindeyaшayan Ahыska Tцrkleri'nin tem-silcilerinin buluшtuьu Иstanbulistiшare toplantыsыnda DцnyaAhыska Tцrkleri Birliьi (DATЦB)adыna юnemli karalar alыndы. Bu alы-nan kararlar aynы zamanda tцmAhыska Tцrkleri'nin geleceьi iчinbцyцk юnem arz etmektedir.

DATЦB'цn ilk olaьan kurultayы14 -16 Nisan 2011 tarihlerindeyapыlmasы kararы alыndы. Ankara'dayapыlmasы planlanan kurultayaCumhurbaшkanы, Baшbakan, ilgilibakanlarыn yanы sыra юnemlibцrokratlarыn ve yabancы misyonшeflerinin davet edilmesi karar-laшtыrыldы.

DATЦB olaьan genel kurulundaAhыska Tцrklerini temsi edecekolan ve DATЦB'цn asil цyeleri ola-cak delegelerin oluшturulmasыtartышmalarы yapыldы. Uzun tartыш-malar sonucunda 9 deьiшik цlkedeyaшayan ve sцrgцne uьramышAhыskalы nцfus sayыsы baz alыnarak10 binde bir oranыnda temsiledilmesi kararlaшtыrыldы. BюyleceDцnya'da yaшayan sцrgцne

uьramыш 544 bin Ahыskalыyы 51daimi delege temsil edecek.Bюlgelerinde seчilerek gelen budelegeler aynы zamanda DATЦBGenel kurulunu oluшturacak.Bunun haricinde dюrt delege dedышarыdan Genel Baшkanыn belir-leyeceьi kiшilerden alыnarakDATЦB Milli Meclisi toplamda 55delegen oluшturulacaьы kararabaьlandы.

Delege sayыsы nцfusagюre belirlendi

DATЦB tцzцьцnde belirlenendelege belirlenme kuralыnы adaletlitemsil oluшturmasы bakыmыndan herцlkede yaшayan Ahыskalы nцfussayыsы tespit edilerek on binde bir(On bin kiшiye bir delege) olarakbelirlendi. 1944 yыlыnda sцrgцnegюnderilen Ahыskalыlarыn bugцnkцDцnya цzerindeki sayыsыnыn 500bin olduьu ve цlkelere gюredaьыlыm sayыsы her цlkeden gelentemsilcilerin beyanы esas alarakoluшturuldu. Bu sayы 544 bin olarakbelirlenmiшse de bu konuda oluш-

turulan bir komisyon tarafыndankesin sayыlarыn belirlenerek res-men ilan edilmesi kararы alыndы.Ancak, kesin olmayan ve beyanusulцne gюre oluшturulan sayыцzerinde 51 delege цlkelere gюredaьыtыldы. Bunun haricinde 4 delegede baшkanыn kontejyanыna koyarakonun inisiyatifine verildi.

Delegelerin цlkeleregюre daьыlыmы

Kazakistan 14, RusyaFederasyonu 9, Azerbaycan 9,Kыrgыzistan 5, Юzbekistan 3,Amerika 1, Ukrayna 1, Gцrcistan1, Tцrkiye 8 delege olarak belir-lenirken 4 delege de baшkana ver-ildi. Toplamda 55 delege ile temsil

edilecek olan Ahыska Tцrklerininoylarыyla seчilerek yюnetime gele-cek olanlardan юnemli чalышmalaryapыlacaьы ve Ahыska halkыnыn gele-ceьi iчin alыnacak kararlardaюnemli adыmlar atыlacaьы bildirildi.Dolayыsыyla Ahыskalыlarыn yaшadыk-larы bюlgelerinden gюndereceklerikiшilerin ehliyetli ve temsil gцcцolacak kiшileri seчmelerinin юnemiцzerine duruldu.

Toplantыya katыlanlar:Kazakistan: Rusya:Azerbaycan:Kыrgыzistan:Юzbekistan:Чeчenistan :Ukrayna :Gцrcistan :Tцrkiye:Amerika: Amerika'dan daha

юnce Tцrkiye'ye pasaportsuz юzelbir izinle gelen ancak gцnцdolduьu iчin geri dюnmek zorundakalan Amerika Arizona AhыskalыTцrkleri derneьi Baшkanы SarvarMцrselmoglu Tedorov telefonlakatыlarak daha юnceden gюndermiшolduьu цyelik dilekчesinin kab-ulцnц rica etmiшtir. Ayrыca ken-disinin ve Amerika'daki Ahыska-lыlarыn gюnцllerinin DATЦB ile bir-likte olduьunu ayrыca ifade ederekbir an юnce чalышmalarыna baшla-malarы arzusunda olduьunu ifadeetti. www.ahiskapress.com

2010-2011 Eьitim-Юьretim Yыlы3 aylыk Kыш Dюnemi TцrkiyeTцrkчesi kursunu baшarыylatamamlayan ve sertifika almayahak kazanan 92 (doksan iki) kur-siyere, sertifikalarы AlmatыBaшkonsolosu Sayыn YeшimKEBABЫЫOЬLU Hanыmefendi'ninde katыlыmlarыyla dцzenlenentюrenle verildi.

Tюrene, Baшkonsolos YardыmcыsыMustafa KARA, Kцltцr AtaшesiMine KASAP da katыldы. Tюrendeaчыlыш konuшmasыnы Tцrkiye Tцrkчe-si Юьretim Merkezi Mцdцrц Muam-mer ИЬDEШ yaptыktan sonra AlmatыBaшkonsolosu Yeшim KEBABЧЫ-OЬLU dil bilmenin юnemini vurgu-layan bir konuшma yaptы. Юьrenci-lere чeшitli sorular sorarak onlarlasohbet etti. Kursiyerlere niчinTцrkчe юьrendikleri ve Tцrkiye ileilgili чeшitli sorular sordu. Birчokюьrencinin Galatasaray veFenerbahчe taraftarы olduьuanlaшыldы. Kursiyerlerin юzellikleTцrk mцziьi ve Tцrk dizilerini чoksevdiьi gюrцldц. ЮьrencilerinTцrkчeyi юьrenmelerinin yanыndaTцrk kцltцrцnц de юьrenmeleritюrene katыlanlarы memnun etti.Daha sonra kurs birincilerine юdцl-leri Almatы Baшkonsolosu SayыnYeшim KEBABЧЫOЬLU,Baшkonsolos Yardыmcыsы MustafaKARA, Kцltцr Ataшesi MineKASAP ve Tцrkiye Tцrkчesi Юьre-tim Merkezi Mцdцrц MuammerИЬDEШ tarafыndan verildi. Tюrenekatыlan davetlilere ve kursiyerlerebaklava ikram edildi.

"TЦRKЧEЮЬRENИYORUZ"ETKИNLИKLERИDЦZENLENDИ

Алматыда булунан 139.Mektepgюsteri salonunda Tцrkчe sыnыfla-

rыnda юьrenim gюren 5.6.8.ve9.sыnыf юьrencilerinin katыlыmыyla"Tцrkчe Юьreniyoruz" etkinlikleri-nin 3.sц dцzenlendi.

Etkinliьe T.C.Astana Bцyцkelчili-ьi Eьitim Mцшaviri Dr.Kadir ЧETИN,T.C.Almatы Baшkonsolos muaviniMustafa KARA, Avezof Bюlgesieьitim mцdцr yardыmcыsы GцlsaraERMUHANOVA, Yabancы Diller veMesleki Kariyer Цniversitesi rektюryardыmcыsы Prof. Dr. Leyla TAHИR-BEKOVA, Sцleyman DemirelЦniversitesi Ekonomi FakцltesiDekanы Mehmet BOZOЬLAN,Sцleyman Demirel ЦniversitesiTцrkчe Bюlцmц юьretim цyeleriЮmer Faruk EREN, Yaшar USTA,Abыlayhan Цniversitesi Tцrk DiliBюlцmц юьretim цyesi Doч. Dr.Aliyev Hasan AVDOYEVИЧ, AbayЦniversitesi Tцrk Dili Bюlцmц юьre-tim цyesi Nazыm ШUYUNШИNA,Tцrkыe Юьretim Merkezi MцdцrцMuammer ИЬDEШ, 139. MektepOkul Mцdцrц Raya HARИKЫZЫ,mцdцr yardыmcыsы Шolpan AMAN-KULOVA, Tцrkыe Юьretim Merkezi

юьretmenleri, чok sayыda davetli veюьrenci katыldы.

139.Mektep okul mцdцrц RayaHARЫKЫZЫ okulda Tцrкчe dersleri-ne karшы ilginin fazla olduьunubunun da юьretmenlerin чalышma-sыndan kaynaklandыьыnы belirtti. Bu-gцne kadar 10 Tцrkчe etkinliьinindцzenlendiьini bu etkinliklerin herbirinin farklы ve birbirinden gцzelolduьunu sюyleyen HARИKЫZЫ,Tцrkчe sыnыflarыndaki юьrencilerininцniversitelerde dцzenlenen чeшitlietkinliklere de katыlmasыnыn kendisi-ni son derece mutlu ettiьini belirtti.

Etkinlikte konuшan T.C.AstanaBцyцkelчiliьi Eьitim Mцшaviri sayыnDr. Kadir ЧETИN Tцrkчe sыnыflarыn-da юьrenim gюren юьrencilerinsevinыlerini ve heyecanlarыnы pay-laшmak iчin geldiьini bundan dabцyцk mutluluk duyduьunu sюyle-di. Dr.Kadir ЧETИN, iki kardeшцlkenin genч nesillerinin bu tцrfaaliyetlerle birbirlerine daha dayakыnlaшmasыnыn saьlandыьыnы belir-terek, etkinlikte gюrev alan юьren-cileri kutladы.

Kыrgыzistan'da Иslamsosyal, ekonomik ve si-yasi hayatta etkisini da-ha fazla gюsteriyor, buetki cami sayыlarыna dayansыyor

Rus basыnыnda yer alanhabere gюre Kыrgыzistan'dainanчlы insanlarыn sayыsы veetkisi bцyцk bir hыzla artыyor.Uzmanlar цlke genelindepolitika ve ekonomik alanlar-da Иslam'ыn daha fazla rolaldыьыnы belirtiyor. Gazeteci-yazar Aleksandr Tokmakov,цlke genelinde 30 farklы dinintemsilcilerinin yaшadыьыnы,sadece Hыristiyanlыьыn чeшitlimezheplerine ait 370 kurumve kuruluшun faaliyet gюster-diьini kaydetti.

Din Ишleri Devlet Komisyo-nunun uzmanы YusupjanKadыrajiyev ise, цlke nцfusu-nun yцzde 80'inden fazla-sыnыn Mцslцman olduьunu vefaaliyet gюsteren dini kurum-larыn чoьunluьunun doьalolarak Иslami teшkilatlarolduьunun altыnы чizdi. Dok-sanlы yыllarda цlke genelindetahminen 1000 cami bulu-nurken bugцn camilerinsayыsы 2000'e ulaшmыш du-rumda.

Devlet komisyonundakayda alыnan camilerin sayыsы1700'den fazla, medresesayыsы 60, Иslami цniversitesayыsы 9 olarak kaydedildi.Bunun yanы sыra altmыш kadarчeшitli Иslami hayыr kurumuve fonu bulunmakta. Yцz-lerce cami ise henцz resmikayda alыnmadы. Genellikle

yurt dышыnda ikamet edenMцslцman zenginleri tarafыn-dan inшa edilmekte olancamilerin de sayыsыnda artышyaшandы.

Шu anda Biшkek'te цlkeninen bцyцk camisini inшaatыdevam ediyor ve inшaatыnюnemli bir kыsmы Tцrkiyetarafыndan цstleniliyor.

Mцslцmanlarekonomide de etkisini artыrыyor

Kыrgыzistan banka siste-minde de Иslami finansanlayышы yer bulmaya baш-ladы. Bu konuda anlaшma2006'da Иslam Geliшmebankasы ile yapыldы. Bununyanы sыra helal gыda sektюrцgцыlendi, helal lokantalar daartышta. Din, hukuk ve politi-ka analiz merkezi baшkanыKadыr Malikov, bu geliш-menin devam edeceьini veИslam dininin цlke hayatыndadaha fazla rol alacaьыnыbelirtti.

Bu arada, Kыrgыz meclisbinasыnda mescit yerininayrыlmasыna dair bazы vekil-lerin teklifi tartышmaya nedenoldu. Bunun yanы sыra namazsaatlerinde inanчlы insanlarыnibadetleri iчin юzel izinzamanlarыnыn oluшturulmasыda teklif edildi. Devlet yet-kilileri bu konuda henцzkesin kararlarыnыn ver-memekle beraber bu tek-liflerin sert tepki ile dekarшыlamamalarы dikkat чekti.

Щабер Меркези.

18 № 59 МАРТ 2011

Bir kiшinin, ne kadar gцчlц olursa olsun, imkаnlarы sыnыrlыdыr...

1- Юrtцlц юdenek paralarыnы zimmetinegeчirmek,

2- 6-7 Eylцl Olaylarы'na юnceden haberiolduьu halde mцdahale etmemek,

3- Kanuna aykыrы olarak цniversitebasmak ve halka ateш aчtыrtmak,

4- Bazы muhalefet milletvekillerinin vemuhalefet liderinin seyahat юzgцrlцьцnцkыsыtlamak,

5- Devlet radyosunu siyasi чыkarlarы iчinkullanmak,

6- Halkы Demokrat Иzmir gazetesininmatbaasыnы tahrip etmeye teшvik etmek,

7- Kыrшehir'in haksыz olarak ilчe yapmak,8- Yargы baьыmsыzlыьыnыn ihlal etmek,9- Tahkikat Komisyonu'nun kurulup

olaьanцstц yetkilerle donatmak,10- CHP'nin mallarыna "haksыz" yere el

koydurmak, gibi nedenlerle.

Peki bunlar idam cezasы iчin yeterli mi? Bence hiчbir suчun cezasы idam olamaz,idama tamamen karшыyыm.

Fakat Menderes de idama karшы mыydы?Elbette deьil, 1951-1960 yыllarы arasыndaMenderes 43 kiшinin idam kararыna imzaattы ve hepsi idam edildi.

Иdamlarыn en dramatik olanы ise, 14 Nisan1955'te casusluk suчundan idam edilenHayati Karaшahin'di.

Иnfazы, Ankara Samanpazarы'nda halkaaчыk olarak yapыldы.

Suчu neydi? Rusya iчin casuslukyapmak

Menderes'in baшka suчlarы yok muydu?Aslыnda Menderes'in suчlarы mahkemelerdegцndeme gelmeyenlerdi.

ABD'nin tepkisinden чekinen Gцrselhцkцmeti aшaьыdakileri hiч gцndemegetirmedi.

1- 1951 yыlыnda Menderes hцkцmeti KoreSavaшы'na Amerika iчin asker gюnderdi.Amerikan чыkarlarы iчin bine yakыn vatanevladы Kore'de yaшamыnы yitirdi, binlercesiyaralandы.

2- 1952'de NATO'nun isteьi цzerinekomцnizme karшы gayri-nizamы harpyapacak Seferberlik Tetkik Kurulu, dahasonraki adыyla Юzel Harp Dairesi kurdu.

3- 1954 yыlыnda Yabancыlara petrol aramave чыkarma izni verildi.

4- Tek parti dюneminde kurulan bazыtraktюr ve basma fabrikalarы Menderesdюneminde юzelleшtirildi veya ekonomikolmadыklarы iчin kapatыldы. Nuri Demiraьtarafыndan kurulduktan sonra Иsmet Иnюnцtarafыndan devletleшtirme kapsamыna alыnanuчak ve uчak motoru fabrikalarы, Eskiшehirtank fabrikasы ve Kыrыkkale silah fabrikasыMenderes dюneminde NATO standartlarыnauymadыklarы gerekчisiyle kapattы.

5- Cezayir kurtuluш savaшы sыrasыndaFransa'yы destekledi.

6- 1954-1958 yыllarы arasыnda 238gazeteci iktidara karшы yazыlar yazmaksuчundan mahkцm ettirdi.

7- "Tahkikat Komisyonu"nu kurdu. 15 DPmilletvekilinden oluшan komisyon hemsuчlama hem de yargыlama hakkыnasahipti. Komisyon 5 kiшiden fazla yan yanayцrцmeyi bile yasakladы.

8- Иsmet Иnюnц'ye 12 oturum meclistenmen cezasы verildi.

9- Turan Emeksiz hцkцmete karшыИstanbul Цniversitesi'nde dцzenlenen birprotesto mitinginde polisin aчtыьы ateшsonucu юldц. Hцseyin Onur ise sol bacaьыkesilerek kurtarыldы.

10- Hukuk'un цstцnlцьцnц savunanYargыtay Baшkanы Bedri Kюker, YargыtayBaшsavcыsы Rifat Alabay, Yargыtay 2.Baшkanlarыndan Haydar Yцcekюk, YargыtayЦyeleri Melehat Ruacan, Kamil

Чoшkunoьlu, Faik Uras ve Иlhan Dizdaroьlu'gюrцlen lцzum цzerine emekliyesevkedildiler. Aslыnda Menderes hцkцmeti,ordu darbe yapacak gerekчesiyle daha 6Haziran 1950'de, Genelkurmay BaшkanыNafiz Gцrman olmak цzere bцtцn цstkomuta kademesi dahil olmak цzere 15general ve 150 albayы re'sen emekliyesevk etmiшti.

1950-1960 DP hцkцmetinin kыsa birdeьerlendirmesini yapmaya чalышtыm.

Baшbakan Erdoьan, Menderes'in юlцmyыldюnцmц ile ilgili olarak yaptыьы konuшmayыNecip Fazыl'dan шiir okuyarak tamamladы.Ben de Nazыm Hikmet'tin bir шiiri ile yazыmыtamamlыyorum.

O шiirde belki Menderes'in niчin idamedildiьini de bulabilirsiniz.

KORE'DE ЮLEN BИR YEDEKSUBAYЫMЫZЫN MENDERES'E SЮYLEDИKLERИ

DИYET

Gюzlerinizin ikisi de yerinde, Adnan Bey,Иki gюzцnцzle bakarsыnыz,Иki kurnaz, iki hayыn,Ve zeytini yaьlы iki gюzцnцzle

Bakarsыnыz kцrsцden Meclis'e kibirli kibirliVe topraklarыna чiftliklerinizin ve чekdefterinize.

Ellerinizin ikisi de yerinde, Adnan Bey,Иki elinizle okшarsыnыz,Иki tombul, iki ak,Vыcыk vыcыk terli iki elinizle

Okшarsыnыz pomadalы saчlarыnыzы,Dюvizlerinizi, ve memelerinimetreslerinizin.

Иki bacaьыnыzыn ikisi de yerinde, Adnan Bey,Иki bacaьыnыz taшыr geniш kalчalarыnыzы,

Иki bacaьыnыzla чыkarsыnыz huzurunaEisenhower'in,

Ve bцtцn kaygыnыz,Иki bacaьыnыzыn arkadan birleшtiьi yerihalkыn tekmesinden korumaktыr.

Benim gюzlerimin ikisi de yok.Benim ellerimin ikiside yok.Benim bacaklarыmыn ikisi de yok.Ben yokum.

Beni, Цniversiteli yedek subayы,Kore'de harcadыnыz, Adnan Bey.

Elleriniz itti beni юlцme,Vыcыk vыcыk terli, tombul elleriniz.Gюzleriniz шюyle bir baktы arkamdan

Ve ben al kan iчinde юlцrkenЧыьlыьыmы duymamanыz iчinKaчыrdы sizi bacaklarыnыz arabanыza bindirip.

Ama ben peшinizdeyim, Adnan Bey,Юlцler otomobilden hыzlы gider,

Kюr gюzlerim, kopuk ellerim,Kesik bacaklarыmla peшinizdeyim.Diyetimi istiyorum, Adnan Bey,

Gюze gюz, ele el, bacaьa bacak,Diyetimi istiyorum, alacaьыm da.

25 Haziran 1959.enginkultur1@gmail.com

Menderes neden idam edildi?Adnan Menderes Иmralы Adasы'nda 17 Eylцl 1961'de saьlыk muayenesini yapan doktor

heyetinden saьlam raporu alыndыktan sonra юьlen 13:21'de idam edildi.Adnan Menderes neyle suчlanmышtы?

BANU AVAR'DAN ALЫNAN BИR OKUR MEKTUBU

ABD eski BaшkanыReagan'ыn danышmanы Fein:"Beyaz Saray araшtыrmayaptы, Ermenilerin 2 milyonMцslцman Osmanlы'yыkatlettiьi ortaya чыktы.Ermeniler, kendi arшivleriniaчmыyor, чцnkц bugerчeьin ortaya чыkmasыnыistemiyor…" dedi.

ABD Baшkanы RonaldReagan'ыn hukuk danышmanlыьыnыyapan Bruce Fein, sюzdeErmeni soykыrыmы iddialarыnыdeьerlendirdi.

Ermenilerin bu iddialarыnыnson derece asыlsыz olduьunubelirten Fein, Reagan'ыn baшkan

olduьu 1981’de bu konununBeyaz Saray tarafыndanaraшtыrыldыьыnы ve iddialarыn asыlsыzolduьunun belgelendiьinisюyledi. Ишte sюzde Ermenisoykыrыmы konusunda Fein'inaыыklamalarы:

"Osmanlы Иmparatorluьu'nunazыnlыklara karшы "mцthiш"sayыlabilecek bir юzengюsterdiьi gerчeьiniunutmamak gerekir.Azыnlыklar, kendi diniюzgцrlцklerini ve hayatlarыnыson derece rahat bir шekildesцrdцrdц.

Ermeni terюr чeteleri Ы.Dцnya Savaшы sыrasыnda

Fransa ve Rusya ile birlikteOsmanlыlarы юldцrdц. Bu

rakamыn 2 milyoncivarыnda olduьu birgerчek. Ermenikayыplarыnыn ise 500 bincivarыnda olduьuaraшtыrmalarla kanыtlandы.Burada asыl юnemli konu,Ermenilerin ihanetidir.Osmanlы da kendisinisavundu. ЮzellikleABD'de yaшayanErmeniler, soykыrыm yalanыile bцyцk getiri saьlыyor.ABD yюnetimi de bцyцkparalar dюndцьц iчinErmenileri karшыsыnaalmak istemiyor.Ermeniler ыsrarla kendiarшivlerini aчmыyor.Чцnkц yыllardыr soykыrыmyalanы ile dюnen getirimikaybetmek istemiyorlar.Arшivler aчыldыьы anda

gerчek ortaya чыkacak." Щабер Меркези.

19№ 59 МАРТ 2011

Бир йерде кцчцк инсанларын бцйцк эюлэелери варса, о йерде эцнеш батыйор демектир...

Uluslararasы SebatEьitim Kurumlarыtarafыndan organizeedilen ve Biшkek'tegerчekleшen finalseчmeleri MilliFilarmoni GюsteriMerkez'indegerчekleшtirildi.

Dцzenlenen olimpiyatlarыnKыrgыzistan elemelerine katыlanюьrenciler biri biriyle kыyasыyayarышtы.

Uluslararasы TцrkчeЮьretimi Derneьi tarafыndan

bu yыl dokuzuncusu dцzen-lenecek olimpiyatlara katыla-bilmek iчin Tцrkчe шiir, шarkы,konuшma, yazma, dil bilgisidallarыnda yarышan Kыrgыzistanlыюьrencilerin heyecanы salonucoшturdu. Цlkesini temsil ede-cek Kыrgыzistanlы yarышmacыlar,final gecesinde ter dюktц.

Her yыl Tцrkiye'de dцzenle-nen Tцrkчe Olimpiyatlarы'naadeta provasы niteliьinde olanve her geчen gцn daha bцyцkilgi ile takip edilen finaleUluslararasы Sebat EьitimKurumlarы Baшkanы Orhan?nandы'nыn yanы sыraKыrgыzistan Milli EьitimBakanlыьы yetkilileri,T.C.Biшkek Bцyцkelчisi NejatAkчal, Eьitim Mцшaviri Nazmi

Bozoьlan, Tцrkiye'den gelenmisafirler ve Kыrgыzistan'dabulunan чok sayыda davetlikatыldы.

Tюrende konuшan SebatEьitim Kurumlarы BaшkanыOrhan Иnandы, Tцrkiye'den gel-erek programa iшtirak edenmisafirlere, Kыrgыz devlet yetk-ililerine ve цlkede yaшayanTцrk vatandaшlarыna teшekkцretti. 1992 yыlыndan bu yanaKыrgыzistan'da eьitim faaliyetleriyaptыklarыnы sюyleyen Иnandы"Kыrgыzistan'a vefa borcunuyerine getirmekten mutlulukduyuyoruz. Faaliyetlerimizdebize destek veren Kыrgыzdevleti yetkililerine ve bizegцvenerek чocuklarыnы teslimeden velilere чok teшekkцrediyorum. Tцrkчe'nin sevgi

dili olduьunun en gцzeldelili bu salondakiler ve busalondaki atmosferdir. GцzelTцrkчemiz binlerce kilome-tre юteden gelen misafirler-imizle bizleri ve Kыrgыzkardeшlerimizi buluшturdu."dedi.

Aylar sцren sыkы чalышmalarыnsonucunda, bюlgesel юnelemelerden baшarы ile geчenKыrgыz юьrenciler, hazыrladыьышiir ve шarkы ile seyircilerebirkaч saatlik Tцrk dili ziyafetiyaшattы.

Tцrkчenin gцzelliьini ortayakoyan шarkы, шiir ve gюsterilerile jцrilerin юnцne чыkan yarыш-macыlar, vatan юzlemindenmemleketin gцzelliьine, babahasretinden dostluьun юnemi-

ne kadar birчok konuya deьin-di. Okuduklarы шiir ve шarkыlarile salondaki misafirleri yer yeraьlatan, yer yer gцldцrenyarышmacыlar, arkadaшlarы,юьretmenleri ve izleyicilertarafыndan yoьun alkышlar ilekarшыlandы.

Gecenin en merakla bekle-nen kыsmi ise юdцl tюreniydi.Dereceye giren юьrencilerюdцllerini bцyцk bir sevinчlealыrken, Haziran ayыndaTцrkiye'de gerчekleшtirilecekfinallerin heyecanы ise onlarышimdiden sardы...

www.turkelpress.com

Tцrkiye'de bu yыl 15-30Haziran 2011 tarihleri arasыn-da dцzenlenecek 9.Uluslararasы TцrkчeOlimpiyatlarы iчin, yurt dышыndafinal hazыrlыklarы baшladы.

ТцркчеЙарышма

20 № 59 МАРТ 2011

Al elmaya taш atan чok olur...

Иsmail Bey Gaspыralы (Иsmail MirzaGasprinskiy) 20 (eski takvime gюre, 8) Mart1851’de Bahчesaray yakыnlarыndaki Avcы-kюy'de doьdu. Annesi Fatme Sultan kюklцbir mirza ailesinin kыzыydы. Babasы MustafaAlioьlu Gasprinskiy de Чarlыk ordusundanemekli teьmen rцtbesini taшыdыьы iчin kцчцkИsmail zadegan sыnыfыna mensuptu. Юьrenimhayatыna mahallи Mцslцman mektebindebaшlayan Иsmail, tahsilini bir Rus okulu olanAkmescit Erkek Gimnazyumu'nda sцrdцr-dц. Bunu mцteakip, юnce Voronej'deki,daha sonra da Moskova'daki Harbokulu'nakaydoldu. Юzellikle Moskova'daki askerиtahsil yыllarыnda genч Иsmail dюnemin Rusfikir hayatыnы ve aydыnlarыnы yakыndan tanы-mak imkаnыnы buldu. Burada tanышtыьы Rusaydыnlarыna derin saygы duymakla birlikte, oyыllarыn Moskovasы'nыn anti-Tцrk karakterde-ki Pan-Slavist atmosferi onda aksi tesirdoьurdu. O yыllarda devam etmekte olanGirit isyanыnda Rum asilere karшы mцcadeleeden Osmanlы askerlerine katыlmak arzu-suyla yakыn arkadaшы Mustafa MirzaDavidoviч ile birlikte gizlice Tцrkiye'ye geч-meye teшebbцs ettiyse de, Odesa'daykenyakalandы. Чarlыk Rusyasы'ndaki askerи tale-belik kariyeri bu шekilde sona erenGaspыralы, 1868’de Bahчesaray'a dюnerek,buradaki цnlц Zincirli Medrese'de Rusчamuallimliьine baшladы. Bu arada kendisiniyoьun bir шekilde Rus edebи ve felsefи eser-lerini okumaya verdi. 1872’de Kыrыm'danayrыlan Gaspыralы Иstanbul, Viyana, Mцnih veStuttgart цzerinden Paris'e gitti. Paris'degeчirdiьi iki yыl iчinde цnlц Rus yazarы ИvanTurgenyev'e asistanlыk yapmak da dahilчeшitli iшlerle hayatыnы kazandы. 1874’de юte-den beri iчinde yatan Osmanlы zabiti olmaarzusuyla Иstanbul'a geldi. Ancak buradageчirdiьi bir yыla yakыn sцre iчinde mцra-caatыna olumlu karшыlыk alamadы ve tekrarKыrыm'a dюndц.

1878’de Bahчesaray Belediye BaшkanYardыmcыsы seчilen Иsmail Bey, ertesi yыlBelediye Baшkanlыьы'na getirildi ve 1884 yыlы-na kadar bu gюrevde kaldы. Gaspыralы'nыngerek Kыrыm'da, gerekse чeшitli dыш цlkelerdegeчirdiьi yыllar ona bцyцk чoьunluьukabuьuna чekilmiш bir halde yaшayan diьerKыrыm Tatarlarыndan чok farklы tecrцbelerkazandыrmышtы. Mevcut problemleri yakыndanmцшahede ettiьinden, yabancы hakimiyetialtыnda yaшayan soydaш ve dindaшlarыnыuyandыrmak, onlarыn seslerini duyurmakarzusuyla yayыn yoluyla faaliyete geчmekistedi. Иlk teшebbцs olarak, Akmescit'deчыkan Rusчa Tavrida gazetesinde "RusИslamы" (Russkoe Musulmastvo) baшlыklыsonradan risale olarak da yayыnlanan birdizi yazы yazdы. Burada, Rusya ile onunMцslцman tebasы arasыndaki iliшkileredeьinerek, bu kadar чok sayыda Mцslцmanыiчinde bulunduran Rusya'nыn bir OrtodoksHristiyan devleti olduьu kadar aynы birMцslцman devleti sayыlmasыnыn da doьruolacaьыnы savundu. Ona gюre, imparator-luьun bu iki ana unsuru birbirini daha iyitanыmalы ve Ruslar чaьa uygun bir maarifsisteminden ve bilimden mahrum bir haldebulunan Mцslцmanlarыn buna kavuшmasыnaengel olmamalыydы.

Gaspыralы'nыn bu ilk eseri юzellikle Rushцkцmetine ve чevrelerine hitaben yazыl-mышtы. O, Kыrыm'dakiler de dahil umum RusyaMцslцmanlarыnыn, millи bir uyanышa geчme-dikleri takdirde eriyip gitme tehlikesinemaruz bulunduьunu ve bunun ancak Rusyahцkцmeti karшыya alыnmadыьы takdirde ger-чekleшebileceьini dцшцnцyordu. Mцslц-manlar цzerindeki Rusya hakimiyeti buinsanlarыn iчinde bulunduklarы geri kalmышlыkve ezilmiшlik шartlarы altыnda deьiшtirilmesimцmkцn olmayan bir vakыa idi. Zamansыz vemaceracы hareketler ise Gaspыralы'ya gюreancak felфketle sonuчlanabilirdi. ЮncelikleRusya dahilindeki milyonlarca Mцslцmancehalet ve ekonomik чюkцш durumundankurtulmalы, tecrid olunmuш cemaatlerdenbirleшmiш, modern bir millet haline dюnцш-meliydiler. Hepsi Mцslцman olduklarы iчinИslаm'ыn юzцnde mevcut olan temel dinиuhuvvet olgusu bunlarы birleшmeye sevkettiьi gibi, bцyцk чoьunluьu itibarыyla da (az-чok farklы lehчelerde de olsa) aynы dili yaniTцrk dilini konuшan halklar olduklarыndanetno-dinи esaslarda yekpare bir millethalinde bцtцnleшmeleri gerekliydi. Tek tekele alыndыьыnda mevcut meselelerle baшaчыkabilmelerine ihtimal verilemeyen buMцslцman-Tцrk halklarы, birleшip bцtцn-leшtikleri takdirde bцyцk bir potansiyel mey-dana getirebilirlerdi. Bцtцn bunlarыn юn шartыise, Rusya Иmparatorluьu'nda yaшayanTцrk-Mцslцman toplumlarыn geri kalmышlыkve cehalet zincirlerini kыrmalarыnы saьlaya-cak ve birbirlerine yakыnlaшыp bцtцn-leшmelerini mцmkцn kыlacak tarzda чaьыnihtiyaчlarыna uygun bir maarif sistemininihdasыydы. Bu sistem Tцrkчe eьitim vermelive Gaspыralы'nыn tasavvurundaki millи bцtцn-leшmenin altyapыsыnы hazыrlayacak bir ortakTцrk edebи dilinin teшekkцlцne vasыtaolmalыydы. Bunun yanыsыra, oluшacak millи birTцrk basыnы da bu toplumlarыn birbirlerindenhaberdar olmalarыnda ve kaynaшmalarыndahayatи bir rol oynayacaktы. Ancak, bцtцn busafhalarda Rus hцkцmetinin gazabыnыcelbedecek tavыrlardan uzak durmalы, Batыbilimini Ruslar vasыtasыyla alabilmek iчingayret sarfedilmeli ve umum Rusyageliшmelerinden uzak kalыnmamalыydы.

Gaspыralы юncelikle bu fikirlerini tedricи veihtiyatlы bir шekilde de olsa ortaya koyabile-ceьi Tцrkчe bir yayыn organыna ihtiyaч duy-maktaydы. Bu yoldaki resmи mцracaatlarыnыnsonuчsuz kalmasы цzerine, Tiflis'de her biri-ni deьiшik adlarla bastыrdыьы bir dizi varaklarneшretti. Sюz konusu varaklar fiilen sцreliyayыn mahiyetinde olmakla birlikte, resmиmцsaade yokluьu dolayыsыyla teoride mцn-ferit yayыnlar шeklinde basыlmышtы. Gaspыralыbu arada, tasavvurundaki gazetenin yayыnыiчin gereken resmи mцsaadeyi almaчabalarыnы sцrdцrdцьц gibi, Volga boyunda-ki Mцslцmanlar arasыnda da dolaшarakhenцz yayыn mцsaadesini almadыьы gazete-sine aboneler bulmaya чalышtы. Nihayet,1883’de bцtцn muhteviyatыnыn Rusчasыnыnda birlikte yayыnlanmasы шartыyla Tatarca(yani Tцrkчe) bir gazete neшri mцsaadesinielde edebildi. Иlk nцshasы 22 Nisan 1883’deBahчesaray'da basыlan Tercцman adыndakibu gazete haftada bir gцn yayыnlanыyordu(Ekim 1903’den itibaren haftada iki gцnчыkmaya baшlayan Tercцman, 1912’densonra gцnlцk oldu). Tercцman'ыn dili esasensade bir Osmanlы Tцrkчesi olup, zamanzaman Kыrыm Tatar veya diьer Tцrklehчelerinden kelime ve sюzlerle takviyeedilmekteydi. Tercцman Kыrыm'da yayыn-lanan ilk Tцrkчe gazete olduьu gibi, umumRusya Mцslцmanlarы arasыnda Tцrk dilinde-ki ancak цчцncц gazeteydi. Diьerlerinin(Taшkent'de yayыnlanan resmи TцrkistanVilаyeti'niн Gazeti hariч tutulursa) kыsasцrede kapanmalarыyla uzun sцre Tercц-man Rusya Иmparatorluьu dahilindekiyegаne Tцrk ve Mцslцman gazetesi olarakkalacaktы. Tercцman'ы ve gerekli olacaьыnыdцшцndцьц diьer yayыnlarы basabilmek iчinGaspыralы Bahчesaray'da Arap harfleriyle birde matbaa kurmuшtu ki, bu Kыrыm'daki ilk

Mцslцman matbaasыydы. Tercцman KыrыmTatarlarы arasыndaki ilk basыn organы olduьuiчin юzellikle baшlangычta Gaspыralы gaze-tenin bilfiil her safhasыnы шahsen ve en yakыnaile fertlerinin yardыmыyla yцrцtmeye mecburkaldы.

Gaspыralы idealinde yatan umum RusyaTцrkleri arasыndaki radikal ve bцyцk чaplы birmaarif reformunun altyapыsыnыn hazыrlanmasыve desteklenebilmesi iчin Tercцman'ы aslыvasыtasы olarak gюrmekteydi. Aynы шekilde,bizаtihi gazete olgusunun benimsenebilme-si ve okunabilmesi iчin de bu tцr kюklц bireьitim hamlesi yoluyla Rusya Tцrkleri ve bumeyanda Kыrыm Tatarlarы iчinde gerчekmanаda bir millи aydыnlar zцmresinin oluшa-bilmesi шarttы. Rusya Иmparatorluьu dahi-linde mevcut olan, ana dilinde yani Tцrkчeokuma-yazma юьretebilmekten, en temelfen bilgilerini verebilmekten ve her tцrlцzarurи donanыm ve organizasyondan mah-rum bir шekilde varlыьыnы sцrdцregelenчцrцmцш eski usцl mektep ve medrese sis-teminin ise bunu temin edebilmesi imkаnharicindeydi.

Gaspыralы maarif reformunun ilk tecrцbesi-ni 1884’de Bahчesaray'ыn Kaytaz Aьamahallesinde aчtыьы mekteple yaptы. Buuygulamanыn baшka bir юrneьi bulunmadыьыiчin, mаlи kaynaьыn bulunmasы, mualliminyetiшtirilmesi, programыn hazыrlanmasы, araчve gereчlerin temini ve hattа derste okutu-lacak malzemenin basыlmasы hususlarыnыbizzat Gaspыralы цstlendi. Gaspыralы'nыn, buteшebbцsцnц baшlangычta шцphe ile karшы-layan Bahчesaray halkыna yeni mektebibenimsetebilmek iчin ortaya attыьы hede-flerinden birisi burada "kыrk gцnde Tцrkчeokuma-yazma юьretileceьi" idi. Nitekim,gerчekten de tam kыrk gцn sonra eшrafыn vehalkыn hazыr bulunduьu aчыk bir imtihanlatalebelerin bunu baшardыьыnы gюsterdi.Gaspыralы, kurduьu mektebinde o zamanakadar kullanыlan ve чok vakit aldыьы gibi,baшarы oranы da dцшцk olan eski usцlцn yer-ine, юnce harflerin ve bunlarыn tekabцl ettik-leri seslerin tanыtыldыьы, bilаhare de bunlarыngerчek kelimeler iчinde okunuш ve yazыlыш-larыnыn юьretildiьi yeni bir metodu (usцl-цsavtiye) uygulamaktaydы. Gaspыralы'nыn butecrцbe mektebindeki yeniliьi okuma-yazma юьretiminde daha kolay ve pratik birusцlцn uygulanmasыndan чok юteye gitmek-teydi. Esasen, onun ilk denemesini yaptыьыve ileride чok daha geliшtireceьi maarif sis-temi Rusya Иmparatorluьu dahilindekiMцslцman mekteplerinde gerчek bir inkыlаpmahiyetini taшыyordu. Bir bцtцn olarak elealыndыьыnda onun Rusya Mцslцmanlarыarasыnda ortaya attыьы bu yeni maarif siste-mi, kendi kullandыьы tabirle "Usцl-ц Cedиd"olarak чok yaygыn bir kullanыma eriшmiш vebir devre damgasыnы vurmuшtur. Bu tabirdenyola чыkarak, 1917’ye kadarki dюnemdeRusya Иmparatorluьu'nda esasen bu sis-temden yetiшen millи-reformist kadrolar dagenel olarak "Cedidчiler" olarak adlandыrыla-caklardыr.

Gaspыralы'ya gюre, eьitim sistemi her шey-den юnce ana dilin (yani Tцrkчenin) юьre-timine hizmet etmeli ve dinи bilgilerinyanыsыra dцnyevи bilgileri de mutlaka ihtivaetmeliydi. Usцl-ц Cedиd'de юьretim zaman-larы ve talebe sayыlarы kesin olarak sыnыrlan-mышtы. Иlk dereceli mekteplerde юьretim sцre-si iki yыlы geчmeyecek, bir muallim 30 veya40’dan fazla talebeye aynы anda ders ver-meyecek ve mektebe kayыtlar da dцzenebaьlanacaktы. Bir ders gцnц iчinde sцresi45’er dakikayы aшmayan en fazla beш dersokutulacak ve haftada altы mektep gцnц ola-caktы. Talebenin yorulup bыkmamasы iчinders aralarыna teneffцsler konulmuш vedeьiшik derslerin birbirini takip etmesiюngюrцlmцшtц. Bedenи cezalar da tamamыy-la uygulamadan kaldыrыlmaktaydы. Иmtihanыnbulunmadыьы eski sistemin aksine, Usцl-цCedиd her hafta ve dюnem sonlarыnda bцtцnderslerden imtihanlar ihdas etmekte vemezuniyeti bu imtihanlarda baшarыlы olun-masы шartыna baьlamaktaydы. Yeni sistemdedershanelerin mekаnыnыn ve havasыnыn tem-izliьine ve ferahlыьыna юzel bir юnem verili-

yor, o zamana kadar sadece Rus okullarыn-da gюrцlen sыralar, karatahta, kitaplыk vediьer юьretim araчlarы mekteplere sokulu-yordu. Mцfredatta da bцyцk deьiшikliklervardы. Иlk basamakta Tцrkчe okuma-yazmaюьretiminin yanыsыra, temel aritmetik, hat,Kur'an okuma ve Иslаm'ыn esaslarыnы юьretm-eye yюnelik dersler yer almakta, buna birцst basamakta genel coьrafya ve tarih,Иslаm ve memleket tarihi hakkыnda giriш bil-gileri ve tabiat bilgisi dersleri de ilаve olun-maktaydы. Bцyцk чoьunluьu ilk defa verilenbu tцr dersler iчin mevcut her hangi bir derskitabы bulunmadыьыndan Usцl-ц Cedиd mek-teplerinde kullanыlacak temel ders kitabыnыda Hocа-i Sыbyаn adыyla bizzat Gaspыralыkaleme alarak kendi matbaasыnda bastы (ilkbaskыsы 1884’de yapыlmышtы).

Usцl-ц Cedиd'in kabul gюrmesi ve yer-leшmesi bцyцk engellerle karшыlaшtы. Юnce-likle bunun halk tarafыndan benimsenmesive talep konusu olmasы gerekiyordu.Halbuki daha ilk baшtan eski usцle baьlыolan mollalar ve mutaassыp чevreler шidde-tle buna karшы koydular ve Usцl-ц Cedиd'ihalk arasыnda savunmak cesaret isteyen biriш haline geldi. Dahasы, gayet sыnыrlы imkаnve ihtiyaчlara sahip eski usцl mekteplerinaksine, bir hayli masrafы gerektiren bu gibiyeni mekteplerin aчыlabilmesi ya mahallиhalkыn daimа maddи katkыsыna ya daMцslцman zenginlerin desteьine baьlыydы.Halbuki, XЫX. asrыn sonlarыnda юzel olarakKыrыm Tatarlarыnыn ve genel olarak RusyaMцslцmanlarыnыn ekonomik ve sosyalyapыlarы gюz юnцne alыndыьыnda, bu tцr bek-lentiler iчin iyimser olabilmek hiч de kolaydeьildi. Halk arasыnda bu tцr sosyal-eьitimteшebbцslerine katkыda bulunma alышkanlыьыda yok gibiydi. Diьer taraftan, Usцl-цCedиd'e gюre hazыrlanmыш muallimler olma-dыktan baшka, bюyle muallimleri yetiшtirecekbir muallim mektebi de tabiи ki sюz konusudeьildi. Bu son probleme karшы Gaspыralы'nыnbulduьu чare, ilgilenen muallim adaylarыnыBahчesaray'a чaьыrarak onlarы цcretsizolarak uygulamalы bir шekilde eьitmek veonlardan memleketlerine dюndцklerinde enaz цч kiшiyi muallim olarak yetiшtirmelerisюzцnц almaktы.

Usцl-ц Cedиd'in yerleшebilmesi hususundaGaspыralы 1880’ler boyunca bцyцk gцчlцk-lere katlanmak ve sabыrla gayret gюstermekzorunda kaldы. Bu arada, devamlы olarakRusya Иmparatorluьu dahilinde Mцslцman-larыn toplu olarak yaшadыklarы yerlere sыk sыkziyaretlerde bulunarak Usцl-ц Cedиd'i tanыt-maya ve benimsetmeye uьraшmayы sцr-dцrdц. Yavaш yavaш pek чok Tцrk bюl-gesinde okunmaya baшlanan Tercцman iseonun юnemli propaganda araчlarыndanbirisini teшkil ediyordu. Иlk Usцl-ц Cedиdmektebinin aчыlышыnыn цzerinden on yыlgeчmeden Gaspыralы'nыn чeшitli Tцrk bюl-gelerinde kayda deьer sayыda destekчileriortaya чыktы. Bunlar arasыnda aydыn fikirlimollalar, muallimler, esnaf ve belki de enюnemlisi Mцslцman zenginler yer almaktay-dы. Юzellikle Иdilboyu Tatarlarыndan zengintцccarlarыn (Hцseyinovlar, Apanaylar, Akчu-ralar ve diьerleri gibi) ve Kafkasyalы Mцs-lцman petrol milyonerlerinin (Taьыzade gibi)kazanыlmasы Usцl-ц Cedиd mekteplerininhыzla yayыlmasыnda bцyцk rol oynadы.Bunlarыn aчtыьы ve finanse ettiьi mekteplerleUsцl-ц Cedиd юzellikle Иdilboyu'nda, Kafkas-ya'da ve Kыrыm'da kюylere kadar yayыldы (Чokdaha muhafazakаr yapыdaki Tцrkistan'daUsцl-ц Cedиd'in benimsenebilmesi iчin iseчeyrek asыr geчmesi gerekti). 1895’de bцtцnRusya Иmparatorluьu dahilindeki Usцl-цCedиd mekteplerinin sayыsы yцzц geчerken,1914 yыlыnda bu sayы yaklaшыk 5.000’i bula-caktы. Gaspыralы Mцslцman Tцrk kыzlarыnыneьitiminde de юncцlцk yaptы. Иlk Usцl-ц Ce-dиd kыz mektebini ablasы Pembe HanыmBolatukova'ya 1893’de Bahчesaray'da aч-tыrttы. Bu юrnek diьer bюlgelerde de kыsa sцreiчinde uygulandы. Gaspыralы medreseleri deUsцl-ц Cedиd'in цst dereceli eьitim kurum-larы haline dюnцшtцrecek шekilde ыslahetmeyi plаnlamakta ve bunun programlarыnыhazыrlamыш bulunmaktaydы. Ancak, medre-selere kesin olarak hakim bulunan mutaas-sыp чevrelerin шiddetli tepkisi ve muhteme-len Gaspыralы'nыn diьer чalышmalarыna юncelikvermek mecburiyetinde kalmasы, onun buhusustaki baшarыsыnыn mekteplere gюre dahasыnыrlы kalmasыna yol aчtы.

Doч. Dr. Hakan Kыrыmlы.Девам едежек.

Иsmail Bey (Gaspыralы)-nыn 160.Doьum yыldюnцmц.

Иsmail Bey'i ve yaptыklarыnыunutmamak lazыm.

Иsmail Bey Gaspыralы(Gasprinskiy) - 1851-1914.

21№ 59 МАРТ 2011

Aьaчlar, gцzelliklerini yapraklarыna muhtaчtыr...

31 Mart Azerbaycan'da Azer-baycanlыlarыn soykыrыm gцnц ola-rak anыlыr. 93 yыl юnce o gцnBakц'de emsalsiz katliamlar baшgюstermiшtir ki; bunlarыn baшыndada Bolшevik-Ermeni dayanышmasыvardы.

Azerbaycan kaynaklarыna gюre, 31Mart 1918 tarihinde Bakц'deki silahlыErmeni gruplarы, kentin denetiminielinde tutan Bolшevik yюnetiminindesteьiyle Azeri Tцrklerine yюnelikkarшы devrimcileri bastыrma adы altыndakыyыm hareketi baшlattы.

Kыyыm hareketi, sadece birkaч gцniчinde Bakц ve чevresinde 50 bin ci-varыnda Azeri Tцrkцnцn юldцrцlme-siyle sonuчlanыrken, kent iчindeki ca-mi, okul ve чeшitli mimari yapыlar dabцyцk hasar gюrdц.

Bakц'den sonra Шamahы ve Gubagibi diьer kent ve bюlgelere de ya-yыlan kыyыm, Nuri Paшa komutasыndakiKafkas Tцrk Иslam Ordusu'nun bюlg-eye gelerek mцdahale etmesiyle so-na erdi.

Bu sцreчte, Doьu'nun ilk demok-ratik cumhuriyeti" kabul edilen "De-mokratik Azerbaycan Cumhuriye-ti"nin merkezi de Gence'den Bakц'yetaшыndы.

Mart-Nisan 1918 olaylarы, AzeriTцrklerine yюnelik Ermeni saldыrы-larыnыn sadece bir kыsmыnы oluшturu-yor. Azeri Tцrkleri, gerek Чar Rus-yasы, gerekse Sovyetler Birliьi dю-neminde merkezi yюnetimin uygula-malarыyla bugцnkц Ermenistan'ыnbulunduьu tarihi topraklarыndan gru-plar halinde чыkartыldы.

Son olarak 1980'lerde baшlayanErmeni saldыrganlыьы sonucu, bugцnkцAzerbaycan topraklarыnыn yaklaшыkyцzde 20'si iшgal edildi, bir milyonayakыn Azeri Tцrkц halen mцlteci kon-umunda yaшыyor.

Ermeni terюrizmi, 1980 yыlыndan buyana ermeni devleti ve ermeni kamuo-yu, sayesinde varlыьыnы sцrdцrmцш ve dedцnyanыn bir чok noktasыnda eylemler-de bulunmuшtur. Devlet desteьini dearkasыna alan ermeliler, Daьlыk Kara-baьda 6, bununla beraber de 7 ili iшgalederek Azerbaycan topraklarыnыn % 20sini ele geчirmiш ve bunu yaparkendegцnahsыz binlerce insanы юldцrmцшtцr.Bu terюr eylemlerden bir kыsmыnы daшюyle sыralayabiliri:

16 Eylцl 1989'da 'Bakц-Tiflis' yolcuotobцsц patlatыlmыш, 5 kiшi юlmцш, 25 kiшiyaralanmышtыr.

18 Шubat 1990'da 'Yevlak-Laчыn' yo-lunun 105.kilometresinde 'Шuшa-Bakц'patlatыlmыш ve birчok insan yaralan-mышtыr.

11 Temmuz 1990'da 'Terter-Kelbe-cer' yolcu otobцsц patlatыlmыш, sivil va-tandaшlarыn oluшturduьu araba zincirineyapыlan terюr eylemiyle 14 insan юlmцш,35 kiшi ise yaralanmышtыr.

10 Aьustos 1990'da 'Tiflis-Aьdam'yolcu otobцsц patlatыlmыш, 20 kiшi юlmцш,30 kiшi yaralanmышtыr.Patlamayы yapanA.Avenesyan ve M.Tatevosyan yaka-lanmышtыr. Aynы gцn 'Шemkir-Gence' oto-yolunda Hanlar шehri yakыnlarыnda 'LAZ'markalы 43-80 AKF Devlet otobцsц pat-latыlmыш ve 17 kiшi юlmцш, 26 kiшiyaralanmышtыr.

30 Kasыm 1990'da Hankendi havaalanы yakыnыnda, yolcu otobцsц patlatыl-mыш, 2 kiшi юlmцш, 11 kiшide yaralanmышtыr.

9 Ocak 1991'de 'Molodyoj Azerbay-can' Gazetesinin habercisi Salatыn Es-kerov ve 3 askeri korumasыnыn olduьuotomobile terюr saldыrыsыnda bulunulmuшve 4 kiшinin юlцmцne sebep olunmuш-tur.Eylemi yapan, A.Mkrtчyan, K.Pet-rosyan, A.Mangasaryan ve K.Arustam-yan adlы terюristlerde yakalanmышtыr.

30 Mayыs 1991'de Rusya Federasyo-nuna baьlы Daьыstan Cumhuriyeti, Ha-savyurd istasyonu yakыnlarыnda 'Mosko-va-Bakц' yolcu treni patlatыlmыш, 11 kiшiюlmцш, 22 kiшide yaralanmышtыr.

19 Haziran 1991'de 'Yavlak-Laчыn'otomobil yolunun 106 kilometresinde5459 sayыlы askeriyeye ait 'UAZ-469'markalы otomobil patlatыlmыш, 3 kiшi юl-mцш, 3 kiшide aьыr yaralanmышtыr.

31 Temmuz 1991'de Daьыstan Cum-huriyeti, Temirtau istasyonu yakыnlarыn-da 'Moskova-Bakц' yolcu treni patla-tыlmыш, sonucunda 16 kiшi юlmцш, 20 kiшiyaralanmышtыr.

2 Aьustos 1991'de Hadrut шehri Do-

lanlar kюyцnde 'KAZ-53' otomobil patla-tыlmыш, 4 kiшi юlmцш, 8 kiшi yaralanmышtыr.

21 Aьustos 1991'de Hadrut шehriШadaht kюyц yakыnlarыnda 'KAVZ' mar-kalы 70-30 AKD resmi otomobil patlatыl-mыш, 2 kiшi юlmцш, 10 kiшi yaralanmышtыr.

8 Eylцl 1991'de 'Aьdam-Hocavend'yolcu otobцsц ateшe verilmiш, 5 kiшi юl-dцrцlmцшtцr.34 kiшi de muhtelif derecel-erde yaralanmышtыr.Bu terюr eylemini,Haчaturyan Volodi, Yeremyan Saro,Чalyan Saшa, Arustamyan Armo yap-mышtыr.Aynы gцn 'Aьdam-Karadaьlы' hat-tыndaki otobцs ermeni terюristlerce ate-шe verilmiш, 8 kiшi юlmцш, 42 kiшidemuhtelif derecelerde yaralanmышtыr.

26 Eylцl 1991'de 'Yevlak-Laчыn' yol-unda 'VAZ-2106' markalы D 72-07 AKnumaralы otomobil patlatыlmыш, 2 kiшi юl-mцш 14 kiшi yaralanmышtыr.

19 Ekim 1991'de Aьdere шehrinin,Sыrhavend kюyц yakыnlarыnda 'UAZ-469'markalы otomobil patlatыlmыш, sonuчta, 3kiшi юlmцш, 2 kiшi yaralanmышtыr.

20 Kasыm 1991'de Hocavend шehri,Garakend kюyц yakыnlarыnda 'Mi-8' Heli-kopterinin ateшe verilmesi neticesinde,Azerbaycan, Rusya ve Kazakistan'ыngюzlemcilerinden 19 kiшi юldц.

26 Aralыk 1991'de 'Шuшa-Laчin' yolu-nun 4.kilometresinde 'Zil-130' ve Mos-koviч' arabalarы patlatыlmыш, 5 kiшi юlmцш,4 kiшi yaralanmышtыr.

8 Ocak 1992'de Tцrkmenistan'dan'Krasnovodsk-Bakц' hattыndaki vapurdayapыlan terюr eyleminde, 25 kiшi юlmцш,88 kiшi yaralanmышtыr.

28 Ocak 1992'de 'Aьdam-Шuшa' hat-tыnda uчan Mi-8 idari helikopteri Шuшayakыnlarыnda terюristlerce vurulmuш, чo-ьu kadыn ve чocuk 44 kiшi юlmцшtцr.

1992 Ocak ayыnda ermeni terюr guru-plarы Kerkicehan kasabasыnda 80 kiшi,1992 Шubat ayыnda Hocavend шehrininKaradaьlы kюyцnde 77 kiшi ve 26 Шubat1992'de Hocalы'da 613 vatandaш katle-dilmiш, 650 kiшide yaralanmышtыr.

22 Mart 1992'de "UAZ 469” markalы60-25 AZU resmi devlet otomobili Ka-zak шehrinde patlatыlmыш, neticede 3 kiшiюlmцш, 2 kiшi yaralanmышtыr.

28 Mart 1992'de "KamAZ-5410”markalы 40-53 AKШ resmi devlet otomo-bili Kazak шehrinde patlatыlmыш, 3 kiшiюlmцш, 2 kiшide yaralanmышtыr.

18 Nisan 1992'de "Kazak-Ceferli"yolunun 10.kilometresinde "VAZ" mar-kalы araba silahlы baskыna maruz kalmыш,neticede 2 kiшi юlцmcцl yaralanmышtыr.

20 Mayыs 1992'de Zengilan шehrininKazancы kюyц yakыnlarыnda "UAZ-469”markalы 80-33 AKD devlet numaralы ni-шanlы araba silahlы baskыna maruz kal-mыш, neticede 2 kiшi юlmцш, 2 kiшi yara-lanmышtыr.

28 Шubat 1993'de Rusya'nыn KuzeyKafkas arazisindeki Kudermes istasy-onu yakыnlarыnda "Kislovodsk-Bakц"yolcu treni patlatыlmыш, 11 kiшi юlmцш, 18kiшi yaralanmышtыr.

2 Haziran1993'de Bakц demiryoluistasyonunun patlatыlmasы neticesindedevlet yцklц miktarda zarara uьratыlmыш-tыr. Eylemci, Rusya vatandaшы Иgor Hat-kovski, Еrmenistan Cumhuriyeti MilliИstihbarat Teшkilatы, Иstihbarat ШefliьiШube Baшkanы, Yцzbaшы Caan Ohanes-yan tarafыndan yюnlendirilerek, casuslukve terюristlik maksadыyla Azerbaycan'agюnderildiьini, bцyцk insan katliamы ileneticelenecek patlamalar yapmak iчinemir aldыьыnы itiraf etmiшtir.Mahkemearaшtыrmasы zamanы gюrцlmцшtцr ki aynыgrup, 1992-1994'de Rusya'dan Bakцyegelen yolcu treninde ard arda eylemleryapmышlardыr.

22 Temmuz 1993'te Terter шehrindeyapыlan patlamalar neticesinde 5 kiшi юl-mцш, 18 kiшi yaralanmышtыr.

Aynы gцn Kazak шehrinin merkezindeyapыlmыш patlama neticesinde 6 kiшi юl-mцш, 10 kiшi yaralanmышtыr.

30 Aьustos 1993'de Hadrut шehrin-de "ZiL" markalы araba patlatыlmыш, neti-cede 2 kiшi юlmцшtцr. Aynы hadisedenbir kaч gцn sonra iчerisinde 12 kiшi va-tandaш "KAZ-66” markalы yolcu otobцsцшehirden чыkarken patlatыlmыш, neticede4 kiшi юlmцш, 8 kiшi aьыr derecede yara-lanmышtыr.

1 Шubat 1994'de Bakц demiryolu is-tasyonunda "Kisiovodsk-Bakц" yolcutreni terюr eylemi yapыlmыш, 3 kiшi юlmцш,20 kiшi yaralanmышtыr.

18 Mart 1994'de Hankendi шehri ya-kыnlarыnda Иran Hava Kuvvetlerine ait"Herkules" tipli uчak vurulmuш, 34 dip-lomat ve onlarыn aile цyeleri юlmцшler.

Mart 1994'de Bakц metropoliteninin"20 Ocak" istasyonunda yapыlmыш patla-malar neticesinde 14 kiшi юlmцш, 49 kiшiyaralanmышtыr. Mahkeme gюstermiшtir ki,

terюr eylemleri ermenistan Юzel ИdareOrganlarы tarafыndan hazыrlanmыш, istih-baratчы "Sadval" lezgi teшkilatыnыn цye-leri tarafыndan hayata geчirilmiшtir.

Belli olmuшtur ki "Sadval" istihbaratчыteшkilatыnыn aynы faalleri1992 yыlыndan iti-baren defalarca Ermenistanda olmuш,bu цlkenin Milli Иstihbarat Teшkilatыnыnyapыlandыrыlmasыnda, maliyeleшmesindeve silahlanmasыnda yakыndan iшtirak et-miшtir. 1992 yыlыnыn Nisan-Mayыs ayla-rыnda lezgi asыllы olan 30 kiшi, Azerbay-can vatandaшы Ermenistanыn Nairi шeh-rinin Lusakert kasabasыnda yerleшentalim sahasыnda hususi terюr-tahribathazыrlыьы gюrmцшtцr.Mahkeme zamanыbelli olmuшtur ki, tahribatчыlar talimatauygun olarak, "20 Ocak" istasyonu ileyan yana olan Bakцnцn "Nizami" sine-ma salonunda, Cumhurbaшkanlыьы Sara-yыnda ve Bakц Elektrik istasyonundapatlamalar yapmayы planlaшtыrmышlar.

"20 Ocak" metro istasyonunda patla-malar yapыlmasы ile itham olunan veermenistanda юzel terюrist eьitimi alan30 sadvalcы (lezgilerden oluшan terюristgurup) cinayetler alakalы olarak tutuk-lanmышtыr.

13 Nisan 1994'de Daьыstan Cumhu-riyetinin "Dagestanskiye Ogni" istasyo-nu yakыnlarыnda "Moskova-Bakц" yolcu trenipatlatыlmыш, 6 kiшi юlmцш, 3 kiшi yaralanmышtыr.

3 Haziran 1994'de Bakц metropolite-ninin "28 May" ve "Genчlik" istasyonlarыarasыnda elektrik trenindeki patlama ne-ticesinde 13 kiшi юlmцш, 42 kiшi muhtelifdereceli beden yarasы almышtыr.

Terюr eylemi Azerbaycan Cumhuriye-tinin vatandaшы, Daьlыk Karabaь uьrun-da yapыlan savaшlar zamanы -13 Ocak1994'de esir dцшmцш ve Ermenistanюzel hizmet organlarы tarafыndan iшbirli-ьine yюneltilmiш Azer Aslanov Salman-oьlu tarafыndan yapыlmышtыr.

Mahkeme araшtыrmalarы zamanы belliolmuшtur ki, 14 Ocak 1994'de ermeniistihbaratчыlarыnыn ideologlarыndan biri,yazar Zori Balayan savaш esiri, lezgiasыllы Aslanovla gюrцшmцш, Azerbaycan-lыlara karшы mцcadelede bцtцn azыnlыkhalklarыn birlikte faaliyet gюstermeleriningerekliliьini bildirmiшtir. 9 -Temmuz1994'de ermenistan юzel hizmet organ-larыnыn Artur adlы чalышanы, A.AslanovunBakц'deki yerine telefon aчarak onunsaь olduьunu bildirmiш ve юzgцr bыrakыl-masы iчin yakыn akrabalarыndan birininYerevan шehrine gelmesinin kaydetmiш-tir. 16 Temmuz 1994'te A.Aslanovunanasы Tacibat Aslanov'a, Yerevan'a gel-miшtir. Azer Aslanov'a anasыnыn hayatы-nыn tehlike altыnda olduьu bildirilmiш, butehditler altыnda o, Ermenistan юzel hiz-met organlarы ile "Юmer-75” kod ismi iledaimi iшчiliьe alыnmышtыr. Azerbaycan'asorunsuz gelmesi iчin, Azer Aslanovadыna sahte belgeler hazыrlanmыш, pat-layыcы madde ise aynы шekilde, tatlы, чiko-lata ve parfцm kutularыna gizlenmiшtir.

A.Aslanov "Yerevan-Mineralыye Vodы-Bakц" hattы ile Azerbaycan'a gelerek, 3Temmuz 1994'de Bakц metrosunun"28 May" ve "Genчlik" istasyonu ara-sыnda tren terюr eylemini yapmыш ve ye-niden Ermenistana geri dюnmцшtцr. Bumцddet zarfыnda Yerevanda esir tutulananasы bundan sonra юzgцr bыrakыlmышtыr.

Mahkeme araшtыrmalarы zamanы belliolmuшtur ki, terюristleri yetiшtiren, Еrme-nistan юzel hizmet organlarыnыn yцzbaшы-sы Karen Bagdasaryan ve komutan SeyranSarkisyan olmuшlardыr. Azerbaycan Cum-huriyetinin Yцksek Mahkemeleri tarafыn-dan yapыlmыш araшtыrmalar sayesinde gюrцl-mцшtцr ki, eylemlerin arkasыnda, DaьlыkKarabaь'ыn kanun dышы rejiminin yюnetici-leri-stratejistleri ve Еrmenistan Cumhuriye-tinin юzel hizmet ve diьer devlet organ-larыnыn teшkilatчыlыьы, maliye ve tekniьidesteyi ile yapыlmышtыr.

Íóðàíèÿ Êàìáàðîâà â ñâîåéêíèãå "Îáåùàíèå ñîëîâüÿ" îïè-ñûâàåò ñîáûòèÿ, ïðîèñõîäèâ-øèå â íà÷àëå ïðîøëîãî ñòîëå-òèÿ, íà çàðå ïðîáóæäåíèÿ óéãóð-ñêîãî íàðîäà îò ìíîãîâåêîâîãîðàáñòâà â ïëåíó ñîáñòâåííîãîíåâåæåñòâà è æèçíåííûõ ïðåä-ñòàâëåíèé, ñîçäàííûõ òåñíûìèðàìêàìè íàöèîíàëüíîãî óêëàäà.

Ðîìàíòè÷åñêèå ÷óâñòâà ãåðî-åâ, èõ ñòðåìëåíèå ê ëó÷øåéæèçíè è ÿðêèé ÿçûê ïðîèçâåäå-íèÿ ñâÿçûâàþòñÿ åäèíîé íèòüþâ îáùóþ êàðòèíó, íàïèñàííóþàâòîðîì ñ ïðîíèêíîâåííîé ëþ-áîâüþ è äîñòîèíñòâîì.

Êàìáàðîâà Íóðàíèÿ Õóñàèíîâ-íà - ïðîçàèê, ÷ëåí Íàöèîíàëü-íîãî ñîþçà ïèñàòåëåé Êûðãûç-ñòàíà.

Ðîäèëàñü â ãîðîäå Êóëüäæàïðîâèíöèè Ñèíüöçÿí ÊÍÐ. Îêîí-÷èëà Òàøêåíòñêèé ãîñóäàðñòâåí-íûé óíèâåðñèòåò, ôàêóëüòåòæóðíàëèñòèêè. Ðàáîòàëà ðåäàê-òîðîì èçäàòåëüñòâà "Êàðàêàë-ïàêñòàí", èíñòðóêòîðîì îáùåãîîòäåëà Îáêîìà ÊÏ Óçáåêèñòàíà,çàìåñòèòåëåì íà÷àëüíèêà ïî êà-äðàì îáúåäèíåíèÿ "Óçñåëüõîç-õèìèÿ".

Êàìáàðîâà Í.Õ. óäîñòîåíà ïî÷åòíîãî çâàíèÿ "×åëîâåê ãî-äà" (2001 ã.), íàãðàæäåíà íàãðóäíûì çíàêîì Ìèíèñòåðñòâàêóëüòóðû Êûðãûçñòàíà (2005 ã.), çîëîòîé ìåäàëüþ èìåíèËîìîíîñîâà (2008 ã.), à òàêæå ìíîãî÷èñëåííûìè Ïî÷åòíû-ìè ãðàìîòàìè Êàðàêàëïàêñêîé àâòîíîìíîé ðåñïóáëèêè. ßâ-ëÿåòñÿ ïî÷åòíûì ÷ëåíîì Àêàäåìèè ïðîáëåì áåçîïàñíîñòè,îáîðîíû è ïðàâîïîðÿäêà (ã. Ìîñêâà, 2008 ã.).

Ïîâåñòè è ðàññêàçû Íóðàíèè Êàìáàðîâîé ïåðåâåäåíû íàðóññêèé, êûðãûçñêèé, êàðàêàëïàêñêèé, óçáåêñêèé è òóðêìåí-ñêèé ÿçûêè. Ïåðåâîäû ïå÷àòàëèñü èçäàòåëüñòâàìè Íóêóñà,Àëìà-Àòû è Ôðóíçå.

Îðèãèíàëüíûå ïðîèçâåäåíèÿ Íóðàíèè Õóñàèíîâíû Êàì-áàðîâîé:

1. Êàðäèëãî÷ (ðàññêàçû) - ã. Íóêóñ, "Êàðàêàëïàêñòàí",1968 ã;

2. Ïðîñòè, Áèáèãóëü (ïîâåñòü, ðàññêàçû) - ã. Íóêóñ, "Êà-ðàêàëïàêñòàí", 1972 ã;

3. Áèáèæàìàë (ïîâåñòü) - ã. Íóêóñ, "Êàðàêàëïàêñòàí",1974 ã;

4. Ãóëüíàð (ïîâåñòü, ðàññêàçû) - ã, Íóêóñ, "Êàðàêàëïàêñ-òàí", 1974 ã;

5. Êàðëûãà÷ (ïîâåñòü, ðàññêàçû) - ã. Ôðóíçå, "Ìåêòåï",1976 ã;

6. Àðàøàí (ïîâåñòü) - ã. Áèøêåê, Áþðî ïðîïàãàíäû ÑÏÊûðãûçñòàíà, 1996 ã;

7. Îæèäàíèå ëåòà (ïîâåñòü, ðàññêàçû) - ã. Áèøêåê, Ñîþçïèñàòåëåé Êûðãûçñòàíà, 2002 ã;

Ïåðåâîäû Í. Êàìáàðîâîé:À.Êóòëóêîâ Ñáîðíèê ñòèõîâ (ñ óéãóðñêîãî] - ã. Íóêóñ, "Êàðà-

êàëïàêñòàí”, 1979 ã;X.Àáäóëëèí Ïîä íåáîì Òóðôàíà (ñ óéãóðñêîãî] - ã. Íóêóñ,

"Êàðàêàëïàêñòàí", 1982 ã;

Íà äíÿõ ñîñòîÿëàñü ïðåçåíòàöèÿ êíèãè Í.Êàìáàðîâîé"Îáåùàíèå ñîëîâüÿ" â ã. Áèøêåêå. Íà ïðåçåíòàöèèïðèñóòñòâîâàëè: ðóêîâîäèòåëü îáùåñòâåííîãî îáúåäèíåíèÿóéãóðîâ “Èòòèïàê” â Êûðãûçñòàíå Äèëìóðàò Àêáàðîâ,áëèçñêèå äðóçüÿ è ïîêëîííèêè òâîð÷åñòâà ÍóðàíèèÊàìáàðîâîé.

www.turkelpress.com

Azerbaycan’ын Кырэызистан Бцйцкелчилиьинин Басын Дуйурусу

22 № 59 МАРТ 2011

ЙАШАМ..ЙАШАМ.. . . ÐÅÀÐÅÀËÈÈ ÆÈÇÍÈ...ËÈÈ ÆÈÇÍÈ...

Bin bilsen de bir bilene danыш...

Tцrkiye'deki Цniversiteler kapыlarыnы sizleriчin aчыyor.Tцrkiye Cumhuriyeti Baшbaka-nlыk Yurt Dышы Tцrkler ve Akraba Topluluk-larы Baшkanlыьы 'Eьitim Ичin Tцrkiye' diyenюьrenci arkadaшlarыmыzы шart koшul юnesцrmeden, чalышtыrma amacы gцtmeden,burs imkanы, kaliteli eьitim olanaklarы ilebuluшturuyor. Bursluluk Sыnavы 24 Nisan2011'de yapыlacaktыr.

Sыnava katыlmak iчin Tцrkiye CumhuriyetiBцyцkelчiliklerine/Konsolosluklarыna baш-vurabilirsiniz. Son baшvuru tarihi 08 Nisan 2011.

Kimler Baшvurabilir?

Tцrkiye Cumhuriyeti vatandaшы olmayanlise son sыnыf юьrencileri ya da mezunlarыsыnava baшvurabilir. Baшvuru yapacak kiшihalen Tцrkiye'de devlet tarafыndan verilenherhangi bir burstan yararlanmыyor olmasыgerekmektedir. Ayrыca 25 yaшыndan kцчцkolmalыdыr.

Baшvuru Belgeleri

Bursluluk baшvurusunda istenen belgel-er baшvuru formu, lise son sыnыfta okudu-ьunu gюsterir belge ya da lise diplomasы,geчerli kimlik belgesi ve 2 adet fotoьraftыr.

Sыnav Merkezleri

ЦLKE Шehirler ARNAVUTLUK TiranAZERBAYCAN Bakц, NahcыvanBOSNA-HERSEK SaraybosnaKAZAKИSTAN Almatы, Чimkent, AstanaKЫRGЫZИSTAN Biшkek, OшKЫRЫM SimferepolKOSOVA Priшtine, PrizrenMAKEDONYA ЦskцpROMANYA KюstenceTACИKИSTAN Duшanbe

TATARИSTAN KazanTЦRKMENИSTAN AшkabatTЦRKИYE Edirne

Sыnav HakkыndaGenel Esaslar

* Sыnav, 24 Nisan 2011 Pazar gцnцyapыlacaktыr.

* Adaylar, baшvuru iшlemleri ve sыnaviчin hiчbir kimseye ve makama цcret юde-meyeceklerdir. Sыnav ile ilgili harcamalarTцrkiye Cumhuriyeti tarafыndan karшыlana-caktыr.

* Adaylarыn kayыt formunda vereceьiyanlыш beyandan юtцrц oluшacak maь-duriyet юьrencinin sorumluluьundadыr.

* Adaylar, sыnava girecekleri binayыsыnavdan 2 gцn юnce baшvurduklarыmakamlardan юьrenebileceklerdir.

* Bursluluk sыnavы Tцrkiye CumhuriyetiЮьrenci Seчme ve Yerleшtirme Merkezi(ЮSYM) tarafыndan gerчekleшtirilecektir.

* Kazanan adaylarыn programlara yer-leшtirilmesi iшlemleri, adaylarыn puanlarы vetercihleri gюz юnцnde tutularak elektronikolarak ЮSYM'de tarafыndan yapыlacaktыr.

* 2011 Bursluluk Sыnavы sonucuna gюreyerleшtirilen adaylarыn kayыt haklarы yalnыzbu sыnav dюnemi iчin geчerli olacak veadaylar yalnыz yerleшtirildikleri yцksekюьre-

tim programыna kayыt hakkы elde edeceklerdir.* Bursluluk sыnavы yalnыz lisans dцzeyin-

de юьrenim gюrmek isteyen adaylar iчinyapыlacaktыr.

* Bursluluk sыnavыnda Temel ЮьrenmeBecerileri Testi ile Tцrkчe Testi olmakцzere 2 test uygulanacaktыr.

* Adaylarыn sыnava girecekleri yerlerbelirlenerek Sыnava Giriш Belgesi dцzen-lenecektir.

* Her aday iчin optik cevap kaьыtlarыhazыrlanacaktыr.

* Sыnavdaki Tцrkчe Testi puanы yer-leшtirme iшleminde dikkate alыnmayacak,adaylarыn Tцrkчe seviyelerinin tespiti iчinkullanыlacaktыr.

* Sыnav sonuчlarы Иnternet aracыlыьыyla,http://www.osym.gov.tr adresindenduyurulacaktыr.

* Adaylarыn Tцrkiye'ye intikalleri ilebursluluk, programlara kayыt, vize, ikamet,yurt ve TЮMER yerleшtirme iшlemleri,Baшbakanlыk Yurtdышы Tцrkler ve AkrabaTopluluklar Baшkanlыьы koordinasyonundailgili kurumlarca belirlenecek programчerчevesinde yцrцtцlecektir.

Sыnav Dili

Sыnav, цlkelerin resmi dillerinde hazыrlan-maktadыr. www.ytb.gov.tr

Tцrkiye'nin BiшkekBцyцkelчisi NejatAkчal, Kыrgыzistan'ыnbaшkenti Biшkek'te,Tцrk giriшimcilerceaчыlan Ayчцrюk KыzLisesini ziyaret etti.

Akчal, baшarыlarыyladikkat чeken okuldaюьrencilere hitabenyaptыьы konuшmasыnda,Kыrgыzistan'lы юьrenci-lerin Tцrkчe юьren-mesinin ehemmiyetiцzerinde durdu.

Ayчцrюk Kыz Lisesi-

nin Kыrgыzistan ile Tцr-kiye arasыnda dostlukkюprцsц olduьunu dilegetiren Bцyцkelчi,okul юьrencilerincehazыrlanan Tцrkчeшarkыlar, Kыrgыz Dansыve KaradenizHoron'undan oluшankonser programыnы ilgiile izledi. Ayчцrюk KыzLisesi Mцdцrц ЮmerЮzkaya'dan bilgi olanAkчal, okulun eldeettiьi baшarыlarыndandolayы юьretmen veidarecileri tebrik etti.Akчal'ыn Ayчцrюk Kыz

Lisesi ziyaretindeSebat Eьitim Kurum-larы Yюnetim KuruluBaшkanы Orhan Иnandы,Baшkan YardыmcыsыOrhan Oьuz ile Biш-kek bцyцkelчiliьi 2.Katibi Seyfullah Шahinile 3. Katip MelekMehtap Шahin hazыrbulundu. Mцtevazi vesempatik davranышlarыile юьrencilerin gюn-lцnц fetheden Akчal,okuldan tekrar ziyaretetme temennisi ileayrыldы.

www.turkelpress.com

ATATЦRKЦN YAVERИNDEN BИR ANЫ!..Gazi, чiftliьinde dolaшыp hava alыrken

oldukчa yaшlы bir kadыna rastladы.Atatцrk attan inerek bu ihtiyar kadыnыn

yanыna sokuldu.- Merhaba nine.

Kadыn Ata'nыn yцzцne bakarak hafif birsesle;

- Merhaba, dedi.- Nereden gelip nereye gidiyorsun?Kadыn шюyle bir duralayыp;- Neden sordun ki, dedi. Buralarыn

saabisi misin? Yoksa bekчisi mi?Paшa gцlцmsedi.- Ne sahibiyim ne de bekчisiyim nine.

Bu topraklar Tцrk milletinin malыdыr.Buranыn bekчisi de Tцrk milletinin ken-disidir. Шimdi nereden gelip nereye git-tiьini sюyleyecek misin?

Kadыn baшыnы salladы.- Tabii sюyleyeceьim, ben Sincan'ыn

kюylerindenim bey, otun gцч bittiьi, atыngeч yetiшdiьi, kavruk kюylerinden birin-deyim. Bizim muhtar bana bilet aldыtrene bindirdi, koшdum Angara'ya geldim.

- Muhtar niчin Ankara'ya gюnderdi seni?- Gazi Paшamыzы gюrmem iчin. Baшыnы

pek aьrыttыm da... Benim iki oьlum gаvurharbinde шehit dцшtц. Memleketi gаvur-dan gurtaran kiшiyi bir kez gюrmedenюlmeyim diye hep dua ettim durdum.Rцyalarыma girdi Gazi Paшa. Bende gцndemeyip mуhtara anlatыnca, o da banabilet aliverip saldы Angaraya. Giceleyingeldimdi. Yolu neyi de bilemediьimdeniшte agшamdan belli bюyle kendimiordan oraya vurup duruyom bey.

- Senin Gazi Paшa'dan baшka biristeьin var mы?

Kadыnыn birden yцzц sertleшti.- Tюvbe de bey, tюvbe de! Daha ne

isteyebilirim ki.. O bizim vatanыmыzы gur-tardы. Bizi dцшmanыn elinden gurtardы.Шehitlerimizin mezarlarыnы onlara чiьnet-medi daha ne isteyebilirim ondan?Onun sayesinde шimdi istediьimiz gibiyaшiyoz. Sunun bunun gаvur dюlцnцnkюpeьi olmaktan onun sayesinde kurtul-madыk mы? Buralara bir defa yцzцnцgюrmek, ona saьol paшam! Demek iчindцшtцm. Onu gюrmeden юlцrsem gюzler-im aчыk gidecek. Sen efendi bir adamabenziyon, bana bir yardыm ediver de

Gazi Paшayы bulacaьыm yeri deyiver.Atatцrk'цn gюzleri dolu dolu olmuшtu, чok

duygulandыьы her halinden belliydi. Banadюnerek;

- Gюrцyorsun ya Gюkчen, iшte bubizim insanыmыzdыr... Benim kюylцm,benim vefalы Tцrk anamdыr bu.

Attan indim. Yaшlы kadыnыn elini tuttumanacыьыm dedim, sen gюkte aradыьыnы yerdebuldun, rцyalarыnы sцsleyen, seni buralarakadar koшturan Gazi Pasa yani Atatцrk iшtekarшыnda duruyor.

Kюylц kadыn bu sюzleri duyunca шaшkыnadюndц. Elindeki deьneьi yere fыrlatыpAtatцrk'цn ellerine sarыldы. Gюrцlecek birmanzaraydы bu.

Иkisi de aьlыyordu. Иki Tцrk insanы biri kur-tarыcы, biri kurtarыlan, ana oьul gibi sarmaшdolaш aьlыyorlardы. Yaшlы kadыn belki on defaюptц atanыn ellerini. Ata da onun elleriniюptц. Sonra heybesinden kцчцk bir paketчыkarttы. Daha doьrusu beze sarыlmыш birkюy peyniri. Bunu Atatцrk'e uzattы;

- Tek ineьimim sцtцnden kendi ellerimleyaptыm Gazi Paшa, bunu sana hediyegetirdim. Seversen gene yapыp getiririm.

Paшa hemen orada bezi aчыp peyniriyedi. Чok beьendiьini sюyledi. Sonra birlik-te kюшke kadar gittik. Oradakilere шu emriverdi;

- 'Bu anamыzы alыn burada iki gцnkonuk edin. Sonra kюyцne gюtцrцn.Giderken de kendisine цч inek verinbenim armaьanыm olsun.'

Bu yazыyы okurken duygulanan veyaaьlayanlar varsa, hala umut var demektir.

Ortada dolaшan saчma sapan elektronikpostalarы 10 kiшiye yollamak yerine, bu tцryazыlarы herkese yollarsak belki Atamыzыndeьeri daha чok anlaшыlыr. Belki bazыlarы davatandaшla nasыl konuшulacaьыnы daha iyianlar...

Ne dersiniz? ...

П.С. "Gюrmeden юlцrsem millette цmitettiьim feyzi, yazыlsыn seng-i kabrime vatanmahzun ben mahzun" Namыk Kemаl.

"Doьduьunuz zaman siz aьladыnыz,dцnya gцldц. Юyle bir hayat yaшayыn ki,юldцьцnцzde dцnya aьlasыn, siz gцlцn."Cherokee atasюzц.

ТуркелПресс.

Tцrk DunyasыЮьrenci Derneьi

23№ 59 МАРТ 2011

ЩЯР ЙЕРДЯН . . . ЩЯР ШЕЙДЯН...ЩЯР ЙЕРДЯН . . . ЩЯР ШЕЙДЯН...ÍÀØÈ ÐÅÊËÀÌÍÛÅ

ÐÀÑÖÅÍÊÈ:Âíóòðåííèå öåëûå ïîëîñû (8, 9, 12, 13 è 17

ñòð. öâåòíûå) - $800 ÑØÀ - ñòð.24 - $1000ïîëïîëîñû - $500 ÑØÀ÷åòâåðòü ïîëîñû - $200 ÑØÀÂíóòðåííèå ïîëîñû (÷/áåëûå) - 1 ñì2 =

0,30$ ÑØÀÍà öâåòíîé ïîëîñå 1 ñì2 = $1 ÑØÀÏîçäðàâëåíèå â ãàçåòå íà ÷åðíî-áåëîé ïîëî-

ñå - $25 ÑØÀÍà öâåòíîé - $50 ÑØÀÄèçàéí è ðàçðàáîòêà ðåêëàìíîãî ìîäóëÿ -

$70 ÑØÀ

ÏÐÎÄÎËÆÀÅÒÑßÏÎÄÏÈÑÊÀ ÍÀ ÃÀÇÅÒÓ

“TЦRKEL”Ñòîèìîñòü ïî Êûðãûçñòàíó - çà ãîä $15

ÑØÀ (500 ñîìîâ)Ïî Êàçàõñòàíó - çà ãîä $45 ÑØÀ (5000

òåíãå)Ïî Àçåðáàéäæàíó, Ðîññèè, Óçáåêèñòàíó

è Òóðêìåíèñòàíó - $60 ÑØÀÏî Òóðöèè - $80 ÑØÀ

REKLAM FИYATLAR’ISiyah-beyaz sayfa 1sm/2= $0,30 USDRengli sayfa 1sm2 = $0,80

USD

TEBRИK MESAJLAR’ISiyah-beyaz sayfa - $25 USDRengli sayfa - $50 USD

YILLIK ABONEFИYATLAR’Ы

Kыrgыzistan - 500 somKazakistan - 5000 tenge Azerbaycan, Русйа, Юzbekistan ve ТцркмянистанTцrkiye - $80 USD

EFИRDЯ “MANAS” RADИOSUDUR

Щяр шянбя эцнц saat17:00-dяn 18:00-dяk“Manas FM-102.9”dalьasыnda

“DОСТЛУГ KЮРПЦСЦ” (Азяр-байжанжа) proqramыnы dinlяyяbilяrsiniz.

+99(6312) 36 76 22 saylы telefonazяng vurmaqla, ялагя сахламаголар.

Proqramыn aparыcыlarыHюkцmя Tovuzlu vя Ramiz Мяшяdihяsяnlidir.

“ТЦРКЕЛ”IN БАНКА ЩЕСАПNУМАРАЛАР’Ы

INTERMEDIARY BANKAMERICAN EXPRESS BANK LTD., NEW York,USA SWIFT BIC: AEIBUS33XXX Routing number:124071889Address: 23 rd Floor, American Express Tower,200 Vesey str, New York. NY 10285, USA

BENEFICIARY BANKCORRESPONDENT ACCOUNT: 740464DEMIR KYRGYZ INTERNATIONAL BANK,BISHKEK, KYRGYZ REPUBLIC SWIFT BIC: DEMIKG22XXXAddress: Prospect Chui, 245 BENEFICIARY'S NAME: TURKEL PUBLICFUNDBENEFICIARY'S ACCOUNT # OR PASSPINFO: 1181000500115485

INTERMEDIARY BANKCITIBANK N.A., NEW York,USASWIFT BIC: CITIUS33XXX Routing number:021000089Address: ADR Department, 399 Park Avenue,NEW York, NY 10043. USA

BENEFICIARY BANKCORRESPONDENT ACCOUNT: 361000089DEMIR KYRGYZ INTERNATIONAL BANK,BISHKEK, KYRGYZ REPUBLICSWIFT BIC: DEMIKG22XXXAddress: Prospect Chui, 245BENEFICIARY'S NAME: TURKEL PUBLICFUNDBENEFICIARY'S ACCOUNT # OR PASSPINFO: 1181000500115485

INTERMEDIARY BANKCOMMERZBANK AG, FRANKFURT, GER-MANYSWIFT BIC: COBADEFFXXX BLZ: 50040000Address: Neu Mainger str., 32-36, 60311Frankfurt am Main, Germany

BENEFICIARY BANKCORRESPONDENT ACCOUNT:

400887192300USD (USD)400887192300EUR (EURO)

DEMIR KYRGYZ INTERNATIONAL BANK,BISHKEK, KYRGYZ REPUBLICSWIFT BIC: DEMIKG22XXXAddress: Prospect Chui, 245BENEFICIARY'S NAME: TURKEL PUBLICFUNDBENEFICIARY'S ACCOUNT # OR PASSPINFO: 1181000500115485

$50УСД

УЕФА ЙЕНИПАТРОНУНУ

СЕЧТИ

Michel Platini,tek aday olarak ka-tыldыьы seчimde ye-niden baшkanlыьaseчildi.

Avrupa Futbol Federas-yonlarы Birliьi'nin (UEFA) heryыl dцzenlediьi olaьan kon-gresi Fransa'da yapыldы.

Michel Platini tek adayolarak katыldыьы baшkanlыkseчimini kazanarak birdюnem daha UEFA Baшkanыolmaya hak kazandы.

Paris'te dцzelenen 35.UEFA Kongresi'ne, TцrkiyeFutbol Federasyonu adыnaBaшkan Mahmut Юzgener,Baшkanvekilleri Lutfi Arыbo-ьan ve Servet Yardыmcы ileMilli Takыmlardan SorumluYюnetim Kurulu цyesi LeventKыzыl katыldы.

"G.Saray'da 390Milyon DolarHortumlandы"

Galatasaray eski baшkan-larыndan Faruk Suren, шokaчыklamalar yaptы!

Ntvspor Radyo’da BцlentYцksel ile Sportif Gюrцш pro-gramыna konuk olan Sцrengeч gelen itiraflarda bulun-du. Sцren, MehmetHelvacы’nыn “Цnal Aysal AIGhisselerinden 10 milyondolar kazandы” iddialarыna,AIG anlaшmasыnыn altыndaimzasы olan dюnem baшkanыolarak cevap verirken“Helvacы Baшkan olmakistiyor mesajыnы anlamыyormusunuz?” ifadesini kul-landы.

Sцren шirket birleшmesiyleilgili de bilgi verirken “AIGolsaydы, biz halka aчыk birшirketten, 390 milyon TLhortumlamak durumundakalmazdыk! SPK kurulunaaykыrы davrandыk!” sюzlerinikullanarak шok bir iddiaortaya attы...

ФУТБОЛÔÓÒÁÎË

РЕКЛАМ РЕЗЕРВАСЙОНУ - Тел: +996(555) 66 52 52, +996(312) 36 76 22; +7701 3442771; +99455 6879025.

Âíèìàíèå!Óâàæàåìûå ÷èòàòåëè!

Íàïîìèíàåì, ÷òî êàæäóþñóááîòó â 17:0617:06 âûõîäèò âýôèð ðàäèîïåðåäà÷à "Äîñ-òûê". Ýòî ïðîãðàììà ÐÎΓÀññîöèàöèÿ àçåðáàéäæàíöåâ”. Êàæäûé÷åòâåðã â 17:06 íà ò17:06 íà òóóðåöêðåöêîîì ÿçûêåì ÿçûêå

âûõîäèò ïåðåäà÷à òåëåðàäèîêîðïîðàöèè"Êà"Êàçàõçàõñòñòàí".àí".

Àâòîðû è âåäóùèå ïðîãðàììû "Ä"Äîîñòûê"ñòûê" -ÐÐàìèç Ìåøåäèãàñàìèç Ìåøåäèãàñàíëû è Õàíëû è ÕîêóîêóììààÕàëèëÕàëèëîâîâà.à. Òåëåôîí äëÿ ñïðàâîê +7701-344-27-71.

Ïåðåäà÷ó ìîæíî ïîñëóøàòü â Èíòåðíåòå ïîE-mail: www.kazradio.kz

Galatasaraylы futbolcu BarышЮzbek, Tцrkiye'den ayrыlmakistediьini belirtti.

Barыш, Alman Kicker dergisineverdiьi rюportajda, ''Galatasaray'dabir gelecek gюrцyor musunuz''шeklindeki soruyu, ''Doьrusunu

sюyleyeyim; Galatasaray'da 4 yыlyeter. Шimdi yeni hedefler istiyo-rum. Yeni bir lig. Rot-WeissEssen'den 4 yыl юnce geldiьimdeGalatasaray benim iчin чok чekiciidi. Bunu baшardыm. Шampiyonoldum. Шimdi deьiшiklik dцшцnц-yorum'' diye yanыtladы.

Almanya Birinci Futbol Ligi'nde(Bundesliga) oynamayы dцшцnцp dц-шцnmediьi sorusuna karшыlыk da Ba-rыш, Bundesliga'nыn kendisi iчin чokcazip olduьunu, ailesinin Almanya-da yaшadыьыnы belirterek, ''Memle-ketime dюnmek istiyorum'' dedi.

''Performansыnыzdan memnunmusunuz'' шeklindeki soru цzerinede Barыш, sakatlыklara raьmen birчokmaчta yer aldыьыnы, ancak bu sezon-dan memnun olmadыьыnы, perfor-mansta hiчbir zaman memnun olun-mamasы gerektiьini ifade ederek, bukonuda Alman Milli Takыmыnыn eskikalecisi Oliver Kahn gibi dцшцndц-ьцnц ve mцcadeleci bir yapыyasahip olduьunu kaydetti.

Genч futbolcu, ''Tцrkiye'ye trans-ferinizle bir hata mы yaptыnыz''soruna ise ''Hayыr. UEFA Kupasы'nыve Sцper Kupa'yы kazananGalatasaray bцyцk bir kulцp. Benbir hata yapmadыm. Buradabaшardыьыmdan gurur duyu-yorum. Almanya'da gюzden uzak-tыm, ancak burada AvrupaLigi'nde oynadыm. O zamanlarTцrk Milli Takыmы'ndan da davet

geldi ve bunu geri чevirdim''karшыlыьыnы verdi.

Fenerbahчe'ye karшы yarыn oyna-yacaklarы karшыlaшmanыn kendileriiчin son шans olduьunu ifade edenBa-rыш, sadece taraftarlarыn deьil,futbolcularыn da bu sezonda hayal

kыrыklыьы yaшadыьыnы, elde edilensonuчlara raьmen 50 bin kiшilikstadыn her maчta hemen hementцmцyle dolu olduьunu, sonuчlarыnGalatasaray'a yakышmadыьыnы,Galatasaray'ыn daha цst sыralardabulunmaya alышыk olunduьunu kay-detti.

Galatasaray'ыn geчen sezon da iyiolmadыьыnы, ancak ligi цчцncц sыradatamamladыklarыnы anlatan Barыш,''Burada bu yetmez. Иkinci olmakbile burada baшarыsыzlыktыr'' dedi.

Barыш, 4 yыl futbol oynadыьыGalatasaray'da bu sцre iчinde 6teknik direktюrцn deьiшtiьine iшaretederek, шampiyon olduklarы 2008yыlыndaki takыmdan sadece 4 ya da 5futbolcu kaldыьыnы, bunun normalolmadыьыnы ve Galatasaray'da sц-reklilik konusunda bir eksiklik bulun-duьunu anlattы. AA.

Pàñïðîñòðàíÿåòñÿ â Êàçàõñòàíå, Êûðãûçñòàíå, Óçáåêèñòàíå, Öåíòðàëüíîé Àçèè, Åâðîïå, Òóðöèè, Àçåðáàéäæàíå, Ðîññèè è â äðóãèõ ñòðàíàõ...

24 № 03 (59) МАРТ 2011

Казакистан, Кырэызистан, Юзбекистан, Орта Асйа Жумщурийетлери, Азербайжан, Русйа, Кузей Кыбрыс Тцрк Жумщурийети ве башка цлкелери ащате едийор...“Тцркел”

Herkes bir baшkasыna yardыm etseydi,herkesin iшi yapыlmыш olur.

Невруз Байрамы paylaшыmlarыmыzыnБайрамы olsun. Mutluluk, esenlik ve sevinчler getirsin! Mutlu Байрамlar dileriз!..

Иnsan, armaьanыnы kalbi ile birlikte ver-mezse ne deьeri vardыr.

Невруз Байрамы Tanrы'nыn bizlere verdiьiarmaьandыr.

En mutlu gцnler sизиnle olsun...

ÒÒÒÒååååëëëë.... :::: ++++ 7777777700001111 222222227777 33332222 11115555,,,, ++++7777333322227777 77770000 222222222222 99998888

Самими duygu ve dцшцncelerle her-birinizin Nevruz Bayramыnы kutluyor,dцnyanыn her kюшesindeki aziz ТЦРКЩАЛКЫМЫЗЫН birlik ve beraberlik iчindetam baьыmsыz bir шekilde, sonsuza kadarvar olmayы Cenab-ы Allah'tan niyaz ediyo-ruz!..