Opis metodologije i uputstva za korišćenje „Еxcel” aplikacije, uključujući prikaz rezultata bilansa biomase na opštinskom nivou za 2017. godinu

Dr Todor Janić, red.prof.Univerzitet u Novom SaduPoljoprivredni fakultet

BILANS POLJOPRIVREDNE BIOMASE

U okviru projekta „Smanjenje barijera za ubrzani razvoj tržišta biomase u Srbiji“ realizovan je program za podsticaj korišćenju biomase u energetske svrhe .

Cilj programa je bio usmeren na podsticanje upotrebe lokalno raspoložive biomase za proizvodnju energije.

U okviru Programa za izabranih 29 opština paralelno su definisani potenci-jali raspoložive biomase koja se može koristiti u svrhu produkcije energije iz

• poljoprivredne proizvodnje i

• šumarstva.

U tu svrhu su za svaku od opština na godišnjem nivou izračunavani bilansi poljoprivredne i drvne biomase.

Bilansi poljoprivredne biomase predstavljaju razliku količina novostvorene biomase i količina biomase koje se u opštini troše na mestu nastanka, u stočarstvu, u okviru industrijskih procesa ili za produkciju energije.

Еxcel aplikacija za definisanje potencijalno raspoložive biomase iz poljoprivredne proizvodnje koja se na opštinskom nivou može iskoristiti za produkciju energije sastoji se iz četiri dela.

Prvi deo je opisni i odnosi se na zemljište, kao glavni proizvodni resurs i višegodišnje prosečne prinose pojedinih poljoprivrednih kultura, na koje bi uticaj trebalo da imaju: lokacija proizvodnog regiona (nadmorska visina, ekspozicija i nagib terena, plodnost zemljišta i dr.), klimatski i metereološki uslovi sredine, oblik vlasništva, tj. spremnost vlasnika da investira u proizvodnju, izbor gajenih vrsta i sorti, primenjena agrotehnika i dr.

Drugi deo obuhvata najvažnije izvore biomase na teritoriji opštine.

Treći deo prikazuje potrošače biomase kao materijalnog resursa ili kao energenta na teritoriji opštine.

Četvrti deo aplikacije se odnosi na utvrđivanje bilansa potencijalno raspolo-žive biomase koja se na tržištu može ponuditi kao obnovljivi izvor energije.

U opisnom delu Excel aplikacije izrađene su tabele u kojima je na nivou opštine navedena struktura u pogledu:

• Vlasništva nad poljoprivrednim zemljištem,

• Izabrane uzgajane biljne vrste, tj. namena zemljišta i

• kvaliteta, tj. klase poljoprivrednog zemljišta.

Navedeni podaci nemaju značaja za bilansni račun, ali pomažu pri sakuplja-nju podataka o raspoloživoj i utrošenoj biomasi i shvatanju potencijala lokalne sredine.

Izlaganje o metodologiji rada i opisu Excel aplikacije biće realizovano kroz primer opštine Inđija.

Izgled navedenih tabela se može prikazati u sledećem:

Struktura zemljišta po oblicima svojine

Struktura zemljišta po nameni

0.0

5000.0

10000.0

15000.0

20000.0

25000.0

30000.0

1 2 3 4 5 6

Struktura zemljišta po klasama

-1000.0

1000.0

3000.0

5000.0

7000.0

9000.0

11000.0

13000.0

1 2 3 4 5 6 7 8

PRODUKCIJA BIOMASE IZ POLJOPRIVREDNEPROIZVODNJE

Prilikom definisanja izvora biomase u pojedinim opštinama oblast poljoprivredne proizvodnje u kojoj se stvara biomasa je šire posmatrana.

Tako su se pored potencijala raspoložive biomase iz primarne poljoprivre-dne proizvodnje utvrđivali potencijali biomase koja nastaje i u sektoru agroindustrije, kao i mogućnosti dobijanja biomase iz „energetskih zasada“.

U okviru primarne poljoprivredne proizvodnje definisano je stanje raspoložive biomase koja se može koristiti u svrhu produkcije energije u dva sektora i to:

• biljna proizvodnja i

• stočarska proizvodnja.

U okviru biljne proizvodnje razmatrani su potencijali iz:

• ratarsko-povrtarske proizvodnje i

• voćarsko vinogradarske proizvodnje.

Prosecni prinosi po kulturama po regionima za period posmatranja od 10 godina (Izvor Republicki Zavod za statistiku)

POTENCIJALNO RASPOLOŽIVI OSTACI BIOMASE IZBILJNE PROIZVODNJE

Potencijalno raspoloživi ostaci biomase iz ratarsko-povrtarske proizvodnje

Potencijalno raspoloživi ostaci biomase iz voćarsko-vinogradarske proizvodnje

Potencijalno raspoloziva biomasa iz energetskih zasada

91%

7% 0% 2%

Ostaci ratarske proizvodnje (suvi) - 81.476 t/god

Ostaci voćarske i vinogradarske proizvodnje -5.997 t/god

Biomase iz energetskih zasada - 0 t/god

Biomasa iz agroindustrije (suva) - 2.140 t/god

21%

79%

0%

Ostaci ratarske proizvodnje (vlažni) - 19.679t/god

Stajnjak - 73.319 t/god

Biomasa iz agroindustrije (vlažna) - 90 t/god

POTENCIJALNO RASPOLOŽIVI OSTACI BIOMASE IZSTOČARSKE PROIZVODNJE

Potencijalno raspolozivi stajnjak iz stočarske proizvodnje

POTENCIJALNO RASPOLOŽIVI OSTACI BIOMASE IZAGROINDUSTRIJE

Procena raspolozive biomase iz agroindustrije (značajnijih pojedinačnih kapaciteta)

Proizvodnja čvrstih biogoriva od poljoprivredne biomase

Proizvodnja gasovitih biogoriva od poljoprivredne biomase

POTROŠNJA POLJOPRIVREDNE BIOMASE KAO MATERIJALA

Potrošnja poljoprivredne biomase kao materijala

POTROŠNJA POLJOPRIVREDNE BIOMASE KAO ENERGENTA

Potrošnja biomase za produkciju električne i toplotne energije

Potrošnja biomase za produkciju toplotne energije u privredi, kod potrošača snage > 1 MW

Potrošnja biomase za produkciju toplotne energije u privredi, kod potrošača snage < 1 MW

Potrošnja biomase za produkciju toplotne energije u domaćinstvima

15%0%

41%

0% 0%

4%

40%

Potrošnja biomase za prostirku - 5.773 t/god

Potrošnja biomase za industrijsku primenu - 0 t/god

Potrošnja biomase za proizvodnju biogoriva - 12.500t/god

Potrošnja biomase za produkciju električne i toplotneenergije (direktnim sagorevanjem) - 0 t/god

Potrošnja biomase za produkciju toplotne energije uprivredi, kod potrošača snage > 1 MW - 0 t/god

Potrošnja biomase za produkciju toplotne energije uprivredi, kod potrošača snage < 1 MW - 1.239 t/god

Potrošnja biomase za produkciju toplotne energije udomaćinstvima - 12.155 t/god

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

80,000

90,000

100,000

Potencijal biomase zaprodukciju toplotne energijesagorevanjem - 89.614 t/god

Potencijal biomase zaproizvodnju biogasa - 93.089

t/god

Potoršnja biomase kao materijali za energiju - 30.396 t/god

Potrošnja biomase kao hrane zastoku i proizvodnju biogasa -

12.848 t/god

42%

58%

Bilans suve biomase - 59.218 t/god

Bilans vlažne biomase - 80.241 t/god

0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

Ras

po

loži

vo b

iom

ase

(t/

god

)

HVALA NA PAŽNJI !