Karakteristike tekućine

•Ima osnovne funkcije:

a)Zaštita fetusa i dozvoljavanje njegove pokretnosti

b)Uloga u različitim biohemijskim procesima

•Po sastavu slična plazma dijalizatu barem na početku

•Kasnija faza-razmjena rastvorenih substanci izmedju fetusa i okruženja (razmjena amnionska tekućina-fetus te amnionska tekućina-plazma majke)

•Kompletna izmjena volumena tekućine svaka 2-3 sata

Volumen tekućine

•25-50 mL pri 12 nedjelja gestacije

•1100-1500 mL 36 nedjelja gestacije

•Povećana količina tekućine (hidroamnio) asocira se padom fetalnog gutanja i indicija kongenitalnog defekta

•Smanjena količina amnionske tekućine-oligohidroamnio se javlja kod Kongenitalnih malformacija

SKUPLJANJE TEKUĆINE

Transabdominalno ili vaginalno u sklopu pregleda ultrazvukom

Preferiran ovaj oblik jer vaginalna je asocirana sa povećanim rizikom za infekciju

Kada raditi amniocentezu!

14-18 nedjelja starost majke 35 godina ili više jedan od roditelja ima poznate hromozomalne abnormalnosti već rođeno dijete sa hromozomalnim nedostacima već rođeno dijete sa defektom neuralne cijevi roditelj nosioc metaboličke mane povećan AFP kod majke

20-42 nedjelje Ispitivanje fetalnog distresa(Rh ili druga izoimunizacija) Infekcija Ispitivanje zrelosti pluća

Način skupljanja:

Aseptična tehnika ,sterilna igla,aseptično procesuiranje

Aspiriranje 10-20 ml amnionske tekućine u sterilne epruvete(obično 3) (Razlog kontaminacija krvlju)

Pakiranje u folijom obložene epruvete (spriječavanje fotooksidacije bilirubina)

Transport uzoraka

Ćelijske kulture, studije na kromozomima-sobna temperaturaAnaliza fosfolipida- +4 stepena,transport na leduOdložen rad-prethodno centrifugiranje uzorakaBrzina: 140 g za ćelije500 g za fosfolipide1500-2000g za spektrofotometriju

Fizikalni pregled tekućine

1.Boja (bezbojna ili blijedo žuta boja)Jaka žuta-bilirubinZelena-mekonij(mukusu sličan materijal koji nastaje kao posljedica progutane amnionske tekućineI intestinalnih sekreta.Biliverdin je odgovoran za ovu boju.

2.Zamućenje

Blago zamućena obično,malo u ranoj trudnoći

HEMIJSKI PREGLED TEKUĆINE

Kod očekivanja prijevremenog porodaIli poželjan je zbog komplikacija trudnoće

Evaluacija funkcionalnog statusa pluća

Najčešće obolenje respiratorni distres sindrom

Neodgovarajuća produkcija surfaktanata na površini alveola kod novorođenčeta

Korelacija između zrelosti pluća i kocentracije fosfolipida u amnionskoj tekućini

3 tipa fosfolipida se testiraju: lecitin(fosfatidilholin) sfingomijelin fosfatidil glicerol

Odnos lecitin/sfingomijelin i fosfatidil glicerol

•Lecitin osnovni surfaktant Sfingomijelin nepoznata uloga

•Do 33 nedjelje fetalni sistem pluća producira podjednake količine i lecitina i Sfingomijelina

34-36 nedjelja gestacije-koncentracija sfingomijelina opada, a lecitina raste

•L/s odnos bitam

L/S manji od 2 –nezrela plućaVeći ili jednak 2 sve u redu

•Fosfatidil glicerol detektabilan iza 35 nedjelje gestacije

•Parametar bitan kod kompliciranih trudnoća(DM)(Trudnice sa DM, LS veći od 2, a nema PGa-značajan broj djece razvije RDS Ako je prisutan,nema rizikaNačini detekcije: Tankoslojna hromatografija

Indeks stabilnosti pjene

•Ispitivanje fizikalnih i funkcionalnih karakteristika tekućine

Ako su surfaktanti prisutni---stvori se pjena nakon miješanja sa Etanolom, formiranje stabilnih mjehurića

•Često se koristi(Miješanje jednakih volumena tečnosti sa različitim volumenima etanola,nakon toga miješanje)•Opseg koncentracija etanola 0,43-0,55

•FSI veći od 0,48 koreliza sa zrelošću pluća

•Mekonij problem kod interpretacije

Test fluorescentne polarizacije

•Mjerenje mikroviskoziteta tekućine Viskoznost proporcionalna količini prisutnih surfaktanata Rezultat u odnosu na albumin

Princip detekcije: Fluorofor se pomiješa sa amnionskom tekućinom i asocira se sa Albuminima i lipozomima surfaktanata(agregati fosfolipida)Fluorofori sa albuminom nemaju takvu sposobnost rotacije kao oni asociranisa lipozomima surfaktanta

Princip testa: Količina emitirane polarizirane fluorescentne svjetlosti je u direktnom odnosuSa sa sastavom surfaktanata prisutnih u amnionskoj tekućini(albumini nepromijenjeni)Albumin interni standard –u trećem trimestru konmstantno prisutan

Mjeri se odnosi surfaktant albuminOpseg: 0-160 mg/g.Vrijednosti ispod 40- nezrela plućaVeće od 70 zrela pluća

Ako je niska razina surfakatnata-visoka fluorescentna polarizacijaDanas najbolja procjena: ispitivanje zrelosti pluća+ gestacioni period za fetus)Koristiti tehnike filtriranja , ne centrifugiranja(uklanja fosfolipide)

Broj lamelarnih tješeca

Skladištenje surfaktanta u lamelarnim tjelešcimaLuče se od 20-24 nedjelje gestacijeTreći trimestar prisutni 50000-200000 po mikrolitru.

Hematološki brojači Količina uzorka 0,5 mL, ne košta puno

Centrifugiran uzorak-LBC 35000 zrelo, korelacija sa L/S veće od 2,prisustvo PGaKada je LBC ispod, kompletan profil se savjetuje

Bilirubin u amnionskoj tekućini

Prisutan kod hemolize

Normalan skan tekućine (350-580 nm),prava linija sa padom absornanceBilirubn max 450 nm

Rast bilrubina, absorbanca na 450 nm rasteViše zonaI-normalni rezultatiII-srednja hemolizaIII-ozbiljna hemoliza

Uzorci kontaminirani sa krvlju nisu akceptabilni zbog interferenci izazvanihabsorpcijom oksihemoglobina na 412 nm i 540 nm.

Veličina kontaminacije utvrdjuje se računanjem razlike u absorpciji na 412 nm.Uzorci sa mekonijumom nisu akceptabilni (apsorbcija 350 i 400nm)Lažno niske vrijednosti za bilirubin

SINOVIJALNA TEKUĆINA

•Predstavlja tekućinu koja ispunjava šupljine izmedju zglobova•Dobiva se artrocentezom-perkutana procedura punkcije koja se koristiza dobivanje sinovijalne tekućine

•Stvara se ultrafiltracijom plazme preko sinovijalnih membrana i putemSekrecije iz sinoviocita

•Sinoviociti su ćelije sinovijalne membrane-dva tipa postoje

•Tip koji fagocitira i tip koji luči hijaluronsku kiselinu

•Koncentracije mokračne kiseline i glukoze identične na razini plazme i sinovijalnetekućine

Karakteristike normalne sinovijalne tekućineFizikalni pregled

Ukupni volumen 0,1-3,5 mlBoja blijedo žutaBistrina bistarViskoznost visoka-formira lance 3 do 6 cm dugačkeNema spontanog stvaranja ugruška

Hemijski pregled:

Glukoza kao plazmaMokračna kisleina kao plazmaUkupni proteini 1-3 g/100 mlLaktata 9-33 mg/100mlHijaluronat 0,3-0,4 g/dl

Zahtjevi za analizu

Fizikalni pregled: oko 1 mLBoja, bistrina, viskoznost

Mikroskopski pregledUkupno 2-5 ml natrijum heparinaCitološke studije: 5-50 ml natrijum heparina

Hemijski pregled: 1.3 mL

Mikrobiološke analize 10 ml

Mikroskopski pregled (normalna tekućina):

Broj eritrocita ispod 2000 ćelija na mikrolitarBroj leukocita ispod 200Monociti i makrofage 60%Limfociti 30%Neutrofili 10%Kristali nisu prisutni

Klasifikacija klasičnih poremećaja:

Artritis-neinflamatorni,inflamatorni,septički, hemoragičkiLab.pokazatelji samo aproksimativniSeptički artritis(prisustvo mikroorganizama)Kristalni sinovitis(prisutni kristali)

Klasifikacija sinovijalne tekućine na osnovu nalaza

Test N NI I S H neinf inf sept hemorag

Volumen <3,5 >3,5 > 3,5 >3,5 >3,5Boja bl žuta žuta bijeložuta žutozelena crvenosmedjaViskoznost visoka visoka niska niska opadaBroj leukocita <200 <3000 3000-50000 >50000 <10000Neutrofili < 25% < 25% >50% >75% >25% Glukoza kao plazma kao plazma manja od plaz manja od pl kao plazmaKultura neg neg neg poz neg

Obolenja - osteoartritis kristalni sinovitis bakt.infekcija trauma osteohondritis giht,pseudogijt gljivice obol.krvi traumatski artrit reumatoidni artritis mikobakterije tumor neuroartropatija sistemski lupus erith

Viskoznost

Visoka u odnosu na vodu zbog visoke koncentracije hijaluronske kiseline

Stanje inflamacije: depolimerizacija pod djelovanjem hijaluronidaze-neutrofili

Kapljica tekućine se posmatra kada se ista izbaci iz epruvete. Stvara se uže 3-6 cm dugačko prije razbijanja

Viskoznost niska kada dođe ranije do cijepanja ili se stvore diskretne kapljice Poput vode.

Stvaranje ugruška

Spontano stvaranje znači prisustvo fibrinogenaPatološki procesi uzrokuju oštećenje na razini sinovijalne membrane,kontaminacija krvljuRiješenje: dio krvi uvijek dodati antikoagulans natrijum heparijn

Mikroskopska ispitivanja-hemacitometar

•Rade se na dobro promiješanoj tekućini

•Zamućena tekućina se mora razrijediti sa fiziološkom tekućinom,nikako sa srćetnom kis. (stvaraju se mucinski ugrušci sa sićetnom kisleinom)

•Uzorci sa visokom viskoznošću-dilucija sa puferom za hijalurinidazu- redukcija viskoznosti

Identifikacija kristala

Natrijum urat monohidrat-gihtni artritisKalcijum pirofosfat dihidrat-pseudogihtHolesterol—hronični reumatoidni artritisHidroksiapatit-artropatije asocirane sa hidroksiapatitomKortikosteroidi-prethodna intraantrikularna injekcija

Hemijski pregled sinovijalne tekućine

•Nekorisna analiza koncentracije mokraćne kiseline

•Korisna glukoza-procesuiranje uzorka odmah

•Proteini-normalan uzorak koncentracije 33% one iz plazme

•Rast proteina posljedica promjene permeabilnosti sinov.membrane ili posljedica povećane sinteze .

•Povećani proteini samo indikacija inflamatornog procesa- Ne rade se rutinski

Laktat ?????

Kulture ćelija-svježi uzorci

Pleuralna, perikardijalna i peritonealna tekućina

Serozna tekućina-tekućina slična po svom sastavu serumu

Ascites-velika akumulacija serozne tekućine u peitonealnojŠupljini

Efuzija-akumulacija tekućine u tjelesnoj šupljini kao rezultatPatoloških procesa

Eksudat-efuzija izazvana povećanom permeabilnoščuKapilara ili smanjenom limfatičkom apsorbcijomTransudat-tip efzije izazvan rastom hidrostatskog pritiska ili padom plazmaOnhotskog pritiska

Paracenteza- perkutana punkcija koja se koristi za uklanjanjetekućine iz tjelesne šupljine

Organi okruženi adekvatnim šupljinama

Serozne membrane na površini

Prostori između membrana ispunjeni tekućinom

Serozne tekućine stvaraju se ultrafiltracijom plazme u parietalnoj membrani absorpcijom na visceralnoj membrani

Faktori koji utječu na stvaranje tekućine:

1:permeabilnost kapilara2.hidrostatski pritisak u kapilarama3.onhotski pritisak(proteini)4.apsorbcija putem limfe

Hidrostatski pritisak –stvaranje plazma ultrafiltrata u šupljini

Plazma proeini se suprotstavljaju ovome

Regulacija brzine stvaranja ultrafiltrata-permeabilnost endotela kapilara

Uloga limfe-uklanja tekućinu iz šupljine putem apsobcije

Paracenteza=perkutana punkcija tjelesne šupljine koja služi za aspiraciju tekućine

Toracenteza-hirurški zahvat (punkcija u pleuralnu šupljinu-pleuralna tekućina)

Peritoneocenteza(abdominalna paracenteza)-za skupljanje peritonealne i perikardijalne tekućine

ASCITES-efuzija peritonealne šupljine

ANALIZA SEROZNIH TEKUĆINA

Fizikalni pregled: izgled,boja

Mikroskopski: citologija 25-50 ml natrijum heparin 10-20 ml EDTA

Diferencirano brojanje ćelija: 5-8 ml EDTA ili natrij heparin

Hemijski pregled: glukoza (3-5 ml puna krv) proteini,LDH, amilaza, trigliceridi,drugi

pH pleuralne tekućine ( 1-3 ml heparin)

Mikrobiološki: Gram i acd fast sojevi( 10-20 ml natrijum heparina)

KLASIFIKACIJA EFUZIJA

Transudati-izaziva ih obično sistemsko obolenje,neinflamatorni karakter,

Eksudati-posljedica inflamatornog procesa

Parametar Transudati Eksudati

Uzrok rast k-pritiska rast kap.permeab. pad onh.pr pad limfatičke aps.

Fiz.pregled bistar,blijedo žut zamućen,varira

SPONTANO GRUŠANJE NE VARIRA,ČESTO DA

Mikroskopski pregled

Leukociti ispod 1000 pleuralna više od 1000-pleural

ispod 300 peritonealna više od 500 periton dominiraju mononuklearne neutrofili dominirajuHemijski pregled

Glukoza isto kao serum manja ili ista kao seProteini manji od 50% serum veći od 50% serumOdnos ukupni pr/tek:serum manje od 0,5 više od 0,5LDH manje od 60% serum više od 60% serunOdnos enzim tekućina/serum manji od 0,6 veći od 0,6

Light’s Kriteriji za eksudate

Tekućina je eksudat ako zadovoljava jedan od tri kriterija :

1. Pleural tečnost LDH/serum LDH > 0.6

2. Pleuralna tečnost/serum protein > 0.5

3. Pleuralna tečnost LDH > gornji limit normalne serum LDH

Ako su sva tri negativna, tekućina je transudat.

UZROCI NASTANKA TEKUĆINA

Pleuralni Perikardijalni Peritonelani

Transudati

Pad krv tlaka infekcije pad hidrost.pr Kongestivno obolenje srca infarkt miokarda,aneurizme pad onh.pr

Pad onh.pritiska neoplazme(kancer metastaze) hepatalna cirozaHepatalna ciroza hemoragija.trauma, terpija nefrotski sindrom antikoagulansima

Nefrotski sindrom

EKSUDATI

Pleuralni perikardijalni peritonelani

Povećana permeabilnost sistemska obolenja poveć.kap.permeabInfekcije sistemski lupus infekcijeNeoplazme(pluća, metastatski) reumatoidni artritis neoplazme(jetra)Sistemska oboleja pankreatitiGI obolenja(pankreatit) uremija

Smanjena limfatička apsorbcija smanjena limfatička apsorbcijaNeoplazme(limfom) neoplazme(limfom)Trauma traumahirururški zahvat tuberkuloza

Vrijednost hemijskih testova

Amilaza-amilaza serozne tekućine 1,5-2 puta vća od one seruma je indicijaPatologijeEfuzije-pankreatit, ruptura ezofagusa, metastaska obolenja

Trigliceridi-efuzije sa hilusom –neoplazmePrisutni hilomikroni

pH

Abnormalno niske pH vrijednosti za efuzije parapneumonia

pH 7,3 karakterističan

pH manji od ovog, mora se raditi drenaža uz terapiju antibioticima

Vće od 7,3 samo je dovoljno dati antibiotike

CEA-CEA+citologija-identifikacija malihnih efuzija

CEREBROSPINALNA TEKUĆINA

Kupa mozak i kičmenu moždinu

Selektivna sekrecija iz plazme,nije ultrafiltrat

Ukupni volumen tekućine 85-150 ml

Neonatusi- (10-60ml )

Uloge:štiti mozak i kičmenu moždinu služi za transport i razmjenu hranjljivih sastojaka

Hemijske analize od pomoći: glukoza,proteini, laktat

Uzorak.- Punkcija između trećeg i četvrtog lumbalnog međuprostora

Uz kontrolu pritiska 20 ml se može izvući

Indikacije i kontraindikacije za lumbalnu punkciju

Indikacije

Infekcije-meningitis encefalitis absces mozga

Krvarenja-subarahnoidno intracerebralnoNeurološka oboleja-multipla skleroza Guiilan-Barr sindrom

Maligniteti: Leukemija,limfom.kancer sa metastazamaTumor: mozak,kičmena moždinaTretmani: Hemoterapija, anestetici, radiografski kontrasti, terapija antibioticima

Kontraindikacije: Septicemija, Sstemske infekcije, Lokalizirana lumbalna infekcija

Temperatura procesuiranja.

Hemijski pregled –epruveta 1 -15 do –30 stupnjeva

Mikrobiološke analize –epruveta 2 19-26 stupnjeva

Citologija-epruveta 3 2-8 supnjeva

Fizikalni pregled

Bistra, bezbojna tekućina, slična viskoznost vode

Povećan viskozitet-adenokarcinomi(mucin lučeći tumori)

Stvara ugruške, prisustvo fibrinogena(kompromitovana barijera)

Najčešći uzrok trauma ili rast proteina u likvoru(Froin sindrom)., tuberklozni meningitis

Pleocitoza-rast broja ćelija u likvoruZamućenje likvora:

Leukociti više od 200 ćelija/ulEritrociti više od 400 ćelija/ulMikroorganizmi, rasts proteina-zamućen uzorak

Ksantohromija- asocira se sa bolešću

Žuta boja likvora, ali i ljubičasta,naranđasta,.žutaPink supernanatant-oksHbŽuti-bilirubinNaranđasti-mješavina ova dvaBraun.svaranej methemoglobina

Uzroci ksantohromije:

Hemoragija, subarahnoidna ili intracerebralnaHiperbilirubinmijaVisok karoten ili proteini veći od 150 mg/100 ml uzrok ksantohromijeMeningealni melanomNormalan neonatustrauma

Uzroci pleocitoze

Domintan tip ćelija uzroci infekcije neinfektivni uzroci

Neutrofili meningitis hemoragija bakterijski subarahnoidni rani vrusni,tuberkulozni intracerebralni

cerebralni apsces

Limfociti meningitis multipla skleroza sve vrste zloupotreba lijekova

infekcije parazitima

Plazma ćelije tuberkuloza i sifilisni meningitis isto kao gore

Eozonofili infekcije paraziti,gljivice alergijske reak

Makrofage Tuberkulozni meningitis absces mozga Fungalni kontuzija infarkt kontaminacija krvi nakon punkcije intratekalni lijekovi iradijacija mozga

Maligne ćelije leukemija limfomTumorske ćelije tumori CNS-a meduloblastomi karcinom sa metastazama

HEMIJSKI PREGLED

Proteini

•80 % porijeklo transport plazma proteina kroz endotel kapilaraOstatak-intratekalna sinteza

Koncentriranje likvora pa elektroforeza(80-100puta)

Frakcije: transtiretin(prealbumin), albumin+ transferin Ig također

•Ukupni proteini-starost individue+ mjesto uzimanja uzorka Veće koncentracije iz lumbalng dijelaUkupni proteini-150-450 mg/L

•važni za utvrđivanje Integriteta membrane,indicija patoloških procesa na nivou CNS-a

Rast koncentracije:

1.Kontaminacija uzoraka sa perifernom krvlju u toku punkcije

2.Primjene na nivou razmjene(kapilare)

3.smanjen reapsorbcija u vensku krv

4.povećana sinteza u CNS-u

Pad koncentracije:

1.Povećana reapsorbcija kroz arahnoidne viluse,rast intrakranijalnog tlaka

2.Gubitak tekućine uzrokovan traumom ili invazivnim procedurama

Određivanje: dominiraju turbidimetrijske metode

Albumin

Sav albumin u CSF-u je rezultat prolaska preko km barijereReferentni protein za utvrdjivanje permeabilnosti barijere

CSF/serum albumin indeks= Albumin CSF (mg/100 ml)/ albumin serum g /100 ml)

Odnos manji od 9 je normalan9-14 minimalno oštećenje membrane15 do 100 –srednje do ozbiljno oštećenje barijereVeće od 1oo-slom barijere

IgGNormalno prisutan u malim količinamaPatološka stanja-povećana sinteza u CNSu,povećan transport iz plazmeCSF IgG indeks=IgG CSF(mg/dl) x albumin serum g/dL / I gG serum x albumin CSF

Nefelometrija

Tipična vrijednost za indeks= 0,30-0,70

Veće vrijednosti-veća intratekalna sinteza

Manje vrijednosti-kompromitirana barijera90 % pacijenta sa multiplom sklerozom indeks veći od 0,70-osjetljiv pokazatelj

Druga obolenja mogu takođe uzrokovati promjene ovog indeksa

Rezultati elektroforeze

Transiretin,albumin, 2 zone transferina,blage zone alfa 1 antitripsina i IgG

Drugi transferin tau-beta 2 region,sinteza CNS

Difrencijacija rinoreje od otoreje(ispuštanje likvora kroz nos ili uši)

Detekcija oligoklonalnih zona u gama regiji

Prisustvo u CSF-u, bez prisustva u serumu-indicija MS-aNema korelacije sa fazom bolesti niti progresijom

Druga obolenja: neurosigfilis, bakterijski meningitis,,virusni meningitis

Mijelin bazični protein

Mijelin-okružuje aksone i

30% sastavljeno od proteina,jedan MBP

MS-degradacija mijelnskih nizova, oslobađanje proteina u CSF-RIA

Korsiti se praćenje toka bolesti MS

•Glukoza

CSF plazma glukoza omjer= 0,6

Rast glukoze CSF-nema veći značaj

Pad (ispod 40 mg/dl)-hipoglikemična stanja,meningitis, infiltracija sa metatatskimIli primarnim tumorima

Uzroci:

Defektivan transport duž membrane

Povećana glikoliza u CSF•Laktat

Povećan hipoksija ili smanjena oksigenacija mozga(Hemoragija, hidrocefalus,cerebralna arterioskleroza, traumatsko oštećenje mozga ,Edem, meningitis)

Virusni meningitis-25-30 mg/dl,sve druge forme više of 35 mg/dl