BIZNESI I VOGËL DHE I MESËM

NGA LIBRI BIZNESI

Veton Sopjani2/20/2012

2

BIZNESI I VOGËL DHE I MESËM– Punuar nga Veton Sopjani

1. Cilat janë dy ose më shumë nga karakteristikat me të cilat përkufizohen bizneset e vogla?Karakteristikat me të cilat përkufizohen bizneset e vogla janë:

a) Menaxhmenti i firmës është i pavarur dhe zakonisht menaxherët janë dhe pronarë.b) Kapitali është në pronësi të një individi ose një grupi të vogëlc) Kryesisht shtrihen në një regjion të vogël, ndërsa punëtorët dhe pronarët janë po të njëjtit

regjion. Mirëpo nuk do të thotë se tregu është lokal.d) Madhësia e firmës në korniza të industrisë duhet të jetë e vogël kur krahasohet me

ndërmarrjet më të mëdha në atë rajon.

2. Si definohen mikrondërmarrjet, ndërmarrjet e vogla dhe ndërmarrjet e mesme sipas kriterit të numrit të punëtorëve? Mikrondërmarrjet, prej 1-19 të punësuarNdërmarrjet e vogla prej 20-99 të punësuarNdërmarrjet e mesme, prej 100-499 të punësuar.

3. Si ndahen BVM në kategori ( tri kategori sipas BE)?Sipas Unionit Evropian NVM ndahen në tri kategori:Ndërmarrjet/bizneset mikro prej 1-9 të punësuarNdërmarrjet/bizneset e vogla prej 10-49Bizneset e mesme prej 50-249 të punësuar.

4. Si përkufizohen BVM sipas Bankës Botërore?BVM sipas bankës botërore sa i përket numrit të punëtorëve është:Mikrondërmarrje prej 1-5Ndërmarrje të vogla 6-25Ndërmarrje të mesme prej 25-250.

5. Cilat janë specifikat e BVM?Specifikat kryesore të BVM janë:Inovacionet, Fleksibiliteti, Marrëdhëniet direkte gjatë punës, Mundësia e punësimit, menaxhimi bëhet nga një person, kapitali është i kufizuar, pavarësia e pronarëve, marrja e shpejtë e vendimeve

6. Çka kuptoni me marrjen e shpejt të vendimeve të BVMMe marrjen e shpejt të vendimeve tek BVM kuptojmë se në këto biznese centralizimi është më i madh në rastin e marrjes së vendimeve, ka një numër të kufizuar të të punësuarve të cilët marrin pjesë në vendimmarrje apo kryesisht vendimmarrja bëhet nga vetë pronari.

7. Cilat janë disa prej zbulimeve të BVM?Klimatizimi, transmisioni automatik, celofani, helikopteri, aviomotorët, ngrirja e shpejtë, streptomicina, etj.

8. Si bëhet Menaxhimi i BVM?Në fazën fillestare të zhvillimit të BVM, në të shumtën e rasteve menaxhmenti zbatohet nga një person. Menaxherët apo vetë Pronarët e këtyre bizneseve disponojnë me njohuri të përgjithshme, kanë autoritet të pakufizuar dhe përgjegjësi në udhëheqjen e këtyre bizneseve. Po ashtu Menaxherët- pronarët e këtyre bizneseve marrin të gjitha vendimet strategjike dhe taktike që janë të lidhura me zhvillimin dhe punësimin.

9. Cila është rëndësia e BVM në ekonominë e tregut?

3

Rëndësia e BVM në ekonominë e tregut është e madhe, ato demonstrojnë një nivel të lartë të inovacionit, fleksibilitetit dhe adaptimit ndaj ndryshimeve të cilat ndodhin në rrethinë. Në ekonomitë e vendeve të zhvilluara përmenden kontributet që kanë dhënë BVN në ekonominë e tregut si psh. Kontributet në proceset e ndryshimeve teknologjike, kontributi në sjelljen e konkurrencës së shëndoshë, hapja e vendeve të punës, oferta e pasur e prodhimeve në tregun vendor, NVM bëhen të përshtatshme në afrimin e njohurive dhe shkathtësive të reja, përmirësimin e strukturave etj. Por vlen të theksohet se rëndësi a më e madhe i kushtohet punësimit në të cilin NVM zënë një vend të madh.

10. Në cilin sektor të ekonomisë kemi më shumë BVMNë sektorin e Shërbimeve, të ndërtimit dhe Teknologjisë Informative.

11. Në çka bazohet teoria e dualitetit, teoria e niçve strategjike në lidhje me b. e vogla dhe të mëdha?NË bazë të teorisë së dualitetit bizneset e vogla realizojnë aktivitet të ndryshëm nga bizneset e mëdha, bizneset e vogla shmangin ballafaqimin direkt me bizneset e mëdha në që do të thotë se nuk janë konkurrentë të bizneseve të mëdha.

12. Në Çka bazohet kompleksi i konkurrencës direkte të BV dhe B. të mëdha?BM qëndrojnë më mirë në prodhimin e teknologjive të reja bazike përderisa BV janë më të mira në transformimin e tyre në produkte të reja për treg. Bizneset e mëdha janë më të suksesshme në aktivitete të shkallës së gjerë, prodhimi më efiçient dhe në marketingun e produkteve, ndërsa në anën tjetër BV janë të specializuara në tregjet niçe si dhe në krijim e tregjeve shtesë për produktet në fund të ciklit jetësor të tyre. Pra këto teori bazohen në faktin se këto dy kategori të bizneseve kanë qasje të ndryshme në ndonjë faktor të kufizuar të prodhimit., ky faktor mund të jetë i lidhur me aftësitë ndërmarrëse know-how apo në ndonjë resurs fizik.

13. Çka kuptoni me kooperim të B. vogla dhe të mëdha a mund të kooperojnë BV dhe BM dhe mos të jenë vetëm konkurrente?BV dhe BM nuk janë gjithnjë konkurrentë, mirëpo këto dy biznese shpesh kooperojnë dhe varen nga njëri tjetri. BM në shumë raste i sub-kontraktojnë aktivitetet e furnizimit të të mirave të ndërmjetme te bizneset e vogla, pra këto mund të kooperojnë në shumë fusha si psh. BV bëjnë furnizimin BM me lëndë të parë dhe produkte të ndërmjetme, gjithashtu BM janë ato që vendosin kushtet për rritjen e industrive në të cilat BV janë numër më të madh.

14. Cilat janë përparësitë dhe mangësitë e BV dhe BM?( ne kete pyetje ka përdorur profa shume si dhe besoj se secili di mjafte nga jeta e përditshme)

15. Çka kuptoni me fleksibilitet të BV?Bizneset e vogla njihen për aftësitë e tyre për fleksibilitet rëndësia ekonomike kryesore e BV qëndron në aftësinë e tyre për të ndryshuar. Meqenëse BV nuk kanë resurse të mjaftueshme si dhe janë nën presion të vazhdueshëm të kërcënimeve nga tregua, ato nuk ka zgjedhje tjetër përveç se të ndryshojnë nëse dëshirojnë të ekzistojnë.

16. Numëroni disa prej fleksibiliteteve?Fleksibiliteti sipas madhësisë së bizneseve, fleksibiliteti në sektorë të ndryshëm të ekonomisë, fleksibiliteti si përgjigje ndaj fluktimeve në kërkesë për produkte dhe shërbime, fleksibiliteti dhe ndryshimet në çmime, fleksibiliteti dhe ndryshimet në teknologji, fleksibiliteti në format organizative etj.

17. Çka kuptonim fluktuimet në kërkesë dhe fleksibilitetin e bizneseve të vogla?BV veprojnë në tregjet apo industritë në të cilat fluktuimet në kërkesë janë dukuri e përhershme. Pra fluktuimet në kërkesë janë vetëm një nga aspektet i cili i detyron bizneset të jenë fleksibile.

4

18. Çka kuptoni me teknologji dhe fleksibilitet të bizneseve të vogla?Bizneset e vogla zakonisht janë të kufizuara nga aspekti i kapitalit dhe mundësitë për financim të jashtëm i kanë shumë më të vogla se bizneset e mëdha, atëherë mundësitë për të poseduar teknologji të avancuar janë të vogla.

19. Çka kuptoni me fleksibilitetin dhe format organizative?BV janë më të prirura të jenë fleksibile në format organizative. Ky argument është i bazuar në faktin se BV kanë një strukturë organizative relativisht të thjeshtë detyrat dhe raportet në punë janë të qarta, bizneset e vogla mund të marrin punëtor të rinj kur kërkesa për produktet e tyre rritet, si dhe mund të largojnë nëse kërkesa bie.

20. Çka kuptoni me fleksibilitet dhe çmimet?Bizneset mund të jenë fleksibile në çmime , mirëpo kjo varet nga qasja në informatat nga tregu. Efektet e fleksibilitetit të çmimeve do të varen nga elasticiteti i kërkesës për këto dy produkte si dhe elasticiteti i kryqëzuar i këtyre produkteve.

21. Çka kuptoni me raport optimal të BV dhe BM për zhvillimin ekonomik të një vendi?Është tejet e rëndësishme që Ekonomitë nacionale të kenë një raport optimal të BV dhe BM. Është mjaft i rëndësishëm ky optimum në mes këtyre dy kategorive sepse prezenca më e madhe e njërës nga këto kategori në strukturën industriale të një ekonomie mund të ndikoj negativisht në rritjen ekonomike të atij vendi.

22. Çka ndodhë nëse një ekonomi ka më shumë BV?Nëse në një ekonomi ka më shumë BV kjo do të ndikonte në orientimin e biznesit në tregun vendor, zvogëlimin në kërkesë për kapital dhe shërbime për konsulencë, mos shfrytëzimin e tregjeve në të cilat mund të përfitohet nga prezenca e ekonomive të shkallës.

23. Çka ndodhë nëse një ekonomi ka më shumë BM?Nëse në ekonomi ka më shumë BM kjo do ta bënte ekonominë rigide , sepse BV janë burimi kryesor i ndryshimeve në ekonomi. Kjo do të rriste tendencat për aktivitetet monopolistike dhe oligopolistike në ekonomi nga të cilat do të pasonin konsumatorët.

24. Çka kuptoni me specifikat karakteristike të ekonomive dhe cilat janë ato specifika të cilat ndikojnë optimalen në mes të BV dhe BM?Secila ekonomi ka një numër të karakteristikave specifiket cilat e ndikojnë optimalen. Këto specifika mund të jenë të natyrës institucional, politika të aplikuara ekonomik, histori të cilat kanë ndikim në distribuimin specifik të ndërmarrësisë nëpër këto vende.

25. Në cilat faza të inovacionit ......( nuk e kuptova) BM dhe BV?Zakonisht fazat e inovacionit janë: invencioni, zhvillimi, prodhimi, hyrja në treg dhe difuzioni.BM e mëdha janë më të suksesshme në invencion dhe zhvillim, sepse posedojnë kapital, ndërsa BV janë më të suksesshme në fazat tjera e sidomos në plasim në treg.

26. Në bazë të cilit indikatorë llogaritet efikasiteti i BV dhe BM në inovacione?Efektiviteti i BV në kuptimin e inovacioneve llogaritet në bazë të dy indikatorëve: shpenzimet për inovacione (shpenzimet për hulumtim dhe zhvillim) dhe inovacionet për punëtorë.

27. Cilat janë mendimet e disa ekonomistëve lidhur me BV dhe BM sa i përket vendeve të punës, pagave dhe sigurisë së vendeve të punës

28. Në cilat industri gjenerojnë më tepër vende të punës BV dhe në cilat industri BM?BV gjenerojnë vende të punës kryesisht në industritë intensive në fuqi punëtore, ndërsa BM në industritë intensive në kapital.

5

LENDA: BIZNESI I VOGEL DHE I MESEMKAPITULLI I DYTE

1. Elementet te cilat duhet te merren ne konsiderim per te dhene nje perkufizim se cilat jane specifikat qe e dallojen ndermarresin nga menaxheri jane :

Rreziku , Efektiviteti, Inovacioni2. Kater karakteristikat qenesore te ndermarresit jane : Njohja e shanseve ne treg Gadishmeria per pranimin e rrezikut Aftesia per te siguruar resurset dhe menaxhuar biznesin3. Grupimi I menaxhereve eshte ky: Zejtari, Promotori, Menaxheri professional4. Faktoret qe ndikojne ne jete gjatesine dhe zhvillimin e BVM ndahen ne: Faktore te brendshem: Motivimi, vetit personale, shkathtesit dhe aftesit menaxheriale ne fushen e

marketingut ,kontabilitetit, dhe financave Faktoret e jashtem: Nderlidhen me ndikimet e mjedisit makro ( niveli nacional, shtetror dhe

nderkombetar) dhe mjedisi mikro (niveli lokal)5. Pyetjet me te cilat ndeshet pronari/ndermarresi gjate themelimit te nje biznesi te ri jane: Kur te filloj te themeloj biznesin , kur ta beje themelimin, ne cilin sektore6. Faktoret nga mjedsi I afert qe ndikojne ne mundesit hyrese sipas Porterit jane: Barrierat per hyrje ne treg, Fuqia e blerësve, Fuqia e furnitoreve, Potencialet e subtituimit, Rivaliteti

ekzistues7. Ekzistojne disa forma specifike te ndermarresit: Bizneset familijare, Grate ndermarrese, Ndermarresit me orar te pjesshem, me veprim nga shtepia

KAPITULLI I TRETE1. Faktoret te cilet ndikojne ne zgjedhjen e formes adekuate te organizimit te NVM jane: Kapitali fillestar dhe planet financiare Perfitimet detyrimet dhe obligimet e pronareve – menaxherwve Tatimet dhe regullimi qeveritar Shfrytezimi I burimeve Rritja, ekspansioni, integrimi dhe shitja.2. Format kruesore te organizimit sipas pronsise jane: Biznesi individual, Ortakeri, Korporata3. Biznesi individual eshte pronar I vetem , pronar I mjeteve detyrimeve , profitit, humbjes, rrezikut

udheheqjes se biznesit.4. Struktura organizative paraqet nje system te mardhenjeve formalisht te caktuar dhe jo formalisht

te zhvilluar e cila I udheheq aktivitetet e njerezve qe punojne bashke.5. Perparesit e biznesit individual jane: Lirine e veprimit, lehtesia e fillimit dhe mbarimit te biznesit, taksa me te thjeshta, kufizime me te

vogla ligjore dhe kenaqesi personale. Te metat e biznesit individual jane: Pergjegjesia eshte mbi pronarin, per obligimet e veta

pergjigjet vet me tere pasurine e tij, veshtiresi per te siguruar kapitalin e nevojshem dhe burimet, pronari menaxheri teper I ngarkuar , kohezgjatja e ndermarrjes varet nga vullneti I pronarit, rreziqet personale - semundje e papritur, vdekje.

6. Ortakria eshte biznes ne pronesi te dy ose me shume pronareve7. Perparesit e partneritetit jane: Rritje e potencialeve per funksionimin dhe zhvillimin e biznesit, sigurim me te lehte te kapitalit

fillestare, mundesi me te medha per rritjen dhe zhvillimin , ndarja e profitit ne pjese te barabarta ose ne baze te mjeteve te investuara, leht themelohet.

6

Dobesit e partneritetit jane: Mos marreveshje midis partnereve rreth menaxhimit dhe autorizimit, rritja e kapitalit, kontinuiteti ne

pune ndarja e punes.8. Korporata eshte pergjegjese per obligimet e bera e jo pronaret e kapitalit. Drejtoret, anetaret e

bordit dhe menaxherit sherbejne si perfaqesues te kapitalit dhe jane pergjegjes per korporaten.9. Perparesit e korporates jane: Orijentimi kah zhvillimi, lehtesia per te siguruar burime financiare per investime, menaxhmenti I

specializuar dhe pergjegjesia e kufizuar. Mangesit e korporatave jane: Kapitali themelor I nevojshem per krijimin e korporatave, taksat e dyfishta, kerkesa juridike, kontrolli

e veshtirsuar , rrezikimi I aksioneve te vegjel.10. Strukturen udheheqese te formes korporative te organizimit e perbejne: Aksionaret, Keshilli (bordi) I drejtoreve dhe ekipi menaxhues.11. Aksionaret jane pronare te korporates dhe per te mbrojtur interest e veta zgjedhin anetar ne

keshillin e drejtoreve.12. Keshilli I drejtoreve eshte nje grup I personave me autoritet te kufizuar juridik , te cilet jane

juridikisht pergjegjes aksionareve dhe jane zgjedhur nga ata.13. Koperativa eshte forme e organizimit te ndermarrjeve te vogla ne pronesi te pronareve e cila

punon ne interest e pronareve dhe e cila I shfrytezon sherbimet e tyre.14. Joint Ventures (investimet e perbashketa) eshte forme e partneritetit per krijimin dhe zhvillimin e

biznesit e krijuar me bashkimin e disa partnereve te angazhuar ne nje lemi mjaft te specializuar zakonisht me partnere te jashtem.

15. Franshiza rrjedh ptej fjales franceze qe do te thote privilegj ose autorizim. Ndersa ne gjuhen anglese e drejt e votes, ndonje e drejt speciale, e drejta e emrit te sherbimeve dhe produkteve.

16. Asociacioni ndrekombetare per franshizen e definon franshizen si raport kontinuel ne te cilen bleresi I franshizes siguron te drejten per biznes sipas nje marke , licence, me rregull dhe standarde strikte.

17. Kontrata per franshizen : A eshte kontrate e drejt per te dyja palet ? A jane kushtet e blerjes se franshizes te arsyeshme ? A jane kushtet e veqanta ne kontrate te arsyeshme ne lidhje me: pagesat fikse, kuotat e shitjeve, te

drejtat ekskluzive, cimimi total te franshizes.18. Tipet e franshizes jane: Franshiza e emrit tregtar, Franshiza e shperndarjes se produktit, Franshiza e pastert.19. Perparesit e franshizes : Sukses me I lehte ne zbatimin e teknologjise dhe standardeve, trajnimi, marketing, sistemi I

perpunuar mire per te siguruar cilesia + standardet .20. Te metat e franshizes : Ndarja e fitimit dhe pengesat franshize , Ndjekja strikte e veprimeve te standardizuar, Kufizimet mbi

blerjen , Me pak liri.21. Elementet e permbajtjes se kontrates per regjistrimin e biznesit: Identifikimi, Veprimtaria, Pasuria/kapitali, Menyra e formimit te kapitalit, Menyra e menaxhimit,

Menyra e ndarjes se profitit/rrezikut, Hyrja dhe dalja nga partneriteti, Perfundimi I punes.22. Ne grupin e motiveve qe lidhen me nevojen e verifikimit te personalitetit mund te merren: Deshira per pavaresi, deshira per te shfrytezuar shanset , deshira per ta materjalizuar pervojen ne

biznes.23. Ne grupin e motiveve qe lidhen me rritjen e mireqenjes sociale dhe rritjen apo rruajtjen e

pasurise hyjne: Motivet financiare, Tradita familjare.24. Nder faktoret nxites qe kane burimin nga nje nevoje apo detyrim mund te llogariten : Zvoglimi I shanseve per punesim, Humbja e vendit te punes, Konfliktet ne vendin e punes.25. Menyrat per fillimin e biznesit nga ana e pronareve jane : Blerja e bisnesit ekzistues, Themelimi I biznesit te ri, Trashigemia e biznesit familjare, Bashkengjitje

ne biznes.

7

26. Para se te merret vendimi per blerjen e biznesit ekzistues duhet te analizohet puna e ndermarrjes dhe aspektet e veqanta si:

Arsyet e shitjes se ndermarrjes, Analizen e profitabilitetit, Analiza e dokumenteve juridike.27. Perparesite e blerjes se nje biznesi ekzistues : Tejkalimi I barrierave per hyrje ne treg, Kalimi I shpejt nga ideja ne shitje , besimi me konsumatoret

ekzistues, Dija prezente ne stafin ekzistues per teknologji.28. Te metat e blerjes se nje biznesi ekzistues: Veshtiresia e percaktimit te obligimeve dhe detyrimeve te biznesit per shkak te pasigurise, Rreziku

lidhur me asetet e paprekshme, reputacioni qe lidhet me reputacioni e keq, Trashigemia tek bizneset familjare, Stoqet jo adekuate.

29. Perparesit e krijimit ten je biznesi te ri jane : Pronari zgjedh vet lokacionin e ndermarrjes, Pronari nuk I trashigon problemet qe dalin si pasoj e

trashigemise negative te ndermarrjes, Pronari zgjedh vet fushen e veprimtarise, produktet dhe sherbimet, zgjedh dhe udheheqe vet personelin.

30. Te metat e krijimit ten je biznesi te ri jane : Ekziston rrezik I lart I falimentimit ne vitet e para, Vellimi I investimeve, Veshtiresit e krijimit te

marrdhenjeve te mira ndermjet njerezve brenda personelit.Kapitulli I katert

1. Plani I biznesit paraqet: Instrument te rendesishem te qeverisjes, Zhvillimin e partneritetit dhe sigurimin e financimit nga burimet e jashtme.2. Plani I biznesit duhet te siguroj informatat e me poshtme: Ku ndodhemi ne momentin e tashem ?, Ku deshirojme te arrijme?, Si do te arrijme atje ?, Sa do te

jene te vlefshme sakrificat ne krahasim me investimet qe kemi per te bere ?3. Burimet me standarte te informative duhet kerkuar ne: Dokumentet historike te biznesit, analizat, raportet dhe kontabilitetin e vet, studimet origjinale dhe

vetnake per gjenerimin e te dhenave – informative primare mbi tregun apo teknologjit dhe lokacionin e biznesit.

4. Permbajtja e planit te biznesit :Rezymeja, vellimin e sherbimeve dhe prodhimeve, historiku I shkurter dhe gjendja e pikerishme, analiza e pozicionit konkurrues dhe SWOT, Percaktimi I qellimeve, Analiza e tregut, Aspektet e menaxhimit, Identifikimi I shpenzimeve, investimeve dhe burimeve te financimit, analiza financiare

KAPITULLI I PESTE1. Prezentimi I biznesit dhe analiza e gjendjes aktuale paraqet nje pasqyre te shkurter te biznesit

ekzistues origjinen e biznesit, pronaret, formen e organizimit dhe rrugen e zhvillimit te tij.2. Analiza SWOT behet duke analizuar sa me hollesisht ndikimin e faktoreve te brendshem dhe te

jashtem.3. Analiza SWOT quhet duke u bazuar ne shkronjat e para : S ( perparesit ), W ( dobesit ),

O ( mundesite ), T ( rreziqet )4. Diagrami I SWOT- it perbehet nga kater blloqe:

8

S: PerparesitLokacioni I mireShpenzimet e uletaSherbimet per konsumetPartneret strategjik

W: DobesitShka.e pamjaftueshme menaxhMungesa e pervojesDisajni I dobetMotivimi I dobet

O: MundesitRritja e nivelit te konsumit dhe GDPNdertimi I infrastrukturesMarveshjet e tregtis se lire

T: RreziqetRritja e taksaveInflacioniPasiguriaKriza/ recesioni ekonomik

5. SMART paraqet nje karakteristik qe domosdo duhet te permbaje nje objective te perkufizuar mire.S – per specifik: qellimi duhet te jete I qarte dhe I kuptueshemM- I matshem: qellimi duhet te jete I matshem A- I arritshem: qellimi duhet te jete I arritshem dhe I kuptueshemR- realist : qellimi duhet te jete realist ne kuptim te mundesive per ta realizuar ateT- i perkufizuar ne pikepamje kohore : arritja e qellimit duhet te jete I perkufizuar dhe afatizuar6.Produkti apo sherbimi mund te jete I destinuar ne tregjet :Tregu I konsumit, Tregu industrial, Qeveria, Eksporti.7.Segmentimi I tregut shpesh behet duke pasur parasyshe kategorit e ndryshme te konsumatoreve potencial sipas karakteristikave te ndryshme te tyre si:Familja, Shtrirja gjeografike, Te ardhurat, Religjioni, Profesioni, Edukimi, Niveli social, Mosha.8.Tregu duhet ndare ne kategori ( segmente ) diskrete qe mund te menaxhohen:Sipas kritereve socio- demografike, Te ardhurat, Ne baze te statusit familjar, Kur ndermarrja prodhen lenden e pare, Madhesia e vedbanimit, Sipas menyres se jeteses , sasis se perdorimit te produktit.9.Tregu cak dhe zgjedhja e tij behen pasi BVM t’I kete identifikuar segmented e tregut qe asaj I ofrojne me shume shanse per zhvillim.10.Gjate hartimit te planit te biznesit perkufizimi I tregut cak behet sipas nje procedure qe ka te beje me:Identifikimin e nevojave dhe kerkesave te tregut cak, Cili eshte klienti juaj, Madhesia e tregut, terendet e rritjes10.Komponentet e planit te marketingut jane:Politika e qmimeve, strategjia e shitjes, promocioni dhe shperndarja duke e perfunduar me planin e shitjeve11.Pozicionimi ne treg paraqet qasjen e zenies se nje vendi te caktuar te qarte dhe te deshirueshem te produktit ne mendjen e konsumatoreve cak ne raport me konkurrencen12.Strategjia rreth perkufizimit te qmimeve eshte diqka me e nderlikuar se sa te perkufizohen qmimet diqka me te ulta se konkurenca . Ndodh qe qmimet e uleta te kene efekte te kundert.13.Strategjia dhe plani I shitjeve ka te beje me pershkrimin e metodes se shitjes perkatesisht kanalet e distribuimit dhe shperndarjes. 14.Plani I promocionit, publicitetit, dhe reklames sherbejne se si do te informoni , perkujtoni, komunikoni me konsumatoret qe tashem I kemi perkufizuar me segmentim dhe pozicionim15.Publiciteti dhe marrdheniet publike – definohet si publikim I informatave positive te ndermarrjes apo produkteve dhe sherbimeve te saj ne masmedia te cilat nuk jane prone e vete ndermarrjes.16.Propaganda ekonomike eshte menyre e komunikimit massiv qe ka per qellim te percjellin informaten te krijojne interesim dhe te stimulojne blerjen e produkteve dhe sherbimeve te ndermarrjes.17.Disa nga faktoret qe ndikojne ne percaktimin e vendit – lokacionit te biznesit jane Shpenzimet e transportit dhe logjistika, Te dhenat mbi popillsin locale she shtrirjen e saj si dhe levizja.

9

18.Plani I personelit dhe pershkrimi I puneve duhet pasur kujdes sidomos per aspektet siq jane:Specifikimi I puneve, Pershkrimi I puneve sipas segmenteve perkatesisht blloqeve kryesore: marketing dhe shitja ,operacionet teknologjike, financat e kontabilitetit, menaxhmenti19.Te identifikimi I investimeve dhe shpenzimeve duhet te merren ne konsiderim keto investime dhe shpenzime :Investimet: Paisjet, mjetet transportues Brenda lokacionit, mobiljet e zyres dhe paisjet ndihmese kompjuteri telefoni, internetShpenzimet: Shpenzimet e materialit dhe lendeve te tjera ndihmese, shpenzimet e energjis, ujit, higjijenes publike shpenzimet e punes, shpenzimet e qirase.20.Planifikimiet e rezultateve financiare behen sipas dokumenteve standarte si:Rrjedha e paras, Pasqyra e te ardhurave, Bilanci I gjendjes 21.Pasqyra e parase se gatshme tregon aftesine e biznesit per te paguar obligimet e veta ne para , faturat nga furnitoret, pagat, kredite, sherbimet publike, tatimet.22.Shitja – e cila paraqet vleren e mallrave dhe sherbimeve te shitura e qe nxjeren nga plani I shitjes23.Kostoja e shitjes san a ka kushtuar malli apo sherbimi I shitur ose I blere24.Shlyrja e detyrimeve financiare me kohe ka nje rendesi shume te madhe :Per te ndertuar nje imazhe te mire, per te ruajtur partneret , per tu ikur sanksioneve, per te ruajtur vazhdimesin e funksionimit.25.Struktura e bilancit te gjendjes eshte si vijon : Asetet/Mjetet/KapitaliAsetet xhiiruese/Likuidet jane: Paraja e gatshme, kerkesat, llogarit e pagueshme, stoqetAsetet fikse- pajisjet, toka, ndertesat, mjetet e transportitObligimet – obligimet afatshkurtra /furnitoret, Obligimet afatgjata26.Obligimet vijuese – jane borgje qe kompanija eshte marre vesh ti paguaj me afat te shkurter prandaj ndermarrja duhet te jete ne gjendje ti mbuloj ato nga asetet likuide. Diferenca mes aseteve likuide dhe obligimeve vijuese quhet kapitali qarkullues27.Obligimet afatgjata – zakonishte paraqesin shuma te medha financiare qe ndermarrja planifikon ti paguaj per disa vite.28.Kapitali paraqet ate qe eshte investuar ne kompanin nga vete pronaret apo ndermarresi dhe te tjeret jashte kompanise.29.Koeficientet me kryesore te kalkulimit te treguesit te suksesit financiar jane: Profitabiliteti, Likuiditeti, Efiqnca, Efikasiteti I investimeve30.Rezymeja e planit te biznesit duhet te permbaje keto informata bazike:Emri I biznesit dhe pershkrimi I shkurter I tij , investitoret, produkti dhe sasit qe planifikohen te prodhohenTregu/segmentimi/tregu cak, sasit e planifikuara te shitjesInvestimet e nevojshme burimet e financimitRezultati financiar, cash flow, dhe bruto e neto fitimiPlani I realizimit: Fillimi dhe perfundimi I planit te biznesit31.Masat me te rendesishme per realizimin e planit te biznesit jane:Sigurimi I burimeve financiare, menaxhimi I biznesit, Hartimi I orarit per zbatimin e planit te biznesit, Identifikimi I aktiviteteve qe duhet te kryhen, Caktimi I kohes se nevojshme per kryerjen e secilit aktivitet Diagrami I Gantit eshte nje paraqitje grafike ne te cilen pasqyrohen aktivitetet dhe koha e fillimit dhe perfundimit te tyre.KAPITULLI I GJASHTE

1. Specifikat e menaxhimit te marketing jane te lidhura me: Stilin e marketingut, Strategjine, Metodat e kerkimit,dhe identifikimin e tregut cak.2. Per stilin e marketingut ne BVM mund te flitet per disa karakteristika: Strategjia e marketingut jo e formalizuar, Vellimi I kufizuar I aktevitetit, produktit, qmimit. Involvimi I pronarit/ menaxherit dhe ndermarresit.3. Karakteristika kryesore e mix marketingut ndermarres eshte : Inovacioni, Informal, Identifikim I tregut cak, Interaktive.4. Per ta bere identifikimin e tregut cak edhe biznesi I vogel ekzistojne dy qasje : Top – down/ nga lart posht : segmentimi, tragetii, pozicionimi

10

Bottom – up/ nga poshte lart :Identifikimi I shanseve ne treg, Terheqja e nje baze iniciale te konsumatoreve, zgjerimi I bazes se konsumatoreve

5. Lidhur me krijimin dhe mbajtjen e raporteve afatgjata mund te kemi kete kategori konsumatoresh:

Bleresi potencial, Konsumatori, Klienti, Mbeshtetes, Avokat, Partneri.6. Specifikave te menaxhimit te financave ne BVM per nga natyra e nevojave mund te

paraqiten keto kerkesa : Kapital te perhershem ( themelues ), Kapital punues , Financimi I aseteve fikse, financimi te

eksportit7. Kapitali I perhershem themelues sajohet nga burimet e ndryshme si : Investimet personale, Kapitali ndermarres, Fondet politike.8. Me financimin e kapitalit punues kemi te bejme me nevoja afatshkurtera financiare, per

perballimin e shperputhjeve ne periudhat midis pages se llogarive/ faturave, shpenzimeve operacionale dhe arketimit te kerkesave.

9. Financimi I aseteve ( asetet e prekshme )ka te beje me nje financim afatmesem dhe afatgjate 3 – 10 e me shume vjete.

10. Burimet e financimit te nevojave biznisore mbeshteten ne burime : Vetijake, Bankat, Kapitali ndermarres – investees, Leasing, Factoring .11. Burimet vetiake paraqesin burimin kryesore te financimit te BVM12. Bankat jane burimi me I shpejt I financimit te jashtem.13. Leasingu paraqet marrjen e aseteve me qira ne saje ten je garancie bankare dhe nje pagese

mujore ne emer qeras. Shpeshhere ky bashke punim perfundon me shitblerje.14. Factoringu eshte nje forme specifike per te siguruar kapitalin punuse. Kompania factoring merr

pergjegjesine per mbledhjen e borxheve per nje kompensim duke I siguruar kompanise perqindjen e caktuar te mbledhjes.