Biuletyn nr 2, wrzesień 2014

biuletyn informacyjny

JUBILEUSZOWEWROCŁAWSKIE DNINAUKI I TECHNIKIXLXL

Wrocławskiej Rady Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT

nr 2 • wrzesień • 2014kadencja 2012-2016

Spis treści

Wydawnictwo WR FSNT NOTul. Piłsudskiego 74, 50-020 Wrocławtel. 71-347-14-24, fax 71-344-67-16e-mail: [email protected]

Redakcja:Krystyna SzcześniakRedakcja wymaga podpisywania zdjęć przez autorów i ich zgody na publikację.

Opracowanie grafi czne i DTP:EDITUS Sławomir Pęczektel. 71-793-15-00, 502 23-43-43www.editus.pl

Redakcja przyjmuje materiały wyłączniew postaci plików elektronicznych:tekst – MS Word, zdjęcia – JPEG, TIFF.Redakcja zastrzega sobie możliwość skrótówi doboru zdjęć.Materiały prosimy przesyłać na adres:[email protected]

Fot. na okładce: Dom Technika NOT we Wrocławiu

Każdy Jubileusz skłania do podsumowania… 2

Zestawienie imprez naukowo--technicznych organizowanych podczas XL Wrocławskich Dni Nauki i Techniki 5

PZITB 8

SITPChem 9

SEP 13

SITG 17

SITLID 17

SITK 18

SITMB 19

SGP 19

STOP 20

SITR 21

SITSpoż 24

SWP 25

SITWM 26

Laureaci Konkursu Wrocławskiej Rady FSNT NOT „Za wybitne osiągnięcia w dziedzinie techniki” 27

WR FSNT NOT 32

Ważniejsze wydarzenia z br. przekazane przez Komisję Seniorów działającą przy WR FSNT NOT 33

Od przełomu XX/XXI wieku, kiedy to podsumowano dwadzie-ścia sześć Wrocławskich Dni Nauki i Techniki organizowanych przez

WR FSNT NOT, (od nr pierwszego do numeru XXVI WDNiT), w kolej-nych latach odbyło się trzynaście jesiennych prezentacji. Wydano szczegółowe opracowania i ze-stawienia od materiałów XXVII do materiałów XXXIX WDNiT. Na przestrzeni ostatnich lat zmieniały się tematy wiodące, poczynając od I Dni Nauki i Techniki Dolnoślą-skiej do kolejnych Jubileuszowych, zmieniali się również uczestnicy i formy prezentacji. W zasadzie stałymi organizatorami i uczest-nikami WDNIT są Stowarzyszenia NT sfederowane we WR, uczelnie wrocławskie a z biegiem lat ubywało przedsiębiorstw i jednostek gospo-

Naczelna Organizacja Technicznajako wspólnota Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych

reprezentuje społeczność techniczną,integruje polskich techników i inżynierów,

działa na rzecz wzmocnienia roliśrodowiska technicznego: współtwórcy

postępu cywilizacyjnegoi zrównoważonego rozwoju.

darczych. Zmiany ustrojowe, które wpłynęły na uregulowania prawne, środowiska zawodowe i najogólniej na działalność naukową i gospodar-czą, wymusiły również inny skład zarówno wystawców, prelegentów jak i uczestników biernych o których Wrocławska Rada informowała na bieżąco wydając informatory.

Pierwsze Dni Nauki i Techniki Dolnośląskiej, zorganizowane, na mocy wniosku Walnego Zgroma-dzenia Delegatów OW odbyły się w dniach 21-31 października 1974 roku pod hasłem „Osiągnięcia tech-niczne przemysłu dolnośląskiego”. Te pierwsze prezentacje dorobku 48 przedsiębiorstw przemysłowych Wrocławia i Dolnego Śląska miały przede wszystkim znaczenie po-pularyzatorskie, inspirujące rozwój i racjonalizację. W latach 70., gdy w regionie prężnie działały przedsię-biorstwa, w trakcie WDNiT przewa-żały tematy „Jakość, nowoczesność, eksport przemysłu Dolnośląskiego”, Spółdzielczość pracy na rynek krajowy i na eksport”, „Ruch wyna-lazczy i racjonalizacja pracownicza województwa Wrocławskiego”, „Ra-cjonalizacja importu”. W latach 80. „Kooperacja bierna i czynna w wo-jewództwie wrocławskim”, „Nauka i technika dla przemysłu spożyw-czego”. Im bliżej integracji z Unią

Każdy Jubileusz skłania do podsumowania…

2 •••

Europejską i im bliżej roku 2000 zaczęły pojawiać się takie tematy jak „Współpraca międzynarodowa”, „Technika XXI wieku”, „Ochrona śro-dowiska” oraz hasło „Być narodowi użytecznym”. Następnie w okre-sie przygotowań do wejścia Polski do Unii Europejskiej, przewa-ża ła problematyka integracji gospodarki Polski z gospodarką Unii, „Ekologiczne uwarunkowania dzia-łalności”, Dni czystej produkcji” oraz dys-kusje na temat „Jaki będzie inżynier XXI wieku czy z własnej woli biurokratą, albo twórczym wybitnym specjalistą”.

Wkraczając w XXI wiek spotkania w trakcie XXVII WDNiT umożliwiały wymianę doświadczeń na tematy nowych rozwiązań technicznych, podejmowały dyskusje dotyczące rozwoju zrównoważonego aglome-racji Wrocławia i Regionu Dolnego Śląska i kontynualnie stanowiły okazję do spotkań doświadczonych inżynierów i techników również z młodzieżą uczelni i szkół Wrocła-wia. W trakcie ponad 20 działań, w tym 8 konferencji i seminariów omawiano nowoczesne technologie „fulereny i nanorurki”, postęp tech-niczny w wodociągach, problemy projektowania i utrzymania dróg i mostów w świetle doświadczeń z powodzi 2007 roku, wykorzy-stanie energii odnawialnej, telefo-nię komórkową, drogi kolejowe, stan przemysłu włókienniczego nie pomijając problemów lasów i po-żarnictwa. Prezentacje i wystawy producentów produktów rolnych i producentów przemysłu włókien-niczego cieszyły się licznym udzia-łem gości, podobnie jak prezentacje SITPChem i SITPMB dla studentów i uczniów.

XXVIII Dni NiT wyróżniły się licznymi zaproszeniami i wyjazdami

m.in. na Wrocławski Węzeł Wodny, na nowobudowane estakady, prze-prawy mostowe i restrukturyzowa-ne zakłady przemysłowe. W trakcie ponad 50 działań, w tym 7-miu konferencji zajmowano się zrów-

noważonym rozwojem Ekoregionu i w wielu referatach i sympozjach poruszono problematykę dyrektyw Unijnych i dostosowania reguł kon-kurencyjności w UE w różnych za-kresach. Nawiązano do Programów przeciwpowodziowych, metod za-bezpieczenia przeciwpowodziowe-go, a Wrocławska Szkoła systemów informacji IP oraz GIS miała coraz liczniejszych uczestników.

W trakcie XXIX dni odbyło się ponad 30 różnych spotkań, 9 kon-ferencji i sympozjów, w tym sympo-zjum STOP połączone ze zwiedza-niem Odlewni Żeliwa w Ścinawce Średniej. Ogólnie dominowały tematy dotyczące ekologii i inno-wacyjności a także odbył się Złoty Jubileusz SITR-u.

Jubileusz XXX-lecia WDNiT zdo-minowała tematyka dostosowania działalności inżynierskiej do dy-rektyw unijnych i dyskusje o roli inżynierów i techników w UE. Kon-tynuując tematykę unijną w trak-cie XXXI dni nacisk położono na problematykę zrównoważonego rozwoju aglomeracji Wrocławia i Dolnego Śląska. Jesienna Szkoła Geodezji, pokazy programów kom-puterowych oraz Dzień Geodezji

z GPS w systemach informacyjnych i szkoleniowy rejs statkiem zgro-madziły rzesze studentów. Ure-gulowania prawne kompatybilne z UE zdominowały działania SITR, SITSpoż, SIMP i SITPChem.

W trakcie spotkań w których uczestni-czyli zaproszeni de-cydenci z administra-cji Regionu dbano o współpracę oraz monitorowano, czy opinia inżynierów i techników jest wyko-rzystywana w interesie ogólnospołecznym.

W ok re s i e gdy Sejmik Wojewódz-twa Dolnośląskiego uchwalił Dolnośląską Strategię Innowacji

w prezentacjach zaczęła przeważać tematyka innowacyjności. Patronat honorowy WDNiT z satysfakcją przyjmowali zarówno Prezydent Wrocławia jak i Marszałek Woje-wództwa Dolnośląskiego, widząc promowanie osiągnięć wojewódz-twa również przez WR.

Zaangażowaniu Stowarzyszeń NT oraz zespołów i Komisji Fede-racji zawdzięczyć należy realizację kolejnych XXXII WDNiT, których tematyka dotycząca INNOWA-CYJNOŚCI wpisała się w działania DOLNOŚLĄSKIEJ STRATEGII INNO-WACJI. W ponad 30 wydarzeniach uczestniczyli zarówno przedsię-biorcy, mieszkańcy Wrocławia, jak i studenci i goście z zagraniczni.

Wrocław Miastem Nauki i Tech-niki to hasło XXXIII i XXXIV Dni. Wystawa filatelistyczna w Domu Technika, nawiązująca m.innymi do transportu szynowego, któremu po-święcona była też konferencja mo-dernizacji linii kolejowych Dolnego Śląska zgromadziły licznych uczest-ników, podobnie jak większość z ponad 60 wydarzeń tych dwóch edycji. Oprócz wystaw i konferencji były też wyjazdy, m.in. po sesji refe-ratowej w RZGW wyjazdy na zbior-

••• 3

niki Nysa i Otmuchów. W trakcie referatów, prezentowanych głownie w Domu Technika zaproszeni przed-stawiciele środowisk naukowych, wybitni praktycy i znawcy tema-tyki w tym działacze samorządów lokalnych zapewniali wysoki poziom merytoryczny dyskusji oraz zapewniali odpowiedni kli-mat do wypracowania wniosków i konkretnych rozwiązań.

XXXV WDNiT których hasłem był Dolny Śląsk regionem nauki i techniki, wpisały się w X Dol-nośląskie Dni Nauki i Techniki, a XXXVI były jednym z wyda-rzeń wspierających XXIV Kon-gres Techników Polskich. Dzięki aktywności członków Zarządu i Stowarzyszeń prezentowane wystawy i prace wspólne z part-nerami międzynarodowymi jak seminarium dotyczące tytułu EURO-INŻYNIER czy wykład nt. Rola inżyniera i technika polskie-go w konstrukcji rodziny narodów Europy. Ostatnimi laty wydawnic-twa od XXXVII do XXXIX WDNiT były

coraz obszerniejsze, są dostępne i trudno byłoby ja streszczać, należy tylko wspomnieć, że honorowymi

Patronami byli Zarówno Marszałek Województwa Dolnośląskiego, Wojewoda Dolnośląski, Prezy-

dent Wrocławia i JM Rektorzy PWR, UP oraz AE. Ostatni-mi laty informacje o WDNiT goszczą też na łamach nie tylko lokalnej prasy.

W z o r e m p o -przednich edycji w trakcie WDNiT prezentowane są osiągnięcia w dzie-dzinie techniki, któ-re uzyskały akcepta-cję Komisji Konkur-sów i Nagród.

Od roku 2000, czyli w okresie od XXVII WDNiT nagro-dy I-go stopnia przy-znano 24 zespołom autorskim, nagrody II-go stopnia 28 ze-społom, natomiast wyróżnienia przy-znano 18 pracom.

Nagrodzone pracy przedstawiane były w trakcie podsumowań oraz omawiane we wspomnianych wy-

dawnictwach. Aktualnie na-grodzone prace prezentujemy w bieżącym Biuletynie po dzia-łaniach zgłoszonych przez Sto-warzyszenia.

W zasadzie bieżący nr Biulety-nu poświęcony jest programowi XL Jubileuszowych WDNIT.

Niektóre ze Stowarzyszeń oraz Komisja Seniorów uzupeł-niły zgłoszenia na Jubileuszowe WDNiT o pewne wydarzenia mijającego roku, które również ujęto w Biuletynie uzupełniając wybranymi wydarzeniami WR FSNT NOT.

Jubileuszowe XL WDNiT, od-bywające się pod hasłem NOT MIEJSCEM INNOWACJI, NAUKI I TECHNIKI, Patronatem Hono-rowym objęli:

Cezary Przybylski – Marsza-łek Województwa Dolnośląskiego, Tomasz Smolarz – Wojewoda Dol-nośląski, Rafał Dutkiewicz – Prezy-dent Wrocławia, Prof. zw. dr hab. inż. Tadeusz Więckowski – Rektor Politechniki Wrocławskiej, Prof. zw. dr hab. Roman Kołacz – Rektor Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu oraz Prof. zw. dr hab. Andrzej Gospodarowicz – Rek-tor Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.

Organizatorzy składają podzię-kowania Patronom Honorowym oraz Stowarzyszeniom Naukowo--Technicznym, które w ramach WDNiT podjęły się realizacji wielu działań, w tym: konferencji, pre-zentacji, seminariów, odczytów i pokazów.

Prezes Wrocławskiej RadyFSNT NOT

Tadeusz Nawracaj

4 •••

Zestawienie imprez naukowo-technicznych organizowanychpodczas XL Wrocławskich Dni Nauki i Techniki

L.p. Impreza, Tytuł Organizator – SNT Termin Miejsce

1.Referat nt.: „Wydajna metoda oznaczania wolnych aminokwasów w roślinach”autor: mgr inż. Magdalena Dziągwa

SITR 15 X 2014 Dom Technika sala 114

2. Referat nt.: „Kolory biotechnologii”autor: mgr inż. Barbara Wujek SITR 15 X 2014 Dom Technika

sala 114

3. Referat nt.: „Czy chemia tylko truje?” autor: prof. dr hab. Roman Gancarz SITPChem. 16 X 2014 Dom Technika

sala 104

4. Referat nt.: „Szkodliwe składniki kosmetyków”autor: Marta Cal SITPChem. 16 X 2014 Dom Technika

sala 104

5. Referat nt.: „Leki rosną na łące”autor: dr hab. E. Wojaczyńska SITPChem. 16 X 2014 Dom Technika

sala 104

6. Referat nt.: „Zwykłe i niezwykłe owoce – chemia, kuchnia, reklama” autor: dr inż. Alicja Kluczyk SITPChem. 16 X 2014 Dom Technika

sala 104

7.Referat nt.: „Bezpieczeństwo-higiena obsługi komputera w pracy i w domu”autor: Marian Hawryszczyszyn

SEP 20 X 2014 Dom Technika sala 115

8.Referat nt.: „Rewitalizacja kościoła św. Augustyna we Wrocławiu, przy ul. Sudeckiej”autor: mgr inż. Piotr Szarejko

PZITB 21 X 2014 Dom Technika sala 115

9.

Referat nt.: „Ratowanie zabytków – teoria, praktyka, a może referendum... Nowoczesne i starodawne technologie budowlane stosowane w remontach obiektów zabytkowych na Dolnym Śląsku”autor: mgr inż. Janusz Superson


10.Seminarium nt. Zakresu oraz szczegółów technicznych Wrocławskiego Węzła WodnegoProwadzenie: dr inż. Wojciech Łyczko

SITWM 22 X 2014 Dom Technika

11.

Doświadczenia czeskie w odbudowie zniszczeń w instalacjach energetycznych i elektrycznych spowodowanych przez powódź. Referent z Praskiego Stowarzyszenia Naukowo-Technicznego

PVTS 22 X 2014 Dom Technika

12.

Podstawy hydrologiczne i hydrauliczne modernizacji systemu ochrony przed powodzią w dolinie Odry i we wrocławskim węźle wodnymautor: dr hab.inż. Czesław Szczegielniak

SITWM 22 X 2014 Dom Technika

13.

Referat nt.: „Silniki indukcyjne wielofazowe – sterowanie i zastosowanie w technice” autorzy: dr hab. inż. Krzysztof Pieńkowski, mgr inż. Jacek Listwan

SEP 23 X 2014 Politechnika Wrocławska, bud. A-10, sala nr 302

14. Referat nt.: „Pokrętne drogi chemii” autor: dr Maria Szczygieł SITPChem. 23 X 2014 Dom Technika

sala 104

15. Referat: „Historia chemii, chemia a historia”autor: mgr inż. Łukasz Lamch SITPChem. 23 X 2014 Dom Technika

sala 104

16.Referat nt.: „Nanomateriały – rewolucyjna grupa materiałów inżynierskich”autor: mgr inż. A. Bućko

SITPChem. 23 X 2014 Dom Technika sala 104

17.Referat nt.: „Obowiązujące w UE systemy transportu, klasyfi kacji i oznakowania chemikaliów”autor: Ryszard Kowal


18. VII Konferencja Naukowo-Techniczna nt.: „Problemy budowy i naprawy podtorza kolejowego” SITK 23-24 X 2014 Hotel Mercure

w Jeleniej Górze

19.

Referat nt.: „Wykorzystanie zaawansowanych technik mikroskopowych w badaniach procesów degradacyjnych nowych materiałów oraz struktur”autor: dr hab. inż. Andrzej Sikora

Instytut Elektrotechnikiwe Wrocławiu

Zarząd WR FSNT NOT

24 X 2014 Dom Technika sala 104

••• 5


20. Referat nt.: „Superkondensatory i ich zastosowanie” autor: dr inż. Bronisław Szubzda

Instytut ElektrotechnikiZarząd

WR FSNT NOT24 X 2014 Dom Technika

sala 104

21.Referat nt.: „Odnawialne źródła energii na przykładzie Polski”autor: mgr inż. Sylwia Talik

Instytut ElektrotechnikiZarząd WR FSNT 24 X 2014 Dom Technika

sala 104

22.Referat nt.: „Układy trigeneracyjne do zasilania budynków i małych osiedli mieszkaniowych”autor: dr inż. Wojciech Mazurek



sala 104

23.Referat nt.: „Ogniwa paliwowe – wykorzystanie energii zmagazynowanej w postaci wodoru”autor: dr inż. Jacek Chmielowiec



sala 104

24.

Referat nt.: „Ocena trwałości projektowanych przegród budowlanych pod względem cieplno-wilgotnościowym. Wymagania normowe a rzeczywistość”autorzy: mgr inż. Wojciech Kroner, mgr inż. Paulina Ziobrowska


25. Referat nt.: „Małe Elektrownie wodne na Dolnym Śląsku”autor: Tadeusz Banaś SEP 27 X 2014 Dom Technika

sala 114

26. Referat nt.: „Inwazje roślinne jako pokłosie globalizacji”autor: prof. dr hab. Krzysztof Domaradzki SITR 29 X 2014 Dom Technika

sala 114

27.Referat nt.: „Wykorzystanie ścieków do nawodnień w aspekcie zmian klimatycznych”autor: dr inż. Stanisław Włodek

SITR 29 X 2014 Dom Technika sala 114

28. Referat nt.: „Kryptografi a kwantowa”autor: mgr inż. Małgorzata Hamberg SEP 30 X 2014 Politechnika Wrocławska, Instytut

Fizyki, bud. A1, s. 211

29.

Referat nt.: „Przekształtnikowe sterowanie elektrowni wiatrowych z generatorami indukcyjnymi i PMSG”autorzy: dr hab. inż. Krzysztof Pieńkowski, mgr inż. Piotr Gajewski

SEP 30 X 2014 Politechnika Wrocławska, bud. A 10, sala 302

30. Referat nt.: „Czy potrzebne są nam katalizatory?”autor: prof. dr hab. Anna M. Trzeciak SITPChem. 30 X 2014 Dom Technika

sala 104

31.Referat nt.: „Wybrane nowoczesne metody utrwalania żywności” autor: Monika Kijewska


32.Referat nt.: „Odchudzanie w pigułce – czy może być niebezpieczne dla zdrowia?”autor: dr Mariola Kuczer


33.Referat nt.: „Przemysłowe drukarki Ink Jet – technika bezkontaktowego znakowania wyrobów”autorzy: Mirosław Wira, Aldona Szadowiak-Adrian


34.Referat nt.: „Komputerowa analiza zjawisk zachodzących w obwodach prądu stałego i przemiennego”autor: mgr inż. Małgorzata Hamberg

SEP 31 X 2014Zespół Szkół nr 2 ul. Borowska 105,

sala 45

35.Referat nt.: „System inteligentnego oświetlenia ulicznego na drogach rzadko uczęszczanych”autor: dr inż. Janusz Staszewski

SEP 04 XI 2014 Politechnika Wrocławska,Bud. D20, sala 415

36. Referat nt.: „Fish to trochę więcej niż Enigma”autor: dr inż. Jan Francyk SEP 05 XI 2014 Dom Technika

sala 115

37.Referat nt.: „Historia i współczesność niemieckiego górnictwa otworowego”, autorzy: dr inż. Dariusz Woźniak,dr Stanisław Ślusarczyk

SITG 05 XI 2014 Dom Technika sala 115

38. Referat nt.: „Inteligentne miasto”autor: mgr. inż. Zdzisław Żurakowski SEP 05 XI 2014 Dom Technika

sala 114

39.

Referat nt.: „Kompatybilność elektromagnetyczna kluczem do zapewnienia niezawodnej pracy urządzeń elektrycznych i elektronicznych”autorzy: mgr inż. Małgorzata Hamberg, mgr inż. Marcin Hamberg

SEP 06 XI 2014

Radiotechnika Marketing sp. z o.o., ul.Fabryczna 20,

Pietrzykowice, 55-080 Kąty Wroc.

6 •••


40. Referat nt.: „Żarówki LED-owe – oświetlenie XXI wieku”autor: dr hab. Paula Gawryszewska SITPChem. 06 XI 2014 Dom Technika

sala 104

41.Referat nt.: „Nanourządzenia napędzane światłem”autorzy: dr inż. Ewelina Ortyl, dr inż. Sonia Zielińska, mgr inż. Aleksandra Bućko

SITPChem. 06 XI 2014 Dom Technika sala 104

42.Referat nt.: „Czym jest barwa – subiektywnym wrażeniem czy zjawiskiem fi zycznym?”autor: dr hab. inż. Piotr Maciej Nowak

SITPChem. 06 XI 2014 Dom Technika sala 104

43.Referat nt.: „Witamina B17 – smutne złudzenia, rewelacyjny lek, czy może spisek?”autor: dr Hubert Bartosz-Bechowski

SITPChem. 06 XI 2014Dom Technika we Wrocławiu,

sala 104

44.Referat nt.: „Diody OLED i ich zastosowanie w nowoczesnej technologii wizyjnej i oświetleniowej”autor: mgr inż. Mariusz Gierz

SEP 12 XI 2014Zespół Szkół nr 2 we Wrocławiu,

ul. Borowska 105, świetlica

45. Budowa Roku – nagrodzone obiekty Dolnego Śląskaautorzy: Jerzy Krzyż, dr inż. Roman Szmigielski PZITB 12 XI 2014 Dom Technika

sala 115

46.

Referat nt.: „Prof. Kazimierz Idaszewski – przedstawiciel tradycji naukowych lwowskiego środowiska naukowego. Patron Oddziału Wrocławskiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich”autor: inż. Elżbieta Zachemba

SEP 13 XI 2014 Dom Technika sala 104

47. Referat nt.: „Kukurydza – dar bogów dla ludzkości”autor: dr hab. Hanna Gołębiowska SITR 14 XI 2014 Dom Technika

sala 115

48. Referat nt.: „Rośliny które zmieniły świat – ziemniak”autor: dr inż. Tomasz R. Sekutowski SITR 14 XI 2014 Dom Technika

sala 115

49.Referat nt.: „Parametry jakościowe energii elektrycznej w sieciach publicznych niskiego napięcia”autor: dr inż. Grzegorz Kosobudzki

SEP 17 XI 2014Politechnika Wrocławska,ul. Smoluchowskiego 19,

bud. A5, sala 310

50.Referat nt.: „Bioelektryczność – napięcia i prądy elektryczne w ciele człowieka”autor: dr inż. Andrzej Hachoł

SEP 18 XI 2014 Dom Technika sala 206

51.

Referat nt.: „Innowacyjne rozwiązania w mechatronicznych systemach motoryzacyjnych w zakresie aktoryki i sensoryki oraz ekologii”autor: dr inż. Arkadiusz Kowalski

SEP 19 XI 2014Zespół Szkół nr 2 we Wrocławiu,

ul. Borowska 105, świetlica

52. Referat nt.: „Urządzenia elektryczne fortyfi kacji Linii Maginot”, autor: dr inż. Jan Francyk SEP 19 XI 2014 Dom Technika

sala 11553. Prezentacje GIS DAY SGP 19 XI 2014 Dom Technika, s. 104

5. Konferencja naukowo-techniczna nt.: „Nauka i innowacje w produkcji żywności i leków” SITSpoż. 20 XI 2014 Dom Technika

sala 104

52.Referat nt.: „Historia przemysłu ceramicznego na Dolnym Śląsku po 1945 roku”autor: mgr inż. Alfred Gordon

SITPMB 20 XI 2014 Dom Technika sala 115

56. Referat nt. „Wielkie awarie w elektrowniach”autor: dr inż. Zygmunt Szreter SEP 24 XI 2014

Politechnika Wrocławska,ul. Smoluchowskiego 19,

budynek A5, sala 310

57.Konferencja naukowo-techniczna nt.: „Zastosowanie nowatorskich rozwiązań technologicznych w przemyśle spożywczym”

SITSpoż. 28 XI 2014 Dom Technika sala 104

58. Referat nt.: „Chwasty jako rośliny wskaźnikowe”autor: dr inż. Tomasz R. Sekutowski SITR 28 XI 2014 Dom Technika

sala 115

59.Referat nt.: „Krzem – pierwiastek dobroczynny dla roślin, ludzi i zwierząt”autor: Urszula Sienkiewicz-Cholewa

SITR 28 XI 2014 Dom Technika sala 115

60. Konferencja nt.: „Lasy, leśnictwo i leśnicy społeczeństwu” SITLiD 19 XI 2014 budynek RDLP

ul. Grunwaldzka 90

61. Podsumowanie Konkursu WR FSNT NOT „Za wybitne osiągnięcia w dziedzinie techniki”

Zarząd WR FSNT NOT grudzień 2014 Dom Technika

••• 7

Polski Związek Inżynierówi Techników BudownictwaODDZIAŁ WROCŁAWSKI

50-020 Wrocław, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 74, pokój 106tel./fax 71-343-64-88www.pzitb.not.pl

q ZASTOSOWANIE ŚWIATOWEJ KLASY OPROGRAMO-WANIA MIDAS IT W INŻYNIERII LĄDOWEJZaawansowane metody modelowania, analizy i projek-towania konstrukcji mostowych.23.10,2014, Dom Technika, pokaz sala 308, godz. 12.00

W czerwcu bieżącego roku Oddział uczcił 80-lecie PZITB Nadzwyczajnym Zgromadzeniem Delegatów. Na uroczystym posiedzeniu przedstawiono zarys historii PZITB, wspominając Założycielski Zjazd Polskiego Związku Inżynie-rów Budowlanych (PZIB) w 1934 r. Ruch Stowarzyszeniowy w różnych okresach przechodził wiele zmian wywołanych zmianami ustrojowymi. Wspomniane zmiany historyczne dotyczyły wielu sfer życia, głównie:

– sfery publicznej, – uregulowań prawnych, – środowiska zawodowego, – działalności gospodarczej, – współpracy w ramach NOT.

W trakcie posiedzenia wspomniano o dokonaniach Oddziału, które na bieżąco są dokumentowane w rożnego rodzaju wydawnictwach. Na spotkaniu wręczono Złotą Od-znakę i Złotą Odznakę PZITB z Brylantem oraz Zgromadzenie wystąpiło o nadanie godności Członka Honorowego PZITB zasłużonym działaczom Stowarzyszenia.

Zarząd Główny PZITB uczcił Jubileusz 80-lecia obszernym wydawnictwem pod redakcja Stanisława Pyraka. W wydaw-nictwie zamieszczono dokonania Oddziałów Terenowych PZITB, w tym Oddziału Wrocławskiego.

Imprezy naukowo-techniczne, to głównie referaty i pre-zentacje dotyczące branży budowlanej.

q mgr inż. Wojciech Kroner, mgr inż. Paulina ZiobrowskaOCENA TRWAŁOŚCI PROJEKTOWANYCH PRZEGRÓD BUDOWLANYCH POD WZGLĘDEM CIEPLNO-WIL-GOTNOŚCIOWYM. WYMAGANIA NORMOWE A RZE-CZYWISTOŚĆ27.10.2014, Dom Technika, sala 115, godz. 16.00

q mgr inż. Janusz SupersonRATOWANIE ZABYTKÓW – TEORIA, PRAKTYKA, A MOŻE REFERENDUM... NOWOCZESNE I STARO-DAWNE TECHNOLOGIE BUDOWLANE STOSOWANE W REMONTACH OBIEKTÓW ZABTYKOWYCH NA DOLNYM ŚLĄSKU22.10.2014, Dom Technika, sala 114, godz. 17.00

q mgr inż. Piotr SzarejkoREWITALIZACJA KOŚCIOŁA ŚW. AUGUSTYNA WE WROCŁAWIU, PRZY UL. SUDECKIEJ21.10.2014, Dom Technika, sala 115, godz. 17.00

q Jerzy Krzyż, dr inż. Roman SzmigielskiBUDOWA ROKU – NAGRODZONE OBIEKTY DOLNE-GO ŚLĄSKA12.11.2014, Dom Technika, s. 115, godz. 17.00

q inż. Kazimierz WołyniecPREZENTACJA DOROBKU SIDE CLASTER – BUDOW-NICTWO DREWNIANE28.10.2014, Dom Technika, s. 104, godz. 13.00

8 •••

q prof. dr hab. Roman Gancarz, Politechnika WrocławskaCZY CHEMIA TYLKO TRUJE? 16.10.2014, Dom Technika s. 104, godz. 16.00-16.25Bardzo wiele przykrych zdań i oskarżeń wygłasza sie

w stosunku do chemii. Często wypowiadamy, że to przez chemię że… itd. Można odnieść wrażenie, że gdyby nie ta Chemia to byłby raj na Ziemi. Natomiast wszystko co się dzieje w Nas i wokół Nas to Chemia i bardzo nieraz subtelne procesy chemiczne decydują o naszym istnieniu, myśleniu…itp. Innymi słowy „Nie istnieje życie poza chemiczne”.

q Marta CalWydział Chemii Uniwersytetu WrocławskiegoSZKODLIWE SKŁADNIKI KOSMETYKÓW16.10.2014, Dom Technika s. 104, godz. 16.30-16.55W ostatnich latach nastąpił gwałtowny rozwój prze-

mysłu kosmetycznego. Stosowane na co dzień kosmetyki mają za zadanie dbać o naszą higienę, pielęgnować ciało, działać regenerująco, a także łagodzić różnego rodzaju dolegliwości. Natłuszczanie skóry po kąpieli, stosowanie antyperspirantu, mycie włosów to dla nas codzienność. Wydawać by się mogło, że taka pielęgnacja to czysta ko-rzyść dla naszego ciała, jednak czy wiemy, co kryją w sobie nasze kosmetyki?

Wiele z kosmetyków dostępnych na rynku zawiera sze-reg związków chemicznych (miedzy innymi parabeny, glikol polietylenowy (PEG), glikol polipropylenowy, laurylosiarczan sodu (SLS) czy pochodne mocznika). Składniki te pełnią funkcje rozpuszczalników a także środków konserwujących czy emulgujących. Jednakże zawartość tych związków bardzo często powoduje reakcje alergiczne, trądzikowe zapalenie skóry czy atopowe zapalenia skóry.

q dr hab. E. Wojaczyńska, Politechnika WrocławskaLEKI ROSNĄ NA ŁĄCE16.10.2014, Dom Technika s. 104, godz. 17.00-17.25Wykład poświęcony będzie ziołom. Jak ludzie nauczyli się

ich używać i jak stosowano je kiedyś, a jak robimy to dzisiaj, jakie związki chemiczne odpowiadają za ich działanie.

q dr inż. Alicja KluczykWydział Chemii, Uniwersytet WrocławskiZWYKŁE I NIEZWYKŁE OWOCE – CHEMIA, KUCHNIA, REKLAMA16.10.2014, Dom Technika s. 104, godz. 17.30-17.55Wszyscy wiedzą, że owoce to samo zdrowie, źródło cen-

nych witamin, soli mineralnych, błonnika i przeciwutleniaczy. Specyfi czny smak, zapach i kolor owoców przyciąga konsu-mentów, ale jest także interesuje chemików ze względu na fascynujące struktury i właściwości związków chemicznych występujących w owocach. Kwasy: jabłkowy i cytrynowy są powszechnie znane, a ich występowanie nie ogranicza się do jabłek czy cytryn. Bardziej egzotyczne owoce są źródłem unikalnych składników, którym przypisywane są cudowne właściwości upiększające, odchudzające, odmładzające i lecznicze. Bezdyskusyjne walory smakowe i zdrowotne owoców trzeba wykorzystywać racjonalnie, nie ulegając agresywnej reklamie.

Stowarzyszenie Inżynierówi Techników Przemysłu ChemicznegoODDZIAŁ WROCŁAWSKI

50-020 Wrocław, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 74tel. 71 347-14-16

To wszystko dzieje się też tylko dzięki chemii. Gdzie tu chemia? Odpo-wiedź na wykładzie

••• 9

q dr Maria SzczygiełUniwersytet Medyczny we WrocławiuPOKRĘTNE DROGI CHEMII23.10.2014, Dom Technika s. 104, godz. 16.00-16.25Naukowiec ma prawo do popełniania pomyłek, stawiania

błędnych hipotez czy niewłaściwej interpretacji wyników. Jednocześnie rośnie niezgoda na tolerowanie plagiatów, oszustw i nadużyć w procedurach badawczych. Ale dzisiej-szym naukowcom przyszło pracować pod hasłem „publikuj lub zgiń”– pokusa, aby przekroczyć subtelną granicę między niedopatrzeniem a matactwem bywa więc nie do odparcia.

Jakie skutki przynosi przekraczanie tych granic? Gdzie sta-wiano je kiedyś, gdzie stawiane są dzisiaj? Chemia w farmacji, chemia w fi zyce, chemia na każdym kroku współczesnego człowieka. Przypomnijmy sobie kilka granic.

q mgr inż. Łukasz Lamch Politechnika WrocławskaHISTORIA CHEMII, CHEMIA A HISTORIA23.10.2014, Dom Technika s. 104, godz. 16.30-16.55Chemia jako nauka liczy sobie około 350 lat, czyli niewiele

w porównaniu z chociażby matematyką (co najmniej 2500 lat w europejskim kręgu kulturowym) czy astronomią. Jednak już znacznie wcześniej znane były liczne procesy technologiczne (np.: wypalanie wapna i wiązanie zaprawy murarskiej, wytop i obróbka żelaza i innych metali), często bardzo złożone pod względem chemicznym, mające niebagatelne znaczenie dla rozwoju ludzkości. Przez wiele wieków chemia rozwijała się w aurze niesamowitości i niedopowiedzeń, a jej tajemnice były znane nielicznym. W XIX, a zwłaszcza XX wieku, dzięki dynamicznemu rozwojowi chemia zaczęła znacząco wpływać na światową gospodarkę i przyczyniła się do wielu gwałtow-nych przemian (zwłaszcza w czasie obu wojen światowych). Punktem zwrotnym w historii było opracowanie przemysłowej metody syntezy amoniaku (pocz. XX wieku), która pozwoliła na masową produkcję nawozów sztucznych, a więc zapewnienie żywności wzrastającej liczbie ludności. Znajomość (a zwłaszcza nieznajomość) właściwości różnych powszechnie używanych związków chemicznych i ich mieszanin przyczyniła się do wie-lu ludzkich tragedii. Ten mroczny aspekt jest często pomijany, ale warto zdawać sobie sprawę jak z pozoru błahe decyzje miały bardzo poważne skutki.

q mgr inż. A.Bućko, Politechnika WrocławskaNANOMATERIAŁY – REWOLUCYJNA GRUPA MATERIAŁÓW INŻYNIERSKICH23.10.2014, Dom Technika s. 104, godz. 17.00-17.25Ostatnie lata przyniosły dostrzegalny rozwój technik

otrzymywania materiałów o szczególnie małych rozmiarach. Materiały o rozmiarach nanometrowych, dzięki swojej struk-turze ukształtowanej w skali nanometrycznej oraz wyjątko-wym właściwościom, nieosiągalnym w skali mikro wywołały rewolucje w dziedzinie inżynierii materiałowej. Podstawową zaletą takich materiałów jest możliwość uzyskiwania okre-ślonych właściwości w wyniku kontrolowanego na poziomie molekularnym i atomowym procesu otrzymywania nano-struktur. Zdumiewające właściwości nanoobiektów wiążą się z efektem geometrycznym (niespotykany w skali makro, stosunek powierzchni do objętości).

Dotychczasowe osiągnięcia w zakresie nanotechnologii doprowadziły do znacznego rozwoju medycyny i farmacji oraz konstrukcji urządzeń mikroelektronicznych. Nanogene-

rator „polujący” na komórki nowotworowe, implanty z bio-materiałów, ultramałe czujniki lub elastyczne trójwymiarowe baterie słoneczne to jedne z wielu potencjalnych zastosowań nanostruktur o różnorodnej morfologii i właściwościach. W prezentowanym referacie zostaną przedstawione rodzaje nowych nanomateriałów oraz perspektywy ich zastosowań.

q Ryszard Kowal, Politechnika WrocławskaOBOWIĄZUJĄCE W UE SYSTEMY TRANSPORTU, KLASYFIKACJI I OZNAKOWANIA CHEMIKALIÓW23.10.2014, Dom Technika s. 104, godz. 17.30-17.55Chemikalia stały się tak powszechnie stosowane, że prze-

stały być zauważalne i odpowiednio traktowane. Nie dostrze-gano negatywnego wpływu chemikaliów dopóki nie zaczęły ludziom zagrażać. Zatrucie środowiska, spektakularne awarie przemysłowe i nieprzestrzeganie obowiązującego prawa (od produkcji do zużycia) spowodowały presję społeczeństwa by przeciwdziałać takim zdarzeniom. Wymusiło to zmianę istniejącego w UE prawa. Zmiana spowodowała obowiązek rejestracji, oceny i udzielania zezwoleń na produkcję i sto-sowanie wszystkich chemikaliów tj. Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals – REACH). W tym samym czasie został wprowadzony – opracowany przez ONZ – ogól-noświatowy system klasyfi kacji i oznakowania chemikaliów (Globally Harmonized System of Classifi cation and Labelling of Chemicals – GHS). UE adaptowała Globalnie ujednolicony System Klasyfi kacji (Classifi cation), Oznakowania (Labelling) i Pakowania (Packaging) i przyjęła go pod nazwą CLP.

Komitet ekspertów ONZ (od zakończenia II wojny świato-wej) zajmował się bezpieczeństwem i unifi kacją przewozów materiałów niebezpiecznych – z których większość to che-mikalia – w skali globalnej. Opracowano przepisy dotyczące transportu lądowego (drogowego, kolejowego), transportu morskiego i transportu lotniczego materiałów niebezpiecz-nych. Zbiór przepisów regulujących szczegółowo warunki międzynarodowego przewozu materiałów niebezpiecznych transportem drogowym (ADR) przyjęto w Polsce w 2002 r.

q prof. dr hab. Anna M. TrzeciakWydział Chemii Uniwersytetu WrocławskiegoCZY POTRZEBNE SĄ NAM KATALIZATORY? 30.10.2014, Dom Technika s. 104, godz. 16.00-16.25Od wielu lat katalizatory są stosowane w takich tech-

nologiach chemicznych jak synteza amoniaku, utlenianie p-ksylenu do kwasu tereftalowego czy utlenianie etylenu do aldehydu octowego. Katalizatory heterogeniczne, zawierające metale z grupy platynowców, działają w każdym samocho-dzie ograniczając emisję CO, (NO)x i węglowodorów do atmosfery.

Wraz z rozwojem katalizy homogenicznej realizowanej z udziałem związków kompleksowych metali, straciła aktual-ność defi nicja według której katalizator pozostaje niezmienio-ny podczas reakcji. Wręcz przeciwnie, struktura aktywnego katalizatora ulega wielu zmianom, których poznanie ma podstawowe znaczenie dla zrozumienia całego procesu. Na podstawie tej wiedzy projektuje się wysoce selektywne katalizatory, które można wykorzystać w produkcji farma-ceutyków. Katalizatory znajdują coraz więcej zastosowań w syntezie chemicznej, gdzie są stosowane do otrzymywania wielofunkcyjnych związków organicznych w łagodnych wa-runkach temperatury i ciśnienia.

10 •••

Potencjalne możliwości wykorzystania katalizy stale się poszerzają także w związku z rosnącym znaczeniem zielo-nej chemii i dlatego na pewno warto zainteresować się tą dziedziną.

q Monika Kijewska Wydział Chemii Uniwersytetu WrocławskiegoWYBRANE NOWOCZESNE METODY UTRWALANIA ŻYWNOŚCI30.10.2014, Dom Technika s. 104, godz. 16.30-16.55Konieczność konserwowania żywności jest niewątpliwie

konsekwencją rozwoju cywilizacji i towarzyszącego mu wzrostu liczby mieszkańców Ziemi, którzy muszą zaspakajać codzienne potrzeby w zakresie odżywiania. Pojęcie kon-serwowania żywności oznacza metody, które mają na celu zachowanie i utrzymanie żywności w niezmienionym stanie poprzez zabezpieczenie jej przed niekorzystnym wpływem czynników chemicznych (utlenianie), fi zycznych (tempera-tura, światło) lub biologicznych (mikroorganizmy).

Najczęściej stosowane metody utrwalania żywności to: – termiczne (chłodzenie, zamrażanie, pasteryzacja, ste-

rylizacja, suszenie, obróbka cieplna, wędzenie), – radiacyjne (promieniowanie jonizujące, nadfi oletowe,

podczerwone), – mechaniczne (drgania dźwiękowe i naddźwiękowe,

fi ltrowanie, wirowanie), – osmoaktywne (zagęszczanie, cukrzenie, solenie, pe-

klowanie), – składowanie w kontrolowanej atmosferze, – stosowanie antybiotyków.

Przemysł spożywczy cały czas poszukuje nowocześniej-szych metod utrwalania żywności, które, będąc efektyw-niejsze, nie będą niebezpieczne dla zdrowia człowieka i w minimalnym stopniu wpłyną na zmiany właściwości fi zykochemicznych uzyskanych produktów.

q dr Mariola Kuczer Wydział Chemii Uniwersytet WrocławskiODCHUDZANIE W PIGUŁCE – CZY MOŻE BYĆ NIEBEZPIECZNE DLA ZDROWIA? 30.10.2014, Dom Technika s. 104, godz. 17.00-17.25Na rynku coraz częściej można znaleźć różnego rodzaju

suplementy diety w postaci herbatek, tabletek czy kapsułek, które mają pomóc osiągnąć wymarzoną sylwetkę. Zachęca do ich spożywania reklama, opinia znajomych i przede wszyst-kim cel – szczupła fi gura. Ale co tak naprawdę zawierają te „magiczne” specyfi ki i czy warto je stosować?

q Mirosław Wira, Aldona Szadowiak-Adrian EBS Ink-Jet Systems Poland Sp. z o.o.PRZEMYSŁOWE DRUKARKI INK-JET – TECHNIKA BEZKONTAKTOWEGO ZNAKOWANIA WYROBÓW,30.10.2014, Dom Technika s. 104, godz. 17.30-17.55Różnorodność otaczających nas produktów i potrzeba jed-

noznacznego ich oznakowania, wymaga tworzenia coraz now-szych, sprawniejszych i wydajniejszych metod drukowania. Oprócz względów czysto praktycznych, sprzyja temu również prawodawstwo, które wymusza umieszczania na produktach informacji np. o dacie ważności czy identyfi kacji serii. Szcze-gólnie dotyczy to produktów spożywczych, farmaceutycznych, czy też stwarzających potencjalne niebezpieczeństwo.

Technika druku Ink Jet zapewnia spełnienie tych wymagań w bardzo wielu obszarach zastosowań. Mimo iż jej podstawy opracowano jeszcze w XIX w., ma ona nadal szerokie moż-liwości rozwoju.

W referacie omówiono podstawy budowy systemu me-chanicznego i hydraulicznego przemysłowych drukarek Ink Jet, sposób tworzenia napisu i własności atramentów.

q dr hab. Paula GawryszewskaWydział Chemii Uniwersytetu WrocławskiegoŻARÓWKI LED-OWE – OŚWIETLENIE XXI WIEKU6.11.2014, Dom Technika s. 104, godz. 16.00-16.25Prezentacja dostarczy odpowiedzi na wiele pytań zwią-

zanych z otaczającym nas światłem – dlaczego wciąż poszu-kuje się nowych źródeł światła białego; jak działają żarówki LED; jak dalece przypominają światło słoneczne; co zrobić, żeby dobrze oddawały barwy otaczających nas rzeczy; jakie problemy pozostają jeszcze do rozwiązania i w jaki sposób próbuje się je rozwiązywać.

q dr inż. Ewelina Ortyl, dr inż. Sonia Zielińska, mgr inż. Aleksandra BućkoPolitechnika WrocławskaNANOURZĄDZENIA NAPĘDZANE ŚWIATŁEM6.11.2014, Dom Technika s. 104, godz. 16.30-16.55Na wykładzie omówione zostaną zagadnienia związane

ze zjawiskiem fotochromizmu. Czy zjawisko to może zostać wykorzystane do napędzania nanourządzeń? Jak zaprojek-tować i wytworzyć nanopojazd? Jak wprowadzić go w ruch za pomocą światła?

q dr hab. inż. Piotr Maciej NowakPolitechnika WrocławskaCZYM JEST BARWA – SUBIEKTYWNYM WRAŻENIEM CZY ZJAWISKIEM FIZYCZNYM?6.11.2014, Dom Technika s. 104, godz. 17.00-18.00Psychofizyczne wrażenia wzrokowe w postrzeganiu

obrazu i barw przez człowieka w relacji do natury zjawisk fi -zycznych, pobudzających zmysł widzenia. Wykład połączony z pokazem ilustrującym działanie czynników fi zycznych na wrażenia wzrokowe.

q dr Hubert Bartosz-BechowskiWydział Chemii Uniwersytetu WrocławskiegoWITAMINA B17 – SMUTNE ZŁUDZENIA, REWELACYJNY LEK, CZY MOŻE SPISEK?6.11.2014, Dom Technika s. 104, godz. 18.00-18.20Tzw. witamina B17 (amigdalina) występuje jako naturalny

składnik pestek roślin pestkowych-moreli, śliwek, czereśni itp. Jest ona szeroko reklamowana w Internecie jako lek antynowotworowy. W istocie amigdalina nie jest witaminą. Syntetyczny analog amigdaliny zwany Laetrile jest dostępny w nieofi cjalnym obiegu, również w Polsce, ale zarówno amigdalina jak i Laetrile są zakazane w wielu krajach. Rekla-my ukazują amigdalinę jako uniwersalny lek na raka, który wskutek łatwej dostępności został zatajony przez przemysł farmaceutyczny w obawie przed utratą zysków. Także ofi -cjalna medycyna odrzuca amigdalinę. Czy zatem mamy do czynienia ze spiskiem czy może amigdalina nie spełniła pokładanych w niej nadziei – na to pytanie spróbujemy znaleźć odpowiedź.

••• 11

Komitet Okręgowy Olimpiady Chemicznej we Wrocławiu w niepełnym składzie. Rząd pierwszy: mgr inż. Halina Bielecka, studentka oddelegowana do pomocy przez Wydział Chemiczny PWr, prof. dr hab. Kazimierz Orzechowski (przykucnął), prof. dr hab. Jerzy Mroziński, rząd drugi: dr Alina Bieńko, dr Alicja Kluczyk, dr Mariola Kuczer, inż. Bożena Kalińska, dr Andrzej Puszyński, mgr inż. Anna Wolna, mgr inż. Małgorzata Gniadzik, dr Elżbieta Wojaczyńska, rząd ostatni: dr Krystyna Chmieleńska, dr Danuta Mrozińska, mgr Krystyna Gans.

Uroczyste spotkanie w ładz Uczelni, sponsorów i organi-zatorów z uczestnikami i z na-uczycielami. Po prawej, prezes honorowy ZO SITPChem Adam Mazur.Od lewej stoją: prof. dr hab. Anna Trzeciak – Dziekan Wy-działu Chemii UWr, prof. dr hab. Andrzej Trochimczuk – Dziekan Wydziału Chemicznego PWr, Stanisław Więcławski – Dyraktor Wydziału Edukacji Urzędu Mar-szałkowskiego, prof. dr hab. Ta-deusz Więckowski – JM Rektor Politechniki Wrocławskiej, dr Elż-bieta Wojaczyńska – Wydział Chemiczny PWr, prof. dr hab. Marek Bojarski – JM Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego, mgr inż. Adam Mazur – Oddział Wrocławski SITPChem., kuc-nęli: Przewodniczący Komite-tu Okręgowego we Wrocławiu prof. dr hab. Kazimierz Orze-chowski i Sekretarz – dr Krysty-na Chmieleńska na spotkaniu z nauczycielami 1 lutego 2014 r.

Uczestnicy zawodów laborato-ryjnych w laboratorium Wydziały Chemicznego PWr podczas wy-konywania prac 1 lutego 2014 r.

Jak co roku w organizacji Olim-piady Chemicznej II aktywnie uczest-niczą członkowie Zarządu Oddziału SITPChem we Wrocławiu oraz człon-kowie kół SITPChem na Politechnice i Uniwersytecie.

W dniach 31 I – 1 II 2014 roku odbyły się na Uniwersytecie i Politech-nice Wrocławskiej zawody II etapu LX Olimpiady Chemicznej Okręgu Wro-cławskiego (województwa opolskie i wrocławskie). Do II etapu zakwalifi ko-wało się 23 uczniów z okręgu wrocław-skiego. Każda z uczestniczących szkół była również reprezentowana przez jednego lub kilku nauczycieli. Bardzo aktywnie w organizacji zawodów uczestniczyli: dr inż Andrzej Puszyń-ski,prezes ZO i wiceprzewodniczący Komitetu Okręgowego Olimpiady, dr inż. Halina Wójtowicz-Młochowska członek ZO i wiceprzewodniczący Komitetu Okręgowego Olimpiady, dr Krystyna Chmieleńska członek SITPChem i sekretarz Komitetu Okrę-gowego Olimpiady oraz widoczni na fotografi ach członkowie SITPChem: dr Alicja Kluczyk, dr Mariola Kuczer, mgr Krystna Gans i inni. Poniżej kilka migawek z Olimpiady.

Stowarzyszenie organizuje spo-tkania z okazji Dnia Chemika (zdj.), będące okazja do dyskusji na tematy kształcenia chemików, nowych tech-nologii oraz przemysłu chemicznego.

LX Olimpiada Chemiczna w 2014 r.

12 •••

q dr inż. Janusz StaszewskiSYSTEM INTELIGENTNEGO OŚWIETLENIA ULICZNEGO NA DROGACH RZADKO UCZĘSZCZANYCH4.11.2014, Politechnika Wrocławska, Budynek D20, s. 415, godz. 11.00Oświetlenie uliczne to dzisiaj bardzo ważny problem.

Z jednej strony powinno być jak najlepsze (odpowiednie natężenie oświetlenia, odpowiednia barwa światła, bezcie-niowość, itp.) z drugiej strony jak najbardziej energoosz-czędne. Te 2 cechy, z pozoru wzajemnie wykluczające się, niekoniecznie muszą być sprzeczne. Wystarczy połączyć nowoczesną technologię lamp LED z inteligentnym stero-waniem np. poprzez programowalne sterowniki logiczne PLC. Problem ten jest szczególnie istotny w miejscach, gdzie natężenie ruchu jest stosunkowo małe, np. na drogach dojaz-dowych. W prezentacji przedstawiono projekt dynamicznego oświetlenia ulicznego, automatycznie dostosowującego się do natężenia ruchu.

q dr inż. Jan FrancykFISH TO TROCHĘ WIĘCEJ NIŻ ENIGMA5.11.14, Dom Technika, s. 115, godz. 13.00Jedną z najpóźniej ujawnionych tajemnic drugiej wojny

światowej były dzieje złamania niemieckich szyfrów dale-kopisowych znanych aliantom pod kryptonimem „Fish”. Ujawnienie tych spraw nastąpiło dopiero ćwierć wieku po ujawnieniu tajemnic „Enigmy”. Jeżeli odczytywanie komu-nikatów Enigmy miało decydujące znaczenie na początku drugiej wojny światowej, to „poznanie” Fish zapewniło aliantom powodzenie w drugiej połowie wojny. Informacje pozyskiwane z systemu Enigma miały charakter taktyczny. Natomiast wiadomości przesyłane w sieciach telegrafi cznych i szyfrowane systemami Fish miały charakter strategiczny. Poznawanie ich przydawało się bardzo przy podejmowaniu działań ofensywnych aliantów, które nabierały dużej dynamiki w drugiej połowie wojny. W referacie zostaną przedstawione zasadnicze różnice pomiędzy technikami szyfrowania syste-mem Enigma i systemami Fish. Zostanie też przedstawiony wpływ pracy kryptologów (Enigmy i Fish) na losy drugiej wojny światowej

q dr inż. Jan FrancykURZĄDZENIA ELEKTRYCZNE FORTYFIKACJI LINII MAGINOT19.11.2014, Dom Technika, s. 115, godz. 13.00System umocnień na północno wschodniej granicy Fran-

cji, o długości ponad 400 km został zbudowany w latach

1929-1939 i nosi nazwę jego inicjatora A. Maginot. Był to jeden z najnowocześniejszych systemów fortyfi kacji Europy. Znalazło tu zastosowanie wiele urządzeń ery elektryczności. Wykorzystanie elektryczności pozwoliło na wprowadzenie do systemu wiele rozwiązań technicznych ułatwiających prowadzenie skutecznej obrony.

W referacie przedstawiono historię budowy systemu, to-pografi ę systemu oraz znaczenie Linii Maginota w XX wieku.

q dr inż. Grzegorz KosobudzkiPARAMETRY JAKOŚCIOWE ENERGII ELEKTRYCZNEJ W SIECIACH PUBLICZNYCH NISKIEGO NAPIĘCIA17.11.2014, Politechnika Wrocławska, Budynek A5, s. 310, godz. 13.15Prezentacja połączona z przeprowadzaniem doświadczeń

przedstawiających wpływ złej jakości energii na pracę od-biorników elektrycznych oraz zaburzeń wprowadzanych do sieci zasilającej przez współczesne urządzenia elektryczne. Omówione zostaną parametry napięcia zasilającego jakie odbiorca energii ma wyszczególnione w umowie z dostawcą oraz w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 Dz. U. nr 93, poz. 623.

W części laboratoryjnej zostaną zaprezentowane genera-tory zaburzeń występujących w sieci energetycznej wraz z ich wpływem na przykładowe odbiorniki energii elektrycznej oraz na człowieka (migotanie światła). Uczestnicy będą mieli możliwość obejrzenia testów poziomu emisji zakłóceń przez odbiornik energii elektrycznej. Zaprezentowane zostaną analizatory jakości energii elektrycznej oraz stanowiska do przeprowadzania testów odpornościowych odbiorników energii elektrycznej

q dr inż. Zygmunt SzreterWIELKIE AWARIE W ELEKTROWNIACH24.11.2014, Politechnika Wrocławska, Budynek A5, s. 310, godz. 13.15W elektrowniach produkowana jest energia elektryczna,

której źródłem jest bądź energia cieplna powstająca w pro-cesie spalania lub procesach przemiany pierwiastków pro-mieniotwórczych lub energia powstała w wyniku spiętrzania wód. Katastrofy elektrowni najczęściej powodują wydzielanie się znacznych ilości energii w sposób niekontrolowany co prowadzi do ogromnych zniszczeń lub skażenia środowi-ska substancjami promieniotwórczymi. Głośne katastrofy elektrowni w Czarnobylu i Fukushimie są już dobrze znane jednak ciągle pojawiają się nowe interesujące informacje o ich przebiegu i skutkach tych awarii.

Stowarzyszenie Elektryków PolskichODDZIAŁ WROCŁAWSKI

50-020 Wrocław, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 74tel./fax 71-343-66-41, 71-781-85-02www.sep.wroc.pl; e-mail: [email protected]

••• 13

Mniej znane są katastrofy, które wystąpiły w elektrowniach wodnych. Zwłaszcza interesująca jest katastrofa Sajańsko--Szuszeńskiej Elektrowni wodnej na rzece Jenisej na Syberii w 2009 r. Elektrownia o mocy 6400 MW została nagle całkowicie zalana wodą pod ciśnieniem pochodzącą ze spiętrzenia tamą o wysokości 245 m. Całkowite zniszczenie elektrowni i następnie jej kilkuletnia odbudowa miało klu-czowe znaczenie dla regionu oddalonego od innych źródeł energii elektrycznej. Na szczęście tama i zbiornik wodny nie ucierpiały i można było po kilku latach wznowić użytkowanie elektrowni. W przypadku elektrowni jądrowych opcja odbu-dowy obiektów nie może być brana pod uwagę ze względów na skażenie otoczenia, które będzie jeszcze występować przez dziesiątki lat.

mgr inż. Małgorzata HambergKRYPTOGRAFIA KWANTOWA30.10. 2014, Politechnika Wrocławska, Instytut Fizykibud. A1, sala 211, godz. 10.00W trakcie pokazu poznamy działającą w ramach Na-

rodowego Laboratorium Technologii Kwantowych, jedyną w Polsce i jedną z nielicznych na świecie, w pełni wyposa-żoną pracownię kryptografi i kwantowej, opartą zarówno na niesplątanych, jak i na splątanych kwantowo fotonach.

Liczba miejsc ograniczona – rejestracja [email protected]

Organizatorzy: Stowarzyszenie Elektryków Polskich, Od-dział we Wrocławiu, Politechnika Wrocławska, Instytut Fizyki

q mgr inż. Małgorzata HambergKOMPUTEROWA ANALIZA ZJAWISK ZACHODZĄCYCH W OBWODACH PRĄDU STAŁEGO I PRZEMIENNEGO31.10. 2014, Zespół Szkół nr 2 we Wrocławiuul. Borowska 105, sala 45, godz. 8.00Współczesne układy elektryczne występują w systemach

motoryzacyjnych i tworzą skomplikowane obwody elektrycz-ne. Dla poprawy, jakości kształcenia słuchaczy w zakresie elektroniki i elektryki zastosowano układy – symulatory. Nie trzeba lutować, a wstępnie zanim przejdziemy do praktyki – symulacja. Omówione zostaną programy symulujące dzia-łanie układów elektrycznych i elektronicznych.

Organizatorzy: Stowarzyszenie Elektryków Polskich, Od-dział we Wrocławiu, Koło SEP nr 10 przy Zespole Szkół Nr 2 we Wrocławiu, ul. Borowska 105

q mgr inż. Małgorzata Hambergmgr inż. Marcin HambergKOMPATYBILNOŚĆ ELEKTROMAGNETYCZNA KLUCZEM DO ZAPEWNIENIA NIEZAWODNEJ PRACY URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH I ELEKTRONICZNYCH 6.11.2014, Radiotechnika Marketing sp. z o.o.ul. Fabryczna 20, Pietrzykowice, 55-080 Kąty Wrocławskiegodz. 10.00Przedstawione zostaną podstawowe zagadnienia doty-

czące wspólnego funkcjonowania urządzeń elektrycznych i elektronicznych we wspólnym środowisku elektromagne-tycznym. Kompatybilność elektromagnetyczna jest bardzo ważnym czynnikiem niezawodnego działania systemów oraz zapewnienia niezawodnej pracy urządzeń elektrycznych i elektronicznych w określonych warunkach środowiskowych. Występują określone uwarunkowania oddziaływania otocze-

nia na poprawną pracę i bezawaryjne działanie elementów urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Wiedza na temat niezawodności jest ważnym elementem poprawnego dzia-łania systemów technicznych.

Liczba miejsc ograniczona – rejestracja [email protected]


q mgr inż. Mariusz GierzDIODY OLED I ICH ZASTOSOWANIE W NOWOCZE-SNEJ TECHNOLOGII WIZYJNEJ I OŚWIETLENIOWEJ12.11. 2014, Zespół Szkół nr 2 we Wrocławiuul. Borowska 105, świetlica, godz. 11.45Organiczna dioda elektroluminescencyjna, OLED (ang. or-

ganic light-emitting diode) – rodzaj diody elektroluminescen-cyjnej (LED), której warstwą luminescencyjną jest związek organiczny emitujący światło pod wpływem przyłożonego napięcia. Podobnie jak diody LED, diody OLED oparte są na technologii półprzewodnikowej, która zapewnia uzyskanie bardzo wydajnego źródła światła. Diody OLED zaczynają świecić natychmiast po włączeniu można je również przyga-sić. Nie następuje opóźnienie w uzyskaniu pełnej jasności, jak to ma miejsce, na przykład, w przypadku energooszczędnych lamp i świetlówek. Ponadto, diody OLED są bardzo wydajne i rozgrzewają się do niewysokich temperatur; są lekko ciepłe w dotyku. To sprawia, że nadają się one idealne do zasto-sowania z materiałami wrażliwymi na wysoką temperaturę, takimi jak tkaniny lub papier. Pomysł na lampy wykonane z papieru jest możliwy do realizacji właśnie z wykorzystaniem technologii OLED. Diody OLED zawładnęły już rynkiem w segmencie wyświetlaczy czy ekranów. W procesie produk-cji OLED nie jest wykorzystywana rtęć, co czyni je bardziej przyjaznymi dla środowiska. Dzięki prostej budowie, braku podświetlenia oraz mniejszej liczbie warstw wyświetlacza, szacunkowe koszty masowej produkcji są znacznie niższe niż produkcja wyświetlaczy LCD oraz paneli plazmowych. Także mniejsze zużycie energii i mniejsza liczba elementów ma wpływ na niższy koszt eksploatacji wyświetlaczy OLED.

Liczba miejsc ograniczona – rejestracja: [email protected]


dr inż. Arkadiusz KowalskiINNOWACYJNE ROZWIĄZANIA W MECHATRONICZ-NYCH SYTEMACH MOTORYZACYJNYCH W ZAKRESIE AKTORYKI I SENSORYKI ORAZ EKOLOGII19.11.2014, Zespół Szkół nr 2 we Wrocławiuul. Borowska 105, świetlica, godz. 11.45Przedstawione zostaną innowacyjne rozwiązania w me-

chatronicznych systemach motoryzacyjnych w pojazdach sa-mochodowych wybranych marek i najciekawsze rozwiązania techniczne w zakresie poprawy bezpieczeństwa, komfortu eksploatacji wybranych pojazdów samochodowych. Współ-czesne pojazdy posiadają bardzo dużo nowych rozwiązań elektrotechnicznych i wiele rodzajów transmisji danych dostosowanych do wysokich wymagań użytkowników. Bez-pieczeństwo jest czynnikiem nadrzędnym oraz rozwiązania

14 •••

poprawiające negatywne oddziaływania na środowisko i oto-czenie. Niedobór informacji technicznej negatywnie wpływa na wiedzę wśród społeczeństwa w dziedzinie mechatroniki pojazdowej. Mechatronika zrewolucjonizowała technikę samochodową. Motorem rozwoju jest postęp techniczny, innowacyjne rozwiązania w zakresie źródeł światła, zwięk-szone wymagania w zakresie bezpieczeństwa oraz rosnące wymagania ekologiczne m.in. w zakresie emisji spalin.

Liczba miejsc ograniczona – rejestracja: [email protected].


q Marian HawryszczyszynBEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA OBSŁUGI KOMPUTERA W PRACY I W DOMU20.10.2014, Dom Technika we Wrocławiusala 115, godz. 16.00Komputer, jest dziś wszechobecny w biurze, szkole

i domu, narzędzie, które w zasadniczy sposób zmieniło styl naszego życia, użytkowany niezgodnie z zaleceniami może przyczynić się do powstania wielu schorzeń. „Pracę” z kom-puterem podejmuj ą już małe dzieci, a dla młodzieży stał się on codziennym narzędziem pracy. Tym samym bezpieczeń-stwo i higiena pracy związane do tej pory z pracą zawodową dorosłych objęło także najmłodszych.

Aby komputer nie był przyczyną powstawania nowych schorzeń należy od najmłodszych lat kształtować prawidłowe nawyki w pracy z tym narzędziem. Każdy powinien wiedzieć, jak należy zorganizować własne stanowisko komputerowe w domu i szkole oraz zdawać sobie sprawę ze skutków wszelkich nieprawidłowości. Temat zdrowia przy kompu-terze w zasadzie nie istnieje. A przecież coraz częściej – na razie w formie sensacji – pojawiają się w światowej prasie doniesienia o procesach sądowych dotyczących odszkodo-wań z powodu chorobowych skutków wielogodzinnej pracy przy komputerze. W ostatnich latach pojawiła się nawet.nowa jednostka chorobowa: zespół stresu komputerowego (w Stanach Zjednoczonych, Szwecji, Szwajcarii). Komputer towarzyszy nam w zasadzie już od najmłodszych lat. Tym baczniejszą więc uwagę należy zwracać na to, by będąc wspaniałym narzędziem pracy i zabawy nie szkodził. Jeżeli nie będziemy dbać o to, by dzieci przy komputerze siedziały na odpowiednim krześle, przy odpowiedniej ławce, w od-powiednim oświetleniu itp., to przyczynimy się do szybkie-go wzrostu dorosłych inwalidów. W akcję uświadamiania zagrożeń, jakie niesie ze sobą wielogodzinna praca przy komputerze, powinni włączyć się wszyscy: rodzice, nauczy-ciele, lekarze. Moje poglądy na ten temat – co mnie bardzo cieszy – podzielają autorzy poradnika metodycznego dla nauczycieli szkoły podstawowej w klasach IV-VI [l]. W dziale „Technika komputerowa w życiu człowieka” uczeń powinien wykazać się umiejętnościami i wiedzą z zakresu bezpiecznej pracy z komputerem.

Dlatego chcę Państwu przedstawić podczas prelekcji kilka pomijanych na co dzień w obecnym tempie życia i codzien-nych trosk bytowych kilka zasadniczych a niestety pomijanych zasad HIGIENY przy obsłudze komputerów zarówno w pracy jak i w szkole i w domu.

Organizator: Koło SEP nr 43 przy Zarządzie Oddziału

q Tadeusz BanaśMAŁE ELEKTROWNIE WODNE NA DOLNYM ŚLĄSKU27.10.2014, Dom Technika, we Wrocławiusala 114, godz. 17.00Celem prezentacji jest zwrócenie uwagi na tanie i eko-

logiczne źródło energii jakim jest energia rzek. W referacie omówione zostaną

– Zasady wykorzystania energii rzek– Budowa i rodzaje Turbin wodnych– Wady i zalety małych elektrowni wodnychOrganizator: Koło SEP nr 43 przy Zarządzie Oddziału

q mgr. inż Zdzisław ŻurakowskiINTELIGENTNE MIASTO5.11.2014, Dom Technika we Wrocławiusala 114, godz. 17.00Współcześnie około 70% ludności Unii Europejskiej

mieszka w miastach i jak się uważa liczba ta będzie rosła w czasie następnych dekad. Miasta są głównymi centrami ak-tywności ekonomicznej, społecznej i kulturalnej. W Europie wytwarzają około 80% produktu Unii Europejskiej i zużywają około 70% energii. Właściwe wykorzystanie szybko rozwi-jających się i coraz powszechniej wdrażanych technologii teleinformatycznych (ang. Information and Communication Technologies – ICT) do infrastruktur miasta, takich jak sieci elektryczne, gazowe, zasilania w wodę, odprowadzania ścieków, transport, itp. umożliwia zwiększenie inteligencji tych infrastruktur. Zwiększenie inteligencji infrastruktur miasta zapewni oszczędność energii oraz większą niezawodność, wygodę i bezpieczeństwo ich użytkowania oraz umożliwi oszczędniejsze zużywanie zasobów środowiska. Koncepcja „inteligentnego miasta”, ang. smart city, powstała w celu uła-twienia integracji i ukierunkowania rozwoju poszczególnych infrastruktur w interesie miasta.

Referat przedstawia jak defi niowane jest aktualnie „smart city” w projektach oraz w podjętych inicjatywach normali-zacyjnych na szczeblu międzynarodowym, Unii Europejskiej i Polskiego Komitetu Normalizacyjnego. Jakich infrastruktur i dziedzin miasta inicjatywy te dotyczą oraz jakie cele są stawiane. Zawiera również przykłady aktualnie opracowy-wanych norm w tym zakresie.

Organizator: Koło SEP nr 43 przy Zarządzie Oddziału

q inż. Elżbieta ZachembaPROF. KAZIMIERZ IDASZEWSKI – PRZEDSTAWICIEL TRADYCJI NAUKOWYCH LWOWSKIEGO ŚRODOWI-SKA NAUKOWEGO. PATRON ODDZIAŁU WROCŁAW-SKIEGO STOWARZYSZENIA ELEKTRYKÓW POLSKICH13.11.2014, Dom Technika we Wrocławiusala 104, godz. 18.00W referacie zostanie przedstawiona sylwetka prof. K. Ida-

szewskiego, wybitnego polskiego elektryka, współorganizatora i pierwszego Prezesa Oddziału Wrocławskiego SEP. W pro-gramie referatu:

– Krótka historia Politechniki Lwowskiej.– Życie Profesora przed wojną.– Wybuch drugiej wojny światowej.– W wyzwolonym Wrocławiu.– Pamięć o profesorze.– Wspomnienia wychowanków.Organizator: Koło SEP nr 43 przy Zarządzie Oddziału

••• 15

q dr hab. inż. Krzysztof Pieńkowski, mgr inż. Jacek ListwanSILNIKI INDUKCYJNE WIELOFAZOWE – STEROWANIE I ZASTOSOWANIE W TECHNICE23.10.2014, Politechnika Wrocławska, budynek A-10sala nr 302, godz. 11.00W przemyśle powszechnie są stosowane silniki indukcyjne

i synchroniczne 3-fazowe. Obecnie rozwijane są konstrukcje silników o liczbie faz n>3, nazywanych silnikami wielofazo-wymi. Budowane są silniki 5-fazowe, 7-fazowe, 15-fazowe i o większej liczbie faz. Szczególnym typem silników wielo-fazowych są silniki z podwójnym 3-fazowym uzwojeniem stojana, zaliczane do grupy silników 6-fazowych. Ograni-czeniem możliwości stosowania silników wielofazowych była dotychczas konieczność zasilania silnika z wielofazowego źródła prądu zmiennego. Obecnie nie stanowi to problemu technicznego ponieważ silniki wielofazowe są zasilane z wie-lofazowych przekształtników energoelektronicznych.

Silniki wielofazowe posiadają wiele zalet w porównaniu do konwencjonalnych silników 3-fazowych. Są one stoso-wane w przekształtnikowych układach napędowych dużej mocy. Przy tych samych wartościach znamionowych mocy i napięć zasilania wartości znamionowe prądów stojana są dla silnika wielofazowego mniejsze w porównaniu do silnika trójfazowego. Pozwala to na stosowanie zaworów energoelek-tronicznych przekształtnika o mniejszej obciążalności oraz zmniejszenie wymagań dotyczących aparatury łączeniowej i zabezpieczającej.

Silniki wielofazowe odznaczają się dużą niezawodnością pracy. Wystąpienie przerwy w obwodzie jednej lub kilku faz silnika nie powoduje jak w przypadku silnika 3-fazowego przerwania pracy i konieczności postoju układu napędowego. Silnik wielofazowy może pracować przy obniżonej z powodu awarii liczbie faz zasilania, co w układach wymagających dużej niezawodności pracy jest szczególną zaletą.

Autorzy w referacie przedstawiają przegląd konstrukcji i sterowania silników wielofazowych. Omówione zostaną wybrane metody sterowania przekształtnikowego silników wielofazowych. Przedstawione zostaną przebiegi wielkości elektromagnetycznych dotyczące wybranych stanów ste-rowania układów napędowych z silnikami wielofazowymi.

Organizator: Koło SEP Nr 69 przy Instytucie Maszyn, Na-pędów i Pomiarów Elektrycznych, Politechniki Wrocławskiej

q dr hab. inż. Krzysztof Pieńkowski, mgr inż. Piotr GajewskiPRZEKSZTAŁTNIKOWE STEROWANIE ELEKTROWNI WIATROWYCH Z GENERATORAMI INDUKCYJNYMI I PMSG30.10.2014, Politechnika Wrocławska, budynek A 10sala nr 302, godz. 12.00Obecnie rozwijane są układy elektrowni wiatrowych jako

układy wykorzystania energii odnawialnej. W układach tych stosowane są głównie dwa podstawowe typy generatorów elektrycznych: generatory indukcyjne (klatkowe i pierście-niowe) i generatory synchroniczne (z magnesami trwałymi PMSG i ze wzbudzeniem elektromagnetycznym). Układy elektrowni wiatrowych mogą pracować jako układy sieciowe (przyłączone do sieci elektroenergetycznej) lub jako układy autonomiczne (zasilające pojedynczy lub grupę odbiorni-ków). Ze względu na dużą zmienność energii wiatru układy elektrowni wiatrowej są najczęściej wykonywane jako układy przekształtnikowe. Zastosowane w tych układach przekształt-

niki energoelektroniczne pozwalają na uzyskanie pożądanych parametrów energii elektrycznej (wytwarzanego napięcia i częstotliwości) oraz ograniczania udarów elektrycznych i mechanicznych przy załączaniu i wyłączaniu elektrowni wiatrowej.

W referacie zostaną przedstawione przekształtnikowe systemy sterowania elektrowni wiatrowych z generatorami indukcyjnymi i synchronicznymi PMSG. Omówione zosta-ną układy sieciowe i układy autonomiczne. Przedstawione zostaną metody sterowania pozwalające na wykorzystanie maksymalnej mocy turbiny przy zmiennej prędkości wiatru oraz sterowania przepływem mocy czynnej bez poboru mocy biernej z sieci.

Organizator: Koło SEP Nr 69 przy Instytucie Maszyn, Na-pędów i Pomiarów Elektrycznych, Politechniki Wrocławskiej

q dr inż. Andrzej HachołBIOELEKTRYCZNOŚĆ – NAPIĘCIA I PRĄDY ELEK-

TRYCZNE W CIELE CZŁOWIEKA18.11. 2014, Dom Technika, sala 206, godz. 13W referacie zaprezentowane zostaną mechanizmy po-

wstawania wybranych sygnałów elektrycznych m.in. poten-cjałów sercowych, wzrokowych, mózgowych, potencjałów mózgowych słuchowych i wzrokowych wywołanych bodźca-mi zewnętrznymi, potencjałów mięśniowych. Przedstawione zostaną właściwości bierne elektryczne tkanek i mechanizmy przewodzenia prądu elektrycznego. Zaprezentowane zostaną wybrane przykłady diagnostyki medycznej bazujące na po-miarach napięć i prądów generowanych w ciele człowieka oraz przykłady terapii medycznej wykorzystujące mecha-nizmy przewodzenia i oddziaływania tkankowego prądu elektrycznego.

Instytut Elektrotechniki, Oddział Technologii i Materia-łoznawstwa Elektrotechnicznego zgłasza udział w 40-tych Wrocławskich Dniach nauki i Techniki.

W trakcie WDNiT prezentowane będą dokonania Insty-tutu Elektrotechniki w dziedzinie współczesnej elektrotech-nologii.

24.10.2014, Dom Technika s. 104, początek referatów godz. 9.00.

Prelekcje (wykłady) planowane są na ok. 1 godz. Prezen-tacja dra Jacka Cmielowskiego na ok. 1,5 godz.

1. dr hab. iż. Andrzej Sikora prof. IEl – „Wykorzystanie zaawansowanych technik mikroskopowych w badaniach procesów degradacyjnych nowych materiałów oraz struktur”.

2. dr inż. Bronisław Szubzda – „Superkondensatory i ich zastosowanie”.

3. mgr inż. Sylwia Talik – Odnawialne źródła energii na przykładzie Polski.

4. dr inż. Wojciech Mazurek – „Układy trigeneracyjne do zasilania budynków i małych osiedli mieszkaniowych”.

5. dr inż. Jacek Chmielowiec – „Ogniwa paliwowe – wykorzystanie energii zmagazynowanej w postaci wodoru”. (Prezentacja – pokaz).

16 •••

Stowarzyszenie Inżynierówi Techników GórnictwaODDZIAŁ WE WROCŁAWIU

q dr Stanisław Ślusarczyk, dr inż. Dariusz WoźniakHISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ NIEMIECKIEGO GÓRNICTWA OTWOROWEGO5.11.2014, Dom Technika, s. 115, godz. 16,00W trakcie prezentacji omówiona zostanie wizyta delegacji

SITG w RDGB ev.(Stowarzyszenie Niemieckich Inżynierów Górniczych).

50-020 Wrocław, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 74 tel./fax 71-344-85-91, www.zositg.wroclaw.pl; e-mail: [email protected]

Przedstawiciele ZO SITG zwiedzili platformę wiertniczą na Morzu Północnym oraz rejon początków eksploatacji ropy naftowej w Niemczech. Wizyta obejmowała również zwiedzanie miasta Celle, w którym działają fi rmy produkujące urządzenia wiertnicze. W trakcie spotkania przedstawione zostaną problemy górnictwa otworowego.

Stowarzyszenie Inżynierówi Techników Leśnictwa i DrzewnictwaODDZIAŁ WE WROCŁAWIU

Termin konferencji nt. „Lasy, leśnictwo i leśnicy społeczeństwu”: 19 listo-pad 2014 r., godz. 16.00, budynek RDLP (Regional-na Dyrekcja Lasów Pań-stwowych), we Wrocła-wiu, ul. Grunwaldzka 90.

Materiały przygotuje i przedstawi Leśny Kom-pleks Promocyjny „Sudety Zachodnie” obejmują-cy tereny Nadleśnictwa Świeradów i Szklarska Poręba. Referentami będą pracownicy Nadleśnic-twa Świeradów: Lubo-mir Leszczyński, Piotr Suś i Piotr Salawa.

Lasy państwowe, zarządzane w imieniu Skarbu Państwa przez PGL Lasy Państwowe, służą społeczeństwu wypełniając szereg funkcji produkcyjnych i pozaprodukcyjnych.

Od niepamiętnych czasów las zapewniał człowiekowi schronienie, wyżywienie i budulec. Wraz z rozwojem cywilizacji znaczenie lasu uległo zmianie. Coraz więk-

50-020 Wrocław, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 74tel. 71-347-14-47, www.wroclaw.lasy.gov.pl, e-mail: [email protected]

Konferencja „Lasy, leśnictwo i leśnicy społeczeństwu”

szego znaczenia nabierają funkcje pozaprodukcyjne. Prof. Robert Constanza, dyrektor Gund Institute for Ecological Economics na Uniwersytecie Vermont pod-jął próbę wyceny ekologicznych zasobów środowiska. Zdaniem amerykańskiego badacza, uzyskiwane korzyści z ekosystemów światowych wynoszą rocznie 33 bln dol., z tego 4,7 bln dol. przypada na korzyści, które czerpiemy z lasu. W przeliczeniu na jeden hektar lasu jest to średnio 969 dol. rocznie.

Wartości poszczególnych funkcji lasu przedstawiają się następująco;

– las jako regulator klimatu – 141 dol./ha/r– las jako magazyn substancji odżywczych – 361 dol./ha/r– las zapobiegający erozji – 96 dol./ha/r– las jako miejsce rekreacji – 66 dol./ha/r– pozostałe funkcje lasu – 305 dol./ha/rLeśnicy prowadząc racjonalną gospodarkę zasobami le-

śnymi, starają się w sposób znaczący umożliwić korzystanie z tych dóbr. Najnowsze osiągnięcia nauki i techniki pozwalają wykorzystywać między innymi stacje meteorologiczne, de-tektory burzowe, doskonałe mapy cyfrowe i olbrzymią bazę danych, które wspomagają i usprawniają pracę leśników. Dzięki wiedzy, doświadczeniu, społecznemu zaangażowaniu i dobrej współpracy z miejscowymi społecznościami funkcje pozaprodukcyjne lasu służą społeczeństwu.

••• 17

Stowarzyszenie Inżynierów i TechnikówKomunikacji Rzeczypospolitej PolskiejODDZIAŁ WE WROCŁAWIU

W ramach XL WDNiT w br. Stowarzyszenie partycypuje w organizacji VII Konferencji Naukowo-Technicznej PRO-BLEMY BUDOWY I NAPRAWY PODTORZA KOLEJOWE-GO, Jelenia Góra, 23-24 października 2014

Celem konferencji jest zaprezentowanie w szerokim zakresie problemów badań na-ukowych, diagnostyki, projektowania, budowy, modernizacji i wzmac-niania podtorza dróg szynowych oraz naj-nowszych i najskutecz-niejszych stosowanych technologii. Konferen-cja adresowana jest do pracowników kolejo-wych, nauki, przemysłu i wszystkich zaintere-sowanych problemami

przystosowania sieci dróg kolejowych do zwiększonych prędkości obciążeń.

TEMATYKA KONFERENCJI:1. Badania, diagnostyka i projektowanie,2. Technologia budowy linii dużych prędkości3. Naprawy, wzmocnienia i modernizacje podtorza,4. Materiały do budowy, technologie napraw i techno-

logie budowy,5. Regulacje prawne i warunki techniczne

Ukazały się kolejne wydawnictwa poświęcone komunikacji z których pre-zentujemy monografi ę Macieja Kruszyny dostępną w Dolnośląskiej Bibliotece Cyfrowej pod adresem: http://www.dbc.wroc.pl/dlibra

W monografii pod pojęciem in-frastruktury drogowej autor rozważa obiekty budowlane (stałe) po których odbywa się transport osób i towarów w zakresie gałęzi transportu drogowego. Infrastruktura drogowa ma postać sieci, składającej się w zapisie symbolicznym z łuków oraz wierzchołków. Liniowe lub punktowe części sieci nazywane są tutaj elementami infrastruktury. W mono-grafi i, wyróżnia się dwa rodzaje elemen-tów infrastruktury drogowej nazywając

je: odcinkami międzywęzłowymi i węzłami. Jako węzły uważane są zarówno węzły drogowe (przecięcia się dróg, najczęściej wysokich klas technicznych, w kilku poziomach), jak i skrzyżowania we wszystkich możliwych postaciach (prze-cięcia dróg jednopoziomowe). Odcinki międzywęzłowe to drogi łączące węzły z wyłączeniem ich części leżących w bli-skim sąsiedztwie węzła (w tak zwanym obszarze oddziaływania węzła).

Metoda autora polega na wskazaniu najlepszego ukształtowania geometrii elementu infrastruktury w powiązaniu ze sterowa-niem ruchem użytkowni-ków wobec ocen (ocze-kiwań) użytkowników. Wymaga to zdefi niowania specyfi cznych wielkości, określenia istotnych pa-rametrów i ich kalibracji dla konkretnych zadań. Konieczna jest unifi kacja wielkości używanych do opisu geometrii elementu infra-struktury, ruchu użytkowników oraz oceny warunków ruchu (więcej w http://www.dbc.wroc.pl/dlibra).

Kontynuowane są konferencje dotyczące transportu drogowego i kolejowego, Na WBLiW PWr wypromowano kolejnych absolwentów, m.innymi specjalności Infrastruktura Transportu Szynowego.

50-020 Wrocław, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 74tel./fax 71-343-18-74www.sitk.pkp.wroclaw.pl, e-mail: [email protected]

18 •••

Stowarzyszenie Inżynierów i TechnikówPrzemysłu Materiałów BudowlanychODDZIAŁ DOLNOŚLĄSKI

50-020 Wrocław, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 74, pok. 204tel. 71-373-89-54, 71-325-60-41e-mail: [email protected]

q mgr inż. Alfred GordonHISTORIA PRZEMYSŁU CERAMICZNEGO NA DOLNYM ŚLĄSKU PO 1945 ROKU20.11.2014, Dom Technika, s. 115, godz. 13.00.Na wstępie autor przedstawia historię najstarszego mate-

riału budowlanego, stworzonego przez człowieka, jakim jest cegła formowana z gliny, następnie suszona i wypalana. Na podstawie wykopalisk stwierdzono, że z cegły produkowano już około 14 tysięcy lat temu, a szczególnymi mistrzami w pro-dukcji oraz budownictwie z cegły byli Rzymianie. W okresie do 12 wieku jej produkcja przenikała z państwa Rzymskiego do Francji, Niemiec, Anglii a także do Polski i Rosji.

Najstarszym istniejącym budynkiem ceglanym w Polsce jest kościół św. Jakuba w Sandomierzu, którego budowę rozpoczęto w 1226 roku.

Przechodząc do czasów współczesnych i ograniczając swoje rozważania do ziem polskich, wspomnieć należy, że po 1945 roku większość zakładów ceglarskich stanowiły obiekty wybudowane w ostatnich latach XIX wieku i na początku wieku XX. Przed drugą wojną światową czynnych było na ówczesnych ziemiach polskich 1042 cegielnie. Były to przeważnie zakła-dy sezonowe, słabo zmechanizowane. Zmiany terytorialne i polityczne, jakie nastąpiły po 1945 roku miały zasadniczy wpływ na dalsze perspektywy i rozwój produkcji cegieł. Pra-wie wszystkie cegielnie zostały upaństwowione i aż do 1989 roku były zarządzane centralnie. Brak środków na inwestycje i remonty w pierwszych latach powojennych pogłębiał już i tak nie najlepszy stan techniczny zakładów, przyczyniając się do znacznego spadku produkcji. Dopiero w latach 1965-1973 tzw. pierwsza fala inwestycyjna zahamowała dalszą degradację

tego przemysłu, a zmiany własnościowe po 1989 roku, wy-zwalając kapitał prywatny, w tym kapitał zagraniczny, sprawiły, że rynek materiałów budowlanych wrócił do równowagi. Na-stępnie autor przedstawia bliżej historię niektórych zakładów z branży budowlanej, których pamięć warto byłoby zachować.

W drugiej części wykładu autor przedstawia historię wybranych zakładów wytwarzających ceramikę szlachetną. Pojęciem „ceramika szlachetna” zwykło się określać wyroby ceramiczne spieczone, takie jak porcelana, kamionka, tera-kota oraz niespieczony fajans. Ceramika szlachetna opiera się na biało wypalających się glinach i kaolinach. Przemysł ceramiki szlachetnej powstaje w Polsce w 18 wieku. Tworzą go manufaktury porcelanowe i fajansowe, zakładane m.in. przez możne rody. Na ich bazie w XIX i XX wieku powstało wiele nowoczesnych na owe czasy zakładów, których pro-dukcja znana był w całej Europie.

Historia ceramiki szlachetnej na Dolnym Śląsku jest bar-dzo bogata. W rejonie występuje nie małe bogactwo glin ogniotrwałych i kaolinów, łupków ogniotrwałych a także pięknych granitów i kwarców.

Z odzyskaniem Dolnego Śląska polski przemysł ceramicz-ny wzbogacił się o takie zakłady jak dwie fabryki porcelany w Wałbrzychu, o znaną na całym świecie fabrykę porcelany „Karolina” w Jaworzynie Śląskiej, fabrykę porcelany elektro-technicznej „Zofi ówka” w Jedlinie Zdroju, fabrykę wyrobów fajansowych we Wrocławiu, zakłady kamionki kanalizacyjnej i kwasoodpornej w Ziębicach oraz zakłady kamionkowe w Bolesławcu. Po drugiej wojnie światowej wybudowano jeden duży zakład porcelany stołowej „Książ” w Wałbrzychu. Autor przedstawia skróconą historię niektórych z nich.

Stowarzyszenie Geodetów PolskichODDZIAŁ WE WROCŁAWIU50-020 Wrocław, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 74, tel./fax 71-347-14-16www.sgp.wroclaw.pl

q GIS DAY, 19.11.2014, Dom Technika, s.104, godz. 10Współorganizatorami są SGP, Politechnika Wrocławska

Uniwersytet Wrocławski oraz Uniwersytet Przyrodniczy.GIS Day obchodzony jest na całym świecie od 1987 roku.

Jest to wydarzenie o skali globalnej, będące częścią Tygodnia Świadomości Geografi cznej (Geography Awareness Week). Ini-cjatorem i patronem Dnia GIS są National Geographic Society oraz fi rma Environmental Systems Research Institute (ESRI).

Obchody GIS Day organizowane przez SGP, Politechnikę Wrocławską, Uniwersytet Wrocławski oraz Uniwersytet Przy-rodniczy we Wrocławiu należą do największych na świecie, gromadzących profesjonalistów, studentów i uczniów. Obcho-dy światowego GIS Day stanowią okazję dla uczniów, studen-tów i wszystkich zainteresowanych osób, aby od producentów technologii i doświadczonych użytkowników dowiedzieć się wszystkiego na temat zastosowań aplikacji i technologii GIS.

••• 19

Stowarzyszenie TechniczneOdlewników PolskichODDZIAŁ DOLNOŚLĄSKI

50-020 Wrocław, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 74tel. 71-348-18-20, tel. sekretarza 600-542-030,e-mail: [email protected]

q Sympozjum Naukowo-TechniczneODLEWNICTWO – NOWOCZESNOŚĆ – EKOLOGIA 2014Ośrodek Konferencyjny PWr „Radość”, Szklarska Poręba17-19.10.2014Sympozjum współorganizowane przez Katedrę Odlew-

nictwa, Tworzyw Sztucznych i Automatyki PWr oraz Zarząd Oddziału Dolnośląskiego Stowarzyszenia Technicznego Odlewników Polskich.

W programie sympozjum sesje referatowe nt.: – Synteza współbieżnych układów sterowania. – Zastosowanie mikrofal w badaniach mas formierskich. – Zastosowanie mikrofal w badaniach materiałów stoso-

wanych na oprzyrządowanie odlewnicze. – Sytuacja odlewnictwa na Dolnym Śląsku.

Zarząd Oddziału w maju br. uczestniczył w Sympozjum w Odlewni Ronal Jelcz w Jelczu Laskowicach. Tematyka sesji referatowych obejmowała m.innymi automatyzację procesów odlewniczych oraz analizę możliwości modernizacji urządzeń odlewniczych do odlewni stopów aluminium. Na zdjęciach uczestnicy sympozjum zwiedzający odlewnię oraz stanowisko odlewni felg.

Odlewnia Żeliwa ZETKMA, Ścinawka Średnia

20 •••

Stowarzyszenie Naukowo-TechniczneInżynierów i Techników RolnictwaODDZIAŁ WE WROCŁAWIU

50-020 Wrocław, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 74tel./fax 71-341-97-65e-mail: [email protected]

q mgr inż. Barbara WujekKOLORY BIOTECHNOLOGII15.10.2014, Dom Technika, s. 114, godz. 12.00Słowo „biotechnologia” pochodzi z języka greckiego

i powstało z połączenia trzech wyrazów, tj. bios – „życie”, technos – „technika” oraz logos – „myślenie”. Określenie biotechnologia wskazuje wyraźnie na związek przyczy-nowo-skutkowy, dwóch dziedzin: biologii i technologii. Poszczególne aspekty dotyczące biotechnologii, zostały podzielone na pięć działów, które dla ułatwienia określono następującymi kolorami:

– zielony (ang. green biotechnology) – to rolnictwo i prze-mysł rolno-przetwórczy oraz bioenergetyka i biomateriały,

– czerwony (ang. red biotechnology) – to ochrona zdrowia (włącznie z diagnostyką, farmacją, jak również wetery-narią),

– biały (ang. white biotechnology) – to ogólne zastosowania przemysłowe,

– niebieski – to ochrona środowiska i biotechnologia wód śródlądowych i oceanów,

– fi oletowa – to głównie aspekty prawne, ekonomiczne i społeczne.W praktyce biotechnologia sprowadza się głównie do

wykorzystania organizmów żywych w celu uzyskania inno-wacyjnych procesów wytwórczych oraz nowych produktów, które w znacznym stopniu ułatwiają oraz poprawiają jakość naszego życia.

Obecnie intensywny rozwój biotechnologii obserwuje się głównie w kierunku rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożyw-czego, weterynarii, medycyny i farmacji, a także przemysłu. Równolegle z prosperitą biotechnologii obserwuje się również rozwój szeregu zabezpieczeń prawnych opisujących zagad-nienia własności intelektualnej, jak również bezpieczeństwo człowieka i środowiska, które zostaje poddane wpływowi wytworów tejże biotechnologii.

q Hanna GołębiowskaKUKURYDZA – DAR BOGÓW DLA LUDZKOŚCI14.11.2014, Dom Technika, s. 115, godz. 12.00W 1949 r. p rzypadkowe odkrycie w górach Sierra Madre

w Meksyku dzikiej trawy Euchlaena luxurians dało podstawę do postawienia hipotezy, że w wyniku jej hybrydyzacji z ga-tunkami z rodziny Poaceae około 4500 lat p.n.e powstała diploidalna forma Zea mexicana uważana za przodka obecnie uprawianej kukurydzy Zea mays.

Kukurydza przez wieki była mocno zakorzeniona w re-ligiach Azteków, Majów oraz Indian Ameryki Łacińskiej.

Wierzono, że człowiek został ulepiony z mąki kukurydzianej zmieszanej z boską krwią. Przez wieki gwarantowała dostatek, zapewniała sytość i dostarczała sił twórczych, co wynikało z głębokiej wiary że jest darem Bogów dla ludzkości.

Gdy w 1492 Krzysztof Kolumb dociera do wyspy zwa-nej przez Indian Guanahani (Hispaniola) od tubylców zapoznaje się z jej walorami pokarmowymi oraz uprawą i sprowadza do Europy, chociaż w wielu krajach śród-ziemnomorskich znano ją jako „proso indyjskie” – roślinę leczniczą i pastewną opisywaną przez Pliniusza Starszego już w I w. n.e.

Jej pierwotna nazwa taino pochodzi od prekolumbij-skiego ludu Tainos, Kolumb nazwał ja meiz, a w różnych rejonach funkcjonują nazwy mielie, corn, markataka, kukuruza, co świadczy o jej rozprzestrzenieniu w świecie. Charakteryzuje się dużymi możliwościami przystosowaw-czymi do zróżnicowanych warunków środowiska i klimatu, co gwarantuje jej budowa morfologiczna oraz przebieg fotosyntezy torem C4. Dzięki niej możliwa jest wydajna produkcja biomasy nawet podczas suszy i zasolenia oraz bardziej oszczędna gospodarka wodna. Spośród innych roślin rolniczych jest najbardziej wartościową paszą dla zwierząt hodowlanych, ze względu na wysoką strawność i zawartość skrobi w ziarnie. Wszechstronnie wykorzysty-wana jest w różnych gałęziach przemysłowych zwłaszcza w przemyśle spożywczym, młynarskim, paszowym czy farmaceutycznym ze względu na działanie moczopędne i żółciopędne. Ziarno wykorzystywane jest również do produkcji bourbonu oraz stanowi podstawę sporządzania meksykańkich tortilli, włoskiej polenty, rumuńskiej mama-łygi, czy angielskich puddingów.

Kamieniami milowymi w rozwoju kukurydzy było wprowadzenie w latach 20. XX w. w USA pierwszych heterozyjnych odmian, „Zielona Rewolucja” w latach 60. propagująca technologie szybkiego wzrostu plonu w celu ograniczenia głodu w krajach Trzeciego Świata oraz uprawa na szeroką skalę odmian transgenicznych w połowie lat 90. Nośnikiem tych zmian były nasiona odmian mieszańcowych i przemysł nasienny. 40% świa-towych zbiorów kukurydzy produkują Stany Zjednoczone Ameryki, a w Europie głównymi obszarami jej uprawy to kraje naddunajskie – Rumunia i Węgry, kraje basenu Morza Śródziemnego – Francja, Włochy, Hiszpania, Portugalia, Grecja, Serbia.

„Zielona Rewolucja” dała szansę zaspokojenia potrzeb żywnościowym w krajach borykających się z głodem, co spowodowało wzrost liczebności populacji, nie wyelimi-

••• 21

nowała jednak jego zagrożenia w przyszłości. Spadek ilości ziemi ornej na 1 mieszkańca świata powoduje, że istotnym staje się podwojenie produkcji żywności do 2050 r. na tym samym areale gruntów ornych. Czy poprawa na drodze inżynierii genetycznej odporności roślin na agrofagi i abio-tyczne czynniki środowiska otwiera możliwości zwiększenia wydajności produkcji roślinnej, bez dodatkowych nakładów energetycznych i powiększania areału uprawy? Czy kurcze-nie się powierzchni ornej spowoduje konfl ikt pomiędzy uprawą kukurydzy z przeznaczeniem na żywność, paszę czy biopaliwa?

q Prof. dr hab. Krzysztof DomaradzkiINWAZJE ROŚLINNE JAKO POKŁOSIE GLOBALIZACJI29.10.2014, Dom Technika, s. 114, godz. 12.00Głównym wektorem rozprzestrzeniania się gatunków

w skali naszej planety jest człowiek. Proces ten został za-początkowany w czasach historycznych, kiedy to kupcy – przy okazji podróży handlowych – sprowadzali nowe nieznane gatunki roślin i zwierząt. Działania te prowadzono jednak na niewielka skalę i nie miały większego znaczenia. Niewątpliwym przełomem były wieki XV i XVI, w których rozpoczęła się era wielkich podróży żeglarzy europejskich i dokonywanych przez nich fundamentalnych odkryć geo-grafi cznych. Eksploracja nowoodkrytych ziem zaowocowała niespotykanym dotąd w dziejach przepływem różnorakich dóbr pomiędzy Starym a Nowym Światem. W strumieniu tych towarów znajdowały się również nieznane gatunki roślin, które sprowadzano celowo, jako rośliny użytkowe. W ten sposób europejska lista roślin uprawnych poszerzyła się o ziemniaki, kukurydzę, pomidory, słonecznik, czy tytoń, natomiast do Ameryki trafi ły pszenica, żyto, owies, jęczmień czy buraki. Niestety przy tej okazji bardzo wiele obcych gatunków odbyło podróż przez ocean bez wiedzy czło-wieka. Nasiona podróżowały wraz z materiałem siewnym, paszą dla zwierząt, ziemią balastową czy też materiałami pakunkowymi. Nowych przybyszy dostrzegano zazwyczaj, gdy byli oni już rozprzestrzenieni na znacznych obszarach i dobrze zadomowieni. Proces opanowywania nowych sie-dlisk o charakterze inwazji jest zjawiskiem długotrwałym. W życiu człowieka często jest on niedostrzegany, gdyż rozkłada się na kilka pokoleń.

Rośliny inwazyjne to gatunki o obcym pochodzeniu, które zadomowiły się nowym obszarze, posiadające zdol-ność do rozmnażania się w nowych warunkach oraz do rozprzestrzeniania się (naturalnie lub z udziałem człowie-ka) na duże odległości od roślin matecznych. Gatunki te stanowią zagrożenie dla fl ory zbiorowisk danego obszaru, konkurując z taksonami rodzimymi o niszę ekologiczną, co może doprowadzić do całkowitego opanowania siedliska. Aktualnie w Europie występuje 5 789 gatunków roślin ob-cego pochodzenia, natomiast w Polsce 1017.

Szkodliwość gatunków inwazyjnych polega na zabu-rzaniu i ograniczeniu naturalnej bioróżnorodności zbio-rowisk roślinnych, zmniejszeniu funkcjonalności rolniczej przestrzeni produkcyjnej, spowalnianiu lub blokowaniu procesów renaturalizacji i sukcesji wtórnej oraz zmianie fi zyko-chemicznych właściwości gleby. Straty powodowane przez rośliny inwazyjne w Europie wynoszą 3 740 mln EUR rocznie.

Ograniczenie negatywnego wpływu obcych gatunków powinno uwzględniać kilka decydujących czynników. Najważniejsza jest ocena ryzyka przed wprowadzaniem nowych gatunków do uprawy (zwłaszcza w przypadku roślin wykorzystywanych na cele energetyczne oraz roślin ozdobnych). Rozmiar zagrożenia powinien być rozpoznany poprzez monitoring występowania i rozprzestrzeniania się gatunków inwazyjnych. Należy podjąć działania zmierzają-ce do ograniczenie występowania, rozprzestrzeniania oraz zapobieganie kolonizacji przez gatunki inwazyjne.

q mgr inż. Magdalena DziągwaWYDAJNA METODA OZNACZANIA WOLNYCH AMI-NOKWASÓW W ROŚLINACH15.10.2014, Dom Technika, s. 114, godz. 12.00Aminokwasy to grupa organicznych związków che-

micznych, zawierających zasadową grupę aminową i kwasową grupę karboksylową. Pod pojęciem wolne ami-nokwasy, rozumiemy te, które nie są połączone wiązaniem peptydowym z innymi aminokwasami. Monitorowanie zawartości wolnych aminokwasów może być przydatne zarówno w przemyśle spożywczym, do badania żywności, jak również w przemyśle kosmetycznym, ze względu na fakt, że aminokwasy są składnikiem kremów, szamponów, mleczek czy toników, jak również w przypadku rozwoju biochemii roślin. W literaturze znanych jest wiele metod służących do analizy wolnych aminokwasów, większość z nich zakłada etap derywatyzacji. Przedstawiona metoda badawcza opiera się na wykorzystaniu zestawu EZ: faast do analizy wolnych aminokwasów, z końcową detekcją na chromatografi e cieczowym, połączonym z detektorem typu potrójny kwadrupol (LC-MS/MS). Jej zaletami są skrócony czas przygotowania próbki, użycie niewielkiej ilości rozpusz-czalników i możliwość precyzyjnej analizy aminokwasów na poziomie śladowym.

q dr inż. Stanisław WłodekWYKORZYSTANIE ŚCIEKÓW DO NAWODNIEŃ W ASPEKCIE ZMIAN KLIMATYCZNYCH29.10.2014, Dom Technika, s. 114, godz. 12.00Wykorzystanie ścieków do nawodnień może mieć duże

znaczenie przy podejmowaniu działań zmierzających do ograniczenia zjawiska ocieplania klimatu. Przeprowadzona analiza średnich rocznych temperatur powietrza z wielole-cia 1956-2013 dla miejscowości Jelcz Laskowice wykazała tendencję rosnącą. Analiza ekstremalnych w roku średnich miesięcznych temperatur powietrza w rozpatrywanym wieloleciu udowodniła, że maksymalne wartości miały wy-raźny trend rosnący, przy braku wyraźnego kierunku zmian wartości minimalnych.

Sumy roczne opadów nie miały wyraźnej tendencji zmian w rozpatrywanym wieloleciu, natomiast wyraźnie ulegała zmniejszeniu ilość dni w roku z opadem, zwłaszcza nie osiągającym wartości 1 mm. Średnie miesięczne z wielo-lecia sumy opadów nie zapewniają optymalnej ilości wody dla większości uprawianych roślin. Zastosowanie nawodnień ściekami uzupełnia niedobory opadów, poprawia gospodar-kę powietrzno wodną gleby, dostarcza składniki pokarmowe przyczyniając się do wzrostu plonów roślin. Dostarczona w ten sposób woda wpływa na mikro środowisko, parując zwiększa wilgotność powietrza i obniża jego temperaturę.

22 •••

Wykorzystując ścieki do nawodnień można zagospodaro-wać odłogi, grunty wyłączone z produkcji rolnej z powodu małej żyzności gleby. Uzyskiwana na nawadnianych polach biomasa roślinna może być źródłem odnawialnej energii. Gleba zawiera szerokie spektrum mikroorganizmów które skutecznie oczyszczają ścieki z zanieczyszczeń biologicz-nych jak i biogenów. Wykorzystanie ścieków, zwłaszcza bytowo-gospodarczych, do nawodnień powinno mieć zastosowanie przy rozproszonej zabudowie.

q dr inż. Tomasz R. SekutowskiROŚLINY KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT – ZIEMNIAK14.11.2014, Dom Technika, s. 115, godz. 12.00Ziemniak jest tak nierozerwalnie związany z „naszą”

kulturą kulinarną, że mało kto dzisiaj pamięta jak i kiedy trafi ł na nasze stoły. Przed odkryciem Ameryki Środkowej i Południowej. (koniec XV wieku) ziemniak jako roślina jadalna była nieznana w Europie, Azji czy Afryce. Dopiero przywiezienie jej jako ciekawostki botanicznej (notabene podobnie było z innymi roślinami np. kakaowcem, pomi-dorem czy kukurydzą) na początku XVI wieku przez Hiszpa-nów do Europy zapoczątkowało jej jak się później okazało triumfalny pochód na nasze pola i stoły. Jednak dopiero na początku XIX wieku (po wojnach napoleońskich) ziemniak stał się tak naprawdę podstawowym źródłem pokarmu dla większości Europejczyków, ratując ich jak się później oka-zało przed widmem głodu.

Obecnie ziemniak w naszym kraju wykorzystywany jest na cele konsumpcyjne w blisko 40%, w krajach „starej” UE, w 50%, a na świecie ogółem w 60%. W ostatnich 100 latach ziemniak stał się jedną z głównych roślin jadalnych (po pszenicy, ryżu i kukurydzy). Zawdzięcza to przede wszystkim swoim walorom odżywczym jak i smakowym. O jego wartości odżywczej decyduje przede wszystkim duża zawartość węglowodanów złożonych (skrobi) oraz wysoka zawartość witaminy C. Wartość dietetyczna ziem-niaka związana jest z jego znikomą zawartością tłuszczu (porcja 100 g ziemniaków dostarcza jedynie 60 kcal) oraz właściwościami odkwaszającymi organizm, dzięki dużej zawartości potasu.

q dr inż. Tomasz R. SekutowskiCHWASTY JAKO ROŚLINY WSKAŹNIKOWE28.11.2014, Dom Technika, s. 115, godz. 12.00W agrofi tocenozie oprócz rośliny uprawnej spotyka się

różne gatunki roślin, które najczęściej pojawiają się spon-tanicznie w łanie rośliny uprawnej, a przez plantatorów określane są mianem chwastów. Nie bez znaczenia jest fakt, że większość gatunków chwastów pojawia się tylko i wyłącz-nie w określonych warunkach siedliskowych. Dzięki temu chwasty mogą być nie tylko wskaźnikiem rzeczywistych warunków glebowo-klimatycznych ale również z dużym prawdopodobieństwem pozwalają określić plantatorowi, potencjalne możliwości produkcyjne danego pola.

Znaczenie chwastów jako fi toindykatorów (roślin wskaź-nikowych) znane było od bardzo dawna. Plantatorzy nie od dzisiaj wiedzą, że na glebie wilgotnej i zasobnej w azot masowo występuje, np. przytulia czepna, pokrzywa zwy-czajna, pokrzywa żegawka, miotła zbożowa, chwastnica jednostronna czy włośnica zielona. Na glebie suchej, piasz-czystej i ubogiej w węglan wapnia, bardzo często pojawia

się fi ołek trójbarwny, fi ołek polny, chaber bławatek czy rzodkiew świrzepa. Natomiast na glebach podmokłych, cza-sowo zalewanych ale zasobnych w próchnicę bardzo często można obserwować występowanie, np. mietlicy rozłogowej, wiechliny zwyczajnej, trzciny pospolitej, situ dwudzielnego, czyśćca błotnego, jaskra rozłogowego czy polnego, żywoko-stu lekarskiego, uczepu trójlistnego, mięty polnej, skrzypu polnego, pięciornika gęsiego lub rzepichy błotnej.

Czasami niektóre gatunki chwastów mogą być fi toin-dykatorami zupełnie innych czynników np. chemicznych tj. herbicydy. Przy jednostronnym stosowaniu herbicydów istnieje ryzyko rozwoju biotypów odpornych. Przykładem takich gatunków chwastów odpornych na niektóre sub-stancje aktywne herbicydów (np. z grupy pochodnych sulfonylomocznika czy inhibitorów fotosyntezy), może być miotła zbożowa, chaber bławatek, chwastnica jednostronna, komosa biała czy szarłat szorstki.

q Urszula Sienkiewicz-CholewaKRZEM – PIERWIASTEK DOBROCZYNNY DLA RO-ŚLIN, LUDZI I ZWIERZĄT28.11.2014, Dom Technika, s. 115, godz. 12.00Krzem (Si) stanowi 27,6% litosfery, występuje w więk-

szości naturalnych minerałów i jest po tlenie najbardziej rozpowszechnionym pierwiastkiem w skorupie ziemskiej. Pierwiastek ten bardzo pozytywnie wpływa na fi zjologię roślin oraz zdrowotność ludzi i zwierząt. Powszechnie wy-stępuje w przyrodzie w postaci dwutlenku krzemu, który jest niedostępny dla roślin i nieprzyswajalny dla ludzi i zwie-rząt. Jedyną przyswajalną formą krzemu jest rozpuszczalny w wodzie kwas ortokrzemowy.

Mimo wysokiej zawartości Si w roślinach uprawnych (1,0-3,0% s.m. w zbożach i powyżej 5% s.m. w ryżu) krzem nie jest uznawany przez badaczy za składnik niezbędny dla ich wzrostu i rozwoju, a zaliczany jest do pierwiastków pożądanych tzw. benefi cial element. Minerały zawierające krzem są odporne na wietrzenie i trudno rozpuszczalne, dlatego ilość kwasu krzemowego w glebach jest stosunko-wo mała. Jednak w optymalnych warunkach składnik ten jest łatwo pobierany przez rośliny i odkładany w ścianach komórkowych zwiększając ich sztywność i wytrzymałość mechaniczną. Grubsze i twardsze ściany komórkowe sta-nowią naturalną barierę dla patogenów, które wykazują mniejszą wirulencję wobec bogatych w krzem roślin, zwiększają odporność roślin na wyleganie oraz chronią przed nadmierną utratą wody zaopatrzenia roślin w krzem. Krzem w największych ilościach występuje w łuskach ziar-na zbóż i w skórkach owoców. Problem niedostatecznego zaopatrzenia roślin uprawnych w krzem jest w Europie zagadnieniem otwartym.

U ludzi i zwierząt oprócz podstawowego działania w me-tabolizmie tkanki łącznej, wykazano przeciwnowotworowe, przeciwmiażdżycowe i przeciwcukrzycowe działanie krze-mu. Si wpływa również na tworzenie i regenerację kości, stymuluje syntezę kolagenu i stanowi antidotum na toksycz-ne działanie glinu. Występujący w roślinach kwas krzemowy odgrywa zatem znaczną rolę w ziołolecznictwie i przemyśle kosmetycznym. Najbogatszym źródłem tego składnika są: skrzyp polny, który zawiera do 60% Si, pokrzywa, podbiał i rdest ptasi oraz okrzemki, które znalazły zastosowanie w przemyśle kosmetycznym.

••• 23

Stowarzyszenie Naukowo-TechniczneInżynierów i Techników Przemysłu SpożywczegoODDZIAŁ DOLNOŚLĄSKI

50-020 Wrocław, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 74tel./fax 71-347-14-35, 71-346-03-33

q Konferencja naukowo-technicznaNAUKA I INNOWACJE W PRODUKCJI ŻYWNOŚCI I LEKÓW20.11.2014, Dom Technika, s. 104

Organizatorzy: Dolnośląski Oddział Wojewódzki SITSpoż we Wrocławiu, Wydział Nauk o Żywności Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocławska Rada FSNT NOT

Program konferencji:10.00 – Otwarcie konferencji10.15 – Nowa wizja innowacyjnych technologii w przemyśle

żywnościowym w aspekcie „inteligentnych specjali-zacji” i KIC – prof.dr hab.Tadeusz Trziszka (prorektor ds.nauki i innowacji Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu)

10.45 – „Nutrigenomika w profi laktyce zdrowotnej czło-wieka” – dr inż. Maciej Oziembłowski (Wydział Nauk o Żywności Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu)

11.15 – „Dolnośląskie produkty regionalne i tradycyjne” – dr inż. Maciej Oziembłowski (Wydział Nauk o Żyw-ności Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu)

11.45 – „Innowacyjne technologie w sokownictwie” – dr Pa-weł Rubiński (Wydział Nauk o Żywności Uniwersy-tetu Przyrodniczego we Wrocławiu)

12.15 – „Substancje roślinne stosowane w lekach naserco-wych Herbapolu Wrocław – tradycja i nowocze-sność” – dr Bogdan Gulanowski (WZZ HERBA-POL S.A.)

13.15 – Podsumowanie dyskusji i zakończenie konferencji (do 13.30)

q Konferencja naukowo-technicznaZASTOSOWANIE NOWATORSKICH ROZWIĄZAŃ TECHNOLOGICZNYCH W PRZEMYŚLE SPOŻYWCZYM28.11.2014, Dom Technika, s. 104Organizatorzy: Dolnośląski Oddział Wojewódzki SITSpoż

we Wrocławiu, Wydział Inżynieryjno-Ekonomiczny UE we Wrocławiu, Koło SITSpoż UE we Wrocławiu, Wrocławska Rada FSNT NOTProgram konferencji:10.00 – Słowo wstępne10.15 – „Stewia i jej zastosowanie w produkcji ciasta dese-

rowego” – dr inż. Szymon Dziuba (Wydział Inżynie-ryjno-Ekonomiczny UE Wrocław)

10.40 – „Możliwości wykorzystania opakowań inteligent-nych i aktywnych w przemyśle spożywczym” – dr inż. E. Biazik, prof. dr hab. inż. Tomasz Lesiów (Wydział Inżynieryjno-Ekonomiczny UE Wrocław)

11.05 – „Nowe kierunki zastosowań kwasu cytrynowego w przemyśle spożywczym” – mgr E. Dymarska, dr inż. Małgorzata Janczar-Smuga (Wydział Inżynie-ryjno-Ekonomiczny UE Wrocław)

11.30 – „Innowacyjne metody przedłużania trwałości pro-duktów żywnościowych” – dr Remigiusz Olędzki (Wydział Inżynieryjno-Ekonomiczny UE Wrocław)

11.55 – Cenne właściwości gorzkich składników żywności” – mgr Joanna Bodakowska-Boczniewicz, dr hab. inż. Zbigniew Garncarek, prof. nadzw., UE Wrocław

12.20 – „Pseudozboża – surowce o wysokim potencjale prozdrowotnym” – mgr inż. Tomasz Podeszwa (Wy-dział Inżynieryjno-Ekonomiczny UE Wrocław)

12.45 – „Limity zawartości substancji chemicznych – punkty krytyczne w produkcji – na przykładzie wybranych leków Herbapolu Wrocław” – dr Bogdan Gulanow-ski (WZZ HERBAPOL S.A.)

13.10 – Podsumowanie dyskusji i zakończenie konferencji (do 13.30)

24 •••

Stowarzyszenie Włókienników PolskichODDZIAŁ WROCŁAWSKI

53-508 Wrocław, ul. Kolejowa 27 m 7tel. 71-342-41-32www.swp -wroclaw.org.pl, e-mail: [email protected]

W dniach 23-24.06.2014r w Domu Technika we Wro-cławiu odbyły się warsztaty podsumowujące realizację transgranicznego projektu o nazwie Centrum innowacji i kooperacji wyrobów tekstylnych realizujące potrzeby indy-widualnych klientów w zakresie mass customization, designu

i materiału InMaTex, który, prowadzony był w latach 2011-2014. Głównym celem projektu, wdrażanego przy wsparciu funduszy unijnych, było zainicjowanie współpracy między dolnośląskimi a niemieckimi przedsiębiorstwami branży włó-kienniczo-odzieżowej, a w dalszej perspektywie, utworzenie wspólnego, polsko-saksońskiego rynku.

Partnerami projektu ze strony niemieckiej byli: Saksoński Instytut Tekstylny w Chemnitz (STFI) jako partner wiodący, Zrzeszenie Handlu Saksońskiego w Dreźnie (HVS), Północ-no-Wschodnie Stowarzyszenie Przemysłu Odzieżowego i Tekstylnego w Chemnitz (vti), Sieć Innowacji Tekstylnych (INNtex z Chemnitz) oraz ze strony polskiej – Stowarzyszenie Włókienników Polskich Oddział we Wrocławiu.

Obecnie na Dolnym Śląsku zarejestrowanych jest 1757 zakładów tekstylno-odzieżowych zatrudniających do 9 osób, 197 zatrudniających od 10 do 49 osób, 40 zakładów zatrud-niających od 50 do 250 osób, oraz 6 zakładów powyżej 250. Realizując projekt zweryfi kowano powyższe dane Urzędu Statystycznego. Okazało się, że część z tych fi rm faktycznie już nie istnieje. Do współpracy zaproszono zakłady zatrud-niające od 10 do 49. W sumie do projektu przystąpiły 34 przedsiębiorstwa.

Małe przedsiębiorstwa, w tym również te uczestniczące w projekcie, odczuwają często braki kadrowe. Wynika to

między innymi z faktu, że na Dolnym Śląsku obecnie nie funkcjonuje szkolnictwo włókienniczo-odzieżowe na po-ziomie zawodowym jak i technicznym. Dlatego realizując projekt, przygotowano liczne opracowania fachowe. Doty-czyły one:

– podstawowej wiedzy technicznej o surowcach, ich parametrach użytkowych, technologii przetwarzania oraz zasad konserwacji;

– modyfi kowanych surowców włókienniczych, w tym wyrobów barierowych i tzw. odzieży inteligentnej;

– bezpieczeństwa wyrobów włókienniczych i odzieżo-wych oraz oddziaływania przemysłu włókienniczego na środowisko naturalne;

– możliwości zastosowania technicznych wyrobów włó-kienniczych w rożnych dziedzinach gospodarki.

Przedstawiciele uczestniczących w projekcie zakładów brali udział w spotkaniach seminaryjno-wystawienniczych, podczas których prezentowano innowacyjne technologie odzieżowe. Przedstawiono Między innymi przedstawiono możliwości dwóch różnych typów skanerów 3D: firmy Human Solutions i 3D Body Fit, a także programowania do przygotowania produkcji Optitex oraz Gemini.

Główną barierą upowszechnienia na polskim gruncie wspomnianych technologii jest ich wysoka cena, przekracza-jąca możliwości fi nansowe małych, a nawet średnich fi rm.

Wprowadzenie unowocześnień w małych i średnich przedsiębiorstwach w ramach funduszy europejskich wy-magałoby zmian w zasadach ich fi nansowania. Sytuacja tych zakładów nie pozwala im bowiem na zamrożenie własnych

••• 25

środków na okres wynikający z unijnych procedur. Firmy, o ile w ogóle inwestują, o wiele bardziej skłonne są np. do wzię-cia w leasing maszyn czy urządzeń, na które łatwiej uzyskać kredyt. Problemem jest także znikoma współpraca między przedsiębiorstwami a zapalaczem naukowo-badawczym, które nie ma odpowiedniej oferty dla fi rm małych.

Zasady fi nansowania prac w ramach projektu nie pozwoliły i nam w pełni wykorzystać dostępnych funduszy a stowarzy-szenie, utrzymujące się głównie ze składek członkowskich i drobnych ekspertyz nie dysponują zasobami fi nansowymi umożliwiającymi ich zamrożenie na okres wynikający z pro-cedur unijnych. Jednocześnie to właśnie stowarzyszenia naukowo-techniczne są szczególnie predestynowane do przeprowadzenia takich projektów ze względu na przygo-towanie merytoryczne ich członków oraz wiedzę na temat aktualnej sytuacji w przemyśle.

W dalszym etapie prac projektowych przeprowadzono analizę rynku, z uwzględnieniem zmian w kształtowaniu się rynku sprzedaży, czynników determinujących handel detaliczny, kształtowania się sprzedaży internetowej oraz poszczególnych segmentów rynku odzieżowego. Zapropo-nowano strategię wprowadzania wyrobów tekstylnych na rynek, biorąc pod uwagę czynniki wpływające zarówno na wzrost produkcji jak i sprzedaży.

Stowarzyszenie Inżynierów i TechnikówWodnych i Melioracyjnych

50-020 Wrocław, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 74www.sitwm.pl

q dr inż. Wojciech Łyczko – Przewodniczący Zarządu Oddziału SITWM we WrocławiuSEMINARIUM SZKOLENIOWO-TECHNICZNE NT. ZAKRESU ORAZ SZCZEGÓŁÓW TECHNICZNYCH DOT. MODERNIZACJI WROCŁAWSKIEGO WĘZŁA WODNEGO22.10.2014, Dom TechnikaModernizacja Wrocławskiego Węzła Wodnego, jako

komponent Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Dorze-cza Odry (POPDO), składa się z trzech projektów, z których dwa zarządzane są przez Dolnośląski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych (DZMiUW), jeden przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu (RZGW). Są to odpowiednio: Przebudowa systemu ochrony przeciwpowo-dziowej m. Wrocławia – Etap I (Modernizacja obwałowań Odry) i Etap II (Przebudowa Kanału Ulgi Odra – Widawa) oraz Modernizacja koryt i kanałów Odry. Projekt Modernizacja WWW współfi nansowany jest przez Unię Europejską ze środ-ków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko. W skład projektu POPDO wchodzi dodatkowo budowa suchego zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz.

Bez wątpienia najważniejszym efektem projektu unijnego InMaTex jest stworzenie bazy danych centrum projektu Dol-ny Śląsk – Saksonia, którą można wykorzystać do tworzenia zindywidualizowanych projektów wyrobów odzieżowych w oparciu o zasady masowej indywidualizacji. Przy tym dużą pomoc w przygotowaniu i realizacji projektu okazał Urząd Marszałkowski we Wrocławiu oraz Wydział Certyfi kacji Fun-duszy Europejskich Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego. W realizacji projektu Oddział współpracował z Oddziałem SWP w Warszawie i Bielsku Białej oraz z Instytutem Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, Oddział w Żyrardowie.

Nie zależnie od trudności jakie występowały w trakcie realizacji projektu, pozytywnie zostały ocenione jego rezul-taty przez przedstawiciela Urzędu Marszałkowskiego mgr Justynę Młynarz i prof. Krystynę Szcześniak, przedstawiciela Federacji Stowarzyszeń Naukowo – Technicznych we Wro-cławiu, uczestniczących w warsztatach oraz przez partnerów niemieckich i osoby współpracujące przy realizacji projektu.

Podsumowując spotkanie, prof. Rainer Gebhardt, koor-dynator projektu ze strony niemieckiej (STFI), podziękował wszystkim za dobrą i efektywną współpracę, podkreślając znaczenie projektu dla rozwoju polsko-niemieckiej współ-pracy oraz przemysłu włókienniczo-odzieżowego w regionie Dolny Śląsk – Saksonia.

Szczegóły dotyczących poszczególnych projektów przedstawione zostaną przez przedstawicieli DZMiUW oraz RZGW. Seminarium planowane jest w drugiej połowie października 2014 r.

Organizatorem seminarium jest Zarząd Oddziału SITWM we Wrocławiu przy współudziale Kół Zakładowych przy DZMiUW oraz przy RZGW we Wrocławiu.

q Referat: DOŚWIADCZENIA CZESKIE W ODBUDOWIE ZNISZCZEŃ W INSTALACJACH ENERGETYCZNYCH I ELEKTRYCZNYCH SPOWODOWANYCH PRZEZ PO-WÓDŹ. Referent z Praskiego Stowarzyszenia Naukowo--Technicznego (PVTS). 22.10.2014, Dom Technika

q dr hab. inż. Czesław SzczegielniakPODSTAWY HYDROLOGICZNE I HYDRAULICZNE MODERNIZACJI SYSTEMU OCHRONY PRZED PO-WODZIĄ W DOLINIE ODRY I WE WROCŁAWSKIM WĘŹLE WODNYM22.10.2014, Dom Technika

26 •••

Od 1968 roku Wrocławska Rada FSNT NOT organizuje corocznie Konkurs za wybitne osiągnięcia naukowo-technicz-ne. Konkurs ma na celu:

– skierowanie działalności stowarzyszeń naukowo-tech-nicznych i terenowych ogniw Federacji na pobudzenie techniczno-ekonomicznego rozwoju kraju lub poszcze-gólnych jego regionów,

– inspirowanie twórczych postaw i zespołów lub osób oraz promocję i wyróżnienie wybitnych rozwiązań techniczno--ekonomicznych,

– podkreślenie rangi i znaczenia postępu naukowo-tech-nicznego i ekonomicznego dla całej gospodarki kraju.Nagrody w konkursie przyznawane są za tematy wdrożo-

ne w szczególności w dziedzinach: – konstrukcji obiektów, maszyn, urządzeń, sprzętu oraz

materiałów, – procesów technologicznych, kompleksowej mechanizacji

i automatyzacji procesów wytwórczych, zmniejszenie zużycia materiałów, surowców i energii,

– rozwiązań organizacyjno-ekonomicznych, – ochrony środowiska oraz warunków bezpieczeństwa

i higieny pracy.Nagrody i wyróżnienia Wrocławskiej Rady FSNT NOT

przyznawane są corocznie za osiągnięcia wdrożone w roku poprzednim i zgłoszone do Wrocławskiej Rady FSNT NOT do 30 kwietnia danego roku.

Skład Komisji Konkursów i Nagród:Przewodniczący – prof. dr inż. Kazimierz BanyśSekretarz – dr inż. Marek SikoraCzłonkowie: mgr inż. Halina Aniołowska, inż. Jerzy Cho-

rąży, inż. Janusz Cieślak, dr Bogdan Gulanowski, dr hab. inż. Grzegorz Janik, dr inż. Andrzej Klimczak, doc. dr inż. Roman Szmigielski, mgr inż. Kazimierz Wasilewski.

Nagrodzeni w Konkursie Wrocławskiej Rady FSNT NOT „Za wybitne osiągnięcia w dziedzinie techniki” zrealizo-wane w 2013 r.

NAGRODY I-GO STOPNIA„Nowatorska technologia lutowania twardego prę-

tów stojana generatorów dużej mocy wytwarzanych w ALSTOM POWER Sp. z o.o. w Warszawie Oddział we Wrocławiu”

Autorzy: prof. dr hab. inż., prof. zw. Edward Chlebus, prof. dr hab. inż. Zbigniew Mirski, dr hab. inż. Kazimierz Granat, mgr inż. Grzegorz Ziółkowski, dr inż. Tomasz Krause, mgr inż. Arkadiusz Toporczyk, mgr inż. Maciej Nowak, mgr inż. Konrad Lickiewicz

Zgłaszający: Politechnika Wrocławska, Wydział Mecha-niczny

Zgłoszone opracowanie jest rozwiązaniem nowatorskim na skalę światową w produkcji generatorów dużej mocy. Zostało zrealizowane we współpracy zespołów badawczych Wydziału Mechanicznego Politechniki Wrocławskiej i Alstom

Power we Wrocławiu. Lutowanie twarde miedzianych sku-wek z prętami elementarnymi stojana w jedną całość stanowi zadanie niezmiernie trudne z uwagi na wyjątkowo skompli-kowany układ lutowania. O skali trudności świadczy fakt, że w jednym układzie lutowania występuje ponad 130 połączeń lutowanych, a łączna powierzchnia lutowania jednej skuwki wynosi ponad 57 000 mm2. Wdrożone rozwiązanie dotyczyło generatora o mocy ok. 300 MVA, pokazanego na rys. 1.

Rys. 1. Widok stojana generatora o mocy ok. 300 MVA, średnica stojana dochodzi do 4 m a jego długość do 6 m, po prawej stronie szczegół dotyczący lutowanych prętów

W rozwiązaniu wprowadzono:• regulowany docisk górny skuwki, przed rozpoczęciem

nagrzewania i bezpośrednio przed zakończeniem lutowania, poprzez zainstalowanie układu hydrau-licznego z pomiarem tego docisku na manometrach kontrolnych,

• ściśle zadozowaną ilość lutu srebrnego, zdeponowaną w określonych miejscach, podczas montażu skuwki, przed rozpoczęciem procesu lutowania,

• drgania mechaniczne o małej częstotliwości do układu lutowania.

Rys. 2. Przekrój poprzeczny skuwki, polutowanej wg nowej technologii, z pełnym wypełnieniem szczelin

Należy podkreślić znaczenie odpowiednio dobranych i zastosowanych metodyk pomiarowych, określających jakość połączeń lutowanych, tj. metodę tomografi i komputerowej

Laureaci Konkursu Wrocławskiej Rady FSNT NOT „Za wybitne osiągnięcia w dziedzinie techniki”

••• 27

oraz badania metalografi czne. Wg opracowanej technologii lutowania wypełnienie szczelin jest pełne (rys. 2), a stopień wypełnienia szczelin lutowniczych sięga 98%.

Efektem innowacji jest zasadnicza poprawa jakości lu-towania poprzez zwiększenie stopnia wypełnienia lutem między każdym miedzianym przewodem elementarnym, przyspieszenie produkcji poprzez wyeliminowanie poprawek i znaczne zmniejszenie ilości operacji badań ultradźwięko-wych. Nowatorska technologia przyczynia się do zreduko-wania do minimum wpływu czynnika ludzkiego na efekty lutowania twardego skuwek. Wszystkie czynniki rzutują na jakość i bezpieczeństwo pracy produkowanych generatorów dużej mocy. Wadliwe lutowanie uzwojeń stojanów mogą doprowadzać do awarii i uszkodzeń generatorów dużej mocy. Powoduje to duże straty związane z transportem oraz pracami naprawczymi i remontowymi. Dzięki temu rozwią-zaniu efekty ekonomiczne mogą osiągać wielkość rzędu wielu milionów złotych.

***„Opracowanie, wykonanie i uruchomienie wysokiej

rozdzielczości systemu automatycznej diagnostyki taśm przenośnikowych z rdzeniem z linkami stalowymi w PGE GiEK S.A. Oddział KWB TURÓW w Bogatyni”

Autorzy: dr inż. Ryszard Błażej, prof. dr hab. inż. Monika Hardygóra, dr hab. inż., prof. ndzw. Leszek Jurdziak, dr hab. inż., prof. ndzw. Radosław Zimroz, dr inż. Mirosław Bajda, dr hab. inż. Ryszard Makowski, mgr inż. Robert Nowak, mgr inż. Romuald Salata, inż. Arkadiusz Domański, mgr inż. Cezary Bujak, mgr inż. Łukasz Kurp

Zgłaszający: Politechnika Wrocławska, Wydział Geoin-żynierii, Górnictwa i Geologii; Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa, Zarząd Oddziału we Wrocławiu

Opracowano, wykonano i uruchomiono 24 kanałowy system automatycznej diagnostyki taśm przenośnikowych z rdzeniem z linkami stalowymi. System po zainstalowaniu głowicy na konstrukcji przenośnika automatycznie skanuje taśmę przenośnikową w kilku obiegach pętlicy. Informacje o ilości uszkodzeń i kondycji taśmy operator otrzymuje natychmiast w trakcie pomiaru. Powstało również nowe urządzenie o wysokiej rozdzielczości do diagnostyki rdzenia taśmy przenośnikowej z linkami stalowymi.

Wykorzystanie zaawansowanych technologii pomiaro-wych, analizy sygnałów i wnioskowania o stanie taśmy oraz zwiększenie rozdzielczości systemu pozwoliło na dokładną ocenę stopnia zużycia taśmy, zapewniając bezpieczną jej eksploatację przed wystąpieniem uszkodzenia i śledzenie rozwoju uszkodzenia lub zużycia.

Pozwoli również w podejmowaniu optymalnej decyzji o demontażu taśmy i jej dalszych losach (demontaż i skiero-wanie do regeneracji, demontaż ze skierowaniem na złom, naprawa natychmiastowa, naprawa w trakcie najbliższego postoju (ze wskazaniem lokalizacji miejsc do naprawy), dalsze użytkowanie z podaniem szacunkowego czasu następnej oceny i/lub demontażu). System generuje też obraz 2D z na-niesionymi uszkodzeniami i ich intensywnością.

Dostęp do informacji o stanie taśmy już bezpośrednio na przenośniku pozwoli na zmniejszenie kosztów związanych z pracochłonną analizą ubogich danych starego typu wykony-waną zazwyczaj po pomiarze. Przyczyni się również do oceny stopnia utraty wytrzymałości taśmy na skutek koncentracji uszkodzeń, co może wyeliminować kosztowne awarie.

Rys.1. Okno pomiaru wraz z wizualizacją wyników pomiaru

***„Sprzęgło przeciążeniowe rozłączne mechatronicznego

systemu bezpieczeństwa maszyny”Autorzy: prof. dr hab. inż. Eugeniusz Rusiński, dr inż.

Marcin KowalczykZgłaszający: Politechnika Wrocławska, Wydział Mecha-

niczny, Katedra Konstrukcji i Badań MaszynSprzęgło przeciążeniowe cierne wg wynalazku przezna-

czone jest głównie do montażu w napędach kół czerpako-wych i stanowi podstawowe zabezpieczenie napędu przed przeciążeniami udarowymi, gdzie bardzo istotną rolę odgry-wa energia kinetyczna mas wirujących sprzężonych z kołem czerpakowym z pominięciem sprzęgła przeciążeniowego. Aby sprzęgło było skuteczne i nie wymagało drogiej złożonej modernizacji przekładni, zostało umieszczone pomiędzy stopniami stożkowym i planetarnym (rys. 1) i podłączone jest do wyprowadzeń wałów tych stopni.

Rys. 1. Sprzęgło przeciążeniowe: 1 – wałek słoneczny stopnia planetar-nego przekładni; 2 – tarcza sprzęgłowaz okładzinami; 3 – tuleja koła stopnia stożkowego; 4 – tarcze dociskowe; 5 – zacisk sprzęgła; 6 – płyta dociskowa;7 – układ regulacji docisku; A – punkt obrotu wałka słonecznego wzglę-dem tulei koła stożkowego

Sprzęgło nie posiada własnego układu osiowania tarczy sprzęgłowej, dlatego wałek słoneczny 1 jest łożyskowany w tulei koła talerzowego 3 za pomocą łożyska baryłkowego. Konsekwencją takiego zamocowania sprzęgła jest ciągłe bicie kołnierza do którego zamocowana jest tarcza sprzęgłowa 2 względem kołnierza tulei koła talerzowego. Wartość bicia zależy od bicia zębnika słonecznego 0,8 mm w przekładni KPB214 wymaganego do zrównoważenia obciążenia kół satelitowych i położenia punktu obrotu A. Punkt A zlokalizo-wano możliwie najbliżej tarczy sprzęgłowej. W celu uzyskania

28 •••

żądanej podatności w kierunku promieniowym i osiowym tar-czę sprzęgowo ukształtowano wykonując charakterystyczne wycięcia w kształcie litery S zakończone owalnymi otworami (rys. 2). Wymiary wycięć wynikają z wymogu spełniania kry-teriów wytrzymałościowych i podatności.

Rys. 2. Tarcza sprzęgłowa sprzęgła SKPB214

Tarcza sprzęgowa zawiera okładziny cierne, do których są dociskane tarcze dociskowe 4 (rys. 1). Równomierne rozłożenie siły docisku uzyskano poprze płytę 6, w której można wyróżnić kilkanaście ramion pełniących rolę dźwigni połączonych wąskimi łącznikami. Tarcze dociskowe i płyta docisku jest umieszczona w wieloczęściowym sprężanym zacisku 5. Siłę docisku uzyskuje się poprzez układ kontroli docisku 7. W podstawowym trybie pracy siła docisku jest stała, a w przypadku ekstremalnych przeciążeń tarcza 2 obraca się względem tarcz dociskowych przy współczynniku przeciążenia 2,2-2,5, co umożliwia prowadzenie urabiania w trudnych warunkach geologicznych i skuteczną ochronę przekładni. Sprzęgło jest dostosowane do szybkiego w czasie ok. 0,02s rozłączania, ale nie jest to obecnie stosowane ze względu na stosunkowo długi czas przywracania gotowości pracy ok. 1 minuty. W trybie pracy podstawowym układ zabezpieczający jest gotowy do pracy w czasie poniżej 5s.

Samo sprzęgło jest niewystarczające. Musi ono być zabez-pieczone przed długotrwałym poślizgiem, a silniki napędu głównego i pomocniczych na koparce muszą być sterowane w zależności od stanu pracy napędu głównego i sprzęgła. Integralną częścią układu zabezpieczającego są urządzenia mikroprocesorowe: układ diagnozujący stan pracy napędu i kontroler sprzęgła, które cyklicznie co 0,002 s komunikują się ze sobą i wysyłają do ekspandera polecenia wykonania zadań. Ekspander przetwarza sygnał cyfrowy kompozytowy z wnętrza układu zabezpieczającego na sygnały rozdzielone akceptowane przez system maszyny, do których należą: nakaz zwolnienia biegu napędu obrotu nadwozia, nakaz wyłączenia napędu głównego, sygnały sygnalizacji stanów pracy i inne.

Charakterystyka sprzęgła: – moc nominalna przenoszona przez sprzęgło: 630 kW, – typ sprzęgła: cierne, tarczowe, – wymiary sprzęgła: Ø 874/210,

– masa sprzęgła: 220 kg, – moment bezwładności tarczy sprzęgłowej: 2,2 kg·m2, – moment bezwładności sprzęgła: 24,5 kg·m2, – nominalna siła zacisku w sprzęgle: 280 kN, – nominalny moment obrotowy w sprzęgle: 27,4 kNm, – nominalny moment poślizgu w sprzęgle bez wyłączenia

sprzęgła: 68,4k Nm.

***„Technologia izolacji i oczyszczania naturalnych di-

peptydów o działaniu przeciwutleniającym z surowców mięsnych oraz ich zastosowanie do wzbogacania żywności o zwiększonych walorach prozdrowotnych”

Autorzy: prof. dr hab. Wiesław Kopeć, mgr inż. Anna Pudło, mgr inż. Ewa Biazik, mgr inż. Dorota Chorążyk, dr inż. Teresa Skiba, dr inż. Małgorzata Korzeniowska, prof. dr hab. Dorota Jamroz, dr hab. prof. UP Andrzej Wiliczkiewicz, dr inż. Tomasz Hikawczuk

Zgłaszający: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Katedra Technologii Surowców Zwierzęcych i Zarządzania Jakością

Fot. Prototyp instalacji nanofi ltracji

Dipeptydy wykazują, nie tylko właściwości przeciwu-tleniące, ale również buforujące (przeciwzmęczeniowe), antyglikacyjne tzn. obniżające skutki cukrzycy typu 2 oraz w określonych układach opóźniają procesy starzenia ko-mórek i przeciwdziałają chorobom cywilizacyjnym, główne neurodegeneracyjnym (choroba Alzhaimera, Parkinsona). Opracowano szereg procesów technologicznych i metod związanych z pozyskiwaniem i wykorzystaniem bioaktyw-nych składników żywności typu dipeptydów histydynowych (karnozyna, anseryna), izolowanych głównie z mięsa drobiu. W zakresie technologii procesowych wykorzystano techniki membranowe, głównie nanofi ltrację i ciągłą chromatografi ę jonowymienną oraz rozwiązania konstrukcyjne prototypów

••• 29

urządzeń. Zasadniczym korzystnym efektem jest zagospo-darowanie mniej cennego surowca, tj. mięsa odkostnionego mechanicznie MOM, aktualnie nieakceptowanego przez konsumentów, Opracowano także w skali przemysłowej procedurę uproszczoną pozyskiwania preparatów dipepty-dów z wykorzystaniem ekstrakcji w niskich temperaturach a następnie obróbki termicznej. Uzyskane tą drogą preparaty określane mianem ekstraktów mięsa drobiu EMD o wysokim udziale anseryny, wykazują korzystną czystość ok. 40% oraz dobre walory sensoryczne, co skłania konsumentów do ich spożywania. Preparaty te odpowiadają konkurencyjnym pro-duktom pochodzącym z krajów Dalekiego Wschodu (fot.). Uzyskiwane produkty bioaktywne mogą być wykorzystane w przemyśle spożywczym, kosmetycznym oraz do prepa-ratów dla sportowców i wzbogacaniu żywności dla osób starszych w tzw. diecie geriatrycznej.

Fot. Ekstrakt mięsa drobiu

NAGRODY II STOPNIA„Sposób wytwarzania biokompozytów o aktywności

biologicznej”Autorzy: prof. dr hab. inż. Andrzej Jarmoluk, mgr inż. Ża-

neta KrólZgłaszający: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu,

Katedra Technologii Surowców Zwierzęcych i Zarządzania Jakością

Istotą wynalazku jest metoda wytwarzania bioaktywnych biokompozytów w wyniku strukturowania wieloskładni-kowych hydrozoli sporządzanych na bazie hydrokoloidów naturalnego pochodzenia, które poddaje się oddziaływaniu prądu elektrycznego. Biologiczną aktywność przeciwdrob-noustrojową uzyskuje się w wyniku przepływu przez hydro-zolowe wieloskładnikowe elektrolity, stałego lub zmiennego prądu elektrycznego o natężeniu od 0,01mA do 50A i ekwi-walentnemu do rodzaju prądu, wielkości i kształtu elektrod oraz odległości między nimi, napięciu od 30 kV do 10 mV, odpowiednio w czasie 0,001 sekundy do 2000 sekund. Prze-pływ prądu przez warstwę hydrozolu generuje powstawanie w nim jonów o oddziaływaniu kilerowym wobec większości drobnoustrojów.

Produkowane tą metodą biokompozyty umożliwiają wy-twarzanie innowacyjnych materiałów opakowaniowych (m. in. jadalnych powłok ochronnych, otoczek, osłonek) o no-wych, unikatowych właściwościach biofi zykochemicznych warunkujących zapewnienie wysokiej jakości, wydłużenie

trwałości przechowalniczej oraz zmniejszenie strat ekono-micznych powodowanych zepsuciem żywności, leków lub kosmetyków. Zastosowanie wynalazku w praktyce przemy-słowej może ograniczyć ilości, bądź wyeliminować dodatki konserwantów wprowadzanych do produktów przemysłu spożywczego, farmaceutycznego lub kosmetycznego, przy jednoczesnym zagwarantowaniu wysokiego poziomu bezpie-czeństwa ich spożycia i jakości. Metoda według wynalazku umożliwia ponadto usprawnianie procesów produkcyjnych, a także poszerzanie oferty asortymentowej.

*** „Mobilna, przenośna, bezprzewodowa, ręczna drukar-

ka HANDJET®EBS-250 do znakowania wyrobów, obiektów, przedmiotów o dowolnym rodzaju powierzchni”

Autorzy: mgr inż. Paweł Kulikowski, mgr inż. Marcin Has, mgr inż. Juliusz Hanus, mgr inż. Waldemar Grabowski, mgr inż. Krzysztof Soliński

Zgłaszający: EBS Ink-Jet Systems Poland Sp. z o.o., WrocławDrukarka HANDJET® EBS-250 to przenośna, ręczna,

ultra kompaktowa i lekka drukarka typu INK-JET wyposażona w głowicę drukującą z zaworami elektromagnetycznymi, zasi-lanie akumulatorowe i sterowanie bezprzewodowe. Urządze-nie – o masie zaledwie 980 gramów – zostało stworzone do ręcznego znakowania, kodowania i opisywania produktów.

Jak działa to unikalne urządzenie można zobaczyć na fi lmach:

https://www.youtube.com/watch?v=J_yOMYOVYN4https://www.youtube.com/watch?v=ROc63qIMx2Aoraz na stronie produktu:http://www.ebs-inkjet.pl/produkty_karta.php?id=206

Właściwości: – nanoszenie trwałych i czytelnych nadruków na różnorod-

nych powierzchniach – gładkich, porowatych, także na nierównych powierzchniach o nieregularnym kształcie, np. rury, beczki, worki, skrzynie, materiały budowlane, prefabrykowane elementy betonowe, tkaniny,

– bezkontaktowa technika znakowania (druku), wymagany jest wyłącznie kontakt jednej rolki napędowej, synchro-nizującej drukowanie,

– pełna swoboda procesu drukowania jaką daje ręczna drukarka przenośna, sterowana bezprzewodowo,

– automatyczne aktualizowanie drukowanej daty, czasu, terminu przydatności do użycia, numerowanie (liczniki rosnące, malejące i specjalne), przesyłanie danych z urzą-dzeń zewnętrznych i komputerów (np. z baz danych, czytników kodów, wag automatycznych, itp.),

– standardowo możliwość edycji i drukowania tekstów i symboli graficznych z użyciem fontów Windows® (czcionek typu True Type®),

– standardowo dostępne narodowe znaki diakrytyczne, grafi czne znaki informacyjne, ostrzegawcze, transportowe (zbiór znaków zdefi niowanych przez producenta) itp.,

– wspomaganie drukowania różnych tekstów w kolejnych wierszach lub na różnych płaszczyznach przedmiotu,

– współpraca z dowolnym komputerem PC za pośrednic-twem własnego programu obsługi drukarki pracującego pod systemem MS Windows® 98SE/ME/NT/2000/XP/Vista®/7; bezprzewodowa komunikacja drukarka-kom-puter za pośrednictwem modułu radiowego Bluetooth podłączonego do komputera przez interfejs USB oraz

30 •••

komunikacja drukarka-urządzenie zewnętrzne także za pośrednictwem modułu radiowego Bluetooth,

– dostępne różne kolory atramentów, przy założeniu że drukarka drukuje jednym kolorem (monochromatycznie).

WYRÓŻNIENIE„Sposób otrzymywania polisacharydu nieskrobiowego

ze zbóż”Autorzy: dr inż. Joanna Harasym, mgr inż. Jerzy BrachZgłaszający: Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu,

Katedra Biotechnologii ŻywnościOpracowanie dotyczy sposobu wytwarzania beta 1-3,

1-4 – D-glukanu z owsa o wysokiej masie cząsteczkowej z wykorzystaniem obróbki mikrofalami. W trakcie procesów

ekstrakcji wodnej polimer glukozowy (beta-glukan) ulega znaczącemu zmniejszeniu długości łańcucha. Dzieje się tak nie tylko w efekcie występowania silnych sił ścinających podczas intensywnego mieszania w trakcie ekstrakcji, ale również na skutek oddziaływania endogennych enzymów rozkładających beta-glukan. Enzymami tymi są izoformy enzymów glukanolitycznych 1-3, 1-4 – endo-beta-glukanazy. Opracowane rozwiązanie umożliwiło zmniejszenie nakładów energetycznych i poprawę profi lu pozyskiwanych produktów. Rozwiązanie opiera się na termicznej dezaktywacji enzymów glukanolitycznych w surowcu. Krótki czas obróbki termicznej na sucho przy jednoczesnym wykorzystaniu wewnętrznej wilgotności surowca umożliwia dezaktywację endo-beta--gluk anazy 100% w czasie 20 razy krótszym niż obróbka termiczna wodno-alkoholowa w pierwotnej wersji rozwią-zania. Szczególną efektywność według wynalazku wykazuje inaktywacja termiczna z wykorzystaniem promieniowania mikrofalowego. Zmienne pole mikrofalowe poprzez oddziały-wanie na dipole wody powoduje lokalne podgrzanie w całej objętości surowca w krótkim czasie, co ułatwia skuteczną dezaktywację enzymów.

Wrocławska Rada FSNT NOT zaprasza fi rmy, instytucje i uczelnie do udziału w kolejnej edycji Konkursu:

Za wybitne osiągnięcia w dziedzinie techniki

Prace na konkurs, za osiągnięcia w roku 2014należy zgłaszać do 30 kwietnia 2015 roku.

Zaproszenia oraz wnioski konkursowe są dostępne na stronie

www.not.pl

••• 31

XL Olimpiada Wiedzy Technicznej, rok szkolny 2013/2014

Zawody I stopnia (szkolne) na terenie województwa dol-nośląskiego odbyły się w szkołach w dniu 25 października 2013 r. Wzięło w nich udział 544 uczniów z 28 szkół. Do zawodów II stopnia zakwalifi kowano 38 uczniów.

Zawody II stopnia (okręgowe) odbyły się w dniu 16 stycz-nia 2014 r. w domu Technika NOT we Wrocławiu. Wzięło w nic udział 32 uczniów z województwa dolnośląskiego, min. z Wrocławia, Głogowa, Bolesławca, Wałbrzycha i Legnicy. Do rozwiązania zadań w grupie mechaniczno-budowlanej przy-

stąpiło 22 uczniów, a w grupie elek-tryczno-elektronicz-nej 10 uczniów. Po sprawdzeniu prac przez Jury Dolno-śląskiego Komitetu Olimpiady Wiedzy Technicznej do Ko-mitetu Głównego

OWT w Warszawie przesłano prace 7 uczniów, w tym: 4 w grupie mechaniczno-budowlanej i 3 w grupie elektryczno--elektronicznej.

Jury Komitetu Głównego OWT do zawodów III stopnia (fi nały ogólnopolskie) zakwalifi kowało 2 uczniów okręgu dolnośląskiego, w grupie elektryczno-elektronicznej.

Zawody III stopnia – finały ogólnopolskie odbyły się w dniach 10-12 kwietnia 2014 r. na Politechnice Świętokrzy-

Wrocławska Rada FederacjiStowarzyszeń Naukowo-TechnicznychNaczelnej Organizacji Technicznej

50-020 Wrocław, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 74tel. 71-347-14-24, fax 71-344-67-16zarzą[email protected]; www.not.pl

skiej w Kielcach Wzięło w nich udział 55 uczniów z 38 szkół, w tym 31 w grupie elektryczno-elektronicznej i 24 w grupie mechaniczno-budowlanej.

W XL edycji OWT wyłoniono po 7 Laureatów w każdej grupie tematycznej.

Uczeń III Liceum Ogólnokształcącego we Wrocławiu Dawid Chmiel został Laureatem XL OWT, zajmując wysoką IV lokatę w grupie elektryczno-elektronicznej.

W dniu 23 kwietnia 2014 r. w Domu Technika NOT we Wrocławiu odbyła się uroczystość podsumowania IX edycji konkursu Dolnośląska Nagroda Jakości oraz konkursu Dol-nośląski Mistrz Techniki za rok 2012.

W uroczystości wzięło udział wielu szacownych gości, m.in. reprezentujący Marszałka Województwa Dolnoślą-skiego Dyrektor Wydziału Gospodarki w Departamencie Rozwoju Regionalnego Urzędu Marszałkowskiego Mieczy-sław Ciurla, w imieniu Wojewody Dolnośląskiego Doradca Wojewody ds. Infrastruktury i Energetyki Aldona Młyńczak, JM Rektor Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu Roman Kołacz, przybyły w imieniu JM Rektora Politechniki Wrocławskiej Prorektor ds. Rozwoju Politechniki Wrocław-skiej Cezary Madryas, reprezentujący Rektora Uniwersytetu Ekonomicznego Szymon Dziuba, Wiceprezes Zarządu KGHM ZANAM Sp. z o.o. w Polkowicach Witold Bugajski i inni.

Wręczenia statuetek dokonali: w imieniu Marszałka Wo-jewództwa Dolnośląskiego Dyrektor Wydziału Gospodarki w Departamencie Rozwoju Regionalnego Urzędu Marszał-kowskiego Mieczysław Ciurla, Przewodniczący Komitetu Honorowego DNJ Czesław Szczegielniak, Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego DNJ Tomasz Koch. O uroczystości pisała prasa, m.innymi Kapitał Dolnego Śląska.

W maju br. odnowiono Program Współpracy pomiędzy WR FSNT NOT i Praskim Stowarzyszeniem Naukowo-Tech-nicznym (PVTS) na rok 2014. Spotkanie odbyło się w Pradze, program współpracy podpisali Ivo Vitek, Przewodniczący Komitetu Wykonawczego PVTS, dr hab. inż. Czesław Szcze-gielniak, Wiceprezes Zarządu WR FSNT NOT. W programie współpracy m.innymi powtórzono projekty przygotowania sympozjum nt. Ochrony przeciwpowodziowej Pragi, Wroc-lawia i Wiednia, konsultacje dotyczące odnowienia elewacji Domu Technika oraz wymianę informacji o wieloinzynier-skich działaniach.

Wybrane wydarzenia WR FSNT NOT w 2014 r.

32 •••

Spotkanie z Jubilatami Seniorami Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT zorganizowane przez Komisję Seniorów przy WR FSNT NOT w ra-mach obchodów Dnia Seniora.

Na spotkanie zostało zaproszonych 71 Jubilatów, którzy w 2013 roku ukoń-czyli 70,75,80,85,90 i więcej lat (SEP 22 Jubilatów, PZITS – 7, SITLID – 6, SIMP – 8, PZITB – 14, SITWM – 2, SITK – 1, SITG – 3, SITR – 1, SITPChem – 3, STOP – 1, SITPBM – 3).

Spotkanie prowadził kol. Stanisław Szymczyk zapoznając obecnych z zada-niami i osiągnięciami Komisji Seniorów. W spotkaniu uczestniczył Prezes Zarzą-du NOT mgr inż. Tadeusz Nawracaj, który wręczał Koledze mgr inż. Jerze-mu Marksowi nadany przez Krajową Radę NOT, dyplom „Zasłużony Senior

Ważniejsze wydarzenia z br. przekazane przez Komisję Seniorów działającą przy WR FSNT NOT

NOT” a następnie wszystkim Jubilatom, w tym prof. Ottonowi Dąbrowskiemu listy gratulacyjne wraz z najlepszymi życzeniami zdrowia szczęścia i wszel-kiej pomyślności. Jubilatki i Jubilaci nie ukrywali swojego wzruszenia. Spotka-nie uświetnił Akademicki Zespół Pieśni i Tańca Uniwersytetu Przyrodniczego „Jedliniok”, który brawurowymi tań-cami i piosenkami wprawił zebranych w dobry nastrój.

Komisja Seniorów w dniu 4 marca 2014 obchodziła uroczyście Dzień Ko-biet. Przewodniczący Komisji powitał Panie słowami:

„Dzisiaj obchodzimy Dzień Kobiet, które oddają nam cały świat, dzięki któ-rym każdy z nas przeżył swoje najwięk-sze szczęście, którym zawdzięczamy wszystko co mamy najlepszego.

Starania Zarządu WR FSNT NOT dotyczące partnerstwa w projekcie UE

Zarząd WR FSNT NOT podjął starania dotyczące partner-stwa w projekcie UE dotyczącym kształcenia zawodowego. Koordynatorem projektu z sectora Skills Alliance Environ-mental Technologies będzie Folkuniversitetet Sweden.

Celem projektu są działania służące kształceniu zawodowe-mu, podnoszenia kwalifi kacji i kompetencji na poziomie regio-nalnym w zakresie innowacyjnych technologii zorientowanych na budownictwo zrównoważone przyjazne środowisku.

Wrocławska Izba Rzemieślnicza zorganizowała spotkanie na którym przedstawiono główne założenia oraz ustalono partnerstwo w projekcie.

Spotkanie prowadziła Teresa Lis-Pieńkowska z Wrocław-skiej Izby Rzemieślniczej wraz z Alim Rashidi z Uniwersytetu mającego koordynować projekt. WR FSNT NOT reprezento-wała Krystyna Szcześniak a pozostali uczestnicy to: Wydział

Edukacji Urzędu Miasta Wrocław, Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, Folksuniversitet, Dolnośląska Agencja Współpracy Gospodarczej, Zespół Szkół Budowlanych we Wrocławiu i inni.

Wrocławska Rada przygotowuje również Seminarium nt. ETYKA W DZIAŁALNOSCI ZAWODOWEJ i w PRACY SPOŁECZNEJ.

Seminarium wpisuje się w misję Stowarzyszeń Naukowo--Technicznych, w działania na rzecz wzmocnienia prestiżu inżyniera i technika oraz podkreślenia roli jaka twórcy tech-niki odgrywają w przemianach społecznych i kulturowych.

Komisja ds. Współpracy z Uczelniami proponuje w ra-mach WDNiT prezentację Kół Naukowych Technicznych Uczelni Wrocławia

W Domu Technika NOT promując ruch studencki na wrocławskich uczelniach, zostaną zaprezentowane Stu-denckie Koła Naukowe działające przy różnych wydziałach uczelni wrocławskich. Studenci oprócz zdobywania ścisłej wiedzy uczestniczą w ciekawych badaniach naukowych prowadzonych przez pracowników naukowych i doktoran-tów w ramach działalności SKN-ów. Prowadzone badania dotyczą problemów nurtujących młodzież studiującą na poszczególnych kierunkach. W kołach naukowych studenci rozwijają swoje umiejętność i zainteresowania, zdobywają doświadczenie, które może być przydatne w późniejszym zdobywaniu pracy. Praca w kołach naukowych to nie tyl-ko praca badawcza w laboratorium ale również spotkania integracyjne, obozy naukowe, udział w konferencjach naukowych, na których można poznać ludzi o podobnych zainteresowaniach z różnych ośrodków naukowych zarówno krajowych jak i zagranicznych.

••• 33

Dziękujemy Wam nasze Drogie Panie i życzymy Wam dużo zdrowia i szczęścia”.Życzenia od wszystkich Seniorów

opracował i wyświetlił na ekranie w pięknej barwnej oprawie słowno-mu-zycznej Kolega Edward Żak. Koledzy z Zespołu Socjalnego wręczyli naszym Paniom przepiękne róże ufundowane przez Prezesa Zarządu WR FSNT NOT mgra inż. Tadeusza Nawracaja.

W uroczystości uczestniczyła po-witana brawami opiekunka Komisji Seniorów Pani Monika Kołodziejczak.

Potem były fi rmowe ciastka, kawa, herbata i piękne pokazy „Uroków wio-sny”, „Kwitnące polany”, „Gdy przyj-dzie wiosna” oraz melodie Eleni i ABBY.

Na zakończenie pamiątkowe zdję-cia wykonał nasz mistrz foto Kolega Wacław Bagiński.

20 maja 2014 r. Komisja Seniorów Wrocławskiej Rady FSNT NOT pod opieką Stanisława Zapaśnika wyruszyła na wycieczkę do Nadleśnictwa Milicz. Pierwszym etapem eskapady było zwie-dzanie pałacu Rodu Maltzan obecnej siedziby Technikum Leśnego w Miliczu. Przewodnikiem po pałacu był nauczy-ciel Technikum mgr inż. Krzysztof Sa-lata. Pan Krzysztof opowiadał historię rezydencji, która powstała według projektu K.G. Geisslera z inicjatywy J. Karla Maltzana w latach 1797–1798. Następnie w miejscowości Postolin, zwiedzono zabytkowy, drewniany ko-ściółek z XIX w. Z Postolinem związana jest postać hrabiego Heinricha von Salischa, który był fundatorem kościoła, ziemianinem, leśnikiem i politykiem.

Hrabia był prekursorem nowego spoj-rzenia na las. Swoje poglądy na temat lasów zawarł w książce „Estetyka lasu”, podkreślając, ze las pełni nie tylko użytkową, ale także estetyczną funkcję. Po zwiedzeniu Postolina, podczas prze-rwy kawowej, w pięknym otoczeniu, po krótkim odpoczynku wyruszono

do Szkółki Leśnej w Świętoszynie. Przewodniczka Estera Grocholska barwnie opowiadała o wieku drzewa gotowego do ścinki, rodzaju sadzonek czy repelentów używanych do odstra-szania i różnych innych ciekawostkach, nadmieniając, że Nadleśnictwo Milicz posiada 10 ha szkółek. W trakcie wycieczki zwiedzono również tereny Stawów Milickich w „Parku Krajobra-zowym Doliny Baryczy”, który jest prawdziwym rajem dla miłośników przyrody. Leśne kompleksy Doliny Ba-

ryczy zostały wpisane na listę „Leśnych Kompleksów Promocyjnych”. Rezerwat to ponad 5 tys. ha, obejmujący prawie 300 stawów rybnych. Piękną panoramę terenów można obserwować z wieży widokowej usytuowanej tuż nad brze-giem stawu Grabownica, największego i jednego z najpiękniejszych stawów, będącego siedliskiem niezliczonej ilości ptaków. Przewodniczka sportretowała kilka gatunków ptaków gniazdujących na terenie stawu oraz opowiadała o go-spodarce hodowlanej ryb oraz odtwo-rzyła historię kompleksów stawowych od początku XI wieku aż po dzień dzi-siejszy. Stawy Milickie są największym w Europie ośrodkiem hodowli karpia a karp milicki posiada status potrawy regionalnej, przy której Członkowie Komisji Seniorów mieli okazję w oto-czeniu przyrody biesiadować.

Komisja Seniorów przekazała opra-cowania do projektowanego Wydaw-nictwa „Ocalić od Zapomnienia”.

Przekazane materiały wymagają opracowania redakcyjnego oraz korekty i uzupełnień autorów zwłaszcza akcep-

tacji skrótów i uzupełnienia podpisów pod rysunki. Przekazano materiały dotyczące następujących Zakładów Wrocławia: PPPE Unitra, Elwro, Hut-men Legmet, Jase, Ceramiki Budow-lanej, PBU, Wodociągów i Zakładów Chemicznych Złotniki.

Z Województwa Dolnośląskiego zebrane materiały dotyczą: Przed-siębiorstwa robót górniczych, Leśnic-twa, Zakładów Przetwórstwa Drzewa, Fampy Cieplice, Legmatu oraz Kopalń Wałbrzych, Julia i Wiktoria.

34 •••

Podstawowa Stacja Kontroli Pojazdów wykonuje badania techniczne pojazdów rodzaju „B” oraz badania dodatkowe rodzaju „C” tj. pojazdów zasilanych gazem.

Ponadto stacja wykonuje drobne naprawy i usługi.Oprócz obowiązujących badań technicznych (przeglądów

rejestracyjnych) pojazdów samochodowych do 3,5 t stacja wykonuje drobne naprawy i usługi, takie jak:• sprawdzanie ogólne samochodu przed jego przeglądem

lub zakupem, luzów w układzie kierowniczym, hamulców, napięcia ładowania,

oferuje usługi w zakresie: – wyceny majątku fi rm (gruntów, budynków, maszyn) dla

potrzeb przekształceń własnościowych, – organizacji przetargów i licytacji, – projektowania z zakresu:

• budownictwa wraz z kosztorysami i nadzorem autor-skim,

• konstrukcji stalowych,• ochrony środowiska,• inwentaryzacji budowlanych i dendrologicznych,

– opracowywania dokumentacji, ekspertyz i opinii, – doradztwa w zakresie wynalazczości (patenty, wzory

użytkowe, znaki towarowe), – ochrony własności przemysłowej, – tłumaczenia tekstów technicznych pisemnie i ustnie

z języków obcych na język polski i z języka polskiego na języki obce.

Zapewniamy: – sprawną organizację i krótki czas realizacji wykonania

opinii, opracowań, dokumentacji i tłumaczeń przy wykorzystaniu najnowszych osiągnięć technologii in-formatycznej,

PODSTAWOWA STACJA KONTROLI POJAZDÓWWROCŁAWSKIEJ RADY FSNT NOT

• wymianę świec, żarówek i przewodów wysokiego na-pięcia,

• ustawienie zapłonu i świateł,• analizę spalin.• Podstawowa Stacja Kontroli Pojazdów posiada:• Zaświadczenie Nr 31 Prezydenta Wrocławia z dnia

30.12.2004 r. potwierdzające wpis do rejestru przedsię-biorców prowadzących stacje kontroli pojazdów.

• Poświadczenie Transportowego Dozoru Technicznego na przeprowadzanie badań technicznych pojazdów jako podstawowa stacja kontroli pojazdów „B” o rozszerzonym zakresie badania „C”.

Stacja Kontroli Pojazdów czynna jest codziennie w godz. od 7.30 do 17.30 (za wyjątkiem sobót i niedziel).

Obsługę stacji stanowią uprawnieni diagności gwarantu-jący wysoką jakość świadczonych napraw i usług.

Dojazd od ulicy J. Piłsudskiego oraz od ulicy Stawowej. Lokalizacja stacji przedstawiona jest na mapce pod linkiem PSKP na stronie internetowej:

http://www.not.pltel. 71 347-14-26

e-mail: [email protected]

– wysoką jakość, rzetelność ekspertyz oraz opinii technicz-nych i wycen,

– konkurencyjną cenę i gotowość realizacji zleceń na tere-nie całego kraju.

Zespół Rzeczoznawców NOT jest wiodącą jednostką konsultingową w Polsce w dziedzinie ekspertyz naukowo – technicznych, opracowań badawczych i projektowych.

Prowadzimy działalność ponad 30 lat i rocznie wykonu-jemy około 150 prac dla fi rm, przedsiębiorstw prywatnych i komunalnych. Nasi rzeczoznawcy działając na terenie całego kraju zajmują się wycenami, sporządzaniem opinii, ocen technicznych, wykonywaniem ekspertyz i doradztwem w szerokim zakresie, m.innymi w zakresie:

– środków transportu, – sieci telewizji kablowych, – gruntów zabudowanych i nie zabudowanych, – lokali mieszkalnych i użytkowych, – nieruchomości zabudowanych: domami jednorodzin-

nymi, budynkami użytkowymi, biurowcami, obiektami sportowymi i użyteczności publicznej,

– maszyn i innych urządzeń, również tych trwale związa-nych z gruntem.

Zespół Rzeczoznawców WR FSNT NOT

Kontakt: Zespół Rzeczoznawców, tel. 71 347 14 29; tel./fax. 71 347 14 39, e-mail: [email protected]

••• 35

Dom technika NOT we Wrocławiu

Wrocławska Rada Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOTul. J. Piłsudskiego 74, 50-020 Wrocław

tel. 71 347-14-21, fax 71 344-49-18e-mail: [email protected], pok. 118

www.not.pl

Polecamy kompleks sal konferencyjnych i szkoleniowych znajdujących się w DOMU TECHNIKA NOT we Wrocławiu przy ul. Piłsudskiego 74.

Dom Technika to dobra lokalizacja kongresu, konferencji, szkoleń, wystaw oraz pro-mocje technologii fi rm krajowych i zagranicznych.• Oferujemy do dyspozycji 11 sal konferencyjnych, mieszczących od 20 do 280 osób oraz

salę komputerową, usytuowane w zabytkowym obiekcie znajdującym się w ścisłym cen-trum Wrocławia, niedaleko dworca głównego PKP i PKS.

• Posiadamy aulę wystawową o powierzchni 350 m2, w której możemy zaproponować ustawienie stelaża wystawowego, składającego się z 15 stoisk.

• Zapewniamy fachową obsługę sekretarską, cateringową, techniczną oraz bezpłatny do-stęp do Internetu.

• Dysponujemy nowoczesnym sprzętem audiowizualnym.• W obrębie ok. 100-200 metrów od naszego Centrum Konferencyjnego znajduje się duża

baza hotelowa oraz parking dla ok. 100 samochodów.• Nasi pracownicy pomogą Państwu dokonać właściwego wyboru w zakresie kompleksowe-

go i profesjonalnego przygotowania imprez o charakterze konferencyjno-szkoleniowym, wystawowym i innym.

Documents

Biuletyn nr 2, wrzesień 2014