BIZNESI ELEKTRONIKINFORMATIKA E BIZNESIT

Punuan: V. Haziri

B. MusliuV.Shahini

Mentori:Dr. Rame Likaj, Prof.ass

TËRESIA TEMATIKE E BIZNESIT

QËLLIMET E TËRËSISE MËSIMORE

Shkurtimisht tregoni pasqyren e historisë, zhvillimit, dhe koncepteve tëBiznesit.Jepni definicionin e BiznesitDefinoni elementet që e rrethojnë BiznesinPërmendni 4 (katër) sektorë bazë të biznesitPërshkruani modelet e Biznesit sipas kritereve pjesëmarrese;B2C, B2B, C2C, G2B, B2GPërshkruani Modelet e Biznesit sipas kritereve punëkryeseModeli i Tregëtise ElektronikeModeli elektronik i rekreacionit dhe argëtimitNumëroni karakteristikat bazë-të bankave Online- të drejtperdrejtaTransaksionet FinanciarePërshkruani apo veçoni problemet në Biznesin elektronikStudentet të njoftohen me prespektiven e biznesit

STUDENTET TË NJOFTOHEN ME PRESPEKTIVEN E BIZNESIT ME KËTË SHEMBULL, PARAQESIM KËTË.

Punkerkuesi organizatori

Furnizuesi

blerësishitja

INTERNET

Porosia,të dhenatelektronike në shërbim

Shitja dheCRM

Shërbimet,kerkesat,dheinformacionet

Shërbimet e Webit..

Biznesi Elektronik Shembulli E-bay

Pierre Omydiar ka bërë një web faqe si dhuratë për ditëlindje për vajzën e vet me figura të përmbledhura, të PEZ bombonave.Qëllimi ishte të mundësohet ndërrimi i figurave me koleksionar të tjerë. Kjo web faqe ka pasur me qindra vizitorë. Vizituesit individual kanë ofruar ndërrime, ndërsa çdonjëri ka shitur vetëm disa ekzemplar.

- Omydiar ka ardhur shumë shpejt te ideja që atë web faqe në vend të parë web Aucions në të cilën nuk ofrohen vetëm figuratPEZ por edhe antikfiteti, marka të filatelisë dhe shumë çka tjetër. Këtë web faqe e ka emërtuar www.Aucions.com duke ju thënë të tjerëve pa u hamendur për çka bëhet fjalë.

Biznesi elektronik shembulli E-bay…

Omydiar faqen e vet e ka quajtur AUCIONS WEB.com dhe ju ka dhënë një shembull të gjithe klientëve që të mos dyshojne në punën e tij. Në fund të vitit 1995 atij i kanë shërbyer mbi 10.000 sende të llojeve të ndryshme, kurse në aksione kanë marrë pjesë më shumë se 2 milion njerëz.Omydiar ka kuptuar se eksperimenti i tij ka mundësi të rritet menjë punë serioze, per këtë kanë qenë e nevojshme të përpunohen të gjitha teknologjitë, siguria dhe aspektet tjera tëndryshme të kësaj mënyre të Biznesit.Më 1997 ai hedh veprimin e parë në Marketing duke ja ndërruar emrin në E-bay.com

E-BAY SI WEB FAQE

E-bay është lajmeruar si organizator i përkrahjes për Marketing dhe ju ka shërbyer si mbikqyrës për rregullimin e ankandit dhe pershtatjen me rregulla të vërtetuara paraprakisht dhe brendësi kornizes ligjeve ne fuqi.Shërbimet e veta E-bay i parapaguan prej shitjeve në dy mënyra;- Si kompensim për shërbimin në faqen e vet (2 USD) dollar.- Si provizion për kontratën e shit-blerjes, 2-3 % të vlerës.Në fillim E-bay nuk ka pasur të holla të transaksioneve dhe kjo është treguar e metë e madhe.Omydiar për ate ka mbledhur grupin e konsulenteve dhe menaxherëvetë cilet kanë pasur për detyrë të zgjedhin problemin e transaksioneve,me të holla për Mallëra dhe Shërbime të blera.

Kërkesa për Zgjedhje…

- Kërkesa e zgjedhjes ka zgjatur 2 vite te plota. Eshtë vendosur që E-bay të blejë sherbimin e vet te internetit me financim të pavarur SERVIS PAYPAL më se 2 miliard Dollar.

- Kjo firmë në ditet e sotme është pjesë përbërse e kompanisë, E-bay në shume vende të ndryshme por një ndër to është edhe Kroacia si shtet.

Për të ilustruar vendin e suksesit te Web duhet të përmenden dhe te tregohen disa të dhëna që ka pasur sukses deri në keto ditë.

Gjatë vitit 2006 në E-bay janë ofruar 29 milion mallëra dhe shërbime të ndryshme, ku vlera e transaksioneve në atë vitishte mëse 50 miljon USD-dollar, po në këtë vitë E-bay e kanë vizituar më se 160 milion vizitorë nga e gjithë Bota. E-bay orfon shërbim pa pagesë, ndërrim të të dhënave,shkresa të email- adresave etj..

BIZNESI ELEKTRONIK

CISCO 75% të kërkesave janë marrë dhe përpunuar drejtpërdrejtë. - Produktiviteti është rritur për 20% në dy vitet e fundit,- Intel ka vendosur Web bazën automatike të përpunimit të kerkesave të për të

liruar rreth 200 të punësuara nga ngarkesa ditore këta punëtor janëorientuar sipas CRM dhe analizën e trendit të shitjes.

Biznesi Elektronik nënkupton që me punët dhe detyrat e aktivitetit nëpermesinternetit--jo vetëm blerja dhe shitja, por edhe ofrimi i shërbimeve të ndryshmepër shfrytëzuesit, bashkëpunim ndërmjet partnerëve afarist dhe realizimin e pagesave të faturave të ndryshme.

Të kuptuarit e biznesit elektronik rrjedh nga njohuritë;Teknologjisë Informative, e në veçanti teknologjisë teknologjisë së internetit.Evolucionit të InternetitMënyres së vendosjes dhe Pjesëmarrjes me përmbajtje në Internet.Mekanizmave të sigurisë së informacioneve në Internet.Proceseve afariste të cilat dëshirohen të kryhen në menyrë Elektronike.

Historia e shkurtër e Shikueshmerisë

Interneti është shfaqur rreth mesit të viteve të 50-ta , dhe ështëkuptuar posaçërisht si infrastrukturë teknike për shkëmbimit e informacioneve,Njerëzitme vizion kanë shfrytëzuar potencialin e tyre përrealizimin e detyrave të ndryshme: potencialit më të madhbotëror të mallrave dhe sherbimeve, kapitalit, punës dheinformatave.

Në fund të vitit 1994 dhe në fillim të vitit 1995 janë lajmëruarWEB faqe ku kishte mundësi të gjetjes dhe për transaksione tëndryshme të Biznesit.

Fillimi i Biznesit Elektronik

Në fillim është punuar vetëm me kataloge Elektronikeinformacionet mbi prodhimtarinë dhe shërbimet. Më vonë është plotësuar edhe me një numër tjeter tëfunksioneveKërkime me kritere të caktuaraArritje e marrveshjeve, për kushte e blerjes dhe shitjes.Dërgimi i prodhimeve dhe shërbimevePagesa në mënyrë elektronikeDërgesa e të mirave ka qenë e mundur të digjitalizohet dhekëtu hyn: muzika, video shënimet. softweret, lojërat, gazeta dhelibra të ndryshme etj. Eshtë paraqitur nevoja për një bashkëpunim sa më të mirë nëBiznesi për përmbushjen e kërkesave te ndryshme.

Biznesi Elektronik…

Biznesi elektronik nuk nënkupton vetëm realizimine shkëmbimeve të firmave në internet por edhe mëshumë. Biznesi elektronik është zhvilluar këtyre 10 viteve tëfundit.

DEFINICIONIBiznesi ekektronik është forma më bashkëkohoree organizimit të biznesit e cila nënkupton përdoriminintenziv të informacioneve, posaqërisht teknologjisësë internetit, për realizimin e të gjithë funksionevekyçe dhe Biznesit.

Rrethina e E-Biznesit

Elementet kryesore të rrethinës që praktikon Biznesin Elektronik janë:

Infrastruktura Globale

Lidhjet me furnitorët

Lidhjet me blerësit/klientët

Lidhjet me ndërmjetësuesit

RRETHINA E BIZNESIT

UDHËHEQJA E TREGTISË

PARTNERËT E BIZNESIT DHE FURNIZUESIT

NDERMJETËSUES (DISTRIBUTOR,

TREGËTAR)

KLIENTET, BLERSIT, SHFRYTËZUESIT

INFRASTRUKTURA GLOBALE 1.1

Rrethina e E-Biznesit

INFRASTRUKTURA GLOBALEInfrastruktura kryesore përfshinë elementet me vijuese:-

Infrastrukturen nacionale/globale informativeInfrastrukturen komunikuese tregtareSistemet digjitale të pagesave dhe inkasimitBankat ElektronikeMbështetjen Elektronike TregëtareInfrastrukturën sigurisëRregullativat ligjore

Infrastruktura Nacionale Globale e Informacioneve përfshin: - të gjithë Hardwerat, Softwerat dhe resurset e informacioneve në

nivelin nacional/global.

SISTEMET DIGJITALE

Sistemet digjitale të pagesave dhe te inkasimitZëvendësimi elektronik i formave tradicionale për pagesa në të gatshmedhe jo të gatshme të mallërave dhe shërbimeve.

BANKAT ELEKTRONIKE JANËForma elektronike e kryerjes dhe transaksioneve Bankare.

MBËSHTETJA ELEKTRONIKE TREGTAREPërdorimi i teknikës së përshtashtme për këmbimin e të dhënave në Web, për oferta dhe kërkesa në kornizën e e-biznesit.

INFRASTRUKTURA E SIGURISËSigurimi i sistemeve për integritetin e të dhënave, mbrojtjen e fshehëtësivetë permbajtjes së informacioneve, si dhe privatësinë e të dhënave për tëgjithë pjesëmarrësit në Biznes.

RREGULLATIVAT LIGJOREËshtë gjithashtu e njëjtë me Biznesin tradicional, për shkak të karakteritglobal të biznesit, proceset dhe problemet duhen të normohen duhet tëjenë në pajtueshmëri të plotë.

Furnizuesit dhe Partnerët Afarist

Lidhëshmëria elektronike ka përparsi në të gjitha aspektet e mardhënieve tregtare të furnizuesve dhe partnereve afarist.Gjetja e furnizuesit të lëndës së parë dhe materialit ështëshumë të shpejtë dhe të thjeshtë, është e mundur që tëgjenden vetëm furnizues të ri dhe me ta të tentohet të lidhet nëmardhëniet Biznesore. Lidhëshmeria e partnerëve të rinjë tregtarë e forconbashkëpunimin për këmbimin e informacioneve për interes tëpërbashkët (informacione, konkurencë, gjendjen e tregut, tregueshmërinë ekonomike) për qarkullim të BIZNESIT afarist, etj….

Udhëheqja e Proceseve të Furnizimit

Këmbimi i informacioneve mundëson udhëheqje më të mirë tëproceseve të furnizmit, të materialeve për lëndë të parë dhemallërave dhe shërbimeve. Gjithashtu, ky drejtim siguron kushtetë përshtatshme për furnizim, dhe i shmanget mungesës së dheçrregullimeve të proceseve të furnizimit, përputhshmëri nëplanifikim të përbashkët të Biznesit dhe zhvillimit tëaktiviteteve.

Menaxhimi i faturave hyrëse dhe pagesave

Automatizohen proceset për pranimin, kontrollën dhe likuidimine fakturave hyrëse (fakturat prej anës së furnizuesit të cilatdërgohen për mallëra dhe shërbime). Gjithashtu formohen edhekushte për një shikim të gjatë për faturat e pagesave të firmavepër mënyrën e drejtë dhe relizimin e tyre.

NDËRMJETSUESIT

Konstatimi i mëhershëm që në Biznesi nuk do të ketë nevojë përndërmjetsues dhe që biznesi i firmave do të mund të kryhet në mënyrëdirekte ishte jo real.Nevoja për ndërmjetsuesit e Biznesit nuk ndalet – por vetëmndërrohet natyra dhe metoda e veprimit të ndërmjetësuesvePastaj, lajmërohen forma të reja ndërmjetësueseNevoja për ndërrimin e marëdhënieve, për ofruesit e shërbimeve tëndryshme

DETYRAT BAZË TË CILAT PRODHUESI OSE OFRUESI PATJETER DUHET TI KRYEJ JANË:Shpërndarja e informacioneve të prodhimeve dhe shërbimeveTë përmbushë obligimet dhe përtrijë mallëratTë përgjigjet shpejt në kërkesat e tregutRealizimin e dërgesaveMenaxhimin e fakturave dalëse dhe pagesave etj..

PASTAJ….

OFERTUESI- I shërbimeve duhet sa më shpejt ti përgjigjet kualitetit – dhe sa mëshumë ti përshtatet Biznesit, punës në rrethin dinamik që krijon Biznesi.

VETITË E LIDHSHMERISË SË BIZNESIT

Shpjegojnë ndarjen e informacioneve dhe prodhimeve të prodhuesit të njëjtë

Hargjuesve në mënyrë të drejtë t’ju prezantohen informacione të asortimetit tëprodhimeve, kur ata dëshirojnë edhe vet te prodhimit. Kjo veti vjen në shprehje atëherë kur kanalin furnizues janë të kyçur edhendërmjetësuesit e zgjedhur. Informacionet ju jepen ndërmjetsuesve ndërsa ato i përshtaten nevojava të konsumatorëve dhe klienteve të fundit.Ndërmjetësuesit më së shpeshti nuk marrin përgjegjësinë për kualitetin e prodhimeve ose shërbimeve.Prodhuesi është i detyruar të marrë përgjegjësinë e reklamimit dhe ofrimit tëshërbimeve shtesë---të gjitha të lartëpermendurat janë vetëm një pjesëemenaxhimit të mardhënieve me blerësit të CRM…

KLIENTI

Baza e E-Biznesit është relizimi i mardhënieve të mira me blerësdhe shfrytëzues të shërbimeve.

Kjo mund të arrihet me organizimin dhe realizimin e:Marketingut të drejtpërdrejtë dhe atë individual dhe jo masiv,Dhënien me kohë dhe ofrimin online të shërbimeve për klientëPagesat elektronike të kërkuara nga klientëtPërcjelljen e zakonet dhe ti përshtatemi kërkesave të klientëveOfrimin e mundësia për përkujdesje ndaj klientit në të gjithakërkesat dhe dëshirat e tijë dheOfrimin e një shkalle të lartë për sigurimin e të dhënave përklientët

SEKTORI I E-BIZNESIT

Ekzistojnë katër sektorë bazë të E-Biznesit:

Sektori i prodhuesve dhe ofruesve të prodhimeve kryesore tëinfrastrukturës së internetitSektori ofruesve të shërbimeve të internetitSektori prodhuesve dhe tregëtarëve në rrethinën e e-biznesitSektori i ndërmjetsuesve në e-biznes

Sektori i biznesit elektronik

Sektori i prodhuesve dhe ofruesve të prodhimeve kryesoretë infrastrukturës së internetitSektori i cili prodhuesve dhe shërbyesve u ofron përkrahje për

vendosjen, mirëmbajtjen dhe avansimin e infrastrukturëstelekomunikuese të nevojshme për funksionimin e Internetit siçështë p.sh. –CISCO.

Sektori ofruesve të shërbimeve të internetit

Më së shpeshti kompanitë telefonike të cilat e kanë zgjeruarofrimin e shërbimeve të ndryshme në internet (p.sh.www, email, chat) ose kompani plotësisht të reja, të cilat shanset e veta I kanëmbështetur në mundësitë që u ofron interneti, p.sh. AT^T,T-COM, AOL.VIP Net.

Sektori prodhuesve dhe tregëtarëve në rrethinën e e-biznesitSot të gjitha tregëtitë, praktikojnë formën e e-biznesit. Përdorimi i teknoligjisë i siguron biznesit dhe tregëtisë tëpërmirsojnë mundësitë dhe të realizojnë aspiratat për të fituarpozicion dhe të krijojnë përparësi konkuruese.

Sektori i ndërmjetsuesve në e-biznes

Nënkupton bashkimin e njerëzve që veprojnë si ndërmjetësues nëmes të firmave dhe sektorëve të tjerë për ti tërhequr klientët e tyre. Agjensionet e ndryshme bëjnë hulumtimin e gjendjes dhetrendeve në hapësirën virtuale të e-biznesit.

MODELET E BIZNESIT ELEKTRONIK

Prej vitit 1995 e deri më sot janë zhvilluar shumë modele të biznesitelektronik.

Në vijim do ti grupojmë modelet më të njohura sipas dy kritereve bazëKriteret e subjektit në Biznesin elektronikKriteret e realizimit të punëve,

Modeli i Biznesit sipas kriterit të pjesëmarrjes etj…Në biznesin elektronik mund të marrin pjesë kryesisht tri tipe tësubjekteve:1. Firma (ndërmarrja, kompania)2. Hargjuesit e fundit (blerësit dhe konsumatorët e fundit)3. Drejtoritë e organeve shtetërore publike (Juridike)

Modeli i Biznesit të Firmës me Konsumator B2C

Në bazë të asaj që u tha më sipër, në praktikën e biznesitelektronik mund të dallohen modelet vijuese të biznesit:

Modeli i Biznesit të firmës me konsumator të fundëm (eng. bussines-to costumer B2C)

Firma përmes web faqes të vet ju ofron në shitje –konsumatorëve individual (personave fizik),

Blerësit sillen në mënyrëstohastike dhe nuk është e mundur tëparashikohen cveprimet dhe sjellja e tyre.

Ky model karakterizohet me një numër të madh transaksioneshme vlerë relativisht të vogël të shitblerjeve individuale dhetransaksioneve.

Modeli i Biznesit Elektronik në mes të ndërmarrjeve B2B

Biznesi në mes të bizneseve (Eng.Bussines to-Bussines, B2B)Ofertuesi dhe kërkuesi janë ndërmarrjet apo firmat-personatjuridik.Biznesi me këto modele lidhet në mënyrë të planifikuar në bazëtë marrveshjes së paraprakisht të definuarRritet mundësia e parashikimit të reagimit dhe sjelljes sëpjesëmarrësve në BiznesNumri i transaksioneve në këtë model kryesisht është i vogël, mirëpo vlera e transaksioneve të afarizmit individual, sipasrregullave duhet të jetë shumë e madhe.

Modeli i Biznesit elektronik në mes individëve C2C

Biznesi në mes të individëve (Eng.Customer-to-Costumer, C2C)

Pjesëmarrësit janë personat fizik kurse në ndonjë firmëlajmërohen si ndërmjetsues pasiv të cilët ofrojnëinfrastrukturen dhe aplikacionin për kontraktim dhe kryerjen e punëve

P.sh. Ankandet në Internet- (ebay, www.ebay.com)

Modeli i biznesit të Qeverisë ndaj Biznesit G2B

Modeli i biznesit elektronik me të cilën shteti dhe firma nësektorët publik lajmërohen si ofertues, ndërsa firmat private siblerës. (Eng.Goverment-to Bussines) biznesit të Qeverisë ndajBiznesit G2B

Në rastet kur institucionet e shtetit organizojnë shitjen të miravemateriale të caktuara (Rezervat e stoqeve), mallërat e konfiskuara në doganë dhe të ndryshme ose në rastet kurofrohet koncesioni i Firmave private për mbështetjen e disa tëmirave që janë në pronësi shtetërore (rrugët, plazhet, patundshmëritë)

Shitja organizohet kryesisht në ankand publik si dhe përcjellennë mënyrë elektronike.

Modeli i biznesit të Biznesit ndaj Qeverisë –B2G-

Modeli i Biznesit Elektronik në të cilën shteti dhendërmarrja e sektorit publik lajmërohen si blerës tëtë mirave ose shërbimeve të afruara nga ana e ndërmarrjeve private (Eng.Bussines-to-Goverment) B2GShteti dhe Ndërmarrjet e sektorit publik janëshpenzues të mëdhenj të mallrave dhe shërbimeve.Organizohen shpallje publike sipas parimeve tëbiznesit elektronik ashtu që të arrihet deri të ofertamë e dëshirueshme.Ekzistojnë edhe disa modele sipas këtij kriteriumi, tëcilat shihen në tabelën vijuese…

Modeli i Biznesit sipas kritereve pjesëmarrësve në biznes

Koncepti i E-Biznesit

Koncepti i Biznesit mundet të ndërrohet gati në çdo veprimtaritë njeriut dhe në degët EkonomikeDo të kufizohemi vetëm në veprimtaritë më të rëndësishme.

- Modeli i shitjeve elektronike, mallit dhe shërbimeve të vetapersonale

- Modeli i Tregut Elektronik- Modeli i Marketingut Elektronik- Modeli i argëtimit dhe rekreacionit Elektronik