BİLİMSEL ARAŞTIRMA BASAMAKLARI

• PROBLEMİ (KONUYU) BELİRLEME

• LİTERATÜR TARAMASI

• HİPOTEZ OLUŞTURULMASI

• ARAŞTIRMA VE ANALİZ YÖNTEMLERİNİN BELİRLENMESİ

• VERİ TOPLANMASI VE ANALİZİ

• BULGULARIN YORUMLANMASI

• ARAŞTIRMA SÜRECİNİN BULGULARININ RAPOR EDİLMESİ

BİLİMSEL PROBLEMİN SEÇİLMESİ Proje konusu seçerken şu soruların cevapları aranmalıdır:

• Proje yapmam için bir gerekçem var mı? Projemin amacı nedir?

• Yapacağım proje ile dünyada, ülkemde ve yaşadığım bölgede hangi soruna çözüm getireceğim?

• Daha önce böyle bir projenin yapılıp yapılmadığından nasıl emin olacağım?

• Seçtiğim proje konusu, gerçekten bir soruna tekabül ediyor mu?

• Yapacağım proje hangi bakımdan özgündür?

• Proje konusu özgün olsa bile, acaba kullandığım yöntem bilimsel midir?

• Projenin bilime ve topluma katkısı ne olacaktır?

• Projede imkan ve limitlerim nelerdir?

Güncel

Araştırılabilir

Yapılabilirlik - Zaman ve

Maliyet

Faydalılık - Yaygın Etki

Özgün ARAŞTIRMA

KONUSUNUN

ÖZELLİKLERİ

• Bilime yenilik getirme

• Yeni bilimsel yöntem geliştirme

• Bilinen bir yöntemi yeni bir alana uygulama

Genel olarak bir araştırma

problemi

• Örnek 1: Ortamda bulunan argon gazının bonsai bitkisinin çiçeklerine etkisi nedir? (Yanlış Önerme)

• Örnek 2: Bonsai bitkisinin çiçekleri argon ortamında daha hızlı açar mı? (Doğru Önerme)

• Araştırma: Bonsai bitkisinin sulama şartları, güneş ışığı miktarı ve ortamındaki argon oranı

• Hipotez: Eğer bonsai bitkisi % 5 oranında argon ortamında yetiştirilirse çiçekleri daha hizlı açar.

• Deney: 3 grup bonsai bitkisi sabit güneş ışığı ve sulama miktarı ile ortamda argon olmadan, %5 argon

olduğunda ve %10 argon olduğunda yetiştirilir.

• Gözlem: 2 haftanın sonunda 3 grup bonsaiden hangisinin daha hızlı çiçek açtığı takip edilir.

• Sonuç: %5 argon ortamındaki bonsai bitkisinin daha hızlı çiçeklendiği gözlemlendi (hipotez onaylandı).

ya da

• her 3 grup ta da çiçek açma hızında herhangi bir değişiklik olmadı (hipotez reddedilir).

AMAÇ VE HEDEFLER

• Karşılaşılan bir soruna çözüm getirmek

• Yeni bir bilgi ortaya koymak

• Ekonomik yarar sağlamak

• Yeni yöntemler ortaya koymak

PROJENİN AMACI

• Projenin amacı/amaçları ve erişilmek istenen sonuçlar net olarak belirtilmelidir.

• Proje konusunun önemi vurgulanıp amaç-proje çıktıları ilişkilendirilmelidir.

• Çok uzun veya çok kısa olmamalıdır.

• Başlık ve özgün değerle uyumlu olmalıdır.

• İyi, kötü, az, çok, muhteşem gibi kelimeleri kullanmaktan kaçınılmalıdır.

* Prof. Dr. Nevin AYTEMİZ’in notlarından derlenmiştir.

PROJENİN HEDEFLERİ Seçilen amaca yönelik ulaşılacak sonuçların belirlenmesi

Amaç

Hedef 1

Hedef 2

Hedef 3

• AMAÇ, projenin ulaşmaya çalıştığı nihai sonuçtur. “Bu proje neden yapılıyor?’’ sorusunun

cevabıdır.

• HEDEF, projenin ulaşmaya çalıştığı somut amaçlardır. Hedefler zorlayıcı olmalı ama ulaşılamaz

olmamalıdır. Aynı zamanda ölçülebilir de olmalıdır, bu sayede, hedeflere ulaşma konusundaki

ilerleme gözlemlenebilir ve gerekirse düzeltmeler yapılabilir.

• Amaçlar uzun vadelidir, hedefler ise genellikle kısa ya da orta vadede gerçekleştirilir.

• Hedefler daha çok yakın zaman dilimi için geçerlidir ve sayısal ölçeklerle belirlenir. Kullanılan

sayısal ölçekler net ve somut olmalıdır. Amaç ise uzun vadeye yayılmış, genel ve soyut bir

kavramdır.

• Bir amaca ulaşmak için çeşitli hedefler konulabilir, amaç bütün olarak hedeflerin toplamından

oluşmaktadır.

• Spesific (Özel)

• Measurable (Ölçülebilir)

• Accurate (Tutarlı)

• Realistic (Gerçekçi)

• Time Bound (Zamana Bağlı)

SMART

* Prof. Dr. Nevin AYTEMİZ’in notlarından derlenmiştir.

FAYDALI BİLGİLER - ÖN HAZIRLIK

• İdeal proje hazırlama süreci ortalama 3-6 ay olmalıdır.

• Proje metninin hazırlanması ve nihai hale getirilmesi için yaklaşık 6 haftalık bir süreye ihtiyaç vardır

• Projenin yazımı başvurudan, mümkünse, en az 1 ay önce bitirilmeli ve proje ekibi, proje önerisini başvuru öncesi

birkaç defa okumalıdır.

• Projenin yazımında akıcı, anlaşılır ve Türkçe kurallara uygun bir dil kullanılmalıdır.

• İngilizce özetinizin, Türkçe özetin tam karşılığı olduğundan emin olun.

• Projenizi resim, grafik ve özet tabloları ile destekleyin.

• Projenizin içeriğini iyi organize edin, net ifadeler kullanın.

• Eksik ya da aşırı bilgi vermekten kaçının.

• Yazım hatalarına dikkat edin, tekrarlar ve tutarsız ifadelerden kaçının.

* TÜBITAK ARDEB proje eğitimi sunumundan alıntı yapılmıştır.

TEŞEKKÜRLER