UK D 71 023 471 /473 , -. . . . . . - » - - - - . - - . - - - - - , . --NORMA BRANŻOWA BN-69

. ...

6126-11 MATERIAŁY UNIFEN FOTOCHEMICZNE

Wywoływacz uniwersalny w płynie W-19

1. WSTĘP

1.1. Przedmiot normy. Przedmiotem normy jest U­nifen wywoływacz uniwersalny w płynie W-19.

Wywo-1.2. Zakres stosowania przedmiotu normy. ływacz uniwersa lny Unifen stosowany jest przede

papierów wszystkim do wywoływania czarno-białych fotograficznych w rozcieńczeniu z wodą w stosunku 1:7, może być również stosowany do WYWOływania

czarno-białych błon fotogr aficznych ale w rozcień­czeniu 1:15 .

1. 3. Okreś lenia

1.3. 1 . Uni!en prze znaczony do

stę żony

sporządzania

r oztwór chemikaliów

roztworów dla chlo-rowcosrebrowych czarno-białych materiałów pozyty­wowych i negatywowych.

1.3. 2. Zdolność wywoływa.nia - właściwość roztwo­ru polegająca na vlytwa r zaniu zaczernienia na na­świetl onym materiale fotograficznym światłoczułym.

1.3.3. Par t ia produkcy jna - iloś ć wywoływacza

uniwersalnego Unifen przygotowa na w jednym c iąg­

łym procesie technol ogi cznym i oznaczona jednako­wą datą prOdukcji.

J.4. Normy zw iąza ne

PN-54/C-800/.5 Odczynniki. Br om ek potasowy PN-53/C- 99057 Hyd ro chinon do celów fotogr afic z­

nych (p-dwuhydroksybenzen ) PN-54/C- 99059 Siarczyn sodowy bezwodny do celów

fotograficznych PN-64/C-99150 Ma teriały światłoczułe fotografi­

czne półtonowe na po dło żu przezroczystym . Me­toda ba dania ogó lnosensytometrycznego i dopu­szcza lne odchyłki wskaźnika światłoc zułoś ci

PN/N-03010 St atystyczna kontrola jakoś ci. Losowy wybór sztuk do próbek

PN- 67/0-79252 Produkty w opakowaniach transporto­wych. Znaki i znakowanie. Wyma gania podstawowe

2. P01JZHŁ I OZNACZENIE

2.1. Podział. Ze wzglF~ du na ob j ętość roztworu wywoływa cza w opakowan'iu handlowym rozróżni8 się :

8 ) roztwór 0,25 dm 3 - przezna czony do sporządze­nia 2 dm 3 lub 4 dm3 roztworu wywołującego,

, ) Sym;"ol wg SWW: 1335- 61 .

Grupa katalogowa X 84 , )

b) roztwór 0,5 dm3 - przeznaczony do sporządza­nia 4 dm3 lub 8 dm3 roztworu wywołUjącego,

c ) roztwór 1 dm3 - przeznaczony do sporządzania 8 dm3 lub 16 dmJ roztworu WYWOłującego.

2.2. Sposób budowy oznaczenia. Oznaczenie wywo­ływacza uniwersalnego Unifen powinno zawierać ko­lejno: symbol, nazwę produktu i objętość.

2.3. Przykład oznaczenia wywoływacza uniwersal­

nego Unifen dla obj ętości 0,25 dmJ : V/-19 UNIFEN 0,25 dmJ BN- 69/6126-11

J. WYMAGANIA

3.1. Wymagania ogó lne. st ę żony roztwór wywoły-\

waCZB uniwersa.lnego Unifen służący do sporządza-

nia roztworu wywołuj ącego powinien by ć bezba rwny i kla rowny. Dopuszcza się lekkie zmętnienie lub wystąpienie drobnych kłaczków oraz lekkie żółte

zabarwienie.

3. 2. Objętość roztworu w opakowaniu handlowym powinna wynosić:

0,25 dmJ ±5%, 0,5 dm3 ±4%, 1,0 dmJ ±J(;S .

3.3. Trwałość wywoływacza st ę żonego w opakowa­niu handlowym. Wywoływa cz przechowywany zgodnie z 4.2 powinien spełniać wymagania 3.1 ~ J.9 przez okres 12 miesięcy.

3.4. Barwa i przezroczystość rozcieńczonego roz­tworu wywoływacza. Roztwór wywołujący sporządzony

z wywoływacza Unifen po rozcieJiczeniu wodą desty­lowaną w stosunku 1:15 powinien być bezbarwny i k larowny. Dopuszcza s ię lekko żółte zabarwienie i lekkie zmętnienie.

3.5. Zdolnoś ć wywoływania rozcieńczonego roztwo­ru wywoływacza. Wywoływacz badany porównywany z vlywolywaczem wzorcowym przygotowanym wg 5.3.2.2 pOWinien wykazywać na materiale światłOCZUłym

błonie Fotopan S - jednakowe wartości wskaźnika

światłoczułości. Dopuszcza się różnicę światło­

czułości wyrażonej w skali logarytmicznej (lg S)

±O ,15.

Zjednoczenie Przemysłu Włókien Sztucznych Ustanowiona przez Dyrektora ZPWS dnia 29 grudnia 1969 r.

jako norma obowiązująca w zakresie produkcji i obrotu od dnio l pofdziernika 1970 r. (Mon. Pol. nr 9/1970 poz. 81)

WYDAWNICTWA NORMALIZA C YJNE Druk. Wyd. Norm. W -wc Ar k. wyd. 0}45 Nokl.1600 +61 Zam. 1235110 Cena zł 2 ,40

2 - r - 3 - - F SS" ?ZZ , - "G

1. 6 LGfI.{tto~6 (H,tyoznt!.zI\.d1l!\11en1ę l!enBlrtogre.mu błony Fotopan S wywolanego w wywolywaczu bade.nym nie powinna być wytsza od wartośoi uzyskanej w wy­woływa,ozu wzoroowym.

3.7. pH roztworu, przygotowany zgodnie • 11,S ±O,S.

~wiety roztw6r wywoływaoza

z 5.3.2.1 powinien mieć ,pH •

3.8. 'N rozoieńczone o roztworu w wacza. 1 dm świe~o przygotowanego roztworu wywo­łUjąoego zgodnie z 5.3.2.1 powinien wystarozyć do wYVlołania 0,26 m2 materiału negatywowego ozarno­- białego.

3.9. Trwa ł ość rozoieńozonego roztworu wywoływa­~ przygotowanego zgodnie z 5.3.2.1 zale~y od wa­runk6w przeohowywania i wynosi 6 godz dla wywoły­waoza przechowywanego w kuweoie i 1 dobę dla wy­wOływacza prz eohowywanego w napełnionej do korka i szczelnie zamkni ętej buteloe ze szkła oran~owe­go w pomieszozeniu zaoiemnionym, w tempera,turze 20 ±SoC. \'/ tych okresa ch przeohowywania wywoływaoz powinien spełniaĆ wymagania 3.5 i 3.6.

4. PAKOW A.NIE, PRZECHOYIYWANIE I TRANSPORT

4.1. Opakowanie

4.1. 1. Opakowanie jednostkowe stanowi ze szkła oranżowego lub tworzywa szozelnym zamknię oiem z mat eriału

a l kalia.

butelka sztuoznego

odpornego ze na

4.1 .2. Opakowani e wysyłkowe z~wierają,oe więks zą

liczbę opakowań jednost kowyoh stanowią kartony z tektury f a l istej , wyposażone dodatkowo w kratow­nioę z tektury falistej oddziela jącej butelki od siebie. Masa opakowania ni e powinna być większa od 25 kg.

4.1.3. Znakowanie opakowań

4.1.3.1. Znakowanie opakowań jednostkowyoh po-wi nno zawierać co na jmniej:

a) nazw~ producenta i znak firmowy, b) oznaczenie zgodnie z 2.4, c ) nazwę wywoływacza i przeznaczenie, d ) obj ętość roztworu w opakowaniu, e ) cenę ,

f ) znak kontroli technicznej, g) datę produkcji, h ) napis: "Uwaga! Alkalia ~rąoe", i) krótki przepis u~ycia.

4.1.3.2. Znakowanie opakowań wysyłkowych powin­no być zgodne z PN-67/0-79252. Na opakowaniu na­le~y umie~cić napisy wg 4.1.3.1 a) .;. h ) oraz do­datkowo liczbę opakowań jednostkowych w opakowa­niu wysyłkowym i napisy: nOstro~nie szkło! Góra! Nie przewracać!"lub odpowiadające im znaki.

4.2. Przechowywanie. Wywoływaoz uniwersalny Un!­fen nalety przechowywać w zamkniętyoh butelkach ze szkła oran~owego, w pomieszczeniach zaoiemnionych, w któryoh temperatura powietrza powinna utrzymy­wa Ć się w granioaoh 10 ~ 25°C.

tsT -' ? ' r c

4.3. ~ 'rrafiśJ1o:tt. W1'l1ól ywacz Un1fen w ó)'śkOwan1ach wysyłkcwyoh nalety prtewozić krytymi środkami

tranaportO'nymi zabezpieoZA.jl\oymi produkt przed o­padami atmosferyoznymi i niską tempera.turq . Tem­perature powiet rza w ozasie transportu nie. powin­na być nitsza od _10°C. Je~eli temperatura powie­trza waha si ę, w gr anicaoh od -S do -1 00 C,tranaport \'/yrobu gotowego nie mo~e dłużej t rwać ni~ 1 dobę ,

gdyż mo~e nastąpi ć pękanie butelek.

5. BADANIA

S.1. Program badań

5.1.1. Progr am badań wywoływacza Unifen a ) ba danie barwy i przezroczystoGci roztworu, b ) badanie obj ęto ś ci rozt woru t c) badanie trwałości.

S.1. 2. Program badań rozci eńozonego roztworu wy­woływaoza

a ) badanie barwy i przezroczysto ś ci,

b) badanie zdolno śc i wywoływania i gęstości

optyczne j zadymienia, c ) badanie pH roztworu, d ) badanie wydajności, e ) badanie trwało ś ci.

5.2. Pobierani e pr6bek. Do wykonania badal'! na­le~y pobrać na ślepo w s posób losowy zgodni e z PNI

N-03010 opakowania jednostkowe. Liczbę pobranyoh pr6bek w zale~noś oi od liczności partii produkqyj­nej podano w tablicy.

Liczność partii Liczno6ć próbki

sztuk

do 500 1 501;. 1000 2

1001.;. 1120 3 1121;. 1250 4 1251 .. 1400 5 1401.;. 1600 6 1601+ 1800 7 1801 .. 2000 8 2001;. 2240 9 2241.;. 2500 10 2501.:. 2800 11 2801.;. 3150 12 3151+ 3550 13 3551+ 4000 14 4001 .. 4500 15 4501+ 5000 16 5001 .. 5600 17 5601.;. 6300 18 6)01 .. 7100 19 7101 .. 8000 20 8001;. 9000 21 9001.;.10000 22

10001 .. 11200 23 11201+12)00 24 12)01.:.14000 25

S.3 . Opis badań

5.3.1. Opis badań wywoływacza Unifen

5.3.1.1. Badanie barwy i przezroczystośoi roz­tworu powinno odbywać się przez obserwacj ę wzro­kową pobranej próbki wywoływaoza w naozyniu z bez­barwnego i przezroczystego szkla.

5.3.1.2. Badanie objętośoi r oztworu powinno od­bywać się przez odmierzenie zawartośoi wywoływa-

__ ~ OM - et? ana7TT » - ner - :ze -

oza, JtBWa l'tego porn1i!. ro'i'lyni l'l

obj Eltośoi:

'IV opakOwa.ńiu

naf1t~ pująoą

hAndlowym, naozyniem dokiadńośo1~ pomiaru

dla dla dla

5. 3.1.3. Badanie trwałoś ci roztworu w opakowa­niu handlowym. Z wywoływacza Unifen przechowywane­go w opakowaniu handlowym przez okres 12 miesięoy nale~y przygotować roztwór wywołujący wg 5.3.2.1 i przeprowadzić badania sensytometryczne zgodnie

z 5. 3. 2.2 .

5.3.2. Opis badań rozcieńczonego roztworu wywo­ływacza

5.3.2 .1. Badania barwy i przezroczystości. Ba­dany wywoływacz Unifen należy rozci.eńczyć wodą

destylowaną w stosunku 1:1 5 (15 częś ci wody des­t ylowanej i 1 czę ść wywoływacza) . ~ak przygotowa­ny roztwór wywoływacza należy wlać do naczynia z bezba rwnego szkła i obserwować wizualnie barwę i przezroczystość roztworu.

5.3.2.2. Badanie zdolnoś ci wywoływania i gęstoś­

ci optycznej zadymienia powinno odbywać się przez badanie sensytometryczne materiału negatywowego czarno-białego Fotopan S w wywoływa. c zu przygotowa­nym i sprawdza nym wg 5.3.2.1 i w wywoływaczuwzor­COVlym.

a) Przygotowanie roztworu st ę żonego wywoływacza wzor cowego należy wykona ć w nast ~ pujący sposób i przy użyciu składników :

- woda destylowana , 3

0,75 dm , - siarczyn sodowy bezwodpy do oelów

fotograficznych wg PN- 54/C- 99059 125 g, ,

- wodorotl enek potasowy czysty 53,4 g , - hydroohinon do celów f otogra ficznych

wg PN-53/ C-99057 54,0 g, - fenidon do celów f otogr a f icznych 2, 2 g , - bromek potasowy czysty wg PN-54/

C-80045 9,0 g, - benzotriazol do celów fotogr a ficz-

nych 0,9 g, - woda destylowana do ogólnej obj ętośoi 1 dm3• Do naczynia szklanego o pojemnośoi około 1,5 dm3

należy wlać 0,75 dm3 wody destylowanej i ogrzać do

temperatury 350C. Następnie niewielkimi porcjami wsypać siarczyn sodowy i mieszać do całkowitego

roz puszczenia, pot em kolejno wsypywać i rozpusz­ozać pozostałe składniki. Po rozpuszczeniu wszyst­kioh substancji roztwór uzupełnić wodą, destylowa­ną, do objętości 1 dm3, przesąozyć i oohłodzić do temperatury 20 ±O,SoC.

b ) Przeprowadzenie badań. Dwie próbki błony Fo­topan S naświetlić pod klinem sensytometryoznym

s topniowym o stałej 0,15 światłem ° t emperaturze

J

bśI'Wow!j 2850 K, OZ/Hl i'lA6wietlefi1e 10 !lek, OtW1e .. tlenie 10 lux. Po na,świetleniu jed.en seneytogram wywołać w wywoływaozu ba danym, przygotowanym zgod-­nie z 5.3.2.1, drugi sensytogram Vlywołe, ó w wywo­ływaozu wzoroowym rozoieńczonym w stosunku 1:1 5, o tempera.turze 20 ±O,50 C. Czas wywolywa.nia blony Fotopan S w temperElturze 200C wyno s i 6 min. Da l ;;zą obró bkę chemiczną obydwu sensytogr amów należy pro­wadzić zgodnie z PN- fi4/C- 99150.

c) Odczytanie wynikóv!.:. Dl a obydwu sensytogr amó'lI należy podać numer pola, na którym uzyskuje się

gęsto ś ć optyc zną D= 0,8 ora z zmierzyć wartoś ć

gę st0 3 ci zadymienia. Numer pola sensytogra.mu wy­wołanego w wywoływaczu badanym może różni ć s ię od sensytogramu wywołanego w wywołYwaczu V/ 'zorcowym o ±1 stopie'ń klina.

5.3. 2: 3. Badanie pH roztworu należy wykona ć przez pomiar potenc j ometryczny na per.ametrze sieciowym lub innym przyrządzie pozwalającym mierzyć pR z dOkładno ś cią do 0,1 jednostki pR.

5.3.2.4. Badanie wydajności należy wykonać przez wywołanie:

a ) jednego sensytogramu błony Fotopan S naświe­

tlonego zgodnie z 5.3. 2.2 b ) w 1 dm3 badanego wy­woływaoza, przygotowanego wg 5.3.2.1 w temperatu­rze 20oC; czas wywołania sensJtogramu i dalsza obr óbka chemi czna - wg 5.3. 2.2 b ) ,

b ) w wywoływaczu jak w a ) 0 ,26 m2 materiału ne­gatywowego naświetlonego tak, aby po 1':ywołaniu

osiągnąć gęstość optyczną D", 2, c) drugiego sensytogramu błony Fotopan S zgod­

nie z 5.3.2.2 b ) . Dl a obydwu sensytogramów należy odczytać wyniki

j ak w 5. 3.2.2 o).

5.3.2.5. Badanie trwałoś ci. Należy przygotować

rozoieńozony roztwór wywoływaoza wg 5.3.2.1 i w świeżym wywoływaczu wywołać sensytogram zgodnie z 5.3.2.2 b), następnie przechować roztwór wywoły­

wacza w kuwecie przez 6 godz i w zamkniętym naczy­niu ze szkła oranżowego, wypełnionym do' korka i szczelnie zamkniętym, w pomieszczeniu zaciemnio­nym w temperaturze 20 ±50C p~zez okres 24 godz,po czym wykonać badania sensytometryozne błony Foto­

pan S zgodnie z 5.3.2.2 b ) oraz 5.3.2.4.

5.4. Ooena badań. Partię produkcyjną należy u­znać za zgodną z wyma ganiami normy, jeżeli wszyst­kie próbki spełniają wymagania rozdz. 3. Je~eli

ohooiaż jedna z próbek nle spełnia tych wymagań ,

to badania należy powtórzyć, pObierając dwukrot­nie liczniejszą pr6bkę z partii nit podano w 5.2. Po ponownym przebadaniu partię należy uznać za zgodną, z wymaganiami normy, jeżeli wyniki badań

wszystkioh próbek są, zgodne z wymaganiami rozdz.3.

KONIEC