Doni një urë kalimi për tek e ardhmja juaj? - Ajo është trashëgimia

SUSTCULT në një ‘’guaskë’’Shumë site të trashëgimisë në Rajonin e Europës Juglindore janë nën trysni. Këndvështrimi sipas SUSTCULT është që trashëgimia kulturore ka një kuptim të rëndësishëm social dhe ekologjik, i cili do të ruhet si një burim i zhvillimit të qëndrueshëm.Objektivi kryesor i Projektit SUSTCULT është të përmirësojë efektivitetin e menaxhimit të siteve të trashëgimisë nëpërmjet zhvillimit të një me-todologjie të përbashkët të vlerësimit të komplek-sitetit të trashëgimisë kulturore në Europën Juglin-dore. Aktivitetet kryesore të projektit:•Ngritja e 7 rrjeteve lokale dhe një rrjeti ndërkom-betar në Europën Juglindore në fushën e menax-himit të trashëgimisë kulturore. •Zhvillimi dhe funksionimi i një platforme WEB GIS për ruajtjen dhe menaxhimin e trashëgimisë;•Përcaktimi i nje metodologjie të përbashkët ndërkombëtare për menaxhimin e integruar të siteve të trashëgimisë kulturore. •Hartimi dhe realizimi i nje pakete trajnimi ( kurse trajnimi online dhe në cdo sit ) për të rritur kapac-itetin menaxhues. •Zhvillimi/Përmirësimi i planeve të menaxhimit në sitet e partnereve bazuar në një metodologji të për-bashkët. •Përcaktimi i një strategjie marketingu të qën-drueshëm për resurset specifike kulturore bazuar në analizën e tregut lokal dhe planet e biznesit.

SUSTCULT in a “nutshell”Many valuable heritage sites in the SEE region are under pressure. The SUSTCULT approach is that cultural heritage has a social and ecological in-trinsic significance which shall be safeguarded as a source of sustainable development (SD).The SUST-CULT project’s main objective is to Improve the ef-fectiveness of heritage sites management through the development of a common methodology capa-ble of valorising the complexity of the SEE cultural heritage.Main project activities:•Setting-up of 7 local networks and a transnational SEE network in the field of cultural heritage man-agement.•Development and running of a Web GIS platform for heritage knowledge management and promo-tion.•Definition of a common transnational methodol-ogy for integrated management of cultural heritage sites.•Design and realisation of a transnational training package (on-line and on site training courses) to in-crease management capacity.•Development/improvement of management plans in partner sites based on the common methodology•Definition of a sustainable marketing strategy framework for site-specific cultural resources based on local market, analyses and business plans.analyses and business plans.

Udhëtim

Ne ju propozojmë një udhëtim të shkurtër në 7 site të Europes Jug-lindore të cilat janë pjese e projektit SUSTCUL T. SUSTCULT përfshin 12 institucione nga 7 vende (Itali, Slloveni, Greqi, Rumani dhe Hun-gari, FYROM dhe Shqiperi) duke formuar një partneritet të mirë-bal-ancuar me lidhje të fortë territoriale.3 autoritete lokale,1 autoritet kombetar, 1 autoritet rajonal, 2 universitete, 2 agjensi zhvillimi, 2 OJF, 1 organizatë nderkombëtare (vëzhgues).

Rezultatet e pritura: Përmirësimi i bashkëpunimit lokal dhe ndërkombëtar nëpërm-jet përfshirjes së aktoreve kyc; rritja e ndergjegjesimit të publikut të gjerë dhe tek aktorët për vlerat e trashëgimisë së Europës Juglin-dore dhe potencialin e saj në tërheqjen e burimeve financiare dhe rritje të qëndrueshme; ndarje e eksperiencave dhe të informacionit referuar gjeografisë mbi trashëgiminë kulturore; kuadër pune mbi menaxhimin e qëndrueshëm të trashëgimisë; kapacitet institucional në rritje në menaxhimin dhe promovimin e trashëgimisë; rritje të përdorimit të informacionit kompjuterik dhe teknologjisë dhe pro-movim i burimeve kulturore; menaxhim dhe integrim i përmirësu-ar i siteve të trashgëimisë kulturore në instrumentat e planifikimit; të kuptuarit më mirë të mundësive të tregut dhe strategjive për rritjen e atraktivitetit të siteve dhe gjenerimin e të ardhurave. www.southeast-europe.net

Journey

We propose to you a journey in 7 sites of the Southeastern European sites , which are part in the project SUSTCUL T. This project involves 12 institutions from 7 countries (Italy, Slovenia, Greece, Romania and Hungary, FYROM and Albania) constituting a well-balanced partner-ship with a strong territorial relevance. 3 local authorities, 1 National authority, 1 Regional authority, 2 universities, 2 development agencies, 2 NGOs, 1 international organization (observer).

Expected results:Improved local and transnational collaboration through the involve-ment of key stakeholders; Increased awareness among wider public and stakeholders of the SEE heritage value and its potential for attract-ing financial resources and sustainable growth;Shared knowledge and geo-referenced information on cultural heritage; Transferable frame-work for the sustainable management of heritage; Greater institutional capacity in management and promotion of heritage; Greater use of ICT for mapping and promoting cultural resources; Improved management and integration of cultural heritage sites in planning instruments; Bet-ter understanding and knowledge of market opportunities and strate-gies for increasing attractiveness of targeted sites and income genera-tion.www.southeast-europe.net

Itali - “Venecia dhe lagunat e saj ”

Sit kulturor. Themeluar në shekullin 5 dhe i përhapur në mbi 118 ishuj të vegjël, Venecia u bë një fuqi detare kryesore në shek. 10. I gjithë qyteti është një kryevepër e jashtëzakonshme arkitektu-rore në të cilën edhe ndërtesa më e vogël përmban punë të bëra nga artistët më të medhenj të botes si Giorgione, Titian, Tintoretto, Veronese dhe të tjerë.Venecia, është një arritje unike artistike. Influenca e Venecias në zhvillimin e arkitektures dhe arteve monumentale ka qenë e konsiderueshme. Vene-cia përmban një seri të pacmuar të ansambleve arkitekturore që ilustrojne moshën e shkëlqimit të saj. Ajo prezanton një tipologji të kompletuar ku vlerat ekzemplare shkojnë së bashku me karak-terin e famshëm të një mjedisi urban të cilit i është dashur të përshtatet me kërkesat e vecanta të zonës. Venecia rrethohet nga një masë ujore më e pasura ekologjikisht në Mesdhe:Laguna e Venecias. Laguna është një masë e madhe ujore e vendosur ndërmjet kontinentit dhe detit Adriatik. Është një mjedis unik dhe dëshmi historike e balances delikate me njeriun. Në lagunë peisazhi natyror është ndryshuar në mënyrë konstante nga qeëniet humane, duke e mirëmbajtur habitatin e saj , biodiversitetin dhe proceset dinamike. Republika Serenissima ka ndërhyrë fuqishëm në qytet dhe në lagunë me qëllim të mirëmbajë proceset e zhvillimit dhe ekuilibrin dinamik të ndjeshëm.

Italy - “Venice and its Lagoon”

Cultural site. Founded in the 5 th century and spread over 118 small islands, Venice became a ma-jor maritime power in the 10th century. The whole city is an extraordinary architectural masterpiece in which even the smallest building contains works by some of the world’s greatest artists such as Gior-gione, Titian, Tintoretto, Veronese and others. Ven-ice is a unique artistic achievement. The influence of Venice on the development of architecture and monumental arts has been considerable. Venice possesses an invaluable series of architectural en-sembles illustrating the age of its splendour. It pre-sents a complete typology whose exemplary value goes hand-in-hand with the outstanding character of an urban setting which had to adapt to the spe-cial requirements of the site. Venice is surround-ed by one of the most ecologically rich bodies of water in the Mediterranean: the Venetian Lagoon. The Lagoon is a vast body of water located between the mainland and the Adriatic sea. It is a unique environment and a historical witness of the deli-cate balance between man and: in the Lagoon the natural landscape has been constantly modified by the human being, though maintaining its habitat, biodiversity and dynamic processes. The Repubblica Serenissima strongly intervened on the city and the lagoon in order to maintain the evolutionary pro-cesses and the fragile dynamic equilibrium.

Slovenia –Vipava valley Sllovenia - Vipava Valley Sllovenia - Vipava ValleyCultural landscape. This site represents a valuable example of cultural landscape asset: the valley is surrounded by the high plateaus of Trnovski gozd, Hrušica and Nanos and by the Vipava Hills merging with the Karst. For millennia, the area has been a passage way between Italy and the Danube region but it keeps intact very peculiar natural features. The valley hosts viniferous hills, natural resources of great interest and sacred monuments, mostly churches from the Gothic period, and castles that constitute a highly valuable cultural landscape. Good examples are the Kromberk Castle, a renovat-ed Renaissance fortress, the Bartolomei Mansion, a two-storey building with preserved late Baroque el-ements, the well-preserved hunting manor Zemono buil in the 17th century, the13th-century Rihem-berk Castle, the Franciscan Kostanjevica Monastery and the 13th century Vipavski Kriz village with its castle walls and the Capuchin convent. All these remarkable resources make this cultural land-scape worth to be protected and further enhanced through the preparation of a specific management plan.

Sllovenia - Vipava ValleyPeisazh kulturor .Siti përfaqëson një shembull të vyer të aseteve të peisazhit kulturor : lugina rre-thohet nga platetë e larta Trnovski Gozd, Hrušica dhe Nanos dhe nga Vipava Hills.Për shekuj,zona ka qenë një rrugë kalimi ndërmjet Italisë dhe Rajonit të Danubit , por mban të paprekur ti-pare të vecanta natyrore .Lugina mban resurse natyrore me interes të madh dhe monumente të shenjtë , kryesisht kisha të periudhës Gotike dhe kështjella që formojnë një peisazh kulturor shumë të vlerësuar. Shembuj të mirë janë Kështjella Kromberk, një fortesë e rinovuar e Rilindjes , prona Bartolomei, një ndërtesë me dy kate me elementë të ruajtur të Barokut të vonë, prona e ruajtur shumë mirë për gjueti Zemono , kështjella e shek.13 Rihemberk,Manastiri Franceskan Ko-stanjevica dhe fshati i shek.13 Vipavski Kriz me muret e kështjellës së tij dhe konventën Capuchin. Të gjitha këto resurse të famshme e bëjnë këtë pei-sazh kulturor të vlefshem për t’u ruajtur dhe për t’u përmirësuar më tej nëpërmjet një plani specifik menaxhimi.

Greqi- Korfuz

Sit kulturor. Qyteti i vjeter i Korfuzit , është i vendo-sur në një pozicion strategjik në hyrje të detit Adria-tik dhe i ka rrënjet në shek. 8 p.e.s. Ansambli urban dhe i portit të Korfuzit përbëjnë një shembull arkitektonik të një vlere të jashtëza-konshme universale si në autenticitetin dhe in-tegritetin e saj. Pervec politikave proaktive të res-taurimit, shumë punë akoma kanë filluar dhe po vazhdojnë. Përgjegjësia per ruajtjen e sitit i takon Ministrisë Greke të Kulturës, Bashkisë Korfuz dhe Supermbikëqyrësit për antikitetet Bizantine dhe Post-Bizantine.Siti kulturor është përfshirë në listën e Unesco-s në 2007, pas paraqitjes së Planit të Me-naxhimit të përgatitur nga Bashkia Korfuz dhe ak-toret e tjerë të lidhur.Ishulli është i lidhur me historinë Greke qysh në fil-limet e mitologjisë Greke. Emri i tij Grek Kerkyra, lidhet me dy simbole të fuqishme të ujit :Poseidoni , perëndia e detit dhe Asopos,një lum i rëndësishëm në Greqinë kontinentale. Korfuzi është kontrolluar prej shumë kohërash nga Venecia, duke zbrapsur disa herë pushtimet Turke, përpara se të binte nën regjimin Britanik i cili erdhi pas Luftrave Napoleo-niane. Korfuzi iu dorëzua Mbretërisë Britanike së bashku me ishujt e mbetur të Shteteve të Bashkuara Jonike dhe unifikimi i tij me Greqine moderne u përfundua në 1864 sipas Traktatit të Londrës.

Greece - Corfu

Cultural site. The Old Town of Corfu, is located in a strategic position at the entrance of the Adriatic Sea and has its roots in the 8th century BC. The ur-ban and port ensemble of Corfu constitute an ar-chitectural example of outstanding universal value in both its authenticity and its integrity. Despite the proactive policies of restoration, many works still have to be started/completed. The responsibility for the site protection involves the Hellenic Ministry of Culture, the Municipality of Corfu (MC) and the Superintendence for Byzantine and post-Byzantine antiquities. The cultural site has been inscribed in the WH List in 2007 after the submission of a Man-agement Plan prepared by the MC and other rel-evant stakeholders. The island is connected to the history of Greece from the beginning of Greek mythology. Its Greek name, Kerkyra or Korkyra, is related to two pow-erful water symbols: Poseidon, god of the sea, and Asopos, an important Greek mainland river. Corfu was long controlled by Venice, which repulsed sev-eral Turkish sieges, before falling under British rule following the Napoleonic Wars. Corfu was eventu-ally ceded by the British Empire along with the re-maining islands of the United States of the Ionian Islands, and unification with modern Greece was concluded in 1864 under the Treaty of London.

Rumania: Manastiri i Hurezi-t

Sit kulturor. I formuar në 1690 nga Princi Kon-stantin Brancoveanu, Manastiri i Hurezi-t, në Ëala-chia, është një kryevepër e stilit ‘Brankovan’. Është i njohur për pastërtinë dhe balancën arkitekturore, pasurinë e detajeve të tij skulpturore, trajtimin e përbërësve të tij fetarë, portretet e tij dhe punimet dekorative të pikturës.Shkolla e pikturave murale dhe ikonave e ngritur në Manastir në shek.18 u bë e famshme në gjithë rajonin e Ballkanit. Stili Brankovenez, i cili mund të gjendet në disa ki-sha dhe manastire të tjerë në Vallakia, është i vetmi stil të vërtetë dhe original Rumun dhe është quaj-tur ‘’ Arti Brankoven’’ në emrin e prijësit i cili në një periudhë betejash të vazhdueshme me fuqite e kohës, vendosi zhvillimin kulturor të vendit mbi gjithcka dhe e bëri atë qëllimin e jetës së tij.

Manastiri është përfshirë në UNESCO në listën e Siteve të Trashëgimisë Botërore

Romania: Monastery of Hurezi

Cultural site. Founded in 1690 by Prince Constantin Brancoveanu, the Monastery of Hurezi, in Wala-chia, is a masterpiece of the ‘Brancovan’ style. It is known for its architectural purity and balance, the richness of its sculptural detail, the treatment of its religious compositions, its votive portraits and its painted decorative works. The school of mural and icon painting established at the monastery in the 18th century was famous throughout the Bal-kan region.The Brâncovenesc style, which can be found at sev-eral other churches and monasteries in Wallachia, is the only true and original Romanian style and is called “Brancoveanu art” by the name of the ruler who, in a period of constant battles between the world powers of that time, put cultural develop-ment of the country above everything and made it the goal of his life. The monastery has been inscribed by UNESCO on its list of World Heritage Sites.

Ish Republika Jugosllave e Maqedonisë - Ohri

Sit i përzier kulturor dhe natyror; qyteti i Ohrit është një sit i përzier i Unesco-s dhe një nga vend-banimet më të hershme njerëzore në Europë. Qyteti dhe Rajoni i tij historik dhe kulturor janë të ven-dosur në një vend natyror të një vlere të vecantë, ndërsa arkitektura e tij përfaqeson ansamblim më të ruajtur dhe më të kompletuar të arkitekturës së hershme urbane në trojet Sllave. Në 1979 qyteti i Ohrit është përfshirë në Listën e Unesco-s në kri-terin natyror dhe në 1980 u njoh gjithashtu edhe vlera kulturore e zonës duke e bërë Ohrin një zonë të përzier. Ohri me të vërtetë përmban site shumë të vlerësuara arkeologjike të periudhes Neolitike si dhe site të tjera të periudhës së Bronzit dhe Hele-nistike; më shumë se 250 site arkeologjike janë gërmuar. Brenda zemrës së qytetit, shtrihet qyteti i vjeter i Lichnid, me pas i quajtur Ohri, duke u kthyer në një nga qytetet më kryesore të mesjetës në Ballkan. Ka një legjendë e cila mbështet në vëzhgimet e ud-hëtarit Otoman të shekullit të 15-të Evliya Çelebi që kanë qënë 365 kisha brenda kufijve të qytetit, një për cdo dite të vitit. Sot ky numër është disa herë më i vogël. Megjithatë gjatë periudhës së Mesjetës, Ohri u quajt ‘’Jeruzalemi Sllav’’.

Former Yugoslavian Republic of Macedo-nia - Ohrid

Mixed site (cultural and natural): the city of Ohrid is a UNESCO WH mixed site (natural and cultural) and one of the oldest human settlements in Europe. The city and its historic cultural region are located in a natural setting of exceptional value, while its architecture represents the best preserved and most complete ensemble of ancient urban architecture of the Slavic lands. In 1979 the Ohrid Lake has been inscribed to the WH List under natural criteria and in 1980 also the cultural value of the area was rec-ognised making Ohrid a mixed site. Ohrid indeed possesses extremely valuable Neolithic archaeologi-cal sites and others from the Bronze Age and the Hellenistic period: more than 250 archaeological sites have been excavated. Within the very heart of the city, lies the antique city of Lichnid, then named Ohrid, turning out in one the most significant me-dieval cities in the Balkans. There is a legend supported by observations by Ot-toman traveler from 15th century Evliya Çelebi that there were 365 chapels within the town bounda-ries, one for every day of the year. Today this num-ber is significantly smaller. However during the me-dieval times, Ohrid was called “Slavic Jerusalem”.

Rumania : Bakau

Sit kulturor. Bakau është i vendosur në vend-banimet antike që kanë ekzistuar qysh në vitin 4500 p.e.s. Është qendra e rajonit ( Kontea Bakau) dhe ka shumë nga monumentet e tij dhe sitet arkeologjike. Kontea është e vendosur në Rajonin Moldova dhe ka një diversitet të madh burimesh: kulturore, his-torike, natyrore dhe një traditë të rëndësishme dhe të pasur kulturore. Trashëgimia kulturore përfshin : mbetje arkeologjike, kisha, muzeume, shtëpi muze, dhe monumente arkitekture ndërmjet të cilave : kompleksi i Curtea Domneasca, Kishat Precista dhe Sh. Nikolae, shume shtëpi monumente, Parku Den-drological dhe Kështjella Rosu. Territori karakter-izohet nga prezenca e shumë fshatrave të vegjël , ku akoma ruhet tradita lokale : Glavanesti, , Izvorul Berheciului i njohur për punimet artizanale në dru. Nga ana tjetër, tradita e pasur e artizanatit në Kon-tenë Bakau, dhe shumë nga fshatrat e saj kanë bërë që këto qytete të mirëpresin evente artistike më të rëndësishme për Rumaninë, duke dhënë prova të prezences së vlerave të larta kulturore. Kolonialistet luajtën një rol të rëndësishëm në zh-villimin e qytetit. Zbulimet arkeologjike, disa bane-sa në sipërfaqe dhe gjysëm të varrosura të cilat i përkasin gjysmës së dytë të shek. 15, sugjerojnë që Hungarezët filluan ngulmimet e tyre pas viteve 1345–1347 kur territori ishte nën kontrollin e mbretit të Hungarise.

Romania: Bacau

Cultural site. Bacau rests on ancient settlements existing from 4500 BC, it is the core of the region (Bacau County) and hosts many of its monuments and archaeological sites. The County is situated in the Moldova Region and it boasts a great diversi-ty of assets: cultural, historic, naturalistic and an important and rich cultural tradition. The cultural heritage includes: archaeological vestiges, church-es, museums, memorial housing and architectural monuments, among which: the complex of Cur-tea Domneasca, Precista and Sf. Nicolae Churches, several memorial housings, Dendrological Park and Rosu Castle. The territory is characterised by the presence of many small villages where the lo-cal tradition is still preserved: Glavanesti, famous for its soft furnishing, Izvorul Berheciului known for its wood handicraft. Nevertheless a rich tradi-tion of craft works characterises the entire Bacau County and most of its villages and cities host also important Romanian artistic events, giving evidence of the presence of high cultural intangible values. Colonists played a significant role in the develop-ment of the town. Archaeological finds, some sur-face or semi-buried dwellings from the second half of the 15th century, suggest that Hungarians start-ed to settle in the region after 1345–1347 when the territory was under the control of the king of Hungary.

Shqipëria - Berat

Sit kulturor. Qyteti i Beratit, deklaruar Qytet Muze ne 1961 nga Qeveria Shqiptare, iu shtua Listës së Trashëgimisë Kulturore të Unesco-s në 2008, si një shembull i rrallë i një qyteti të periudhës Otomane. I vendosur në Shqipërinë Jugore, Berati është një qendër historike e fortifikuar, i cili dëshmon pas-urinë dhe diversitetin e trashëgimisë arkitekturore të rajonit. Berati është vendosur në Lumin Osum, ndërmjet Malit të Tomorrit dhe luginës së Myzeqesë. Siti përbëhet nga tre pjesë : Kalaja e Beratit e ndër-tuar mbi një kodër në anën veriore të lumit, lagjia Mangalem vendosur në këmbët e kodrës së kalasë, kalaja e Goricës dhe lagjia e saj vendosur në bregun jugor të lumit. Qendra urbane e qytetit ka dëshmi të jashtëzakonshme të llojeve të ndryshme të monu-menteve dhe ndërtesa urbane që i takojnë periudhës Klasike Otomane.

Albania - Berat

Cultural site. The city of Berat, declared a Museum City in 1961 by the Albanian Government, was added to the UNESCO WH List in 2008 as a rare example of a well-preserved Ottoman town. Situ-ated in Southern Albania, Berat is a fortified historic centre that bears witness of the wealth and diver-sity of the architectural heritage of the region. Berat is located on the Osum River, between the mountain of Tomorri and the valley of Myzeqe. The site con-sists of three parts: the Castle of Berat built on a hill on the north bank of the river, the Mangalem quarter located at the foot of the castle hill, the for-tress of Gorica and its quarter located on the south bank of the river. The urban centre of Berat bears outstanding testimony to various types of monu-ment and vernacular urban housing belonging to the Classical Ottoman period.

Nje pershkrim i shkurter historik

Qyteti i Beratit ndodhet në Shqipërinë Jug-Qën-drore, 120 km në jug të Tiranës. Ai ka një popullsi prej rreth 64.000 banorë. Qendra Historike e qytet-it është përfshirë në Listën e Trashëgimisë Botërore të Unesco-s në 8 Korrik 2008 si ‘’ një shembull i rrallë i një karakteri arkitektural tipik i periudhës Otomane ‘’. Berati është shpallur Qytet Muze në vi-

tin 1961 nga Qeveria Shqiptare. Qyteti është ndër më të vjetrit në Shqipëri, fillimet e të cilit i gjejmë në një vendbanim në formë fortese -Kalaja, e cila ka ekzistuar që prej shekullit IV para Krishtit me një jetë të pandërprerë deri në ditët e sotme. Ai ka qenë vendbanim i fisit Ilir të Desaretëve ,të cilët ishin të parët që ndërtuan fortifikimet në qytet. I njohur si Antipatrea qyteti u pushtua prej romakëve në shekullin e II para Krishtit. Romakët e quajtën qytetin Albanorum Oppidum (Kështjella Shqiptare).Gjatë periudhës Bizantine në shekullin e V qyteti njihet si Pulcheriopolis, nga Pulheria -emri i motrës së Perandorit Bizantin Teodos i cili pushtoi qytetin. Emri Pulcheriopolis do të thoshte ‘’qytet i bukur, i pasur, i fuqishem’’ dhe jo rastësisht iu vu qytetit; ai po bëhej një qendër kyçe me rritje të madhe kul-turore.

Overview of Berat:

The city of Berat is located in South-Central Alba-nia, 120 km south of Tirana. It has a population of around 64.000 people. The old town was inscribed in the World Heritage List of UNESCO in 8th of July 2008 as ‘’a rare example of an architectural char-acter typical of the Ottoman period ‘’. Berat was de-clared a Museum City in 1961 by the Government of Albania. The town is one of the oldest in Albania, with a fortress-settlement- the Castle, having existed since at least the 4th century BC with a continuous life until nowadays. It was the settlement of the Illyr-ian Desaretes tribe, who were the first to built for-tifications in the city - the basements of the Castle. Known as Antipatrea, it was captured by the Ro-mans in the 2nd century BC. The Romans called the city Albanorum Oppidum (Albanian Fortress).During the Byzantine period in the 5th century, the city was known as Pulcheriopolis (from Pulheria ) after the name of the sister of the Byzantine Em-peror Theodosius who took the town. This name

Pulheria, that meant ‘’ beautiful, wealthy, strong city ”, was given to the city not casually; it was becoming a key center with a high cultural growth .

Në shekullin e VII filluan invazionet Bullgare ,të cilat zgjatën deri në vitin 1018 duke e quajtur Be-ratin si Belgrad – Qyteti i Bardhe. Me rënien e Perandorisë Bizantine, Berati u kthye në një nga qendrat më të rëndësishme për autorite-tet fetare të Epirit. Ai ishte rezidenca e Mikele An-gelo Komneno despoti i qendrës klerike të Epirit. Në shekullin e XIV, qyteti u transformua në kryeqen-drën e një principate të madhe nën sundimin e familjes fisnike të Muzakajve.Në vitin 1417 Berati u vu nën pushtimin Turk. Gjatë pushtimeve otomane, ai mbeti një prej qyteteve më të mëdhenj të Shqipërisë. Deri në fillimin e shekullit XX qyteti kishte një infrastrukturë solide, dhe ishte nyje lidhëse drejt Lindjes dhe Kostandinopojës por gjithashtu edhe në drejtim të Jugut për në Janinë –Greqi.

Qyteti është i njohur për trashëgimine e tij kultu-rore, arkitekturën historike dhe bukurinë natyrore dhe njihet si ‘’qyteti i një mbi një dritareve ‘’ për shkak të numrit të madh të dritareve të shtëpive të vjetra që shikojnë mbi qytet. Është një qytet i mrekullueshëm skenik me ndërte-sa të bukura shumë interesante nga pikëpamja arkitektonike dhe historike. Berati mbart dëshminë e bashkëjetesës së feve të ndryshme dhe komuniteteve të shumta kulturore përgjatë shekujve.

In the 7th century began the Bulgarian invasions , which lasted until the year 1018, naming Berat as Belgrad – White City.With the Byzantine imperially decline, Berat became one of the most important centers of the religious authorities of Epirus. It was the residence of Mikele Angelo Komneno, lord of Epirus clerical center. In the 14th century the town was transformed into the capital of a big principality, under the rule of the Albanian noble family of Muzaka.In 1417 Berat was under the Turkish occupation. During the Ottoman invasion, Berat remained one of the biggest cities in Albania. Until the beginning of the 20th cent., the city had a solid infrastructure and it was a link toward East to Constantinople, but also toward South to Ioannina in Greece.

The town is known for its cultural heritage, historic architecture and natural beauty and is known as the “Town of a Thousand Windows”, due to the many large windows of the old houses over-looking the town.It is a remarkable scenic town, with beautiful build-ings of high architectural and historical interest.Berat bears witness to the coexistence of various religious and cultural communities down the cen-turies.

Pjesa e vjetër historike përbëhet nga tre lagje të ndara nga lumi Osum: Kalaja, Gorica dhe Man-galemi. Qyteti ka gjithashtu Qendrën Mesjetare e cila përbëhet nga monumente të vjetra.

Kalaja përbën një nga pamjet më të mrekullueshme të qytetit. Ajo ka ruajtur të pandryshuar planin e saj original të shekullit IV para Krishtit. Me kalimin e kohërave ajo ka pësuar disa ndryshime gjatë sheku-jve VI, VIII, XV dhe XIX . Ajo nuk është vetëm një nga Kështjellat më të mëd-ha të banuara, por një arkiv në gurë, e cila ofron një varietet stilesh dhe kontribute të epokave të ndry-shme: Romako-Bizantine, Shqiptare dhe Otomane.

Ndërtesat brenda Kalasë janë ndërtuar gjatë shek-ullit të XIII dhe për shkak të arkitekturës së tyre karakteristike janë ruajtur si monumente kulture. Kalaja ka shumë kisha Bizantine si dhe disa xhami të ndërtuara gjatë epokës Otomane e cila filloi në vitin 1417.

The old historic part consists of three quarters divided by the Osum River: Castle ( Kala ), Gorica and Mangalem. The town also has the Medieval Center which consists of old religious monuments.

The Castle is one the most marvelous sight of the city. It has remained faithful its plans which date back to the 4th century BC. From time to time ,it has performed some changes during the 6th, 8th, 15th and 19th centuries. It is not only one of the biggest inhabited Castles , but also a stone archive, that offers a variety of styles and contributes of different époques: Ro-man-Byzantine, Albanian and Ottoman .

The buildings inside the Castle were built during the 13th century and because of their characteristic architecture are preserved as cultural monuments. The Castle has many Byzantine churches, as well as some mosques built under the Ottoman era which began in 1417.

Kalaja e Goricës ka qënë një tjetër kala në qytet e cila i përket së njëjtës periudhe (IV para Krishtit) , e pozicionuar në kodrën përballë. Sot ekzistojnë vetëm rrënojat e kësaj kalaje. Lagjet e vjetra të Mangalemit dhe Goricës pergjatë lumit, të lidhura me njera-tjetrën me Urën e Goricës ,janë zona të ruajtura mirë me ndërtesa me arkitek-turë karakteristike me një numër të madh dritaresh , rrugica plot sharm dhe objekte religjioze.

Qendra MesjetareXhamia Mbret është një nga xhamitë kryesore të qytetit. Ajo është pjesë e kompleksit të Qendrës Is-lamike dhe është ndërtuar nga Sulltan Bajaziti II në fund të shekullit të XV. Përbëhet nga salla e lutjeve, portiku dhe minareja. Teqja e HelvetiveMendohet se është ndërtuar në shekullin e XV dhe është rindërtuar nga Ahmet Kurt Pasha në 1782. Ajo i përket sektit të Helvetikëve. Përbëhet nga salla e faljes me planimetri katrore, një ambient i vogël për shërbesa fetare të veçanta dhe nga një portik i hijshëm i cili paraprin hyrjen për në sallë.Tavani i sallës së lutjes është i ndërtuar me dru dhe i dekoruar me piktura të cilësuara si më të bukura të kohës. Ai është i dekoruar sipas stilit Barok të për-shtatur në artin islam dhe është i veshur me fletë ari 14 c.

Gorica castle is another castle in the city that be-longs to the same period (IV BC), positioned in the opposite hill. Today are found only the ruins of this castle. The old quarters of Mangalem and Gorica across the river connected with each other by the Gorica bridge, are well preserved areas containing build-ings with characteristic architecture with a great number of windows, narrow charming paths and religious objects.

Medieval CentreThe King Mosque is one of the main mosques of the city. It is part of the Medieval Center complex and has been built by Sultan Bayazit II at the end of the XV century. It is composed by the prayer hall, the porch and the minaret.The Helveti TekeIt is thought to have been built in the XV century and has been rebuilt by Ahmet Kurt Pasha in 1782. It belongs to the Helveti Sect. It is composed by the prayer hall with a square plan, a small ambience for special religious services and by a gracious por-tico which precedes the entrance to the prayer hall.The ceiling of the prayer hall is made of wood and is decorated with paintings valued as the most beauti-ful of the time. The ceiling has been decorated ac-cording to the Baroque style adopted in the Islam art and is covered with 14 carat gold plates.

City of VeniceS. Marco, 413630124 Venice - Italywww.comune.venezia.it

Ca’ Foscari University - Interuniversity Centre for Education Research and Advanced Learningwww.univirtual.it

University of Nova GoricaKostanjeviška cesta, 16 5000 Nova Gorica - Sloveniawww.ung.si

Regional Development Agency of Northern Primorska Ltd Nova Gorica Mednarodni prehod 65290 Šempeter pri Gorici – Sloveniawww.rra-sp.si

Europe Of Cultures Forum: Adriatic-Ionian Chapter Alepohori Kamaras49084 Corfu – Greecewww.culturepolis.org

National Institute for Heritage Ienachita Vacarescu 16 040157 Bucharest - Romaniawww.monumenteistorice.ro

Local Development Agency – LDA Bacau str. Calea Marasesti nr. 6, camerele 21,26 Bacau – Romaniawww.adlpacau.ro

Municipality of OhridDimitar Vlahov 576000, Ohrid - Republic of Macedoniawww.ohrid.com.mk

Municipality of BeratBlvd. Republika - Berat – Albaniawww.bashki-berat.netRegional Directorate of National CultureLagjja: 28 NëntoriBerat - Albaniawww.beratkulture.orgUNESCO Venice Office Italywww.unesco.org

This document has been produced with the financial assistance of the European Union. The context of this document are the sole responsibility of the Municipality of Berat and the Regional Directorate of the national Culture and can under no circum-stances be regarded as reflecting the position of the European Union.