Embed Size (px)
Citation preview
Kërkimi në internet/ web dhe e-mail
Shkarkimi i dokumenteve nga interneti dhe
instalimi i shtesave
Opsionet e kërkimit në internet
Klasifikimi dhe analiza e informacionit të
grumbulluar nga motorë të ndryshëm kërkimi
Programet Freeware, Shareware, Open Source
Përdorimi i sigurt i postës elektronike
Përdorimi dhe instalimi i web –brower-ve të
ndryshhëm
Dalje
Internet Explorer
Internet Explorer është një shfletues që gjendet i instaluar në çdo kompjuter që ka sistemin e shfrytëzimit Windows.
Ku e gjejmë atë?
Dalje
Ikona e Internet Explorer gjendet në Taskbar e kompjuterit, ose te
programet
Instalimi dhe çinstalimi i një shfletuesi
Google Chrome 1. Kliko ikonën Internet Explorer që gjendet në taskbar. 2. Shkruaj në shiritin e adresës, www Google Chrome. 3. Zgjidh opsionin Download and Install (shkarko dhe intalo)
Dalje
Përshtat shfletuesin me kompjuterin tënd
Identifiko sistemin e shfrytëzimit të kompjuterit përpara se të nisësh
shkarkimin e një shfletuesi, si, p.sh., Google Chrome.
A përshtaten parmetrat e tij me kërkesat e treguara në tabelë?
P.sh, procesori duhet të jetë Intel Pentium IV ose një gjeneratë më re.
Dalje
Çinstalimi i një shfletuesi
Dalje
1.Kliko në desktop ikonën
Control Panel.
2, Gjej në dritaren dialoguese
Programs, opsion Unistall a
progam.
3. Selekto programin Google
Chrome.
4. Kliko Unistall/
5. Zgjidh Yes, nëse do të
përfundosh çinstalimin.
1
2
3
Dalje
Shkarkimi dokumenteve me Internet Explorer.
Dosjja Download në kompjuterin tuaj, shërben për të ruajtur dokumentet
që shkarkohen nga internet.
Kliko Tool Download/ View Download. Këtu gjenden dokumentet e
shkarkuara nga interneti.
Shkarkimi dokumenteve nga interneti dhe
instalimi i shtesave
Dritarja dialoguese View Download
Dalje
Në këtë dritare mund të kryen disa veprime:
1. Hap dokumentin.
2. Shkarkon atë në kompjuter (Run). P.sh., në figurë është treguar rasti i
instalimit të Internet Explorer 9, për Windows 7.
3. Shkarkimi i një programi/ dokumenti mund të ndalohet me komandën
Cancel, ose Pause përkohësisht.
4. E heq me ndihmën e komandave Remove ose Clear list.
Ndryshimi i dosjes Download
A mund t’i shkarkojmë dokumentet nga interneti në një dosje tjetër
nga Download?
1. Kliko Option dhe në dritaren dialoguese që del Download Option kliko
Browse.
2. Zgjidh dosjen ku do të bësh shkarkimin nga interneti.
3. Ose përzgjidh opsion Always ask me where to save files (gjithmonë më pyet
ku do të ruhen dokumentet).
Dalje
Shkarkimi dokumenteve në Mozilla
1. Kliko ikonën e Mozillës dhe ngarkoje.
2. Kliko në toolbar komandën Tool/ Option/ Download.
3. Në dritaren dialoguese Save Files to zgjidh opsion e dosjes Download
ose p.sh., në Desktop.
4. Ndryshimin e dosjes e bën me ndihmën e butonit Browse.
Dalje
Instalimi i shtesave
Për të instaluar një shtesë ndjekim këtë rrugë:
1. Kliko Tools në toolbar
2. Në listë menunë e varur kliko Adds-on,
3. Hapet dritarja dialoguese Adds on Manager.
Dalje
Dritarja dialoguese Adds –on Manager
Veprimet që mund të kryen në këtë dritare janë:
1. Update i shtesave që janë në kompjuter.
2. Instalimi i një shtese të re me komandën Install Now.
3. Me komandën Remove kjo shtesë mund të hiqet.
Dalje
Instalimi i disa shtesave që nuk lejohen
nga Firefox
Jo të gjitha shtesat janë të lejueshme për t’u instaluar në kompjuter. Si veprohet në këtë rast? 1. Kliko në toolbar Tool/Option/ Content.
2. Kliko butonin Exeptions (përjashtime).
3. Në dritare dialoguese Allow sites, vendos URL e shtesës dhe kliko butonin Allow.
Dalje
Opsionet e kërkimit në internet
Të njohim disa motorë kërkimi.
Yahoo
Bing
Duck duck
Dalje
Kërkimi thelluar në internet
Për të bërë një kërkim të thelluar
në internet klikojmë Search
Setting.
Vëmendje! Google mundëson
kërkimin në gjuhën shqipe.
1- Klikoni Setting.
2- Në listë menunë e varur zgjidhni
Advanced Setting ose Kërkimi i
thelluar.
Dalje
1
2
Dritarja Advanced Setting
Dalje
Find pages with
1- all these word- gjej faqet që përmbajnë këto fjalë.
2- this exact word or prhrase – këtë fjalë ose fjali saktësisht.
3- any of these word – ndonjë prej këtyre fjalëve.
4- none of these word - asnjë prej këtyre fjalëve.
5- number ranging from- nga ky numër në numrin…
Klasifikimi dhe analiza e informacionit të
grumbulluar nga motorë të ndryshëm
Klasifikimi i informacionit
Për të bërë detyrë e anglishtes mund të
përdorësh internetin.
Tema e esesë është : “ A visit to zoo’.
1- Shkruani këtë fjali në Search bar.
2- Do të shfaqen dy kategori faqesh.
a) Ese të cilat mund t’i shkarkosh pa
pagesë.
b) Ese për shkarkimin e të cilave duhet
të paguash.
Dalje
Manipulimi materialeve digjitale
Dalje
Të gjitha materialet digjitale janë të manipulueshme: skedarët e ndryshëm, fotot, etj.
Rastet e shkeljes së etikës:
1. Shkarkimi pa leje i një fotoje të një individi pa lejen e tij.
2. Përdorimi fotos në rrjete abusive.
3. Tjetërsimi fotos me montazh.
4. Krijimi me foton i profileve të rrema.
Programet Freeware, Shareware, Open Source
Programe Freeware
Freeware (Free Software) janë ato programe që mund t’i shkarkosh nga interneti pa qenë nevoja të blesh licensën e tyre.
Zakonisht këto programe janë të vlefshme pa kufizime kohore, por ato nuk shoqërohen me kodin e licensës, kështu që përdoruesi nuk mund të bëjë modifikime.
Këto lloj programesh mund t’i kopjosh, por nuk mund t’i shesësh ose t’i shpërndash. Ato janë për përdorim personal.
Dalje
Open Source
Open Source është shumë i afërt si koncept me freeware, por nuk janë të njëjta.
Në rastin e programeve Open Source ato janë të pajisura me një kod të hapur dhe ky bëhet i vlefshëm së bashku me licensën që i jepet përdoruesit,duke zbatuar të drejtën e autorit.
Gjithashtu lejohet shpërndarja, modifikimi i softwar-it, për çdo qëllim.
Dalje
Shareware
Shareware (Share Software) janë një tjetër kategori programesh që mund t’i shkarkosh nga interneti, të cilat shpërndahen falas për një periudhë të caktuar kohore, që mund të konsiderohet si një periudhë prove.
Zakonisht kjo periudhë shkon nga 15- 30 ditë (trial). Në përfundim të kësaj kohe, përdoruesi nuk mund ta përdorë më programin.
Për këtë ai duhet të blejë licensën e përdorimit, që shoqërohet me një kod unik.
Dalje
Përdorimi i sigurt i postës elektronike
Spamet Spam quhet një email i
padëshiruar ose email ‘spiun”
që përdorë pa leje të dhënat
tona.
Si të dallojmë një spam?
a) Adresa e emailit spam ka numra,
shkronja të shumta përpara shenjës
@.
b) Subjekti i tij shoqërohet në
shumicën e rasteve me fjalën
“Urgjent”!
c) Kërkon informacion mbi të dhënat
e tua, si emer, adresë, nr telefoni,
nr kartë krediti etj.
Dalje
1
Si të veprosh me një email Spam
1. Nëse dyshon se një e-mail është
spam, pa e hapur kliko kutizën
përbri tij dhe zgjidh opsionin
Report Spam (Raporto si Spam).
2. Nëse e-maili spiun ju kërkon të
dhëna personale, zgjidh opsionin
Report a Phishing Scam (Raporto si vjedhje).
3. Gjithashtu, për një e-mail që dyshon që është spam, zhvendose duke përdorur komandën
Move >Spam.
4. Mos harro të pajisësh kompjuterin tënd me antivirus.
Dalje
Madhësia e dokumenteve që dërgohen me
Çdo provider e-mail ka kufizimet e tij për të realizuar dërgimin e
dokumenteve përmes postës elektronike.
P.sh., në Yahoo, madhësiae një dokumenti që mund të dërgohet, është 25 MB.
Po kaq është edhe në Gmail,.
Hotmail 10 MB
Kur madhësia e dokumentit i kalon kufijtë e vendosur nga provideri, janë parashikuar mundësi
të tjera, si p.sh., përdorimi Dropbox –it në Yahoo, Google Drive ose Sky Drive.
Dalje
Si të dallojmë madhësinë e një dokumenti?
1.Zgjidh dokumentin që do të dërgosh me e-mail.
2. Kliko mbi të me butonin e djathtë të mausit.
3. Zgjidh opsionin Properties.
4. Dritarja dialoguese që hapet, të tregon madhësinë e dokumentit.
Rrjetet sociale, dobia dhe rrezikshmëria e tyre
Respektimi i së drejtës së autorit në internet
Botimet dhe siguria në internet
Rrjetet sociale, dobishmëria dhe rreziqet e
tyre
Elementet e
sigurisë Vetë facebook ka disa elemente
sigurie.
1. Kliko butoni Privacy Setting
2. Sigurohu të kesh një fjalëkalim të
sigurt.
3. Facebook të jep mundësinë e
ndryshimit të fjalëkalimit.
Rrjetet sociale, dobishmëria dhe rreziqet e
tyre
Elementet e
sigurisë Vetë facebook ka disa elemente
sigurie.
1. Kliko butoni Privacy Setting
2. Sigurohu të kesh një fjalëkalim të
sigurt.
3. Facebook të jep mundësinë e
ndryshimit të fjalëkalimit.
Opsionet e sigurisë në facebook
a. Kush mund të shohë profilin dhe postimet e tua
(Who can see my stuff?)
b. Kush mund të të kontaktojë
(Who can contact me?)
c.Si mund ta ndalosh dikë që është ngacmues
(How do I stop someone from bothering me?)
Zgjedhja e opsioneve të kontaktit
Kujdes në zgjedhjen e opsionit të kontaktit.
Mos zgjidh opsionin everyone (çdokush)
për të marrë ftesë miqësie.
Kjo paraqet rrezikshmëri të lartë, pasi
adresa jote është e ekspozuar për t’u gjetur
nga njerëz të panjohur.
Në figurë është zgjedhur opsioni Strict
Filtring (filtrim i rreptë)
Si të veprosh nëse një miqtë e facebookut
nuk sillet mire?
Sjellje jo e mire në facebook quhet postimi i materialeve të pahijshme, përdorimi i një gjuhe joetike gjatë komunikimit, ngacmimet e ndryshme.
a.Mund ta heqësh nga miqtë,
por edhe mund ta bllokosh si
përdorues me komandën Block.
b. Në kutizën bosh shkruaj emrin e personit që do të bllokosh dhe kliko komandën Block.
Shkruaj emrin
Respektimi i së drejtës së autorit
Ligji i së drejtës së
autorit mbron
linket
tekste origjinale (p.sh., një fragment i
shkëputur nga një vepër)
elementet grafike, foto, skica etj
audio
video
faqe web të krijuara nga individë ose
organizata të caktuara etj.
Prona intelektuale
Vëzhgoni pamjen e paraqitur në figurë.
Sistemi Windows i kompjuterit tuaj nuk është i
licensuar.
Windows është një soft i licensuar, me pagesë.
Në këtë rast përdorimi i këtij programi, është i
paautorizuar.
E drejta e autorit për këtë soft është cënuar
nga përdorimi pirat.
Etika e kërkimit në internet
1.Mos e përdor kompjuterin/ internetin për të dëmtuar dikë tjetër.
2. Mos e përdor kompjuterin/ internetin për të vjedhur informacionin e personave të tjerë.
3. Mos i bëj të tuat materialet e shkarkuara nga interneti pa lejen e autorit.
Etika e kërkimit në internet
4. Mos kopjo dhe mos përdor programe kompjuterike pa leje dhe licensë nga autori.
5. Gjithmonë respekto të drejtën e autorit.
6.Respekto privatësinë e të tjerëve, ashtu si dëshiron të respektojnë edhe privatësinë tënde.
Etika e kërkimit në internet
7. Mos përdor pa leje të dhënat kompjuterike të individëve të tjerë.
8. Tregoju prindërve, mësuesit/es për rastet kur dikush kërkon të abuzojë ose të kërcënon në internet.
9. Përdoruesi është i detyruar të kujdeset për llogarinë e tij në internet, sigurinë e fjalëkalimit dhe ruajten e të dhënave (të mos ua tregojë njerëve të panjohur)..
