15
Cilt/Volume: 9 | Sayý/Issue: 100 | Aralýk 2014/December 2014 Harun AKKAYA Prof. Dr. Ercan AKYİĞİT Yrd. Doç. Dr. Güçlü AKYÜREK Mustafa ALBAYRAK Hüsnü ALDEMİR Soner ALTAŞ Murat ARAPGİRLİ Efrail AYDEMİR Murat AYDIN Gökhan BEDİR Doç. Dr. Hayri BOZGEYİK Ufuk BULUĞ Dr. Abdullah ÇELİK Halil ÇIĞLI Prof. Dr. Bülent ÇİÇEKLİ Mahmut ÇOLAK Yrd. Doç. Dr. Olgun DEĞİRMENCİ Salim DEMİREL Şule DİLMAÇ Galip DOĞAN Sadettin DOĞANYİĞİT Kazım Yücel DÖNMEZ İlker Hasan DUMAN Berna DURMUŞ Halil İbrahim DURSUN Hasan DURSUN Önder EGE Asiye ŞAHİN EMİR Feyzullah ERDEM Gültezer HATIRNAZ EROL Prof. Dr. Şükran ERTÜRK Sultan KÖYSÜREN GENÇ Ömer Uğur GENÇCAN Mahir Ersin GERMEÇ Yaşar GÜÇLÜ Yrd. Doç. Dr. Fehmi Şener GÜLSEREN Özkan GÜLTEKİN Erhan GÜNAY Dr. Halil GÜNER İlhami GÜNEŞ Prof. Dr. Dr. h.c. Hakan HAKERİ Merve HAKİMOĞLU Gizem HALİS Prof. Dr. Tülin Günşen İÇLİ Prof. Dr. H. Tamer İNAL Ali İhsan İPEK Doç. Dr. Ali KARAGÜLMEZ Gülcan KARAKAŞ Nurullah KARAKAŞ Dursun KARAMAN Fatih KARAMERCAN Adem KARTAL Ahmet KAZĞURT Emre KIYAK Prof. Dr. Ahmet Nezih KÖK Rüknettin KUMKALE Muktedir LALE Yusuf MEMİŞ Necati MERAN Dr. Temel NAL Selda Güner NİŞANCI Cengiz OTACI Abdullah ÖMERCİOĞLU Coşkun ÖZBUDAK Cumhur Sinan ÖZDEMİR Erkan ÖZDEMİR Halil ÖZDEMİR Doç. Dr. Hayrunnisa ÖZDEMİR Yrd. Doç. Dr. Aytaç ÖZELÇİ Remzi ÖZMEN Ünsal PİROĞLU Prof. Dr. Oğuz POLAT Tuğba KAYA SAL Mehmet SARI Seyfullah SARI Dr. Ali Erdem SEVDİM Dr. Güzide SOYDEMİR Dr. Cahit SULUK Nezih SÜTÇÜ Celal ŞAHBUDAK Dilek ŞAHİNCİ Prof. Dr. Ersan ŞEN Murat ŞİMŞEK Suat ŞİMŞEK Hayal TERECİ Mehmet Akif TUTUMLU İmdat TÜRKAY Sema GÜLEÇ UÇAKHAN Hüsamettin UĞUR Ezgi ULGA Kazım USLU Talih UYAR Tuba BİRİNCİ UZUN Esra ÜNAL Ufuk ÜNLÜ Doç. Dr. Fatih YAĞMUR Yrd. Doç. Dr. Sevgi BOZKURT YAŞAR Doç. Dr. Mahmut YAVAŞİ Mustafa YAVUZ M. Serhat YENER Nilüfer YENİCE Yrd. Doç. Dr. Umut YENİOCAK Dr. Servet YETİM Akif YILDIRIM Ferhat YILDIZ Doç. Dr. Halil YILMAZ Kerem YILMAZ Doç. Dr. Süleyman YILMAZ Yrd. Doç. Dr. Özge YÜCEL Prof. Dr. Mehmet YÜKSEL Prof. Dr. Zafer ZEYTİN Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız: 175.00 TL ISSN 1306 - 9802 1 306980 214123

Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız‡ocuğun Vasiyetname Yoluyla...Ak˜f YILDIRIM • Ferhat YILDIZ • Doç. Dr. Hal˜l YILMAZ • Kerem YILMAZ • Doç. Dr. Süleyman

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız‡ocuğun Vasiyetname Yoluyla...Ak˜f YILDIRIM • Ferhat YILDIZ • Doç. Dr. Hal˜l YILMAZ • Kerem YILMAZ • Doç. Dr. Süleyman

Cilt/Volume: 9 | Sayý/Issue: 100 | Aralýk 2014/December 2014

Harun AKKAYA • Prof. Dr. Ercan AKYİĞİT • Yrd. Doç. Dr. Güçlü AKYÜREK • Mustafa ALBAYRAK • Hüsnü ALDEMİR • Soner ALTAŞ

Murat ARAPGİRLİ • Efrail AYDEMİR • Murat AYDIN • Gökhan BEDİR • Doç. Dr. Hayri BOZGEYİK • Ufuk BULUĞ

Dr. Abdullah ÇELİK • Halil ÇIĞLI • Prof. Dr. Bülent ÇİÇEKLİ • Mahmut ÇOLAK • Yrd. Doç. Dr. Olgun DEĞİRMENCİ • Salim DEMİREL

Şule DİLMAÇ • Galip DOĞAN • Sadettin DOĞANYİĞİT • Kazım Yücel DÖNMEZ • İlker Hasan DUMAN • Berna DURMUŞ

Halil İbrahim DURSUN • Hasan DURSUN • Önder EGE • Asiye ŞAHİN EMİR • Feyzullah ERDEM • Gültezer HATIRNAZ EROL

Prof. Dr. Şükran ERTÜRK • Sultan KÖYSÜREN GENÇ • Ömer Uğur GENÇCAN • Mahir Ersin GERMEÇ • Yaşar GÜÇLÜ

Yrd. Doç. Dr. Fehmi Şener GÜLSEREN • Özkan GÜLTEKİN • Erhan GÜNAY • Dr. Halil GÜNER • İlhami GÜNEŞ

Prof. Dr. Dr. h.c. Hakan HAKERİ • Merve HAKİMOĞLU • Gizem HALİS • Prof. Dr. Tülin Günşen İÇLİ • Prof. Dr. H. Tamer İNAL

Ali İhsan İPEK • Doç. Dr. Ali KARAGÜLMEZ • Gülcan KARAKAŞ • Nurullah KARAKAŞ • Dursun KARAMAN

Fatih KARAMERCAN • Adem KARTAL • Ahmet KAZĞURT • Emre KIYAK • Prof. Dr. Ahmet Nezih KÖK • Rüknettin KUMKALE

Muktedir LALE • Yusuf MEMİŞ • Necati MERAN • Dr. Temel NAL • Selda Güner NİŞANCI • Cengiz OTACI

Abdullah ÖMERCİOĞLU • Coşkun ÖZBUDAK • Cumhur Sinan ÖZDEMİR • Erkan ÖZDEMİR • Halil ÖZDEMİR

Doç. Dr. Hayrunnisa ÖZDEMİR • Yrd. Doç. Dr. Aytaç ÖZELÇİ • Remzi ÖZMEN • Ünsal PİROĞLU • Prof. Dr. Oğuz POLAT

Tuğba KAYA SAL • Mehmet SARI • Seyfullah SARI • Dr. Ali Erdem SEVDİM • Dr. Güzide SOYDEMİR • Dr. Cahit SULUK

Nezih SÜTÇÜ • Celal ŞAHBUDAK • Dilek ŞAHİNCİ • Prof. Dr. Ersan ŞEN • Murat ŞİMŞEK • Suat ŞİMŞEK • Hayal TERECİ

Mehmet Akif TUTUMLU • İmdat TÜRKAY • Sema GÜLEÇ UÇAKHAN • Hüsamettin UĞUR • Ezgi ULGA • Kazım USLU

Talih UYAR • Tuba BİRİNCİ UZUN • Esra ÜNAL • Ufuk ÜNLÜ • Doç. Dr. Fatih YAĞMUR • Yrd. Doç. Dr. Sevgi BOZKURT YAŞAR

Doç. Dr. Mahmut YAVAŞİ • Mustafa YAVUZ • M. Serhat YENER • Nilüfer YENİCE • Yrd. Doç. Dr. Umut YENİOCAK • Dr. Servet YETİM

Akif YILDIRIM • Ferhat YILDIZ • Doç. Dr. Halil YILMAZ • Kerem YILMAZ • Doç. Dr. Süleyman YILMAZ • Yrd. Doç. Dr. Özge YÜCEL

Prof. Dr. Mehmet YÜKSEL • Prof. Dr. Zafer ZEYTİN

Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız:

175.

00 T

L

ISSN 1306 - 9802

1 306980 214123

Page 2: Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız‡ocuğun Vasiyetname Yoluyla...Ak˜f YILDIRIM • Ferhat YILDIZ • Doç. Dr. Hal˜l YILMAZ • Kerem YILMAZ • Doç. Dr. Süleyman

Terazi Hukuk Dergisi | Cilt/Volume: 9 | Sayı/Issue: 100 | Aralık 2014/December 2014

Yayın Sahibi / Owner Seçkin Yayıncılık A.Ş. Adına Koray SEÇKİN

Yayıncısı / Publisher Seçkin Yayıncılık A.Ş. Sağlık Sokak, No: 21 06410 Sıhhiye/ANKARA Tel: (0 312) 435 30 30 (Pbx), Faks: (0 312) 435 24 72 E-posta: [email protected] Web Adresi: www.terazi.com.tr

Editör / Editor Av. Mutlu DİNÇ [email protected]

Editör Yardımcısı / Assistant Editor Av. Dilek PALA KAYA [email protected]

Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Managing Editor Remzi ÖZMEN [email protected]

Abone Sorumlusu / Subscription Meral HATIRLI [email protected]

Kapak ve Sayfa Tasarımı Cover and Layout Design Emre KIZMAZ

Matbaa / Printing Office Sözkesen Matbaacılık Basın Yayın Ltd. Şti. Yuva Yolu Matbaacılar Sanayi Sitesi, Yenimahalle/ANKARA Tel: (0 312) 395 21 10

ISSN: 1306-9802

Basım Tarihi, Yeri Publication Date, Place 1 Aralık 2014/ANKARA

Yayın Türü / Publication Category Yaygın Süreli, Aylık

• Prof. Dr. Ahmet KILIÇOĞLU• Prof. Dr. Ali Dursun ULUSOY• Prof. Dr. Ali Naim İNAN• Prof. Dr. Ayşe HAVUTCU• Prof. Dr. Bahri ÖZTÜRK• Prof. Dr. Cemil KAYA• Prof. Dr. Cumhur ŞAHİN• Prof. Dr. Doğan SOYASLAN• Prof. Dr. Durmuş TEZCAN• Prof. Dr. Emine Tuncay SENYEN/KAPLAN• Prof. Dr. Ender Ethem ATAY• Prof. Dr. Ercan AKYİĞİT• Prof. Dr. Faruk ACAR• Prof. Dr. Fatih Selami MAHMUTOĞLU• Prof. Dr. Dr. h. c. Hakan HAKERİ• Prof. Dr. Halil KALABALIK• Prof. Dr. Hasan İŞGÜZAR• Prof. Dr. H. Tamer İNAL• Prof. Dr. İ. Hamit HANCI• Prof. Dr. İzzet ÖZGENÇ• Prof. Dr. M. Emin ARTUK• Prof. Dr. M. Fatih UŞAN• Prof. Dr. Meltem Dikmen CANİKLİOĞLU• Prof. Dr. Muharrem ÖZEN• Prof. Dr. Murat ŞEN• Prof. Dr. Mustafa Ruhan ERDEM• Prof. Dr. Mustafa TOPALOĞLU• Prof. Dr. Nurettin BİLİCİ• Prof. Dr. Nusret İlker ÇOLAK• Prof. Dr. Ömer ANAYURT• Prof. Dr. Ramazan ARSLAN• Prof. Dr. Seyithan DELİDUMAN• Prof. Dr. Sururi AKTAŞ• Prof. Dr. Şaban KAYIHAN• Prof. Dr. Şeref ERTAŞ• Prof. Dr. Tekin MEMİŞ• Prof. Dr. Timur DEMİRBAŞ• Prof. Dr. Vahit DOĞAN• Prof. Dr. Vedat BUZ• Prof. Dr. Veli Özer ÖZBEK

• Prof. Dr. Sabih ARKAN• Prof. Dr. Ramazan ÇAĞLAYAN• Yargıtay Üyesi Doç. Dr. Halil YILMAZ• Danıştay Daire Başkanı Nevzat ÖZGÜR

• Prof. Dr. Yavuz KAPLAN• Prof. Dr. Yücel OĞURLU• Prof. Dr. Zühtü ARSLAN• Doç. Dr. Çetin ARSLAN• Doç. Dr. Halide Gökçe TÜRKOĞLU ÖZDEMİR• Doç. Dr. Nuri ERİŞGİN• Doç. Dr. Türkan Yalçın SANCAR• Doç. Dr. Şafak NARBAY• Doç. Dr. Yusuf Solmaz BALO• Yrd. Doç. Dr. Hülya ÇOŞTAN• Yrd. Doç. Dr. Taylan Özgür KİRAZ• Yrd. Doç. Dr. Yahya DERYAL• Anayasa Mah. Onursal Başkanı

Yekta Güngör ÖZDEN• Emekli Vali Fethi AYTAÇ• Emekli Yargıtay Cumhuriyet Savcısı

Muzaffer HATİPOĞLU• Yargıtay Onursal Daire Başkanı

Gönen ERİŞ• Yargıtay Onursal Daire Başkanı

Nihat YAVUZ• Yargıtay HGK Onursal Başkanı

Mehmet Handan SURLU• Yargıtay Cumhuriyet Savcısı

Dr. Haluk ÇOLAK• Yargıtay Cumhuriyet Savcısı

Dr. Seydi KAYMAZ• Yargıtay Üyesi

Hasan Tahsin GÖKCAN• Yargıtay Üyesi

Hüsamettin UĞUR• Cumhuriyet Savcısı

Ali PARLAR• Sayıştay Başdenetçisi

Sadettin DOĞANYİĞİT• Av. Ahmet Cemal RUHİ• Av. Erhan GÜNAY• Noter

Serhat YENER• İbrahim PINAR

Danışma Kurulu / Advisory Board

Yayın Kurulu / Editorial Board• Hâkim Mehmet Akif TUTUMLU• Av. Galip DOĞAN• Av. Mutlu DİNÇ• Remzi ÖZMEN

Seçkin Yayıncılık | Terazi Hukuk Dergisi

THD hakemli bir dergidir. / THD is a refereed journal.

• Dergidehakemdenetimindengeçmişmakaleler“HakemliMakaleler”bölümündeyayınlanmaktadır,makalelerindipnotundahakemdenetimindengeçmişolduğubelirtilmektedir.

• Dergideyayınlananmakalelerdendipnottakaynakgösterilmekkaydıylatoplamdabirsayfayıgeçmeyecekorandaalıntıyapılmasıserbesttir.

• Makalelerdeyeralanfikirleryazarlarınaaittir,THD’ningörüşüolarakdeğerlendirilemez.

• THD’deyeralanmakaleler,makaleyazarlarınınsoyadlarınagörealfabetikolaraksıralanmıştır.

Page 3: Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız‡ocuğun Vasiyetname Yoluyla...Ak˜f YILDIRIM • Ferhat YILDIZ • Doç. Dr. Hal˜l YILMAZ • Kerem YILMAZ • Doç. Dr. Süleyman

Terazi Hukuk Dergisi | Cilt/Volume: 9 | Sayı/Issue: 100 | Aralık 2014/December 2014

Medeni Hukuk

Tuba BİRİNCİ UZUN

Eser Sözleşmelerinde Keşif Bedeli ve İş Sahibinin Keşif Bedelinin Aşırı Derecede Aşılmasına Karşı Korunması

The Cost Estimate in Contracts to Produce a Work and the Protection of the Customer in case of Exceeding the Estimated Cost by a Disproportionate Amount

Uluslararası Hukuku

Yrd. Doç. Dr. Sevgi BOZKURT YAŞAR

Amerikan Hukukunda Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluk Rejimi

Liability Regime of Board of Directors in American Law

Medeni Hukuk

Yrd. Doç. Dr. Umut YENİOCAK

Çocuğun Vasiyetname Yoluyla Tanınması (Yargıtay Kararı İncelemesi)

Testamentary Recognition of Paternity (Review of a Supreme Court Decision)

Uluslararası Hukuku

Akif YILDIRIM | Halil İbrahim DURSUN

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 53. Madde Düzenlemesinin Türk Hukukuna Etkisi

The Effect of the Arrangement in the Article 53 of the European Convention on Human Rights on Turkish Law

Uluslararası Hukuku

Doç. Dr. Süleyman YILMAZ

Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) Çerçevesinde Hasarın İntikali

The passing of risk in the United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods (CISG)

Medeni Hukuk

Yrd. Doç. Dr. Özge YÜCEL

Çocuğun Bağımsız Temsilinde Farklı Bir Yol: Çocuk Savunmanlığı ve Çocuk Baroları

A Different Way in Independent Representation of the Child: Child Advocacy and Children Bars

Ceza Hukuku

Yrd. Doç. Dr. Güçlü AKYÜREK

İnsan Üzerinde Deney Suçu (TCK m.90) ve Klinik Araştırmalar Etik Kurulları

Offence of Experimentation on Human Beings (TPC art.90) and Ethics Committees on Clinical Research

Ceza Hukuku

Halil ÇIĞLI

Yargıtay Kararları Çerçevesinde, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasında Daha Önceden Kasıtlı Bir Suçtan Mahkûm Olmama Şartına İlişkin Bir Değerlendirme

Consideration on the Condition of Not Being Previously Condemned Due to An Intentional Crime in Deferment of the Announcement of the Verdict Within the Framework of Supreme Court Judgements

Ceza Hukuku

Olgun DEĞİRMENCİ

Askerî Ceza Kanununda Düzenlenen Ortak Nitelikli Hâller

The Common Qualified Circumstances in Military Criminal Code

Adli Tıp Hukuku

Prof. Dr. Dr. h.c. Hakan HAKERİ | Doç. Dr. Fatih YAĞMUR | Harun AKKAYA Esra ÜNAL | Seyfullah SARI | Feyzullah ERDEM | Berna DURMUŞ | Ufuk BULUĞ

İkili İntihar Girişimi Durumunda Birinin Hayatta Kaldığı Olgularda Yasal Süreç

Legal Process of Double Suicide Attempt Cases Where One Survives

Anayasa Hukuku

Adem KARTAL

Makul Sürede Yargılanma Hakkı ve Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yolu ile İnsan Hakları Tazminat Komisyonunun Söz Konusu Hakkı Korumadaki İşlevleri

The Right to Trail Within Reasonable Time and the Functions of the Right to Individual Application to the Constitutional Court and the Human Rights Compensation Commission in Protection of This Right

İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku

Halil ÖZDEMİR

1479 Sayılı Bağ-Kur Yasasına Göre Sosyal Güvenlik Kurumunun Rücu Alacağı

The Recourse Receivable of the Social Security Institution According to the Law of SSOFASE (Social Security Organization For Artisans and the Self-Employed) No. 1479

Medeni Hukuk

Doç. Dr. Hayrunnisa ÖZDEMİR

Yargıtay Kararları Işığında Türk Medeni Hukukunda Yardım Nafakası

Assistance Alimony in Turkish Civil Law in the Light of the Decisions of Court of Cassation

Uluslararası Hukuku

Dr. Ali Erdem SEVDİM

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Kabul Edilebilirlik Kriteri Olarak Benimsenen “Önemli Olmayan Zarar İlkesi” ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Kılıç-Türkiye Kararı

“The Significant Disadvantage Principle” Adopted as an Admissibility Criterion in European Convention on Human Rights and Kılıç-Turkey Decision of European Court of Human Rights

Editörden Editorial 1

8

7

17

24

85

99

117

126

13535

39

52

65

79

155

İçindekiler / Table of Contents

Hakemli Makaleler Refereed Articles

Makaleler Articles

Anayasa Hukuku

Dr. Abdullah ÇELİK

İmar Planlarında Kamu Hizmetine Ayrılan Taşınmazların Makul Sürede Kamulaştırılmamasının Mülkiyet Hakkına Etkileri ve Buna İlişkin Bir Anayasa Mahkemesi Kararının İncelemesi

Effects of the Failure of Expropriation of a Real Estate Allocated to the Public Service in a Zoning Plan Within a Reasonable Time on the Right to Property and a Review of the Constitutional Court’s Judgement Related to this Matter

Abdullah ÖMERCİOĞLU

Kolejyal Yürütme ve Türkiye’de Uygulanabilirlik Sorunu

Collegial Executive and Applicability Issue For Turkey

Coşkun ÖZBUDAK

Bireysel Başvuru Kararlarında Ayrımcılık Yasağı

Prohibition of Discrimination in Judgements Imposed For Individual Applications

146

158

170

176

Page 4: Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız‡ocuğun Vasiyetname Yoluyla...Ak˜f YILDIRIM • Ferhat YILDIZ • Doç. Dr. Hal˜l YILMAZ • Kerem YILMAZ • Doç. Dr. Süleyman

içindekiler4

Terazi Hukuk Dergisi | Cilt/Volume: 9 | Sayı/Issue: 100 | Aralık 2014/December 2014

Ahmet KAZĞURT

6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümlerine Göre Taşınır Satış Sözleşmesinde Satıcının Ayıptan Doğan Sorumluluğu

According to Turkish Code of Obligations No. 6098 Seller’s Liability From the Defect in Movable Goods Sales Contract

Mehmet SARI

Barter Şirketleri, Üyelik İlişkisi Sebebiyle, Üyelerinin Borçlarından Dolayı Haciz İhbarnameleriyle Sorumlu Tutulabilir mi?

Can Barter Companies Deem Responsible from the Attachment Notifications of its Members Debts Due to Membership Relation?

Ticaret Hukuku

Soner ALTAŞ

Anonim Şirketlerde Farklılaştırılmış Teselsül İlkesi

Differentiated Solidarity Principle in Joint Stock Companies

Doç. Dr. Hayri BOZGEYİK | Doç. Dr. Mahmut YAVAŞİ

Karşılaştırmalı Hukukta ve Uygulamada Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması

Lifting the Veil of Incorporation in Comparative Law and in Practice

Erkan ÖZDEMİR

Tür (Nev’i) Değiştiren Şirketlerin Kamu İhale Hukuku Karşısındaki Durumu

The Effects of Changing Type of Corporations in the Public Procurement Law

Ezgi ULGA

Ticaret Hukukunda Özel İspat Vasıtası Olarak Fatura

Invoice as a Special Proof Means in Commercial Law

Ufuk ÜNLÜ

Ticaret Şirketlerinin Birleşmesi ve Bölünmesi

Merger and Demerger

Mustafa YAVUZ

Anonim ve Limited Şirketlerde Genel Kurul Kararlarının Ortaklar Üzerindeki Etkisi

The Effect of Decisions Made by the General Assembly on Its Shareholders in a Joint Stock and Limited Liability Company

Doç. Dr. Halil YILMAZ

Senedin (Bononun) Talil Edilmesi

Altering the Context of the Note

İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku

Prof. Dr. Ercan AKYİĞİT

Maden İşyerlerinde Çalışma Süreleri ve Fazla Çalışma

Working Time and Overworking in Mining Workplaces

Gökhan BEDİR

İşsizlik Sigortası Kanununa Göre İşsizlik Ödeneğine Hak Kazanma Şartları

Entitlement Conditions For Unemployment Compensation in Accordance With the Unemployment Insurance Code

Mahmut ÇOLAK

Kalp Krizinin İş Kazası Açısından Değerlendirilmesi

Consideration on Hearth Attack in Respect of Work Accident

Prof. Dr. Şükran ERTÜRK | Asiye ŞAHİN EMİR

İşyeri Hekimlerinin ve İş Güvenliği Uzmanlarının Eğitiminde ve Çalışma Koşullarında Ortaya Çıkan Sorunlar

Issues Occuring in the Education and Working Conditions of Occupational Physicians and Occupational Safety Specialist

Sultan KÖYSÜREN GENÇ

Rödövans Sözleşmeleri ve Ruhsat Sahibinin Sorumluluğunun İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Yönünden Değerlendirilmesi

Considerations on Royalty Contract and Licence Holder’s Responsability in Respect of Labour and Social Security Law

Ferhat YILDIZ

Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu

Criminal Responsibility of the President of the Republic

Medeni Hukuk

İlker Hasan DUMAN

İnşaatçı İpoteği

Contractor’s Mortgage

Mahir Ersin GERMEÇ

Kat Mülkiyetli Taşınmazlarda Kurul Kararlarının İptali Davası

Action for Annulment of Assembly Decisions on the Condominium Real Estates

Erhan GÜNAY

Mirasta Denkleştirme (İade) Davası

Inheritance Equalization (Refund) Case

Gizem HALİS

Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinde Şekil ve Şekle Aykırılık

Form and Defect of Form in Return for Land Share Construction Contract

Hayal TERECİ

Ömür Boyu Gelir Sözleşmesi ve Ölünceye Kadar Bakım Sözleşmesi

Lifetime Income Contract and Lifetime Care Contract

Sema GÜLEÇ UÇAKHAN

Yargıtay 10. Hukuk Dairesinin Görüşü Doğrultusunda Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 21’inci Maddesi Gereği Rücu Davalarında Dış Tavan Hesabı

External Ceiling Calculation in Recourse Lawsuits According to 21st article of Social Security and General Health Insurance Act Toward the Supreme Court’s 10th Department’s Opinion

Kazım USLU

Cemaat Vakıflarının Yönetim Sorunu

Management Problem of Community Foundations

M. Serhat YENER

Çalıştırılanlara ve İşçilere Yardım Vakıflarında Bireysel Emeklilik Sistemine Geçiş Üzerinde Düşünceler

Opinions on Transition to Indivudial Pension System in Employees and Workers Aid Foundations

Medeni Usul Hukuku

Önder EGE

Medeni Usul Hukukunda Soybağı Tespiti İçin İnceleme Yapılması ve Gizli Babalık Testleri Olgusu

Examinations Made to Determine the Lineage in Civil Procedure Law and Secret Paternity Testing Fact

Fatih KARAMERCAN

HMK Döneminde Yargılama Usulünün Yanlış Tespit Edilmesinin Doğurduğu ve Doğuracağı Sonuçlar

Present and Future Consequences of Improper Determination of Trial Procedure in New Civil Procedure Code Period

Emre KIYAK

Hukuk Yargılamasında Dokuz Sorun ve Çözüm Önerileri

Nine Problems in Civil Procedure and Solution Offers

Borçlar Hukuku

Efrail AYDEMİR

Taşınmaz Mal Simsarlığı İlişkisinde Sözleşmelerin Kurulması ve Konusu

Establishment of Contracts and Its Subject in to Real Property Brokerage Relation

Merve HAKİMOĞLU

Yargı Kararları Işığında Avukatın Vekillikten İstifası ve İstifanın Hukuki Sonuçları

According to Case Law Resignation of a Lawyer from Attorneyship and the Legal Consequences of Resignation

275182

189

201

207

213

223

231

236

241

245

255

261

267

271

285

291

299

312

317

323

331

335

345

353

356

361

374

Page 5: Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız‡ocuğun Vasiyetname Yoluyla...Ak˜f YILDIRIM • Ferhat YILDIZ • Doç. Dr. Hal˜l YILMAZ • Kerem YILMAZ • Doç. Dr. Süleyman

içindekiler 5

Terazi Hukuk Dergisi | Cilt/Volume: 9 | Sayı/Issue: 100 | Aralık 2014/December 2014

Cumhur Sinan ÖZDEMİR

İşçinin Ücret Alacağı ve Belirsiz Alacak Davası

Unpaid Wages and Undetermined Claim Action

Celal ŞAHBUDAK

Engelli İşçi Çalıştırma Zorunluluğu Çerçevesinde Hizmet Alımı İhalelerinde Tekliflerin Hazırlanması ve Değerlendirilmesi Sorunu

The Dispute of the Preparation and Evaluation of Tenders in Public Service Procurement Within the Frame Work of the Requirement to Employ Disabled Persons

İcra ve İflas Hukuku

Kazım Yücel DÖNMEZ

Maaş ve Ücret Haczi

Salary and Benefits Attachment

Murat ŞİMŞEK

İflasın Ertelenmesinde Leasing (Finansal Kiralama) Kiracısı Şirketlerin Karşılaştıkları Haksız ve Hukuksuz Bir Durum

An Unfair and Unlawful Situation That Lease-Holding Companies in Financial Leasing Have Faced in Bankruptcy Adjournment

Talih UYAR

İhtiyati Haciz Kararı Verilebilmesinin Bağlı Olduğu Koşullar (İİK m.257)

The Conditions Onto Which the Provisional Attachment Order is Depending (Art.257 of PSO)

Ceza Hukuku

Mustafa ALBAYRAK

Ceza Muhakemesi Kanununa Göre Ceza İstinaf Kanun Yolu

Criminal Appeal Procedure According to the Code of Criminal Procedure

Hüsnü ALDEMİR

Tutuklama

Arresting

Murat AYDIN

Piramit Satış Sistemlerinin Ceza Hukuku Açısından Değerlendirilmesi

Considering the Pyramidal Sale Systems in Respect of Penal Law

Hasan DURSUN

Nüfuz Dolandırıcılığı Suçu (TCK m.158/2)

Crime of Influence Defraudation (Article 158/2 of Turkish Penal Code)

Ömer Uğur GENÇCAN

Çocuğun Çocuk Koruma Kanununa Göre Korunması

Protection of Child According to Child Protection Act

Yrd. Doç. Dr. Fehmi Şener GÜLSEREN

Askeri Ceza Hukukunda Üst veya Amire Fiilen Taarruz Suçu Üzerine Bir İnceleme

A Study on the Attack Crimes to Senior or Supervisor in the Military Penal Law

Dr. Halil GÜNER

Çocuk Sanıklarda Taksirin ve Bilinçli Taksirin Uygulanabilirliği

Applicability of Negligence and Conscious Negligence on Juvenile Defendants

Ali İhsan İPEK

Türk Hukukunda Çocuk Haklarına Dair Uluslararası Sözleşmelerin Çocuk Hukukuna Etkileri

The Effects of International Convensions Concerning Children Rigths on Turksih Child Law

Doç. Dr. Ali KARAGÜLMEZ

Karşılaştırmalı Hukuk Ekseninde Suç Mağduruna Yaklaşımlar

Approaches to Victim of Crime on the Axis of Comparative Law

Çev: Nurullah KARAKAŞ

ABD Federal Yüksek Mahkemesi’nin Bir Suç Soruşturması Kapsamında Polis Memurlarının Şüphelinin Bulunabileceği Yönünde İhbar Aldıkları Evde Arama Yapmak İçin Evin Zilini Çalıp Ev Sahibinin Rızasını Almadan O Evde Arama Yapmalarına Dair Kararı: Jeremy Carroll v. Andrew Carman, Et Ux. (574 U.S.-2014)

Jeremy Carroll v. Andrew Carman, Et Ux. (574 U.S.-2014), The Decision of the United States Supreme Court Which is Related to Searching a Home to Which the Suspect Fled, Without Knock and Talk Exception to the Warrant Requirement

Necati MERAN

“Belli Haklardan Yoksun Bırakılma” Güvenlik Tedbiri

“Deprivation of Certain Rights” Security Measure

Hüsamettin UĞUR

Özelleştirme Uygulamalarının Mühür Bozma Suçuna Etkisi

The Effect of Privatization Practices on the Unsealing Offence

İdare Hukuku

Murat ARAPGİRLİ

6552 Sayılı Kanun Sonrası Hizmet Alımı İhalelerinde Kıdem Tazminatı

Severance Payment in Service Procurement Tenders After the Act No. 6552

Salim DEMİREL

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunun Maddi Unsurunun 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu Açısından Değerlendirilmesi

Considerations on Material Element of Collusive Tender Crime in Respect of Public Procurement Act No. 4734

Yaşar GÜÇLÜ

İdari Para Cezası Türleri ve İş Kanununda Yer Alan İdari Para Cezalarının Nitelendirilmesi

Types of Administrative Fines and Describing Administrative Fines in Labour Act

Yrd. Doç. Dr. Aytaç ÖZELÇİ

Güncel Yargı Kararları Işığında, Karayolları Trafik Kanununun 110’uncu Maddesinin Uygulanmasına Yönelik Değerlendirmeler

Considerations on the Application of the Article 110 of Highway Traffic Code, in the Light of Actual Adjudications

Nezih SÜTÇÜ

Anayasa Değişikliği Yapılarak İdari Yargılama Usulü Kanununun Yürürlükten Kaldırılması Zorunluluğu

The Necessity to Repeal the Administrative Procedure Code by Amending the Constitution

Uluslararası Hukuk

Prof. Dr. Bülent ÇİÇEKLİ

6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun Türk Yabancılar ve Mülteci Hukukuna Getirdiği Yenilikler

The Reforms Introduced by ‘the Act on Foreigners and International Protection’ (No. 6458) to Turkish Foreigners and Refugee Law

Gülcan KARAKAŞ

Uluslararası Ceza Mahkemesinin Etkinliği Tartışması

An Analysis on Efficiency of the International Criminal Court

Suat ŞİMŞEK

Kamu Hizmeti İçin Terk Edilen Fakat Terk Amacına Uygun Kullanılmayan Yerlerin Eski Malike İadesi: AİHM İçtihatları ve Mülkiyet Hakkı Açısından Bir Değerlendirme

Restitution the Places Ceded for Public Service, But not Used for the Cession Aim to the Previous Proprietor: A Review with Regards to ECHR Precedents and Propriety Right

Prof. Dr. Zafer ZEYTİN

Milletlerarası Mal Satım Sözleşmelerinde Sözleşmenin Esaslı İhlali

Fundamental Breach of Contract in International Sale of Goods Contracts

382

545

549

555

562

571

578

592

604

612

628

634

642

386

394

402

407

431

441

461

467

486

499

507

523

535

Page 6: Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız‡ocuğun Vasiyetname Yoluyla...Ak˜f YILDIRIM • Ferhat YILDIZ • Doç. Dr. Hal˜l YILMAZ • Kerem YILMAZ • Doç. Dr. Süleyman

içindekiler6

Terazi Hukuk Dergisi | Cilt/Volume: 9 | Sayı/Issue: 100 | Aralık 2014/December 2014

Vergi Hukuku

Sadettin DOĞANYİĞİTEmlak Vergisi Özelinde Muafiyetler ve Mükellefin Ödeme İstekliliği

Exemptions For Property Tax and Taxpayers Compliance

Rüknettin KUMKALEVergisel Sorunların Kökenleri ve Ekonomiye Etkisi

Roots of Taxational Troubles and Effects on the Economy

Prof. Dr. Ersan ŞEN | Nilüfer YENİCEVUK (Vergi Usul Kanunu) m.359/a-2 ve m.359/b Mukayesesi

Comparison Between Article 359/a and 359/b in TPC (Tax Procedure Code)

İmdat TÜRKAYBilirkişilik Müessesesi ve Bilirkişi Ücretinin Vergilendirilmesi

Expert’s Opinion Institution and Taxation of Expert Fee

Fikri ve Sınai Mülkiyet Hukuku

Şule DİLMAÇPatent Lisans Sözleşmesi

Patent License Contract

İlhami GÜNEŞPatentin Hukuki İşlemlere Konu Edilmesi; Devri, Lisansa Konu Edilmesi ve Zorunlu Lisans

Patent As Being Subject Matter in Legal Transactions; Transfer, Licensing and Compulsory License

Muktedir LALEYasal Hakkın Kullanılması Bağlamında Tasarım Tescillerinde Kötüniyet

Malevolence in Design Registration in the Context of Use of Legal Right

Dr. Temel NALDijital Kitapta Telif Sorunları

Copyright Problems in Digital Book

Ünsal PİROĞLUFotoğrafik Eserlerde Telif Hakları

Copyrigths on Photographic Works

Dr. Güzide SOYDEMİRİkinci Ekran Uygulamaları ve Örtülü Reklam

Second Screen Applications and Implicit Publicity

Dr. Cahit SULUKTürkiye’de İlaçların Patent ve Diğer Fikri Mülkiyet Hakları ile Korunması

The Protection of Pharmaceuticals with Patent and other Intellectual Property Rights in Turkey

Dilek ŞAHİNCİReklamda Başkasına Ait Tescilli Markanın Kullanımının Tükenme İlkesi Açısından Değerlendirilmesi

Assessment of the Use of Trademark Registered to Another Person in an Advertisement According to Exhaustion Principle

Tüketici Hukuku

Tuğba KAYA SALTüketici Hakem Heyetlerinde Yaşanan Sorunlar

Troubles Faced in Consumer Arbitration Committees

Mehmet Akif TUTUMLUTüketici Uyuşmazlıklarında Kısmî Dava ve Belirsiz Alacak Davası UygulamasıApplication of Partial Lawsuit and Undetermined Claim Lawsuit With Regards to Consumer’s Incompatibilities

Tıp Hukuku

Gültezer HATIRNAZ EROLHasta Hakları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin Getirdiği Değişiklikler ve Yenilikler Hakkında DeğerlendirmeAn Assessment on Changes and Innovations Brought by the Patients Rights Amendment Regulations

Prof. Dr. H. Tamer İNAL

Tıbbî ve Cerrahî Uygulamada Malpraktis ve Komplikasyondan Doğan Sorumluluk

The Responsibility Arisen from Malpractice and Complications of Medical and Surgical Interventions

Prof. Dr. Ahmet Nezih KÖK

Şiddetin Kıskacında Hekim Hakları ve Vekâlet Sözleşmesinin Farklı Yorumu

Physician’s Rights in Clamps of Violence and a Different Interpretation For Attorney Agreeement

Kerem YILMAZ

Hukuki Sonuçları Bakımından Defansif Tıbbın, Tıbbi Uygulama Hataları Çerçevesinde Değerlendirilmesi

According to its Legal Consequences Assessment of Defensive Medicine within the Framework of Malpractice

Adli Tıp Hukuku

Prof. Dr. Oğuz POLAT

Bilirkişilik ve Adli Tıbbın Yargıdaki Önemi

Expert Witnessing and the Importance of Forensic Medicine in Justice

Genel Hukuk

Özkan GÜLTEKİN

Hâkimler ve Savcılar Hakkında Yapılan Disiplin Soruşturmaları ile Bu Soruşturmalarda Görülen Eksiklikler

Disciplinary Investigations Conducted on Judges and Public Prosecutors and Some Deficiencies Identified in These Investigations

Prof. Dr. Tülin Günşen İÇLİ

Suça Maruz Kalma Korkusunun Bireysel ve Sosyal Yaşama Etkileri

The Effects of Fear of Crime to Individual and Social Life

Dursun KARAMAN

Seçim Hakkında Genel Bilgiler

General Informations About Election

Yusuf MEMİŞ

Adlî Yargının Kayıp-Kaçak Bedeline Bakış Açısı

Judicial Justice Viewpoint to Loss-Smuggle Compensation

Selda Güner NİŞANCI

Taşınır Kültür Varlıklarının Korunması ve Cezai Yaptırımlar

The Protection of Movable Cultural Property and Criminal Sanctions

Cengiz OTACI

Hukukta Değişim, Süreklilik ve Yoruma Yüklenen Fonksiyon

Change in Law, Persistence and the Function Attributed to the Comment

Dr. Servet YETİM

Sayısal Gündem 2020, Sosyal Medya ve Hukuki Sorunlar

Digital Agenda 2020, Social Media and Legal Issues

Prof. Dr. Mehmet YÜKSEL

Osmanlı Hukukunda Kadı ve Kadılık Müessesesi

Qadi and Instution of Qadi in Ottoman Law

887Hukuk Uygulamaları Law in Practice

877

Hukuk Tarihimizden Portreler

Galip DOĞAN

MONTESQUIEU (1689 - 1755)(Charles Louis de Secondat)

Terazinin Dengesi

Remzi ÖZMEN

Mevzuat Hazırlama ve Değiştirme Üzerine -I-

Yayın İlkeleri Submission Rules 895

655 761

784

790

797

808

820

826

834

848

856

865

888

892

659

676

682

694

700

707

718

720

724

731

735

739

742

752

Page 7: Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız‡ocuğun Vasiyetname Yoluyla...Ak˜f YILDIRIM • Ferhat YILDIZ • Doç. Dr. Hal˜l YILMAZ • Kerem YILMAZ • Doç. Dr. Süleyman

117

Terazi Hukuk Dergisi | Cilt/Volume: 9 | Sayı/Issue: 100 | Aralık 2014/December 2014

Medeni Hukuk

Öz:

Ölüme bağlı tasarruflar, hükümlerini ölüm tarihinde doğururlar. Bu sebeple, çocuğun vasiyetname yoluyla tanınması hâlinde uygulanacak hukuk, ölüm tarihinde yürürlükte olan hukuktur. Ancak, dava tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş olan 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun soybağına ilişkin hükümleri kamu düzenine ilişkindir. Bu sebeple, inceleme konusu uyuşmazlığa derhal uygulanmalıdırlar. Vasiyetnamenin yorumlanmasında irade prensibi ve tanımaya ilişkin yorumda çocuğun yararı öncelikli olarak dikkate alınmalıdır.

Anahtar Kelimeler:Soybağı, Tanıma, Vasiyetname, Ölüme Bağlı Tasarruf, Yürürlük Hukuku, İrade Prensibi, Çocuk Hukuku, Favor Testamenti İlkesi, Mirasçı Atanması, Yargıtay Kararı.

Çocuğun Vasiyetname Yoluyla Tanınması (Yargıtay Kararı İncelemesi)(*)

Testamentary Recognition of Paternity (Review of a Supreme Court Decision)

Yrd. Doç. Dr. Umut YENİOCAK(**)

Abstract:

Testamentary dispositions take effect on the date of death. Therefore, the law applicable to the testamentary recognition of paternity of a child is the law effective on the date of death. However, the provisions of relating paternity of the Turkish Civil Code no.4721 which came into effect before the trial date are related to public order. Therefore, they should be immediately applied to the dispute that constitutes the subject of this review. The principle of will for the interpretation of testament and the interests of the child for the interpretation of recognition of paternity of the child should be considered primarily.

Keywords:Paternity, Recognition of Paternity, Testament, Testamentary Dispositions, Law in Effect, Principle of Will, Child Law, Principle of Favor Testament, Appointment of Heir, Supreme Court Decision.

(*) Hakemli makale | Peer Reviewed Article(**) Öğretim Üyesi | İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi | Hukuk Fakültesi

[email protected]

I. OLAYIN ÖZETİ

Mirasbırakan F.E., 24.05.1999 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri'nde vefat etmiştir. Vefat ettiği sıra-da, Türkiye’de hukuken devam eden bir evliliği ve bu evlilikten olma çocukları vardır. Ayrıca, Türkiye’deki evliliği devam ederken Amerika Birleşik Devletleri'nde yaptığı ikinci evlilikten olma J.E. adlı kızı hayattadır.

F.E., 11.09.1975 tarihinde düzenlediği vasiyetna-mede şu ifadelere yer vermiştir:

“... Amerikan kanunlarına göre ... U.B. ile evlen-dim bu evliliğimden ... 1970 doğumlu J.E. isminde ... çocuğum dünyaya gelmiştir...

... Çocuklarım ... J.E.’ye tamamı dört hisse iti-bar edip birer hisse itibariyle bu iki parça gayrimen-kulü ve üzerindeki apartmanla birlikte kendilerine vasiyet ettim...”

Mirasbırakan F.E.’nin Türkiye’deki diğer mirasçı-ları, veraset belgesi talebiyle başvurdukları Sulh Hukuk Mahkemesi’nden bir mirasçılık belgesi almışlardır. Ancak, bu belgede J.E. mirasçılar arasında sayılmamıştır. J.E., bu belgenin iptal edilmesi ve kendisinin de yasal mirasçı olarak yer aldığı yeni bir mirasçılık belgesi düzenlenmesi için ilgili Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurmuştur.

II. YARGI AŞAMALARINDA VERİLEN KARARLAR

1. Yerel Mahkeme’nin Kararı

Yerel mahkeme, 13.05.2010 tarihli kararında, va-siyetnamede yer alan beyanları, mirasbırakan babanın davacı kızı J.E.’yi ‘tanıması’ olarak yorumlamıştır. Bu-nun sonucu olarak, daha önce diğer mirasçılara verilen ve J.E.’nin mirasçı olarak yer almadığı veraset belgesi-ni iptal ederek, J.E.’nin de yasal mirasçı olarak tespit edildiği bir karar vermiştir.

Yerel Mahkeme, vasiyetnamedeki tanıma beya-nına uygulanacak hukuku belirlerken, mirasbırakanın ölüm tarihini (1999) esas almıştır. Bu tarihte, Anaya-

Page 8: Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız‡ocuğun Vasiyetname Yoluyla...Ak˜f YILDIRIM • Ferhat YILDIZ • Doç. Dr. Hal˜l YILMAZ • Kerem YILMAZ • Doç. Dr. Süleyman

Yrd. Doç. Dr. Umut YENİOCAK118

Terazi Hukuk Dergisi | Cilt/Volume: 9 | Sayı/Issue: 100 | Aralık 2014/December 2014

sa Mahkemesi tarafından sadece evli erkeğin zina-sı bakımından kısmen iptal edilen1 743 sayılı Kanunu Medeni’nin2 292. maddesi3 yürürlükte değildir. Dolayı-sıyla, Yerel Mahkeme, davacı J.E.’nin doğduğu tarihte (1970), mirasbırakan F.E.’nin Türkiye’de Türk hukuku-na göre devam eden bir evliliğinin olmasının, diğer bir ifadeyle, J.E.’nin evlilik dışı çocuk olarak doğmasının, mirasbırakan babanın tanıma beyanının hüküm doğur-masına engel olmadığı sonucuna varmıştır.

2. Yargıtay’ın Kararı

Yargıtay 7. Hukuk Dairesi ise, 17.02.2011 tarihli kararıyla4, yerel mahkemenin kararını bozmuştur.

Yargıtay 7. Hukuk Dairesi bozma kararında, mirasın açıldığı tarihte yürürlükte olan tanıma beyanına uygula-nacak hukuku belirlerken, mirasbırakanın ölüm tarihinin esas alınacağını belirtmekle birlikte, o tarihte yürürlük-te olan 743 sayılı Türk Kanunu Medenîsi’nin birbirleriyle evlenmeleri yasak kişilerin ilişkisinden olan ya da zina ürünü çocuğun tanınmasını yasaklayan 292. maddesi yü-rürlükteymiş gibi bir yanılgıyla karar vermiştir.

Yargıtay kararında şu ifadeler kullanılmıştır:

“Mirasın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan Türk Medeni Kanunu’nun 292. Maddesinde ise “Birbiriyle evlenmeleri memnu olanlardan veya evli erkek ve ka-dınların zinasından doğan çocuk tanınamaz.” hükmü yer almaktadır. Davacının dünyaya geldiği 1975 ta-rihinde mirasbırakanın Türkiye’de resmî nikahlı evli olduğu anlaşıldığından davacının tanınması mümkün olmayıp ... mirasçı da olamaz.”

Nitekim bu yanılgısını karar düzeltme talebine yönelik inceleme sırasında fark eden Daire, bu kez ilk bozma kararındaki gerekçesini değiştirmiştir. Yeni ka-rarında yer alan gerekçede ise; mirasbırakan baba ile davacı J.E. arasında soybağının kurulmadığı, özellikle, ortada tanıma olarak değerlendirilebilecek bir işlemin de olmadığını ifade ederek, verdikleri ilk bozma ka-rarının sonuç itibariyle doğru olduğunu belirtip karar düzeltme talebini ret etmiştir5.

Karar düzeltme talebi üzerine verdiği ret kararın-da Yargıtay 7. Hukuk Dairesi şu ifadeleri kullanmıştır:

“Dairemiz bozma ilamının 1 numaralı bendinde 743 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 292. maddesi kar-şısında davacının dünyaya geldiği 1975 yılında mirasbı-rakanın Türkiye’de resmî nikâhlı evli olması nedeniyle tanınmasının ve dolayısıyla mirasçı olmasının mümkün olmadığı belirtilerek davanın reddi gerektiğinden söz edilmiş ise de, anılan madde Anayasa Mahkemesi’nin 21.05.1981 gün ve 29/22 sayılı kararı ile kısmen iptal edildiğinden evli olan baba ile evli olmayan annenin birlikteliğinden meydana gelen çocukların tanınması

1 Anayasa Mahkemesi’nin 28.02.1991 tarihli, 15/5 sayılı Kararı (RG – 21184).

2 RG – 04.04.1926 – 339.3 İptal edilen hüküm: “Birbiriyle evlenmeleri memnu olanlardan

veya evli erkek ve kadınların zinasından doğan çocuk tanınamaz.”4 2010/6031 E., 2011/792 K.5 Yargıtay 7. Hukuk Dairesi - 06.10.2011, 3605/5783

ve babalığına hükmedilebilmesinin yolu açılmıştır. Bu nedenle bozma ilamımızda gösterilen gerekçe yerinde değildir. Ne var ki, davacının nüfusta mirasbırakanın kızı olarak kayıtlı olmadığı, mirasbırakan tarafından tanınmaması ve babalığına da hükmedilmemesi nede-niyle aralarında soy bağının kurulmadığı gözetildiğinde davanın bu gerekçe ile reddine karar verilmesi gerekti-ğinden bozma ilamı sonucu bakımından doğrudur.”

III. HUKUKİ PROBLEM

Yargıtay’ın bozma kararı ve karar düzletme tale-bi üzerine değişik gerekçeyle verdiği karar düzeltme talebinin reddine ilişkin karar birlikte dikkate alındı-ğında sonuç olarak;

Somut uyuşmazlıkta 7. Hukuk Dairesi, mirasbıra-kanın davacı lehine mal vasiyet ederken vasiyetname-de kullandığı ifadeleri bir tanıma beyanı olarak kabul eden yerel mahkemenin görüşüne katılmamış ve kararı bozmuştur.

Bu tespitten hareketle, incelememiz kapsamında üzerinde durmamız gereken iki temel hukuki problem bulunmaktadır:

Birincisi, yürürlükten kalkan 743 sayılı Türk Ka-nunu Medenîsi ve yürüklükte olan 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’ndaki6 tanımaya ilişkin hükümler bakı-mından uygulanması gereken yürürlük hukuku kuralları nelerdir?

İkinci hukuki problem ise, davacıya mal vasiyet eden mirasbırakanın vasiyetnamesinde kullandığı ifa-deler, geçerli bir tanıma beyanı olarak değerlendiri-lebilir mi?

Şayet bu ifadeler tanıma olarak nitelenebilirse, başka bir tartışmaya ihtiyaç olmaksızın Yargıtay’ın ver-diği kararın isabetsiz olduğu sonucu ortaya çıkacaktır. Çünkü Yargıtay’ın karar düzeltme talebini de reddedip yerel mahkemenin kararını bozmasının temel sebebi, mirasbırakan ile davacı çocuk J.E. arasında soybağının kurulmadığı, bu sebeple J.E.’nin yasal mirasçı olarak kabul edilemeyeceği görüşüdür.

IV. DEĞERLENDİRME

1. Yürürlük Hukuku Bakımından

a. Vasiyetnamede Yer Alan Tanıma Beyanına Uygulanacak Hukuk

Davacı J.E.’nin doğum tarihi 1970’tir. Vasiyetna-me, 1975 yılında noterde düzenleme şeklinde yapıl-mıştır. Davacı J.E.’nin biyolojik babası mirasbırakan F.E. 1999’da ölmüştür. J.E. tarafından açılan mirasçılık belgesinin iptaline ilişkin davanın tarihi ise 2003’tür.

İnceleme konusu karar bakımından üzerinde du-rulması gereken önemli konulardan biri, yukarıda tarih sırasıyla özetlediğimiz olgulardan hangisinin tarihi dik-kate alınarak, o tarihte yürürlükte olan hukuk kuralları-nın uyuşmazlığın çözümünde uygulanacağı meselesidir.

6 RG – 08.12.2001 - 24607

Page 9: Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız‡ocuğun Vasiyetname Yoluyla...Ak˜f YILDIRIM • Ferhat YILDIZ • Doç. Dr. Hal˜l YILMAZ • Kerem YILMAZ • Doç. Dr. Süleyman

Çocuğun Vasiyetname Yoluyla Tanınması 119

Terazi Hukuk Dergisi | Cilt/Volume: 9 | Sayı/Issue: 100 | Aralık 2014/December 2014

Bu tespit, karar konusu uyuşmazlık açısından ol-dukça önemlidir. Zira olay örgüsü içinde, yani davacı-nın doğum tarihi olan 1970’ten dava tarihi olan 2003’e kadar, uyuşmazlık konusunu ilgilendiren Türk Kanunu Medenîsi hükümlerini iptal eden bir Anayasa Mahke-mesi kararı verilmiş ve bir de temel kanun değişikliği gerçekleşmiştir (1 Ocak 2002’de yürürlüğe giren 4721 sayılı yeni Türk Medeni Kanunu). Bu sebeple, uyuş-mazlığın hangi tarihte yürürlükte olan kurallara göre çözülmesi gerektiği konusu öncelikli olarak ele alın-malıdır.

Yürürlük hukuku bakımından yapılacak ilk ve temel tespit, ölüme bağlı tasarruflara ilişkin olmalı-dır. Zira inceleme konusu uyuşmazlıkta bir vasiyet-name ve vasiyetnamedeki beyanların bir tanıma ola-rak yorumlanıp yorumlanamayacağı tartışması söz konusudur.

Ölüme bağlı tasarruflar bakımından ifade edil-mesi gereken temel ilke, ölüme bağlı tasarrufların, aksi tasarruftan anlaşılmadıkça, tasarrufta bulu-nanın ölümü tarihinde hüküm doğurmalarıdır7. Bu sebeple, vasiyetnamede yer alan tanıma beyanına ilişkin tartışmada uygulanacak hukukun belirlenmesi bakımından, mirasbırakanın ölüm tarihi (1999) esas alınmalıdır.

Her ne kadar tanıma beyanının, çocuğun doğumu tarihinden itibaren, yani geçmişe dönük olarak hüküm doğuracağı kabul edilse de, bu kabul, çocuğu koruma amaçlıdır8. Tanımanın çocuğun doğumundan itibaren hüküm doğurmasının amacı, özellikle çocuğun soyba-ğının başından itibaren düzeltilmesi ve malvarlığı hak-ları bakımından çocuğun mağdur olmamasıdır9.

Yargıtay bozma kararıyla, bahsi geçen kabulü, tam aksi yönde, çocuğun aleyhine sonuç doğuracak şekilde yorumlamıştır. Bu yorumun sonucu olarak Yargıtay, çocuğun doğum tarihinde 743 sayılı Mede-ni Kanun’un birbirleriyle evlenmeleri yasak olanların ilişkisinden olan ya da zina ürünü çocuğun tanınma-sını yasaklayan 292. maddesi yürürlükte olduğu için tanımanın hukuken mümkün olmadığı sonucuna var-mıştır10.

Hâlbuki mirasbırakanın ölüm tarihinde (1999), 743 sayılı Medeni Kanun’un 292. maddesi, Anayasa Mahkemesi’nin 28.02.1991 tarihli kararıyla Anayasa’ya

7 İMRE, Zahit / ERMAN, Hasan: Miras Hukuku, 10. Baskı, İstanbul, 2014, s. 49; DURAL, Mustafa / ÖĞÜZ, Tufan / GÜMÜŞ, Mustafa Alper: Aile Hukuku (Türk Özel Hukuku C. III), 9. Baskı, İstanbul, 2014, s. 271; İNAN, Ali Naim / ERTAŞ, Şeref / ALBAŞ, Hakan: Miras Hukuku, 8. Baskı, İzmir, 2012, s. 162; AYAN, Mehmet: Miras Huku-ku, 7. Baskı, Konya, 2014, s. 77; KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Miras Hu-kuku, 5. Baskı, Ankara, 2013, s. 94; ÖZTAN, Bilge: Miras Hukuku, 6. Baskı, Ankara, 2014, s. 145; ANTALYA, Gökhan: Miras Hukuku, İstanbul, 2009, s. 112

8 SEROZAN, Rona: Çocuk Hukuku, İstanbul, 2005, s. 207; Özellikle uluslararası sözleşmelerde çocuğun yararının her durumda üstün tutulduğuna yönelik tespitler için bkz. ŞIPKA, Şükran: “4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun ‘Evlat Edinme’ye İlişkin Hükümlerinin İncelenmesi”, İÜHFM, C. LVII,, S. 1-2, 1999, s. 302 vd.

9 SEROZAN: s. 20710 Bu hükmün kapsamına giren tanıma yasaklarına ilişkin tartışmalar

için bkz. OĞUZMAN, Kemal / DURAL, Mustafa: Aile Hukuku, 3. Baskı, İstanbul, 2001, s. 328 vd.

aykırı bulunarak iptal edilmiştir. Diğer bir ifadeyle, va-siyetnamedeki tanıma beyanını değerlendirirken çocu-ğun doğum tarihi yerine mirasbırakanın ölüm tarihini dikkate almış olsa idi, Yargıtay’ın tamamen farklı bir sonuca varması mümkün olacaktı. Nitekim Yargıtay, karar düzeltme başvurusu üzerine bu hatasını fark ederek gerekçesini değiştirmiştir.

Ne var ki, bu kez de mirasbırakana ait vasiyet-namedeki beyanların bir tanıma iradesi olarak yorum-lanabileceğini kabul etmemiş, sonucu itibariyle doğru bulduğu bozma kararının sadece gerekçesini değiştir-miş ve bozma kararının kaldırılması yönündeki karar düzeltme talebini reddetmiştir.

Hemen belirtelim ki, Yargıtay’ın karar düzeltme talebini reddederken değiştirdiği gerekçesinde bah-settiği Anayasa Mahkemesi kararının künyesi hatalı olup,somut uyuşmazlığa ilişkin olmayan, başka bir ip-tal kararına ilişkindir..

Kararda Türk Kanunu Medenîsi m. 292’den bahse-dilmiş ve ardından şu ifade kullanılmıştır:

“... anılan madde Anayasa Mahkemesi’nin 21.05.1981 gün ve 29/22 sayılı kararı ile kısmen iptal edildiğinden...”

Hâlbuki Anayasa Mahkemesi’nin 21.05.1981 gün ve 29/22 sayılı kararı, 743 sayılı Medeni Kanun’un 292. maddesi ile ilgili değil, babalık davasında hâkimin ba-balığa hükmetmesiyle ilgili olan Türk Kanunu Medenîsi m. 310 hakkında verilmiş bir karardır.

b. Kamu Düzenine İlişkin Hükümlerin ‘Derhal Uygulanması’ İlkesi

Bir an için, inceleme konusu vasiyetnamedeki ta-nıma beyanına ilişkin tartışmayı yakından ilgilendiren, 743 sayılı Medeni Kanun’un birbirleriyle evlenmeleri yasak olanların ilişkisinden olan ya da zina ürünü çocu-ğun tanınmasını yasaklayan 292. maddesinin Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmediği ve mirasbıraka-nın ölüm tarihinde bu yasağın hâlâ yürürlükte olduğu varsayılsa dâhi, yürürlük hukukuna ilişkin temel ilkeler dikkate alınarak farklı bir sonuca varılabilirdi. Şöyle ki;

Kural olarak, kanunlar, yürürlüğe girdikleri tarih ile yürürlükten kaldırıldıkları tarih arasında meydana gelen hukuki olaylara uygulanırlar. Ancak, bu kuralın en önemli istisnası, kamu düzenine ilişkin hükümler-dir11. Yeni kanunun kamu düzenine ilişkin kuralları, ta-raf iradelerine dayalı hukukî işlemler de dâhil olmak üzere, mevcut hukuki ilişkilere derhal uygulanırlar. Kamu düzenine ilişkin bir kanun hükmü söz konusu ise, bu hükme aykırı olan eski kanunun, yeni kanun döne-minde varlığını sürdürmesi kabul edilemez. Aksi hâlde, hukuki güvenlik ve uygulama birliği kaybolur12.

Öte yandan, kamu düzenini ilgilendiren, kamu yararına hizmet eden yeni bir kanun hükmünün uygu-

11 OĞUZMAN, Kemal / BARLAS, Nami: Medeni Hukuk, 20. Baskı, İs-tanbul, 2014, s. 71 vd.

12 BAYSAL, Başak: “Kanunların Zaman Açısından Yürürlüğü”, Prof. Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu İçin Armağan, Ankara, 2004, s. 476 vd.

Page 10: Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız‡ocuğun Vasiyetname Yoluyla...Ak˜f YILDIRIM • Ferhat YILDIZ • Doç. Dr. Hal˜l YILMAZ • Kerem YILMAZ • Doç. Dr. Süleyman

Yrd. Doç. Dr. Umut YENİOCAK120

Terazi Hukuk Dergisi | Cilt/Volume: 9 | Sayı/Issue: 100 | Aralık 2014/December 2014

lama alanını, bu kanunun yürürlüğe girmesinden sonra gerçekleşecek hukukî durumlarla sınırlı tutmak, bazı hâllerde eşitlik ilkesine de aykırı düşebilir.

Tüm bu sebeplerle, yürürlük hukukuna ilişkin ge-rek modern teori gerekse klasik teori savunucuları, kamu düzenine ilişkin kanun kurallarının mevcut hu-kuki ilişkilere derhal uygulanacağını ya da uygulama-da sıkça kullanılan ifadeyle “geçmişe etkili olduğunu” kabul ederler13.

Kamu düzenine ilişkin hükümlerin derhal uygu-lanması gerektiği (geçmişe etkili olduğu), 4722 sayılı Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un14 2. maddesinde şu şekilde ifade edilmiştir15:

“Türk Medeni Kanununun kamu düzeni ve genel ahlakı sağlamaya yönelik kuralları, haklarında ayrık bir hüküm bulunmayan bütün olaylara uygulanır. Bu bakımdan, eski hukukun Türk Medeni Kanununa göre kamu düzeni ve genel ahlaka aykırı olan kuralları, bu Kanun yürürlüğe girdikten sonra hiçbir suretle uygu-lanmaz.16”

4722 sayılı Kanun’un 2. maddesinde ifade edilen ilkenin, inceleme konusu dava bakımından da uygu-lanması gerekirdi. Zira soybağına ilişkin hükümlerin kamu düzenine ilişkin oldukları tereddütsüzdür. Ni-tekim Yargıtay’ın 4722 sayılı Kanunun 2. maddesinin

13 BAYSAL: 47914 RG – 08.12.2001 - 24600715 Mülga 864 sayılı Kanunu Medeninin Sureti Mer'iyet ve Şekli Tatbiki

Hakkında Kanun 2. maddesinde de aynı ilke kabul edilmişti.16 Hükmün anlamı, amacı ve hükümde geçen eski hukuktan ne anla-

şılması gerektiğine ilişkin olarak madde gerekçesinde şu ifadelere yer verilmiştir:

“Maddenin gerekçesinde ayrıntılı bir açıklamaya yer verilmiştir: “Burada "Kanunların geçmişe uygulanmaması kuralının" istisna-

larından olmak üzere "kanunların geçmişe uygulanacağı haller" sayılmıştır. Bu haller İsviçre Medenî Kanununun Sonuç Hükümleri Bölümünün 2'nci maddesinde de yer almaktadır.

Maddenin birinci cümlesinde "kanunların geçmişe etkili olmaması" (kanunların makabline şamil olmaması) kuralının iki istisnasına yer verilmiştir. Bunlardan birincisi kamu düzeni, ikincisi ise ge-nel ahlâktır. Buna göre, kamu düzeni ve genel ahlâka ilişkin olan kurallar, Türk Medenî Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten önce gerçekleşmiş olup, haklarında ayrık bir hüküm bulunmayan bü-tün olaylara uygulanacaktır. Böylece; kamu düzeninin ve genel ahlâkının gerektirdiği hallerde, geçmişe etkili olmama ilkesinin geçerli olamayacağı vurgulanmıştır. Bu hükümler, eski hukukun kamu düzeni ve genel ahlâka aykırı olan hükümlerinin devam et-mesi önlenmek ve toplumsal yaşam ve yararlar açısından, Türk Medenî Kanunuyla getirilen düzenlemelerin hâkimiyeti sağlanmak istenmiştir.

Maddenin ikinci cümlesi bu ana ilkenin bir sonucu olarak eski hu-kukun, yeni hukukun kamu düzeni ve genel ahlâk kurallarına aykırı olan hükümlerinin, Türk Medenî Kanunu yürürlüğe girdikten sonra uygulanmayacağını vurgulamaktadır.

Maddede sözü edilen "eski hukuk" ifadesi, 864 sayılı Kanunda Türk Kanunu Medenîsinin yürürlüğe girmesinden önce geçerli olan şer'i hukuku ifade etmektedir. Bir Devrim Kanunu olarak Türk Kanu-nu Medenîsi, Türk toplumunun eski hukukla olan bütün bağlarını koparmıştır. Bu niteliği yönünden Türk Medenî Kanunu ile yürür-lükten kaldırılan Türk Kanunu Medenîsi eski hukuku ifade etmez. Ancak Türk Medenî Kanunu bakımından eski kanun niteliğindedir. Bu anlamda olmak üzere maddede sözü edilen "eski hukuk" ifa-desi gerek şer'i hukuku gerekse Türk Kanunu Medenîsini kapsaya-cak bir anlamda kullanılmıştır. Bunun sonucu olarak Türk Kanunu Medenîsinde yer alan kamu düzeni ve genel ahlâkı ilgilendiren hü-kümler de Türk Medenî Kanunu karşısında hiçbir şekilde uygulama alanı bulmayacaktır.”

kapsamına ilişkin birçok kararında da soybağını ilgi-lendiren kanun hükümleri bakımından bu husus açıkça ifade edilmiştir17.

Nitekim 743 sayılı Medenî Kanun’un 292. mad-desini iptal eden Anayasa Mahkemesi’nin 28.02.1991 tarihli Kararının gerekçesinde de, hükmün kamu düze-nine ilişkin olduğu şu ifadelerle açıkça belirtilmiştir:

“Kişilik doğumla başlayıp ölümle sona ereceğine göre kendi ana babasını seçme olanağı bulunmayan çocuk, evlilik dışı dünyaya gelse bile Anayasa’nın sözü edilen bu maddesindeki “herkes” sözcüğünün kapsa-mı içindedir. Çocuğun ana babasını bilmek, babası-nın nüfusuna yazılmak, bunun getireceği haklardan

17 “4722 sayılı yasanın 2. maddesi gereği nesebin reddi davası kamu düzeni ile ilgili olup olaya yeni Türk Medeni Kanunu hükümleri-nin uygulanması gerekir.” YARGITAY, 2. HD, E. 2002/6737, K. 2002/7420, T. 3.6.2002

“4722 sayılı kanunun 2. maddesi uyarınca kamu düzenine ilişkin olan velayet konusunda 4721 sayılı Medeni Kanun hükümlerinin uy-gulanması gerekir.”, YARGITAY, 2. HD, E. 2002/1070, K. 2002/5678, T. 30.4.2002

“Davacı evlat edinen, 2001 yılında evlat edindiği 1995 doğumlu küçük Esat'ın evlatlığının refi (743 Sayılı Türk Kanunu Medenisi md. 258) davasını evlat edinilen küçük ve onun anne-babası aleyhine açmış, mahkemece davanın reddine ilişkin karar davacı tarafından temyiz olunmuştur.

4722 sayılı Kanunun 2. ve 14. maddeleri uyarınca davada 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri uygulanacaktır. Türk Medeni Kanunu madde 304 uyarınca, evlat edinme işleminden sonra ana ve babaya ait olan haklar ve yükümlülükler evlat edinene geçer. Evlat edinilen küçük Esat üzerinde anne ve babasının velayet hakkı da evlat edinene geçtiğinden; küçüğü davada temsil etmek üzere kayyım atanması için davacıya süre verip, davanın atanacak kayyı-ma ihbarı ve varsa onun göstereceği kanıtlarda değerlendirilmeden yanlış hasımla hüküm kurulması doğru değildir.”, YARGITAY, 2. HD, E. 2006/5261, K. 2006/12236, T. 25.9.2006

“Bu noktada, Türk Hukuk Sistemi'nde kanunların geriye yürümesi (geçmişe etkililik) konusunda bir değerlendirme yapılması gerek-mektedir:

Belirtilmelidir ki; kanunların geriye yürümesi veya yürümemesi konusunda mevzuatımızda genel bir hüküm yoktur. Ancak, toplum barışının temel dayanağı olan hukuka ve özellikle kanunlara karşı güveni sağlamak ve hatta, kanun koyucunun keyfi hareketlerine engel olmak için, öğretide kanunların geriye yürümemesi esası kabul edilmiştir. Buna göre, gerek Özel Hukuk ve gerekse Kamu Hukuku alanında, kural olarak her kanun, ancak yürürlüğe girdiği tarihten sonraki zamanda meydana gelen olaylara ve ilişkilere uy-gulanır; o tarihten önceki zamana rastlayan olaylara ve ilişkilere uygulanmaz. Hukuk güvenliği bunu gerektirir.

Kanunların geriye yürümemesi (geçmişe etkili olmaması) kuralının istisnalarından birini, beklenen (ileride kazanılacağı umulan) hak-lar oluşturmaktadır. Kamu düzeni ve genel ahlaka ilişkin kurallar yönünden de kanunların geriye yürümesi söz konusudur. Yargılama hukukunu düzenleyen kanunlar da, ilke olarak geçmişe etkilidir (Prof. Dr. Necip Bilge, Hukuk Başlangıcı, 14. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2000, s. 193- 194; Prof. Dr. A. Şeref Gözübüyük, Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları, 15. Bası, Turhan Kitabevi, An-kara 2003, s. 73).”, YARGITAY, HGK, E. 2004/10-528, K. 2004/533, T. 31.3.2004

“Dava, evliliğin devamı sırasında eşlerden birisi tarafından, nüfus kaydındaki doğum tarihinin düzeltilmesi istenilen küçüğe velaye-ten açılmış, mahkemece, diğer eşin katılması veya icazeti aranma-dan davaya bakılıp kabulüne karar verilmiştir.

Türk Medeni Kanununun 336'ncı maddesinde, (eşlerden herhangi birisine öncelik veya üstünlük tanınmadan) evlilik devam ettiği sürece ana ve babanın, velayeti birlikte kullanacağı öngörülmüş ve 342'nci maddesinde de anne ve babanın çocuğu velayetleri çer-çevesinde temsil edecekleri ilkesi yine ayırım yapılmadan getiril-miş olup, kamu düzenini sağlamaya yönelik bulunan bu kuralların, Yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ocak 2002 tarihinden önceki olaylara uygulanması da, 4722 sayılı Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Yasanın 2'nci maddesi hükmü gereğidir.”, YARGITAY, 18. HD, E. 2004/8816, K. 2004/9835, T. 20.12.2004

Page 11: Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız‡ocuğun Vasiyetname Yoluyla...Ak˜f YILDIRIM • Ferhat YILDIZ • Doç. Dr. Hal˜l YILMAZ • Kerem YILMAZ • Doç. Dr. Süleyman

Çocuğun Vasiyetname Yoluyla Tanınması 121

Terazi Hukuk Dergisi | Cilt/Volume: 9 | Sayı/Issue: 100 | Aralık 2014/December 2014

yararlanmak, ana ve babasından kendisine karşı olan görevlerini yerine getirmelerini istemek gibi hakları, çocuğun kişiliğine bağlı temel haklarındandır.”

c. İnceleme Konusu Uyuşmazlık Bakımından

Yukarıda yer verdiğimiz açıklamalardan da açık-ça anlaşıldığı üzere, 4721 sayılı yeni Türk Medeni Kanunu’nun Aile Hukuku Kitabının soybağına ilişkin hükümleri, kamu düzenini ilgilendirir nitelikte hüküm-lerdir. Bu sebeple, Kanun’un yürürlüğe girmesinin ar-dından derhal uygulama alanı bulurlar.

Bu tespitin sonucu olarak, inceleme konusu uyuşmazlıkta, davanın 4721 sayılı yeni Türk Medeni Kanunu’nun yürürlüğe girmesinin ardından 2003 yı-lında açılmış olması sebebiyle, evlilik dışı çocuk ko-numunda olan davacı J.E.’nin vasiyetname yoluyla tanınmış olup olmadığı tartışması bakımından 4721 sa-yılı yeni Türk Medeni Kanunu’nun kabul ettiği ilkelerin doğrudan uygulanması gerekir.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda, yukarıda bahsi geçen Anayasa Mahkemesi’nin 28.02.1991 ta-rihli Kararıyla uyumlu olarak, evlilik dışı çocuğun ta-nınmasının önündeki yasaklara yer verilmemiştir18. Kanun’daki bu ilkesel kabul kamu düzenini ilgilendirir nitelikte olduğuna göre, başka bir tartışmaya girme-den, sırf 4722 sayılı Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un 2. maddesine dayanılarak, evlilik dışı çocuk konumundaki davacı J.E.’nin F.E. tarafından tanınmasının mümkün olduğu sonucuna varmak mümkündür.

Yürürlük hukuku bakımından meseleyi ele aldık-tan sonra, gelelim konunun maddi hukuk boyutuna.

Bu aşamada ele alınacak temel soru şudur:

Davacı J.E. lehine mal vasiyetini içeren ve biyo-lojik babası tarafından düzenlenen vasiyetnamede yer alan ifadeler, tanıma olarak yorumlanabilir mi?

Aşağıda, bu soruya miras hukuku kuralları çerçe-vesinde yanıt bulmaya çalışacağız.

2. Vasiyetnamenin Yorumuna İlişkin İlkeler Bakımından

a. Genel Olarak

Vasiyetnamenin yorumunda esas olarak dikka-te alınacak unsur vasiyet bırakanın iradesidir. Diğer ifadeyle, vasiyetnamenin yorumunda irade prensi-bi geçerlidir19. Vasiyetnamede tek taraflı bir irade beyanı söz konusu olduğu için, muhatabın iradeye verdiği anlamın dikkate alınması mümkün değildir. Önemli olan irade sahibinin (vasiyet bırakanın) ger-çek iradesidir. Vasiyetname işlemini gerçekleştiren

18 Bu konu, aşağıda “Tanıma Hukuku Bakımından” başlığı altında ay-rıntılı olarak ele alınmıştır.

19 KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip: Miras Hukuku, 3. Baskı, İstanbul, 1987, s. 321; OĞUZMAN, Kemal: Miras Hukuku, 6. Baskı, İstanbul, 1995, s. 171; İMRE / ERMAN: s. 108; DURAL, Mustafa / ÖZ, Turgut: Miras Hukuku (Türk Özel Hukuku. C. IV), 7. Baskı, İstanbul, 2013, s. 213; ERGÜNE, Mehmet Serkan: Vasiyetnamenin Yorumu, İstanbul, 2011, s. 17; İNAN / ERTAŞ / ALBAŞ: s. 276; AYAN: s. 133

kişinin farazi iradesi değil gerçek iradesi araştırıl-malı20, ölen kişinin gerçek iradesine saygı duyulmalı ve ölüme bağlı tasarruf, bu irade doğrultusunda so-nuç doğurmalıdır21.

Elbette, her irade beyanında olduğu gibi, vasiyet beyanında da yorum faaliyeti ancak beyanın açık ol-madığı hâllerde bir ihtiyaç olarak ortaya çıkar. Yoksa beyan edilen irade açıkça anlaşılıyorsa, ayrıca yorum yapmaya gerek kalmaz22.

Öte yandan, bir yorum faaliyetinde bulunabilme-nin ön koşulu, o irade beyanının geçerlilik şartlarını taşımasıdır23. Zira geçerlilik şartlarını taşımayan, örne-ğin, geçerlilik şekline uyulmaksızın gerçekleştirilen bir hukuki işlem yorum yoluyla düzeltilemez24.

Vasiyetnamenin yorumunda, mirasbırakanın ger-çek iradesini tespit edebilmek için, ihtiyaç duyuldu-ğunda, beyanla birlikte mirasbırakanın ilişkileri, siyasi düşüncesi, günlük vs. gibi ilgili diğer notları, dâhil ol-duğu toplumdaki âdetler gibi etkenler de rol oynaya-bilir25.

Vasiyetnameye ilişkin olarak, öğretide genel ola-rak kabul gören özel yorum kurallarına kısaca değine-lim.

aa. Favor Testamenti İlkesi

Vasiyetnamenin yorumu bakımından kabul edilen temel ilkelerden biri favor testamenti (vasiyetname lehine yorum) ilkesidir26. İlkenin anlamı, vasiyetna-meye ilişkin yapılması mümkün olan yorumlardan biri tercih edilirken, vasiyetnameyi geçerli olarak ayakta tutacak olan yoruma öncelik verilmesidir27.

Bu ilke, Türk Medeni Kanunu’nda açıkça ifade edilmese de bazı hükümlerde bu ilkenin izlerine rast-lamak mümkündür28. Örneğin, TMK m. 504/2 hükmüne göre “Ölüme bağlı tasarrufta kişinin veya şeyin belir-tilmesinde açık yanılma hâlinde mirasbırakanın ger-çek arzusu kesin olarak tespit edilebilirse, tasarruf bu arzuya göre düzeltilir.”

20 ANTALYA: s. 245; AKSOY DURSUN, Sanem: “Ölüme Bağlı Tasarruf-ların Yorumuna Dair Bazı Düşünceler”, İÜHFM, C. LXVI, S. 2, s. 321

21 KOCAYUSUFPAŞAOĞLU: s. 321; DURAL / ÖZ: s. 213; ERGÜNE: s. 18; BAYGIN, Cem: “Ölüme Bağlı Tasarruflarda Yorum”, AÜEHFD, C. IV, S. 1-2, 2000, s. 570

22 DURAL / ÖZ: s. 213; ERGÜNE: s. 3523 Öğretide, ölüme bağlı tasarruflar bakımından geçerlilik şartlarına

sıkı sıkıya bağlı kalmayı doğru bulmayan görüşler de ileri sürülmüş-tür. Bu görüşler için bkz. SEROZAN, Rona: “Ölüme Bağlı Tasarruf-ların Yorumuna Değişik Bir Yaklaşım”, Halit Kemal Elbir’e Arma-ğan, İstanbul, 1996, s. 448; Ayrıca bkz. SEROZAN, Rona / ENGİN, Baki İlkay: Miras Hukuku, 4. Baskı, İstanbul, 2014, s. 347; İNAN / ERTAŞ / ALBAŞ: s. 276; AYAN: s. 133; KILIÇOĞLU: s. 176

24 DURAL / ÖZ: s. 21525 İMRE / ERMAN: s. 110; DURAL / ÖZ: s. 214; KOCAYUSUFPAŞAOĞ-

LU: s. 322; BAYGIN: s. 57226 İMRE / ERMAN: s. 111; DURAL / ÖZ: s. 215; KOCAYUSUFPAŞA-

OĞLU: s. 323; BAYGIN: s. 573; SEROZAN / ENGİN: s. 347; İNAN / ERTAŞ / ALBAŞ: s. 278; AYAN: s. 133; KILIÇOĞLU: s. 177; AYAN: s. 134; ÖZTAN: s. 199; ANTALYA: s. 249; Ayrıntılı bilgi için bkz. ERGÜNE: s. 74 vd.

27 OĞUZMAN: s. 172; DURAL / ÖZ: s. 215; ERGÜNE: s. 7528 OĞUZMAN: s. 172; DURAL / ÖZ: s. 215; ÖZTAN: s. 199

Page 12: Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız‡ocuğun Vasiyetname Yoluyla...Ak˜f YILDIRIM • Ferhat YILDIZ • Doç. Dr. Hal˜l YILMAZ • Kerem YILMAZ • Doç. Dr. Süleyman

Yrd. Doç. Dr. Umut YENİOCAK122

Terazi Hukuk Dergisi | Cilt/Volume: 9 | Sayı/Issue: 100 | Aralık 2014/December 2014

Aynı şekilde TMK m. 577/2 hükmünün de bu il-kenin bir görünümü olduğu kabul edilir29. Hükme göre “Tüzel kişiliği bulunmayan bir topluluğa belli bir amaç için yapılan kazandırmaları, o topluluk içindeki kişiler, mirasbırakan tarafından belirlenen bu amacı gerçekleştirme kaydıyla birlikte edinmiş olurlar; ama-cın bu yolla gerçekleştirilmesine olanak yoksa, yapı-lan kazandırma vakıf kurma sayılır.”

bb. Yasal Paylaşım Kurallarının Önceliği

Vasiyetnamede geçerli yorum kurallarından bir diğeri ise, yasal paylaşım kuralları lehine yorum ya-pılmasıdır. TMK m. 560/2 hükmünde ifade edilen bu kural şöyledir:

“Yasal mirasçıların paylarına ilişkin olarak ta-sarrufta yer alan kurallar, mirasbırakanın arzusunun başka türlü olduğu tasarruftan anlaşılmadıkça, sadece paylaştırma kuralları sayılır.”

Vasiyetnamede yer alan terekedeki bir malın mi-rasçılardan biri lehine vasiyet edilmesi hâlinde bu be-yanın, aksi anlaşılmadıkça, bir paylaşım kuralı olduğu kabul edilir30. Ancak, öğretide bu yorum kuralı eleşti-rilmektedir31.

Aynı şekilde TMK m. 647/3 hükmünde de bu yorum ilkesinin benimsendiğini görüyoruz. Hüküm şöyledir:

“Aksini arzu ettiği tasarruftan anlaşılmadıkça, mirasbırakanın tereke malını bir mirasçıya özgüleme-si, vasiyet olmayıp sadece paylaştırma kuralı sayılır.”

Bu hükümde de mirasbırakanın terekedeki mal-lardan birini mirasçılardan birine tahsis etmiş olması hâlinde, vasiyetnameden aksi anlaşılmadıkça, bu ta-sarrufun bir paylaştırma kuralı olarak değerlendirilme-si gerektiği kabul edilmektedir32.

cc. Mirasçı Atanması ile Vasiyet Ayırımı

Vasiyetnamenin yorumuna ilişkin Türk Medeni Kanunu’nda yer alan bir başka yorum kuralı da TMK m. 516/2’dir33. Bu hükme göre;

“Bir kişinin, mirasın tamamını veya belli bir oranını almasını içeren her tasarruf, mirasçı atanması sayılır.”

Mirasbırakanın vasiyetnamede mirasçılardan bi-rine, örneğin tüm malvarlığının 1/5’i oranında mal vasiyet ettiğini belirtmesi hâlinde, vasiyetnameden aksi anlaşılmadıkça bu beyanın mirasçı atanması ola-rak yorumlanması gerektiği hükme bağlanmıştır. An-cak, örneğin mirasbırakanın, malvarlığında yer alan bir otomobili için mirasçılardan birini mirasçı olarak atadığını belirtmesi hâlinde, bunun bir mirasçı ataması değil mal vasiyeti olarak yorumlanması gerekecektir34.

29 İMRE / ERMAN: s. 113; OĞUZMAN: s. 173; DURAL / ÖZ: s. 215; ÖZTAN: s. 200

30 İMRE / ERMAN: s. 113; ANTALYA: s. 251; Ayrıntılı bilgi için bkz. ERGÜNE: s. 84 vd.

31 Eleştiriler için bkz. SEROZAN / ENGİN: s. 35632 İMRE / ERMAN: s. 113; ÖZTAN, s. 19933 İMRE / ERMAN: s. 113; DURAL / ÖZ: s. 217; AYAN: 135; İNAN /

ERTAŞ / ALBAŞ: s. 28134 DURAL / ÖZ: s. 217

Yukarıda bahsi geçen yorum kuralları, Yargıtay ta-rafından da genel olarak kabul görmüştür35.

b. İnceleme Konusu Uyuşmazlık Bakımından

Dava konusu vasiyetnamede mirasbırakan tara-fından yer verilen beyanları hatırlayalım:

“... Amerikan kanunlarına göre ... U.B. ile ev-lendim bu evliliğimden ... 23.09.1970 doğumlu J.E. isminde ... çocuğum dünyaya gelmiştir...

... Çocuklarım ... J.E.’ye tamamı dört hisse iti-bar edip birer hisse itibariyle bu iki parça gayrimen-kulü ve üzerindeki apartmanla birlikte kendilerine vasiyet ettim...”

Bahsi geçen vasiyetname, noterde düzenleme şeklinde yapılmış ve bütün geçerlilik şartlarını taşı-maktadır. Geriye sadece, ölüme bağlı tasarruflar bakı-mından kabul edilen irade prensibini, yani ölen kişinin gerçek iradesini öncelikli olarak dikkate alınması kal-maktadır.

Mirasbırakanın özellikle ilk cümlede kullandığı ifa-deler, aslında bir yorum faaliyetine ihtiyaç bırakmaya-cak derecede açıktır. Mirasbırakan F.E., davacı J.E.’nin kendisinin kızı olduğunu açıkça ifade etmektedir.

Bir an için ifadelerin açık olmadığı ve bir yorum faaliyetine ihtiyaç duyulduğu düşünülse dahi, tanıma sonucunun kabul edilmesi ölenin gerçek iradesine uy-gun düşecektir.

Öte yandan, en az ölen kişinin iradesi kadar önemli olan bir başka unsur da, yukarıda da belirtti-ğimiz gibi, çocuğun yararının dikkate alınmasıdır. Zira bu işlem sonuç olarak, Türk hukukuna göre evlilik dışı dünyaya gelmiş çocuğun kendi babasıyla soybağı kura-bilmesini sağlayacaktır.

Nitekim dava konusu olaya çok benzer bir olayda Yargıtay, tanımaya ilişkin emredici nitelikteki şekil şartını çocuğun yararını gözeterek şart olmaktan çıkarmıştır:

"Somut olayımızda, baba yasal şekil koşuluna uymamakla beraber, nüfus memuru önünde ve no-

35 “... vasiyetnamenin yorumunda gözönünde bulundurulması gere-ken kurallardan biri, Yargıtay HGK’nın 7.6.1966 gün 738-309 sayılı kararında da vurgulandığı üzere, ölüme bağlı tasarrufun geçerli-liğini üstün tutan, Roma Hukukundan beri geniş uygulama alanı bulan Favor Testemanti prensibi, diğeri de yorumun kanuni miras-çılık yararına yorumlanması ilkesidir. Bunlara göre mirasbırakanın ölüme bağlı tasarruflarını iptalden ziyade muhafaza etmek vasi-yetçinin arzu ve iradesine daha uygun düşer. Bu itibarla yorumda bu gayenin daima gözönünde tutulması, şüpheli ve müphem hal-lerde tasarrufun muhafazası lehine yorumun yapılması gerekir. Bu ilke Alman Mahkeme İçtihatlarında vasiyetnamenin yorumu onun iptalinden önce gelir şeklinde ifade olunmaktadır. Keza vurgula-mak gerekir ki, normal olarak yorum ancak vasiyetçinin beyanında yazılı arzusunu bir dereceye kadar süzmektir. Fakat beyanda hiç bir dayanağı yok iken onu tamamlamak değildir. Vasiyetnamenin metni yoruma kâfi gelmezse, bunun yanında yardımcı olarak dış etken ve olgulara örneğin vasiyetçinin notlarına, mektuplarına, dostlarına ve yakınlarına yaptığı açıklamalara ilişkin belgelere bakmak icap eder. İhtiyaç olduğu takdirde, tasarrufun dışındaki olgulardan, belgelerden ve dayanaklardan yararlanılması gerek-tiği Hukuk öğretisinde tam bir görüş beraberliği içerisinde savu-nulmakla birlikte İsviçre Federal Mahkeme Kararları’nda da aynen benimsenmiştir.”, YARGITAY, HGK, 21.11.1990, 2-346/586

Page 13: Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız‡ocuğun Vasiyetname Yoluyla...Ak˜f YILDIRIM • Ferhat YILDIZ • Doç. Dr. Hal˜l YILMAZ • Kerem YILMAZ • Doç. Dr. Süleyman

Çocuğun Vasiyetname Yoluyla Tanınması 123

Terazi Hukuk Dergisi | Cilt/Volume: 9 | Sayı/Issue: 100 | Aralık 2014/December 2014

ter huzurunda, davalıyı evladı olarak tanıdığını açığa vurmuştur. Mirasbırakan babanın ölümünden sonra soy ilişkisinin baba yönünden ortadan kaldırılmasının istenmesinde iyi niyet bulunmamaktadır. Soy ilişkisi-nin kurulmasında çocuğun yararı önem taşımaktadır. Olayda bu itibarla kamu düzenine aykırılık aranamaz.

O halde anne yönünden kaydın iptali doğru ise de baba yönündeki oluşan soy ilişkisinin şekil eksik-liği ileri sürülerek bozulmasının, Medeni Kanunun 2. maddesinde ifadesini bulan ve özel hukuk ilişkilerinde Medeni Kanunun tümüne egemen olması gereken iyi niyet kuralıyla bağdaşmayacağı kuşkusuzdur. Mirasbı-rakan müteveffa baba Osman yönünden davanın red edilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru bulunmamıştır.”

İnceleme konusu Kararı son olarak, tanıma huku-kunu düzenleyen hükümler ve ilkeler çerçevesinde ele alarak sonuca varmaya çalışacağız.

3. Tanıma Hukuku Bakımından

a. Genel Olarak

Tanıma, Türk Medeni Kanunu’nda, çocuk ile baba arasında soybağının kurulmasını sağlayan yollardan biri olarak sayılmıştır (TMK m. 282/2)36. 743 sayılı Medeni Kanun’un aksine, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda zina ya da ensest ürünü çocuğun tanınmasının önün-de bir engel bulunmamaktadır37. Diğer bir ifadeyle, Anayasa Mahkemesi’nin yukarıda bahsi geçen 1981 ve 1991 tarihli kararlarıyla Anayasa’ya aykırı bularak iptal ettiği, 743 Sayılı Medeni Kanun’daki tanıma yasakları38 yeni Kanun’da yer almamıştır39.

Tanıma kurumu, öğretide, evlilik dışı doğan çocu-ğun babası ile arasında soybağının kurulmasını sağla-yan tek taraflı40 irade beyanı olarak tanımlanır41.

36 Soybağının kurulmasına ilişkin Kanun’da sayılan yollarla soybağı kurulamayan çocukların, biyolojik baba yönünden yasal miras-çı olamamalarına ilişkin tartışmalar için bkz. KOÇHİSARLIOĞLU, Cengiz: “Salt Biyolojik Babalık ve Yasal Mirasçılık”, AHFD, C. 42, S. 1-4, 1991, s. 141 vd.

37 Evlilik dışı çocuğun tanınmasına ilişkin olarak Medeni Kanunun ta-sarılarındaki çalışmalar hakkında bilgi için bkz. BURCUOĞLU, Ha-luk: “Medeni Yasa’nın Kabulünden Bugüne Evlilik Dışı Çocukların Hukuki Statülerindeki Önemli Gelişmeler”, Cumhuriyet’in 75. Yıl Armağanı, İstanbul, 1999, s. 685 vd.

38 Benzer tanıma yasakları, İsviçre’de 1976’da (OĞUZMAN, Kemal: “Evlilik Dışı Çocukların Babalarına Mirasçılığı, Sorunu”, AÜSBF Dergisi, C.49, S 1-3, 1994, s. 303), Almanya’da ise 1969’da kaldı-rılmıştır. Alman hukukunda evlilik dışı çocuğun tanınmasına ilişkin olarak BGB’nin geçirdiği evreler hakkında bilgi için bkz. HENRICH, Dieter: “Recognition of Children Born Out of Wedlock in Germanic Law”, Current problems in the law of persons in the ICCS member States, Colloque CIEC, 1999, s. 76 vd. (http://ciec1.org)

39 Ensest ürünü çocukların tanınmasına ilişkin yasağın 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda sınırsızca kaldırılmış olmasına ilişkin eleştiri için bkz. USTA SAYITA, Sevgi: “Ensest İlişkiden Doğan Çocuğu ‘Ta-nıma Yasağı’nın Kaldırılmasına Eleştirel Bir Bakış”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi S. 88, 2010, s. 172 vd.

40 Alman hukukunda ise annenin ve annenin velayeti yoksa çocuğun rızası aranır (SEROZAN: s. 204).

41 OĞUZMAN / DURAL: s. 326; DURAL / ÖĞÜZ / GÜMÜŞ: s. 268; AKIN-TÜRK, Turgut / ATEŞ KARAMAN, Derya: Aile Hukuku (Türk Medeni Hukuku C. 2), 16. Baskı, İstanbul, 2014, s. 346; BAYGIN, Cem: Soy-bağı Hukuku, İstanbul, 2010, s. 58; AYAN, Mehmet: Miras Hukuku, 7. Baskı, Konya, 2014, s. 120; ÖZBAY, İbrahim / AKSAN NAR, Şe-

Tanıma beyanının hüküm doğurması için, tanıma işleminin Kanunun aradığı geçerlilik şartlarına uygun olarak yapılması gerekir42. Tanımaya ilişkin geçerlilik şartları TMK m. 295’te şöyle ifade edilmiştir:

“Tanıma, babanın, nüfus memuruna veya mahke-meye yazılı başvurusu ya da resmî senette veya vasi-yetnamesinde yapacağı beyanla olur.

Tanıma beyanında bulunan kimse küçük veya kı-sıtlı ise, veli veya vasisinin de rızası gereklidir.

Başka bir erkek ile soybağı bulunan çocuk, bu bağ geçersiz kılınmadıkça tanınamaz.”

aa. Ehliyet Şartı

Görüldüğü gibi, TMK m. 295/2’ye göre, kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak niteliğinde olan tanımanın geçerli olabilmesi için, kişinin mutlaka ayırt etme gücüne sa-hip olması gerekir. Ayrıca, tanıma beyanında bulunan kişi küçük ya da kısıtlı ise işlemin geçerliliği veli ya da vasinin rızasına bağlanmıştır. Rıza yoksa işlem hüküm doğurmaz43.

Vasiyetnamede ehliyet kuralını düzenleyen TMK m. 502’ye göre ise “Vasiyet yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip ve onbeş yaşını doldurmuş olmak gerekir.”

Vasiyetname işlemi ile tanıma işlemi arasında eh-liyet bakımından Kanundaki mevcut fark dikkate alın-dığında, TMK m. 295/2 hükmünde öngörülen, küçük ya da kısıtlıların yaptıkları tanımanın geçerli olabilmesini yasal temsilcinin rızasına bağlayan kural, vasiyetname yoluyla yapılan tanımalarda devre dışı kalacaktır44. Zira hükümde açıkça ifade edildiği gibi vasiyetname-nin geçerli olabilmesi için kişinin ayıt etme gücüne sahip olması ve 15 yaşını doldurmuş olması gerekli ve yeterlidir.

bb. Soybağının Bulunmaması Şartı

Öte yandan, tanımanın hüküm doğurabilmesi için tanınan çocuğun bir başka erkekle soybağının bulun-maması gerekir. Aksi hâlde, tanıma hüküm doğurmaz (TMK m. 295/3).

Başka bir erkekle soybağı bulunan çocuğun bir başka erkek tarafından tanınabilmesi için öncelikle mevcut soybağının sona erdirilmesi gerekir (TMK m. 295/3).

rife: “Son Yasal Değişiklikler Çerçevesinde Tanımanın İptali Davası ve Bu Davada Uygulanacak Usul”, EÜHFD, C. XIV, S. 3–4, 2010, s. 189; KUTOĞLU, Tuba: “Türk Mevzuatında ve İçtihatlarında Babalık Hükmü”, DEÜHFD, C. 12, Özel Sayı, 2010, (Basım Yılı: 2012), s. 950

42 Yabancılık unsuru içeren tanıma işlemleri bakımından ülkeler arası ikili anlaşmaların da uygulama bakımından dikkate alınması gere-kir. Türkiye ile Almanya arasındaki tanımayla ilgili geçmişte yapı-lan ikili anlaşmalar hakkında bilgi için bkz. ANSAY, Tuğrul; “Evlilik Dışında Doğan Çocukların Tanınması Alanında Kanunlar Çatışması”, AÜHFD, C. 29, S. 3, 1973, s. 159 vd.

43 Kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olmasına rağmen tanımanın geçerli-liğinin yasal temsilcinin rızasına bağlanması esasen bu işlemin mali sonuçlar içermesiyle ilgili olduğu anlaşılmaktadır (Madde gerekçe-sinden).

44 DURAL / ÖĞÜZ / GÜMÜŞ: s. 269; AKINTÜRK / ATEŞ KARAMAN: s. 353

Page 14: Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız‡ocuğun Vasiyetname Yoluyla...Ak˜f YILDIRIM • Ferhat YILDIZ • Doç. Dr. Hal˜l YILMAZ • Kerem YILMAZ • Doç. Dr. Süleyman

Yrd. Doç. Dr. Umut YENİOCAK124

Terazi Hukuk Dergisi | Cilt/Volume: 9 | Sayı/Issue: 100 | Aralık 2014/December 2014

cc. Şekil Şartı

TMK m. 295’te yer alan diğer geçerlilik şartı ise, tanıma beyanının geçerli olabilmesi için, yazılı şekilde nüfus memurluğuna ya da mahkemeye45 yönelik beyan-da bulunulması ya da noterde düzenlenecek resmî se-net46 veya vasiyetname yoluyla yapılması gerektiğidir.

Vasiyetnamenin şekline ilişkin TMK m. 531’e göre ise “Vasiyet, resmî şekilde veya mirasbırakanın el ya-zısı ile ya da sözlü olarak yapılabilir.”

Bu iki hüküm birlikte okunduğunda; tanıma işle-minin bir vasiyetname ile gerçekleştirilmesi ihtimalin-de, resmî şekilde, el yazısıyla ya da sözlü vasiyetname şekillerinden herhangi birinin şekil şartlarına uyulmak suretiyle geçerli bir tanıma işlemi yapılabilir.

Tanıma vasiyetname yoluyla gerçekleştirilmişse, tanımanın geçersiz kılınması için vasiyetnamenin iptali davasının açılması gerekir47.

b. İnceleme Konusu Uyuşmazlık Bakımından

Daha önce de belirttiğimiz gibi, ölüme bağlı ta-sarruflar, tasarruf sahibinin ölümü tarihinde hüküm do-ğururlar. Vasiyetname yoluyla gerçekleştirilen tanıma beyanı da babanın ölümü tarihinde hüküm doğuracak-tır48. Bu sebeple, inceleme konusu uyuşmazlıkta, vasi-yetnamede yer alan tanıma beyanına uygulanacak hu-kukun belirlenmesi bakımından, mirasbırakanın ölüm tarihi (1999) esas alınmalıdır.

Bir irade beyanının tanıma hükmünü doğurabil-mesi için, yukarıda sayılan tüm geçerlilik şartlarının yanında öncelikle ve özellikle, beyanda bulunan ki-şinin çocuğu kendi çocuğu olarak kabul ettiğini açık-laması gerekir. Bu yönde bir irade beyanı yoksa, bir çocuğa nafaka verilmesi ya da çocuğun mirasçı olarak atanması tek başına tanıma sonucunu doğurmaz49.

İnceleme konusu vasiyetnamede mirasbıra-kan tarafından ifade edilen “... Amerikan kanun-larına göre ... U.B. ile evlendim bu evliliğimden ... 23.09.1970 doğumlu J.E. isminde ... çocuğum dünyaya gelmiştir...”şeklindeki beyan bir tanıma iradesini or-taya koymaktadır.

Çocuğun bir başka erkekle soybağının bulunma-ması ve vasiyetnamede şekle ilişkin kurallara da uyul-muş olması sebebiyle, inceleme konusu vasiyetname yoluyla tanıma işleminin geçerlilik şartları oluşmuştur.

Bu sebeple, Yargıtay’ın karar düzeltme talebi sonrası yaptığı incelemede dahi, vasiyetnameye yan-sıyan bu iradeyi yok sayarak, davacı çocuk ile baba arasında soybağının kurulmadığı, dolayısıyla davacının

45 Mahkemeye yönelik beyanda bulunabilmenin ancak babalık davası sırasında mümkün olacağı yönünde DURAL/ ÖĞÜZ / GÜMÜŞ: s. 270

46 Resmî senetle yapılan tanıma ile vasiyetnameyle yapılan tanıma arasındaki en önemli fark, resmî senetle yapılan tanıma geri alı-namazken, vasiyetnameyle yapılan tanıma ölene kadar her zaman geri alınabilir (OGUZMAN / DURAL: s. 331; DURAL / ÖĞÜZ: s. 271).

47 DURAL / ÖĞÜZ / GÜMÜŞ: s. 273; ÖZBAY / AKSAN NAR: s. 19648 AKINTÜRK / ATEŞ KARAMAN: s. 353; DURAL / ÖĞÜZ / GÜMÜŞ: s.

27149 OĞUZMAN / DURAL: s. 327

yasal mirasçı olamayacağı sonucuna varması isabetli olmamıştır.

V. SONUÇ

Ölüme bağlı tasarruflar, aksi tasarruftan anlaşıl-madıkça, tasarrufta bulunan kişinin ölümü tarihinde hüküm doğururlar. Bu sebeple, inceleme konusu vasi-yetnamede yer alan tanıma beyanına uygulanacak hu-kukun belirlenmesi bakımından, mirasbırakanın ölüm tarihi (1999) esas alınmalıdır.

Her ne kadar tanıma beyanının, çocuğun doğumu tarihinden itibaren, yani geçmişe dönük olarak hüküm doğuracağı kabul edilse de, bu kabul, soybağının ba-şından itibaren düzeltilmesi ve malvarlığı hakları bakı-mından çocuğu koruma amaçlıdır.

İnceleme konusu olayın özelliklerini dikkate aldı-ğımızda ise, çocuğun doğum tarihi ya da mirasbırakanın ölüm tarihi ayırımına gitmeden, yürürlük hukukunun temel ilkelerinin dikkate alınmasıyla da soruna isabetli bir çözüm bulmak mümkün görünmektedir. Buna rağ-men, inceleme konusu kararda Yargıtay 7. Hukuk Dai-resi yürürlük hukukunun temel ilkelerini tartışmamış-tır. Zira 4721 sayılı yeni Türk Medeni Kanunu’nun Aile Hukuku Kitabının soybağına ilişkin hükümleri kamu dü-zenini ilgilendiren hükümlerdir. Bu sebeple, Kanun’un yürürlüğe girmesinin ardından derhal uygulanırlar. Bu tespitin sonucu olarak, ensest ve zina ürünü çocukların tanınmasına ilişkin yasakları kaldıran 4721 sayılı yeni Türk Medeni Kanunu’nun, 2003 yılında açılmış olan in-celeme konusu davada derhal uygulanması gerekirdi.

Öte yandan, inceleme konusu uyuşmazlıkta, mi-rasbırakanın vasiyetnamede kullandığı ifadeler, tanı-ma iradesinin tespiti bakımından aslında bir yorum faaliyetine ihtiyaç bırakmayacak derecede açıktır. Mirasbırakan F.E., noterde usulüne uygun olarak dü-zenlenen vasiyetnamede, Davacı J.E.’nin kendisinin kızı olduğunu açıkça ifade etmektedir. Bu bir tanıma beyanıdır.

Ancak, bir an için ifadelerin açık olmadığı ve bir yorum faaliyetine ihtiyaç duyulduğu düşünülse dahi, Yargıtay’ın vasiyetname tasarrufunda bulunan (ölen) kişinin iradesine öncelik vererek ve çocuğun yararına yorum yaparak sonuca varması isabetli bir yaklaşım olurdu.

Bu yaklaşımın sonucu olarak, Yerel Mahkemenin bozulan kararında da kabul edildiği şekliyle, inceleme konusu vasiyetnamede geçerli bir tanımanın gerçek-leştiğinin ve davacı çocuk J.E. ile mirasbırakan F.E. arasında soybağının kurulduğunun Yargıtay tarafından kabul edilmemiş olması isabetli olmamıştır.

Page 15: Bu Sayımıza Katkıda Bulunan Yazarlarımız‡ocuğun Vasiyetname Yoluyla...Ak˜f YILDIRIM • Ferhat YILDIZ • Doç. Dr. Hal˜l YILMAZ • Kerem YILMAZ • Doç. Dr. Süleyman

Çocuğun Vasiyetname Yoluyla Tanınması 125

Terazi Hukuk Dergisi | Cilt/Volume: 9 | Sayı/Issue: 100 | Aralık 2014/December 2014

KAYNAKÇAAKINTÜRK, Turgut / KARAMAN ATEŞ, Derya: Aile Hukuku

(Türk Medeni Hukuku C. 2), 16. Baskı, İstanbul, 2014

AKSOY DURSUN, Sanem: “Ölüme Bağlı Tasarrufların Yorumu-na Dair Bazı Düşünceler”, İÜHFM, C. LXVI, S. 2, s. 311-326

ANSAY, Tuğrul: “Evlilik Dışında Doğan Çocukların Tanınması Alanında Kanunlar Çatışması”, AÜHFD, C. 29, S. 3, 1973, s. 159-183

ANTALYA, Gökhan: Miras Hukuku, İstanbul, 2009

AYAN, Mehmet: Miras Hukuku, 7. Baskı, Konya, 2014

BAYGIN, Cem: “Ölüme Bağlı Tasarruflarda Yorum”, AÜEHFD, C. IV, S. 1-2, 2000, s. 567-594

BAYGIN, Cem: Soybağı Hukuku, İstanbul, 2010

BAYSAL, Başak: “Kanunların Zaman Açısından Yürürlüğü”, Prof. Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu İçin Armağan, Ankara, 2004, s. 475-503

BURCUOĞLU, Haluk: “Medeni Yasa’nın Kabulünden Bugü-ne Evlilik Dışı Çocukların Hukuki Statülerindeki Önemli Gelişmeler”, Cumhuriyet’in 75. Yıl Armağanı, İstanbul, 1999, s. 685-703

DURAL, Mustafa / ÖĞÜZ, Tufan / GÜMÜŞ, Mustafa Alper: Aile Hukuku (Türk Özel Hukuku C. III), 9. Baskı, İstanbul, 2014

DURAL, Mustafa / ÖZ, Turgut: Miras Hukuku (Türk Özel Hu-kuku. C. IV), 7. Baskı, İstanbul, 2013

ERGÜNE, Mehmet Serkan: Vasiyetnamenin Yorumu, İstanbul, 2011

HENRICH, Dieter: “Recognition of Children Born Out of Wed-lock in Germanic Law”, Current problems in the law of persons in the ICCS member States, Colloque CIEC, 1999, s. 76-79 (http://ciec1.org)

İMRE, Zahit / ERMAN, Hasan: Miras Hukuku, 10. Baskı, İs-tanbul, 2014

İNAN, Ali Naim / ERTAŞ, Şeref / ALBAŞ, Hakan: Miras Huku-ku, 8. Baskı, İzmir, 2012

KAZANCI: Kazancı İçtihat ve Mevzuat Bilgi Bankası (www.kazanci.com.tr)

KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Miras Hukuku, 5. Baskı, Ankara, 2013

KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip: Miras Hukuku, 3. Baskı, İs-tanbul, 1987

KOÇHİSARLIOĞLU, Cengiz: “Salt Biyolojik Babalık ve Yasal Mirasçılık”, AHFD, C. 42, S. 1-4, 1991, s. 141-179

KUTOĞLU, Tuba: “Türk Mevzuatında ve İçtihatlarında Baba-lık Hükmü”, DEÜHFD, C. 12, Özel Sayı, 2010, s. 945-984 (Basım Yılı: 2012)

OĞUZMAN, Kemal / BARLAS, Nami: Medeni Hukuk, 20. Bas-kı, İstanbul, 2014

OĞUZMAN, Kemal / DURAL, Mustafa: Aile Hukuku, 3. Baskı, İstanbul, 2001

OĞUZMAN, Kemal: “Evlilik Dışı Çocukların Babalarına Mi-rasçılığı, Sorunu”, AÜSBF Dergisi, C. 49, S. 1-3, 1994, s. 303-310

OĞUZMAN, Kemal: Miras Hukuku, 6. Baskı, İstanbul, 1995

ÖZBAY, İbrahim / AKSAN NAR, Şerife: “Son Yasal Değişiklik-ler Çerçevesinde Tanımanın İptali Davası ve Bu Davada Uygulanacak Usul”, EÜHFD, C. XIV, S. 3–4, 2010, s. 187-226

ÖZTAN, Bilge: Miras Hukuku, 6. Baskı, Ankara, 2014

SEROZAN, Rona / ENGİN, Baki İlkay: Miras Hukuku, 4. Baskı, İstanbul, 2014

SEROZAN, Rona: “Ölüme Bağlı Tasarrufların Yorumuna Deği-şik Bir Yaklaşım”, Halit Kemal Elbir’e Armağan, İstanbul, 1996, s. 425-437

SEROZAN, Rona: Çocuk Hukuku, İstanbul, 2005

ŞIPKA, Şükran: “4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun ‘Evlat Edinme’ye İlişkin Hükümlerinin İncelenmesi”, İÜHFM, C. LVII,, S. 1-2, 1999, s. 301 - 322

USTA SAYITA, Sevgi: “Ensest İlişkiden Doğan Çocuğu ‘Tanıma Yasağı’nın Kaldırılmasına Eleştirel Bir Bakış”, Türkiye Ba-rolar Birliği Dergisi, S. 88, 2010, s. 172-194.