Budżet bez tajemnic - Dariusz Kraszewski (SLLGO)

1

Dariusz Kraszewski,

Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich

„BUDŻET GMINY BEZ

TAJEMNIC”

2

PODSTAWOWE AKTY PRAWNE

Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r.

Ustawa o samorządzie gminnym z 8 marca 1990 r.

Ustawa o finansach publicznych z 30 czerwca 2009 r.

Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego z 13 listopada 2003 r.

Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie sprawozdawczości budżetowej z 28 grudnia 2011 r.

Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych z 2 marca 2010 r.

3

USTAWA O SAMORZĄDZIE GMINNYM

Art. 7.3. Przekazanie gminie, w drodze ustawy, nowych zadań własnych wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów własnych gminy lub subwencji.

Art. 8. 1. Ustawy mogą nakładać na gminę obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.

2. Zadania z zakresu administracji rządowej gmina może wykonywać również na podstawie porozumienia z organami tej administracji.

2a. Gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu oraz zadania z zakresu właściwości województwa na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego.

3. Gmina otrzymuje środki finansowe w wysokości koniecznej do wykonania zadań, o których mowa w ust. 1, 2 i 2a.

4

BUDŻET JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Art. 211. Ustawy o finansach publicznych1. Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki.2. Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest uchwalany na rok budżetowy.3. Rokiem budżetowym jest rok kalendarzowy.4. Podstawą gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego w danym roku budżetowym jest uchwała budżetowa.

5. Uchwała budżetowa składa się z:1) budżetu jednostki samorządu terytorialnego;2) załączników.

5

CYKL BUDŻETOWY

- Przygotowanie budżetu- Uchwalenie budżetu- Wykonanie budżetu- Rozliczenie budżetu

6

BUDŻET

Wpływy do budżetu Decyzje Wydatki

7

BUDŻET JSTArt. 212. Ustawy o finansach publicznych

1. Uchwała budżetowa określa:1) dochody jst z podziałem na bieżące i majątkowe2) wydatki jst z podziałem na bieżące i majątkowe3) kwotę deficytu lub nadwyżki budżetowej wraz ze źródłami pokrycia deficytu lub przeznaczeniem nadwyżki4) Kwotę przychodów;5) Kwotę rozchodów;6) limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowa-nych papierów wartościowych, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90;7) kwotę wydatków przypadających do spłaty w danym roku budżetowym,zgodnie z zawartą umową, z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przezjednostkę samorządu terytorialnego;8) szczególne zasady wykonywania budżetu jednostki samorządu terytorialne-go w roku budżetowym, wynikające z odrębnych ustaw;9) uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia gospodarki finansowejw ramach budżetu gminy;10) inne postanowienia, których obowiązek zamieszczenia w uchwale budżeto-wej wynika z postanowień organu stanowiącego jednostki samorządu tery-torialnego.

8

BUDŻET JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Art. 212. Ustawy o finansach publicznych 2. W uchwale budżetowej organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może upoważnić zarząd do:1) zaciągania kredytów i pożyczek oraz emitowania papierów wartościowych,o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90;2) dokonywania zmian w budżecie, w zakresie określonym w art. 258.

9

Dochody gminy art. 3 ustawy o dochodach jst

BUDŻET

Dochody własne Subwencja ogólna

Dotacje celowe

Udział w podatkach od osób fizycznych i prawnych

Środki UE

10

BUDŻET JST - DOCHODY

Art. 3. Ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (jts)1. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są:

1) dochody własne;2) subwencja ogólna;3) dotacje celowe z budżetu państwa.

2. W rozumieniu ustawy dochodami własnymi jednostek samorządu terytorialnego są również udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz z podatku dochodowego od osób prawnych.

3. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego mogą być:1) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające

zwrotowi;2) środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej;3) inne środki określone w odrębnych przepisach.

11

BUDŻET JST - DOCHODYArt. 3. Ustawy o dochodach jst

1. Źródłami dochodów własnych gminy są:

1) wpływy z podatków:a) od nieruchomości,b) rolnego,c) leśnego,d) od środków transportowych,e) dochodowego od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej,f) od spadków i darowizn,g) od czynności cywilnoprawnych;

2) wpływy z opłat:a) skarbowej,b) targowej,c) miejscowej,d) administracyjnej,e) eksploatacyjnej - w części określonej w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96, z późn. zm.3)),f) innych stanowiących dochody gminy, uiszczanych na podstawie odrębnych przepisów;

12

BUDŻET JST - DOCHODY3) dochody uzyskiwane przez gminne jednostki budżetowe gminy oraz wpłaty od gminnych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych gminnych jednostek budżetowych;

4) dochody z majątku gminy;

5) spadki, zapisy i darowizny na rzecz gminy;

6) dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach;

7) 5,0% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

8) odsetki od pożyczek udzielanych przez gminę, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

9) odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody gminy;

10) odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych gminy, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

11) dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego;

12) inne dochody należne gminie na podstawie odrębnych przepisów.

13


Art. 6 c.d.2. Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, od podatników tego podatku zamieszkałych na obszarze gminy wynosi 35,6%, z zastrzeżeniem art. 89.3. Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych, od podatników tego podatku, posiadających siedzibę na obszarze gminy, wynosi 5%.

Art. 7.1. Subwencja ogólna składa się z części:a) wyrównawczej,b) równoważącej;c) oświatowej

3. O przeznaczeniu środków otrzymanych z tytułu subwencji ogólnej decyduje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego.

14


Art. 8.1. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego mogą być dotacje celowe z budżetu państwa na:

1) zadania z zakresu administracji rządowej oraz na inne zadania zlecone ustawami;2) zadania realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego na mocy porozumień zawartych z organami administracji rządowej;3) usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, skutków powodzi i osuwisk ziemnych oraz skutków innych klęsk żywiołowych;4) finansowanie lub dofinansowanie zadań własnych;5) realizację zadań wynikających z umów międzynarodowych.

3. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego mogą być środki z funduszy celowych, pozyskiwane na podstawie odrębnych przepisów.

15


Źródłem fakultatywnych dochodów gmin jest samoopodatkowanie jej mieszkańców.

Może być ono związane tylko z celami publicznymi, mieszczącymi się w obrębie zadań i kompetencji organów gminy i ma ograniczony zakres czasowy, wyznaczony przez cel, dla którego się go wprowadza i po realizacji którego prawo sięgania po to źródło finansowania wygasa.

W drodze samoopodatkowania nie można uruchamiać stałego źródła zasilania wykonywanych przez gminę zadań bieżących.

16

Wydatki z budżetu gminy

Zadania własne gminy

Zadania zlecone

Art. 6. Ustawy samorządzie gminnym

1. Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów

17

BUDŻET JST - WYDATKIArt. 7. Ustawy o samorządzie gminnym

1. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i

przyrody oraz gospodarki wodnej,2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania

ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,

4) lokalnego transportu zbiorowego,5) ochrony zdrowia,6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,7) gminnego budownictwa mieszkaniowego,8) edukacji publicznej,9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony

zabytków i opieki nad zabytkami,

18

BUDŻET JST - WYDATKIkultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,1) targowisk i hal targowych,2) zieleni gminnej i zadrzewień,3) cmentarzy gminnych,4) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony

przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,

5) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,

6) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,

7) wspierania i upowszechniania idei samorządowej,8) promocji gminy,9) współpracy z organizacjami pozarządowymi,10) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

2. Ustawy określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy.

19

BUDŻET JST - WYDATKI

Art. 8. Ustawy o samorządzie gminnym1. Ustawy mogą nakładać na gminę obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.

2. Zadania z zakresu administracji rządowej gmina może wykonywać również na podstawie porozumienia z organami tej administracji.

2a. Gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu oraz zadania z zakresu właściwości województwa na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego.

20

BUDŻET JST - WYDATKIZadania zlecone gminy

Zadania zlecone to zadania, które państwo powierza samorządowi, ze względów pragmatycznych - generalnie w drodze normy ustawowej lub w drodze indywidualnych porozumień - i dalej traktuje je jako zadania państwowe z określonymi tego konsekwencjami (finansowanie wykonania, ściślejszy nadzór). Do zadań zleconych gminie w drodze normy ustawowej należą:

1. nadzór i wydawanie zezwoleń na uprawę maku i konopii włóknistych na obszarze gminy

2. pomoc kombatantom i innym osobom uprawnionym znajdującym się w trudnych warunkach materialnych

3. wybór ławników do sądów okręgowych oraz sądów rejonowych obejmujących swoją właściwością obszar gminy

4. wykonywanie zadań określonych w ustawie z dnia 10 kwietnia 1979 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych

5. prowadzenie Ewidencji działalności gospodarczej według właściwości miejsca zamieszkania przedsiębiorcy

6. wykonywanie zadań określonych w art. 11 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej

21

BUDŻET JST - WYDATKI

1. świadczenie usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi2. prowadzenie postępowań w sprawach dotyczących zgromadzeń3. zadania na podstawie ustawy z dnia 11 maja 1994 r. o zadaniach zleconych

gminie, związanych z organizacją i prowadzeniem spisów rolnych4. zadania określone w art. 3, 4 i 8 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale

zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw

5. sporządzanie i aktualizacja spisu wyborców (osób uprawnionych do głosowania), obsługa administracyjna i wykonywanie zadań związanych z organizacją i przeprowadzaniem wyborów na obszarze gminy, w związku z wyborami: do Sejmu i Senatu RP, Prezydenta RP, wyborami do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, oraz w trakcie referendum ogólnokrajowego.

22

BUDŻET JST

Art. 217. Ustawy o finansach publicznych1. Różnica między dochodami a wydatkami budżetu jst stanowi odpowiednio nadwyżkę budżetu jednostki samorządu terytorialnego albo deficyt budżetu jst.2. Deficyt budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być sfinansowany przychodami pochodzącymi z:1) sprzedaży papierów wartościowych wyemitowanych przez jst;2) kredytów;3) pożyczek;4) prywatyzacji majątku jednostki samorządu terytorialnego;5) nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego z lat ubiegłych;6) wolnych środków jako nadwyżki środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu jednostki samorządu terytorialnego, wynikających z rozliczeń wyemitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek z lat ubiegłych.

23

KLASYFIKACJA BUDŻETOWA

Działy, rozdziały i paragrafy

Paragraf to rodzaj dochodu ze względu na źródło pochodzenia (np. par. 0310 - podatek od nieruchomości, par. 0830 - wpływy z usług) lub rodzaj wydatku wyodrębnianego ze względu na charakter prawny i przeznaczenie (np. par. 4010 - wynagrodzenia osobowe pracowników, par.2540 - dotacja podmiotowa z budżetu dla niepublicznej jednostki systemu oświaty).

24

KLASYFIKACJA BUDŻETOWA

Dział jak również rozdział (np. dział 801 oświata i wychowanie, rozdział 80104 przedszkola) - określa rodzaj działalności właściwej dla pozyskiwanego dochodu lub dokonywanego wydatku. Obecnie stosowna klasyfikacja budżetowa w zakresie "działów" jest trzycyfrowa. Dwie pierwsze cyfry działu odpowiadają danej działalności i pochodzą od podziałek typu "klasa" z Polskiej Klasyfikacji Działalności. Trzecia cyfra oznaczenia działu ma charakter porządkowy i umożliwia odróżnianie od siebie tych działów

25

Profilaktyka w klasyfikacji budżetowej

Wydatki na GPPA ujmuje się w Dziale 851 ochronę zdrowia w rozdziałach 85154 przeciwdziałanie alkoholizmowi oraz

zwalczanie narkomanii 85153

26

PROCEDURA TWORZENIA BUDŻETU JST

Art. 233. Ustawy o fianansach publicznychInicjatywa w sprawie sporządzenia projektu uchwały:

1) budżetowej,2) o prowizorium budżetowym,

3) o zmianie uchwały budżetowej– przysługuje wyłącznie zarządowi jednostki samorządu

terytorialnego.

27


Art. 234. Ustawy o finansach publicznych Uchwała organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej określa w szczególności:

1) wymaganą szczegółowość projektu budżetu jst

2) terminy obowiązujące w toku prac nad projektem uchwały budżetowej jednostki samorządu terytorialnego;

3) wymogi dotyczące uzasadnienia i materiały informacyjne, które zarząd przedłoży organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego wraz z projektem uchwały budżetowej.

28

Procedura tworzenia budżetu

Do 15 listopada zarząd przygotowuje projekt budżetu.

- wnioski do budżetu

- plany finansowe jednostek budżetowych

Od 15 listopada do 31 grudnia (31 stycznia) nad budżetem pracuje rada gminy.

29


Art. 238. Ustawy o finansach publicznych 1. Zarząd jst sporządza i przedkłada projekt uchwały budżetowej wraz z uzasadnieniem i innymi materiałami określonymi w uchwale proceduralnej:

1) organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego,2) regionalnej izbie obrachunkowej - celem zaopiniowania– do dnia 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy.

3. Opinię RIO o projekcie uchwały budżetowej zarządjst jest obowiązany przedstawić, przed uchwaleniem budżetu, organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego.

Admin

czy to jest punkt trzeci art 238?

30


Art. 239. Ustawy o finansach publicznych Uchwałę budżetową organ stanowiący jst podejmuje przed rozpoczęciem roku budżetowego, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach- nie później niż do dnia 31 stycznia roku budżetowego.

31


Art. 240. Ustawy o finansach publicznych 1. Do czasu podjęcia uchwały budżetowej, jednak nie później niż do dnia 31 stycznia roku budżetowego, podstawą gospodarki finansowej jest projekt uchwały budżetowej przedstawiony organowi stanowiącemu jst.2. Bez zgody zarządu jst rada gminy nie może wprowadzić w projekcie uchwały budżetowej jst zmian powodujących zmniejszenie dochodów lub zwiększenie wydatków i jednocześnie zwiększenie deficytu budżetu jst.3. W przypadku niepodjęcia uchwały budżetowej w terminie do 31 stycznia, RIO, w terminie do końca lutego roku budżetowego, ustala budżet JST w zakresie zadań własnych oraz zadań zleconych. Do dnia ustalenia budżetu przez RIO podstawą gospodarki finansowej jest projekt uchwały budżetowej.

32


Uchwała budżetowa jednostki samorządu terytorialnego może zawierać:1) upoważnienie dla zarządu jednostki samorządu terytorialnego do zaciągania kredytów i pożyczek oraz emisji papierów wartościowych na pokrycie występującego w ciągu roku budżetowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;2) upoważnienie dla zarządu jednostki samorządu terytorialnego do dokonywania zmian w budżecie, w zakresie określonym w art. 188 ust. 2;3) inne postanowienia dotyczące wykonywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

W uchwale budżetowej gminy i województwa określa się także dochody z tytułu wydawania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych i wydatki na realizację zadań określonych w programie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Uchwała budżetowa gminy może również określać:

1) wydatki jednostek pomocniczych gminy;2) uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy.

33

Wieloletnia prognoza finansowa jednostki samorządu

terytorialnego

Nowelizacja ustawy o finansach publicznych wprowadziła obowiązek opracowywania WPF

Art. 227.

1. Wieloletnia prognoza finansowa obejmuje okres roku budżetowego oraz co najmniej trzech kolejnych lat.

2. Prognozę kwoty długu, stanowiącą część wieloletniej prognozy finansowej, sporządza się na okres, na który zaciągnięto oraz planuje się zaciągnąć zobowiązania.

34

Wieloletni Plan Finansowy

Art. 226. Ustawy o finansach publicznych

1. WPF powinna być realistyczna i określać dla każdego roku objętego prognozą co najmniej:

1) dochody bieżące oraz wydatki bieżące budżetu jst, w tym na obsługę długu, gwarancje i poręczenia;

2) dochody majątkowe, w tym dochody ze sprzedaży majątku, oraz wydatki majątkowe budżetu jst;

3) wynik budżetu jst;

4) przeznaczenie nadwyżki albo sposób sfinansowania deficytu;

5) przychody i rozchody budżetu jst, z

uwzględnieniem długu zaciągniętego oraz planowanego do zaciągnięcia;

6) kwotę długu jst, w tym relację, o której

mowa w art. 243, oraz sposób sfinansowania spłaty długu;

7) objaśnienia przyjętych wartości.

35

Wieloletni Plan Finansowy

2. W wydatkach, o których mowa w ust. l, wyszczególnia się także:

1) kwotę wydatków bieżących i majątkowych

2) kwotę wydatków na wynagrodzenia i składki od nich naliczane oraz wydatki związane z funkcjonowaniem organów jednostki samorządu terytorialnego.

3. W załączniku do uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej określa się odrębnie dla każdego przedsięwzięcia:

1) nazwę i cel;

2) jednostkę organizacyjną odpowiedzialną za realizację lub koordynującą wykonywanie przedsięwzięcia;

3) okres realizacji i łączne nakłady finansowe;

4) limity wydatków w poszczególnych latach;

5) limit zobowiązań.

36

WYKONYWANIE BUDŻETU JST

Art. 247. Ustawy o finansach publicznych 1. Budżet jednostki samorządu terytorialnego wykonuje jej zarząd.2. Zarząd jednostki samorządu terytorialnego sprawuje ogólny nadzór nad realizacją, określonych uchwałą budżetową, dochodów i wydatków, przychodów i rozchodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

37


Art. 249. Ustawy o finansach publicznych 1. W terminie 21 dni od dnia podjęcia uchwały budżetowej zarząd jednostki samo-rządu terytorialnego:1) przekazuje podległym jednostkom informacje o ostatecznych kwotach do-chodów i wydatków tych jednostek oraz wysokości dotacji i wpłat do budżetu;2) opracowuje plan finansowy zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostce samorządu terytorialnego odrębnymi ustawami, przyjmując jako podstawę dla tego planu kwotę dotacji przyznanychna ten cel w roku budżetowym oraz wielkość dochodów związanych z realizacją tych zadań, które podlegają przekazaniu do budżetu państwa.2. Jednostki organizacyjne jednostki samorządu terytorialnego dostosowują projek-ty planów do uchwały budżetowej.3. W planie finansowym urzędu jednostki samorządu terytorialnego ujmuje sięwszystkie wydatki budżetowe nieujęte w planach finansowych innych jednostekbudżetowych, w tym wydatki związane z funkcjonowaniem organu stanowiące-go jednostki samorządu terytorialnego i zarządu jednostki samorządu terytorial-nego.

38


Art. 257. Ustawy o finansach publicznych W toku wykonywania budżetu zarząd może dokonywać zmian w planie dochodów I wydatków budżetu jst polegających na zmianach planu:1) dochodów i wydatków związanych ze zmianą kwot lub uzyskaniem dotacjiprzekazywanych z budżetu państwa, z budżetów innych jst oraz innych jednostek sektora finansów publicznych;

2) dochodów jednostki samorządu terytorialnego, wynikających ze zmian kwotsubwencji w wyniku podziału rezerw subwencji ogólnej;

3) wydatków jednostki samorządu terytorialnego w ramach działu w zakresiewydatków bieżących, z wyjątkiem zmian planu wydatków na uposażenia iwynagrodzenia ze stosunku pracy, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

4) dochodów i wydatków jednostki samorządu terytorialnego związanych zezwrotem dotacji otrzymanych z budżetu państwa lub innych jst.

39

WYKONYWANIE BUDŻETU JSTArt. 258. Ustawy o finansach publicznych

1. Organ stanowiący jst może upoważnić zarząd do:

1) dokonywania innych zmian w planie wydatków niż określone w art. 257, zwyłączeniem przeniesień wydatków między działami;

2) przekazania niektórych uprawnień do dokonywania przeniesień planowanych wydatków innym jednostkom organizacyjnym jst;

3) przekazania uprawnień innym jednostkom organizacyjnym jednostki samorządu terytorialnego do zaciągania zobowiązań z tytułu umów, których realizacja w roku budżetowym i w latach następnych jest niezbędna do zapewnienia ciągłości działania jednostki i z których wynikające płatności wykraczają poza rok budżetowy.

2. Kierownicy jednostek organizacyjnych dokonujący przeniesień wydatków napodstawie upoważnień, o których mowa w ust. 1 pkt 2, wprowadzają odpowied-nie zmiany w planach finansowych i informują o dokonanych przeniesieniachzarząd.

40

Rezerwy budżetowe


1. W budżecie jednostki samorządu terytorialnego tworzy się rezerwę ogólną, w wysokości nie niższej niż 0,1% i nie wyższej niż 1% wydatków budżetu.

2. W budżecie jednostki samorządu terytorialnego mogą być tworzone rezerwy celowe:

1) na wydatki, których szczegółowy podział na pozycje klasyfikacji budżetowej nie może być dokonany w okresie opracowywania budżetu jst;

2) na wydatki związane z realizacją programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2;

3) gdy odrębne ustawy tak stanowią.

3. Suma rezerw celowych nie może przekroczyć 5% wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

4. Zarząd jednostki samorządu terytorialnego dokonuje podziału rezerw

41


REZERWY BUDŻETOWE

Art. 259. Ustawy o finansach publicznych 1. Rezerwy celowe mogą być przeznaczone wyłącznie na cel, na jaki zostały utworzone oraz wykorzystane zgodnie z klasyfikacją budżetową wydatków.

2. Zarząd jednostki samorządu terytorialnego może, po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji właściwej do spraw budżetu organu stanowiącego jst, dokonać zmiany przeznaczenia rezerwy celowej.

3. Wydatki przenoszone z rezerwy ogólnej nie mogą zwiększać planowanych wydatków na uposażenia i wynagrodzenia ze stosunku pracy, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej

42

WYKONYWANIE BUDŻETU JSTArt. 263. Ustawy o finansach publicznych

1. Niezrealizowane kwoty wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego wygasają z upływem roku budżetowego.

2. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może ustalić, w drodze uchwały, wykaz wydatków, do których nie stosuje się przepisu ust. 1, oraz określić

ostateczny termin dokonania każdego wydatku ujętego w tym wykazie w następnym roku budżetowym.

3. W wykazie, o którym mowa w ust. 2, ujmuje się wydatki związane z realizacjąumów:

1) w sprawie zamówienia publicznego;2) które zostaną zawarte w wyniku zakończonego postępowania o udzielenie

zamówienia publicznego, w którym dokonano wyboru wykonawcy.

4. Ostateczny termin dokonania wydatków, które nie wygasają z upływem roku budżetowego, upływa 30 czerwca roku następnego.

43

SPRAWOZDAWCZOŚĆ

BUDŻETOWA

Zarząd jst oraz jednostki mu podległe zobowiązane są do przygotowywania sprawozdań z realizacj budżetu.

Sprawozdania: miesięczne, kwartalne, półroczne I roczne.


1. Zarząd jednostki samorządu terytorialnego przedstawia organowi stanowiącemujst i RIO, w terminie do dnia 31 sierpnia:

1) informację o przebiegu wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego za pierwsze półrocze;

44

Sprawozdawczość budżetowa


1. Zarząd jednostki samorządu terytorialnego przedstawia, w terminie do dnia 31marca roku następującego po roku budżetowym, organowi stanowiącemu jst:

1) sprawozdanie roczne z wykonania budżetu tej jednostki, zawierające zestawienie dochodów i wydatków wynikające z zamknięć rachunków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w szczegółowości nie mniejszej niż w uchwale budżetowej;

45

SPRAWOZDAWCZOŚĆ BUDŻETOWA

Art. 270. Ustawy o finansach publicznych 1. Sprawozdanie finansowe jst zarząd przekazuje organowi stanowiącemu jst, w terminie do dnia 31 maja roku następującego po roku budżetowym.2. Komisja rewizyjna rozpatruje sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z wykonania budżetu wraz z opinią regionalnej izby obrachunkowej.3. Komisja rewizyjna przedstawia organowi stanowiącemu jst, w terminie do dnia 15 czerwca roku następującego po roku budżetowym, wniosek w sprawie absolutorium dla zarządu.4. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego rozpatruje i zatwierdzasprawozdanie finansowe jst wraz ze sprawozdaniem z wykonania budżetu, w terminie do dnia 30 czerwca roku następującego po roku budżetowym.

46


Art. 18. Ustawy o samorządzie gminnym

2. Do wyłącznej właściwości rady gminy należy: 1) uchwalanie statutu gminy, 4) uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu

oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium z tego tytułu,

Art. 18a. 1. Rada gminy kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy; w tym celu powołuje komisję rewizyjną.

3. Komisja rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu gminy i występuje z wnioskiem do rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium wójtowi. Wniosek w sprawie absolutorium podlega zaopiniowaniu przez regionalną izbę obrachunkową.

Art. 62. Kontrolę gospodarki finansowej gmin i związków sprawują regionalne izby

obrachunkowe.

47

SPRAWOZDAWCZOŚĆ BUDŻETOWAArt. 271. Ustawy o finansach publicznych

1. Nie później niż dnia 30 czerwca roku następującego po roku budżetowym, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego podejmuje uchwałę w sprawie absolutorium dla zarządu po zapoznaniu się z:

1) sprawozdaniem z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego;2) sprawozdaniem finansowym;

3) opinią z badania sprawozdania finansowego, o którym mowa w art. 268;

4) opinią regionalnej izby obrachunkowej, o której mowa w art. 270 ust. 2;

5) informacją o stanie mienia jednostki samorządu terytorialnego;

6) stanowiskiem komisji rewizyjnej.

2. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może żądać przedłożenia przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego dodatkowych wyjaśnień odnoszących się do dokumentów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2.

48


Art. 28a. Ustawy o samorządzie gminnym Uchwała rady gminy w sprawie nieudzielenia wójtowi absolutorium, podjęta po upływie 9 miesięcy od dnia wyboru wójta i nie później niż na 9 miesięcy przed zakończeniem kadencji, jest równoznaczna z podjęciem inicjatywy przeprowadzenia referendum w sprawie odwołania wójta. Przed podjęciem uchwały w sprawie udzielenia wójtowi absolutorium rada gminy zapoznaje się z wnioskiem i opinią, o których mowa w art. 18a ust. 3.2. Uchwałę w sprawie absolutorium rada gminy podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady gminy.3. Rada gminy może podjąć uchwałę o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta z przyczyny określonej w ust. 1 na sesji zwołanej nie wcześniej niż po upływie 14 dni od dnia podjęcia uchwały w sprawie nieudzielenia wójtowi absolutorium.4. Przed podjęciem uchwały, o której mowa w ust. 3, rada gminy zapoznaje się z opinią regionalnej izby obrachunkowej w sprawie uchwały rady gminy o nieudzieleniu wójtowi absolutorium oraz wysłuchuje wyjaśnień wójta.5. Uchwałę, o której mowa w ust. 3, rada gminy podejmuje bezwzględną wiekszością głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu imiennym.

49

ZWOLNIENIA PODATKOWEUstawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach

lokalnych

Ustawa normuje:

1) podatek od nieruchomości – rada gminy może może określić inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w ustawach2) podatek od środków transportowych; rada gminy może może określić inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w ustawach z wyjątkiem pojazdów o masie całkowitej pow. 12 ton3) podatek od posiadania psów; rada gminy może może określić inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w ustawach4) opłatę targową; rada gminy może może określić inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w ustawach5) opłatę miejscową; rada gminy może może określić inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w ustawach5a) opłatę uzdrowiskową; rada gminy może może określić inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w ustawach

50

ZWOLNIENIA PODATKOWEUSTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa

Art. 67.§ 1. W przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem

publicznym organ podatkowy, na wniosek podatnika, może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe lub odsetki za zwłokę.

§ 2. Umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa.

§ 3. Minister Finansów określi, w drodze rozporządzenia, właściwość rzeczową organów podatkowych w sprawach umarzania zaległości podatkowych oraz odsetek za zwłokę.

§ 4. Minister Finansów, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników, może, w drodze rozporządzenia, umarzać zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody budżetu państwa lub odsetki za zwłokę przypadające od tych zaległości.

51

ZWOLNIENIA PODATKOWEPRZYKŁADY

Ulgi, zwolnienia, umorzenia podatku

Odroczenie terminu płatności podatku/opłaty lub zaległości podatkowej Rozłożenie podatku, opłaty lub zaległości podatkowej na raty Ulga inwestycyjna w podatku rolnym Ulga w podatku rolnym z tytułu odbywania zasadniczej służby wojskowej Umorzenie zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę i opłaty

prolongacyjnej Zwolnienie w podatku rolnym gruntów z tytułu utworzenia nowego lub

powiększenia istniejącego gospodarstwa rolnego Zwolnienie z podatku od nieruchomości n

52

JAWNOŚĆ I PRZEJRZYSTOŚĆ FINANSÓW PUBLICZNYCHArt. 11b. Ustawy o samorządzie gminnym

1. Działalność organów gminy jest jawna. Ograniczenia jawności mogą wynikać wyłącznie z ustaw.

• Jawność działania organów gminy obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje rady gminy i posiedzenia jej komisji, a także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów gminy i komisji rady gminy.

• Zasady dostępu do dokumentów i korzystania z nich określa statut gminy.

Art. 61.

1. Gospodarka finansowa gminy jest jawna.

• Wójt niezwłocznie ogłasza uchwałę budżetową i sprawozdanie z jej wykonania w trybie przewidzianym dla aktów prawa miejscowego.

• Wójt informuje mieszkańców gminy o założeniach projektu budżetu, kierunkach polityki społecznej i gospodarczej oraz wykorzystywaniu środków budżetowych.

Documents

Budżet bez tajemnic - Dariusz Kraszewski (SLLGO)