5. SINIF

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME MERKEZİ

Sabahattin DÜLGER Ekrem KOZ Mehmet KÖYLÜ Bursa İl Milli Eğitim Müdürü Bursa İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı ÖDM Ekip Sorumlusu

Soru/Etkinlik Yazarları

Resul BAKIRM. Sami YORULMAZ

Mehmet Fatih BÜTÜNFatih ÖZBEK

Sema ERCem KARA

Erkan TAŞDELENYusuf DEMİR

Özge KORKMAZGörsel Tasarım Uzmanı

Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin’in (r.a) Ahlaki Erdemleri

Kevser Suresi ve Anlamı

Zeynep VAR

2

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA İL M

İLLİ EĞİTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

DOĞRU YANLIŞ

1. Hz. Hüseyin (r.a), Hz. Hasan’dan (r.a) bir yaş büyüktür.

2. Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin (r.a) ahlak olarak dedelerine çok benzerdi. Çokcömert ve takva sahibiydiler.

3. Hz. Peygamber torunlarına iyilik ve güzellik anlamlarına gelen Hasan ve Hüseyinisimlerini vermiştir.

4. Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin (r.a), İslam ahlakıyla yetişmiş güzel davranışlarıylaherkese örnek olmuştur.

5. Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin (r.a), Hz. Peygamberin torunlarıdır. Babaları Hz. Ali(r.a), anneleri ise Hz. Muhammed’in (s.a.v.) en büyük kızı Hz. Zeyneb’dir (r.a).

6. Hz. Peygamber, torunlarıyla yakından ilgilenmiştir. Onları yanlış yaptıklarındauyarmış ve onlara doğru olanı yapmaları için öğüt vermiştir.

7. Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin’in (r.a), annesi Hz. Fatıma, babası Hz. Ali’dir.

8. Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin (r.a), ‘tan başka peygamberimizin torunu yoktur.

9. Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin (r.a), cennet gençlerinin efendileridir.

10. Hz. Peygamber torunlarını çok severdi fakat namaz kılarken kendisini rahatsızetmelerinden hoşlanmazdı.

Aşağıda verilen etkinlikte bilgi doğru ise DOĞRU yanlış ise YANLIŞ yazısı üzerine tik ( ) koyunuz.

Hz. Hasan ile Hz. Hüseyin yaşlı bir amcanın abdestini yanlış aldığını gördüler. Ona en güzel şekilde abdest almayı öğretmek istediler. Adamın yanına gittiler. İçlerinden biri ona, “Bu bana abdesti yanlış alıyorsun diyor. İkimiz de senin yanında abdest alalım; bak bakalım hangimizin abdesti doğru?” dediler. İkisi de yaşlı adamın yanında abdest aldılar. Adam da; “Çocuklar! Sizin aldığınız abdest doğrudur, benim abdestim yanlışmış.” diyerek kendi yanlışının farkına vardı ve yanlışını düzeltti. (bk. Mevlana, FîhiMâFih, s. 135.)

ETKİNLİK 1

ETKİNLİK 2

1

2

3

Yukarıda verilen örnek olaydan çıkardığınız 3 güzel davranışı yazınız.

3

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme MerkeziBursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü

Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

Hz. HASAN (R.A)

Hz. Hasan (r.a) çok cömertti. İki defa her şeyini Allah yolunda dağıttı. Allah rızasını kazanmak için malını fakirlere, yoksullara dağıtırdı. Sadaka vermeden edemezdi. Çünkü sadaka vermek onun hoşuna gider-di. Bununla beraber o bir şeyi satın almak istediğinde sıkı pazarlık yapardı. Mümkün olduğunca ucuz almaya çalışırdı. Bu tavrı çevresindekilerinin dikkatini çekti ve kendisine sordular: - Binlerce dirhem sadaka veriyorsunuz da bir şey satın alırken niçin uzun pazarlık yapıyorsunuz?Hz. Hasan bu soruya şöyle güzel bir cevap vermiştir:- Verdiklerimizi Allah rızası için veriyoruz. Ne kadar çok versek yine azdır. Fakat alışverişte aldanmakaklın ve malın eksik olmasıdır.Ayrıca Hz. Hasan hediyeleşmeyi severdi. Kendisine gelen hediyeye değerinden daha fazlasıyla, karşılıkverirdi. Yumuşak huylu, sabırlı biriydi. Birlik ve beraberlik için çalışırdı. Müslümanları parçalamak iste-yenlere fırsat vermezdi. (Kaynak: Mustafa Eriş, Altınoluk Dergisi, Sayı: 181)

Bu metne göre aşağıdaki yargılardan doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” işareti koyunuz.

ETKİNLİK 3

1. Hz. Hasan (r.a), İslam kardeşliğine zarar verecek davranışlardan sakınmıştır.

2. Hz. Hasan (r.a) yoksul ve fakirlere bazen yardım ederdi.

3. Bazı insanlar Hz. Hasan (r.a)’ın hem cömert olmasına hem de ürün alırken pazarlık yapmasınaanlam verememişlerdir.

4. Sadaka vermek ona zor gelirdi, ama o yine de sadaka verirdi.

5. Hz. Hasan (r.a) bir defa malının bütününü Allah yolunda harcamıştı.

6. Hz. Hasan (r.a) kendisine gelen hediyeye daha güzel bir hediye ile karşılık verirdi.

7. Hz. Hasan (r.a), insanlar kendisini aldatmasın diye sıkı pazarlık yapmıştır.

8. Hz. Hasan (r.a) bir şey satın almak istediğinde pazarlık yapmadan satın alırdı.

9. Hz. Hasan (r.a), sadaka vermenin Allah için olduğunu ve bunun için çok cömert davrandığınısöylemiştir.

10. Hz. Hasan (r.a)’a göre alışverişte aldanmak normaldir.

4

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA İL M

İLLİ EĞİTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

ABDESTİNİ EKSİK ALAN ADAMI, PEYGAMBERİMİZİN TORUNLARI NASIL İKAZ ETTİLER?

Peygamber Efendimizin mübarek torunları Hasan ile Hüseyin, câmi avlusunda durmuş; şadırvandan ab-dest alan yaşlıca bir adamı seyrediyorlardı. Hasan bir ara kardeşi Hüseyin`e:- Bak dedi, dirseklerini iyice yıkamadı.- Evet görüyorum, bazı yerler kuru kalıyor.- Bunu ona söylemeliyiz, abdest sırasında yıkanması farz olan yerlerde iğne ucu kadar kuru bir yer kalsaabdest olmaz, abdest olmayınca tabiî namaz da olmaz.-Ama nasıl söyleyeceğiz? İşte bak, ayaklarında da aynı ihmali yaptı. Parmak aralarını ovuşturmadı, suyutopuklarına değdirmedi bile. Haydi gidip kendisine söyleyelim. Hüseyin:- Bir dakika, diye kardeşini durdurdu. O bizden çok yaşlı. Söylersek utanabilir. Yahut çocuk olduğumuz içinbizi dinlemeyebilir. Onu kırmadan yanlışını anlatmanın bir yolunu bulmalıyız. Birden aklına geldi:- Tamam, dedi sevinçle; buldum! Adama yaklaştı. Saygı dolu bir sesle:- Efendim, dedi, sizden bir ricamız var.- Söyleyin bakalım çocuklar.- Biz henüz çocuk sayılırız. Şuradan abdest alırken başımızda dursanız da yanlışlarımızı söyleseniz. Adammemnun memnun güldü:- Tabiî, dedi. Başlayın bakalım. İki kardeş abdest almaya başladılar. Adam dikkatle bakıyor, bir yanlış bul-maya çalışıyor, ama bulamıyordu. Kendi abdestini düşündü. Hasan ile Hüseyin gibi dikkat göstermediğinianladı. Abdestleri bitince saçlarını okşadı:- Yanlış sizde değil çocuklar bende, dedi. Kusurlu benim. Yanlışımı yüzüme vurmadan bu kadar nazikçedüzelttiğiniz için çok teşekkür ederim. Artık ben de sizler gibi abdest alacağım. İşte başlıyorum.Adam yeniden suyun başına çöktü ve bir güzel abdest aldı. Demek ki, bir şeyin doğrusunu bilmek yeterlideğildir. O doğruyu başkalarını kırmadan, darıltmadan anlatabilmek de lâzımdır. Peygamber Efendimizintorunları Hasan ile Hüseyin gibi... (Kaynak: https://sorularlaislamiyet.com/kaynak/okuma-parcasi-abdes-tini-eksik-alan-adami-peygamberimizin-torunlari-nasil-ikaz-ettiler)

ETKİNLİK 4

Hz. Hasan Hz. Hüseyin

1. Bir dakika, o bizden çok yaşlı. Söylersek utanabilir. Yahut çocuk olduğumuziçin bizi dinlemeyebilir. Onu kırmadan yanlışını anlatmanın bir yolunu bul-

malıyız.2. Evet görüyorum, bazı yerler kuru kalıyor.

3. Bunu ona söylemeliyiz, abdest sırasında yıkanması farz olan yerlerde iğneucu kadar kuru bir yer kalsa abdest olmaz, abdest olmayınca tabiî namazda olmaz.

4. Bak dedi, dirseklerini iyice yıkamadı.5. Ama nasıl söyleyeceğiz? İşte bak, ayaklarında da aynı ihmali yaptı. Parmak

aralarını ovuşturmadı, suyu topuklarına değdirmedi bile. Haydi gidip kendi- sine söyleyelim.6. Biz henüz çocuk sayılırız. Şuradan abdest alırken başımızda dursanız da yan- lışlarımızı söyleseniz.7. Tamam, dedi sevinçle; buldum! Adama yaklaştı. Saygı dolu bir sesle şöyle

söyledi:

Aşağıdaki ifadelerin kime ait olduğunu örnekteki gibi gösteriniz.

5

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme MerkeziBursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü

Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

ETKİNLİK 5

ETKİNLİK 6

6

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA İL M

İLLİ EĞİTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

1. “Cennet Gençlerinin Efendileri” olarak anılan kişiler hangileridir?

A) Hz. Zeyd ve Hz. Ali (r.a)B) Hz. Ali ve Hz. Hamza (r.a)C) Hz. Ömer ve Hz. Osman (r.a)D) Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin (r.a)

2. Hz. Peygamber (s.a.v) “Allah’ım, işte bunlar benim Ehl-i Beyt’imdir. Onların kirini gider ve onları ter- temiz yap!” diyerek kimler için dua etmiştir?

A) TorunlarıB) ÇocuklarıC) MüslümanlarD) Ashabı

3. İslam ahlakının övdüğü ve ahlaklı olmanın gerektirdiği doğruluk, yardımseverlik, bilgelik, alçak gö- nüllülük niteliklerinin ortak adı hangisidir?

A) MizacB) ErdemC) KarakterD) Mütevazilik

4. “Bazen, Hz. Muhammed (s.a.v) secdeye gidince torunları Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin (r.a.) de gelip sırtınabinerlerdi. Hz. Peygamber (s.a.v) secdeden kalkarken onları yumuşak bir şekilde alıp yere bırakırdı. Sec-

deye gidince onlar yine sırtına binerlerdi. Bu durum, namaz bitene kadar bu şekilde devam ederdi. Namaz bitince Hz. Muhammed (s.a.v) onlara hiç kızmadan kucaklar ve dizlerine oturturdu.” Yukarıda verilen Hadis-i Şerifi öğrencileriyle paylaşan Din Kültürü Öğretmeni Mustafa Bey, öğrenci- lerinden Hz. Muhammed’in (s.a.v) nasıl bir dede olduğuyla alakalı bilgileri vermelerini istemiştir. Hangi öğrencinin vermiş olduğu bilgi hatalıdır?

A) Ali: Hz. Muhammed (s.a.v) torunlarına karşı şefkatli bir dededir.B) Hakan: Hz. Muhammed (s.a.v) ibadet ederken torunlarının oyun oynamalarına müsaade etmezdi.C) Sabri: Hz. Muhammed (s.a.v) namaz esnasında kendisi ile oyun oynayan, sırtına binen torunlarınahiç kızmazdı.D) Halil: Hz. Muhammed’in (s.a.v) torunlarına göstermiş olduğu bu yakınlık ve sevgiyi bütün Müslü-

manlar için örnek bir davranıştır.

7

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme MerkeziBursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü

Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

Dedem ve Ben

Mescidin avlusunda oynayanKüçük bir çocukken benGölgede namaz kılardı dedemSaçları saçlarıma karışırdıOmuzlarına tırmanırkenMedine’nin çocukları ve benAyrılmazdık çevresindenBörtü böcek bile kulak kesilirdiBizle konuşurkenPek düşünceli olurdu bazen

Çekiştirirdik sarığından, cübbesinden “Gel, gel!” derdik “hadi”Asılırdık ellerinden“Bak ne göstereceğizGel bizimlen!”Gül kokulu elleriniAyırmadan ellerimizdenTaa oyun kuracağımızHurmalığa kadarGelirdi peşimizden

(Ahmethan Yılmaz, Ev Okulu, Siyer 3, s. 64.)

5. Yukarıda verilen şiirle alakalı verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Şiirde bahsedilen dede Hz. Muhammed’dir.B) Şiirde bahsedilen torun Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin (r.a)’dır.C) Şiirde anlatılan yer Anadolu’da bir camii avlusudur.D) Şiirde geçen mekan Peygamberimizin şehri Medine’dir.

6. Zeynep girmiş olduğu sınavda sorulara yukarıdaki gibi cevap vermiştir. Her sorunun doğru cevabı 20puandır.Zeynep bu sınavdan kaç puan almıştır?

A) 100 B) 80 C) 60 D) 40

SORU DOĞRU YANLIŞ

1 Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin’in (r.a) babaları Hz. Ali’dir.

2 Hz. Hasan (r.a), Hz. Hüseyin’den (r.a) bir yaş daha büyüktür.

3 Peygamberimiz; “Hasan ve Hüseyin cennet gençlerinin efendileridir.” demiş-tir.

4 Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin’in (r.a) anneleri Hz. Fatıma’dır.

5 Peygamberimiz’in Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin’den (r.a) başka torunu yoktur.

8

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA İL M

İLLİ EĞİTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

Cevap Anahtarı

İNNÂ KEVSER EBTER

RABBİNSOYU