Bye bye, ambtenaar?

7 oktober 2011Rijksvakbonden

J.L.A. Helmer

Kaartjes (of handjes) omhoog

Wie is er tegen een afschaffing van de ambtenarenstatus?

2

Kritisch

Wie heeft het voorstel tot afschaffing ambtenarenstatus daadwerkelijk gelezen?

3

Te bespreken

• De gevolgen van het wetsvoorstel Koşer Kaya en Van Hijum voor:I. het ontslagrecht in de marktsector;II. werkloosheidsuitkeringen;III. reorganisaties;IV. positie van de vakbonden.

4

Ontslagrecht

• Wat verandert er met het wetsvoorstel?I. Weg met het bestuursrecht en dus geen

eenvormige procedure meer;II. Van een stelsel van gesloten ontslaggronden

naar een open stelsel met een preventieve ontslagtoets;

III. Ontslag naar redelijkheid.

5

Ontslagrecht

• Eenvormige procedure bestuursrecht:– voornemen;– primair besluit;– bezwaarprocedure;– beroepsprocedure bij de rechtbank;– hoger beroep bij de Centrale Raad van Beroep.

6

Ontslagrecht

• Pluriforme procedures (I/II):– het ontslag op staande voet met een

loonvorderingsprocedure;– de onregelmatige opzegging;– de kennelijk onredelijke opzegging;

7

Ontslagrecht

• Pluriforme procedures (II/II):– de opzegging in strijd met een opzegverbod;– de ontbindingsprocedure;– de beëindigingsovereenkomst.

8

Ontslagrecht

• Naar een open stelsel met een preventieve ontslagtoets:– wat is een open stelsel?– wat is een preventieve toets?– verandert er iets wezenlijks ten opzichte van het

bestuursrecht?– blijft de preventieve toets nog bestaan?

9

Ontslagrecht

• Het voorontwerp wijziging ontslagrecht van Koşer Kaya (1 juli 2011):– weg met het duaal stelsel van ontbinding via de

kantonrechter en opzegging via het UWV;– repressieve volle toetsing door de rechter;

10

Ontslagrecht

• Repressieve volle toetsing:– is de opzegging van de arbeidsovereenkomst niet

kennelijk onredelijk dan geen vergoeding voor werknemer;

– is de opzegging onredelijk dan dient de werkgever een schadevergoeding te betalen;

– is de opzegging kennelijk onredelijk dan herstel dienstbetrekking of op verzoek van één van de partijen: een billijke schadevergoeding.

11

Ontslagrecht

• Enkele consequenties:– geen toestemming UWV meer vereist;– geen ontbindingsprocedure meer;– de werkgever moet de werknemer voorafgaand

aan het ontslag horen;– de werknemer moet zijn recht halen en de risico’s

dragen.

12

Ontslagrecht engeld

• Weg met het eenvormige tarief

Bestuursrecht Civiel recht (kanton)a. dagvaarding en betekening vonnis = € 102,-- * 2

a. € 152,-- b. van € 71 tot € 426,--(gemiddeld verwacht ik €

202,--)c. proceskostenveroordeling

13

Ontslagrecht

Koşer Kaya/Van Hijum afschaffen ambtenaar +

Koşer Kaya voorontwerp wijziging ontslagrecht =

?

14

Ontslagrecht

• Problemen binnen het arbeidsrecht:– de kennelijk onredelijke opzegging;– one shot-procedure van ontbinding en opzegging

na rondje UWV;– discussie over verhouding vakbonden en

ondernemingsraden over regelen van secundaire arbeidsvoorwaarden; delegatiebepalingen.

15

Ontslagrecht

• Problemen binnen het arbeidsrecht:– de slager keurt zijn eigen vlees;– einde arbeidsovereenkomst. Praktijk leert:

procederen over vergoeding, niet over herstel arbeidsovereenkomst.

16

Ontslagrecht

• Kan het niet anders?– pas niet het ambtenarenrecht aan maar juist het

arbeidsrecht!– eenvoud siert de rechtsbescherming– O.a. mr Beltzer (UvA)

17

Werkloosheid

• De ambtenaar komt in aanmerking voor een – WW-uitkering;– bovenwettelijke WW-uitkering;

• De civiele werknemer voor– WW-uitkering;– eventueel aanvulling per cao;– rol van de ontslagvergoeding.

18

Werkloosheid

• Uit de landelijke aanbeveling van de kring der kantonrechters:

– 3.5. De vergoeding zal - behoudens eventuele immateriële schade - niet hoger zijn dan de verwachte inkomstenderving tot aan de pensioengerechtigde leeftijd.

19

Werkloosheid

• Zet de uitholling van het bovenwettelijk deel zich voort?– Goede vraag, Marianne?

20

Reorganisaties

• Het voorstel Koşer Kaya/Van Hijum zegt daar weinig over:– alleen in het licht dat bij een reorganisatie de

ambtenaar teveel mogelijkheden heeft om ten aanzien van zijn individuele belang, bezwaar aan te tekenen.

21

Reorganisaties

• Enkele aandachtspunten (I/II):– einde politiek primaat?– beleidsregels UWV bij ontslag vanwege

reorganisatie:• verplicht afspiegelingsbeginsel• de onmisbare werknemer en de werknemer met een

zwakke arbeidsmarktpositie

– mogelijkheid vergoeding na ontslag; kennelijk onredelijke opzegging arbeidsovereenkomst.

22

Reorganisaties

• Enkele aandachtspunten (II/II):– Veel minder rechtsbescherming voor de civiele

werknemer;– Duaal stelsel met haar beperkte mogelijkheden de

rechter te adiëren;– Minder mogelijkheden te selecteren op

geschiktheid vanwege verplicht afspiegelingsbeginsel en geen onderscheid overtolligheid / opheffen functie.

23

Reorganisaties

• De onmisbare werknemer:– de werknemer die over zodanige kennis en

bekwaamheden beschikt dat zijn ontslag voor het functioneren van de onderneming bezwaarlijk zou zijn;

– bestendig beleid;– ‘daadwerkelijk aannemelijk maken’;– nog een lastige cijfermatige bepaling.

24

Reorganisaties

• De werknemer met een zwakke arbeidsmarktpositie:– kans is erg klein dat de voor ontslag voorgedragen

werknemer nog aan de slag zal komen;– dit geldt niet voor de in zijn plaats komende

werknemer;– Wisselwerking dus – een relatief begrip.

25

Reorganisaties

• Herplaatsing:– ontslag als laatste redmiddel; waar je kan

herplaatsen dien je ook te herplaatsen;– ook kijken over de muren van de vest(ig)ing;– alles wat binnen een redelijk bereik van de

werkgever ligt, mag worden gevergd;– werknemer moet zich actief inspannen om

werkloosheid te voorkomen.

26

Reorganisaties

• Verplichtingen?– geen plicht tot overleg met vakorganisaties;– geen plicht tot sluiten van sociaal plan met

vakorganisaties;– wel plicht via Wet melding collectief ontslag, Fusie

gedragsregels of cao.

27

Positie vakbonden

• Wat geldt nu?– hoge organisatiegraad;– de arbeidsvoorwaardenovereenkomst;– onderhandelingen monden uit in wijziging van het

rechtspositiereglement; – beleidsbepaling door bevoegd gezag.

28

Positie vakbonden

• Wat zal mogelijk gelden?– organisatiegraad tanende?– onderhandelingen monden uit in collectieve

afspraak (cao);– algemeen verbindend verklaren van cao; rol

minister (Sozawe)?– nawerking van een cao?– toenemende rol ondernemingsraad?

29

Vragen?

30