Cac Giai Phap Han Che Rui Ro Tin Dung Tai Vietcombank Chi Nhanh Nam Sai Gon 4517

B GIO DC V O TO TRNG I HC KINH T TP.HCM

********* *********

NG TH THANH TR

CHUYN NGNH: KINH T TI CHNH NGN HNG M S: 60.31.12

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS. PHM VN NNG

TP.H CH MINH NM 2010

MUC LUC

DANH MC CC CH VIT TT DANH MC CC BNG V TH M U ................................................................................................................... 1 CHNG 1: L LUN CHUNG V TN DNG V RI RO TN DNG 1.1 Tn dng ngn hng ............................................................................................ 3 1.1.1 Khi nim ........................................................................................................ 3 1.1.2 Phn loi tn dng ngn hng .......................................................................... 3 1.2 Ri ro tn dng ................................................................................................... 4 1.2.1 Khi nim ........................................................................................................ 4 1.2.2 Phn loi ri ro tn dng ................................................................................. 5 1.2.3 Nguyn nhn gy ra ri ro tn dng ............................................................... 6 1.2.3.1 Nguyn nhn khch quan t mi trng bn ngoi ......................................... 6 1.2.3.2 Nguyn nhn t pha khch hng .................................................................... 6 1.2.3.3 Nguyn nhn t pha ngn hng ...................................................................... 7 1.2.3.4 Nguyn nhn t cc m bo tn dng ............................................................. 7 1.2.4 Thit hi do ri ro tn dng ............................................................................. 7 1.2.4.1 i vi ngn hng ........................................................................................... 7 1.2.4.2 i vi nn kinh t x hi ............................................................................... 7 1.2.5 Cc m hnh o lng ri ro tn dng ............................................................ 8 1.2.5.1 M hnh nh tnh v o lng ri ro tn dng ................................................. 8 1.2.5.2 Cc m hnh lng ha ri ro tn dng .......................................................... 10 1.2.6 Cc ch s nh gi ri ro tn dng ............................................................... 12 1.3 Kinh nghim qun l ri ro tn dng ca mt s nc trn th gii v bi hc kinh nghim i vi cc ngn hng thng mi Vit Nam ................................... 13 1.3.1 Kinh nghim qun l ri ro tn dng ca mt s nc trn th gii .................. 13 1.3.2 Bi hc kinh nghim i vi cc ngn hng thng mi Vit Nam .................. 18

CHNG 2: THC TRNG HOT NG TN DNG V RI RO TN DNG TI NGN HNG TMCP NGOI THNG VIT NAM CHI NHNH NAM SI GN TRONG THI GIAN QUA 2.1 Gii thiu v Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam ............................... 22 2.2 Gii thiu v Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn .................................................................................................................... 27

2.2.1 Qu trnh hnh thnh v pht trin ............................................................... 27 2.2.2 Tnh hnh v hot ng kinh doanh trong thi gian qua ............................. 30 2.2.2.1 Cng tc huy ng vn.................................................................................. 30 2.2.2.2 Hot ng tn dng ........................................................................................ 35 2.2.2.3 Hot ng dch v khc ................................................................................. 37 2.2.2.4 Kt qu hot ng kinh doanh ....................................................................... 38 2.3 Thc trng hot ng tn dng v ri ro tn dng ti Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn ........................................................ 38 2.3.1 Thc trng hot ng tn dng ti Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn ............................................................................. 38

2.3.1.1 C cu d n cho vay theo thi hn cho vay ................................................ 39 2.3.1.2 C cu d n cho vay theo loi tin.............................................................. 40 2.3.1.3 C cu d n cho vay theo thnh phn kinh t ............................................. 41 2.3.2 Thc trng ri ro tn dng ti Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn ......................................................................................... 43

2.3.2.1 Tnh hnh n qu hn .................................................................................... 43 2.3.2.2 Phn loi n .................................................................................................. 44 2.3.2.3 Cc cng c c s dng ngn nga ri ro tn dng ti Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn .................................................. 49 2.4 Nguyn nhn dn n ri ro tn dng ti Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn ..................................................................... 54 2.4.1 Nguyn nhn t mi trng kinh doanh ........................................................... 54 2.4.2 Nguyn nhn t pha khch hng .................................................................... 54 2.4.3 Nguyn nhn t pha Ngn hng ...................................................................... 56

2.5 Nhng mt t c v hn ch ca cc gii php nhm hn ch ri ro tn dng ti Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn trong thi gian qua ................................................................................................. 60 2.5.1 Nhng mt t c ......................................................................................... 60 2.5.2 Nhng mt cn hn ch .................................................................................... 61 CHNG 3: MT S GII PHP NHM HN CH RI RO TN DNG TI NGN HNG TMCP NGOI THNG VIT NAM CHI NHNH NAM SI GN

3.1 Xy dng v iu chnh danh mc cho vay, chnh sch khch hng hiu qu trong tng thi k ................................................................................................... 63 3.1.1 V danh mc u t ......................................................................................... 63 3.1.2 V chnh sch khch hng ................................................................................ 64 3.2 Cc gii php phng nga ri ro...................................................................... 67 3.2.1 Cng c v hon thin h thng thng tin tn dng ........................................... 67 3.2.2 Nng cao cht lng thm nh v phn tch tn dng ...................................... 68 3.2.3 Qun l, gim st cht ch quy trnh gii ngn v sau gii ngn ....................... 70 3.2.4 Nng cao hiu qu cng tc kim tra ni b ..................................................... 73 3.3 Cc gii php hn ch, b p tn tht khi ri ro xy ra ............................... 74 3.3.1 Tng cng hiu qu x l n c vn .......................................................... 74 3.3.2 S dng cc cng c bo him v bo m tin vay ......................................... 77 3.3.3 Thc hin nghim tc vic phn loi n v trch lp d phng ......................... 79 3.4 Cc gii php v nhn s .................................................................................. 80 3.5 Mt s xut v kin ngh .............................................................................. 81 3.5.1 i vi Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam ......................................... 81 3.5.2 i vi Ngn hng Nh nc ........................................................................... 82 3.5.3 i vi chnh ph ............................................................................................ 83 KT LUN ............................................................................................................. 85 TI LIU THAM KHO PH LC

CAC CH VIET TAT DUNG TRONG LUAN VAN

*****

1. NHNN : Ngn hng nh nc 2. NHNT : Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam 3. NHTM : Ngn hng thng mi 4. VCB Nam Si Gn : Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh

Nam Si Gn

DANH MUC CAC BANG BIEU

***** Bng 2.1: Tnh hnh huy ng vn giai on 2005-2009 ........................................... 31 Bng 2.2 : C cu v tnh hnh huy ng vn ........................................................... 32 Bng 2.3 : C cu v tnh hnh huy ng vn ............................................................ 34 Bng 2.4: D n cho vay ca VCB Nam Si Gn qua cc nm ................................. 36 Bng 2.5: S liu cho vay h tr li sut ................................................................... 37 Bng 2.6: Kt qu hot ng kinh doanh VCB Nam Si Gn trong thi gian qua...... 38 Bng 2.7: C cu d n cho vay theo thi hn cho vay ............................................. 39 Bng 2.8: C cu d n cho vay theo loi tin .......................................................... 40 Bng 2.9: C cu d n cho vay theo thnh phn kinh t .......................................... 41 Bng 2.10: Tnh hnh n qu hn .............................................................................. 43 Bng 2.11: Phn loi n ............................................................................................ 45 Bng 2.12: Tnh hnh thu hi n ............................................................................... 47 Biu 2.1: Tnh hnh huy ng vn giai on 2005-2009 ...................................... 31 Biu 2.2: T l huy ng ti chi nhnh v Hi s chnh ........................................ 33 Biu 2.3: T l huy ng VND &VND ................................................................ 33 Biu 2.4: T l huy ng c nhn v t chc ........................................................ 34 Biu 2.5: T l huy ng t khch hng ( c k hn v khng k hn) ................. 35 Biu 2.6: D n cho vay ca VCB Nam Si Gn qua cc nm ............................. 36 Biu 2.7: Kt qu hot ng kinh doanh VCB Nam Si Gn trong thi gian qua.. 38 Biu 2.8: C cu d n cho vay theo thi hn cho vay ......................................... 39 Biu 2.9: C cu d n cho vay theo loi tin ...................................................... 40 Biu 2.10: C cu d n cho vay theo thnh phn kinh t .................................... 42 Biu 2.11: Tnh hnh n qu hn .......................................................................... 44 Biu 2.12: T l n xu ........................................................................................ 45

1

M AU

***** 1. L DO CHN TI

Hot ng tn dng l nghip v ch yu, mang li ngun thu nhp chnh ti ngn hng thng mi, ri ro tn dng cao s nh hng rt ln n hiu qu hot ng kinh doanh ngn hng. Ri ro tn dng lun tn ti trong hot ng tn dng, khng th loi b hon ton ri ro tn dng m ch c th p dng cc bin php phng nga hoc gim thiu khi ri ro xy ra.

ng trc nhng thi c v thch thc ca tin trnh hi nhp kinh t quc t, vn nng cao cht lng tn dng, gim thiu ri ro ti NHTM tr nn cp thit. Bn cnh , tnh hnh kinh t th gii ang din bin phc tp v khng hong ti chnh tng cao. Vit Nam l mt nc c nn kinh t m nn khng trnh khi nhng nh hng ca nn kinh t th gii. Do , i hi cc NHTM Vit Nam phi nng cao cng tc qun l ri ro tn dng, hn ch n mc thp nht c th nhng nguy c gy nn ri ro v Ngn hng TMCP Ngoi thng cng khng l ngoi l.

Vi bi cnh nh th, ri ro tn dng lun l mi quan tm hng u ca cc ngn hng ng thi qun tr ri ro tn dng gi v tr trung tm trong hot ng qun tr ri ro ca ngn hng. Chnh v vy ti chn ti "Cc gii php hn ch ri ro tn dng ti Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn lm ti nghin cu. 2. MC CH NGHIN CU

ti nghin cu gii quyt 3 vn c bn nh sau: H thng ha c s l lun v qun tr ri ro tn dng ca ngn hng. Phn tch tnh hnh hot ng kinh doanh v hot ng tn dng, thc trng v

ri ro tn dng trong thi gian qua ti Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn, t nhn bit c nhng mt tch cc cng nh nhng mt hn ch ca nhng bin php phng chng ri ro p dng trong thi gian qua.

xut mt s gii php c th p dng trong thc tin ngn nga v hn ch ri ro tn dng, gip nng cao hiu qu v cht lng tn dng m bo hot ng

2

kinh doanh ca chi nhnh c n nh. 3. I TNG V PHM VI NGHIN CU

i tng nghin cu: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn.

Phm vi nghin cu: Cc hot ng kinh doanh ca Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn v mt s NHTM khc trn a bn TP.HCM.

4. PHNG PHP NGHIN CU ti s dng phng php nghin cu nh tnh v nh lng t nhng s liu

s cp v th cp. 5. KT CU LUN VN

Ngoi phn m u v phn kt lun, lun vn c chia lm 3 chng, c th: + Chng 1: C s l lun v ri ro tn dng trong hot ng ca cc ngn hng

thng mi. + Chng 2: Thc trng hot ng tn dng v ri ro tn dng ti Ngn hng

TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn trong thi gian qua. + Chng 3: Mt s gii php nhm hn ch ri ro tn dng ti Ngn hng

TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn.

3

CHNG 1

C S LY LUAN VE RUI RO TN DUNG TRONG

HOAT ONG CUA CAC NGAN HANG THNG MAI

*****

1.1 Tn dng ngn hng 1.1.1 Khi nim

Tn dng ngn hng l quan h chuyn nhng quyn s dng vn t ngn hng cho khch hng trong mt thi gian nht nh vi mt khon chi ph nht nh.

Cng nh quan h tn dng khc, tn dng ngn hng cha ng ba ni dung: + C s chuyn nhng quyn s dng vn t ngi s hu cho ngi s dng + S chuyn nhng ny c thi hn hay mang tnh tm thi. + S chuyn nhng ny c km theo chi ph

1.1.2 Phn loi tn dng Ngn hng Cn c theo mc ch:

+ Cho vay u t d n + Cho vay vn lu ng + Cho vay tiu dng

+ Cho vay u t bt ng sn + Cho vay u t chng khon + Cho vay kinh doanh xut nhp khu.

Cn c theo thi hn cho vay: + Cho vay ngn hn: l loi cho vay c thi hn di mt nm. Mc ch ca loi

cho vay ny thng l nhm ti tr cho vic u t vo ti sn lu ng. + Cho vay trung hn: l loi cho vay c thi hn t 1 n 5 nm. Mc ch ca

loi cho vay ny thng l nhm ti tr cho vic u t vo ti sn c nh. + Cho vay di hn: l loi cho vay c thi hn trn 5 nm. Mc ch ca loi cho

vay ny thng l nhm ti tr cho vic u t vo cc d n u t.

4

Cn c vo bo m ca tn dng: + Cho vay khng bo m: l loi cho vay khng c ti sn th chp, cm c

hoc bo lnh ca ngi khc m ch da vo uy tn ca bn thn khch hng vay vn quyt nh cho vay.

+ Cho vay c bo m: l loi cho vay da trn c s cc bo m cho tin vay nh th chp, cm c hoc bo lnh ca bn th ba. Cn c vo phng thc cho vay:

+ Cho vay theo hn mc: ngn hng v khch hng xc nh v tha thun mt hn mc tn dng duy tr trong mt khong thi gian nht nh. Cho vay theo hn mc tn dng c p dng i vi khch hng c nhu cu vay vn thng xuyn.

+ Cho vay tng ln: c im ca phng thc cho vay tng ln l mi ln vay vn khch hng v ngn hng thc hin th tc vay vn cn thit v k hp ng tn dng. 1.2 Ri ro tn dng 1.2.1 Khi nim

Ri ro tn dng c nh ngha l khon l tim tng vn c c to ra khi cp tn dng cho mt khch hng; c ngha l kh nng khch hng khng tr c n theo hp ng gn lin vi mi khon tn dng ngn hng cp cho h. Hoc ni mt cch c th hn, lung thu nhp d tnh mang li t cc ti sn c sinh li ca ngn hng c th khng c hon tr y xt c v mt s lng v thi hn.

y l ri ro gn lin vi hot ng ngn hng, cho vay bao gi cng bao gm ri ro v xy ra mt mt. Ri ro tn dng pht sinh trong trng hp ngn hng khng thu c y gc v li ca khon cho vay, hoc l vic thanh ton n gc v li khng ng k hn. Nu tt c cc khon u t ca ngn hng c thanh ton y c gc v li ng hn th ngn hng s khng chu bt k ri ro tn dng no. Trng hp ngi vay tin ph sn th vic thu hi vn gc v li tn dng y l khng chc chn do ngn hng c th gp ri ro tn dng. Ri ro tn dng khng ch gii hn hot ng cho vay m cn bao gm nhiu hot ng mang tnh cht tn dng khc ca ngn hng nh: bo lnh, cam kt, chp thun ti tr thng mi, cho vay th trng lin ngn hng, nhng chng khon c gi (tri phiu, c phiu ), tri quyn, tn dng thu mua, ng ti tr

5

1.2.2 Phn loi ri ro tn dng Nu cn c vo nguyn nhn pht sinh ri ro, ri ro tn dng c phn chia

thnh cc loi sau: ri ro giao dch v ri ro danh mc - Ri ro giao dch: L mt hnh thc ca ri ro tn dng m nguyn nhn pht

sinh l do nhng hn ch trong qu trnh giao dch v xt duyt cho vay, nh gi khch hng. Ri ro giao dch c ba b phn:

+ Ri ro la chn: l ri ro lin quan n qu trnh nh gi phn tch tn dng, khi ngn hng la chn phng n vay vn c hiu qu ra quyt nh cho vay.

+ Ri ro bo m: pht sinh t cc tiu chun m bo nh cc iu khon trong hp ng cho vay, cc loi ti sn m bo, ch th m bo, cch thc m bo v mc cho vay trn tr gi ca ti sn m bo.

+ Ri ro nghip v: l ri ro lin quan n cng tc qun l khon vay v hot ng cho vay, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri ro v k thut x l cc khon cho vay c vn .

- Ri ro danh mc: L mt hnh thc ca ri ro tn dng m nguyn nhn pht sinh l do nhng hn ch trong qun l danh mc cho vay ca ngn hng, c phn chia thnh hai loi: Ri ro ni ti v ri ro tp trung.

+ Ri ro ni: ti xut pht t cc yu t, cc c im ring c, mang tnh ring bit bn trong ca mi ch th i vay hoc nghnh, lnh vc kinh t. N xut pht t c im hot ng hoc c im s dng vn ca khch hng vay vn.

+ Ri ro tp trung: l trng hp ngn hng tp trung vn cho vay qu nhiu i vi mt s khch hng, cho vay qu nhiu doanh nghip hot ng trong cng mt ngnh, lnh vc kinh t; hoc trong cng mt vng a l nht nh; hoc cng mt loi hnh cho vay c ri ro cao.

Nu cn c vo kh nng tr n ca khch hng, ri ro tn dng c phn chia thnh cc loi sau: Ri ro khng hon tr n ng hn v ri ro do khng c kh nng tr n:

- Ri ro khng hon tr n ng hn (ri ro ng vn): Khi thit lp mi quan h tn dng, ngn hng v khch hng phi quy c v khong thi gian hon tr n vay. Tuy nhin n thi hn m ngn hng vn cha thu hi c vn vay, nhng tn tht xy ra trong trng hp ny ngi ta gi l ri ro khng hon tr n ng hn.

6

- Ri ro do khng c kh nng tr n: l ri ro xy ra trong trng hp khch hng i vay mt kh nng chi tr. Do vy ngn hng phi thanh l ti sn ca khch hng thu n. 1.2.3 Nguyn nhn gy ra ri ro tn dng 1.2.3.1 Nguyn nhn khch quan t mi trng bn ngoi

- Nguyn nhn bt kh khng: cc thit hi t nguyn nhn thin tai, bo lt, hn hn, ng t.

- Nguyn nhn t mi trng kinh t: cc yu t nh vn chu k kinh t, lm pht, tht nghip, t gi. Mi trng kinh t c nh hng ln n mi trng kinh doanh ca khch hng, v vy nh hng n kh nng tr n ca khch hng. Thc t chng minh trong thi k suy thoi, khng hong t l n xu ca cc ngn hng thng tng cao.

- Nguyn nhn do chnh sch ca Nh nc: nh chnh sch u t, chnh sch thu, chnh sch xut nhp khu, t gi.Nu chnh sch ca nh nc thng xuyn thay i hoc thay i mt cch t ngt, doanh nghip s khng lng trc c kh nng ri ro xy ra.

- Mi trng php l, chnh tr: cng vi mi trng kinh t, mi trng php l - chnh tr to nn mi trng cho vay ca cc NHTM. Mi trng cho vay c th nh hng tch cc hay tiu cc, c th lm hn ch hay tng thm ri ro i vi hot ng kinh doanh tn dng ca cc NHTM.. 1.2.3.2 Nguyn nhn t pha khch hng

Nguyn nhn t pha ngi i vay l mt trong nhng nguyn nhn chnh gy ra ri ro tn dng cho cc ngn hng. Nhn chung, cc nguyn nhn ny ngn hng c th xc nh c thng qua qu trnh tm hiu, phn tch trc, trong v sau khi cho vay, tm hiu mc ch ca vic s dng tin vay v hiu qu ca phng n sn xut kinh doanh.

Ri ro trong kinh doanh ca ngi i vay: c th hin vic bin ng t hay nhiu theo chiu hng xu ca kt qu kinh doanh. Ri ro s xy ra nu vic xy dng v trin khai cc phng n, d n u t sn xut kinh doanh ca doanh nghip khng khoa hc, vic d ton chi ph v xc nh mc sn lng khng ph hp. Cc thit hi doanh nghip phi gnh chu do s bin ng ca th trng cung cp, th

7

trng tiu th. Ri ro ti chnh: th hin vic cc khch hng khng th thc hin ngha v tr

n gc v li vay. Ri ro ti chnh din ra cng vi mc s dng n, n gn lin vi c cu ti chnh ca khch hng. 1.2.3.3 Nguyn nhn t pha ngn hng

- Chnh sch tn dng khng hp l, ra mc tng trng tn dng qu cao. - Cn b tn dng khng tun th chnh sch tn dng, khng chp hnh ng quy

trnh cho vay, vi phm o c kinh doanh. - nh gi ti sn m bo khng chnh xc hoc khng thc hin y th tc

php l cn thit. - Do s cnh tranh gia cc ngn hng mong mun t trng cho vay nhiu hn

cc ngn hng khc.

1.2.3.4 Nguyn nhn t cc m bo tn dng Do s bin ng gi tr ti sn m bo theo chiu hng bt li, bin ng ca

gi tr ti sn m bo nhiu hay t ph thuc vo c tnh ca ti sn v th trng giao dch cc ti sn . C 3 yu cu i vi cc ti sn m bo l : d nh gi, d cho ngn hng quyn s hu hp php, d chuyn nhng. 1.2.4 Thit hi do ri ro tn dng 1.2.4.1 i vi ngn hng

Nu mt khon cho vay no b tht thot, khng thu hi c th ngn hng phi s dng cc ngun vn ca mnh tr cho ngi gi tin, n mt chng mc no y ngn hng khng c ngun vn tr cho ngi gi tin th ngn hng s ri vo tnh trng mt kh nng thanh ton, c th dn n ph sn. Nh vy, ri ro tn dng c nh hng rt ln n hot ng ca ngn hng. 1.2.4.2 i vi nn kinh t x hi

Bt ngun t bn cht v chc nng ca ngn hng l mt t chc trung gian ti chnh chuyn huy ng vn nhn ri trong nn kinh t cho cc t chc v c nhn c nhu cu vay li. Do , thc cht quyn s hu nhng khon cho vay l quyn s hu ca ngi gi tin vo ngn hng. Bi vy, khi ri ro tn dng xy ra th khng nhng ngn hng chu thit hi m quyn li ca nhng ngi gi tin cng b nh hng.

8

Bn cnh , ngy nay hot ng ca ngn hng mang tnh x hi ha cao nn mt khi ri ro tn dng xy ra i vi ngn hng th n s nh hng rt ln n nn kinh t - x hi. Nu c s tht thot trong hot ng tn dng, d ch mt ngn hng m khng c ng cu kp thi th c th gy phn ng dy chuyn e da n tnh an ton ton v n nh ca c h thng ngn hng. T s gy ra nhng bt n v kinh t - x hi.

R rng, ri ro tn dng c th gy ra nhng thit hi to ln, khng lng trc c i vi nn kinh t - x hi. 1.2.5 Cc m hnh o lng ri ro tn dng 1.2.5.1 M hnh nh tnh v o lng ri ro tn dng i vi m hnh ny, ngn hng cn cp n 3 yu t sau: Yu t 1: Phn tch tn dng

i vi mi n xin vay, cn b tn dng cn phi tr li c 3 cu hi c bn sau:

- Khch hng vay c th tn nhim v bit h nh th no? khch hng c thin ch tr n khi khon vay n hn hay khng? iu ny lin quan n vic nghin cu chi tit 5 kha cnh 5C ca khch hng l:

+ T cch: ting tm ca khch hng, thin ch tr n v lch s tn dng ca khch hng.

+ Vn: ng gp ca cc ch s hu v cc ch s n. + Nng lc: nng lc tr n. + Ti sn th chp: tnh thanh khon, gi tr ti sn th chp l bao nhiu trong

trng hp khng thu c n. + Chu k v iu kin kinh t: trng thi v chu k kinh doanh. Tt c cc tiu ch ny phi c nh gi tt, th khon vay c xem l kh thi. - Hp ng tn dng c c k kt mt cch ng n v hp l, khch hng c

kh nng hon tr n vay m khng cn n mt sc p no? Mt hp ng tn dng hp l phi bo v c quyn li ca ngn hng bng cch quy nh nhng iu khon gii hn hot ng ca ngi vay, nu cc hot ng ny e da kh nng thu hi vn vay ca ngn hng. Qu trnh cng ch thu hi n vay cng phi c quy nh c th v r rng trong hp ng tn dng.

9

- Quyn ca ngn hng i vi thu nhp v ti sn ca khch hng trong trng hp khon vay c vn v kh nng ngn hng c th thu hi c vn kp thi vi mc ri ro v chi ph hp l? Quy nh v th chp ti sn p ng c hai mc tiu ca ngi cho vay:

+ Ngn hng c quyn thu gi v bn ti sn thu n trong trng hp ngi vay khng c kh nng hon tr.

+ Vic th chp ti sn s to ra li th tm l cho ngi vay. Khi th chp, ngi vay n s chu p lc buc phi n lc hn trong kinh doanh c kh nng tr n ngn hng. Do vy trch nhim ca cn b tn dng l phi xc nh r liu ngn hng c th hon thin v quyn hp php ca mnh i vi ti sn th chp hay khng? Yu t 2: Kim tra tn dng

Cc ngn hng hu ht u c quy trnh tn dng ring kim tra tn dng, tuy nhin nhng nguyn l chung nht ang c p dng ti hu ht cc ngn hng l:

- Tin hnh kim tra tt c cc loi tn dng theo nh k nht nh. - Xy dng k hoch, chng trnh, ni dung qu trnh kim tra mt cch thn

trng v chi tit, m bo rng nhng kha cnh quan trng ca mi khon tn dng u c kim tra, bao gm:

+ K hoch tr n ca khch hng nhm m bo tr n ng hn. + Cht lng v iu kin ca ti sn m bo. + Tnh y v hp l ca hp ng tn dng, m bo tnh hp php s hu

cc ti sn khi ngi vay khng tr c n. + nh gi iu kin ti chnh v nhng k hoch kinh doanh ca ngi vay, trn

c s xem xt li nhu cu tn dng. + nh gi xem khon tn dng c tun th chnh sch cho vay ca ngn hng. + Kim tra thng xuyn cc khon tn dng ln. V chng c nh hng rt ln

tnh trng ti chnh ca ngn hng. + Qun l thng xuyn, cht ch cc khon tn dng c vn , tng cng

kim tra, gim st khi pht hin nhng du hiu xu lin quan n khon vay. + Tng cng cng tc kim tra khon tn dng khi nn kinh t c chiu hng i

xung, hoc nhng ngnh ngh cho vay c biu hin nghim trng trong pht trin.

10

Yu t 3: H thng ch tiu ti chnh nh gi khch hng H thng ch tiu ti chnh dng phn tch nh gi tn dng doanh nghip

c chia thnh 4 nhm nh sau: - Nhm ch tiu thanh khon. - Nhm ch tiu hot ng. - Nhm ch tiu n by. - Nhm ch tiu kh nng sinh li. Tm li, cc ngn hng lun mong i cho tt c cc khch hng c cht lng

vay tin, v cho vay lun l chc nng kinh t c bn ca cc ngn hng, nhng ng thi cng cha ng tim n ri ro cao. c th kim sot c ri ro tn dng, th chc nng cho vay ca ngn hng phi c thc hin mt cch cht ch nhm tun th chnh sch v thc hnh tn dng ca ngn hng. Ngoi ra, kim sot ri ro tn dng, cc ngn hng thng xy dng ring mt chnh sch tn dng v Quy trnh nghip v cp tn dng.

Mt chnh sch tn dng lnh mnh phi lun km theo iu khon kim tra nh k, thng xuyn tt c cc khon tn dng cp cho n khi o hn. Khi mt khon tn dng tr nn c vn , th cn n s x l nghip v ca cn b tn dng. Cn b tn dng phi tm ra c nguyn nhn ca tn dng c vn v hp tc cng khch hng tm ra gii php ngn hng thu hi vn. 1.2.5.2 Cc m hnh lng ha ri ro tn dng

M hnh nh tnh c xem l m hnh c in nh gi ri ro tn dng. M hnh ny ngy nay c xem l mt thi gian, tn km, li mang tnh ch quan. Hin nay, hu ht cc ngn hng u tip cn phng php nh gi ri ro hin i hn, l lng ha ri ro tn dng. Sau y l mt s m hnh lng ha ri ro tn dng thng c s dng nhiu nht:

a. M hnh im s Z: M hnh ny ph thuc vo: (i) ch s cc yu t ti chnh ca ngi vay X; (ii)

tm quan trng ca cc ch s ny trong vic xc nh xc sut v n ca ngi vay trong qu kh, m hnh c m t nh sau:

Z = 1,2X1 + 1,4X2 + 3,3X3 + 0,6X4 + 1,0 X5 (i)

Trong :

11

X1: t s vn lu ng rng/tng ti sn. X2: t s li nhun tch ly/tng ti sn. X3: t s li nhun trc thu v li/tng ti sn X4: t s th gi c phiu/gi tr ghi s ca n di hn X5: t s doanh thu/tng ti sn.

Tr s Z cng cao, th ngi vay c xc sut v n cng thp. Nh vy, khi tr s Z thp hoc l mt s m s l cn c xp khch hng vo nhm c nguy c v n cao.

Z < 1,8: khch hng c kh nng ri ro cao. 1,8 < Z < 3: Khng xc nh c. Z > 3: khch hng khng c kh nng v n.

u im: K thut o lng ri ro tn dng tng i n gin. Nhc im:

+ M hnh ny ch cho php phn loi nhm khch hng vay c ri ro v khng c ri ro. Tuy nhin trong thc t mc ri ro tn dng tim nng ca mi khch hng khc nhau t mc thp nh chm tr li, khng tr li c cho n mc mt hon ton c vn v li ca khon vay.

+ Khng c l do thuyt phc chng minh rng cc thng s phn nh tm quan trng ca cc ch s trong cng thc l bt bin. Tng t nh vy, bn thn cc ch s cng c chn cng khng phi l bt bin, c bit khi cc iu kin kinh doanh cng nh iu kin th trng ti chnh ang thay i lin tc.

+ M hnh khng tnh n mt s nhn t kh nh lng nhng c th ng mt vai tr quan trng nh hng n mc ca cc khon vay (danh ting ca khch hng, lch s quan h ca khch hng vi ngn hng hay cc yu t kinh t v m ).

b. M hnh im s tn dng tiu dng: Ngoi m hnh im s Z, nhiu ngn hng cn p dng m hnh cho im

x l n xin vay ca ngi tiu dng nh: mua xe, mua trang thit b gia nh, mua bt ng snCc yu t quan trng trong m hnh cho im tn dng bao gm: h s tn dng, tui i, trng thi ti sn, s ngi ph thuc, s hu nh, thu nhp, ti khon c nhn, thi gian lm vic

12

u im: m hnh loi b c s phn xt ch ng trong qu trnh cho vay v gim ng k thi gian ra quyt nh tn dng. Nhc im: m hnh khng th t iu chnh mt cch nhanh chng thch ng vi nhng thay i trong nn kinh t v cuc sng gia nh.

c. M hnh im s v xp hng tn dng doanh nghip: M hnh ny c nhiu ngn hng s dng trong vic nh gi mc ri ro

ca khch hng doanh nghip nhm mc ch h tr ngn hng trong vic ra quyt nh cp tn dng, gim st cc khon vay ca khch hng, nh gi ri ro ca danh mc cho vay.

Vic chm im v xp hng tn dng khch hng c thc hin trn c s cn c vo cc thng tin ti chnh, phi ti chnh ca khch hng ti thi im chm im tn dng v h thng cc ch tiu, tiu ch do ngn hng xy dng. Thng thng m hnh ny c thc hin theo nhng bc sau:

Bc 1: thu thp thng tin Bc 2: phn loi doanh nghip theo ngnh Bc 3: phn loi doanh nghip theo quy m Bc 4: xy dng ch tiu phn tch c bn Bc 5: xy dng bng tnh im Bc 6: a vo h thng xp hng ri ro tn dng doanh nghip Bc 7: so snh kt qu phn tch, xp hng qua cc nm, cc doanh nghip cng

ngnh, lnh vc. Thng thng kt qu xp hng tn dng khch hng c phn thnh cc loi:

AAA, AA, A, BBB, BB, B, CCC, CC, C, D.

+ Khch hng xp cc hng A: l khch hng c tnh hnh kinh doanh tt, tnh hnh ti chnh lnh mnh, ri ro tn dng thp, ngn hng sn sng p ng tn dng.

+ Khch hng xp cc hng B l khch hng kinh doanh c hiu qu t kh n trung bnh nhng b hn ch nht nh v ti chnh, kinh doanh, ngn hng cho vay vi nhng iu kin nht nh.

+ i vi khch hng xp cc hng C, D l khch hng c tnh hnh kinh doanh ti chnh yu km, ngn hng nn hn ch, ngng cho vay.

13

1.2.6 Cc ch s nh gi ri ro tn dng Cht lng tn dng c phn nh qua tnh hnh n qu hn, n xu ca ngn

hng. N qu hn l khon n vay khng tr n ng hn mt phn hoc ton b n gc, li theo tha thun trong hp ng tn dng, c t chc tn dng nh gi l khng c kh nng tr n ng hn v khng chp thun cho c cu li thi hn tr n th s d n gc ca hp ng tn dng l n qu hn. Ngi ta dng 2 ch tiu sau phn nh tnh hnh n qu hn ca ngn hng:

T l n qu hn = s d n qu hn / tng s d n ca ngn hng. T l khch hng c n qu hn = s khch hng qu hn/ tng s khch hng

c d n Mt ch tiu quan trng khc nh gi ri ro tn dng l t l n xu. Thng

thng, t l n xu ca ngn hng di 5% vn c xem l trong gii hn an ton cho php. T l n xu c tnh theo cng thc sau:

T l n xu = s d n xu pht sinh/ tng d n ca ngn hng. N xu bao gm n c phn nhm 3, 4, 5 theo quy ch phn loi n ca

NHNN, hoc quy ch phn loi n ca NHTM c NHNN chp thun. 1.3 Kinh nghim qun l ri ro tn dng ca mt s nc trn th gii v bi hc kinh nghim i vi cc ngn hng thng mi Vit Nam 1.3.1 Kinh nghim qun l ri ro tn dng ca mt s nc trn th gii

Trong cuc khng hong tin t Chu thi k 1997-1998, khi u l khu vc chu v lan truyn khp ton cu, gy nn cuc khng hong ti chnh ton cu. Ngy nay, s kin nhiu ngn hng trn th gii cng b cc khon n xu v thua l ang c cng hng vi tnh trng khng hong tn dng ton cu, m bt u l nhng khon n kh i ca h thng tn dng lin quan n th trng bt ng sn pht sinh ca M nm 2007.

Trc tnh hnh , cc ngn hng ln c tm nh hng ton cu ang tin hnh nhiu bin php sn sng i ph vi khng hong tn dng th gii. Sau y l mt s cc kinh nghim qun l ri ro tn dng mt vi nc trn th gii. Ngn hng ca Singapore

- Xy dng "danh mc theo di": phng nga cc khon n xu pht sinh, cc NHTM Singapore xy dng "Danh mc theo di" nhn bit nhng du hiu cnh

14

bo sm vn bt n v tn dng. + "Danh mc theo di" l danh sch theo di nhng khch hng ang tn ti

nhng vn ri ro tn dng tim n cn quan tm. Nhng khch hng c tn trong danh sch theo di khng phi l nhng khch hng b xp vo loi n cn ch hoc thp hn m u l nhng khch hng c xp loi n tiu chun. Tuy nhin, trong trng hp du hiu cnh bo sm c chiu hng c nh hng bt li i vi khch hng vay, khi cn xem xt c th xp loi khch hng vo nhm n cn ch hoc thp hn.

+ i vi cc khon n c phn loi vo n xu, th ti a trong vng 30 ngy lm vic, cc cn b tn dng phi chuyn ngay cho b phn qun l ti sn c bit theo di nhm:

(i) Xem xt li tt c cc loi giy t v ti sn k qu, khi cn thit c th sa i hon chnh cc giy t v ti sn ;

(ii) nh gi kh nng ca khch hng v sn sng thc hin c cu li n trong mt khon thi gian thch hp;

(iii) Trng hp cn thit s tin hnh nhng th tc php l thch hp thu hi cc khon tn dng;

(iv) a ra chin lc thu hi khon n cng nh phn loi n vo cc nhm n thch hp;

(v) Tin hnh gim st cht ch v kim tra thng xuyn hn i cc khon n ny.

+ i vi cc khon n xu c trch lp d phng y , MAS (c quan qun l tin t ca Singapore) cho php cc NHTM c xa n xung cn 1 la Singapore, bt k tnh trng c th thu hi c khon n nh th no. iu ny nhm phc v cho cc mc ch gim st. Bo co danh mc cc khon n xu v trch lp d phng c th ca cc NHTM bt buc phi c np ti Hi ng qun tr ca NHTM v MAS qun l.

Vi vic qun l n xu nh trn, nhn chung t l n xu ca cc NHTM Singapore khng cao v thng thng nu pht sinh mt khon n xu ngn hng th gn nh ngay lp tc khon n s c x l. - Xc nh trch nhim ca nhng ngi k kt cc khon tn dng

15

Singapore quy nh nhng ngi k kt cc khon tn dng phi chu trch nhim trc tin trong vic thc hin phn loi tn dng chnh xc da trn nhng nh gi v tnh hnh tng th (kh nng thanh ton t cc ngun thu nhp thng thng, ngi bo lnh, ti sn k qu, dng tin, trin vng pht trin . . .) v c th thay i kt qu phn loi trong qu trnh ph chun thng thng hay vo bt c thi im no khc.

Cc khon n tn dng c chia thnh 5 nhm n: N nhm 1 (n tiu chun), N nhm 2 (n cn ch ), N nhm 3 (n di tiu chun), N nhm 4 (n nghi ng), N nhm 5(n c kh nng mt vn). Trong , n cc nhm 3, 4, 5 c gi l n xu. Vic trch lp d phng tn tht cho vay ch bao gm d phng c th.

+ D phng c th c xc nh theo cc tiu ch: (i) Hot ng kinh doanh c bn v kh nng ti chnh vng chc ca khch

hng vay.

(ii) Ngun tin mt ca khch hng vay. (iii) Cht lng v gi tr c th bn chuyn i ca ti sn m bo cho khon

vay tn dng. (iv) S tn ti ca quyn truy i hp php c gi tr php l v c th thi hnh

i vi khch hng vay. + ng thi vi cc tiu ch trn, gi tr d phng khng c nh hn gi tr

ti thiu theo quy nh ca C quan qun l tin t ca Singapore (MAS). Trong : (i) N di tiu chun: 10% gi tr khon vay. (ii) N nghi ng: 50% gi tr khon vay. (iii) N c kh nng mt vn: 100% gi tr khon vay. Ngn hng ca Trung Quc phng nga v x l ri ro tn dng, ngn hng Nhn dn Trung Quc a

ra quy nh: (i) B phn tn dng ca cc NHTM phi c cc quy trnh kim tra trc, trong

v sau khi cho vay, kp thi thu nhp thng tin phn loi, thit lp v hon chnh h s phn loi, kp thi xut kin ngh kim tra li.

(ii) Chu trch nhim v tnh chn thc, chun xc v hon chnh ca cc d liu phn loi cung cp;

(iii) Tin hnh phn loi s b ti sn theo tiu chun phn loi, xut kin v

16

l do phn loi; (iv) nh k bo co cho b phn qun l ri ro nhng thng tin phn loi ca b

phn tn dng; (v) Cn c vo kt qu phn loi tin hnh qun l cc khon tn dng c s phn

bit trong qun l i vi tng khon tn dng, thc hin cc bin php ci tin, loi tr v x l ri ro.

Ngn hng Nhn dn Trung Quc ban hnh hng dn trch lp d phng tn tht cho vay v yu cu cc NHTM kim tra nh k i vi cc loi ti sn da trn nguyn tc thn trng d kin mt cch hp l cc khon ti sn c kh nng pht sinh tn tht v trch lp d phng gim gi ti sn i vi cc ti sn c kh nng pht sinh tn tht, theo , cc khon tn dng c phn thnh 5 nhm: N nhm 1 (n tiu chun), N nhm 2 (n cn ch ), N nhm 3 (n di tiu chun), N nhm 4 (n nghi ng), N nhm 5(n c kh nng mt vn). Trong , n nhm 3, 4, 5 c gi l n xu. Vic trch lp d phng tn tht cho vay bao gm:

(1) D phng chung: c trch hng thng v c xc nh bng 1% s d cui k ca cc khon tn dng

(2) D phng c th: vo cui thng, da theo kt qu phn loi n v sau khi khu tr gi tr ti sn th chp, NHTM trch lp d phng c th theo s d cc khon tn dng vi t l nh sau: nhm 1: 0%, nhm 2: 2%, nhm 3: 25%, nhm 4: 50%, nhm 5: 100%.

Khi phn loi cc khon tn dng, cc NHTM Trung Quc ch yu da trn c s kh nng tr n, dng tin thun, thin ch tr n, ti sn m bo, trch nhim php lut v thanh ton n vay ca khch hng, tnh hnh qun l tn dng ca NHTM, . . . Trong , vic phn loi n ch yu da trn c s nh gi kh nng tr n ca khch hng, ti sn m bo ch l ngun vn tr n th yu.

i vi cc khon cho vay mi, NHTM xem xt lch s giao dch, uy tn tr n ca khch hng vi cc ngn hng khc. Nu khch hng vay l cng ty mi thnh lp, th ch yu xem xt lch s giao dch, uy tn ca cc c ng. Lch s tr n ca khch hng c th phn nh tnh trng gia hn, qu hn n vay ca h, y l yu t quan trng cn xem xt khi tin hnh phn loi cc khon tn dng.

17

Ngn hng ca M Thng 8 nm 2007, khi hai qu phng h ca Bear Stearns, mt trong nhng tp

on mi gii chng khon v ngn hng u t hng u, tuyn b ph sn. y l nhng qu u t mnh vo cc loi tri phiu pht hnh da trn cc khon vay cm c a c. Ti sn ca mt qu khc ca Bear Stearns b ng bng v nhng khon thua l lin quan n cho vay a c. Khng hong tn dng ti M bt u t , rt nghim trng v lan sang cc nc khc, n nh hng khng nh n nn kinh t ton cu.

Nguyn nhn l do cc ngn hng mt kh nng thanh khon do danh sch cc khon n kh thu hi tng cao, dng huy ng tin gi ngn hn cho vay trung di hn u t vo bt ng sn, khng thm nh ngun tr n, cho vay di chun, n khi gi bt ng sn tt dc khng phanh, cc khon n khng thu hi c, ngn hng mt kh nng chi tr cc khon tin gi n hn, tnh hnh kinh t khng hong, ngi dn gim chi tiu, gi du tng mnh, cc doanh nghip M ri vo tnh cnh kh khn, gii th, ph sn, cc khon u t ca ngn hng cng t thua l.

Trc tnh hnh , cc nh qun tr NHTM M cho rng, cn phi tin hnh qun tr ri ro tn dng mt cch hiu qu nhm mc tiu ti a ha t l thu hi vn tn dng bng cch duy tr mc ri ro mt gii hn chp nhn c. Bo him tin gi ca M (FDIC) a ra 17 nguyn tc qun l ri ro tn dng c bn v c chia lm 5 nhm chnh m vic vn dng chng nhm t c cc mc tiu:

(i) Thit lp mi trng qun l ri ro tn dng mt cch thch hp (bao gm vic tun th cc nguyn tc 1, 2 v 3).

(ii) Thc hin mt quy trnh cp pht tn dng c cn c (bao gm vic tun th cc nguyn tc 4, 5, 6 v 7).

(iii) Duy tr mt phng php qun l, o lng v kim sot ri ro tn dng (bao gm vic tun th cc nguyn tc 8, 9, 10, 11, 12 v 13).

(iv) m bo mt kh nng kim sot thch ng i vi ri ro tn dng (bao gm vic tun th cc nguyn tc 14, 15 v 16).

(v) Vai tr ca ngi gim st (tun th nguyn tc 17). qun l n xu, Cc D tr lin quan bang M (FED) a ra iu khon

FAS 114 quy nh v mi quan h gia quyt nh cho vay, phn loi khon vay, tnh

18

trng cc khon n v vic d phng nh sau: x l n xu, M thnh lp Cng ty Tn thc x l ti sn quc gia Hoa K

(RTC). Nh mt c quan nh nc, RTC c thnh lp vi cc mc tiu: (i) Ti a ha thu nhp rng t vic bn ti sn c chuyn nhng; (ii) Ti thiu ha cc tc ng ln cc th trng a c v th trng ti chnh

ni a; (iii) Ti a ha vic to ra nh cho cc c nhn c thu nhp thp.

1.3.2 Bi hc kinh nghim i vi ngn hng thng mi Vit Nam Nguyn nhn ca cuc khng hong tn dng cc nc xut pht phn ln t vic

qun l kim sot khon vay kinh doanh bt ng sn v chng khon cn yu km, cht lng tn dng cha c coi trng, c nhiu khon vay di chun, khng thm nh k trc khi cho vay, s dng ngun huy ng ngn hn u t vo nhng khon di hn nh bt ng sn nn khng trnh khi ri ro mt kh nng thanh ton v khng thu hi c n. T c th rt ra nhng bi hc rt hu ch cho hot ng tn dng ca cc NHTM Vit Nam, c th:

Th nht, ngn hng thc hin cht ch quy trnh cho vay v kim tra sau vay. Th hai, cn quan tm khch hng ch yu da trn c s kh nng tr n, dng

tin thun, thin ch tr n, ti sn m bo, trch nhim php lut v thanh ton n vay ca khch hng.

Th ba, ngn hng cn xy dng danh mc theo di c cu v cht lng ca ton b cc khon cho vay nhn bit nhng du hiu cnh bo sm vn bt n v tn dng.

Th t, cn thit lp mi trng qun l ri ro tn dng mt cch thch hp, c h thng o lng v kim sot ri ro tn dng cht ch.

Th nm, cn ban hnh hng dn trch lp d phng tn tht cho vay v yu cu cc NHTM kim tra nh k cc ti sn c kh nng pht sinh tn tht v trch lp d phng gim gi ti sn i vi cc ti sn c kh nng pht sinh tn tht.

Thc t, qua nghin cu th trng tn dng Vit Nam cho thy nguyn nhn cc khon n xu xut pht t: V pha ngn hng

- D n tn dng tng qu nhanh trong khi trnh chuyn mn ca cn b tn

19

dng cha t chun, b my qun l tn dng ca ngn hng cn cha c kin ton.

- Cho vay ch da vo yu t ti sn m bo, ngi bo lnh, danh ting khch hng m khng quan tm nhiu n thm nh, inh gi hiu qu thc t ca phng n d n vay mang li.

- Danh mc u t tn dng ca ngn hng khng a dng, qu tp trung vo cho vay u t chng khon, kinh doanh bt ng sn ... C cu khon vay km hiu qu, cho vay qu kh nng chi tr ca khch hng.

- T l cho vay trn gi tr ti sn m bo qu cao, c bit l cc lnh vc nh u t chng khon, bt ng sn, thu mua nng sn tch tr dn n khi gi tr hng ha trn th trng st gim khch hng khng c ngun vn tr n ngn hng.

- Vic gim st gii ngn v sau gii ngn km hiu qu dn n khch hng s dng vn vay sai mc ch, khng kim sot c ngun tr n. V pha khch hng Mt l, do khch hng s dng vn sai mc ch. Trng hp ny thng xy ra i vi khch hng hoc khon vay c cc c im nh sau:

- Khch hng gii ngn tin mt v s dng tin cho cc mc ch khc vi mc ch vay vn.

- Cng lc trin khai nhiu d n, phng n (nht l lnh vc xy dng, kinh doanh bt ng sn), dng ngun thu d kin ca d n, phng n ny lm ngun tr n cho d n, phng n khc mc thng xuyn v qu mc.

- S tin vay qu ln so vi nhu cu vn lu ng thc s ca khch hng, khch hng cng lc vay nhiu t chc tn dng, dn n cnh tranh qu mc v khng kim sot c dng tin ca n v.

- Khch hng c nhiu chi nhnh/n v kinh doanh ph thuc nhiu a bn xa so vi a bn ca ngn hng.

- Vay u t d n vi thi hn khng ph hp vi kh nng khu hao, dn n khch hng buc phi dng ngun ngn hn lu ng tr n trung di hn.

- Thi hn vay di hn mc cn thit so vi chu k dng tin, dn n khch hng s dng tm thi ngun tin khi cha n hn tr n cho ngn hng.

20

Hai l, khch hng b chim dng vn, mt cn i tin vay v ti sn hnh thnh t vn vay. Ri ro ny thng xy ra trong cc lnh vc hoc cc khch hng/khon vay c cc c im sau:

- Gii ngn tin mt ng vn cho cc i l thu mua nhng khng kim sot c cht lng v s lng i l dn n b chim dng, tht thot..

- Khch hng khng c chnh sch, bin php qun l cc khon phi thu (nht l lnh vc xy dng c bn, s dng vn ngn sch)

- Khi khch hng gp kh khn, cc ch u t khc trc y gp vn bng ti sn, sau tm cch rt vn ra bng tin mt. Ba l, khch hng khng tiu th c sn phm, thng xy ra trong cc lnh vc hoc cc khch hng/khon vay c cc c im sau:

- u t sn phm cng ngh cao, sn phm vi thi gian di hn vng i thc t, c trng hp thi gian cho vay l 8 nm trong khi sn phm c vng i thc t di 5 nm.

- u t sn xut vt liu mi nhng cha c chng nhn kim nh c lu hnh, khng nh gi ng kh nng cnh tranh so vi sn phm hin c Bn l, khch hng khng vn lu ng kinh doanh, thng xy ra trong cc lnh vc hoc cc khch hng/khon vay c cc c im sau:

- Khi vay u t d n nhng khng tnh ng, tnh tng mc u t cn thit, nht l nhu cu vn lu ng.

- Khch hng khng c vn i ng nh cam kt do nng lc km hoc do tnh ton vn t c trn c s bn sn phm

- Khch hng c h s n vay/vn t c rt cao ( t 4-5 ln tr ln) Nm l, khch hng khng c hoc khng thu xp c ngun vn nh k hoch, thng xy ra trong cc lnh vc hoc cc khch hng/khon vay c cc c im sau:

- Khch hng khng kh nng v vn t c, thng xy ra cc d n bt ng sn, mua my mc thit b, cc d n m nh u t k vn t c tham gia rt ln, vn t c da vo ngun pht hnh trong tng lai..

- Vay bc cu ngn hn hoc m L/C bo lnh nhp khu my mc thit b da vo ngun vn trung di hn cha chc chn.

- Trin khai u t ti thi im th trng ti chnh qu thun li, dn n ch

21

quan trong tnh ton tnh kh thi ca thu xp ngun vn. Su l, khch hng khng th kim sot tng th tnh hnh kinh doanh hot ng ca mnh do khch hng c nhiu n v hch ton ph thuc nm nhiu a bn khc nhau, h thng bo co k ton, ti chnh lc hu, chm tr, khng chnh xc. By l, khch hng u t nhng lnh vc nhy cm d thay i chnh sch nh trong cc hot ng kinh doanh thng mi nhp hng v bn, u t kinh doanh bt ng sn Tm l, khch hng u c theo gi tr ti sn:

- Dng ti sn l bt ng sn, chng khon th chp vay vi mc ch khc nhau, vay ch da vo ti sn th chp.

- C nhn vay gi tr ln vi mc ch mua nh, bt ng sn. Chn l, khch hng c ch ch la o, thng xy ra i vi vic thnh lp nhiu cng ty trong cng mt nhm vay vn; hoc i vi cc ch doanh nghip l ngi nc ngoi, Vit kiu u t nhp khu my mc thit b

Kt lun chng 1

Chng 1 ca lun vn khi qut cc vn c bn v ri ro tn dng: khi nim v ri ro tn dng ngn hng, phn loi ri ro tn dng, nguyn nhn gy ra ri ro tn dng, nhng thit hi do ri ro tn dng, cc m hnh o lng ri ro tn dng, mc tiu v chnh sch tn dng. ng thi, lun vn cng cp n kinh nghim ca mt s nc trn th gii nh Singgapore, Trung Quc v M v qun l ri ro tn dng t rt ra nhng bi hc kinh nghim qu gi v qun l ri ro tn dng cho cc NHTM Vit Nam.

22

CHNG 2

THC TRANG HOAT ONG TN DUNG

VA RUI RO TN DUNG TAI

NGAN HANG TMCP NGOAI THNG VIET NAM

- CHI NHANH NAM SAI GON TRONG THI GIAN QUA

*****

2.1 Gii thiu v Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam, tin thn l Ngn hng Ngoi thng

Vit Nam (NHNT) c thnh lp ngy 30 thng 10 nm 1962, theo Quyt nh s 115/CP do Hi ng Chnh ph ban hnh trn c s tch ra t Cc qun l Ngoi hi trc thuc NHNN, chnh thc khai trng hot ng ngy 01 thng 04 nm 1963. NHNT ng vai tr l ngn hng chuyn doanh u tin v duy nht ca Vit Nam ti thi im hot ng trong lnh vc kinh t i ngoi bao gm cho vay ti tr xut nhp khu v cc dch v kinh t i ngoi khc (vn ti, bo him...), thanh ton quc t, kinh doanh ngoi hi, qun l vn ngoi t gi ti cc ngn hng nc ngoi, lm i l cho Chnh ph trong cc quan h thanh ton, vay n, vin tr vi cc nc x hi ch ngha (c)...

Tri qua 47 nm xy dng v trng thnh, NHNT khng ngng vn ln, tr thnh ngn hng hng u Vit Nam trong nhiu lnh vc nh qun l v kinh doanh vn, thanh ton quc t, dch v th, cng ngh ngn hng .

T mt ngn hng chuyn phc v trong lnh vc kinh t i ngoi NHNT pht trin v ln mnh theo m hnh ngn hng a nng vi quy m v phm vi hot ng c trong nc v nc ngoi, bao gm: 1 hi s chnh, 1 Trung tm o to, 1 s giao dch, hn 300 chi nhnh v phng giao dch ti cc thnh ph ln v cc vng kinh t trng im trn c nc, pht trin h thng Autobank vi 11.183 my ATM v im chp nhn thanh ton th (POS) trn ton quc; 4 cng ty con bao gm 3 cng ty trong nc, 1 cng ty ti chnh Hng Kng, 3 vn phng i din ti Singgaporre,

23

Nga, Php gp vn c phn vo 6 doanh nghip (2 cng ty bo him, 3 cng ty kinh doanh bt ng sn, 1 cng ty u t k thut), 7 ngn hng v qu tn dng; tham gia lin doanh vi 3 t chc ti chnh nc ngoi, hin c quan h i l vi trn 1.300 ngn hng ti 100 quc gia v vng lnh th trn th gii.

Ngy 02/6/2008, Ngn hng Ngoi thng Vit Nam chnh thc chuyn i thnh Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam v NHNT c xp hng l mt trong 23 doanh nghip c bit ca Nh nc. L ngn hng quc doanh u tin c c phn ha, nh du bc tin quan trong trng lch s pht trin ca ngn hng vi vic tr thnh ngn hng TMCP c vn iu l v tng tch sn ln nht Vit Nam. Tng ti sn ca NHNT ti thi im cui nm 2007 l 197.408 t ng, vn iu l 13.222 t ng trong c ng nh nc chim 90,72%, c ng trong nc chim 6,87% v c ng nc ngoi chim 2,4%, tng d n 67.742 t ng, p ng t l an ton vn ti thiu 8% theo chun quc t.

Ngy 30/06/2009 c phiu ca NHNT c nim yt v giao dch trn sn chng khon TP.HCM. S lng c phiu NHNT nim yt trn S Giao dch chng khon TP.HCM l 112.285.426 c phiu (chim 9,28% vn iu l).

Vi lch s pht trin lu i v n lc khng ngng, hin nay NHNT ang l ngn hng c uy tn hng u ti Vit Nam, chim mt th phn tng i ln trong hot ng ngn hng ti Vit Nam.

Thng hiu ca VCB khng nhng c khch hng trong nc cng nhn m cn c hng lot cc t chc ti chnh quc t nh gi cao. Kh nng cnh tranh mnh m ca VCB c th hin kh r rng qua cc mt: l mt trong nhng ngn hng c quy m ln nht; tnh hnh ti chnh vng mnh; kinh doanh hiu qu; trnh cng ngh hin i; nhn lc c trnh , chuyn mn cao; mng li hot ng rng khp; u th ni bt trong nhiu lnh vc hot ng chnh nh ngn hng bn bun, ti tr thng mi, hot ng kinh doanh th Tuy nhin, trong tng lai, th trng ngn hng Vit Nam s chu s cnh tranh mnh m, s cnh tranh ny khng nhng n t cc NHTM trong nc m cn n t cc ngn hng 100% vn nc ngoi mi v s c thnh lp ti Vit Nam. y l thch thc ln, nhng cng l c hi NHNT khng ngng t hon thin mnh v nng cao nng lc cnh tranh ca mnh. Trong bi cnh nn kinh t gp nhiu kh khn, ng trc thch thc quan trng l

24

phi va chuyn i c cu hot ng, va m bo t hiu qu kinh doanh, ton h thng NHNT n lc phn du, hon thnh xut sc k hoch ra: n 31/12/2009, tng ti sn t 255.496 t ng, vn ch s hu t 16.710 t ng, tng d n t 141.621 t ng (tng 25,6% so vi nm 2008), li nhun trc thu 5.004 t ng, s lao ng 10.500 ngi, mng li c pht trin v m rng, cc sn phm, dch v cng nhiu v tin ch, p ng nhu cu ca mi i tng khch hng. Thc hin phng chm An ton cht lng Tng trng Hiu qu, NHNT tip thc khng nh v th l mt ngn hng c truyn thng lu i, hng u ti Vit Nam v nh hng ngy cng tng trn trng quc t.

Vi nhng thnh tch ni bt trong nhng nm qua, NHNT vinh d nhn cc gii thng: - Nm 1993, NHNT c Nh nc trao tng Hun chng Lao ng hng 2. - Nm 1995, NHNT c tp ch Asia Money - tp ch tin t uy tn Chu bnh chn l ngn hng hng nht ti Vit Nam nm 1995. - Nm 1998, VCB c ba ngn hng ca M cng trao tng: Chng nhn cht lng phc v tt. - Nm 2003: + NHNT c Nh nc trao tng Hun chng c lp hng 3. + NHNT c tp ch Euromoney bnh chn l ngn hng tt nht nm 2003 ti Vit Nam.

- Nm 2004, NHNT c tp ch The Banker bnh chn l Ngn hng tt nht Vit Nam nm th 5 lin tip. - Nm 2005, NHNT c Hip hi doanh nghip phn mm Vit Nam (VINASA) trao gii thng Sao Khu . - Nm 2006, NHNT vinh d l 1 trong 4 n v c trao danh hiu in hnh sng to trong Hi ngh quc gia v thc y sng to Vit. - Nm 2007: + NHNT c bu chn l Ngn hng cung cp dch v ngoi hi cho doanh nghip tt nht nm 2007 do tp ch Asia Money bnh chn. + NHNT c trao tng gii thng Thng hiu mnh Vit Nam 2006 do Thi bo Kinh t v Cc xc tin B Thng mi t chc.

25

- Nm 2008: + Cc gii thng do tp ch Asiamoney bnh chn: Ngn hng ni a tt nht Vit Nam, Nh cung cp dch v ngoi hi ni a tt nht ti Vit nam, Nh cung cp dch v ngoi hi ni a tt nht trn nn tng thng mi in t ti Vit nam, Ngn hng qun l tin mt tt nht ti Vit Nam. + Gii thng Ngn hng cung cp dch v thanh ton thng mi tt nht Vit Nam do c gi tp ch Trade Finance (thuc tp on Euromoney) bnh chn. + Chng nhn hot ng xut sc ca ngn hng The Bank of New York Mellon (M) cng nhn cht lng thanh ton t ng theo chun thanh ton quc t ca NHNT. + NHNT c Nh nc trao tng Hun chng H Ch Minh + Top 10 doanh nghip tiu biu ln nht do bo Th gii v Vit Nam thuc B ngoi giao phi hp vi tp ch Nh Kinh t (the Economist) t chc. + Top 10 thng hiu hng u Vit Nam do Lin hip cc hi khoa hc v k thut Vit Nam trao tng. - Nm 2009 + Cc gii thng do tp ch Asiamoney bnh chn: Nh cung cp dch v ngoi hi ni a tt nht Vit Nam, Ngn hng tt nht cho cc sng kin v cc sn phm ngoi hi v ti tr cu trc, Nh mi gii chnh tt nht trong dch v ngoi hi, Ngn hng tt nht trn sn giao dch in t, Ngn hng ni a qun l tin mt tt nht Vit Nam, Ngn hng ni a kinh doanh ngoi hi tt nht Vit Nam, giai on 2006-2008

+ Gii thng Ngn hng cung cp dch v thanh ton thng mi ni a tt nht Vit Nam do tp ch TradeFinance Magazine bnh chn. Phng hng v nhim v trong nm 2010

Nm 2010 nn kinh t ton cu c nhiu du hiu hi phc, tuy nhin nn kinh t cc nc pht trin vn tip tc gp nhiu bin ng v thch thc trong qu trnh hi phc v cn gy nh hng mnh n th trng xut nhp khu v u t vn. i vi mi trng kinh t trong nc, nm 2010 c chiu hng din bin thun li hn nm 2009, tuy vy, hot ng kinh doanh tin t vn cn phi i mt vi kh khn v nguy c lm pht, cng thng v thanh khon, din bin phc tp ca t gi, cung cu ngoi t. Bn cnh , hot ng ngn hng cnh tranh ngy cng tr nn gay gt, c

26

bit gia cc nhm ngn hng c phn, cc ngn hng nc ngoi hot ng 100% vn ti Vit Nam v cc knh u t khc. thc hin thng li k hoch pht trin kinh t - x hi trong nm 2010, NHNN t chc thc hin chnh sch tin t theo hng ch ng, linh hot v thn trng nhm n nh th trng tin t, bo m kh nng thanh khon ca h thng ngn hng v h tr thanh khon cho nn kinh t; kim sot tc tng tng phng tin thanh ton khong 20% v tn dng khong 25%, li sut v t gi mc hp l...

Cn c cc Ngh quyt ca Chnh ph v nh hng ca NHNN trong nm 2010 i vi hot ng ngn hng, trn c s kt qu hot ng kinh doanh t c trong nm va qua, Ban Lnh o NHNT xc nh mc tiu v nhim v trng tm trong nm 2010 nh sau : Cc ch tiu hot ng chnh:

Tng tch sn: tng 15% Huy ng vn t nn kinh t: tng 23% D n tn dng: tng 20% N xu: di 3,5% Li nhun trc thu t: 4.500 t ng Mc chi tr c tc (ng/c phiu): 1.200 ng

Nhim v trng tm: Vi phng chm hot ng "Tng tc - An ton - Cht lng - Hiu qu", ton

h thng NHNT tp trung thc hin cc nhim v trng tm sau y: - t ph mnh trong huy ng vn. t nhim v huy ng vn lm nhim v

trng tm v u tin hng u ca nm nhm m rng v tng quy m hot ng. - Tng cng hot ng ngn hng bn bun, y mnh mng hot ng ngn

hng bn l nhm ci thin c cu ngun vn v s dng vn theo hng tng tnh n nh v phn tn ri ro.

- Tng trng trong hot ng kinh doanh i i vi vic bo m tun th cc gii hn an ton trong hot ng ngn hng; Pht huy ti a li th ca NHNT trong cc hot ng truyn thng; m bo s cn i hi ho gia huy ng v s dng vn

- Tip tc c cu li t chc theo m hnh khi ti Hi s chnh cng nh chuyn ho c cu t chc ca cc chi nhnh. Thc hin nghim tc k cng iu hnh v

27

thc tun th, chp hnh ca cc cn b trong ton h thng. - Tip tc i mi, hin i ho cng ngh nhm p ng yu cu ngy cng cao

ca khch hng trong kinh doanh v h tr cng tc qun tr, iu hnh. - y mnh cc quan h i ngoi; thc hin tt hot ng thng tin tuyn

truyn, hot ng truyn thng v hnh nh, thng hiu v sn phm ca NHNT trong h thng cng nh trn th trng.

- Ban hnh v hon thin cc quy trnh, quy ch ca NHNT ph hp vi cc quy nh ca php lut, i dn ti chun mc quc t v nhm gim thiu cc ri ro trong hot ng.

- Tip tc chn i tc chin lc theo tiu ch nh, pht hnh c phiu tng vn iu l nng h s an ton (CAr) 10%. 2.2 Gii thiu v Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn

2.2.1 Qu trnh hnh thnh v pht trin Vi mc ch tm kim nhng gii php pht trin kinh t vo u nhng nm

ca thp k 90 Vit Nam, Chnh ph ph duyt d n thnh lp Khu ch xut u tin ca Vit Nam vo ngy 25/11/1991 l Khu ch xut Tn Thun

trong qu trnh xy dng v pht trin khu ch xut c thun li th cn phi c mt ngn hng m nhim vic chuyn vn t ngoi vo v thc hin cc dch v ngn hng nh: m ti khon tin gi, thanh ton, chuyn tin, cp tn dng, thu i ngoi tmt cch tt nht cho cc nh u t v cho cc cng ty, x nghip trong Khu ch xut. Do , ngy 25/01/1993, Thng c NHNN Vit Nam ra quyt nh s 24/NHQ giao cho NHNT Vit Nam m chi nhnh ti cc khu ch xut Vit Nam. Thc hin quyt nh ny, ngy 26/3/1993 Tng gim c NHNT ra quyt nh s 70/TCCB v vic thnh lp NHNT Tn Thun.

VCB Nam Si Gn c thnh lp ngy 25/09/1993, tr s t ti Khu ch xut Tn Thun, Qun 7, TP.HCM. L chi nhnh u tin phc v cho cc nh u t trong v ngoi Khu ch xut, y l khu ch xut c coi l thnh cng nht khu vc ng Nam trong thp k 90 ca th k trc.

Ngn hng Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Tn Thun i tn thnh Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn theo quyt nh s

28

533/Q.NHNT.TCCB-T ca Hi ng qun tr Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam ngy 05/06/2008.

Qua 17 nm hnh thnh v pht trin, hin nay VCB Nam Si Gn l mt trong nhng chi nhnh ln trong h thng NHNT v l chi nhnh ln th 2 ti TP.HCM gm 200 cn b cng nhn vin, 1 tr s chnh ti Khu ch xut Tn Thun, Qun 7, TP.HCM, v 5 phng giao dch trc thuc.

Ngy 12/11/2009, VCB Nam Si Gn k hp ng mua tr s mi ti Khu thng mi Sunrise City, Qun 7, TP.HCM.

MNG LI VIETCOMBANK NAM SI GN

Vi nhng thnh tch trong thi gian qua, VCB Nam Si Gn vinh d nhn cc gii thng tiu biu sau: - Nm 2005: + Bng khen ca UBND TP.HCM cho n v c ng gp tch cc cho Khu ch xut v Khu cng nghip. + Bng khen ca Thng c Ngn hng Nh nc Vit Nam cho tp th c nhng thnh tch xut sc gp phn hon thnh nhim v ngn hng. + Bng khen Tp th lao ng xut sc do Ch tch Hi ng Qun tr NHNT tng. - Nm 2006: + Bng khen ca Th tng Chnh ph Nc Cng Ha X Hi Ch Ngha Vit Nam tng.

29

+ Bng khen ca Tng Gim c NHNT cho Chi nhnh dn u v cht lng tn dng ca h thng NHNT. + Bng khen Tp th lao ng xut sc do Ch tch Hi ng Qun tr NHNT tng. - Nm 2007: + Hun chng Lao ng Hng III do Ch tch Nc Cng Ha X Hi Ch Ngha Vit Nam tng. + C thi ua ca Thng c Ngn hng Nh nc Vit Nam + Bng khen Tp th lao ng xut sc do Ch tch Hi ng Qun tr NHNT tng. - Nm 2008: + C thi ua ca Th tng Chnh ph Nc Cng Ha X Hi Ch Ngha Vit Nam tng. + C thi ua ca Tng gim c NHNT cho n v dn u cng tc Huy ng vn. + Bng khen Tp th lao ng xut sc do Ch tch Hi ng Qun tr NHNT tng. - Nm 2009: + C thi ua ca Tng gim c NHNT cho n v dn u cng tc Huy ng vn. + Bng khen Tp th lao ng xut sc do Ch tch Hi ng Qun tr NHNT tng. Phng hng nhim v k hoch ca VCB Nam Si Gn trong thi gian sp ti:

+ t nhim v huy ng vn lm nhim v trng tm v u tin hng u nhm m rng v tng quy m hot ng, trong m rng, a dng ha khch hng c quan h tin gi bng chnh sch u i thch hp tng thi k. c bit ch trng vic huy ng vn trong dn c, y l ngun huy ng n nh nht.

+ Nng cao cng tc qun tr ri ro, m rng dch v ngn hng bn l, pht trin cho vay cc doanh nghip va v nh, cho vay c th, cho vay c ti sn m bo nhm ci thin c cu ngun vn v s dng vn theo hng tng tnh n nh v phn tn ri ro. M rng th trng tn dng i vi cc doanh nghip trong Khu cng nghip, Khu ch xut, doanh nghip c vn u t nc ngoi.

+ Nng cao v th ca NHNT trong lnh vc ti tr d n, tng cng vai tr l ngn hng u mi thu xp ti chnh cho cc d n ln kh thi v hiu qu.

+ Tp trung x l n xu, ra cc bin php x l n xu hiu qu, nng cao cht lng tn dng ca chi nhnh c bn vng, an ton.

+ Thc hin tch cc b tiu chun do NHNT ban hnh.

30

+ Pht trin mng li chi nhnh, d kin m thm 02 phng giao dch. + Bm st thc hin theo phng hng v ch o ca Hi s chnh, thc hin

tt, hon thnh cc ch tiu k hoch Hi s chnh giao. 2.2.2 Tnh hnh hot ng kinh doanh trong thi gian qua 2.2.2.1 Cng tc huy ng vn

Cng tc huy ng vn c ngha v cng quan trng trong hot ng ca ngn hng, m bo thanh khon, to li th cnh tranh cho ngn hng v chi ph vn, cng nh nh hng cc nghip v khc. Mun m rng tn dng cn phi tng cng huy ng vn, c cu huy ng vn c quyt nh n c cu tn dng.

Trong nhng nm gn y, VCB Nam Si Gn lun n lc, p dng nhiu gii php ng b tng cng huy ng vn - c xem l nhim v trng tm hng u:

- M rng mng li cc phng giao dch v mng li my rt tin ATM, tng cng pht hnh th ATM, cung cp cc dch v ngn qu nh chi tr lng qua bao th, ti khon, thu, giao tin tn ni.

- Ci tin cht lng phc v c trong thanh ton ni a v quc t, dch v teller, ngn qu, chuyn tin Cung cp thm cc dch v tin ch cho khch hng nh truy vn thng tin v ti khon ca khch hng bng in thoi, qua mng Internet, thanh ton qua VCB - monney

- M rng nhiu hnh thc huy ng vn nh tit kim c k hn linh hot, khng k hn, thng theo k hn S dng cc ti khon u t t ng i vi cc doanh nghip, s dng li sut u i linh hot cho tng i tng Bng 2.1: Tnh hnh huy ng vn giai on 2005-2009

VT: t ng Nm Tng ngun vn Tng Huy ng 2005 1.830 1.701 2006 2.570 2.439 2007 3.064 2.388 2008 3.981 3.570 2009 5.499 4.886

(Ngun: Bo co tng kt hot ng kinh doanh VCB Nam Si Gn)

31

Biu 2.1: Tnh hnh huy ng vn giai on 2005-2009

5.499

4.886

1.830 2.570 3.064

3.981 1.701

2.439 2.388

3.570

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

2005 2006 2007 2008 2009Nm

T

ng

Tng ngun vn Huy ng

Trn a bn TP.HCM s cnh tranh mnh m v li sut vi cc hnh thc khuyn mi hp dn ca cc ngn hng. Do cng tc huy ng vn cng tr nn kh khn, cnh tranh li sut gia cc NHTM rt gay gt v bin ng lin tc do cc nguyn nhn sau:

- Tin gi thanh ton t cc t chc kinh t gim v ngun vn ca cc cng ty thng tp trung vo thi im cui thng 12 nm trc, lm s d tin gi tng ln nhng sau chuyn tin i vo thng 01 nm sau.

- Ngun vn huy ng chu nh hng rt nhiu trc s bin ng ca nn kinh t, k t cui nm 2007 cho n ht thng 8/2008, nhiu NHTMCP ri vo tnh trng kh khn v thanh khon do trc cho vay qu mc so vi ngun vn, trong d n tn dng th ngun vn huy ng t lin ngn hng chim t trng ln, trng thi thanh khon cng trm trng hn khi NHNN thc hin chnh sch tht cht, th trng khan him VND buc cc Ngn hng TMCP bng mi gi phi huy ng vi li sut cao nht c th, ban u vn cn chp nhn vay li sut cao t cc t chc tn dng khc (ch yu l cc NHTMNN), nhng khi th trng lin ngn hng "khp ca" th cc NHTMCP li y li sut qua m, tun, 1 thng, cc loi k hn ngn t khch hng thay th. H lun lun ngm n khch hng ca NHNT, ni c lng tin gi thanh ton ca cc t chc kinh t ln. Khi khch hng l dn c ca VCB Nam Si Gn cng b cun ht bi li sut 19 - 20% ca cc NHTMCP. Tin trong nn kinh t khng cn nhiu, v vy s dch chuyn tin t ngn hng ny sang ngn hng khc l hin tng ph bin trong giai on ny. Chnh sch li sut v

Tnh hnh huy ng vn giai on 2005-2009

32

cng tc huy ng vn ca chi nhnh trong giai on ny l ht sc linh hot, k hoch tng trng huy ng vn ban u c thay th bng cc bin php l lm sao hn ch ti a ngun vn b dch chuyn, khng b li cun vo cuc ua li sut nhng cng rt linh hot khi tha thun li sut vi khch hng. u nm 2009 tnh hnh th trng tin t trong nc kh n nh (NHNN gim li sut c bn t 8,5%/nm xung cn 7%/nm v mc li sut ny p dng t thng 02/2009 n thng 11/2009), huy ng VND ca cc NHTM kh ng u v mc ph hp. Tuy nhin vo giai on cui nm, li sut huy ng vn iu chnh theo xu hng tng. Trong li sut huy ng VND lin tc tng trong nhng thng gn cui nm; c bit trong thng 10/2009 v u thng 11/2009, li sut huy ng VND tng 0,2% - 0,99%/nm so vi thng 9/2009. Ti thi im cui nm 2009, mc li sut huy ng VND cao nht l 10,49%/nm; cng vi li sut c bn tng t 7%/nm ln 8%/nm. Cc NHTM cnh tranh rt gay gt trong vic huy ng vn vo nhng thng cui nm m bo an ton thanh khon. Bng 2.2 : C cu v tnh hnh huy ng vn

VT: t ng Ch tiu 2005 2006 2007 2008 2009

Tng ngun vn huy ng 1.830 2.570 3.064 3.981 5.499S tin huy ng ti Chi nhnh 1.701 2.439 2.388 3.570 4.886T l huy ng ti Chi nhnh 93% 95% 78% 90% 89%S tin huy ng t Hi s chnh 130 131 676 411 613T l huy ng t Hi s chnh 7% 5% 22% 10% 11%S tin huy ng VND 1.203 1.752 2.376 3.000 3.948T l huy ng VND 66% 68% 78% 75% 72%S tin huy ng USD 627 818 688 981 1.551T l huy ng USD 34% 32% 22% 25% 28%S tin huy ng c nhn 638 1.086 1.528 2.323 2.966T l huy ng c nhn 38% 45% 64% 65% 61%S tin huy ng t chc 1.063 1.353 861 1.247 1.920T l huy ng t chc 62% 55% 36% 35% 39%


33

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2005

2006

2007

2008

2009

66%

68%

78%

75%

72%

34%

32%

22%

25%

28%

T l huy ng VND T l huy ng USD

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2005

2006

2007

2008

2009

93%

95%

78%

90%

89%

7%

5%

22%

10%

11%

T l huy ng ti Chi nhnh T l huy ng t HSC

Biu 2.2: T l huy ng ti chi nhnh v Hi s chnh

Biu 2.3: T l huy ng VND &VND

T l huy ng VND & USD

T l huy ng ti chi nhnh v Hi s Chnh

34

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2005

2006

2007

2008

2009

38%

45%

64%

65%

61%

62%

55%

36%

35%

39%

T l huy ng c nhn T l huy ng t chc

Biu 2.4: T l huy ng c nhn v t chc

Bng 2.3: C cu v tnh hnh huy ng vn VT: t ng

Ch tiu 2005 2006 2007 2008 2009 1. T khch hng 1.701 2.439 2.388 3.570 4.886 a.Khng k hn 860 1.155 1.110 1.123 1.391 b.C k hn 841 1.284 1.278 2.447 3.495< 12 thng 670 1.035 851 1.800 2.681> 12 thng 171 249 427 647 8142. T T chc tn dng 0 0 0 0 03. Vay Hi s chnh 130 131 676 411 613Ngn hn 0 270 120,6 0Trung di hn 130 131 406 411 613T l vn huy ng/Tng ngun vn 93% 95% 78% 90% 89%Tng cng 1.830 2.570 3.064 3.981 5.499


T l huy ng C nhn & T chc

35

Biu 2.5: T l huy ng t khch hng ( c k hn v khng k hn)

51% 49%

47% 53%

46% 54%

31% 69%

28% 72%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2005

2006

2007

2008

2009

a.Khng k hn b.C k hn

Ngun vn huy ng ti a bn tng i n nh, ngun vn vay t hi s chnh tng/gim trong thi gian qua ph hp vi tnh hnh cho vay ti chi nhnh. ng thi th phn huy ng vn ca chi nhnh trn a bn TP.HCM c xu hng tng ln, song song l c cu huy ng vn t khu vc dn c tng ln, gim t l huy ng t t chc gim ngun vn vi u th l chi ph thp, tuy nhin n cng tn ti vn l thng xuyn bin ng ln do ph thuc vo chu k sn xut ca cc doanh nghip. T l huy ng bng VND v USD trong thi gian qua tng trng ph hp vi tnh hnh cho vay theo loi tin ti chi nhnh.

Nhn chung c cu huy ng vn ca chi nhnh tng i n nh, tuy nhin vn cn tn ti nhng im cha hp l l cha th t cn i c vn, t l vn huy ng vi thi hn trn 12 thng thp ch giao ng t 10-18% tng ngun vn huy ng, t l tin gi thanh ton c xu hng gim, n thi im 2009 chim 29% tng ngun vn huy ng. 2.2.2.2 Hot ng tn dng

Hot ng cho vay l hot ng ch yu v l lnh vc to ra nhiu li nhun nht nhng cng l lnh vc xy ra ri ro cao nht trong hot ng ngn hng. Hot ng kinh doanh ca VCB Nam Si Gn khng nm ngoi quy lut , nhim v kinh doanh ca chi nhnh l lm sao c th p ng nhu cu vn cho s pht trin kinh t mt cch hiu qu v mang li li nhun, nhng ng thi phi c bin php hn

T l huy ng t khch hng (Khng k hn v c k hn)

36

ch ti a ri ro xy ra. nh gi c th v s chuyn bin trong hot ng tn dng, chng ta c th xem xt thng qua mt vi s liu minh ha bng sau: Bng 2.4: D n cho vay ca VCB Nam Si Gn qua cc nm VT: t ng

Nm Tng d n tn dng(t ng) Tng trng Tng ti sn % d n so vi

tng ti sn 2005 1.289 -14,86% 1.747 74% 2006 1.847 43,3% 2.541 73% 2007 2.534 37,2% 2.655 95% 2008 2.969 17,2% 3.665 81% 2009 3.558 19,8% 5.169 69%


Biu 2.6: D n cho vay ca VCB Nam Si Gn qua cc nm

Giai on 2005-2009 l giai on hot ng ca VCB Nam Si Gn c nhng bc pht trin mang tnh t ph, c bit l trong cng tc tn dng, biu hin c th cc kha cnh sau:

- D n tn dng tng trng cao: d n nm 2009 tng gp 3 ln so vi nm 2005. ng thi cht lng tn dng lun c xem trng v c m bo, t l n qu hn, n xu lun mc thp. Tnh hnh tng trng tn dng mc ph hp m bo cht lng tn dng v k hoch ra (nm 2009 NHNT giao k hoch tn dng cho Chi nhnh tng trng 20% (ln 1) so vi nm 2008, n qu III iu chnh

2005 2006 2007 2008 20090

1000

2000

3000

4000

5000

6000

T

ng

NmTng d n tn dng Tng ti sn

74%73%

95%81%

69%

0% 50% 100% 150%

20052006200720082009

% d n so vi tng ti sn

D n cho vay ca Si Gn qua cc nm

37

d n mc tiu l 3.470 t ng v d n mc tiu iu chnh vn l 3.782 t ng. Chi nhnh bm st thc hin theo cc nh hng v ch o ca NHNT v hon thnh k hoch ra).

- C cu tn dng thay i cn bn v tch cc trn nhiu phng din. u t tn dng t ch tp trung b sung vn lu ng cho cc doanh nghip chuyn mnh sang u t trung v di hn h tr cc doanh nghip u t chiu su, i mi cng ngh tng kh nng cnh tranh. V c cu cho vay cng ang c bc chuyn ng, tng dn t l d n vi i tng khch hng l doanh nghip va v nh, khch hng th nhn. Vn tn dng ca VCB Nam Si Gn m rng n tt c cc thnh phn kinh t trn a bn. Cho vay h tr li sut:

T u nm 2009, kinh t th gii c d bo tip tc suy gim, khng hong ti chnh ngn hng cha c du hiu chm dt mc d c s can thip mnh m, quyt lit ca cc Chnh ph v ngn hng Trung ng trn ton th gii.

thc y sn xut kinh doanh, ngn chn suy gim kinh t, duy tr tng trng, NHNN v NHNT thng xuyn hng dn v ch o cc chi nhnh v vic thc hin cng tc tn dng to iu kin cho cc doanh nghip tho g kh khn, nhanh chng tip cn c ngun vn vay h tr li sut ca chnh ph. VCB Nam Si Gn tch cc thc hin trin khai v l mt trong nhng chi nhnh t chc trin khai n khch hng u tin trong h thng. n 31/12/2009, s d h tr li sut ca Chi nhnh nh sau: Bng 2.5: S liu cho vay h tr li sut

VT: Triu ng Ch tiu Ngn hn Trung di hn

S d 31/12/2009 502.935 241.556Doanh s cho vay 1.335.235 242.336S tin li h tr 14.474 8.537

(Ngun: Bo co tng kt hot ng kinh doanh VCB Nam Si Gn) 2.2.2.3 Hot ng dch v khc

VCB Nam Si Gn c li th v c th phn ln trong vic cung cp cc dch v ngn hng c bit l dch v thanh ton xut nhp khu, mua bn ngoi t, dch v

38

th. Nm 2009 chi nhnh t doanh s thanh ton quc t l 375 triu USD, doanh s mua bn ngoi t ca chi nhnh trong nm 2009 t 516 triu USD, s th ATM pht hnh trn 300.000 th, doanh s thanh ton qua th t 359 t ng trong nm 2009. 2.2.24 Kt qu hot ng kinh doanh Bng 2.6: Kt qu hot ng kinh doanh VCB Nam Si Gn trong thi gian qua VT: t ng

Nm 2005 2006 2007 2008 2009 36,87 98,70 131,78 80,45 192,65

(Ngun: Bo co tng kt hot ng kinh doanh VCB Nam Si Gn) Biu 2.7: Kt qu hot ng kinh doanh VCB Nam Si Gn trong thi gian qua

L mt chi nhnh ln trn a bn hot ng hiu qu, li nhun ca chi nhnh lun t mc cao trong cc nm qua, tuy nhin nm 2008 li nhun ca chi nhnh gim mnh do phi trch lp d phng ri ro qu ln. Trong nm 2009, li nhun chi nhnh t mc cao nht trong cc nm qua l 192,65 t ng 2.3 Thc trng hot ng tn dng v ri ro tn dng ti Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn 2.3.1 Thc trng hot ng tn dng ti Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn

36,87

131,78

80,45

192,65

98,70

0

50

100

150

200

250

Nm

T

ng

Li nhun 36,87 98,70 131,78 80,45 192,652005 2006 2007 2008 2009

Kt qu hot ng kinh doanh VCB Nam Si Gn trong thi gian qua

39

2.3.1.1 C cu d n cho vay theo thi hn cho vay Bng 2.7: C cu d n cho vay theo thi hn cho vay VT: t ng

Nm 2005 2006 2007 2008 2009 D n 1.278,6 1.846,6 2.533 2.969,4 3.558,5 Ngn hn 622,4 742,8 1.067 1.126,6 1.177,5 Trung di hn 656,2 1.103,8 1.466 1.842,8 2.381,0


Biu 2.8: C cu d n cho vay theo thi hn cho vay

T l cho vay ngn hn ca VCB Nam Si Gn c xu hng gim: nm 2005 cho vay ngn hn chim 49% tng d n th n nm 2009 t l ny l 33%. Nhn chung, vic cho vay ngn hn, c bit cho vay hn mc, gip cho ngn hng c th kim sot c lung tin ca doanh nghip, v thun li hn trong vic pht hin cc ri ro v rt vn khi doanh nghip. Tuy nhin t l cho vay ngn hn qu cao lm cho d n tn dng ca ngn hng khng n nh do ph thuc vo nhu cu vn vay ca doanh nghip theo ma v, c bit l vo cc thi im cui nm, cui qu. iu s nh hng n k hoch s dng vn, k hoch tn dng ca ngn hng, gy p lc ln ch tiu tng trng tn dng, tm kim khch hng.

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

T

ng

2005 2006 2007 2008 2009

Nm

Dn

Ngnhn

Trungdihn

C cu d n cho vay theo thi hn cho vay

40

2.3.1.2 C cu d n cho vay theo loi tin Bng 2.8: C cu d n cho vay theo loi tin VT: t ng

Nm 2005 2006 2007 2008 2009D n 1.278,6 1.846,6 2.533 2.969,4 3.558,5VND 702,6 1.317,3 2.136,6 2.430 3.158,5USD 576,0 529,3 396,4 539,4 400,0 (Ngun: Bo co tng kt hot ng kinh doanh VCB Nam Si Gn)

Biu 2.9: C cu d n cho vay theo loi tin

T l cho vay USD gim dn trong giai on nm 2005 2009, c bit gim mnh trong nm 2008, 2009 do nhng nguyn nhn sau:

- Theo quyt nh 09/2008/Q-NHNN ngy 10/4/2008 ca NHNN, ngn hng ch c cho doanh nghip vay ngoi t nhp khu, i vi cc nhu cu vn trong nc th phi cho vay bng VND. Nh vy quyt nh ny hn ch cc doanh nghip xut khu c ngun thu ngoi t tip cn vi ngun vn ngoi t c li sut thp khi c nhu cu vay vn thanh ton trong nc. Tuy nhin quyt nh ny li cho cc doanh nghip khng c ngun thu bng ngoi t c vay ngoi t nhp khu, iu ny c th to ra ri ro i vi doanh nghip vay USD khi t gi bin ng.

- Bn cnh t gi VND/USD trong nm 2008 v nm 2009 bin ng mnh lm cho nhiu doanh nghip khng dm vay bng USD.

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

2005 2006 2007 2008 2009

Dn

VND

USD

C cu d n cho vay theo loi tin T

ng

41

- Nguyn nhn do chnh lch li sut VND/USD gim. - Ngoi ra, trong trng hp khan him ngoi t, Chi nhnh khng ngoi t

cho vay, c bit l cc loi ngoi t huy ng c rt t nh EUR, JPYnhm m bo hp ng k kt vi khch hng, Chi nhnh phi i vay ca Hi s chnh, sau cho khch hng vay li. Trng hp ny, li cho vay cn li rt t, thm ch khng c li hoc c khi l.

- Tnh hnh cng thng v ngoi t din ra, th trng khan him USD. Nhiu doanh nghip c tin VND nhng khng th mua c ngoi t, khng c ngoi t nhp khu nguyn liu lm nh hng n tnh hnh sn xut kinh doanh. C doanh nghip buc phi n qu hn d c tin VND nhng khng th mua USD tr n. V vy trong thm nh v quyt nh cho vay phi lu khi cho vay bng ngoi t, cn hn ch v xc nh t l nht nh cho vay USD i vi doanh nghip khng t cn i c ngoi t. Thc t cho thy ngn hng khng th p ng c ht nhu cu ngoi t ca khch hng, v vy cho vay qu nhiu USD vi doanh nghip khng c doanh thu bng USD c th dn n n qu hn do khng ngun USD bn cho doanh nghip tr n.

Hin nay trong c cu d n cho vay ca ngn hng, t l d n ca cc doanh nghip c ngun doanh thu xut khu bng USD hin nay kh thp. iu c th thy ngun ngoi t hin nay t cc doanh nghip c d n tn dng bn cho ngn hng l khng cao. Trong thi gian ti, tng thu ht ngun ngoi t cho ngn hng, cn phi tng t l cho vay i vi cc doanh nghip c ngun thu xut khu bng USD.

2.3.1.3 C cu d n cho vay theo thnh phn kinh t Bng 2.9: C cu d n cho vay theo thnh phn kinh t VT: t ng

Nm 2005 2006 2007 2008 2009 D n 1.278,6 1.846,6 2.533,0 2.969,4 3.558,5DNNN 247 211 277 439 593TNN 379 328 202 190 158CT CP, CT TNHH 319 581 724 1266 1.890DNTN v th nhn 333,6 727,6 1329 1074,4 917,5


42

Biu 2.10: C cu d n cho vay theo thnh phn kinh t

Trc y, NHNT vi c trng l mt ngn hng chuyn bn bun, i tng phc v chnh ca NHNT l khch hng doanh nghip, c bit l cc doanh nghip ln. Trong nhng nm gn y, chnh sch ca NHNT c mt s thay i nhm m rng khai thc th trng bn l y tim nng pht trin, tng cng m rng cung ng dch v, tn dng cho khch hng doanh nghip va v nh, khch hng c nhn

Trn c s bm st ch trng nh hng li chnh sch tn dng ca NHNT theo hng tp trung m rng u t cho khu vc kinh t c vn u t nc ngoi, cc doanh nghip va v nh, gim dn t trng u t cho cc doanh nghip nh nc, cng vi tnh hnh thc t ti a bn v ti chi nhnh; VCB Nam si Gn ch trng dch chuyn u t sang nhm cc doanh nghip va v nh, doanh nghip c vn u t nc ngoi, cc khu cng nghip, khu ch xut, hn ch cho vay cc doanh nghip lm n km hiu qu.

Ti chi nhnh, vic m rng cung ng dch v, tn dng cho i tng khch hng th nhn c nhng chuyn bin r rt, t l d n theo i tng khch hng ny nhn chung tng ln, tuy nhin t l cha n nh. iu mt phn do c im ca a bn, ng thi trong cc nm qua chi nhnh thc hin cho vay cc d n ng ti tr, mt s khch hng vi d n ln .

Nhn chung, c cu cho vay hin nay r rng cn c nhng im cha hp l. Thc t cho thy c cu tn dng ny lm cho ngn hng ph thuc vo mt s khch

43

hng c d n tn dng ln. Ri ro tn dng ca ngn hng tp trung qu nhiu vo nhm nh khch hng, khi nhm khch hng ny xy ra ri ro tn dng th s nh hng rt ln n hiu qu hot ng chung ca ngn hng. V vy trong thi gian ti cn tp trung m rng t l cho vay, cung ng dch v vi i tng khch hng va v nh, khch hng th nhn san s ri ro, n nh cht lng tn dng. 2.3.2 Thc trng ri ro tn dng ti Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn

2.3.2.1 Tnh hnh n qu hn D t c nhng kt qu ng khch l trong hot ng tn dng, nhng trn

thc t, vn n qu hn cng l mt vn m VCB Nam Si Gn cn phi quan tm v y l nhn t nh hng trc tip n hiu qu hot ng kinh doanh ca ngn hng.

Bng 2.10: Tnh hnh n qu hn VT: t ng

Ch tiu 2005 2006 2007 2008 2009D n 1.78,6 1.846,6 2.533,0 2.969,4 3.58,5D n qu hn 22,75 6,35 11,44 16,10 15,44Ngn hn 13,13 1,56 10,9 13,15 13,88Trung di hn 9,62 4,79 0,54 2,95 1,56D n qu hn 22,75 6,35 11,44 16,1 15,44VND 22,75 6,35 11,44 16,1 15,44USD 0 0 0 0 0T l n qu hn 1,78% 0,34% 0,45% 0,54% 0,43%


44

Biu 2.11: Tnh hnh n qu hn

T l n qu hn/ Tng d n ca VCB Nam Si Gn lun mc thp trong giai on ny. iu ny do cht lng khch hng tn dng ca chi nhnh c m bo, chi nhnh thc hin tt vic nng cao cht lng tn dng v kim sot tng trng, hn ch ri ro, tho g kp thi nhng kh khn trong hot ng tn dng. 2.3.2.2 Phn loi n

N qu hn c th pht sinh tt c khch hng, k c nhng khch hng m ngn hng nh gi l c kh nng tr n chc chn, hoc i vi khch hng m ngn hng nh gi rt tt, c xp hng tn dng cao. V vy, ngn hng cn c chnh sch nh k nh gi khch hng hp l, kim tra s dng vn thng xuyn, chnh sch v c cu d n ph hp vi vic a dng ha danh mc u t, v lun nh gi cp nht v tnh hnh v m c nhng iu chnh chnh sch hp l.

1.278,60

22,75

1.846,60

6,35

2.533,00

11,44

2.969,40

16,10

3.558,50

15,44 0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

2005 2006 2007 2008 2009

D n D n qu hn

1,78%

0,43%0,54%

0 ,45 %0,3 4%

0,00 %

0,50 %

1,0 0%

1,5 0%

2,00 %

2005 2006 2 007 20 08 200 9

T l n qu hn

0 2 0 40 60 80

20 05

20 06

20 07

20 08

20 09

D n ngn hn qu hn D n trung di hn qu hn

Tnh hnh n qu hn

45

Bng 2.11: Phn loi n VT: t ng

Ch tiu 2005 2006 2007 2008 2009 Tng d n 1.278,6 1.846,6 2.533,0 2.969,4 3.558,5Nhm 1 1.189,5 1.810,4 2.520,8 2.686,4 3.211,1Nhm 2 66,4 29,8 0,8 177,1 319,6Nhm 3 2,5 5,8 0,5 21,7 11,7Nhm 4 4,7 0,3 10,6 0,7 4,9Nhm 5 15,5 0,3 0,3 83,5 11,2Tng d n xu 22,7 6,4 11,4 105,9 27,8T l % n xu 1,7% 0,3% 0,4 % 3,5% 0,7%


Biu 2.12: T l n xu

0,0%0,5%1,0%1,5%2,0%2,5%3,0%3,5%4,0%

T l n xu 1,78% 0,35% 0,45% 3,57% 0,78%2005 2006 2007 2008 2009

T l n xu

Bc sang nm 2008, cng vi tnh hnh khng hong ti chnh ca nn kinh t th gii gy nh hng n ton b cc lnh vc ca nn kinh t Vit Nam ni chung v ngnh ngn hng ni ring. C th, ti VCB Nam Si Gn t l n xu tng cao 105,9 t ng, tng gp 9 ln so vi nm 2007, y l con s kh ln trong cc nm qua, t l n xu l 3,5% trn tng d n. Nguyn nhn l do: bi cnh khng hong ti chnh ton cu, lm pht v din bin tnh hnh lm pht rt phc tp, ch s gi tiu dng lin tc tng cao, tng nhanh (10 thng u nm 2008 tng 21,64%) to ra hiu ng tm l ln i vi ngi dn v ton b nn kinh t. Din bin ny gy p lc rt ln i vi vic thc thi chnh sch tin t; i vi li sut v t gi trn th trng tin t. Trong bi cnh , gi du, gi vng lin tc tng cao - to tm l rt

46

ln i vi ton b th trng. Theo , li sut, t gi trong thi gian ny lin tc tng nhanh, tng cao, to ra tm l khng tch cc cho th trng tin t v hot ng ngn hng. S chuyn bin qu nhanh ca tnh hnh kinh t th gii c tc ng rt ln i vi nn kinh t t nc v nhng kh khn trong xut khu, trong hot ng kinh doanh l khng nh. y cng l kh khn i vi hot ng ngn hng. nh hng dy chuyn t nhng bin ng kinh t, nhiu doanh nghip bc l kh khn, mt s kh khn t cc doanh nghip kinh doanh bt ng sn, chng khon vo nhng thng u nm, s khc kh khn do gi gim nhanh, hng tn kho ln, u ra thu hp do khng hong kinh t v suy thoi kinh t ton cu trong nhng thng cui nm,

Ti VCB Nam Si Gn, vo thi im 31/12/2004, tng d n xu l 312,5 t, trong n xu ni bng l 294,8 t chim 15,8% tng d n. N xu ti chi nhnh vo thi gian ny tp trung vo 18 khch hng, trong : doanh nghip nh nc (ch yu l khi xy dng giao thng) c 11 khch hng vi tng d n ln n 284 t ng, chim khong 91%/tng d n xu; doanh nghip t nhn 03 khch hng vi tng d n 26 t ng, chim khong 8,3%/tng d n xu; C nhn c 04 khch hng vi tng d n 2 t, chim khong 0,7%/tng d n xu.

Trc yu cu phi x l n xu gim t l n xu, VCB Nam Si Gn thnh lp Ban x l n do Gim c lm trng ban trc tip iu hnh cng tc x l n. Ban x l n r sot, phn loi ton b h s n xu, lm vic vi tng khch hng nh hng gii quyt ph hp v hiu qu nht i vi tng khon n v tng khch hng. Ban x l n tng hp v lp n x l n xu trong nu r thc trng khon n v xc nh hng x l cng nh mc tiu phn u thu hi n i vi tng n v. Mi cn b chuyn qun cc cng ty ny phi bm st khch hng, lm vic hng tun v ghi li nht k cng vic bo co kp thi vi Ban gim c.

T nm 2005 n nay, VCB Nam Si Gn thu hi c tng cng c 288,34 t ng n xu (gm 280 t ng n gc v 8,34 t ng n li), trong Chi nhnh thc bin php bn n thnh cng ca 03 n v, thu hi c s tin tng cng 42,048 t ng.

47

Bng 2.12: Tnh hnh thu hi n VT: t ng

Nm Tng s tin thu Trong Thu gc Thu li

2005 70,14 70,0 0,14 2006 59,7 56,5 3,2 2007 56,1 54,1 2,0 2008 38,8 37,2 1,6 2009 63,6 62,2 1,4

288,34 280 8,34

c c kt qu thu hi n trn, VCB Nam Si Gn thc hin rt nhiu cc bc cng vic v bin php thu hi: - R sot v cng c h s:

Cng tc r sot v cng c h s l yu cu u tin v bt buc khi bt tay vo vic x l n nhm mc ch hon thin ti mc tt nht h s n thun tin trong cng tc kim tra kim sot v tranh th b sung h s cn thiu trong khi khch hng cn trong qu trnh hp tc vi ngn hng.

Trong qu trnh r sot h s nu khch hng cn ti sn nhng cha dng m bo cho ngha v ti chnh no th yu cu th chp b sung. Vic ny ch thc hin c khi khch hng c thin ch hp tc v ti sn c y h s.

Thc t ti VCB Nam Si Gn trc y cc doanh nghip nh nc khi vay vn u khng c ti sn bo m nhng sau khi r sot h s, i kim tra thc t tng ti sn rt nhiu a im khc nhau (do ti sn l my mc thit b ang thi cng cng trnh), VCB Nam Si Gn yu cu khch hng thc hin th chp b sung bng chnh ti sn l my mc thit b v cng vic gp phn vo vic thu hi vn khi khng c ngun thu khc hoc cng vic mua bn n cng thun li hn trong khu thng lng gi. - Phi hp vi khch hng thu hi cng n:

Sau khi r sot h s, lm vic vi khch hng, VCB Nam Si Gn cng khch hng hoc t n tng n v cn phi tr n cho khch ca mnh (cc ch u t, nh thu chnh, ) xc minh, i chiu, tm mi bin php kt hp thu hi

48

n cho khch hng (thu h) ang c d n ti VCB Nam Si Gn, iu ny cng ng ngha vi vic thu hi n cho chnh Chi nhnh. - Phi hp vi khch hng bn ti sn m bo:

Nhn thy vic phi hp cng khch hng bn ti sn th chp thu hi n l mt trong nhng phng n kh thi trong cng tc x l thu hi n, tranh th tn dng ti a thin ch, s hp tc ca khch hng, mt mt x l c nhng ti sn khch hng khng cn nhu cu s dng nu khng kp thi x l th ti sn s nhanh chng xung cp, gi tr thu hi s rt thp. Hn na i vi nhng ti sn th chp l my mc thit b, nu cho khch hng t tm i tc mua th s d dng hn v gi bn cng s kh thi hn do cng l n v thi cng trong ngnh nn h bit c khch hng no l c nhu cu tht s v ti sn a ra gi bn hp l.

Ti VCB Nam Si Gn c cc trng hp nh Cng ty CP VTTB & XDCT 624, Cng ty TNHH Hng Thnh I, VCB Nam Si Gn chp thun cho khch hng c php t ng ra bn ti sn tr n cho ngn hng vi iu kin, vic bn ti sn phi din ra cng khai, tun th qui nh php lut, phi c s chng kin ca VCB Nam Si Gn v ton b s tin bn c phi chuyn trc tip v ti khon Cng ty ang m ti VCB Nam Si Gn tr n cho ngn hng. Tng s tin thu hi c l 23,62 ng. - Khi kin v thu n thng qua c quan Thi hnh n:

Trong qu trnh r sot, phn loi n xu, VCB Nam Si Gn nhn thy: i vi nhng khch hng bt buc phi gii quyt thu n bng bin php khi kin, thi hnh n l nhng khch hng tht s khng c thin ch trong vic tr n hoc phi hp cng VCB Nam Si Gn tm ra hng x l hoc kh nng phc hi duy tr hot ng sn xut kinh doanh l rt thp. - Min gim li khuyn khch khch hng tr n:

Vic x l thu hi n xu l mt cng vic v cng kh khn trong cng tc hot ng tn dng. vic x l t hiu qu cao, ngoi vic n v x l phi cng quyt, cng rng, quyt on th i hi n v phi rt uyn chuyn trong vic p dng phng n x l i vi tng i tng khch hng c th. Vic min gim li khuyn khch khch hng tr n cng l mt trong nhng bin php linh hot trong cng tc x l n v mang li hiu qu cao rt ng ghi nhn.

49

Ti VCB Nam Si Gn c trng hp Cng ty CP Tu Cuc, Cng ty TNHH Hng Phc. - Bn n:

VCB Nam Si Gn xc nh phng n bn n l mt trong nhng phng n kh hiu qu trong cng tc x l thu hi n. Cc khch hng thuc nhm i tng ny u l cc n v khng cn kh nng tr n, sau khi xem xt ton b ngun thu v ti sn th chp, VCB Nam Si Gn nh gi nu tin hnh x l thu n thng qua phng n khi kin, thi hnh n th hiu qu thu hi n s khng cao so vi phng n bn n.

vic bn n thnh cng v hiu qu th cng vic trc tin v ti quan trng l phi r sot, phn loi tng khon n, nh gi li tt c cc ngun thu c th thu hi, ti sn th chp v cc u im ni bt ca tng khch hng cn bn (nng lc thi cng, i ng cn b cng nhn vin c tay ngh cao, nng lc qun l, uy tn ca doanh nghip trn th trng, gi tr ti sn, ) lm c s a ra mc gi cho bn v m phn gi bn n, trnh trng hp b p gi, nu khon n cn rao bn c cc c im cnh tranh nh trn th l mt trong nhng u th m phn trong khi thng lng gi bn.

VCB Nam Si Gn thc bin bn n thnh cng ca 03 n v, thu hi c s tin tng cng 42,048 t ng, bao gm: Cng ty Cng trnh Giao thng 60 (16,65 t ng), Cng ty CP VTTB & XDCT 624 (14,398 t ng) v Cng ty Cng trnh 86 (11 t ng). 2.3.2.3 Cc cng c c s dng ngn nga ri ro tn dng ti Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhnh Nam Si Gn

Hot ng ngn hng cha ng nhiu ri ro tim n m chng ta kh c th lng ht c. Vi quy m ngy cng ln, nghip v ngy cng a dng, i hi cc ngn hng phi xy dng v hon thin cc cng c , bin php c th ngn nga, qun l cc ri ro mt cch hiu qu hot ng tn dng n nh.

VCB Nam Si Gn thc hin chnh sch qun tr ri ro tn dng thng nht trong ton h thng NHNT, bao gm: Gii hn kim sot ri ro tn dng: Nhm m bo tnh an ton trong hot ng, tun th nghim ngt gii hn kim sot ri ro tn dng, trong :

50

+ Tng d n cho vay ti a hoc tng mc bo lnh ti a i vi mt khch hng khng vt qu 15% vn t c ca ngn hng

+ Tng mc bo lnh v cho vay 01 khch hng khng vt qu 25% vn t c ca ngn hng.

+ Tng d n cho vay ti a hoc tng mc bo lnh ti a i vi mt nhm khch hng lin quan khng qu 50% vn t c ca ngn hng; Tng mc bo lnh v cho vay 01 nhm khch hng lin quan khng qu 60% vn t c ca ngn hng.

+ T l d n cho vay 10 khch hng ln nht khng qu 30% tng d n tn dng.

+ T l d n cho vay 01 ngnh/lnh vc khng vt qu 10% tng d n. Trng hp c bit, do din bin thc t ca th trng d n cho vay 01 mt hng/lnh vc u t c th ln n 15% so vi tng d n song phi c Hi ng qun tr ph duyt.

+ T l n xu ti a khng vt qu 3% tng d n. + T l d n c ti sn m bo t ti thiu 60% so vi tng d n.

Xc nh thm quyn ph duyt tn dng: thm quyn ph duyt tn dng i vi mi chi nhnh c quy nh c th ty thuc a bn hot ng v nng lc qun l c Tng Gim c NHNT ban hnh trong tng thi k (theo ph lc nh km.) Thnh lp Hi ng tn dng c s: Hi ng tn dng c chc nng ra cc quyt nh ph duyt trong lnh vc cp tn dng cho khch hng khng phi l t chc tn dng. Thm quyn ca Hi ng tn dng thc hin theo quy nh v thm quyn ph duyt tn dng ca NHNT trong tng thi k. Quy nh gii hn tn dng: y l mc tng d n ti a m ngn hng c th cp cho khch hng (khng bao gm cc d n u t). Gii hn tn dng hin nay ch p dng cho khch hng l doanh nghip.

Gii hn tn dng bao gm: gii hn cho vay, gii hn ti tr thng mi (s d L/C min k qu, pht hnh bo lnh min k qu, chit khu chng t hng xut c truy i), gii hn bao thanh ton v gii hn thu chi.

Trc khi cp tn dng cho khch hng l doanh nghip (tr cho vay u t d n) chi nhnh phi tin hnh xc nh gii hn tn dng. Gii hn tn dng c xc nh hng nm v c hiu lc trong vng 1 nm. Gii hn tn dng c xc nh trn

51

c s nh gi tnh hnh kinh doanh, nng lc ti chnh, mc ri ro, gii hn tn dng tham kho. Gii hn tn dng tham kho c xc nh trn c s cng thc sau:

Gii hn tn dng tham kho = * Vn Ch s hu + ( * Ti sn m bo)

(Trong : ph thuc vo xp hng tn dng, ph thuc vo loi ti sn m bo, h s , c nu ph lc.) Quy trnh tn dng: hin nay NHNT p trng 3 quy trnh tn dng cho 3 nhm i tng khch hng khc nhau bao gm: quy trnh tn dng dnh cho khch hng c nhn, quy trnh tn dng dnh cho khch hng doanh nghip va v nh, quy trnh tn dng dnh cho khch hng ln.

- i vi khch hng l t chc: Quy trnh tn dng ban hnh km theo Quyt nh s 246/Q-NHNT-CSTD ngy 22/07/2008 ca Tng Gim c NHNT, gi tt l Quy trnh 246. y l hng dn ni b ca NHNT v trnh t x l cc bc trong qu trnh xc nh gii hn tn dng, cp tn dng i vi khch hng l t chc khng phi l t chc tn dng trong cc trng hp:

+ L khch hng ti Hi s chnh. + Khi gii hn tn dng vt thm quyn ca Hi ng tn dng c s, Chi nhnh

theo quy nh ca NHNT v thm quyn ph duyt tn dng trong tng thi k; v khi cp tn dng trong phm vi gii hn tn dng c duyt i vi cc trng hp ny.

+ Khi khon cp tn dng/tng cc khon cp tn dng i vi d n u t v/hoc cho khch hng cha c gii hn tn dng vt thm quyn ca Hi ng tn c s, Chi nhnh theo quy nh ca NHNT v thm quyn ph duyt tn dng trong tng thi k.

- i vi khch hng l cc doanh nghip nh v va: quy trnh tn dng ban hnh km theo Quyt nh s 36/Q-NHNT-CSTD ngy 28/01/2008 ca Tng Gim c NHNT, gi tt l Quy trnh 36. Quy trnh ny c p dng i vi cc khon ph duyt gii hn tn dng /cp tn dng khng thuc phm vi p dng Quy trnh 246 vi mt s bc x l c th nh sau:

52

i tng khch hng /gi tr khon cp tn dng

Hng dn thc hin

Gi tr cp TD 01 t ng

Khng cn chm im, xp hng khch hng, xc nh gii hn tn dng ln u v hng nm; Phn xut, thm nh cp tn dng tp trung vo lm r ngun tr n v nh gi ti sn m bo.

01 t ng < Gi tr cp TD 05 t ng

Khng cn chm im, xp hng khch hng, v khng cn xc nh gii hn tn dng hng nm

Gi tr cp TD > 05 t ng

Phi chm im, xp hng khch hng, v xc nh gii hn tn dng theo quy nh.

- i vi cho vay t nhn, c th: p dng quy trnh cho vay i vi khch hng

ban hnh km theo Quyt nh 130/Q-NHNT.QLTD ngy 12/08/2002 ca Tng Gim c NHNT, gi tt l Quy trnh 130. Quy trnh ny p dng cho tt c cc khon cp tn dng t nhn, c th do Phng Khch hng thc hin ton b, khng thng qua Qun l ri ro tn dng, Phng Qun l n ch cp nht thng tin vo h thng.

Quy trnh tn dng hin nay da trn nguyn tc phn chia cc chc nng ca b phn tn dng thnh 03 b phn c lp: - Phng Khch hng:

+ Chc nng: phn tch ri ro, thm nh v xut gii gii hn tn dng, cp tn dng i vi khch hng; qun l tn dng/khch hng trong qu trnh cp tn dng; u mi duy tr v pht trin quan h vi khch hng trn tt c cc mt hot ng, tt c cc sn phm ngn hng.

+ Nhim v: tip nhn h s tn dng ca khch hng; tnh im v xp hng tn dng theo quy nh ca ngn hng; thm nh v xut cp tn dng; chun b ti liu v thu xp thc hin quy trnh ph duyt tn dng; thc hin son tho hp ng tn dng, hp ng m bo theo ni dung c ph duyt; lp thng bo tc nghip v chuyn h s khch hng cho phng Qun l n; thc hin kim tra iu kin rt vn; thc hin qun l khch hng trong qu trnh cp tn dng bao gm kim tra vn vay. ti sn m bo, n c khch hng tr n, phi hp vi cc phng lin quan thu hi n; thc hin qun l v x l cc khon tn dng c vn .

53

- Phng Qun l n: + Chc nng: qun l v trc tip thc hin tc nghip lin quan n vic m ti

khon vay/hp ng, cp nht h thng, gii ngn, thu hi n, m bo s liu trn h thng ng vi s liu trn h s; lu gi v qun l h s tn dng an ton, y ; qun l ri ro tc nghip trn hot ng tn dng, m bo cc khon cp tn dng tun th cc quy nh trong quy trnh tn dng.

+ Nhim v: kim sot tnh tun th theo quy trnh tn dng, ni dung khp ng gia thng bo tc nghip v ti liu km theo, tnh hp l, hp l ca h s; nhp d liu vo h thng; nhp v lu tr h s tn dng; thc hin tc nghip lin quan n hot ng rt vn; lp bo co d liu ca cc khon vay; tham gia vo cc qu trnh thu n, thu l

Documents

Cac Giai Phap Han Che Rui Ro Tin Dung Tai Vietcombank Chi Nhanh Nam Sai Gon 4517