1. CC NHN T NH HNG TI T GI HI OI.Khi nim t gi hi oi:T gi hi oi l
gi ca ng tin ny c tnh theo mt ng tin khc. T gi hi oi cng c hiu l t
l trao i gia hai ng tin ca hai quc gia khc nhau. Nhng nhn t nh hng
n t gi S tng trng hay suy thoi ca nn kinh t: Mc tng gim GDP thc t s
lm tng, gim cung cu v ngoi t t lm cho t gi ng ni t so vi ngoi t gim
i hoc tng ln. Cn cn thanh ton quc t (Banlance of Payment)Cn cn
thanh ton quc t phn nh tnh hnh thu chi thc t bng ngoi t ca mt s nc
so vi cc nc khc trong quan h giao dch quc t ln nhau, cn cn thanh
ton quc t th hin v th ti chnh ca quc gia bi chi hoc bi thu: Nu cn
cn thanh ton quc t bi chi: (chi > thu), th quc gia phi xut ngoi
t tr n, dn n nhu cu ngoi t gia tng, cu > cung, t gi cho xu hng
tng ln. Ngc li nu cn cn thanh ton quc t bi thu (thu > chi), nc
ngoi tr n bng ngoi t, dn n cung ngoi t gia tng, t gi c xu hng gim
xung.Tuy nhin s bin ng tng gim t gi hi i ni trn ch xy ra trong iu
kin trng hp mi trng kinh t n nh khng xy ra nhng bin c kinh t - chnh
tr trng i, v nhng bin ng v chnh tr, x hi s tc ng nhanh chng n s
thay i ca t gi. Li sut (interest rate) th trng no c mc li sut ngoi
t ngn hn cao hn th nhng lung vn ngoi t ngn hn c xu hng v th trng
kim li nhun, do lm cho cung ngoi t tng ln, cu ngoi t gim, lm t gi
ngoi t c xu hng gim S chnh lch li sut gia ng ni t vi ng ngoi t s tc
ng n xu hng u t v nh hng n t gi hi oi. Nu li sut ngoi t cao hn li
sut ni t th s c xu hng chuyn sang u t ng ngoi t, cu v ngoi t s tng,
dn n t gi ngoi t tng v ngc li Ngang gi sc mua (Purchasing power
Parrty PPP) Ngang gi sc mua chnh l s so snh v o lng sc mua tng i ca
hai ng tin, c tnh ton bng cch so snh gi c ca cng mt s mt hng hai nc
khc nhau c tnh theo ng tin ca hai nc. Nu cng mt s tin ngang nhau
ngi ta mua c mt lng hng ngang nhau mi nc th nh vy mu dch quc t s
khng c li v khng kch thch ngoi thng pht trin, iu c ngha l, cc ng
tin u trong tnh trng ngang nhau v sc mua. V vy cn phi hiu nn tng ca
ngang gi sc mua c th hin: Nu nh mt mt hng trong quc gia ny r hn th
xut khu mt hng sang nc khc gi c hn th s c li hn, v ngc li nu mt mt
hng trong quc gia sn xut t hn so vi th trng nc ngoi th tt hn ht nn
nhp khu mt hng s c li nhun hn. Vn ny l l gii s chnh lch v gi c ca
cng mt mt hng cc nc khc nhau trn th gii, nc no c li th kinh t tt hn
s c iu kin thun li sn xut ra hng ha vi chi ph thp, s l c hi cc nc
ny y mnh xut khu v ngc li kch thch nhp khu khi mt hng sn xut trong
nc gi cao hn. S gia tng thng mi mu dch th gii dn n thc hin khon thu
chi ngoi t, t lm nh hng n cung cu ngoi t trn th trng v tc ng n t gi
hi oi. Tnh hnh lm pht trong v ngoi nc Nu t l lm pht trong nc cao hn
lm pht nc ngoi, hng ha trong nc s tr nn t hn so vi hng ha nc ngoi.
iu ny dn n s gia tng nhu cu hng ha ngoi nhp v st gim nhu cu hng ha
ni a. S thay i nhu cu hng ha ny sau c chuyn dch sang th trng ngoi
hi lm tng cu v gim cung ngoi t. Kt qu l ngoi t ln gi so vi ni t,
hay t gi gia tng. Vai tr ca chnh ph hay s can thip ca ngn hng Trung
ng Chnh ph thng qua ngn hang Trung ng c th can thip vo th trng ngoi
hi. S can thip ny thc hin bng vic bn ra hoc mua vo ngoi t vi khi
lng ln nhm lm thay i quan h cung cu ngoi t, t tc ng n t gi nhm t mc
tiu chnh sch tin t ca ngn hang Trung ng. Cc yu t khc Tc ng ca nhiu
yu t khc nh tnh hnh n nh chnh tr, k vng v s tn cng ca nh u c, ga
vng v gi du trn th trng quc t, tnh hnh thu ht kiu hi, tm l, chnh
sch kinh t, mi trng u t Cc yu t trn y c th tc ng ring l hoc ng thi
tc ng ln cung hoc cu ngoi t, t tc ng n t gi. Vic hiu v phn tch tc
ng ca cc yu t nh hng n t gi rt quan trng v n gip chng ta d bo v hnh
thnh k vng hp l v t gi t c c s ra quyt nh lien quan n giao dch ngoi
t.
Tm li, nhng bin ng cc nhn t nu trn tc ng lm thay i cung cu ngoi
t, gi tr ng tin s tng hoc gim trn th trng2. LCH S HNH THNH V PHT
TIN, CHC NNG CA CC T CHC TI CHNH QUC T:A. Qu tin t quc t (IMF): Qu
tin t quc t l mt t chc quc t gim st h thng ti chnh ton cu bng theo
di t gi hi oi v cn cn thanh ton, cng nh h tr k thut v gip ti chnh
khi c yu cu. y l mt t chc tin t, tn dng lin chnh ph c thnh lp trn c
s Ngh quyt ca Hi ngh quc t v tin t, ti chnh ca Lin hp quc. Hi ngh
din ra vo nm 1944 ti Bretton Wood s tham gia ca 44 nc. Hi ngh thnh
lp IMF da trn s phi hp hai d n: d n Keynes v d n White. T ngy
1/3/1947 IMF chnh thc i vo hot ng nh l mt c quan chuyn mn ca Lin hp
quc (United Nations), vi 49 nc hi vin. Trong t chc v c ch ban u ca
IMF c nhiu nhc im. Tri qua cc thi k bin chuyn ca nn kinh t v h thng
tin t th gii, IMF c gng pht trin hot ng ca mnh theo hai hng: n nh
cc t gi hi oi v u tranh chng nhng bin php hn ch v phn bit i x. S sp
ca h thng t gi hi oi c nh t ra sau chin tranh bt buc phi thay i quy
ch ca IMF. Thng 6/1967, Hi ng Thng c IMF hp v chp nhn nguyn tc to
ra mt loi d tr quc t mi l SDR (Special drawing right). Tr s chnh ca
IMF t ti Washington D.C. Hin nay, s lng thnh vin ca IMF ln n 188
quc gia. S lng thnh vin ca IMF tng u n, khng c bin ng chng t uy tn
ca IMF ngy cng c cng c.B. Ngn hng th gii (WB): Ngn hng Th gii
(World Bank) l mt t chc ti chnh quc t, ni cung cp nhng khon vay nhm
thc y kinh t cho cc nc ang pht trin thng qua cc chng trnh vay vn.
WB c thnh lp nm 1944 ti Bretton Wood. Mc tiu chnh ca WB l gim ngho
v ci thin i sng ca ngi dn cc nc c thu nhp thp v trung bnh. Ngn hng
Th gii trn thc t bao gm 5 t chc: + Ngn hng ti thit v pht trin quc t
(IBRD) thnh lp ngy 17/02/1945 theo tinh thn Hip c Bretton Wood v bt
u i vo hot ng t nm 1946. IBRD hin c 187 quc gia thnh vin.+ Cng ty
ti chnh quc t (IFC) thnh lp nm 1955. Hin ti IFC c 182 quc gia thnh
vin.+ Hip hi Pht trin quc t (IDA) thnh lp nm 1960. Hin ti IDA c 169
quc gia thnh vin.+ Trung tm Quc t Gii quyt Mu thun u t (ICSID) thnh
lp nm 1966. Hin ti ICSID c 144 quc gia thnh vin.+ C quan Bo lnh u t
a phng (MIGA) thnh lp nm 1988. Hin ti MIGA c 175 quc gia thnh vin.
Tr s chnh ca WB t ti Washington D.C. Hin nay, s lng thnh vin ca WB
ln ti 188 quc gia.C. Ngn hng pht trin Chu (ADB): Ngn hng Pht trin
chu l mt ngn hng pht trin khu vc c thnh lp nm 1966 nhm thc y s pht
trin v kinh t, x hi cc nc chu Thi Bnh Dng thng qua cc khon tn dng v
h tr k thut, ln lt vo khong 6 t v 180 triu USD mi nm. ADB l mt th
ch pht trin ti chnh a phng vi 66 thnh vin bao gm 47 nc trong khu vc
v 19 nc cc ni khc trn khp ton cu. ADB hng n vin cnh v mt khu vc
khng c i ngho, v t t cho n s mnh gip cc quc gia thnh vin ang pht
trin gim i ngho v nng cao mc sng ngi dn. Hot ng ca ADB nhm ti vic
ci thin phc li cho ngi dn chu -Thi Bnh Dng, c bit l 1.9 t ngi ang
sng di mc 2 USD/ngy. Cho d ngi ta c ni nhiu v nhng giai thoi thnh
cng i chng na, th s tht, chu Thi Bnh Dng vn l ni c n 2/3 s ngi ngho
ca th gii.D. T chc thng mi th gii (WTO): WTO c thnh lp theo Hip nh
thnh lp T chc thng mi th gii k ti Marrakesh (Marc) ngy 15-4-1994.
WTO chnh thc i vo hot ng t ngy 1-1-1995. WTO ra i trn c s k tc t
chc tin thn l Hip nh chung v Thu quan v Thng mi (The General
Agreement on Tariffs and Trade - GATT). y l t chc quc t duy nht ra
nhng nguyn tc thng mi gia cc quc gia trn th gii. Trng tm ca WTO
chnh l cc hip nh v ang c cc nc m phn v k kt. Cc nguyn tc v cc hip
nh ca GATT c WTO k tha, qun l, v m rng. Khng ging nh GATT ch c tnh
cht ca mt hip c, WTO l mt t chc, c c cu t chc hot ng c th. Ngay t
khi thnh lp (1995), WTO c 130 thnh vin. T n nay, thnh vin ca WTO ln
n 160 (2014). Hin nay, WTO chim ti trn 90% thng mi ton cu v hot ng
c lp vi Lin hp quc.E. Hip hi cc Quc gia ng Nam (ASEAN): L mt lin
minh chnh tr, kinh t, vn ha v x hi ca cc quc gia trong khu vc ng
Nam . T chc ny c thnh lp ngy 8 thng 8 nm 1967 vi cc thnh vin u tin
l Thi Lan, Indonesia, Malaysia, Singapore, v Philippines, biu hin
tinh thn on kt gia cc nc trong cng khu vc vi nhau, ng thi hp tc
chng tnh trng bo ng v bt n ti nhng nc thnh vin. Sau Hi ngh Bali nm
1976, ASEAN xc tin chng trnh cng tc kinh t, nhng cc n lc u i n b tc
vo gia thp nin 1980. Phi i n nm 1991 khi Thi Lan pht thnh lp khu vc
thng mi t do th khi mu dch ASEAN mi hnh thnh. Hng nm, cc nc thnh
vin u lun phin t chc cc cuc hi hp chnh thc tng cng hp tc. Tnh n nm
1999, ASEAN gm c 10 quc gia thnh vin (ch cha ng Timo cha kt np).3.
CN CN THANH TON:L mt o lng tt c cc giao dch gia cc c dn trong nc v
c dn nc ngoi qua mt thi k nht nh. Bao gm TK vng lai v TK vn. TK vng
lai:L mt thc o rng nht ca mu dch quc t v hng ha v dch v ca mt quc
gia.+ Cn cn mu dch: chnh lch gia XK NK hnh ha.+ Cn cn dch v: chi tr
thun tin li v c tc cho NTNN, cng nh s tin thu v chi t du lch quc t
v cc giao dch khc.+ Chuyn tin n thun: biu, tng, vin tr.Cc nhn t nh
hng TK vng lai:+ Lm pht: Lm pht tng -> mua hng ha nc ngoi tng,
xut khu gim -> gim cn cn ti khon vng lai.Nu mt quc gia c t l lm
pht tng so vi cc quc gia khc c quan h mu dch th TK vng lai ca cc
quc gia ny s gim nu cc yu t khc bng nhau.+ T gi hi oi:
Ph gi VN: Tch cc:+ To thun li v kch thch xut khu.+ Gim c gi du
-> gim cc mt hng nhp khu nh xng, du, -> tit kim cho ngi dn.+
T l lm pht thp -> nn ph gi thc y XK Tiu cc:+ VN n nhiu -> ph
gi, cn chi nhiu tin tr n.+ ng tin mt gi, trong khi gi c hng ha ngy
cng tng -> bt li cho ngi dn.
