CANLILARCANLILAR VEVE

ENERJİ ENERJİ İLİŞKİLERİİLİŞKİLERİ

ÜRETİCİÜRETİCİ Üreticiler, güneş enerjisini dönüştürüp hücrelerinde tutabilen canlılardır. Bu Üreticiler, güneş enerjisini dönüştürüp hücrelerinde tutabilen canlılardır. Bu

özellikleri sayesinde kendi besinlerini kendileri üretebilirler. Mesela bitkiler özellikleri sayesinde kendi besinlerini kendileri üretebilirler. Mesela bitkiler biz insanlar gibi veya doğadaki diğer canlılar gibi besin arayışı içerisine biz insanlar gibi veya doğadaki diğer canlılar gibi besin arayışı içerisine girmezler. girmezler. ÜreticiÜretici (ototrof) olan bu canlılar inorganik maddelerden (ototrof) olan bu canlılar inorganik maddelerden fotosentez yaparak, organik madde ve oksijen üretirler. fotosentez yaparak, organik madde ve oksijen üretirler.

BİTKİ YAPRAK BAKTERİBİTKİ YAPRAK BAKTERİ

TÜKETİCİTÜKETİCİ Besin üretmeyen ve besinini dışarıdan hazır olarak alan canlılara Besin üretmeyen ve besinini dışarıdan hazır olarak alan canlılara tüketicitüketici

(heterotrof) denir.Tüketici olan canlı grupları da besin aldıkları kaynağa ve (heterotrof) denir.Tüketici olan canlı grupları da besin aldıkları kaynağa ve besin alma şekline göre gruplara ayrılırlar. besin alma şekline göre gruplara ayrılırlar.

OTOBURLAROTOBURLAR

ETOBURLARETOBURLAR

OTÇULLAROTÇULLAR

AYRIŞTIRICIAYRIŞTIRICI

Bir de toprağa düşen bitki ve hayvan artıklarını çürüterek, toprağa Bir de toprağa düşen bitki ve hayvan artıklarını çürüterek, toprağa karışmasını sağlayan canlılar vardır. Bu canlı grubuna da karışmasını sağlayan canlılar vardır. Bu canlı grubuna da ayrıştırıcılarayrıştırıcılar denir. denir.

MANTARLAR MANTARLAR BAKTERİLERBAKTERİLER

FOTOSENTEZFOTOSENTEZ

Tüm bitkiler kendi besinlerini kendileri üretirler. Bu organik maddeleri, Tüm bitkiler kendi besinlerini kendileri üretirler. Bu organik maddeleri, üretmek için gerçekleştirdikleri işlemede üretmek için gerçekleştirdikleri işlemede FOTOSENTEZFOTOSENTEZ adı verilir. adı verilir.

KLOROFİLKLOROFİL

Klorofil Klorofil bitkilerdeki yeşil renklenmenin nedenidir.Klorofil bitkilerde bitkilerdeki yeşil renklenmenin nedenidir.Klorofil bitkilerde fotosentez gerçekleştirmek için güneşten enerjiyi emer. Bitkiler için klorofil fotosentez gerçekleştirmek için güneşten enerjiyi emer. Bitkiler için klorofil insanlar için kan neyse odur. Bitkilerin büyüme ve soluma gibi birçok insanlar için kan neyse odur. Bitkilerin büyüme ve soluma gibi birçok metabolizma işlevlerinde önemlidir.metabolizma işlevlerinde önemlidir.

OKSİJENLİ SOLUNUM’UN OKSİJENLİ SOLUNUM’UN AŞAMALARIAŞAMALARI

GLİKOLİZ=GLİKOLİZ=Oksijensiz ortamda glikozun Oksijensiz ortamda glikozun pirüvikasit üzerinden laktikaside yıkılması pirüvikasit üzerinden laktikaside yıkılması olayıdır. Glikoz bu yolla yıkılarak 2 ATP’lik olayıdır. Glikoz bu yolla yıkılarak 2 ATP’lik kimyasal enerji oluşturmaktadır. Glikolizin amacı, kimyasal enerji oluşturmaktadır. Glikolizin amacı, organizmaya gerekli kimyasal enerjiyi O2 organizmaya gerekli kimyasal enerjiyi O2 gerektirmeden ve kısa bir yoldan sağlamaktır gerektirmeden ve kısa bir yoldan sağlamaktır

Krebs DÖNGÜSÜ=Krebs DÖNGÜSÜ=KrebsKrebs döngüsü, döngüsü, trikarboksilik asit döngüsütrikarboksilik asit döngüsü veya veya Sitrik asit döngüsü,Sitrik asit döngüsü, canlı hücrelerin besinleri yükseltgeyerek enerji elde canlı hücrelerin besinleri yükseltgeyerek enerji elde etmesini sağlayan ve bütün yaşam biçimlerinde önemli bir yer tutan etmesini sağlayan ve bütün yaşam biçimlerinde önemli bir yer tutan kimyasal süreçlerin son aşamasıdır. 1937'de kimyasal süreçlerin son aşamasıdır. 1937'de Hans Adolf KrebsHans Adolf Krebs tarafından tarafından açıklığa kavuşturulan tepkimelerin hayvan, bitki, mikroorganizma ve açıklığa kavuşturulan tepkimelerin hayvan, bitki, mikroorganizma ve mantar gibi birçok hücre türünde oluştuğu saptanmıştır. mantar gibi birçok hücre türünde oluştuğu saptanmıştır.

ETSETS(OKSİTATİF(OKSİTATİF FOSFORİLASYON)=FOSFORİLASYON)=Glikoliz Glikoliz veve krebs devrinde krebs devrinde hazırlanan NADH2 hazırlanan NADH2 veve FADH2 deki H atomlarına ait elektronlar ETSden FADH2 deki H atomlarına ait elektronlar ETSden geçtikten sonra O2 ile birleşir. geçtikten sonra O2 ile birleşir.

Bu sırada ATP üretilir Bu sırada ATP üretilir veve sonuçta HO2 molekülleri oluşur. Bu devreye sonuçta HO2 molekülleri oluşur. Bu devreye Hidrojen yolu reaksiyonları denir. Hidrojen yolu reaksiyonları denir.

OKSİJENLİ OKSİJENLİ SOLUNUMSOLUNUM

GİLİKOLİZGİLİKOLİZ KREBS KREBS DÖNGÜSÜDÖNGÜSÜ

ETSETS

OKSİJENSİZ SOLUNUM’UN OKSİJENSİZ SOLUNUM’UN AŞAMALARIAŞAMALARI

GLİKOLİZ=GLİKOLİZ=Oksijensiz ortamda glikozun pirüvikasit üzerinden Oksijensiz ortamda glikozun pirüvikasit üzerinden laktikaside yıkılması olayıdır. Glikoz bu yolla yıkılarak 2 ATP’lik kimyasal laktikaside yıkılması olayıdır. Glikoz bu yolla yıkılarak 2 ATP’lik kimyasal enerji oluşturmaktadır. Glikolizin amacı, organizmaya gerekli kimyasal enerji oluşturmaktadır. Glikolizin amacı, organizmaya gerekli kimyasal enerjiyi O2 gerektirmeden ve kısa bir yoldan sağlamaktır enerjiyi O2 gerektirmeden ve kısa bir yoldan sağlamaktır

ALKOL FERMANTASYONU=ALKOL FERMANTASYONU=Etanol fermantasyonuEtanol fermantasyonu, hücresel , hücresel solunum için yeterince oksijen olmadığı zaman, bazı hücreler tarafından solunum için yeterince oksijen olmadığı zaman, bazı hücreler tarafından yapılan bir fermantasyon biçimidir.yapılan bir fermantasyon biçimidir.

Laktik asit fermantasyonu=Laktik asit fermantasyonu=LaktikLaktik asit fermantasyonuasit fermantasyonu, oksijen, oksijen yokluğunda bazı bakteri ve hayvan hücrelerinde görülen bir fermantasyon yokluğunda bazı bakteri ve hayvan hücrelerinde görülen bir fermantasyon biçimidir.biçimidir.

Oksijensiz Oksijensiz solunumsolunum

GİLİKOLİZGİLİKOLİZ ALKOL ALKOL FERMANTASYONUFERMANTASYONU

LAKTİK ASİT LAKTİK ASİT FERMANTASYONFERMANTASYONUU

MADDE DÖNGÜLERİMADDE DÖNGÜLERİ

SU DÖNGÜSÜSU DÖNGÜSÜ KARBON DÖNGÜSÜKARBON DÖNGÜSÜ OKSİJEN DÖNGÜSÜOKSİJEN DÖNGÜSÜ AZOT DÖNGÜSÜAZOT DÖNGÜSÜ

SU DÖNGÜSÜSU DÖNGÜSÜ

SuSu döngüsüdöngüsü,suyun devamlı olarak yeryüzü ve ,suyun devamlı olarak yeryüzü ve atmosfer arasında sıvı halden gaz hale ve gazdan atmosfer arasında sıvı halden gaz hale ve gazdan sıvı hale dönüşmesi olayıdır.sıvı hale dönüşmesi olayıdır.

KARBONKARBON DÖNGÜSÜDÖNGÜSÜ Karbon doğada hem mineral biçiminde Karbon doğada hem mineral biçiminde (kömür, elmas, gaz olarak veya (kömür, elmas, gaz olarak veya

suda çözünmüş durumda karbon dioksit olarak)suda çözünmüş durumda karbon dioksit olarak) hem organik biçimde hem organik biçimde bulunur. Canlı varlıkların temel yapı maddesi olan organik karbon, bulunur. Canlı varlıkların temel yapı maddesi olan organik karbon, fotosentez süreçleri yoluyla atmosferde veya deniz suyunda çözünmüş fotosentez süreçleri yoluyla atmosferde veya deniz suyunda çözünmüş olarak bulunan karbon dioksit gazından yararlanarak üretilir. olarak bulunan karbon dioksit gazından yararlanarak üretilir.

OKSİJEN DÖNGÜSÜOKSİJEN DÖNGÜSÜ

Oksijen döngüsü de Oksijen döngüsü de C02C02 döngüsüne çok benzer. Doğadaki döngüsüne çok benzer. Doğadaki oksijenin bir kısmı atmosferde serbest oksijen molekülleri oksijenin bir kısmı atmosferde serbest oksijen molekülleri (02)(02) hâlinde bir kısmı da organik maddeler ve ayrıca hâlinde bir kısmı da organik maddeler ve ayrıca C02C02 H20H20 gibi gibi bileşiklerin yapısında bulunur.Canlıların yaptıkları oksijenli bileşiklerin yapısında bulunur.Canlıların yaptıkları oksijenli solunumda dışarıdan solunumda dışarıdan 0202 alınır. Solunum sonunda dışarıya alınır. Solunum sonunda dışarıya C02C02 ve ve H20 verilir H20 verilir

AZOT DÖNGÜSÜAZOT DÖNGÜSÜ Azot canlılar için temel elementlerdendir. Proteinlerin önemli Azot canlılar için temel elementlerdendir. Proteinlerin önemli

bölümlerini oluşturur, proteinler hücre yapısının temel yapı bölümlerini oluşturur, proteinler hücre yapısının temel yapı taşıdır.Önce moleküler azotun (N2) ayrılması gerekir.Moleküler taşıdır.Önce moleküler azotun (N2) ayrılması gerekir.Moleküler azotun ayrılması ve hidrojen veya oksijenle bağlanması büyük azotun ayrılması ve hidrojen veya oksijenle bağlanması büyük enerji ister. enerji ister.

ATPATP

Yaşamsal faaliyetlerimiz için gerekli olan enerji solunumda açığa Yaşamsal faaliyetlerimiz için gerekli olan enerji solunumda açığa çıkar.Açığa çıkan bu enerji çıkar.Açığa çıkan bu enerji ATP(adenozin trifosfat)ATP(adenozin trifosfat) molekülünde molekülünde saklanır.saklanır.

YENİLENEMEZ ENERJİ YENİLENEMEZ ENERJİ KAYNAKLARIKAYNAKLARI

Fosil yakıtlar ve nükleer enerji elde edilen radyoaktif Fosil yakıtlar ve nükleer enerji elde edilen radyoaktif elementler yenilenemez enerji kaynaklarıdır.Bu elementler yenilenemez enerji kaynaklarıdır.Bu kaynakların oluşumu ve kullanıldıklarında yenilenmeleri kaynakların oluşumu ve kullanıldıklarında yenilenmeleri çok uzun sürede çok uzun sürede (milyonlarca yıl)(milyonlarca yıl) gerçekleştiği için gerçekleştiği için yenilenemez enerji kaynaklarıyenilenemez enerji kaynakları olarak adlandırılır. olarak adlandırılır.

YENİLENEBİLİR ENERJİ YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIKAYNAKLARI

Hidroelektrik,rüzgar,jeotermal kaynaklar,güneş ve biyokütle Hidroelektrik,rüzgar,jeotermal kaynaklar,güneş ve biyokütle yenilenebilir yenilenebilir enerji kaynaklarınaenerji kaynaklarına örneklerdir.Bunların yenilebilir olmaları,kullanıldıkları örneklerdir.Bunların yenilebilir olmaları,kullanıldıkları halde tükenmemelerinden kaynaklanır.halde tükenmemelerinden kaynaklanır.

GERİ DÖNÜŞÜMGERİ DÖNÜŞÜM

Geri dönüşüm,kullanım dışı kalan atıkların ham madde Geri dönüşüm,kullanım dışı kalan atıkların ham madde olarak kullanıp yeniden üretime katılmasıdır.olarak kullanıp yeniden üretime katılmasıdır.