i8ijCantic.

Cap.I. i\U

pRiEFATIO IN LIBRVM CANTICVMCanticorum Salomonis.

ALOMON filius Dauid RcgisIfrael iuxta numerum vocabulorum

fuorum tna volumina edidit . Quorii

pnmus eft misle,quem Grxci w#fa#<>-

x*r , Latmi prouerbianominant , co

quad m ipfo fub comparatiua fimiii-

tudinefiguras verborii, &imagmesveritatis oftendit. Ipfam aucem veri-

tatcm ad tntelligendu ingenio legen-tium referuamt . Secundum librum

Coelcth vocauit,qut Grxce twr.i<it?Ht vocatur ,Latinc concto-

nator : co quod conciones non folum fpccialitcrad vnum , ficuc

j

in Prouerbijs.fed in vniucrfos gcneraliter dirigantur.doces om-

jnia,quxinmundocernimus, vanaefTe.&breuia, & obhocmi

nimc appetenda. Tertium librum fir halfirim prxnotauit,qui in

Latinam linguam vertitur Cantica Canticorum . Vbi per epi-

thalamicum carmcn coniunttionem Chnfti, & ecclcfix my iticc

canit. Diciturautem Canticum Canticorum, eoquodomnibusanticis prxferatur : Sicut in lege quxdam dicuntur fanfta,qui-

bus maiora funt fan&afan&orum . In his quidem tribus libris

tnum generum difciplinas compofuit , quibus ad rerum fcirntia

jpcruenitur.Inprimisnanqueethicam, ideftmoralcm, poft hoc

Phyficam,quxqualitatemnaturxcomprehendit , advltimum

theoricam idcftcontcmplatiua . In Proucrbijsenimmoraliado-

cens,per communem quendam loquendi vfum altiorem intelii-

J gentiam edidit , confcruationemque mandatorum , & doctnnx

ccelcftis inftitutionem fuccin&is verbis.brembus fentcntijs co-

aptat. Sunt autem Prouerbia fub vetbisalijsresalias cxplican-

tia.qux aliter,quam dicunrnr, mtel I iguntur: plusm virtute fen-

i tentiarum,quamin fonoverboiumhabent , quxGrxci itgg$i*

i xr vocant Ecclefiaftes rerum naturasdifcuticnscuncta inmun'

do vana.& caduca elTc deprchendit , rcrumque omnium fragih-

tate confpecla,renuntiari mundo admonuit. In Canticis Canti-

corumfupergreffusvilibilia,atquecontemplansea, qux funtccc

leftia, vcl diuina fub fpecic fponli fponfxque, Chrifti ecclelixq;

1 vnitatem declarat,atquc ammam ad amorcm coelcftium cxcitas,

i ad peruemendum ad confortium Dci ^puoca t.lllud vero non eft

I putandum,quodabauditoribusnoftnstraditur, .pud Hcbraros

|

hancfuiffe obferuationc, necuiquarahunclibrumlegereper-

inittcrcnt.nifi viroiam perfcftx fcicntie,& roboratxfideiinpe-I ntia: netamerudiret cognitiolubricasmentes, quamtextusad

| concupifcentias corpora'cs couertcret. SaIomon,idcft pac.ficus,

quiainregnoeiuspaxperquam fururapaxecclefixfigurabaf.4 ldida.idclt dilcctus, & figniiicat

illum dc quo dicitur : Speciofus

\formaprx filus hommum : proptcrea benedixitte Deus inxtcrn>m.

cdefiaftes.idcft concionator,& lignificat illum, qui rationabi-

I litercratallocuturus & congrcgaturusccclcfiam. luxtanumcru' vocabulorum,tres fecit libros. Froucrbia, ideft,in quolibro do-

cet paruulos non tam xtate, quam fap/cntia , dc xquanimi con-

uerfationeinmundo, fcilicctqualacr Iicite poliint vti tempoia-libus. Ecclcfiafien , in quo inliruit homines proucctioris xtat is,

adcotemptumcakucorii.CanticaCanticorum.fcilitctiiOcopuj,

inquo

i.Tim.i.2<

in quo virum confummatum docet de folo amore Dei.vt requie-fcat inter brachia fponfi . Vnde,& Cantica Canticorum dicitur

fuadignitatc omnia aliaexcellewcantica . Perilla quippe vi-

tantur vitia,cauetur hoftis, per ifta locupletamur virtutibus,do-

minoconiungimur. Similiordineetiam philofophi inftitutiones

fuas ponunt . Pnmum ethicam docent, poftca phylicam, & queinhisprofcciflc vident.ad theoricam vfque perduciit. Materia,

fponfus,& fponfa,ideftcaput,& ccclefia.Et modmqualidcfideriomembracapiticohxrcant, &ei placerecontendant, & quxdona ab i llo.vel in prxfenti accipiant, vcl in futuro cxpcctenr,&

quali arfeclione fponfus eccleham diligat.eam laudans,& admonens,& confortans.Finis eft dileclio Dci. Quatuor mihi in hoc

opcre muenifle videor perfonas,fponfum,& todalesipfius,fp5-

fam,& adolefcentulas cum ea. Alia a fponfo, alia dicuntur a fpo-fa,nonnulla a iuuenculis,quxdara a fodahbus fponfi. Congruiiquippe eft, vt in initijs lit adolefcentularum multitudo cu fpon-fa.iuuenum turbacum fponfo. Sponfum,Chriftuminrellige, ^hitfponfam ccclefiamfine macula, &ruga . Angelos,ver6,& eos,

qui perueneruntinvirumperfeclum, lntehgeamicos fponfi.Adolcfcentulx, funt fponfarum incipientium turbx , iuxta mo-

dumfquendamfilutemadeptx. E\ hocautem /ibro Gentiles tqwndamfibi epithalamium vendicarunt, & iftius gencris carmen afTum-

ptum eft. Si vis afcendere ad Canticum Canticorum. necefTe cft

de Aegyptoegredi , vt poft tranfitum maris rubri fubmerfis ini-

micis,pnmum polfiscanerecanticum : Cantcmus Domino,gloriose Exod.i<.a.

enim, &c. Sed quia adhac longe cs a Cantico Canticorum, per-^

ambula terram defcrti fpintualiter, & confcquenter Iordanu ad

ripam conftirutus , fecundumcanticumcanas:^iuactccxii^quA

D,*t,? , '

lo<juor,&c Etcucn vmuerfa tranfieris, ad altiora confcende, vc

poflls anima decora cum fponfo , & hoc canere Canticum Can-ticcum.

Notandum , quod fponfa femper in domo,vel in 'eclulo, vel

in altquo interiori loco cum fponfo manere coucupifcit: quodmulienbus congruir.Ipfe quod toafculorum etLjkd tbnnfeca vi-

nearum , vel ad huiu rmodi opcra amicam euocat: quia nimirumcccletia,fi pofTet fieri in tranquillitate pacis, domino iobole educaredefidcrat. At ipfein prxfentieamcrebrispcrfccutionibus

cxercet,quo mundiorad xterna perueniat,ne (i profpcra contin

gant,incolatuprxfentis feculi,vel exili; deleclata,minusad cor

leftemfufpiretpatriam.Synagogacongregatio,quod&lapidu:ccclefia conuocatio,quod rationabilium. V traqj autem hxc portio iuftorum in eadem fidc Chrifti , & dilectione diuerfis tcpo-

ribus,iHaexpe&andoventurum,iftafufcipiendoprxfentemcon Qyiiamorfors erfclta eft. Omncs animx motiones, vniuerfitatis conditor bomufit.

Dcus creauit ad bonum, fed vfu noftro fxpe fir,vt rcs, qux pernaturam bonx funt,dum male hisabutimur,nos ad peccatu de-

ducant. Vnus exanimxmotibusamoreft, quobenevtimur fi

fapientiam amemus,& ventatcm.Male autem,li carnem,aut fan

guinem. Tu igitur, vt fpiritualis audi fpiritualitcr amatoria vcr-

ba can t ici,& difce motum animx tux,& naturalis amons incen-

diuoiadmclioratransfcrrc. -.

CAP.

o

1817 GloCord.&NicolaidcLyra. 1818

6 C A P. I.

ATri fcnt -

!

duir, min.iu.

trrumn <!!.

p.imr.n ii

Li<:i|'iriiiiiint.

profifiirnnn.TertMm per-

uflH .

B

g-y^scuktmmcrfcuh msfni. Voxprxccdcntiumadwen

Vy cum Chrifti,quiorancad patrcm fponli.idcft Chri

fti lu mcdijs precibuscxaudicur , &: vidcns fponfumad ip-

fiimloquiturrTangatmcdulccdinc prxfencixfux^quama

prophccis fxpius promiliamauduii,&: vcluc ofcutaih artc-

rcns edam mei oris attacttmi

fufcipiat, i.mtcrrogarcm mcdc via fuutis audiac , SC vtra-

qucvnum facicns , ofcutam.

pacis artcrat.Ofculari pro pa-

cificari ponitur.ad fimilitudi

ncm illorum,quiproptcrdi-fcordtam a dommis iiiis rtf-

ccflerunt.fcd redeuntes

ofculantur,&:pcrl

p.icifieartir,fic fvnagogaGc-

nus humanum .1 dco pcr pcc

cacum rcmotum, optat rcco-

cilian pcr incarnarioncm filij. Cntor prxccpta cx cius prac-

dicacionccognofcicquaflcotonscmsofculafufcipic. Lo-

qititur morc amantis , qux prx fcruorc dilcchonisordi-

ncm loqucndi non valcr obferuare . Sicuc cnim mol-

culo duo corpora dioerfi uinguntur ,ficinmcarnatione

. hlii duxfubftancix.diuuiicaus ,&humanicacispcnirusdi-t

' uertx

ucrfx infeparabili coniun&ionc vniuntur.

gOngeix-s. Incroducicur nuncpeihiftorixfpeciemfpofa quxdam, qux fufcepicquxdam fponfaliorum,&: dotis ti-

tulodignirtima mtincra ab fponfo nobiliflimo . Sedpluri-nio ccmporc moram facicncc fponfo, folicicari cam deiide-

noamorisfui, &connciia-

IN CIPIVNT CANTICAcanticorum Salomonis.

C A P. I.

a 5T>elcftet,& ccnificet

ccnccmdomi fux, Sdagen-cem omnia quatenus pofTic

ahquando vidcre fponfumfuum atqueofculis eiusper-frui . Qux , quoniam nccdirferri amorcm fuum.nec

adipifci fe pofle , quod dc-

fiderac,vidcc

, conucrtacfead oracioncm , & fuppli-ccc Dco , fcicns cum pa-trcm cflc fponii fui . Con-'fidcremus ergo eam leuan-

rem fanclas manus finc

ira , &c difccptationc , mhabitu ornato , cum verecundia , o fobnetate

, orna-

tam digniffimis ornamcntis, quibus ornari deeec nobi-

lcm fponfarti ,efluantcm vcro defiderio fponfi.&inter-

no vulnere amoris agitatam.orationem, ( vt diximus) fun-

dereaddcum, osdicere defponfo fuo , Ofculeturme ofculo

orisfui. @ a McliorA

b fHumanam naturam.

c Tlncamatione lilu,i]ux eft quafi

quidain pizlibatio toniunclionis.

S"CV L E T V R me oiculo oris fui:

Poftilla venerabilis patrisfratris Nicolai de Lyra

fuper Cantica canticorum incipit.

C A P V T I.

Mi'rria l.u

Scvktur me ofculo orisjfo. Exprdito primoSalo-

monis libro,in quo craducur documc!ica,quc

faciuritad illuftraciohem mcntii^ feduriab,

inquoinducimurad coccmpcum affluentix

mobilis , hicconfequcntcr incipitternus,m-

dueensadamorcmfupcrnx felicitacis, ficutdictumfuicplc

nitis in principio primi libri. vbi pofui quandam prxtatiohc

pro ifiVs ttibus libris . Appcntus vcro feltciricis fuperne pro

ccdit ex amore mutuo dci,& racionaTis creaturx.qui in hoc

libro defcriDitur,vtp]eniusvidebiturprofequcndo. Tamead maiprcmdicendorunvmtcfligctiam aliqua funt hic pi

-x-

miccenda. Primum cfl.quod cranflacio noiua in pluribus lo

cis difcrt pat a litcra Hebraica, & iimilitet fignatio capitulo

rum.Sccundum efl,qu6d rotus ifivliber proccdit paraboli

cc,iH"ctai.'Ciiapparet]ucide,quibus pcrfonisdercrminatcbolc fccundurri fcnfum liceralcm iincapplicade, & hbc

pfcdi&is dillKulcatcm itlgcrit in hoc libr. Si enim hoc

rcrctjficut lud.p.b.Vbi dicitur: Dixeritntautemomniuli-

;J rbunnu*:;k'etti1& hrperafupcr nos.Ex lit era fequcnti ma

ater,quod incelligicur dc Sichimicis,& Abimelcch

quem vnxci unt iupcr fc rtgcm, tunc facilc cflet hunc libru

cxponcrc,fcd boc non apparcc,nifi m quodam gcncrali.fci-

Iicctqudd iftelibcrloquacurnarabolice, dcamorcmutuo

fponu,& iponfc.Scd quis lic iflc lponfus, & qux fit hqc fponl.i,i lare non apparct cx litera, propccr quod accipiuntur va-

ncadiucriis . C^uidamcnimdixerunc, quodhicaccipicur

fponfusadliteramipfcSalomon ,& fponfafiliaPharaonis

vxor enu|

: tdilccta. Scd hoc non vidccur verum.quia liccc

htcamorihrcr fponfum , &r:fponfampotucciteflelicitus,vC

poccinfralimites matrimohij contcntus , ficut dixi plenmsiupcr tcrtium librum Rtg. j.tamcn carnalis tuit.vx: frcqucn

tcrhabcttalisainoraJiqiutl mhonefium, & illicitum aduin

chtm.proptcr quoddeiciiptio talisamons non videturadI s iacrx lcTipcurecanonicospcrrincrc,maximcquiahuiufmodilibrifpirittii.inclodidantefunri.ripti. Salomo.m-tctu amorcm fui ad vxorcm , & ecoauf rfo^t dcle&amcnta

adhfckquentiatognouitpercxperiemi.un.&non pcr (pi: nidi itiK l.itionc rn.pinptcr qti( d hiclibcr,qui ieinpt-r

iuitab Hcbrcis,& Latini!, intcrcanomcos librositputatus,vcpcet pcrHit-ro. m prolt , noo vidcturdehocan;o:t conitnptus . Proptcrquod Hebrci dicunt,qu< d utc

libcr

libcr loquittir parabolice dc amorc dei , & plebis Tudaice,

quam fibi defponfauit m legis dationc. Evod. zo.Hc fic ha- I

buit eam,vffponfam predileCtam.Expoiirores vero catho

licidicunccommutiicer,quodiftelibcrloquitur dcamoreChrifli

,&c ecclefie , accipiendo ecclefiam prout diuidinir

contra fynagogamjqueproceffitdelatere Chnfti dormie-

tis in cruce.ficut Eua formata fuit de cofta dormientis A-

de,&: fictam illi,quam ifti nicuntur ad fuas intentioncsli-

teram applicare . Saluo ramen meliori iudicio, vtnque vi-1

dentur in aliquo deficcre.^rimo in hoc,quod fponfam ;

cipiuncnimisilriclcludei , dicentes, fponfam pre-i<

piebem IudaiCam cum gente conuerfa ad ipfam.Cathohci |

veroplebem Chriflianant ; qniain hoc libroponunthrali-l

qua , que non videncur conuchiencer exponi rcferend j ad

itarum vetcristeffameci. Eteconuerfo aliqu.i',que rio

flmc conucnicnccr exponi de flatu hbui.Et cx hoc feqtrftur

defectusaIius,quo Iudei aliqua adftacum noiif tefianientil

pcrtincnciaincomienienter exponunt dc ft.-icu vccens,&|econucrib cuholici aliquaad vecusjeft.pCrtiilenci.i nnnusl

coniienienrer cxpcmunc de ftarti -rio\iMoqliWHo>t;irneu dc

fenfu]iccrali,cuiprout potcro.intiftereintcndo . Etcflhicj

fenfus literalis,non ille, qui per voccs fignificacur,fed qui

per rcs fignificatas primo iiitc]ligitur,ficiit pr,tcc in excr

p]o fupra polico de Abimelcch,& Sichimitis , propter hc

dicitur paraboJ.t a para,quod eiliuxta,^ bole.quod eftfei

tcntia,quia iuxca iignificacionem vocum aliud fijnirica

lgitur in hoc libro fponfus accipi vidctur ipfc deus , fponf\ t ro ipi.iecclefiacoplevteiis ftatum vtriufque tcftament

quia hcuc eft vna fides modcrnoi u, &c antiquorti, variatai

li t uiidummaiore.&minorecxplicationcjficeft vnaeccli

fia variata tn $m maiore ,& minore comunctione ad defi

quiamagisconiunctaeft ccmporcnoui ccft. &: hoc modo

accipicetticfubeaL^Grcg.home.y.diccs.Quis timilicuc'

nc patrisfam.rcdius^net, q^conditor noftcr,qui cosquccondidit fic poflidet quafi fubditos in domo,qui hct vine

fcilicct vniucrfale eccleiia , q a primo Abel iuflo vfquetvltimu elc6lu,q in finc mudi nafciturus cft.quot f.tnctos

,

tulit quafi tot palmites miiic.Eccleiia vero iic acccpta rci

cicdiuerfa tcpora,& in ahquib.oflendit fponfum, &c inalij

placauit.Icepflitutacftcx diuerfis gcntib.f.ex Iud^is,&Tj

cib.cxiufliSjCCpctcatonb.cx placiSjtx: fubditis,&: h^c,& <

iimik

i&5> canticorum

Legis feruore vcl quibuslibi-t aliislinlriturionibus.

torum.quia odore atmhunc, vel propter dona fpirituilandi

pricedunt vnftiones veteris legis

quia meliora funt t vbera tua vinoc

,fragrantia vnguentis opri- ia T Debaptiflmo. T Quiareficit,fanat,& fuperenarar. b T Deus homoiuiftus. TQuodpriusDebaptiflmo. T Quiareiicit,fanat,c< ftiperenarar. W T Deushomofaclus. TQuodprius

latcb.it in paucis,modo notificatur ad falutem omniuin. c 5 Quia crrufum e(t.

d T Rudcs in fide. T Quia te in eflentia vidcic non podunt , foia duicedine nominis tulte omnibus rebus anteponunr .

c mis.Oleuen

rtufumnomentumidcoc

adolefcentuIa; dilexerunta T Infcr vin> corpori. 1 In vmbra tua.veletiam. imitatione tuorum operum. TCumfi; gulartter

dicitur trahe nie additur:Curremus:quia vna per orbcin ecceliadcmultis fiddibus . b *, lnfma

compar

a te.Tra'hemepo(Ue. Curremusinodorevnguentoru cuoru. 8

^ a Melhra funt. Vbera fp6fi Chrifti nominac quod muliebrc

eft,vc ipfo cai minis initio figuratc fe loqui manift ftec.Ideo

dcfidero ofcuium quod eft ecia redemptio mca , quia mftru

honcs rue,quefuntlac,& nucrimera puerorum,func melio

rcs aliis dochinis,qua: no fouent,fcd occiduc fimpliccs:ficucvinu enecat paruuloS . Vnguentonini T Quia riicgratia adiuuans, fc linis vita cterna.

odoribus, opiniofo

lccfignarivircutum.jtiJeda . Ac fi

p^tctcr dicerecideo

teaduenirc,suisocuhs recreari cupio,

quia tua: dulcedo

ptefentie cu&is in-

comparabiliter eis,

qua: per praecones

Baduentustuimififti,

munenbus antecel-

lit. Vinu quippe feruorem fcienti^ lcgalis, vbera vero dicic

BrudimentaEuangelicje fidei. De quibus ait Paulus.j. Cor.j.

Lac vobis potum dedi non efcam . Et iterum.j.Cor.i.Nonenim ludicaui me fcirealiquid inter vos , nifi Icfu Chriftu,

& huccrucifixu. Vbera ergo fponfi meliora funt vino, quia

I rudimenta noui Teftameuti, quofcunquccx aqua,& fpiri-

tt tu regcneranc ,mox vita? celeftis introitu aptos reddunt>

B quod longalegisobfcruatio ncquaquam facere valcbac, ne

r1 n his quidcm qui guftu fupernafuauir.acis accenfi vcracicer

<u, licere Deo pocerant cum \?{a,\.Etpoculum tuum incbrians qitamrsdarumeli: probante Apoftoloqui dicit, Nihilcnimad>erfetiim lcx.Siaute vbera Chrifti, id eft, primordia domi-

a lica; fidci mcliora fut vino legis,quanto magis vinu Chrifti,

J eft, pcrfc&io dochinx Euangclicc ,cuJas legalibus ceje-

Hnoniis pra?ftac?<Scc.

Mi Olcumcffufitm nomen titum. Ideoetiam defldcroofculum:

Bjuianomentuucft oleum,&c. Sponfusa pacre ad fponfamcnic vn&us, vc fponfam vngac A chnfma Chriftus, id cft

Hbvn&ione vndtus, quod nomcn per gracia fpiriculTan&i in

llapcifmatefunditurin cunctjs fidelcs.Nondum poirum te

Bplumamplecti , nometuum interea cx defidcno tui mecuBcrnottabit. Nomen Iefti venit in mundum,& ftatim prediatur. Olcnm cffu. id eft in vniuerfa terra Chrifti nomcn prcdi

Hatur, nnnc Moyfi nomcn auditurin gcntibus.quodpriusjdxxtantumclaudebaturanguffns.

| Vngu.ntum cffufnmnome tibi. -JtThcod. Mulciplicc,inquir,n hiac

Cap. I, 1820

T Dortrina & refeftio tue prefi^ntie que dulcisd 1 Ad limilirudinem vngucn-

e T Q"'a crrcftu,6c natura oinnes

us tui, quod compararur vnguentis.vel m fide zternorum boiiorum.quc vuguentis lumirabilia.

~ 7

hi ac varij fonccs, qui cocu orbcm ccrrarum odoris fuauiratc Dreplcuerunt vnicam hnbent vcnam,& origine vnguentumtiium.Ineonamqueinhabiniiitomnispulchritudodiiimitatis.Et ipfccuncta limul fpiritus dona vt homo fufcepir.QuucircatiamateciamEfiias, Egrcdietm+hgadetadice hffe,&

fios dc rad ce. e/us nfceti

det , & requitfcu j'u-

per eum fpirtus domi-

ni,&c. Ideodicit,^*gucntttm effitfum no?men tibi.Non vngue-tum ait fimplicitCT,fed effufum.Qucin-admodumenim vn

guencum in vnfc

coclufurn inclLifam

continec&ipfamo-doris fragrantiam,finame eirohdat-ur,

ipfum quoque replet aerem.-fic Dominus Chnfttis ante paf-fioncm paucis notus erat:atpofleaquam erucem morcem- pquefuftinuicac velucicorporis vas.aperuiccontinuo benti

Apoftoli fuauitate illa repleci func , cerram percurrenccs,iSimaria craiiciences , omnibufque Euangelium nunciances,odons fuauicace mundum vniuerfum compleuerunc.Ob idaic fponfa. ynguentum effitfum nomen tibi.

c ldeo adokfcen.diU.te. VLxc diccs, adolefccnculas confpicic*quas dum prius loqucrccur,non aderanc, fed in prccibus mcdns ingredirur adokfcencularum chorus

,& fponfj lauda-

tur eloquiis. Vnittcrfar ecclefia?,qua? vna cacholicam eccle-fiam faciuncadolefct-ncula; func .- non vecufta: perculpam,fed nouciloe pergracum,nou fenio flerilcs,fed ?tace mencisad fpiricualcm corigrutj fa-cundicacem.Ecquia olcocuzgracieomnesdolores cnmiuuin cmcuafti.Idcoado.dikx.te.d r,*be mepoftte. Rtfpondcnt adolefcencula:: Trabc mepofite.Spu, iTa non poft cergum fcquicur, fed fponfi iuncta lwteri,famu'U poft cam ingrediuurur. Trabe mepofi te. Hucufquevoxexpectancium lncarnacionem faluacoris , &donaip-fiuscommendacium:hincfubinfcrcurvoxillorum qui poft

temporaincarnacionis ad fidcm venerunc. Ula,vc vemrer,<V^ ofculum afferrec cogabac, ha;c non ad fc vkra eumdelccndcre caliccr fligicacfed ipfa pocius ad celos fcqui deftderac i quod quia per fe nun poffe fien confpiciceius ducartum implorac,adquemvenire defiderac. lnodorcvng. lt\

confidcracioue miraculorum.

^ Intro- F

NICOLAVS DELYRA.\milia faciut diffcultate in bcc libro quia frequenter fit tranfttus de

no tepore ad aliud , & de vnaparte tccltfm ad aliam, cr dt ecclefta

\dDeum,& econmrfoquaftfub codem conttxtu litcrs.:<& hecproptertonnexionem fpohft,& fponfie ad inuicem,& pariium ecclcfis in vna

\4em.fuut plenius dixiin principio Gen.in reguiis Aeintclleftufacr*

frtptura.Sciendum autequbd luet eccUfta aprincipio mmdi incepe-

1

1, >t prttditlum esljamen fpeculiter nomcn ftonfs.primb in datione

git in monte Sinai accepif.per quam pUbs Ifraelfuit defponfata Deo

rfidem,& latriamyaliis gentibus adidololatriadeclinantibus :pro-

er quod Salomon fhiritufantlo diilante defcribendo amorem Dei,&

fcUfts fub nominib9 fponfi,&fponfa,incepit a tepore egreffm de Ae,tptiacafcruitijteyquia tunc Uxfuit data.Igitur iflc librr diuiditur in

tas partes:& in prima dcfcribitur amor tflepro tempore veteria te-

mtnuu&in fec unda pro tepore noui. Secumda i- cipit infra, cap.j.

rima diuidilur in trei, quiaprimb defcribitur amor pradiUus prout

fpuit egreffnm de terra ^fegypti. Secudbjprogreflum pcr viam defer

>ibi: Dum cC[Jctrc\.Tcrtib,ingrefiutermini,fcdicet lud&A.^xap.'i.Vadam. Vrimo in dvtas-.quia primb ponii amorofa fponfx petitio:

>-cundogtatiofafporifirtfponfto,ibi:Si ignoras. Trima adhucin

n*t:quia primb ponitur petitio amoris.fecundb exclufto et roris ,ibi:

Nigra fum. Circaprimum fcicndum,qubdpopulus ifraelquifponfxonnne bic inteUigitur,multum deftdcrauh de ^tcgypto exire,vt liber

[cruitute dura,poffet Deo liberius feruire, & ei amoreferuentius in-

xrcrt,vt babetur Exod .4..Et iflud deftderium exprimitur,cumdici-

ft Ofculecur meofculoonsfui .idcft vtinam Dchs oflendatfe

thiperfigna, & effeClus amicabilcm,ficutfponfufponfxprediletlA,

Quia me.func vbc.cua vi. In Htcbrathabci: Quia mcliores

titamorcs cui: 7{omen enim Hebraicum bic pofitum,xquiuocu efl

i amores,& vbera.hcbr*ifequuntur vnam jignificationem,tranfla-

noflra aliam. Std in hoc videntur Hebr<gi melius dicere,quiafecun~m

proprietatem Hebr&i fermonis fponfa hic alloquiturfponfum.1 commcndatione vaofponjinon videturdecenter pcrt metiode vbc

ribtu.

ribns. Totefl tame dici,qt-bdper vbera fpbfi hic in'elligiturplcnitudo

miferkordi Dei. Efligiturfenfu4fccundumHebroscum dicitun

Quia mc.func amorcs cui vinoAdeflfapidiores menttdeuotequz

qundcitnquefapidurt roiporale guflu corporati. Etfecundum tratjla-

tionem noftram-.Mehova func vbera cua vmo.id efl '.ux m-fericor-

ditcplenitudo dulcior efl bnman* menti qudm vinumguflui^quodinter

corporalia efi magis fapidum .

z Fragrancia. Vcl,fragrantesfecundum Hebraos.'

Vnguentis opti. id efl,plenitudo tua. mifericorrtite, vel amores

tui magis recreant anirnum deuotum,qudm quodcunque redoknsfenfibxliter olfatlum .

4 Olcum efTufum nomen tuum . Ter oleum blc htcliigitur

liquor aromaticus fiuens de arboribus aromaticis in jLrabia , & Urrn

promifJionis,& cokllusferuatur in vafis.& quando-cffunditurfnper-

aliquemad refrigerittm feu medicnam emittit odoremfuauem , per

qitem mtelligitur in fcr/ptura bona famafecundnm illud ^fpofl.ij.Cor.

i.ff.Chrifti bonus odor fumus, &c. Efi tgitur fenfus, cu dicitur:

Olcumeffufumnomen tuum. Qjtodper mirabdia,qu fecit

Deus profilits Ifrael in ^iegypto,& in mari rubrojhma nimtnis, &bonitatis eius diffufa efl ad alios populos,propter quam multi ad Ittda

ifmum fuerunt conuerfi. propter quodfubdhur:

5 Idco adolefcen tula? dilcxecunt te.id ejG alixgcntes ad amo-

rem tuumfunt conucrfe . Multienim de Aegydtis boc modo fucrunt

conuerft, &cum filiis Ifraelexierutde terra +Aegypti ,vtbabetur

Exod. 1 i.Similiter letro cu domofua auditis mirabiiihus,qu<efue> at

Deus lfraeliExodi.14.6 Trahe me poft te.Educendo me potenter dejiegypto.

7 Curremus in odorcm vnguenc. teper via iufiitix fequendo.8 In odorc vnguencorum ruorum. id eft,tratli cffetlibus boni

tetis tute.Hoc tamenfcilhet: In odorc vnguenrorum ruoru. non

eii de textutquia non efi in Hebrteo,fcd ab aliquo dvtlorcfuit appofnu

permodum inttrlinearisgloffxflu*pofieainfertafuit textuiper irnp$

ritiatn fcriptorum.a Incro-

i32i Glof.ord.8c Nicolai deLy ra. 1822

/ a lntredurt me rtx in ceUariafua . Spon fa in pcnccrale fpon Q

*a ,nrctIai.-iKTt^adiuucncuUs,Scnunciacillis:/fro^Kiime.

cuniconucrfi , qui

fibihoc rcticlat

t InM*.. cias .;git pro bcnefi

cns.Qw.uuorfuncindomo,porca,afccn-

fus,rnclintum,cubi-

'""""culum.Pcrporiam,fidcm: per afi-cfum,

fpcm;pcrcricliniu,thantacemipcrcu-biculu,ipfambcacitudme incclligim

9.

amorc reftac pariencia ad cxperimencu amoris. 7\^c*. Rur-

fusadolcfcentulisfponfa rcipondcc, &c agicur dc manifefta

tcncacionc.AT /jjrj.Vilisquidi-in oculis perfcqucncium apparco,fed ance Deum vcricacis confcffi ">nc c;loiiofa refulgeo.

.: Rupercus . ^gra, id cft, prcgr.ans inuenca (unvjedjvr-

mofi, id cft.ialuavir

a ^Quj,fiVodolercentul*CTitrciietquimccurrentem.Introduxit,fic,acvointioducet.b 5Non- giniCACC de tpiritU

duin ad rcciu'cm,lcci in pr*feiitciric.ci . Ihm vbi necellaria 1 int vitjt. c ^Corporecum bouo-

f3n '>^ :.,

rum operum atcc.tanone . d f Atumo cdro boiu voluntJtc openbimat.rf

*

jailoCO imprfgnaca.

t Incroduxit mcrexint ccllaria Iua:exultabiiTlUS , &ietabi- * Bcncatum

Vcl nci fpminatcrna bcautudincinduxicpluralitcrpro

omnimoda bonoi u cop:a,quaiJ iam dulccdincm rcgni cdc

fiis prxlibau', qux miht in cariis parata funt.ipfo reuclucc bo

gnoui :M6xqucad

i

z licne adumTNoninnobis. b Exultabimus ciuaudiu meinores erimus d >norum,vel dotrinarum nurum. j m.proUUUm L"lt,VC

c fExiJtentiumfupctauleritatcmlegu, velcarn.iliumdclidtrrioiuni , .,u*iiieon.inr. ^ VCDClira poftmodii

mur inte, mcmorcs t vberumtuorumfupervinnm . Kecti 5 mnlcicudmcadilluda Inpicfluris.vel prrpcenitentiam. b Virtutnmdecore. c Q;te iam cxlelii* $ NI.lCIUiC3Cis IjaillllS

patrix f.JlMiaiioncm fufpitatis .

Nigra" fum ,

uali purgainemumnvjndi, nonhabenslocum intcrhoininrs fed fempe: imliuns,

fum , fed formob

fafihc

xHierufaIcm,

\ No.tra: uilitiat paci-

elhbus rubricatis fecii libi rabernaculum Salomon in ouo dele-

diligunt tera recnito

Formofa.iicur pclies Salo. d

; rubricatis feca libi tabernacu

Nijjra quiucm lum, lcd nolite inirari fi "hominibus foris defpccta ium ob clhia

f

sicut tabernacula Cedar,sfcut t pellesSalomonis . No'li-n

indicalTccfpofo fuoj< Origcn. cu

N'fr.1 icputor.fc quali purg;6c eultans. b Id eik teiiebrac.

fjcum vciumdelectames. Dep<ctabatur. c Ni^ra quidcmiuiter.tationum.

b

te me

Non e.i n.-turalis hic nigredo.IcJ interior fulgor a forij velatur ttibul.itionibus

luniintueainini.quod pat;oi,l*edattendirefrucVum,c]uifec]uitur . blaiionum, vel Chrillus.pro cuius amorc hxc patior.

conllderarefponfa quod ado

icfcctul^odorccius

capca:currcrcc poft

ipfum , cum quibus

cciam ipfa curfura effec ,vt cis formam pra?bcrcc in omnib.

nuncqu.itilabons fmconfecuca iam palmam proco.quodconcurrcnscurrcntibus,incioductam fedicicab fponforegejn cubiculum cius,vc ibi vidcrcc cundas opcs regias. Inquo

vfquc mcrico iocundacur,c!lcxulrar,vcpoce,qua:fccrccaiani

rcgiSj&arcanaprofpcxeric. Hiccft fecundum propoficumdramacis ordinem , quafihiftoricusincelledus.

R b Exultabiwuiji-r Uta. QdsJon dc pcrcepcis muncribus ipfi

noscxcollim*jfedce.-mcmoces pcromniaquanta piecaceaulteriucc lcgis , gracia fidei euangclictj micigarc dignacus es:

idco non in nobis , fcd in cc cxulrabimus, quia rccci ocs di-

bgunccc,&fuponiniadiligcndudidiccrunc. Rurfusin pe-nccralc fponfa mgrcfia , adolcfcencul^ dum illius pt^ftolant*

aducnculajca; concinunc pro fponla: perfectione . Memores

yberum. Ecredi diliguncad fponf^comendacionercfcrcur.C Memorci vberum tuorum fu. Illa (q maior eft ) lam ruoru

Jactc vberum pcrfruicur: Nos quoquc non quide diligimus,fed diligemus. Deindc loquuncur ad fponfum . I{ecli diligunt

te. Reai,oesqui funcredicordefupcromniaccdiligunc,nccrcdifunc,qui cuoamonaliquidpra-rponunc, aquo folo

habcc quicquid boni habcnc.

d Recli diligunt. Fruftra fccondicorcm diligerc crcdiinr,quicius monicaconcemuunc. Verciufti^nccaccujneccogicacu,ncc dido Dcum violanc.

c 7{jgrafum. Poftquam ccclcfia in ccllaria eft perduta,per

cognitioncm,fciliccc,&: pcr fpcm futurorum bonoru, poft-

quam cu recto corde diliu,crc,(S<: in eius gracia gaudere didi-

Cic,rcftacoitenderequ:d proamorcilli',& proacquificione

bonoru^quajgultauiCjCercamc fubeac;&: quidaffliciiionisto

lcrcc.Tv^^.Q^promictitis vosmccu icuras,c5c:poteft vostri

bulacio dccerrere, <J pacior:fed ncc aifti&io, ncc infamia vosC dcccrrcanc, q. h^c vircucum formofitacem confercnc,& poft

amorem

Ncc hoc fo- 1 2Excicitacio tribu

, ,

b|

quod fufca' fim : quia t decoloiauit I+

NICOLAVS DE LYRA.I Introduxic mc rcx. CMefiis.

I In cellaria hu.l\euclans mihipcr Moyfenfecretajuajecundum

quod dicitur Exodi tio a. Cumqne minaffetgregem ad interiora de-

fcrti , &c. Seejuitur:^pt>aruitei dominus, &c.

j ExulcabimuSjfS: l.ccabunur in x.c.Quodfuitimpletum,quando

tranfitomari rubro Utaitet dixtrunt: .Cantemus dominogloriose,

&c. Exodi.i r4 Mcmores vberum tuorum fu. vinum re&i. Ve/

,amoruvt

tHQTumfccui (ponatur vtfupra.

5 Rekb.ideftii 6 Diligunt tc. Filialiamore.

P ireatorw 7 Nigia {lltn. Hic confequcnter pomt cxclufio erroris. Circa tjnodm- fcienduw.quui ecclcfta m liiaiis femper habutt, babtt.0- habebit vf-

ucniuntni-aucaifiitem mundi <-m iujlis a\iquos peccatores,& cumfortibus ati

ijuos dcbilesjiroptcr epfaluator cbparat eam fagenne miffx in mari ex

omnigenere pifcinm cungreganti,Mat. I J .f. Et idcofragilrs Hebrti in

jlegypto exifltnies,rxferuitute duraper impalicntia fratli rcputabattotam UUm ecclefiam Dco abominabtlemjicnt fponfa dcformis viro

fuo,cum tamen Dcus frcqttcnter pcrmittat ekclos tribulari adfuapur-gationem,& meriti augmentationem:prnpter quod crroremfragitiumremouetdiiens: Nigra fum. id efi tnrpis

inconfpccluDeifccnndum

mpcnlomm tflimatiQncm,

Sc4

7 '2,.uididm , Ccierre-

8 retur ni domu fiu,

^ ncp-iusab illis do-

prthcndc?ecur in

vcchj habensquamahcnB. fofepl

Dicatigicuci'

fum fed fon

fili.T Hieruf.iic: fc-

cundum opinioccmale vidccif: nign

fecundum fidem redccredcntium formofa . C<Hiam

<5<: quam formofa? Tijgraftcut tabernacu'a Cedar. niger, :

ferushomoiurefuiceiedus cum macre fm, dicence Sara

Eiice ancilla, & filiitm eiusmon enim eri> hxresfilius ancillx

liber,tk. cregionc omnium frarrum fuoru in folitudine fixi

tabernacula, ira tSc ego iureeiicienda vila fum,ira vc vir mc

Iofcph nolleccraducere, fed vcllec occulcc Jimiccer; rnc

Scc. Ergo nigra ego ficuc cabernacula Cedar : quia ficut illi

cum macrefua, ica &: ego cum co.quod concepera.videba

ciicienda,viri mci ha:redicate,8<: domo indigna .

f sicut r.ikr.Cf?cijr. Hicficuc,ponicurn6proveritace,f:dpr.

a:ftimacioneinfipiencium,quieamputantv:tiorum,vcldj:|monum mafione,ficuc pelles Salo.hie ponicur pro vericatc

Cerfjr.Ifmahelis filius fuic.cuius manus contra omnes,& mnusomniumconcracum,nulluminccrhomineshabenslocum, fedinrabernaculispronequicia, & irafcmpcrlubi

tans.Sic, & iufti pro mentis fuiscredunrurcxpcllij&afflig:

i&qualihoftesomnium iudicantur. vndc dicicur; Eritisoi

omnibus ho.propter noman mt um.

g Stcutpel. Eccleliainfecarnalia morrincansdefideriaifi

dccora vircutibus , vero pacifico dignu nc habicaculu. Idc

caro dominici hommis vocacur pellis, quia ficnc ccutonar

fupcr aliquem tenditur nea fole vratur,itacaro Chnftii

cruce excenfa fuit nobis obumbratio viciorum .

h Decolorauit mefol. Solis elt vrcre ,& illuminare, fic vcn

folcxceriusfuosperfecucionibusexuric , dando viresrci

ftendi llluminac.

1s(e vedeatisme quoniam infnfcatafum ego,quiadefpexit mefo

4< Ori. Hec ipfa qu^ nuc nigra dicit" cfie,in fine Catici huit

dealbata memorat^afcedere.incubens fupcc fratre fuu. Efl

cta eft crgo nigra.quia defcedit,fi aut c|perit afccdere, Sc i

cumberc fup fratre fuu,<5<: adh^rere ei> necomnino fcpara

^abeo,

8 Sed formofa.fecundumveritatcm.

9 Filix Hierufalem . id efi o vos imperfctTi de pkbe IfraeUtic

propter quod dicuntur filix infexufcemineo ,& fragili.io Sicutcaber.Cedar.ic/ejl^rcno^eo qUbdCedarfuitfili\Ifmahclis, Gene.i^ ,quifuitfilius ^igar Gene. 1 6.d.^igareni vcro tj

i

nunc dicunturSaraceniytunc habitabant in tabernaculis expsfnis h

bribus,& niuibus in hyeme,& folis ardoribus in xjiatf.propter q%:

denigrataerant exteriusy pnlehra tamen interius .

1 1 Sicuc pelles Salom.T^owJuc Salomonis, quipacificus inter\

tatur, intelliguur ipfe Deus Jecundum Hebrxos, quia difponit omi \

fuauitcr ,pelles autem eius dicuntur hic operimentumfuperius tabei

culifin qno Deuscolcbatur,quod erat de peUtbits arictum , Exod.i

& eratexpofitumplHniis,& caumatibus-.ficutfilu.IfraeliurisUboI

busin^igypto. 12 Noliccmcconfidcrarc/ccf^/W/c-w-tr.1 5 quod fufca fim. idefi obfcura,& abominabilis Deo.

14 Quiadeco.mcfol. Mulierenimpulchradcfuanatutafifc]ardoribus cxponatnr, dpulcbritudinefuaexterius immutatnr, t.;i4

talis immutatio accidentalisefi,& proccdit ab exttriori.Efi igitur)/i;quiadecolora.me iol. idefi ardor tribulationis jlegypti&Xfecit rne nigram,& turpem at>parcre:vnde dicitur dc hoc ardore,Dt i

4-c. rosautemtulitiominus, & eduxit defornace ferrca ^tgyX

propter quoifubditur:

Fili

1813 canticorum^ abeo,eric dea'baca & candida,abietaq ; omni nigredine.ve

. riltiminislucecircunfufaradiabic. DicicergonuncadfiliasHierufale pro nigredine fua facisfaciens.Non pucecis,6 filia?

Hierufalem,q> nacuralis eft iffa ingredo qua videtis in vulcumeo ,

fed fcicoce quoniam defpectu folis eft fata . Sol enimjfiiciaequia me non

i T Chriftm. b

perfecitionibus

mefdl

Cap. I. 18z4

iiuenic rccleftacem,jicc ipfein me rectos

Jdirexic lucis fux ra-

dios. Ego cnimfum

j,opulusgentium qui

prius non afpcxi ad

folcm iu/tici.x,nec fte

tiancc dominum ,&

num, per fodalium, i.h^recicorum conuencicula eam qux-rereincipia.VeI,in vocepra?dicaroriiadfponfum,vtdifccr-nere pofiinc quibus vica? verba miniftrare debeant. Dcinde

confpicicfponfum,qui cofpeicus abfceflic. Ecfrequecerhocfacic in toco carmine,quod expercus in fe probauir, fepe ha-

bicusfponfus, fepe

D

f ludziquiinrmbusfynagogxadhucperrr.i-ranr. c T Difputationibus &l T Ad rac retinendam. e T Caufa f.iit eorum malitia.

runtfdl. Filij matris mea: t pugnauerunt cod

nrra me, poTua T Fruftimm. b T Gcntiumexcolendis peroibem. c T frimitus in Ierofolymiscuper Chn tum & apoitolos, fed multas pcr otbem. d T Vox adolefccntuiaruin ad fponfum.T De occulta tribulitione qui ab haireticis fit.

c mc cuftodem in vineis : vineam meam non cuftodiui . Indicad

T Cong-ue d.leilum vocnt , -juia quo grauius eft periculum , eo npliui 1 beratorem dili?it.T Des paftum.id e.r, opera : vel accipias vt ei poftim conrormari vel patcat. c T Sciiicet in

contemplatmispo(tpa(tumequies. d T Velcuber. e T ldeft,, clare 8c manif-'Ie

JC,eo "ecll|e meafPc- d mihi quem diligit anima mea : vbi paYcas,ubi cubcs in meVi-

XlCjiedaJlpexiC.ne- a T Niliannuntiaueris.incipioerrabundaiactariauiarecedendo. b T Lafciuas multitudines la-

qUC afflClt mihl , fed .. , . tamviamincedemes."dic, ne vagan incipiam pofr. grcges fodalium tuorurrL,. Si

a T Sabhuiuliuoditentationctcmihifponfatain

NOignoras te

poit veftigia grcgum tuorum, & pafce hacidostuos iuxta ta-

,fed

pr^cenic.a Filij mztris. Ec quafiid obiechonem infir-

morum dubicancium

efpondec. Oftendic

fcl/nde primam perfe-:''mcorum rabiem per

:uleric,quegrauiorap

^|3arer,perhoc quod a concribulibus. Filij, id eft.apoftoli dc-

"iraxerucfectamnoftram. Paulusccclefix perfecutor filius

fuic macris eius fccundumcarnem& educationem- &pce-licenciamagensadfororis figna conuerfus

, prajdicamc fi-

Jem quam ante deftruebacIb Tofuerunt me. Vna erac in Ierofolvmis vinea Chrifti , f.

primiciua ecclefia , q in die pcntecoftes aduencu fmti fpus

:ftconfticucj,cuiuseoccporcapoftolicuftodesfuerilc:fed

adaperfecutionedifperfifuncm regionib9 Iuder & Sama

iajpterapoftolos, & ficconcigit vcplureseffenc vinca,iinftlunbus locis.Ec dum perfecucores Iudeji volebanc ecclefia

ftcrturbare,feminarium verbi fpargebaJaciusnolences, 6c7. i-nam pcrfeqiiendo mulcas conftitui feceruc.Cum ergodi-liflecfeafRitta. psrricidali odio fynagog,mox fubijcic,quaI um pcr hanc atfiiftione profeceric,addes cx perfona illoru

liuibus pdicandi cura comiffa eft.Tofuemnt me cu/lodem in vi-

mtit. Grcg. Vinee. noftr^, adiones func, quas vfu quocidiani

Ipborisexcolimus.Sed cuftodes in vineis pofiri,nram vinea

Boncuftodimus.quiaduexcrancisathonibusimplicamur,ninifterium abonis noftr^ negligimus.Dum plurescufto

lUrcm vmeas, vcalioslucrifacerem, in quibufdam danafu-finui. Acerbicas perfecutionis filiorum fynagoga: fecit me

wineam meam noncuflodire,quiarelictaeuangelicadotnBa>ad legalium cbferuationum difTerencias cogcbanc.

Indua mibi cjutmdiligh anima mea: vbipnfcas. Vox mcipie-secclef 1$ dc gctibus ad fponfam, cja multi pfeudo ,ppheta:

Bxeunt in mundu dicentcs: Ecce hic Chfs,ecce illic,exoratI I poflit difccrnere in quoru profeflione & opere poflit in-

Bcniri. indica mibi. paftorem meu que tota anima diligo ,&Waqmbus rcquie& pafcua habeat ,

ne ^ftu turbata tentatio-

num,

b T Hau-eticos,animashoininumdiabolopar-. T Non pratcipit, fed permittit, & quid fit euenturum pradicit.

.,

d T Variosaftuserrantiumfequere.

pulchra inter muliercs , egredec

re & abiT Nutri prauot motus carnis, vel perditos auditores qui a liniftris ftatuentur

elabicur, donec ve-

retcnebitur.d In meriiic ne va-

gari incrpiam po(l gre

M.idcff,infplcdo-

remaieffaciscuj,q,

perfeclisconucnic,nomanevel vefpere. Ve\,me,idie. i.m

cxuftione cribula-

tionu,quaimmic-cicdiabolusdolcns

mundu fibifurripf.

Solec reruqtialicas

excemporcnocari.Abraham mcndiean^elos fufcepic.

lofeph mcridiccufracribus epulacur.

c Sodalium tuorum. Hasrecici fodales dicuncur, quia nomi-

nis eius &: confeflionis myfteria eircunferunc.f Si ignoras.Quiz fponfa du auxilia prarfencia; D *i requ ire-

(_

rec m cribulaciombus.ex pfona infirmacium fubiijxerac- Mevagari incipiam.-ftacim eandein crepidacionem illius fp")i'as

imploracusbenignaincrepacioneredarguic, fecudum illui

910

n12

'i

Gen. ig. */

cuageli y.Modicfidei,qinCi dicac.quafi cu cimes in cribulario-

ne a me deferi,&: in fcruorc denigracam ce conquererisrfed

cgo pcr cribulaciones ce pulchriore eflicere confticui.Quodfi force hoc ignoras, nec reminifceris,quod ncmocorona-tur,nifi qui legicime cercaucric,cgrederc a meoconforcio.M jral. Greg. (^iiando aia incer peccacores pofica, ad au-

tonsfui imaginem fecondicam meminic,iuxcapercepta:fimilicudinisordinem inccdic.Quod fi non cognofcic,e!7Tedicur a fccreco cordis in exceriorcs cocupifcentias,& ad laca

viam duta,fequ icur exepla populoru. Ufis obiurgans ecclc-

flapauece , admonecdat^fibi gfa:,aduerfushoftiuin(idias.

(^,Exi tu in veiligiisgregum. * Orig.quafi ad eam loquicui quij

incus iam ficanima ,'& incra myfteria^ collocaca : pro eoca-mcn quod neglignc femecipfam'cognofcere& reqmrerequa: fic & quid,vcl quomodo agerc debear,quid ve non agre, dicicur ei, exi cu , quafi qua? ob hancdefidia? cul pam fo-

ras miccacur ab co qui pra;eft . Sic ingens anima:pcnciilumcft.fcicnciam fui agnicionemque ncgligere.

g U&das tuos. Quiaflo iuxra mand.icoru meorfi regula.fedluxca cuos errores ifticuuncMuxca.in vcft igijs paftoru nouif-

fima fies,non incer ours, fcd h^dos.Vcl inxca,i.vc iis (imilis

veris paftoribus , quia hypocrira: fequi bonos videcur viros.

* Greg. Per h^dos lmmundxcogicacioncs defignancur,

per tabernacula paftoru couecicula herecicoru cxprimuntf.

^Qi<i

M JCC.I+ . dr

a.Tim.a.a.

Moraliter.

NICOLAVS DE LYRA.Tilnj matris me* pugnauerunt contra me. id cft, duris labori

us meafflixerunt Acgypcij.Qui dicuncur filij ciufdcm mariscum Hebrzis, eo quod vtrique de eadcm tcrra fucruncati , eo modo loquendi quo nati Parifns dicuntur pueri &ilij Panfienfes. OmnesenimHebrziqui cum Iacobfuc-unt ingrcffi Agyptum,mortui erant, quando Aegyptij c^->erunt, eos affligere, vt habetur Exodi primo. &L ldeo om-ies rcliqui cranr,in Aegypto nati.

Tofuerunt me cufiodcm vineis. Id eft, deputauemnt me fcr-

ulibtis openbus. Et forfitan aliqui eorum tanquam ferui e-

ant deputati note,& die ad cuffodiam vinearum.Vineam meam non cuflodiui. id eft , opcnbus mcis intende-

cconuenientcr non potui , proptar occupacionem in opc-ibus Aegvptiorum .

t Indica mibi quem diligitanima mea. Poftquam fponfa peti-

Jicafponfodilcdionisafle6lum,hic confcquencer pecic ab

^pdirectioniseflecfum. Ahquicnim Hebrxi laboribusfra-ti reputabant Acgyptios fcliccs,&cum eis ad idololatriam

nclinabantur : proptcr quod pctit fponfaabhacdeuiatio-ie pra:fcruari , diccns : Jndica mibi quem diligit anima mea. &C

onftruatur fic litera : O tu fponfe quem diligit anima mea.'ndica mibi in meridie. id cft,in hoc tribulationis atdore.i Vbipafcat. fidclcs tuos tanquam gregcm tuum.'> Fbi cubes in meridit . Id cft , rcquicfcas pcr fidcm forma-

tam

tam ab infidclitate, & idololatria meprxferuando.proptcrquodfubditur.7 7^e vagari incipiam pnft gregcs. Id eft,alias gctes in fideles.

S Sodalium tuorum . Id cft, rcgum & principum ipforum ,

quidicutut fic fodalcs Dci,co quod cu eo parcicipanc in no-

minc.Dicuncur.n.reges& dfii iicuc ipfc Di'tis,vcdieic Ilab.

Sal.Sed mihi videcur mplius dici,qtiod ing':li fancti pra;laci

gcncibus infidelibus dioantur hic fodalcs Dci. vnde Danie.

I o.d. Angelus pradarus Grxcis vocacur prmccps Gr.ccoru, Angeli rwinci

&pra:lacus Perfis ,princcps Perfarum.Lcdfcicbeatus Dio- P" infiiiciju.

nvfius,quod fuerucangcli findfi dequibus ccrrum eft.quodfunc in fociecace Dci,& camc pr.teranr infidelibus populis.

9 Siignoraste 6 pulchra inter. Poftqua defcnptaeftamorofi

fponfajpcciciOjhicconf.-qncntcr ponicurfponfi grariofa rc,

fponfio.Ec primo fcfpoiidcc ;id pccicionem fccunda, vc con

tinuecur licera ad immcdiatc prxcedcnrcm direns: Si Igno-

ras te 6 pulchrainttr muliens . id cft , o ru plebs Hcbr;va incer

alias gences pulchra,propcer puriraccm fidei S>C hzrix.Si igr a

ras rc.i.cimes propccr infirmos cuos, a via refta declinare.

i o Egredere . De focietate& familiarit.itc ldololatraru rrt.

quiafcribitur Prou.f j.d.Amicus ftultoru fimilisefficiernr.

II Et abipofl veiiigiagre^iim. id eft, fimplicium crcdctium

quales fuerunc Abel, Seth, Enoch,Noe& confimiles.

i a Etpafce hxdos tuos. id eft , infirmcs depopulo tuo.

l i luxta tabernaculapaslorum. id cft,fccundu dociimct.i pa-

Tom.j. M m

i8>r Gloord&NicoIaic!eLyra. 182^

Jg Qnic^opugnarcncfc c,iuxca cabernacula :

af oruhcedos

rq^Wquisobfiflcncibustcniac.onugtadiisvHtor non refirt.r, imroudas cogitationcs quaf 1 hcdos lafcmos

incordcnutrit&caiciturciTimnis.ctiaquiafidcrc^edic.

Anima vcro q.ic fponfa Chrilti cihci cocupilcit , qual.tcr ic

U- , 5 si<amagi:troraminfipiemiumdoctriria..

wi!oncmC,

pro mus bemacula paitotum. Equicatui meo in curribiis Pharao-

ca que verbo docencopcranf.Qux fit htiius fobricratis cu-

ftodieh ixgfa fubdcndo demonliraz.C jUnmtuumficntmoni-lia. Pcrcollu naquecibos cuijeunus m corpus reficiendri

& verba prorenmus,quib' fccreca cordis proxunis declara-

dhis,

i. dodorcs qui Hi. verbis inftruunt , & cibum falutis irt

commiffafibi metnb 5 Populo Ifraelitico.

fpwpter.

cripti

ruiit.c* audirorit tis luis comc.t.lnlein re.idiint,

us Tiwjonis, af- ms a ffim ilau i tc amica mca^. rulchrae iunt gena? tua: fi-

fimilauitcJTHICatnt.t. c

t jfelcollumc.apitimemtaiuiii;ui!iur.

ccllum tuum t iicut monilia . Murenulasinn illumiiiatitpiritufanctofciipturasaliisminiltiant.

b f Di/Unctas Jcvaria-

'usTciunduni diucriitatcs pcilunaiuui. c 1 Elocjuiinitore. d 5 Caufa piacmilla qua-

'

retan.operedilujat-

aureas facicmus cibi , veb

rmiculatas argento . Dum eilet rcx

1 cut

AIm. .b.

WcunJumL11.Bxod.tt.f.

Allogrice.

a t<iniijt"i-S.cut prio

rcm populudcAegv-ptiaca feruitutc libera

ui, ixtcdcpcrfcqucnt.um mambus libera-

bo c hdcs Imaraoncm,"

fl tc fponfam mcam cognouerisjibcrans a fcruitute diabo-

li,in tontc baptifmatis palfione rubricati, fuboierfo lbidem

aucore. Ewim imfo.Quiadiisnoi. vultccclcfiam lgnorarc

fcipIam,fcddiligcntcratcendercquiddonorumacccpcric,

3uidpati dcbcat : confcquenccr polt comminacione blan-

itur ci, quafi dicac . Si vis incelligcrc quomodotc fcire dc-

bcas,intcllige cu i tc ccmparaucrim,& runc cognofces cc ta

B lcm pcr bencficia mca tibi collara,qux turban non dcbeas.

Eauiutui. Equcs, fponfus. diccncc prophcta. Etfalus eius ecjui

tatio. Quancum ergo diffcrt mcus eqiutacusabcquis Pha-

raonis,catum mclior cs omnibu." alijs filiabus. Sicut ille po-

pulus fupcruenicntibus curnbusPharaonisperccrntus elt

(fcd ccfclli proceflionc faluacus , & per aquas fubmerfis ho

itibus i'n tcrram promitfionis lncroductus elt) fic vnda mor

ris,quxcundtisoccurfuraeft mortalibus,prauosrapicin in-

ccntum,pijs rcfcrat iter ad falucem,& ctjicra omnia que ibi

corporalitcr,hiccomplcnturfpiritualice..Dubicantembe-

nigne inci cpat ,& nc defperccm fcquenci fidcli amore viri

licerconforrar, vbi Pharaoniscq. comparat.b lncumbusTbaraoms. idcft,intcmporecurruum.Erno-ca fuperbiam : Pharao , elidcns vel dilfipans interprctatur.

Ncc oportetvc vagari incipiascum meconfolacorcmha-

bcas,& prxlatos quibus innitaris,per quos fiibfiftas.

c Tukbrx. Qtjoniam oftenfum eft,quomodo dominus ec

clefiam intcr aducrfaprotcgat,reftatoftcndi quarttum amorem ipfiusdomini intcraduerfaferucc eccletia.Vndefequitur .- Tnlcbrxfuntgtns. Tanta tc vcrecundix falutaris virtute

decoraui ,vccaftitaccm promiiTe. mihifideinullaprauorudoctorum dodrina vcl fuggcftionecorrumpas,a quibus ci-

mcbas m crrorem dcduci. Pulchritudo mulicns m genis di

cicurcfic quam pluruna.

AilcgorKc.lngcnisnocacurfignupudoris, ficutin predicatotibusmosrcctcviucndi. Eccleliaj^tii fponft fui morteviduaca.canca ch eius mcmoria tenccur,vc ntillaccnus excer

Z norum poffic recipere conforcium: & pro fuis & aliorfi peccatis gemic.ln collo,doctorcs: m monihbus opera llloru.q.a

caque.

NICOLAVS DE LYRA.rmrcharum, qui inrcrrogati dc fuacoditionercfpondcruc:Viri paftoies ouiuin fumus nos & pacres noftri

, 47. a.

1 v';.'jf/(/.Hic confcqucncer refpondcc ad pnmam peti-

cioncmfponfxquxcrat dcdilcctionis aftcdione , dicens :

Eijmtatui meo in cumbus Tbaraonis ajjimilaui te amica tnea. id cft

oliendi manifcftc vcram dilcccionem ad cc,quando fubucrti currus Pharaonis in mari rnbro cc pcrfcqucncis.Exod.i^.d. Ec cunc affimilaui cc cquicacui meo , id cft , angclis mcis

ouosvaldcdiligo. Angclicnim fandi in mulcislocislacra:

fcnpcurxdicuncurcius militia& cxcrcitus : Ltcodem mo-dodicuncd'. hiccquitatus Dei.Militumcnimturma&cx-crcitus,cquitJtuscommunitcTiH)ininatui.1 7" .iib-A f,t ve>.*tux fnuttununs. id cft, pulchritudofi-dcicuxertmihiamjbilis. In Hebraco habctur: Pulchrxfunt gcnx tux 111 ordinibus , id cit m ornamcncis circa ta-cicm cuam ordinatcdifpolicis.Ecadhocconfonat litcra fc-

qucnscuind.cicur.3 CoUm uumfn it mnnilia . Sunt cnim monilia colli orna-niciu.i. Hebrxi cnim dc

Acgvptocxcunccspecierucabami. \ idnis Acgypcijsiocalia argcncca & aurca de mahda->ci, L\od.ii..).dc(jinbus pcftcaornaucrtinc feinfolcn-.lbusdomini.Racio vcro diuctlicacis liccrc picdictcclt,

quianon>cn Hcbraicfi ibi pofuium ft .equiuocum ad curcu^ordincs.Tranflacio noftra fcquitui pnmam finifi-

cationcm,Hcbrxi vcro aliam, quorii dicto magis confonacJitcra fcqucs, vc vifum cft.Ec ad idc pcrtmct quod fubdicur.

4 Mure

braciasfiindunt.Quimonilibus comparancur, cjui pulchri func

moribus, & pectora

virginum vcrbis &excmplis claudunt,neadulccr infcracmanum.

JGrcgorius. Tur-tur poftquam parcinfuum pcrdidcnc fc-

roel,nunquam alceri feiungit ,fcd fempcr Colicaric habitas

in gcmicu perfeuerat: quia quem diligcbat non inueniens

quxric. Sicfanctaquxque animaduma fponfo fuo abfens

elt,abcius amorenonrecedir, fed ineiusdcfideriumfcm-

per anhclat& gemit : & dum illum qucm valdcdiligit

om-111 no inuenit , quia ab omni alicno amorc f j recrahit, quafi

ingcnarum vcrecundia caftitatem cordis lpfohabitu&a-ctu exteriori oftendit.

d Murenulas. Alia tranflatio: Similitudincs auri fabrefacic-

mus tibicum difiinctionifcus argcnti.quoadufque rex in ao

cubitu fuo eft. Qupd cft aurum,id cft, faciem meam in prafcnti vita non potcns vidcre,fcd limilicudinem claricar.s c

leftis, per illuminationem fcripcurarum , vidcbis per fpcculum in enigmace,donec omnibusappareat,quod nunclatci

in deitate. Murenulas. Pulchre defcnbit fponfus eius pulchrtudinem : Poft h ec fit ei fpofus in recubitu. Incerim eo doi

miente cius focij ,id eft, angef confolancur eam.non habemus aurum ,

fcd fimilicudincm auri fieri faciemus tibi,do>

ncc furgat cum ltigmatibus argenti.Marentile.qu^cui

bonxinftitutioncsquafiornainentaaiKium . tn murenuli!

fcnpcura fandta, qux auro fpiricualium fcnfuum fulgct mt:

rius,& argento c^leftis eloquijfplcndet excerius,prum gdincacionem fic cuftodia fobnecat!S,& per dmin

pcurx mcdicacionem.Aurodiuinxfapicncix, &argencoduini eloquij mcus &exccnus rcnicentcs.

e Faciemus. Ego& mei opiiiees, quos plurimos ad erogaida femina vcrbi confticui.

f Vum efict. Accepcis ccclefia raris a coditore fuo muneri

bus & promiffis,qua hxc deuotionc operfi fufceperit,feftac diccns. Dum cjfci rex.qfi eft cum Dc; filius in cari ,.

par-uit ,ecclelia per ipfum myltcriu incarnaciqnis in virtnt

j

celeftiu fcruore cxcrcuit. Vel, cu cffet in humiliacione cn:

cis humanu gcntis per cruce redemptu,exercitio bonorun

operum odorem fuauicatisafperfic. Chrifto rcgc in bc

dinec^leltisfecreci quiefcence,fantorum virtus in ecclefi L

magn^ nobis gracia fuauicacis miniftrac,qui qu6,<"um <

4 Muretiulas aureas faciemus tibi vcrmiculatas argeut* . Sunt (

nim murenul^ornamentaoperepledili fadbdefilisaure

& argcnteis&lapidibus mtcxtis, quibus orn^bancurcapitnHilicrum,&orxvcftiumcircamanus&coiiiim.

5 Dum efjetrex in accubhu fm. Defcriptp arnorc fpdfl & fpc

jg,prbuc rcfpicir exicu dc Aegvpco, hic c<

fcribitur, prouc refpicit habicacione in dc

duaspartes,graprimoponunf'huiusamorispi-omocnicundoeiusimpcditiua,vcappo'fitaiuxtafcp6fita maccfcatiSecuda pars mcipic ibi: Capice nobis.Pron

ro amoris cx parce fponii func eius bcneficia in d.

f^ collata, no m recolunt hicoia fcd aliqiva norabilia

ponuncur codc ordinequo fuerfic collaca, quia frequciiacra fcriptura prius fada pofterius narranrur & econi

lgit"pars lfta diuidit-m tres parccs.In prima^poni "ben

cohabicacionis diuine. In fecuda colune nubis, & mane, t

Snb vmbra. Tn ccrcia, lcgis dnce, ibi : FoxdVtHi nn :. i^rin

huc in duxs.qa pritno ponit'd.ctii beneficifi. Sccudo,!&: fponf^ muttui colloquiu,ibi : Eccetnpulc

!>ra. Circa priiil

fciendu, cp maxmui bcuefiau fccit Dcus Ifraeli in dcfcriL

qii voluithabitarcin medio populun tabcrnaculo in quolrat

propitiatoriutanquainfede$J^)ei,licutdictuftiitpleni|Exod.25.dcquoIoqueba:ur Movfi ficut homoad amici f

fuum & prr Moyfcn populo.vnde dicitur Dcur.4 a. T^et 9

alia natio tarn grandis t\us babeat Deos apprepinquantes jibi , ]' f

Deui uo[ier adcfl cuntlis obfei ranonibus noftris . I )l hac igicur1 V

biucionc Dci dicic fponfa Dnm tfjct nx. ceiclt 1 s,

Iu a

i8102' canticorumEn^addi fonsedi. pgcharifmataquir poiTrefurrccTioncrri Dfergicus cti in bapcif i o fuis participib

9.Engaddi,id cft.octf- &* ?*>

lus meetcncacionis&. tcntaciocfl vitahominisfuperrerra.Quia morci mediatoris.iiiox refurrecliomsgloYia nicceffic,recte fubdicui : tdtrus. qui fuic failiculus myn ha? in amarirti

, T . ..... ,dmc pafiionis. in dul

a f Inhumiliationeinctirnationis.vel hnmiliatione crucis, rei in finn patri.b i Nardus humilis hcrba eit caliiia: oateix,pei iiuain thantas defigmtitr.c f Tota congerns pailionis. f Fafciculus myrrfitr-cfuse.t CbVi-

ftus, quando ablatus ce cmcemyrrha Staloe perlra.tu eil.

in accubitu fuo , nardus mea dedir odorem fuum . Fafci-culus.iinas j>o- _

tius appellau q lam pectus. c 1 Qjx prius rimebarn vagaii, nunc firmo aaio.e euiu comj lerfor.

c myrrha?dile6tus meus miiu: lnter vbera mea commorabitur. j'

a ^ Floiitio intcrpretatur. b 1 Kepetit ex niinia dileftione. c T Cuuisflotcdigna fum. -4d 1 In coileftionibus gctmum quaeabiuunturtontebap.itinatis.

dBotrustcypridiledusmeusmihijinviue^isEngaddi. Eccetu '

a f Simpliciiate cotdis, Scmundniaoperis. f Velbisd cit, proacquititionevtriufcjuepnpuli,vei anima & corpore. b j Quia fenfus tui Ipimuali funt inteliecru piaditi.

f pulchra"es amica mea,ecce tu pulchra, oculi tui colubaru. Ec-.Jg a f Katuraliter per diuinitatem,& ego ex te fum pulclua. b ^ Secundum humanitatem, quia

de ianftihcatione auus.'

c f Huinanumcorpus.

j

1 ce tupulcheresdiledemi&decorus. tLcdulusnolterfiori- c

I apperunc non vident,tanto ardencius per d-fideriu flagrat.A V7

e! dum eifec cum pacre , nardus , i.dilecTio qua prioi dilc-

1 xir nos,dedic odorem, quia per dilettionem pp nos alliim-

pficcarnem.Mirandusordo veiborii.Acciibunce rcge nar-

dus mea de.odo.ftt.dum propcet nimiam charitate qua dile

^icnos, filiiis factus

fcft mulieris.

!|7.x 1{jrdus. qurdicitnrexpellere tumo-

res, fugare frigus, &aflcrrccalorcm ,cui

jaflimilaturhomodo

xninicus,quicarncm.; ifumcndofc humi-

fi: _iauic, 6. fe humilian

I -do omnem cumoreI fupcrbieabfiuliC,fri-

gus infidclitacis re-

mouic ,&c feruorem

tfharicacis inculit.

Herba eciam hasc,

quanco plus acccri-

tur, tanto maiorem rcdditodorem,fic Chriflus.

b Iafciculus.mors dilecti mei,qua pro.mca falute fubijt,fem

j>er m mea memoriacomorabitur. Ite fafc:culo mvrrha.co

paratur,dum pp nos crucis inmrias tolerauit.Myi rha arbor

-stt Arabi3.,alcicudinisquinquecubicoiu.fimilisfpicgquamachantum dicunt,cuius gucta viridis atqueamara,vnde no-

men accepit myrrha. Gucta eiusfponce manans, prcciofiorcii.cjrcicis vulnere vilior,qux medendis mfirmicacibuseft

falubns.vnde. Ec myrrhacum vinum a milicibusac^cpic.fc Beda. Hoc iuxca lice; a implctum de Saluatore noftro

legimus^quadoconfummatapalTioneillius&ablatocorporedecruce,vcnit Nicodemus,feres mixturam mytrhe;

__a-

locn , quafi libras cetu. Acccperuncq; corpus cius __ hgaue-runcin linteis cu aromacibus.D.lectus igicur Eccle(ie,tafci-

culus myrrhae factus cft,qn Dfis mvrrha __ aloe perlitusjiu-teis inuolucaseft.C^Lii vidclieec faLiculus, mcer vbcra fpon

i fa:c6moracur,cum Ecclefia morrem fui redcpcoris iine m-l termufione, intimo in corde medicacur. loter vbcra.n.cor-

d s cifclocu quis nefciat ? Et fafciculus myrrh e incer vbera

fponfgcomorabicur,cum aiaqu,cq; Deo confccrata,mortc

cius, aquofe rcdepcam nouic,lincnca mcnte quantum va-

kt,'mitan facagit: memjnftius Apoftolici ferin juis. Qjh*

i/uciri ju fu-it I fu Chr.fti , car '( friam crucifix mntcuvitiis &

I

I concupifcentys.Vcrum quiacidem morci mcdiacoris ac falua

Itons noftn mox refurrectionis gloria fucce!fic,rccte fponia

fubiungic . Botnis Cypri ddt tlm mens mihi in vinets Engaddi.c vbera mca. Cattarum vberanon franguncur , fed mere-

Itricum laxis pellibas irrugancut . Vnde Ezechicl : In^Acgy-

p'o frail c funt mamm& tuA.

u d B')tru( cypri dileclus. Botruscvpri cu rcfurrexcrit. In vineis:

En<i;addi ett, cu fidclib' fpiritualadona diftribuic. Arbores

ballami, qugin Engaddicrcfcunc, quiain modu vinearum. i excolunt.vincas appcllat.SponfusChnftus igit eft in vineis

i Engaddi, qaincarne ven.es fpiricufancto plcnus,credenci-; buseiufde fanctifpiritusdonalargit^pcrchrifmatis vnccio-

ncm,mcu;usc6feccioneoleum <j_balfamum comifcencur.

Engaddi

Gap. I. 1828

f Im tanti pa lionem^b 5 In principili corde. f Decebat in cannine nup tiali mammasj

ccdaie refurrcctio-

nis cxcitic bocrus cy

pn.C^uodmyrrhae-nimtnftificac, vtnii

Idctificac.

e Eccctwpulchra.Wz

ctcnusecclcfia,qua_dilectioms piguoraa fpon fo rccepcric ce

ltatur,cuiipfemoxrcmuneranonis vi-

ce rcfpondcc- Ecce tu

pukhra. quafi ex hoc

quodmediligiSjpulchractttcieris.

lAmicamea. Aha

t Leftut.

Coltimbap m-tur_ & eiuidu

maruii-auo.

tranflatio : Proxima mea , hoc cft ,in hoc quod pi oxima es

fpeciofa es,& poftquam ccepens elle ipeciofa , iinc addita*-

menco pulchra es.

g Ocuh tui, Alia bus fponfe fpeciofc, vt 5_ nos laboremus

fpeciofificri. Ocutitni columbarum . limpliciter Dtu intucris, P,

quianihilaliudn:fi ipfumqu^ris. Qni viderit mulierem adcon- Mat.y.d,

cnpifcendum eam , non habccoculos columbij, fed qui habec,caftis incuecuroculis , S_ lcgcm__euangcliumfpiricu.iliccc

incclligic . In cuius columb.c fpccic fpincuifanttus apparuir.

Ideoq ; __ fpiticualis incclligencia, __ omnia fpiritualia donanominceolumbe dciignaucur. Columba fcliecarec, roftro

non la:d.c,'n Cauernis pecrarum nidificac,altenos pullos nu-

tritjiuxta iiuenta manct, meliora grana eligit.gemitum procantu rcddit,gregatim volat,alis le dcfendit,vifum recupe-rat.lca fan.ti luxca flucnca dodrina? fedcccs meliores fencen

tias eligunt, homines a '_hriftoalienos nucriuc Deo,fi quasbonas fencencias in h.erericisinucniuncnon

peruercuiic,irairiacionabilt carenc ,

in fide plagarum Chnlti refugium ha-

benc,gemunc pro peccacis.h Ecce tu pulcher es ddecle mi& dccorm. audicns fp5fa fe pcrdilcctionem fponfimeruiiIe,vcabipfolponfolaudareciir,

fponfo viccm m laudibus cribuic,nou quod ei quod non habcc fuo praxonio largiacur, fcd lncclliges decorem eius per

quem ,__ ipft dccoca facta eit, aic : Ecce tn pulcher es diielte

mi&decous.i Lctlu.m noHcrfloridus. Aliquando ccclcfia quafi in lectulo

cumfponfoquiefcicceporc t_ilicc"c pacis.vbi IJeipulchricudinem hquidius aipicic,_\. p' olcm tidcltim flore ridci rcdo

lenrcm,exaqua& fpincufanctiggnit. Altquandocufpon-fo lnfurgencc cencacionein acie coniifiit.Vcllectulus.puiilli fideles,qui Dco func quics _c magittns fuis,per hoc,ialte,

quod peccaremorcaiicernolunt, qut florenc tnicijs bono-rum opcrum perquod danc fpem fructus ,id eit

imaiorum

operum. Quietam in fponfo vttam agere volens quales do-

mus fint,in quibus cum fufcipere veht mfinuat . Pax cccle- FHx

,virtucibus fiorec, & ipintuali piolcmulciplicacur.

NICOLAVS DE LYRA.

x Jn accnbitufuo. id eft ,in propiciacorio.

_ T^ardus mea dcdic odo>emfunm. id cit,chymiama boni odo-

ris, quod ofiercbacur in alcari incenli m confpedu fan-ti fan

ctorum vbi cracpropiciacocium.J Fafciculus myrrha dileclus mcus mihi inter vbera mea commora

bitur . id cfi , incra cor meum per iugem medicationem . Etdicirur dilectus fafciculus myt rhx,quia ficut myrrha confcr

uat carnem a putrefaccione, fic Deus mentem a peccati cor

rupcione. Ec quia non folum mencem feruat, fed etiam de-

leccaCjidco fubdicur.

4 Bntius.&c urdinccur ficlicera. Botrus cypriin vineis En.Ei\

auccEngaddi locus vbicrefcicbalfamum prope mare morcuum: vcapparcc m dcfcripcionc terra: fanct^: & ibidem

iCrcf ic arboraromaticanominecyprus,quaE tacic granati-mul ltinct.t ficur in vuis vinea:

,8_ inde locus vinex dicicur,

vc dicunc aliqui : Ec idco cyprus non cft hic nomen infula.

qu< cfl in mari medicerranco,qu:aibi non funtdi-te, vine^.

5 Di'eSiismeiiSuii)i. id it, n^agisdclcctatmcfpiricualicer,

qtiam quodcunqu, fapiJum 8_ luauc delc6tet corporalicer.6 Eccc

6 Eccc tupulcbra ei amica mea . Pi >ft cohabitationem fponfi6_ fponf^poniiur hic mucuum colloquuim graciofum fponfi __ fponfe, quod iblec eile m coi poralibus ex cohabicacio-

nc :_c fccundum hi cdicit fponius:<:cf tupuUhraes. iScdu

phcacur li pukhra ,ad denocandum pulchricudinem men-

tis if. cxccrionsconueifationis.

7 Oculi tui columbarim. pcr fimplicem c6nttiitum,qui mul-tum decorat fponfam corporalcm : __ per hoc in fponfa fpi

rituali fimplicitas Inteocioms incclligicurca decorans,fecu-dum quod dicic faluacor Macc.fj.cSi oculus tuusfueric liin-

plex, totum cot pus tuum lucidum eric. Ec refpodec fponfi.8 Ecce tu pulcher es dilecte mit& decorus. cutuspukbrttudtnisnoncft finis.

9 Leclulus nofler . id cft,tabcrnaculum , in quo fponfa per

Moyfen, __ Aaron, __ aiios faccrdoces in quicce concempl.i-tionis quati in le_to quicfccbac.io Flondns. quia operinicnuim intcrius tabernaculi crat

de corcinisvanjscolonbus , cV pukbra vancrace contextis

ad modum diuerforum florum Exodi.-fi.EtquiatetnpltimSalomonis poftea fuitardificatuin ad iimilicodinem huiaij

tabernaculi, ideo occafione huius dicicur hic de ipfo.

Tom.j. Mm *

\82g Gioord.&NicolaideLyra'.

T Tni fteientii.mei ooperantu.monrs fi'^ntit.

6 X Ti* domorvm nojirgrum cedrina. Domus varix.per mudu

A dcpcncibusccclci:.T. r**. qux"'d munitioncdoauis fo cc

fieri.Frxdicatorc-s.quonivcrbo 6c cxcmplo flructura, ecclc-

fixnccnrruat,conc;necur.Laquc.uia,qucaddccoredomus

folent ficri,fimpliciorcsfamuli Chrifti, qui tignisadhcrcnc

&fuflcncanrurquinondoctrina.fcdvirtucibus

ornanc.

#Grcg.Cedrusqucfrrpcccs rcprimic& fu

K-t,fublimioicsilgnifi-

catfanctos,cvprcHusfiii'pliciores. Pcrtignaetiam dilectio-

ncm Dcipoftumusincelligcrc, pcr laqucaria dilcctioncm

proximi ,quar funt partcs virrutis cmincncioris in cordibus

fanctonim qua: funt donuis Dei . Ccdi ina vcrd & cvprcfli-

Iiaidcodicunc,quuficutha:clignaiiH*orruptibiliafunt,itachrricas nuqu5 cxcidicPcr domosplurcs Ecclcfias incclligi

mus.pcrcignaccdrina,pdicacoresdcfignamus, rjlaqucana

cvprcf-

"HrTlCOLAVS-

dus, tignaddmorum noitrarum cedrina: t laqueana no

uitra

cyprcflina

i8>cvprcflim ipfos populos figuramus. Tigna.n.tectuTi fuften Etant,Iaquearia veroctomumimplcnt<Vornant.Sic&:nfancta Ecclcfia prxdicacores boni fcripturam diuinam in cordc&ore p9rcanc,qnam fidclibus qualiccctfi cxpandcnccs prrc

dicanc, vcdum Ecclefia prardicicjonp cclcfli inftruicur,mu-nimcn accipiatquoali

T T topwnbiKa, Jc odore fii o f r.-nt.id efi.d?- jmbribus tcnr.cionurii

p^ocegacur.Cedrus au-

tc:n & cvpreffus impu-tribilia lignaeffepcrhi-bent. Qtubtis bcneom

ncs clccti fignmntur, quia dum temporalia nullo dcfidcrio

feJbantur ,xccrni flunc ,*o quod mentc in xtcrna figurafl-

guntur.b Cypreffma . Cvprcflus Orxcc dicitur , ouod capuc rius d

rotundicate in acumcn erigitur. vndc & x.WdicicurJdeit,a!tarocundJtas,hinc& fruituseiuschonusdrcicur.vndc:

Chonifcrs. typrtffi.

T cWa alta dri oruimi.mcdendi* ipti corporibu.b " ^

enim lignis fnit i!'ud tembUm xdifi^attr, vt pjtn tertio ^cgum. EtDE LYRA.Xignadomorumnoflrorunilaqucarianoflra.Df talibus fubdit fponfatanquamde bmeficiisfponft grata.

CAP. 1 1.

EGofios.Quiaprx-

fencis tcporis fta-

tuti labor magis qua

trotyS- rcquiesconucn/t,re-fuk. c*tc fponfam otio de-

lectatam adlaborumcxercitia prouocat.

Q/Tu quidcm volcns

pulrhritudinem tui

mihi commcnd.ibi-

lem rcddere, dclecli-

emm

CAP I I

B b

a f Decor mundi, gloria humilium, virginis interrirss de fn-

cwlta terra ortu. b T TotcHt in hoc humilitas paren.t;:;n Chrifli accipi,quia pannercs elegit paren^s.

Co t flo's campi , & liiium conuaNium.a f Quod pungitur a fpinis, cnndorem tanvn retinens, cV; tunc

muo em odorem effundens. b T 'd o.r, t- pnngentesdum i flatu diaboli mouenrur. c T Non folumabinfi-

dclibus.fed ctiain cnrum, improbitate pungeris, quaj in fi-

lhrum numero gaudek->s tea^''plfr

.

Sicutlilium interipinas,f7camicae

mcaa T Vifu, odore,8c gi"t'i antecedit omnia ligna fyluarum.b T Omnes infiiutiones ad compat tionein inltitutionis diuin in

ad cdendum fuaue.

Malum aurcm cpci-mi faporis & odoris

taleefl, vtfauccsdul-

coredcleder,& fpiri-

tum mulccat odora-

tus.

4cGree. Lignafyl-ueftria efui hominumhabiles fruclus non gi

gnunc. Mahis vcro

quod 2ignic,congrueftraces funt,id e Vnfruftitofx fylnar.

^ Sk Cliti His pracced.ir omnes finct^s, <lui dicnnc.ir filii Pel grati'. ipfe natura,

ris in quiece fccrccis * intcr filias. Sicift malusinter IignafyltiarU, ficdiledus meUS &falubrirerhomines

florCre VirCUClbllS.-fcd T <Ju?fi ab 1lu delideriortim carnalium Ob aducntus .llius proteitionerequlcui,f cdlinC.McriCO erZ^ T)

fcias,quodegoa!te- e . cv cM T^"\tf***""* rj f ,.

* malum Chriftus,p5riufmodi pukhritudi f intcrhlios. Sub vmbrailliusquem Tdeiideraueramiedi, & ^o fyiucftria vero ligna

ncmrequiro m prx-fet.ci , quia fum flos vircutum a quo ois fruclus campi egrc-

ditur,quia odorcm mcu toti muao innotcfccre cupio auod

nonpotimplerinifiintermiflaquicccquaddcctaris.adofrlNota prooflfj ciu predicationis accingaris*. Et lilifi conualliQ magis quamcio prxdiwn- monciu, quia claritatc nic.T bumaniratis,vcl fplendote xteruun"

nxlucis vcl dcicatis magis rcuclo humilibus,& paracis ad

paciedu.CfV Mem6to cj, qui dc virgine nafci potui, qui Dcus

fgm humiTi cer in mundo apparui,hom:nibus mc fociu cfle

cxhibui,humilitcr vfq ; ad mortcm vcni.Idcodeflfle quietis

fecuritacem quaerere.vnde fubdic : Sicut Li. Sxuccarnpus fio

ribus ornacur ,ici mundus mea nocicia& fidc decoracur.

b Sicut //. Laud.iro fc laudat iponfam,ita.Sicut Miu n5 po-

tcfl fpiniscoparan intcrquasfcpccxoritur,eodcmodo proxmia mca fuper ocs filias lilium cft. Sicut li. Tu requic qu^-ris& laudes lcctuli, fcd fcico quiacadidior cnbulationu acu

lcis etricieris,& matoreft fiuctus pdicationis quam quietis.c Sicami mea Greg.In ecclcfia ncc mali line bonis.nec boni

fine malis cc piit.bonns n6 fuit,q. malos tolerare no p^tuic.

Aug. Aducrfarum hercfum dogmatibuscius mtcgiicas

tanqua fpinis pungicur,vcconcra hoftcs fuos vigilans cxcr-

ccacur,doncc cminens canquam lilium in capicc fponfi fui,

^.candorc ipfo cbvorccur.

d Sicut na. SpooCi laudara& cxcplo fponfi ad pacicdtl ad-

monita,rcciproca laudc fponfum atcoIIit,q, inrci bonorumfHnguUrhcr. opcraf limibccr fiiKtus cmincar, & fc paiiiira promittit,q,M>lio4or.

patitco prxGdcnrcqii! cfl rcfi igcrium c%: rcfcctio. Sicut ma.

Vngucntoru odorquammsfuauiccr ivdoict,non cft camenad

Miriljfer.

$.iprl. i.T). E?

N I C O L A V S D E I. Y R A.C A P. I T.

io flos capi.i.wo babit pur.i, rrtra vili:.itc /frgypii.Kt ldium Conu illium. nnafi dicot ^uadoeram iu .

'pt),eram 7 /1 litium in ioutc,ciiini color obfufcaiurfotis ardo

cutdixit fupri, nrcolorauit me f:l,frdmodafnr>i fi ut Ift/ujh 'ut v./'-

Ujinodhab-t tiAirrm rtcenfem ex vallit l)Hmmc.&quia Dcipljcet'<%rat

:tudo, i''e.< fnhdit cam comma dando.

I Sicuc Mium inrcr fpinas. idcfl,Gc'itliliumrcdoUn},C~fujuc:tomp.ir,vur ad fpinas afpcras e' pun^mt-s.4 Sic amica mca. iJ etl,pUbs Hebraica.

c Inrcr filias.-Jrfl,getet alias tiutpmtiililnlatrix dciitsj!? in-

wocentci tratlant afperr , ftcut patet df ^fegyptjjt , qui traflancrar.t

Wcbrtts vaide 4*re . Eifbd;tur rcfpovfiojfintf*.( Sicuc

ca:ccri hominesfigu-rantur: quia in folo Chriflo cibum faluris quocics queiimusinuenimustin eitis verbis 6V cxeplis aias noftras friiclu fu.nui

&f falubri reficimus.Tpfeeft quippe lignu vicr.qua nobis tri

buic. Ipfc eft qui du nobis fcmctipfum infpirat, alam pafcicIn ceteris vcr6 fl quid refocillacionis inuenimus, non quodilloru fed quod Chrifti cft, ab illis fumimus .- quia quicquidin eis pter Dcu cfl, mortifcru nobis jpculduhio inuenimus.

e Snb vmbra. Ideo dilcftfi oibus prarpono . quia in fola pie-

tatis eitts protc&!one,amis dcfidcrio ardeba.refrigcnu cri-

bulationumeinueniflecofpiao, Qc funuiflimu donorueiusfruftu fcntio,quo mepcrputuoreficiendaconfido Dciide-rauerat auc fub vmbra aucoris refpjrarc , cii fe fole nfecucio-

nu fufcaca querebatur,cum Dci auxibu imploransclama-baC* ldi<a mihi anem di.a.me.i: vbi pafcas, vhi rubes in meridie. CU

no folu prcffuraru tedio facigaca,fcd('rccordacionepulchritadinis&dccoriscius illeclridicebac: Eecu!usnf flondus.cuius defidcri

j fecopoccm faclam oftendic.diccns. 5/ vmb**.

Ec nocandu q, ftiperius tigna cedrina& laqucaria cyprefltn*

predicabnt,non cn horum fibiproceclionc fuiricere mcme-rabac fed folam vicxarborem.in cuitis vmbraquicfcerctl&fi uctu reficerccur,querebat: quiafancli exemplis,docVrina,6V intcrcefl5onc,fufTra'j;ia fcrunc : foli cn falnacori dicerehi-bcmus : Fily autem homi-m inproteflione alarum tuartm foerabit.

f ^crf/6~/".6~f.N6dicitfcdco,fcdfcdi.Hii]uf(nodi profcbss funt ecclefiaru, vc in cxordio defidercc qipia in vntu uvmbracofidcre

, vradcu veniac corpus cius, cxquovmbnnafcicucideo & naciuicas Icfu ab vmbra cepic,&: in veritatc

finicun

6 Sicuc malus. qu.t efiarborfufl.fcra.

7 InfCflJgna fyiu a rum . Q^<c communiterfunt. ir. f.nflifcra.

8 Sic diU-clus mcVS. *4quo procednnt cunfl 1 l-.na .

9 Inccrfilios.ide^,aliarumgentium Deos

yd qniim nulta bonitas

yrccc&u,fcd\:>.ni imtilrs omninn.10

Si\bvmbrii\.r!iccoiifiquenterponiidi:p!e\notabiUbenefiaS.Trimii ctl brificiu colwis. vinis ct

nubis.q itluminabat nofle,'& de dic

npcrabal Jolis a; do; T\ 1 x r. 1 .& ^ctii ,;d h< f dkil fpofa:Sub vmbra illius que dcfideraucra fcdi.'. manfi vdhabitauijtcut dici- \

tur Dcut, 1 .g.Scditiif ergo in Cadesbamc multo tempr)re,id eft, manft-Jlii.Sccundum bcneficiufit m.vmx celitisilatti cibum hxod.\6.c.Dr quncibodiiiu<rSa'r . \6.c. Panem paraaim dccclo prarfl'-tiHi cis,f]ne].ibore , o^dclcd.uncntuni jn fvhabcntcm, Scpii C.potis fuauitatc, ^ hoc cft quod fubdnur : FruOus eius

n

.

83, cg finfur . SiCUC dicitur :

Spirituffanctusfuperuenietin te,& virtus

A altiffimi obumbrab.t tibi. Sic poltea ad meliora fic cranlitus.j. _>/.. Quia in eoincelhgicanima caufam vita? , dum &.

corporalirer percipic.

b Introduxit me. Hec refc-tio quace dulccdinis, quace fic virtucis oftendicur ,

cuin

anticorumCap. II. j8;

uam s* T T '.

, '*",m 'i 'vte7um cmv^adn.en.or:an, leiiUrtlsl , ,lde)icu-- ntus , per lcripcurari

dul- Jnanaaj; t ordwauitin me charitatem .Fulciee me tfjo- . folacu confmcai.tun

.'... - _. Inl,uiusmundiDererinaru>ne.'mn,. .;..._,_-. .,:/.-._:-.-_ ^M^ & ad fubfidltim L' l"1 /* *

'."^^"^"^^"^"""i^e/amorefL^ernsvilionTslaneuTo-6 "

1 L epatC mC ma

' ^ uia amore *angueo t Lquaj

cius fub capice meo , & dextera illius amplex&ur me'TComeftor. a f Iammtidegen.tat., illis m,ni;lran.,bus qui Deum propi,,s.vident

f A 1 r 1 rmen",,m

_Pura f fiorei.tium 1.1 qu.bus uirtutes or.antur & nutriantur

gAdiuro vos

fau_-lerufaleper capreas ceruoscji camporum* ,

Ambrofius. Quam|iiimci

.0 guccurmcu\bfea dincm gracie. eius"

vutigic ,ica me recrc-

tam fpincu,__ ab amorecerrenorum in fu-

perna cranflacam (en

Cio, acfiincellam vi-

naria lncroducta , no-111 fim mcri odore __

; poculo refecb.

Typice pcr vinum grat ia fpiricuffan_ci nocacur . Cella vi--lanaeft ecclefia ,mcuius vnicate cancum dari folec __ac-.cipi fpiricuffanctus , quam ecclcfiam de toco orbe colJc-

^ttam,Deusinvnamfib.don.um fabricauicquamipiricuf-

jo,ctusfuis chanfmacibus confccramc. Qnc faDnca, quiam

charicacis maxime fundamcnco ipfo operanceconliftic , re-cfe fubdicur.

5 Beda. Mox, inquic , vt dulccdincm gracie cius guccur

mcicordisaccigicicamerccreaum fpincu__ ab infimaru_crumoble_t_tion_ in fuperna deiidcria tranilatam efle fentio,ac.iincellam vmariam incroducca, nouo iim mcn odo-rc, fimul & poculo rcfecca . Vndc mento qui caiia bona de-dic , mexcinguibili in ie redamandun.chancaceconnectic.Typice aucem quia vini vocabulo faacti ipincus folet gratiadeiignan,Dommoatceflancecum dicic. Quia vinum nouiiinvcresnouos mitcendumeft ,ideit, inundiscordibusfcr-oor eft donorum fpincalium infundcndus. Cella vinaru hcclciiadebec mcelligi, in cuius vnicate iolummodolpintusfcnctus dan foJcc __ accipi . fncroduxic ergo dilcctus amicifuam m cellam vinanam, quia Dommus J_cclefian. dc tocoorbccollcctam in vnam libi domu fabncauic,quain fui ipiritus chanfmace confccrauic . Qiie videliccc fabrica

, quia incharicacis maximc fundamencu,ipfo opcrancG conlutic: re-e , poflquam feincellam vinanam lncroductam dixic, ad-

didic. Ordinauitm mecbaritatem.c Ordinauit in me cbaritatem. MulcOrumcharitas inordinataeft,quod m primo cft.ponunc cercium vcl quartum. Primo,Deus dihgendus cft.Sccund6,parercs,inde Hlij, polf domeitici.qui ecfi boni func.malis hlns prarponendi lunc. Sccun-du hoc in cuagelio ad cuiuicunq; d;kChone propriu ponit.Diliges dnm Deum cuu ex coto torde tuo,ccex tota mcntctua , 6c proximum cuu ficut capfum . Inimicos non ex cocavircutcnon ficuttcpfum, fed lin.plicicer : Sufhcicn.quodOiiigimus,& no odio habcamus . Vci ipfcprior diiexit mc,&diiigendo vt cu amarc noifem,donauic. Vel ordinauic,id

t, ordmaca chancacc, mca lingula numbra, ld cft, dcctos

ocsiibicopulauit,cminentioraamplioriatieCtuc6piccticur.: ^uantum chantas mcntem quam pcrfecte abfoi Ducnc abamore mfimorum fuftollar, oltendic,cum fubdicur.I Fulcue.

lafupradjcbsc6forcaca,icainamoreDciardct,vcpnimio amore vel p^nis illacisJaguorcarnisimmincacVcl hilcitc , l.vos aJij vci pcrtettiores , vcl incipicntcs bcneopcraclo htis nuhi recrcatio, vc in bonis openbus vcflris d e-ica

, oux adhuc non poifum quicfcere conccplaudo vulcumDci. Idco tulcice, vc <x plcns 6c tucuru iubhU. u habcacis, li-

cuc

T Pb

ft

?CorXm^fr teXitra

%^'nt&ta ^

cut cgo in languore mco habco. Quanto fc ad amorc fpon- Dr lj

C-

Cn,

1C ' tanco aban^i'etcmporalium langueilic. vndelJDuic :Langueo.

tJtL"J{^o1 ' aliundccaP'ti rcquiem quxrere, fi enimieuamcius habucns,omnia cibiquxmeafunctribucntur.

Lenaeiui fub ca. mco.I corpore fuo.

fubJic : Introduxit rae.

id cft , fpc fucurx glo-

Iteadcoletificauic.vciam fccuh non fcncia b iruitus eius dulcis gutturi meo . Introc.uxJt.mc rex in ce

H

i5r

JaboreS . Iltrodnxit. T Confolamini me exempl:s,et a,n ,;iorU .n qui iam incipiunt bene operar, vel tmi mrmn. ,l\ Z*

v.mun propmat.nuo eOS, a.nore ebr.os ftct."

d 5Wn^.n.^feK^T O.te ,ul,t nnh, qual.ter Deus, & qual.ter proxi.nus effJt dilgenoi";

Cum corda fidclium.in hac vica

, per facra-

mencnrumparcicipa-

tione,perpignusfDi-ritus, perfcripturaru

NICOLAVS D E LYRA.CiSgutcun nico . Tcnmm beneficiumfuit mus Jacnjuiorum,peryuplacabaiur offenja diuma , ci^ conferebaturgratia, non exfacri-?ci>sfeiw,dumje,ftd inquantuM Jxebantex ojfere.itium fide& dcuo-tionc,& quantum ad boc

dicitjpotija.i IncroduxiC inc. i.ad

atca,eboloca:t/iorum,y>t dicit l{abiSalo-mn,qmd duitur 1 etia vmaria.eo quod 1,1 libanunibutfacnficioru ibi

*jtundcbatur vmu, ct tuc Ltuita catores mapiebat canere diuinas Uudetflua ordmantur ad dileihonem Dei,&proxtmi. & ideo

(equitur.i Ordinauit in me chancatc-ni,iS-c. Licet autem per charitateieus habeaiur in via.hoc tamen non cjl in rc,per quem modit habeturmpaiaa.Jed mfpt.Licet autcmjpes inquantu efi debanofaufct dele-

ftatlQ

pe.rcgrinacionis. dac WIUr....

J>eus:dexceraamplexabicur,cumpofthacvira.m.ccieftia premia f Infia - 8 -3'

accipicmus. Ipd . (ideft,prxfcnsvica&te-poraha Dci dona) duper fpem mcntem ro

, .. , . , .borac, eft fubcapice

adconfolacioncm daca.fc,cdextcra,ideftcterna vita anTplexabitur, ficuc proccgens , quando per rcmuneracionem nosglorif.cabic.C^remporalia Dei beneficia (quo a mundi cu-

pidicacibusacpercurbaciombusaliquanculuquiefcerequea)adiuuancinhocloco pcrcgrinationis , & xcernorum pro-miffioampliusddcddC.* Greg. Per I^uam fponfi vita prefens, per dexteram ve-

ro vica ecerna detignacur . Pcr capuc aucem fpofe mens queanimepnncipacur,aiIiimitur.SedleuafponIifubcapicefp6-fe cfli dicicur

,& dexcra cius amplexacur eam : quia vicam

tcmporalcm fub mence fua femper ponir, vicam vero ecer nnam, vc omnimodo amplcxecur, t.oncupifcic. Hecqtuppe

hqu? videc, magnanimicer inence fublimi conculcac,officnscoclcftibus fc occupac. Hec neceflitace colerac , ad illa fum-mo deiideno quau brachio dexccro fpanfiaftrida fufpirar.In que cum aiiquanculum mcrac,dcJcctabilicer quiefcic, cu-ius quiecisdiledione mundanos cumulcus omnino faitidic

Sicquicfccnccm vcique fponfusamphus diiigic,& abeiusexcicacione improbosquofque rcpellic,dicens:_^aV*r.oj

fil:*Ierufalempercapreasceiuofquecamporum,&c.f JLdturo. Primicjua ecclciia ad gences conuerfa,& quafi in

perfona eoru hucufque focura,cum ex amore inceriori cor-ponsdefcthim iam paciacur,monec fpofus nouellam eccle-liam, ne pcccando mquieccc eam . Quam amabilis fic Deohuiusecclcii^&cuiuflibecfidclisanimepaufacio.exrefponfione fponfi declaratur,

g Ter capreas. id eft, ii velicis effe compawbiles capreis vel

certus m virtutu alcicudine& prccioiionbus cibis,<5_ in agnicionc, qux mcdcla fic congrua veftns vulncribus, fi vulnerahabecis. Caprcx& ccrui, munda animaha, vencnorum ini- CcruiHatnra;

mica.ruminancia, opcra fpiricualium virrucum figuranc,co-tra virulencihoftisiniidias. Cerui teporcamorisdifceden-tcs a pacna,alcer clun ibus alcenus capjce impofico fe fufteu-cancordmacim inccdcnccs.primus fcrc.vlcimus cancum fcrtur, primo facigato, vlcimus fiiccedit: canibus mfcquctibusperdumeca cormbus dorfo impoficisillxficuadunc Cali-

gancibusoculis fcrpctcm comcdunc,-- haufto fontc vifumrccuperanc& depominc fupcrflua, Sic fancliamore Dei rc-

0al^-anuncianc ccrrenis. Aitcr alterius onera fupporcanc,minus c-nim oneraci peccacis alleuianc oncracos, condonando, proeis orando. Kobur dacum pcr fpin cumfandluin:, menci fuxfupponunc dum vrgencur ab impijs , __ fic cranfcupc ilixfi, Fdiabolum comedunc, id eft, annihi Jancm fe, __ pocaco fon-ce, id cft , Chriflo , viiiun inccnorem rccupcranc, __pellemponunc,id eft, immunqs fiunc a peccacis.

# Krf~

Oationem i tamen abfentia realis buius bnni inducit affiiclionem , /_-cundum tttud. Trouerbio.dccimotcrtiv.b. Spej qux differrur, affii-

gic animam.^ b<ec afjiiaio vocatur bic lan^uorfponft. Muhtr _mttm languma corparaliter deicOatur fiorum,&pomorum odonbus,&Jponji amplexibus : per qu<e hic dejtgnantur metaphorich diuinx con-Jolaiiones,qu<e danturjpcraniibus tnfc, cum dicimr.

3 Fulcice me flonbus: ftipare me malis. &p-ttetexdiSislitera.Et quta continuatio talium confoUtionum efi appcta*da>&fubtratlio abborrendaftdeofubdiiur.

4 Adiuro.i.tnfirmidepopuio Ifrael,vt diclum eflfapraca.pnmo

5 I er capreas ceruosque caporum./rf efiyplrpatriarchas, <mi

/'cww/.w/cr/^4,C-.49.t.Ncp_hahccmiiscmilTus,__c.Tom.j. Mra .3

!8^ Gioford.&NicclaideLyra. 18,-4->

Adortfj GWSi fubditi a.iquid peccanc,proptcro>

iijtctc furgcrc cogantur ,non tantum pcna illuis

SorG , quia qui dodorw ccjcflibusinccmos mqmecare

2X J .5 v.riuccs quashubcrc fecrcdebac.peidic. Adpra>iura

f Vfueflra culpa neeefle fit illis laborare

piojmioruniproiecVqiialiJeluogaudeac.'mcriuinpcieraciatisqiiicteui.

c 1 ln

do cx>.,lumace refutrcauraiu.

b ld e 1.':. < <.!:m.'ueansetiani vt in alitjuo

meoainoicquicfcc:itc.ii.d Notat eam alitjtun-

d

s

fa,reftacactiuxvic.T,qu.conmiecclefi.ecommiUiii cft.pcr- Dncm oftcndcrc. Vndefequicur : LLu ipfe ftac,&c.

t T- jtp.vii t.-m. i;a: ies qui ab ctusafpectu nos fcducit,mot-

talitacscoudicioeft,quam pcccando mcruimus,qui icacon

dici lumus, vc fi no pcccarcmus, oeselccti diutnu lumcn m-dcfefli ccrncrcmqs:

tldeft, aliiisaUnmnnnimpedi=t, fed fic quifque de 3J quod inUlCndum

perpauci pcrfcctiorcs,<. uin labore, fidc ptiri-

nuncpcrcingut,*

hoc pancccuii-ordia Dei fenc-

V"""nvT ---

; ftras &: cancellosvn-

velic. Vox dilecTi mei : Ecce ifte venitfaliens in monnbus,3

dc nos profpiccrcc fe.

a SecuodWvifum. b % Ouia eit in lunilitudine carnis pcccati. Caprco id ell.dorcas. 4

tranfiliens colles . Similis clt dilcdus mcus caprea: hin- 5

a Veiam cirnem de patriaichis affumpfit E< telocioi itlis, quia pondcre peccotoru prefll,irte iminunis.

s "-*- ot.aa ouia cont.arias roriitudincs comriuit. b 1 Eccc vetut. c f C^rpoiali prj

iciitia paratus ad adiuuandum. d * InJutus p.inctcm noltrx carms tta inanet in nubis.n a 110-

bis viden non poflit.

niiloque ccruorum.. . En , iplcftat poft parietem no- *

f Nobis tcfiftemem.fed ci notr Ve\robis cominuncin.quam pro oinnibus afliimpfit.nun pro nobi

(<Jt b f Sicut ex aito. c 1 Milcricoruiam f.ic ensapcrteper nvracub.pcr praMiotioncm.,ou1 Ki c.t,apotlo!os. d fAiorge. T Dudum;

ft um , reb

fpiciens pcr fencllras , profpiciens per can- 7

a Per Dtoi.hetas. T Fcr infpirat.onem. b T Vemt ccitat.Sc ficdealusconu^rtend^iiulii pritipit.

c lnfpirando.d 1 Kt debeslurgcre,quia.imotc,& tu me. e f Qma tefnpus bteuec.t.

cellos. En diletfcus meus ldcjuiturmihi: Surge, propcra

8

.;imot*

,ncurrunc,fcd cci.i puniuncyrpro ^U[CCacioncdo

ttoru,quiaqiliimir,cciavuiuccsquasn.cntum fporifi,fpon-

ciuct fufcipic.A:

audicns dcccrminatio

ncm Mtam appofitS ,

fil.cctdoncc.pfayc-]ic ,

animaducrtic (ibi

).itcr.:erprccipi,vcip-< oocc furgcre

vc-

promicric crgofcfurrccturam.&rpropo

oiccalera ipofumpro

quovehc, Mccmpus

confruutn.Poftqaamcnim apoftoli

in pn-a ccclcfiagcn-

ciumpoflci,incanc.tm

pcifcctioncmfe,t\:.i-fios induxcrat, vtiain

;cmplationi vaca-

rcnt. itcrum incelligic

libi impoiicam noccffi

caccm difcurrcudi per

cotum mundum, &:

n conftcuendinouasccclcfias.1

b yoxdUclli mei. H?c cfl qunm audiui admrantcm filias Ic

rufalcm nc mc fufcicarenc, gaudco ,.coniolacoium cius vo-

ccm audicns, dum cius facicm nondum vidco : camen fub-

1 ito ad cij-lum animo, aliquamfuauicaccm fututx beacicu

dinis pranuflo, cciam in hoc pr;cfcnci.

c Saiic wiinnMil>iit.Salit in montibus.Sc qiwfi pcdc<; ponic

quo ii-no ibi fuifie dignofcitur, qiuacum perpaffionem &v:tccunucifacioncm imicatur . Salcutti feacdccejo in vce-

rum dc vccro iii pr;cfcpc,dc pra:fcpi incriiccm,dcciuceni

, hrum,dc fcpukhro rcdnt in c^lum. lpfccfl qui cicua

tuscft fupcr omncs monccs, & collcs,idell,tanctocum tam

in.m>rumquamminorumalcicudincs. ,-r .

d Trafilttns cul. In collibus non apparent figna pedu;, fcd

vmbram fupcruolantis fufcepcrunt,quiaeciinonvcilli ma-

lores. in ahquaccnus imicancur, &c ab co viiicancur. Moncts

& cojlcs (unc,quigcneralcecclefia?conucrfacioncqua(iflo

rida camporuni planiciem ,fingulari mencis puncacecran-

f( ci fjuiu&abin.imisrccedetcs vicinius lupcrnacoccplan

cur. ln quibusfalic^quiacordafubhmiucrcbravificacione il

lufhuccv non m.incc fcd lalic,&:craniilic, quiahxcdulcedo

concempl.'i.ionis breuis efl & rara, pp grauedinem carnis ,

quia ccrrcnainhabicacioaggrauat lcnlum multacogicance.

c .ww/j//J.Qu.ia aruce vidcc,cSt m alcis monciu habitac, vclo-

ciccr falcac. Vnde&: rarius a nobis videcur: fcmpcrafccndic

a oatiuicaCC vfq; ad finfl pacris. SimiUs. Et quauisdiuinicace

fua ica ocs cranfccndatr, cn f.icuis eft homo pro mc nacus eft

dc Gcncili &. pacciarcharum lcmine.In affiimpcione carms,

C &: humaincacc comparacur caprea:,in vanccace viccucum,&:

miraculoru hinnulo.Ceruus fiaiu narium ferpcncem de ca-

ucrnis cxcrahit,&:fupcraca pcrnicic vencni pubulo dclcclat.

Ciuoiiia iftis vcrliculis fpcculaciu^ vitc, fubhmicas cft exprcffa,rc-

ctc , quia mentibus

quamquam opprcffis,

gratiam fu.e cognicio-

nisapcruic, &' crebranos f fuae mfpirationis

Juccf rcfpicic.Pcrcu- j

iusinfpiracionisf pro ^

fpcdlum, quiahocmaxime i.)cusagic,vcnos

rcmporalibus ad promcrenda celcftia pro-noccr, retfc fubiungi-tur. Endilcclus mcus

loquicurmihi.qui fu-

pra monuic filias Ierufalcm ad cuftodiam mea: quiecis : ihc E

ad colcndas vineas mictic: oftendcns opportunitatem.Tofl pa. Hicronymus. Moraliter , li feceris adificacio-

h

nemcuam,Deus vcnicr poftpanecem cuum,profpicicns

per fencftras , id eft, pcr quinque fenfus folicitc concuocur,vbi enim non prof picic fponfus , mors afcendic . vndc lei e- I

mias : Ecce mors afcendit per fe- ettras nufiras eminens pcr re\ ia.

Ommarecibusdiaboli plena func,quibus caperis,nifiquia.p

fponfus fubiecit fe rccibus mundi,qui eminencer,& cofcin-

dens viam faceret , vt dicas : jLnima noilraficut paficr , crepueli dc htjueo venantintn.

g Tcrfeneflras. Sicut fol intrans pcr fencftras illimiinac

domum, ica Chriftus exemplo, &: admonicione apotioiorii

nos illuminauic.Sicut per cancellos,id eft,pcr parua forami-

na parua lux incrar, fic obfcura cogmcio per prophecas.h Surge , propera. id eft, inccrrumpe concemplacioncm , &labora m acquifitioncm aliotum, vcl furge ab amore tcirc-

norum . Surge omniacempus habenc , qui modo adiucibac.

filias Ierufalem , ne inquiecarenc dilectam : cccc cam ad la-

borem inuicat.

iurgepropera. Greg. Cum ia de corruptionis corpore edu

citur,ei lmbertranliic, quiapra:fcncis vica;corporabfceffic,

&:acfconceplandum Deum in fubftantia educicur, nec :am

verborumgucca.'funtncceffari.e, vtpluuiapt^dicacioniscHibeatiiifundi . Naqd minusaudtrepocuic, amplius vidcbic.

Tuncn.apparenc fiores m cerra, qii dc arcerna beatitudinis

vitaqiia.dafuaa:c.icisprimordia pra:guftarcaiaccpcrit,qujiam in floi ibus odoracur exiens, qu<c poftquam egictla fue-

ric, t n frudu vberius habebit. Tepus amputacionis aducnir.

Noftraamputatiotunceucnit,quandoinfiuAuofamacinoxiam corruptioncm carnis dcferimus , vt ad tructu ai.c pt:r-

ucnire valcamus^cj. fructus nobis cft vbcrrimus.In ainpuca-

4$ tionc

NICOLAVS DE I.YRA.

I Ne fufcitctis ncquc cuigilarc faciatis diledam . id efl , wrr,n dcclinctis ad aliquud borribileprccatHtn,proptcr ijuod diuina con

f<A itio fnbtrabatur,er tom ptpulus periurbttnrjitut contigit inft-

tncatiotu >/;*/i, & rius adorationr.txod.il.

t Donccipfi vcbt Ter iflud donecnon inuiligiiur tjubd fpo/'J.x

dcheu Imc prlle futnra trinpore,ftcut Matthei.l.d.Delaftpb & i>U-

tiaa citur : Et non cognofccbat cair.,doncc pcpcrit, ftia n *

cognruit can. pnflea.

} Vox dilccti mci. Hic ponitur bcnrficinrn datxlegis , tjuod fi>it

yaldegratiiifurtivclHoiabilc, ftcundum tfnodduitMr Deutrrono.j. b.

7{pn rd tnim aiiagrns ftc inclyta , W babcat tcri mmuas inflat/u.tu -

l cv rnuctfam lrgetn,&c. Debacbenrfiao dicit hicfpomfttPoJCdilecli mripion>inti<i>ii;s prxcrptadecalngt Exvdi. 10.4. Lo>,utuf.us

rfldominut tunclosfrtmones hos : Ego fum , &Y.

4 liccc iftc vcnit lalicns in montibus./i/ c?,defcedcns in tnon-

ftm cinaijn ijtto protul.t prxccpta dccaiigi . L^ui duitur monies, &ioLUi ir.

flurali /froptcr (tiuerfasfui pH. ics, iclio,undopluralcp>o

fntgw

fingitlariyficutfrcquenter fit in (criptura. vnde Exodi $z.b. Iflifiint

dit tut lfrael , t/uieduxerunt te de tei ra ^iegypti : & tarhen crat tbl

-pnum idolum tantum.

t Similis cft dilcdtus meus capreae hinnuloque ccruo-

rum . Ter buc dcjignatur vclucitas diuini dcjccnjus .;./ d.v

lcgcm .

6 En ipfc ftat poft parictcm noff rum refpiciens pcr fcne-

ftras. Ter parictcm intdligitur nubes denfa, qux i>,icr Deum trat <?

populum . Lt au\a ex illa nube procedtbant coi ufcationes ,txquibu<vidthaiur nttbes apcriri, idco fubdtur.

7 Refpicicns pcr fcncftras,profpicicns per cnnccll os

cetilliits nubis aperturas ,quia coricmiib^ittr rpopulus tttuore ,acft

Usiis prafentialiter videietur.vnde Exod.io. cap. Dicitur : Cuntlm

auitmpapulus vidtb.it voces & hmpades, id efl , corufcationes . Sc-

c/Uituribidcm: Ettenitiac panore conctt/fi procul flantes dixeruvi

Moyft: Loqucrecu nobis&:audicmus, &:nonloquacurno-hisdfiiniiuis,uefbrccmonamur.8 En dilectus mens loqui;ur ir.ihi.S^rgc propera,V efl,w.

thum ci ige ad vcrba mea.

Amic;

Canticorum Cap. IIi rione quippe farmenta fienli.i refcinduncur , vt ea qua vaA lcnc, vbci ais fructum fcrant.

Idco furge , quia cgo patiens pro te fiuctus fedaui.

a /f/. Ad impendendam etiamcuram falutisproximfs

per fiudium fedula? prxdicatfonis, vt cum magno comitatuad nuprias merearis

%6x F

f<u proJs vocat primitfuas&fmmacuras ficus , quanon [unt habilcs eius.quj ecfam fi concuffc fuerincJeni ca-

u cadunt: crgo fouance curture,id efl ,pra:dicancibus apo-f, , r -"-,' cu,pra:aicantiDusapottojjs lynagoga protul.t groffos , id eft

, mmatnram lcgalis

obieruanria-mcelligcnciam abiecic.Vel,ica: Svnagoga pro-, T x

'r inU!<,a ' fpirr f̂ 0ilMratJ - b **>* pu.chn.udinem.

"CamC WloloS quidul

amica mea,coliimba mea,formob

fa mca,& vcni.Iam enim '

a Congelatioinfidelitatis. lam nonhabetlocum qy*ptius mundum teeebatvfquead tem*

pusmcrnat.on.s. b Perfecut.o c Non folum peric-qm definunr , (X.am obel 3d.entesfequuntur. d Initia bonorum opcrum vel rides t C im

rccipi. Q^credistevcnciiram fivacaue

riscontemplationi,fcd vcnies meliusplaborcm huiufmo-

di.Oportecvtpredi-

ces,quiacuiafcien-tiacflmce, cftctia <i m terranoltra, tempus putatipnisaduenit. Voxturturis

tCmit- eIdeonondebesderperare.quin&tuitaaudieris. > Inaliis qui priu, erant mare &inft,K,i

k r- I a I b ,

""" y""i..vcinaes. e Ohm.

J traninthyems, lmberabijr, &receIfit.Floresapparucrunt 4Aliisrelucentcrefcenteecdefia. a Cord.s.

Cuidoincrementum.Jtucolis & rcgis. b ModoS

Modo.Chrifti.

jillisadquos

to.opporcunirasre-

-cipiendi.b Itnber abiii. Egoamortuis refurgens,

tepeltate compreffa

tranquillitatcm red-

didi. Modo facilius

cfi prardicarecuquidam iam conuerfi

-. ,-

qu.pnu$erantmareacinaabilesQuz cep.t efle noftra.dum fidei verbum recep.t d Quali. Da in excmplum Iudsros & Genttlesiamconuerfos. e Pto.ecit ve! produxit. f Gcntium collectiones

{ audita eft in terra noitra.hcus promlit groflbs fuos.Vinef

eo a Etficfacilepofluntcorrumpi. b Famam fanftx conuerfationis. c Etideo.

,. , . . . .Adiuftitiamvellaborem. d Cui tanta obtuli dona.

tloretes dederut odore mluu.Surge.jppera amica mea,fpe

> Foucnsraihipulloimfufionefpirituflantti bManuum. Fide.'

Chrifti vulneriL.c Idcft.Chrutiquieltftab.leftndamentum. Lareris Clirifti uelapollolorum.

h ciofa mea & veni.coluba mea,i foraminib9

pcb

tre. t T cauer-a Quia .-luidara plus capiunt, quidam ininus. b Nonalienam, fcd quam in tefeci

- :, f Laudisuelprsdicationis. d In potentiadamequcdpetis.

SSSZ aedi1

-Mmaccri.ondcmihjiacietua:fonccv& tuaiaurib.meis.

dcrat.

c Fhres. CJ^Iftos quf iam crcdunt,& iam bona operantur,potes darc in exemplum alijs. Iftos potes proponere ali js i ncxcmplum,qui iam patiunturtalccm vitiarefccantem.Pro

quiete tua non debcs dimittere prxdicationem,quia Chri-lius qui in magna quicte cratcum patre, quietem quodammodo pro pra?dicatione intermifit.

* Grcg Apparuiffe in terra dicuntur,quia fanhe anima;cum

acorponbusrecedunt.inca-Iotecipiuntur. Etquia in

bac vita, quamuishyems fucnt ,abonoopcrc non corpue-runr,mr>x vt receffcruntin terra viuentium glonose fiorue

B-neergo fcquitur quod dicit .Tempuspntato>;s adue-

Quia quo amplioreleclorum numerus in c^locongre-gsrur , r o ccienus reprobi ab Ecclefia taquam farmenta m-tlliaamputantur, vr munduscitius fimatur.

d Tfmfttsputationis. Iam mutilibus vana: religionis ampu-tacis farmentisfuturo fidci frutcu pracparancurcorda hominum, iam Sc vitia ampucantur.quia venic tcmpus rcmiffio-

nispeccatorum.e Fox turtnris audita efl . Spirituffanrftus quando dc occul-r.oribus loquitur facramentis , &: qua: multi non capiunt ,

-turcurisappdlatione fignatur. Vnde& Moyfiapparetcx:

'vni.Quandodehumilibusquaradomnesvfquepcrueniur,-per cnlumbam affumitur. Vnde& circa lordanem aftanci-

Jbus multis non m turture apparuit, fed in columba.Voxturturis, vox apofiolorum vel quorumlibcc prxdica-

torum,qui fuo cantu abfceffum hyemis,& verisaduencum

nuntiant,qui pro cantu humilcm gcmitum reddunt.qui pudicitifjamatorcsfunt ,quifempcrin iugis montium, vel mvertidbusarborum morantur,&: conucrfationem fiigiunc!homfnu,dum in mundocorporcpofiti,conuetfationem habenc in c?lis,incolatus fui & parrie, fibi promifl^ mcmores.

f Ficus.

s

9

10

II

t in abCceindi-

tibus minifirarcc.Ecquiaprofercntc fynagogaapoftolos

, tocius orbis fides

falufquefccucaeft, redefubditur.

g Vinex, florentes. Per flo

ritionem initia multipli-cfumecclefiarum. DccaIerofolymis primoplan-tata eft,de cuius flore fuc

cus expreffus , poculi gc-nus conficit ,faluti& vo-

luptati accommodum ,

quodlxtificaccor homi-nis.

h In foramrnibns. fn vul- to fepium,

nenbus Chriffi ccclefia

fedet &: nidifkat, cum in

paffione domfni fpe fua?

falutis ponit , &: pcrhocgabinfidijs accipicris,ideft,diaboli fe tutandam confidic,&ineodem alios

gignfc.. In foraminibus . Ih fiJcvel in

capacicacc, in qua ftdclcS locaci ab hoftibus funt tnc;. Mace-ricscftcongeries lapidum ,

fine camienco m vnum compa-ctorum, ficapofioli eadem fide & eifdcm facramcncis funr*

vniti.

i Oihndemibi. Necdum habebatfiduciam, vtreuelatafa-

cie gloriam Dei contemplaretur , fed quia mm ornara cft ,

dicitur : Oflende mihi faciem tuam : fonet vox tua in auribus mcis.

Oftendicur domino facies, recte operando . Ofienditurfo-nus vocis,falubriccrpra:dicando. Nc crubefcas prxdica-recrucem Chrifii,quamuis fiulcicia videacur incredults,

l c f x *quam prardicaucrunc Chrifii apoftoli, qui func maccrics &:munimcntum ecclciia:. Vel , maceries funt propheta; &:

patriarch.c ,in quibus apofioli habent refugium . Quod in-

tus pulchritudims habes, & in fecrcto quietis didicifti ,

in

publica actione ad vcilitatem aliorum dcmonftra. Nam mihiquiintimaprofpicio.tuncfaciemtuamoftendiicftimo,cumvtilitati proximorum bonam actionem oficndi con-fidcro.

* Grcgorius. Quid enim pcrfaciem, nififidcmquaaDeo cognofcimur,accipimus? Et quid per vocem,nifi pra?-dicationem intelligimus : Sed pracipit fponfus vt ei fponfafacicm fuam ofiendat: quia quicunquefcfidcmdicithabere, neccffe cft vt in bonis opcnbus fe cxerceat

,vt in operi-

bus excerioribus fidcs incenor innotcfcat . Scd & opcrane-ceffe eft vt vox

prcdicationis fcquatur : quia quicunque infandtis opcribus pcrfectc fe dilatat, confequens cft vt ad ea-dem facienda proximos quofqueexhortetur.K Meis. Non alienis, id cft, mea: dilectiQiii,non alicuiter

reno, &: opus &: voccm cxpendc. p*Vox

NICOJLAVS DE LYRA.x Amica mea. Pcr charitatcm.

x Columba mea. Per intenticnis fimplicitatem.) Formofa mea. Per cxtetiorem honefiatem .

4 e vcni. Ad fetuicndum mihi foli, vndc primum przce-ptun . decalogi cft . i\on habebis Deos alienos coram me ,&c Sc

lubditur ratio.

5 Iam en im hyems tranfiit : imber abi)t& recejfit. id eft, tcm-

ptis horridum Acgyptiace fcruitutis,in quo a fcruitutc mcampedicbans.

Flores apparuerunt in terra noflra. id cft , tempus am^numlibcrtatis vcnit,in quo libcrcpotcs mihi feruire.Hocautem

tcmpus libertatis mtclligitur hic per tepus vcrnale,in quo

incipiunt flores apparcrc, turturcs cantare, &: aues cztcr^,vincjs florcrc in terra illa qua* cft valde ealida, arborcs putari,& pnma: ficus maturari.Etfecundum veritatem hiftori^

populus Jfracl cxiuit dc Acgyptoin verc. Exiuitenfm. 15.dic mcnfis primi qui mcipic a prima lunatione ptopinquio-

ri xqui-

ti aquinotio vernali , vt dixi plcnius Genefis feptimo , &quinquagelimadieab exitu fiiitdatalex ni monte Sinai.

7 Surgepropera amica mca,fprcifa mea& veni. Exponacur vt

fupra,quia repetitio cfi cnifdcm ad maiorcm excitacione.

8 Cotumbamea. Hic incipit vcrfus in Hcbreo . Columbaenim nidificat in foraminibus panctum , &: petrarum ,perqua dcfignatur hiclocus caftrorum, vbi populus Ifraclha-

bitabat. Eft igitur fenfus : Columba mea , id cft plcbs Hebrai-

ca,vc prxdictum eft.

9 Inforaminibuspelrx in cauerua maceriae. id cft , in habitacu-lis tuis.

1 o Oflende mihi faciem tuam : me charitatem . Hilaricer rcci-

picndo legcm meam.ii Sonetvoxtua. Profitendoconferuationem meejegis,fccundum quod fcribitur Exod. 24 # ia. venit ergo Moyfes,&narrauitplebi omma verba dominx ataueiudicia, refponditaue popu-lus ctinclns vna voce : Omnia vcrba domini qux locutus eU,faciemus.

Etquiahoc fuit Deo placitum . Ideo fubditur . Voxtnimtua dulcis , &c.

Tom.3. Mm 4

i837Glof ord.&NiccIaidcLyra'. i8j8

A a Voxt-i- Noa aliena,fcd ea qiiam in dic dcfponfacio

Anistcmihiforuircpromifini. _

b Capittnnbis. Quonia non iurTicit nobis vttam noHraalits

inc>:cmpluproponcre&: bona prxdicatroncm facere,nifi

ct i..m errantcs corngamus.ac infirmos ab mfidiis ahoru dc-

fcndamus,rcCtcdid-. ., .,/-.!> r * # frxdicJtonetn volo.quianiijvox tuaeAdul.

tur,capirc non vobis, iwSSo!q5i.V d t ide4iud<..

fcdliODlS. 111 llOC mi- f f Vox CkrUU aduerfus,h*refcj. f PebeUate & dep

yTfcituri*ferlH

:a . cuiv. fiddcsqui fuoc membra cius , cxcm-plispriorum fidelium mfupernorum 'mioroperficiunrur.f Lilia. Adufiis mcmbris mcdcn fo '.-nc : Sic fancti li forte'

videntcorda proxniioium iduri fl.nr m.iviriorumrium confolacionis & cxhorcacionis a< ihbenc.Quia hxcdo

minipaftioquxb f Quialaudeiri Dei cogitat. c C Faciene f Q^aad vidcndani ems facicm i"

: & depr^Tiei

naad i

cndice..ajit.

g f Si.lufmtltO!> & |;j-

rcticos qui callidi lunt.fc ichutniles linfunt.'

^cmuncra' . Vdx eflim adfe^ ,voshocbo.

Vulpcs in

abduncur,&: cum

Id eft.in ipfo initio fraudis,

cr lingulas ecclclias.yfeciun; p

ne maiores crTetVtainpluis hoce.int. b f Idct, prc f Vulpesfunt capieniirci rlorenti viuea fuut

foucis^ pCS paruulas, quardemoliunturvineas : na

cm f" vinca n ftrratm ap-

*q vox dtlertus. a T Qui dclectatui candore ineatum vir. ik-o.V oJ ^e.

paruermt, nunquam ,, flomjt> DilecStus mcus mihi,& ego illi,quitpaTcitur

inter li-

UllCCttS ItinCriD CUr c t ^ r>ortcventunfeculiluxoriarur, cjuxerit iuftisaura recrcarioms. b 1 Vt tranleint^ ,delicun:.

f Bather.

lia,do*nec afpiretdies, etinclinenturumbra. Reuertcre, 7

a <\ Propter acutum vifum . b T rropter agilitatcm currendi. c f Tu dicoe.x'ftensfuper i

moptes Bethel.montts proprer celfituainem contempiarionis,non propter fuperbiam.

fimilis eito dilecte mi , caprex hinnulocjue ceruorum fiipcfra T n omus confut|cns,vcl doiuus viiUz,vcl doniu> Dci.

montes t Bethel.

Suprs. t.d.

runcfic hxnjcThcodorccus.In

tcrprctcs quidcm il-

lud, pa-uulas : ad vi-

ncas rctulci unt . Scd

nthil inreicflhoc,anillo modo inrelliga-

tur, vulpts appclkc

p, cos,qui animoimbuti fraudiilentoccclcfl.isdomin!,quemedo florereincipiut,

corrumpuiK & vaffant . ldeo fubijcir . Et vinexnottrtfiortnt.

Pcr vtilpccuhs aiitcm he/cticos innuicqui auimas oppugnacccckll.tfticas , &:dulisac fraudibuseosdecipercconantur

qui nondum in fidc funt confirmati. Ifli cnim orationis fua

u:c.ite,&laqueis ac rctibus argumentorum fiinpliciores de-

ctpicccs,vineasdcmoliuntur. Quamobrcm prccipic ijs, qui

doccndi gratiam & munus iunc confccuti,ut hxrecicos pcr-

fequ;inrur,&: uci bis &: argu mcntis conuincant, atque ica vi-

ncas florcfccnccs ab ipfocum pefle tucas tnccgrafquc confer

ucnt.

c 7{am *iicanoflra.Va\chrc cum fupra uincas plurali numcro.hic iin^ulariccr vinea, quia mulcx uinc.x per fide& cha-

ricaccm unain , &: idco func expcllcr.di, qui eam uolunc perhxrcfesfcindcrc.

d DiUHus mcits n.ibi. Tali affacui dilccti,mox amica colum-

bini cordis fimplicicacc rcfpondec,& iniunclo otficio fc obc

dicuram promiccit.quafl dicac.non folum horcacur,fed ecia

adiuuat. Diletlusmcus mibi . Syncero amore mihi copulacur,& cgo ilh . Vel dilcctus caleni exhortacioncm mihi facit, &:

cgo lili tacicm,& voccm oftcndo.Vel,dileClus meus mihi,non akcri cuilibct, fcilicetgratiam prxflabic,&: fruvtum rc-

pendcc, &: ego ei, non alccn cuiquam, non in alia curba ho-

rninum , fcd incegra obedicncia &: deuocione coglucinabor.Cuncbs his knfibus apte conuenit quod fequitur.

m c Q^ipafcitur inter /j&j.Pafcitur in nobis, quia corpus illius*fumus &c mcmbra dc membro,pafcic nos ipfe qui capuc efl.

Tafcit

1 Ignorantia prxlcntis vitaivel errorcs.

b

d 1 Condcfccod- pei^acfiij

in ce!isou,c<t:s

9IO

ctorum "Mis profcctib*a '.;ai-, vfqiu-adfincmlc. u!i percingic.Namvbiad u'fionemperocnermr, mquovltraxtificiunc 116 hab luinc,- vk- fubd cur.- Donccifpiretdj 's.

g l{e:<r terr,frmlU.\ri

cxcellis mocibus vcfij-

giapinc,&:abi||quaudo ctiam c

fccndendomfer,

nppare,quiivailckintBjuertere , /imilis . Ec

, quiaadecckiiascofti-tucndas, &: excolcdas,&: ad vcrfucias vtilpc-

cularum abigendas prouocas,& vt ficicm mcam tibt oflen-

dcrcni ,cum tuam faciem adhucclarc non videam , &: pcrme non fuffictam,obCecro, illuftra petfectiuscormeun-i,&corda tiloi um,quibus prxdicatura ium.

$: Gregonus. A nobis dilecius corporalicer cunc abijc,

quandopoft rcfurrcCtioncm intcekim afccndit. Tuncau-tem reuertetur, quandoin fincm mundirefufcitatiscorpg-ribus hominum ,

omnibus in mdicio manifeflabicur . Qiii

verefimilis caprex& hynnulo ccruorum apparcbic:quiaincarne noftra veniens ad mdicium omnibusfcmonftra-bic. Pcrcapreamenimqux mundum eftanimal , ccclefia

defignacur, quxdumin celeftibus mericohabicac,qualiinmonctbus pafcicur. Per ccruos auccm quid aliud quam pa-tres anciqui defignancur ,

ex quorum carne Chriftus natus,

quafihinnulus ceruorum mundo eft pr<cfencatus : B.-thci

aucemdomus Dei inccrprecacur.Que; bcne Ecclefia Dci di-

cicur,quia in ea dominus habicac, duii 1

per fidem cotda no-

ftra mundancur. Super monces etgo Bcchel fimiliscaprex

hinnuloq; ceruorum apparebic, quia i n ea humanicacis for-

maad iudiciumuentec, quam ab Hcclcfia fumplic,quaiidoin hoc mundo ex pacrum progenie quali hmnulus ex cci uis

humilis nacus fuic.Qui uere &: fimilis caprcx & fuper mon-ces Bcrhel apparcbic , quia & ex humanitace quidem timilis

liccielia: eric, & camen fuper ipfos fummos,qui quaii mon-

cesexccllunc, rn Ecclefiafublimioremincbit. Ccui dum vc-

nire moracur,quia eum femp.-r fancta antmaperquirerc ni-

ticur.idco fcqutcur. In lctlM meo, &c.

^CAP.F

NICOLAVS DE LYRA.1 Caplte no. Poft amoris fponfi & fponfe promoriua , hic

inccrfcruntur impediciua : Er licec plura fuerinc tn deferco,vbi populus plunesofFendic Deum,camehicponuncurduo

primumimpemais nocabilta. fccundum ibi : In leclnlo meo . Primum auce

dimcmuBi if- impcdimcncum cftdc adoracionc viculi ,quod kucmaxi-mum,ad quod tnduclus fuitpopulus per aliquos ad idolola-tnam magis pronos,& fraudulenter fub fpectc boni dicen-tcs Aaron, Exod.3 2.a. Facnobis Dcosqui prxccdant nos :

Moyii cntm viro huic, qui nos eduxic dc cerra Aegvpci,nc-

fcinuisquidacaderit,quafidicant,nonpoifumusprocede-rc iinc duftorc , &: ifti poftca fuei unt n irerfeCri per Lcuitas,vt ibidem habctur . &: hoc cft quod dicitur : Capite nobis . idcft, intcificitc.

2 / f!fc<p.nuulasnutdemormnturt>inras. ld cft, perfonas do-losri inducentes populum ad idololatrum.

3 ll*m v.nea mfha. id cft, plebs Ifraclitica, Efa. y.b. Vinea

domini cxercituum domus [fracl elt.

4 Flontr. Florua .ic cntm hxc vinea iri rcceptionc lcgis dci,& ficutrcmpor< lioiitionisvinexvulpcstbitranfeuii-

tes &: florcs cxcuticntcs taciunt inagnum damnum, ilc

iich idololatrx in vinca Ifrael fcccrttit magnum dam-mim fpititualc, vctur.tamciiquiaLcuitxiunxctuntfecum

domino

domino &: Moyfe , Exod. 5 2 .f. Si auis efi domini iungatur mUbi , congregatiquc funt ad cum omnes Hb^jLeui ,quicrantpars nota-

bilispopuli : ideo in pcrfona eorum dicit fponfa.r Diletlus meus mibi& ego illi. Et non vitulo conflatili.

6 Q^ipafcitur inter lilia. id eft, dclectatur in perfonis mun-dis ab ldololatria.

7 Donecafpiret dies . fcilicet expiarionis in quo ad preces

Moy fi dominus fuit placatus populo de peccaco vituli.pro-

pcerquod fubdicur.

8 Etinclinentttrvmbrx. In Hebr. habctur . F'<giant vmbrs.

id cft ,diici peccaci maculx , Sc propcer Doi placacioncrrJ

fubdicfponfa.9 Fjucrtcre di. diligendo me ficucprius.10 Similis eflo diletle mi caprex. id cft, fac tftud celerirer.

1 1 Supermontcs Bethrl. id eft, fuper monccm Sinai , vbi do-minus loqucbacurMoyfi, qutdicicur monces in plurali ra-

tionibusfupradiftis&dicicur mons B.chcl,id eft,domtis

Dci,quiahabicauic ibi cum Moyfe,camen in Hcbrxohabe-rur. Supcr monccs ihchcr

,id cft

, pcrditionis vcl feparatio-nis,fcihcec Dei i populo,vc dicic hic Ra.Sa. quu cunc tem-

porisdixicdonnnus Moyfi. Vadc, & dejcende deloco /Tw: pec-cauic populus cuus,&c.&: fcquicur. 7vj> tnim afctndam ttcum;

quia pupulus dur cerutcis cfl , camen ftnahwr ad preces Moyiiconccffic fe cficduccorem populi.

CAP.

$19

A

CanticorumCap.JJI. i

C A P. III.840

JNkSulo.Orantibus predicatonbus de Iiid.Ta.ccce Gen-

ciiitas fpiritu diuinoafflacaad agnicionem fusfalutis aduenit,& inueotamfirmoamorecen.ee. Vnde fequicur. yoxeiusplene intrantis.

Jn leCtulo. Gregorius.Lectulum

'

fccm ? f^Kincur, angttfta viam ccnent.Placeay.

oSir >qU '

-1,,kaS voh,P"tesWunfA lata via inceduc.

rnenr?^nrrCUIC,(

iUia0mnes (mdos

'om *"* ^runc,

SSS^S f l

' &Jm,Catl

Ir' ctiam '"" fccularibus aliquado

inuenn^dvaleacadinqu.fKionefponfi/cdpoftqualabore

j j, gemmatum inquificio

* TEcce plenitudo gentium

N ledulo

D

C A P.

b JMultiplices tenebrai

ignorantix.

meoper nodtes quarfmi l

TModo integre,qucm prius incogmtum quairelar[ Summuin bonum. b T.IUtio raturalis .

Latiora

3

Moraliter

libi fanita anima in noftefacic, dum omnesmundi perturbnriones

fugiens ,fecretum in

quo requiefcitcompa-rat . Ir hoc lectodile-

#um quxrit, quiadumafolicitudimbus vacac

in eius inquifitione

quomodo ad illum peruerftac requiefcic , fed

dum in mundo viuic,

tenebras mundi a fe

perfefte non excucic,

&quantograuius paci-

tur, eo frequentius quc,ric ,& feruentius eum,

quo inuento tenebras

amplius non paciatur .

Sed quia in hocmun-do non inuenit

,ideo

fubditur . Qu&fiui eum, , 1

& iii^ Quia verof lu cu pertranliflem eos, lnueni que diligit anima mea.Te- s

maximO defldenb X-' E'U$ fi4em >vd P"">nn pio aliqua tribulatione . ,

a o , iIn coilefttonem, quia tunc omnis Ifrael faluus fier

iiuat.&quicquidtenec . , .vt eo. ..**"..

ci non fufficic, donee * nuicum,nccdimittam,donec introducaillumin domumdileCtu inueniac , ideo

pcrfeuerantiam inqui-I onis fubiungit; Surgam,& circum.ci. In Ieftulo.Ex quo A

aMultoties

fecundumdiuegfiprKepta philoYophorum.

quem diligicanima mea Qu^fiuiila Alcftomundi. b Diligentcr inueft.gabo.

Ium,&n6inueni.Surgam,*& chcu-a Pertotummundum. b Arte viuentes,ideft,maioresr& foi

ntualej. c Mmus fapientes.P

...

prgceptatenemes.id eft.minores licite mundovtemes.

ibociuitatem,per vicos,&plateac

squa?ramquediligitani

,.,.a Ojijpaiatifuntaddocendum.

Piiilippus Eunuchum,PetrHs Cornelium inuenit.

-~ f .1 <

'

> aD SUciti pncones.

5 mamca.QuxfiunIIu,& noinueni.InucWutmcvio_es.aa

Qmpiafolicitudineadcuftodiarnecclefiarurnveibopraidicationis*

excubant.

4- . n. J-" - vt- - *>l. .b

QS^POJ^oillumaflequi.T cuitodiut cmitate. Nu que diligit aia mea vidiitis?Pauiu

a Cum ccetibus eoium me mifcuilTem,& eorum diaa percuiriflemb Quia quam cito ahquis uero intuitu deum exqtiint, ftatim deum inuenir- Quanto mtemius quarfiui, tanto aidentius inuentum

nune.

10

nisoftcndiciccrumdifficukatem muentionis

fobdk:Qua;fiui,&non

mueni,feddumqueric&noninuenit,ipfT&qiuericur.&inuenitur.Vndedicitur; Inucne-runt me vi.

c Qu&ftui. Plurimolabore mundo peragra-to , fapiencium verbisdifcuflis nilcertumdevia veritacis addifcerc _pocui. Ed Inueneruntme. Cum ?ota

''"Tficinqu.rerem,domi.

doqi,3trCnd0-

nushancinfiantiaminquifitionis videns, tan-dem fe manifeftaredi-

gnatusefr,5^cunnfpi-rauerat

, vc quarrerec

qucrencidonauic,vcinuenirec.

* Gregorius. Quidpervigilcs, nifidocto-

resEcclcfixdefignan-tur? Quidumlucradisanimabus,& fcriptis,&

f circumcdr.

uan . peccauit , ccepit homo in terrenis quiefcere , Sc tamenduccrationequaliperfomnium verambcaticudinemintelKgc is. pfam m terrenis pucabac confillere.

;

H.ero. Moralicer. In leaulo anima deum quicric, quandoin fuo ocio quidem appetit dcum videre,& ad eum de carce

. re carms exire defiderat.fcd non concedicnr,Sc: abfcondic feB fponfus.vc non inuentus , ardentius qucratur.b tt non inueni. C>uia mihi Gentilitati noii angclus,no propheta_,non quilibet dodcor in dub:js lumcn dmmaj cogmcio

I

ms ohdic,io non inueni, quod vbi coperi.quod in Iecco non; poffccjnueniri, propofui in animo meo de lecto carnal iu vo

'J lupcatu exurgere,& adlaborc faluciferarinquifitionis accin-gi,terra, & mari publice , & pnuatim vniuerforu/n quos fa-

I piences audire magifteria adire. Vici funcfpiricuales viri,quidum

NICOLAVS DE L YRA.CAP. III.

1 'TVjettu. Hicponirurfecundum impedimcnttim, quodX concigic c^plorarores, qui cerrucrunt populum'intan-tum,quod dimiffo Moyfe, & arca domini voluerunc reuer-ci in Aegypcum,diccnces,Nu. i 4.a. Conflituamus nobis ducem,<S-reuertamurin ^egyptum. propcer ijood dominus iracus de-dit fententia irretradabilem

, quod omnes egrefli de Aegy-pto a 2o.annis,& fupra morerencur in deferco pr a?cer Caleb& Iofue, & hoc impedimcnCLim lamencacur fponfa, diccns.

ln letlu. ideftinMoyficabernaGulo,vcdidumeftfup.i.ca.

x Terno.i.teporetribulationisexcitat^ pcr exploracores.

3 Ouafiui quem diligit. Moyfcs enim, & Aaron in cabernaculocraueruntdominum pro populo, vc dicla fententia tcm-perarctur,fed quia non fuerunt cxauditi, ideo fubditur: >u*ftui illum y& non inueni,&c.

Surgam,& circumibo ciuitatem.ideft,defertum annis quadraginta.quodlicctnonpoffitdicicmitas fccundu feacceptu,ramen dicitur ciuitaspropter multitudinem populiibi cir-

cumeuntis,inquacrantfexcenta miliaabfquemulienbus,&paruulis.4 re>-Wcoj,t_7-/?/4.quiainomnilocoad quem populus de-

clinabar,implorabat dei mifericordiam. Et confcquenter reficrtiturad fadtum Movfi,& Aaron dicens.

5 inuentrunt me. idcft Moy fcs,& Aaron.vt dicit hic.Ra.Sa.coqu6d vigilabant fupcr cuiiodiam populi, &annuntiaue-nmtpopulo fentcntiam domim.Scdquiadiefequenti popuuis panitensde dicaarcbcllionedixic: Parati fumus afcen-

derc

n.ir>, ,. 1 1 didisinuigilat,vbifaafti defiderij ahquantulum fentiunc

, augmcntare ad meliusnunquam ceffanc . Hi fponfam qu-renceminueniunt, quiapiam ammam Chnftum inuenire fatagcntemexcipiunr &vt c.tius inueniant praxeptis inftruunt, exemplis accendut.quos illa interrogans dicic. T^um quem diligit,&e.e Tium quem diligit Iilis volentibus docerc,ifta flagrans ni-mio amore pnor alloquitur: ^um quem dilmt. Ecclcfia interrogat vigiles ,

cum prxdicacionem intente fufcipit , & in eabonorum operum exhibitione fru<aificac \

f Cum penranfiffem. Pereostranfic.quiain ipfisvidecformaeius quem quznc,& camen cranfic, quia deum.qui eft vlcramcpic imican & incuen. Tranfic Pttt us

vig.les dum contc*''*

n,tproPhctas,&dominoprophetarumd,CK:r wrtnZj*^-C'

lius deiviui.J J

g Donecintroducam illum , &c. Donec ,n ,fine mupdi fyna-

F

S gogamderead locum dequolocutuseft dominus, quiapeccaui-mus,Nu.i3.g. &fic quodammodoqua;r( bantdeibeneuo-lentiam,proptcr quod in perfona ralium dicit fponfa6 -Humquemdtli.anima mea uidi.ad Movfen,& Aaron fermonemdirigendo . Etquia non refponderu.it fecundumeo-rumdefidenum,fedmagisad contrariurn,Num.i4.e Nolireafcendcre , non enim eft deus vobifcum

, & ideo ad diStS.pctitionem non ponitur hic refponfio .

7 Taululumcumpert.e. Hicconfequenter ponuncurquardafopra diftorum declaraciua

, fciiicec amons fponfi,& fpofarEcpnmo pomcur huius amoris reformacio . fecundo fpon-\x commendacio.ibi.^ ejl ijta. Circa primum dicic foonfa-Taululum cumpertr.eos. fcilicec Moyfen ,

& Aaron.de quibusnc icrmo immediacepra?cedens .

8 Inueniquem iili.anima mea. quia morcuis Aaron,& Mov-fe, &coca illageneracione, quajexicruncde Accivproa2oanms fupra.vt pr.didum eft, populus Ifrael muenit deu pro"

pitiumfublofueduce.quimirabiliterlordanemtranfiuit& potenter aduerfarios deuicit.'

9 Tenui eum,nec dimittam. q uia toto tempore Iofue populusnon receflit a dei feruitutc, Iofue vlt.d.

10 Donec introducam illum in domum matris me<e , & in cubiniMgenhricismefi. idefidonccfigam eius tabernnculum 111 Srlo,Iofue, i8.a. Ibi enim habuit primum t;?bernaculum dominiitabilcm manfionem , vt dictum fuit fupcr Jibrum Iofuc &pnmillegum . Dicitur

autcmilludtabcrnaculum.inquodeus fpecialiter habicabac,donms matris, & genirncis fpon-ix pro populo Ifrael,qui cunc erac , quia de oblationibus pa-rctum eius fadum fuerac in dcferto, Exod. 3 5 .Et quia quicspopul, mferuitutedci erac defidcranda, idcofubdicur.

I ^idiur

- DiuifTo.

<A

1 841Glof.ord.& Nicolal dc Ly ra .

eoeam rcrquam audirum fidefurcepiA' myflcrium rrge-

Berarionisadfidcmciusrcnocau larauan.

1 cckiia Gcntilis m finc tcuocabic lyn3go^.ni,qi!5 pnus

vocaratillampTapoftolos. ... A - aa ^Ko>o.CJhnfiusaudicnsfcpcrhosinnoduccndu,..d

f0" ecnuit in fidc. b fVt inrCTfcucranriaboniratij orum f)uicfcat.

c 1Qux nic ir./iruxit aii viucniium .

a matrisnicx,&in cubiciilum gcnitricis mea? . Adiuro vosa ,Qii*dcluda.isuifcipr:rcefliilit.

b INe lahtti eorum contradicatit , n.-cjue illos inqutetetn , qui de

pratputioad iidem tonueneiunt .

t filix Ierufalem per capreas ceruoftjuc camporum , ne

fufcitetis , ncquc euigilarefaciatis dilcclam donec ipfa

a 1 Surgcre . Deli^nat quod ecclclia de ^emibus fpontance iit fubituia fe uigiliis , & laboribus proomuiu. b JQuantalaude,& atimtrationedigiu.

c 1 Ab lnlimis uolup tatibus ad altmn uirti:tum,imo ad deum

h

pedimcntum. ^idiuro

vot. Idcorcpccifhicvcrficulusin cantico

amoris, vtnon minorcfc dominus ccclc-

fiarde gcntihus ,quadc Iudxis collcfcqcu

ramhabcre.fedequa

lcmprovtnufqucpacc folicirudinc gcrc-rc dcfignct . Non mi

nus cnim hecreginaauflri capitur amorc

fponfi, quamprima g auU fumi , eYaromatibus niinhar,& thuris,et vniuerfiamica dC lUClHS. a ^pcr feNagi,:t:foitcsunucrfcprzda..toresaccipimus,quidecalo2uraIcgispcrf..iftioneim

b CtrUofqUC . Ccrili C , plent.&dcnariumretributionispiopeireftioneopciumexpeftant.

infcncautc fcrpcntc , puluerispigmentarij. En lecStulum baJomonis, fcxaginta"

comc dcrc , &r fiti a

vcliVQuar cb

ftifl:a,cju?afcenditperdcfcrtum , ficut t vir

a Recta.&rxtenuata b 1 rroftcragilitatcm.c */ Euiti-

d fExmultisuirtutbus. e .Mortiricationis carnis.qu* elt prrs arcmatum.

f fSuan tatisorationura. g 1 N p-r lin^ula omniuin miiutum utrram

vcncno conecpta, ad

fontcm propcrarc,& indc potando iuucnefccrc , cadctibus

piIis,&cornibus,quodcuiquefidclicompctitpcrlauationebaptifmi. ,

c Qu* cfl ifl*. Vlterius agit de ccclefia dc gcntibus coucrfa

quomodo ab apoflo) \s fundamento accc pto,deinde per iuc

ceflus teporum , & graduum promotioncs fit multiplicata.

Qujt efl iy?.Iudariconuerfi videntes et getcs conuerti,& in

amorc fponfi paritcr rccipi ,nonex inuidia.fcd quali admi-

r antes,& dc focictate frati um congaudcntes,inquirunt fi fa

lus fit promifla gcntibus , quod multum fuerat dubitim.

d ilj* afced't. Eodcm tcmpore,& dormit,cum a camali-

busdefidcrijs fc alicnateccleiia , & bonis operibusad vifio-

ncmfui conditotis appropiat.e Terdifenum. idcftpermcdium gcntium^quaTniillacr.int

virtutum frugefoccundaj,quas nullus prophcta, vel angdusadcultu dei inftitucrat.vel,

,

/'errfr/rTrw,//ct Thg:-laf)-n>i.^ a

nu:ncfiillcccbrisfcparataca:lcflibuspra:ceptiscflded;ta.Fu1 uscodcm tcmporcpartim oritur,panint qui priusoitus

fiicratjUetinfublimioribusdifparere. Sicecclefiainqui-

bufdam fuis mc mbns fcmpcrgignicur nOua.in qiiibufdam,

qtn pnus naci mctunt.fcmpercolligituradcylcffia .Fumus

cx igne narus sd alta confccndens paulac.m Ic humanis fub

trahit afpcciibus , fic ecclefia igne fancti fol ius fpintus in a-

jnorem dei acccnfaafccndercnon definit, donec a tcrrenis

nbfiracia.ad inuiiibilia carli rapiatur.1 Q* tflyinqu.unt ifla,qu& aftcndit e defei to,ficut vhgu'a fumi re

dolens mjrrb*m,&c. 4< Theodo. Obfcurafanecc.mpofitio.Dum .n.Hcbrxorum ]ingu.Tdeferuiuntfeptuagintaintcr-

prctcs,fcntentiam non explicarunt. At Aqti!la,& Symmac.fciilum nobis pcrfpicuu rcddiderunr,diccntcs, Sicutfimili

tudo tumi cx lurrimcnto.Imitatur aut,& virgulam frpc fuf-

fimeti fumusin acrcveluticxprcffiis.Ncc immcntoipfainfumo futrimenti fimilem dicunt , qua? vt beatusait Paujus,

membrafua eonfiituit hoflia viuent? ,\antla ,di pUce>item,c\u%c\\.\o

f. crificataffiduc laudis hoflia , & mcmbia fua, >.;ua func lu-

pcr tcrra mottificat.cV: Chnflo coiudta cfl, &c otfcrt feipfamholocaultuni

lCJ.2

holocauflum dco . Dcc].".mu autcuinam irf rn ful

f.imo compararint myrrha ^ ih sevvnuii r;ispu

vngucnrarij.Thus vcrotnbuie^ Ic.cMnfc.ica f.ir.-Icini

citv?a nv. r lucond unc"ct.'p-,radi fui-c^oiit.'

ipi nfaepul. hritudincm admu*aniu.,cani h"

iu>n-.i

ranre,odc

|uia&: hu11 11 itnteni ,*\^ t

ni:atcm ado.rat, fpi n-

Iique rum morremcieditjtum ( flintian

fcmpitcru.un confite

tur. Itaqucex vniucr-

fispulucriluis vngucrt

tanj myrrham ipfins& thus admirantur,Habct cnim ctiam a-

]>as virtutcscx d: 1

fcriptura tanqnam cc

aromatarj ofiicinade l

promptas. Scdincatamenexccllic ir.yrrha,

&thus, hoccfl,fponfiduiinicatiS;humanita-

tifquecognicio,Ex arctnatllm. Nota qu6d aromata ccmmcir o !

r.ns,pri

5E:cc inodus afcenliun;,.d

i I

gmomyrtham.dcindcthus, &poifea vniuc.li

puliicrispig-

mcn.ponic.cuua prius cfl mortificareconcupilccntiam car-

nis,polfca oticrre dco placabilia vota cordis,

tk. fic cum hu-

miluatc crelccrc in omni virtutum gcnerc .

h "Pigmenta. in pulucrem reda&a valent ad confcSioncm:Sic virtutcs cum non cxtollunt animum, fcd quafi in puluercm rcputacioneagentis rediguncur , ad pcrfedioncm pcr-ducunc. i^igmentariusivel homo,qui operam dat virtutibus,vcl dcus,qui virtuteslargitur.i En letli .V>/:.Priori amice m iranti refpondet Gentilitas de

tcrminans,quo afcendat,fcilicetadlcctulum , &. pcrquida-fcendacquia fcil.cct media fercula funt charitatc c i i

&c probat fe in candem fponli dilectioncm acccfiifle,in qua

pnor cfi.quia fimilitcr habctnupt alcm apparacum,cV {kc-

d!catoreshabcr,quos dcusadnos non miiillct,nifi cospiar-

clcgiffer.Kn ktlu.TO.Ledtulus vcri pacifici,a:terna beatitudcin qua

rexrum fanctisquiefcit, ad quemcccknaperdifcruimpartint quotidicperuenic,tandem perfcdteperuenict. Vclctia

lcdukisdei .eftin prafcnri quiccaconucifaciofancforum.

VciuirqueleCtumambiuntfortiffimi.quia&prafcntcqtiictem, & pacem ecclefia: prxdicatorcs contra incnrfus c uctl-

tur,&: mcernam patrixc.clcffis quictem , quique pertectio-rcs fixaintcntioncfpcculantur .

* Pfeilus. Ha-c amici .;d virginem dicunt ,lcciuli fponfl

pulchntudincexpluantcs,quomagisfuctcdarlponlackli-derium. Tu verd mihi ad lnu ti expofltioncdiligcntcrattcndc. Lcdtulus Salomonis eft coi u,cj faluant lorus . Scxaginoaut fortes,q iilu ambiut,funt illi ipli ^ifcctOjO. Lluati iunt. Se

xagitavcro dnr,qu;cunquevcragiatiapr^lfances,dcmonuqtu pcr noctes homines oppugnanc , agmina fornudtncre-

Elcuerunt.Qucmadmodumgladio viraccindus,imbcllcs

oinincSjCk in pr^lijs minusexercitatospcrterrcfacit.llli.0.

iignoctucis tanq gladioancipiti armati, aducrfus priocipa-

tuSjCx' p mundijtS: tcncbraru principcm Satan coniiicctunt.*

a Ifiatl

NICOLAVS DE LYRA.

t ^diuro posfilU lerufalem. 6i cxponatur.vt fupra preced.c.z 7^efnfciietu,neque euigilarefaciutis dile. idcft nc dcclinctis

adidoloiarriam.pcrquam lnterrumpiturquicsifta .Concrarmm camen fcccrunt poft mortcm lofuc

,vt patct libro Iu-

dicum, vt dicetur poft ea .

j Q-i* efl ifla. Hic ronfcqucrrcr ponirur fponfg commen-datio.l [

| rimohxcconinrdrriovpt^niturfiibparabola mu-l cri$ uirruofc,cV fccurdo,fub paraboifl n nkci isfpeciofc.ca.

1,0>fcqucnti. Primain du.-.s,quia pnmo,pouirur dictacommc-d.uio.Sc undo,concludituriiitcntaconclulio,!bi: Egredimi-u.Prmuadhucin trcs, quiapnmocon incndatut defactificiotum oblationc.Secfido,dc cafirorum difpofitionc,ibi:/-;

iim. lcrtiodctabcrnaculicompcifitioncjibi: Fcrculum.

C.'ircaprimumfciendum,quodpofloblationcm facnficio-rutn inaltariholocauftorum,quc>dciatf.ibdiuo,faccrdotes

.nt thymiamam altan inccnli, quod crat in tabcrna

culo,

cti]o,& timc crant facrificia cofummata, vt habctur Hcb r..

& quantum ad hoc dicitur:i^*cici y?a.idv'ft,quam placida iu

coi.fpcciu dci.

4 djtx afnndit per drfertutr. tcndc bat cnim ad rcrram pio-

miflionis,qucakioreft illo defcrto.

5 Sicuty.rgulafumi cx Ainmaub.vs n.yrrhs,& thuris. quod dici

turproptcrthymiama compofitum cxpkinbus aromaticil

rebus.Exo 50.?,. delignabat dcuotioncm popuh,pct quatnmcrcbacur ad terram prorriiffionii inrroduci .

6 EnUtlidim. Hicconfequcnrcrcommendatur dccaflro-

runid;fpolitionc,qu^opcimc d.fporicbanturciicatabcrua-culum,vtplcniusdixi,Kumcr.j. Ticscnnr. tnbuscraiu it

partc onencali,& trcs inoccidcncali , &aliefcxm partc aJ

quilonari,& mcridionali,& hoccft, quod duicur . En Liin

lum ijio.ideft tabernaculum tcdcris,quod dicitur dcilect

lus f upr. 1 .c. qui dcus nomine Salomoms mtelligicur 111 hociib.vt diclum eft fup.i.c.

7 Scxagmiafortcs.icicH fcaagcfics dccc miliajCt. faciut fexcc I

1 84 5canacorum Cap. lll. 1844

.Ai Jfrael. id eft vir vid.iis Deum , qtio nomine iufte vocan-

j rur omnes,quiiad diuin.E vilionis gaudia cendur. Inter quosforriflimi funr, qui vcl cejeftis dono fpeculacionis fublunan

tur,vel prxdicanonis minifterium lufcipiunt.

b Omnesienentes gladios. Quiindciincnterhabenc verbumDeiinpromptu,&adrefeCanda fupClflua & -

,

a EleAiinrcgnumvelrcgimen,

infe&infubditis,&adjjfortesambiunt cx fortifiimis Ifrael , omnes reneutes gla

irepellendos hoftes &conculcandos . Omnes

\tene*tes glad. Verbumi)ci tencnt, & periti

funt qualitervtantur il

Jo, cam alios quam fe

qtunttim ad vicia expu

gnando.ic ^t&bella doll.ffimi.

Quiatot milibusanno-

;rum contra diabolum

El qnia bon.. pizduratio non valet ipli 11 mala uita fequatur , fubdit.

Vn:ufcuiufqueen.cdios, & ad bella docStiffimi . Vniufciu

iifqi.e enfis fuper fe-a Super humanitatem liiam, vt cms dominetur motibus , ne cum aliis praidicaiit, ipli reutobi in-

ucniantur. b Id e.t, t. mp oralcs , quamdiu lioiiis habet locum.' Sandti fcmpcr liint de fpe certi , fed de tcntatione fufpecti.

c GiegFv.ruil.im in quibus ipfe.iedet, iudicans de fingulis, 8c*er. quos leuat aliosadepulas rternarbeatitudinis.

Jmurfuura proptertimoresnodturnos.tFeVculufecitfibi

a Id eit, fortibus, celfis, fpcdofis , odoriferis , imputr.bilibus , candidis.b Suitentatores aliorum etiain prslatomm, licut Iacobus,Petrus,& Ioannes.

rex Salomon dea

lignis Ijbani . Columnas eius fecitar-a C!ar tate diuini verbi inftruct s.

fcicarnisfragilitarcpu- f genteas,treclinatorium aureum,tafcenfumpurpureum,7

BgnaUCrUnt, CX afiidUQ 8 * Ha;comn:aui!efcerefacit:sdcompaia*onemil!iiisreiqua:mediaeit,dettcommuneor-

IHvfudoctifunc.*%d Tropter ti. Ne infi-

Tdixtentatoris,ficosfe h mediacnaritatcconitrauitproptcrhliasieruialem.lierc-IO

a Intclligite. b Ideltludci. Ir

c Veruin Deum pacificantem homines Deo.

3

I

6

compaianamentum omnium aliarum.cc defignat eam pr

> fola cliaritas non excfdet.rx vittutcs nihil funt, 8c omnibus aiiis dc.ruchs I

propriouocabulo. prarter charitatem carte-9

loni

b

h mediacharitatecon(trauitpropterfiliasIerufalem.Egre-curos inermefque repe

t Lc_tiairn

Thalamun.

Et fellam pnr-

puream , me-diiimeiu. l.ra

ttiri amorc.i.

dcieftabilii.cr

x dimini &vide'tefili.eSion rege Salomoneindiademate\\

rerint flernawt : & neI eis expugnatis lectulus

i qucm cuftodiredebue

runc,fedetur fcilicetne

praifens pax ccclefia:

jjviolccur ,

& fic futura bcatitudo amittatur.

c Fercu. Nonfolumperhoc,quod&in prarfentiin leftulo

Salomonis quiefco,& ad fucurum Iectulum fcftino,&forcif-fimos cuftodes habeo, apparct quoc! falus iicpromifTa gencibus,fed etiam per hoc quod de nobis fecic quoddam fcrcu

ilum.ideftquos delocoadlocum icrret fui verbidifpenfato|res, yel m quibus ipfe per mundum feratur . Vel lta : Pacifi-

icusadcuiusledulum propero, ita muniuitme,&hocfeciciper ferculum. id cft per apoftolos , pcr quos , iicut in cathc-

Hdrafettur , quos ad meam falutem vcl noftram miiic.

js Theodoretus. Fcrculum hic ruifus fanctosincelliga-mus

, qui nomen Dommi in confpcctu gentium Sc regiimBdfiliorum Ifrael promulgarunt.f lyrclinatorium aurenm. id eft fui fpeculatores plenos diuina

fapicntia,vel rcclinaronum iacit in icrculo : cum fpcm pcr

-jLjetu.cquictisfidelibus ptomittit. Aurcuni, quia requiem

'ux v-iiijuisgloru corufcam prxparac

^fcenfnm

g .JfccnfumpurpMeum. Afcenfusfuntillipcrquosaliquis po- Dteii fcnndere primum ad virtutes , poftca ad fanfla fancio-

runnqnifuntpuipurci.Kfeftadmartynumprompti.V' ! ipf^ vi i tutes funt afceniiis^qug funt vera purpura,quibus dccoranturanima; fdelcs. Vcl lpfeChtifjusafcenfus, perque m

&: inccclciiim&ince

lQintratur.Purpureusquia lauic nos^ in fanguincfuo, &: nullus ingre-

diturecclcOam,ni(ifa-cramcntis dominicxpaffionisimbutus.h Media charitate con- '

firaut. ;Vcl charitace

qua pro nobis paifus

eft.Mcdia,ideftcccle-

fixcorda, inftar ftrati

parauir,vbifidelesani-mx molliter quicfcant:

quia totam eam intrin-

fecus fupernorum amore rcpleuit.vndc addit,

Tropter filias lernfalcw.

Propcer anunas coclc-

ftium dcfid.crio .cfUian

tes , quia quanto'ma'gisnos diiexit, tanroma-

gis ad patiendum proecjn.osiccctidir,

Mcdin. Grcgor. Ecceconfolatio . Qui non potcfl finguinem pro uomino fundc-

re,di]igatproximum proptct fthas I,crufalcm, quia no func

dicendi filij,id eft firmi, fed filia: qux per charitatem a Dci

xdificio non alien.K fuut .

i Egrcdimim& videtefilix Sion rcgem ?alomonem. Pulchro or- NoMordin5.

dine poft enarrata regis dona, ipfam quoque fpeciem dz or-

natum eius prxdicare incipir, &: ad videndum eum inuitat.

Et attendendus efl ordo, &: fucceifus huius ccclciii' qux deIudajorum pnmitijs inflituta, prarlatis, iudicibtiSjalijfq; gradibus illam primam iam poft apoftoios tcpidam admonet ,

vt fuccefibnbus &:contnbulibus eorum, a quibus prijdicaca

fuit,viccm reddat.

K l-idiademate. Quafi latentem inTiiimanicate, qua viciz

diabolum,& caro fuiccanfa hmus vidori.t, nifi Deus carne

obumbraretur , diabolus eum non aggrederccur . In diade-

mate . id cft in illa fpinca , qua coronauic eum Iudxa materfua. F

NICOLAVS DE LYRA.tamilia pugnatorum.qui excubabantcircatabernaculum^,Num.2.&: adhuc erant tria milia duccnci quinquaginta, fed

non computantut hic, quia fcriptura frequenter talcs minutias omittit. Ponitur autem hic vnus fortis ad defignandumIdccc milia, quiaper iexaginta fortes fexagefics dccem mi-

|l!aincelliguncur,vcdidumcft,eo modoloquendi,quodici-iturdcDauid 2.Regum, i8.a. Tu vnusprodecem milibus

computaris.i Ex fortiffimis Ifrael. Hoc dicicur ad excludcndum mulic-

vcs &: partiiilo" &: debilcs cx fcneitute, qui non proccdebacadbella, quifunc.2 Onniei tenenteigladios , & adbcUadncliffimi . Vniufcuiufqu^cnfis fupcr fcmur fuum.Quia cranc prompti &: parati ad pu-

gnandum contrainimicos.

3 Tropter timorcs notlurrtos ,id cft proptcr fubitmn adtien-

ttim aduci fariorum,qui folcnt magis irrucrc dc nocte.

4 Firculum fccit . Hic tertiocommcndatur dctabcrnacult

compoiitioncad cuiusconftrtittioncmobtulit populusdonana lr.cnte dcuotaatquepromptiffima^Exod.^^.quiaca-mcn hoc fuic ad mandatum Dci, qui precepit ficri taberna-

culum fldei.Ideo dicitui : Ferculumfeeitftbi rexSalcmnn. i.ipfc

Dcus ad c ultum fuu . Quod dicitur hic icrculum a fcro fcrs,

quali fcric ulum , quia portabatur per Leuitas dc loco ad lo-

CUm vtpatct N11.4. vnde in Hebr. iiclinbetur: Papilioncmfibi fccitrcxSalomdn. Eft auccm papiliodomus porratilis

^Libani. Dicitcniin Ra.Sa.quod Iacobantcquam dcfccndc-

rainAcgyptum ,viditin fpiritufiliosfuos mdepofleaexi-

turos,& tabernaculum Dco U-Uiros in deferro, vbi non ha-

rurlignaScthim, dequ 1 u^ tamen ibde funtt?.bul<jta-bernatuli&: vectes &:arca&: plura alia: propterquod por-tauic iccum in Aegvpcu femina &: radiccs arboru m ad opus

illud

illud neceffariu de monteLibani.qui

cft in tcrra Cbanaan:&:hocmodo tabcrnaculu diciturradtumde lignis Libani.

SiquisautcindiCtum Ra.Sa.non recipiatbcecnon videacur

aliqtud abfurdum includere , potcft diccic.

5 De/^iil.^/j/.ideftdelignis iimilibusillis,quicrefcuucinLibano.6 Columnas eiusfech argenteas. Quia intra tabernaculu eranc

quacuorcoluna?,quaru bafeserancargecee,&:inil{iscolunis

pcndebac velu diuidcns fandtu fa'nctdr9:& idcodicuncur ar

gcncea: a bafcqux fuftincc totum rcfiduum, Exod.17.7 >\fc/i<j/oi-/aw.i.propiriatoriu quod cratquafifedes Dci.

8 istnreum. Quia totum de auro puriiTimo Exod.r J.

9 lAfcenfum purpw cimi. A fccfum hic vocatur velu pr^dictti,

coquodincoiumnis ciatTurfum clcuatu, &: purpureum, eo

quod erant ibi varicrarcs purpurc^ inrexr^, Exod.36.I o Media cbaritate co"flrauit.Qu la poft vclum 1 ntfa fanctum

fanctotum fuper pauimcntum crat arca , in quacranc tabu-

].e,& vrnaaurea habens manna,& virga A.uon que frondue

rat, qua:crantdiuina:chariratis adpopulum figna.

I I Tropterfilias lerufalem. \d eft propter pcrfonas de popu-10 Ifrael quibus lerufalcm metropolis erat;fucura , pro qua-rum ialute ante propiciacorium iicbant orationes a fummofaccrdote.

lt Egredimini filiit Sinn. Hic infertur intentacoclufio, f c;<T

ex confidcrationeprcdido; tim beneficioru populus attcn-

datdilcctione Dei crga ipfum,& potifiimc in lcgis dationc,

pcr quam populnm illum iibi clcgic& fibi dcfpofauit . Idco

dicit".- EgrediminiiilUSton.de mcdicationc terrcftii & carnali.

1 3 Etvidete regem Salomoncm.ld eftDcum vobis fpecialiter

faitum regcm in dationc Icgis, quia mcdus regis eft darcle

gemfubdicis.1 4 In diadematt. id eft rcgia dignitatc.

J2go

!g48 GloforcI.&NicolaideLyra. 1849

tMaria.& a Q*"* torimauit eum .

A Quahumankacc, ho-

ncita;uccummater,in

hocquod virgocfl.no

derurp.ins,vtalia:mu-1 ccs,f rdrorigmalrs

pcccao, &niut tnos

adh.ftoriam . Quati: . .

Crcditc natiu:tatc,paiTlonc\rcfurrcciioncm.Hrc dcfcriptio

1 f In inn inratione.qua: fuit initium

cnari.afisq'i' dodefpnnfrafuit ecc cfi.Chr llj , vel ipfa virgo dcitati

b ' M itt > quantum aii dcum , vel iiln qu.mtum ad ecclcliain.

qno coronauit cum mater iua , in die defponiauonis lllius,

a TVidcte. 1 qgja tationaH;

ecindielgtitue cordis eius.

pro ccclefuemukipli-

cicatc cxrenJitur.b DrfpunfaVanUUiiu'.

Siillius, rcfcimus arl

ni.urcni.dicirmisiHcC-

l pore annuntiationis .

Si ad iiliu reiurrccbo-

nis,que praxipm li-ri.

tia fuit,quia tunc folutum cft gcnus humanum .

NICOLAVS DE LYRA.

I Quo coronauit cu marer. iiefi plebs mbraica, quando leg

timfufi efit,t.mquadcmi>u,& rcgufui, eo mo.io hqncndi^uopfu

Ih4 ltquisdicitnrcoronareaiq>'li>t regem fum,qtiindorccip;etcu

m re<zem,crdominu,ficutdrDauiddicitur. i.i\eg J. Et vcncrunt

vniucrfxtnbus Ifracjad Dauid m HcbioiuEtfeqnititr ibidem.

Vnxcruncquc

Vnxcruntquc Dauidre^e fuper Ifrael. Dicitur autcm bicpUbs

H braica dei matcr , co quok nafciturus crat de ea fectmdum carnem

per virvinem Manam,Matth.i.h.

X Jn diedcfponfatio.eius./aV/t tcmporedationis legis,in quodt-

fponfjniifib; p'ebem illam, vt didumeji.

3 Et in die larci.cor.eius. quia deo fuitplacitum verbnm populi

dtccntis,Exo.t4! .b. Omnia verbayqua,"locutus cft,faciemus.

C A P. 1 1 II.

a /-*\ VampuUhra cs. Cu fponf.i dc gcntibus conucrfa, iam

KJ tancxlicpcifcaionis.vtludeisverfaviccpr^dicer,

&. fponfum laudcc , ipfa quoquedigna latidis rccopenfacio-

ncafponforccipic. Hxcdcfcnpcio proccclclixinukiplici-

cacc cxccndicur , Pul-

C A P V T

d Capilli tui.Vt facilius cuntca 'liqurfcanc ,brctiiter fingula

pcrcurramus. Capilli,func fpocanei paupcres. Gcnc,fummipratlaci.Deces verogenaru,alij infcnorcs pra?!aci Labiajer-mocinacorcs. Cnpiliitui. Si in oculis acume fpiricualium fcn-

fuuaCcipicur, lncapilhspoceft noc:,ri pluralitas cogicatio*

t infra b.

fbnc

chra atcione,quia ficut

virgulafiimi pcrdcfcr

fEcce tu. tum afccndc , pulchra

prxdicacionc , quia ad

luum confurciuinproXimasaccrahiC.

JtRup. Opukhricudo*dmnabilis,qiicadmiracur,&; collaudac pul-ch rnmusauchor ipfc

pukhncudims fcptcm

prxconi js. Confidera-

uicoailos,denccs,la-

bia,genas,col!um,&:vbct a ,

6C pro lingulis

dilectus li.iguladccan

puit dign.c collauda-

tioniscdpitula &carc.

Quid cnim fcptc iftis

modulis dccantatur ?

Quid in tc, o dilccbffi-

ma dilcclarum , virgo

IIILnum,qux omnes ad

f In operibu exteiiu.

t Vam pulchra es amica mea , quam ,

a < tntcriui in animo, vel in pra:dicatione.b fUi>QUl prouident tibi.vel conueifatiocjtterior adliteram.

( f y_ ;

fpirituflanctus in ipecte columbx apparuit , nicrito illius

notninc fpuituali gtat.ia lignatui .

pulchraes . Oculi tui columbarum ,

?

a 5 irf ffftjintefltionc, qua' fola pulchia effet , & per quarn illa

funt <.i lnmcn Jab.iia.

b 5 Non nili foli deo patens.

t abfque ed , quod intrinfecus Iatet . 4

a ^Atteuuati.^ui ^nurdn renuntiantcs foli deo atihxrcn.,& caputornatit .

b' 1ln aftenlu.cit velocitaic v itututn, in cundtlcendendo puro pafta .

c fAil beuepiacttujn de'. 10^ 1 fromouentur in monte virtutum,quas fi opu* eft

atteiiantuiidum pro Chrifto patiuntur .

t Capilli tui , ficutgreges caprarum, cjujeaice

c

ndcruntde s

a iAccruusteitimonii. b ^O^iapeccataioclunttfciiptuiasatteiunt. c f Innocentes.d lOttmm a quibus auleruntui fupertlua, & aliquando neceffaria.

e ^Quiainbaptifmflloti.inTirtutcspiodeunud

inagis

t dttonrjf

vnum finem carlcfiis

boni tendunt . Vndecaprxis xquanair,quqanimalia munda lunt,

&ardua rupmm quz-runtgratiapafius.e Qnte ajcendernnt. V-nam dc naturis caprec

ponitjVt ficdealijsin-

telligatur,& illam ma-

gisvncucem prajdicat

qua audicorcs

indigercperipicicf Qjix afcendeiunt de.

"

dcillo.quieficcfiimoniu feimiracibus,lkuc

ipfcpromiiic,C^uinicmonte Galaad . Dentes tui , iicut greges tonlarum , qua:

t confciTus fucric corara* YOcuIi.capilli dentcs. b tQuivel Infc, vcl m alusfruftum botiiopensfencrenr. hominibllS &C

tafcenderunt de lauacro , Omnes gcmell js fcetibus , & fte-7

g Dentes tui, ficut ye-

ges tonfarum . Sicilt in

capillis , fragilioresec-clefix populi.qui numeroficatcm prxfianc iignancur , fic mdencibus forciores quiquc, &: ad regendam ccclcfiam apci,

qui firmicace pramalenc,h Delauacroomnes. Omn!umefi,bapcifmopurificari.Perfedofum cfi,& maxime eorum, quibus cura ouuim cfi com-mifla,renuntiare omnibus,qux pofiidcnt.i

Gemf///x/a'f;/>/<<r.ideftconiimilibusfec!bus,quianIesaliosrcdduncqualcsipfifunt. Veldupliccsnbctusjopcrau i \nx

chantacis,vc fidelcs conuerfi de vtroque populo. Vcl rides,&l opus.k Etflerilisnonefl. Nccilli inccrfterilesdcputantur,quiab-luci ftatim cxhae vicarapiuntur .Habuerunc cnnn fobolem

fidci,quam vclipfipro fe.vel alij pro ipfis confefii func Ha-

buerunt etiam votu bona: operationis,quod inrer oucs Chrifti cxpciitari fuiflcnt , focialiccr exerccrenc

, vnde dicuncur.

Confimmatus in breuiexplcuit tempora multa.

S a s\m

virginumlaudacura dilcclo laudibili , quem laudat omnis

chorus angclorum?Laudatur fimplicitas, munditia,innoce-

cia,dodrina,vcrecudia,humilitas. metis.iV carnis intcgntas

Jiuc mcorrupta virginicas.In oculis fimplicicas.in capill is co

gicationu tuarii mundicia, in dcncibus mnoccntia, in laUjs

do^nna,m gcnis vereciidia , incollohumilitas, in vbenbustuis admirand.i, &t fplcccabilis cft cu fcccunditacc virginicas.

SimplicitaS tuaprudeciacuacft,mundiciatua fupcrnoiu dc-

iidcrmm cfi,mnoccncia cua rcligioijtas eft,humilitas cua vc

raconcradiabolu fortitudocfi , virginitas tua matrum,fiuejnatronarum dccus cft . H: funt dulces moduli muflcar coe-

lcftisquoslibtncct audiaius, & incciligimus,&:c.b Ocult.x. fcnfuscm conccmplacionc fpiritualiumrcrumfunc cxccllcnccsjck rcuercndi . Pcr partes intendvt laudare.

c ^ibfque. Magna cft gloria apcrti opcris.fcd longe incom

parabilitcrxcci na i etnbutio, que>vidcrt non potcft.

d Capilli

NICOLAVS DE L YRA,

C A P. II II.

1 f~\ Vampukliracs. Hic confequenter comntendatur fponfa

V^ fubp.irabolamuUeritfpeciqf.&pTimoponiturparaboUt,Piuifta fecn>>au,c.xpji:iur . Quantum adprimum dicitui.

i Quam pukhra cs. tdefi,valdepnUhra.i ( )uili t ii columbarum.

idefl,fimplicit afpeftiu ,quodmultim

fucit adgratioflldim muUcris.

4 Abfquc

4 Abfqueeo.quo incrin. idefl puichra membrorum dijpofttio<.e

ftib veliibus latente.

5 Capilli cui,(icuc gregcs capr.irum.Wf/? ordinate difpofttijt

tompofttt .Httc enimftmilttudo^ alix non fnnt in omnibus cm/ditio

nibus,quia tunc effel identitasjed aliquando funt in paittis,aiiqiwi-doin vnica,

6 Dcntes tui,ficut grcges toniarum. '. dbi,& bene ordinati.

7 Omnct gemellis icL-c.bus.LUjifupcriores dca nier conefpou-dcnt

if:rioribus,ficutgemclli adinuican.8 L t ftenlis non cft intcr C4S. idcsl non cil aluuis dentiumfu-

clus,rttputref4tlnsf

i Sicuri

]84/% a Shut ;W*.Predicatores,vita dicunrur,quia fluxas cogira\ riones in cordibus hominumfuispra^icarionibusreftrin-

r,unrnediffluanr,& cordis oculos prcmanr .

o Coccinea. Quia dominici fanguinis quo redepta eft ecclcfia , prctium pra-diearenon cefiat

,vcl quia pdicatio fan&a

cliai lutis ardorc flam-

CanticorumCap.IJII. i843

picfcir.

; Lahutua, Dcntes,

- fSed ciicitur.

K Mllkclypei. Clypc Vftafirmiflima ratio cfr.quafrcci fpo n

cutuintra XKt>ei>& Pr dint,& & muiiiunc.dum ilJos pcr-

1 Offlw>,TOi,.i,nmnisinftruclio,vel operationis,vcl doclri-

His, pcrc- fancti non folum euadunc,fed etiam acics

fuperant malignorumccdant.

bICapillosimprimenscnpitinerec

c f Illa bbia funt lecipienda , cjuja ipfiiliis.qui pr.Tdicanr,tiuandoopere ad^nplcnt

dum quofdam aberro

rc, vcl vitijsretrahunt,... '

... , - u,i|ui praraicant.tjuandoopere adunulcnt VC

'Z'^l'b'"

>"1C

b'" I'*''oncfttintereaS .S,cuttvitra

k

coccincaIabia'tua,& <...&. pra ,M1 ;

,| Ibo. numdHia. '. . USttlifS 1''"'-*--- dcpcndaicquiaabciseonfpectu pudetaliosmalc agere. A n

cloquium tuumtduIce.Sicutfragmen malipuniciJtageW \ S&iSlS

, r TMumewinferefcgienre.. b \ Chriftimamrfo&s4

n /*,-*tuxtabfqucco, quodintrinfecuslatet. SicutturmDiuid \ &&jSgia TRobuftiores. b fAd tutclam fidelium. .

-""'U HgUl 1S CaClCm eCCltllCTRobuftiorcs. u ^ucurc.amnaenum., f Pro Derfeftione

collum tuum , qu* ardihcata eft cLm propugnacuIis.Millec

\. * % . J Secundumhoc,quodcontinent.

j- clypeipedentexea,omnisarmatura fortium.Duovberam _ ? AcaP tca Scn

't'.'dft,Chrifto,uelcapreafynagoga.

n tua,!icutduohinnuIicaprecgemeIli,quipafcunturinliIiiso a

Meft.ufque in finern fcculi . quando przmi recipient, qua inllbore noctis affiduecontemplantur.b TAit Chriftus. c

Ideftfublimes.quiiructum

pl i r . t. ,.,-* t martyrii uroferunt.

qdonec

aipiret dies, & inchnetur vmbra:. t Vadam ad mon-

i Eloqta r;y w cf/Vr.

Diuni qii dicunt faci-

i::,c, fua* predicationesjiominibus nuafi fapi-

. jsefcas apponunt .

C Sictft fragmen tr.ali

funki,k-a<J(Ti&.In colo-

recxrevnis punicco,vo

luncasmartynj : In al-

b:s gtanis , ( quarcoiti-cc fratto videntur) can

dorvirtutum , qui au-

getur, dumcatocolli-ditiincador eciam cumjmpJcra paflione mjra-ct.lis nitent.In genis verecundia,in malo punico paflio Chrifli.Hdbet ergo ruborcm ecclefia in genis,cum facramccumdominica; pafiionis fatetur verbis , & ofledit candorem,cupulfata preffuiis,caflitatem put 1 cordis probat:& fadis quidcratiie falutariscrux habeat,pandit.t ^bfque eo. Licet fint magna,qii2 exterius apparent,rmioraramcn in occulto retinent , quse diuirii oculi (otividcnt.i Latet. Confcffionem viuifica; crucis poffunt oes m eccle

[laaudire.prefruras ecclefix vidcre,vcl etiam miracula,quseipiicccleiix funtdiuinituscoJlata,poffuntmfidclcscum fi-

dclibus inruerijipfa autcm iola anima nouit, quanto teneat*amote vitas inuilibilis,quanto amotc erga dcum , Sc proxi-mum fiammefcat.

h Sicuttur.Dauid. Turris, cft expugnabilis prardicaroru co-ffantia.quxaddefendcda fidci a:dificia,& ad repcJlendahoftju

tcla.a forci manudci ,&dcfiderabilircgecon(lrutaeftcu propugnaculis,idcft,cum di-iinarum (cnpturaru noriria,

quandoaperitfcnfum,vtintelligantfcnpcuras,&di(aisprc-ccdcntium fuam

confirmantpredicationcm,propugnacufacciam,miraculorumdonaquibirs prqdicatioaftruitur.Namfanatis motbis corporalibus, ad falurcm anime facilius per-ucnitur .

i CoUumtu.Collumextcndimus,qrilongiusprofpicimus.

Sic predicatorcs , collum, pp hoftium de longe fpecuJatio-nem. Turris,pp fortitudinem,& proprcr excdfam celeftiu

gaudiorum conrcmplationem. Velcollu,quiacibosincor-pusdcmittunt, velquiacorpuscapiri iungunt.vndc:Domi-

>*nus dat pancs,di(cipuli aute turbis apponunt. Proprcr aliudpredicatorcs,ocuh ,propteraliud,denccs,proprer aliud.gc-

(n^,propteraliud,collum vocantur.Propugnacula funt m di

uinisfctiptuns infringibilcs fentcntiij, inquibustucifunt,quidelongeabincutlantibus fedefcndunt.

K Mille

8

910

NICOLAVS DE LYRA.I Sicutvittacoccincaiabiatua. Sunt enirnlabiainpartcrbi'.oniungunturrubea, qute rubedoiuxtaalbedinetn facit ad decorem.I Eteloquium tuum dulce. Idefigratum ommbm audientibus

pfum.

1 Sicut fragmcn mali punici. quod efi rubkmittm inparte op-oofita foli.

4 Ita gcnc tuij. rubhund& in parte eminentiori iuxta albedinemiiTCunjiatuem.

5 Abfque.eoquod. exponatur ftfupra.6 Sicut turris Dauid colliun tuum. rc6ium,& decenter eleua-lum,& in boc tenet ftmilnudo .

7 Duo vbcra tua,ficut duo hinnuli caprec. gc.Idcfl babentitconformitatcm eleuatiovis,non tamen nimiam, fed dccentejnquantufacit ad oflenjtonemfexus mtdiebris. Omniapmdit7afaciuut,rt patetadcorparate pulchritudinem mulieris. Tcr hanc autemparabolam in

ttUigiturpulciiritudo fpiritualisfponfx fecundumjiatum iliius tempo*t cuiui caput dicitur conuenientcr Tatriarcba Iacob.alio nomine diflns Ifratl,a quo ficut a capite denominantur lfraclitx .

Capuliimmediateoriitcsabboccapitcfuntduodccimpatriarcbix.Qculi

myftcria repetuncur,

fedrepetita nouffem-

peraliquid aflerunt,&per ipfam nouicatemanimos audienciuam- E

plius delctta:u. Duoigicurvbcra, pdicato-rcs de duobus populis

quioculi dicucur,quiaocculta profpiciunt .

Dentcs , quia impro-bos comgunt,&in corpusecclefiartraijciupc Colium,quiavicalc flatu, cterna gaudia pr^dicando mimflrant

,& cibos

doctrmc . Vbcra.quia lac paruulis in Chrifto infundunc.quifunr hinnuli caprce.quia ncutc,qug funt agenda.di fccrnancvcloc, curfu operacionisdc valle lachrymarum auolant. Ge '

mclli,quia cande fidclcadcm iacramenca,picd,canc,niu neIac,quod erogant, in eis deficiat.pafcuntur flonbus fcnptu-rarum,& exemplis iandorum ea fcmper rccolcndo .

4 Pfcllus. Er hoc conucnicncer ad mulieris dccorem ex-trinfecus dictum eft . Intrinfecus vcncrabilcm concinetex-pofitionem,& gratiam. Gcminaenim diuine. Ecclefi^ vbe-ra intellige fanguincm ,& aquam illam fanaam verbi,& fal

natoris ,exquibus anime fidclium falutem haununc.n Duo binmdi, ]^uo populi, qui pcr humilicatem paruos fe,& peccatores inrelligunt, fed charitate currentes omnia obftacula mundi tranicunt, & faltibus contemplationis ad fu-

pernaconfcendunc .

o Quipafcuntur. Quia in his refcaionem habcnc,qui florecvircutibus,& fplendent, dum ipfum deum quem dcfidciac, Fadhuc de vicino viderc non poffunc.p Donec afpiret . Poftquam dies illa,nec docendi vlcra,necdifcendi tempus crir, fed confummatis omnibus huius mu-di tenebns omnes fulgebunt,ficut fol.

q Vadam<jrfmorcw.Etquiaecclefiaper fingulataliscft,Va

dam.i.addam gratiam , tam inferionbus, quam maioribus.Vadam . Quia nouos populos quotidie congregabo.Er quiafermo eft ad ecclefiam de gentibus , poteft ncn incongruevidcn prom ifla vocatio fynagog;, qu? m fine mundi eft fu-

tura,feu vocatioquarumcunqucgctium . Vndcmoxdeanipliffimapulchritudinevnius eiuidemque ecclefi$,qucvelde Iudsis, vel quibufcunque gentibus per totum orbcm eft

congrcganda,Mox fubditur, Totapulcbraes. $ a Tota

Oculi vero Moyfcs,& ^aron dirigentespopulu.DHes vero bellatores

parati addmorationem aduerfarioru, yndedixit ille iirenuus bella-.or-

CalebfHjon.\a,.a. Sicutpanem.poflumus cosdcuorare. Labiavtro dulce eloquium profe entia,Leuit cantores diccntes diuinas laudcs.Gcnx vero rubicundx

,alii Leuitx miniflrantes in altari holocati-

fiorum,in quo erat iguis contmuus.Terguttur autem intelitguiurfiu-dioft in lege,vt dicit ^a.Sa.propter boc comparatur turri Dauid munita

clipeis,quia per talefhfdiit babcntur arma cotra impugnatores le"is

diuina.Etper talem modum dicit migifier ftntentiarum in principiolibrifuifm quoponunturfententi fiudioforum in diuina lege.Ftdenofira aduerfus carnaliurn hommum errores Dauidica turris

clypeis n,u-

nire,velpotius munitam oflcndereftHduimus. Duo vbc.funtdux ta-

bnU tefiimoij,ex quibusfugitur lac facrx fcient'ne,& dtuotionu.8 Doncc afpiret dies. ScilicH oui teflamenti,de quo dicit ^tpo-fiolus,l{p.i^.d.No\ prcccffic,diesautem appropinquauic. vn~de dicitur Luc. decimofexto.d. Lex & propherc vfque ad Ioan-ncm, in quo incepit dics noni teflamentt.

9 Et inclincntur vmbrc.Quiain nouo tcflamento ceffantfigur*adnenienteveritatc,cuius quodammodo erant vtnbrte.

1 .Vadam ad ttioatc.m.Toilquam Salomondefcripfit mutuum

amorem.

1849Qof.ord.&NicoLideLyra. 18*jo

hTotjpr.',Ir,f<.SonMum

inclecrior.bus membnsqu.c

c.iumerHi i,dcr 1,.nm 1 !l.s r qu.pul 1l!.,&t 1 pc.ilcsv 1cki

n 1 r

S. Lii ' I r quia vado.idcc,tud.bcs v.ni.cad mc

cc* t onc,!ocuttonc,ore , Vd prhros gradosjfl

in rn

pro^n^orcrejccudus-nabrolut.oncc-nusadpap.cndabtatm-dmcm in ani-

ira . Tcrtu.srcccpto

luapulchrindbmihiphccc ,W in.nimc plicetvnitasci-

tholM-a.cjU,m & m pru lacis, \ in ftibdrtis vici

f Qn mpnlcbnc. Supra fponfu in d:l :,cto verba 1 ui..*bar,htc

d.lc\ ici .'mincdar. mquo nor.tur

ccdclKi'.'4ifnitdiK),vtd>c Apo(tok.s,.ncarnevin,!r, tin1i!i

1,.udc-alreralttrit:n!:ui

Ideft.ad illos.qui fnauem odorem orarionil-irs.Jc Iii M"!* e ,,

!rtt

*V.i. , Iwb ItK.oua.bin.pia eo.PuI.e.PufcMlcuaoiua ui- deleclar, S. inu.nt id hnc.

f Mctnn. dc.

t bwcud de.

iTa 1 CrtlUS rctipt. l> Idrouailam.nuia.opi.,."- !'>""'.('> i t

corporr,quandoinrc a tcmm yrrhx,&adcoilem thuris . Tot.i pulchra cs annca

ftllTCLtKine dupl.CCS'

, Utiu , minali culpa.b Cummfjnocoiniiaiuaccetie.

rccipientftolas. Vcni, b mca gcrnacuh nonefl in tetVe m de Libanoiponlamca,ficJC, VCnU>PCrC,VCni , Candoreu>.tutiim. b lntcin..nouitxcuiul.,.c.Candoreuiitutum. o iniciiiu

Illo inenairabil. aduentu refirr.-cliom.naira.iii". aaucmu rcmii-... ,.!.-. ,

Inquietus.uel tu-bu.fn.us.uel deui uig inr.nn qrando modo occ-d:t.31IOS 3tltl.t . -.*- ,"nquicius,uci iuiuu.v-..*u-M*. ^* _>

-.

rervcn. prcTtcr hdce 1vcnide ybano> + Ven i , coroWris , dc c.puc Amana, 5

1 nntCnriS . 1 . t\^ FlXW . >lW | noAir.au:qi_andodec.pit . ....

n.OnSPhtrn.C.S, MC- b A.ia.be_-i.*at.oe.tp-Opria.niqu,tate.^ IdV inyUfMl

cW,to,S'S'r

.- deverticeSa'nir,8. HcrmoVdc cubilitalconum^eWu .

"- .' . 1 il .1.1 _ . _- 1....1 1; ;. ,. h r.nhrt.i c F arr.im ti .lei.

vndcfupra,V,damadtAbftuIiiU meiccm mvnhz.cVad

collem tburis. D-.im

prardtcaloresco.uicr-

f abftuliiit. mnrtalcs ad f.lutem,

crcfcic corona de prin

cip.hus vichs cerramiR

f vtu trque.

t pwlchri titnt

imorc tui.

Sttpn. co.

Proan.oietuocarncmfumpli.ueluulncr.vl.incruce.b Cohwe.

^c V<t irfatfcWH

tibus pardorum. t Vulncrafti cor meum loror mea lponla,, Di-Viscauf.sam-ris.rt^t.r.Scal.aacaurasadmn-t

b D. u..ln;r:an. >rs .

c lnun,rat .p,*.Uca !orum,qu laomn J5.demprx<i.can( ,idcna.ii...t,^qu.x.Uiit. ,

t vulnerafti cob

r meum in vnoc

oculorum tu >rum , &ini ln umtate audien.inm,qui adiaccm do-.Jtibus.undc d.citur , M/.i.tuduns crclent.um crat

cor unum,Jcaniu>a una.

Idellac.St pmitnr cinnnenj procomento

d ;c Do hinaeflChriflf,ou .lJ.ir.

li.e,qn am.mftrat. I.c

ineric o arnote quiadoclrinaf.ia, qit.e-cont.nC

tnrin ft.v>crio -.!> ,s vb.

nbns,

efl p.ikhcoi fol.u i

"'i i-vCir-

1110 u n,S.' fuflentjrfo

1:11. MI-m c dile.ti ) :] -i ( ,v^proxtm:, per quasmcsi.in.t. f.nf.is fio? 1 1-

cric, d:i n 1,- >ch,irittte

c 1 1 ;iucinaciir,is pro-

xi:n:s, cj'i; i n.iceflmi-

pend:c . Cjj-vs m.im-mts quairu.,:

~i r .U..c w..c rflT1li IdeltacScp^nttnrcinnnensvrocw.io.y-..

-i .

n^orui^cim t vnd crine colli cui . cmam t pulch funt mamm* tux lo- . ^>$%tp.unHhoinbjadd**. ^^ .

f Pulchrio'

ra funt vbera tua vmo , cS: > vbera &;.

;^ud",b!>; | odorvngucntorumtuorumfupebromn,a aromata. Fiuus ~ 1-^

^"nocSur, qui contranosfcuiunt.&q.milli Cumenim.vt nntcrliberorum amantifflm.1,cos,p,>;

com,S,,mur,quorumco?dafucruntcub,l,aIconun>,dum lc,l,cctc< 5e,>.-d>ui cnutntum, ad J-^incnf,.

^/~ /r-_ _ 1 .____: _. _mL_J<m r-*iili /4 l/rtnn

vicilfim coru confeflrionedominuscreditur,qu.iiideleonu

cubihbuscoronantiir,dw'quibuslcopcUitur.PerAmanahi

bcmusil!osquosipfc,&perquosaliosdiabolus psrma^m

ftudi) vmilantiamdecipic.&conterit.Pcr Saiur,cos ad qnos

ignor.mtiatalisdcccptionisvolat.Per Hcrmon,calescjqu ;[l

m naturapropcifuntadncquici.im, nonquoddiabolusdcfi

nic.Percubile leonum , illosquibns&perquos aliisperfc-

cutonadomin.itur fxuicia. Per pardos hcrccicos, quoru di-

ftinctis dolis decipit , dc quorum finguloium pruidpalibus

dctis fuis vi&orif confert coronam.

d D< cuJeo. Lcones,proptcr fupei bia, vel violentiam. Paj-d propcercrudclicace , vc 1 var. -icioncm malignarumarciu .

Moncium nomme , fupcrba mridclium corda dclignancur.

c ynlnerjiii cor. Iodcbes venirc, &: de acquifitionc alioru

laborarc,quia difgo cc . Vel tod^bo tibi corona de hommi-

bus i.lis.quiapreparaftinuhi in te lotudiledionis . Omnis

cua

ltlllCtl.. .^p^U^'

.'-. ....Mfc. ...., >.--^*.Y

v *. , '"^. J .'-'. ,,

vid-'a:p2iti-iv.f.', nr v.,ijIhi; 111 fintla fidebalbucin

h"li:are,p'ol 1 .tjvinu eifu idicquotidiealtio .. liis fu

res inflituca:P.uis.n.vc rudi > es docebaccos , & p .

lium,& ipintum fanCtum dctim unum a iurarcnc. qtiod qmdccracuelutidoit-in^la:. NUncautem monerai: modeftii

c..iticacc.r> , temperantiamamplect nc ir, u: lud.ciam d;i>

anc.Qugqu:dem func Ueluti doclri ie uiiHurr.

g Odor. ldefl fuauiiflma tama fiucjciilpcifcprrtiukimor-

bem,latior eft,quam lex patrum, quc m ioL iud-.-a coangu-ftacur.

h Stiperomniaaromata. ideft, fuperomnia bonaopcra.quc.

faciuncimprobi ,qucetfialiq.iando homin bus p

men deonunquam^quiaex cii tncace non proced.mi Vcl,

fuperinfticutiones ueccris teftaineuci , que fucrinicfigurahorum.1 Fanus diflil. Supcriiis pcr labia

,doctores.hic pcr labt 1

ipfa

<$ uox

NICOLAVS DE LYRA.

amorem fponfi,& fpo>if.fccu>id:mfl.itu cgrrffus de .Aegypto^& pro

ujfu4 in defatoJju c<mfeauentei idemfjcii ftcundujfatu accejfu* ad

$erminum,f. Jd tcria /. fjntlam.Et diuidinr in uuas partes,auia pri-

ni dtfcnbuur auaniu<n ad 1ngreffk

m terrx. Secundo ouantum adila-

tumtplimp ffvffx ca.ltq.ttif.i.

''

ii ca primum excitatur<~ponfa

cx duo

bua ad tngrcffmn terrx.Secundmn pt,itur,tbi. HorttiS coi iclufus.

Vrimum aW.em excitaliuum tfiamor, li>o>tfi,& lpi>/ifc,a.ui fcctteas

concorditer ambulir,-,troprer qnod Uixit (jpomfim Vatla ad monte

myrrhz.i-tV/t ad ie, ram 1 td**, qux efl montrfj , & in qna crefcunt

atomatua, inter qux tjl myoba, q d. fpo',fx,boc debet excitare te ad

yeuiendum illucyfuta confors ert\& dux. ristud . hocenimdixitdo-

mmus /u/.i..>.S.cut tuicum Moyfc^tacrotccum^nondimic-tamtc,nccdcrclinquam.tucnim forccdiuidcs populohuicterram pro qua uir.uii patnbus tuis.it. vc magis cxcicct camcommcndat cam diccns .

1 Toca pulchia cs anuca mca. Qjiia interftclis illis imminentc

Aloyji morte,qui pcccaucrant in peccaio Tbegdr, l^iimc. z. c.populut

Tcmanfu fmc nntabilt n.acula peccati fublvfuc.

2. Veiu dc l.ibano. \on tfl hic LtbanusMM montU in In !::a

exiilentu,fed alterius loci vltralordanem, vudcltlii Ifrael vtnerunt

in ludxam.Frequtntcr tntm diutrfa loca cifdem nominibns nominan-

tnr.El dtdtur bic ter vcni,admajorcm cxcilati<num,Jicutlerezi.;.

/TwCca

Tcrra tcrraterra^uidi vcrbum domini.

j Coronaberis de capte A mana.de vercicc. Ii Hcbnt

tem.Rcfpicies de capice Amana,&:.J''if. ii n . 4min.t, ?amr

6 Hzimvt uomina montium vlcr.i Iordunem exislenti t>n,vnde vidr.

tur tcrraludxx , & ideo pop.ilnt Ifracl iUttc venicns afpiciebatterr* \

ftbi promiffam ^andens proptcr ein> pttL britndine>n,& forte i-npofue

rmtftbifettajnl coronatin figmtm exultationis-.fecwidutn qmbet tranflatio noflr.i. Coronaberis dc capice Amana.de vcr. ii

eil videbis tcrram tihi promifJam de loets iji.s .

4 De cubilibus lconum. hi montibus enim illis erant cnbilit !a>

num,& pardontm.non tamcn nocuernntfiliis ifr u Liitut nec ( >pen-

tes borribiks in d:fe,to exifientes,per qtod JiUi Ifr.tel irafionnt, .0*".

8.c 5 Vuluerafti. M >dnsejl to /ne-idi ami it um adexprnemamoris. 6 Invnooctucu. idcflinMoyf^,qui fuprintiflut

cft oculus fponfx,quifitt deo valdc amabilis,& proptcr e-tmfmt dNis

popul) fauorabilis.

7 Lc in vno cri. idcfl in lofepb,nw..fuit deo v.t!de acnptns,etfuitvnus dc capillisfponfxfcu crinibus, vt dttlum tfifupra,8 Quam pu\ch.cxponatw,vtfuprj dc vberibus Iponfx, qux dicit-

tttr bic.

9 Pulchriora funt. proptcrpulcbritudinem,& mundiiiam legii

tontctxin tabulis.

1 o Fauus diftillans,&c. Md,& lacfub fpign.t.hoc dicitur de ort !

tionibtisdeuotis fummiponuficis)& canlsrum/fuxfiebaut in perf&f

natoiinseccLJix.

%liKl Ganticorum Cap. IIII. j85

'% uox doctoium.Vnde&: mellicongruecoparant\ Fan' melA ln cera,. Mel in cera , eft fpintualis eloquioru fenfus diuino-

rum in licera ditf ;1!ans , quiapene fingule. fcntencia: multos

habencfenfus.Velalicerdnfauo mcllacec,ceiauidetf.Labia

crgo fauus uocant,quia du in carnis fragilitate fapientia magna habetur,quali meli;i ceraabfconditur.

a Mel,& hcfub lingua.

Tacaeft fpiritualisdul

cedo in verbis , quan-cacorporalisefti mel-

Jc, 8cla6te,&:hocfnb

lingua, ideft non cui-

fantur,inquibus.hoftis habetlocu:n,fcdhi in horco fructife Drononfunt compucandi, fecjurpalcaciiciendi.d

Fw^/^n./i.Quiaccclelia,cjUrt;fbntisnominedefignaf:primfi parua in Iudiea, pofteadi atataeft pcrorbererrarumreitc fubdiziK.Ewi/Jioncs f/c.q,a illa parua eccjcfia de Iuda?i's,

adiura fbncc paradisua Ipfavoxpr.-tdicationis. b Dulcedo fapientis , qu- mnipribus datur.

c Do&iina paruulis congrua.qua:omii;bus danir. d In meditationc cordis.

diftillanslabia r.uaipofa,mel,& Iac

c fub lingiia ma,&odor 1

a Qma gignit gerniina fpiritualium operum.

veftimcntorutuoTum,(icutodorf thuris. t Hoa

rtus con-a Cmn non exponit.it furibus,fed habens murum, & antemurale . Quafi illa diceret, vnde mihi

thusrrefpondet.ab horto. b Protectione dei muivtus . o Eaptifinus.

clufus {bror mea fponfa , hortus conclufus , fdns fi-\

a Per facramenta Cgillatus,vt inimicos lateat , i\amicispa:eat . b Pro martyrio poft ablutio- {nem baptifmi.b

egnatus . t Emiffiones mx paradifus malorum punico- <?

ctushorti,fopena,qua:Aliis

fi"*"<* 7

poftplantarionem ,&f rum , cum t pomorum rructibus. t Gypri cum nardo,nar-

a Ideft, cum aliis vniuerlis proueftibus , qai rigurari poflunt in

fpintuahbus.

jjdus,& crocus , fiftala , & cinnamomu cum vniucrfis lignis

libctpatens fed tatumb.mis. Qui poccantem

L afpere cornpit , &:in

tcr afpera dulcedinis

!. quiddam admifcet , haI* becmel,nonmlingua,

fed fub lingua .

b Odor vejhmcnt. tuo-

xum. ideft fama bono-rum operum,quibus vcftiuntur,ne nudi inueniantur,&: quibus tui pitudo prxcedentium delictorum operitur,eft ficut

thus, quia in omnib9

openbus fuis orac cum benc operaturL cum intentione peruenidndi ad deu.vnde: Sine intermiffwne

orjrt.Supra nomine vnguentoru, infufio fancti fpiritus ofte-

dit^quib.cordafideliuilluftranturj&adfpiritiialecertamcn

prsparantur. Vocabulo veftimentoru,facta iuftoru notantf,

qux foris funt.Vnde & pulchra difiinctioncqua- per homi-nes fiuntopera,thuricomparantUr,quzvcrodtuinalargi-tione^fiun^dona^modum comparationiscxccdut . Cofultc

pofKj. lingula ccclcfix mcmbradominus ligillatim praxli-

caui t, etia vnguenta quibus tota ellet delibuta , digna laude

commendac.Nulla funt quippe membra,vel magna,vcl parua , q no huius vnctionis fpintualis fint infuflonc cofecraca.

Laudauic ,& vefiimenta, ideft opera iufticia? , quia &: hic oe

corpus eius otnatut.Ncmo quippe in ea vitam merctur, nifi

openbus iuftis indutus , qua? vel ipfe fecit,vel fl infans erat,

alij proeo fccerunt, & in illo.

I c Hortus.Affimilaucrac eam mulicri pro perfcctione,^ fpc

ciofitate, pro fingulorum difpofidonc graduu,pro decentis

vnicacis compofitione. Sed quia parum uidct^amanci fingu-las parces fponfg fingulis rebus preciofis coequare ,totu pariritcr plurimis,& maximis fpccicbus comparat. Coparat igit'

horto,procopiolis operum frutibus, fine quo ficri quatuor'

contingit.In pnmis fons baptifmi , in quo nullus fcquit^fru-1 ftus. Dcinde vnguenta,ideftdonafpirituffancti,qu$ funt pri

ima fomerita,vt etiam arborcs crefcant,&: tructus terant, fci

i licet illa in cordibus rudium adhuc, &: tenerorum propofita'

quando dclibcrant per fpiritumfanctum, quia mundoreniiL ciabut,&adflerfa fuftinebut,& fimilia. Pofteaarbores,illi ei

|

dem.vel alijlam crefcentes,iam florentes:Tandem fructus

maturi,quoru operu perfectione iam reficitur Chriftus:Sed

hic non ordinatc,fm quod alterum fequitur pofi alceru,fed

adignioriincipic, vtiftius fponfc^commendatio fitcaptabi-

lionllialijfponfg, cuiiftamintendit commcndare. Duoshorros ponit, in quo ftatus duo contemplatiuoru,&: aCtiuo-

ru lignant,quoru vtcrquc conclufus,quia abaducrfario col-

liginopofluntjvel fruttu priuari.Multiinter fidelcscoucr-

fantur

emifirex fe. Ecclefia

fons, quiadodtrina fa-

lutan rcdundat,vndeproxmios irrigat . Si-

gnatus , quia fpiritualis

lcnfasindignis abfcon

ditur, nulla mcurfatio-neturbatur.

e . Emi/fiones.idefthu-

t Fon?.

tProuer.f.a.

l4-l|IITlt.l.C.

oinmbus.

Matutis. 7

lrrigationembapcifmi tQrpert.9 prodeunt , funt mihi ChepluHm

;>alapun,ca,ideftnu- S5f-I;t

tura refectio, lta me dc

le&ans.vt paradifus.f Cypri. i.direfti,&: in alcu crefcences,in humanitace graci-lcs,&: arcenuaci

, quorum opcribus iuncra charicaceinugicurprinceps. Cyprusdiuinam graciam.nardusdominicapaflio rypri vnguennem,crocus charicace exprimic. Cyprus eft in Acgypto aro- tum .

matica arbor,feminc candido,& odonfcro ,quod coquitur E111 oleo,&: exprimit.ur,inde vnguentum regale , ( qcf cyprusdf) paratur Sicin cencbns huius mundi diuina:gratixbcnedictio in pingucdmecharicacis fufcipicur, &: flammis cetacio

numptobatur, quibu^ n)ciacurnardusherbahumilis,i.fidcsdominicaj paffionis,&: iiniracio.Coniungit ergo cyprus nardo , cum diuina gratia confortat nos compati Chrjftp.Iterr)

narduscrocoiungitur,cum mcharitateChrifti morcemli-

benteraccipimus . Narduseftredolens,&:caIens,&:fignifi-cac charitatem. Crocus eft aurei coloris, &: fignificatdiuina

fapientiaimbutos.

g Fi(luL& riw.Fiffula.qux &cafia,arbor aromatica,fcd parua.Eft auc robufti coi ticis,&: purpurei, qux ad curadas vifce

rum moleftias valct, pro fui brcuicaccaquibufdaincer hcr

basbdonferasrepucacquaihumilcs lpiriruliginficac,cj do-

minica:paflionis memores ad paciendum prodnofuntpa-raci . Cinnamomu eftbreuis arbor,fed odonfeia,&: duic is,

cinerei coloris ad mcd'cinx vfum fiffulx duplo prsffas.Et

flgnificat illos , qui fe infirmos repur.mt,quorum humilicas

apud deu dulcedmc habet,&: laude.Et beue poft fiftula pur

purca pon.cur cinnarhornu cinerei coloris , quia per recor-

dationemdominic<j'p.illionisoricur nobisdefpettusnoflrgvirtutis . Fiftula, &: cinnamomu in horco cum iigius Lib.iui

prodeunt,quiain cccleiia, qui humiles, &: paciences func,cu

lllis , qui ec(. lctiam praedicando , vel vucuccs facicndo rnu-

niunt,palmam retnbutioniscxpeclant. ph Cumvm.ii. Sicutfiflula,&: cinnamoniu,humilesfantto-ru cogitationcs.iic &: ligna Libani , qux aka,&: robufta func

demonftrant fublimes fanttot u actiones, &c orationes.Mvc Mirrha.

rha imputribiJe reddit corpus,&: fignificat illos, qui amari-

tudine ,&: patienti.; corpus filum reddunt fccurum a moti-

buscarnalibu.s,6c ab <;mni aduerfa parte. Aloenontantamvim habet, quantam mvrrha,fed tamen valet contra putre-dinem.

"Primis.

NICOLAVS DE LYRA.1 Etodorveftimentorumtuorum,ficutodor thuris. f^cdiciturpro vnguento odorifero,quo vntlum fuit tabernaculum,& omnia eius vtenfibiUa,Exod.tricefimo.Et dicuntur veHesfponfatfuia ta

bernaairumeratin magnumdecorem, & ornatum totiuspopuli.

2 Hortus conclufus. Hic ponitur fecundum incitatiuum ad ter~

r<e promiffionU ingreffum^uod ejt fertilitas terra, <& eius amanitns.

Et coniungaturfic litera.

3 Soror mea fponfa.t7fc/7 o ecctefia Ifrael, qus diciturfponfa dei

to ejuod defponfattiteam per legem in monte Sinai,&foror,quoniam

humanitatemerat accepturus degentc illa .

4 Hortus conclufus.f/fle cjt tcrra tibipromiJfa.Hortus proptertiwsfcecunditatem. Conclufus,proptcr eius fortitudinem,quia ab occi

dente dauditur mari mediterraneo, ab oriente lordar.ef\uuio,ab aqui-Inne monte Libani,a meridie deferto ^tegypti, quod non potejl defaci-

litrnnfiri .

Fons fignatus. ponitur bicfons in fmgularipro fontibuf in plit-

li.ficutfrequeter alibifit in fcriptura.llabct tnirn illa tcrra multos

fontes

fontesjtttlympidos,acft cjfentfigillati, nebesliatVelhomopoffet aquaturbare.

6 EmiffionestUparadiuis.?'M? riunliindc dffluentesreddunt

terram ama nam ai modumparadlft. vndc de qttadam parte illius ter-

r diciiur Gene. 1 }.c.Ekuatis itaque Lothoatlis^dit

omnem circa re

gionem Iordanis,qu& vniuafa irrigabatttr,ficutparadifus dii,& ca.

7 Malommpunicorum.idcft malorum granatoru,tjtt* 1, .ftunt

jn illaterracummukis aliis atboribut fxttbliferis.

8 Cypri cum nardo. Efi antem bic cypri nominatiui cafus/tpturale huius nominis cyprus,quJt cfi arbor aromatica,& et crefat in vi

neis Engaddi,vt ditlum ejifupr.c.1 .Similiter nardits e-ti plata aroma

tica. 9 Et crocus.Herbaaromatica^Gallicefi/jfrar/t.

10 Fiftula. Herba efl producens cannas, quarumfuccusper deco-

Ciioncm fit xucbar.

11 Et cinnamomum. ^irbw eil armatica}cuius cortex canelle

Gallice dicitur.

1 z Cum vniuer.E/? .n. mos Libani in extrsmitate terrapi in iijio

nts vcrfus aquilonejn quo crefcunt cedri ,& mtilta aiia lign pttcfa.

1 . Mynlm

Glof.ord.&NicoIaideLyra. 1854.

Trimi* iauhirifmatibus virtucumcxcollcncionbus,3<;

palchnconu1na10hcrbaru.adarborumcurnvn3uenc1s.41<iu c irnc a lafciua rtfrenamus,c6f.-qucs cft,vc m uora dona

lmna rulapiamus^hoi to dtii c6clufo,inceral.a nafdcur.

b Fom *r. quia de pnmiciuaccdefia prcccflicm mudu do

ctrniacxlcftis.queplu

rcsccclcfias,!. horros

procrcarcc . De quotprropm fQUK ^y^ fubintcrt*.

C Tmeus apiarum vi-

uen. qma cadcm doftri

na scckfia , *K.fonshortoruro eft.quia fpi-

ntualcsfrucujsgigiiic,

Libani

IttfUUDIU.

impetu d= Libabno. Surge Aquilo, veni Auftcr,perfla hor f

a f Aliat.vt. b 1 Al>unucnc.

tum meum,c't fluent aromata illius.

D

e

tnhisquosinlTruic,ad

puccus cft propccr oc-

culca myftcru,quc fo-

lis fanctis pcr rcucla-

cioncm fan&i fpiritus

panduntnr . - , ../.,... .

d ^f * propccr diuina cloquia, q dc mutfibilibus diuinae

eracixchcfjunsproccdunc acque in v.cam xccrnam ducuc.

c Dc tfj.de ipfa ccclein, qux & cadida cft pcr mudicia B-

dei,& a!ca pcr virtutum gratiam. j

f Snrge.Et cu talis lic horcus,furge,i difccde,vel impugna.Surge. Hortoconfico,& irrigaro,reftibacvc omnib.firmicec

adordinacccopolicis , ncqu.iquam adjerfarijs illius,ccncan-di ncgaretfacccflus ,

fcd pocius m6ftraretur,u,a quoamphusflagellantur , eo am-

5Mvrrhi,fciloecominpmiimnii$expriinunt,qaunatutiloniineft,utinuncUhi pjjuj jncerna fludtUU ll

orporanonputrcic, f ^ l. U S fliaUlCaS pandltur.

Inaquilone.mundiaduerfa.in auftro, blandi

nicncaincclligc, quia

gemina expugnationcprobacur ecclclb.Sur-

gc pcrniicccncis eft,no

impcrancis.

g Pfcfta.alcervcxan-

do,:?lcerrccreado. Ter

fla. ideft inccrrnbula-

cioncm, vcl pcifequc-

do, vc ccclclia in vcro-

qu^ pulfata , tC probata minim odorcm conftantix fuz,

abundancions vircucis vbiquc diffiindac , & m fine mundi

poficosincnarrabili fragraiuia fux fuauicacis faciabic .

i, myrrha', &aloecumomnibustprimisvnguentis1

1 rale$fintfiuctu$horti. tali$aut'einefjn$. b T Vtriuf'queparti$.*

c 1 1nfcruubilu. d 1 Donorum un:ti fpititu , cjux hic Utun niitigant.Sc infuturo

extingucnt.de cjuilui Uititur, Aijiu i]uainegodo , &c.

e fAb ilt j ad uifcnore .

flFonshortorum^puteusaquarum vmentium , qui ^Sullodeinienteobftaculo.

b >J O^iia pro impofitione inanuuin ht illud donuin

c 1R.eccde,Tcl inlta.

uunt 3

4d 1 Hofti*. . f

5 Fo ttribulitionem tu f-nclefpiiitui recrea.

t tVenti tribul.tionuin.

dci

NICOLAVS DE LYRA.I Mvrrha>a aloc. eft autem aloe arbor aromatica,cuiws ligntm

tft valde odonferim y& cdtritumyvalct ad medicinas,& vnguenta,

ideofubditur .

a Cum om.pri. Uefi prxcipuis vnguentis : Hxe omnia dicuntur

ad tertjt promiffionis commendatimem, in qua talia oriuntur.^id cu-

ius commendationem adhuc fubJitur .

} Fonshor. Hocdicvurpropterlordanemfluuium^quicurrufe-cundum lonyitudirii tcrrx promi(Jionis ca irrigans in multis locis,ideo

f bditur.fonshor.&accipiturbic fons infingulariyptofontibusin

pluralt ftcut diciturtSyltogifmns eft oratio,i. congeries orationu , qttitt

Iordanis exduab. fvntibus oritur,quoru vnus vocatur Ior,alius Dan,

quiftmuliunSi Iordanis nome efficxut,vt dicit Hier.fuperMat.ctpatet

tetin defcriplioneterrttfanUx.

4 Puceusaquarum. Q^ialordanisahundatin aquis,eomodolo l

quendi ijuo aliquts abundans in pecunijs,dicitur puteus pecuniarum. I

5 Viuencium.DicttWfMr enim proprie viuere illa,qux babent infe I

principiu fui motusfecundu augmentum,& dtcrementum. Etadfimi I

litudinem huius di<. untur aqux viuentes, qttx fcaturiunt ex fontibut

quales funt aqux lordanis . ^i^ux vero ctfternales dicuntur mortut.

6 Qua: flu.imp.de.Lib. Iordanis enim oritur exfontibus prxdi-

clis ad iadices montis Libani,vt dicit Hier.fuper Mat.

7 Surgeaquilo. Quiaadflatumvevtorumoppofitarum partium

fluuntguttA aromatic* de arboribus aromaticis huius terrt, qux colli

guntur ab incolis,eo quod funt pretiof*.H*c omnia prxdicla funtie

commendatione terrx promiff* ad cxcitandum dcfidtriumfponfa.

CAP. V.

VEniafoW-.Quipromific fe fucurum

mccu vfque ad pfum-marioncm feculi,mo-do cu magis indigeomaiori gratia,mc vili-

ccc.

a Veniatdi. Audicns

ecclcua fccencacioni-

bus probanda,prouilioni dilcdi no cotradicit, fol DC fuperc

tur,auxil;ii illui.squ.Erit, quinonpatiturnostentanfupra id

i Ptritf quod polfumus . Vel, pot cx vocc perfetorum fic intclligi:

Vcniat di. C^ Sicuc cum fcmper diljgimus )Sc' ei feruirc cura

mus ,ucipfcintentationibus non uiiat nosvfqueaddefe-dumconcuti ,

fed la reddat nobis merccdc pia: deuotionis.

b Veniinhor. Sponfusdelidcrioecclcfixrefpondens,' aJc

quarpetcbantur,fciamfccilTe teftatur. vndeextraie. mul-tum.in ainorcm ipfiuspofliintaccendi.c Vi.ni. errantcscorrigcndo,infirmosfubleuando,bonaa-

gcntcs confirmandciiiaturos mccum in rcquiccollocado.ic Thcodorctus. Veni, inquit, inhortummeum, qucmtu

mihi

C A P V.a f Oj! me plantauit, ampliu iniget . T Qui me in fundaw

mento nde.,l 1.ei..& charitati collocauit.

Eniat dileitus meus in hortum fuum,a 1,Gratamer accipintur.&afpiciat. b ^ Sanftorum.

vt comedat fruCtum pomorum*fuo-

rum Veniin hortu meumforor mca *

a T Mn ryres am.u.i palfo , vel triam oinne , qui carncmluain cum vitiis,c concupircoatu crucifixerunt

fponfa , meflui myrrhaam meam cum j

in mortc,6<: mortificafti membra tua, quarfunt fuper tcrra.

Collegi erg ) myrrham meam cum aromacib*fncis, & i cli-

^uarumvircucu, inqu't, quasa mcdidicifti,frudu perccpi.

[omcdi prxcerea panem meucummcllecuo,folidu cVdul

cecibii.quiapud perfe&os inucnitur. Bbi vinum meum. lure

addidicpronome meu.Ipfe cnim eft vitis vcra,cx qua vmi

hoc protC^cum wft . B bi vinm meum cum latle tuo. Nain ncmfan :es qu;u r.m , ac veluci vbera fugenccs, Sc laicences exck-

dic, lid ab illf* eciam,a;caci eorum congruencem fructmn ca

>cu

mihi adornafti, &c coh

legi primum myrrhameam,id cft

, quacgoin ceplancaui. Ptnmis

cnim ego pro ce mor-

Cemuppccij. Dcindccu lca mecii cominori

arquevnafepeliri con

cupifli.Confepulca .n.

cs mihi per bapcifma

piccumquebonus ficamicoscciamad conuiuiiim inuicac

d Mf^7.quad..ni f^lce morcis ab hac vica precidi,<S: in ccl

lana bcacicudinispcrJuxi .

r^ a Comtii

NICOLAVS DE LYRA.C A P. V.

VEniaCdilc. mcus. V >ftqua defcripfit Salomou amoi cfponft,ct

fponft.prout n fpictt mgrcffm terr*,bic confequenter ide de-

finoitprnu tefpitittcpusipfins pofteffx.Et diuiditur in duaspartes,

>ji pr.mofacit hocfecundu tempora ln(ur,CT lud.i.fecudum itpora a

Dauid vfqit adChriftum,cap.fequenti.Circtprimum\cicndum,quod

pypulus Ifrael illis temporibus aliquando fuit inprofperis,aliquando

tn aducrfn,cT iJeo primotanguntur profpcr*. Jecundo aduerfa,ibi.

Ego dormio. Circa pumum duitfponfa.

I Vc

/> Vc comc.fru.pD. i.vt com'dere meficiatfrnLlus terrx raihi dt

t& in pace,eo modo Loqnendi quo dixit dominus ^ibrabxy Gene. n.c.

7{unc cognoui,quod timeas dominum,'- cognofcerefeci, vel q>da aft-ts

& paflionts fideliu in fcriptura aliquando attribuuntur ipfi deo,Atl.

<M. Saulc S.uilc,quid me perfequeris? ideftfidcles mcosy& iu

comtiiio frucluum terra attribuitur ipji tieo, <jta pnpubis eius come-

dit qnando cum lofue terram intrauit,Iof. j-./r.Cwmedcrunt d^ fru.

d;bus terrar.dcfecitque manna, & quia isoc fiitex do/iodeijo

fnbditurinpcrfona fponft.

2 Vcni m horcum meum foror mea fponfa * Habitando ibi

in bonorum abund inttajdeo fubditur.

3 Mefliai myrrham meam. idcjlprxparaui tibi ttrrje bona.

i Comcdi

1% Canticcrum CaP V. 18

1 Cum illU r>rnes qni fam^^jonomm funt opcrum infignes:attiit.js mihi couipaiaui.

a aromatibusmeis.Comedi faiium cum mell

g C/ffBr m\i.amorp oximorum,quifuntmeicapilI< capi Dn adna?renres,funt pletii guttis"n6#iUm.i. patiuntuf gratwtrigus perfecutioms tencbroforum.i. & erga mc funt fnfideiesi& proximos perfequuntur,&caufahotum corngendo-rum

oportectedulcedinerncontcmplacionis interponcre.h

F.xpoliitui me . Ec-b lclefl refcci mc iUis , vel Iabore

meo, bibi vinuImcfta cliaiiiate mc anijilcclcndo.

J a Comedlfeh!-'. Pei feuCquiin fcripturis dulcedinem fpin-\. tualis ratdligcoe^ quicrut.&r alij dilucidanc, per mel,qui cpum las diuini vcrbi fibi appofitas libeter guftant,& his infatiabili

tei vefci defiderac , per vmum ibrtes cejefhu predicatores,d lac ,

infirmi adhucaudicorcs, qui licec diucriis iludioruminodis diicrcpec,vnat.imcn fuperna: re-

ciibutioivs fpecom-rhunes, fupcruusar-

faiccrapprobat .

h Cowedtte amici.

Nonfolumipfe pijs

detlorum a&ibus

dclcctatur.fed etiam - mmi chanflimi.Ego dormio,et cor meum vi;i]at. Vdx dile-a Ad. quod ratio me ducit,id ciiam fpoirfuni vells intdligo . f Iam nontolum moneri eos vt pnus

fcd ef.am comtnngi vulentis. b Ptardica tnc. c Ponit caufas. fQuia cohxres.'

d QMjaiugimi fetu;tutiseieffa arcanorum mtorrimcscoiiiciu. e Quia Ipiritus mei donoilluftrata.non inuidia.

i mci pulfantis. Aperi mihiforo r mea,ad

mica mea , columbaa Quia fegtcjiata 3 negotiolis a&ibas diuinis es fublimata afpectibus. b Ide,i coma:. vel ego ca-puMdctt quoddain ex memJns meis. c Idcft vitijs quacpio tenebis ignorann* 'nort fentiunturvcl frigido rorpore. 4 Idcil magnis intcr fe vitijs impluiti , & qui funt

capilli fpecie tcnus,

b

)6

Intentio-

hcrcacur fideles ad

congaudendum fu-

percali conuiuio-, vc

amphus incer fc mu-cuam dile&ioms cu-

ramexhibear,& minorcs quod m maio-

nb.viderint, memo-fttcrimitan fatagat.

a OelecVimini b Faci-ncio prxccpta rnea.

b meum cum la&e mco. Cdmedite ab

mici, & bibice, & incbria~ a Exterus ccfT-,. f Ceffante f.erfecutioncquieri & cohtemulationi vjco. b Sed.

Bis & otationis oculis.ne tempore quietis per blamlitias rallatur prouidet & laborat .

d l.icft afpiratio,

fcd aii iliicua diiiorti.

mea immaculata mea,quia caput mcum plenum ert rdre , et IO SSfiS

clefia non mobc-

rdiens de iniuncto

z officjo, fed mctuens. m alTumcdafracruncura.ne corruac in

peccaca, finequibusnon craniigicur hxc

. vica,refpondet. Expo- li.viime. Qiiomoda6 fieripotefr.vtdecul

mmccontemplatio-j niscgredens,rurfusj{ nuindi'fordibuspol-

9 luar,quiarcceptafo-licitudine ternpo-

Inebriamtni cbar.

a Ideil prauis f.-ntentijs quas per ignoiautiam coBtrShunt.vei iln! quj; m.la eflc' fciunt, fed obfcareiugiunt. b Ide.'I

prorfus exui. c Impedimento feculari.d Qiiafi induac quuiem.fed quomodo, certe graue eft.

Greg.Poftpotum g cincinni meiguttisnoc^ium.Expoliaui mctunica mea, quq jigaudlj iplaS VUCUteS Ideltcogititionesquibusal^uandoteiramtangerefoiebam.fea.-tisfletibus corapunclionisab-

IZlui.vt intrare mererer in celeltein patnain.

modo induar illa ? Laui pe\les meos , quomodo inquinabo il-a Fanendum tamen eft.quta dileitus. b Inuilibiliter infpirando . c Ideit rimulam refipi-

'

fcentiapcttam licet tenuem. [A*

k los?Dilei5lus meus rnilic raan um fuam perforamcn, & vcnter ' 5

1l6

bonorum retraclan

do torporem men-

4 tis difcutite , & adamorcm ^tetnorumaccenfi tcmporales

pcrnas non fentia-

ns,iicut cbrius qui obliuifcitur omnium temporaliu, come-dic nec faciatur, qui cpulasfcripturarum didicit.iuftoru exc-

M |planouit,nectamen viram correxit,bibit &c non inebnatur,qui prarccpca vita; lartabundus audit, ft-d ad unplenda pigerrcmanct .

d ^o<ior.EcclcfiaGentilium multipliciter commedara,neara prcjdicatione dimittat, &folicontemplationiinten-

Hdatiiniungitur ci de alioril confirmatione.Ec hic agic dc illa

Jfucceffione eccleiie,qu$eft m hoc pr^fenti feculo

, ab illcwf.

Hcemporequoplenitudogentium intraucrat vfquead fiocmmundi,quando lud^i mtrabunt,& hic non videtur mi-ctiad

liomnino infidelcs,fed potius ad coscxhortandos.qiulunttcIbidi in ccclefia,&: dicit ltaque ipfa ecclefia.ego dor nuo.

|; sAptri mibiJQror mea^amia mea,columba mea y tmmacidata tnea.

>urge ab otio &c quicte conceplacionis,& apeti. corda,vt rc-is vitioru obftaculis luce vcritatis pcrfpicue admittant.

j Pefangmnemeo, foror wea , de acceffu meo proKlma mea , de Ipiritu

neo columba wt-u.dcfcrmone meo quem pleruus cx otio didi

lbfti,perfecla mea .

Caputmeum.i. fides mca,&amor mr \ in cordibus eorum exC:xcatis,amorc ccrrenorum refrix'.c,&: quali prorfus defccit.

Con-

quamlibec cximuisdoclor difficilc vicac

peccatuin.

Grego.Quiad fo-

licitudinem regcn-darumanimarumfe i

accingit , rcffat vc

quibus a-terna pr,e-

dicat,ad prouidendaquoque cis tcmpora

lium necefficaium fubfidia inuigileti Diletlns meus. Ecclefiatimetecafum^quiadominusamorccrgafe noQrum.in proxmioru maximoamofcvulccogno-fcuapre iubditur. Dilrcltu mtus. quafi pertimefcoquidemfe-culi cmuci fationem,fed intclligo,quod charicas opent mul-titudincm pcccatorum , &: confido in diledti rnci auxilio, a

quo lam funt compuncti corda eorum .

k A/rjww/Mrfw.Operantecompunclionem, veladmcmorianofiram rcduxit opcrationem, quam operatus eft in nobis,

quiahtillius egens,de finu patns egrediens,in terra pro no-bis conuerfan voluit.A/4w/4w.mittit,cum virtute fuaanimum per fubtilem incclleclum pulfac .

1 Et venter.Potctt pcr vecrcm intelligi mollities &fragilitas

illofumqiiipr^dicationisoaScium iuf.:ipiunt,quiafeminusidoneos iecognofcunt,& timent. Venter ,i. mollis Sc; iiuxa

pars inter nos,vcl vcntns nominecor delignatur,quia ficutcibi in ventre,itacogitationcsincordeexcoquun;ur. Corcotrcmifcic,fi facere recufat pro proximis, quod Dcus fcoc

pro inimicis.Ec vencer incrcmifcic,cjuia infirmiras gaudensde eelefii inrelleciu in fua exultationc turbatur, 6c rimec ne

perdac quod ccncre nefcic .

Sur

NICOLAVS DE LYRA.

: Cmedi. exponatur,vt d iftum eft .

l Fauurr. cum meile mco. Pcr hoc defignatur abundatia mcllis,.'ini^bciisinccrra llla.propterquod fubditur.i Comedite amict. Ideft quandiu adhxrcbiris mihi pcr amici-^am,& latriam , h/hcbitisomniumbonorumabundantia,Sc hocpaccc ex dccui fu vetens teftamenti .

j Ep dormio.Hic confequentcr ponutur aduerfa:popuIus.n.fraclexabundfantia bonoru cemporaliu declinauit ad ido-olatriam. flcutprardixcrat Moyfcs Dcut.p. b. Incraffattafldilcclns wr,cr recnlcitrauit,incraffatusyimpinguati*i y& dilata-

HSidcrdiefint Dcum fatlorem fuum, &c. & 16 dominus poft mulam fiirTcrenriam inrlixitdebitam p^nam,vt fic p^nadece-ercduccretur ad pcniretiam.propcerquod fic proccdicur,

iuiapnmoponicnrculpa,fccundopijna,ibi. Dtleclus meus.rer'

iopgniccnci.T,ibi. Sunexi. Cnca pnmum dicitur m pcrfonalomini.^o dormio.idctt peccata ad cempus difsimulo. vndct>mmunitcr dicitur ab hominibus Deum dormirc,quandoIsioioshiiminesdiiFcrt puiure .

I

Etcorhieum vi.i.praruidco tcmpus dcbitum punitionis, Sc

ubditur in pcrfona fponfaradultcrantis a fponfo reuocac* ,

fox di.mct. Pcr prophccas fuos &: ductorcs ,

Tulfanth.tncad p^nitentiam .

*4perimihi.\)cx. coufcnfum boni .

5 Soror mea ami. tcmpore.f.preterito tua: innocentii .

10 Quia ca.meum plenum ro. Pcr rorem intelligitur parua plu-

uia^pcrguttasnoctiumjmagna.Ros.n.&pluuiadirTeruntfecundum paucitatetn,& multiplicitatem materiar. i.Meteo.

Ph)Iofoj>has.t loquitur hic Dcus fecundum modum fp5fi reconciiiacio

ne fux fpoiifx dciidcrancis,& non retardacur ad hoc importunitate cemporis . Et fubdicur refponfio fponfx malje , ce-

concifationcm recufantis,cum dicittir .

1 1 /irpo/Vrta/.i.dimificulcum diuinum confuctum ,iam diu

cft,ficut patet rn ptocciTii libn lud.Modus^.viuendicofue Xuniaali-tus alictuus vulgariter dicitur tunica eius . cuiuj.

ii Q^omodo tnduar illa. quia per admonitioncs prophetamnolebatpopulus reucrti adcultum diuinum .

ij Laui pedes meos. Hocdiciturfecudumarftimationem idololatrantis populi,qui cultum Dei repucab.u iminudutn

,61

culcum idoli mundum.Kt fic exponit Rab.Sa,

14 L>//c3ewef.quiapcrct)lp.i*difsimularionem D^usadhibec pe/)am,tcfeo dicic fpoftfa.Di/t^* mtus mifit manumfuam .i.

mauumlih-ciufticiij ad puniendum me .

1 j Terfaramen. Profcquitur parabolam fponfi irati coutra

fponfam apertioncm ofiij dcnegantem , qui pcr fcneftram

velaliquam apcrtutam infcrt baculum ad percuticndumcam.1 6 Et venter meus intre. quia populus a Deo percnfTus conci-

piebac cimorem. eius,ut pacct,hbro Iudicum in plurib.locis.

Tom.j. Nn Sur-

xfa GloCord. & Nicolai deLyra.1858

I.Or.j.J,

SMM ;,w fwirwi. Surrcxi a dormicione ad laborc,quia

necefleeli vt qui vcncacc predicarc diiponit.pnusadaeda

ca q prxdicaiailurgat,ne ali|S pdicans ipfereprobus efric.a

lurlcuifubiunfta verbaconucniunt.JtfwM<W'f^r-

b f dfetf tncplenifunf mynba. Digiti.idcft difcrctio,vt folo

contuituiiiperncrc^ttibutioius,nonpro

humano commodottfnufffinit, ortcndantur opcra-

n.Sicutcniminma-nu funt difcreti di-

gtti ,fic in opcnbus

oportct diicrctionc

adhiberi , alioquin

non valcnt .

* liVPERTVS,Sncxi,vtapcriremdi-lcdo meo y opcram dc-

di\vtcum Apoftolis

Chrifti, vtiqucdilc-cki mci di&s , &fa-

&is proficercm cur-

rencicuangclio. Nahoc cft quoddico,Matiu> mcx JUUaucrunt

myrrbam optimam , &digiti

mei plcni myrrha

robttijjima . Oportc

a ^rettimefeebt commiiTa fna te infpiramedovcibumdci. .

mcus +intremuitadt3<5lumcius.Surrcxi,vraptrircmdilccfco

<|Et vt aperirc poflem . 1 Operationes . b T Alii.ciicunquaqueexpreneiuiit. c fExempIum

amaia paticndi. ,

mco,Ma'nusmea:diitiIlauetuntmyrihaf

m, & digitimci+ple1 IQua- unputtibiles fac it. b T Qiiiaaftus, & intcmio placent.

ni fiintmyrrhaprobatimtm. Peflulumoftij mei aperui dfa inuin apetiiem lll.ipfus crai incoidaillorum. b t Quia deus nulli ad plcnum patei,fed in

pirheniibilisfenltis oinmum excedit. ,

cto mco,at illc declinauerat, atque tranilerat . Anima meaa Jiiuj confliicta,& congclata fiigore infidelitatij.contafta veto f >lc ad compunftionem rcfoluitur.

b llmimauitfemihiAvolunratcmfuaminilinnnotuit . c 1 Inueltigaui peife.tam de

eocognuionem. d

!n

C-

incom

J Qijia ncmo ir. coipore plcne p^te^t nofceie.

f Sg fft eft.

B

iliquefa&a eft,vc dile<5tuslocutus cft. CLuefiui,et non inuenia lOraui inteotione defidcinA bona npera feci. b T Nonindicauir fcmihi , quia eorrupti inea

prohiocbat 5mc defpcratio lxdat,ci>nfolationein accipit.oc amplius quatrit.

d JQujtrentcm. e TCuiioTc vifrjUnre.

jjbilcraadquzqueiiiiinna icddunt .

qui eircumierunt ciiatatem . Percu lTerunt me , & vulneraue-a fVclamen ignorantii.qux erat de veteii conuerfatione. Tldem e t hic pallium.quod fupeiius tu

b ISupeiiores doftores etiam alios , qut muri funt cuftodientes.

crunt me,tulcruntpalliumt mcum mihicuftodes murorum.. pr*~-.-jj

-

t mmrm.quoa .

aniquc,VC maxtnifnpermf

wcrclia7scrcdcntiu

atquc Apoftohcam vicamrmicacium viduis manifcflum da

rcm cxcmplum omnis mortificationis viciorum normaq;in propaculomox vencuro,nouuquecarenusinaiidicu exe-

plumcofufccpcuris fand? virginicacispropollcu.H^c myr-iha vciqueprobaciirima,ideft,prctiofiffimaeft. C^ceru car-

ncm morciticare, non propter dcum,ncque propcer^difica

tioncm vidcntium,fcd propter gloriam propriam capiendaex orc laudantium.hoc quidcm cft manibus ltillare myrrhafed nou probatam,imo nec ibi funt digiti,qui dicantur myrrha plcni , qu

;a non cft in c;iii opcrc vircus difcrccionis,qug

pcraigirorBindiflinftionemfolec incclhgi.

C Tejiulum f>^/i.Cai.f.im pccc.ici,idcft incredulicacem,&: q-libct al:am,quia vcp (fulum,oftium,ficcaufadecinecpecca

tu,quarcmoca rcmotiecur,& fubl aco pcccaco paccc via Chri

fto.Dixcrac,quia dilcdus manu miila pcrforamen (e tctigc-

rit,actrcmoic concufrerit,cuius taclu vchementci inflam-

mata.cr.piciam nonpcranguftiam foraminisciusmanuco-

tingi,f.J picefacb cord.s lanuatclicilTlmocius amplexu p-tru.\idcli fu;!tiicacc dminj; llluftracionis, quam rapcimfenfe

rac,plcnius fatiari , fcd quia nulli clcctcrum in hac uica con-_ ceditur pcifecla uifio qrcrnorum,qu(j inalia uica rcferuacur,^* fubduur rcctc: At illc dcclinaucrat.

^Ruperrus.

J Rupcriii<;. Tcffnlum, nquir,or?f if/.idefT,cl.iifuram oris

mei. Quid naque pci :n,nifi filentij figuratur firma-mcnrum? Pcfliilum erco oftij dilccto mcoapcrif",quuni in-

didu ori filcnritim pp Chriftum refoluicur,vcaudientes cdi

ficentur . Et quam pulcher,qi;am ration.ibilis,&:difcipliiia-tus ordo loqucndi?

5Et quiafietus eius auxiliofur. c fmdican- PriUS IHVrrha fllllat

dcmanibus,&:dipiiti

myrrha probatiff,-

mapleni monftran-

tur.acdcindcpeilii- \'

lus oflij dilcdoapc-ricur,idcft,prius vi-

ta laudabilis in excm

pltim pra:paratur,&deindc doclrina fi-

dcm quzrcns au

dicncium palam profertur. Hincdeipfodilcclo fcriptumcfr,

quia incepic faccre,&:docere.d lAnima mea. llccr

iam tertius gradus:

primiciua fuit exl'i-

da:is conuerfa . pcr

quam,&: poftquamh.rcGcncilis dc quahadcnus atum cfl,

queGenulis.vcdixi-

mus,hanc ccrtiam inflicuic , de qua modo exequicur., q vfyad nouifiima incracionem reliquiaru 1 frael durabic fucccfiu

pra!lacorum,&: fubdicoru . Tranfic quidem,fed camen locu-

cus cft mihi mandaca fua relinquens,vc pacicnccreumcxpctarcm,&: poftquam locucus eft.- Unima mea liqxefacla eft.

C Quxfiui,& non mueni illim:vocaui,& non re.mibi. Vox ciuf-

dcm ccclcfia?,qua:aperuic fecundum illos quos apcruic,quc

pnuserac venccr,vel vox ipforum .

f Tulcruntpal. Pallium rollunc prxdicatores,quando fl quid

pompa: fecularis refiduum erat,abanimoaufcrunt,vclfi

quod peccatum per ignorantiam inerat , detegunt.

Tercufjcrunt me,& vidneratietunt me ,tulerunt palliU meu ctijlo-

des murorii. -Jt Grcg.Cuftodcs percutiunt fponfam, &: vulnc-

ranc,quia prardicacores fandti dum cgleftia loquuncur ama-

tem animam afficiunc, &: maiori amore fagiccanc,&:c.

^Bcda.Tollunc autcm pallium fuum fponfar percuffa:, &vulneraczcuftodes n.urorum,cum Apoftoli.vel Apoftolici

virianimx cuilibet diuinoamorearcafSta:, rccinaculacran-

fcuntium rerum auferunt,vt infimis cxpedica cuns,hberio-

ri curfu taciem fui condicoris requirac . Pallium namque ide

quod ftipra tunicd,vbi ait: Expoliaui mc tunica mea, rcrum cct-

reftrium implicamenradcfignansa u4dinro

DiuiGo,

NICOLAVS DE LYRA.l Surrrexi,vcaperjrcmdilcto mco. Hicconfcquenterpanadeccntefnbnuo panitentia.Et diuiditur in duas

partes,ejuia primofpani-i

l <rfi reconciliatio, fecundo ponitur pulchritudmis cim defciip'io,i'ot. Qtialis c(\.Circ4prim:im dicit [ponfa-.Surrc

apcnrcm d.lccfo mco.quxrtns ei rcconciliari,& fic apanahbo tru

Mam .

nH.iciifli]laiicrfitmvrrha,digitimciplcnifuht.idtfl,applicj:ti mc ud cpcra panitentU>quA dejignanturptr amaritu-

dinch. *b*.

3 Pcfliilumoftij mciapcniidilcdomco.Pr-^7"M/me^o^/o/in mafna porta,& per hot rttfi>,natur,']ubd panitentiain principioefl imperfcBa.pi op:cr quod fulid tur.

4 A c illc deolinaucrat acquc tranficrac. quia non flatim ad cla

cum 4 pana . Et quia ex boc angcbatur ajfli*iiur.

5Aiiima mca liqucfa&a cft. Sicut fagimcn in patdla,vnde dc

bominc dmiiffo in ajfU&ionc dicttnr vulgantcr , qubd frigitur in fa-

$iminc

giminefuo .

6 Qua?fiui,&: non inueni illum,vocaui,& non refpon.i^/

ficutdiclum cjl,Deus nonflatimliberabat populum,fed dimtttebat cu\

affligi ab aduerfarijs ,vt a Thilislhxis, Moabitis,& cxterisgentibus \

circa terram Iudxx exiflentibus, vt patet ex decurfu lib.Jud.& i .Bj-

gum.ideo fubditur.

7 Inuene.me cuftodes,qui circumierunt.;'rfc/?/'"C':

/, ^B-

!

tiumincircumitn lucUxexijlentium, quAnominaturhic ciuitasalc '

mfakm metropoli lndxx.

8 Pcrcuflcruncme.&vulneraueruntme. nocumentum infc-

rendo perfonis.

9 Tulcrunc pallium meum mihi cuflodes murorum. fpo-

liando mebonis mcis,& quia populus communis propter peccatntn

idololatri&non erat dignus cxaudirijdeo conuertitfefponfa adperfo-

nas mundas abidololatria,quia femper in populo Ifrael fuerttnt ali-

qu& pcrfonx tales quantumcunquepopulus communis,vel etiamprin-

cipes ad idololatriam declinarent.vnde. ^.I\eg. i cj.d.dicit dominus ad

Eliam ; Derclinquam mihi in Ifracl fepcem milia virorum,!

quorumgenuanonfunccuruaraanceBaal. Etquia precesta-\

liumfunt tXMdtbiles,idco dicit.

I ^dittm

i8ro Canticorum Cap. V.a Miuro wsfili-e Ierufilcmfiinuene.Adolcfccn tul e ia nd ali-

quam cognjtionem promora?,ad ramuiosdei quos angclicain terris vita agcre credunc, deuote veniunt,& eos exorant,vcin teporefnxorationis dominofecommendenr. Vos fi-

Ux [crufaiem fupernorum fpiricuum , qui iam cum deo re-

gnanc. Vci.pcr filias

1860

ijuaw:,.;m uuuinu quarrere incepria^.a TAdiuro vos hlix ferjilalem , fi irtuencfitis di.echim meum,

l

a flathnetu cuin sccciTu vedia orationis, vt fc m',h\ H gratiani fnx inuentionis .

3

b Wptnnnrsinajnitudmt otcnn lempnralia ruritmihifaltjlio.

'

}c IDiauitadiuiaie. < Scirfuis .-qpn magnns f.i (ccuAdnm iai.i~>.

a quaeig-nitusex patre. d fFUtut

vt nunrietis ei, quia amore langueo . nualis cft djledhis tuus 4a ^Patre. tliic.t cx ca parte iimgisrlebciuiiigi , quam timen. b T rukhntudo ti a ortendit

*eum puklitum efle.a quo tu ptilJira es . f Inter omnes iectas tua fides pra.ccflit. 6

,c ISccundum luuiianiiaicin.qua nV.neft cx tiilefto'.-

texdileck) o pulcberrima mulierum ? q.uajiseit dilc&us ga 1 Deuotiotuzadiutationisouendit eumelTe mngr.utn qucni moncs in juitj.

b 5 Vt eu:n <;uaramus. c fTalise.r.9

5Chtittus ex foi diiecr-onc paljiis alii cx meriio."lv-nruriiscx loiaancct 0110 paijusalii cx meriio. IO UC Cjeo ClariUS VI-

tuus t ex dilecSlo, quia fic adiurafli ncs ? Dile&us meus can- 10 dem, tato maatis ad

a ^Quiapeccarumnonfecit. b 5Qiiain fangmne fuolauitpeccatotes. c 1 Ideft ipfe.quiert alrioia COXnofCCri- Ecantlt rnrnori"; ecrlcii^.diuin.1 (nnii-nria nl^nnm . *-'

peccatotes. c 1 Ideft ipfe.q**fw luiijuiis cw^,nimi mpicnui uicnuin.

didds,& rubicundus, teleclusexmilibus.CaVuteiusauruma ISplendiduin. b Capitieius adharrente. c Rc.c

rituit;ie,& uicVoriat*.

toptimum.tComa:eius,ficutelac

tpaImarum, nigrsequafia EuiniiHucmes.&peiqtioseuinaliiintiienrur. b Innixac. c Scripturasuiuinoinuneie

fltiente* in uioremaqux.nclininoresquidcm.

S coruus. t Ocul/ eius , ficut columba: iupcr riuulps aquarum,

Ierufalem peffiimus

accipcrc etiam in-

. fcriores ki ccclcfja,

quos eciam adti-.o-

ncnt (uperiorcs , vc

fccum quxrancquiaquodapluribusqu^-ricur.quandoqueci-tius reperitur ,

& vc5 vbiquccharitas dile-

,

ctiomsoficndacur.'

b Q^alis eil diieilns.' Hax fponfa recolcns

incima confciencia?,

expauefcit , & pigri-tiam fuam accufanscx humilttatc ad la-

',

borem fefiinac d:.

Obfecro, quia fic ad-iurafti nosferuoredi

uinxchantatis , quahabcs , me qucquefacardere,& falutan admonitione in eius amore meconfirmcs . Appctita,&: prarconia virtutum ac poccnutr eius con-

grualaitdedccancans,denuo inccrrogatur,in qualium mcntibus eius folcanc vcfiigia rcpenri.c Dilectui tnens caadidus,& r/>.Condigna quarrcntib.a ptircc

fponfa; rcfpolio. DiUcJus mc;.Primo,mudus &: fandus vcmcin mundu,polimodum palhonc crucntus exiuic de mundo.

Pcrcandidu,amorcdiu!nitatis.PcrrubiCiindum,carncpaf-fam accipc,vt dcu,&: hominem notet,fc in vtroquc clcttus.

|

d Eleclus ex milibus. Qiiia vnus mediacor de omtn numcroangclorum.vcl fiominuaccepcus.vndcdicicur: Hit cflfilint

1 mtus diie^ius,&c. Qma non eif tnuentus alius, neque in ca:lo

nequcin tcrra, quiacciperethbrum.ie Caput cius aarum "ptimum. Aliatranflatio: Crines eiusahktes.

Abics, Gra:cc *W vocatur.Vndcjhicelate.non l.atinum,fcd Gtarcum vidccur. Vclcaput, ldelf diuinitas,quiacapucChrilfideus.

Comx ems.idefT,cogitationcs eius fandx,&: rc6lc,S tame

ftulcisdefpicabiles.Omli cius. idefr,dona fandli fpiritus.qu^ ipfc dat.qug ama-

torcs

torcsfuos, nonin cceno morc porcorum volui permirtunt, Dfcd in fimilitudineaqiuru claros,&: perfpicuos rcddunt.mitcncbroium habentcs.Vndc &riuulis,&: mundisaquis nonft.itinisttirbulentiscoparanrur, quiadcum videnr,& diuinorum

charifm;itumk;ccrtplcntur.C^i.vt.hanfm.ua,quiafo-, . la^ratiadancur,fub-1 Eucnit quandoqiicvr qui nupcr qticrcre incfpir.citius inneniat,

quain illc,. 111 duritni) qusiere inccditur.

il^t laClc lot<e funt.

quia (icuc maccrfo-la nacurali diledio-ne lac

filijs mim-ftrac

, fic deus fola

gracia^dona chanf-matum

filijsdonat:

Qi* rcfidcnc.iuxcafiucnta pleniffima

aquarum, quiaquantodc dcoclarius vi-

it

1 >.

dainccndunc

Gcw.ideft modc--,

ftia , & pieras falua-

!^ toris, qua;inil|oiin-

ij gularucrrefulfic.

1 6 ^J'8 f/{fn> ficut arc.

qucmadmodum or

. . ... _ dinats funt areola:ab hominib.expectantib. odoris fuauicacem,&r afp&aus <^ratiam, ;ca mcdiator in carr ie apparcns , doftrine modeftia^&duli cdmcdelea.ibac prcfcnccs , atcrahebacabfcnces.confi-ce a pigmcntarijs, hoccft Apoftolis , & prophctis, qui con-cordi vocc,no ft>lum cms icrmones, fed etiam mores facris

pagims dcfcripfcrc , in fucura cius arcana incarnatione, cx

modeftia Lazarum ficuic, ficucagnus obmumic,& calia.f Tygrk (juafi co.cDei'picabiles mudo,quafi illa clamofa,

Ioani '

& improbaauis.Vcl.quaficoruus.vc nulli ficramenca cccleEfa-^-c-

fiecomiccauc, doncc iibi, vd macri fimilari videac,vel quiacum pulchn func,fc fiiiflc mgros incdliguncex nacura fua.

g OudieiusJicHtc:dnm. Solcnc colube mxra fiucnta aquarurcfidere, vc volatuiu auium in aqua vmbram videatu,& fic

vngucs viccnc. Sic fanch m fcripcurisfraudesdemonfi pro-fpiciunc,&: ex decepcioncquam acccndunc,quaii ex vmbrahoftcm cognofcunc, & fuguinc . que flucnca ptcnillima di-cuntur, quiadequtbuicunque in fcripturaconiilium queritur,pcr illam ad plenum inucnicur. Poceft in nuulis.veceris

lcgis erudirio.in fiuencis , euagelica pcrfclio lntelligi.quiap: ^dicatorcs,&: noua,& vctcra profci u.u.

a Labia

FColumbx n\'

tura.*

,

NICOLAVS D LYRA.j ^fdinro *oT.ideft,pcrfone. dcuore de Ifrael. Nec cft cotra

illud,quod didum elt fupra i.c.quod fili^ Icrufalcm fignificnnt fragilcs poptili,quia tam pcrfc&s perfoiu;,quam imperfcl e func de eodcm populo ,

fcd fup.i.c.imperlec.c<jdicuii_filic lerufalcm propter fragihtatcm fexus. hic aucem perfc-ftc codcm nominc nominantur rationc dcuotionis. dc quafit 1 iic mentio

, quc magis vigerc folct in mulieribus fecun-dum illud.quod canit ecclcfia: Interccdeprodcuoto fcrmineofcxu. ldemenim nomen infacrafcnpturaexdiuerfispropnetatibusnon folum accipiturprodiuerlis, fcdctiam

aliquando pro contranjs.Sicut dcus,leo dicitur/atione ms-gnanimitacis.Apo. j.b. Vicitho de tnbu luda. Et diabolus,ra-

; tionerapacitatis. i.Pe.^.b. ^idnerfatius vesler dutbolHs,tan<]Hamleo 1 u'.'iens,&c. Dicit igicur: ^idiuto vos. id efi,per rcm facram

deprccor. z Tili<e lcrujah m.ideft,deuora: peribna?.3 T; inueneriih 4:1, clum meum. vobis gratiofum in orationi-busveiins.

4 Vt numietis ci. pro me deprecando.5 Qhia amore Unguco. idcft,reconciliari fibi defidcro .

' 6 Q^tahs cfi dilcclits tuw- . Hic confequcntcr ponitur fponfidcfcnptio.Lc diuidicnr in duas partcs. quia pnmocirca hocrnouecur quxfiio. fecudo ponitur rcfp6(io,ibi; Ddcclus meus.Circa primum fcicndum, cji

(icut populus pcccator recurreN)at ad deuotos popuhad habcndum orationisfuffragmm,'ta cconucrfo dcuoti mduccbant populum ad cognitionemdci,& atl cius vcrtun cukum.idco in pcrfona eorum diuitur

f^taln efi ddetlus tu.-.s. id ctt, vcinam aitcndcrcs quantum cft

oabilis,&bonus.7 /

t^/cfls.idrit.prcomnibiisdiligcndus.Vcljhocdiciturad

ad dcnotadum proccilionem diuinarucri perfonajum,quiafilius proccdita paire.iicut dilcctusex

ajlcCto,&:fpiricuiIandus ab ambobus, vt amor mutuusvtriufquc,

"

8 pnlchertimamui.hum. id cft, aiiarum gentium pro cem-

poredcfponfationistueinfuiccpcionelcgis dtumc , vtdi-

ctumcftiupra.9 Qnahs cfldileJus tuus ex di'ec7o. Reptcicio eft eiufdem admaiorem excicactoncm .

10 Dilc!us m/us candidus,& rnhicundus . Hicpcfiiturfponfcrcfponfioconfitcndodci pulchntudincm,& bunitatc, qufccordecreditnradittlliti.im,oreautemfii confeffio ad falutem, Rom. Diiiido.

10 b. Etdiuiditurin duas par'ces,quia primo ponicur fponfidcfcr.ptio.Sccundo cx hoc ontur qua?itio,ibi: ^jo abiit.Civ-ca primum defcnbitur fponfus fub parabola luucms fortis,& gratiofi, proptcr quod primo parabola pt^nctur . fecunddcxponctur. Cuca pnmum dicitur : Dilecius mcus candidus,^rrubicundns. id cit,in colorcgratiofus.1 1 Eleclus exmihbus. ld clf in mufcis mihbus non inucnire-tur vnus calis .

j 2 Caput eius aurum op//w;.ideft,ornatum corona aurca.1 3 Com* cius,ficut elaupal. frondcs babenccs dcniitatcm fq-iiorum, &pcr hocmtclligitur multitudoc.ipillotuui.14 ^i:<r.ft7'^//'cc>ry,NigredocapilloruiiiatLeftaturforcicudmi,& inuentuti,& quia hicpotmur mctaphora lutKmis tur

tis,rficunturcoma;ciusnigrx*. Dan.7. vbi ddcribiturdcusfub parabola iiidicis,inquodcccnsoit'fcnectus, &canicics.

dicicurdeco.-Anciquus fedic dierum,& fubdicur iCapdlieinstanqmmUmtmunda. idcftalba. iy Qculieiutjhut columbx.ideit,habcns afpedum firllpliccm,& honcitum. 1

1 6 iupcr riuutos aquarum. ad fe lauandum, nc apparcac in cis

aliquidimmundum.Tomj. Nn a 1 Qnm

i86i Gloford&NiColaicIeLyra. 1862

A i / jJ>; thuWu tHfliUantia tr.yr.Vcrbz

doctnnc eius,q clan-

& tcrem rcgm cclcftispromitrunt , grauia patietibus pnmain

mvn ham, qma conrcmprum voluptatum prcdicant.

b MjnufHiHftor. i.opera Chnfti, quccnur. vcrbodocuir,

opcrec6plruicvt dc do&rmafua mirantcs, opcnbuscon-

firmarct . Tomati-

les, qui 1 in promptuliilx.Tt.ucrc , qnodxu.i.ficuttornaiura

ccun cfl puiptior

anibus.&ouainfeomncm iulhtic rc-

8-uUm tcncr*. vndcMuth*. jA. djcitUQ Oporutinme

imfkrt pmmm iufti-

tiam.

f tanniiliau C

nt nltuihiaT t_yflr/;/i.Q'.l|avjrtUtCS

yuihu . mias jn hommc gcl-

tu,diuinitangratia

Pfccic,Qu?nosad(pcm,&adainorcm

t auriobrir a.leftinm cxcitant.

> Hiacynthus cnim ac

rcicolonseft.

d Fmttf eius ebi-r.

1 rinp riiiiistcnedc^riru,veldulcifliroagratian>undatz.b fFirmirer

* n F c ^Alt^Ts 1,1 { aiias.ficutetiangclium.

qu.r lade funt lota? , & refidcnt iuxta fliieiua plenifuma.fud.bundi ptxlaii.nuo* nudet audiie tuipia , . rdurr. laceie. b TMultaiiii" Scim.nc v.t.itum.

a Ifua.uunu. p.i . ,i i^ fApottol, vel cjuibul.ibet praccuciiubuspamlus.

Genx illiiis, (ictit arcola: aromatum conilta: a pigmentarijs^riolocutoirs. b iVerbo.&.exeniplo c f Exeinp'um pcrtccijr ainar:cation s tuf .

fQiMtuin c flitii.in clt tantum I .-ne opcrari.

illius

1 1n nulio jcpiciicnhbile.loic.vcl zihereo.

b Lahiaeiusuliadiftillantiamyrrhamtprimam.Manus

b ^Solafpe.ecdefideriocailcftHim lat-oiantes . c 1 Pro aerco cu-

d 5 ttiani i!li , OOJ vtuiuut carncilirits , cV vxoribus non contrn

demn. c 1Caixlore,vcldiuitia,vel tr.giditatc. fi

Uure* pln* hia- c \ tdrnatiles, auW , hiacynthis. Vcnter eius tcburne

c

us,a lOiiiainundocjuul.-nivtuntur, fcd tainen cariefHi non obliuilcuntu'.

b 1 ldelt inferior.cs inlequenr.bus tcmpdribttt,vr crura inteiior i.ars.

c 1Foucs.Sc fuiientantcs.vel Apoiioli, cjui cum mundum tulcrunt.

diftinftus fapphiris. Crurailliuscdlumnx marmorca?, quar

a 1SupeU'.dcmpattiard.*rum,& Apoftolorum . b \ lid clt omnia merpbra . J Quid pcr iiiigula

1 Qu"a pcr eum oinnes dcalb.imur. d fEiec>!or cll inter fp:ciofos.d

f fundatar funt fuper bales t aurcas.tSpeb

cies eius,ut Iibani,ele

g a lAltinidine.miputritvlitate.&odore. b 1 Idcft ipfa doftrin.i eoium . c fQai.i fpiritu luuan-

iui adiroylend.im.d llta. e fIn

finjjulisnicmbns . f t Dignus quaui.

h ftus.vt cedri . cuttur illi* fuauiifimu, et totus defiderabilis.

id cft liagihtas hu- .

manicu.sfcburncus pro dccore caft:tatis,qti.a;

ib omni pcc

cato immunis . Dift.ndus falicct rwn tottw cbunici.s.nec

totusfapphir.nus . Sapphirusfubhmitaccm CQrfcftui l^n.fi-

tac Diftinaus crgo,quia pwtimhumana frag.litas ciuric,tc

tationc,fjtii?atione,morie:partimdiumaccilitudo, miracu-.

lis.rcfiirrcd.onr.v^ afccnfionc intcllisicur.Sapphuus habet

fpccicmfercnjcqli. ... -.

c Our* il&tu mli,mnx. id oft itincra paflionis.incarnacionis,

quccolumnedicutKur proptevredticudincm , & firmic;itc,

qu.a quicqujd pcr eurngcftuw cft, ance ccn.poiaadeodi-

fpofiru n cft,. . . .

*GtCg. Percrura Apoftoiosintcll.gimus ,perquos vni-

ucrfum mundum cin imut,^ fidcm cisprcdicancib. popu-

M*-^- lisaudicntib.fnarfic. Qnibusipic roEuagclioaitJfeoiflrtei

vr.i*cr[um,& prjtdic&t" Euan^el tnn omnicreatnrs. Scd crura co-

r lumnc marmorcecfTrpcrhibcncur.quiaEcclcfiaminflcxi-

^bilitcr fuftmcnt dum contra oinnesaduerfarios corfl pre-

dicatioinbus,

8

9

to

nii

I ?

14

dicationibus.&cxcmihsroboratur.Superbafcsaiueaurcas

colfuic fundacij funt , quia a lYophcc.tru didis,vt fortcs p.T-

fiftcrent fiUcm inrcgraacccperunt.Vndc ipfc prinuis Apo(rolorum 3\l,Habemus finnio.e.n propbe:icumfermo>iew y

cw bene-

fdcith attendoiies tantfuam lucernx arUcnttin cal^inofo loco. Idc-o

cnim auicq dicun*

tur.quialucefapicBri rcfplcndclccrcfciuncur.

f Iundatx fnprrba-

fes. id eft fupcr pro-

phetas,quia talisap-

paruic qualis prcdi-dtus ab illisindnii-

na difpolitionc lc-

rrentibus. Vclbnfcs

ipf.i difpoiitio dei,

qucordinauit .

<; Speties t!HS,vt Li'

bani. Q^ndpcriin-gula ipuus rcdcin-

ptorismcmbra l.m-

do, totum hreuicf*

prehcda quomodoLibanus alticudine,

&c amplicudme cft

iniignis. ic.t domin'inrer oes,qui dc rerra 01 ti funr,ontccellit . Ec ficuc ille mOsnobiliu teraxeftarboru ,

ita millcoes fandosinfe radica-

tos cxtollic,&: pferuac, & licut cedr9 pukhritudine,forritttdine,fub!imirate,odore,re decus fvluarum antecedit,tlc di

lcLtus Ipcciofus forma p filijs hominum , quia ipfc non ac-

rcpit ad mcI)filra,&deplcnItudineciusomncsacccplm,

]

h Cuttur itfui fuamJJ'tiiim,& uttts ie.idcft inrernus f.ipor.ct

dulcedo vei boru Chnfti.qua pauci guftanr, qui ailt gufiac,

amplius cfunimr. Aliter : Sicutpergutturad labia^vitalii

flarus,vc loqui valcanr jpcedit, fic in.libijsdni vcrba,quediccb.ir.fn gutturevcropotoccultadifpol-itio bonkatiseius

incelligi, qua faclu cft,vt nobis foras loqueretur rocus,idert

deus,&; homo defidcrabilis,non folum fecundum diuinica

tem, fed eriam fecundum humamcacem ab ipfo inicio con

cepcionis vfq; ad cnuphfi paflionis, 1 cfurredionis.afcenlio

nis. Talts efi d'. Qiisli : Ec neccflecft fi amas cu,& vis ab co

aman,vc eu intelhgas talcm, &: tali affectione ei cohxrcasa Filu

et.

NICOLAVS DE LYRA.I 0;'//.i/7r fwnlotx. idcftalbiad modu ladtis .tales cnim

cohirnb* funt jzratiotiorcsalijs,& pcrhoc notaturgratiofi

tas fponfim oculi .

> GeniUius,pcutareo!xaro. Eftantem areohportio terrz

nitolo

,

phu,

. bcncfcminaca.vndc Ezc. 17.dearcohs gcrnuiiis fui.qu^dclcilancv.ilde vifum.quandoincipiuntfeminapullularc.Dicit cmm I'hilofophus,quod virides fationcs maximedele-

etantvilum ,&confortant,& maximcqtiandofunchcrbx

jiromaticc.liitit iguur. Cenx iUius,ftntt a:c , lx dro.i.func ita de

h dabi U s ^d vidcndum,iicuc arcolx fcn.inum aromacicoru

pullulantium. 3 Co//Mnp'jtwM.i.culte,&ordinatxabo

jiiscultotjqjaromatum, qiuectiam pigmcntadicuntur.

4 l.abiaciusliliadifiiUattia. ficcft in Hcbrxo.&pcrhocdc-

OgnatUt munditiacloqi: ), 6igratiofKas.

c Manustll.m tor. Jn H; brxohabctur.-Rotxaurcx.nquod

dcfi^nacur, quod manusfpontifuncornatxannulisaurcis,'

qui iur.c figor^CKColans,idco fubdicur.

6 flau fua jrfca.idcifl fapphiris,qui func hiacynchini colo

ris,t?.lcscnimlapidcspoiuirirurinannu|is. 7 fentcreius

ri.r.i ,a!l '.k.& pojMis. 8 Diflinf.mfapfbiris. i.ornacusla-

pidibus pu tlis i ommcdiatc tupci caincm,fcd fupcr vc-

flcm.quxnfcritvcntrcm.Sicutcnimin vcflibuscirca col-

lum, & inar-Uiad oinatcmncbiliuinruincponunturlapi-dcs prctii fi,na cti.m tunc ccnporjscirca pattcs vcrfus vcn-

trcmdeVci clcntcs. 9 Cruraillius columnxmarmo. idcftfor-

paadiiii dumtaliumcolumnarum. 10 Supcrbafcsaureas.

jdcflfupcf fcdcs calccato<: talccis in fupcrficic deauracis,

qualcspt rtJiu nobilcij dc Hilpania. 11 Spcciescius,vtli-

\>*ni. ldcfllormacius^r.it!(.l.i

, licut I.ibanus, quxeftarborpromatica ramofa,& v-ldcgratiofa . Libanuscnimnoneftjiicr.i n cnnioi.tisprcutacctptumeftfiiprainplurib.locis.11 /

'

,-tud /.dcftfiaturacjiusrcdhadmodumccdii.1 Cuttm tliiusfuauiff.mum. i.albiim,pc)]itiim,&.' graciufum.fct q- 1 ia prardicla t. cii.ntadgratiofitatc iuucnis.16 fnbditf.

I^ Et toius deftda a.Hcczut<.rr\ parabohlccundum oes do-dcrcs

ftorcs Hcbraicos,& Latinos incelligicurde dco,dc quo di

cic Grcg. moraliu 14 In deo.quia fbrmacorpons /ion cir-

cunfcribicur,manus,ocultis,&c. membra fic nominantur,vt cx mcmbrorum vocabulis cff-.-cIus fux porcncixdcti-

gnencur. Haberc nanque oculos dicicur,qtna cunda vidct,

nianus,quia omnia opcr.icur. Sic ergo dco dicicur: Dilctliu

rneu> candid'is,& rubicit dus, ideft,benignus,iuftus,& irarus

rcprobis . Faciescnim hominis iraci rubcfcir,&exardefcit,

EletJusexmilibus,idcftpreomnibusdiligendus. In He-brxo h.ibetur:^M/7/j/f in mtlibus. id cft habens in exercitu

fuo mulca milia angelorum,Dan.7.c. Milia miliumminislra'

b.xnt ei, & decies mlies centena miiia afftflebant ei . Capu; vius au-

rum optimum, id eft coronaaurea dccoratum,in qua uocacuc

dignicas rcgia , qua dicicur rcx regum , & dominus domi-nancium. Comxeius. idcftattnbucadiuina, -vtfnpientiabo-

nita<,&c. Quia ficutcomxinhxrenrcapici,&adiaccnr ci,

flc accribuca func idcm cum diuina effcncia,tamen fignan

turpermodum qualicacum fibiadiacentium . Sicucdace

palmarum.quia multa func . Nigrx quafi coruus, quia noqienefcunt . Per nigrcdinem cnim hic intelligitur iuucntus,

vtprxdi&um eft. Oculi cius.ticut columbx, quia vno fim-

phciintuituvidctomnia. Quxlade funtlotx,quiaex co-

gnicionceorum , qux funccxcra fe non vilcfcic incellcchis

cius.vcdiciccommentator Auerroisfupcrz .Metaph.Non'

cnim cognofcit ca per formam extrancamarebusacce-'

ptam.fed per fuam clfcnciam omnia pcrfccie reprxfenca.i-rem.Gcne illius funt vitcus actracliua,ficutoculi virtus co-

gniciua . Trahcndo cnim ad fe electos per fidem,& amorcincorporar fibi cos,ficutpcrgenas incorporantur m&eiia-les cibi.vndc dicit fjluacor Ioan.4.d. Egocibum babeo mandn-

carefluem vosmfcitis,ctuad incclligitur ad liccrain dc Samaritams fibi incorporandis per fidcm. Sicuc areolx 3.2>cc. qn;alicuccx areolaaromaturn exhalacodorbonus.reficiensol-fafhim ,itacx.imoiediuinoattrahcncerecreanturaiebo-noru.Labia ctus,funt virtus referuaciua fccrecoru,qbus log.c'

fandis,^: ^pphecis^io fnbdit : Lilia diftiUaciamyirhaprima,* quu

86S canncorum Ca*

a tiJi* lerufJew.Vto dccorc carminis variacur perfone^ col-

\ loquencium/ed eadem Chrifti ecclefia nocafur,& nomine

fponfc&nominp fiharum.Cumad pacriam celeftem fufpi

rac,tilia,cum nihil , nifi deum curac audirc, vcl loqui/ponfadicitqr .

b jhtd abijt dleUuu

/Vudiiaqualicace di-

Jecti, dc qua quxfic-

rapcfTfapIcrufalem,addunc aliam qua>ffioftC,qyiacnume-racis coc laudib.quisaudiens non concu-

pifcac ,& hoc in vni-

tate ftncta? ecclcfia: inquiri oporter . In qualfum corde po-tifiimum, Sc in quo gcnerc coucrfai ionis dominus foleac in

ueniri? Quo abu:.non rclinqucndo' os in quibus er.icfed vbi

alios affocict,&: poft alios ecia alios muicec, & fic abire,& dcclinare dicicur admodum candcla:, qua: cum acccnfa fic,

mulcas alias circuquaque accendic , ipfa camen nihii pacicusdecrimcnci.

P" 1864detnmcnti. ihio Mlt. Grcg.Scf'rndum,qi;6d deus,qu: vbiqi Dcft,m locoeft,fcd locajis non eft.Localc dicicur,quod ciri ufcnbitur fecundum Darces loci fipra , & infra,antc,&r rctro,dcxtcra,&finiflraCunivero tMv.r Cli,&huinancaniir!e,loca\c<> circumfcnbi nonpotfunc , iongcmmusilhi. mcomprc-

'--, , ,. .bcnfibifs fubftan-

% Q^i fccrta fua m hi aperit , & cni cgo fecrcti cordjs mei aj.erio.

Taliscit dileclus mcus, & ipfe eft amicusmeus, fiiia? lerufa-a TO^iitumad iiicornprelu-iifibilitatem, b, 1F.itiin.lit.Tte.

lem , QiK>abijtdilcdhistuusopuIcherrimamulierum, quoa iQuantumadgratiain. b IQuicumiuc fine confortio ccclcfiz Chritturtl

. k . Slu*'>^ no,>intcr fi''a

sc!ebsrcomputari.

dedinauit dilcctus tuus? Et qusrcinus eum tccum.

tia.Maiorvcro co-i gmtio >qivrinpra>z fenti dc deo haberi

3 poccft,cftfeciidum

4 ciusfolanpera.quiaj quodaki 9

eft, incarnc poffumus mirifi-

cennam opcru deifubcilicer actendere.% > abiit dUetttt tuus o plcber.Licet.dcuscommuni modo omnibus rcbus infic , prfcfehtia , porentia,fubftantia,tamcn familiari modo dicitur

inciTe,ideft,p gra-tiam illis quibus opcra fua vidccur

mirabiliora.qui licet ple-nam dei noticiam non habeant , camenmirificentiam ope-rum dei acutius coniidcranc.

NICOLAVS D E L YR A.

quia verba dfii func mund.i, &c a corrupcione peccati pferuatiua:Manus eius,funt eius pocencia opc-ratiua.Tornatites au

rea?,velmHebra:osroc.xaurea: . Pcr iigura.n.circularcan-

Tiuloruincelligitur pcrfectio operu diuinoru^Deur.ji.a.Dc;

pvfeclafunt opera. Vctereius, eft occulratiodiuinoru mdicio-

ru. vndcdeholeocculco coicer df, q> nonpoc fciri q.d heac

invecre.Eburneus,eft.n.cburfrigidii, &albu,qac6fideracioocculcationis iudiciorQ dei ir.cutic frigus cimons , a peccacorecrahecis,Pro.i t.d. Pcr rimoie dfu recedetomnis a malo,

dtficanimacandidat^&defidcno vicg celeftis ornat?,io fub

-.Diitinttn'. fapbyns. Efi.n.fiiphyrus coloris cfleftis.Cru-

rail!ms,funt ei9 vircus qua f iftecar ola. LLc bafes auree,fuppo

i fica diuina feu pfon>fpcseius,vc Libani . Elect 9 vt ccdn,qaulchritudoci' cftiummedelectabilis,&:altitudo incopre-cfibilis.Guctur illius fuauiffimu^&totusdcfidcrabilis^quia

j lufinitcjbonitatis. i Ta!:s eji dilcdus truus. q.d. cordc cre-

do,

do,& oreconfiteor,q, iftu dcbco fuper pmniadiliircre.2 Qo .ibiii dileWus tnus.Uic cx pdn.'tis orifcjltiojV ere.n.periitences

, &confltentes func adiuuandi erga deu aperfonispci fectis.io qritfin perfona conimiQyo ab/it.qu.iti dicant:parari fumusteiuuare in

reconciliationeadipfuni.io fibdif;Ei quaremus eum.lQz tn licera: %o abiit.vcicixda. eft ad cepuscapcionis arcc pcr Phihitharos, &! tranfiationis cius*ad terraillorum,tunccnim dicicurd^usabijile de cerra IfraeUeoqpfopiciacormm fuperarci exiftens, locus deidicebacur.3 pnUberrima mu. idcft omnium gcntium, temDore dc-

fpofatioiiistua! cum deo,pcr lcgis fufcepcionem. Q^o abtit.

rcpecitio eftciufdemad maioremexprcffionem.4 iluo declinaiiit di. hoc refercur ad rempus redudtionis ar-cxin Bcchfames.non operehumano ,feddiuino.i.Reg.(J.y Et qutremus turh tccum. hoc rcfercur ad tepus,in quo Di-uid deuotus iuitcum facerdotibus , & Leuitis ad reducen-dum folcnnitcr ,

& dcuocc arcam diii m lerufale. z.Kcs,.6-

E

C A P V T VI.

a^pv iktlns fi/f.Defccndic icrigans fonce bapcifmi,de alco

JL/ vemcs in humili poficos vificauic:Vc nos fuiium afcc

j

tkrremus,dominus ia montedefcedic . Moyfcs in montcmdicedic.Cu dixifiec: Defcca.in /jor.addit qualiter fic ldem hor-

tus conftitutus , quafruge facundus,cumd:cit adare.aro.Hor-

tus ecclefia , hortus

quxlibct fidelis ani-

ma. Arcola cft mensfidelis , qux difciph-na redta; fidei edo

dicturum fc cffc pdixic, Qjtandiu feciflis vni dc bisfratribus meis

minirait^ibifecijUs.Colhgii lilia.cum ad perfecuun candorcnjericorum perueniences mftos ex hac vita educic acque adcejefiia regna perducic.c Ego diletlo tco.Hunc vcrficulum apponic cxaggcrado fti

mulii immenfecha-CAPVT VI.J ^Nefcioquo abierit.fciocuodcclinaucrit. 1 Qucm iplefccit b fMaxime.

Ile&us mcus delcendit in honum iuum, ad areo-5Quid ibi gerat, oftenrfit vt ibi paf.

b ^B^nisopcribusdclectetur.b

lam aromatum,ut ibi pafca tur in hortis , & lilia

ubititionis in meprxparo. b lApudfe locum mirii prarparat receptionis .

cta, quafi arquis lacc- c

colligat. Ego* dile<5to nie<>,& dile6tus meus mihi.qui pafcit1'lbllS hinC llldc Cft a tlnterdefidaiaianckacaftammmentiuin. b fvoluntate,vcldefiderio quo me ijuaifis.

_ c c 1 Voce qua aliosad cjua-renduin mutuis collocutionibusexcitas.

COinpollCa , <X quall d tExtennredecorebonoruinopeium.

foleiti foffotio cre- j inter lilia . Pulchra es amica mea, | iuauis, & decod

ra,(icutberrime reucrfata

,&:

a iuperfiuis gramini-hus expurgata . Refpondet pijs fanclorum dcfiderijs,ac fru-

duofisoperibuscum delectari , ac pcrfeStos quofquccafti-ic virtutibus ad qtcrna gaudia colligere .

b Ii/i<tco/.dumad peifcclorum mencorum cadorem per-uenicntcs , d^ liacu vbi crant pnus cducit, &c ad c^lcftia re-

gBaperducic .

5 Beda. Pafcicttr m hortis,qu;a pijs Lnctorum laboribus

delcctatur. Pafciturm liortis , quiaeius nimiru funcmcb:ailli quibus lufticic frudus fiunr . Ec non folu dc earnali ,

fed

etu dc ipicituah dcbet eleemofvna intclligi.quodin iudicio

diclurum

2

1

45

6

7iJ

ritatis , quiamccrius Fexardefcit . Quafi: Ia

medefcendit, in mepotes habere formaeius quem quajris .

Ego ncpott rnco, &

tiepos mcusKibijrjni pa-

fcit inter Idia ,

# Theodor. Ex eo

pendco, atque illi melpfimdicaui. Nam $c , r _, . .

j) jple meorbi pretuhr, dccora >t Iel

fibiquecopulauit,ex rii.

femo con feta rcddidit iuuenem, cx inope opu!ctam,ex deformi formofam,pucridis atque fcecqntibus vulneribus lan

guentem curauit,rcpleuicque odorisfuauitacc. His decau-

llS.ica loquor, Ego nep'>ti meo,ijr nepos mcns m/bi^ul ptfcit inter

/i/id.vcljvc Symrnachus vercic,qui pafcic fiorcs.Nam &eosqui faoti func hlia pafcit,& iilos,qui dign; iiint pafcic in lihjs.

Diuinis aucem fcripcuns iliaums eft mhil,

d Tulcbra cs amka mea. Hactcnus vo x ccclefie diim fuumlaudantis,& qrencis, qui quonii a fuis amaconbus non lon-

ge cit,fequicurquid qu^Qcus reipondeac, H dechrac fc illis

^ K>quenci T

NICOLAVS DE LYRA. C A P. VI.

DllrllnsmtiK.Hiccokq .icccr defcnbituramor fponfi;&

fpoK;, ^ tpe Dauid v I

'.];ad Chrnhi . Et diuidit in qua-

pai ccs,qa pnmotangit tepua iplhis Dauid . Scdo S.ilo-

morusjbx-.Dcfwid- in bo.tum. Tcrtio,tvpus rcgu lcquctiii vfq-,

iptmitace iJahvlonicii,ibi: ^/w.Quarto.itps pofi capci

uitate pd:;ta,iHnmain duas,qi pnmoponicur

rcconciiiat^- gfai u attio.fctto, eiufde comcndatio.ibi;

Pw/c/brnci.Circa unmfi fi.iciidii,qrcdua;:aicain Icrufaje pUund

, vt pcid"i efi, =; ibj mfiituit f4ccaIotes,&: Lcuitas ad

laudadu dcu.i.l AU.i6.d.app^uitl>c^nitas t& cvisnconci

liatiQ

littioergi pcp:t!um Ifrael^proptcr cjitod regratia^t fpunf.i dici',

i Diieclus r;icns. i.intv.i cabernacuhi quod ccccv.IiC D jukl ld

collocationeaicc. i-Kcg.6. i ytibipafc. i.dck-ca cin ficri

fic:js,Scoblationib. ex ride.&deuotioneobl.itis, iicutdefa

cnnc\o\ocXjZ\\c.(l.d.Odor.it:tf(juc c.t diis odorc fu.utitatis.

jEt /j//a.i.nnniftros mundos ad iliu minilterium appljcer.

4 Ego rf/.ipli foh feruirc volo. 5 F.tdilc. Necefiitacib.meis

fubuenicndo. 6 Vulcbra es ttmi.Hic cofequeter fppoftis fpo-fam comcndat cx

gracitudinedicta diccs. Tulcbra es.i.wd pul

chritudincpnftinarcitituta. 7 Suauis. cxdcuocio"? mecis.

8 Et decora. exhoncftacecoucriacionis. 9 fitutUtu,({{\Mt

Tom.^, Nn 3

.

igc^ Glof.ordia&NicolaideLyra.Iflouenobqs afTuiHc , & quid loquewturaijdfOc, dcyotio-

i ic icmuncrat,digna iSIorum l.uidationc , .

1866

a

nuiiri mua .igunt, vencura prephcrmt, mundii pcikflcrc-

iinqi)unt,c^k'ftibusdcljdciijs!dcnr,licuttortcxm

ruci fa'd>*comparanturctt leli^.Sodhax on nianjriilfunt

adcomparatjoncmrcijdcqnafcribttur:Quodoudusho;,

nec ku.&c. Vii conuciucntcr fubdii: . 4l fq;occultis tuis. quafiilicjt magna cjuid

a Nnn mtmis r.u.^.m U!a ptimitiua ecclefia.fcilicet ApotMi 8: a!ij qui a<". literatn dc ludaris .

b Nonlubwoin.liian. led in caiin m;;. coi^.dfita . c In fnocjuoque conm,

inlitct.buiuiueilisgiaiitbuipiocuiaiouiia , i<:r cluiiuicm vnita & nunquam 111-

tcrupta .

Icrufalcm,tcrribilis, vtcaftrorum acics ordinata. Aucrrc

A "c" '

<,,,/i acits'oitiita. C^iuapet vnitatcm cba

rJ, ,milhun lccum

apcritjpcimalumdfcordie

Tuarmeiirsiiifiimaincomeiiiplatioiicin.A ina.eitaie Jc eilentla.

u$,idcfl,b*rctiasvcl in.mudisfpintibus. Caitta Ro

rnanorum tcrnbilia

m prcmcbac,npncrancuuiita,

tCJratn paccmhabcbantjn cc-

cci >r fua-c

infLleffc.-e .i'.taum,ncciuai! i

tcnotcmauftrr,qi!C cjnictta orlcflcm vi

:,il baibaros

I d L 6 ficut diucrfarum nationu

..nimos ad fuum n-

tum trr.hetc fatagit.

Qiiartamcquiancc-

dum facicm dilcai hpUn i c i , ficgenJEttlxt ablqUCOCCUltlS

tUlS .

quam maXimeqUX- 4 ii-Me^moterponfi&iegni^eneranies.WWtoitideiil

nt, ccrncrc mcrctur,

ociilos tuos a mc , quia ipfime t auolare fcceiunt . Capilli

tui

Aliascrefes. b froaficr.luocvelocitate. c Fiimlfllm6 " feriuonum ftaKiiitas.quiadentes inloquendocoopeiai.iur.

ficutrexcaprarum,qua:apparuerunrdeGalaad. Dcntestui

O *a j ft lau.iMi 111 huiiiiuam afcciiderc dcfierunr.

Cagitationum 2 tJIMiC ,& oclovinta Cflilfr.i t.t.ia. ,

.'

f

B

OmncsExtetms dtuus.imetiui aiba grana,

b

^ ntrjcincirv

pwoiuos

ficutgrceesouium, quietafcenderunt delauacrot v;.;ii|e,velina.ijfrutfumbonic<pcrigenci.iiit.

b Exterms drus,i

ccmclhs fcetibus,&: fterilisnoneftineis. Sicuttcortex malia Afque eo quod intrinfecus Utet.

funt

.bu. et.a. vx difccrncrcs, lcd!c"d

V<i ,' tamcn m rcmporc tux peicgrinatiomsne qiKrtnc pcrfc

'

cit ftc cogm kcic. a\w cnmvidtbitm bt-mo & w*t*i Ne queus

jiic fubkqucnccrau-dit.

b ^uerte nculcs tuos

ftane. Q^Ocnlosco-t l4.q.t.c..olumbmos

tibi dcdi,

M ..iiur. cv t.o-qiiibns

fcmicas mlh-rmi.bu. & .2. vx difc<;rncrcs ,

fcd

j.ydcndafi-nlcc.

f'il

xid'l)d. uTvTa prcmium.qui.d tibi in patna rcfcruatur .

c aV;4 ipfi ,e. Non a dcfidcno cognofccndi dt flftas, fcd dc

coanofccodi fat ulcatc nc prxiumas.vnde dicitur : Magmtu-Pul.M4 r*? a cr

tlins.ciinnonefifinis.

d AufllaHfcccrunt. Rab.Quo intcnfius mc agnofccrc qua:-

ns.co intcnlius mc incomprchcniibilcm cflc nuciiigis , &:

non cft ma fu!pa ii mc non cognofcis,fcd efi infirmuas hu-

n->anxcondiCionis.'

^t Tbcodor. Qucd autcm dicit eiufmodi cft, Oculorum

ruorum pulthritudo & acumcn tfi contcmplando &c mctis

.'.c.cs.mc ad tcamandum incitarunt. Sedcauc.-nc ithmodc

ratius m mc cculos mtcdas tuos, nc tibi ex ca rc cotingar aii

quid dccrimcnti . Inaccciliis cnun fum& comprchcndi nc-

quco.ocmquc non hominum tantu fcd angclorum captum

(!ipcro.Ciuod fi tcrmmos volucns traniilire, &c ad ca curio-

iiusconicndcrt,qua: vinbustuisanrcccdunt,non modo mhil affcqucris, fcd acicm et oculotum hcbctiorc rcddes atq ;

pbtuuorcm" . La namquc lucis natura ctt , vt qucn^admodu. .nlum illuftrat,ficctiam l?dat,(i fiicritinfatiabilis.

t C.\r-illi 'u: ftcutgrcx capr.tri<m , qn& apparuerunt dc Gulaad . Hi

Qcull fupra politi Sc txpoflti ,fcd ncn

pigcatncs iccran-

docxpcnc!C,quodaudoicmuonpiguiclcnbcndoicerarc,vtnouiaUquidaddarur.Nc ccc lcfia grauitct fcrrcc quod n cognicionc dilcdi fu-

fpcrid!tur,fcqurturdcfcnptio, quaaffuniUtui illiprimitma:

t'. cii lix letutjlcm, dcqiianondubitatur, quin amicaDci

t.icr.t.

r f Omnes gcmllis fatibus,& ficrilis ntin cfl ineis.CoQmiWbliSfcc-

tibus,quiatalcsaliosrcddunt,qualcs ipfifunt. Vcl.dupliccs

fecus.operJ gcnnncchantatis,vcl fldclcsdc vtroquc popu-Mralitcr. \ ct>nucrti,vcl fidcs &i opus.

g Situt contx malijt/tmi ijicgcna tut abfque occul. Grcg.Cummulti

Afquc CO qi

Scxagintagenerantes,f< <t vt aliquid extor-

: ideiltuuiuinciniipcitciiatonim, c;tulion iumapri ad prardicai.dum , fed liuiniliter

iufsis ecclcfix obtcnipeiant . d Quja moduinnoltia: atitiinauoiiir, tianiccndit (uir.ir.a ci-

uium patriz coclcftis .

reWnXjSco&ogintaconcubina:, otadoleicentularum nona Simi.licit.ite. b Qma oinmbus virtutibus *t chmifin.u.busperfrciturve!

cit plena.c C?^iemadini:duiMnatci fua qus in fide seirmt.

eltnumerus. t Vna cft columba mea,perfech mea, vnac

cft

5

6

78

1.1

func qu.c m rc

Jatct, icdvaldei!

bilia quxlateiit.h Sexaginta fttnt rt-

cttbinA & .rfo.Rcginx&: cocubinac pantcrad thorumrcgis ac-

ccdunc, paritcr

ncranc ,fcd noi

trxque diadcnta rc

gni habcnc . Rcgfunc ,qua;intt!icti ugni c.ckttisdoclrinc;infcruiunc. Concubi-

na;,qua?amorc tcm-

poralium Chrif:

annunciant.Idco

lx. quialoladik.nc prxccpcoiu Dji

perfcciionem oj

babcc, quod pcr mul

ciplicacionem xij.pcr

cuinarium poccinu-

tclligi.Vc],quiaquinquecorporcosfcnfus ad rcgulam apo-fiohca? doctnnx cc;i.perr.nt.Oc"togcnariusauccuir. m u.alo

accipicut ccir.poialiumcuraSiScimplicamecadcfignacquuSi kruli cu! fus quatuor circumagicur ccmpotibus, 6c muu-

dusipfcquacuor cl)macibusoricnce,occidcncc,aquilonc,t5f

auflrodirimicur,vclex q uatuorclcmentis compolicus .

# Theod. Multosac varioscffcpioru ordincsnonigno-ramus.Quod dns ctiam doccns, mulu, inqu:c, manjhnes funt

apudpatrcmmtum. Et in d:lhibutioneta]pntorum,nonq

linguli talcnta acccperunc,fcd vnus quinquc, altcr dtio, ccr-

titis vnum.pio fuaqttifque virtute . In fcmmis :cc paral

^iliud, inquic,cecit/r:/in terram bonam, & fecltfrutlum triceftmum

& fexaefimum & centeftmum.Tcttam apptilacbonam,nofo-lum iliam qux fruccum centciimum tulic fcdcamquoquequc fexagciimucV: qux tricefimum.Numcrus.n.tricciinios

laudatur,quiaternariodcnarium tctconiungic . Scx.

musautcm dupliccm habec commendacjonem.Na tticcii-

mtis gcn inotus ctricic fcxagcfimu . Ccncefimus vci 6 c(t p-

fcdiliinuis,tu quiaa fmiftra manu fcparatus dcxcerx pnnci

pium tcnct,iu quiadcnario complctur decies multiplu

Tctragonum aut ,quad:aiumt]uc vocant qui rcs ciuln

proficcncur.Ccmamuis igicur ccnccfimus numerus perfedtus

lictamen fcxagefimus ctiam &C triccfimuscommcndacur.

Ocscnimcerram bcnanidnsnominauit.Spofamigituraiu-mas omm philofophia cSc virtute pfectas incciligamus , quxfola fponfl charicace impulf<clabotes excoledx vircucis am-

pleduncur,omniaq; & tacere & pati volunc .Qualis crat bea

cus Paulus, cum dicitur. Ceitusfum cnim quiancqncmors, ticque |

vita, ncque angeli, ncquepuncipatus, nequc virtutes , niquetnfian*

tiatneque futur a,neqtteforthudo,ncque altitudo,neq; profundu, neq;

creaturaaliapoieritnosfepararcacbaritaleDei y qux efi U Cbriilt)

Iefu domino 0/00,6'c.

j Vna cfi columba ntca,perfe3a mca. Quamuis milkc.<5c ditl

perfontj,tame fides vna efi in eis,vnu baptifma,vnus l^cus,

4$ vuum

NICOLA\'S DE LYRA.* eltfla (jccalitcr tn lccum diumt culius,& fw.ilitir popultts Ifrael

eUHuifuitadioUndtim Dchmpts cttcus gentibus.

I 'I ci:i.vc ca. quia tcmpore DauidinpopulolJrail,& in lerttjale

yiguit tmlma.

l Aucrtc. intclligitur per oppofitum , & efl mcdus loquendi aman-

'. cxprefTtionem amorit mt<ti<>, ftcutfponfus dicit ali'jiiadofponfat

icJiOtl CUto dcic. pcr geflnm in/in n aits quod dili-

imtmrjic abquado depucioallo cryratiof dicitur-.Eccepuer

:<lus,injinucdfl ccr oppofilttm cius pultbiitt<diimn..Alitcr ctiam

dtfludiofts in lcgc,qi aliquado inquirui.t diuina nimis cu-

ri</c,cr p r Otnt rttrjbitfcab(is,& ftc dicii ab cis auolare.Tcr Ijoc

ergo qk.-a- Aucrcc,8i:c f;/.///i/<:/7iT diuinorh inquifttio turiofa,

Trouerb.

Trouerb.Lt.d.Qui perfcrucacor eft maicfiatis, oppnmecura

gloria.

} Capilli tui fi. Exponatur vtfupra J .ca.vfque ibi.

4 Scxagmca func.rc. pcr bcc vt dicit F^ab.Sa. intelligutur 6o.per

fcnx dcfcendetes ab ^Abraba,fcilicet lfaac, & duofili) cius,lfmaheU

& n.filii eius^cr fdu de Cctbura.\6.Cp-filvj Iacobn.&fbj Efau.\j.

5 Ec ocio.con. idefl So.perfon* de i{oe vfqne ad ulbraham cx-

cluftue,& isix numcrationesaccipiittur

ex.\.Tara.\. Etftcnt regind

funt maiorcs ccncubinis rtgmri,itaperfonx defcendentcs ab ^braba^

prtdtft*: propttr magnitudin 1 mfidci ^ibrabs expnmuntur nobilioti

nomme quam dcfctndentcs a ^oe.6 Ec adolcf. t.cognationum & gentiii

a prxditlis dcfcendcntium.

7 Noneft tiu.ideilfunt valdemultx.

8 Vna cfl colum. ideft de omnibus pr^ditlisgent'dmn'6 elegi1 ift

vntm

i86; canticorum Cap. VI.

Magna qux;pfogrediturc]ua(iauroraco- 2 wtus militaris

macnsiuxelediagcnitncifux. Videruntcam filiajSion &

DcatiiiimamprjEdiCiiucrunt,rce,ar&concubinK,&!auda

ueruteam.iojjareltili

furgens.puichra vt luna, cleb

<ata vt fol.terribilis , vt caftroru

aciesordiiiata. Defcendi in hortum nucum ,uc

tvidcremUu,>u,nhu,:nu,. b

JSoHc.efcruu.,c f Al.c^oona i iti a dediflent.

tpomaconuallis,& infpicere fifloruiiTet vinea, &_ermi-1Sl qUl poacm l u, ir i,qu

!

ad i,mtatioem domiic_ paffionis defidercnt oroprio cruoS perfhndi

kl

e

f

h naiTentnula punica . Nefciui,animad

meatcoiuurbauitmc

F vnum opus,non alia ante legem.alia fub lege,alia fub <*ratia

rV fed in vna pace , vno timore confticuta.

Maccr nolira, regcneracrix gratia efi , qua- clegit fimpli-

ces,& eleclos cu(todic,& fubleuat.

cVel macer fuperna Ierufale.y^/j omne donum optimum defur-"

fum dcfcendit , qu.cfu-

perna lerufalcm.hoc

folum de humana co

uerfatione approbac

quod in vnirate fua?

fidci ,&: dilectionis

dco feiuirp dcfide-'-

rac.

a Vidcrunt.

laus cacholicar vni-

tatis, quam&gratiamater,qu_:gehuit in

perpecuum eligic , &filixquas ipfaperfpi

nrumgenuic, &nu-tricmox viderunt, id

,

eft caftitatem vice e-

j

msdidicerunt.

b Trxdicaueruvt reg.

_iueilji,qui verefunc

participes regni, fjuc

ctiamilli, quinomi-ne tenus adhauenc,& fi fpes corum fit

in cerrenis, laudedignam facentur.

c Qux e(l ifta. Ecclefiagencium,ita firmiter infrituta,& vf-

quequaquemulciplicitatcfui diriufa,& produta,p gradus,' &: fuccelliones fuas vfquc ad nouilfima tempora,illis nouif-iimis cemporibus iam incuens

fynagog;i,cam beneoperaca^perantcmque ipfam fan&am ccdeliam, camdiffufam,cocfapiencifiimos iine fchifmace fequi vnam fidcm . pracercaviuom:n,&:mortuorummiracula, 8cmulcaaliaChnitiari(jfidei argumenta, iam conuicta pcenicens,&: compunta,di-Citadmiranue: <^i*cftifia,&c.d Q^aftaurora confurgens. Tiic ecclefia fit aurora,cum mortalitacis atquc ignorancix tcncbras fundicus amiccic . (t, ju-

dicio ergo adhuc aurora, fed in regno dies ent,vbi plenuinviium veri folis habebit.c TuUbra,vt!una. In nocte vicx prfencis,vbi varianrur fta

Custemporalium,comparacurluna;, quia nuncclara mudo,uncdcfpeta,nunc vircucum candore plena , nuncprauo-

rum dehoneftaca vicijs.In fucura beacitudine, vbi idem fia-tus enc.ficuc fol fulgebunc iufii.

f Terribitis,vt caslrorum acies ordiuata.H.xbcnt taJes pradatOSfibiordinacoSjCj. probabiJibusfenccncijs fidem noftram cua

cuanc,

NICOLAVS DE LY rTaTI vnam in fponfam , f. populu Ifracl.quc defponfaui per Icgc.Alicer et p6t exponi, q, licet folu m Icrufale ficret oblatio fa

crificiorii,tn in fingulis ciuitatibus, oppidis,& villulis Iude?crant loca

ybi congregabtfpopulus ad oracione,&: audiedu

lcgcdunna , &: dicebantTynagoge^igicurp rcginas polfuncincelligi fynagogcciuicatfi ,perconcubinasoppidoru,&: for

t,eift,&: ill^erant in cali numero,vcl ponifhicnumerusdetcrminatuSipindcrerminaco.ficucalibiinfcriptura.Da.y.c.Decies milies centena milia ajfiilebant ei. Angeli cnnn affiftenccs

dcofunc in mulco maion numerofccundum oesexpofico-rcs. Pcr vna , qu? dicicurcolumba, &t

fponfa.incelligicur ta-

bernaculum,vbi in Ierufalem cratarca, quia prc ceccris ciui

,

tatib9,& locis erac ad dei culcum clc5ta,& dicitur;.'c^ ma-

trifu*,i(Jcft ecclefic^ cnumphanci,qucdicicur macer milican

tis,Ga!ath.|.d. Illaqu^furiumeftlerufalem.liberacit.qufcftmaccrnoftra.

Viderunt eamfili<c Sion. id eft populus dc ciuicace Ierufale,

:alijsciuicacibus,.V locis Iude^* commcndauerunc culcumdci.quicracin Icrufalem,propcerquod admiraciucdcpro-feCtu rcclelie tcmpore D.iuid fubditur.

i &>& ef! iit",>iH<eprogi editur qHafi autora confurgens,pnl. Interilla

,qut^ apparetit dc dic fol habet maiorem pulchricudine,^c lun i dc nottc,;& aurora inci diem,&: noctcm,&:pcr hoc

iotelligiturpulcbricudoccclcfietcmporc D.iuid , qui Cliltu

dunniim valdcau mu-ntauit t. Parahpom. zj. vfqucad zj.itaquod non fucrat ante pulchnor tcmporeprofpcriracis,.

! lignificatur pcr diem , ncc aducifitatis, quod pcr no~

cm,necftatusintermcdij,quodpcrautoram.} Dtfcendi in hortum . Hicconfcquentcr dcfcribitur amorlponh,&- fponf? pro tcmporc Salomonis, qui ^dificauit do-

mino

1868ap.[n fe vfm,

t

f'r0rC

n"^* in'"th ^o perfcctius ordme D

eftanh, c "]"t^A? tcrrihI or^ dfcfii acreis po-tcitanbus, vel quWcjutf fidelis nmma.

t\J!Srd' r '" h r"m

,"W V'<t<"poti comtaUis . ludaadmiratc agoncs fccclefiaf,& inquirentc.pfe fponfus pcrbi-

bec teftimonium ec-

ek-fie. Vel,dicantureffc verba ecclefiar,

qu.e annuir fvnago-ga: fe laudanci

, &C

concinuoinfinuac,q(ibi caufa appa-

re-f videtut

.irf>cns.

tentos, neque illis fatis e!Te, q, rpfi foh nuptias optacas"

altecuci , fed cocis . vinbus in ea curam inctlbere.vc reliq

fpondens ex voce do I/JJclorum

, ducem vi-

dclicec fua? fpincua-lis militix .

5* Theodore.Ver-boru obfcuricace val-de abftrufus eQ(cn-fus. Scd diuinie gra-tixauxilium implo-rantes, ex profundi-tate thefaurum effo-

diemus.Oftcnditho

mmespios(quosdi-uina fcripcura fpon- tpofuitme.vtfam appellat ) _)pria cflcm quadri-

non efle faluce con- Ia.l'P u!

!A"

min.ida^jidcit

munifki.

E

finc

.iiuL.if,vi. icnquosoes homines ab infrugifcra vka dimoueanc, quo fercilesef-fett. mrcuc.sfrudum fcranc. quod quidemdu pr.Eftanc,&:cecer.s hominib.

vacancinft,ruendis,fim.lcsfunc curnbus

Aminad.ib,vel,vcSymmachusincerprecatuseft,curnb.po-puli preeunc.s,vel,vc Aquila vercic, curribuspopulifponteimperancis. Per horcu nucis prcfcncc incelligimus vicam,qcum amara fic

, & srumms acque laboribus pIena,recondi:tum tn habet virrucis fructum . Nam,& nucis fructus,curnexcnniecus corciccm pnorc amarum habeat, alterum autealperum acdurum,incus,taquam in penu quodam,nucleueiculcntum concmecrecondicum

, qui finelaborenon pocexciah:. ralisefteciam picfens vica.cum enim dolorum,ecmoicftiarum acerbicatcrcferta fit, labores habetillaquide&: iudorcs,non tamen inuciles,anc infrugiferos,h mfduhanima mca.Dum fic fponfus,vel ipfa ecclefia la-borcs ruos euangelicos fynagoge miranti predicat,illa falu-bn prcnicudinc compunda profitetur fe caufaprophanecgcicacisdiuciusaberrafie. -

*.

i CofrAjVwfpw,pi-opcereuangelicam ecclcfiepredica

F

tionem,

rnino templum nobiliftimum,&: in eius dcdicationc dcfccditd.u.nicas mfigno vitibili nebule j. lle.8. propccr quodtunc aic Salomo: Dns dixit,vt babharct in nebula. propccr hoccrgo dicit fponfus hic: Defcendi in bartu. ideft in Salomonistemplum, quod erat quafi dei vmbraculum.4 in vidcrempoma con. Id eft opera bona humilium.* Et tnfp ceremfifloruijfet vinca.idcd Ifrael cccicfia. Efa. j.b.Vmea emm dommi exercicuum domus IfracJ eft, que flo-ruic cempore Dauid, &: S alomonis.6 Ergermi.ma. ideft faccrdotcs , & Lcuire, eo quod malagranaca pofica eranc in

marginecunic^fummifaccrdoc.s,qiiieraccapucaliorum.propcerquodinco virmalicermcelhguncuralij miniftri propcer fimil.cudinem tuhice.in quaerant depicta mala punica . Exod.28. Temporc vero S tlo-monis germinauit fummi facerdotis dfficlum.quia abiectbAbiacharfactuseft Sadocfummus facerdos j.Keg.i. &: ficfuic refticucum fummum faccrdocium

filijs Elca2ariiilij

Aaron,quod vfurpauerac Eli, qui dcfcendcrac dc icham.ir.7 "Hsiciui. Hic confequenter popitur ftatus fponfepoittempus Salomonis vfque ad capciuicacem B.lbyimu's,b-_aitcr tamcn,&: fuccincte . Circa quod fciendum, quod mor-tuo Salomone ftacim populus Iiracl quantum ad dccem tribus , dechnauicad ldololacriam per dcccpiioncm Icfoboa3.Rcg.ii.&:poftcaalieduecribusfimiIicercolucruncido-la.maxime cempore Achaz, &: Manalfe rcgum iuda, vc patccj.Rcg. propccrquoddecemcribuspnmofuerunccapci ^ T

uac^perregemAffyriorum.^Reg.-ij.prqpccrquodlaa.J- d^T^ro-tandodic,tfponia:7v;e/-i. confideraiecucamebencficia P >- .dolok-dei temponbus preccricis exhibica. tnam .

8 *4nima mea contutbauit wc.timore ad idololatria inducentc.lcroboam .n. timorc pdendi regnu dece tnbuu induxic

Tom.j. Nn 4 populum

iScjq. GIorord.&NicolaideLyra. rg,orionem per o.nruor mundj partes vclocitcr d.fcurrcntc.tt icrteK corr orc ,reuertereanimoaberrorc,vc'dcclinesa 1

innucntem , vnde &a quatuor.pcrl rnalo . Iterumrcumccorpore,rcuencrcanimo,vtfacia|

,lcdilliqiwtuorcquicpdcmfprituabbcllm

111. 1KJ Jllllllll H lltIIV.lLVA'1 VVI ^IVUV-lfcViVlUimiVITl . .

bonun), <5c hc vclis eifj turbaca . Non fuflficit reucrti volun

curtum tra-fldeft Chrifli, qui fp""'* F F<>pu'

eft obbtus , rjui quafi currui pr.Tfidens gr-ria fua ,T*dic-

tntum eotda irapfr. f Amimdab iltc fuir abne,'os ludx patriarch;, cc pciluna,Sc

inc indn.it lafuaicIMIllll norcm. 1S[.ontaneus meus

b , Ad agnitionem tedrn lAd pacem gennanJrati, d_

1 Qna;

caula dilUlnt rclid nil diu captiu tcncb..r,>

B

vnu

3 r\e nrrtrre, fynr,a , rc fuam

n , ecdclia

confolando ,

ndorcfnon

Quatcrdicit rciK-r- b tis.rcuertcuvaicrtcrc.vtmtueamiir te.

tcrc,quialudxivbi-

IC modom qu.t-

tuot mundi nartibus difpcrfi, in fine funt conucrtcndi . Vcl

rcucrtcrc

, ,

ncujis.d

^ptcrquatirigasAminadab.RcucrtercrciiertcrcSunamia iFuritatc odei. rte .

c 1 Chiifhis ad ccclcliam dc fynagoga.

ftruamus

r-uc, niii rcucrfioo-

fiendaturecclefix.

b Vt intueamur te.

Vt fpccicm cafiita-

us cognofcamus , fiC

copulante adinui-

ccm nos Chnfii a-

morc vnamdomunifidci ambx in ipfo

angulari lapidc con- p

NICOI.AVS D E LYR A.

populum ad idolol.unam , nc fi irct in Icrufalem ad colcn-

d. 1mciominum,rcucrtcrcturadpnorcmdomiwLun > lcili-

cctad lloboam filium Salomoin> ideo fubditur.

1 TropierqH4drvius4>ia(t.ib. pcr quaS intClligttur potctia

rcem ludx,coqTcribus luda Sm ocs doctores Hcbraicos,&C

Latinos merutt dignitatcm rpgiamin tranfitu mans rubri.

Naalijs tribubustormidantibus Moyfen fcqui pcr marc di

uifum.tribus luda conftantcr fccuta tu:t ipfum,& alijscou-

ftantixdeditcxeaiplu . wcautem Aminadabcratpnnceps

inbus lu-lx , qui c&rcfluseftdc Acgyptocum Naalon filio

iui m >rtuapatrcfucce(fitei,in priiKipacu,Nu.8.Hcbr.

d;omc,qu6dhxceft vcralitcra: Anima mea pofuit mequa-

d.i ms p ipuli princip:inris , ita quod Aminadab non etthic

vnum nomcn pfopnum, fed funtduonomina tignificatia

populum pnncipantcm,& ficeff fcnfus: .Animamea.iid\ vo

luntas mci.qux lic nominacur frcqucnter in fcripcura,co cj,

mouccaliasanimx potcnrias adagedum ,voluntas veroper

uertainduxit populum ad idololatradum,propter quod tuic

capc.ujcus^td.ctiimcrt.idcofequitur.Poluitmequadngasuli pnncipantis,fcilicet. Aflyriorum.&Babyloniorum,

qui ducebant filios Ifracl in captiuitate,ticut quadrigas one

ratas,

rataSjimppnentcscisoneragrauiain inncrcndporrandua.i %iifrieTf.Hic confequentertang tur flatuspopuliarcditu captiuttatis Babylonicx vfqucad Chrirtu , brcuitcr tii,&:

fuccinde,&Um hoe dicitur; l\eucrtcrc. fcilicecdecaptiuitate. _

? Siinamitn reuertere.iic nominac hic fporifaa ciuicacc i

Suna,in qua plurics hofpitacus tiwc EIifeus,vchabecur 4-Re.

4.I11 Hcb.Iic habci&r.Heucrtere,rcuertere iulamit.&C li tral 1

ad propiiccacc Latinam dicitur Sulamitis, i.intcgi.

fecta,q cLRcuertcrc ad flatu prifiinum^erfecbonis tue.vdjnicliiis ad ftatu.intcgru fidci tue,qui.i pofl rcditum captiui-

tatisBabylonicx fempcr fuit populuslfraelin fubiectionc^

p'imo Pcrfirum.fecundo Grxcorum.tcrtio Romanorum,itccictn fidelitct' incultu vnius dci vcri vfquc ad Chiiftum.

lic dicirur hic quaterrcucrcercquia pruno aliqm redicrunt

de B tbylone cum Zorobabel duce.fccundo aliqui cu Efdri

faccrdotc.i.Efdrg7.tertioaliqui cum Nehcmia.quarco cem

pore lude Vfachabgi, qui propcet pcrfecucione Anciochrfii

gerac ad loca dcfcrta,& poftca rcdijt ad ciutatcs,cV loca fua

habic i victoria de ducibus Amiochi,vt hnbctur. 1. Machafa

4 Vtintncam 'rrccolcredeu in terra Iuda.Veruncnqatetflporib.iljis populus Ifrael molertatus tuit ab alijs p. puli.s,pp

quod oportcbateum trcqucntcr pugnarc . pg quod fubu.t.

C A F. VII.

QVidridebis in Sunamit. Dum ccclefia monet fynago-

ir ;lm , Ipfc rcdcmptor annuens hortamentis illius, fe

cftcctum dacurum promircit.Elias enim, Sc Enoc in llliscon

ucrtcdis non laboi arcc, niil diutnis fcriptuns,cV: apoftoliCiS

tcftimonijs ccrticu

d.ncm conucrfionis

corumhabcrent.

^,a LZ^idpidibis . q.d.

dolcs dc mcrcduli-

t.icc fynagogx , lcd

.sih proximoco-ucrtcndam ,

vt jn ca

nonappareatin-fidclitss , lcd cpcra

fj1; itualium agonu,

^virtutum

via

a ^ldeit militiam pacis.qui laudes creatoris canant,8c acics ini

in.cucpellant Inthons vocescancntiuni,5incallris,aima-ta- .iiaiius.

videbis in Sunamite 3 nifi chorosa 5Idcft aftus contirmantcs piardicationcm.

caitrorum ? Quam pulchri funt gref-a ^Iiiteftiinoniis,8cexcniplis Enacante lcgem, & Elia-ful

inultorum tcnipoie gratiat. b 1 Iain vna pcr t.J.ni,

fc caititatem]|c fDei.

fus tui in calceamentis filia princfpis.

J2ijiividebis in Suna^nite,nifi chorns cadrorum. Ifi Rupcr.Quid

jnqudm,aIiud?Nunquid fanguihe vidimarum? Nuquid ian

gutniscauccnu. N:hilomnino,nifichoros caflrorum.idefl,

..uccaiitii)iicsprcliantiu,pi^lialaiid.intium,fiueca-

umquod fuauiflimum,quodvcre cii pulchctrimum.iumlaudis, ait upfcin pfalmilta,& rrdde altiifi

tnovotatuj. Laiidandochori pliantur, prcltandocaflralau-danr.cV omnino c\\ luftitixdci fubiici, ho fua yclle ftatuere

lurtrtia. \;hilaliud vidcbitis,.i!itvidcrcdclidcrabitis,fcd &C

liquis vcflris,oamici,aud.r.orib. oftendere volucnt, vos cu^ 1^fp:titu lancto,fpiritucocilijccontradicctis, r.fnm cji cmmjpi

rhui

o

Piuifu

NICOLAVS l>E LYRA.C A V. VII.

Vidfidcbisin Sioiamtu. vcl Sulamirc. fcctindum litcra

i. i^'/<A.i.focietatcsadpugri5paratoifi,

quiatpe Nihcmie torcparationcciuicatisvna manu fatic-

1 1 rxts,&altrratcnebatgiadiu,dcmcdiapars populie-i

mcliusrcfifttduaducifari)s,Nthc.4.^pbfleaMjtii..i pulusIlraelfuitinbellisqHalicbntrnuevrp. lccurfu.i.&t.I j ii. '/' 'ide

Knj ijnli,'c\ fpof^Aiflatuvctcristcframai.hic

.dcdcfcribit'rtpftatunoui .cxdiuidit intresj ..;:cs,<]ii:a

pnnioponi^hulusflatusin<.boatio.fca*o iiichoati dilatatio,

ibi.Vciuduutc mi.tcrtiodilatau tia'u.;!Lc:c.lc.c. Circapnu.u.n

rituifanflo,& nobis,nihd vltra imponere vobis,q hxc ncccffaria,r>t

abftineatis v >s ab immaiatis fimulachroruy&fanguine,& j::tf\

& fornicatione,et ea q vobisfiai non vultis a !>is ne feceritis, ^A

cufiodicntes vo ,bcne agetls. Igitur hoe folu in Euangelio vidcrt

dumatqueprouidenduelilccundum fidcmpacrum,vtfintchori caflroru chori

CAPVT VII. in vnafidc,diccndo

idipfum caflra reii- 1

flendo vfquead fan-

guinem concra pcc-i cacum.

2 b il^am pulchri finit.

3 In prxmiftis dcfcri-

4 pcionibus cfl dcfccu

iiis a fupcrionbusadmfenora, 6: fiipcriorumcantum ficcour

mcndatio mebroru . X ; i hac comcndancur ctiain infcnora,

&abinrerioribusafccnd iturad fupenora , vtoflendatur,q,lllaeccleiia in nounlimo cx lllis ancereprobisconuocaca.habebic camen mcmbra fupcrioribusnonimparia, inqua

ficmcnciogi"efTuum,quianon inoc:ofucura,fedadccrcamc

proccfliirajprimampukhritudincmexccrtamineortendi-tuc habicura. i^<<iwf/t/y>i/r,primoopcrum conitantiam,

fid mortificaciouem voluptatum rn ea laudat. Q><<imp,<

funt. Hxc diccnsad laudcm iplius ecciclie comunctx ex dul

ccdmc feconucitic.vr Iudci facilius conucrcancur, Cv tvclc-

lia dc illis conucrcendis plus laborcc.

^ a 7ymu dcfcribicur fponfa primo gencralircr.fcito quancum ad

pfcdos l]palitcr,ibi. )iw*<i/fla.Circapriniudcicribicfpoiila fub

parabolamulieris grariofe,aliccr tn.o liipr.^.c. i.j.a

ibi

dcicnbitfp6fxpulchntudineaiiiperionb.Tncipicndo,&:ad

iliferioradefcedcdo.hic auteconuerfoincipicndoabinfe-rionb.ad fuperiora ccdcdo , quia pio cpevccens teflamcncj

fponfa quali a decproi edic, oc cgicdit , ^pcpc vero noui dctcrrenisad cxleftia in deu reducit*. IgirTpnmoparabola pul

chrxjjiiihcrisponcif.fi ctoexponcf. Quaiuadprimu fic dr.

Quiptdchrifuitt. idefl valdcpukhri. 4 Greffus tui in caU

Ad graciofitatem cnun muliens mulcum facit,quod matu-rc.cit: honefte mccdac , rV_ calccacis pedibus , quiaiiihonc-fluni ell, quod nuda pcdibus apparcat .

I lun-

oQ I canticorum

Cap. VII.1872

ciorcs fufoccrarjosfnuenfunc. In infcrforibus plurcs func Dopcranj. Muici

dcpdlClfionibuscIcternofynascribuiit pau-ci lunc qui pofTcliioncs rcimquunc. 1'oil'uncm aceruo cricici

eleemojyne.quas paupcnbuscro^nmus,mtcll.gi: fcbcnepolt craceiem , rncmbra fpomVaceruo cricici comparaair:

vt& potu & pancm

.1 lnSur*fe. Rcctepoft grefius calceacos, iundtura fc-mi-

num laudacur, quia per minifieriuqi prajdicancium perficf-rur vnanimisconiunctiocrcdencium populorum.b Momlia. Mtinicifllma, 1 u i.im non diitencianthi ab fjlfs,

fcd in oibus conucnianc : Sl operii atcefiatiohc cJarefcartti

c Qu& fab-i. QuxC5iunCtiO,arte iniciU- a M>flconcordia dnoruro populorum in vn.im prolem fidei ft fccundit-iiem ecclelis.

tabihs confilij ordma * Iu ncStur.T.fetninu tuorum ficuc momlia, oua? raorlcara funttacft . Quisenim no- b a

CpisexceUentmnoi'duuna:ioanusappofitio. b Propina * docrr narn,

UiCClUareDcilS Vlq;C c N 'hii "oa,-,vf;'l'fliuti Si etinens,&quJnto

,,,',- T - ./-;.. 1. nnrmiQiejvulcnturtantonMusJiooorant.adillud ccPiisiud.coS a manuartificis.Vrobihcustuus crater \ rornatili.s,nunquam *CXCiZCaueriC.

,a Etfiparsrnolliuinfii!. Stnertrrriinedoftrinjvtbom^oniufeati

CN.f fa. I>!t Wa. Id, a

B3ms Teribus & fi nan adeo peifeTtis!

cft,inerlabiinarg:tace f indigens f poculis . Venter tuus ficuc acerUus tritici, valla-

*

p a Produobnipopulis. b Lattatores rudJorn gui folidos cibos atterendo in natu*

tam lactis coi.u rtunt: vnde nutriantur patuuli miper in tidc renaii.

., . t

*

% rC Ca P rca lon8c videi : ficfanctt dc terrenis caleftia.

htusiiiijs.Duo vbcra rua ficur duohinnuli gemeili caprcx. <

a Iddl.iliiqui teiunguntc.ipitihaber.tes poteftatem iigandi&foiuendi.Piaptci cattjtatem. c Illi peritiflimi prouToresfuturorum

[Collum tuum licut turriseburnea. Oculi cuificutpifcinx 7 noftri

1 a Ci.iS.i!umma-rorisimcrprersuir. b Gentium & Iudcoium : mncerit vna iilia o n.Ur.,,

infcfebo'n,qu*iunt inpc?rtat fiiia: muItit~udWs7t Nafus l h^S^Sdoa IJbanus mons Cbrimtm _ ecdtriam Mi;i 10 n. ^^LibanusmonsClir:'tiiM. 2ieccjefiam fi"niricnt.

Semper prstcauet contra wfidias, vcl doios diaboiolum ,c\ :-2lorum bominum-vt fiios inumat c\ aiiquos inJcexttahat. c lu cft, potus (i-ngu.-MS.

tuus ficut turris Liba^ni , cjua: reipicit contra Damafcum.

flrmatacondicoiis

d Vn.bilicustuus. i]Ji

etiainccr mollcs qui

gignunc,ecfi mundolicitc h.rrent , tamcn

annuntianr.

F>n bilicu f . Id e fi,m -

firmicas noflra: mor- mcalicacis fir craccr,quado infirmicaceni no-

flraminnobiscxper-ri, vralijpernosreco

gnof. ,inc,laboramus,vel alquando eleemofyn as damus . Tornacilis.i. rccundus

&perfedus.,

qui.n.obiddacpocumficienci,vclcalicein d;ui

rb porngic erranci, vraDeoremuncracorc, velcerre-1 nam fapienciam expcdec. Huius cracer no eft tomo fvuictis,

pi, mifericordia: quod fecir,no ca fuxfragilftacis eri

i.r ad Dciim fccit,f!.d tcrrenam mercedem requir.c.Jicu.!. Vmbilicusfqui eff fragilifsimum corpons^nofiri

Ijtiembrum mentoinfiimicacem noiii\e morcaiicacisdeli-

gn?.. bc vmbilicus noltcrcracerficcornatilis, nunquam in-

nspoculiscum confcientia morcalicatis acque nifiimi

noliiaradmonirijCalicem verbifalucaris proximispro-

[

pm.ii e facagimus,vi videlicec nobis mifencordia facictibus,

ricordi.ecfjleftis beacicudo recompcnfetur. C^uod ecia

dc elcemofynapoculigeneralis nilobftacincclligi. Dcqjaliudcx ip^edicturuseit, ShUd,& dcdifiismibibibere. Cracer cft

|ci:::nc.il;xmaior,duashabensanfis. Dcquopoeca, Ac vbi

Ipnma qu.csepulis menfique remoca? ,Ec magnoscraccrasunc & vina cotonac. hc bcnccracer cornacilis effc pcr-

jibt cur.Tornarur.n.ceteris ocyus arcifici jsvas quod opcra-

rur, implctur ,vc vidclicec vclocicas pra^ffanda,* piecacis fiue

lin cos qui cerrciuj,feu in illos qui celcfii poculo, auc eciam

/croq,- indigenc, oftendatur,iuxca illud Salomonis. A(o// dice

Tc amuo tuo^fadt et rettertt rc tt cras dabo tibi,cu fiatimpoffis dare.

/'c. ter tnns.Vencer nofter accruus eft cncici,cum memooftrx fiagilicacis, fructus bonorum operum quibus pcr

:cuu reficianiurin prarfenci vica nobis pra-paramus.Vcntertuus. Quamuisfit inferior gradus , camcnccicicea

rcfedo cric Deo,qui i in imo mulci, in fuperiori pauci,nonrairicndicimus in lmo, ideft,mpcccaco.

^iceruus. In imolacior,infummoanguftiorcrefcic.SiG&:1 nf is accionibus,que quato alcions func merici, canco pau-

ciores

pauperib9daretigne-

cur,quodcS:decorporali &c fpiricuali refe-

crione xquepoceftac

^^7-ISeftdo-trotud, Iv

annapocuju.inmvftenjseftpanis.

g ValUtusliliis.Cumomnia feonaquaragi.mus, gracia videhda?arccrnx claricacis gerimus. Ecperhocinfi-diaci immico adicum

cordiS circun

U

10itores rudnimnofua ^pradicanc,fedexelo-

ix quijsvtriufqucceft.fu

muncquaeab vnoaurorefuncedica: vcip-

fevnuspaftorexduobusgregibusouium vnum ouile i'm-

pleac,qui caprexcomparancur, jjuia mfidum eftanimal.vi-fu & cm fu infigne,& findens vngulam , quod ad difcrccio-ncm boni Sc mali percncc. Ec ruminac, quod poft difcrecionem efi faciendum, gemelli propcer vnam concordiam.1 Cotlttm tuum. id eft, illi per quos vox exic,& efca in corpuscraijcicur.qui func curns,quia &c exeplo vicxmuniuncalios,& dccoranc.In ebpreenimcandor nocacur.k OcuH tui. Qui arcana infpicmnr, vc pofsinc in aperco pro-loqui,quifiuencadoirina:aud:coribusnonceiranc,ficucinciuicace Efebon pifcmx fernper aquisabundances ,copiosepopuloin incroicu ipfiusciui.acisaquam minittranc . Ec be-ne diCuncur aque effe in porca ciuiracis.quia nemo poceft ecclefiam ingrcdi ,

nifi prius afperftis aqu.i doitrina-& bapcif-mi . Vnde m incroicu cempli Salomonis erac mare ajneum,vbi facerdocesiiicrmiri lauabanc manus& pedes.1 Tifcin.t . Concinenccs mulcas aquas fapiecia;& dodrina?,ad pocandum eos qui erunc in cingulo mceroris perfequen-ce Ancichrifto , qux func in illa plenana incroicione vcriuf-

que mulciplicicacis , qux eric filia.

m "Hafns. Caucifsimi difcrecores boni& mali, ficuc & pernares odor vel fcecor difccrmcur, quos nullafallic hvpocri-fis,& eminencifsimum cenenc locuin.

n Sicut tunis Libani, tjH nfpicit contra Damafcum . In monce

idcircoadfpcculandumponicur,vchoftesquiveniunclon-ge videancur , fic pr^dicacoris vica femper in alco debcc fir-

mapermanere,vc incuriusmalignorumlongeprofpiciac,

ucculpam priufquam ucniat,deprehendac.Damafcus metropolis Syrif|,qucmulca malainculiclf- F

raeli , &c eciam captiuauic,per hanc omnis mulcicudo demonumuel nequam hominum lignacur.

t4P- diftin.c,

eccnim.

3.Reg.7.f.

NICOLAVS D E LYRA.

lunflurxfcminum tunrumficnt mon.fabri.f.manu.Pcv hoc de-fcacur

, quod crura func in lundturis fuis debice collocaca,lcxcludcndamomnimodamclaudicacionem.

1 y,cbiii(us lunsficut cra.tor. id cft rotundus& bcne forma-tus , & accipitur hic umbilicus pro fuperficie uentris in cu-ius mc-dio cft umbilicus. In Hebr. habecur. Vmbilicus cuus

:inus clarus, inquo defignacur pulchradifpoiitio uen-

tnsext ih.s.

? Venter tu.ficut acer. tri. id eft, intcrius fecundus in prole.4 Valla.UUjs. id cft, dccoracus maricali caiticace.

5 Duo vbcra tuaficutd.bin. i.cqualicer cumencia&abundantia 1 ick- pro prole nucrienda.

CoUk. n- um ficut tums ebnmea. i. rcdtum ad modum rur-

%, &: album ad modum cboris.

\ Qcujmft. pif.in tjcb. fccundum Hcbr^os Efcbon non cft

hic

hic nomen cfuicacis ulcra Iordanem, de qua dicirur Ierem. Efebon

*.

48.a.IgnisegrefTus eft de Efebon,fed eft nomen commune ,10cura eft.

fignificans compucacionem. Etiiceftlicera:Qc//'///.p;/.in c.i magnerepuracionis.8 Q^&funt in por. id eft,prope porram.9 FilU mul. i.in Ierufalem , qucj dicitur mulcitudinis filia

,

eo quod erac plena populo. Thre. i.a. Eranc ennn duepifci-n^aquarum ui Icrufalem ciuicacem mulcum decorantes, dcuc oculi pulchri& mundi decoranc muliereni.Comparanrur aucem oculi pifcinis aquarum, co qucxi funcaquei a dominio propccrquod fi lcdancur, in lachrymis refoluun-tur.

I o Tiafus tuus ficut tunis Liba^i, qu& re, id cft, rectus tk benefcdcns m facie,iicuc curris Libani,qu?erat recta&: benelkain excremicacc cerrc^ promifsionis.I I Contra Da. que erac ciuicas Syrorum , qui frcquencerfuerancaduerfanj Iud^orum,

C.

1873GfoLord &NicoIai deL 1874

6A

cft

f xeinum.

fliltuj inplf

* ..U.

Caput tuu vc r Carmelus : & comap capitis tui , ticur purpura ja P' fita in canahbus humihtaiu vi intingtntul fanfuine Chrifti , & ibi fucara cfficiatur imlu-

,m ,..,,. b Qmdueriiuiula. c Fidr. ,d Oucre.

Fcihoc idem. b Qma dothuu n.ilb proleciflet nili Chri.his palmnn afccr.diiTct.

c Dulces non vt hedciat. d Nonfolumos : lcd cii-m<iior or;> tui.ider,

f.ma rrnd.caii. nis alhcict 5c inu.t ibit ad jjuiti.m.d

a Cap*t*- IVfcnsow ,quia regic totfi corpus cogicacionu

alta vt roons per conu*rfuione vitx: & rali* mons qui hec

(Kcnt.i cm uncifionis,no m ablanone carnis, icd lupei flui

tacfUxudis. Cochlcxmarisferrocircucilc, lachrymas pur-

purci colons cmtccuc, quib9 collcctis cinctura purpurci colo

nsconficirur. Cana-1 DlirOlirUT rC- * Scientiicitcuncifi.ini quam nc

gis hifopiunt , funt

prxcordia fidclium.

.1 qux incingicuc

vc mdumccum 1

cttiaacur, cfthuiivli-

casinpacicndo.quxnincb cft canalibus,

quar.doc6fr.uut cor-

devircushumilicacis,

& cotinua dommici

cruoris mcmoria ad

colcranciam animat'.

g Scmp purpiuain vc-P

ri rcgis.i. paffioncm ,

m mcmoria habctes,

&ad imitandumpa-rati ,

vt cum Chnttorcfufcitcntur.

b Statu. ;. Quia ccclcfia in certamine prxfentis vicx gau-

dufucurx ritspxxzuftat , fubditur.

Sta.t.ajfi.elipal. Hxceft rectitudo bonxoperationis, quxad terrcna dcfpicic incm uart , cocam fcad cxlcliia crigit, &c

lncercaminepoficacendicadbrauium , quofimto agone,viclrix donada cit palma,In infcrionbus afperfa eft,fcd de-

fupcr pulchra eft,& frnctum geric. Sic eccletia in tcrra afpe

ros cofcrac laborcs ,fcd fpcrat in cejo fe acccptur.a prxmiu.

Palma conferuac foha, fic cccicfia variance lcculi fUcu ,ea-

dcm ccnecfidci lacramenca.

c rbaa. id eft , magiftn , qui pro capacicacc audiencium

fuam ccinpcranc doctrinam, & vnumquenquc ad ftibbmia

ab vbcrcace domus Dci inebrianc,Sccorda exhilarant.

d Dixi : ^ffctndam . Qtiafi diccrcc. Ec q, cales habcc do&o-resxamdifcrece prcdicances,non cft tui mpriti,icd donum

mcthquiaafccndiin palma,i.dediecclefie augmentum vir

C tutum,donccad pettcdu vcniat, &apprehendam f uctus

cius,

yra.eitisjd cft, ica conforrabo& mulciplicabovirtutes in eis.vt

nullo'modo poffint dccidcrc,donccad macuncaccmpcrueoiar.r, i(. per hoc vbcra cua crunc iicuc bocrus cypri,quia illi

qui parna norunc li bcniuolc nuncianc,interdum potiorc fa

picncia dcbriabuntur.

b Cogitationei.

Dix/.Quafiinfiftcndum cft ad conucrfio

ncm Iudxorum,quiacam pulchra coniufi-

ftio eft fccutura , &:

quia pro eis maximcpaflus*fum , quia eos

faluandos prouidera,c Frnflus. Crucispotcft dici rcfurrcctio,& afccnfio, aducntus

f eius. Et erut vbera rua ilcut botri vinec,et odor oris tui ticuc 9

a Ipfum ptcdicatiorU officutta > quam vbcr continent. Vox ecclcfie. 'O

i odorraaloru. GuttiMrtuuficutvinuopdmu, t dignumdile- J

Qmd uer fiuitala, c Fidr. d Oycrc

re rri s-uincca canalibus. Quam puichra es,& qua dccora cba

* Dominotuocxhocquodvaciscelc:ibu dehcij. -'

j, p. v la -iJis cibosrationaliinimsamaio&inutiles:faltidietiam

quxdam bmia vt proccdas ad melioia .

rifsimain delicijs. Statura"

tua aflimilata eft palmae, &i vbc-

a Ante fccula difpOlui . b Ejaltabor in ciucc cuius pars cli palma.c Per hoc lugitinunctraham.

d Oinnes laluami m par vltim ludxi erunt;

ratuabotris Dixi: Afcedainpaima.&apprehendaf fruCtus 6 fpirituffandi,&falas

nuindir&pcrnxcdodorcs func dcbriati

^c confortati.

f Et odor oris. Odor

malis,gutturvinoc6

paiarur,quia mala>cx

nouitatc, vinucxvetuftate laudem con-

fequitur. Sicut vinum maloptxft.it, ita prxftatprxfens al-

locucio ecclclix ipfi famx, quam dc illa poceft audientium

fermodiilcminare . Odor in gucture, vox prxfcntis do&ri-

nx : Inodore fima abfcntis defignacur : &c idco vino il!.i

propter fragranciam vittucum,hec malis ob fuauicacem ab-

iencis famx comparacur .

g Dignum diietlo meo. Verbu quod in ore mco dileclus po-

iuiCjCancx clt fublimicacis,quod non pcr alium quam per ip

fum fponfum mundo debuic prxdicari .- qtiia non eft alius

inucncus,qui fo!uereclibruni,& ab illo fufccperuc alij: Chcl

itusquaii pocauit,quiadoccntediuinicatc,cico in perfeCtione fciencix profecic,cx: libcncer paiTiouem fuftinuit,mcm

bra non eodem modo. Dum fponfus laudacguccur fponfe,

illa incelligens m gutcure verbum per quod falus dacur mu-do dcfignari,ex magnoamore verbum difpenfarc volcns,'

rapic verba ab orc fpoli : rllc vino opcimo eam comparauit,hxc fubiecic

l\umi

NICOLAVS DE LYRA.I Ct.tu. t>t Car. fupcrcmincns corpori,& bcnc fcdcns fictit

mons Carmcjtjs in ccrrapromiflionis,qui

c(t ii ugifcr t5c gra

ciofus,Efai.3 j.a. Gloria Libani da*a cfl ei^decor Carmdi & Saroi.

x Lt coms capitis tui ,ftcitt purpura, & c, iunclacanalibiis, id

cft,pofitain canalibusad lauandiun poit tintturam, vt co-

lor lit magis vitiidus,pcr hocdciignatut pulchritudo capil-

lorum fpon fx in colorc, ficut purpura qux tingicur pro pa-ramcntis rcgijs, fic coloris cxccilcncis, ideo fubdicur. Q^ampklchraes.

1 Statura tua afjimilata cjlp;lmx. id cft, rccta cfi &L alca.

4 Efpberatu.bo. propccr vbcrcatcm lactis . Omnia prxdi-cta faciunt ad gracioticatcm fpon fx corpoi alis . Pcr didam

Bpor* fpiri- parabolam incclligicur ad l'Ccramdecor fponfxfpiticualistoalu Hecor pro tcinporc noui tcitam.dc quadicitur. Quimpulcbn fant#ptiKuf .

peJTustu ,pcr cuangclica confiiia gradiendo. in calceamen-

oamcntaquefiuntdcpcllibusanimaluim mottuo-rum funt mcmona morcis Chiifti & maicvrum ,qux mu-nitincpcdcsiponfxadfirmitcr inccdcndupcrconiiliacuagclij.F.liaprincipis,i.ccclcfia,quxdf filia&fponfaChrilti,

quicltprinccpsrcgunucrrx,Apo i.b. lnnftu.xfe.tu.i.con-lunftio Indxorum Sc Gcntilium in vna Chrifii ccclcfia. EchxciunCtnra fabi ic.ic.ictt m.inu artificis,i.Chniti,qui fccit

vcraque vnum, Uj h.i.c. VmbiUcintis. crc.pervmbilicumfub quo fi:tus concipicur.c^ pcr vcnccm 111 qno ance natiiu-

.iclligicur ccclclixfccunditas ad gfgnendufUitmpii rhri(to&quianongcncratiifc.irnaliccr,fcd fpi-ritualitcr. loan. I .d. Qni non t.xfan^mnibus , ntqe ex voluntate

i*rnis,&c. idcovfiucrillcdf.r<T//jt'fft/j'.f.cafiicacis. Duovl>cra tiu.i.duo ccflamcnca, cx qinbtis fugictir lac : quo nu-

criuiuurtVaiigmcnc.incur filij inChrtffogcneraci.f.BecjL.a. iijaft modogcniti infantes r.itioiabiles,ftne d.ilo iac concupifcitc y

vtm ro ocfcatisin falwcm. pollum tuum,i.fidcs formata cha-IWMC, qwr (

oiiingit corpttt fponfx c.ipitiluo C.hnfto. Lph.i.d. Ipfon Jtdit caput fupcr omncm uetefum. Hiutis autcm ca-pitisnakiscil md uim difcrctionis,quo in prxfcnci difccr-nic fidclcs ab mfidclibus

,(:cuc nafus dilct rmc inccc odorcs

fycidos& fuaucs . Ocuh vcto ninc Chrifii virtuscogniciua,

qqibus

quibus refpicic fideles fuo&eos approbando. Ioan.io. c. Ego

cognojco oucs meas, qui dicuncur fidelcs . Sicuc pifcinx , quia

pleni funcaquis rniiericordix . Caput cutim, i. huiuscapicis

iijmmicas.quxeft Chnfi; diuinicas,ex quocapitc fluit fen-

fus 6c motus vitxfpirituahs : pnmo m humanicacem Cbri-

fti,cC confcquencer ad omma mebra ecclciix, ideo fubdit*.

Sicuc Cannelus.quieit mousfruftibusplcnus.Comehuiuscapitisfuntapolioh, qtu primoadhxferuncChriflocapici,

qui dicuncur. Sicutpmpnr.j rcgis , quia pro amote rcgis Ciirt

iii fucrpnc fuo fanguinc rubr,caci pcr palmam marcyi

prxdidis concludicur . Quam pulcbra cs,mcerius pcr ridcm.

Et cjuamdetora, cxtcrius pcr honcfiacem. Charijfima.i.prciio

maximoredcmpca, fciliccc fanguincChrilti prccioib.Illudcnim cariflimtnn dicicur

, quod maximoprccioemicur. In

dchcijs quia paflio Chnfti aperuic porcam deliciai um paradifl fponfxfux. Scaturacuaailimilacaeftpalmx,in recticu-

dinc iuiticix,& alcicudinc concemplationis dcuotx. iit vbc

ratuabotris,proptcr abundanuam ladts ad nucncioncmfihorum Chrifti 6c ecclclix.

5 ^i.u.-^ycc/^jwy.Hicconfcquenccrdefcribicurpulchritudo fponfx quantum ad

perfectos fpccialiter,dequibtis dicit

ipoius. i)Mr/:^/ccrfr/j.i.afcedcre iacia pcrfcctos m ecclciia.

6 lnpalmam.i.in conccmplacionis alcicudinem. 7 Et ap-

prebcndam. i.apprchcndercfaciam,ficutficqucntcrcxpotl-cum eft in limili. 8 Fr*ffjtfi.i.dulccdincm , qux fenci-

tur 111 conccmplacionis alcicudinc , iicuc palma frudus fuos

iacicmfummicace. 9 Eteruutvbcratu.t JicHtboirivinett.es.abundancia lactis facrx doctrin^.Conrcplaciui.n.in cocem-

placione hauriunt,que poftea pcr doctrmacrfundunt, licuc

paccc dc paulo poit cius rapcti,& dc multis alijs dovtonbiii.10 Et odororis tui.x. famadottrin^. vndc Paultuapoftolir...2.Cor.a.d. Ter nos odoremjux notititt manijcflat in onsni loco^/us.t

Cbrifli bonus odorJumus^&c.Et ad idem pertinec quod fubdit'.

1 1 Guttur tuum. in quo formancur prcdicanonis verba.

12 SicutviHum opumnm . inebrians amore ditiino mcntcsfidclium ,& hoc cft vinum germinans virgines , achal i?

p.cap. Et quia hoceft valde placitum Deo , idco fequicur.

Dignutn dilcllomeo. & ldco concludit fponfa,Ego

'8/5Canncorum

Cap. VI L i8_y/-

a t&minandum. Von i'ta facsle ad pocandum.quod ille priusA

potansalijs porrexcnt , fcd cu Jabore & fludio iiicdipnclu..b Ego. Totu fiudium mcx feruirucis & dcuotionis ad ip-iiirn refero , & rn prarfenti vita ne Jaboratjjdp deficiam , mcadiuuat: & in fine fecum ad gaudia recipict.Ego pruis cxula Dcoab omni erro-

Er dipmnr, prxeonibus vt f u!o

a ttomeoad potandum: labijrque&denribii.siiliusadrumi-a Mihi adhcrunri cjedite. Qma . Coanc/ia lum & non alii.

b nandurru. Lgo1

dile&o meo & ad me t coruierfio cius.a EifaO : Ci^ia fuin cena quod compunfra lud.-ra in iinc obcdiec tu adiuua.

b Ab occulto cordis : in quo coiitcmplabar te in cos cui adhuc apnncipioVrar.di&cxcolcndifur.t.

'

-Affiduapratdicarione.

c Vem dilecte mi, egrcdiamurin agrumrcommoremurina ln iilis iam ad iegitimc viuenduin in.'tru.ndis.

b Studioliu= iat oiemus etiam in c,uibufdam conucrfs: vt Apoltohis in GalatisiMinoriemm cultuta act indiget quam vtnca. c In aliquo mitio lidci & conlcliionis.

^d Lal.oriuiiuscxcc>le>:di.

d vnlis Ma'nelurgamCisadvineas:videamusrifloc

iuitvined

a:a Qaia uiultoties fiorcin nn fequitur ftuetus.

b Sie.xercentopera,'nefidesotioCiinueni.v:ur.c S\ ht qui in ride & rcfta opcratione profecerunt,

ctiam defidoriiim paticnui pcrcipiunt.

f fi fldrcs fru&us parruriu nt : fi floruerunc mala punica . lbia Tcneram docirinam,vt per hanc crefcant pueri.

b Egted.eniium vere elt, quia Iudcra membrum fine capite.Ijiu. Opinionrm. Spem.

g dabo tibi t vbea

ra mca . Mandragorar dederunt odorem I0 paruulorum, poffimdifcernere eos qui ac-

quiiki funt,quomo-ui c

a In introitu ad nos fide & conuerfione. b Omnia teftimonia & excmpla.c Nauotuniapoftolorum. d Vcterum patrum & propherarurn.

fuum in pdrtis noftris. Omni a pqma , *noua & veted

ia dile- do fehabea

read Deum conuer-

fafim , vcciuis&dc-

iueitica , & ipfe pnushumano generi ira-

tus ad me efi conuer-

fus,natura mca: mor-talitacisinducus.

c Veai. C^ui affum-

ptam pro mc humanitatcm in celo locafii,

per pnfenciam diui-

vx graciat vifica mc,vcin agmm mundi fc

mcn verbi cuipoHim

fpargerc,& vilias co-

habicacionis ?n vnamftdem confticuere.

. Vtni dde. Ecclefia

,videns , quod nec ad

beneoperandum vel

cgrcdiendum per fe

fufficit, necin bono

perliftere,vcl audito-

res qumcum profecerinc difcerncre.imploracauxilium.

In agro,Chriftiani: in villis,pagani: in vineis.ccclefiarrin

fionl*us, fidcs : n; f; uciibus, virtuces : m mahs punicis,mar-ivrium ddignacur. Inhisiingulis fponfadilecti fuiprarfen-

tianiquaric.# Tiieodorctus. Sponfum vcanimarum vilium adhuc&

abicctaium,quasmetaphoiiceagrum&: villasnominaccu-ra gerac , fpoufa cohorcacur. Ncq; enim dicic

, Egrediamurjn cruitacem fcd egrediamur in agrfi , comorcmur in villis ,

mane furgamus ad vineas,vidcamu* aa viti< floruerit, afpitia-

mus, ii.quit, eos,qui modo pfadicanonemacceperunt,anflo; uei ;t germen. Jncucamur &: meliorcs lftos

, qui non ib-

lum folia, fed ctiam flores tulcrunt quos hicper gcrmcnintelligit , *An fioruerint malapunita , an charitatis inicium maliquibus apparucnt. Oporcetenim nosciicumire&: om-nem diligentiam .doneam adhibcre . Id nanque facicns te

promerebor ..Quamobrem, illic , inquic, dabo tibi vbera mea.

<^uxcnim illis praftantur, ca inceipfum collaca arbicra-

tis, quandiu inquiens ifeciilts vnidehis fratnbus me,uminimis,mil/i feciftu. Mandragor* dcierunt odorem. Mandragorx vis eft,

vc

vtmedicicr^dunr.fopoiifera.Quarccumpreccptumficno Dbisvc mnruiiceu us

nuinluaquxiuncfupcrcerra, non vcea morce atticiajnus, ftd vc morcua malis /.ccionibus rccjda-jnux, menco mandiagoram hoc luco

prfuir, & dixit, Man-

<//-^o(-4;^w^orfrrrrw,i.capetunchominesdormirepecca-tis. Etquemadmodu,

Attritoribus vt Augnftino.

7

I

2

qui mandragorahau-ferunc , corporis mo-tfoncs non fentiunt , + . r ,

Jta qm p,x dodrina? ? ,,pcutu ,.

pocujum biberunt,pcicurbationes ftu-dent confopire.d Mane. Quia noxinfideiirntis tra.niiit,& Jux fidci apparct,proccdeus ex matoci

narcfunethoneCiirifii ; ab ipfo manc re-

iurrettiiinis laborc

mus,tuinfpirando,&:cgo pradicando,e Videarnus, Vt egQqui padagogus fum

ln illo teinpore exponenda

h ctemi, feruaui tibi.

ii.

, quan-cumprobciaCjVcqua-liccr nucriendi finc,

intelligam.Non ett incuendum fi vinea? florent,fed n flores ad par-tum fructuum conua!efcant,quia mirum non cfi, fi qms bona inchoec : icd vaide mirabile cfi, fi jntentione retain bo

no opere perfeuerec.f ibi. Id eft, vbi ad videndas vineas,& mala-fi floreanc,ve-nenmus ia tuum obfequmm : & fadta ic dicta meorum prajdicacorum exhibeboad iimiiicudinem feUula; nucncis,

g Mandrjgm*. Menro muocacfponfum ad auxilium prar-dicationis, v b: pdicacorcs pracipuis flagranc vircucibus.Por

tarapoftoli,&eotuiucceffbres.Mandragora;,i.vircucesilloru qua funcapca? medicamccis,qucc6cra folicicudines mundi adducuncquietem , qua; naufeani verbi Dei cxcludunt ,

qux vitia ab hominibus iinc dolore excidi faciunc,quar pro-fcrunc mala id eft.cccldias, fuauicer redolencia in confcffo-nbus

,fimilia malis pumcis m marcynbus , dederunc odo-

rem : quiaexeiiiplis maiorum minorcsconfirmantur.h Seruaui tibi. Vel fei uaui .i. intcJlexi omnia pra;cepta &:tcftimonia vel.pronnffioncs vcnufque teftamenti a te e(Tedatas , vel ommapoma , id cft, iuftos vttiufque tcfta.per tefolum lncarnacumiuftificacos cognoui.

#CAP

optim.

r

NICOLAVS D E LYRA.

i Ego dileclo meo. pcr amorem inhxreo.z Ltadme conuerfio eius. confolando me in tribulationibus.

3 Vtnidiietle. Hic confequcnterdefcribiturfideiChriflidilatatio

, quarprimo fuit in Ierufalem,hc indederiuata eft

:;daJiaspartes orbis ,ficutpra:dictum fuit,Efa.fecundoa.De iion ixibit tcx, & v:rLmn dominide Itrufalcm, propcer quodcciam dixicChnftusapt>ftolis , Act.primoa. Eritismibitefies

in Itrufaltm^ cr in omm luda,atqut Samaria,& vfaue ad vliimii

terra : & hoc tft quod pccic fponfa hic. Venidikclemi.&c,

cgrediamur inagrum pcr diriufioncm fidei in orbeccrra-rum.

4 Commoremur in villis, &c. a:dificando ecclefias in ciuita-

tibus&villis.

5 Mane furgamus advineam. idcft.adconucrcendum Gen-ulitatcm

,ex qua pro maiori parcc cft cccleiia Chrifti , qua;

dicitur eius vinea. ficut tcmpore vctcrisccftam.fynagogadicebatur Dei vinea ,

Efa. quinco b. Vinea domini exercituum

domus Ifraelef}, &c dicicur.

Manefurgamus ad vineam. quia in pnmiciuaecclefia Iuda^is

cacacis pcr infidclitatcm,Gcntilitas cft illuminata per fi-

dcm . Romano. vndecimo c. Cxcitas expartc contigitin Ifracl,

donec

donec plenitudo gentiutn intraret , &c.6 Videamusjtfhruerit vtnca. Hic accipitur fi, pro quia,quiaGentilitas flotuit

, verbum Dei gaudencer accipicndo, Ait.decimocercio. .Audienus autcm gentes gauifx funt , &glorifica-hant ve> bum domini .

7 Siflcresfruclus parturiunt. fi pro quia : quia genccs non fo-

lum verbumaudierunt,fed eciam bonorurn opcrumfru-ftus fecerunt.

8 Si flo. mala puni. Per mala punica granis rubicundis ple-na , incclligitur plcnicudo martyrum in pnmiciua eecle-fia.

9 Ibi dabo tibi vbera mea . id eft dochinam vtriufque tefta-

mcnti ad tuam gloriam ordmabo.i o Mandragorn. poma funt pulchra, & odorifera, & valdcrara : & per hoc intelliguntur cxcellentes vin in ecclclia

Chrifli odorem fame per fanclam vicam,& fanam docfri-

nam dances in ccclcfia,ideo fubdirur.

I \ Omniapoma noua& ve. id eft, vcteris ac noui ceftam.ce-ftimonia.

1 2 Dilccle mi.fer. ti. ad honorem tuum ordinaui , propterquod dicic faluator , Matth. t i.Om.is fcriba dotlus in regno ca~

lorum fimilis efi bomini patnfamiliasfluiprofert Ue ibejaurojuo no-

ua&vctera.

CAP.

i8?7 GfoLord&NicoIaideLyra. 1878

a

Dfc:o.

C A P. VHf.a /-^ ^:, n\hi. Tntri duci ur Judjfa iam infpiraca& cdoct.i,

vJ !c fun-mo dcflderio Dei.m inucfligi>r.

4TGrccoriu$f In vctcrilcgcEcc!crwjJofir.iChriftumoc-

bar, & in fccreto pacrismancnccm foras

vc' iirepcicariK-.n ..d

f nti,crir uibcapitcquia per ca fuftentata m prxfcnti cotrj Dpcrcurbacionesmundanasquiefcic,&:quodammodocucod irmic: & dcxccra, id eft,futura bona,id cft, plcna ipflus vi

fio. <Amplrxab tr me.ul cft,ita vndique circundabit, vc millus

turbo miftrtx pOffic mccrucnirc.

Humanosoculosnon; IJCP CUpiC-

\ JC & Dauid

d. f: Jcr.ing diccbar,

.gr.& ncnpcllasin. i.takbi. Jntli-

hj . ut'.o( tnos c iefcn-

dtA|

vaWccu

ptchscum vidcre di-

ccbac. Vi nnid;frumr

percscalas & d< [i endt-

tcu Vuk CTgO fpon-

fum fons fponfa m-

urnire&: dcofculari:

(]i.u eoncupifcit fub

lcaetwflta.vcftercatncm apparc.it:

vc ci

pcramorcm kruiat ,

'

cui priusnon acce-

ptagratia.plustimorre quam amore fcr-

uicbac . Iott cuius

oU.ilumi.im ancmi-

nC dcfpicicur , quia

poftquai1 ChritTUS

wnic,5c fidelibus fuis"

ritum libertai

tuditabipliscriaman

C A P. VIII.

Ovumiia.ib Cuui 11jh dcbui immemor elTc , quU fe-

cuniliiin coriiom frJtcr mens e t.

c QtflbuTcuncjue rabbarriis diujpiociueiettu

lutet bpicntcs, mtciTogans Aiclpoihict. t

Vis mihi dct tc * fratrc meu iugen-a I.cr.isvrllVnagogx.

b Vt cognofam tu.chiimilitatis natutun.

te vbcra tnatris nux 1 vc muebnia rc -

a Q__.i iutus nvlli i.is cit. b Incip..im iungi fidc , vt

ijuandooiu: plene iungar nuptiarum temporc.

foM for/s: & dcoTcuIer ce, & ifi ne ,

a I.m. Gcutilitt* non dic.it me cicicaram & IfpfoWtaul.b Et'ximtc appre.u vclitaniugezc. c Alioscocjloludeos.

rno niedoipiaac ? Apprenendam te, &duhcam in ddmum

a ln inul.tiudinetti. b In fccretariiirt.:

c Tc inihi loanifeflabis, cognmonem tuam m me lein- o

P'.r uigcbis, pius tju.nn per lfges & prophettt.

matris mea? , & in cubicu lum genicncismeaj Ibi me ddce- *

;.^ - a. . k iiico.mei'll<niii1tis v.ttutum 5c opeium pigmcmi,.ct:a.n ciiciien ix cxinUiari ui languine nvirt) tum.

4 Faciain te dc.c:ti

f ^fdurovos.Au

fponfus ill.im vlcrtia

eccleliam , &: in pra>fcnci vellc dormirc,

&quandoque requicfcerc , >X videns nuil-

cos gigni ab cccJeba

qui alios percurbanc, fi

admonecillosvcipeccurbacionibus dcli-

U.:!.r.

Z D<)>)cc :

pfavelityD&ncccomplccisdiuin^feruicucis obfequijs,

ipfa ad communemrcdirc ctiram hu

nxfiagibcatis necefii

cacibusadmonitacoafentiat.

h (l-<xtfi/'t.i . ludea

E

c t: enain niciicii ut cwiiKiot, "i","'"^ "-.. v""". ,p t3ncam f i^onfi fl^ni

d bis,&dabocibipocLiIumexvis

noc()ndico,cV:mullum ma- 10Cichr..-icatemexardc-

a Tunceiit. IrO, ,,c prarfcntt.I

fcenCC) GeilClliSadmi

lorum granatorum meorum. Leuaeiusiubcapitemeo, 6V u rando t3d congrawlana Quandoqae. b Inlauaao r

egeneMi&ti<iefiiiii, quamUisjrtiperfefti-'i fo clicic . * cfl ifid.

dcxcera llifus amplexabinirme . Adiuro vos filla* kru- u

^ Thec^dorctos.ei

nondicuc albam Kddealbatam. Sponf.tc-

nimnigrade fponfo,

1 ruiiultu caini.iiuiii peitarbitioiBaa.b A tjuiete p aouiftluisdcuotionis: tjuaconfpcftiliiis

(ui conditcuris aftare deicclatur.

falem , ne1

fuickctis , neque euigiiarcfaciatis dilef5tum ,

tudiCabipllSCnaman a Q^maij.,^. b Gradibus viitutum od crariam peaienit.c Depnoric.c.Tcationc.

gelisBcckiu ht.nora { oncC ,pia vclit . Oux cit ifh quae afce

bndic de dcierto

r^r.Hinccfiquodk;-l ^- l

fiie aogcKi adorauic,

locni trcro volcu fc ad.^rare d-xic, vidc ncfecerts^ ccfjunsvwfum& v*> fratru ludru baben.itfiim.iefM. Scd tja

veniece Eccle

fiafufccpit^vnagoga repulic.iteru eu in fmc tnudifufcipicc

nablt, ifjfubfcquiifEcclcfid St d ary.Apprcbcidam tc,&c.

bforis.

Luus erar dilcJttis, dum in puncipio crac verbunw1

,ihnn veibum c.iro factum cll

c Dcojl i.tv iti& tuoi bt mo,&c. Id elt, ficic ad facicm VidcSj

(C orcadosloqujr.d 1 ii mi do. Tu augebjs graciam in me , &.' cgo nort ingraca

:iugeb'")fcruicium.

c

*

L.u.. IJcti,myftcriu incarnacionis,&: dona rjdac in pr^-

fenci,

15

16 nepos meuSjinquic,candidus. non aucenv

dixic dcalbatus. Natu

rn enim eft ca!is:at ipfa cum cffet deni^rata.proptetea quodeam fol afpcxiiTcc, dcalbaca cil &candoris fponli parciceps

ettctia, qui ficuc lux exiftens , &: reddidic&: appellautt: 8B

finctuscxiftcns fanctam S: fccic Si nominauic, & cum f\t rc

furreciio , rcfurrcctionc dignam eife voluic , iic cciamalbcJ

dmem fuaut illi communicauit.Quocirca adoiefccnculsj

cam ccntucnces, rjux cjl, inquiunt , ifla <\"& afcendit dealbatd in-

r.ixa fnpcr neputem funm? Ab ipfoentm recta 5t quahmanBdutca afcendic in coelum,& ucr facic ad dileitum luum pcr

firmam in ipfum fidem.Poft he;c fponfus lilaoi itacompci-lac , Sub porno excitaai tc.

NICOLAVS D E L Y R A.CAP. VII '.

Qrit/>; dct. Hic vltimo dcfcribicurccelcfiz Chriffi pa

citicatto. Lt dmiditur in duas parces . qui.i pnnjo pom-tarhuiuspacisdciideiium..fccuudo, complementum ,ibi:

Soiorn-.flra. l-nmaadbuc m duas , quia pir.no dciideriu hoc

ponitur . fecundo ad cius complemtiuum racio mducicur,

1, 1 . Subatbtremalo. Circa pnmum fciendum , quod in pri-

'

nMtitiaccclefia , ccclclia: &c eius mindins mttiriae mulcann-uncur &: opprobna.vndc Maximianus Augutttis ecclc

iiam abc.icti ISlarccllo ccnfccracam fccit fiabtilum publi-l

,&bcatum Mirceihim deputauic ad cuftodiam ani-

m..lium ,propccrquodfponfa pecic abhiseV: coniimilibus

pcrpaccm ccclctix dandam libcrari , dicens.

1 Ljuts mihi dtt ttfta.meum. racionc htimanicacis affiimprar.1 Sitgenten vbe.ma.rnr.i(i ctt, vugtnts .\Lr!X,c]ti.c non ib-

Jum dicitur maccr Cbriiii,fcd eciain coxnn ccclell.c. Qnod

autcm hic locus imxlbgacur de Chrtflo ad licera, pacec pcr

:i .jld.i cimapuii Hcbrxosaucencicam^qucibcclnillo ccmpurcquorex M lii.is rencl.ibic feccclc

ilc liracl.dicente: ttlic; Il:ac!.- tucns nobis .id n.iticdcd lu*uiodcrni expcct.inc hoc tucutum,quod um diu cll prx-

tcritum.

3 Vt inucniamtc folumforis. lacru honoratum Perh.incau-tcm d.ciionc folum,non cxcludittn pacer & fpu rtuiianfttis,

qtiiacrespcrfoncadoracur vnaadorationc, quaruta cfivnadiuiuica. iedpcrlifolum,cxcludicuridolorum(eru.rus.4 Faris.i

ii.tt,inanitctie.il>t.jiicintideliumrimorc,qiiodpofica fuit impletum tempoicConll.uiui impvracoris,quttoncciii:

icefaoricaripercocumimperium Ro-mauum.Antca vcro cckbijbancurdiuina in crvpcis mattv-

,&: a!:j-l -c;s cccultii umotepaganoium.

jEt iam netno me defpiciat . quia ante tcmptis Conftanciri

mulciconcempus fiebancecclefia?,&:eiiis miniitns,vcdtctfi

clt, led ip !c lege ab eo promulgaca prohibuic hoc fiei i.

/> ^pprrhtndant u. tidei deuotione.

y Et dncam. id efi, precibus mcis faciam ce vcnire pcr con-

diTccnfionem bonicacis cua:.

8 ln dvmit"! matns mex.id cft in ccclcfiam bcace virgini con

fecraCi\m,<5^ cciam in confccracis alijs fan6tis,quia cocum ce-

dic ad hc>no.vcm virguiis ,cum ln omtvbus cccleiijs hono-

retur.

9 Ibi m- docebis. rcuclando fecrcca myfteria ccclefi.c mini

ftris,licuc p.ucr m beacoSylueitro , &- in mulcis alijs fanctis

doctonbus ficpradaris.

10 Et dubt tibi p cuJurt ex vrno condito. id cft,cx deuocionc

tidJium .qtia- placcr Chrifio ficuc vinum bibcncibus ip-

fum .

1 1 Etmnftimmal rnmgrai: ;tr>rummeo<um. Per mutiumquod"ctt vmurn nouum,incelligLLUi dcuotionouicerconiieriorO,

quod ii;it inipkxum ccmpoc,Confianc:ni ,cuius cxcmulci valde deuoce cccepcrnOf bapcifmum.II Lcuae. id cfi, fponii.1 j Sa.-; capiu m. q. d. tunc .oftcnd-'C nv.hi amicitiam ficut

iponfus ad lponfam prxd;!ectam. iixquiahuiusamicicia!concinuacio ctt dciidcranda , Sc inccrrupcio abhorrenda.ideo fubdicur.

1 4 ^tdmro *o$ filu Icrnfdem. id cft , pcrfona^ de ecclefi.1.

1 5 "Kr fufcitetis. id ett, quando fponl i obcinuertc quietcm

pacis, quod non faciacis aliquid vnJc fponfus orfendacur, Si

iponfa: requics inccrrumpacur ;vc fic pra: admiracione pco-

fpcncatis fux dicacur.

1 6 L^x cft ifia (ju.e afcendit de defer.o.id eft,de afpcritate pcr-fcciicioms tyrannorum.

iS79 Canticorum Cap.Vill

adclicijs an%ens,innixaYuperdileclum fuum ?

a Ferrideini>:diionistereuocaui. b In vindiftaipfiu*.

b malo fufcitiui

(

f a Sub arbore. Gcntilibus admirantibus rerpodet,i]Ie qui eft

^ pax noftra: qui fccir vcraque vnum^admonet meminifteoratix per quam ipf.) ercpta eft,& alioi u congandere fJuci,b Sufcitaui . qiiod fliit cflectus magnas bentgnJtatis , quiain iJl.i arbore intcrius excxcata fiut mater tua,ex quo di xit:

Sangws eius fupcr iiosy

&fupcrfilios nofiros.

c Tofe me , &c. Po-

nimus Chriffum vc

fignaculu fupercor,cum eaqu.cdixit, ita

difumus,quafi diui-

nx veraciter fint ver-

ba fapientia: . Sole-

mus fignumaliquoddigitovelbrachioal-

ligatum circuferrc,

quoadmoneamur il-

Jius rei.cuius frequentiprem haberc volu-

mus memoriam. Ponimus, vtfignum fu-

per brachium, cumea qua? fecit ita audi-

re& fequi ftudemus,

quafi verarfintexem

pla virtutis.

d Quia fortis tfi r>t

mors diletlio. Poft cor-

ruprione matrisaptc

fubiungit dedilectio

'ne, vtnonex mcncis'oftendatur datacccle

ifix.

Quia fortis efi vt m.

Sicuc mors feparat aniraam a corpore , fic amor Dei a tcm-poraluimamore.c Durafuut mfernus , &c. Quia nullis hoftium tentamcntis i

_ noftre

icou v s

1880noflrc falutLs cura rcuocari potuic, ficutinfernus rialiis mi- DJerorum cruciattbus mitigttur, ncca feirentatc fiu: fcntcnti<c muracur.Quanto auftcnor comp.iratio.co acnor zelan-tis nos domini commendatur afleclus.f Lampades eius. Id c ft,corda fidcliu.in quibus dilectio con

tineturvci vafc, func

igms, qa incnnfecus

feruentOei&proxi

Operibus electis,& dcilderio folius pjttii ca-lefris.

b Meritofujper ilium innixa , a quo fo!o flutt omnis

grrrtia,c ftiinmeumcuaiKtoemexexcatt;

d Qtrcn : ouia ad tantam prouccta cs gratiom.pone roe vi lig.Er citcai fi prxinilia.ouia e iii.in liib peccato pr.nii raremis, vcl fub pcc-

bi tetali o f.rugoga.yel modo fiib laluatibnc ouus.

/

Sub arbore

v Exterioti vltione a Tito & Vefpafiano.

[bi t corrupta eft mater tua , ibi t vfoiata *

a Etquiafufcitauiteatanracalamitatc. b Ddeftioriem. c Vnluntatcm. 1

mSig'llatuni iitnomin imo, ne vllatenusfunepat faltem vifus aduheri'.

ccftgenitrix tua. Pdne mevtfignaculum fuper cortuum,

a Operationum. Vt non tantura a corde cxclufus fit dtabolus.frd'

necin opere aliquid fuuro notari poflit. b Quod agere dcbes

vt fignaculum fuper braa

chium tuum : quiba fortis elt t vt \

a Dil -ftio quam habui in te efficax fuit vt rhors.Quia per epin anima mea f.-parara ell a cotpore.yelieiun:lae.t. b Dtleftioniscxecutio. c Plura de uirtute dileclioms accumulando fuW.tit.

f morsdilediojduraficut infernus *emuial

tio. t Lac

mpades9

a Ikillitia:. b Qtytlibet aduetfa, leduftiones.bianditii.

s eius, lampades ignis atque fia

ammarum . Aquae multar nonIJuia ex ea enim i.idix conftamix.

b Impctus difficillimxanguflixyeletiam mortis.

mj dilcctione . Suntctiam flamma, quiaextcriusluccnt operibusiuflitiic. Harlam-pades non extinguunturinaduentufponfi. tpepcrit te.

g *Aqu tnult&noflpo.CJoiiadomus qua; fo-

pra petram charitatis

fundataeft, icruenci-

bus flumiiiibus nonpotefl cadere.h Flumina . Tenta-

tionum.quc^vclvili-bilitcr vel muifibili-

10 ter tentanc corda fi-

delium.

t De poen. di.

t.c.valida.

H

> t potuerunt extinguere cliarita*tem,necflumi"na obruent ii

a Incibospauperum. Etiamearnem.

i lam. Si dea

derit homoomnem fubftantiam domusfuarproPro eo quod diligit. b Quja 6c fi hoc totum dedit ei quem diligit , quid commodi fecit

ei i fcd dilectio Chriili ptofuit nobis , non iibi.

c Chriims ad fynagogam de ecclefia.

11i Si Jedcrit. Quia vbi i

m,nI.,

-Jabundac amor ajter-

IZ

Etiam earnem

norum, mox vilcfcic

pofleflio Iabcntium,redc fubdicur.

dile-aione, t quV. nihii dcfpicict ean^Tt So7S"noftra' n4$>^nibus dimiflis mhilvifi funt fibi perdidif-fc, dummodo ve;a

bona poflent habere . vnde Paulus : Omnia dctrimema mbiuorvtile)cora

y vtChrii\umlucrifaciam.k Soror nofira,&c. O vos miniftri 8i comilitoncs mei.noua# eft h^c F

1 Prun* eius,

prun* ipnis,& flsnim domini.idelivc

inur.

f eft notit.

Philip.j.^b.

N 1 (J O L A V S D E L Y RAi Deliciji affluens . tempore Confta^tini& aliorum princi-bum Chnflianorum.Pax enim & tranquillitas pofl pcrfecu:ioncs magnas dclicia rcpurantur. vndc dicit Pnfctanus inminori voluminc : Si quarratur , quid eft fummum bonumjn vica ? bcne refpondetur , pax. & Efiher decimotcrtioa.Vz abfquevlloterrore vitam filentio tranfigentes , optatabundtis mortalibus pace fruerentur.

i 1 nnixa [uper diiettam fnum. q.d.hanc tranquillitatem obti-huic , eo quod in Chcifio totaliter confidit.1 Sub arbo. cxprello fponfaj dcfidcrio,hic confequcnter adfrius impletionem allegatur ratio.Circa quod fcictdu,quod-brcccs ecclefix func exaudibilcs

, potiffime per virtutem

[jjafsionisChrifti.ideodicit fponfa: ^6<tr.w.ideftpcr vir-

lutcm fanita; crucis 6i cua: pafsionis.. J/i/W.te.i.inuocaui ce in oracione, vc cum in oracionc di-

at ccxiefia : Pcr crucem c3: pafsionem cuam,libera nos dne.ic fciendumquodlimalo, nocfthicadicftiuum, vccreduc

liqui cxponenccs hocdearbore vecica Ada: & Euae, quia in

lebr.pro iflis duabus dictionibus, arbore,malo,ponitur puiica,qua: fignat maJum granatum,ideocxpofitio illa proceIkcx ignorantiaidiomatis Hebra:i. Dicitur autcm hicfan

ux malum granatum,qua: eftarbor fructifera,ad defl-

;ru'Klumfru3umcrucis,quieft mnumcrabilis.Ibi corrupti eflmater rwa.i.fynagoga que dicitur mater Dei

ationc fnpradidta,capit.tcrtio.quia in pafsionc ChrifticeC-.uicrunc lcgalia tanquam mortificata.

>pIbi violat.i eilgenitrix r4.Repetitio eft ciufdem ad maio-

x-m aflertionem.In Hebrxo habctur: Ibi parturiuit te ma-cr tua,tbi partunjt te genitnx tua. & hxc litcra vcritatieua

iciic^cft valdeconfbna.Diciturenim Ioa.dccimononoc.a autem iuxta crucem mater

j-,e5"c.gladio doloris proptcrilium transfixa, fccundu quod prxdixerat fandus Simeon,Luccfccundoe. Ettuamipjiusanimam pertranfibitgladius.Ett

r fcnfus . Ibi , ld cft, uixra crucem

, parturiuit te mater

^ia,idcfl,vt partuticnsdoluic pro te. Per talem modum lo.

^icndi dicit A poftolus Gal. quarto c. FiUoli mei , quos itcrum

arturit,dom c formetur Cbriflus in vobis . lbi panuriit te ^enitnx

llcpetitiocft CHifdcmadmaiorcmcxprcfsioncm. Eci orationes ecclciie non folum funt cxaudibiles pcr vir-

utemcrucis, fcd cciam permertcum bcatevirginis, ideofa confidcns dc lftis furfragijs pctit a fponfo.

Tont mc, r ftgnuulum fuper cur tuum. mc pcrfectc diligen-do.

do.Qnodenim valdediligitur, lupercorponidicicur.8 Ft fignacnlum fuper brachium tu.Me brachio tue potencieproeegendo.9 Qii fortis efi,u mors diletlio

ydma ficut infcrnus tmuUtio.C^uafi dicac, liccc dilectio cua fic cam forcis in filijsccclciie perfc

dis.qiiodpfopccrcenoncimcncpoenammorcis.vcpacetinmarcynbus,camen emulacio, id cft,perfecucio cvrannorumcx inuidia &: odio proccdens Chnflianorum , ditra eft ficutinfernus infirmis^propccr quod indigcnt brachio protcctionis tue & bencficio pacis.10 Lampades etus. fcilicet tu^dilectionis in mentibus pcr-fectorum.i c Lampades ignh atque flammarum . id eft , tam forcis eft ,

quod non poccfl obrui perfecurionibus ryrannorum , nonfic aucem cfl in tnfirmis

, de quibus fubditur reddendo fin-

gulafingulis.1 2 Si dedcrit homo omncmfubsl.domusfHXy &c. pro dilectionediuina.

1 3 Q^afi ni.defpi.eam. quafi di.pro amorc tuo conccmnerebonacxcerioraeuam

poflurrmfirmi.Ec fupplendueft.nonficauccm propriam vicam martynum fuflinendo.Et eft hicmodus loquendi apud Hcb:cos , qui dicitur decurtatus.vbiopottctaliquid fupplcre ad habendum incc]lcctum,ficut-z.

Kcg.^.b.Vropofterat Dauid prxmium ei ./ui pcrcnljiffer hbuf<eumt

&c. Sc fupplendum eft , quod iliud premium crat quod fie-

retmagiitermilicicvccxprimicurprimi Paral.i.1). Quiper'*

cufferit ltbufieum in primis erit princeps& dux. De hac auie fir-

mirace ad marcyrium, &: prompcitudincad dimifsionem ce

poraltum dicic Greg. hom. 34. Forcaffe laboriofum non eft

homini rclinquere fua,f;-d valdc laboriofum eftrehnquereicmccipfum.Minusquippeeflabnegarequodl-wbec-valJccnim mulcumcft,abnegarc quod efl.Efligimrfcnccntiainhac parce,q, fponfa pecic tcporalcm pacem,qua ccfi non 111-

digcc perfcdi,quibus lucru cflct pro Chriflo mori: cn ea irt-

d:gcncimperfcCh, quorum muicomaioreflnumerus in ccclciia Dei.

14 Sorornofira. Hiccofequccerponitfadiinpletiodefidcrijfpofein pacislargicionc.Ecditi:dic'incrcsp.uces,(j.aprimopomc^pacis largicio. SctTo, ecclciie pacificateampiiatio,ibi:

yineafmtj Tertio,finalis coclufio.ibi : Qux habitas, &c. Cucaprimu df in perfona fponfi llbi compatientis : Soror nofira.id

cft, ccclcfia.qugdicituc fororChnflicadem racionequaChriflus d:citureius fratcr in principiohuius cap.

Varuula.

j88[ GfoI.orcI.& Nicolai deLy ra. 188.

/% efl h*ecclefta&tenera ad nouam djleaioncretiocttdam.

a 3r flMp..W.Ecclcfiaaiucqu5crefcatpcriMcrcmeca

vimJurmTnfiVmis aud.toribua 00..p6t

prebere vb >., pr*-

plctl"ffintu pcr pr*d.c*t.on>s.nm.ikrn.rn ..1 hl.oru:n con

aptunr faduur,

quos,f.UIC ,

par.C. a lioc teuipoie

3 Q*H fjciawu foro-

icxbortadopar-conucicendo

eft.

Fx fuis.

Elitit ne ad m confi inind.in. ad'utores mei>Qui cutam sdhuc doce-..1' fufcipiant.

naruula , & vbera nonblbet, Qmd facietnus forbri no1

Hoi.eun.oie. b hetidum m thabm!wto*:cenda, fed InwrmP"^":, & quid 'Pfe " '- 1 ' J !1 - S"ld 6*-"1 dcU " ' vnt -

cfr, xdih-clor.v.io iucidos.

fliuin

jX'i*-* "ft I" die, au.mdo altfquendaeu' Siinu.tf.e^.

P nryi<* *i|

.

^ lnuinc :Wrs f-ntcn .1j S d,ninoelqu

loquitur ccmus fupcr eum t propugnacuia argcntea . bi p.1 m _ #-1 * *. ^/ : i- fnlitVir.in vrl nrnrn.uv

f palitia.

t muuiarom

Cohiuntaroui Sc ccufcliccmus vel oinemu.b Qr.-iruro odor fu;;at fcrpentes.

'bene dolatos 8c plano adiungendos.b

(l , t cdmpingamus illud tabulis cedrinis

rus

pM,tf,

D.uifio.

Gfutroo cbahutii viuis lapldibus compaftj.b Altioies.ltcut turcu murum excedit, lic qui iac dant ali|.

St vbera mca ficut t tuiris : ex quoAPUoloniiusreceneum. b Cratisoblatam , non empum.

- Gratanrer accipicns.d Vnmerfaccclefia.d

coram co

Ecclcthm,.ill<;nu!tur

Dominus nvtnam

quaivqueclcctan.iu

cam dc ...lutc pcrpc-

tuafiueperocculram

iuifpiricusilliifuatio-

ncm.w-upcrapcicam

prcd.cantiumvoccm

admoncc:.n qua vi- t

dcliccc allocutionc g

B incnfuranVvirium no

ftrarumfupcriiapictasinfpicit,ac pro modulocapacicatis

humanxfuadonal.irgiciir.Attcrgo.r*u.l fddemus fcrori noUrx ii dic qiuindo allojuenda eji f Ac 11

flpmc drcnt ,Parua quidem numei o eft Ecciefia gctiur.i 6C

nccdumad fubeundum vcrbi miniftcrium lufticit.Qtiider

co tibi videtur, 6 (vnagoga , erga cura cms forons vidchect

iioitrx eflc facicnduro tcmporc HIo qvlo fllam per Apofto-

los n.ct)s,Apoflolorumq ; focccflbreailoqui cipcrorVcru

quafip.uuularadhuc.paruaillifccrctoruuKcrlcftmmaica-naconittanu.sfan iam maiorctn ea pcr augmenta redda-

mus,qu.-.tcnus bcuc pvo:icicns,pcrfcit,oru potfitcapax efle

v.rtutuin?cuitacenti , cVquid ipfc velit potius aufcultanti

p&inuoquWfierideceataperitjkafubijdes.f/i*rfeS,^,r.

>:Tlxodorcuis. Santtulli propl.eta:,quiin vetcriteita-

mcrto prxflitcrunr,ciim fponfam fpiritalia:catc paruulam

Cc papill.s imperfca.sadhuc atquc rcconditis ccrncrcnt, vc

nuptia:uconciliacorcs,atqiinternuncijfecum ipfi iicvtar-

bitror.loqucbancur.Quandorcx fororc noflra iam in fpon-

fam cfl accepcurus, que parua eft atq ; vbcruni cxpcrs, neq;

cnimvimhabccpro!ihcam,nccdottnn.i]acauclol:dumcibnm potcgcntibus lubminiftrare, qu.d facio opus.fic no^is

cft cogicandu.Cum igitur magno rcgi copulandafk, &: can

quam murus fuiuY.idomusiplius,vccurcc SC cuftodiac ca qnnus (int,&: ta.iquaoft.u ea qux rccondita fuetmt ,

confer-

i,cr,tanqua fupcr muro quidcxd.ficemusargentcapropu-^

guacula,hoc cfl.cloquia ronc (g&cadcBiuJtkpi** cnun Do~

mini

Pcifc.tos viros

tttlclia.

mu-Ego

foda fum

a vmucna cccicim.

cjuafi paccm rec

pcriens. Vine

d

a fuit t pa-

i

1

4

s

6

7

8

9

10

) I

II

>3

'4

NICOLAVS DC LYRA.1 Taruuh. id cft,humilis& flbiecbi intcr homincs huius fe

cul. : &: hoc 1'uit vfque ad cempus Conflantmi.

a Et -pbtra n<m babrt. id cfl.libci tatcm eflundcncji lacfacrcj

dcottnnrc pcr fidei catholicij prcdicatiopem,quam tunc cc-

clcfja non audcbat pubiicc prxdic..re,fcd cantum in occnl-

ccrc,cxccptis il.qu.bus pcifcct.s,qui pto pr^dicatione1 ro fcoticrebaiu morti.

j j^ii(f/(icJ>mi!).PerhocincclIigiturparer&:fpirituffantus

opcrar. cum filio . Opcra cnim trimt <cis funcmdiuifa.

4 Sororinoflrx i-idiequand aUotjutnda e/I.id cfl,a principibus

aduocanda eft.ficut patet dc Conllantino.qui beacum Syl-. um papam t um clcro fuo aduoeau.t. vc pcr eum confe

qucteturcoipcitistVan.mc fanitatcm. Etlimile fcccrunc

cius cxcmplo multi pnncipcs &i potcntcs pcr orbcm tcrra-

rum.

ySi murut en . Accipitur hic fl ,proquia .quafidicacquia

muruscft fortiscontrapcrfccutin:ics,&:hocrationcpcifc-um , quorum ti.cr.tis , fubucnicndum clt impcrfcvtis ,

idcof.bditur,

6 ^lulijiccniu fuper cum prrfu^nacula argentr*. k\ cft, aditin-

gimus,ci per fufccptioncm fidci principet .:d d fenilonemmfirmoiiiiii. ln 1-lcbi.ro babetur: Acdificcmusfupcreumpalatiumargenteum .pcrquod idem dclignacurquodpcr

prupugnacula , qtna pcr palaoum enam tccundum com-modum loqucndi intclbgitur regal.s potcntia . Et

juiaConftancinus&:ali) ptincipcs mpromc>:!uneccclcfi.cnHikum cxpcnderuntargcatum.

1 Si ofl.Hhi e.1. idcfl,quiaecclciJacflofliu,pcr'quod mgre-ditiir

rr.ini ehquia ea(la,argcr.tt<rn ignc examinatum^robatum tertx-.vi m T

jpfls confiflens hofles fagirtis petat, &: infidias flruentcj

pet fcqur.tur . Tpfi autctn ,vt oflio

, tabulas cafque ccdrinas,

quxpeccati corrupcioncm fnfcipere nequeat.imponan.us,

pucrtdinisciiimcxpc:seftcedtus.b Simnruse/l^frc.Siinuctus fucrtt

altquij

qui ab incurfionibuscrrantium polfitalicis

dcfcndcre,armis nc-

qiiic.aefortitcr rciiitc

do, vcl naturxingeniomunitus, vcl plu-

lolbphica fcicntu 1111

butusdittinis fcriptu-riseum infbrmcmus.c Si oJlium.Si quis cft

nonadco imbtitusad

repellcnd 1 h.vietico-.

rum fophifmata,ftIcamen liinplicitatc ti

dei, intrare volcncib9

m atna p.uri.T c

ftis, potciis pandcrc

recliam vircn prxdicando& paruulos imbucndo, prop

niusciitnmarcefjibiliaprioruin vtrorumCxcmpla, qtrbus

ftium mclius impleatofficium.

d ^ffoiMiirw.I.imloquicurcommunitcrdetccaecclefiaex

apoftoloru fundamcncoincepra, qtuaex ttinc tuciiint-vbe-

ra in ecelefia vfqtie ad nouifsima terapora;

Egomnrus . Audiens ccclcfia hxc confilia vel promiffa fui

rcdcmptoris , iam non alter alterttm cxpcctat ,fcd quifque

pro fc rcfpondec voce dcuota.

c Ex ano. Hec oia non a me habcre pocui, fcd ex quo nrh'.

donu fuxpacjsper vcibuni fuxrccocihac.onislargicu!

f Oiufipacre. iienedicopatcrepencs, quiaineapacequa

dixi,inicpacificoChriftovincainflituta:qucjolimalege&

prophctis efl prenuntiata.Que pax non vna tancu gente Iit-

deoru continec,lcd bet multos populos de toto mundokdos no*altquibus hominu metitis, fcd fola pace,qua 1

Deu &: hoiem facere ventt.Cuius vmee, tja dno cura cli:^

quia vtilc efl hoibus,vteius p3rcicipes fiant, rccte fubditur.

g r.ncjfuitpacificoia caqu&habetpopulos. -^Grcg. Ipi

cificus noflcrcfledf, quiapertpfum Dcoomnegcnus liu-

manu roconciliatu cft.Huicpac.fico vinea fuic,quia in labo

rc prccepcotu earnalium fynagogam plantauit,dc quadr,yinca Domini Sabaoth dorrius lfraei efi . Que;Vineaineaqiie hct

popuioSextitic, quiain legc pofitaeft, qua: multos populosad fc collegit . De quibtis populis df, Topuli meditaufiim iut-

ma. Hac vinca cufiodtbus tfadidic , qtna iynagogan> i\ I

dicuradceleflercgnum.% Comptngamus il. td cfl fortificcmus.

9 Tabu. 'ccdri. i.doccoribus facris, qui dicunfcedt i proptcrfctencia: & vita: emincntiam &; ficlei mtegritatem, hcut-cc-

druseftarbor valdcalta,&: a vcrro.busnon perforacur.Ali-ter potcft cciatn cxponi ; Si murus efi\ <yc. id efl , quia \

nuncccdcfia fuic parua &: deprcfla, clcucmus eam aci

honortficum &c magiiunvE: quiaecclcfiadehuiufniodi be

ncficijs fuit grata, idco fubditur in eitts pcrfona.109 Egomu. propugnaculis munitus per poccntiam princi-

pum.Jcamcn ex dono Chrifti prinopalitcr.1 1 Et vb.mea fi.tur. Sicut prxdictum efl, pcr vbcra fponl.c

lntclligiturlaCxis copiaf.icra: doctnnx,quc^ abundauit a coti

ucriione Conftancini, quia cx tunc ccclefia habuic libcic.irc

publicc prxdicandi &: doccndi.Et quia hxc dodtrina non fo

lum cftad intormationcm raorum , fcdctiainadconfuta-

tioncm infidclium &: hxrcticoruin,idco fubditur.

12 S,

jVfttfn-*j.Dcquadicitmagiflcrfentenriarum.Fidernnoftram Dauidicx turris clypcis munirc , vcl potius muni-

tam oflcndere ftuduimus , iieut fupra allqgatutn citdc do-

ctonbus vetcris teftam. cap. 4.

I j Ex quofafia fnm coram ro.f.cx tpe Conflanrini,qui tcrtia

dtc ftti baptifmi legepromulgauit, vt quicunq; iniuria facc-'

ret Chtifliano, bon.it f: fjoru mcdiain amitccrct faculcate.

1 4 Vinea.Hic confcqucnccr pon it ecclcfix paccm habctis

ampliario : c\c primo quautu ad mulciplicationecrcdccittmcum dicicur .- Fina.id c(f,ccclefia vt fupra dictum efl.y.cap.1 j Vacifico. id cfl

,Chi iflo,qui per languincm fuum om-

nia pacificauic, qux in cxhs funt &: m cerris, Col.i.7

]&8$ Canticorum Cap.VlII. 1884

lic ecteris patribu s euftodicndam fubiecir.Dc qua bene fub

dicur Vir affertprofrucliteirts mille argcnteos.

a Tradiditeam cuflodibus. ScquifVOX ipflus pacifici, q offcn

dit quanta cura habeatde hac vinea ,& quid fua relinquen-

tibus in zternu c6feruet,& quid fingularis prxmij doctori-

buseiusdifponacVel pax.Pace. b vinea.

b

cificoinca qu# habet populos: tradidit eam cuftodibus,

Quicunque cft vires habens.i

tviVafTertprofrucTueius mille argenteos. Vined

a mca co-*a Bene video,ncc aliqua obliuione ni odum tui prctii & moduin letributionis minus intclligo.

b Duplex fntftus, & geminamerces. c Doftoribus:d Quia duptex pratfiium meretnr , cjui Sc fe tuctur & alins lucratur.

b ra'm mceft.MiJlettuipacificij&di^centih^squicurtodiunt Ja Opera. b Vinear.

h

|fructus eius . Quse habitas in ho

c

rtis , t amici aufcultant te:a Itaagevit3m,vtquicqaid vel voce v;l opere oraueris, dignum fit i meexaudiri. b Dumnonpo-

resmngiper prxfennam. c Nonpermittas te cognofci.fed fola fid: intelligi. d Indefcenfu.

f fac me audire vobcem tua\ Fuge dilecle mi , & affimila

d

re ca-a Proclarovifu. b Exillens. Cuminmontibus figaspedes, dignarc dilabi ad mlles.

g prea^ hinnuloque ceruorum fupebr montes aromatum.

B

# Beda. Cuftodes

amque Ecclefie, ,p-

phcta:cufiodcs funt

ApoftolircuftodeSjp

phetarum Apoftolo-rum fuccelTores quidiuerfa mundi a:tace

regirruni illius fuper-

naiufiionedacifunc:

cuftodcs funt exerci-

tusmiliciaecejeftis, q.

omni temporefeculilabentis pro Ecclefix

ftatu curam geruc,ne

malignorum vel ho-

minum vcl fpirituu ir

rnptione turbef . Vir

autempro fructu huius vineg mille affcrt argenteos : quia

perfe&us quifq; pro acquifitione regni cceletiiscuncta que.

mundi funt relmquit.b Mille tuipaci. Prctium perfectum quicquid het.Per mil-

le pctfectio,pcr argencu omne mundanumaccipitur,quodquidcm aliquando paruum eft in re,fed magnu deuocione.

Milletui paci. Eadem perfeCtio que per mille fignificatur,ctiam per cetum notatur, quu vterqtie numerus pcrfectus,&: idem valet ducenti,quam fi diccret duo millia.

Milletui paci. Idem elt argencei& pacifici : quia pecunia

pro Deo erogaca, pacem inter Deum &: hominem cociliac.

}c Greg. Qui funt ifti pacifici , qui mille dicuncur eile 6c

ducenci,nifi 1II1 fupcriores argentcis, quo dum perrecte rmctimus , pace pcr eorum diftriDunonem cu fun-tis nobiiipfis

acquirimus Vndc & in Euangelio Dns precipic, Facite vo-

bis amicos de mammona iniquitatts, vt cwn defecentts, reciptant vos

m sterna txbernacula.Scd quidpcr diiccnzos intelligimus,nifi

dupliccmretnbutionem quaacquuimusdum in hocmundopertecteproGhriftoomniabona contemnimus ?

c Qu babitasin /;orw.Ecclefia vel quehbec fidelis anima <n

hortis habitat.qu^ ia vinditate fpei &: bonorum opcrum eft

rcpleta. Sicca quippe eft fpes huius mundi, quia oia que; hic

amantur, cu feftinatione arcfcunc. Quc ergo m horus habi-

tat,oportet vtfponfum vocemfuam audirefaciat,i.intantubona prxdicationisemiccac, inquantum illedclectaturquedeiidcrat, quiaamici aufcultant, videlicct oes electi

, qui vc

ad cetefte patna reuiuifcant, verba vitf audire dcfidcrant.

Qu* babitas . t quandoquidc vnicuiq; apud me referuaf Dpro mericis prxmiu , &c duplex retnbucio doctoribus. ergodumadeftcempus mcrendi , dum diftcrtur ditsnuptialis,quatum valet vnufquifque,inculcurahuius vincaeperfiftat.d vtmici. Id clt, angeli quos adiutores cibi dedi,& fpincus

iuftorum , qui iam cuPr.xlatis.e Modo. d Vineam.

Relinquendo temporalia. c Acquifitione rcgni celc Hs.d Qjnli.Veaim dicis, quod vmea elt coram mc, & quodeam tradldi cullodibus, Sc inuieor quiiquidinea rit.

; In fpihtualium cultura fruituum.d Quafi iiti lunt internunti; inter me & te .

Deo funt,&: pro fra-

tribusorant.C Fac me audire. Exi-

goatevthabites,nul10 tumultu difceffu-

ra, poftea-etiamexi-

go , vt vocc tuam meaudire facias.

f Fugc diletle.A-nnuesecclefia riidet, quan-diu vis abelto : differ

prefentiam tua , egofpe longanimi quic-

quidprgceperis, pa-tiar vel faciam.

Fuge dileUe.^on optando loquitur, quis

enim optet eum quem diligit fugere, fed memor fu condi

tionis illius voluntati confentit.

Fnge diletle. Quafi: Tuquidequiexcarnecoprehenfibilisfatus cs^cx diuinitate tua intclligetia noftri fenfus excede,& in teipfo nobis incoprehefibilis permane. HocclamaCCCclefia dfio fpiritu prophetico,poftquam mortcm & rcfurrc

clionem domini afccniionemqucdefcripfit.Fugcre nosdi-

citur,quando ld quod reminifci volumusjiiooccurrit^quan

doidquodvolumus.memorianontenemus.g U']imilare. Ita fuge, vt crebcrrime pcr gfam copuntio-nis fidel ucordib'apparcas,qfunt motcsaromatu :qade-fpcdis oibus cupidicacibus,& purgatis vitijs, amore cejleltul

tenenc',& vircucu odore fragrac,& bonus odor Chrifti fi.it.

* GregFugiens rcprobos dileclus montesaromatu pe-

tic,quia peruerfos dimiccens,fanvlas aiis vificare no definir,

qux &c per concemplacionem excelft; fiunc &: per confectio

nes vircucu odonfera vnguenca fecii ferunc.Super hos monces dilcctus capre^ &: hinnulo ccruoru afTimilat

J

, quia in cor

dibusfanctoru virorum nwnifeftacur qna piach.iritatehu-manicate pro nobis affumpfit. Qui dum cx

patrib9anciquis

nacus fuit, quafi ex ccruis hinnulus,ficut diclu eft fuperius,

venit. Qui dum effct diucs, pauperem fe, vt nos ditaremur

fecit: & dum effet fuper omnia cxcclfus, humilitatem no-

ftram ineffabili dignatione fufcepic . Cui immenfas gracias

quoadufquc viuimus, rcddamus :cui pro nobis in morcemtradito'c\: refurgenti m immortalitatem,nofipfos &corpusdcbemus : Oui viuit Sc regnac cum Deo patre , Scc.

*"^^CAP.

tfoei/.

NICOLAVS DE LYRA.1 ln M.f.vrbc qua; hec populos.i.Roma,in qua habitabanc

aliqui de oibus terrar populis, vel quiaoes popuh Romanoimperio, cuius caput cfr Roma, crant fubiecti. vn dicit Leo

Papa in fcrmoncapofiolQru Pctri &: Pauli. Difpofitiom di-

uini operis maximc cogrucbac, vc mulca regna vno cofijde

rarenc^imperio^&ccico peruios haberet populos prxdicatio

gcncralis.quosvniustencbat rcgimenciuitatis. 2 Tradi-

dit eam cfio. i.beato Pctro&:eius fucceflbribus. j Vir af.

Vel illc intclligicTConftantinus.qui fuit victoriofus cotra hoItcs lmperij Romani,dc quibustnuphauit, &: contra hoftcs

generishumani.f.demoncsquos perfidefuperauit&iipfc.4 VrofruCiu eius. i.pro tt udu ccclefia multas &: magnas fc

cit cxpefas,qua?pcr milleargenteoshicdefignanc- Vclpocdici, q, hic ponif fingularc pro plurali.f.millc pro mulcis mi

libus, ficuc Exo.8. f. Venit mufca grauiffima. i.mulcitudomu-

fcaru. 5 Vineameaco.meefi. Mutafhicmodusloqucndiatcrtia pfona ad prima.dc dno huius vinca:,qui eft ipfe Chri

flus-.dequo diitu fuerac in icuia gfona.Tradtdit ea cuHodibus.

iit ne crcdatur,q, pcr hanc traditionc dimifent ecclclie. cu-

fiodia , 16 dicit. Vmea mea cora me efl. i.ad cius cuftodia prx-fcntialiter 6C phncipalitcr adfifto.pp quod df :n Pfal.i26.a.

"Hjft dominus cuflodient ciuitatem , &c. pp qct de hac Cliftodia

^irmlto maiorcs givrix dcbcntur Chnlto, qnam pra:latis ec-

clcfia:, io fubdn fpofa. 6 Millc tui pacifici. Tui pacifici funt

gcnitiui cafus fingularis numerhq, patct plicera Hebraica,

q taliscft : Millctibi pacifico.&:cft fcnfus,q>licut millceft

itiaiornumcru$q*;duceti ,fic maiorcsgratiajdcbcntfChfo,

qui pacificus hic df dc cofcruacione cccleli.c,q prarlatis quifnbco cufiodcs funr huius vincac, &: honor exhibcndus pr?latiscoucnienccr incclligit' pcr duccncenanu^m illud Apo-ftoliA.zdTnno. 5.L^>.Qibcncprafunki.reibytenUHpUiibo>>orc

babean-

babeantur. Inferiorib.aucfimplex cecenarius^pmiccit redde

dus,Mat.i9.d. Centuplu accipiet. 7 Qux ba. \\\c vlci. poniffinalis colufio,q fiac in hocq, ecclefia dc pfcnci mifena col-

latf,&: ad cijlefic gloria ci asferaf Quod fic parcialicer in pfen

ci,quacu ad fanctos.qui ad gloria amimunc. Sed gcneralicer

fiecperacto iudicio iinali,cu Chfs tradident regnu Deo &:

patrM.adC0r.15.Ad hocigifdefidcradu&pctcdufpofiisinducit fponsa dicens. Q^x babi.in bo>. i.in ecclefijs pcr orbe

difperfis,q dnr horti,quia in eis fidelcs func piataci,&: qi ad

litet a frcqucter arbores circa ccclcfias sut plac.it^. 8 Umi~ci <iM/c.fc'.i.angeli,ad quorucoforciu fidclcs cui func ciasfere-

di,&: dc tua falute foliciti.dcfiderat audire tuas oroncs dcuo

tas,io fubditf. 9 Fac me audi.vocetua.i.iui defidenj expreliio

ne in ofone deuota,qua cofequenter profert fponfa du cns.

10 Fugc t///ec5f w/.PcrhacfuganoincelligiC rcceffiv diledti

ab ea,cu dixeric fupra ca.pcedeci diccns. Ego diUUo mco-.& ai

nte conuerfto eius, per mutua inhxfione,&: mfeparabilc Sm il-

lud Apoftoli ad Rom.8.g. Q"'s nosftparabita. charhate>tju* cfl

in Chriftolcfu^&c. fcd pcr caintelligifvelox tranfiacio fpon-

fa: cu fponfo ad c?lcftia,q, fummc defidcrat & petit m ofp*

nibus iuis ecclelia,vt pacec m ofticio Ecclefiailico.Ec pec ca

lc modu exponic hac fiiga Rab.Sa, crahendo tn licera ad cr-

rore Iudaicu,dicens,q, plcbs ludaica pcr hoc pecic libcrai i .1

capciuicate ifta in qua eft modo.per Mefiia fucuru.Scd harc

cxpofitiofundaffuper falfumfundamecu.ideo bencexpo-nitur modo pdicto,vt fic fenfus. Fuge dilcile wwa.cduc mc ce-

cu dc mifcria pfencis feculi. 11 Et ajfi.ca.i.fac ittud vcioci-

ter. 12 Suf.ermon.aro. l.transferendo mctccuadcelos,quidicuntur monccSjPfal.iio.a. Leuauiocu.meosin

wow^f.quidicuturhic montesaromatu,quiaibieft (iiauiflimarcqux-s

clcttoru . Ad quam nos pcrducat qui cum patrc U fpintu-

fancto viuit,&: regnat 11 fccula fcculorum . Amen.Toililla