Các vị Vua Triều Nguyễn

chống Pháp cho đến vua Bảo Đại

như thế nào ?

Tiểu Đệ

Để biết rõ 3 vị vua triều Nguyễn

chống Pháp quyết liệt đáng kể, xin trích

dẫn tác phẩm Lịch Sử Đại Cương của Giáo

Sư & nhà văn Phạm Thăng hiện ở Calgary,

Canada, in và phát hành năm 1994, đã tặng

tác giả như sau :

1.- Vua Hàm Nghi (1884-1885).

Ngày 11 tháng 6 âm lịch năm

Giáp Thân nhằm ngày 1 tháng 8 năm 1884

Ông Nguyễn Văn Tường và Ông Tôn Thất

Thuyết tôn Ông Ưng Lịch lúc đó chỉ được

14 tuổi lên làm Vua, niên hiệu là Hàm

Nghi. Được biết Ông Ưng Lịch là em Ông

Chánh Mông, người con nuôi thứ hai của

Vua Tự Đức.

Ngày 1-7-1885, Thống Tướng De

Courcy mang quân vào Huế đòi Ông

Nguyễn Văn Tường và Ông Tôn Thất

Thuyết bàn việc nghi lễ để Thống Tướng

vào yết kiến vua Hàm Nghi. De Courcy

định vào cung điện với tất cả quân sĩ,

nhưng triều đình nói theo quốc lễ chỉ một

mình Thống Tướng đi cửa giữa, còn lính

và sĩ quan đi hai bên. De Courcy không

chịu. Các quan thấy hắn khinh mạn triều

đình, Tường và Thuyết xấu hổ, uất ức vì

uy quyền nhất triều mà bị hạ nhục, nên

quyết định liều đánh một phen. Tối ngày

22 tháng 5 âm lịch năm Ất Dậu nhằm 4

tháng 7 năm 1885 trong lúc De Courcy

thết tiệc đã các quan dưới quyền, thì quân

lính triều đình nổ súng bắn vào khu Mang

Cá, đốt cháy Tòa Khâm Sứ làm 16 người

Pháp chết và 80 bị thương. Tới sáng, quân

Pháp phản công lại, quân triều đình thiệt

hại nhiều phải bỏ chạy, quân Pháp chiếm

kinh thành.

Ông Tôn Thất Thuyết đón vua và

ba Bà Thái Hậu (mẹ và hai vợ vua Tự

Đức) chạy ra Quảng Trị. Thuyết rước vua

Hàm Nghi lên Tân Sở, gần Cam Lộ, Tỉnh

Quảng Trị. Sau đó, ba Bà Thái Hậu về

Huế, ở tạm tại lăng Khiêm Cung tức lăng

vua Tự Đức.

Ông Nguyễn Văn Tường ở lại

Huế nhờ Giám Mục Caspard dẫn ra hàng.

De Courcy bằng lòng nhưng hạn trong hai

tháng phải đem được vua Hàm Nghi về.

Hết hạn, vua Hàm Nghi vẫn chưa về.

Tường bị bắt đày ra Côn Lôn cùng với

Phạm Thận Duật và Tôn Thất Đính (Cha

Tôn Thất Thuyết). Phạm Thận Duật chết

trên đường ra Côn Lôn, xác bị vứt xuống

biển. Sau đó, Tường bị đày đi Haiti rồi

chết ở đó.

Vua Hàm Nghi khi ẩn chỗ này,

khi chỗ khác và hịch Cần Vương do Ngài

thảo ra đã dấy lên phong trào yêu nước.

Khắp nơi, Cần Vương, nghĩa dõng nổi lên

quyết dành lại chủ quyền cho nước nhà.

Lòng dân dù có cao nhưng binh khí kém,

thế yếu, nên các nơi lần lượt bị dẹp như

các Ông : Nguyễn Thiện Thuật (Tán

Thuật), Trần Xuân Soạn, Phan Đinh

Phùng... Dân Việt thấy quân viễn chinh

Pháp ỷ vào sức mạnh xâm chiếm lãnh thổ,

phá hủy cơ sở văn hóa, nên đồng tâm hiệp

lực đứng lên chống bọn Tây Dương (Tây

Dương là do dân chúng gọi quân Pháp lúc

bấy giờ). Việc kháng Pháp ở Nam Kỳ Lục

Tỉnh khá rầm rộ, quân Pháp và tay sai dẫm

nát những gần vùng Gia Định, Bến Nghé

đến tận nông thôn hẻo lánh. Dân chúng

vẫn hăng hái, vì triều đình Huế hãy còn.

Khi Pháp chiếm ba tỉnh miền Đông, dân

chúng chạy qua ba tỉnh miền Tây, và khi

mất luôn sáu tỉnh, dân chúng xa lìa sanh

quán, thay tên đổi họ. So với Bắc Kỳ và

Trung Kỳ, bấy giờ làng mạc Nam Kỳ bị

phá hủy nhiều đơn, vì vậy lòng căm hờn

của người dân bằng vào những cuộc nổi

dậy khắp nơi dưới sự điều động của các

lãnh tụ Cần Vương kháng Pháp. Bao nhiêu

tên tuổi sáng ngời trong sử xanh như :

Nguyễn Hữu Huân (Thủ Khoa Huân),

Nguyễn Trung Trực, Trương Công Định,

Thiên Hộ Dương... (nếu cần xin quý bà

con đồng hương tìm đọc quyển "Tìm Hiểu

Các Danh Nhân Việt Nam Trong Hậu

Bán Thế Kỷ 19" của Nguyễn Phú Thứ ).

Quân Pháp mất ăn mất ngủ đã

đem lợi danh ra nhử những kẻ ham lợi cầu

danh. Cuối năm 1868, quân Pháp treo giải

thưởng cho ai bắt nộp các lãnh tụ với giá

1000 quan mỗi người như : Cậu hai Quyền

(con Ông Trương Công Định), Hàn Lâm

Phu, Tổng Binh Thành, Ấm Quyền (Phó

Tướng Trương Công Định), Chánh Quản

Cơ Trần Văn Thành tức Đức Cố Quản (ở

Thất Sơn Châu Đốc) một thủ lãnh của phái

Đạo Bửu Sơn Kỳ Hương, Cậu Tư, Cậu

Năm (tức Ông Phan Tôn và Ông Phan

Liêm) là hai người con của Ông Phan

Thanh Giản...

Ngoài ra, còn ra quyết định có

nói, nếu viên chức hay lính, hương chức

hội tề có công thì được thưởng và cho lên

cấp bậc hay chức tước, trái lại, nếu còn

dung dưỡng hay che chở cho cuộc khởi

nghĩa sẽ bị trừng phạt. Xem thế mới biết

ngoài lòng dân căm hờn chiến đấu, còn có

những hương chức hội tề mặc dù làm việc

với Pháp vẫn có lòng ủng hộ nghĩa quân.

Những cuộc hành quân chống

khởi nghiã quân quân Pháp tốn kém rất

nhiều. Chi phí hành quân, tiền trợ cấp cho

quân sĩ bị chết... nhưng chúng không lỗ lã

gì hết? Bởi vì, chúng ra lệnh phạt tiền

những hương chức hội tề ở làng nào có

lãnh tụ kháng chiến ẩn núp, ví như

Thống Đốc Nam Kỳ ra quyết định trừng

phạt 47 làng trong tỉnh Mỹ Tho, ngày 5-5-

1875 tổng số tiền 56.700 quan, vì đã gián

tiếp hoặc trực tiếp ủng hộ Thủ Khoa

Huân. Lẽ dĩ nhiên, hương chức các làng

phải gánh chịu và dân làng phải chia sớt

đóng góp cho khỏi bị rắc rối. Ngoài ra, lúc

hành quân càn quét thôn xóm để truy nả

nghĩa quân, quân Pháp vơ vét tiền của

đồng bào trong vùng đó.

Trong khi dân chúng khốn khổ

điêu linh, thì tại các tỉnh lỵ quan trọng, các

thương gia Pháp, Đức kiều, nhất là Hoa

thương đã đến đầu tư. Ở Qui Nhơn, Hải

Phòng các thương gia đó tha hồ làm mưa

làm gió, nào là cung cấp mùng mền cho

bọn lính săn đá (soldat) đèn thắp ngoài

đường, cung cấp bán á phiện, loại độc

dược được công khai bán để hại dân ta.

Lúc bấy giờ, Ông Tôn Thất Thuyết để hai

con là Tôn Thất Đạm và Tôn Thất Thiệp

theo phò vua Hàm Nghi ẩn trốn trong

rừng, tự mình sang Tàu để cầu viện nhưng

việc không thành vì Tàu đã ký hiệp ước

Thiên Tân với Pháp. Ông bị chánh phủ

Tàu giữ lại không cho về nước nên uất ức

chết tại Long Châu năm 1913.

Vua Hàm Nghi ẩn nấp ở miền

thượng du tỉnh Thanh Hóa. Ngày 26 tháng

9 năm Mậu Tí, tên Trương Quang Ngọc đã

từng theo phò giá vua Hàm Nghi, nay

manh tâm bán Vua, nửa đêm xông vào ôm

lấy vua mặc dù Ông Tôn Thất Thiệp chống

cự để bảo vệ vua, bị đâm chết. Vua Hàm

Nghi bị bắt. Ngài được đưa về và nghênh

đón đàng hoàng, nhưng từ lúc bị bắt đến

ngày bị đày đi an trí ở Alger (Châu Phi),

Ngài ngâm miệng không nói lời nào,

chôn uất ức của vị Vua mất nước vào lòng.

Năm đó vua Hàm Nghi 18 tuổi, bị đày

tháng 10 năm 1888, mất tại Alger, thọ

được 72 tuổi.

Để tìm hiểu thêm về vua Hàm

Nghi, xin quý bà con đồng hương tìm đọc

tác phẩm Việt Nam Anh Hoa của học giả

Hương Giang Thái Văn Kiểm từ trang 239

đến 258. Bởi vì, tác phẩm này tác giả đã

được học giả thân tặng vào dịp lễ quốc

khánh Pháp 14-7-2001, nhân đây, xin trích

đoạn quan trọng như sau :

Căn cứ theo sách "Nguyễn Phúc

Tộc Thế Phả", do nhà xuất bản Thuận Hóa,

phát hành năm 1995, được biết Vua Hàm

Nghi, Ngài húy là Nguyễn Phúc Ưng Lịch,

sau khi lên ngôi chọn chữ thứ 5 trong 20

chữ thuộc bộ Nhật ở kim sách làm tên. Đó

là, chữ Minh (Nguyễn Phúc Minh). Ngài là

con thứ 5 của Kiến Thái Vương Nguyễn

Phúc Hồng Cai, mẹ là bà Phan Thị Nhàn.

Ngài sanh ngày 17 tháng 6 âm lịch năm

Tân Mùi nhằm ngày 3 tháng 8 dl năm

1871.

Sau khi vua Kiến Phúc mất

ngày 12 tháng 6 âm lịch năm Giáp Thân

nhằm ngày 2 tháng 8 dương lịch năm

1884, Tôn Thất Thuyết và Nguyễn Văn

Tường lập Ngài lên nối ngôi, vì thấy Ngài

nhỏ tuổi dễ thao túng dưới sự phụ chính

của họ. Khi lập Ngài, triều đình không báo

tin Tổng Trú Sứ của Pháp biết nên họ hết

sức phản đối. Sau cùng họ chấp nhận

nhưng bắt Ngài phải chịu lễ tuyên phong

của người Pháp.

Ngày 27 tháng 6 âm lịch năm

Giáp Thân nhằm 17 tháng 8 dương lịch

năm 1884, viên Khâm Sứ Pháp là Rheinart

và đại tá Guerrier vào cửa chánh tại Ngọ

Môn để thực hiện lễ tuyên phong Ngài.

Ngài lên ngôi lấy niên hiệu là Hàm Nghi,

lúc đó Ngài mới 14 tuổi.

Khi Ngài bị an trí tại Alger,

thuộc Algérie Ngài sống tại biệt thự Gia

Long bên trên khu đồi El Biar cách thủ đô

Alger 12 cây số. Ngài mất ngày 28 tháng

11 âm lịch năm Nhâm Ngọ nhằm ngày thứ

hai, 4 tháng 1 dương lịch năm 1943, thọ 72

tuổi. Lăng Ngài ở trong biệt thự Gia Long.

Ở tại Algérie Ngài đã lấy vợ

người Pháp là con gái của viên chức

thương chánh Lalauer, sinh được 1 con trai

Nguyễn Phúc Minh Đức và 2 con gái :

Nguyễn Phúc

Như Mai (bà này đậu kỷ sư Nông

Lâm) và Nguyễn Phúc Như Lý (bà này lập

gia đình với đại tá không quân, thuộc

hoàng tộc nước Bỉ). . .

Mãi đến năm 1963, ngôi mộ

của Vua Hàm Nghi từ biệt thự Gia Long

(villa des Pins) ở Alger được dời về

Château de Losse, có số điện thoại (05)

5350 8008, làng Thonac, bên sông

Vézères, vùng Périgord , thuộc

Département Dordogne (24290), khách

nhàn du hiếu cổ có thể đến thăm nghĩa địa

Thonac để chiêm ngưỡng bốn ngôi mộ :

1.- Vua Hàm Nghi S.M. HAM

NGHI

EMPEREUR D'ANNAM

HUE 1871 - ALGER 1944

2.- Vợ vua Hàm Nghi A LA

PRINCESSE D'ANNAM

MARCELLE LALOE (Lalauer)

1884 -19874

3. Con trai vua Hàm Nghi MINH

DUC

PRINCE D'ANNAM (1910 -

1990)

4.- Bà Quản Gia Marie Jeanne

DELORME

1852 - 1941

2.- Vua Thành Thái (1889-1907)

:

Khi Vua Đồng Khánh mất thì các

con hãy còn nhỏ, viên Khâm Sứ Pháp ở

Huế là Rheinart quen biết Ông Dục Đức

hồi trước, bắt triều đình tôn con Ông Dục

Đức là Bửu Lân lên ngôi vua. Bấy giờ Ông

Bửu Lân mới 10 tuổi đang bị giam giữ với

mẹ trong ngục thất, triều đình vào ngục

rước Ông ra tôn lên làm vua, đặt niên hiệu

Thành Thái, cử hai Ông Nguyễn Trọng

Hợp và Ông Trương Quang Đản làm Phụ

Chánh.

Lúc bấy giờ ở miền Bắc, có nhiều

Cần Vương, nghĩa sĩ chống Pháp như các

Ông : Nguyễn Thiện Thuật, Đốc Tích, Tạ

Hiện, Hoàng Hoa Thám tức Đề Thám, Kỳ

Đồng, Cai Kinh... ở vùng Thanh Nghệ có

Ông Phan Đình Phùng, Cao Thắng...

Vua Thành Thái rất thông minh,

sở trường về nho học. Ngài muốn canh tân

xứ sở nhưng các quan thời bấy giờ vẫn còn

thủ cựu, nhút nhát, Ngài lại bị Pháp cho

người theo dõi nên những ý tưởng cấp tiến

không tài nào thực hiện được. Năm 1907,

Pháp dò biết Ngài bí mật giao thiệp với

nhóm Đông Du để cầu viện Nhật Bản nên

ép Ngài nhường ngôi cho con là Thái Tử

Vĩnh San, rồi giam giữ Ngài ở Vũng Tàu

gần Sàigòn. Đến năm 1915, Ngài bị bí mật

đưa đi an trí ở đảo Réunion (thuộc địa

Pháp gần Madagascar, Phi Châu). Tháng

5 năm 1947, Ngài được đưa về nước và 7

năm sau Ngài mất tại Sàigòn năm 1954,

thọ 76 tuổi.

3.- Vua Duy Tân (1907-1916) :

Hoàng Tử Vĩnh San là con thứ 5

vua Thành Thái được Pháp đặt lên ngôi lúc

8 tuổi, hiệu là Duy Tân. Mặc dù còn nhỏ

tuổi, nhưng bản tánh cương nghị và sớm

có tinh thần yêu nước, vua Duy Tân uất ức

vì thấy Cha bị đưa đi an trí ở đảo Réunion,

năm 1915, Ngài mới 16 tuổi nhưng đã

quyết định lật đổ Pháp, dành lại tự do cho

nước nhà. Ngài ngầm liên lạc với các nhà

chí sĩ cách mạng thuộc Việt Nam Quang

Phục Hội, gồm quý Ông : Thái Phiên, Trần

Cao Vân...nhưng không may việc không

thành. Cuộc tổng khởi nghĩa hoạch định

vào ngày mùng 2 tháng 4 âm lịch nhằm

ngày 3 tháng 5 dương lịch năm 1916 bị đổ

bể, Ngài vừa ra khỏi thành liền bị bắt.

Người Pháp đô hộ lại đưa Ngài sang đảo

Réunion. Lúc bị đi đày Ngài vừa 17 tuổi.

Thời gian Ngài tại vị có phong

trào Đông Du, Đông Kinh Nghĩa Thục do

Cụ Phan Bội Châu cầm đầu, phong trào

Duy Tân do Cụ Phân Châu Trinh cầm đầu

và vụ chống đóng thuế quá cao ở miền

Trung xảy ra. Vào tháng 3 năm 1908 tại

huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam, dân bị

bắt đóng thuế nặng, kéo nhau lên huyện

đòi giảm thuế, rồi kéo nhau xuống tỉnh.

Dân chúng tỉnh Quảng Nam hưởng ứng

kéo đi bao vây các Phủ, Huyện đường, có

nơi như ở Điện Bàn, dân chúng bắt viên

Tri Phủ lên xe dẫn lên tỉnh. Phong trào lan

đến các tỉnh miền, đâu đâu dân chúng cũng

hưởng ứng. Chính quyền thẳng tay đàn áp,

một số bị bắn chết và nhiều người bị bắt,

các cuộc biểu tình tan rã. Nhiều vị cầm đầu

bị tử hình và bị đày đi Côn Nôn hay Lao

Bảo.. Bị đày đi Côn Nôn có Cụ Phan Châu

Trinh, Hùnh Thúc Kháng, Tiểu La Nguyễn

Thành, Phan Khôi, Trần Cao Vân... Bị đày

đi Lao Bảo có Cụ Châu Thưọng Vân...

Khi Ngài bị đày ở Phi Châu, nơi

đây cũng được chánh phủ Pháp nuôi ăn

học thành tài. Ngày 26 tháng 12 năm 1945,

Vua Duy Tân đã gặp Tướng Charles De

Gaulle của Pháp và Ngài bằng lòng về Việt

Nam để tìm cách giúp nước, nhưng không

may Ngài đã bị tai nạn máy bay ở Banghi

(Phi Châu thuộc Pháp) bỏ mình trên đường

về Việt Nam, hưởng thọ 45 tuổi.

Để quý bà con đồng hương tìm

hiểu thêm vua DUY TÂN, xin trích đoạn

quan trọng liên quan đến bài viết Tưởng

Niệm Vua Duy Tân của học giả Hương

Giang Thái Văn Kiểm, đã được đăng trong

tạp chí Viên Giác (Đức Quốc) tháng 8

năm 2000 từ trang 35 đến 40 như sau :

Vua Duy Tân, sanh ngày 3

tháng 8 năm 1900, Lễ đăng phong được cử

hành vào ngày 5 tháng 9 năm 1907 lúc bấy

giờ Ngài mới được 8 tuổi.

Ngày 3 tháng 11 năm 1916,

Ngài đáp tàu thủy Guediana cùng với mẹ,

vợ, em gái và một người hầu hạ, cùng đi

trên chuyến tàu này có Cựu Hoàng Thành

Thái, thân phụ, nhưng hai người tuyệt

nhiên không gặp nhau trong chuyến đi này.

Đến ngày 21 cùng tháng năm, Ngài đến hải

cảng Saint Denis, thủ phủ của đảo La

Réunion. Vừa tới nơi Ngài lâm bệnh, liền

được đưa đi điều dưỡng tại vùng Helbourg,

sau lại trở về Saint Denis cư ngụ tại một

biệt thự nơi góc hai con đường Jules Auber

và Labourdonnais tại trung tâm thành phố.

Cả gia đình sống với số tiền trợ cấp hàng

năm là 35.000 quan của chính phủ Pháp.

Sau một thời gian sống kham khổ,

mẹ, vợ và em gái không chịu nổi, bèn xin

trở về Việt Nam với sự thỏa thuận của

Ngài. Thế là từ đó Ngài sống cảnh cô đơn

nơi đất khách. Mãi đến 13 năm sau tức

năm 1929, Ngài mới làm bạn đời với cô

Fernande Antier cho tới năm 1938, kết quả

sanh được 4 đứa con, gồm 1 gái sinh ngày

6-9-1929, ba trai sanh ngày 31-1-1933;

ngày 8-4-1934 và ngày 18-4-1938. Sau

này, Ngài làm bạn đời với thiếu nữ khác

tên Marie Ernestine Maillol và có thêm

một con gái sinh ngày 1-12-1945. Tất cả 5

người con này đều được tòa án Saint Denis

ký chấp nhận là con của Ngài, vào ngày 22

tháng 7 năm 1946.

Ngày 14 tháng 12 năm 1945

Ngài được hội kiến với Tướng Charles De

Gaulle tại Pháp, trong cuộc hội kiến này,

hai người đã đề cập thể chế tương lai của

Đông Dương nói chung và Việt Nam nói

riêng. Lập trường của Ngài là thống nhất

ba kỳ, nước Việt Nam được tự trị rộng rãi

để tiến dần tới độc lập, ban bố một Hiến

Pháp công nhận chế độ quân chủ lập hiến

trong đó dân quyền được tôn trọng. Lập

trường này không được các giới thực dân,

bảo thủ, tư bản đế quốc tán thành. Họ cấu

kết để đả phá giải pháp Duy Tân, cản trở

kế hoạch của Tướng De Gaulle, đồng thời

họ đưa ra lá bài Bảo Đại, lúc bấy giờ đã

chuẩn bị đi Côn Minh, tới Hương Cảng

tạm trú để chờ thời, sau khi rời bỏ chức vụ

cố vấn tối cao của chính phủ Hồ Chí Minh

tại Hà Nội...

Sau khi hội kiến với Tướng De

Gaulle, Ngài rời Paris ngày 24-12-1945

trên chiếc máy bay Lockheed Lodestar C-

60, mang số F-BALV, thuộc Réseau des

Lignes Aériennes Françaises, khai thác con

đường Pháp-Algérie-Madagascar. Máy bay

này rời Alger đến Fort Lamy ngày 26

tháng 12, rồi rời Fort Lamy lúc 13giờ50 để

đi Bangui. Khi đến không phận Bangui,

phi công bay quanh một vùng từ 50 đến

200 cây số, để tìm phi trường nhưng tìm

chẳng ra. Phi công nhận thấy còn rất ít

xăng,bèn bay ngược về phía Bắc để tìm

một khoảnh đất rộng rãi mà đậu, nhưng

chẳng may, vì khói đốt rẫy cuả dân miền

núi, máy bay không thấy rõ rừng rú, vướng

phải cây cao mà rớt xuống tan tành. Tất cả

chín người trong máy bay đều tử nạn, Ngài

đã bỏ mình trong một tai nạn máy bay lúc

18giờ30 ngày 26 tháng 12 năm 1945, rớt

xuống cạnh làng Bossako, tổng M'Baiki,

hạt Lobaye, địa phận Oubanguichan nay là

Cộng Hòa Trung Phi (République Centre

Africaine).

Ý định Ngài muốn về đảo

Réunion để thăm gia đình, rồi trở qua

Paris, trước khi về Việt Nam chấp chánh

theo kế hoạch của Tướng Charles De

Gaulle. Nhưng định mạng khắt khe đã an

bài cuộc đời của Ngài nơi rừng sâu núi rậm

của Phi Châu và đến ngày 28 tháng 3

dương lịch năm 1987 hài cốt của Ngài mới

đem về Paris, rồi chuyển đến cố đô Huế để

mai táng.

Nếu quý bà con đồng hương

muốn tìm hiểu thêm về văn chương chữ

nghiã hay nghề nghiệp... của Ngài, xin tìm

đọc bài viết nói trên của học giả Thái Văn

Kiểm, vì bài quá dài và có nhiều tài liệu rất

hữu ích không thể trích dẫn vào sách hết

được.

Trên đây là ba vị vua triều

Nguyễn chống giặc Pháp đến xâm chiếm

và cai trị dân tộc Việt Nam chúng ta.

Trái lại, có 3 vị vua bù nhìn triều

Nguyễn, xin trích dẫn như sách dẫn thượng

của Phạm Thăng như sau :

1.- Vua Đồng Khánh (1885-

1888) :

Vua Đồng Khánh tên Chánh

Mông con nuôi thứ hai của vua Tự Đức lúc

đó 22 tuổi và là anh vua Hàm Nghi. Ngày

mùng 6 tháng 5 năm Ất Dậu, Ông Chánh

Mông phải thân hành đến Tòa Khâm Sứ

làm lễ thụ phong với Pháp rồi mới về triều

làm lễ tấn tôn, đạt niên hiệu là Đông

Khánh. Người đời lúc bấy giờ có câu đồng

dao :

Một nhà sinh được ba vua,

Vua sống, vua chết, vua thua chạy

dài (*)

(*) Ý nói vua sống là Vua Đồng

Khánh; vua chết là Vua Dục Đức và vua

thua là Vua Hàm Nghi.

Sau khi lập Đồng Khánh lên làm

vua bù nhìn, quân đội viễn chinh Pháp cấp

cho Nam triều một khoản tiền mặt để chi

dùng gồm : 40 nghìn lạng bạc và 40 nghìn

quan tiền đồng. cac kho tàng bị chúng

chiếm giữ. Hàng tháng chúng chiếu theo

số tiền, gạo, lương bổng của Nam cần

dùng bao nhiêu rồi trích kho cấp phát.

Vua Đồng Khánh làm vua được

3 năm, mất ngày 27 tháng chạp năm Mậu

Tý nhằm ngày 28 tháng 1 năm 1889, thọ

được 25 tuổi.

Nhân nhắc đến vua Tự Đức là cha

nuôi của vua Đồng Khánh, không thể

ngưng ở đây, bởi vì vua Tự Đức là vị vua

rất có hiếu với mẹ trong 13 vị vua triều

Nguyễn đáng kính phục.

Do vậy, xin trích dẫn bài này đã

viết trong quyển Tìm Hiểu Các Danh Nhân

Việt Nam Trong Hậu Bán Thế Kỷ 19 của

Nguyễn Phú Thứ, từ trang 269 đến trang

272, để quý bà con đồng hương tường lãm

như sau :

Được biết, vua Tự-Đức là con thứ

hai của Vua Thiệu-Trị (1841-1847) và Bà

Hoàng-Thái Hậu Từ-Dũ (1810-1901) tức

Bà Phạm-Thị-Hằng (có sách ghi Hàng?),

quê huyện Tân-Hòa, Tỉnh Gò-Công (thuộc

Gia-Định thành). Con của Phạm-Đăng-

Hưng Thượng Thơ Bộ Lễ, được tuyễn vào

cung làm vợ Hoàng-Tử Miêng-Tông tức

Vua Thiệu-Trị sau này và sanh được hoàng

tử Hồng-Nhậm tức vua Tự-Đức (1847-

1883), vua Tự-Đức mất ngày 14 tháng 6

năm Quý Mùi nhằm ngày 17 tháng 7

năm 1883, trị vì 36 năm, thọ 55 tuổi.

Vua Tự-Đức là vị vua thông

minh, hiền lành, hiếu học, siêng năng và

rất hiếu thảo với mẹ là Bà Từ Dũ được

nhắc nhở như sau :

Trải qua 36 năm làm Vua trên

ngai vàng, Vua Tự-Đức lúc nào cũng dành

ngày chẵn vào cung để vấn an sức khỏe

mẹ, đồng thời nghe lời truyền bảo của mẹ,

nếu có điều gì quan trọng đáng lưu tâm thì

ghi ngay vào quyển sổ tùy thân mà

nghiền ngẫm. Đó là, quyển sổ từ huấn

lục (tức quyển sổ chép lời mẹ dạy). Còn

ngày lẻ thì lo việc triều đình, chớ không vì

làm Vua có vạn năng quyền thế mà lơ là

bổn phận làm con. Hơn nữa, khi có việc gì

lo âu, liền thỉnh ý mẹ để xin được nghe lời

dạy bảo của mẹ. Chính vì thế, mà Bà Từ

Dũ đã từng đề nghị giảm thuế má cho dân

vào những năm bị thiên tai mất mùa, đói

kém cũng được Vua Tự-Đức đều làm theo

ý mẹ. Có lần, ngày mai là đến kỳ giỗ kỵ

tiên đế Thiệu-Trị, thế mà hôm ấy Vua Tự-

Đức ham đi săn bắn, gặp nước lụt chảy

xiết mạnh bất ngờ, Vua quan chưa dám

dùng thuyền hồi cung, phải mắc kẹt chốn

ngoại thành thuộc rừng Thuận-Trực. Bà

Từ-Dũ sai quan Nguyễn-Tri-Phương đi

rước, khi vào cung, vua biết lỗi, dâng roi,

nằm xuống chờ quở phạt. Bà Từ-Dũ giận,

quay mặt chẳng nói một lời, sau đó mới

tha cho hình phạt, chỉ trách dạy bằng lời

mà thôi. Xem thế, đủ biết Vua Tự-Đức thờ

mẹ rất chí hiếu bực nào, cho nên nếu có

bất cứ người nào có lòng hiếu kính mẹ,

huống hồ một vị Thiền Sư Nhất Định có

mẹ già đau ốm phải lo chăm sóc thức ăn

mặn cho mau lành bịnh đi đôi với đi tu,

vì thế bị người đời dị nghị, nhưng Thiền

Sư cứ để ngoài tai, cứ lo tròn bổn phận làm

con cùng tu hành đi đôi tại An-Dưỡng-Am.

Lâu ngày, chuyện này đến tai Vua Tự-

Đức, Vua sai người theo dõi, tìm hiểu hư

thực thế nào? Khi Vua biết hoàn cảnh của

thiền sư sự thật, Vua vô cùng cảm-động,

rồi cho tu bổ An-Dưỡng-Am, cung cấp

lương thực để nuôi dưỡng bà mẹ của thiền

sư, để thiền sư có điều kiện tu hành hơn.

Sau đó, Vua Tự-Đức còn ban biển ngự đề

"Sắc Tứ Từ Hiếu Tự". Kể từ đó, An-

Dưỡng-Am trở thành chùa Từ Hiếu lưu

danh đến ngày nay.

Như đã thấy Vua Tự-Đức là

người con chí hiếu đối với mẹ là Bà Từ

Dũ, vì thế bất cứ việc gì làm cho người mẹ

buồn phiền, thì nhà Vua xem như bất hiếu.

Do vậy, khi giặc Pháp đã chiếm

được lục tỉnh thuộc Nam Kỳ lúc bấy giờ,

trong lãnh thổ này có quê hương của Bà

Từ Dũ, làm cho nhà Vua rất tức giận và

trút hết tội tình lên một vị quan văn trung-

thần ái quốc là Ông Phan-Thanh-Giản, mà

không xét lỗi mình là Ông Vua của một

nước có quân, có quyền trong tay và lại có

hành-xử chủ hòa với giặc Pháp? ...

Vì thế, ở đời chúng ta nên : "Xét

lỗi mình trước khi xét lỗi người" có vậy

mới thấy trung thực của mọi vấn đề. Đó

là bài học đáng quý vậy!

2.- Vua Khải Định (1916-1925) :

Con vua Đồng Khánh là Hoàng

Tử Bửu Đảo, 32 tuổi được cử lên làm vua

lấy hiệu là Khải Định. Bấy giờ Ngài chỉ là

vị vua bù nhìn, mọi việc đều do Chánh Phủ

bảo hộ Pháp quyết định.

Năm 1922, vua Khải Định sang Pháp dự

cuộc đấu xảo quốc tế.

Năm 1925, vua Khải Định băng hà vì bị

bệnh, làm vua được 9 năm, hưởng thọ 41

tuổi.

Được biết, trong thời gian làm

vua có vụ khởi nghĩa ở Thái Nguyên, vụ

Phạm Hồng Thái ném bom quan toàn

quyền Pháp, vụ cụ Phan Châu Trinh gởi

cho vua bảy điều trần khi nhà vua qua

Pháp.

Có người thắc mắc tại sao Vua Khải Định

không được nối ngôi Vua Cha là Đồng

Khánh năm 1889 mà phải đợi đến năm

1916 mới được làm Vua? Xin trích dẫn

như sau :

Sau khi Ông Nguyễn Văn Tường

và Ông Tôn Thất Thuyết âm mưu đánh

Pháp thất bại vào đêm 4 rạng 5 tháng 7

đương lịch năm 1885 nhằm ngày 22 rạng

23 tháng 5 âm lịch Ất Dậu, vua Hàm Nghi

lưu vong và sau đó bị bắt. Anh vua Hàm

Nghi là hoàng tử Ưng Kỷ (hay Ưng Kỵ?)

con Kiên Thái Vương, và là con nuôi thứ

hai của Vua Tự Đức được nối ngôi tức

Vua Đồng Khánh tên Chánh Mông. Bà

Chánh Phi của vua Đồng Khánh (Đức

Thánh Cung, là con gái của quan Phụ

Chính Đại Thần Nguyễn Hữu Độ, người

đã vận động cho Đồng Khánh lên ngôi vua

năm 1885), không có con.

Hoàng Tử Bửu Đảo, con bà thứ

phi (Đức Tiên Cung) không được nối ngôi

sau khi vua Đồng Khánh mất ngày 27

tháng chạp năm Mậu Tý nhằm 28 tháng1

năm 1189. Ngai vàng về tay Hoàng Tử

Bửu Lân (tức Vua Thành Thái sau này),

con Vua Dục Đức (tức con nuôi thứ nhứt

tên Ưng Ái sau đổi là Ưng Chân của Vua

Tự Đức).

Vua Thành Thái chống Pháp, bị

truất phế và bị giam lỏng ở Vũng Tàu năm

1907, con của Vua Thành Thái là hoàng tử

Vĩnh San nối ngôi tức Vua Duy Tân. Năm

1916, Vua Duy Tân cùng các nhà cách

mạng Thái Phiên, Trần Cao Vân âm mưu

đảo chánh Pháp thất bại, nhà vua bị bắt lưu

đày cùng một lần với vua cha Thành Thái.

Từ đó, ngai vàng mới trở về tay Hoàng Tử

Bửu Đảo tức Vua Khải Định con của Vua

Đồng Khánh. (Để biết rõ ràng hư thật sự

việc Hoàng Tử Bửu Đảo được lên làm Vua

Khải Định như thế nào? Xin mời quý bà

con đồng hương lật lại từ trang 16 đến

trang 18 đã dẫn ở trước).

3.- Vua Bảo Đại (1952-1945) :

Căn cứ theo Nguyễn Phúc Tộc

Thế Phả như đã dẫn ở trước.

Vua Bảo Đại tức Nguyễn Phúc

Thiển húy Nguyễn Phúc Vĩnh Thụy, lúc

lên ngôi chọn chữ thứ 10 trong kim sách

để đặt tên, đó là chữ Thiển.

Ngài sanh ngày 23 tháng 9 âm

lịch năm Quí Sửu nhằm ngày thứ tư, 22

tháng 10 dương lịch năm 1913.

Ngài là con độc nhất của Hoằng

Tông Tuyên Hoàng Đế tức Vua Khải Định

(Hoàng Tử Bửu Đảo) và Đoan Huy Hoàng

Thái Hậu tức Bà Từ Cung (Bà Hoàng Thị

Cúc).

Trước kia, có các sách báo viết về

tông tích Vua Bảo Đại, ví như :

Theo Ông Lữ Giang viết trên tạp

chí Văn Hóa số tháng 8 & 9 năm 1997, xin

mời quý bà con đồng hương tìm đọc từ

trang 25 đến trang 26, nhân đây xin trích

đoạn quan trọng như sau :

... Có rất nhiều tin đồn về phụ hệ

của Hoàng Tử Vĩnh Thụy. Trong thập niên

1900, khi phân tích về các ứng vử viên có

thể lên nối ngôi sau này, Khâm Sứ Fernand

Lévecque có dẫn lời một người trong

hoàng tộc nói rằng : Khải Định "không con

và không thể có con". Dĩ nhiên, đây chỉ là

một lời quyết đoán suông, không có chứng

minh. Nhưng một số người đã đưa vào lời

quyết đoán đó, cho rằng Vĩnh Thụy không

phải là con của Khải Định. Vì thế, khi

Pierre Pasquier đến nhận chức Khâm Sứ

Huế ngày 5 tháng 5 năm 1921 đã quan tâm

ngay đến vấn đề này và cho mở cuộc điều

tra sâu rộng để quyết định ai sẽ là người kế

vị Vua Khải Định.

Trong bản phúc trình mật

(Confidentiel), đề ngày 22 tháng 2 năm

1922 về việc phong Đông Cung Thái Tử

cho Hoàng Thân Vĩnh Thụy. Khâm Sứ

Pasquier đã nêu ra một số giả thuyết liên

quan đến tông tích của Nguyễn Vĩnh Thụy.

Ông cho biết, theo tin đồn quen thuộc nhất

thì Vĩnh Thụy là con của hai người đày tớ

trong gia đình Phụng Hóa Công Bửu Đảo

là Thừa Quang và Hoàng Thị Út, sau đổi

tên là Hoàng Thị Cúc. Nhưng Khâm Sứ

Pasquier đã bác bỏ giả thuyết này và cho

rằng Vĩnh Thụy rất giống Khải Định. Một

tin đồn khác được Khâm Sứ Pasquier ghi

nhận, nói rằng Vĩnh Thụy là con của

Dương Quang Lược, một đại thần trong Bộ

Lễ. Vì Dương Quang Lược là em ruột của

mẹ Khải Định, nên Vĩnh Thụy rất giống

Khải Định. Sở dĩ Khải Định ghi tên Vĩnh

Thụy vào sổ Hoàng Tử ở Tôn Nhân Phủ là

vì có hiếu với mẹ.

Còn rất nhiều chuyện khác nữa

không thể trích hết ra được vì rất dài, xin

tạm ngưng ở đây và Ông Lữ Giang viết kết

luận như sau :

Như vậy, ngoài gia đình Trương

Như Cương ra, Bảo Đại cũng còn có

nhũng đối thủ khác nưã, họ có thể phịa ra

nhiều chuyện tương tự để tranh ngôi với

Bảo Đại. Có lẽ nếu tin ở phúc trình của

Khâm Sứ Pasquier hơn, vì lúc đó Ông là

người có thẩm quyền nhất để điều tra và

làm sáng tỏ vụ này. v.v.

Theo thiển nghĩ của kẻ viết này,

những sự kiện đã trích dẫn vừa qua về tông

tích của Ông Nguyễn Phúc Vĩnh Thụy, ví

như Ngài không phải là con ruột của Vua

Khải Định thì cũng là con cháu trong

Hoàng Tộc. Hơn nữa, Ngài có số làm Vua

và mẹ Ngài cũng có số làm mẹ Vua không

ai có thể cưỡng lại được. Bằng chứng Ngài

đã được Vua Khải Định phong chức Đông

Cung Thái Tử vào ngày 2 tháng 4 âm lịch

năm Nhâm Tuất, nhằm ngày thứ ba, 28

tháng 4 dương lịch năm 1922 và đến ngày

24 tháng 11 âm lịch năm Ất Sửu nhằm

ngày thứ sáu, 8 tháng 1 dương lịch năm

1926 Ngài lên làm Vua, lấy niên hiệu là

Bảo Đại.

Trở lại thời gian Ngài chào đời,

vào ngày 23 tháng 9 âm lịch năm Quí Sửu

nhằm ngày thứ tư, 22 tháng 10 dương lịch

năm 1913, Không biết rõ Giờ Sanh của

Ngài, thì khó ai luận bàn lá số được đúng

và chính xác, tôi có Ông bạn vong niên

cũng thích nghiên cứu về tử vi, sau khi

nghiền ngẫm thời gian Ngài sanh, mới đưa

đến kết luận, cho rằng Ngài có thể sanh

vào giờ Thìn? và có giải thích, xin mạo

muội trích dẫn để quý bà con đồng hương

nhàn lãm cho vui như sau :

Chuyện về Cựu Hoàng, tôi đoán

mò, nên nhớ điều này như sau : Tuổi của

Cựu Hoàng cũng như những người mà

CAN và CHI của tuổi KHẮC K nhau, khắc

ngược, thì khó mà đạt tới đích, chỉ lưng

chừng mà thôi. Tuổi Quý Sửu của Cựu

Hoàng có Chi Sửu thuộc THỔ khắc Can

Quý thuộc THỦY, khắc nhập đấy. Bởi vì,

theo luật thuận hạp hay khắc kỵ của Ngũ

Hành, thì mạng THỔ khắc mạng THỦY

(mạng Thổ được khắc xuất, mạng Thủy bị

khắc nhập). Nếu đúng là Cựu Hoàng sinh

vào giờ Thìn thì mạng nằm tại Cung Ngọ,

có Thất Sát ngưỡng đầu, tốt vô cùng. Thế

nhưng Thất Sát lại thuộc Kim, mà tuổi

của Cựu Hoàng lại thuộc Mộc, kim khắc

mộc thì còn gì?

Theo lịch sử, Cựu Hoàng từ

Pháp về nước năm 1932, lúc 19 tuổi, nhận

tước vị Vua chấp chánh. Làm Vua được 13

năm thì từ chức. Như thế Cựu Hoàng làm

Vua được 13 năm Năm đó, là năm 1945

Ất Dậu, đại hạn và tiểu hạn trùng phùng.

Hết chạy thoát.

Cựu Hoàng lại từ trần năm Đinh

Sửu, năm đó có 5 ác sát tinh + Tang môn +

Điếu Khách. Cung Nô tệ nhất vì có sao

Thiên đồng, một sao ưa thay đổi, nhưng

còn sát tinh nữa.

Thôi héng, tán dốc cho đở buồn

đó thôi, chứ đã chắc gì giờ sinh của Cựu

Hoàng đúng đâu. Giờ sinh này tôi thấy có

vẽ hợp lý vì sự nghiệp của Cựu Hoàng và

vì cung Thê rất tốt, có Tử Vi + Thiên

Tướng tại cung Thìn mà.

Nhân Ông bạn vong niên nhắc

đến Cựu Hoàng Bảo Đại trị vì được 13

năm, tức từ năm 1932 đến năm 1945 thì

thoái vị, làm tôi lần tay tính lại thì

thấy, cuộc đời của Ngài có nhiều con số 13

xin lượt liệt kê như sau :

Ngài sanh năm 1913.

Ngài nối nghiệp cha năm 13

tuổi (tức năm 1926).

Ngài là vị vua thứ 13 của triều

Nguyễn.

Ngài chánh thức trị vì được 13

năm, tức từ năm 1932 đến năm 1945 thoái

vị.

Người Tây Phương xem con số 13

là con số không được tốt, nhứt là ngày thứ

sáu 13 là ngày xem như ngày xấu hơn hết.

Nhưng, nếu chúng ta đã biết 10

con số căn bản là : 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6,

7, 8, 9.

Vậy muốn tìm con số 13 trở thành

con số căn bản phải làm như thế nào?

Trước hết lấy con số 13 tức con số 1 và 3,

rồi đem cộng chúng lại thì nó có kết quả

như sau : 1 + 3 = 4.

Từ đó, con số 13 trở thành con số

căn bản là 4 tức là con số Tứ Quý. Do vậy,

Ngài đã có nhiều con số Từ Quý rất tốt

hơn người tầm thường, đúng là mạng đế

vương.