Celem badania było uzyskanie informacji dotyczących:

• skali zjawiska zwanego „eurosieroctwem” w szkołach i placówkach województwa

zachodniopomorskiego w roku szkolnym 2010/2011

• problemów edukacyjnych i wychowawczych dzieci i młodzieży w kontekście skutków

migracji zawodowej rodziców;

• działań podejmowanych przez szkoły w tym zakresie.

Informacje na temat zjawiska zwanego „eurosieroctwem”

otrzymano z:

452 szkół,

w tym 271 szkół podstawowych.

W badanych szkołach dominującym typem migracji jest migracja sezonowa, której czas trwania nie przekracza 2 miesięcy – obejmuje ona największą liczbę uczniów.

Typ migracji (czas trwania)Liczba uczniów

- ogółemLiczba uczniów

- szkoły podstawowe

migracja sezonowa (do 2 miesięcy) 3789 1929

migracja krótkotrwała (od 2 do 6 miesięcy) 2536 1295

migracja średniookresowa (od 6 do 12 miesięcy) 1393 806

migracja długotrwała (powyżej 1 roku) 2745 1566

Razem: 10463 5596

Typ migracji (uwzględniający czas jej trwania) oraz liczbę uczniów, których dany typ dotyczy.

Dzieci rodziców migrujących w celach zarobkowych stanowią 9,04% wszystkich uczniów w badanych szkołach województwa zachodniopomorskiego.

W przypadku wyjazdu za granicę obojga rodziców zjawisko „eurosieroctwa” dotyczy 753 uczniów, co stanowi 7,20% wszystkich uczących się w badanych szkołach.

W odniesieniu do szkół podstawowych odsetek ten jest nieco niższy - wynosi 5,09% (dotyczy 285 dzieci).

Podczas nieobecności obojga rodziców opiekę nad dziećmi najczęściej sprawowali dziadkowie, rzadziej dalsza rodzina (ciocia, wujek) i starsze – pełnoletnie rodzeństwo.

W pojedynczych przypadkach osobą opiekującą się dzieckiem była sąsiadka, przyjaciółka matki, bądź też pozostające w kraju dzieci to osoby pełnoletnie.

Osoby sprawujące opiekę nad uczniami w czasie nieobecności

obojga rodzicówLiczba szkół - ogółem

Liczba szkół podstawowych

Dziadkowie 203 109

Dalsza rodzina 73 41

Starsze rodzeństwo 69 23

Zdaniem dyrektorów badanych szkół opiekunowie większości uczniów to osoby wydolne wychowawczo.

Opiekunowie wydolni wychowawczo

Liczba uczniów - ogółem %Liczba uczniów – szkoły

podstawowe%

TAK 6459 61,73 3721 66,49

NIE 649 6,2 276 7,42

Do najczęściej występujących problemów wychowawczych i trudności związanych z dziećmi rodziców wyjeżdżających w celach zarobkowych za granicę dyrektorzy badanych szkół zaliczają:

•utrudniony kontakt z rodzicami/opiekunami (nieuregulowana sytuacja prawna);

•obniżenie motywacji do nauki;

•gorsze wyniki w nauce;

•nieusprawiedliwione nieobecności; wagary;

•apatia;

•poczucie osamotnienia dziecka, tęsknota;

•konflikty z rówieśnikami;

•zachowania agresywne (w tym autoagresja);

•brak zaufania do dorosłych.

Aby zminimalizować skutki migracji rodziców i ww. problemy szkoły organizują różnorodne formy pomocy. Najczęściej podejmowane działania to:

• nasilenie kontaktów z osobami, pod opieką których dziecko pozostało w kraju;• wzmożona kontrola frekwencji ucznia i jego wyników w nauce;• prowadzenie obserwacji zachowań uczniów, których rodzice wyjechali za granicę;• udzielanie wsparcia uczniom i opiekunom poprzez indywidualne rozmowy (np. z wychowawcą,

pedagogiem szkoły);• zachęcanie uczniów do angażowania się w życie klasy i szkoły oraz do udziału w zajęciach

pozalekcyjnych (wyrównawczych, świetlicowych, • udzielanie uczniom pomocy w nauce, np. w odrabianiu lekcji, organizowanie pomocy

koleżeńskiej;• korzystanie z pomocy instytucji (poradnia psychologiczno-pedagogiczna, MOPS, PCPR, OPS,

Specjalistyczna Poradnia Terapeutyczna);• pedagogizacja rodziców (nt. ujemnych skutków migracji);• udzielanie pomocy materialnej ze środków własnych szkoły;• przeprowadzanie wywiadów środowiskowych;• rozmowy wychowawcy z klasą.