Cetak Batako I

7/14/2019 Cetak Batako I

http://slidepdf.com/reader/full/cetak-batako-i 1/12

KARYA AKHIR

PERENCANAAN MESIN PENCETAK BATAKO

DENGAN KAPASITAS 150 BUAH PER JAM

OLEH :

ASWAR AGNES BUKIT

NIM : 025202018

KARYA AKHIR YANG DIAJUKAN UNTUK MEMENUHI

SALAH SATU SYARAT MEMPEROLEH

IJAZAH SARJANA SAINS TERAPAN

PROGRAM STUDI TEKNOLOGI MEKANIK INDUSTRI

PROGRAM DIPLOMA-IV FAKULTAS TEKNIK

UNIVERSITAS SUMATERA UTARA

MEDAN

2008



KATA PENGANTAR

Dengan segala kerendahan hati, penulis mengucapkan puji dan syukur

kepada Tuhan Yang Maha Esa yang telah memberikan berkat dan rahmat-Nya,

sehingga penulis mampu menyelesaikan laporan tugas akhir ini.

Laporan ini disusun untuk menyelesaikan pendidikan Program Diploma

IV pada jurusan Teknologi Mekanik Industri, Departemen Teknik Mesin USU.

Judul Karya akhir ini adalah PERENCANAAN MESIN PENCETAK

BATAKO DENGAN KAPASITAS 150 BUAH PER JAM.

Dalam Karya akhir ini, penulis membahas tentang prinsip kerja, hal-hal

yang berhubungan dengan perencanaan cetakan, kapasitas kerja, kalkulasi bahan,

dan gambar kerja. Karya akhir ini dibuat setelah melaksanakan diskusi dengan

pembimbing, studi kepustakaan, dan pengamatan langsung ke lapangan untuk

memperoleh data-data yang diperlukan.

Dalam penyusunan Karya akhir ini, penulis banyak menemukan kesulitan

namun berkat bimbingan, petunjuk dan bantuan dari berbagai pihak penulis dapat

menyelesaikan karya akhir ini. Pada kesempatan ini penulis mengucapkan terima

kasih banyak kepada :

1. Bapak Dr. Ing. Ir. Ikhwansyah Isanuri, Sebagai Ketua jurusan Teknologi

Mekanik Industri.

2. Ibu Ir. Raskita meliala, Sebagai Dosen Pembimbing Penulis yang telah

banyak membantu, memberikan pengarahan dengan sangat baik dan

mudah untuk dimengerti oleh penulis didalam penyelesaian karya akhir

ini.

v



vi

3. Para Dosen dan staf administrasi yang telah banyak membantu penulis.

4. Teristimewa dan yang terutama untuk mereka yang penulis sayangi dan

menyayangi penulis, buat Ayahku Alm R. Bukit dan Ibuku B Br

Sembiring, dan untuk kakakku Deasy Mariesda Br Bukit, serta seluruh

keluarga yang banyak memberikan bantuan dan dukungan berupa moril

maupun material

5. Buat seseorang yang penulis sayangi dan cintai.

6. Seluruh rekan-rekan Mahasiswa Jurusan Teknologi Mekanik Industri

Stmbk ’99, ’00, ’01. dan ’02 yang telah banyak membantu penulis.

Walaupun penulis sudah berupaya semaksimal mungkin, namun penulis

menyadari kemungkinan terdapat kekurangan dan kesilapan. Oleh sebab itu,

penulis mengharapkan saran dan kritik yang bersifat membangun dari pembaca

untuk kesempurnaan Karya akhir ini dan juga sebagai masukan bagi penulis untuk

masa mendatang.

Semoga Karya akhir ini dapat berguna bagi siapa pun yang membacanya.

Medan, Maret 2008

penulis,

ASWAR AGNES BUKIT

025202018



DAFTAR ISI

Halaman

LEMBAR PERSETUJUAN .......................................................................... i

LEMBAR SPESIFIKASI .............................................................................. ii

LEMBAR PENGESAHAN ........................................................................... iii

LEMBAR PERSEMBAHAN ........................................................................ iv

KATA PENGANTAR .................................................................................... v

DAFTAR ISI................................................................................................... vii

DAFTAR GAMBAR ...................................................................................... xii

DAFTAR NOTASI......................................................................................... xiv

DAFTAR LAMPIRAN .................................................................................. xv

BAB I PENDAHULUAN...........................................................................1

1.1. Latar Belakang Perencanaan.......................................................1

1.2. Tujuan Perencanaan.....................................................................1

1.3. Manfaat ..........................................................................................3

1.4. Batasan Masalah ...........................................................................3

1.5. Metode Perencanaan.....................................................................3

1.6. Sistematika Penulisan ...................................................................3

BAB II TINJAUAN PUSTAKA .................................................................5

2.1.Arti Perencanaan ...........................................................................5

2.2.Agregat............................................................................................5

xi



2.2.1.Agregat Kasar .........................................................................6

2.2.2.Agregat Halus .........................................................................7

2.2.3.Pasir dan Kerikil......................................................................8

2.3. Semen .............................................................................................10

2.3.1.Semen bereaksi dengan air membentuk batuan massa ...........11

2.3.2.Suatu produksi keras yang kedap air.......................................11

2.3.3.Semen Portland .......................................................................12

2.3.4.Semen Portland Abu-Terbang.................................................13

2.4. Air ...................................................................................................15

2.5. Hidraulik ........................................................................................16

2.6. Pompa Sentrifugal.........................................................................17

2.7. Motor Listrik .................................................................................17

2.8. Aquator dan Alat Keluaran .........................................................19

2.8.1.Silinder Kerja Tunggal............................................................20

2.8.2.Silinder Kerja Ganda...............................................................22

2.9.Bantalan ..........................................................................................23

2.9.1.Klarifikasi Bantalan ................................................................24

2.10. Poros .............................................................................................25

2.10.1.Poros Transmisi.....................................................................26

2.10.2.Spindel ..................................................................................26

2.10.3.Gandar...................................................................................26

2.11. Pegas .............................................................................................26

2.11.1.Pegas Tekan ..........................................................................27

2.11.2.Pegas Tarik............................................................................27

xii



2.12. Baut dan Mur ..............................................................................27

2.13. Pengelasan....................................................................................28

BAB III PENENTUAN SPESIFIKASI

MESIN CETAKAN BATAKO .....................................................31

3.1. Pendahuluan ..................................................................................31

3.2. Prinsip Kerja Mesin Pencetak Batako ........................................31

3.3. Kapasitas Adukan .........................................................................32

3.3.1.Perbandingan Volume Pasir dan Volume Semen ...................33

3.3.2.Volume Pasir dan Semen Didalam Bak Penampung ..............33

3.3.3.Volume Cetakan dan Hasil Cetakan .......................................34

3.3.4.Jumlah Batako dan Pengepresan Yang Dihasilkan Dalam

Satu Kali Pemakaian Bak Penampung....................................36

3.3.5.Waktu Yang Diperlukan Selama Proses Pembuatan

Batako Dalam Satu Kali Proses Pencampuran........................37

3.3.6.Tekanan Pengepresan..............................................................38

3.3.7.Sambungan Baut .....................................................................39

3.4. Komponen-komponen Mesin.......................................................40

3.4.1.Rangka ....................................................................................40

3.4.2.Hidraulik Pressure...................................................................41

3.4.3.Poros Pengarah........................................................................42

3.4.4.Bak Penampung ......................................................................42

3.4.5.Penekan Atas ...........................................................................43

3.4.6.Cetakan....................................................................................44

3.4.7.Meja Cetakan ..........................................................................46

xiii



3.4.8.Kupingan dan Bantalan Pengarah...........................................47

3.4.9.Pegas .......................................................................................48

3.4.10.Talam Batako ........................................................................48

3.5. Perhitungan Komponen Mesin Pencetak Batako ......................49

3.5.1.Volume Pasir dan Semen Didalam Bak Penampung ..............49

3.5.2.Volume Cetakan dan Hasil Cetakan .......................................52

3.5.3.Jumlah Batako dan Pengepresan Yang Dihasilkan

Dalam Satu Kali Pemakaian Bak Penampung ........................55

3.5.4.Waktu Yang Diperlukan Selama Proses Pembuatan

Batako Dalam Satu kali Proses Pencampuran ........................55

3.5.5.Tekanan Pengepresan..............................................................56

3.6. Perencanaan Daya Motor.............................................................63

3.6.1. Putaran ............................................................................................64

3.6.2. Daya Pompa ....................................................................................64

3.6.3. Kapasitas Pompa .............................................................................65

3.6.4. Diameter Pompa..............................................................................66

3.6.5. Kebutuhan Minyak Hidrolis............................................................67

BAB IV PROSES PEMBUATAN MESIN.................................................68

4.1.Rangka Mesin .................................................................................68

4.2.Assembling dari Rumah Cetakan.................................................70

4.3.Batang Penekan..............................................................................71

4.4.Poros Pengarah ..............................................................................72

4.5.Bak Penampung .............................................................................74

xiv



BAB V KESIMPULAN DAN SARAN ......................................................76

5.1. Kesimpulan ....................................................................................76

5.2. Saran ..............................................................................................77

DAFTAR PUSTAKA .......................................................................................78

LAMPIRAN......................................................................................................79

xv



DAFTAR GAMBAR

Halaman

Gambar 2.1. Pompa Sentrifugal .........................................................................17

Gambar 2.2. Katup Kontrol................................................................................19

Gambar 2.3. Silinder Kerja Tunggal .................................................................. 21

Gambar 2.4. Silinder Kerja Ganda.....................................................................22

Gambar 2.5. Bagian-bagian Bantalan ................................................................24

Gambar 2.6. Macam-macam Bantalan...............................................................25

Gambar 2.7. Pegas Tarik....................................................................................27

Gambar 2.8. Baut ...............................................................................................28

Gambar 2.9. Mur ................................................................................................29

Gambar 2.10. Bentuk-bentuk Sambungan .........................................................30

Gambar 3.1. Sketsa Bak Penampung .................................................................34

Gambar 3.2. Cetakan Batako .............................................................................35

Gambar 3.3. Hasil Cetakan Batako....................................................................36

Gambar 3.4. Besi Profil U..................................................................................40

Gambar 3.5. Rangka Mesin................................................................................41

Gambar 3.6. Hidrolik Pressure...........................................................................42

Gambar 3.7. Poros Pengarah ..............................................................................42

Gambar 3.8. Bak Penampung............................................................................. 43

Gambar 3.9. Penekan Atas .................................................................................43

Gambar 3.10. Stamping .....................................................................................44

Gambar 3.11. Pandangan Atas Cetakan.............................................................45

xvi



Gambar 3.12. Pandangan Depan Cetakan .........................................................45

Gambar 3.13. Pandangan Samping Cetakan......................................................45

Gambar 3.14. Rumah Cetakan ...........................................................................46

Gambar 3.15. Meja Cetakan ..............................................................................47

Gambar 3.16. Bushing .......................................................................................47

Gambar 3.17. Pegas ...........................................................................................48

Gambar 3.18. Talam Batako ..............................................................................48

Gambar 3.19. Bak Penampung ..........................................................................49

Gambar 3.20. Cetakan Batako ...........................................................................52

Gambar 3.21. Hasil Cetakan Batako..................................................................54

Gambar 4.1. Rangka Mesin................................................................................69

Gambar 4.2. Rumah Cetakan .............................................................................70

Gambar 4.3. Meja cetakan .................................................................................71

Gambar 4.4. Stamping/Penekan Atas.................................................................72

Gambar 4.5. Poros Pengarah ..............................................................................74

Gambar 4.6. Bak Penampung............................................................................. 74

.

xvii



DAFTAR NOTASI

Satuan

A Luas Penampang m2

b Tebal mm

h Tinggi mm

L Panjang mm

W Beban kN

d Diameter m

E Energi Joule

F Gaya N

a Gravitasi m/s2

N Daya Watt

NT Daya Total Watt

m Massa kg

CP Efisiensi Daya %

xviii



xix

DAFTAR LAMPIRAN

Halaman

1. Rangkaian Hidrolik Bekerja...........................................................................80

2. Rangkaian Hidrolik Tidak Bekerja ................................................................81

3. Pompa Hidrolik ..............................................................................................82

4. Profil Geologis ..............................................................................................83

5. Satuan-Satuan Tekanan..................................................................................84

6. Alur Kerja Pembuatan Batako ....................................................................... 85

7. Koefisien Gesek Statik (s) dan Kinetik (k ) ................................................86

8. Bagian Mesin Pencetak Batako......................................................................87

Documents

Cetak Batako I