CEVAPLARLABORSA VE SERMAYE PİYASASI

CEVAPLARLABORSA VE SERMAYE PİYASASI

İÇİNDEKİLER

AFE: AçılışFiyatlıEmirler

BYF: BorsaYatırımFonu

DİBS: DevletİçBorçlanmaSenetleri

e-CAS: YatırımcıBilgilendirmeveUyarıSistemi

EFT: ElektronikFonTransferSistemi

EPİP: EurotahvilPazarlıklıİşlemlerPlatformu

GİP: GelişenİşletmelerPiyasası

PP: PayPiyasası

KAFE: KapanışFiyatlıEmirler

KAP: KamuyuAydınlatmaPlatformu

KİE: KalanıİptalEt(Emri)

KÜP: KurumsalÜrünlerPazarı

MKK: MerkeziKayıtKuruluşuA.Ş.

OLDE: ÖzelLimitDeğerliEmirler

OLFE: ÖzelLimitFiyatlıEmirler

RHKP: RüçhanHakkıKuponPazarı

SİP: SerbetİşlemPlatformu

SPK: SermayePiyasasıKurulu

UTP: UluslararasıTahvilPazarı

Takasbank: TakasveSaklamaBankasıA.Ş.

TPP: TakasbankParaPiyasası

BAP: BorçlanmaAraçlarıPiyasası

TCMB: TürkiyeCumhuriyetiMerkezBankası

TETS: TakasbankElektronikTransferSistemi

TSPB: TürkiyeSermayePiyasalarıBirliği

TÜİK: TürkiyeİstatistikKurumu

VİOP: VadeliİşlemveOpsiyonPiyasası

YTM: YatırımcıTazminMerkezi

4-6

7

8-11

12-13

14-16

17-39

40-45

46-52

53-57

58-59

60-61

62-69

70-81

82-87

88-92

93-95

96-101

102

103

KISALTMALAR

Sermaye Piyasaları

Piyasa ve Pazarlar

Pay Piyasası

Yatırım Fonları

Varantlar

Sertifikalar

Borçlanma Araçları Piyasası

Gelişen İşletmeler Piyasası

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası

Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası

Kotasyon

Endeksler

Kamuyu Aydınlatma

İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş.

Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş.

Yatırımcı Tazmin Merkezi

Yatırım Kuruluşları

Borsa İstanbul ile İletişim

Sermaye Piyasasında Başlıca Kuruluşlar

4 5

1. Sermaye piyasasının faydaları nelerdir?

Sermayepiyasası;a)Halkıtasarrufateşvikeder,b)Tasarruflarınmenkulkıymetlereyatırılmasısuretiylehalkınekonomikkalkınmayaetkinbirşekildekatılımınısağlar,c)Malvehizmetüretensanayiciyevegirişimciyedüşükmaliyetlekaynakeldetutmaimkanısunar,d)Sermayenintabanayayılmasınısağlar,e)Yapılanyatırımlarlaişsizliksorunununçözümünekatkıdabulunur,f)Özelsektörügüçlendirir,g)Gayrisafimillihasılayıbüyütür,h)Özelleştirmelerindahakolayveistenilendüzeydeyapılmasınaimkansağlar,i)Halkaarzlarınicelikvenitelikbakımındanarttırır.

3. Menkul kıymetler borsalarının ekonomik işlevleri nelerdir?

Menkulkıymetlerborsalarınınekonomikişlevleriniyedianagrubaayırabiliriz:a)Devamlıvedüzenliişleyenbirpazarınoluşmasıb)Ekonomiyekaynakyaratmasıc)Sermayemülkiyetinigenişbirtoplumtabanınayaymasıd)Ekonominingöstergesiolmasıe)Uzunvadeliyatırımlarınkısavadelitasarruflarlafinansmanınısağlamasıf)Menkulkıymetlerleilgilibilgilerekolayulaşılmasıg)Güvenyaratması

4. Sermaye piyasasında yapısal faktörler hangileridir?

a)SermayePiyasasıKurulub)BorsalarvePiyasaİşleticileric)TeşkilatlanmışDiğerPazarYerlerid)TürkiyeSermayePiyasalarıBirliğie)TürkiyeDeğerlemeUzmanlarıBirliğif)MerkeziTakasKuruluşlarıg)MerkeziKarşıTarafh)MerkeziSaklamaKuruluşlarıi)MerkeziKayıtKuruluşuj)YatırımcıTazminMerkezik)VeriDepolamaKuruluşlarıl)SermayePiyasasıSicilveLisanslamaA.Ş.

2. Sermaye piyasasındaki düzenlemelerin amacı nedir?

Sermayepiyasasınıngüvenilir,şeffaf,etkin,istikrarlı,adilverekabetçibirortamdaişleyişininvegelişmesininsağlanması,yatırımcılarınhakvemenfaatlerininkorunmasıiçinsermayepiyasasınındüzenlenmesivedenetlenmesidir.

SermayePiyasaları

6 7

5. Sermaye Piyasası Kurulu ile Borsa İstanbul A.Ş.’nin görevleri nelerdir?

SermayePiyasasıKurulu(SPK),yetkilerinikendisorumluluğualtındabağımsızolarakkullanan,idarivemaliözerkliğesahipdüzenleyicibirkamukurumudur.Hiçbirorgan,makam,merciveyakişiSPK’nınkararlarınıetkilemekamacıylaemirvetalimatveremez.SPK’nınpara,evrakvehertürlümallarıdevletmalıhükmündedir,haczedilemezverehnedilemez.İlgiliolduğubakanlık,BaşbakantarafındangörevlendirilenDevletBakanlığı’dır.

SPK’nıntemelgörevleri;a)Sermayepiyasasınıngüven,açıklıkvekararlılıkiçindeçalışmasınıb)Yatırımcılarınhaklarınınkorunmasınıc)Sermayepiyasalarınınişleyişkurallarınınbelirlenmesinid)Fonkullananşirketlerinbellikurallarauygunolaraksermayepiyasasındanetkinbirşekildeyararlanmalarınıe)Piyasalarınadilveetkinçalışmasınısağlamaktır.

BorsaİstanbulA.Ş.(Borsaİstanbul)borsacılıkkapsamındaaşağıdakifaaliyetleriyürütür:a)Kotaalınma,kottançıkarılmaileborsadaişlemgörmeveişlemgörmenindurdurulmasıb)Emirleriniletilmesiveeşleştirilmesic)Gerçekleştirilenişlemlereilişkinyükümlülüklerinzamanındayerinegetirilmesid)Borsadaişlemyapmayetkisininverilmesie)Disiplindüzenlemelerininyürütülmesif)Borsagelirleriilebunlarıntahsilig)Uyuşmazlıklarınçözülmesih)Borsa,borsanınpaysahiplerive/veyapiyasaişleticisiarasındakimuhtemelçıkarçatışmalarınınönünegeçilmesii)Borsaların,işletim,denetimvegözetimsistemlerij)Piyasaoluşturma,işletmeveyönetilmesi

Borsaİstanbulamacınaulaşmakvekonusunugerçekleştirmeküzeremevzuatuyarıncagerekliizinlerialmakkaydıylaişveişlemlerdevesermayepiyasasımevzuatınınimkantanıdığıdiğerfaaliyetlerdebulunabilir.

6. Borsa İstanbul’un kuruluş amacı nedir?Borsaİstanbul’unbaşlıcakuruluşamacı;SermayePiyasasıKanunuhükümleriveilgilimevzuatçerçevesinde,sermayepiyasasıaraçlarının,kambiyovekıymetlimadenleriletaşlarınveSPK’cauygungörülendiğersözleşmelerin,belgelerinvekıymetlerinserbestrekabetşartlarıaltındakolayvegüvenlibirşekilde,şeffaf,etkin,rekabetçi,dürüstveistikrarlıbirortamdaalınıpsatılabilmesinisağlamak,bunlarailişkinalım-satımemirlerinisonuçlandıracakşekildebirarayagetirmekveyabuemirlerinbirarayagelmesinikolaylaştırmakveoluşanfiyatlarıtespitveilanetmeküzerepiyasalar,pazarlar,platformlarvesistemlerileteşkilatlanmışdiğerpazaryerlerioluşturmak,kurmakvegeliştirmek,bunlarıvebaşkaborsalarıveyahutborsalarınpiyasalarınıyönetmekve/veyaişletmektir.

Piyasalarve Pazarlar

8 9

7. Borsa İstanbul’da hangi piyasalar mevcuttur?

Borsaİstanbul’damenkulkıymetlerinişlemgördüğübeşpiyasamevcuttur:a)PayPiyasasıb)BorçlanmaAraçlarıPiyasasıc)GelişenİşletmelerPiyasasıd)VadeliİşlemlerveOpsiyonPiyasasıe)KıymetliMadenlerveKıymetliTaşlarPiyasası

8. Yatırım Fonu nedir?

YatırımFonu,halktankatılmabelgelerikarşılığındatoplananparalarla,belgesahiplerihesabına,riskindağıtılmasıilkesiveinançlımülkiyetesaslarınagöre,payları,özelvekamusektörüborçlanmasenetleri,kıymetlimadenler,diğersermayepiyasasıaraçları,repo,tersrepovetürevsözleşmelerdenoluşturulabilecekportföyüişletmekamacıylakurulanmalvarlığıdır.

Yatırımfonları,AveBTipiolmaküzereikianagrubaayrılır.Yatırımfonu,içtüzüğündebelirtilmeksuretiyle,portföydeğerininaylıkağırlıklıortalamabazdaenaz%25’ini,devamlıolaraközelleştirmekapsamınaalınanKamuİktisadiTeşebbüsleridedahilTürkiye’dekurulmuşortaklıklarınpaylarınayatırmışfonlarAtipidir.Portföydeğerininaylıkağırlıklıortalamabazdaenaz%25’ini,devamlıolarak,Türkşirketlerininpaylarınayatırmışolmaşartıaranmayanfonlaraise,BTipiYatırımFonudenir.

9. Yatırım Fonları ile Yatırım Ortaklıkları arasındaki farklar nelerdir?

10. Yatırım Fonu ile Borsa Yatırım Fonu (BYF) arasında ne fark vardır?

Yatırımortaklıkları,sermayepiyasasıaraçlarıileulusalveuluslararasıborsalardaveyaborsadışıorganizepiyasalardaişlemgörenaltınvediğerkıymetlimadenlereilişkinportföyüişletmeküzereanonimortaklıkşeklindevekayıtlısermayeesasınagörekurulansermayepiyasasıkurumlarıdır.Yatırımfonlarıiseportföyişletmekamacıylakurulurvetüzelkişiliğiyoktur.

Yatırımfonuportföyişletmekamacıylakurulur.BYFise,birendeksibazalır,bazaldığıendeksinperformansınıyatırımcılarayansıtmayıamaçlarvekatılmabelgeleriborsalardaişlemgörür.

YatırımFonları

11. BYF nedir?

BYF;katılmapaylarıBİAŞ’daişlemgören,fonportföyününkompozisyonunuyansıtacakşekildeportföydeyeralanvarlıklarınveyasadecenakdinteslimisuretiylekatılmapayıoluşturabilenyadakatılmapaylarınıniadesikarşılığındasözkonusukatılmapaylarınakarşılıkgelenvarlıklarınveyasadecenakdinalınmasınaimkanveren,tasarrufsahiplerihesabına,inançlımülkiyetesaslarınagöreportföyişletmekamacıylaportföyyönetimşirketleritarafındanbiriçtüzükilekurulanvetüzelkişiliğibulunmayanmalvarlığıdır.Örneğin,BIST30endeksineyatırımyapmakisteyenbiryatırımcı,endekstekipaylarınıayrıayrıalmakyerineBYF’yeyatırımyaparaksözkonusuendekseyatırımyapmaimkânıbulmaktaveendeksingetirisindenyararlanabilmektedir.

BYF’ler,bazaldıklarıendekstekipaylarıyadadiğerenstrümanların(altın,tahvil,dövizvb.)getirisiniyansıtmaktaveriskinitaşımaktadır.

BYF’lerintemelözelliği,fonkatılmabelgelerininpaylarıgibiBorsaİstanbul’daişlemgörebilmesidir.BYFpaylarının,aynenpaylargibi,yatırımkuruluşlarıvasıtasıylaBorsaİstanbulFonPazarı’ndaalınıpsatılmasımümkündür.

10 11

12. BYF’lerin avantajları nelerdir?

BYF’lerinavantajları;a)İşlemkolaylığı,b)Riskindağıtılması,c)Düşükmaliyet(portföyyönetimücreti),d)Şeffaflık,e)KatılmapayıkarşılığıİstanbulTakasveSaklamaBankasıA.Ş.’de(Takasbank)saklanmasıdır.

13. BYF’lerin riski var mıdır?BYF’ler,takipettikleriendeksingetirileriniyansıtmayıamaçlar.Bunedenle,takipedilenendeksdeğerkaybedersefonunfiyatıdadeğeryitirebilir.

14. BYF’lerin alım-satımı nasıl yapılır?Borsa’daişlemgörmesiuygungörülenBYFkatılmabelgelerininalımıvesatımıPayPiyasası(PP)bünyesindekiFonPazarı’nda(‘F’)özellikkoduileyapılır.AlımsatımişlemleriBYF’nintemelaldığıendeksioluşturankıymetlerinaitolduğupazarınişlemsaatleriiçerisindegerçekleştirilir.

Lotbüyüklüğü1adetkatılımpayıolarakbelirlenmiştir.Borsa’daişlemgörecekBYF’ninbirimpaydeğeri,enaz1TLolacakşekildebelirlenir.Fonişlemlerinintakasıişlemgününüizleyenikinciişgünü(T+2)gerçekleştirilir.

12 13

15. Varant nedir?Elindebulundurankişiye,dayanakvarlığıyadagöstergeyiöncedenbelirlenenbirfiyattanbelirlibirtarihteveyabelirlibirtarihekadaralmaveyasatmahakkıverenvebuhakkınkayditeslimatyadanakituzlaşıilekullanıldığısermayepiyasasıaracıdır.Varantsatınalanyatırımcıödediğibedelkarşılığındabirdayanakvarlığıdeğil,odayanakvarlığıalmayadasatmahakkınısatınalır.

16. Varantlar yatırımcılara ne yarar sağlar?

Varantlar;a)Riskyönetimiiçinidealbiraraçtır,b)Alımvesatımvarantıyoluyla,temelalınansermayepiyasasıaracınınveyaendeksinherikiyöndekihareketineilişkinpozisyonalmaimkanısağlar,c)Dayanakvarlığıngetirilerinedüşüksermayeyle(kayıpmiktarı,konulanbusermayeylesınırlıkalmaküzere)vekaldıraçkullanarak(yatırdığınızparanınveyateminatınçoküstündekibirhacimdepozisyonalmanızısağlayanuygulamadır)yatırımyapabilmeyisağlar.

18. Varant yatırımının riski var mıdır?GereklikoşullarısağlayanBankaveYatırımKuruluşlarıtarafındanvarantçıkartılabilir.Yatırımcılarınkaybı,varantıalmakiçinödedikleriprimdeğeriilesınırlıdır.Yatırımcılar,varantyatırımındaönemliorandakaredebileceklerigibiyatırdıklarıparanıntamamınıdakaybedebilirler.Bunedenle,varantlarayatırımyapmadanöncevarantlarailişkintemelbilgileröğrenilmelidir.

Bazıtemelbilgilerşuşekildesıralanabilir:

a)Varantlarbelirlibirvadeyesahiptirler.Varantakısaveortavadebeklentisiyleyatırımyapılır.Varantyatırımcısınınüçseçeneğivardır:Varantınsüresininsonaermesinibekleyebilir,varantısatabilirveyasözkonusuvarantAmerikantipiisevadesigelmedendeişlemekoyupkullanabilir.b)Kaldıraçetkisinedeniyleyüksekkazançlarsağlayabileceğigibibüyükzararlaradayolaçabileceğiihtimaligözönündebulundurulmalıdır.c)Piyasadaoluşacakfiyathareketlerisonucundayatırılanparanıntümükaybedilebilir.Ancakriskvarantaödenenbedelveekolaraködenenkomisyonvediğerücretlerilesınırlıdır.d)Varantalımsatımınailişkinolarakyapılacakteknikvetemelanalizlerinkişidenkişiyefarklılıkarzedebileceğivebuanalizlerdeyapılanöngörüleringerçekleşmemeolasılığınınbulunduğudikkatealınmalıdır.

19. Varantlar nasıl işlem görür?Varantlarpiyasayapıcılıkyöntemiileişlemgörmektedir.İhraçcılar,piyasayapıcılararacılığıylaalımsatımkotasyonuverirler.Kotasyonlargerçekçifiyatkonusundapiyasayıyönlendirir.Piyasayapıcılığıyatırımcılaragerçekçifiyatlarseviyesindepozisyonagirmevepozisyondançıkmaimkanıverir.

Yatırımcılarteminatyatırmadan,doğrudanvarantıalıpsatarakişlemyapmaktadırlar.Varantpiyasasındaaçığasatışmümkündeğildir.

20. Varant fiyatını hangi faktörler etkiler?Varantınfiyatını;dayanakvarlığınkarlılığınailişkinbeklentilerindeğişmesi,MerkezBankası’nınfaizpolitikasınıdeğiştirmesi,temettübeklentilerindekideğişmeler,sermayeartırımıaçıklamalarıvebununyanısıra;

a)Dayanakvarlığınfiyatı,b)İşlemekoymafiyatı,c)Vadeyekalangünsayısı,d)Dayanakvarlığınileriyedönükfiyatoynaklığı,e)Piyasafaizoranıkullanımfiyatı,f)Temettü(karpayı)etkiler.Vadeyekalangünsayısıarttıkçavarantınzamandeğeriartar;Varantıniçseldeğeriveyazamandeğeriartarisevarantınfiyatıartar.

17.Pay ile varant arasındaki başlıca farklar nelerdir?

Varantlar, yatırımcısına payların sağladığı “Kar Payı Hakkı, Yeni Pay Alma Hakkı (Rüçhan Hakkı), Tasfiye Bakiyesine Katılma Hakkı, Şirket Yönetimine Katılma Hakkı, Oy Hakkı ve Bilgi Alma Hakkı” gibi hakları sağlamazlar. Varant satın alan yatırımcı payı almış olmaz, payı alma ya da satma hakkını elde etmiş olur.

Varantsatınalanyatırımcıödediğibedelkarşılığındabirdayanakvarlığıdeğil,odayanakvarlığıalmayadasatmahakkınısatınalır.

Varantlar

14 15

Sertifikalar

21. Sertifika nedir?Yatırımcısınaöncedenbelirlenmişkoşullarınoluşmasıdurumundaalacakhakkıverensermayepiyasasıaracıniteliğindekiyapılandırılmışfinansalürünlerdir.

Sertifikalar,varantbenzeribirfinansalüründür.Tıpkıvarantlargibiihraççıyıyatırımcıyakarşımaliyükümlülükaltınasokanfinansalaraçlardır.Sertifikaihracıdolayısıylaeldeedilenfonlarihraççınınşahsimalisorumluluğualtındadır.Bunedenleihraççınınmalidurumu,ödemekabiliyeti,kredibilitesigibifaktörlerinyatırımsırasındagözönündebulundurulmasıönemarzetmektedir.

Sertifikalar,varantlarilehemenhemenaynıişlemkurallarıileişlemgörecekolmaklabirlikte,bazıişlemkurallarısertifikatürlerinegörefarklılaşabilmektedir.Yatırımcılarınsertifikaişlemlerindebuhususlaraözellikledikkatetmelerigerekmektedir.

22. Sertifika ile ilgili temel kavramlar nelerdir?

Artık Değer:Sertifikalarınnakavtolmasıdurumundavesirkülerdebelirtilmesikaydıyla,ihraççıtarafındanhesaplananveyatırımcılaraödenecektutarıifadeeder.Bututarınödenmesiherihraçtasözkonusuolmayabilir.

Bariyer:Bazısertifikatürlerininnakavtözelliğinedeniyleihraççıtarafındandayanakvarlıkveyadayanakgöstergeiçinbelirlenmişolanfiyatveyadeğerseviyesidir.Dayanakvarlığınfiyatınınveyagöstergenindeğerininsertifikanınvadesisüresindebuseviyeyeulaşmasıveyabuseviyeyiaşmasıdurumundailgilisertifikageçersizolur.

Dönüşüm Oranı:Biradetsertifikanınkaçadetdayanakvarlığadenkgeldiğinigösterenoranıifadeeder.

Nakavt:Bazısertifikatürlerindedayanakvarlığınfiyatınınveyagöstergedeğerininihraççıtarafındanöncedenbelirlenmişolanseviyeye(bariyer)ulaşmasıveyabuseviyeyiaşmasıhalindesertifikanındeğeriniyitiripgeçersizolmadurumudur.

17

23. Sertifikalar hangi durumda Borsa kotundan ve pazardan sürekli olarak çıkarılır?

Borsadaişlemgörensertifikalar,a)Vadesinindolması,b)Sepetveyaendeksedayalısertifikalarhariçolmaküzere,sertifikanındayanakvarlığınınbirleşme,devrolmaveyadiğernedenlerlekottançıkarılmasıdurumlarındaBorsakotundanvepazardansürekliolarakçıkarılır.

Vadesidolduğuiçinitfaolanveyaizahnamevesirkülerdebelirtilmekkaydıyla,dayanakşirketin/varlığınişlemsırasındaoluşanlikiditeazalmasıneticesindeihraççınınrisktenkorunmaişlemlerindezorlukyaşamasınedeniyleihraççıtarafındanyapılanerkenitfatalebininBorsaİstanbulYönetimKuruluncakabuledilmesiveyadayanakvarlığınnakavtseviyesinegelmesinedeniyleişlemsırasıkapatılansertifikalar,herhangibirilaveprosedüretabiolmaksızınotomatikolarakkottanveişlemgördüğüpazardançıkarılır.

24. Sertifikaların nakavt olması nedir?Dayanakvarlığınveyagöstergeninihraççıtarafındanöncedenilanedilenbariyerseviyesineulaşmasıveyabuseviyeyiaşmasıhalinde,sözkonususertifikageçersizolurveherhangibirilaveprosedüretabiolmaksızınotomatikolarakBorsakotundançıkartılır.

NakavtdurumundaihraççıKamuyuAydınlatmaPlatformu(KAP)’nda,nakavtolansertifikaları,bariyerseviyesineulaşandayanakvarlıklarıvevarsaeğerödenecekartıkdeğeriilaneder.SözkonususertifikalarotomatikolarakBorsakotundançıkarılır,ihraççıvarsaartıkdeğerihesaplarvebudeğeribeşişgününü(T+5)geçmemekşartıylayatırımcıyatransfereder.

Nakavtdurumlarındadayanakvarlığınbariyereulaşmasıveyabariyeriaşmasınıntakibiile“Varant/SertifikaSıraKapatmaFormu”ndayeralanbilgilerindoğruluğuihraççıkuruluşunsorumluluğundadır.Borsaİstanbulihraççıkuruluşveyasorumlupiyasayapıcıtarafındanbildirimolmadanilgilisertifikalarınsırasınıkapatmaz.

Dayanağındeğerininbariyerseviyesineulaşmasıancakdahasonrabariyerseviyesindenuzaklaşmasısertifikanınnakavtolmasınıengellemez.Yatırımcıların,nakavtdurumununanlıkfiyathareketlerindenkaynaklanabileceğinidikkatealmalarıgerekmektedir.Ayrıca,dayanakvarlıkolarakBorsaİstanbuldışındaişlemgörenbirkıymetinbelirlenmişolmasıdurumundanakavtdurumuBorsaİstanbulişlemsaatleridışındadaoluşabilir.BöylebirdurumdapiyasayapıcıveyaihraççıkuruluşnakavtdurumunuBorsaİstanbul’aenhızlışekildebildirir.

PayPiyasası

26. Yatırımcılar PP’de alım satım işlemlerini nasıl gerçekleştirirler?

PPpazarlarındaalımsatımişlemleri,yalnızcabufaaliyetkonusundaSPK’danyetkibelgesi,Borsaİstanbul’danBorsaÜyelikBelgesialmışolanBorsaİstanbulüyesiyatırımkuruluşlarıtarafındanyapılabilmektedir.

Yatırımcılar,Borsaİstanbul‘dabizzatalım-satımyapamazlar.

BorsadasermayepiyasasıaracıalıpsatmakisteyenlerbuistekleriniBorsaüyelerinealımveyasatımemirleriyleiletirler.Borsaüyelerialım-satımemirleriniyazılıveyasözlüolarak,telefonvebenzeriiletişimaraçlarıileveyainternetvediğerelektronikortamlarkanalıylakabuledebilirler.Borsaİstanbul’dapayalımsatımınailişkinşemaaşağıdayeralmaktadır:

Yatırımcı YatırımKuruluşu

ÜyeTemsilcisi(İşlemSalonundan-Merkezden)

PayPiyasası

Ex-ApiveyaFix-Api

25. PP nedir?

PP,Borsakotunaalınanveyaalınmayanpaylarınveilişkili-bağlımenkulkıymetlerin(RüçhanHakkıKuponu,BYF,Varant,Sertifikavs.)BorsaİstanbulYönetimKurulutarafındanaçılançeşitlipazarlardaişlemgördüğüpiyasanıngeneladıdır.

Yazılı,Faks,Telefon,ElektronikOrtamveATMEm

ir

18 19

27. Menkul kıymetlerin PP’de işlem görme yöntemleri nelerdir?

PaylarınPP’deişlemgörmeyöntemleriaşağıdayeralmaktadır:a)SürekliMüzayedeb)PiyasaYapıcılıSürekliMüzayedec)TekFiyat(AçılışveKapanışSeansı)

28. Açılış Seansı ve Açılış Fiyatı nedir?

BelirlibirzamandilimiboyuncaemirlerinherhangibireşleşmeyapılmaksızınAlım-SatımSistemi’nekabuledildiğivebusüresonundaenyüksekmiktardaişlemingerçekleşmesinisağlayantekbirfiyatseviyesinin(AçılışFiyatı)hesaplanarak,tümişlemlerinbufiyatseviyesindengerçekleştirildiğitekfiyatyöntemiyleçalışanözelbirseansuygulamasıdır.

29. Sürekli Müzayede İşlem Yöntemi nedir?

BorsaİstanbulPPAlım-SatımSistemi’neiletilenemirlerinBorsatarafındanbelirlenenişlemsüreleriboyuncasüreklibirşekildefiyatvezamanönceliğikurallarınauygunolarakçeşitliişlemfiyatlarındaneşleştirilmesiyöntemidir.Buyöntemdeemirsistemeiletildiğiandakarşıtaraftaki(örneğinalışemrigiriliyorsasatıştarafı)emirlertekertekerkarşılaştırılmaktavefiyatvezamanönceliğinegöreişlemedönüşmektedir.Emirlerinişlemgörmesıralamasındailköncefiyat,fiyatınaynıolmasıdurumundaisezamanönceliğinebakılmaktadır.

a)FiyatÖnceliğiDahadüşükfiyatlısatışemirlerinin,yüksekfiyatlısatışemirlerinden;dahayüksekfiyatlıalımemirlerinin,düşükfiyatlıalımemirlerindenönceişlemgörmesinisağlayanöncelikkuralıdır.b)ZamanÖnceliğiGirilenemirlerdefiyateşitliğiolmasıhalinde,Sistem’ezamanaçısındandahaöncekaydedilenemrindahaönceişlemgörmesinisağlayanöncelikkuralıdır.Örnek:

Yukarıdakitablodagörülenemirlerinbulunduğubirpayişlemsırasına115lotluk2,23fiyatlıbirsatışemrigirildiğinde,sistemalıştarafındakiemirlerikontroledecek,oradakieniyifiyatlıalışemrindenbaşlayarak(alıştarafındasatışemrininfiyatseviyesindenvehattadahayüksekfiyattanemirolduğuiçin)satışemrinialışemirleriyleeşleştirerekişlemlerigerçekleştirecektir.

Alıştabekleyen40lotlukemirleişlem2,24TLfiyattanolacaktır.Buradadikkatedilmesigerekennokta,satışemrinin2,23TLfiyattanverilmişolmasınarağmen,sisteminişlemi2,24’tengerçekleştirmesidir.Sistemherzamanpasiftebekleyeneniyifiyattanbaşlayarakişlemyaptırmaktadır.

Dahasonraemrinkalankısmıolan75lotise2,23seviyesindealıştabekleyen100lotlukemirle(15lotluk2,23fiyatlıemregörezamanönceliğiolduğuiçinönceliklidir)işlemgörecekveemrintamamıişlemgörmüşolacaktır.

AlışLot AlışFiyatı SatışFiyatı SatışLot

40 2,24 2,25 150

100 2,23 2,26 20

15 2,23 2,27 70

200 2,22 2,27 80

50 2,21

20 21

İşlemlersonrasıişlemsırasındabekleyenemirlerindurumuaşağıdakişekildeolacaktır:

Piyasayapıcılısüreklimüzayedeyöntemi,BorsaİstanbulYönetimKurulutarafındanatanmışbirüyetarafındanilgilimenkulkıymetekotasyonvermeamacıylatanımlanmışhesapveyahesaplarkullanılarakçifttaraflısüreklikotasyon(fiyatvemiktar)verilmeksuretiyleomenkulkıymetteişlemgerçekleşebilecekfiyataralığınınbelirlendiğivelikiditeninhedeflendiğiişlemyöntemidir.

Kotasyonemri;piyasayapıcıüyetarafındaniletilen,iletildiğimenkulkıymetteseansanındakideğerleriitibarıylaişlemgerçekleşebilecekfiyataralığınıbelirleyen,alışvesatışemrişeklindekifiyatvemiktarbildirimidir.KurumsalÜrünlerPazarı’nda(KÜP)işlemgörenBYF’ler,aracıkuruluşvarantları,sertifikalarilehalkaaçıkpiyasadeğeri10.000.000TLaltındakimenkulkıymetyatırımortaklıklarındazorunluolarakuygulanacakişlemyöntemidir.KÜP’te,BIST100Endeksihesaplamasınadahiledilenmenkulkıymetlerdaimasüreklimüzayedeyöntemiileişlemgörür.Gayrimenkulyatırımortaklıklarıvegirişimsermayesiyatırımortaklıklarıilehalkaaçıkpiyasadeğeri10.000.000TLveüzerindekimenkulkıymetyatırımortaklıklarındasüreklimüzayedeyöntemiuygulanmaktadır.BIST100Endeksindeyeralanlarhariçolmaküzere,KÜP’tesüreklimüzayedeyöntemiileişlemgörenmenkulkıymetler,piyasayapıcılıkiçinbaşvuruolmasıveonaylanmasıhalindepiyasayapıcılıkyöntemiileişlemgörebilir.

AlışLot AlışFiyatı SatışFiyatı SatışLot

25 2,23 2,25 150

15 2,23 2,26 20

200 2,22 2,27 70

50 2,21 2,27 80

30. “Piyasa Yapıcılı Sürekli Müzayede İşlem Yöntemi” ve “Kotasyon Emri” nedir?

22 23

31. Tek Fiyat İşlem Yöntemi nedir?Tekfiyatişlemyöntemi,belirlibirzamandilimiboyuncaemirlerineşleştirmeyapılmaksızınPPAlım-SatımSistemi’nekabuledilip,busüresonundaenyüksekmiktardaişlemingerçekleşmesinisağlayanfiyatseviyesininhesaplandığı,tümişlemlerinbufiyatseviyesindengerçekleştiğiişlemyöntemidir.Buişlemyöntemininuygulandığımenkulkıymetlerdeherseansta2kez(ilkiAçılışSeansı,ikincisiTekFiyatSeansıolarakadlandırılan)olmaküzere,günde4kezfiyatbelirlenirvebelirlenentekfiyattanişlemlergerçekleştirilir.

32. Kapanış Seansı ve Kapanış Fiyatı nedir?Kapanışseansı,normalseanssürecindenkalan-kotasyonhariç-tümemirlerinaktarılmasısuretiyle,belirlenmişzamandilimiboyuncayeniemirlerindeherhangibireşleşmeyapılmaksızınSistem’ekabuledildiğivebusüresonundaenyüksekmiktardaişlemingerçekleşmesinisağlayantekbirfiyatseviyesinin(KapanışSeansıFiyatı)hesaplanarak,tümişlemlerinbufiyatseviyesindengerçekleştirildiği,tekfiyatyöntemiyleçalışanözelbirseansuygulamasıdır.PPpazarlarındasüreklimüzayedevepiyasayapıcılısüreklimüzayedeyöntemiileişlemgörmekteolanE(Eski)özellikkodlumenkulkıymetlerde,sadeceikinciseansınsonbölümündeuygulanır.Varant,BYF’ler,sertifika,temerrütilerüçhanhakkıkuponuişlemsıralarıkapanışseansınadahildeğildir.

33. Kapanış Fiyatından İşlemler nedir?KapanışseansındabelirlenmişolanfiyatilesınırlıolarakSistem’eyeniemirleringirilebileceğivegirilenyeniemirlerinSistem’dekapanışseansındaişlemgörmediğiiçinbuaşamayaaktarılmışkapanışseansıfiyatındanbeklemekteolanpasifemirlerleveyabuaşamadagirilenemirlerleöncelikkurallarıçerçevesindekarşılaşarakişlemleringerçekleştirileceğisonaşamadır.

34. Tek Fiyattan İşlemler nedir?Tekfiyatyöntemiyleişlemgörmekteolanmenkulkıymetlerde,2.seansınsüreklimüzayedebölümündeyapılan2.tekfiyatbelirlemeaşamasısonrasında,buaşamadabelirlenenfiyatseviyesindenişlemgörmediğiiçinkalanemirlerletekfiyattanişlemlersüreciboyuncasadecebelirlenenbufiyatseviyesindenSistem’egirilecekemirlerinkarşılaşarakişlemlerinbelirlenmişolansabitfiyattangerçekleştirileceğiaşamadır.Buaşamadasadeceikinciseansın2.tekfiyataşamasındaişlemgörmüşmenkulkıymetlerde,sadeceikinciseansın2.tekfiyataşamasındabelirlenmişolanfiyattanemirgirişiyapılabilirveişlemlerbufiyatseviyesindengerçekleştirilir.

35. Seans nedir?Borsaİstanbul’dabirmenkulkıymetinilgiliolduğupiyasavepazarlarda,işlemlerinbaşlatıldığıanileişlemlerinbitirildiğianarasındageçensüreseansolarakadlandırılır.Aynıpazardaveaynıişlemyöntemindeişlemgörentümmenkulkıymetlerinseansıaynıandabaşlarvebiter.

36. PP pazarlarında hangi saatlerde işlem gerçekleştirilmektedir?

PP SEANS SAATLERİ

09:15-12:3009:15-09:3509:15-09:3009:30 -09:3509:30-09:3409:34-09:3509:35-12:3009:35-12:3009:35-12:3012:30(+)

14:00-17:4014:00-14:1514:00-14:1014:10- 14:1514:10- 14:1414:14- 14:1514:15- 17:30

14:15- 17:3314:15- 17:3017:30- 17:33

17:30- 17:4017:30- 17:3317:33- 17:3617:36- 17:3817:38- 17:40

10:30-12:00

Payınbulunduğupazarıniçinde,aynıseanssüresincegerçekleştirilecektir.RHKP’dekimenkulkıymetleraçılış-kapanışseansınadahiledilmez.

Pay Piyasası (Ulusal Pazar, Kurumsal Ürünler Pazarı, İkinci Ulusal Pazar, Serbest İşlem Platformu) ve Gelişen İşletmeler Piyasası (GİP)1.SeansAçılışSeansıEmirToplamaAçılışFiyatlarınınBelirlenmesiveAçılışİşlemleri PiyasaYapıcı-İlkKotasyonGirişi Sistem-OtomatikİlkKotasyonAtamaSürekliMüzayede(SM)vePiyasaYapıcılıSMYöntemiTekFiyatSeansıEmirToplamaTekFiyatınBelirlenmesi

PP (Ulusal Pazar, Kurumsal Ürünler Pazarı, İkinci Ulusal Pazar, Gözaltı Pazarı*, Serbest İşlem Platformu) ve GİP2.SeansAçılışSeansıEmirToplamaAçılışFiyatlarınınBelirlenmesiveAçılışİşlemleri PiyasaYapıcı-İlkKotasyonGirişi Sistem-OtomatikİlkKotasyonAtamaSürekliMüzayede(SM)vePiyasaYapıcılıSMYöntemi

TekFiyatSeansıEmirToplamaTekFiyatınBelirlenmesi

KapanışSeansıEmirAktarımıEmirToplamaKapanışFiyatlarınınBelirlenmesiKapanışFiyatından/TekFiyattanİşlemlerToptanSatışlarPazarıResmiMüzayedeİşlemleri(**)BirincilPiyasaİşlemleri

RüçhanHakkıKuponuPazarı(RHKP)

25

*:GözaltıPazarıseansı;resmitatilnedeniylesadeceilkseansınyapılmasınınsözkonusuolduğugünlerdebirinciseanssüresidahilinde(09:15–12:40saatleriarasında)yapılacaktır.**:ME,MF,MV,MCkodlarıylayapılanresmimüzayedeişlemleriiçingeçerliolanseanssaatleriniifadeeder.

Not:Yarımişgünüolmasınedeniyletekseansyapılacakgünlerdeseans,kapanışseansıilebitirilecekolup,kapanışseansısüreciaşağıdakişekildeuygulanacaktır.

•Emiraktarımaşaması–(3dakika,12:30–12:33)•Emirtoplamaaşaması–(3dakika,12:33–12:36)•Fiyatbelirlemevekapanışseansıişlemleriaşaması–(2dakika,12:36–12:38)•Kapanışfiyatından/tekfiyattanişlemleraşaması–(2dakika,12:38–12:40)

PP SEANS SAATLERİ

37. Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlerin paylarının alım satım esaslarının farklılaştırılması hangi kriterlere göre yapılmaktadır?

Borsaİstanbul’daişlemgörenpaylarınalımsatımesaslarımenkulkıymetinişlemgördüğüpazar,menkulkıymettürü,SPKtarafındanbelirlenengrupuygulamasıçerçevesindefarklılaştırılmaktadır.A,B,Cgrubuayrımlarıaşağıdabelirlenenesaslardoğrultusundayapılmaktadır.

a)Halkaaçıkpiyasadeğeri10.000.000TL’ninvedolaşımdakipaysayısı10.000.000adetinaltındaolanşirketlerinpaylarıilehalkaaçıkpiyasadeğeri45.000.000TLvefiilidolaşımdakipayoranı%5’inaltındaolanşirketlerinpaylarıBgrubu,

b)HalkaaçıkpiyasadeğeriiçinaltveüstsınırbelirlenmeksizinGözaltıPazarı’ndaişlemgörenpaylarCgrubu

c)Fiilidolaşımdakipaysayısı250.000’inaltındakalanşirketlerinpaylarıCgrubu

d)Borsafiyatıbirimpaydeğerinin1,5katıveüzeriolanyatırımortaklıklarınınpaylarıBgrubu

e)Borsafiyatıbirimpaydeğerinin2katıveüzeriolanyatırımortaklıklarınınpaylarıCgrubu(İlgiliyatırımortaklığınınpiyasayapıcısıbulunmasıdurumundatekfiyatyöntemiuygulanmaz,paylarpiyasayapıcılısüreklimüzayedeyöntemiyleişlemgörür.)

f)YukarıdayeralanşirketlerdışındakişirketlerAgrubukapsamındadeğerlendirilir.

Belirlenenkriterlerdoğrultusunda3aydabirdeğerlemeyapılmaktaveA,BveCgruplarınınkapsamıyenidenbelirlenmektedir.

38. Fiili dolaşımdaki pay oranı ne demektir?

Fiilidolaşımdakipayoranı,paypiyasalarındaişlemgörenpaylarınhalkaaçıklıkoranlarınıgösterir.SPKtarafındanbelirlenenesaslardoğrultusunda,MerkeziKayıtKuruluşuA.Ş.(MKK)tarafındanhesaplanarakilanedilir.SPKtarafındanbelirlenenesaslaragöre;

a)Kamutüzelkişiliğininmülkiyetindeki

b)Şirketkurucularıveyakınaileüyeleri(kurucuveyaeşlerinüstsoyvealtsoyu,ikinciderecedahilyansoyhısımları)ileilişkilikuruluşların(bağlıortaklıklar,işortaklıkları,grupşirketleri,iştiraklervb.)sahipolduğu

c)Şirketsermayesinin%5vedahafazlasınasahip

olangerçekvetüzelkişiortaklarınsahipolduğu

d)ŞirketYönetimKuruluüyeleri,üstdüzeyyöneticilerinveyakınaileüyelerinin(üyeveyöneticilerinveyaeşlerininüstsoyvealtsoyu,ikinciderecedahilyansoyhısımları)sahipolduğu

e)Şirketlerinsandıkvevakıflarınınmülkiyetindeki

f)Teminatolarakverilen

g)Hukukenkısıtlıolanvealımsatımakonuedilemeyen

h)Yasaklı

i)Hacizlipaylarfiilidolaşımdakipayoranıtanımıdışındatutulmaktadır.

39. Otomatik seans durdurma sistemi nedir?SPKBorsaİstanbulortakgözetimsisteminindevreyealınmasısonrasında,fiyatvemiktarhareketlerininpaybazındatakipedilerek,öncedenbelirlenenşartlarınoluşmasıdurumundatamamıylaotomatikolarakçalışanseansdurdurmamekanizmasıdır.

40. Otomatik seans durdurma sisteminin amacı nedir?PP’deanormalhareketlerinortayaçıkmasıhalinde,yatırımcılarınöncedendikkatiniçekmeksuretiyletedbirlidavranmalarınısağlamakvepiyasadadoğrufiyatvesağlıklıpiyasaoluşmasınıteminetmektir.

26 27

41. Otomatik Seans Durdurma

Sisteminişleyişiikiaşamalıdır.BirinciAşama(İlkDurdurma):PPsistemtarafındangerçekzamanlıolarakizlenerekherhangibirpaysırasındaanormalfiyatveyamiktarhareketimeydanageldiğinde,opayınsırasısistemtarafındanöncedenbelirlenmişbirsüreiçinotomatikolarakdurdurulur.

Durdurmayaesasteşkiledenanormalfiyatveya

miktarhareketleri,herbirpayınöncedenbelirlenmişbir

dönemdekigeçmişverileridikkatealınmaksuretiyle

hesaplananortalamalarının,yineöncedenbelirlenmiş

belirlibirkatsayıyıaşmasışeklindetanımlanmıştır.

Sözkonusuhesaplama,seanssırasındaherbirişlemin

gerçekleşmesianındaotomatikolarakyapılır.Geçmiş

fiyatortalamaları,seanslıkdeğil,8farklızaman

aralığındameydanagelendeğişimlerüzerinden

hesaplanır.Başkabirifadeiledurdurmaişlemi,ancak

8farklızamanaralığınıntamamındaveaynıanda

anormallikoluşmasıhalindeuygulanır.Anormallik

hesabındakullanılangeçmişveriseti,heryeniseansile

birliktebirseansileriyehareketettirilir;böylecesistemin

engüncelverilerüzerindençalışmasısağlanır.

Durdurmasüresiparametrikolup,başlangıçta;sürekli

müzayedeyöntemiyleişlemgörenpaylariçin15dakika,

seansınbitimine15dakikadanazsürekalmışiseseansın

kalansüresiolarakbelirlenmiştir.Tekfiyatyöntemiyle

işlemgörenpaylardaiseişlemyapısınedeniyleseanslık

durdurmasözkonusuolmaktadır.

Durdurmanıngerçekleşmesihalinde,paysırasının

anormalfiyatveyamiktarhareketinedeniylegeçici

olarakdurdurulduğubilgisiileişlemlerinnezaman

yenidenbaşlayacağıhusususistemtarafındanotomatik

birşekildevedurdurmaileeşanlıolarakKAParacılığıyla

kamuyaduyurulur.

Durdurmasüresigeçtiktensonrapaydakiişlemleryine

otomatikolarakbaşlatılır.

İkinciAşama(İkinciDurdurmaveBrütTakas

UygulamasınaGeçme):Birincidurdurmasonrasında

seansyenidenaçıldıktansonrapaydakiişlemlerbelli

birsüretakipedilerekdurdurmayaesasteşkileden

anormalliğindevamedipetmediğikontroledilir.Daha

önceyapılandurdurmanınetkisizkalması,başkabir

deyişledurdurmayaesasteşkiledenanormalliğindevam

etmesiveöncedenbelirlenendiğerşartlarınoluşması

halinde,seansyinesistemtarafındangünsonuna

kadardurdurulurveyenibirtedbirolarak,ertesigün

işlemlerindenbaşlamaküzerebrüttakasuygulamasına

geçilir.

Brüttakasuygulamasüresideparametrikolup,

başlangıçta,tümpaylariçin15günolarakuygulanır.

Buaşamadada,ilgilipaydasistemtarafındanbrüt

takasuygulamasınageçildiğivebrüttakassüresininne

kadaruygulanacağıbilgisiikincidurdurmaileeşanlıve

otomatikolarakKAP’taduyurulur.

42. Pay alım satım emri nasıl verilir?

PP’deemirleraşağıdakiemirtiplerindenbirikullanılarakverilebilir:

a) Normal Emirler: İşlembirimihalindeverilmiş,tamolarakbirlotvekatlarındanoluşanemirlerdir.Normalemirlerşuşekillerdeverilebilir:

1- Limit Fiyatlı Emirler: Fiyatvemiktarınbelirtildiğiemirlerdir.Emringerçekleşmeyenbölümüsistemdepasifolarakgeçerliliksüresikadarbekler.

2- Kalanı İptal Et Emirleri (KİE): Birdefadagirilebilecekemirlerimiktarısınırınabağlıkalmaksızın,fiyatvemiktarbelirtilerekgirilenveemringirildiğiandakarşılanmayanbölümününotomatikolarakiptaledildiğiemirtürüdür.

3- Özel Limit Fiyatlı Emirler (OLFE): Tanımlananfiyatakadarolankarşıemirlerintümünügerçekleştirmekamacıylagirilenemirlerdir.

4-Özel Limit Değerli Emirler (OLDE): Özellimitfiyatlıemirlerinbelirlibirtutarsınırıkonmuşşeklidir.Özellimitfiyatlıemreilavetenmaksimumişlemdeğeriyazılır.Sistem,belirtilentutardanfazlaolmamakşartıyla,belirtilenfiyatseviyesinekadar,eniyifiyatlıemirlerdenbaşlayaraktümfiyatseviyelerindeişlemgerçekleşmesineolanaksağlayacaktır.Eğerbelirtilenfiyatseviyesineulaşmadangirilentutarkarşılandıysa,karşılanantutardanfazlaişlemolmasınasistemizinvermeyecektir.

5- Açılış Fiyatlı Emirler (AFE): AçılışSeansısüresinceyalnızcamiktarbelirtilerekfiyatsızgirilenemirlerdir.Açılışfiyatındanişlemgörürler.Öncelikaçısındanaçılışfiyatınaeşitvedahaiyilimitfiyatlıemirlerdensonragelir,kendiaralarındaisezamanönceliğinegöresıralanırlar.

6-Kapanış Fiyatlı Emirler (KAFE): KapanışSeansısüresinceyalnızcamiktarbelirtilerekfiyatsızgirilenemirlerdir.Kapanışfiyatındanişlemgörürler.Öncelikaçısındankapanışfiyatınaeşitvedahaiyilimitfiyatlıemirlerdensonragelir,kendiaralarındaisezamanönceliğinegöresıralanırlar.

b) Özel Emirler: Menkulkıymetbazındabelirlenenpaysayısınıaşanemirlerdir.Özelemirlerbölünemezvebirbütünolarakalınıpsatılır.Girilenözelemrin,karşısındagirilmişeşit,dahaiyifiyatlıvegirilenemribütünüylekarşılayacakmiktardalimitfiyatlıemirlervarsaişlemgerçekleştirilmez.

28

43. Emir ve işlemler Borsa İstanbul tarafından nasıl iptal edilebilir?

Aşağıdakişartlarınvarlığıhalinde,ikiveyadahafazlaBorsaüyesininbaşvurusuüzerineyadaresen(doğrudandoğruya),üyeve/veyamenkulkıymetbazındabekleyenemirlerve/veyagerçekleşenişlemlerbelirlibirzamandilimiiçindeveyazamandiliminebağlıolmaksızıniptaledilebilir.

a)Bilgisayarortamındankaynaklananhatalar

b)ÜyelerdenenazbirininhatalıemriveyaBorsauzmanıtarafındanhatalıemirgirişisonucundagerçekleşenişlemler

c)Borsaİstanbuldüzenlemelerikapsamındabelirtilenveyapayfiyatvepiyasaoluşturulmasındayasaklananhallerinherhangibirininvarolduğununtespiti

d)Üyelerinve/veyamenkulkıymetlerinişlemlerinidurduracakdiğermaddiunsurlarınortayaçıkmasıhali

İptalkararlarıengeçverildiklerigünüizleyenilkişgünüKAP’tailanedilir.

44.PP bünyesinde hangi pazarlar bulunmaktadır?

PP’de;aşağıdabelirtilendörtpazarbulunmaktadır.

a)UlusalPazarb)KurumsalÜrünlerPazarıc)İkinciUlusalPazard)GözaltıPazarı

Ayrıca;ToptanSatışlarPazarı,ResmiMüzayedePazarı,BirincilPiyasa,TemerrütveRüçhanHakkıKuponPazarı(RHKP)gibigeçiciolarakaçılanpazarlardaPP’deyeralmaktadır.

Bununyanısıra;SPKtarafındanpaylarıBorsaİstanbul’daişlemgörmeyenhalkaaçıkşirketlerinfinansaldurumlarınınvehalkaaçıklıkyapılarınındeğerlendirilmesisonucundaSPKkaydındakibazışirketlerinpaylarının,Borsamızdaişlemgörmesinekararverilmiştir.Budoğrultuda,SPKtarafındanbelirlenenşirketlerleilgiliolarakSerbestİşlemPlatformu(SİP)oluşturulmuştur.

45. Ulusal Pazar nedir?Borsaİstanbulkotundabulunanveasgaritedavülkriterlerinihaizşirketlerinpaylarınıngüvenveistikrariçerisindeişlemgördüğüpazardır.

46. Kurumsal Ürünler Pazarı (KÜP) neden kurulmuştur?KÜP,dahaönceUlusalPazar’daişlemgörmekteolanmenkulkıymetyatırımortaklıkları,gayrimenkulyatırımortaklıkları,girişimsermayesiyatırımortaklıkları,borsayatırımfonlarıkatılmapaylarıyapılandırılmışürünlerbaşlığıaltındaişlemgörenaracıkuruluşvarantları,sertifikalarvediğeryapılandırılmışürünlerinayrıbölümlerhalindeözelbirpazarbünyesindeişlemgörmelerinivefiyatlarınındüzenli,şeffafbirpiyasada,rekabetkoşullarıiçindeoluşmasınıteminetmeküzerekurulmuşolanpazardır.

47. İkinci Ulusal Pazar nedir?KotasyonYönetmeliği’ndekikotasyonkoşullarınısağlayamayanşirketlerilegelişmevebüyümepotansiyelitaşıyanküçükveortaölçekliişletmelerinsermayepiyasalarındankaynakteminetmelerineolanaksağlamak,sözkonusuşirketlerdenBorsaİstanbul’daişlemgörmesiuygungörülenlerinpaylarınalikiditesağlamakvebupaylarınfiyatlarınındüzenli,şeffafbirpiyasada,rekabetkoşullarıiçindeoluşmasınıteminetmekiçinkurulanpazardır.

30 31

48. Gözaltı Pazarı nedir?GözaltıPazarıpaylarıBorsaİstanbul’daişlemgörenşirketlerve/veyapayişlemleriileilgiliolağandışıdurumlarınortayaçıkması,paylarıBorsaİstanbul’daişlemgörenşirketlertarafındankamununzamanında,tam,sürekliolarakaydınlatılmamasıvemevcutdüzenlemelereuyumkonusundagerekliözeningösterilmemesi,yatırımcılarınhaklarınınkorunmamasıvekamuyararıgereğipaylarınınBorsaİstanbulkotundançıkarılmasısonucunudoğurabilecekgelişmelerinoluşmasınedeniyleşirketlerinizlemeveincelemekapsamınaalınmasıdurumlarındasürekligözetim,denetimveizlemeortamında,yatırımcılarındevamlıvezamanındabilgilendirilmesinisağlayacakönlemlerlebirlikte,paylarınınBorsaİstanbulbünyesindeişlemgörebileceğiorganizebirpazaroluşturmakvesözkonusuşirketlerinpaylarınayatırımyapmıştasarrufsahiplerinelikiditeolanağısunmakamacıylakurulmuştur.

49. Toptan Satışlar Pazarı nedir?Öncedenalıcılarıbelirliolanveyaolmayan,bellibirmiktarınüzerindekipayişlemlerininBorsaİstanbul’dagüvenveşeffaflıkortamındagerçekleştirilebilmesiiçinoluşturulansürelibirpazardır.

50. Lot ne demektir?Birsermayepiyasasıaracının,kendisiveyakatlarıileişlemyapılabilecekasgarisayısınıveyadeğeriniifadeeder.PP’deişlembirimiolaraklotkullanılır.Kuralolarak1lot1adetpayveya1TLnominaldeğerlipayıifadeeder.Varant-sertifikapiyasasında1lot1adetvarantı-sertifikayıifadeetmektedir.BYFpazarında1lot1adetkatılmapayınıtemsiletmektedir.

51. İşlem hacmi ne demektir?Gerçekleşenhersözleşmedekiişlemmiktarıileişlemfiyatınınçarpılmasısonucubulunanhacimdir.Tümpaylarınişlemhacimleritoplamı,PP’nintoplamişlemhacminioluşturur.

52. İşlem miktarı ne demektir?Birpiyasada,birseanstayadabellibirdönemdealınıpsatılan(eldeğiştiren)menkulkıymetadedidir.İşlemmiktarı,herişlemgünü,herikiseansınişlemleriiçinayrıayrıpaybazındayayımlanır.Farklıpazarlardaişlemgörenmenkulkıymetleringerçekleşenişlemmiktarlarıtoplandığında,PP’ninogüneaittoplamişlemmiktarıortayaçıkar.53. Ağırlıklı ortalama fiyat nedir, nasıl hesaplanır?Birsonrakiseanstauygulanacakbazfiyatınhesaplanmasınaesasteşkileden,payınmiktarağırlıklıfiyatıdır.Paylarınağırlıklıortalamafiyatlarıhesaplanırken,fiyatıtesciledilennormalemirlerinkarşılaşmasısonucudeğişikfiyattanvemiktarlardangerçekleşenişlemlerdikkatealınır.Fiyatıntesciledilmesiiçinişleminlotişlemiolmasıyaniözelemirişlemişeklindeolmamasıgerekir.

54. Baz fiyat nedir, nasıl hesaplanır?Bazfiyat,birseanssüresinceopayınişlemgörebileceğiüstvealtfiyatlimitlerininbelirlenmesineesasteşkiledenfiyattır.Bazfiyat,payınensonişlemgördüğüseanstakiağırlıklıortalamafiyatınınenyakınfiyatadımınayuvarlanmasıilebulunur.

BazFiyatHesaplanmasınaİlişkinÖrnek:ABCDE.Epayının1.Seanssonundaağırlıklıortalamafiyatı30,33TL’dir.BirsonrakiseanspayınBazFiyatıveuygulanacakfiyatadımıkaçTL’dir?İlkönce30,33’ünBazFiyatAdımTablosundahangiaralığadüştüğünebakılır.Buaralık10,05-100,00aralığıdırvebuaralıktafiyatadımı0,05TL’dir(5Kr).Yanibuaralıktaemirgirişinde5Krvekatlarınauyanfiyatlardaemirgirilebilir.(30,25;30,30;30,35;30,40...).30,33bukuralauymamaktadır.Dolayısıylayuvarlanmasıgerekmektedir.Olasıfiyatseviyelerinden30,33’ealttanveüsttenenyakınadımauygunikifiyatseviyesi30,30ve30,35’dir.30,33fiyatı30,35edahayakınolduğundanyukarıdoğruyuvarlanmışvebazfiyat30,35olarakbelirlenmiştir.

33

56. PP’de emir iptali nasıl yapılır?PP’deişlemgörentümmenkulkıymetlerdeemiriptalikoşulsuzolarakserbesttir.Bukapsamdaemiriptali,açılışseansındaolduğugibiseansınsüreklimüzayedebölümündedekoşulsuzdur.Emiriptali,PP’deişlemyapanyatırımkuluşlarınınsistemeerişimizniverdikleritümkullanıcılartarafındanyapılabilir.PPAlımSatımSistemindebekleyennormalveözelalış-satışemirlerinintektek,emirbazındaiptaledilmesimümkündür.Emirtamameniptaledilebileceğigibimiktarıdaazaltılabilir.

EmiriptalininserbestbırakılmasıkapsamındaKÜPilevarantvesertifikapazarlarındapiyasayapıcılıolarakişlemgörecekmenkulkıymetlerdegirilmişolankotasyonemirlerininkoşulsuzolarakiptaledilmesisözkonusudeğildir,ancak,minimumkotasyonmiktarınakadarazaltılabilir.

Normalemirleriçinsistemdeemiriptali,fiyatkötüleştirme(alışemrindefiyatındüşürülmesi,satışemrindeyükseltilmesi)vemiktarazaltımıdurumlarındaazaltılanherbiremrinazaltılankısmınınveiptaledilenemrintamamınınişlemhacmiüzerindenmilyonda2,5oranındaücretalınır.Emrinfiyatınınpiyasadakieniyifiyatseviyesindeolduğucarifiyatseviyesindekiemirlerde,emirlerinSistemeiletilmesinitakibenemiriptali,fiyatkötüleştirmevemiktarazaltımıdurumlarındaazaltılanherbiremrinazaltılankısmınınveiptaledilenemrintamamınınişlemhacmiüzerinden•30saniyeyekadaryüzbinde4•30saniyeilebirdakikaarasındayüzbinde2•1dakikavesonrasındaiseyüzbinde1oranındaücretalınmaktadır.ÜcretleryatırımkuruluşubazındatahakkukettirilirveaylıkBorsapaylarıilebirlikteüyelerebildirilir.

Buücretinyatırımkuruluşlarınınmüşterileriolanyatırımcılarayansıtılıpyansıtılmaması,yatırımcıileyatırımkuruluşuarasındakianlaşmayabağlıdır.

55. PP’de gerçekleşen işlemlerin sorgusunda alıcı ve satıcı taraf bilgileriaçıklanıyor mu?PPAlımSatımSistemindegerçekleşenişlemlersorgusundayeralanişlemetarafüyekodlarıveaktifemirsorgusundayeralankarşıüyekodlarıseanslarsüresincegösterilmemektedir.Seanssüresinceveriyayınkuruluşlarınagönderilengerçekleşenişlemler,alıcıvesatıcıtarafbilgisiolmadangönderilmektedir.Ancakgünsonundaogüneilişkintümişlemler,tarafbilgileriileveriyayınkuruluşlarındanücretkarşılığıteminedilebilmektedir.Diğertaraftan,üyelertarafındanseanssonlarındaalınanişlemdefterlerindekarşıüyekodlarıyeralmamaktadır.ÜyelerkarşıüyekodlarınıngösterildiğiişlemdefterleriniT+1günü,günsonundaalabilmektedir.

57. Fiyat adımı nedir?

Fiyatadımı,herpayfiyatıiçinbirdefadagerçekleşebilecekenküçükfiyatdeğişimidir.Paylarınfiyatadımları,bazfiyatlarınagörebelirlenir.Aşağıdakitablolardabazfiyataralıklarıvebuaralıklarınherbiriiçin,fiyatadımlarıtanımlanmıştır.Emirgirilirkenbufiyatadımlarınauyulmasızorunludur.

Paylar

BorsaYatırımFonları

BazFiyatAralığı† FiyatAdımı†

0,01 10,00 0,01

10,05 100,00 0,05

100,50 veüzeri 0,50

BazFiyatAralığı† FiyatAdımı†

0,01 10,00 0,01

10,02 100,00 0,02

100,25 veüzeri 0,25

34 35

58. Seans içinde fiyat marjı uygulaması nasıldır?Herpayiçin,seansiçindeişlemgörebileceğiendüşük(taban)veenyüksek(tavan)fiyatlar,opayiçin“fiyataralığı”nıoluşturur.Mevcutuygulamada,PP’defiyataralıklarıbazfiyatın%10(fiyatmarjı)altıveüstüilesınırlıdır(istisnaidurumlardafarklımarjuygulamalarısözkonusudur).Varantlardavesertifikalardabazfiyatbulunmadığıiçinserbestmarjuygulanmaktadır.

59.Referans fiyat nedir?Paylarınveyarüçhanhaklarınınişlemgörebileceğienüstveenaltfiyatlimitlerininbelirlenmesineesasteşkiletmeyen,bazfiyatoluşuncayakadarreferansdeğerolarakkullanılmasıamacıylahesaplananfiyattır.Rüçhanhaklarınınişlemgörmeyebaşlayacağıilkgünvebazışirketbirleşmelerindeşirketinsırasındatesciledilenbirişlemingerçekleştiğiilkseanssonunakadarkullanılmaküzere,Borsatarafındanbirreferansfiyatilanedilmektedir.

60. Rüçhan Hakkı Kupon Pazarı (RHKP) nedir? Borsaİstanbul’daişlemgörenşirketlerin,nakdisermayeartışıyapmaküzerebelirlediklerirüçhanhakkıkullanmasüresiiçindesözkonusupayınüzerindebulunanyenipayalmakuponununalınıpsatılabilmesiiçinaçılanpazardır.SermayeartırımınakatılmakistemeyenpaysahipleriyenipayalmakuponlarınıilgilipayınRHKP’ninaçıkolduğusüreiçerisinde,paydanbağımsızolaraksatabilirler.

61. Resmi Müzayede İşlemi nedir? Mahkemelerin,icradairelerininvediğerresmidairelerinPP’demenkulkıymetsatımişlemleriyaptırmalarıiçinBorsaİstanbul’ayazılıolarakmüracaatetmekzorundaolduklarıişlemlereresmimüzayedeişlemidenir.ResmimüzayedesatışıiçinyapılacakyazılıbaşvurudaBorsaİstanbulGenelMüdürlüğütarafındanistenenbilgivebelgelerinyanısıra,satışıtalepedilenkıymetlerinMKKnezdindehaczininyapıldığınıteyitedenbilgivebelgelerinyeralmasıesastır.SadecePP’deişlemgörenmenkulkıymetleriçinBorsaİstanbul’daresmimüzayedeişlemiyapılabilir.

1Haziran2011tarihindenitibarenresmimüzayedesatışişlemlerikıymetlerinbulunduğuyatırımkuruluşuaracılığıilegerçekleştirilmektedir.YatırımkuruluşununfaaliyetteolmamasıdurumundaiseresmimüzayedesatışişlemleriBorsatarafındanyürütülmektedir.

62. SİP nedir?SPK’nın3Haziran2011tarihve17/519sayılıtoplantısında;paylarıBorsaİstanbul’daişlemgörmeyenhalkaaçıkşirketlerinfinansaldurumlarınınvehalkaaçıklıkyapılarınındeğerlendirilmesisonucundaSPKkaydındakibazışirketlerinpaylarının,Borsamızdaişlemgörmesinekararverilmiştir.SPKtarafındanbelirlenenşirketlerleilgiliolarakSİPoluşturulmuştur.SözkonusuPlatformunişleyişusulveesaslarıBorsamızın30.12.2011tarihve386sayılıBorsa

İstanbulGenelgesiiledüzenlenmişveişlemlere10Mayıs2012tarihindebaşlanmıştır.

SİP’teişlemler,PPpazarlarındakiseanssaatleriiçindegerçekleşirve“tekfiyatsistemi”uygulanır.SİP’tegüniçinde4kezemirtoplanarakfiyatbelirlenir.

SİP’teişlemgörecekşirketpaylarıilkişlemgörmeyebaşladığındailkişlemgerçekleşinceyekadarserbestmarjuygulanır.İlkişleminoluştuğuseansıizleyenseans,gerçekleşenişlemlerinağırlıklıortalamafiyatıüzerindenbazfiyatvefiyatdeğişimsınırlarıhesaplanırveuygulanır.Fiyatdeğişimsınırlarınınhesaplanmasındakullanılacakfiyatmarjı%10’dur.

SİP’teişlemgörenpaylarbrüttakasuygulamasınatabiolupaçığasatışavekredilimenkulkıymetişlemlerinekonuedilemezler.

36 37

63. Likidite sağlayıcılık nedir?Likiditesağlayıcılıkfaaliyeti,fiyatistikrarınısağlamaktanbağımsızolarak,kapsamdahilindekipaylarınlikiditesini,dolayısıylapaylarınişlemgörmekabiliyetiniartırmayayönelikisteğebağlıbirfaaliyettir.

Likiditesağlayıcılık,UlusalPazar,İkinciUlusalPazarveKurumsalÜrünlerPazarındapiyasayapıcılısüreklimüzayedevetekfiyatişlemyöntemiileişlemgörenpaylarındışındakalanveBorsatarafındanbelirlenenkriterlerisağlayanpaylardauygulanabilir.

38 39

Borçlanma AraçlarıPiyasası

65. BAP’ta işlem görebilen sermaye piyasası araçları nelerdir?

Piyasada,TürkLirasıvedövizödemeliihraçedilen;borçlanmaaraçları,menkulkıymetleştirilmişvarlıkvegelirleredayalıborçlanmaaraçları,kirasertifikaları,TürkiyeCumhuriyetMerkezBankası(TCMB),tarafındanihraçedilenlikiditesenetleriileBorsaİstanbulYönetimKurulutarafındanişlemgörmesinekararverilendiğersermayepiyasasıaraçlarıişlemgörebilir.

64. Borçlanma Araçları Piyasası (BAP) nedir?

BAP,yatırımcılarınmenkulkıymetlereyapacaklarıyatırımlarınfiyatlarınınpiyasadarekabetortamındabelirlenmesiniveistenildiğiandanakdedönüştürülebilmesinisağlamakamacıyla17Haziran1991tarihindekurulmuştur.BAP,hemkesinalım-satımişlemlerihemderepo-tersrepoişlemleriiçintekorganizepiyasadır.

40 41

66. BAP’ta hangi pazarlar vardır?BAP’ta,SPKdüzenlemeleriçerçevesindenitelikliyatırımcılaraihraçedilecekborçlanmaaraçlarınınsatışişlemlerinin(birinciel)gerçekleştirildiğiNitelikliYatırımcıyaİhraçPazarıveikincielişlemleriningerçekleştirildiğiKesinAlım-SatımPazarı,Repo-TersRepoPazarı,BankalararasıRepo-TersRepoPazarı,MenkulKıymetTercihliRepoPazarıvePaySenediRepoPazarıbulunmaktadır.

TürkiyeCumhuriyetiHazinesitarafındanihraçedilendışborçlanmaaraçlarının(“Eurotahvil”)işlemgördüğüUluslararasıTahvilPazarıveEurotahvilPazarlıklıİşlemlerPlatformu13Eylül2013tarihiitibarıylaBAPbünyesinedahiledilmiştir.

67. BAP’ta kimler işlem yapabilir?BAP’ta;a)TCMB,b)Borsaüyeleri,c)SPK’danyetkibelgesialmakkoşuluylabankalarişlemyapabilirler.

Yatırımcılar,BAP’takendileridoğrudanalım-satımyapamazlar.BAP’taalımsatımişlemleri,yalnızcaBorsaİstanbulüyesiyatırımkuruluşlarıaracılığıileyapılabilmektedir.

42 43

69. BAP pazarlarında hangi işlemler yapılmaktadır?Piyasada;doğrudanalımvedoğrudansatımişlemleri,gerialımvaadiilesatımvegerisatımvaadiilealım(repo-tersrepo)

işlemleriyapılabilir.

PiyasadaişlemlerBorsaİstanbultarafındanbelirlenensürelerdevalörlüolarakgerçekleştirilir.Üyeler,mevcutolanveya

satınaldıklarıfakathenüzteslimalmadıklarıyadaHazineihalesindenalınmışfakatteslimalınmamışmenkulkıymetlerile

SPKdüzenlemelerinceödünçalınanmenkulkıymetlerüzerindeişlemyapabilirler.

SPKdüzenlemeleriçerçevesindenitelikliyatırımcılaraihraçedilecekborçlanmaaraçlarınınsatışişlemleriNitelikli

YatırımcıyaİhraçPazarı’ndagerçekleşir.BuPazar’dasadeceözelsektörborçlanmaaraçlarınınihracıyapılabilir;kamu

menkulkıymetlerininihracıyapılmaz.

70. BAP’ta emirler nasıl işleme konulur?BAP’daalımsatımişlemleri,üyelertarafındanBorsayailetilenemirlerinrekabetkoşullarıaltındakarşılaştırılmasısuretiyle

gerçekleşir.Alımsatımsistemiçokfiyatvesüreklimüzayedeyöntemiileçalışır.Buyöntemegöreseanssüresincebir

menkulkıymettepekçokfarklıfiyattanalımsatımişlemigerçekleşebilir.Bireyselvekurumsalyatırımcılaremirlerini

doğrudanBAP’ailetemezler,ancakbiryatırımkuruluşuvasıtasıylaemirleriniiletebilirler.

BAPalımsatımsistemineiletilenteklifvetaleplerden;doğrudanalımemirlerindeenyüksekfiyatlı/endüşükoranlıemirler,

doğrudansatımemirlerindeendüşükfiyatlı/enyüksekoranlıemirler,repoemirlerindeoranıenyüksekolanemirler,ters

repoemirlerindeoranıendüşükolanemirler,repotersrepoişleminekonuolacakmenkulkıymetinbelirliolmasıhalinde

iseaynıoranlırepoemirlerindeendüşükmenkulkıymetfiyatınasahipemirler,aynıoranlıtersrepoemirlerindeenyüksek

menkulkıymetfiyatınasahipemirlergerçekleşmeönceliğinesahiptir.Fiyateşitliğihalinde,sistemezamanaçısındandaha

öncekaydedilenemirlerönceliklekarşılanır.

Aynı Gün Valörlu Öğlen Arası İleri Valörlu

Kesin Alım Satım Pazarı 09:15–14:00 12:00–13:00 09:15–17:00

Nitelikli Yatırımcıya İhraç Pazarı 09:15–14:00 12:00–13:00 09:15–14:00

Repo Ters Repo Pazarı 09:15–14:00 12:00–13:00 09:15–17:00

Menkul Kıymet Tercihli Repo Pazarı 09:15–14:00 12:00–13:00 09:15–17:00

Bankalararası Repo Ters Repo Pazarı 09:15–14:00 12:00–13:00 09:15–17:00

Pay Senedi Repo Pazarı 09:35–12:00 12:00–14:15 09:35–17:00

Uluslararası Tahvil Pazarı - 12:00–13:00 09:15–17:00

68. BAP’ta hangi saatlerde işlem yapılmaktadır?

45

BAP’taendüşükveenyüksekemirbüyüklüklerineaitbilgileraşağıdakitablodabulunmaktadır. BAP’dagerçekleşenişlemlerintakasıTakasbankA.Ş.tarafındangerçekleştirilir.BAP’tatakasvalörgünündegerçekleşir,işlemhangivalörlegerçekleşmişsetakasıotarihtegerçekleşir.Valör;işlemintakasınıngerçekleşeceğitarihiifadeederbirbaşkadeyişlemenkulkıymetveparanıneldeğiştireceğitarihanlamındadır.İşlemlerdeuygulanabilecekminimumvekaksimumvalörsüreleriaşağıdakitablodaverilmiştir.

NitelikliYatırımcıyaİhraçPazarı (¨) NormalEmirlerPazarı KüçükEmirlerPazarı

Nitelikliyatırımcılaraihraçedilecekborçlanmaaraçları 50.000(minimum) -

KesinAlım-SatımPazarı NormalEmirlerPazarı KüçükEmirlerPazarı

DİBS(†) 100.000(minimum)10.000.000(maksimum)

1.000(minimum)99.000(maksimum)

DİBS($/€) 10.000(minimum)10.000.000(maksimum) -

TCMBLikiditeSenetleri(†) 100.000(minimum)10.000.000(maksimum)

1.000(minimum)99.000(maksimum)

GayrimenkulSertifikaları(†) 1.000(minimum)10.000.000(maksimum) 1(minimum)

999(maksimum)

DiğerSermayePiyasasıAraçları(†/$/€)

10.000(minimum)10.000.000(maksimum) -

Repo-TersRepoİşlemleri(¨) NormalEmirlerPazarı KüçükEmirlerPazarı

Repo-TersRepoPazarı 500.000(minimum)10.000.000(maksimum)

1.000(minimum)499.000(maksimum)

BankalararasıRepo-TersRepoPazarı

100.000(minimum)10.000.000(maksimum) -

MenkulKıymetTercihliRepoPazarı

10.000(minimum)10.000.000(maksimum) -

PaySenediRepoPazarı 10.000(minimum)3.000.000(maksimum) -

Eurotahvilİşlemleri

UluslararasıTahvilPazarı($/€) 10.000(minimum)5.000.000(maksimum) -

EurotahvilPazarlıklıİşlemlerPlatformu

İlanedilenminimumkupürbüyüklüğüüzerinden1.000

$/€vekatlarışeklindeiletilir.-

Kesin Alım SatımPazarı

Nitelikli Yatırımcıyaİhraç Pazarı

Repo Ters RepoPazarı

Bankalararası Repo

Ters Repo Pazarı

Menkul Kıymet Tercihli

Repo Pazarı

Pay SenediRepo Pazarı

Uluslararası Tahvil Pazarı

Enaz Ençok Enaz Ençok Enaz Ençok Enaz Ençok Enaz Ençok Enaz Ençok Enaz Ençok

DİBS,GOS

t t+90 t t+7 t t+7 t t+7 t t+7 t t+2

Diğer t t+30 t t+7 t t+7 t t+2

DİBSdöviz

ödemeli

t+1(işgünü) t+90

t+3(işgünü) t+7 t t+7 t t+7

Diğerdöviz

ödemeli

t+1(işgünü) t+30

t+3(işgünü) t+7

t+1(işgünü) t+15

71. BAP’ta en düşük ve en yüksek emir büyüklükleri nelerdir? 72. BAP’ta Takas ve Valör Süreleri Nasıldır?

EmirBüyüklükleri

46 47

73. Gelişen İşletmeler Piyasası (GİP) nedir?

Gelişmevebüyümepotansiyelinesahipşirketlerinsermayepiyasalarındanfonsağlamakamacıylaihraçedecekleripaylarınişlemgörebileceğişeffafvedüzenlibirortamyaratmakamacıylakurulanpiyasadır.GİP’te,SPKtarafındankaydaalınmış,ancakKotasyonYönetmeliği’ndetanımlanmışkotasyonşartlarınısağlayamayanşirketleripaylarıişlemgörebilmektedir.ŞirketlerinGİP’ekabulüiçinkarlılık,sermayebüyüklüğü,faaliyetsüresi,piyasadeğerigibiherhangibirsayısalkoşularanmamaktadır.ŞirketlerinGİP’ebaşvurudabulunabilmesiiçinBorsamıztarafındanyetkilendirilmişbirpiyasadanışmanıileenazikiyılsüreylegeçerlibirpiyasadanışmanlığıanlaşmasıimzalamışolmasıgerekmektedir.GİP,gelişmevebüyümepotansiyelinesahipvedüşükmaliyetlefonihtiyacınıkarşılamakisteyenşirketleriçinarabirpiyasaolarakoluşturulmuştur.GİP’teişlemgörecekşirketlerinzamaniçerisindePPpazarlarınageçişyapmalarıamaçlanmıştır.

74. GİP Listesi nedir ve GİP Listesi’ne kabul başvurusu hangi paylar için yapılır?

GİPListesi,GİP’teişlemgörebilecekpaylarıgösterenlistedir.GİPListesi’nekabulbaşvurusu,anonimşirketlerinmevcutortaklarınınyenipayalmahaklarınınkısmenveyatamamenkısıtlanmasısuretiylesermayeartırımısonucundaihraçedilecekpaylariçinyapılmasıgerekmektedir.

Gelişen İşletmeler Piyasası

48 49

75. PP ile GİP arasındaki temel farklar nelerdir?

Pay Piyasası Gelişen İşletmeler PiyasasıPay Piyasası Gelişen İşletmeler Piyasası

Başvuru Şekli Açısından

İşlem Görme Açısından

Şirketler,PP’deişlemgörebilmekiçinKotasyonYönetmeliği’netabiolarakBorsaİstanbul’abaşvurudabulunur.

KotasyonYönetmeliği’ndeBorsaİstanbulkotunaalınarakkotiçipazardaişlemgörebilmekiçinnicelikve/veyaniteliğeilişkinkriterler(karlılık,faaliyetsüresi,sermayebüyüklüğü,piyasadeğerigibiunsurlarabağlanmışşartlar)tanımlıdır.Kotdışıpazarlardaişlemgörmekiçindeğerlendirmeleriseilgiligenelgelerçerçevesindeyapılır.

GerekliincelemeBorsaİstanbultarafındanyapılır,şirketkotiçiveyakotdışıpazarlardanuygunolanındaBorsaİstanbulYönetimKurulukararıileişlemgörebilir.

PP’demevcutortaklarınsahipolduklarıpaylarişlemgörebilir.

Halkaarzyöntemiylegelebilir.Halkaarzsermayeartırımıve/veyaortaksatışışeklindeyapılabilir.Borsaİstanbultarafından,kotiçipazardahalkaarzınenaz500gerçekvetüzelkişiyeyapılmışolmasışartıaranır.

ŞirketlerGİP’teişlemgörebilmekiçinGİPYönetmeliği’netabiolarakBorsaİstanbul’abaşvurudabulunur.

GİPYönetmeliği’ndebaşvurununkabulüiçinnitelikveyaniceliğeilişkinbirkritertanımlanmamıştır.

GerekliincelemepiyasadanışmanıkuruluştarafındanyapılırveincelemesonuçlarıbirraporveeklibelgelerleBorsaİstanbul’asunulur.PiyasadanışmanınınşirkethakkındahazırladığırapordaolumlugörüşbelirtmesihalindeYönetimKurulukararıileşirketpaylarıGİPListesi’nealınabilir.

GİP’teortaksatışıyoluilehalkaarzaizinverilmediğindenmevcutortaklarınsahipolduğupaylarişlemgöremez.

Halkaarzyöntemiylegelebilir.Sadecesermayeartırımışeklindeyapılabilir.Kişisayısındaherhangibirsınırlamayoktur.

İşlem Yöntemi Açısından

SPK, Borsa İstanbul ve MKK’ya Ödenen Ücretler Açısından

Finansal Raporların Kamuya Açıklanması

Yatırımcı Açısından

SürekliMüzayedeYöntemi,PiyasaYapıcılıSürekliMüzayedeYöntemi,TekFiyatİşlemYöntemiuygulanmaktadır.

SPKkayıtücreti:%0,1(bindebir)

Borsaİstanbulkotaalmaücreti:Paylarınnominaltutarıüzerinden%0,1(bindebir)

Borsaİstanbulkottakalmaücreti:Kotaalmaücretinindörtebiri

MKKüyelikgirişücreti:(2.000TL’denaz,50.000TL’dençokolmamakşartıyla)ödenmiş/çıkarılmışsermayenin%0,1(bindebiri)

İhracınnominaltutarıüzerinden:%0,05(onbindebeş)

Bağımsızdenetimdengeçmiş6aylıkveyıllıkfinansaltablolar

Bağımsızdenetimdengeçmemiş3ve9aylıktablolar

Yılsonufaaliyetraporukamuyaaçıklanır.

Yatırımcıilearacıkurumarasındaçerçevesözleşmesiimzalanmasıgerekmektedir.

SPKkayıtücreti:%0,01(onbindebir)

GİPListesi’nekabulücreti:Başvuruyakonupaylarınnominaltutarıüzerinden%0,01(onbindebir)

GİPListesi’ndebulunmaücreti:GİPListesi’nekabulücretinindörttebiridir.

MKKüyelikgirişaidatı:(200TL’denaz,5.000TL’dençokolmamakşartıyla)ödenmiş/çıkarılmışsermayenin%0,01(onbindebiri)

İhracınnominaltutarıüzerinden:%0,005(yüzbindebeş)

Yılsonufinansaltablolarilebunlarailişkinbağımsızdenetimraporu

Bağımsızdenetimdengeçmemiş6aylıkfinansaltablolar

Yılsonufaaliyetraporukamuyaaçıklanır.

ÇerçevesözleşmesininyanısıraRiskBildirimFormuimzalanmasıgerekmektedir.

PiyasaYapıcılıSürekliMüzayedeYöntemive/veyaTekFiyatİşlemYöntemiuygulanmaktadır.

50 51

76. GİP’te ortakların sahip oldukları payların halka arzı yapılabilir mi?

GİP’tehalkaarzdaneldeedilecekgelirindoğrudanşirketinfinansmanihtiyacınıkarşılamasıamaçlanmaktadır.Bunedenle,GİP’teortaksatışıyoluilehalkaarzyapılmasınaizinverilmemektedir.Ancakmevcutortaklarınbirincilpiyasadanyadaikincilpiyasadanpayalımsatımıyapmasındaherhangibirengelbulunmamaktadır.

77. Piyasa danışmanlığı nedir?

Gelişmevebüyümepotansiyelinesahipşirketlerinbelirlenmesi,sermayepiyasasıveBorsaİstanbulmevzuatıhakkındabilgilendirilmesivepaylarıBorsa’daişlemgördüğüsürecemevzuatgerekleriniyerinegetirmedezorlukyaşamamalarıamacıylaGİP’tepiyasadanışmanlığımekanizmasıoluşturulmuştur.Şirketlerin,GİP’epiyasadanışmanıaracılığıylabaşvurudabulunmasızorunludur.

78. Kimler piyasa danışmanı olabilir?

SPKdüzenlemelerikapsamındafaaliyetgösteren;a)YatırımDanışmanlığıYetkiBelgesiveyaHalkaArzaAracılıkYetkiBelgesisahibiolanyatırımkuruluşları

b)YatırımDanışmanlığıYetkiBelgesinesahipportföyyönetimşirketleri

c)GirişimsermayesiyatırımortaklıklarıpiyasadanışmanlığıgörevindebulunmaküzereBorsaİstanbul’abaşvurudabulunabilirler.

79. GİP şirketleri PP pazarlarına geçebilir mi?

GİP’teişlemgörenşirketlerzorunluolarakveyaisteğebağlıolmaküzerePPpazarlarınageçebilirler.ZorunlubaşvurupaylarıGİP’teişlemgörenşirketin,bağımsızdenetimdengeçmişsonyılsonufinansaltablolarıesasalınarakBorsaİstanbulKotasyonYönetmeliği’ndekiilgilişartlarısağlamasıveenaz500gerçekve/veyatüzelkişiortağıbulunmasıhalindePPpazarlarındanbirindeişlemgörebilmesiiçinbaşvurudabulunmasıgereklidir.

İsteğebağlıolarakPPpazarlarındaişlemgörmekisteyenGİPşirketleri,değerlendirilmeküzereBorsaİstanbul’abaşvurabilirler.GİPşirketlerininİkinciUlusalPazar’ageçişlerinde379sayılıİkinciUlusalPazarEsaslarıGenelgesi’ninIII.maddesindearananşartlarınyanısırasözkonusuşirketpaylarınınGİP’teenaz1yılişlemgörmesi,şirketinson2yılaaityılsonufinansaltablolarıileilgiliaradönemfinansaltablolarınınbağımsızdenetimdengeçirilmişolmasıgerekmektedir.

80. SPK kaydında olup, payları Borsa’da işlem görmeyen şirketlerin payları GİP’te işlem görebilir mi?

SPKkaydındaolanşirketlerinmevcutortaklarınrüçhanhaklarıkısıtlanarakyeniyapacaklarısermayeartırımısonucuihraçedecekleripaylarGİPListesi’nekabuledilebilirveGİP’teişlemgörebilir.SözkonusuşirketlerinGİP’teişlemgörebilmesiiçinGİPYönetmeliği’nin“GİPListesi’nekabulkriterlerivepaylarınGİPListesi’nekabulü”başlıklı5incimaddesindebelirtilenşartlarıyerinegetirmelerigerekmektedir.

81. GİP’te uygulanan Kamuyu Aydınlatma Yükümlülükleri nelerdir?

PaylarıGİPListesi’ndebulunanşirket,yılsonufinansaltablolarıilebunlarailişkinbağımsızdenetimraporunu,bağımsızdenetimdengeçirilmezorunluluğuolmayanaltıaylıkfinansaltablolarınıveyılsonufaaliyetraporunukamuyaduyurur.

Ayrıcaşirketpaylarınındeğerini,yatırımcılarınyatırımkararlarınıetkileyebileceknitelikteveyayatırımcılarınhaklarınıkullanmalarınayönelikönemliolayvegelişmelerinşirkettarafındankamuyaaçıklanmasızorunludur.Şirket,GİPYönetmeliğigereğincepiyasadanışmanıtarafındankamuyaaçıklanmaküzerekendisineiletilenaçıklamalarilepiyasadanışmanlığıanlaşmasınailişkinhususlarıdakamuyaduyurur.

Kamuyuaydınlatmaişlemleri,KAPsistemikullanılarakİnternetortamında,elektroniksertifikaveimzakullanılarakyapılır.

82. GİP’te hangi işlem yöntemi uygulanmaktadır?

GİP’tealımsatımişlemleriningerçekleştirilmesindetemelolarakPiyasaYapıcılıSürekliMüzayedeYöntemiveyaTekFiyatİşlemYöntemiuygulanır.PiyasayapıcısıbulunmayanişlemsıralarındaTekFiyatİşlemYöntemiuygulanır.

BÜTÜN YÜKSEK HEDEFLERİLK BASAMAKLA BAŞLAR

Gelişen İşletmeler Piyasası (GİP) ile hedefe yürüyenler arasına katılın.Finansal kaynak, likidite, tanınırlık, kredibilite ve kurumsallaşmaya yönelik avantajlarla;

Ulusal Pazar’ın tüm olanaklarına kavuşmadan önce, şirketinizin ihtiyacı olan sağlam adımları atma imkanını yakalayın.

52 53

83. GİP’te işlemler ne şekilde gerçekleşmektedir?GİP’te,PPişlemleriiçinkullanılanteknikaltyapıveimkanlardanyararlanılmaktadır.BunedenleGİP’te,büyükölçüdePP’deuygulanankurallarvedüzenlemelerçerçevesindePPseanssaatleriiçerisindeişlemlergerçekleşir.PP’deişlemyapmayetkisibulunanmevcuttümüyelerveüyetemsilcileriGİP’tedeişlemyapmayetkisinesahipolmaklabirlikte,2013yılındanitibarenBorsamızayeniüyelikbaşvurusundabulunanüyelerinGİP’defaaliyettebulunabilmesiiçinGİPfaaliyetaidatıödemesigerekmektedir.TakasesaslarıaçısındanPPileGİParasındafarklılıkbulunmamaktadır.

84. GİP şirketlere maliyet açısından hangi avantajları sunmaktadır?

GİP’teişlemgörecekşirketleriçinSPKkayıtücreti,MKKüyelikveişlemücretleriileBorsaİstanbulücretleriPP’deişlemgörenşirketleregöre1/10(ondabir)seviyesineindirilmiştir.Ücretlerdeyapılanindiriminyanısıraprosedürlerdeyapılansadeleştirmelerveyenidüzenlemelerilemaliyetleriazaltıcıönlemleralınmıştır.

SPK,KüçükveOrtaÖlçekliİşletmeleriGeliştirmeveDesteklemeİdaresiBaşkanlığı(KOSGEB),BorsaİstanbulveTürkiyeSermayePiyasalarıBirliği(TSPB)arasında04.02.2011tarihindeimzalananişbirliğiprotokolükapsamında,GİP’teişlemgörmeküzere,sermayepiyasasıaraçlarınıhalkaarzedecekKüçükveOrtaBoyİşletmeler(KOBİ)’lerinhalkaarzailişkinbelirlenecekmaliyetlerininfinansmanınınsağlamasıiçinKOSGEBtarafından“GelişenİşletmelerPiyasasıKOBİDestekProgramı”oluşturulmuştur.

KOSGEB,“GelişenİşletmelerPiyasasıKOBİDestekProgramı”ileüstlimititoplam100.000TLolmaküzereaşağıdakitablodabelirtilenşekildegeriödemesizdesteksağlayacaktır.DestektenKOSGEB’ekayıtlıolanveGİP’teişlemgörmeküzerebaşvurudabulunanşirketleryararlanabilecektir.

86. VİOP’ta hangi pazarlarlar yer almaktadır?VİOPbünyesindePayOpsiyon,EndeksOpsiyonvePayVadeliİşlem,EmtiaVadeliİşlem,DövizVadeliİşlem,DövizOpsiyon,EndeksVadeliİşlem,ElektrikVadeliİşlem,KıymetliMadenlerVadeliİşlemsözleşmelerininherbiriiçinAnaPazar,ÖzelEmirveÖzelEmirİlanPazarıolmaküzeretoplam27Pazarbulunmaktadır.BupazarlardanÖzelEmirİlanpazarlarıhenüzişlemeaçılmamıştır.

87. Vadeli işlem (Futures) sözleşmeleri nedir ve VİOP’ta hangi vadeli işlem sözleşmeleri yer almaktadır? Vadeliişlemsözleşmeleri,belirlibirvadede,öncedenbelirlenenfiyat,miktarveniteliktedayanakvarlığıalmaveyasatmayükümlülüğüverensözleşmelerdir.ŞuanVİOP’taçeşitlivadelerde10farklıpaysenedinedayalıvadeliişlemsözleşmeleri,endeksvadeliişlemsözleşmeleri,dövizvadeliişlemsözleşmeleri,emtiavadeliişlemsözleşmeleri,elektrikvadeliişlemsözleşmeleri,kıymetlimadenlervadeliişlemsözleşmeleriişlemgörmektedir.

88. Opsiyon sözleşmeleri nedir ve VİOP’ta hangi opsiyon sözleşmeleri yer almaktadır?Opsiyonsözleşmeleri,opsiyonualantarafabelirlibirvadedeveyabelirlibirvadeyekadar,öncedenbelirlenenfiyat,miktarveniteliktedayanakvarlığıalmaveyasatmahakkıveren,satantarafıisedayanakvarlığıalmayaveyasatmayayükümlükılansözleşmelerdir.ŞuanVİOP’taçeşitlivadevekullanımfiyatlarında10paysenedineveBIST30endeksinedayalıalımvesatımopsiyonsözleşmeleriişlemgörmekteikenTLDolarparitesinedayalıalımvesatımopsiyonsözleşmeleriişlemeaçılacaktır.

DestekUnsurları DestekÖdemesi

ÜstLimiti(†)Oranı(%)

Piyasadanışmanıdanışmanlıkhizmetbedeli(azami2yıl) 60.000 75

Bağımsızdenetimhizmetibedeli 20.000 75

SPKkurulkaydınaalmaücreti,GİPListesinekabulücreti,MKKmasrafı 10.000 100

Yatırımkuruluşunaödenecekaracılıkkomisyonu 10.000 75

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası

85. Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası nedir?

VadeliİşlemveOpsiyonPiyasası(VİOP),Borsaİstanbulbünyesindekurulanekonomikveyafinansalgöstergeler,sermayepiyasasıaraçları,kıymetlimadenlerveemtiaüzerinedüzenlenmişvadeliişlemveopsiyonsözleşmeleriilediğertürevaraçlarınelektronikortamdaalınıpsatılabileceğibirpiyasadır.

54 55

89. Opsiyon sözleşmeleriyle ilgili temel kavramlar nelerdir?

Açık Pozisyon: Vadeliişlempiyasalarındaalınmışvehenüzkapatılmamışpozisyonlaradenir.Alım Opsiyonu:Alımopsiyonu,belirlibirvadedeveyabelirlibirvadeyekadar,öncedenbelirlenenfiyatüzerinden,bellimiktarveniteliktekidayanakvarlığıalmahakkınıverensözleşmelerdir.Satım Opsiyonu:Satımopsiyonu,belirlibirvadedeveyabelirlibirvadeyekadar,öncedenbelirlenenfiyatüzerinden,bellimiktarveniteliktekidayanakvarlığısatmahakkınıverensözleşmelerdir.Amerikan Tipi Opsiyon:Vadedenönceherhangibirtarihteopsiyonalıcısıtarafındankullanılabilenopsiyonlardır.Avrupa Tipi Opsiyon:Sadecevadetarihindeopsiyonalıcısıtarafındankullanılabilenopsiyonlardır.İçsel Değer:Alımopsiyonlarındaiçseldeğer,dayanakvarlığınfiyatıylakullanımfiyatıarasındakifarkınsıfırdanbüyükolmasıdurumundakifarktır,sıfırdanküçükolmasıdurumundaisesıfırdır.Satımopsiyonlarındaiseiçseldeğer,kullanımfiyatıiledayanakvarlığınfiyatınınfarkınınsıfırdanbüyükolduğudurumdakifarktır.Sıfırdanküçükolmasıdurumundaisesıfırdır.Başabaşta Opsiyon:Dayanakvarlığınpiyasafiyatınınopsiyonsözleşmesindekikullanımfiyatınaeşitolduğuopsiyondur.Karda Opsiyon: İçseldeğerisıfırdanbüyükolanopsiyonlardır.Zararda Opsiyon:İçseldeğerisıfırolanopsiyonlardır.Başlangıç Teminatı:VadeliişlemveopsiyonsözleşmelerinialmakveyasatmakiçinTakasMerkezi’neyatırılmasızorunluolanasgaritutardır.Sürdürme Teminatı:Başlangıçteminatınıninebileceğienaltseviyedir.BuseviyedeTakasMerkezitarafındanteminattamamlamaçağrısıyapılır.Hesapların Güncellenmesi: Hesaplarıngüncellenmesi,piyasadaişlemyapantaraflarınsahipoldukları

pozisyonlarınhergünsonundabelirlenenuzlaşmafiyatlarıesasalınarakdeğerlemeyetabitutuluphesaplarayansıtılmasıdır.Teminat Tamamlama Çağrısı:Seanskapanışındansonravadeliişlemveopsiyonsözleşmelerineaitgünsonuuzlaşmafiyatlarıbelirlenirvetümhesaplargüncellenir.Toplamteminatı,SürdürmeTeminatıtutarınınaltınadüşenveyaeksinakitteminatoluşanhesaplariçinilgiliüyelere“teminattamamlamaçağrısı”yapılır.ÜyelerteminattamamlamaçağrısıyükümlülükleriniT+1günüengeçsaat15:00’ekadaryerinegetirmekzorundadırlar.Binom Opsiyon Fiyatlama Modeli:Opsiyonfiyatıhesaplamamodelidir.Cox-Ross-Rubinsteintarafından1979yılındageliştirilmiştir.Black Scholes Opsiyon Fiyatlama Modeli: FisherBlackveMyronScholestarafından1973yılındageliştirilmiştir.Avrupatipiopsiyonlarınfiyatlarınıhesaplamadakullanılır.Fiziki Teslimat:Biropsiyonunkullanılmasısonucuveyavadeliişlemsözleşmesininvadesinindolmasısonucudayanakvarlığınkısataraftanuzuntarafageçmesidir.Nakdi Uzlaşma:Biropsiyonunkullanılmasısonucuveyavadeliişlemsözleşmesininvadesinindolmasısonucudayanakvarlığındeğişimiyerine,opsiyonkullanıldığındaveyavadesonundaoluşankarveyazararınnakitolarakeldeğiştirmesidir.Vega:Dayanakvarlığınstandartsapmasındaki%1’likdeğişiminopsiyonfiyatınınekadaretkilediğinigösterir.Gama:Opsiyonundayanakvarlığınınfiyatıbirbirimdeğiştiğinde,opsiyondeltasındakideğişiminnekadarolacağınıgösterir.Delta:Opsiyonundayanakvarlığınınfiyatıbirbirimdeğiştiğinde,opsiyonprimindekideğişiminnekadarolacağınıgösterir.

Gerçekleşmezse İptal Et Emir: Girildiğianda,pasiftekarşıtaraftabekleyenemirlerindurumunagöreemrintamamınıngerçekleşmesi,aksitakdirdetamamınıniptaledilmesiiçinkullanılanemirtürüdür.Kalanı İptal Et Emir:Girildiğianda,pasiftekarşıtaraftabekleyenemirlerindurumunagöreemrintamamınınveyabirkısmınıngerçekleşmesi,gerçekleşmeyenkısmınıniptaledilmesiiçinkullanılanemirtürüdür.Kalanı Pasife Yaz Emir:Girildiğiandagerçekleşmesiesasolmaklabirlikte,tamamınıngerçekleşmemesidurumundakalanmiktarınpasifemirolaraktutulduğuemirtürüdür.Kullanım Fiyatı:Biropsiyonunkullanılmasıdurumundadayanakvarlığınalım/satımınınhangifiyattanolacağınıgösterir.Opsiyon Primi:Opsiyonasahipolabilmekiçinödenmesigerekenmeblağdır.Kaldıraç:İşlemyapabilmekiçinyatırılmışolanteminatınüzerindeişlemyapabilmeyeimkanverenuygulamadır.Pozisyon Kapatmak:Varolanpozisyonunaynımiktardaterspozisyonalarakkapatılmasıdır.Put-Call Paritesi:Buparite,alımveyasatımopsiyonlarındanbirisininfiyatınınbilinmesidurumundadiğerinindeteorikfiyatınınbulunabileceğinigösterir.Sözleşme Büyüklüğü:Herbirsözleşmedeyeralandayanakvarlıkmiktarıdır.Uzlaşma fiyatı:Vadeliişlemveopsiyonpiyasalarındagünsonundateminatlarınbelirlenmesivegeçicikar/zararınhesaplanmasıamacıylabazalınanfiyattır.Kullanım:Opsiyonusatınalantarafınopsiyonuniçerdiğihakkıtalepetmesidir.Avrupatipiopsiyonlardavadede,Amerikantipiopsiyonlardaisevadeyekadarherhangibirtarihtebuhaktalepedilebilir.Zımni Oynaklık: Menkulkıymetinileriyedönükoynaklığıkonusundapiyasakatılımcılarınınbeklentilerinekarşılıkgelir.Piyasadaoluşanfiyattan,bufiyatakarşılıkgelenoynaklığınhesaplanmasıyoluylabulunur.

56 57

91. VİOP’taki risk yönetimi ve teminat sistemi hakkında bilgi verebilir misiniz?

VİOPriskyönetimiTakasbanktarafındanyapılır.İşlemsistemindegerçekleşenişlemlergerçekzamanlıolarakTakasbanktarafındançekilerekpozisyonadönüştürülür.Pozisyonugüncellenenhesaplariçinsonaçıkpozisyonvesonparametredosyasıverilerinegöre“BulunmasıGerekenTeminat”hesaplanır.“SürdürmeTeminatı”,bulunmasıgerekenteminatdeğerinin%75’iolarakdikkatealınır.

Teminat Tamamlama Çağrısı

[Toplam Teminat ± Geçici Kar/Zarar] < [Sürdürme Teminatı]

Sürdürmeteminatının,[ToplamTeminat±GeçiciKar/Zarar]tutarınaoranıolaraktanımlananriskoranı%100’denbüyükise,ilgilihesap“riskli”durumadüşer.Risksizdenriskliyedoğru0,1,2ve3olarakdörtriskseviyesibelirlenmiştir.

Hesaplar,riskdurumunagörekademeliolarakbilgilendirmeyapılarakriskazaltıcıişlemleryapılmasıkonusundayönlendirilir.Takasbanksistemitarafından,saklamahesaplarınınriskdurumundabirdeğişiklikolmasıhalindeBorsa’yabildirilir.SözkonususaklamahesabınabağlıişlemhesaplarınınriskdurumuBorsatarafındangüncellenir.

1ve2riskseviyeleriuyarıniteliğindedir,sadece“riskli”hesapstatüsüneyaklaşıldığınıgösterir.3riskseviyesindekihesaplar“risklihesap”statüsündedir.Risklidurumagirenhesabınpasifemirleriişlemsistemindeotomatikolarakiptaledilir.Hesap,teminatyatırarakve/veyariskoranınıyadabulunmasıgerekenteminatdeğeriniarttırmayanişlemyaparakrisklidurumdançıkabilir.Risklihesaplariçinteminatyatırılabilirancakçekilemez.

Biröncekigüneilişkinteminattamamlamaçağrısıbulunanhesaplarbulunmasıgerekenteminatdeğeriniazaltıcıişlemyaparakveyanakitteminatyatırarakrisklidurumdançıkabilirler.Üyelerriskdurumlarını,işlemsistemindenveTakasbanksisteminden,teminatdurumlarınıisesadeceTakasbanksistemindentakipedebilirler.

90. SPAN hakkında bilgi verir misiniz?

VİOP’tauygulanacakteminatlandırmametoduolanSPAN(StandardPortfolioAnalysisofRisk),portföyriskibazında,takaskurumuvemüşteridetayındagerekliteminatıhesaplayanbirsistemdir.SPAN,tanımlanan16farklısenaryoyagöreportföyünmaruzkalabileceğiriskianalizederek,teminatgerekliliğiniolmasıgerekeneenyakınşekildehesaplayanriskölçümveteminatlandırmametodolojisidir.

93. Vadeli piyasalar yatırımcılarına ne gibi avantajlar sağlar?

Riskten Korunma (Hedging):Vadelipiyasalaryatırımcılara,sözleşmeyekonuolandayanakvarlığınişlemgördüğüspotpiyasalardaortayaçıkabilecekfiyatdeğişimlerinekarşıkorunmaolanağısağlar.

Etkin Fiyat Oluşumu:Finansalpiyasalardaspotpiyasanınyanındaetkinfaaliyetgösterenbirvadelipiyasanınvarlığıfiyatoluşummekanizmasınındahaetkinçalışmasınısağlar.Vadelipiyasanınolmasınedeniyle,dayanakvarlıkfiyatınailişkingeleceköngörüleridedevreyegirdiğiiçinspotpiyasadaoluşanfiyatsadecespotpiyasanınolduğudurumagöreçokdahaetkinolacaktır.

Yüksek Likidite:Vadelipiyasalarspotpiyasalaragöredahadüşüktutarlıyatırımlaaynımiktardadayanakvarlıküzerineyatırımyapmayaolanakverdiğinden,dahagenişkitlelereyatırımyapmafırsatısunarakherikipiyasanındadahalikitolmasınısağlar.

Kaldıraç Etkisi:Vadelipiyasalaryatırımcılaraküçükmiktardayatırımlabüyükmiktarlıpozisyonalmavekaldıraçetkisiyardımıylayüksekkazançeldeetmeimkanısağlar.Ancakkaldıraçetkisiyatırımcıiçin,spotpiyasayagöreçokdahahızlıvebüyükmiktardazararetmeriskinideiçindebarındırır.

Portföy Çeşitlendirmesi:Vadelipiyasalarportföyyöneticilerine,portföyçeşitlendirmesivedolayısıyladariskinyayılmasıaçısındandeğişikseçeneklersunar.

Sentetik Pozisyonlar:Vadelipiyasalardaişlemgörenürünlerkullanılarakspotpiyasalardaişlemgörenürünlerinkinebenzergetirigrafiğiolansentetikpozisyonlaroluşturulabilir.Buözelliğinedeniylevadelipiyasalar,piyasalardaetkinliğinartmasınavespotpiyasadakifiyatdalgalanmalarının(volatilite)azalmasınayardımcıolur.

Detaylıbilgiiçin;http://www.takasbank.com.tr/tr/Sayfalar/Viop-Risk.aspx

Detaylıbilgiiçin;http://www.takasbank.com.tr/tr/Prosedurler/Turev%20

Piyasalar%20MKT%20Proseduru.pdf

58 59

Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası

94. Kıymetli Madenler Piyasası’nda hangi kıymetli madenler işlem görür?KıymetliMadenlerPiyasası’ndaAltın,Gümüş,Platin,Paladyumişlemgörür.

95.Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası bünyesinde hangi piyasalar yer almaktadır? KıymetliMadenlerveKıymetliTaşlarPiyasasıbünyesindeKıymetliMadenlerPiyasası,ElmasveKıymetliTaşlarPiyasasıveKıymetliMadenlerÖdünçPiyasasıbulunmaktadır.

100. Kıymetli Madenler Piyasası seans saatleri nedir?

KıymetliMadenlerPiyasası’ndaişlemsaatleri,seans16:00’dabaşlayanveertesiişgünüsaat16:00’dasonaeren7gün24saatkesintisizseansşeklindedüzenlenmiştir.

101. Kıymetli Madenler Piyasası’na üye olmanın ön şartı nedir?

KıymetliMadenlerPiyasası’naüyeolmanınönşartıHazineMüsteşarlığı’ndan“Faaliyetİzni”alınmışolmasıdır.

98. Kıymetli Madenler Piyasası’nda kabul edilen teminat türleri nelerdir?

KıymetliMadenlerPiyasası’ndateminatlaraşağıdakideğerlerdenoluşur:•TürkLirası•YönetimKurulutarafındancinsleribelirlenenefektifvedövizler•Bankateminatmektupları•HertürlüDevletTahviliveHazineBonoları•BorsaTakasMerkezi’neteslimedilenkıymetlimadenler

99. Kıymetli Madenler Piyasası’na üye olabilecekler kimlerdir?

KıymetliMadenlerPiyasası’naüyeolabilecekler:•Bankalar•Yetkilimüesseseler•Kıymetlimadenaracıkurumları•Kıymetlimadenüretimvepazarlamasındabulunankuruluşlar•YurtdışındayerleşikşirketlerinTürkiye’dekişubeleri

96. Türkiye’ye ithal edilen kıymetli madenler kaç iş günü içinde Borsa’ya teslim edilmek zorundadır?

Türkiye’yeithaledilenkıymetlimadenler3işgünüiçindeBorsa’yateslimedilmekzorundadır.

97. Kıymetli Madenler Piyasası’nda kaç tür teminat tesis edilir?

KıymetliMadenlerPiyasası’nda2türteminattesisedilir.1)Üyelik/RiskTeminatı2)İşlemTeminatı

60 61

Kotasyon

102. Kotasyon nedir?

YatırımcısınaöncedenbelirlenmişkoşullarınKotasyon(Borsaİstanbulkotunaalınma);menkulkıymetborsalarındasürekliişlemgörmesitalepedilensermayepiyasasıaraçlarınınilgilişartları(kotasyonkriterleri)taşımalarıdurumundakotlistesinekayıtedilmesiveişlemgörmesininkabuledilmesidir.İlkkotasyon,şirketpaylarınınilkkezborsakotunaalınmasıdır.İlavekotasyonise,paylarıborsakotundabulunanşirketinsermayeartırımınedeniyleihraçettiğiyenipaylarınınkotasyonudur(Diğertaraftan;piyasayapıcıüyetarafındaniletilen,iletildiğimenkulkıymetteseansanındakideğerleriitibarıylaişlemgerçekleşebilecekfiyataralığınıbelirleyen,alışvesatışemrişeklindekifiyatvemiktarbildiriminede“kotasyon”denir.Burada,kullanıldığıyeregöre“kotasyon”unanlamıdeğişmekteolup,buayırımıgözönündebulundurmakgerekmektedir).

103. Ulusal Pazar’da ilk kotasyon kriterleri hangileridir?

Ortaklıkhaklarınıtemsiledenmenkulkıymetler,ilkkotasyonşeklindekoteediliyorise;başvurunun,başvurutarihinekadarihraçedilmişbutürmenkulkıymetlerintamamınıkapsayacakşekildeyapılmışolmasıveortaklığın;

a)SPKdüzenlemeleriçerçevesindeizahnamedeyeralacakmalitablolarilebağımsızdenetimraporlarınınBorsaİstanbul’asunulmuşolması

b)Kuruluşundanitibarenenaz3takvimyılıgeçmişolması

Bumaddeninbirincifıkrasının(b)bendininuygulanmasında,ortakların,anonimortaklıktürüdışındakiherhangibirsermayeşirketitüründegeçensürelerideyılhesabındadikkatealınır.3yıldanfazlafaaliyetsüresiolanenazbirortaklığaminimum%51oranındaiştiraketmeksuretiyleholdingyapısındakurulanyenibirortaklığınbaşvurmasıhalinde,sözkonusuholdingiçin3takvimyılışartıaranmaz.Ancak,kuruluşundanitibarenenaz3takvimyılıgeçmişiştiraklerinözsermayelerinin,holdingyapısındakurulanyeniortaklığınaktifbüyüklüğünün%50’sininaltındaolmamasıgerekir

c)Ortaklığınaşağıdaalternatifgruplardayeralankoşullardanaynıgrupiçerisindeyeralankoşullarıntamamınısağlaması

104. İkinci Ulusal Pazar’da hangi şartları taşıyan şirketlerin payları işlem görmektedir?

İkinciUlusalPazar’da;KotasyonYönetmeliği’ninilgilimaddesindebelirtilenşartlarıtaşımayanşirketlerileküçükveortaölçekliişletmelerinveyapaylarıkottançıkarılanşirketlerden,geçiciveyasürekliolarakİkinciUlusalPazar’aalınmalarınakararverilenşirketlerinpaylarıişlemgörebilirler.

PaylarınınİkinciUlusalPazar’daişlemgörebilmesiiçin;

a)Başvurunun,başvurutarihinekadarihraçedilmişbutürmenkulkıymetlerintamamınıkapsayacakşekildeyapılmışolması

b)Ortaklığınhalkaarzedilenpaylarınpiyasadeğeriilebupaylarınödenmişveyaçıkarılmışsermayeyeoranınınsırasıylaenaz6.800.000TLve%15olmasıyada13.500.000TLve%5olması

c)Paylarıntedavülünüengelleyicibirhususbulunmamakkaydıyla,ortaklığınmalivehukukidurumu,faaliyetleri,paylarıntedavülhacmigözönünealınarakyapılandeğerlendirmesonucundaortaklıkpaylarınınİkinciUlusalPazar’daişlemgörebilmesineilişkinBorsaİstanbultarafındankararverilmesi

d)Borsaİstanbultarafındangeçerlikabuledilebilecekdurumlardışındakinedenlerleson1yıliçindeortaklığınfaaliyetlerine3aydanfazlaaravermemişolması,tasfiyeveyakonkordatoistenmemişolmasıveBorsaİstanbultarafındanbelirlenendiğerbenzeridurumlarınyaşanmamışolmasıgerekmektedir.

d)FinansmanyapısınınfaaliyetlerinisağlıklıbirbiçimdeyürütebilecekdüzeydeolduğununBorsaİstanbulyönetimincetespitettirilmişvekabuledilmişolması

e)EsassözleşmeninBorsaİstanbul’daişlemgörecekmenkulkıymetlerindevirvetedavülünükısıtlayıcıveyasenetsahibininhaklarınıkullanmasınaengelolacakkayıtlariçermemekteolması

f)Ortaklığınüretimvefaaliyetlerinietkileyecekönemlihukukiuyuşmazlıklarınbulunmaması

g)Borsaİstanbulyönetimincegeçerlikabuledilebilecekdurumlardışındakinedenlerleson1yıliçindeortaklığınfaaliyetlerine3aydanfazlaaravermemişolması,tasfiyeveyakonkordatoistenmemişolmasıveBorsaİstanbul’cabelirlenendiğerbenzeridurumlarınyaşanmamışolması

h)Menkulkıymetlerin,piyasadakimevcutvemuhtemeltedavülhacmibakımındanBorsaİstanbul’unbelirlediğikriterlereuygunolması

ı)Kuruluşvefaaliyetbakımındanhukukidurumuilepaylarınhukukidurumununtabiolduklarımevzuatauygunolduğununbelgelenmesişarttır.

OydanyoksunpaylarveimtiyazlıpaylargibiüzerindetaşıdığıhaklarbakımındanözelliğibulunanortaklıkhakkıverenmenkulkıymetleriçinBorsaİstanbulilaveşartlaristeyebileceğigibiyukarıdayeralanşartlardanbirkısmınınaranmamasınıdakararlaştırabilir.

(c)bendindebelirtilentutarlar,TürkiyeİstatistikKurumu(TÜİK)yıllıküreticifiyatlarıgenelendeksindemeydanagelenortalamafiyatartışıoranıdikkatealınarakBorsaİstanbultarafındanarttırılabilir.Diğertaraftan,ortaklıkpaylarınıngerçekleştirilenhalkaarzıtakibenBorsaİstanbulkotunaalınarakUlusalPazar’daişlemgörebilmesiiçinenazSermayePiyasasıKanunu’ndabelirtilensayıdagerçekvetüzelkişiyesatılmasıgerekmektedir.

Grup 1 Grup 2 Grup 3

Halka arz edilen payların piyasa değeri

Asgari135.000.000

Asgari68.000.000

Asgari33.500.000

Vergi öncesi kar elde edilmiş olması

Sonikiyıldanenazbirinde

Sonikiyıldanenazbirinde Son2yıl

Halka arz edilen payların ödenmiş veya çıkarılmış sermayeye oranı

- Asgari%5 Asgari%25

Bağımsız denetimden geçmiş en son mali tablolardaki özsermaye

Asgarit33.500.000

Asgarit22.000.000

Asgarit13.500.000

63

Endeksler

105. Endeks ne demektir?

Endeks,birveyadahafazladeğişkeninhareketlerindenibaretolanoransaldeğişimiölçmeyeyarayanbirfinansalgöstergedir.

Endeksler,karmaşıkolaylarıntekbirrakamaindirgenmesinisağlayan,olaylarvesonuçlarıhakkındayaklaşıkbilgiverebilenaraçlardır.PayEndeksleriborsadaişlemgörenpaylarınfiyatvegetiriperformanslarınıbütünselvesektörelbazdaölçmektedir.PayEndeksleri,paylardakifiyathareketlerindenyolaçıkılarakborsanıngeneltrendlerininbelirlenmesindekullanılabileceğigibigünümüzdebirendeksibazalanBYFaracılığıylavevadeliişlemlerekonudayanakvarlıkolmasıylafinansalürünolarakdakullanılabilmektedir.

106. PP Endeksleri oluşturulmasının amacı nedir?

Borsaİstanbul’daişlemgörenpaylarınfiyatvegetirilerininbütünselvesektörelbazdaperformanslarınınölçülmesiamacıylaoluşturulmuştur.

107. Bir endeksin oluşturulmasında önemli kriterler nelerdir?

a)Öncelikleendeksinamacı,yanitemsiletmesihedeflenendeğişkenleriyitanımlanmalıdır.

b)Endekslerdenzamaniçindesürekliliksağlamasıbeklendiğinden,hesaplamadakullanılacakverilerinsürekliliğivekarşılaştırılabilirliğineözengösterilmelidir.

c)Kapsamaalınacakörnekler,endeksinamacıylauyumluolacakvedeğişkenlerihedeflenenşekildetemsiledecekörneklerolmalıdır.

d)Endekslerseridekideğerlerdenbirinibazalıp,diğerlerininbubazagöredeğişimoranınıgösterdiğiiçinbazdönemintesbitiönemlidir.

e)Endeksioluşturandeğerlereverilmesigerekenağırlıklarınseçimivezamaniçindedeğiştirilmesiveyasabitliğideönemlidir.

f)Endeksinhesaplamayöntemi,seridekideğişimleridoğrugöstermesibakımındanendeksinbaşarısınıetkiler.

65

108. Fiyat endeksi ve getiri endeksi arasındaki fark nedir?Fiyatendeksleri,endeksinhesaplanmasındavesürekliliğininsağlanmasındaödenentemettüyüdikkatealmayanendekslerdir.Butürendekslerdesadecepaylarındeğerkazanmasındandoğankazançendekseyansımaktadır.Getiriendeksleri,endeksinhesaplanmasındaödenentemettüyüdedikkatealan,sürekliliğininsağlanmasındaödenentemettüleregörededüzeltmeyapılanendekslerdir.Butürendekslerdepaylarındeğerkazanmasındandoğankazancınyanındatemettüdendolayıeldeedilenkazançdaendekseyansımaktadır.

109. BIST Tüm Endeksi hangi paylardan oluşmaktadır? BISTTümEndeksi;menkulkıymetyatırımortaklıklarıhariçolmaküzere,Borsaİstanbulpazarlarındaişlemgören(ClistesiveGözaltıpazarıhariç)şirketlerinpaylarındanoluşmaktadır.

110. Sektör ve alt sektör endeksleri nelerden oluşmaktadır?Sektörvealtsektörendeksleri;menkulkıymetyatırımortaklıklarıhariçBorsaİstanbulpazarlarında(ClistesiveGözaltıpazarıhariç)işlemgörenşirketlerinpaylarındanoluşmaktadır.

111. PP’de hangi endeksler vardır?

PP’deaşağıdakitablodabelirtilenendekslerhesaplanmaktadır.ClistesiveGözaltıpazarınadahilolanşirketlerhiçbirendeksedahiledilmez.

66 67

Endeksler Açıklama

BIST 100

BIST 100 AĞIRLIK SINIRLAMALI

BIST 50

BIST 30

BIST 30 AĞIRLIK SINIRLAMALI

BIST 10 BANKA

BIST 100-30

BIST TEMETTÜ 25

BIST TEMETTÜ

BIST KURUMSAL YÖNETİM

BIST HALKA ARZ

PPiçintemelendeksolarakkullanılmaktadır.1986yılında40şirketinpayıilebaşlayanvezamanlasayısı100şirketinpayıilesınırlananBileşikEndeks’indevamıniteliğindedir.UlusalPazar’daişlemgörenşirketlerle,KÜP’teişlemgörengayrimenkulyatırımortaklıklarıvegirişimsermayesiyatırımortaklıklarıarasındanseçilen100paydanoluşmaktadır.

BIST100endeksiileaynıpaylardanoluşan,içeriğindekipaylarınağırlıklarının%10ilesınırlandırıldığıendekstir.

UlusalPazar’daişlemgörenşirketlerle,KÜP’teişlemgörengayrimenkulyatırımortaklıklarıvegirişimsermayesiyatırımortaklıklarıarasından,seçilen50paydanoluşmaktadır.

UlusalPazar’daişlemgörenşirketlerle,KÜP’teişlemgörengayrimenkulyatırımortaklıklarıvegirişimsermayesiyatırımortaklıklarıarasından,seçilen30paydanoluşmaktadır.

BIST30endeksiileaynıpaylardanoluşan,içeriğindekipaylarınağırlıklarının%10ilesınırlandırıldığıendekstir.

UlusalPazar’daişlemgörenbankalararasındanseçilen10paydanoluşmaktadır.

BIST100endeksinedahilolupdaBIST30endeksindeyeralmayan70paydanoluşmaktadır.

BISTTemettüEndeksi’ndeyeralanvedeğerlemegünüitibarıylatemettüverimlerinegörebüyüktenküçüğeyapılansıralamadailk2/3’lükdilimdeyeralanvefiilidolaşımdakipaylarınınpiyasadeğerienbüyük25paydanoluşmaktadır.

UlusalPazarveİkinciUlusalPazar’daişlemgörenşirketlerle,KÜP’teişlemgörengayrimenkulyatırımortaklıklarıvegirişimsermayesiyatırımortaklıklarıarasındanseçilenveson3yıldanakittemettüdağıtanşirketlerinpaylarındanoluşmaktadır.

BorsaİstanbulpazarlarındaişlemgörenveSPKtarafındanbelirlenmişderecelendirmekuruluşlarıtarafındanbirbütünolarakkurumsalyönetimilkelerineuyumailişkinolarakverilenderecelendirmenotu10üzerindenenaz7veherbiraltbaşlıkitibarıylaasgari6,5olanşirketlerinpaylarındanoluşmaktadır.

Halkaarzedilerek,UlusalPazarveİkinciUlusalPazar’daişlemgörmeyebaşlayanşirketlerileKÜP’teişlemgörmeyebaşlayangayrimenkulyatırımortaklıklarıvegirişimsermayesiyatırımortaklıklarınınpaylarındanoluşmaktadır.İçeriğindeyeralanherbirpayınağırlığı%20ilesınırlandırılmıştır.

Endeksler Açıklama

BIST TÜM

BIST TÜM-100

BIST ULUSAL

BIST KOBİ SANAYİ

BIST SINAİBISTGıda,İçecekBISTTekstil,Deri BISTOrman,Kağıt,Basım BISTKimya,Petrol,Plastik BISTTaş,Toprak BISTMetalAna BISTMetalEşya,Makina BISTMadencilik

BIST HİZMETLER BISTElektrik BISTUlaştırma BISTTurizm BISTTicaret BISTİletişim BISTSpor BISTİnşaat

MALİ BISTBanka BISTSigorta BISTFinansalKiralama,Factoring BISTHoldingveYatırım BISTGayrimenkulYatırımOrtaklıkları BISTAracıkurumlar

UlusalPazarveİkinciUlusalPazar’daişlemgörenşirketlerle,KÜP’teişlemgörengayrimenkulyatırımortaklıklarıvegirişimsermayesiyatırımortaklıklarınınpaylarındanoluşmaktadır.

BISTTümendeksinedahilolupda,BIST100endeksindeyeralmayanpaylardanoluşmaktadır.

UlusalPazar’daişlemgörenşirketlerinpaylarındanoluşmaktadır.

UlusalPazar,İkinciUlusalPazarveGelişenİşletmelerPiyasası’ndaişlemgörensanayişirketlerinden,Bilim,SanayiveTeknolojiBakanlığınınilgiliyönetmeliğindekiKOBİtanımındayeralançalışansayısıhariç,yıllıknetsatışhasılatıveyamalibilançobüyüklüğüşartlarındanherhangibirisinisağlayanlarınpaylarındanoluşmaktadır.

UlusalPazarveİkinciUlusalPazar’daişlemgörenşirketlerinpaylarındanoluşmaktadır.

UlusalPazarveİkinciUlusalPazar’daişlemgörenşirketlerin,paylarındanoluşmaktadır.

UlusalPazarveİkinciUlusalPazar’daişlemgörenşirketlerle,KÜP’teişlemgörengayrimenkulyatırımortaklıklarıvegirişimsermayesiyatırımortaklıklarındanseçilmişpaylardanoluşmaktadır.

68 69

Endeksler Açıklama

BIST TEKNOLOJİ BISTBilişim

BIST MENKUL KIYMET YATIRIM ORTAKLIKLARI

BIST İKİNCİ ULUSALBIST ŞEHİR ENDEKSLERİAdana,Ankara,Antalya,Balıkesir,Bursa,Denizli,İstanbul,İzmir,Kayseri,Kocaeli,Konya,Tekirdağ

UlusalPazarveİkinciUlusalPazar’daişlemgörenşirketlerin,paylarındanoluşmaktadır.

Borsaİstanbulpazarlarındaişlemgörenmenkulkıymetyatırımortaklıklarınınpaylarındanoluşmaktadır.

İkinciUlusalPazar’daişlemgörenşirketlerinpaylarındanoluşmaktadır.Borsaİstanbulpazarlarındaişlemgörenveanaüretim/hizmetfaaliyetleriningerçekleştiğiyadaşirketmerkezininbulunduğuşehregöregruplandırılmışpaylardanoluşmaktadır.Holdinglerhariçmalisektördefaaliyetgösterenşirketlerileperakendeticaretsektöründefaaliyetgösterenşirketlerkapsamdışındadır.

112. BIST 30, BIST 50 ve BIST 100 Endeksleri’nde yer alacak payların seçimi nasıl yapılır?

•PaylarınendekslerealınabilmesiiçindeğerlemedönemisonuitibarıylaAveyaBLlistesindeyeralmalarışarttır.CListesindeyeralanpaylarendeksleredahiledilmemektedir.

•BIST30,BIST50veBIST100endekslerininkompozisyonuUlusalPazar’daişlemgörenşirketlerle,KÜP’deişlemgörengayrimenkulyatırımortaklıklarıvegirişimsermayesiyatırımortaklıklarınınpaylarından,BIST10BankaendeksininkompozisyonuiseUlusalPazar’daişlemgörenbankalarınpaylarındanoluşturulmaktadır.

•Paylarınendekslerealınabilmesiiçin,değerlemedönemlerisonuitibarıylaBorsaİstanbul’daenaz60günsüreyleişlemgörmeşartıaranmaktadır.Halkaarzedilenkısmınınpiyasadeğeri1milyarTL’denveyaUlusalPazar’dakifiilidolaşımdakipaylarıntoplampiyasadeğerinin%1’indendahabüyükolmasınedeniyledeğerlemedönemiiçindeendeksleredahiledilenpaylariçinise60günsüreyleişlemgörmeşartıaranmaz.

•Birdenfazlagruppayıayrısıralardaişlemgörenşirketlerin,sadecebirgruppayıendeksleredahiledilmektedir.

•Endekslerdeyeralacakpaylarınseçimiaşağıdakigibiyapılmaktadır:

Paylar,değerlemedönemisonuitibarıylafiilidolaşımdakipaylarınınpiyasadeğerlerinegörevedeğerlemedönemindekigünlükortalamaişlemhacimlerinegörebüyüktenküçüğedoğrusıralanmaktadır(Günlükortalamaişlemhacimlerininhesabındasadeceözellikkodu“E”(Eski)olannormalemirişlemleriilepaylarınişlemgördüğügünsayılarıesasalınır.).

Nihaisıralamaiseaşağıdaaçıklandığışekildeyapılmaktadır:

Herikilistede;birincisıradayeralanpayvarsanihailistedeilksırayakonur.Herikilistede;birincisıradayeralanpayyoksa,ilkikisıraiçindeyeralanpayolupolmadığınabakılır.Nihailistedeilksıradayeralacakpaybelirleninceyekadarbuişlemlertekrarlanır.Nihailistedeilksırayakonulacakpayınbelirlenmesindensonrayukarıdakiişlemtakipedensıralariçintekraredilir.Herikilistedeilknsıraiçindeolmaşartınısağlayanikipayınbulunmasıhalindepiyasadeğeribüyükolannihailistededahaüstsırayakonur.

Yapılannihaisıralamadaenüstsıradayeralanpaylardanbaşlanarakveendekslerealınmakveyaçıkarılmakiçingerekenüstvealtsıralardagözetilmeksuretiyleendekslereseçimyapılmaktadır.

113. BAP’ta kaç tür endeks vardır?

BAP’tadörtçeşitendeksvardır:

a) Fiyat EndeksleriTahvilyadabonolarınfiyatları,vadeaynıkalmakkoşuluyla,piyasafaizoranlarınabağlıolarakdeğişimlergöstermektedir.Budeğişimleriyansıtmaküzeredüşünülengöstergelerde“FiyatEndeksleri”adıaltındahesaplanıpyayımlanmaktadır.FiyatEndeksleribirkarakteristiktahvilinfiyatındasadecepiyasafaizoranlarınındeğişmesinedeniylemeydanagelendeğişimlerigösterir.Böylecefiyatendekslerikullanılarakpiyasafaizoranlarıhakkındabilgiedinilebilir.Ayrıca,vadebazındaverilenendekslerinyanında,piyasanıngeneleğiliminigöstermekamacıylabir“GenelFiyatEndeksi”dehesaplanıpyayımlanmaktadır.

b) Performans EndeksleriTahvilyadabononunvadesininyaklaşmasıve/veyafaizoranlarındameydanagelendeğişmelersebebiyledeğerkazanmasıveyakaybetmesi,sözkonusutahvilveyabonoyubazalanbirperformansendeksindentakipedilebilir.Buendekstenbelirlibirdönemdeeldeedilengetirihakkındadahakolaybilgilereulaşılabilir.Buamaçla,Borsaİstanbul’daişlemgörenDİBS’leringetiriperformanslarınıgösterenbutürbirendeks“PerformansEndeksi”adıaltındaherbirkarakteristikvadelibonoiçinhesaplanıpilanedilmektedir.PerformansEndeksleribirtahvilinfiyatında,hemvadeyekalangünsayısınınazalmasıhemdepiyasafaizoranlarınındeğişmesi(artışveyaazalış)nedeniilemeydanagelendeğişimlerigösterir.

c) Portföy Performans EndeksleriFiyatvePerformansendekslerihergününsonundagündebirdefahesaplanırken,BAP’taaynıgünvalörlüişlemleringerçekleştiği9:30–12:00/13:00-14:00saatleriarasında,TürkLirasıcinsindeniskontoluDİBS’lerdeişlemlergerçekleştikçefiyatdeğişimlerinigerçekzamanlıolaraközetleyebilecekendekslereduyulangereksinimecevapverebilmekamacıylaPortföyPerformansEndekslerioluşturulmuştur.Buendeksler,piyasadaençoktalepgörenTLcinsindeniskontoluDİBS’lerdenoluşanportföyleringetirilerininvesürekliO/Nrepodatutulanbiryatırımıngetirisinindiğeryatırımalternatifleriningetirileriileseansiçindedekarşılaştırılabilmesineolanaksağlamaktadırlar.

d) Repo EndeksiBAPRepo-TersRepoNormalEmirlerPazarı’ndaaynıgünvalörlüolarakgünlükvadede(O/N)gerçekleşenvetesciledilenişlemlerinağırlıklıortalamanetgünlükgetirisikullanılarakhesaplanır.

70 71

Kamuyu Aydınlatma

114. Sermaye piyasasında “Kamuyu Aydınlatma İlkesi” neyi ifade eder ve Finansal tablo ve raporların açıklanmasından kim sorumludur?

Sermayepiyasasıaracınındeğeriniveyatırımcılarınyatırımkararlarınıetkileyebilecekbilgilerinpiyasakatılımcılarıolantasarrufçularaeşzamanlı,tamvestandartnitelikteaçıklanmaprensibine“kamuyuaydınlatmailkesi”denir.

FinansaltabloveraporlarınSPK’cabelirlenendüzenlemelereuygunolarakhazırlanmasından,sunulmasındanvegerçeğeuygunluğuiledoğruluğundanihraççıilekusurlarınavedurumungereklerinegöreihraççınınyönetimkuruluüyelerisorumludur.Yönetimkurulunun,kapsamdahazırlanacakfinansaltabloveraporlarınkabulünedairayrıbirkararalmasıgerekir.Ayrıcafinansaltabloveraporlarlailgiliolarakbunlarıhazırlayanortaklıkyöneticileriilebirliktesorumluyönetimkuruluüyelerininkamuyayapacaklarıbildirimlerdefinansaltabloveraporlarıngerçeğeuygunluğuvedoğruluğukonusundakibeyanlarınayerverilmesizorunludur.

115. Kamuyu Aydınlatma Platformu nedir?KAP,sermayepiyasasıveBorsaİstanbulmevzuatıuyarıncakamuyaaçıklanmasıgereklibildirimlerinelektronikimzalıolarakiletildiğivekamuyaduyurulduğuelektroniksistemdir.

72 73

116. Sermaye piyasası araçları Borsa İstanbul’da işlem gören ortaklıklar hangi bilgileri kamuya açıklamakla yükümlüdürler?

Borsaİstanbul’daişlemgörenSermayepiyasasıaraçlarıBorsaİstanbul’daişlemgörenortaklıklar;

1)SPK’nın“ÖzelDurumlarınKamuyaAçıklanmasınaİlişkinEsaslarHakkındaTebliğ”ikapsamındaözeldurumaçıklamalarını

2)SPK’nın“SermayePiyasasındaFinansalRaporlamayaİlişkinEsaslarTebliğ”ikapsamındafinansalraporlarını

3)SPKveBorsaİstanbuldüzenlemelerikapsamındakamuyaaçıklanmasıgerekendiğerhususları kamuyaaçıklamaklayükümlüdürler.

117. Özel durumlar, finansal raporlar ve diğer bildirimlerin kamuya duyurulma yöntemi nedir?

SermayepiyasasıveBorsaİstanbulmevzuatıuyarıncakamuyaaçıklanmasıgerekliSermayepiyasasıaraçlarıBorsaİstanbul’daişlemgörenşirketler,katılmapaylarıBorsaİstanbul’daişlemgörenBYF’lerveBorsaİstanbulüyesiyatırımkuruluşları,yatırımfonlarıilediğerilgilikurumlar(Takasbank,MKK,TSPBveSPKtarafındanbelirlenecekdiğerkurumlar)SermayemevzuatıçerçevesindekamuyaduyurmalarıgerekentümbildirimleriKAP’agöndermektedirler.

118. KAP’a kimler doğrudan bildirim gönderebilir?

KAP’a; a)SermayepiyasasıaraçlarıBorsaİstanbul’daişlemgörenortaklıklarb)KatılmapaylarıBorsaİstanbul’daişlemgörenBYF’lerc)BorsaİstanbulüyesiaracıkurumlarveSPK’danyetkibelgesialmışyatırımkuruluşlarıd)Yatırımfonları,emeklilikyatırımfonları,yabancıyatırımfonlarıe)İşlemgörmeyenyatırımortaklıklarıf)Diğerilgilikurumlar(SPK,Borsaİstanbul,Takasbank,MKK,TSPBveSPKtarafındanbelirlenecekdiğerkurumlar)

doğrudanbildirimgönderebilir.

Ortaklıklar,yatırımkuruluşları,BYF’lervefonlarkamuyuaydınlatmadüzenlemeleriçerçevesindebildirimleriniKAP’agöndermekzorundadırlar.Zorunlubirhalolmamasınarağmenbildirimlerinilgilimevzuatuyarıncaelektronikortamdagönderilmemesihalindeilgiligerçekvetüzelkişilerinsorumluluğusaklıdır.

119. KAP’a gönderilen bildirimlere nasıl ulaşılabilmektedir?

KAP’ınİnternetadresiolan“www.kap.gov.tr”adresinden,gönderilentümbildirimlereherkestarafındanücretsizolarakulaşılabilmektedir.Ayrıca,dağıtıcıilealtdağıtıcılar(İnternetsiteleri)KAPbildirimlerinigerçekzamanlıolarakyayımlamaktadır.

KAP’abildirimlerTürkçegönderilmekleberaber,ilkaşamasıtamamlanmışolanKAPİngilizceyayınsitesindebilançovegelirtablosubildirimleriİngilizceolarakyayımlanmaktadır.Bunlarındışındakibildirimlerinise,sadeceiçerikleriTürkçe’dir.İngilizceyayınsayfasında,buaşamadabildirimsorgularıbölümünden,içeriklerinintümüİngilizceolanbilançovegelirtablosubildirimlerininsorgulanabilmesidesağlanmıştır.KAP’ınİngilizceyayınsitesine,www.kap.gov.tradresinde“İngilizce”seçilerekulaşılır.

120. KAP sistemine erişim yetkisi bulunmayanların yapacakları bildirimler ne şekilde KAP’a gönderilmektedir?

KAPsistemineerişimyetkisibulunmayanlartarafındanyapılacakbildirimler(ÖzelDurumlarTebliğikapsamındapayalımsatımbildirimleri,ÖzelleştirmeİdaresiBaşkanlığı,BankacılıkDüzenlemeveDenetlemeKurumugibikurumlarınBorsaİstanbulşirketleriileilgiliduyurularıvb),bildirimiyapacakkişi/kurumtarafındantelefaksyoluylaBorsaİstanbulKotasyonBölümü’negönderilmekteveBorsaİstanbultarafındanKAP’aaktarılmaktadır.BildirimlerinBorsaİstanbultarafındanKAP’aaktarılarakkamuyaduyurulmuşolması,içeriğininBorsaİstanbultarafındanincelendiği,teyityadatekeffüledildiğianlamınagelmemektedir.

74 75

121. Sermaye piyasasında “Özel Durum” ne demektir?

Özeldurumlar,içselbilgilerivesüreklibilgileridoğuranolaylardır.İçselbilgi,sermayepiyasasıaracınındeğeriniveyatırımcılarınyatırımkararlarınıetkileyebilecekhenüzkamuyaaçıklanmamışbilgilerdir.Süreklibilgiise,içselbilgitanımıdışındakalanveilgilimevzuatuyarıncaaçıklanmasıgereklitümbilgilerdir.

122. Özel durumlar kapsamındaki “Sürekli Bilgiler” hangileridir?

a)Ortaklığınsermayeyapısınaveyönetiminkontrolüneilişkindeğişiklikler

b)Payadayalısermayepiyasasıaraçlarınailişkinbildirimler

c)Ortaklığınkendipaylarınıiktisapetmesi(kazanması)

d)Ortaklığınoyhaklarıvesermayetutarındakideğişiklikler

e)Ortaklıkhaklarınınkullanımınailişkinbilgiler

f)Borçlanmaaraçlarınailişkinbilgiler

123. Özel durumlar kapsamındaki “İçsel Bilgiler” hangileridir?

İçselbilgiler,sermayepiyasasıaracınındeğeriniveyatırımcılarınyatırımkararlarınıetkileyebilecekhenüzkamuyaaçıklanmamışbilgilerdir.İçselbilgiler;•Ortaklığınmalidurumuveyafaaliyetlerinedeniylesermayepiyasasıaracınındeğeriüzerindeetkiliolupolmayacağı•Yatırımcılarınyatırımkararlarınıetkileyipetkilemeyeceği•Haklarınıkullanmalarınayönelikolayvegelişmeler•Ortaklığaözgükoşullarçerçevesindeortaklıklarcadeğerlendirilip,açıklamayapılmasınakararverilmelidir.

SPKtarafındanhazırlanan“ÖzelDurumlarınKamuyaAçıklanmasınaİlişkinEsaslarTebliğiÇerçevesindeHazırlananÖzelDurumAçıklamalarınaİlişkinRehber”de;•Ortaklığıdolaylıolarakilgilendirendışsalkoşullar•Yöneticivedenetçikadrosundakideğişiklikler•İdariveadlikovuşturma•Önemlitutardaolağandışıgelirvekarlar•Birleşmevedevralmalar•Maddiduranvarlıklarileilgiliişlemler•Ortaklığınfaaliyetlerineilişkindeğişiklikler•Ortaklığınmaliyapısınailişkindeğişiklikler•FinansalDuranVarlıklarailişkindeğişiklikler•Yönetimkontrolüdeğişikliği•Borçlanmaaraçlarıileilgilibilgiler•Diğerdeğişikliklerkonubaşlıklarıaltındaiçselbilgilereilişkinörneklereveaçıklamalarayerverilmiştir.

124. İçsel bilgilerin kamuya açıklanması şirket tarafından ertelenebilir mi?

Birortaklık,sorumluluğukendisineaitolmaküzere,ortaklığınyasalhaklarınınzarargörmemesiiçiniçselbilgilerinkamuyaaçıklanmasını,bununkamununyanıltılmasınayolaçmamasıveortaklığınbubilgileringizlitutulmasınısağlayabilecekolmasıkaydıylaerteleyebilir.

Bununlabirlikte,içselbilgilerinkamuyaaçıklanmasınınertelenmesebepleriortadankalkarkalkmaz,ortaklıklarsözüedileniçselbilgileriilgilimevzuattakiesaslarçerçevesindeaçıklamakzorundadırlar.Açıklanmasıerteleneniçselbilgileringizliliğininsağlanmasındanvebubilgilereerişiminkontroledilmesindenortaklıklarsorumludur.Bukapsamdaortaklık;düzenlemeleryapmak,gerekliönlemlerialmakzorundadır.

125. Şirket, özel durum açıklamalarını Borsa İstanbul’a bildirirken geçici durdurma isteyebilir mi?

Ortaklıklartarafından,yapılacaközeldurumaçıklamasınınsermayepiyasasıaracınındeğerinietkileyebileceğikanaatioluşmuşsa,sözkonusuözeldurumaçıklamasıyapılmadanönceilgiliortaklıkBorsaİstanbul’dansermayepiyasasıaracınınişlemleriningeçiciolarakdurdurulmasınıtalepedebilir.

SermayepiyasasıaracınınişlemsırasınıngeçicikapatılmatalebininBorsaİstanbul’ailetilmesineilişkinhususlarBorsaİstanbul’unGenelgeleriiledüzenlenmişolup,ilgiligenelgelerdehükmebağlanandurumlardaortaklıklarBorsaİstanbul’daişlemsırasınıngeçicikapatılmasıbaşvurusunuiletmekzorundadırlar.

76 77

126. Özel durum açıklamalarının kapsam ve özellikleri nelerdir?

Özeldurumaçıklamaları,açıklamadanyararlanacakkişivekuruluşlarınkararvermelerineyardımcıolacakölçüde,zamanında,doğru,tam,dolaysız,anlaşılabilirveyeterliolmalıdır.Özeldurumaçıklamalarınındoğrubirşekildedeğerlendirilebilmesiiçingerekliysebudurumunilgiliolduğukarşıtarafbelirtilir,değişikliklerinveyaetkilerininmiktarveyatutarolarakifadeedilebilmesihalinde,yapılacakaçıklamalardamiktarvetutarayerverilir.Belirsizlikvarsaçözümekavuşacağıtarihlebirliktebelirtilir.Açıklamalarfaaliyetlerinpazarlanmasıveyareklamamacıylakullanılamaz.

127. Şirketlerin İnternet sitelerinde özel durum açıklamalarına yer verme zorunluluğu var mıdır?

Ortaklıklarözeldurumaçıklamalarını,engeçkamuyaaçıklamayapıldıktansonrakiişgünüiçindeİnternetsitelerindeilanetmekvesözkonusuaçıklamalarıbeşyılsüreyleİnternetsitelerindebulundurmakzorundadırlar.Ortaklığaaitbirdenfazlaİnternetsitesininbulunmasıdurumundaaçıklamaiçinkamuoyuncaençokbilinensitekullanılır.

128. İhraç ettiği sermaye piyasası araçları bir borsada işlem görmeyen ortaklıkların özel durumlarının kamuya açıklanmasının kapsam ve niteliği mevzuatta düzenlenmiş midir?

İhraçettiğisermayepiyasasıaraçlarıbirborsadaişlemgörmeyenortaklıklarınözeldurumlarınınkamuyaaçıklanmasınınkapsamveniteliği,SPK’nınTebliğ’iiledüzenlenmiştir.BuTebliğuyarınca,yapılacakaçıklamalar,açıklamadanyararlanacakkişivekuruluşlarınkararvermelerineyardımcıolacakölçüde,zamanında,doğru,tam,dolaysız,anlaşılabilirveyeterliolmalı;özeldurumundoğrubirşekildedeğerlendirilebilmesiiçinzorunluysabudurumunilgiliolduğukarşıtarafbelirtilmeli,değişikliklerinveyaetkilerininmiktarvetutarolarakifadeedilebilmesihalinde,yapılacakaçıklamalardamiktarvetutarayerverilmeli,bilgilergüncelleştirilmelidir.Burada“önemli”kavramı,sermayepiyasasıaraçlarınındeğeriniveyatırımkararlarınıetkileyebilecekvemevcutkoşullaraltındaönemliolarakaddedilebilecekolanveyabirvarlıkyadailgilimalitablokaleminde%10veüzerindekibirorandadeğişiklikyaratabilecekolanbilgiyiifadeeder.

129. İhraç ettiği sermaye piyasası araçları bir borsada işlem görmeyen ortaklıkların özel durumlarına ilişkin açıklamalar kamuya nasıl duyurulur?

OrtaklıklarlailgiliolarakSPK’yagönderilenbilgilerSPKHaftalıkBülteniilekamuyaduyurulur.SPK,gerekligördüğüdurumlardabilgilerin,elektronikortamdadahilolmaküzere,basınyayınorganlarındailanedilmesiniilgiliortaklıktanveyaaçıklamayapmaklayükümlüdiğerkişilerdenisteyebilir.

130. Sermaye piyasasında “Finansal Raporlar” ne demektir?

Finansalraporlar;finansaltablolar,yönetimkurulufaaliyetraporlarıvesorumlulukbeyanlarındanoluşanraporlarıifadeetmektedir.Finansaltablolarise;dipnotlarıylabirliktefinansaldurumtablosu,kapsamlıgelirtablosu,nakitakıştablosuveözkaynakdeğişimtablosunukapsamaktadır.

131. İşletmeler hangi periyotlarla finansal rapor düzenlemekle yükümlüdürler?

İşletmeler,yıllıkveüçeraylıkdönemleritibarıylaSerbestİşlemPlatformuveGelişenİşletmelerPiyasasışirketleriise6aylıkveyıllıkfinansaltablodüzenlemekleyükümlüdürler.

132. Yıllık ve ara dönem finansal raporların, finansal raporlama standartlarına ve Tebliğ hükümlerine uygun olarak hazırlanmasından kimler sorumludur?

Yıllıkvearadönemfinansalraporların,finansalraporlamastandartlarınaveTebliğhükümlerineuygunolarakhazırlanmasından,sunulmasındanvegerçeğeuygunluğuiledoğruluğundanişletmelerinyönetimkurulusorumludur.Yönetimkurulu,hazırlanacakfinansaltablovefaaliyetraporlarınınkabulünedairayrıbirkararalmakzorundadır.

79

133. Borsa şirketlerinin finansal raporların KAP’ta kamuya duyurulma süreleri nedir?

FinansalTablolarınTipi YıllıkFinansalTablolarÜçerAylıkAraDönemFinansalTablolar

BağımsızDenetimdenGeçmemiş

BağımsızDenetimdenGeçmiş

Konsolideolmayan 60gün 30gün 40gün

Konsolide 70gün 40gün 50gün

134. Şirketler bazında finansal raporların KAP’a son gönderim tarihlerine nereden ulaşılabilir?

İlgiliyıliçerisindeKAP’agönderilmesigerekentümfinansaltablolarınilgilidönem(yıllık,3,6ve9aylık),şirketgrupları(banka,sigorta,yatırımkuruluşuvb)vemalitablotürübazında(konsolide/konsolideolmayan)songönderimtarihleri,ilgiliyılınbaşındaGenelMektupileduyurulmaktavesözkonusuGenelMektupKAP’ta“MevzuatveGüncelDuyurular”başlığıaltındayeralan“GenelMektuplar”kısmında(http://www.kap.gov.tr/yay/ek/duyurular.aspx)yayınlanmaktadır.Ayrıca,KAPanayayınsayfasındayeralan“FinansalRaporlarınKAP’taYayınlanmaTarihlerineİlişkinListeler”seçilerekveyadoğrudan(http://www.kap.gov.tr/yay/ek/index.aspx)linkiseçilereksözkonusulistelereulaşılabilir.

135. Finansal raporların kamuya açıklanması hangi usule tabidir?

Songönderimsüresiniaşmamakkaydıyla;

a)Bağımsızdenetimdengeçmişfinansalraporlar,bağımsızdenetimraporuyla,bağımsızdenetimkuruluşunutemsilveilzamayetkilikişininimzasınıtaşıyanbiryazıekindeişletmeyeulaştığıveaynıgünyönetimkuruluncakamuyaaçıklanmaküzerekararınalındığı

b)BağımsızdenetimdengeçmemişfinansalraporlarıniseişletmeyönetimkurulutarafındanfinansalraporlarınkabulünedairkararınalındığıtarihiizleyenilkişgünüsonunakadarKAP’agönderilmesigerekir.SermayepiyasasıaraçlarıBorsa’daişlemgörenişletmelerinfinansalraporlarınınilgiligününsonseanskapanışısonrasındayapmalarızorunludur.

136. Finansal raporların kamuya açıklanmasında işletmelere ek süre tanınması mümkün müdür?

SPK’cakabuledilecekmakulgerekçelerinvarlığıhalinde,SPK’nınbağımsızdenetimeilişkindüzenlemelerindetanımlanandenetimkomitelerincebaşvurulmasışartıyla,aradönemveyıllıkfinansalraporlarınkamuyaaçıklanmasınailişkinolarakişletmelereeksüreverilebilmektedir.

80

141. KAP İnternet sitesinden hangi bilgilere erişilebilir?

KAPİnternetsitesinden;

a)Günlükveyason7günbazında,bazda,Borsaİstanbulşirketleri,BYF’ler,BorsaİstanbulüyesiyatırımkuruluşlarıKAPsisteminegönderdiklerifinansaltablolar,özeldurumaçıklamalarıvediğerbildirimlerileSPK,Borsaİstanbul,Takasbank,MKKgibikurumlarınduyurularına

b)BorsaİstanbulGünlükBülteni’ne

c)ŞirketGenelBilgiFormusayfalarındanBorsaİstanbulşirketlerihakkındagüncelbilgilere

d)KAP’tailanedilenfinansaltablolaraMSExcelformatında

e)ŞirketbazındaKAP’tailanedilenaçıklamalaratopluolarakMSwordformatında

f)Yatırımfonlarınınemeklilikyatırımfonlarının,yabancıyatırımfonlarınınizahname,sirküler,içtüzük,finansaltablofongiderbilgileriile“YatırımFonuBilgiFormu”sayfalarındanyatırımfonlarıileilgiligüncelbilgilereerişilebilmektedir.Ayrıca,KAPİnternetsitesindegeçmişedönükolarakşirket,bildirimkonusu,bildirimtipi,sektör,endeks,pazar,belirlitarihveyatariharalığıbazındasorgulamaimkanıdamevcuttur.

137. Şirketlerin İnternet sitelerinde finansal raporlarına yer verme zorunluluğu var mıdır?

İşletmeler,yıllıkvearadönemfaaliyetraporlarıilesermayepiyasasımevzuatıuyarıncahazırlananfinansaltablolarınıvevarsabunlarailişkinbağımsızdenetimraporlarınıKAP’agönderdiktensonra,kendilerineaitİnternetsitelerindeyayımlamakzorundadırlar.Bubilgilerin,ilgiliİnternetsitesindeenaz5yılsüreylekamuyaaçıktutulmasızorunludur.İşletmeyeaitbirdenfazlaİnternetsitesininbulunmasıdurumunda,açıklamaiçinkamuoyuncaençokbilinensiteninkullanılmasıgerekmektedir.

138. İşletmeler tarafından finansal tablolardan türetilmiş özet bilgilerin kamuya açıklanması mümkün müdür?

Finansaltablolarınkamuyaaçıklanmışolmasışartıyla,işletmeler,finansaltablolardantüretilmişbazıözetbilgilerikamuyaaçıklayabilirler.Butakdirdeesasalınanfinansalraporlaraneşekildeulaşılabileceğikonusundabilgiverilmesigereklidir.Butürözetbilgilerin,öncedenbelirlenmişbirsonucueldeetmekamacınayönelikolarakhazırlanmamasıvefinansaltablokullanıcılarınınekonomikkararalmasındayanlışveyanıltıcışekildebilgiiçermemesizorunludur.

139. Sermaye piyasası mevzuatı dışındaki başka bir mevzuat uyarınca hazırlanan finansal tabloların da kamuya açıklanması zorunlu mudur?

İşletmelerinvergimevzuatıgibidiğermevzuattaöngörülenfinansaltablolarıhazırlamalarımümkündür.Sözkonusufinansaltablobilgilerinin,bilgisunulankamukurumvekuruluşutarafındankamuyaaçıkolaraktutulmasıveilgilidönemeilişkindahaöncedensermayepiyasasımevzuatıuyarıncafinansaltablohazırlanıpkamuyaaçıklanmamışolmasıhalinde,işletmelerin,bubilgileriilgilimercilerlebirlikteeşzamanlıolarakKAP’agöndermelerigerekmektedir.

140. SPK ve Borsa İstanbul düzenlemeleri kapsamında kamuya açıklanması gereken diğer bildirimler nelerdir?

SPKveBorsaİstanbuldüzenlemeleriçerçevesinde,sermayepiyasasıaraçlarıBorsaİstanbul’daişlemgörenortaklıklarvekatılmapaylarıişlemgörenBYF’lertarafından,özeldurumaçıklamalarıvefinansalraporlardışındakalanvekamuyaaçıklanmasıgerekenbildirimlerdir.Aylıkbildirimler,portföydeğertabloları,esassözleşme,foniçtüzüğü,izahname,sirküler,bölünme,birleşmevepaydağıtımduyuruları,şirketgenelbilgiformu,çağrıbilgiformu,herhangibirotoriteyeverilenmalitablolardiğerkapsamındakibildirimlerdendir.

83

142. İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. nedir, sunduğu hizmetler nelerdir?

Borsaİstanbulpiyasalarındagerçekleşengerçekleştirilenbütünmenkulkıymetalım/satımişlemlerinintakasıTakasbanktarafındangerçekleştirilmektedir.Takasbank’ınmevcuttakashizmetlerine,21/12/2012itibarıylafaaliyetegeçenBorsaİstanbulVİOPişlemlerineilişkintakasveteminatyönetimihizmetlerive4Şubat2013tarihiitibarıylaİstanbulAltınBorsasınakittakasvenakitteminatişlemleriningerçekleştirilmesihizmetlerideeklenmiştir.4Nisan2013tarihiitibarıylaİstanbulAltınBorsası’nınBorsaİstanbulilebirleşmesiveBorsaİstanbulçatısıaltındaKıymetliMadenlerveTaşlarPiyasası’nınfaaliyetegeçmesiilebirliktebupiyasaileilgilinakittakasvenakitteminatişlemleriningerçekleştirilmesihizmetleriTakasbanktarafındangerçekleştirilmektedir.VadeliİşlemlerveOpsiyonBorsasıileBorsaİstanbul’un5Ağustos2013tarihiitibarıylabirleşmesininardındandavadeliişlemveopsiyonsözleşmeleri,VİOPçatısıaltındatekbirplatformdaişlemgörmekteveişlemlerintakasıveteminatyönetimiTakasbanktarafındangerçekleştirilmektedir.Takasbank3Mart2014tarihindenitibarenVİOP’taMerkeziKarşıTaraf(MKT)hizmetisunmaktadır.

Ayrıca,Takasbank,SPKtarafındanTürkiye’nin“MerkeziTakasKuruluşu”,“EmeklilikFonlarıiçinSaklamaKuruluşu”Türkiye’deihraçedilmişmenkulkıymetlereuluslararasımenkulkıymettanımlamastandardıolanInternationalSecuritiesIdentificationNumber(ISIN)kodununveilgilidiğerkodlarıntahsisiniyapmaküzere“UlusalNumaralandırmaKuruluşu”olarakyetkilendirilmiştir.Ayrıca,Takasbank,Eylül2013tarihiitibariileilgiliSPKkararınaistinaden,finansalişlemtaraflarınıntanımlanmasıvetakibiiçinoluşturulmuşbirkodolanvesistemikriskinölçülmesiveizlenmesiamacıylakullanılan“LegalEntityIdenfier-LEI”kodlarınıtahisetmeyebaşlamıştır.

Takasbank,yukarıdabelirtilenfonksiyonlarınınyanısıra,bankaveyatırımkuruluşlarınaişletmekteolduğuTakasbankParaPiyasası(TPP)veÖdünçPayPiyasasıilesağladığınakitkrediimkanlarıilebankacılıkhizmetleridesunmaktadır.Takasbank,2Eylül2013tarihiitibarıylaÖdünçPayPiyasası’ndaMerkeziKarşıTarafuygulamasına

başlamıştır.2Eylül2013’tenitibarenTakasbank’ınödünçverenekarşıödünçalan,ödünçalanakarşıödünçverenkonumundaolduğuÖPP’deişlemlerTakasbank’ıngarantisialtındagerçekleşmektedir.

Takasbank,ülkemizyatırımkuruluşlarınasunmaktaolduğuglobaltakasvesaklamahizmetiveyabancıkurumsalyatırımcılarasunduğuyereltakasvesaklamahizmetiilefaaliyetalanınıuluslararasıplatformlaradataşımışdurumdadır.Takasbank,yurtdışındatesisetmişolduğumenkulkıymetvenakitmuhabirhesaplarıveSWIFTüyeliğivasıtasıylaglobalveyereltakasvesaklamahizmetlerinisunmaktadır.

Takasbanktarafından24Ocak2011tarihiitibarıyla“TürkiyeElektronikFonDağıtımPlatformu”işletimeaçılmıştır.Yine2Eylül2011tarihindenbaşlamaküzere,SPKtarafındanyapılangörevlendirmeyeistinaden,Takasbank,KaldıraçlıAlımSatımİşlemleriiçinveridepolamaveteminatsaklamakuruluşuolarakyetkilendirilmiştir.1Aralık2011tarihiitibarıylaTürkiyeElektrikPiyasası’ndakinakittakasıveteminatyönetimihizmetleri“MerkeziUzlaştırmaBankası”sıfatıylaTakasbanktarafındansunulmayabaşlanmıştır.

Takasbank,ayrıcakonutfinansmanşirketlerineteminatvekilliğihizmetisunaraknakitveteminatyönetimihizmetivermektedir.

Takasbank,sermayepiyasasıileparapiyasasıarasındafonakımlarınınhızlı,güvenilirvedüşükmaliyetleyapılmasınısağlayanbirköprüişlevigörmektedir.

TCMB’ninelektronikfontransfersisteminin(EFT-EMKT)üyesiolmayanyatırımkuruluşları,TakasbanktarafındangeliştirilmişolanTakasbankElektronikTransferSistemi(TETS)vasıtasıileEFT-EMKTsistemininolanaklarındanyararlanmaimkanınıeldeetmişlerdir.

Takasbankayrıca,konumuitibarıylasahipolduğumenkulkıymetbilgibankasındakipekçokveriyiişleyerek;piyasakatılımcılarının,düzenleyicikurumlarınveveriyayınkuruluşlarınınkullanımınasunanbirkurumolmaözelliğinedesahiptir.Sözkonusubilgiler,yatırım/emeklilikfonlarıveyatırımortaklıklarıbilgileriveilgilianalizler,TürkiyeElektronikFonDağıtımPlatformu(TEFAS),TakasbankParaPiyasasıveÖdünçPayPiyasasıileilgiliverilerikapsamaktadır.

İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş.

84 85

143. Borsa İstanbul’da işlem gören paylar ve borçlanma araçlarının takası nasıl gerçekleştirilir?

PP’detakasişlemlerininnakittarafıTakasbanknezdindebulunanhesaplararacılığıile,menkulkıymettarafıiseTakasbank’ınMKKnezdindebulunanhavuzhesaplarıaracılığıilegerçekleştirilir.BAP,DİBStakasişlemleriTakasbank’ınTCMBnezdindebulunanmenkulkıymethesabı;özelsektörborçlanmaaraçları(ÖSBA)içindeMKKnezdindebulunanmenkulkıymethesabıkullanılarakgerçekleştirilir.Paytakasıişlemtarihinden2günsonra(T+2),borçlanmaaraçlarıtakasıiseminimumaynıgünvalörlü(T)olmaküzereişleminvalörtarihindegerçekleşir.

144. Takasbank’ta operasyonel riskler nasıl minimize edilir?

Takasbank,takasişlemlerinigerçekleştirirkennihaihedefolaraktakasınsonlandırılmasınıamaçlar.Takasüyelerininsermayeriskiniazaltmakvetakassürecindebüyükmiktardanakdinhesaplardabulundurulmazorunluluğunuönlemekamacıiletakas,netmiktarlarüzerindenveçoklunetleştirmeuygulanarakgerçekleştirilir.Takasişlemlerindeteslimkarşılığıödeme(DvP)prensibiuygulanır.Takasüyelerininalacaklarına,takasborçlarınakarşıteminatolarakblokekonulurvetakasyükümlülükleriyerinegetirildiğizamanblokekaldırılır.Kısmiödemekarşılığındablokekısmiolarakkaldırılır.

145. Takasbank işlettiği Ödünç Pay Piyasası ile neyi amaçlamaktadır?ÖdünçPayPiyasası(ÖPP),Takasbanktarafındanbelirlenentür,miktarvedönemlerdeteminatgöstererekpayveyaborsayatırımfonuödünçalmakveyavermekisteyenyatırımkuruluşlarıveyabankalarilebunlarınınmüşterilerinintalepleriiletekliflerininkarşılaşmasınısağlayan,Takasbanktarafındankurulanveişletilenpiyasadır.Takasbank,(ÖPP)işlemlerindeaçıkteklifyöntemiileMerkeziKarşıTaraftır.Ödünçverenekarşıödünçalan,ödünçalanakarşıödünçverenkonumundadır.

ÖPPileBorsaİstanbulPP’dekitemerrütriskiazaltılmakta,payyadaBYFtakasborcuolantakasüyeleriiçinilgilikıymetiödünçalaraktakasyükümlülükleriniyerinegetirmeimkanısağlanmaktadır.Bununyanındaborsadafiyatlardüşerkenödünçalınanpaylarborsadasatılıpgelireldeedilebilmekteveaçığasatışailişkintakasyükümlülükleriyerinegetirilebilmektedir.Ayrıca,üyelerÖPP’ndaödünçvererekkazandıklarıödünçkomisyongeliriileportföylerineilavegetirisağlamaktadırlar.

ÖdünçPayPiyasasınınişletilmesiile;piyasadaoluşabilecekyüksekvolatilitenin(birmenkulkıymetinfiyatındakideğişkenliğin)açığasatışınartmasıileazalmasıvepiyasalararasıarbitrajimkanıdasağlanmaktadır(Arbitraj,farklıpiyasalardaaynımenkulkıymetleriçinfarklıfiyatlaroluşmasıdurumunda,menkulkıymetlerinucuzolduğupiyasadanalınarakdahapahalıolduğupiyasadasatılmasıişlemidir).

146. Takasbank’ın işlettiği Takasbank Para Piyasası nedir?TakasbankParaPiyasası(TPP)kısadönemlinakitfazlasıolanbankaveyatırımkuruluşarıilekısadönemlinakitihtiyacıolanyatırımkuruluşlarınınkarşılaştıklarıvedoğanyükümlülüklerinTakasbank’ıngarantisialtındaolduğuorganizepiyasadır.BorsaİstanbulvediğerborsalaraüyeBankaveyatırımkuruluşlarıveT.C.MerkezBankası,TPP’denişlemyapabilirler.Takasbank,piyasadaalışsatışkotasyonuvermemekteveişlemlerdekatılımcıolmamaktadır.Piyasadakioranlararzvetalebegöreserbestçebelirlenmektedir.TPP’deoluşanoranlar,piyasadakilikiditedurumundanvediğerpiyasalardakigelişmelerdendoğrudanetkilenmektedir.TPP’deişlemyapanbankave

yatırımkuruluşlarınınborçvealacaklarıiçinmahsupvermeimkanlarıbulunmaktadır.TPP’deborcubulunanbankaveyatırımkuruluşlarının,BAPilePPişlemlerindendoğanalacaklarınıbupiyasadakiborçlarınamahsupedebilirler.BöylecePPveBAPnakittakasında,operasyonelyükvetemerrütlerinazalmasısağlanmaktavepiyasalararasıakışkanlıkartmaktadır.

147. Takasbank tarafından işletilen Türkiye Elektronik Fon Dağıtım Platformu nedir? Yatırımfonukatılmabelgelerininelektronikbirmerkeziplatformdafonkurucusutarafındansatılmasınavegerialınmasınaimkanverenbirplatformdur.Platformileyerliveyabancıkurumsalyatırımcıların,portföyyöneticilerininfonlaravefonbilgilerinemerkezibirsistemüzerindenkolaylıklaulaşabilmeleri,tekbirsistemüzerindeçoksayıdaalternatifarasındanseçimyapabilmeleriimkanısağlanmıştır.Böylece,yatırımcılarfonperformanslarınagöretercihettiklerifonları,yenibirhesapaçmayagerekkalmadanmevcutyatırımhesaplarındanalabilmektevegerisatabilmektedir.

86 87

148. Takasbank tarafından uygulanan temerrüt süreci nasıl işler?

PP’deişlemgörenpaylar,rüçhanhakkıkuponları,BYFpayları,varantvesertifikalarıntakasişlemlerinde,T+2günüsaat16:30’akadartakasyükümlülükleriniyerinegetiremeyentakasüyeleriherhangibirbildirimegerekkalmaksızıntemerrüdedüşmüşsayılır.TemerrüdedüşenüyeT+3sabahısaat09:30’akadartakasborcunuödeyememişse,üyeninblokelitakasalacaklarıBorsaİstanbul’daaynıgünvalörlüalışveyasatışlaryaptırılarakre’senborçkapatmayolunagidilir.TemerrüdedüşmüşüyenintemerrüdekonuişlemlerininbildirimiTakasbanktarafındanT+3günüsaat09:30itibarıylaBorsaİstanbulGenelMüdürlüğü’neyapılırveilgilipiyasamüdürlüğütarafındanT+3günüayrıbirsıradave“aynıgünvalörlü”alımveyasatımlarlatemerrütkapatmaişlemleriyaptırılır.Sözkonusuişlemlersonucundaeldeedilentutartemerrüdedüşenüyenintakasyükümlülüğünükarşılamayayetmiyorsa,üyeninBorsaİstanbulnezdindetuttuğuişlemteminatlarılikideedilir.TemerrütborcununkarşılanamayankısmıüyeninBorsaİstanbulteminatındankesilirveteminatınıtamamlamayanüyelerinBorsaİstanbul’daişlemyapmasınaizinverilmez.

BAPtakasişlemlerinde,aynıgünvalörlüişlemlerdeTgünüsaat16:30’akadartakasyükümlülükleriniyerinegetiremeyentakasüyeleriherhangibirbildirimegerekkalmaksızıntemerrüdedüşmüşsayılır.TemerrüdedüşenüyeT+1sabahısaat09:30’akadartakasborcunuödeyememişse,TakasbanktarafındanBorsaİstanbulGenelMüdürlüğü’nebildirimyapılır.BAPMüdürlüğütarafındanüyeninblokelitakasalacaklarıkarşılığındaaynıgünvalörlüalışveyasatışlaryaptırılarakre’senborçkapatmayolunagidilir.Sözkonusuişlemlersonucundaeldeedilentutartemerrüdedüşenüyenintakasyükümlülüğünükarşılamayayetmiyorsa,üyeninBorsaİstanbulnezdindetuttuğuişlemteminatlarılikideedilir.TemerrütborcununkarşılanamayankısmıüyeninBorsaİstanbulteminatındankesilirveteminatınıtamamlamayanüyelerinBorsaİstanbul’daişlemyapmasınaizinverilmez.

149. Takasbank tarafından garanti hesapları nasıl yönetilmektedir?

Payileborçlanmaaraçlarıpiyasalarındagerçekleştirilenişlemlerintakasındayaşanabilecekgecikmeleriönlemekvetemerrütdurumlarındatakasalacağınıalamayantarafıkorumakamacıile“GarantiHesapları”oluşturulmuştu.Garantihesabı,Borsaİstanbul’un,hesabıntesisindeaktarmışolduğututarveüyelerdentahsiledilentemerrütcezalarınınyanısıra,bunlarınnemalarındanoluşmaktadır.PPileBAPiçinayrıayrıgarantihesaplarıbulunmaktadır.GarantihesaplarınınnemalandırmaişlemleriTakasbankFonYönetimitarafındanyapılmaktadır.

150. Takasbank’ın Ulusal Numaralandırma Kuruluşu olarak verdiği hizmetler nelerdir?

TakasbankSPKtarafından,Türkiye’deihraçedilenmenkulkıymetlerevediğerfinansalaraçlaraISINveClassificationofFinancialInstruments(CFI)tahsisetmeküzereulusalnumaralandırmakuruluşuolarakgörevlendirilmiştir.ISO6166standardı(ISIN),bütünsınırötesiveulusalsistemlerdemenkulkıymetlerintanımlanmasıamacıilehazırlanmışveuluslararasısermayepiyasalarındakabulgörmüşuluslararasıbirstandarttır.12hanedenoluşanISINkodu,menkulkıymetlerinuluslararasıkimliğidir.Bukimlikbiranahtargibikullanılarak,sözkonusumenkulkıymeteaitbilgileregüvenilir,hızlıveetkinbiryollaulaşılabilir.ISO10962standardıda(CFI)menkulkıymetleritürlerineveözelliklerinegöresınıflandırmaktadır.

Takasbankayrıca,finansalişlemleretaraftüzelkişileretanımlayıcıkodverilmesi(LegalEntityIdentifier-LEI)konusundaFinansalİstikrarKurulu(FinancialStabilityBoard-FSB)tarafındanbaşlatılançalışmaparalelinde,SPKsponsorluğunda,sözkonusuglobalLEIsistemininhayatageçirilmesiöncesindeön-LEItahsisiyapabilmekiçingerekliön-eki11Ocak2013tarihindealmıştır.TahsisedilecenkodlarBDDK,TCMB,Hazine,Takasbank,MKKgibiresmikurumlarayapılanraporlamalarileveridepolamakuruluşlarınayapılanraporlamalardakullanılabilecektir.

Takasbank,26Temmuz.2013tarihliSPKtoplantısındaalınankararileön-tüzelkişikimlikkodlarını(pre-LEI)üretmekvetahsisetmeklegörevliÖn-YerelİşletimBirimi(Pre-LOU)olarakyetkilendirilmiştir.BuyetkilendirmekapsamındaTakasbank,ön-LEIkodutalepedentüzelkişileriçin;ilgilitüzelkişininbaşkabirülkedenön-LEIkodualıpalmadığınıntespitedilmesinemüteakipön-LEIkodlarınınISO17442standartlarınauygunolaraküretilmesi,raporlanmasıveduyurulmasınınyanısıra;LEIhizmetleriningerçekleştirilmesineyönelikolarakuluslararasıotoritelercebelirlenenkurallarauyulmasıveLEIhizmetlerindeyapılmasıgerekendeğişikliklerinvegüncellemelerinyerinegetirilmesihususlarındansorumludur.Takasbank,5Eylül2013tarihindenitibarensözkonusukodlarıtahsisetmeyebaşlamıştır.Takasbank,DüzenleyiciGözetimKomitesi(RegularityOversightCommittee-ROC)tarafından11Kasım2013tarihiitibariileLegalEntityIdentifier(LEI)kodutahsisetmeklegörevliyereloprasyonkurumu(localoperatingunit)olarakyetkilendirilmiştir.25Şubat2014tarihindewww.LEITurkey.comwebsitesininhizmetesunulmasıilebirlikteLEIkodutahsisi,busiteüzerindengerçekleştirilmektedir.

88

Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş.

151. Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. nedir, görevleri nelerdir?MKK;paylar,yatırımfonları,BYF‘ler,bankabonoları,özelsektörborçlanmaaraçları,varantlar,sertifikalar,varlığadayalıvevarlıkteminatlımenkulkıymetlerDİBSvekirasertifikalarıgibikaydisermayepiyasasıaraçlarıiçinmerkezisaklamakurumufaaliyetleriniyürütmektedir.GümrükveTicaretBakanlığıİçTicaretGenelMüdürlüğütarafındanMKK’ya5300sayılıTarımÜrünleriLisanslıDepoculukKanunuvebukanunaistinadençıkarılanElektronikÜrünSenetleriYönetmeliğihükümleriçerçevesinde“ElektronikKayıtKuruluşuLisansı”verilmiştir.PamuküzerineilkelektronikürünsenetlerininyatırımcıbazındasaklanmasınaMart2013‘tebaşlanmıştır.a) Kaydi Sisteme İlişkin GörevlerMKK;sermayepiyasasıaraçlarınıvebunlarabağlıhakları,bilgisayarortamında,üyeleritibarıylavehaksahipleribazındasaklamakveilgilikayıtlarınüyeleritibarıylatutarlılığınıizlemekleyükümlüdür.Kuruluş,kaydisistemingüvenliçalışmasınısağlayacakönlemleralmakvebunlarıuygulamak,kayıtlarınmevzuattaöngörülençerçevedegizliliğinisağlamak,SPKtarafındanilgilimevzuatagörekaydiolarakihracıveMKKsistemindesaklanmasınakararverilensermayepiyasasıaraçlarınınihracınailişkinişlemleriyapmakvebukıymetlerleilgiliişlemleriyerinegetirmekgörevlerinideyürütmektedir.b) Diğer Görevler30Aralık2012tarihindeResmiGazete’deyayınlanarakyürürlüğegirenyeniSermayePiyasasıKanunuileMKK’yaverilendiğergörevlerarasında6102sayılıkanunileilgilidiğermevzuattayeralankurumsalyönetimilkelerineşirketlerinuyumunusağlamayayönelikolarakşirketlerileortaklarınınveyatırımcılarınıniletişimininsağlanabileceğielektronikbirplatformoluşturmak,TürkTicaretKanunu’nun1524üncümaddesiuyarıncadenetimetabişirketleremerkeziveritabanıhizmetisağlamak,sermayepiyasalarınailişkinverilerintekbirnoktadatoplanmasınısağlamayayönelikelektronikbirveribankasıoluşturmak,SPK’nınbelirleyeceğiilkelerçerçevesindeverilerinkullanımınısağlamakveilgilimevzuatagöreyetkilendirilmekkaydıyla,lisanslıdepolartarafındandüzenlenenürünsenetlerininkaydileştirilmesine,bunlarınvebunlarabağlıhaklarınelektronikortamdakaydenizlenmesineilişkinişlemleriyürütmekvebunlarailişkinplatformoluşturmak,paylarıkaydenizlenenanonimortaklıkgenelkurullarınaelektronikortamdakatılımıgerçekleştirmeküzereelektronikortamsağlamakve30.12.2012tarihiöncesindetedricîtasfiyesinebaşlanmışolankurumlarailişkindavavebukurumlarıntasfiyelerineilişkinişveişlemleriyürütmekyeralmaktadır.

MKK,SermayePiyasasıKanunuileverilengörevlerie-MKKBilgiPortalıbileşenleriolanplatformvesistemlerüzerindenyerinegetirmektedir.MKK17Mart2014tarihindenitibarensermayepiyasasıveborsamevzuatıuyarıncakamuyaaçıklanmasıgereklitümbildirimlerinelektronikimzalıolarakiletildiğivekamuyaduyurulduğuelektroniksistemolanKAPyönetmektedir.

90 91

152. Kaydi Sistem neyi ifade etmektedir?

Kaydisistembiraçıdan,evraksızkıymetlievrakıifadeetmektedir.Dünyasermayepiyasalarında,kıymetlievrakınsaklanmasıgerekliliğindenortayaçıkansakıncalarıortadankaldırmak,zayi(çalınma,yıpranma,kaybolma,vs)olmadurumunuönlemek,menkulkıymetlerindolaşımyeteneğiniartırmakamacıylakıymetlievraktandoğanhaklarıngayrimaddiolarakkaydentutulmasısistemigeliştirilmiştir.Borsaİstanbul’daişlemgörenpaylar,ilgilidüzenlemeleruyarıncafizikiolarakbasılmamakta,kıymetlervebunlarabağlıhaklarMKK’nınelektroniksistemindeyatırımcıbazındatutulmaktadır.

153. Borsa İstanbul’da işlem gören paylar nasıl el değiştirir?

14Temmuz1994tarihiitibarıylaBorsaİstanbul’daişlemgörenpaylar(T+2)prensibiyle,işlemgünündenitibarenikinciişgünüiçindeeldeğiştirmektedir.Burada(T),işlemgününüifadeetmektedir.Eldeğiştirme,MKKtarafındankaydiortamdahaksahibibazındaelektronikmenkulkıymettransferleriylegerçekleştirilmektedir.

154. Yatırımcılar MKK’dan nasıl bilgi alabilir?

MKKheryatırımcıyaözelbirsicilnumarasıoluşturmaktaveyatırımcılarınfarklıkurumlardakihesaplarınailişkinbilgileribusicilnumarasıyardımıylabirarayagetirerek,yatırımcınınportföyüneilişkinbilgilendirmedahilçeşitlihizmetlersunmaktadır.YatırımcılarsicilnumaralarıvebusicilebağlıolarakMKKtarafındanoluşturularakyatırımcılarailetilenşifreleriileyatırımcıbilgilendirmehizmetlerindenfaydalanabildiklerigibie-MKKBilgiPortalı’nae-DEVLETşifreleriyleyadaT.C.Kimliknumaralarıveyatırımcışifreleriilegirişyaparakdabuhizmetlerdenyararlanabilmektedir.

e-MKK;MKK’nınyatırımcılaravediğerpaydaşlarınamerkezisaklamahizmetlerinivebuhizmetlereilişkinbilgilendirmebaştaolmaküzereçeşitlikatmadeğerliservislerinisunduğubirbilgiportalıdır.

e-MKKBilgiPortalındae-CAS:YatırımcıBilgilendirmeveUyarı,e-YÖNET:KurumsalYönetimveYatırımcıİlişkileri,e-GENELKURUL:ElektronikGenelKurulSistemi,e-ŞİRKET:ŞirketlerBilgiPortalı,e-VERİ:SermayePiyasalarıVeriBankasıkapsamındaçeşitlihizmetlerverilmektedir.

e-MKKBilgiPortalıkapsamındakie-YÖNETplatformuüzerindeyatırımcılarileihraççışirketlerarasındaİnternet,e-postavemobililetişimtabanlısüreklivestandartbilgialışverişisağlamayayönelikhizmetlersunulmaktadır.Buhizmetlersayesindeşirketlerortaklarınadoğrudanulaşabilmekte,aynışekildeortaklar,ortakolduklarışirketleriileilgilipekçokbilgiyekolaylıklabütüncülbiryaklaşımiçindeulaşabilmektedir.

Yatırımcılarstandartbilgiedinimidışında,e-MKKPortalıüzerindekayıtolmalarıhalinde,YatırımcıBilgilendirmeveUyarıSistemi(e-CAS)veElektronikRaporGönderimSistemi(er@gon)ilehesaplarındanherhangibirmenkulkıymetçıkışhareketindenSMSveyae-postaileanındahaberdarolabilmektevetümyatırımhesaplarındabulunanportföybilgilerinivehesaphareketlerinidüzenliolarakheraye-postakanalındanalabilmektedir.

e-MKKPortalı’nakayıtolmakvegirişyapabilmekiçinaşağıdakibelirtilenalternatifyöntemlerkullanılabilir:

• MKK SicilveŞifresiMKKheryatırımcıyaözelbirsicilnumarasıoluşturmaktaveaynıyatırımcınınfarklıkurumlardakihesaplarınailişkinbilgileribusicilnumarasıyardımıylabirarayagetirerek,yatırımcınınportföyüneilişkinhizmetlersunmaktadır.Sözkonusuhizmetlerdenfaydalanmakisteyenyatırımcılarınönceliklesicilveşifrebilgilerinesahipolmalarıgerekmektedir.

•TCKimlikNumarasıveMKKŞifresiGerçekkişiyatırımcılarMKKSicilNumarası’nıunutmalarıveyakaybetmelerihalinde,TCKimlikNumaralarıveMKKŞifresiilee-MKKBilgiPortalınabağlanabilirler.

•e-DEVLETŞifresiAloMKKSesliYanıtSistemivee-MKKBilgiPortalıhizmetlerinekesintisizerişimisağlamakamacıyla,e-DEVLETşifresinesahipolanyatırımcıların,buşifrelerinikullanarake-MKKBilgiPortalıhizmetlerinegirişyapabileceklerie-DEVLETentegrasyonusağlanmıştır.

Yatırımcılaryatırımkuruluşlarıileiletişimegeçmeksizinvepostasüresinibeklemeksizinyenisicilşifrelerinie-MKKBilgiPortalıüzerindenoluşturabilmektedir.

e-DEVLETsistemindee-DEVLETşifresidışındaelektronikimzavemobilimzaseçenekleriiledeişlemyapabilmektevee-MKKBilgiPortalınaerişimsağlayabilmektedirler.

Yatırımcılar,hesaplarındagerçekleşenhareketleri,portföylerininsondurumuvehesapekstreleriyleilgilibilgilerie-MKKBilgiPortalıveAloMKKSesliYanıtSistemiveÇağrıMerkezi(4440655)üzerindendetakipedebilmektedir.

YatırımcıhizmetleriyleilgiliayrıntılıbilgilereMKK’nınİnternetsitesinden(www.mkk.com.tr)ulaşılabilir.

93

155. MKK kayıtlarının saklanması ne şekilde yapılmaktadır?

MKK,kaydisermayepiyasasıaraçlarınailişkinhaklarlailgilideğişiklikleri,izleyen10yılsüreyledeğişikliktenöncekihaliyledeğiştirilemezşekildeelektronikortamdasaklar.YatırımfonukayıtlarınınsaklanmasıiçinSPKtarafındandahauzunbirsürebelirlenebilir.

156. Kaydi sistemde yönetimsel hakların kullanılması ne şekilde olmaktadır?

6102sayılıTürkTicaretKanunu’nun1Temmuz2012tarihindeyürürlüğegirmesiylebirlikteyatırımcılarıngenelkurultoplantılarınakatılmaveoykullanmahaklarınıkullanmaamacıylailgilipaylarıüzerindegenelkurulblokajıuygulamalarızorunluluğuortadankaldırılmıştır.Yeniuygulamaçerçevesindeihraççılargenelkurultoplantısınıntarihiniveyerinitoplantıtarihindenengeç15günönceMKKsisteminebildirir.İhraççıtarafındanbelirlenentarih,yervesaatbilgileriyatırımcılaraveüyelereMKKtarafındanraporlanır.MKKtoplantıtarihindenöncekiişgünüihraççılaragenelkurulakatılmahakkınıeldeedenortaklarılisteleyenGenelKurulPaySahipleriÇizelgesi’nisistemüzerindeniletir.Çizelgedekimlikbilgileriyeralanortaklar,ortaktarafındanherhangibirkısıtgetirilmemişse,kimlikleriylebirliktegenelkurultoplantısınakatılmaveoykullanmahaklarındanyararlanabilmektedirler.

TürkTicaretKanunu’nun1527.maddesiylegenelkurullaraelektronikortamdakatılmaveoykullanmasistemiborsayakoteşirketleraçısındanzorunluhalegelmişolupGümrükveTicaretBakanlığı’nındüzenlemeleriçerçevesindeborsayakoteşirketlerinyapacaklarıgenelkurultoplantıları,1Ekim2012tarihindenitibarenMKK’nıngeliştirdiğiElektronikGenelKurulSistemi(e-GKS)üzerindenyapılmaktadır.

Yatırımcı Tazmin Merkezi

157. Yatırımcı Tazmin Merkezi nedir?

YatırımcılarıntazminiamacıylakamutüzelkişiliğinihaizYatırımcıTazminMerkezi(YTM)kurulmuştur.Yatırımkuruluşlarınınsermayepiyasasıfaaliyetindenkaynaklanannakitödemeveyasermayepiyasasıaraçlarıteslimyükümlülükleriniyerinegetiremediğininveyakısasüredeyerinegetiremeyeceğinintespitedilmesihâlindeyatırımcılarıtazminkararıalınır.

Yatırımhizmetlerivefaaliyetlerindenkaynaklananhertürlüemanetvealacaklar,ilebunlarabağlıfaiz,karpayıvediğergetiriler,hesapsahibininyaptığıensontalep,işlemveyaherhangibirşekildeverdiği

yazılıtalimattarihinden,yatırımfonuvedeğişkensermayeliyatırımortaklıklarıiçinisetasfiyetarihindenbaşlayarakonyıliçindetalepvetahsiledilmemesihâlindeYTM’yegelirkaydedilir.

94 95

158. Tazminin kapsamı nedir?

Yatırımcılarıtazminkararıverilenkuruluşlarınyatırımcıları,tazmintalepetmehakkınasahiptir.Yatırımcılarınyatırımdanışmanlığıveyapiyasadakifiyathareketlerindenkaynaklananzararlarıtazminkapsamındadeğildir.

Bilgisuistimali,piyasadolandırıcılığısuçlarındanveyasuçtankaynaklananmalvarlığıdeğerleriniaklamasuçundanmahkûmolanyatırımcılaraaittalepler,sözkonusueylemlerleilgilialacaklarlasınırlıolmaküzere,tazminkapsamıdışındadır.Sözkonususuçlardandolayıhakkındasuçduyurusundabulunulankişilereyapılacaködemeleranılansuçlarailişkinsoruşturmanınbaşlamasındanmahkemekararınınkesinleşmesinekadardurur.

Diğertaraftanaşağıdasayılankişivekurumlartazminedilmez:

a)Yatırımcılarıtazminkararıverilenyatırımkuruluşlarınınyönetimkuruluüyeleri,yöneticileriveşahsensorumluortakları,yüzdebeşveyadahafazlapayasahiportakları,denetimkuruluüyeleriveyailgiliyatırımkuruluşlarıileaynıgrupiçindeyeralandiğerşirketlerdebenzerkonumdaolankişilerilebukişilerineşveikincidereceyekadarkanvekayınhısımlarıilebukişileradınahareketedenüçüncükişiler

b)Yatırımcılarıtazminkararıverilenyatırımkuruluşlarıileaynıgruptayeralandiğerşirketler

c)Yatırımcılarıtazminkararıverilenyatırım

159. Tazmin süreci zamanaşımı var mıdır?YatırımcılartazmintalepleriniYTM’yeyazılıolarakyaparlar.Haksahibiherbiryatırımcıyaödenecekazamitazmintutarı2014yılıiçinyüzüçbindokuzyüzotuzTürkLirasıdır.Tazmintalebindebulunmahakkı,tazminkararınınilanındanitibarenbiryılsonrazamanaşımınauğrar.

kuruluşlarınınyönetimkuruluüyeleri,yöneticileriveşahsensorumluortakları,yüzdebeşveyadahafazlapayasahiportakları,denetimkuruluüyeleriveyailgiliyatırımkuruluşlarıileaynıgrupiçindeyeralandiğerşirketlerdebenzerkonumdaolankişilerilebukişilerineşveikincidereceyekadarkanvekayınhısımlarıilebukişileradınahareketedenüçüncükişilerinyüzdeyirmibeşveyadahafazlapayasahipolduğuşirketler

d)Yatırımkuruluşlarınınmalisıkıntıyadüşmesinenedenolanveyafinansaldurumununbozulmasınaönemlietkileriolanolaylardasorumluluğubulunanveyabuolaylardanmenfaatsağlayankişiler

96 97

Yatırım Kuruluşları

160. Yatırım kuruluşlarının yatırım hizmet ve faaliyetleri nelerdir?

Yatırımhizmetlerivefaaliyetlerişunlardır:a)Sermayepiyasasıaraçlarıylailgiliemirlerinalınmasıveiletilmesib)Sermayepiyasasıaraçlarıylailgiliemirlerinmüşteriadınavehesabınaveyakendiadınavemüşterihesabınagerçekleştirilmesic)Sermayepiyasasıaraçlarınınkendihesabındanalımvesatımıd)BireyselPortföyyöneticiliğie)Yatırımdanışmanlığıf)Sermayepiyasasıaraçlarınınhalkaarzındayüklenimdebulunularaksatışaaracılıkedilmesig)Sermayepiyasasıaraçlarınınhalkaarzındayüklenimdebulunmaksızınsatışaaracılıkedilmesih)Çoktaraflıalımsatımsistemlerininveborsadışıdiğerteşkilatlanmışpazaryerlerininişletilmesii)Sermayepiyasasıaraçlarınınmüşterinamınasaklanmasıveyönetimij)SPK’cabelirlenecekdiğerhizmetvefaaliyetlerdebulunulması

98 99

161. Yatırım Kuruluşlarının yan hizmetleri nelerdir?

Yatırımkuruluşlarınınyapabilecekleriyanhizmetlerşunlardır:a)Sermayepiyasalarıileilgilidanışmanlıkhizmetlerisunulmasıb)Yatırımhizmetlerivefaaliyetleriilesınırlıolarakkrediyadaödünçverilmesivedövizhizmetlerisunulmasıc)Sermayepiyasasıaraçlarınailişkinişlemlerleilgiliyatırımaraştırmasıvefinansalanalizyapılmasıveyageneltavsiyedebulunulmasıç)Aracılıkyüklenimininyürütülmesiileilgilihizmetlerinsunulmasıd)Borçlanmaveyabaşkayollardanfinansmansağlanmasındaaracılıkhizmetisunulmasıe)Servetyönetimivefinansalplanlamayapılmasıf)SPK’cabelirlenecekdiğerhizmetvefaaliyetlerdebulunulması

162. Yatırım kuruluşunun, müşterileri olan yatırımcıların emirlerini kabul etmeme yetkisi var mı?

Yatırımkuruluşunun,müşterileriolanyatırımcılarınemirlerinikabuletmemeyetkisivardır.İlgilimevzuatuyarıncaüyeler,emirlerikısmenveyetamamenkabuletmeyebilirler.Ancak,gerekçesiylebirlikte,durumumüşterilerineveyaonlarıntemsilcilerinehemenbildirmekzorundadırlar.

164. Yatırım Kuruluşu ile yatırımcı arasında doğan uyuşmazlıkların çözümü için Borsa İstanbul’a başvuru prosedürü nasıldır?

Yatırımcıtarafından,BorsaüyelerininkendilerihesabınagerçekleştirdiğiBorsaişlemlerineilişkiniddialarınınçözümüiçinBorsaİstanbul’abaşvurmaimkanlarıvardır.Taraflarınyargımercilerinemüracaatetmehakkısaklıdır.

Borsaişlemi,borsadaişlemgörensermayepiyasasıaraçlarınaaitemirlerin,borsayailetilmesi,buemirlerinborsakurallarınagöreeşleştirilmesivebusurettegerçekleştirilenişlemlereilişkinyükümlülüklerinborsanın,ilgilitakaskuruluşlarınınvesaklamacıkuruluşlarındüzenlemelerindebelirtilenyöntemvesüredeyerinegetirilmesiniifadeetmektedir.

BorsaİstanbulYönetimKurulu’nun18/07/2012tarihlitoplantısındakabulettiği,BorsaİstanbulUyuşmazlıkKomitesiÇalışmaUsulveEsaslarıYönergesi’nin10’uncumaddesiuyarınca,borsaişlemlerindenkaynaklananuyuşmazlıklarınçözümüiçinBorsaİstanbul’ayapılanbaşvurulardan200TLuyuşmazlıkhizmetbedelialınmasınakararverilmiştir.SözkonusuYönerge,www.borsaistanbul.comadresliİnternetsitemizindüzenlemelerkısmındayeralmaktadır.

Borsaüyesininkendisiniborsaişlemlerindenmağdurettiğiiddiasındabulunanyatırımcı,iddiasınıispatlayanbelgelerilehizmetbedelininödendiğineilişkinmakbuzueklediğibirşikayetdilekçesiileBorsaİstanbul’abaşvurarakuyuşmazlığınidariyoldançözümlenmesiniister.

Budilekçede,taraflarınisimveadresleri,uyuşmazlığınkonusu,maddiolaylar,hukukisebepler,ispatlayıcıdelillerilesontalepyazılır.

SermayePiyasasıKanunu70.maddegereğince,yatırımkuruluşlarınınkendiaralarındaveyamüşterileriyleborsaişlemlerindendoğanuyuşmazlıklarınçözümlenmesineilişkinusulveesaslarborsayönetimkurullarıncabelirlenir;anılanyönetimkurulukararlarınınilişkinolduğututarınKanun’un84üncümaddeninbeşincifıkrasındayeralantutardanfazlaolmasıhâlindebukararakarşıKurul’aitirazdabulunulabileceğidüzenlemesinigetirmiştir.

163. Kurtaj nedir?

YatırımKuruluşları,Borsaİstanbul’daaracıolarakyaptıklarıherişlemiçinmüşterilerinden“Kurtaj”adıaltındabirkomisyonalırlar.Kurtajtarifesiilemüşterilerdenalınacakdiğerücretvegiderkarşılıkları,TSPB’ninönerisiüzerine,piyasagelişmeleriveihtiyaçlarıgözönünealınarakSPKonayıylakesinleşir.Bubağlamda,yatırımkuruluşununpayalım-satımişlemlerindemüşterilerindentahsiledecekleriaracılıkkomisyonları,yatırımkuruluşuvemüşteriarasındaserbestçebelirlenmektedir.

100 101

169. Yatırımcı, yatırım kuruluşları tarafından zararı karşılanmadığı takdirde ne yapmalıdır?

Yatırımcının,şikayetedilenüyeyekararınyerinegetirilmesiiçinyazılıolarakbaşvurduğunubelgeleyendeliliekyaparaksözkonusukararınüyeceyerinegetirilmediğinibildirenbirdilekçeileBorsaİstanbul’atekrarbaşvurmasıgerekir.ÜyelerinmüşterilerineBorsaİstanbulişlemlerindendolayıverebileceklerizararlarsırasıyla;

a)Üyetarafındankabuledildiği

b) BorsaİstanbulYönetimKurulu’ncakararlaştırıldığı

c)BorsaİstanbulYönetimKurulukararınaitirazüzerineSPKtarafındanödemekararıverildiği

d)Anlaşmazlıkbiryargıorganıncanihaikararabağlandığı

takdirdeanlaşmayavarılanveyakararlaştırılanmeblağınkendilerindentahsiliyolunagidilir.Bumümkünolmazsailgilimevzuattakiteminattanmahsupyapılaraködenir.

170. Borsa İstanbul’da idari disiplin soruşturması nasıl karara bağlanır?

BorsaİstanbulYönetmeliğihükümlerineaykırıdavrananüyevetemsilcilerihakkındaBorsaİstanbulGenelMüdürlüğütarafındanre’senveyaşikayetveyaihbarüzerinedüzenlenendosyanınhavaleedilmesiilesoruşturmayabaşlanır.BusoruşturmanınsonuçlandırılmasıüzerineBorsaİstanbulYönetimKuruludisiplindosyasınıkararabağlar.BorsaİstanbulYönetimKurulukararı,iadelitaahhütlümektuplailgililerinbilinenadreslerinepostalanırveyaeldenimzakarşılığıteslimsuretiylekendilerinetebliğolunur.

171. Borsa İstanbul’un verdiği disiplin kararlarına itiraz merci neresidir?

BorsaİstanbulYönetimKurulutarafındanverilencezalarakarşıtebliğdenitibarenonbeşişgünüiçerisindeBorsaaracılığıylaSPK’yaitirazedilebilir.

172. Borsa İstanbul’un verdiği disiplin kararları ne zaman kesinleşir?

DisiplincezalarınailişkinYönetimKurulukararları,bukararlarasüresindeitirazedilmemesihalindebusüreninsonundaveyakararlarayapılanitirazlarınSPKtarafındanreddedildiğitarihtekesinleşir.Disiplincezalarınailişkinkararlarkesinleşmedikçeuygulanamaz.

165. Borsa İstanbul işlemlerinden kaynaklanmayan uyuşmazlıkları inceleme yetkisi kime aittir?

BorsaİstanbulişlemlerindenkaynaklanmayanuyuşmazlıklarıincelemeyetkisiTSPB’neaittir.

166. Uyuşmazlıklarda süre var mıdır?

BorsaüyeleriilemüşterileriolanyatırımcılararasındakiihtilaflardauyuşmazlığınoluştuğutarihitakipedenikincitakvimyılındansonrayapılanbaşvurularBorsatarafındanincelenmez.Üyelerarasındakiihtilaflardausulhükümlerindekigeneldavazamanaşımıuygulanır.

167. Uyuşmazlık dosyaları hangi hallerde işlemden kaldırılır?

Şikayettenvazgeçilmesihalinde,YönetimKuruluuyuşmazlıkdosyasınınişlemdenkaldırılmasınakararverir.Borsaüyeleriileüyelerinmüşterileriarasındakiuyuşmazlıklarda,yargıyolunabaşvurulmasıhalinde,dosyaişlemdenkaldırılır.

168. Borsa İstanbul’un uyuşmazlıklar hakkında verdiği kararlara idari itiraz merci neresidir?

BorsaİstanbulYönetimKurulu’nunuyuşmazlıklarhakkındakikararlarınakarşı,eğeruyuşmazlığakonututarSermayePiyasasıKanunu’nun84.maddesindebelirtilentutardanyükseksebukararıntaraflaratebliğindenitibarenonbeşişgünüiçindeBorsakanalıileSPK’yaitirazedilebilir.SPK’nınuyuşmazlıklarıçözümlemeyedairkararlarıidariaçıdansonkarardır.Bukararlarakarşıidariyargımerciilerinebaşvurulabilir.

102 103

Yatırımcılar, Borsa İstanbul’dan bilgi almak için nereye başvurabilirler?Borsaİstanbulbünyesindeki“YatırımcıDanışmaMerkezi”ne;bilgialmak,görüş,önerivetalepleriniiletmekiçinbaşvurabilirler.

Yatırımcı Danışma Merkezi’nin hizmetlerinden nasıl yararlanılır?YatırımcıDanışmaMerkezi’ne;yazıyla,faksla,telefonla,bizzat,Borsaİstanbul’unİnternetsitesindekiiletişimformudoldurularake-postailebaşvurulabilir.

Borsaİstanbul’unİnternetAdresi:“www.borsaistanbul.com”

YatırımcıDanışmaMerkezi,tatilgünlerihariç“08:45-12:30ile13:30-18:00”saatleriarasında,Borsaİstanbul’un“ReşitpaşaMahallesi,TuncayArtunCaddesi,34467Emirgan/İstanbul”adresindekibinasındahizmetvermektedir.

YatırımcıDanışmaMerkezi’ninilgililerehizmetverentelefonnumaraları:(212)2982427(212)298BİAŞ Yatırımcılarayrıca,(212)2982100no.luBorsaİstanbulSantraltelefonundandaYatırımcıDanışmaMerkezi’neulaşabilirler.BorsaİstanbulFaksNo:(212)2982500

Yatırımcılar, Yatırımcı Danışma Merkezi’den alım-satım işlemlerine ilişkin yorum içerikli bilgi alabilirler mi?Borsaİstanbul,ilgilidüzenlemeleruyarıncatarafsızçalışanbirkuruluştur.BorsaİstanbulbünyesindebulunanYatırımcıDanışmaMerkezi,sermayepiyasasıaraçlarıilebunlarıihraçedenortaklıkvekuruluşlarhakkındavesermayepiyasasıileilgilidiğerkonulardayönlendiricinitelikteyazılıveyasözlüyorumveyatırımtavsiyelerindebulunamaz.Buyöndebirgörevyadayetkisiyoktur.

Borsa İstanbul ile İletişim

Sermaye Piyasasında Başlıca Kuruluşlar

Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı DerneğiCumhuriyetCaddesiPegasusEviNo:48ZeminKatCHarbiye/İstanbulwww.gyoder.org.trTel: (212)2825365 (212)3252825Faks: (212)2825393

Sermaye Piyasası Yatırımcıları DerneğiBarbarosMahallesiSümbülSokak.DeluxiaPalaceKat:5D:148Batıataşehir/İstanbulhttp://spyd.org.tr/Tel: (216)5101353Faks: (216)5101354

Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri DerneğiİşKuleleriKule2,Kat:8,343304.Levent/İstanbulwww.tkyd.org.trTel: (212)2790399 (212)2801867Faks: (212)2790744

Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği YıldızpostaCaddesiDedemanİşhanıNo:48Kat:7,34349Beşiktaş/İstanbulwww.tkyd.orgTel: (212)3476273Faks: (212)3476276

Yatırımcı İlişkileri DerneğiEsentepeMahallesiDergilerSokakNo:25Oda:301Şişli/İstanbulwww.tuyid.orgTel: (212)3063808Faks: (212)3063809

Türkiye Değerleme Uzmanları BirliğiBarbarosMahallesiÇiğdemSokakNo.1,AğaoğluMyOfficeKat.11,No.48,34746,Ataşehir/İstanbulwww.tdub.org.trTel: (216)6884545Faks: (216)6884546

Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu A.Ş. ArapcamiMahallesiBankalarCaddesiNo:21/AKat:1-2KaraköyBeyoğlu/İstanbulTel: (212)2928200Faks: (212)2928300

Borsa Aracı Kurumları Yöneticileri DerneğiReşitpaşaMahallesi,TuncayArtunCaddesi,34467Emirgan/İstanbulwww.bakyd.org.trTel: (212)2982663Faks: (212)2982664

Borsa Uzmanları DerneğiReşitpaşaMahallesi,TuncayArtunCaddesi,34467Emirgan/İstanbulwww.bud.org.trTel: (212)2982259Faks: (212)2982601

Borsa Yatırımcıları DerneğiMimarSinanMahallesiHakimiyetiMilliyeCaddesiAtlasSokakNo:29Kat:234680Üsküdar/İstanbulwww.boryad.orgTel: (216)4562657Faks: (216)4563602

Borsaya Kote Ortaklık Yöneticileri Derneği WindowistTowerEskiBüyükdereCaddesi No:26Kat:1434467Maslak/İstanbulwww.koteder.org.trTel: (212)9993776Faks: (212)9933774

Sermaye Piyasası Kurulu MustafaKemalMahallesi,EskişehirYolu8.km06530Balgat/Ankarawww.spk.gov.trwww.yatirimyapiyorum.gov.trTel Ank: (312)2929090Faks Ank: (312)2929000Tel İst: (212)3345500Faks İst: (212)3345600

Borsa İstanbul A.Ş.ReşitpaşaMahallesi,TuncayArtunCaddesi,34467Emirgan/İstanbulwww.borsaistanbul.comwww.bilincliyatirimci.orgwww.halkaarzseferberligi.comTel: (212)2982100Faks: (212)2982500

İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. ŞişliMerkezMahallesi,MerkezCaddesiNo:6,34381Şişli/İstanbulwww.takasbank.com.trTel: (212)3152525Faks: (212)3152526

Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. AskerOcağıCaddesi,SüzerPlaza.No:1-15 Kat:2,34367Elmadağ-Şişli/İstanbulwww.mkk.com.trwww.kap.gov.trTel: (212)3345700Faks: (212)3345757

Türkiye Sermaye Piyasaları BirliğiBüyükdereCad.No:1731.LeventPlazaA.BlokKat:4,34394Levent/İstanbulwww.tspb.org.trTel: (212)2808567Faks: (212)2808589

BorsaİstanbulA.Ş.ReşitPaşaMahallesiTuncayArtunCaddesiEmirgan34467İstanbulTel:+902122982427borsaistanbul.com

108

Nisan

2014

Borsa İstanbul Anonim Şirketi

ReşitpaşaMahallesiTuncayArtunCaddesiEmirgan34467İstanbul

T:+902122982100F:+902122982500borsaistanbul.com

/borsaistanbulEN /borsaistanbul /borsaistanbul